พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 1 พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ ขอนอบนอมแดพระผมพระภาคอรหนตสมมาสมพทธเจาพระองคนน มาตกา ตกมาตกา ๒๒ ตกะ [๑] ๑. กสลตกะ กสลา ธมมา ธรรมเปนกศล อกสลา ธมมา ธรรมเปนอกศล อพยากตา ธมมา ธรรมเปนอพยากฤต ๒. เวทนาตกะ สขาย เวทนาย สมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยสขเวทนา ทกขาย เวทนาย สมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยทกขเวทนา อทกขมสขาย เวทนาย สมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยอทกขมสขเวทนา ๓. วปากตกะ วปากา ธมมา ธรรมเปนวบาก วปากธมมธมมา ธรรมเปนเหตแหงวบาก เนววปากนวปากธมมธมมา ธรรมไมเปนวบาก และไมเปนเหตแหงวบาก

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 2 ๔. อปาทนนปาทานยตกะ อปาทนนปาทานยา ธมมา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวย ตณหาทฏฐ เขายดครองและเปนอารมณของอปาทาน อนปาทนนปาทานยา ธมมา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวย ตณหาทฏฐ ไมเขายดครองแตเปนอารมณของอปาทาน อนปาทนนานปาทานยา ธมมา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวย ตณหาทฏฐ ไมเขายดครองและไมเปนอารมณของอปาทาน ๕. สงกลฏฐสงกเลสกตกะ สงกลฏสงกเลสกา ธมมา ธรรมเศราหมองและเปนอารมณของสงกเลส อสงกลฏสงกเลสกา ธมมา ธรรมไมเศราหมองแตเปนอารมณของสงกเลส อสงกลฏาสงกเลสกา ธมมา ธรรมไมเศราหมองและไมเปนอารมณของสงกเลส ๖. วตกกตกะ สวตกกสวจารา ธมมา ธรรมมวตกมวจาร อวตกกวจารมตตา ธมมา ธรรมไมมวตกแตมวจาร อวตกกาวจารา ธมมา ธรรมไมมวตกไมมวจาร ๗. ปตตกะ ปตสหคตา ธมมา ธรรมสหรคตดวยปต สขสหคตา ธมมา ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา อเปกขาสหคตา ธมมา ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ๘. ทสสนตกะ ทสสเนน ปหาตพพา ธมมา ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ ภาวนาย ปหาตพพา ธมมา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เนว ทสสเนน น ภาวนาย ปหาตพพา ธรรมอนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองสง ๓ ธมมา ไมประหาณ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 3 ๙. ทสสนเหตกตกะ ทสสเนน ปหาตพพเหตกา ธมมา ธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ ภาวนาย ปหาตพพเหตกา ธมมา ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เนว ทสสเนน น ภาวนาย ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคและ ปหาตพพเหตกา ธมมา มรรคเบองสง ๓ ประหาณ ๑๐. อาจยคามตกะ อาจยคามโน ธมมา ธรรมเปนเหตใหจตปฏสนธ อปจยคามโน ธมมา ธรรมเปนเหตใหถงนพพาน เนวาจยคามโน นาปจยคามโน ธมมา ธรรมไมเปนเหตใหจตปฏสนธและไมเปนเหต ใหถงนพพาน ๑๑. เสกขตกะ เสกขา ธมมา ธรรมเปนของเสกขบคคล อเสกขา ธมมา ธรรมเปนของอเสกขบคคล เนวเสกขา นาเสกขา ธมมา ธรรมไมเปนของเสกขบคคลและไมเปนของ อเสกขบคคล ๑๒. ปรตตตกะ ปรตตา ธมมา ธรรมเปนปรตตะ มหคคตา ธมมา ธรรมเปนมหคคตะ อปปมาณา ธมมา ธรรมเปนอปปมาณะ ๑๓. ปรตตารมมณตกะ ปรตตารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนปรตตะ มหคคตารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนมหคคตะ อปปมาณารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนอปปมาณะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 4 ๑๔. หนตกะ หนา ธมมา ธรรมทราม มชฌมา ธมมา ธรรมปานกลาง ปณตา ธมมา ธรรมประณต ๑๕. มจฉตตตกะ มจฉตตนยตา ธมมา ธรรมเปนมจฉาสภาวะและใหผลแนนอน สมมตตนยตา ธมมา ธรรมเปนสมมาสภาวะและใหผลแนนอน อนยตา ธมมา ธรรมใหผลไมแนนอน ๑๖. มคคารมมณตกะ มคคารมมณา ธมมา ธรรมมมรรคเปนอารมณ มคคเหตกา ธมมา ธรรมมเหตคอมรรค มคคาธปตโน ธมมา ธรรมมมรรคเปนอธบด ๑๗. อปปนนตกะ อปปนนา ธมมา ธรรมเกดขนแลว อนปปนนา ธมมา ธรรมยงไมเกดขน อปปาทโน ธมมา ธรรมจกเกดขน ๑๘. อตตตกะ อตตา ธมมา ธรรมเปนอดต อนาคตา ธมมา ธรรมเปนอนาคต ปจจปปนนา ธมมา ธรรมเปนปจจบน ๑๙. อตตารมมณตกะ อตตารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนอดต อนาคตารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนอนาคต ปจจปปนนารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนปจจบน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 5 ๒๐. อชฌตตตกะ อชฌตตา ธมมา ธรรมเปนภายใน พหทธา ธมมา ธรรมเปนภายนอก อชฌตตพหทธา ธมมา ธรรมเปนทงภายในและภายนอก ๒๑. อชฌตตารมมณตกะ อชฌตตารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนภายใน พหทธารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนภายนอก อชฌตตพหทธารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณเปนภายในและเปนภายนอก ๒๒. สนทสสนตกะ สนทสสนสปปฏฆา ธมมา ธรรมทเหนไดและกระทบได อนทสสนสปปฏฆา ธมมา ธรรมทเหนไมไดแตกระทบได อนทสสนาปปฏฆา ธมมา ธรรมทเหนไมไดและกระทบไมได ตกมาตกา ๒๒ ตกะ จบ ---------- ทกมาตกา ๑๔๒ ทกะ อภธรรมมาตกา ๑๐๐ ทกะ เหตโคจฉกะ หมวดท ๑ ม ๖ ทกะ คอ [๒] ๑. เหตทกะ เหต ธมมา ธรรมเปนเหต นเหต ธมมา ธรรมไมเปนเหต ๒. สเหตทกะ สเหตกา ธมมา ธรรมมเหต อเหตกา ธมมา ธรรมไมมเหต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 6 ๓. เหตสมปยตตทกะ เหตสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยเหต เหตวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากเหต ๔. เหตสเหตกทกะ เหต เจว ธมมา สเหตกา จ ธรรมเปนเหตและมเหต สเหตกา เจว ธมมา น จ เหต ธรรมมเหตแตไมเปนเหต ๕. เหตเหตสมปยตตทกะ เหต เจว ธมมา เหตสมปยตตา จ ธรรมเปนเหตและสมปยตดวยเหต เหตสมปยตตา เจว ธมมา น จ เหต ธรรมสมปยตดวยเหตแตไมเปนเหต ๖. นเหตสเหตกทกะ น เหต โข ปน ธมมา สเหตกาป ธรรมไมเปนเหตแตมเหต (น เหต โข ปน ธมมา) อเหตกาป ธรรมไมเปนเหตและไมมเหต จฬนตรทกะ *หมวดท ๒ ม ๗ ทกะ คอ [๓] ๗-๑. สปปจจยทกะ สปปจจยา ธมมา ธรรมมปจจย อปปจจยา ธมมา ธรรมไมมปจจย ๘-๒. สงขตทกะ สงขตา ธมมา ธรรมเปนสงขตะ อสงขตา ธมมา ธรรมเปนอสงขตะ ๙-๓. สนทสสนทกะ สนทสสนา ธมมา ธรรมทเหนได อนทสสนา ธมมา ธรรมทเหนไมได

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 7 ๑๐-๔. สปปฏฆทกะ สปปฏฆา ธมมา ธรรมทกระทบได อปปฏฆา ธมมา ธรรมทกระทบไมได ๑๑-๕. รปทกะ รปโน ธมมา ธรรมเปนรป อรปโน ธมมา ธรรมไมเปนรป ๑๒-๖. โลกยทกะ โลกยา ธมมา ธรรมเปนโลกยะ โลกตตรา ธมมา ธรรมเปนโลกตตระ ๑๓-๗. เกนจวญเญยยทกะ เกนจ ว เยยา ธมมา ธรรมทจตบางอยางรได เกนจ น ว เยยา ธมมา ธรรมทจตบางอยางรไมได อาสวโคจฉกะ หมวดท ๓ ม ๖ ทกะ คอ [๔] ๑๔-๑. อาสวทกะ อาสวา ธมมา ธรรมเปนอาสวะ โน อาสวา ธมมา ธรรมไมเปนอาสวะ ๑๕-๒. สาสวทกะ สาสวา ธมมา ธรรมเปนอารมณของอาสวะ อนาสวา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของอาสวะ ๑๖-๓. อาสวสมปยตตทกะ อาสวสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยอาสวะ อาสววปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากอาสวะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 8 ๑๗-๔. อาสวสาสวทกะ อาสวา เจว ธมมา สาสวา จ ธรรมเปนอาสวะ และเปนอารมณของอาสวะ สาสวา เจว ธมมา โน จ อาสวา ธรรมเปนอารมณของอาสวะ แตไมเปนอาสวะ ๑๘-๕. อาสวอาสวสมปยตตทกะ อาสวา เจว ธมมา อาสว สมปยตตา จ ธรรมเปนอาสวะ และสมปยตดวยอาสวะ อาสวสมปยตตา เจว ธมมา โน จ อาสวา ธรรมสมปยตดวยอาสวะ แตไมเปนอาสวะ ๑๙-๖. อาสววปปยตตสาสวทกะ อาสววปปยตตา โข ปน ธมมา สาสวาป ธรรมวปปยตจากอาสวะ แตเปนอารมณ ของอาสวะ (อาสววปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากอาสวะ และไมเปนอารมณ อนาสวาป ของอาสวะ สญโญชนโคจฉกะ หมวดท ๔ ม ๖ ทกะ คอ [๕] ๒๐-๑. สญโญชนทกะ ส โชนา ธมมา ธรรมเปนสญโญชน โน ส โชนา ธมมา ธรรมไมเปนสญโญชน ๒๑-๒. สญโญชนยทกะ ส โชนยา ธมมา ธรรมเปนอารมณของสญโญชน อส โชนยา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของสญโญชน ๒๒-๓. สญโญชนสมปยตตทกะ ส โชนสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยสญโญชน ส โชนวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากสญโญชน ๒๓-๔. สญโญชนสญโญชนยทกะ ส โชนา เจว ธมมา ส โชนยา จ ธรรมเปนสญโญชน และเปนอารมณของสญโญชน ส โชนยา เจว ธมมา โน จ ส โชนา ธรรมเปนอารมณของสญโญชน แตไมเปนสญโญชน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 9 ๒๔-๕. สญโญชนสญโญชนสมปยตตทกะ ส โชนา เจว ธมมา ธรรมเปนสญโญชนและสมปยตดวยสญโญชน ส โชนสมปยตตา จ ส โชนสมปยตตา เจว ธมมา โน ธรรมสมปยตดวยสญโญชน แตไมเปนสญโญชน จ ส โชนา ๒๕-๖. สญโญชนวปปยตตสญโญชนยทกะ ส โชนวปปยตตา โข ปน ธมมา ธรรมวปปยตจากสญโญชน แตเปนอารมณ ส โชนยาป ของสญโญชน (ส โชนวปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากสญโญชน และไมเปนอารมณ อส โชนยาป ของสญโญชน คนถโคจฉกะ หมวดท ๕ ม ๖ ทกะ คอ [๖] ๒๖-๑. คนถทกะ คนถา ธมมา ธรรมเปนคนถะ โน คนถา ธมมา ธรรมไมเปนคนถะ ๒๗-๒. คนถนยทกะ คนถนยา ธมมา ธรรมเปนอารมณของคนถะ อคนถนยา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของคนถะ ๒๘-๓. คนถสมปยตตทกะ คนถสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยคนถะ คนถวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากคนถะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 10 ๒๙-๔. คนถคนถนยทกะ คนถา เจว ธมมา คนถนยา จ ธรรมเปนคนถะและเปนอารมณของคนถะ คนถนยา เจว ธมมา โน จ คนถา ธรรมเปนอารมณของคนถะ แตไมเปนคนถะ ๓๐-๕. คนถคนถสมปยตตทกะ คนถา เจว ธมมา คนถสมปยตตา จ ธรรมเปนคนถะ และสมปยตดวยคนถะ คนถสมปยตตา เจว ธมมา โน ธรรมสมปยตดวยคนถะ แตไมเปนคนถะ จ คนถา ๓๑-๖. คนถวปปยตตคนถนยทกะ คนถวปปยตตา โข ปน ธมมา ธรรมวปปยตจากคนถะ แตเปนอารมณของคนถะ คนถนยาป (คนถวปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากคนถะ และไมเปนอารมณ อคนถนยาป ของคนถะ โอฆโคจฉกะ หมวดท ๖ ม ๖ ทกะ คอ [๗] ๓๒-๑. โอฆทกะ โอฆา ธมมา ธรรมเปนโอฆะ โน โอฆา ธมมา ธรรมไมเปนโอฆะ ๓๓-๒. โอฆนยทกะ โอฆนยา ธมมา ธรรมเปนอารมณของโอฆะ อโนฆนยา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของโอฆะ ๓๔-๓. โอฆสมปยตตทกะ โอฆสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยโอฆะ โอฆวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากโอฆะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 11 ๓๕-๔. โอฆโอฆนยทกกะ โอฆา เจว ธมมา โอฆนยา จ ธรรมเปนโอฆะและเปนอารมณของโอฆะ โอฆนยา เจว ธมมา โน จ โอฆา ธรรมเปนอารมณของโอฆะแตไมเปนโอฆะ ๓๖-๕. โอฆโอฆสมปยตตทกะ โอฆา เจว ธมมา โอฆสมปยตตา จ ธรรมเปนโอฆะ และสมปยตดวยโอฆะ โอฆสมปยตตา เจว ธมมา โน จ ธรรมสมปยตดวยโอฆะ แตไมเปนโอฆะ โอฆา ๓๗-๖. โอฆวปปยตตโอฆนยทกะ โอฆวปปยตตา โข ปน ธมมา ธรรมวปปยตจากโอฆะ แตเปนอารมณของโอฆะ โอฆนยาป (โอฆวปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากโอฆะ และไมเปนอารมณ อโนฆนยาป ของโอฆะ โยคโคจฉกะ หมวดท ๗ ม ๖ ทกะ คอ [๘] ๓๘-๑. โยคทกะ โยคา ธมมา ธรรมเปนโยคะ โน โยคา ธมมา ธรรมไมเปนโยคะ ๓๙-๒. โยคนยทกะ โยคนยา ธมมา ธรรมเปนอารมณของโยคะ อโยคนยา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของโยคะ ๔๐-๓. โยคสมปยตตทกะ โยคสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยโยคะ โยควปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากโยคะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 12 ๔๑-๔. โยคโยคนยทกะ โยคา เจว ธมมา โยคนยา จ ธรรมเปนโยคะ และเปนอารมณของโยคะ โยคนยา เจว ธมมา โน จ โยคา ธรรมเปนอารมณของโยคะ แตไมเปนโยคะ ๔๒-๕. โยคโยคสมปยตตทกะ โยคา เจว ธมมา โยคสมปยตตา จ ธรรมเปนโยคะ และสมปยตดวยโยคะ โยคสมปยตตา เจว ธมมา โน จ โยคา ธรรมสมปยตดวยโยคะ แตไมเปนโยคะ ๔๓-๖. โยควปปยตตโยคนยทกะ โยควปปยตตา โข ปน ธมมา ธรรมวปปยตจากโยคะ แตเปนอารมณของโยคะ โยคนยาป (โยควปปยตตา โข ธมมา) ธรรมวปปยตจากโยคะ และไมเปนอารมณ อโยคนยาป ของโยคะ นวรณโคจฉกะ หมวดท ๘ ม ๖ ทกะ คอ [๙] ๔๔-๑. นวรณทกะ นวรณา ธมมา ธรรมนวรณ โน นวรณา ธมมา ธรรมไมเปนนวรณ ๔๕-๒. นวรณยทกะ นวรณยา ธมมา ธรรมเปนอารมณของนวรณ อนวรณยา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของนวรณ ๔๖-๓. นวรณสมปยตตทกะ นวรณสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยนวรณ นวรณวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากนวรณ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 13 ๔๗-๔. นวรณนวรณยทกะ นวรณา เจว ธมมา นวรณยา จ ธรรมเปนนวรณ และเปนอารมณของนวรณ นวรณยา เจว ธมมา โน จ นวรณา ธรรมเปนอารมณของนวรณ แตไมเปนนวรณ ๔๘-๕. นวรณนวรณสมปยตตทกะ นวรณา เจว ธมมา นวรณสมปยตตา จ ธรรมเปนนวรณและสมปยตดวยนวรณ นวรณสมปยตตา เจว ธมมา โน จ นวรณา ธรรมสมปยตดวยนวรณ แตไมเปนนวรณ ๔๙-๖. นวรณวปปยตตนวรณยทกะ นวรณวปปยตตา โข ปน ธมมา ธรรมวปปยตจากนวรณ แตเปนอารมณของนวรณ นวรณยาป (นวรณวปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากนวรณ และไมเปนอารมณของ อนวรณยาป นวรณ ปรามาสโคจฉกะ หมวดท ๙ ม ๕ ทกะ คอ [๑๐] ๕๐-๑. ปรามาสทกะ ปรามาสา ธมมา ธรรมเปนปรามาสะ (ทฏฐ) โน ปรามาสา ธมมา ธรรมไมเปนปรามาสะ ๕๑-๒. ปรามฏฐทกะ ปรามฏฐา ธมมา ธรรมเปนอารมณของปรามาสะ อปรามฏฐา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของปรามาสะ ๕๒-๓. ปรามาสสมปยตตทกะ ปรามาสสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยปรามาสะ ปรามาสวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากปรามาสะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 14 ๕๓-๔. ปรามาสปรามฏฐทกะ ปรามาสา เจว ธมมา ปรามฏฐา จ ธรรมเปนปรามาสะ และเปนอารมณของปรามาสะ ปรามฏฐา เจว ธมมา โน จ ปรามาสา ธรรมเปนอารมณของปรามาสะ แตไมเปนของ ปรามาสะ ๕๔-๕. ปรามาสวปปยตตปรามฏฐทกะ ปรามาสวปปยตตา โข ปน ธมมา ธรรมวปปยตจากปรามาสะ แตเปนอารมณ ปรามฏฐาป ปรามาสะ (ปรามาสวปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากปรามาสะ และไมเปนอารมณ อปรามฏฐาป ของปรามาสะ มหนตรทกะ หมวดท ๑๐ ม ๑๔ ทกะ คอ [๑๑] ๕๕-๑. สารมมณทกะ สารมมณา ธมมา ธรรมมอารมณ อนารมมณา ธมมา ธรรมไมมอารมณ ๕๖-๒. จตตทกะ จตตา ธมมา ธรรมเปนจต โน จตตา ธมมา ธรรมไมเปนจต ๕๗-๓. เจตสกทกะ เจตสกา ธมมา ธรรมเปนเจตสก อเจตสกา ธมมา ธรรมไมเปนเจตสก ๕๘-๔. จตตสมปยตตทกะ จตตสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยจต จตตวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากจต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 15 ๕๙-๕. จตตสงสฏฐทกะ จตตสสฏฐา ธมมา ธรรมเจอกบจต จตตวสสฏฐา ธมมา ธรรมไมเจอกบจต ๖๐-๖. จตตสมฏฐานทกะ จตตสมฏฐานา ธมมา ธรรมมจตเปนสมฏฐาน โน จตตสมฏฐานา ธมมา ธรรมไมมจตเปนสมฏฐาน ๖๑-๗. จตตสหภทกะ จตตสหภโน ธมมา ธรรมเกดรวมกบจต โน จตตสหภโน ธมมา ธรรมไมเกดรวมกบจต ๖๒-๘. จตตานปรวตตทกะ จตตานปรวตตโน ธมมา ธรรมเกดคลอยตามจต โน จตตานปรวตตโน ธมมา ธรรมไมเกดคลอยตามจต ๖๓-๙. จตตสงสฏฐสมฏฐานทกะ จตตสสฏฐสมฏฐานา ธมมา ธรรมเจอกบจตและมจตเปนสมฏฐาน โน จตตสสฏฐสมฏฐานา ธมมา ธรรมไมเจอกบจตและไมมจตเปนสมฏฐาน ๖๔-๑๐. จตตสงสฏฐสมฏฐานสหภทกะ จตตสสฏฐสมฏฐานสหภโน ธมมา ธรรมเจอกบจต มจตเปนสมฏฐาน และเกดรวม กบจต โน จตตสสฏฐสมฏฐานสหภโน ธรรมไมเจอกบจต ไมมจตเปนสมฏฐาน และ ธมมา ไมเกดรวมกบจต ๖๕-๑๑. จตตสงสฏฐสมฏฐานานปรวตตทกะ จตตสสฏฐสมฏฐานานปรวตตโน ธมมา ธรรมเจอกบจตเปนสมฏฐานและเกดคลอยตามจต โน จตตสสฏฐสมฏฐานานปรวตต โน ธรรมไมเจอกบจต ไมมจตเปนสมฏฐาน และ ธมมา ไมเกดคลอยตามจต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 16 ๖๖-๑๒. อชฌตตกทกะ อชฌตตกา ธมมา ธรรมเปนภายใน พาหรา ธมมา ธรรมเปนภายนอก ๖๗-๑๓. อปาทาทกะ อปาทา ธมมา ธรรมอาศยมหาภตรปเกด โน อปาทา ธมมา ธรรมไมอาศยมหาภตรปเกด ๖๘-๑๔. อปาทนนทกะ อปาทนนา ธมมา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหา ทฏฐ เขายดครอง อนปาทนนา ธมมา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหา ทฏฐ ไมเขายดครอง อปาทานโคจฉกะ หมวดท ๑๑ ม ๖ ทกะ คอ [๑๒] ๖๙-๑. อปาทานทกะ อปาทานา ธมมา ธรรมเปนอปาทาน โน อปาทานา ธมมา ธรรมไมเปนอปาทาน ๗๐-๒. อปาทานยทกะ อปาทานยา ธมมา ธรรมเปนอารมณของอปาทาน อนปาทานยา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของอปาทาน ๗๑-๓. อปาทานสมปยตตทกะ อปาทานสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยอปาทาน อปาทานวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากอปาทาน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 17 ๗๒-๔. อปาทานอปาทานยทกะ อปาทานา เจว ธมมา อปาทานยา จ ธรรมเปนอปาทานและเปนอารมณของอปาทาน อปาทานยา เจว ธมมา โน จ ธรรมเปนอารมณของอปาทาน แตไมเปนอปาทาน อปาทานา ๗๓-๕. อปาทานอปาทานสมปยตตทกะ อปาทานา เจว ธมมา อปาทาน ธรรมเปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน สมปยตตา จ อปาทานสมปยตตา เจว ธมมา ธรรมสมปยตดวยอปาทาน แตไมเปนอปาทาน โน จ อปาทานา ๗๔-๖. อปาทานวปปยตตอปาทานยทก อปาทานวปปยตตา โข ปน ธรรมวปปยตจากอปาทาน แตเปนอารมณ ธมมา อปาทานยาป ของอปาทาน (อปาทานวปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากอปาทาน และไมเปน อนปาทานยาป อารมณของอปาทาน กเลสโคจฉกะ หมวดท ๑๒ ม ๘ ทกะ คอ [๑๓] ๗๕-๑. กเลสทกะ กเลสา ธมมา ธรรมเปนกเลส โน กเลสา ธมมา ธรรมไมเปนกเลส ๗๖-๒. สงกเลสกทกะ สงกเลสกา ธมมา ธรรมเปนอารมณของสงกเลส อสงกเลสกา ธมมา ธรรมไมเปนอารมณของสงกเลส

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 18 ๗๗-๓. สงกลฏฐทกะ สงกลฏฐา ธมมา ธรรมเศราหมอง อสงกลฏฐา ธมมา ธรรมไมเศราหมอง ๗๘-๔. กเลสสมปยตตทกะ กเลสสมปยตตา ธมมา ธรรมสมปยตดวยกเลส กเลสวปปยตตา ธมมา ธรรมวปปยตจากกเลส ๗๙-๕. กเลสสงกเลสกทกะ กเลสา เจว ธมมา สงกเลสกา จ ธรรมเปนกเลสและเปนอารมณของสงกเลส สงกเลสกา เจว ธมมา โน จ กเลสา ธรรมเปนอารมณของสงกเลส แตไมเปนกเลส ๘๐-๖. กเลสสงกลฏฐทกะ กเลสา เจว สงกลฏฐา จ ธรรมเปนกเลสและเศราหมอง สงกลฏฐา เจว ธมมา โน จ กเลสา ธรรมเศราหมองแตไมเปนกเลส ๘๑-๗. กเลสกเลสสมปยตตทกะ กเลสา เจว ธมมา กเลสสมปยตตา จ ธรรมเปนกเลสและสมปยตดวยกเลส กเลสสมปยตตา เจว ธมมา โน จ กเลสา ธรรมสมปยตดวยกเลส แตไมเปนกเลส ๘๒-๘. กเลสวปปยตตสงกเลสกทกะ กเลสวปปยตตา โข ปน ธมมา ธรรมวปปยตจากกเลส แตเปนอารมณของ สงกเลสกาป สงกเลส (กเลสวปปยตตา โข ปน ธมมา) ธรรมวปปยตจากกเลส และไมเปนอารมณของ อสงกเลสกาป สงกเลส ปฏฐทกะ หมวดท ๑๓ ม ๑๘ ทกะ คอ [๑๔] ๘๓-๑. ทสสเนนปหาตพพทกะ ทสสเนน ปหาตพพา ธมมา ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ น ทสสเนน ปหาตพพา ธมมา ธรรมอนโสดาปตตมรรคไมประหาณ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 19 ๘๔-๒. ภาวนายปหาตพพทกะ ภาวนาย ปหาตพพา ธมมา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ น ภาวนาย ปหาตพพา ธมมา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ ๘๕-๓. ทสสเนนปหาตพพเหตกทกะ ทสสเนน ปหาตพพเหตกา ธมมา ธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ น ทสสเนน ปหาตพพเหตกา ธมมา ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคจะ ประหาณ ๘๖-๔. ภาวนายปหาตพพเหตกทกะ ภาวนาย ปหาตพพเหตกา ธมมา ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ น ภาวนาย ปหาตพพเหตกา ธมมา ธรรมไมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ จะ ประหาณ ๘๗-๕. สวตกกทกะ สวตกกา ธมมา ธรรมมวตก อวตกกา ธมมา ธรรมไมมวตก ๘๘-๖. สวจารทกะ สวจารา ธมมา ธรรมมวจาร อวจารา ธมมา ธรรมไมมวจาร ๘๙-๗. สปปตกทกะ สปปตกา ธมมา ธรรมมปต อปปตกา ธมมา ธรรมไมมปต ๙๐-๘. ปตสหคตทกะ ปตสหคตา ธมมา ธรรมสหรคตดวยปต น ปตสคตา ธมมา ธรรมไมสหรคตดวยปต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 20 ๙๑-๙. สขสหคตทกะ สขสหคตา ธมมา ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา น สขสหคตา ธมมา ธรรมไมสหรคตดวยสขเวทนา ๙๒-๑๐. อเปกขาสหคตทกะ อเปกขาสหคตา ธมมา ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา น อเปกขาสหคตา ธมมา ธรรมไมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ๙๓-๑๑. กามาวจรทกะ กามาวจรา ธมมา ธรรมเปนกามาวจร น กามาวจรา ธมมา ธรรมไมเปนกามาวจร ๙๔-๑๒. รปาวจรทกะ รปาวจรา ธมมา ธรรมเปนรปาวจร น รปาวจรา ธมมา ธรรมไมเปนรปาวจร ๙๕-๑๓. อรปาวจรทกะ อรปาวจรา ธมมา ธรรมเปนอรปาวจร น อรปาวจรา ธมมา ธรรมไมเปนอรปาวจร ๙๖-๑๔. ปรยาปนนทกะ ปรยาปนนา ธมมา ธรรมเปนปรยาปนนะ อปรยาปนนา ธมมา ธรรมเปนอปรยาปนนะ ๙๗-๑๕. นยยานกทกะ นยยนกา ธมมา ธรรมเปนเหตนาออกจากสงสารวฏ อนยยานกา ธมมา ธรรมไมเปนเหตนาออกจากสงสารวฏ ๙๘-๑๖. นยตทกะ นยตา ธมมา ธรรมใหผลแนนอน อนยตา ธมมา ธรรมใหผลไมแนนอน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 21 ๙๙-๑๗. สอตตรทกะ สอตตรา ธมมา ธรรมมธรรมอนยงกวา อนตตรา ธมมา ธรรมไมมธรรมอนยงกวา ๑๐๐-๑๘. สรณทกะ สรณา ธมมา ธรรมเกดกบกเลส อรณา ธมมา ธรรมไมเกดกบกเลส อภธรรมมาตกา ๑๐๐ ทกะ จบ ---------- สตตนตมาตกา ๔๒ ทกะ [๑๕] ๑. วชชาภาคทกะ วชชาภาคโน ธมมา ธรรมเปนไปในสวนวชชา อวชชาภาคโน ธมมา ธรรมเปนไปในสวนอวชชา ๒. วชชปมทกะ วชชปมา ธมมา ธรรมเหมอนฟาแลบ วชรปมา ธมมา ธรรมเหมอนฟาผา ๓. พาลทกะ พาลา ธมมา ธรรมทาใหเปนพาล ปณฑตา ธมมา ธรรมทาใหเปนบณฑต ๔. กณหทกะ กณหา ธมมา ธรรมดา สกกา ธมมา ธรรมขาว

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 22 ๕. ตปนยทกะ ตปนยา ธมมา ธรรมทาใหเรารอน อตปนยา ธมมา ธรรมไมทาใหเรารอน ๖. อธวจนทกะ อธวจนา ธมมา ธรรมเปนชอ อธวจนปถา ธมมา ธรรมเปนเหตของธรรมเปนชอ ๗. นรตตทกะ นรตต ธมมา ธรรมเปนนรตต นรตตปถา ธมมา ธรรมเปนเหตของธรรมเปนนรตต ๘. ปญญตตทกะ ป ตต ธมมา ธรรมเปนบญญต ป ตตปถา ธมมา ธรรมเปนเหตของธรรมเปนบญญต ๙. นามรปทกะ นาม จ นามธรรม รป จ รปธรรม ๑๐. อวชชาทกะ อวชชา จ ความไมรแจง ภวตณหา จ ความปรารถนาภพ ๑๑. ภวทฏฐทกะ ภวทฏฐ จ ความเหนวาเกด วภวทฏฐ จ ความเหนวาไมเกด ๑๒. สสสตทฏฐทกะ สสสตทฏฐ จ ความเหนวาเทยง อจเฉททฏฐ จ ความเหนวาสญ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 23 ๑๓. อนตวาทฏฐทกะ อนตวาทฏฐ จ ความเหนวามทสด อนนตวาทฏฐ จ ความเหนวาไมมทสด ๑๔. ปพพนตานทฏฐทกะ ปพพนตานทฏฐ จ ความเหนปรารภสวนอดต อปรนตานทฏฐ จ ความเหนปรารภสวนอนาคต ๑๕. อหรกทกะ อหรก จ ความไมละอาย อโนตตปป จ ความไมเกรงกลว ๑๖. หรทกะ หร จ ความละอาย โอตตปป จ ความเกรงกลว ๑๗. โทวจสสตาทกะ โทวจสสตา จ ความเปนผวายาก ปาปมตตตา จ ความเปนผมมตรชว ๑๘. โสวจสสตาทกะ โสวจสสตา จ ความเปนผวางาย กลยาณมตตตา จ ความเปนผมมตรด ๑๙. อาปตตกสลตาทกะ อาปตตกสลตา จ ความเปนผฉลาดในอาบต อาปตตวฏฐานกสลตา จ ความเปนผฉลาดในการออกจากอาบต ๒๐. สมาปตตกสลตาทกะ สมาปตตกสลตา จ ความเปนผฉลาดในสมาบต สมาปตตวฏฐานกสลตา จ ความเปนผฉลาดในการออกจากสมาบต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 24 ๒๑. ธาตกสลตาทกะ ธาตกสลตา จ ความเปนผฉลาดในธาต มนสการกสลตา จ ความเปนผฉลาดในการพจารณา ๒๒. อายตนกสลตาทกะ อายตนกสลตา จ ความเปนผฉลาดในอายตนะ ปฏจจสมปปาทกสลตา จ ความเปนผฉลาดในปฏจจสมปบาท ๒๓. ฐานกสลตาทกะ ฐานกสลตา จ ความเปนผฉลาดในฐานะ อฏฐานกสลตา จ ความเปนผฉลาดในอฐานะ ๒๔. อาชชวทกะ อาชชโว จ ความซอตรง มททโว จ ความออนโยน ๒๕. ขนตทกะ ขนต จ ความอดทน โสรจจ จ ความสงบเสงยม ๒๖. สาขลยท สาขลย จ ความเปนผมวาจาออนหวาน ปฏสนถาโร จ การปฏสนถาร ๒๗. อนทรยอคตตทวารตาทกะ อนทรเยส อคตตทวารตา จ ความเปนผไมสารวมในอนทรย ๖ โภชเน อมตต ตา จ ความเปนผไมรประมาณในโภชนาหาร

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 25 ๒๘. อนทรยคตตทวารตาทกะ อนทรเยส คตตทวารตา จ ความเปนผสารวมในอนทรย ๖ โภชเน มตต ตา จ ความเปนผรประมาณในโภชนาหาร ๒๙. มฏฐสจจทกะ มฏฐสจจ จ ความเปนผไมมสต อสมปช จ ความเปนผไมมสมปชญญะ ๓๐. สตทกะ สต จ สต สมปช จ สมปชญญะ ๓๑. ปฏสงขานพลทกะ ปฏสงขานพล จ กาลงคอการพจารณา ภาวนาพล จ กาลงคอภาวนา ๓๒. สมถฑกะ สมโถ จ สมถะ วปสสนา จ วปสสนา ๓๓. นมตตทกะ สมถนมตต จ นมตคอสมถะ ปคคาหนมตต จ นมตคอความเพยร

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 26 ๓๔. ปคคาหทกะ ปคคาโห จ ความเพยร อวกเขโป จ ความไมฟงซาน ๓๕. วปตตทกะ สลวปตต จ ความวบตแหงศล ทฏฐวปตต จ ความวบตแหงทฏฐ ๓๖. สมปทาทกะ สลสมปทา จ ความสมบรณแหงศล ทฏฐสมปทา จ ความสมบรณแหงทฏฐ ๓๗. วสทธทกะ สลวสทธ จ ความหมดจดแหงศล ทฏฐวสทธ จ ความหมดจดแหงทฏฐ ๓๘. ทฏฐวสทธทกะ ทฏฐวสทธ โข ปน ความหมดจดแหงทฏฐ ยถาทฏฐสส จ ปธาน ความเพยรแหงบคคลผมทฏฐอนหมดจด ๓๙. สงเวคทกะ สเวโค จ สเวชนเยส ฐาเนส ความสลดใจในฐานะเปนทตงแหงความสลดใจ สวคคสส จ โยนโส ปธาน ความพยายามโดยแยบคายของบคคลผมความ สลดใจ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 27 ๔๐. อสนตฏฐตาทกะ อสนตฏฐตา จ กสเลส ธมเมส ความไมรจกอมในกศลธรรม อปปฏวานตา จ ปธานสม ความไมทอถอยในความพยายาม ๔๑. วชชาทกะ วชชา จ ความรแจง วมตต จ ความหลดพน ๔๒. ขยญาณทกะ ขเย าณ ญาณในอรยมรรค อนปปาเท าณ ญาณในอรยผล สตตนตมาตกา ๔๒ ทกะ จบ มาตกา จบ ----------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 28 จตตปปาทกณฑ กศลธรรม กามาวจรมหากศลจต ๘ จตดวงท ๑ บทภาชนย [๑๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน กามาวจรกศลจต สหรคตดวยโสมนส สมปยตดวยญาณ มรปเปนอารมณ หรอ มเสยง เปนอารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ปต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนส สนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภ อโทสะ อโมหะ อนภชฌา อพยาปาทะ (สมมาทฏฐ หร โอตตปปะ) กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมปชญญะ สมถะ วปสสนา ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล [๑๗] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะมในสมยนน. [๑๘] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ความเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 29 [๑๙] สญญา มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา สญญามในสมยนน. [๒๐] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา เจตนามในสมยนน. [๒๑] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จตมในสมยนน. [๒๒] วตก มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจตแนบสนท อยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ สมมาสงกปปะ ในสมยนน อนใด นชอวา วตกมในสมยนน. [๒๓] วจาร มในสมยนน เปนไฉน? ความตรอง ความพจารณา ความตามพจารณา ความเขาไปพจารณา ความทจตสบตอ อารมณ ความทจตเพงอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วจารมในสมยนน. [๒๔] ปต มในสมยนน เปนไฉน? ความอมใจ ความปราโมทย ความยนดยง ความบนเทง ความราเรง ความรนเรง ความปลมใจ ความตนเตน ความทจตชนชมยนด ในสมยนน อนใด นชอวา ปตมในสมยนน. [๒๕] สข มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา สขมในสมยนน. [๒๖] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 30 [๒๗] สทธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ศรทธา กรยาทเชอ ความปลงใจเชอ ความเลอมใสยง ศรทธา อนทรยคอศรทธา สทธาพละ ในสมยนน อนใด นชอวา สทธนทรยมในสมยนน. [๒๘] วรยนทรย มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ อนทรยคอวรยะ วรยะพละ สมมาวายามะ ในสมยนน อนใด นชอวา วรยนทรยในสมยนน. [๒๙] สตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมลม สต อนทรยคอสต สตพละ สมมาสต ในสมยนน อนใด นชอวา สตนทรย มในสมยนน. [๓๐] สมาธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ อนทรยคอสมาธ สมาธพละ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธนทรย มในสมยนน. [๓๑] ปญญนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา อนทรยคอปญญา ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวาง คอ ปญญา แสงสวาง คอ ปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ในสมยนน อนใด นชอวา ปญญนทรยมในสมยนน. [๓๒] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ อนทรย คอ มโน วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรยมในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 31 [๓๓] โสมนสสนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบาย เปนสขอน เกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา โสมนสสนทรย มในสมยนน. [๓๔] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ความเปนอย ชวตนทรยของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรยมในสมยนน. [๓๕] สมมาทฏฐ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวาง คอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม ความเหนชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาทฏฐ มในสมยนน. [๓๖] สมมาสงกปปะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจต แนบสนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ ความดารชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสงกปปะ มในสมยนน. [๓๗] สมมาวายามะ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารถความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย วรยพละ ความพยายามชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาวายามะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 32 [๓๘] สมมาสต มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย สตพละ ความระลกชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมา สต มในสมยนน [๓๙] สมมาสมาธ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนคงอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบสมาธนทรย สมาธพละ ความตงใจชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสมาธ มในสมยนน. [๔๐] สทธาพละ มในสมยนน เปนไฉน? ศรทธา กรยาทเชอ กรยาทปลงใจเชอ ความเลอมใสยง ศรทธา สทธนทรย กาลงคอ ศรทธา ในสมยนน อนใด นชอวา สทธาพละ มในสมยนน. [๔๑] วรยพละ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย กาลงคอ วรยะ สมมาวายามะ ในสมยนน อนใด นมชอวา วรยพละ มในสมยนน. [๔๒] สตพละ มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไม เลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย กาลงคอสต สมมาสต ในสมยนน อนใด นชอวา สตพละ มในสมยนน. [๔๓] สมาธพละ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย กาลงคอสมาธ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธพละ มในสมยนน. [๔๔] ปญญาพละ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 33 ความรแจมแจง ความคดคน ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย กาลงคอปญญา ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวาง คอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ในสมยนน อนใด นชอวา ปญญาพละ มในสมยนน. [๔๕] หรพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทละอายตอการประกอบ อกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา หรพละ มในสมยนน. [๔๖] โอตปปพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทเกรงกลวตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา โอตปปพละ มในสมยนน. [๔๗] อโลภะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมโลภ กรยาทไมโลภ ความไมโลภ การไมกาหนด กรยาทไมกาหนด ความไม กาหนด ความไมเพงเลง กศลมลคออโลภะ ในสมยนน อนใด นชอวา อโลภะ มในสมยนน. [๔๘] อโทสะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมคดประทษราย กรยาทไมคดประทษราย ความไมคดประทษราย ความไมพยาบาท ความไมคดเบยดเบยน กศลมลคออโทสะ ในสมยนน อนใด นชอวา อโทสะ มในสมยนน. [๔๙] อโมหะ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอ ปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ กศลมลคอ อโมหะ ในสมยนน อนใด นชอวา อโมหะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 34 [๕๐] อนภชฌา มในสมยนน เปนไฉน? การไมโลภ กรยาทไมโลภ ความไมโลภ การไมกาหนด กรยาทไมกาหนด ความไม กาหนด ความไมเพงเลง กศลมลคออโลภะ ในสมยนน อนใด นชอวา อนภชฌา มในสมยนน. [๕๑] อพยาปาทะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมคดประทษราย กรยาทไมคดประทษราย ความไมคดประทษราย ความไมพยาบาท ความไมคดเบยดเบยน กศลมลคออโทสะ ในสมยนน อนใด นชอวา อพยาปาทะ มในสมย นน. [๕๒] สมมาทฏฐ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอ ปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม ความ เหนชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาทฏฐ มในสมยนน. [๕๓] หร มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงนาละอาย กรยาทละอายตอการประกอบ อกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา หร มในสมยนน. [๕๔] โอตตปปะ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทเกรงกลวตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา โอตตปปะ มในสมยนน. [๕๕] กายปสสทธ มในสมยนน เปนไฉน? การสงบ การสงบระงบ กรยาทสงบระงบ ความสงบระงบแหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายปสสทธ มในสมยนน. [๕๖] จตตปสสทธ มในสมยนน เปนไฉน? การสงบ การสงบระงบ กรยาทสงบ กรยาทสงบระงบ ความสงบระงบแหง วญญาณขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา จตตปสสทธ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 35 [๕๗] กายลหตา มในสมยนน เปนไฉน? ความเบา ความรวดเรว ความไมเชองชา ความไมกระดาง แหงเวทนาขนธ สญญา ขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายลหตา มในสมยนน. [๕๘] จตตลหตา มในสมยนน เปนไฉน? ความเบา ความรวดเรว ความไมเชองชา ความไมกระดาง แหงวญญาณขนธ ใน สมยนน อนใด นชอวา จตตลหตา มในสมยนน. [๕๙] กายมทตา มในสมยนน เปนไฉน? ความออน ภาวะทออน ความไมกกขฬะ ความไมแขง แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายมทตา มในสมยนน. [๖๐] จตตมทตา มในสมยนน เปนไฉน? ความออน ภาวะทออน ความไมกกขฬะ ความไมแขง แหงวญญาณขนธ ในสมย นน อนใด นชอวา จตตมทตา มในสมยนน. [๖๑] กายกมมญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทควรแกการงาน ความควรแกการงาน ภาวะทควรแกการงาน แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายกมมญญตา มในสมยนน. [๖๒] จตตกมมญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทควรแกการงาน ความควรแกการงาน ภาวะทควรแกการงาน แหงวญญาณขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา จตตกมมญญตา มในสมยนน. [๖๓] กายปาคญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทคลองแคลว ความคลองแคลว ภาวะทคลองแคลว แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายปาคญญตา มในสมยนน. [๖๔] จตตปาคญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทคลองแคลว ความคลองแคลว ภาวะทคลองแคลว แหงวญญาณขนธ ใน สมยนน อนใด นชอวา จตตปาคญญตา มในสมยนน [๖๕] กายชกตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตรง กรยาทตรง ความไมคด ความไมโคง ความไมงอ แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายชกตา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 36 [๖๖] จตตชกตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตรง กรยาทตรง ความไมคด ความไมโคง ความไมงอ แหงวญญาณขนธ ใน สมยนน อนใด นชอวา จตตชกตา มในสมยนน. [๖๗] สต มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไม เลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย สตพละ สมมาสต ในสมยนน อนใด นชอวา สต มในสมยนน. [๖๘] สมปชญญะ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอ ปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ในสมยนน อนใด นชอวา สมปชญญะ มในสมยนน. [๖๙] สมถะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมถะ มในสมยนน. [๗๐] วปสสนา มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอ ปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ในสมยนน อนใด นชอวา วปสสนา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 37 [๗๑] ปคคาหะ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย วรยพละ สมมาวายามะ ในสมยนน อนใด นชอวา ปคคาหะ มในสมยนน. [๗๒] อวกเขปะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา อวกเขปะ มในสมยนน. [๗๓] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ปทภาชนย จบ ปฐมภาณวาร จบ โกฏฐาสวาร [๗๔] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๕ มรรคมองค ๕ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ เวทนา ๑ สญญา ๑ เจตนา ๑ จต ๑ เวทนาขนธ ๑ สญญาขนธ ๑ สงขารขนธ ๑ วญญาณขนธ ๑ มานายตนะ ๑ มนนทรย ๑ มโนวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยใน สมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล [๗๕] ขนธ ๔ มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ. เวทนาขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนาขนธ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 38 สญญาขนธ มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา ในสมยนน อนใด นชอวา สญญาขนธ มในสมยนน. สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา สนธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อโมหะ อนภชฌา อพยาปาทะ สมมาทฏฐ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมปชญญะ สมถะ วปสสนา ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน. วญญาณขนธ มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา วญญาณขนธ มในสมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา ขนธ ๔ มในสมยนน. [๗๖] อายตนะ ๒ มในสมยนน เปนไฉน? มนายตนะ ธมมายตนะ มนายตนะ มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนายตนะ มในสมยนน. ธมมายตนะ มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ นชอวา ธมมายตนะ มในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา อายตนะ ๒ มในสมยนน. [๗๗] ธาต ๒ มในสมยนน เปนไฉน? มโนวญญาณธาต ธรรมธาต มโนวญญาณธาต มในสมยนน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 39 จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มโนวญญาธาต มในสมยนน. ธรรมธาต มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ นชอวา ธรรมธาต มในสมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา ธาต ๒ มในสมยนน. [๗๘] อาหาร ๓ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสาหาร มโนสญเจตนาหาร วญญาณาหาร ผสสาหาร มในสมยนน เปนไฉน? ความถกตอง อาการทถกตอง กรยาทถกตอง ภาวะทถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสาหาร มในสมยนน. มโนสญเจตนาหาร มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด สมยนน อนใด นชอวา มโนสญเจตนาหาร มใน สมยนน. วญญาณาหาร มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา วญญาณาหาร มในสมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา อาหาร ๓ มในสมยนน. [๗๙] อนทรย ๘ มในสมยนน เปนไฉน? สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนสสน ทรย ชวตนทรย. สทธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ศรทธา กรยาทเชอ ความปลงใจเชอ ความเลอมใสยง ศรทธา อนทรย คอศรทธา สทธาพละ ในสมยนน อนใด นชอวา สทธนทรย มในสมยนน. วรยนทรย มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความ พยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ อนทรยคอวรยะ วรยพละ สมมาวายามะ ในสมยนน อนใด นชอวา วรยนทรย มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 40 สตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไม เลอนลอย ความไมลม สต อนทรยคอสต สตพละ สมมาสต ในสมยนน อนใด นชอวา สตนทรย มในสมยนน. สมาธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ อนทรยคอสมาธ สมาธพละ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธนทรย มในสมยนน. ปญญนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา อนทรยคอปญญา ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอ ปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ในสมยนน อนใด นชอวา ปญญนทรย มในสมยนน. มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ อนทรยคอมโน วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน. โสมนสสนหรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา โสมนสสนทรย มในสมยนน. ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของนามธรรมนนๆ ใน สมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา อนทรย ๘ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 41 [๘๐] ฌานมองค ๕ มในสมยนน เปนไฉน? วตก วจาร ปต สข เอกคคตา วตก มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจต แนบสนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ สมมาสงกปปะ ในสมยนน อนใด นชอวา วตก มในสมยนน. วจาร มในสมยนน เปนไฉน? ความตรอง ความพจารณา ความตามพจารณา ความเขาไปพจารณา ความทจตสบตอ อารมณ ความทจตเพงอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วจาร มในสมยนน. ปต มในสมยนน เปนไฉน? ความอมใจ ความปราโมทย ความยนดยง ความบนเทง ความราเรง ความรนเรง ความปลมใจ ความตนเตน ความทจตชนชมยนด ในสมยนน อนใด นชอวา ปต มในสมยนน. สข มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา สข มในสมยนน. เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. สภาวธรรมนชอวา ฌานมองค ๕ มในสมยนน. [๘๑] มรรคมองค ๕ มในสมยนน เปนไฉน? สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ. สมมาทฏฐ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความร แจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 42 ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญา เหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม ความเหนชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาทฏฐ มในสมยนน. สมมาสงกปปะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจต แนบสนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ ความดารชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสงกปปะ มในสมยนน. สมมาวายามะ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย วรยพละ ความพยายามชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาวายามะ มในสมยนน. สมมาสต มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย สตพละ ความระลกชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสต มในสมยนน. สมมาสมาธ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบแหงจต สมาธนทรย สมาธพละ ความ ตงจตไวชอบ ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสมาธ มในสมยนน. สภาวธรรมนชอวา มรรคมองค ๕ มในสมยนน. [๘๒] พละ ๗ มในสมยนน เปนไฉน? สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ. สทธาพละ มในสมยนน เปนไฉน? ศรทธา กรยาทเชอ ความปลงใจเชอ ความเลอมใสยง ศรทธา สทธนทรย กาลง คอศรทธา ในสมยนน อนใด นชอวา สทธาพละ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 43 วรยพละ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย กาลงคอวรยะ สมมาวายามะ ในสมยนน อนใด นชอวา วรยพละ มในสมยนน. สตพละ มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย กาลงคอสต สมมาสต มในสมยนน อนใด นชอวา สตพละ มในสมยนน. สมาธพละ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย กาลงคอสมาธ สมมาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธพละ มในสมยนน. ปญญาพละ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย กาลง คอปญญา ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ในสมยนน อนใด นชอวา ปญญาพละ มในสมยนน. หรพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทละอายตอการประกอบ อกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา หรพละ มในสมยนน. โอตตปปพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทเกรงกลวตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา โอตตปปพละ มในสมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา พละ ๗ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 44 [๘๓] เหต ๓ มในสมยนน เปนไฉน? อโลภะ อโทสะ อโมหะ. อโลภะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมโลภ กรยาทไมโลภ ความไมโลภ การไมกาหนด กรยาทไมกาหนด ความ ไมกาหนด ความไมเพงเลง กศลมลคอความไมโลภ ในสมยนน อนใด นชอวา อโลภะ มในสมยนน. อโทสะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมคดประทษราย กรยาทไมคดประทษราย ความไมคดประทษราย ความไมพยาบาท ความไมคดเบยดเบยน กศลมลคอความไมคดประทษราย ในสมยนน อนใด นชอวา อโทสะ มในสมยนน. อโมหะ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญา เหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ กศลมลคอ อโมหะ ในสมยนน อนใด นชอวา อโมหะ มในสมยนน. สภาวธรรมเหลานชอวา เหต ๓ มในสมยนน. [๘๔] ผสสะ ๑ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ อาการทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสส ๑ มในสมยนน. [๘๕] เวทนา ๑ มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา ๑ มในสมยนน. [๘๖] สญญา ๑ มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา ในสมยนน อนใด นชอวา สญญา ๑ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 45 [๘๗] เจตนา ๑ มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด ในสมยนน อนใด นชอวา เจตนา ๑ มในสมยนน. [๘๘] จต ๑ มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต ๑ มในสมยนน. [๘๙] เวทนาขนธ ๑ มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบาย เปนสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนาขนธ ๑ มในสมยนน. [๙๐] สญญาขนธ ๑ มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา ในสมยนน อนใด นชอวา สญญาขนธ ๑ มในสมยนน. [๙๑] สงขารขนธ ๑ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อโมหะ อนภชฌา อพยาปาทะ สมมาทฏฐ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมปชญญะ สมถะ วปสสนา ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ ๑ มในสมยนน. [๙๒] วญญาณขนธ ๑ มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา วญญาณขนธ ๑ มในสมยนน. [๙๓] มนายตนะ ๑ มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนายตนะ ๑ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 46 [๙๔] มนนทรย ๑ มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย ๑ มในสมยนน. [๙๕] มโนวญญาณธาต ๑ มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส ฯลฯ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มโนวญญาณธาต ๑ มในสมยนน. [๙๖] ธมมายตนะ ๑ มในสมยนนเปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ นชอวา ธมมายตนะ ๑ มในสมยนน. [๙๗] ธรรมธาต ๑ มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ นชอวา ธรรมธาต ๑ มในสมยนน. [๙๘] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โกฏฐาสวาร จบ ------------ สญญตวาร [๙๙] ก ธรรม ขนธ อายตนะ ธาต อาหาร อนทรย ฌาน มรรค พละ เหต ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ มนายตนะ มนนทรย มโนวญญาณธาต ธมมายตนะ ธรรมธาต มในสมยนน หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๐๐] ธรรม มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ เหลานชอวา ธรรม มในสมยนน. [๑๐๑] ขนธ มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ เหลานชอวา ขนธมในสมยนน. [๑๐๒] อายตนะ มในสมยนน เปนไฉน? มนายตนะ ธมมาตนะ เหลานชอวา อายตนะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 47 [๑๐๓] ธาต มในสมยนน เปนไฉน? มโนวญญาณธาต ธรรมธาต เหลานชอวา ธาต มในสมยนน. [๑๐๔] อาหาร มในสมยนน เปนไฉน? ผสสาหาร มโนสญเจตนาหาร วญญาณาหาร เหลานชอวา อาหาร มในสมยนน. [๑๐๕] อนทรย มในสมยนน เปนไฉน? สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมมนสสนทรย ชวตนทรย เหลานชอวา อนทรย มในสมยนน. [๑๐๖] ฌาน มในสมยนน เปนไฉน? วตก วจาร ปต สข เอกคคตา นชอวา ฌาน มในสมยนน. [๑๐๗] มรรค มในสมยนน เปนไฉน? สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ นชอวา มรรค มในสมยนน. [๑๐๘] พละ มในสมยนน เปนไฉน? สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ เหลานชอวา พละ มในสมยนน. [๑๐๙] เหต มในสมยนน เปนไฉน? อโลภะ อโทสะ อโมหะ เหลานชอวา เหต มในสมยนน. [๑๑๐] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๑๑๑] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๑๑๒] สญญา มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา สญญา มในสมยนน. [๑๑๓] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา เจตนา มในสมยนน. [๑๑๔] จต มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา จต มในสมยนน. [๑๑๕] เวทนาขนธ มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา เวทนาขนธ มในสมยนน. [๑๑๖] สญญาขนธ มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา สญญาขนธ มในสมยนน. [๑๑๗] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 48 [๑๑๘] วญญาณขนธ มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา วญญาณขนธ มในสมยนน. [๑๑๙] มนายตนะ มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา มนายตนะ มในสมยนน. [๑๒๐] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา มนนทรย มในสมยนน. [๑๒๑] มโนวญญาณธาต มในสมยนน เปนไฉน ฯลฯ นชอวา มโนวญญาณธาต มในสมยนน. [๑๒๒] ธมมายตนะ มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ นชอวา ธมมายตนะ มในสมยนน. [๑๒๓] ธรรมธาต มในสมยนน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ นชอวา ธรรมธาต มในสมยนน. [๑๒๔] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. สญญตวาร จบ จตดวงท ๑ จบ --------------- จตดวงท ๒ [๑๒๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหครคตดวยโสมนส สมปยตดวยญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ จตดวงท ๒ จบ ---------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 49 จตดวงท ๓ [๑๒๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ปต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อนภชฌา อพยาปาทะ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๒๗] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๗ ฌานมองค ๕ มรรค มองค ๔ พละ ๖ เหต ๒ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๒๘] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อนภชฌา อพยาปาทะ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวน เวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ จตดวงท ๓ จบ ---------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 50 จตดวงท ๔ [๑๒๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวะธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ จตดวงท ๔ จบ --------------- จตดวงท ๕ [๑๓๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ มรปเปนอารมณ หรอมเสยง เปนอารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย อเบกขนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อโมหะ อนภชฌา อพยาปาทะ สมมาทฏฐ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมปชญญะ สมถะ วปสสนา ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๓๑] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตองในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 51 เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณ ธาตทสมกน ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไม ทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน ฯลฯ อเบกขา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณ ทไมทกขไม สข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเบกขา มในสมยนน ฯลฯ อเบกขนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณ ทไมทกขไม สข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเบกขนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๓๒] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๔ มรรคมองค ๕ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๓๓] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อโมหะ อนภชฌา อพยาปาทะ สมมาทฏฐ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมปชญญะ สมถะ วปสสนา ปคคาหะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 52 อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ จตดวงท ๕ จบ ---------- จตดวงท ๖ [๑๓๔] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรม เปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ จตดวงท ๖ จบ ---------- จตดวงท ๗ [๑๓๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจากญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรม เปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย มนนทรย อเบกขนทรย ชวตนทรย สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อนภชฌา อพยาปาทะ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมท องอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน. สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 53 [๑๓๖] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๗ ฌานมองค ๔ มรรคมองค ๔ พละ ๖ เหต ๒ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๓๗] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย สมมาสงกปปะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อนภชฌา อพยาปาทะ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอย ในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ จตดวงท ๗ จบ --------------- จตดวงท ๘ [๑๓๘] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจากญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ จตดวงท ๘ จบ กามาวจรมหากศลจต ๘ จบ ทตยภาณวาร จบ ----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 54 รปวาจรกศล กสณ ฌาน จตกกนย [๑๓๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ ประกอบดวย วตก วจาร มปตและ สขอนเกดแตวเวกอย ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๔๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌานทมปฐวกสณเปน อารมณ ภายในผองใส เพราะวตกวจารสงบ จตถงความเปนธรรมชาต ผดขนดวงเดยว ไมมวตกวจาร มแตปตและสขอนเกดจากสมาธ อยในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต ปต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๔๑] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานม องค ๓ มรรคมองค ๔ พละ ๓ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๔๒] สงขารขนธ มอยในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา ปต เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 55 [๑๔๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม เพราะคลายปตไดอกดวย จงเปน ผเพงโดยอปบต มสตสมปชญญะอย และเสวยสขดวยนามกาย พระอรยะทงหลาย ยอมกลาว สรรเสรญบคคลนนวา เปนผเพงโดยอปบต มสตอยเปนสข ดงน เพราะฌานใด บรรลตตยฌาน นน ทมปฐวกสณเปนอารมณ อยในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๔๔] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๒ มรรคมองค ๔ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๔๕] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศย เกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๔๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลจตตถฌานทมปฐวกสณเปน อารมณ ไมมทกขไมมสข เพราะละสขและทกขได เพราะโสมนสและโทมนสดบสนทใน กอน มสตบรสทธเพราะอเบกขาอย ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต อเบกขา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย อเบกขนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 56 [๑๔๗] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๒ มรรคมองค ๔ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๔๘] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. จตกกนย จบ ------------- ปญจกนย [๑๔๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๕๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌานทมปฐวกสณเปน อารมณ ไมมวตก มแตวจาร มปตและสขอนเกดจากสมาธ อยในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วจาร ปต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 57 [๑๕๑] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๔ มรรคมองค ๔ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๕๒] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วจาร ปต เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๕๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลตตยฌาน ทมปฐวกสณ เปนอารมณ ภายในผองใส เพราะวตกวจารสงบ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต ปต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๕๔] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๓ มรรคมองค ๔ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๕๕] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา ปต เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 58 ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล [๑๕๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม เพราะคลายปตไดอกดวย ฯลฯ บรรลจตตถฌานทมปฐวกสณเปนอารมณอยในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๕๗] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๒ มรรคมองค ๔ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๕๘] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๕๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลปญจมฌานทมปฐวกสณเปน อารมณ ไมมทกขไมมสข เพราะละสขและทกขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต อเบกขา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 59 [๑๖๐] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๘ ฌานมองค ๒ มรรคมองค ๔ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ [๑๖๑] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย สมมาทฏฐ สมมาวายามะ ฯลฯ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ปญจกนย จบ --------------- ปฏปทา ๔ [๑๖๒] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปน ทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๖๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปน ทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๖๔] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปน สขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 60 [๑๖๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปน สขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๖๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรล ตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ทมปฐวกสณ เปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขา ปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ ทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ทม ปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ปฏปทา ๔ จบ ---------------- อารมณ ๔ [๑๖๗] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๖๘] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 61 [๑๖๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๗๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๗๑] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ทมปฐวกสณเปนอารมณ มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. อารมณ ๔ จบ -------------- แจกฌานอยางละ ๑๖ [๑๗๒] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 62 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๗๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 63 โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๗๔] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน?

โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 64 สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๗๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๑๗๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ทมปฐวกสณเปนอารมณ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 65 เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. แจกฌานอยางละ ๑๖ จบ ----------------------- [๑๗๗] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมอาโปกสณเปนอารมณ ฯลฯ ทมเตโชกสณเปนอารมณ ฯลฯ ทมวาโยกสณเปนอารมณ ฯลฯ ทมนลกสณเปนอารมณ ฯลฯ ทมปตกสณเปนอารมณ ฯลฯ ทมโลหตกสณเปนอารมณ ฯลฯ ทมโอทาตกสณเปนอารมณ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. กสณ ๘ แจกอยางละ ๑๖ -------------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 66 อภภายตนะ [๑๗๘] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรล ตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ฯลฯ อยใน สมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. --------------- ปฏปทา ๔ [๑๗๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 67 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทา ขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ปฏปทา ๔ จบ ---------- อารมณ ๒ [๑๘๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน

เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 68 ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน มกาลงนอย มอารมณ เลกนอย ฯลฯ มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อารมณ ๒ จบ ------------ แจกฌานอยางละ ๘ [๑๘๑] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณ เลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 69 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณ เลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลก นอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศล ธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณ เลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานนชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 70 ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 71 เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณเลกนอย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณเลกนอย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. แจกฌานอยางละ ๘ จบ ----------------- [๑๘๒] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย มสงามหรอสไมงาม ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเลกนอย มสงามหรอสไมงาม ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรล ทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อภภายตนะแมนกแจกอยางละ ๘ --------------------- [๑๘๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 72 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรล ตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ------------------ ปฏปทา ๔ [๑๘๔] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 73 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน ทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ฯลฯ เปนทกขาปฏปทา ทนธาภญญา ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ปฏปทา ๔ จบ -------------- อารมณ ๒ [๑๘๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 74 ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรล ตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อารมณ ๒ จบ --------------- แจกฌานอยางละ ๘ อกอยางหนง [๑๘๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 75 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 76 ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณ ไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงนอย มอารมณไพบลย ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา มกาลงมาก มอารมณไพบลย ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. แจกฌานอยางละ ๘ อกอยาง จบ ---------------------------- [๑๘๗] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญา ในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย มสงามหรอมสไมงาม ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงด-

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 77 จากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทไพบลย ทงมสงามและมสไมงาม ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อภภายตนะแมน กแจกอยางละ ๘ ---------------------- [๑๘๘] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเขยว มวรรณเขยว เขยวแท มรศมเขยว ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอกทเหลอง มวรรณเหลอง เหลองแท มรศมเหลอง ฯลฯ เหนรปภายนอกทแดง มวรรณแดง แดงแท มรศมแดง ฯลฯ เหนรปภายนอกทขาว มวรรณขาว ขาวแท มรศมขาว ตงใจวา จะรจะเหนครอบงารปนน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อภภายตนะแมเหลาน กแจกอยางละ ๑๖ -------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 78 วโมกข ๓ [๑๘๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม เปนผไดฌานมรปภายในเปน อารมณ เหนรปทงหลาย สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ไมมบรกรรมสญญาในรปภายใน เหนรปภายนอก สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม ผกใจอยในวรรณกสณวา งาม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. แมวโมกข ๓ น กแจกอยางละ ๑๖ ------------- พรหมวหารฌาน ๔ [๑๙๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ทสหรคตดวยเมตตา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 79 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ทสหรคตดวย เมตตา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม เพราะคลายปตไดอกดวย ฯลฯ บรรลตตยฌานนน ทสหรคตดวยเมตตา อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ ม ในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ทสหรคตดวยเมตตา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ทสหรคตดวย เมตตา ไมมวตก มแตวจาร มปตและสขอนเกดจากสมาธ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลตตยฌาน ทสหรคตดวย เมตตา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม เพราะคลายปตไดอกดวย ฯลฯ บรรลจตตถฌานนน ทสหรคตดวยเมตตา อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 80 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ทสหรคตดวยกรณา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌานนน ทสหรคต ดวยกรณา อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมญาน ทสหรคตดวยมทตา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลปฐมญาน ฯลฯ บรรลจตตถฌานนน ทสหรคตดวยมทตา อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลจตตถฌาน ทสหรคตดวย อเบกขา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. พรหมวหารฌาน ๔ แจกอยางละ ๑๖ ------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 81 อสภฌาน ๑๐ [๑๙๑] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ทสหรคตดวยอทธมาตกสญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ทสหรคตดวยวนลกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวยวปพพกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวยวจฉททกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวยวกขายตกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวย วกขตตกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวยหตวกขตตกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวยโลหตกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวยปฬวกสญญา ฯลฯ ทสหรคตดวยอฏฐกสญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อสภฌานแจกอยางละ ๑๖ รปาวจรกศล จบ -------------- อรปาวจรกศล อรปฌาน ๔ [๑๙๒] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงรปสญญาโดย ประการทงปวง เพราะความดบไปแหงปฏฆสญญา เพราะไมมนสการซงนานตตสญญา จงบรรล

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 82 จตตถฌาน อนสหรคตตองอากาสานญจายตนสญญาสหรคตดวยอเบกขา ไมมทกขไมมสข เพราะละสขและทกขได เพราะโสมนสและโทมนสดบสนทในกอน มสตบรสทธเพราะอเบกขา อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงอากาสานญจายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยวญญาณญจายตนสญญา สหรคตดวย อเบกขา ไมมทกขไมมสข ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงวญญาณญจายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยอากญจญญายตนสญญา สหรคตดวย อเบกขา ไมมทกขไมมสข ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงอากญจญญายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยเนวสญญานาสญญายตนสญญา สหรคต ดวยอเบกขาไมมทกขไมมสข ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อรปฌาน ๔ แจกอยางละ ๑๖ อรปาวจรกศล จบ ---------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 83 เตภมกกศลธรรม ๓ ประเภท กามาวจรกศล [๑๙๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยโสมนส สมปยตดวยญาณ เกดขนเปนอยางตา ฯลฯ เปนอยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปน จตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กามาวจรกศลจต สหรคตดวยโสมนส สมปยตดวยญาณ เกดขนโดยมการชกจง ฯลฯ สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากญาณ เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากญาณ เกดขนโดยมการชกจง ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ เกดขน ฯลฯ สหรคต ดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ เกดขนโดยมการชกจง ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจาก ญาณ เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจากญาณ เกดขนโดยมการชกจง เปนอยางตา ฯลฯ เปนอยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนฉนทาธบด อยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวรยาธบด อยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบด อยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. กามาวจรกศล จบ ------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 84 รปาวจรกศล [๑๙๔] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ ฯลฯ เปนอยางตา ฯลฯ เปนอยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปน ฉนทาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปน วรยาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ทมปฐวกสณเปนอารมณ ฯลฯ เปนอยางตา ฯลฯ เปนอยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปน วรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปน ฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. รปาวจรกศล จบ ----------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 85 อรปาวจรกศล [๑๙๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงรปสญญาโดย ประการทงปวง เพราะความดบไปแหงปฏฆสญญา เพราะไมมนสการซงนานตตสญญา จงบรรล จตตถฌาน อนสหรคตดวยอากาสานญจายตนสญญา ไมมทกขไมมสข เพราะละสขและทกขได เพราะโสมนสและโทมนสดบสนทในกอน มสตบรสทธเพราะอเบกขา เปนอยางตา ฯลฯ เปน อยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปน จตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงอากาสานญจายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยวญญาณญจายตนสญญา ไมมทกข ไมมสข ฯลฯ เปนอยางตา ฯลฯ เปนอยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงวญญาณญจายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยอากญจญญายตนสญญา ไมมทกข

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 86 ไมมสข ฯลฯ เปนอยางตา ฯลฯ เปนอยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงอากญจญญายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยเนวสญญานาสญญายตนสญญา ไมมทกข ไมมสข ฯลฯ เปนอยางตา ฯลฯ เปนอยางกลาง ฯลฯ เปนอยางประณต ฯลฯ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางตา ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนฉนทาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวรยาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางตา ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนจตตาธบดอยางประณต ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางตา ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางกลาง ฯลฯ เปนวมงสาธบดอยางประณต อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. อรปาวจรกศล จบ ------------ โลกตตรกศลจต มรรคจตดวงท ๑ [๑๙๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 87 ทกขาปฏปทาทนธาภญญา ประกอบดวยวตก วจาร มปตและสขอนเกดแตวเวก อยในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ปต สข เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย อนญญตญญส สามตนทรย สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อโมหะ อนภชฌา อพยาปาทะ สมมาทฏฐ หร โอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตลหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกตา สต สมปชญญะ สมถะ วปสสนา ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศย เกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล [๑๙๗] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง มในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๑๙๘] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ความ เสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแต เจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๑๙๙] สญญา มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา สญญา มในสมยนน. [๒๐๐] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา เจตนา มในสมยนน. [๒๐๑] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑร มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 88 [๒๐๒] วตก มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจต แนบสนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ สมมาสงกปปะ อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา วตก มในสมยนน. [๒๐๓] วจาร มในสมยนน เปนไฉน? ความตรอง ความพจารณา ความตามพจารณา ความเขาไปพจารณา ความทจตสบตอ อารมณ ความทจตเพงอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วจาร มในสมยนน. [๒๐๔] ปต มในสมยนน เปนไฉน? ความอมใจ ความปราโมทย ความยนดยง ความบนเทง ความราเรง ความรนเรง ความปลมใจ ความตนเตน ความทจตชนชมยนด ปตสมโพชฌงค ในสมยนน อนใด นชอวา ปต มในสมยนน. [๒๐๕] สข มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณสบายทเปนสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา สข มในสมยนน. [๒๐๖] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ สมมาสมาธ สมาธสมโพชฌงค เปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. [๒๐๗] สทธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ศรทธา กรยาทเชอ ความปลงใจเชอ ความเลอมใสยง ศรทธา อนทรยคอศรทธา สทธาพละ ในสมยนน อนใด นชอวา สทธนทรย มในสมยนน. [๒๐๘] วรยนทรย มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความไม ทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ อนทรยคอวรยะ วรยพละ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 89 สมมาวายามะ วรยสมโพชฌงคอนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา วรยนทรย มในสมยนน. [๒๐๙] สตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไม เลอนลอย ความไมลม สต อนทรยคอสต สตพละ สมมาสต สตสมโพชฌงค อนเปน องคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สตนทรย มในสมยนน. [๒๑๐] สมาธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ อนทรยคอสมาธ สมาธพละ สมมาสมาธ สมาธสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธนทรย มในสมยนน. [๒๑๑] ปญญนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรจก ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา อนทรยคอปญญา ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา ปญญนทรย มในสมยนน. [๒๑๒] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ อนทรยคอมโน วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 90 [๒๑๓] โสมนสสนทรย ในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา โสมนสสนทรย มในสมยนน. [๒๑๔] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวตของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. [๒๑๕] อนญญตญญสสามตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอน ศสตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค เพอรธรรมทยงไมเคยร เพอเหนธรรมทยงไมเคยเหน เพอบรรลธรรมทยงไมเคยบรรล เพอทราบธรรมทยงไมเคยทราบ เพอทาใหแจงธรรมทยงไมเคย ทาใหแจงนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา อนญญตญญสสามตนทรย มในสมยนน. [๒๑๖] สมมาทฏฐ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจย สมมาทฏฐ ธรรมวจย สมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาทฏฐ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 91 [๒๑๗] สมมาสงกปปะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจต แนบสนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ ความดารชอบ อนเปนองคแหงมรรค นบเนอง ในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสงกปปะ มในสมยนน. [๒๑๘] สมมาวาจา มในสมยนน เปนไฉน? การงด การเวน การเลกละ เจตนาเครองเวน การไมทา การไมประกอบ การไม ลวงละเมด การไมลาเขต การกาจดตนเหตวจทจรต ๔ วาจาชอบ อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาวาจา มในสมยนน. [๒๑๙] สมมากมมนตะ มในสมยนน เปนไฉน? การงด การเวน การเลกละ เจตนาเครองเวน การไมทา การไมประกอบ การไม ลวงละเมด การไมลาเขต การกาจดตนเหตกายทจรต ๓ การงานชอบ อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมากมมนตะ มในสมยนน. [๒๒๐] สมมาอาชวะ มในสมยนน เปนไฉน? การงด การเวน การเลกละ เจตนาเครองเวน การไมทา การไมประกอบ การไม ลวงละเมด การไมลาเขต การกาจดตนเหตมจฉาชพ การเลยงชพชอบ อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาอาชวะ มในสมยนน. [๒๒๑] สมมาวายามะ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย วรยพละ ความพยายามชอบ วรยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาวายามะ มในสมยนน. [๒๒๒] สมมาสต มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย สตพละ ความระลกชอบ สตสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสต มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 92 [๒๒๓] สมมาสมาธ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนคงแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ ความตงใจชอบ สมาธสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาสมาธ มในสมยนน. [๒๒๔] สทธาพละ มในสมยนน เปนไฉน? ศรทธา กรยาทเชอ กรยาทปลงใจเชอ ความเลอมใสยง ศรทธา สทธนทรย กาลง คอศรทธา ในสมยนน อนใด นชอวา สทธาพละ มในสมยนน. [๒๒๕] วรยพละ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย กาลงคอ ความเพยร สมมาวายามะ วรยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา วรยพละ มในสมยนน. [๒๒๖] สตพละ มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย กาลงคอสต ความระลกชอบ สตสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สตพละ มในสมยนน. [๒๒๗] สมาธพละ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนคงแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย กาลงคอสมาธ สมมาสมาธ สมาธสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธพละ มในสมยนน. [๒๒๘] ปญญาพละ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเปนเครองทาลายกเลส

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 93 ปญญาเปนเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย กาลงคอปญญา ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวาง คอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค มในสมยนน อนใด นชอวา ปญญาพละ มในสมยนน. [๒๒๙] หรพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทละอายตอการประกอบ อกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา หรพละ มในสมยนน. [๒๓๐] โอตตปปพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทไมประกอบอกศล บาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา โอตตปปพละ มในสมยนน. [๒๓๑] อโลภะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมโลภ กรยาทไมโลภ ความทไมโลภ การไมกาหนด กรยาทไมกาหนด ความ ไมกาหนด ความไมเพงเลง กศลมลคออโลภะ ในสมยนน อนใด นชอวา อโลภะ มในสมยนน. [๒๓๒] อโทสะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมคดทษราย กรยาทไมคดประทษราย ความไมคดประทษราย ความไมพยาบาท ความไมคดเบยดเบยน กศลมลคออโทสะ ในสมยนน อนใด นชอวา อโทสะ มในสมยนน. [๒๓๓] อโมหะ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอ ปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา อโมหะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 94 [๒๓๔] อนภชฌา มในสมยนน เปนไฉน? การไมโลภ กรยาทไมโลภ ความไมโลภ ความไมกาหนด กรยาทไมกาหนด กรยาท ไมกาหนด ความไมกาหนด ความไมเพงเลง กศลมลคออโลภะ ในสมยนน อนใด นชอวา อนภชฌา มในสมยนน. [๒๓๕] อพยาปาทะ มในสมยนน เปนไฉน? การไมคดประทษราย กรยาทไมคดประทษราย ความไมคดประทษราย ความไมพยาบาท ความไมคดเบยดเบยน กศลมลคออโทสะ ในสมยนน อนใด นชอวา อพยาปาทะ มในสมยนน. [๒๓๖] สมมาทฏฐ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญา เหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม ความเหนชอบ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมมาทฏฐ มในสมยนน. [๒๓๗] หร มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทละอายตอการประกอบ อกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา หร มในสมยนน. [๒๓๘] โอตตปปะ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทเกรงกลวตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา โอตตปปะ มในสมยนน. [๒๓๙] กายปสสทธ มในสมยนน เปนไฉน? การสงบ การสงบระงบ กรยาทสงบ กรยาทสงบระงบ ความสงบระงบแหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ปสสทธสมโพชฌงค ในสมยนน อนใด นชอวา กายปสสทธ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 95 [๒๔๐] จตตปสสทธ มในสมยนน เปนไฉน? การสงบ การสงบระงบ กรยาทสงบ กรยาทสงบระงบ ความสงบระงบแหงวญญาณขนธ ปสสทธสมโพชฌงค ในสมยนน อนใด นชอวา จตตปสสทธ มในสมยนน. [๒๔๑] กายลหตา มในสมยนน เปนไฉน? ความเบา ความรวดเรว ความไมเชองชา ความไมหนก แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายลหตา มในสมยนน. [๒๔๒] จตตลหตา มในสมยนน เปนไฉน? ความเบา ความรวดเรว ความไมเชองชา ความไมหนก แหงวญญาณขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา จตตลหตา มในสมยนน. [๒๔๓] กายมทตา มในสมยนน เปนไฉน? ความออน ภาวะทออน ความไมแขง ความไมกระดาง แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายมทตา มในสมยนน. [๒๔๔] จตตมทตา มในสมยนน เปนไฉน? ความออน ภาวะทออน ความไมแขง ความไมกระดาง แหงวญญาณขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา จตตมทตา มในสมยนน. [๒๔๕] กายกมมญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทควรแกการงาน ความควรแกการงาน ภาวะทควรแกการงาน แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายกมมญญตา มในสมยนน. [๒๔๖] จตตกมมญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทควรแกการงาน ความควรแกการงาน ภาวะทควรแกการงาน แหงวญญาณขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา จตตกมมญญตา มในสมยนน. [๒๔๗] กายปาคญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทคลองแคลว ความคลองแคลว ภาวะทคลองแคลว แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายปาคญญตา มในสมยนน. [๒๔๘] จตตปาคญญตา มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทคลองแคลว ความคลองแคลว ภาวะทคลองแคลว แหงวญญาณขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา จตตปาคญญตา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 96 [๒๔๙] กายชกตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตรง กรยาทตรง ความไมคด ความไมโคง ความไมงอ แหงเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา กายชกตา มในสมยนน. [๒๕๐] จตตชกตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตรง กรยาทตรง ความไมคด ความไมโคง ความไมงอ แหงวญญาณขนธ ในสมยนน อนใด นชอวา จตตชกตา มในสมยนน. [๒๕๑] สต มในสมยนน เปนไฉน? สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมหลงลม สต สตนทรย สตพละ ความระลกชอบ สตสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สต มในสมยนน. [๒๕๒] สมปชญญะ มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวาง คอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมปชญญะ มในสมยนน. [๒๕๓] สมถะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนคงแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ ความตงใจชอบ สมาธสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา สมถะ มในสมยนน. [๒๕๔] วปสสนา มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 97 รแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญา เหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจย สมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา วปสสนา มในสมยนน. [๒๕๕] ปคคาหะ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย วรยพละ สมมาวายามะ วรยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด น ชอวา ปคคาหะ มในสมยนน. [๒๕๖] อวกเขปะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนคงแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ สมมาสมาธ สมาธสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา อวกเขปะ มในสมยนน. [๒๕๗] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๒๕๘] กขนธ ๔ อาตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๙ ฌานมองค ๕ มรรค มองค ๘ พละ ๗ เหต ๓ ผสสะ ๑ เวทนา ๑ สญญา ๑ เจตนา ๑ จต ๑ เวทนาขนธ ๑ สญญาขนธ ๑ สงขารขนธ ๑ วญญาณขนธ ๑ มนายตนะ ๑ มนนทรย ๑ มโนวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 98 [๒๕๙] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา สทธนทรย วรยนทรย สตนทรย สมาธนทรย ปญญนทรย ชวตนทรย อนญญตญญสสามตนทรย สมมาทฏฐ สมมาสงกปปะ สมมาวาจา สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ สมมาวายามะ สมมาสต สมมาสมาธ สทธาพละ วรยพละ สตพละ สมาธพละ ปญญาพละ หรพละ โอตตปปพละ อโลภะ อโทสะ อโมหะ อนภชฌา อพยาปาทะ สมมาทฏฐ หรโอตตปปะ กายปสสทธ จตตปสสทธ กายลหตา จตตหตา กายมทตา จตตมทตา กายกมมญญตา จตตกมมญญตา กายปาคญญตา จตตปาคญญตา กายชกตา จตตชกต สต สมปชญญะ สมถะ วปสสนา ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน น ชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ------------------ มหานย ๒๐ สทธกปฏปทา [๒๖๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๒๖๑] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 99 [๒๖๒] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมย นน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๒๖๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๒๖๔] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ เปนทกขาปฏปทา ขปปาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยใน สมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. สทธกปฏปทา จบ. ----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 100 สญญตะ [๒๖๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดสญญตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. สญญตะ จบ. --------------- สญญตมลกปฏปทา [๒๖๖] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 101 ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปส นพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มอยในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ชนดสญญ ตะ ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ชนด สญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล สญญตมลกปฏปทา จบ. ------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 102 อปปณหตะ [๒๖๗] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดอปปณหตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. อปปณหตะ จบ. -------------- อปปณหตมลกปฏปทา [๒๖๘] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 103 ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถ ฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธา ภญญา ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปน สขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. อปปณหตมลกปฏปทา จบ. -----------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 104 [๒๖๙] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสตปฏฐานเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสมมปปธานเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอทธบาทเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอนทรยเปน โลกตตระ ฯลฯ เจรญพละเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญโพชฌงคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสจจะ เปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสมถะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธรรมเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญขนธ เปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอายตนะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธาตเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญ อาหารเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญผสสะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเวทนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสญญาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเจตนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญจตเปนโลกตตระ อนเปน เครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยใน สมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. มหานย ๒๐ จบ. ------------ อธบด [๒๗๐] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตา

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 105 ธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ ฯลฯ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสตปฏฐานเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสมมปปธานเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอทธบาทเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอนทรยเปน โลกตตระ ฯลฯ เจรญพละเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญโพชฌงคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสจจะ เปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสมถะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธรรมเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญขนธ เปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอายตนะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธาตเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญ อาหารเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญผสสะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเวทนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสญญาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเจตนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญจตเปนโลกตตระ ฯลฯ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ อธบด จบ มรรคจตดวงท ๑ จบ ------------ มรรคจตดวงท ๒ [๒๗๑] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลก นาไปสนพพาน เพอบรรลภมท ๒ เพอบรรเทากามราคะและพยาบาทใหเบาบางลง สงดจากกาม สงดจากอกศล

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 106 ธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อญญนทรย ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ มรรคจตดวงท ๒ จบ ------------ มรรคจตดวงท ๓ [๒๗๒] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลก นาไปสนพพาน เพอบรรลภมท ๓ เพอละกามราคะและพยาบาทไมใหมเหลอ สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ มอยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อญญนทรย ฯลฯ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ มรรคจตดวงท ๓ จบ ------------ มรรคจตดวงท ๔ [๒๗๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลก นาไปสนพพาน เพอบรรลภมท ๔ เพอละรปราคะ อรปราคะ มานะ อทธจจะ และอวชชา ไมใหมเหลอ สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อญญนทรย ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 107 [๒๗๔] อญญนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางเหมอนปญญา ความสวาง คอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค เพอรธรรมทรแลว เพอเหนธรรมทเหนแลว เพอบรรลธรรมทบรรลแลว เพอทราบธรรมททราบ แลว เพอทาใหแจงซงธรรมททาใหแจงแลว ในสมยนน อนใด นชอวา อญญนทรย มใน สมยนน ฯลฯ นชอวา อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด ม อยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล มรรคจตดวงท ๔ จบ. โลกตตรกศลจต จบ. -------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 108 อกศลธรรม อกศลจต ๑๒ ---------- จตดวงท ๑ ปทภาชนย [๒๗๕] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยโสมนส สมปยตดวยทฏฐ มรปเปนอารมณ หรอมเสยงเปน อารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอ ปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ปต สข เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย มจฉาทฏฐ มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ โลภะ โมหะ อภชฌา มจฉาทฏฐ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มใน สมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๒๗๖] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๒๗๗] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ความเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกด แตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๒๗๘] สญญา มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา สญญา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 109 [๒๗๙] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมย นน อนใด นชอวา เจตนา มในสมยนน. [๒๘๐] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต มในสมยนน. [๒๘๑] วตก มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจตแนบ สนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ มจฉาสงกปปะ ในสมยนน อนใด นชอวา วตก มในสมยนน. [๒๘๒] วจาร มในสมยนน เปนไฉน? ความตรอง ความพจารณา ความตามพจารณา ความเขาไปพจารณา ความทจตสบตอ อารมณ ความทจตเพงดอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วจาร มในสมยนน. [๒๘๓] ปต มในสมยนน เปนไฉน? ความอมใจ ความปราโมทย ความยนดยง ความบนเทง ความราเรง ความรนเรง ความปลมใจ ความตนเตน ความทจตชนชมยนด ในสมยนน อนใด นชอวา ปต มใน สมยนน. [๒๘๔] สข มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาทเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา สข มในสมยนน. [๒๘๕] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? การตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ มจฉาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. [๒๘๖] วรยนทรย มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความไม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 110 ทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ อนทรยคอวรยะ วรยพละ มจฉาวายามะ ในสมยนน อนใด นชอวา วรยนทรย มในสมยนน. [๒๘๗] สมาธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ อนทรยคอสมาธ สมาธพละ มจฉา สมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธนทรย มในสมยนน. [๒๘๘] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ อนทรยคอมโนวญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน. [๒๘๙] โสมนสสนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาทเสวยอารมณทสบายเปนสขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา โสมนสสนทรย มในสมยนน. [๒๙๐] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. [๒๙๑] มจฉาทฏฐ มในสมยนน เปนไฉน? ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอ สมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส ในสมยนน อนใด นชอวา มจฉาทฏฐ มในสมยนน. [๒๙๒] มจฉาสงกปปะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจตแนบ สนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ ความดารผด ในสมยนน อนใด นชอวา มจฉา สงกปปะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 111 [๒๙๓] มจฉาวายามะ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความไม ทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย วรยพละ ความพยายามผด ในสมยนน อนใด นชอวา มจฉาวายามะ มในสมยนน. [๒๙๔] มจฉาสมาธ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ ความตงใจผด ในสมยนน อนใด นชอวา มจฉาสมาธ มในสมยนน. [๒๙๕] วรยพละ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความพยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวหนาไปอยางไมทอถอย ความ ไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย กาลงคอ วรยะ มจฉาวายามะ ในสมยนน อนใด นชอวา วรยพละ มในสมยนน. [๒๙๖] สมาธพละ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย กาลงคอสมาธ มจฉาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธพละ มในสมยนน. [๒๙๗] อหรกพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทไมละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทไมละอายตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา อหรกพละ มในสมยนน. [๒๙๘] อโนตปปพละ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทไมเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทไมเกรงกลวตอ การประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา อโนตตปปพละ มใน สมยนน. [๒๙๙] โลภะ มในสมยนน เปนไฉน? การโลภ กรยาทโลภ ความโลภ การกาหนดนก กรยาทกาหนดนก ความกาหนด ความเพงเลง อกศลมลคอโลภะ ในสมยนน อนใด นชอวา โลภะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 112 [๓๐๐] โมหะ มในสมยนน เปนไฉน? ความไมร ความไมเหน ความไมตรสร ความไมรโดยสมควร ความไมรตามความ เปนจรง ความไมแทงตลอด ความไมถอเอาใหถกตอง ความไมหยงลงโดยรอบคอบ ความไม พนจ ความไมพจารณา ความไมกระทาใหประจกษ ความทรามปญญา ความโงเขลา ความไม รชด ความหลง ความลมหลง ความหลงใหล อวชชา โอฆะคออวชชา โยคะคออวชชา อนสยคออวชชา ปรยฏฐานคออวชชา ลมคออวชชา อกศลมลคอโมหะ ในสมยนน อนใด นชอวา โมหะ มในสมยนน. [๓๐๑] อภชฌา มในสมยนน เปนไฉน? การโลภ กรยาทโลภ ความโลภ ความกาหนด กรยาทกาหนด ความกาหนดนก ความเพงเลง อกศลมลคอโลภะ ในสมยนน อนใด นชอวา อภชฌา มในสมยนน. [๓๐๒] มจฉาทฏฐ มในสมยนน เปนไฉน? ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอ สมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส ในสมยนน อนใด นชอวา มจฉาทฏฐ มในสมยนน. [๓๐๓] อหรกะ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทไมละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทไมละอายตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา อหรกะ มในสมยนน. [๓๐๔] อโนตตปปะ มในสมยนน เปนไฉน? กรยาทไมเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทไมเกรงกลวตอ การประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย ในสมยนน อนใด นชอวา อโนตตปปะ มในสมยนน. [๓๐๕] สมถะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ มจฉาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา สมถะ มใน สมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 113 [๓๐๖] ปคคาหะ มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความ พยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ วรยนทรย วรย พละ มจฉาวายามะ ในสมยนน อนใด นชอวา ปคคาหะ มในสมยนน. [๓๐๗] อวกเขปะ มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ มจฉาสมาธ ในสมยนน อนใด นชอวา อวกเขปะ มในสมยนน. [๓๐๘] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. [๓๐๙] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ฌานมองค ๕ มรรค มองค ๔ พละ ๔ เหต ๒ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน. สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๑๐] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย มจฉาทฏฐ มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ โลภะ โมหะ อภชฌา มจฉาทฏฐ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณ ขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. --------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 114 จตดวงท ๒ [๓๑๑] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยโสมนส สมปยตดวยทฏฐ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปน อารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ ม ในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ -------------- จตดวงท ๓ [๓๑๒] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากทฏฐ มรปเปนอารมณ หรอมเสยงเปน อารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอ ปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ปต สข เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ โอตตปปพละ โลภะ โมหะ อภชฌา อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มอยในสมยนน หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๑๓] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ฌานมองค ๕ มรรค มองค ๓ พละ ๔ เหต ๒ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๑๔] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ โลภะ โมหะ อภชฌา อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ บคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 115 แมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ --------------- จตดวงท ๔ [๓๑๕] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากทฏฐ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปน อารมณ หรอปรารภอารมณใด เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ ---------------- จตดวงท ๕ [๓๑๖] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยทฏฐ มรปเปนอารมณ หรอมเสยงเปน อารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ โลภะ โมหะ อภชฌา มจฉาทฏฐ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๑๗] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 116 เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณ ธาตทสมกน ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกข ไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน ฯลฯ อเบกขา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเบกขา มในสมยนน ฯลฯ อเปกขนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณ ทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเปกขนทรย มในสมยนน ฯลฯ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๑๘] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ฌานมองค ๔ มรรค มองค ๔ พละ ๕ เหต ๒ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๑๙] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย มจฉาทฏฐ มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปะ โลภะ โมหะ อภชฌา มจฉาทฏฐ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ -----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 117 จตดวงท ๖ [๓๒๐] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยทฏฐ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปน เปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ --------------- จตดวงท ๗ [๓๒๑] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจากทฏฐ มรปเปนอารมณ หรอมเสยงเปน อารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ โลภะ โมหะ อภชฌา อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๒๒] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ฌานมองค ๔ มรรค มองค ๓ พละ ๔ เหต ๒ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๒๓] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ โลภะ โมหะ อภชฌา อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมท

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 118 องอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. ------------------ จตดวงท ๘ [๓๒๔] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจากทฏฐ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปน อารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ ------------------- จตดวงท ๙ [๓๒๕] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยโทมนส สมปยตดวยปฏฆะ มรปเปนอารมณ หรอมเสยงเปน อารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอ ปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ทกข เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย โทมนสสนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ โทสะ โมหะ พยาปาทะ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๒๖] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 119 เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความไมสบายทางใจ ความทกขทางใจ อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ความเสวยอารมณทไมสบายเปนทกขอนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมสบายเปนทกข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน ฯลฯ ทกข มในสมยนน เปนไฉน? ความไมสบายทางใจ ความทกขทางใจ ความเสวยอารมณทไมสบายเปนทกขอนเกดแต เจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา ทกข มในสมยนน ฯลฯ โทมนสสนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความไมสบายทางใจ ความทกขทางใจ ความเสวยอารมณทไมสบายเปนทกขอนเกดแต เจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมสบายเปนทกขอนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา โทมนสสนทรย มในสมยนน ฯลฯ โทสะ มในสมยนน เปนไฉน? การคดประทษราย กรยาทคดประทษราย ความคดประทษราย การคดปองราย กรยาท คดปองราย ความคดปองราย ความโกรธ ความแคน ความดราย ความปากราย ความไม แชมชนแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา โทสะ มในสมยนน ฯลฯ พยาปาทะ มในสมยนน เปนไฉน? การคดประทษราย กรยาทคดประทษราย ความคดประทษราย การคดปองราย กรยาท คดปองราย ความคดปองราย ความโกรธ ความแคน ความดราย ความปากราย ความไม แชมชนแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา พยาปาทะ มในสมยนน ฯลฯ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๒๗] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ฌานมองค ๔ มรรค มองค ๓ พละ ๔ เหต ๒ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๒๘] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ โทสะ โมหะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 120 พยาปาทะ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. ----------------- จตดวงท ๑๐ [๓๒๙] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยโทมนส สมปยตดวยปฏฆะ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปน อารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขนโดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ --------------- จตดวงท ๑๑ [๓๓๐] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยวจกจฉา มรปเปนอารมณ หรอมเสยง เปนอารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา วรยนทรย มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ วรยพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ วจกจฉา โมหะ อหรกะ อโนตตปปะ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๓๑] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 121 เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน ฯลฯ วจกจฉา มในสมยนน เปนไฉน การเคลอบแคลง กรยาทเคลอบแคลง ความเคลอบแคลง ความคดเหนไปตางๆ นานา ความตดสนอารมณไมได ความเหนเปนสองแง ความเหนเหมอนทางสองแพรง ความสงสย ความไมสามารถจะถอเอาโดยสวนเดยวได ความคดสายไป ความคดพราไป ความไมสามารถ จะหยงลงถอเอาเปนยตได ความกระดางแหงจต ความลงเลใจ ในสมยนน อนใด นชอวา วจกจฉา มในสมยนน ฯลฯ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๓๒] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๔ ฌานมองค ๔ มรรค มองค ๒ พละ ๓ เหต ๑ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ หรอนามธรรมท องอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๓๓] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา วรยนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ วรยพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ วจกจฉา โมหะ อหรกะ อโนตตปปะ ปคคาหะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. --------------------- จตดวงท ๑๒ [๓๓๔] ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลจต สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยอทธจจะ มรปเปนอารมณ หรอมเสยง เปนอารมณ มกลนเปนอารมณ มรสเปนอารมณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ มธรรมเปนอารมณ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 122 หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ อทธจจะ โมหะ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศย เกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอกศล. [๓๓๕] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะมในสมยนน ฯลฯ อทธจจะ มในสมยนน เปนไฉน? ความฟงซานแหงจต ความไมสงบแหงจต ความวนวายใจ ความพลานแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา อทธจจะ มในสมยนน ฯลฯ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๓๖] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ฌานมองค ๔ มรรค มองค ๓ พละ ๔ เหต ๑ ผสสะ ๑ ฯลฯ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล ฯลฯ [๓๓๗] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย มจฉาสงกปปะ มจฉาวายามะ มจฉาสมาธ วรยพละ สมาธพละ อหรกพละ อโนตตปปพละ อทธจจะ โมหะ อหรกะ อโนตตปปะ สมถะ ปคคาหะ อวกเขปะ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอกศล. อกศลจต ๑๒ จบ ------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 123 อพยากตธรรม กามาวจรวบาก วญญาณ ๕ ทเปนกศลวบาก [๓๓๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? จกขวญญาณเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรปเปนอารมณ เกดขนเพราะกามาวจร กศลกรรมอนไดกระทาไวแลว ไดสงสมไวแลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต อเบกขา เอกคคตา มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๓๙] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๓๔๐] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช อนเกดแตสมผสแหงจกข วญญาณธาตทสมกน ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณ ทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๓๔๑] สญญา มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงจกขวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน. อนใด นชอวา สญญา มในสมยนน. [๓๔๒] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงจกขวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา เจตนา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 124 [๓๔๓] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนาตยนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ จกขวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต มในสมยนน. [๓๔๔] อเบกขา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเบกขา มในสมยนน. [๓๔๕] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. [๓๔๖] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ อนทรยคอมโน วญญาณ วญญาณขนธ จกขวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน. [๓๔๗] อเปกขนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเปกขนทรย มในสมยนน. [๓๔๘] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวตนทรยคอชวต ของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. [๓๔๙] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๕๐] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ จกข วญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแม อนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 125 [๓๕๑] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวน เวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๕๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โสตวญญาณอนเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มเสยงเปนอารมณเกดขน ฯลฯ ฆานวญญาณอนเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มกลนเปนอารมณเกดขน ฯลฯ ชวหาวญญาณอนเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรสเปนอารมณเกดขน ฯลฯ กายวญญาณอนเปนวบาก สหรคตดวยสขเวทนา มโผฏฐพพะเปนอารมณเกดขน เพราะกามาวจรกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต สข เอกคคตา มนนทรย สขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรม ทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๕๓] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๓๕๔] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางกาย ความสขทางกาย อนเกดแตสมผสแหงกายวญญาณธาตทสมกน ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตกายสมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสข อน เกดแตกายสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๓๕๕] สญญา มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงกายวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา สญญา มในสมยนน. [๓๕๖] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงกายวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา เจตนา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 126 [๓๕๗] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ กายวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต มในสมยนน. [๓๕๘] สข มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตกาย สมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตกายสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา สข มในสมยนน. [๓๕๙] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต สมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. [๓๖๐] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ อนทรยคอมโนวญญาณ วญญาณขนธ กายวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน. [๓๖๑] สขนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางกาย ความสขทางกาย ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตกาย สมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตกายสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา สขนทรย มในสมยนน. [๓๖๒] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. [๓๖๓] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๖๔] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ กายวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 127 [๓๖๕] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวน เวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. วญญาณ ๕ ทเปนกศลวบาก จบ ------------- มโนธาต เปนกศลวบาก [๓๖๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนธาต อนเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรปเปนอารมณ ฯลฯ มโผฏฐพพะเปน อารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน เพราะกามาวจรกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสมไว แลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๖๗] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๓๖๘] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช อนเกดแตสมผสแหงมโนธาต ทสมกน ความเสวยอารมณไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณไมทกขไม สข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๓๖๙] สญญา มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาทจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงมโนธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา สญญา มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 128 [๓๗๐] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงมโนธาตทสมกน ในสมยนน อนใด ชอวา เจตนา มในสมยนน. [๓๗๑] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต มในสมยนน. [๓๗๒] วตก มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจต แนบสนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วตก มในสมยนน. [๓๗๓] วจาร มในสมยนน เปนไฉน? ความตรอง ความพจารณา ความตามพจารณา ความเขาไปพจารณา ความทจตสบตอ อารมณ ความทจตเพงอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วจาร มในสมยนน. [๓๗๔] อเบกขา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเบกขา มในสมยนน. [๓๗๕] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. [๓๗๖] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ อนทรยคอมโน วญญาณ วญญาณขนธ มโนธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน. [๓๗๗] อเปกขนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเปกขนทรย มในสมยนน. [๓๗๘] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 129 อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. [๓๗๙] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๘๐] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโนธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๓๘๑] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. มโนธาตทเปนกศลวบาก จบ -------------- มโนวญญาณธาตทเปนกศลวบาก สหรคตดวยโสมนส [๓๘๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนวญญาณธาตอนวบาก สหรคตดวยโสมนส มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปน อารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน เพราะกามาวจรกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสม ไวแลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ปต สข เอกคคตา

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 130 มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๘๓] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทถกกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๓๘๔] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ อนเกดแตสมผสมโนวญญาณธาตทสมกน ความ เสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกด แตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๓๘๕] สญญา มในสมยนน เปนไฉน? การจา กรยาจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา สญญา มในสมยนน. [๓๘๖] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมย นน อนใด นชอวา เจตนา มในสมยนน. [๓๘๗] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณ ขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต มในสมยนน. [๓๘๘] วตก มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจต แนบสนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วตก มใน สมยนน. [๓๘๙] วจาร มในสมยนน เปนไฉน? ความตรอง ความพจารณา ความตามพจารณา ความเขาไปพจารณา ความทจตสบตอ อารมณ ความทจตเพงอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วจาร มในสมยนน. [๓๙๐] ปต มในสมยนน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 131 ความอมใจ ความปราโมทย ความยนดยง ความบนเทง ความราเรง ความรนเรง ความปลมใจ ความตนเตน ความทจตชนชมยนด ในสมยนน อนใด นชอวา ปต มในสมยนน. [๓๙๑] สข มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแต เจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา สข มในสมยนน. [๓๙๒] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. [๓๙๓] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ อนทรยคอมโน วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน. [๓๙๔] โสมนสสนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจ ความสขทางใจ ความเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตเจโต สมผส กรยาเสวยอารมณทสบายเปนสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา โสมนสสนทรย มในสมยนน. [๓๙๕] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอยความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. [๓๙๖] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๓๙๗] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโน วญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแม อนใด มอยในสมยนน. สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๓๙๘] สงขารขนธ มในสมยนนเปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 132 ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกด ขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. มโนวญญาณธาตทเปนกศลวบากสหรคตดวยโสมนส จบ ------------------- มโนวญญาณธาตทเปนกศลวบาก สหรคตดวยอเบกขา [๓๙๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนวญญาณธาต อนเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรม เปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน เพราะกามาวจรกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสง สมไวแลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๐๐] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. [๔๐๑] เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณ ธาตทสมกน ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณท ไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน. [๔๐๒] สญญา มในสมยนน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 133 การจา กรยาทจา ความจา อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา สญญา มในสมยนน. [๔๐๓] เจตนา มในสมยนน เปนไฉน? การคด กรยาทคด ความคด อนเกดแตสมผสแหงมโนวญญาณธาตทสมกน ใน สมยนน อนใด นชอวา เจตนา มในสมยนน. [๔๐๔] จต มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ มนนทรย วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา จต มในสมยนน. [๔๐๕] วตก มในสมยนน เปนไฉน? ความตรก ความตรกอยางแรง ความดาร ความทจตแนบอยในอารมณ ความทจตแนบ สนทอยในอารมณ ความยกจตขนสอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วตก มในสมยนน. [๔๐๖] วจาร มในสมยนน เปนไฉน? ความตรอง ความพจารณา ความตามพจารณา ความเขาไปพจารณา ความทจตสบตอ อารมณ ความทจตเพงอารมณ ในสมยนน อนใด นชอวา วจาร มในสมยนน. [๔๐๗] อเบกขา มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเบกขา มในสมยนน. [๔๐๘] เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน. [๔๐๙] มนนทรย มในสมยนน เปนไฉน? จต มโน มานส หทย ปณฑระ มโน มนายตนะ อนทรยคอมโน วญญาณ วญญาณขนธ มโนวญญาณธาตทสมกน ในสมยนน อนใด นชอวา มนนทรย มในสมยนน. [๔๑๐] อเปกขนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความสบายทางใจกไมใช ความไมสบายทางใจกไมใช ความเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส กรยาเสวยอารมณทไมทกขไมสข อนเกดแตเจโตสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา อเปกขนทรย มในสมยนน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 134 [๔๑๑] ชวตนทรย มในสมยนน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของนามธรรมนนๆ ในสมยนน อนใด นชอวา ชวตนทรย มในสมยนน. [๔๑๒] หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๑๓] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโนวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด มในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. ฯลฯ [๔๑๔] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. มโนวญญาณธาตทเปนกศลวบากสหรคตดวยอเบกขา จบ --------------------- มหาวบาก ๘ [๔๑๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนวญญาณธาตอนเปนวบาก สหรคตดวยโสมนส สมปยตดวยญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยโสมนส สมปยต ดวยญาณ ... เกดขน โดยมการชกจง ฯลฯ สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากญาณ ... เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากญาณ ... เกดขน โดยมการชกจง ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ ... เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ ... เกดขน โดยมการ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 135 ชกจง ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจากญาณ ... เกดขน โดยมการชกจง เพราะกามาวจร กศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๑๖] อพยากตมล คอ อโลภะ ฯลฯ อพยากตมล คอ อโทสะ ฯลฯ อพยากตมล คอ อโมหะ ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. มหาวบาก ๘ จบ ----------- รปาวจรวบาก [๔๑๗] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรม ทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌานทมปฐว กสณเปนอารมณ ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะรปาวจรกศลกรรม อนไดทาไวแลว ไดสงสมไว แลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงรปภม บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ทมปฐวกสณเปนอารมณ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 136 โยคาวจรบคคล บรรลปญจมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ ไมมทกขไมมสข เพราะ ละสขและทกขได ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะรปาวจรกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ รปาวจรวบาก จบ ---------- อรปาวจรวบาก [๔๑๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงรปสญญาโดยประการ ทงปวง เพราะความดบไปแหงปฏฆสญญา เพราะไมมนสการ ซงนานตตสญญา จงบรรล จตตถฌาน อนสหรคตดวยอากาสานญจายตนสญญา ไมมทกขไมมสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล เพราะกาวลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะความดบไปแหง ปฏฆสญญา เพราะไมมนสการซงนานตตสญญา จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยอากา สานญจายตนสญญา ไมมทกขไมมสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะ อรปาวจรกศลกรรม อนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๑๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงอากาสานญจายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยวญญาณญจายตนสญญา ไมมทกขไม มสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 137 โยคาวจรบคคล เพราะกาวลวงอากาสานญจายตนะโดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยวญญาณญจายตนสญญา ไมมทกขไมมสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อน เปนวบาก เพราะอรปาวจรกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๒๐] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงวญญาณญจายตน โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยอากญจญญยตนสญญา ไมมทกข ไมมสข เพราะละทกขละสขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล เพราะกาวลวงวญญาณญจายตนะโดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยอากญจญญายตนสญญา ไมมทกขไมมสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อนเปน วบาก เพราะอรปาวจรกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๒๑] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคปฏปทาเพอเขาถงอรปภม เพราะกาวลวงอากญจญญายตนะ โดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยเนวสญญานาสญญายตนสญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล เพราะกาวลวงอากญจญญายตนะโดยประการทงปวง จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยเนวสญญานาสญญายตนสญญา ไมมทกขไมมสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะรปาวจรกศลกรรม อนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. อรปาวจรวบาก จบ. ----------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 138 โลกตตรวบาก วบากแหงมรรคจตดวงท ๑ มหานย ๒๐ สทธกปฏปทา [๔๒๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระอน ไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อญญนทรย ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๒๓] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบากเพราะกศลฌานเปนโลกตตระอน ไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อญญนทรย ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 139 [๔๒๔] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปน โลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ ปญญนทรย ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๒๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ เปนทกขา ปฏปทาทนธาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทา ทนธาภญญา ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๒๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน กศล ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 140 ชนดอนมตตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. สทธกปฏปทา จบ --------- สทธกสญญตะ [๔๒๗] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดสญญตะ ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไว แลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 141 สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๒๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน ชนดสญญตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอนมตตะ ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไว ไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๒๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อปปณหตะ ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไว แลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๐] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดสญญตะ ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. สทธกสญญตะ จบ. ----------- สญญตปฏปทา

[๔๓๑] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 142 ปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะเปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนอนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๓] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมย นน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๔] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 143 เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตนบรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยใน สมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนทกขาปฏปทา ทนธาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาทนธา ภญญา ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรล ตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนด สญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขา ปฏปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. สญญตปฏปทา จบ. --------- สทธกอปปณหตะ [๔๓๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 144 ฌาน ชนดอปปณหตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อปปณหตะ ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานอนเปนโลกตตระอนทาไวแลว ไดเจรญไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๗] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน ชนดอปปณหตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อนมตตะ ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระอนเปนเครองออกไปจากโลก นาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน ชนดอปปณหตะ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๓๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 145 บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดอปปณหตะ ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. สทธกอปปณหตะ จบ. ----------- อปปณหตปฏปทา [๔๔๐] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปส นพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปน โลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๔๑] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 146 โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๔๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต [๔๔๓] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตะ เปนทกขา ปฏปทาทนธาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๔๔] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 147 ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขา ปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนด อปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ฯลฯ ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปา ภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏ ปทาขปปาภญญา ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. อปปณหตปฏปทา จบ. ----------- [๔๔๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสตปฏฐานเปนโลกตระ ฯลฯ เจรญ สมมปปธานเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอทธบาทเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญโพชฌงคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสจจะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสมถะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธรรมเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญขนธเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอายตนะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธาตเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอาหารเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญผสสะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเวทนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสญญาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเจตนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญจตเปนโลกตตระ อน เปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยใน สมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ ฯลฯ ชนดอนมตตะ ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญ ฯลฯ อนเปน วบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 148 สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ มหานย ๒๐ จบ. -------- [๔๔๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌาน เปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๔๗] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โ ยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌาน เปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 149 [๔๔๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศล ฌานเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๔๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปน ฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ เปนทกขา ปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทา ทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๐] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา เปน ฉนทาธบด ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรล ตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน เปนสขา

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 150 ปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนด อปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๑] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อนมตตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๓] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 151 โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระอนได ทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๔] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยใน สมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนด สญญตะ เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌาน อนเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 152 [๔๕๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะฌานอน เปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๗] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปส นพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลาย แลว บรรลปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรม เปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศล ฌานอนเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลว นนแลว อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 153 เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปน ฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๕๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ ชนดสญญตะ เปน สขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปน ฉนทาธบด ฯลฯ บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรล ปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปน ฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนด อปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๐] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 154 โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด อปปณหตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานอนเปนโลกตตระอนไดทา ไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๑] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอนมตตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไว แลว ไดเจรญไวแลว นนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระอนไดทาไว แลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๓] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยใน สมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 155 เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๔] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะ กศลฌานเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดอนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌาน เปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 156 ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนด สญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปน โลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มใน สมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๗] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทา ทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌานเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรล ปฐมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนทกขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาทนธาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ฯลฯ บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌาน ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปน ฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดอนมตตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 157 ชนดอปปณหตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน กศล ฯลฯ ชนดสญญตะ เปนสขาปฏปทาขปปาภญญา เปนฉนทาธบด ดงน วบาก ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๖๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญมรรคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสตปฏฐานเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสมมปปธานเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอทธบาทเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอนทรยเปน โลกตตระ ฯลฯ เจรญพละเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญโพชฌงคเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสจจะ เปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสมถะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธรรมเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญขนธ เปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอายตนะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญธาตเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญอาหาร เปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญผสสะเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเวทนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญสญญาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญเจตนาเปนโลกตตระ ฯลฯ เจรญจตเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอละทฏฐ เพอบรรลภมเบองตน สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา เปน ฉนทาธบด ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ ชนดอนมตตะ ฯลฯ ชนดอปปณหตะ เปนฉนทาธบด ฯลฯ เปนวรยาธบด ฯลฯ เปนจตตาธบด ฯลฯ เปนวมงสาธบด อนเปน วบาก เพราะกศลจตเปนโลกตตระอนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. วบากแหงมรรคจตดวงท ๑ จบ ------------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 158 วบากแหงมรรคจตดวงท ๒ ดวงท ๓ และดวงท ๔ [๔๗๐] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? โยคาวจรบคคล เจรญฌาณเปนโลกตตระ อนเปนเครองออกไปจากโลกนาไปสนพพาน เพอบรรลภมท ๒ เพอความเบาบางแหงกามราคะและพยาบาท ฯลฯ เพอบรรลภมท ๓ เพอ ละกามราคะและพยาบาทไมใหมเหลอ ฯลฯ เพอบรรลภมท ๔ เพอละรปราคะ อรปราคะ มานะ อทธจจะ และอวชชา ไมใหมเหลอ สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อญญนทรย ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนกศล. โยคาวจรบคคล สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐมฌาน ชนดสญญตะ เปนทกขาปฏปทาทนธาภญญา ฯลฯ อนเปนวบาก เพราะกศลฌานเปนโลกตตระ อนไดทาไวแลว ไดเจรญไวแลวนนแล อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อญญาตาวนทรย ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๗๑] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน ฯลฯ อญญาตาวนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความรทว ความรชด กรยาทรชด ซงธรรมทงหลายทรทวถงแลวนนๆ ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไปกาหนด เฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศาตรา ปญญาเหมอน ปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 159 นบเนองในมรรค ในสมยนน อนใด นชอวา อญญาตาวนทรย มในสมยนน ฯลฯ หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. โลกตตรวบาก จบ -------------- อกศลวบากอพยากฤต [๔๗๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? จกขวญญาณเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรปเปนอารมณเกดขน ฯลฯ โสตวญญาณเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มเสยงเปนอารมณเกดขน ฯลฯ ฆานวญญาณเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มกลนเปนอารมณเกดขน ฯลฯ ชวหาวญญาณเปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรสเปนอารมณเกดขน ฯลฯ กายวญญาณเปนวบาก สหรคตดวยทกข มโผฏฐพพะเปนอารมณเกดขน เพราะ อกศลกรรมอนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต ทกข เอกคคตา มนนทรย ทกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมท องอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๗๓] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน? การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน. เวทนา มในสมยนน เปนไฉน? ความไมสบายทางกาย ความทกขทางกาย อนเกดแตสมผสแหงกายวญญาณธาตทสมกน ความเสวยอารมณทไมสบายเปนทกข อนเกดแตกายสมผสกรยาเสวยอารมณทไมสบายเปนทกข อนเกดแตกายสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา เวทนา มในสมยนน ฯลฯ ทกข มในสมยนน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 160 ความไมสบายทางกาย ความทกขทางกาย ความเสวยอารมณทไมสบายเปนทกข อนเกดแตกายสมผส กรยาเสวยอารมณทไมสบายเปนทกข อนเกดแตกายสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา ทกข มในสมยนน ฯลฯ ทกขนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความไมสบายทางกาย ความทกขทางกาย ความเสวยอารมณทไมสบายเปนทกข อนเกด แตกายสมผส กรยาเสวยอารมณทไมสบายเปนทกข อนเกดแตกายสมผส ในสมยนน อนใด นชอวา ทกขนทรย มในสมยนน ฯลฯ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๗๔] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ กายวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๔๗๕] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๗๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนธาต เปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรปเปนอารมณ ฯลฯ มโผฏฐพพะเปน อารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน เพราะอกศลกรรม อนไดทาไวแลว ไดสงสมไวแลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยใน สมยนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอพยากฤต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 161 [๔๗๗] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโนธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๔๗๘] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๗๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนวญญาณธาต เปนวบาก สหรคตดวยอเบกขา มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรม เปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน เพราะอกศลกรรม อนไดทาไวแลว ไดสงสมไว แลว ในสมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๔๘๐] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโนวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกด ขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๘๑] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. อกศลวบากอพยากฤต จบ. ------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 162 กามาวจรกรยา [๔๘๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนธาต เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก สหรคตดวย อเบกขา มรปเปนอารมณ ฯลฯ มโผฏฐพพะเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ใน สมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยใน สมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๘๓] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๓ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโนธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๔๘๔] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๘๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนวญญาณธาต เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก สหรคต ดวยโสมนส มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ใน สมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร ปต สข เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย โสมนสสนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศย เกดขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๘๖] ผสสะ มในสมยนน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 163 การกระทบ กรยาทกระทบ กรยาทถกตอง ความถกตอง ในสมยนน อนใด นชอวา ผสสะ มในสมยนน ฯลฯ เอกคคตา มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตสายไป ความสงบ สมาธนทรย สมาธพละ ในสมยนน อนใด นชอวา เอกคคตา มในสมยนน ฯลฯ วรยนทรย มในสมยนน เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ความขะมกเขมน ความบากบน ความตงหนา ความ พยายาม ความอตสาหะ ความทนทาน ความเขมแขง ความหมน ความกาวไปอยางไมทอถอย ความไมทอดทงฉนทะ ความไมทอดทงธระ ความประคบประคองธระ วรยะ อนทรยคอวรยะ วรยพละ ในสมยนน อนใด นชอวา วรยนทรย มในสมยนน. สมาธนทรย มในสมยนน เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ความดารงอยแหงจต ความมนอยแหงจต ความไมสายไปแหงจต ความไมฟงซานแหงจต ภาวะทจตไมสายไป ความสงบ อนทรยคอสมาธ สมาธพละ ในสมยนน อนใด นชอวา สมาธนทรย มในสมยนน ฯลฯ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด ม อยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๘๗] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโนวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกดขน แมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๔๘๘] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร ปต เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยใน สมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 164 [๔๘๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนวญญาณธาต เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก สหรคต ดวยอเบกขา มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณใดๆ เกดขน ใน สมยใด ผสสะ เวทนา สญญา เจตนา จต วตก วจาร อเบกขา เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย มนนทรย อเปกขนทรย ชวตนทรย มในสมยนน หรอนามธรรมทองอาศยเกด ขนแมอนใด มอยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๙๐] กขนธ ๔ อายตนะ ๒ ธาต ๒ อาหาร ๓ อนทรย ๕ ผสสะ ๑ ฯลฯ มโนวญญาณธาต ๑ ธมมายตนะ ๑ ธรรมธาต ๑ หรอนามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด ม อยในสมยนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๔๙๑] สงขารขนธ มในสมยนน เปนไฉน? ผสสะ เจตนา วตก วจาร เอกคคตา วรยนทรย สมาธนทรย ชวตนทรย หรอ นามธรรมทองอาศยเกดขนแมอนใด เวนเวทนาขนธ สญญาขนธ วญญาณขนธ มอยในสมยนน นชอวา สงขารขนธ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๙๒] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? มโนวญญาณธาต เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก สหรคต ดวยโสมนส สมปยตดวยญาณ มรปเปนอารมณ ฯลฯ มธรรมเปนอารมณ หรอปรารภอารมณ ใดๆ เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยโสมนส สมปยตดวยญาณ ... เกดขน โดยมการชกจง ฯลฯ สหรคต ดวยโสมนส วปปยตจากญาณ ... เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยโสมนส วปปยตจากญาณ ... เกดขน โดยมการชกจง ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ ... เกดขน ฯลฯ สหรคต ดวยอเบกขา สมปยตดวยญาณ ... เกดขน โดยมการชกจง ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา วปปยต จากญาณ ... เกดขน ฯลฯ สหรคตดวยอเบกขา วปปยตจากญาณ ... เกดขน โดยมการชกจง ในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 165 [๔๙๓] อพยากตมล คอ อโลภะ ฯลฯ อพยากตมล คอ อโทสะ ฯลฯ อพยากตมล คอ อโมหะ ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. กามาวจรกรยา จบ. ----------------- รปาวจรกรยา [๔๙๔] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? พระขณาสพ เจรญรปาวจรฌาน เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรม วบาก แตเปนทฏฐธรรมสขวหาร สงดจากกาม สงดจากอกศลธรรมทงหลายแลว บรรลปฐม ฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ [๔๙๕] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? พระขณาสพ เจรญรปาวจรฌาน เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก บรรลทตยฌาน ฯลฯ บรรลตตยฌาน ฯลฯ บรรลจตตถฌาน ฯลฯ บรรลปฐมฌาน ฯลฯ บรรลปญจมฌานทมปฐวกสณเปนอารมณ ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ ม ในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต ฯลฯ รปาวจรกรยา จบ. ------------------- อรปาวจรกรยา [๔๙๖] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? พระขณาสพ เจรญอรปาวจรฌาน เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก แตเปนทฏฐธรรมสขวหาร เพราะกาวลวงรปสญญาโดยประการทงปวง เพราะความดบไปแหง ปฏฆสญญา เพราะไมมนสการซงนานตตสญญา จงบรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยอากาสามญ-

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 166 จายตนสญญา ไมมทกข ไมมสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๙๗] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? พระขณาสพ เจรญอรปาวจรฌาน เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรม วบาก แตเปนทฏฐธรรมสขวหาร เพราะกาวลวงอากาสานญจายตนะไดโดยประการทงปวง จง บรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยวญญาณญจายตนสญญา ไมมทกข ไมมสข เพราะละสขละ ทกขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๙๘] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? พระขณาสพ เจรญอรปาวจรฌาน เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก แตเปนทฏฐธรรมสขวหาร เพราะกาวลวงวญญาณญจายตนะไดโดยประการทงปวง จงบรรลจตตถ ฌาน อนสหรคตดวยอากญจญญายตนสญญา ไมมทกข ไมมสข เพราะละสขละทกขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๔๙๙] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? พระขณาสพ เจรญอรปาวจรฌาน เปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรม วบาก แตเปนทฏฐธรรมสขวหาร เพราะกาวลวงอากญจญญายตนะไดโดยประการทงปวง จง บรรลจตตถฌาน อนสหรคตดวยเนวสญญานาสญญายตนสญญา ไมมทกข ไมมสข เพราะ ละสข ละทกขได ฯลฯ อยในสมยใด ผสสะ ฯลฯ อวกเขปะ มในสมยนน ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๕๐๐] อพยากตมล คอ อโลภะ ฯลฯ อพยากตมล คอ อโทสะ ฯลฯ อพยากตมล คอ อโมหะ ฯลฯ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. อรปาวจรกรยา จบ. จตตปปาทกณฑ จบ. ---------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 167 รปกณฑ [๕๐๑] ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? วบากแหงกศลธรรมและอกศลธรรม เปนกามาวจร เปนรปาวจร เปนอรปาวจร เปน โลกตตระ ไดแกเวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ ธรรมเหลาใดเปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใชกรรมวบาก รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต. [๕๐๒] บรรดาธรรมเปนอพยากฤต รปทงหมด เปนไฉน? มหาภตรป ๔ และรปท อาศยมหาภตรป ๔ นน นเรยกวา รปทงหมด. มาตกา เอกกมาตกา [๕๐๓] รปทงหมด ไมใชเหต ไมมเหต วปปยตจากเหต เปนไปกบดวยปจจย เปนสงขตธรรม เปนรปธรรม เปนโลกยะธรรม เปนอารมณของอาสวะ เปนอารมณของ สญโญชน เปนอารมณของคนถะ เปนอารมณของโอฆะ เปนอารมณของโยคะ เปนอารมณ ของนวรณ เปนอารมณของปรามาส เปนอารมณของอปาทาน เปนอารมณของสงกเลส เปน อพยากตธรรม ไมมอารมณ ไมใชเจตสก วปปยตจากจต ไมใชวบาก และไมใชธรรมเปนเหต แหงวบาก ไมเศราหมองแตเปนอารมณของสงกเลส ไมใชธรรมมทงวตกทงวจาร ไมใชธรรม ไมมวตก แตมวจาร ไมมทงวตกวจาร ไมใชธรรมทสหรคตดวยปต ไมใชธรรมทสหรคต ดวยสข ไมใชธรรมทสหรคตดวยอเบกขา อนโสดาปตตมรรค และมรรคเบองบน ๓ ไม ประหาณ ไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองบน ๓ ประหาณ ไมเปนเหตให จตปฏสนธและไมเปนเหตใหถงนพพาน ไมเปนของเสกขบคคลและไมเปนของอเสกขบคคล เปนปรตตธรรม เปนกามาวจรธรรม ไมใชรปาวจรธรรม ไมใชอรปาวจรธรรม เปนปรยาปนน ธรรม ไมใชอปรยาปนนธรรม เปนอนยตธรรม เปนอนยยานกธรรม เปนปจจปนนธรรม อน วญญาณ ๖ พงร ไมเทยง อนชราครอบงาแลว สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑ อยางน. เอกกมาตกา จบ. -------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 168 ทกมาตกา [๕๐๔] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๒ รปเปนอปาทา [อปาทายรป] กม รปเปนอนปาทากม รปเปนอปาทนนะ กม รปเปนอนปาทนนะกม รปเปนอปาทนนปาทานยะ กม รปเปนอนปาทนนปาทานยะกม รปเปนสนทสสนะ กม รปเปนอนทสสนะกม รปเปนสปปฏฆะ กม รปเปนอปปฏฆะกม รปเปนอนทรยกม รปไมเปนอนทรยกม รปเปนมหาภตกม รปไมเปนมหาภตกม รปเปนวญญตกม รปไมเปนวญญตกม รปเปนจตตสมฏฐานกม รปไมเปนจตตสมฏฐานกม รปเปนจตตสหภ กม รปไมเปนจตตสหภกม รปเปนจตตานปรวตกม รปไมเปนจตตานปรวตกม รปเปนภายในกม รปเปนภายนอกกม รปหยาบกม รปละเอยดกม รปไกลกม รปใกลกม รปเปนทอาศยเกดของจกขสมผสกม รปไมเปนทอาศยเกดของจกขสมผสกม รปเปนทอาศยเกดของเวทนา อนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของ เจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณกม รปไมเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณกม รปเปนทอาศยเกดของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหาสมผส ฯลฯ ของกายสมผสกม รปไมเปนทอาศยเกดของกายสมผสกม รปเปนทอาศยเกดของเวทนา อนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของ เจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณกม รปไมเปนทอาศยเกดของกายวญญาณกม รปเปนอารมณของจกขสมผสกม รปไมเปนอารมณของจกขสมผสกม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 169 รปเปนอารมณของเวทนา อนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณกม รปไมเปนอารมณของจกขวญญาณกม รปเปนอารมณของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหาสมผส ฯลฯ ของ กายสมผสกม รปไมเปนอารมณของกายสมผสกม รปเปนอารมณของเวทนา อนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณกม รปไมเปนอารมณของกายวญญาณกม รปเปนจกขายตนะกม รปไมเปนจกขายตนะกม รปเปนโสตายตนะกม รปไมเปนโสตายตนะกม รปเปนฆานายตนะ ฯลฯ เปนชวหายตนะ ฯลฯ เปนกายายตนะกม รปไมเปนกายายตนะ กม รปเปนรปายตนะกม รปไมเปนรปายตนะกม รปเปนสททายตนะ ฯลฯ เปนคนธายตนะ ฯลฯ เปนรสายตนะ ฯลฯ เปนโผฏฐพพา ยตนะกม รปไมเปนโผฏฐพพายตนะกม รปเปนจกขธาตกม รปไมเปนจกขธาตกม รปเปนโสตธาต ฯลฯ เปนฆานธาต ฯลฯ เปนชวหาธาต ฯลฯ เปนกายธาตกม รป ไมเปนกายธาตกม รปเปนรปธาตกม รปไมเปนรปธาตกม รปเปนสททธาต ฯลฯ เปนคนธธาต ฯลฯ เปนรสธาต ฯลฯ เปนโผฏฐพพธาตกม รปไมเปนโผฏฐพพธาตกม รปเปนจกขนทรยกม รปไมเปนจกขนทรยกม รปเปนโสตนทรย ฯลฯ เปนฆานนทรย ฯลฯ เปนชวหนทรย ฯลฯ เปนกายนทรยกม รปไมเปนกายนทรยกม รปเปนอตถนทรยกม รปไมเปนอตถนทรยกม รปเปนปรสนทรยกม รปไมเปนปรสนทรยกม รปเปนชวตนทรยกม รปไมเปนชวตนทรยกม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 170 รปเปนกายวญญตกม รปไมเปนกายวญญตกม รปเปนวจวญญตกม รปไมเปนวจวญญตกม รปเปนอากาสธาตกม รปไมเปนอากาสธาตกม รปเปนอาโปธาตกม รปไมเปนอาโปธาตกม รปเปนรปลหตากม รปไมเปนรปลหตากม รปเปนรปมทตากม รปไมเปนรปมทตากม รปเปนรปกมมญญตากม รปไมเปนรปกมมญญตากม รปเปนรปอปจยะกม รปไมเปนรปอปจยะกม รปเปนรปสนตตกม รปไมเปนรปสนตตกม รปเปนรปชรตากม รปไมเปนรปชรตากม รปเปนรปอนจจตากม รปไมเปนรปอนจจตากม รปเปนรปกพฬงการาหารกม รปไมเปนกพฬงการาหารกม สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๒ อยางน. ทกมาตกา จบ. ---------- ตกมาตกา [๕๐๕] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๓ รปภายในเปนอปาทา, รปภายนอกทเปนอปาทากม, ทเปนอนปาทากม รปภายในเปนอปาทนนะ, รปภายนอกทเปนอปาทนนะกม, ทเปนอนปาทนนะกม รปภายในเปนอปาทนนปาทานยะ, รปภายนอกทเปนอปาทนนปาทานยะกม ทเปน อนปาทนนปาทานยะกม รปภายในเปนอนทสสนะ, รปภายนอกทเปนสนทสสนะกม, ทเปนอนทสสนะกม รปภายในเปนสปปฏฆะ, รปภายนอกทเปนสปปฏฆะกม, ทเปนอปปฏฆะกม รปภายในเปนอนทรย, รปภายนอกทเปนอนทรยกม, ทไมเปนอนทรยกม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 171 รปภายในไมเปนมหาภต, รปภายนอกทเปนมหาภตกม, ทไมเปนมหาภตกม รปภายในไมเปนวญญต, รปภายนอกทเปนวญญตกม, ทไมเปนวญญตกม รปภายในไมเปนจตตสมฏฐาน, รปภายนอกทเปนจตตสมฏฐานกม, ทไมเปนจตต สมฏฐานกม รปภายในไมเปนจตตสหภ, รปภายนอกทเปนจตตสหภกม, ทไมเปนจตตสหภกม รปภายในไมเปนจตตานปรวต, รปภายนอกทเปนจตตานปรวตกม, ทไมเปนจตตา นปรวตกม รปภายในหยาบ, รปภายนอกทหยาบกม, ทละเอยดกม รปภายในอยใกล, รปภายนอกทอยไกลกม, ทอยใกลกม รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของจกขสมผส, รปภายในเปนทอาศยเกดของจกขสมผส กม, ไมเปนทอาศยเกดของจกขสมผสกม รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของเวทนา อนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณ, รปภายในเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณกม, ไมเปนท อาศยเกดของจกขวญญาณกม รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหา สมผส ฯลฯ ของกายสมผส, รปภายในเปนทอาศยเกดของกายสมผสกม, ไมเปนทอาศยเกด ของกายสมผสกม รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของเวทนา อนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณ, รปภายในเปนทอาศยเกดของกายวญญาณกม ไมเปนท อาศยเกดของกายวญญาณกม รปภายในไมเปนอารมณของจกขสมผส, รปภายนอกทเปนอารมณของจกขสมผสกม, ทไมเปนอารมณของจกขสมผสกม รปภายในไมเปนอารมณของเวทนา อนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณ, รปภายนอกทเปนอารมณของจกขวญญาณกม, ทไมเปน อารมณของจกขวญญาณกม รปภายในไมเปนอารมณของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหาสมผส ฯลฯ ของกายสมผส, รปภายนอกทเปนอารมณของกายสมผสกม, ทไมเปนอารมณของกาย สมผสกม รปภายในไมเปนอารมณของเวทนา อนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณ, รปภายนอกทเปนอารมณของกายวญญาณกม, ทไมเปน

อารมณของกายวญญาณกม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 172 รปภายนอกไมเปนจกขายตนะ, รปภายในทเปนจกขายตนะกม, ทไมเปนจกขายตนะกม รปภายนอกไมเปนโสตายตนะ ฯลฯ ไมเปนฆานายตนะ ฯลฯ ไมเปนชวหายตนะ ฯลฯ ไมเปนกายายตนะ, รปภายในทเปนกายายตนะกม, ทไมเปนกายายตนะกม รปภายในไมเปนรปายตนะ, รปภายนอกทเปนรปายตนะกม, ทไมเปนรปายตนะกม รปภายในไมเปนสททายตนะ ฯลฯ ไมเปนคนธายตนะ ฯลฯ ไมเปนรสายตนะ ฯลฯ ไมเปนโผฏฐพพายตนะ, รปภายนอกทเปนโผฏฐพพายตนะกม, ทไมเปนโผฏฐพพายตนะกม รปภายนอกไมเปนจกขธาต, รปภายในทเปนจกขธาตกม, ทไมเปนจกขธาตกม รปภายนอกไมเปนโสตธาต ฯลฯ ไมเปนฆานธาต ฯลฯ ไมเปนชวหาธาต ฯลฯ ไมเปนกายธาต, รปภายในทเปนกายธาตกม, ทไมเปนกายธาตกม รปภายในไมเปนรปธาต, รปภายนอกทเปนรปธาตกม, ทไมเปนรปธาตกม รปภายในไมเปนสททธาต ฯลฯ ไมเปนคนธธาต ฯลฯ ไมเปนรสธาต ฯลฯ ไมเปน โผฏฐพพธาต, รปภายนอกทเปนโผฏฐพพธาตกม, ทไมเปนโผฏฐพพธาตกม รปภายนอกไมเปนจกขนทรย, รปภายในทเปนจกขนทรยกม, ทไมเปนจกขนทรยกม รปภายนอกไมเปนโสตนทรย ฯลฯ ไมเปนฆานนทรย ฯลฯ ไมเปนชวหนทรย ฯลฯ ไมเปนกายนทรย, รปภายในทเปนกายนทรยกม, ทไมเปนกายนทรยกม รปภายในไมเปนอตถนทรย, รปภายนอกทเปนอตถนทรยกม, ทไมเปนอตถนทรยกม รปภายในไมเปนปรสนทรย, รปภายนอกทเปนปรสนทรยกม, ทไมเปนปรสนทรยกม รปภายในไมเปนชวตนทรย, รปภายนอกทเปนชวตนทรยกม, ทไมเปนชวตนทรยกม รปภายในไมเปนกายวญญต, รปภายนอกทเปนกายวญญตกม, ทไมเปนกายวญญตกม รปภายในไมเปนวจวญญต, รปภายนอกทเปนวจวญญตกม, ทไมเปนวจวญญตกม รปภายในไมเปนอากาสธาต, รปภายนอกทเปนอากาสธาตกม, ทไมเปนอากาสธาตกม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 173 รปภายในไมเปนอาโปธาต, รปภายนอกทเปนอาโปธาตกม, ทไมเปนอาโปธาตกม รปภายในไมเปนรปลหตา, รปภายนอกทเปนรปลหตากม, ทไมเปนรปลหตากม รปภายในไมเปนรปมทตา, รปภายนอกทเปนรปมทตากม, ทไมเปนรปมทตากม รปภายในไมเปนรปกมมญญตา, รปภายนอกทเปนรปกมมญญตากม, ทไมเปนรป กมมญญตากม รปภายในไมเปนรปอปจยะ, รปภายนอกทเปนรปอปจยะกม, ทไมเปนรปอปจยะกม รปภายในไมเปนรปสนตต, รปภายนอกทเปนรปสนตตกม, ทไมเปนรปสนตตกม รปภายในไมเปนรปชรตา, รปภายนอกทเปนรปชรตากม, ทไมเปนรปชรตากม รปภายในไมเปนรปอนจจตา, รปภายนอกทเปนรปอนจจตากม, ทไมเปนรปอนจจตากม รปภายในไมเปนกพฬงการาหาร, รปภายนอกทเปนกพฬงการาหารกม ทไมเปน กพฬงการาหารกม สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๓ อยางน. ตกมาตกา จบ. ------------ จตกกมาตกา [๕๐๖] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๔ รปเปนอปาทา ทเปนอปาทนนะกม, ทเปนอนปาทนนะกม, รปเปนอนปาทา ทเปน อปาทนนะกม, ทเปนอนปาทนนะกม รปเปนอปาทา ทเปนอปาทนนปาทานยะกม, ทเปนอนปาทนนปาทานยะกม, รปเปน อนปาทา ทเปนอปาทนนปาทานยะกม, ทเปนอนปาทนนปาทานยะกม รปเปนอปาทา ทเปนสปปฏฆะกม, ทเปนอปปฏฆะกม, รปเปนอนปาทา ทเปนสปปฏฆะ กม, ทเปนอปปฏฆะกม รปเปนอปาทา ทหยาบกม, ทละเอยดกม, รปเปนอนปาทา ทหยาบกม, ทละเอยดกม รปเปนอปาทา ทอยไกลกม, ทอยใกลกม, รปเปนอนปาทา ทอยไกลกม ทอยใกลกม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 174 รปเปนอปาทนนะ ทเปนสนทสสนะกม, ทเปนอนทสสนะกม, รปเปนอนปาทนนะ ทเปนสนทสสนะกม, ทเปนอนทสสนะกม รปเปนอปาทนนะ ทเปนสปปฏฆะกม, ทเปนอปปฏฆะกม, รปเปนอนปาทนนะ ทเปน สปปฏฆะกม, ทเปนอปปฏฆะกม รปเปนอปาทนนะ ทเปนมหาภตกม, ทไมเปนมหาภตกม, รปเปนอนปาทนนะ ทเปน มหาภตกม, ทไมเปนมหาภตกม รปเปนอปาทนนะ ทหยาบกม, ทละเอยดกม, รปเปนอนปาทนนะ ทหยาบกม, ทละเอยดกม รปเปนอปาทนนะ ทอยไกลกม, ทอยใกลกม, รปเปนอนปาทนนะ ทอยไกลกม, ทอยใกลกม รปเปนอปาทนนปาทานยะ ทเปนสนทสสนะกม, ทเปนอนทสสนะกม, รปเปน อนปาทนนปาทานยะ ทเปนสนทสสนะกม, ทเปนอนทสสนะกม รปเปนอปาทนนปาทานยะ ทเปนสปปฏฆะกม, ทเปนอปปฏฆะกม, รปเปน อนปาทนนปาทานยะ ทเปนสปปฏฆะกม, ทเปนอปปฏฆะกม รปเปนอปาทนนปาทานยะ ทเปนมหาภตกม, ทไมเปนมหาภตกม, รปเปน อนปาทนนปาทานยะ ทเปนมหาภตกม, ทไมเปนมหาภตกม รปเปนอปาทนนปาทานยะ ทหยาบกม, ทละเอยดกม, รปเปนอนปาทนนปาทานยะ ทหยาบกม, ทละเอยดกม รปเปนอปาทนนปาทานยะ ทอยไกลกม, ทอยใกลกม, รปเปนอนปาทนนปาทานยะ ทอยไกลกม, ทอยใกลกม รปกระทบได ทเปนอนทรยกม, ทไมเปนอนทรยกม, รปกระทบไมได ทเปนอนทรย กม, ทไมเปนอนทรยกม รปกระทบได ทเปนมหาภตกม, ทไมเปนมหาภตกม, รปกระทบไมได ทเปนมหาภตกม, ทไมเปนมหาภตกม รปเปนอนทรย ทหยาบกม, ทละเอยดกม, รปไมเปนอนทรย ทหยาบกม, ทละเอยดกม รปเปนอนทรย ทอยไกลกม, ทอยใกลกม, รปไมเปนอนทรย ทอยไกลกม, ทอยใกลกม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 175 รปเปนมหาภต ทหยาบกม, ทละเอยดกม, รปไมเปนมหาภต ทหยาบกม, ทละเอยดกม รปเปนมหาภต ทอยไกลกม, ทอยใกลกม, รปไมเปนมหาภต ทอยไกลกม, ทอยใกลกม รปทเหนได, รปทฟงได, รปทรได, รปทรแจงได สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๔ อยางน. จตกกมาตกา จบ. ----------------- ปญจกมาตกา [๕๐๗] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๕ ปฐวธาต, อาโปธาต, เตโชธาต, วาโยธาต และรปทเปนอปาทา สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๕ อยางน. ปญจกมาตกา จบ. ---------------- ฉกกมาตกา [๕๐๘] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๖ รปอนจกขวญญาณพงร, รปอนโสตวญญาณพงร, รปอนฆานวญญาณพงร, รปอนชวหา วญญาณพงร, รปอนกายวญญาณพงร รปอนมโนวญญาณพงร สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๖ อยางน. ฉกกมาตกา จบ. --------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 176 สตตกมาตกา [๕๐๙] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๗ รปอนจกขวญญาณพงร, รปอนโสตวญญาณพงร, รปอนฆานวญญาณพงร, รปอน ชวหาวญญาณพงร, รปอนกายวญญาณพงร, รปอนมโนธาตพงร, รปอนมโนวญญาณธาตพงร สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๗ อยางน. สตตกมาตกา จบ. --------------- อฏฐกมาตกา [๕๑๐] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๘ รปอนจกขวญญาณพงร, รปอนโสตวญญาณพงร, รปอนฆานวญญาณพงร, รปอน ชวหาวญญาณพงร, รปอนกายวญญาณพงร ทมสมผสเปนสขกม, ทมสมผสเปนทกขกม, รปอนมโนธาตพงร รปอนมโนวญญาณธาตพงร สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๘ อยางน. อฏฐกมาตกา จบ. ---------------- นวกมาตกา [๕๑๑] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๙ จกขนทรย, โสตนทรย, ฆานนทรย, ชวหนทรย, กายนทรย, อตถนทรย, ปรสนทรย, ชวตนทรย, และรปทไมเปนอนทรย สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๙ อยางน. นวกมาตกา จบ. -----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 177 ทสกมาตกา [๕๑๒] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑๐ จกขนทรย, โสตนทรย, ฆานนทรย, ชวหนทรย, กายนทรย, อตถนทรย, ปรสนทรย, ชวตนทรย, รปไมเปนอนทรยทกระทบไดกม, ทกระทบไมไดกม สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑๐ อยางน. ทสกมาตกา จบ. ----------------- เอกาทสกมาตกา [๕๑๓] สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑๑ จกขายตนะ, โสตายตนะ, ฆานายตนะ, ชวหายตนะ, กายายตนะ, รปายตนะ, สททายตนะ, คนธายตนะ, รสายตนะ, โผฏฐพพายตนะ, และรปทเปนอนทสสนะ เปน อปปฏฆะ แตนบเนองในธมมายตนะ สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑๑ อยางน. เอกาทสกมาตกา จบ. มาตกา จบ. ------------------ รปวภตต เอกกนเทศ [๕๑๔] รปทงหมด ไมใชเหตทงนน ไมมเหตทงนน วปปยตจากเหตทงนน เปน ไปกบดวยปจจยทงนน เปนสงขตธรรมทงนน เปนรปธรรมทงนน เปนโลกยธรรมทงนน เปน อารมณของอาสวะทงนน เปนอารมณของสญโญชนทงนน เปนอารมณของคนถะทงนน เปน อารมณของโอฆะทงนน เปนอารมณของโยคะทงนน เปนอารมณของนวรณทงนน เปนอารมณ ของปรามาสทงนน เปนอารมณของอปาทานทงนน เปนอารมณของสงกเลสทงนน เปน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 178 อพยากตธรรมทงนน ไมมอารมณทงนน ไมใชเจตสกทงนน วปปยจากจตทงนน ไมใชวบาก และไมใชธรรมเปนเหตแหงวบากทงนน ไมเศราหมองแตเปนอารมณของสงกเลสทงนน ไมใช ธรรมมทงวตกทงวจารทงนน ไมใชธรรมไมมวตกแตมวจารทงนน ไมมทงวตกทงวจารทงนน ไมใชธรรมทสหรคตดวยปตทงนน ไมใชธรรมทสหรคตดวยสขทงนน ไมใชธรรมทสหรคตดวย อเบกขาทงนน อนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองบน ๓ ไมประหาณทงนน ไมมสมปยตตเหต อนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองบน ๓ ประหาณทงนน ไมเปนเหตใหจตปฏสนธและไมเปน เหตใหถงนพพานทงนน เปนของเสกขบคคลและไมเปนของอเสกขบคคลทงนน เปนปรตตธรรม ทงนน เปนกามาวจรธรรมทงนน ไมใชรปาวจรธรรมทงนน ไมใชอรปาวจรธรรมทงนน เปน ปรยาปนนธรรมทงนน ไมใชอปรยาปนนธรรมทงนน เปนอนยตธรรมทงนน เปนนยยานกธรรม ทงนน เปนปจจบนธรรม อนวญญาณ ๖ พงรทงนน ไมเทยงทงนน อนชราครอบงาแลวทงนน สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑ อยางน. เอกกนเทศ จบ. ------------------ ทกนเทศ อปาทาภาชนย [๕๑๕] รปเปนอปาทา นน เปนไฉน? จกขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชวหายตนะ กายายตนะ รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย กายวญญต วจวญญต อากาสธาต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปอปจยะ รปสนตต รปชรตา รปอนจจตา กพฬงการาหาร [๕๑๖] รปทเรยกวา จกขายตนะ นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, สตวนเหนแลว หรอเหนอย หรอจกเหน หรอพงเหน ซงรปอนเปนสงทเหนได และกระทบได ดวยจกขใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา จกขบาง จกขายตนะ บาง จกขธาตบาง จกขนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง เนตรบาง นยนะบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา จกขายตนะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 179 รปทเรยกวา จกขายตนะ นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, รปอนเปนสงทเหนไดและกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทจกขใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา จกขบาง จกขายตนะ บาง จกขธาตบาง จกขนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง เนตรบาง นยนะบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา จกขายตนะ รปทเรยกวา จกขายตนะ นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, จกขใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทรปอนเปนสงทเหนไดและกระทบได, นเรยกวา จกขบาง จกขายตนะบาง จกขธาตบาง จกขนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง เนตรบาง นยนะบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา จกขายตนะ. รปทเรยกวา จกขายตนะ นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, เพราะอาศยจกขใด จกขสมผสปรารภรป เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยจกขใด เวทนา อนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ จกขวญญาณปรารภรป เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยจกขใด จกขสมผส มรปเปนอารมณ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยจกขใด เวทนาอนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ จกขวญญาณ มรปเปนอารมณ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา จกขบาง จกขายตนะบาง จกขธาตบาง จกขนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง เนตรบาง นยนะบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา จกขายตนะ. [๕๑๗] รปทเรยกวา โสตายตนะ นน เปนไฉน? โสตใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, สตวนฟงแลว หรอฟงอย หรอจกฟง หรอพงฟง ซงเสยงอนเปนสงทเหน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 180 ไมได แตกระทบได ดวยโสตใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา โสตบาง โสตายตนะบาง โสตธาตบาง โสตนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา โสตายตนะ รปทเรยกวา โสตายตนะ นน เปนไฉน? โสตใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, เสยงอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอ จกกระทบ หรอพงกระทบ ทโสตใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา โสตบาง โสตายตนะบาง โสตธาตบาง โสตนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา โสตายตนะ รปทเรยกวา โสตายตนะ นน เปนไฉน? โสตใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, โสตใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทเสยงอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา โสตบาง โสตายตนะบาง โสตธาตบาง โสตนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา โสตายตนะ รปทเรยกวา โสตายตนะ นน เปนไฉน? โสตใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, เพราะอาศยโสตใด โสตสมผสปรารภเสยง เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยโสตใด เวทนาอนเกดแตโสตสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ โสตวญญาณปรารภเสยง เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยโสตใด โสตสมผส มเสยงเปนอารมณ เกดขนแลว หรอ เกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยโสตใด เวทนาอนเกดแตโสต สมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ โสตวญญาณ มเสยงเปนอารมณ เกดขนแลว หรอ เกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา โสตบาง โสตายตนะบาง โสตธาตบาง โสตนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา โสตายตนะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 181 [๕๑๘] รปทเรยกวา ฆานายตนะ นน เปนไฉน? ฆานะใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, สตวน ดมแลว หรอดมอย หรอจกดม หรอพงดม ซงกลนอนเปนสงทเหน ไมได แตกระทบได ดวยฆานะใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา ฆานะบาง ฆานายตนะบาง ฆานธาตบาง ฆานนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา ฆานายตนะ รปทเรยกวา ฆานายตนะ นน เปนไฉน? ฆานะใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, กลนอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอ จกกระทบ หรอพงกระทบ ทฆานะใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา ฆานะบาง ฆานายตนะบาง ฆานธาตบาง ฆานนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา ฆานายตนะ รปทเรยกวา ฆานายตนะ นน เปนไฉน? ฆานะใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, ฆานะใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทกลนอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา ฆานะบาง ฆานายตนะบาง ฆานธาตบาง ฆานนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา ฆานายตนะ. รปทเรยกวา ฆานายตนะ นน เปนไฉน? ฆานะใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, เพราะอาศยฆานะใด ฆานสมผสปรารภกลน เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศย ฆานะใด เวทนาอนเกดแตฆานสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ฆานวญญาณ ปรารภกลน เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอ จกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยฆานะใด ฆานสมผสมกลนเปนอารมณ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยฆานะใด เวทนาอนเกดแต ฆานสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ฆานวญญาณ มกลนเปนอารมณ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา ฆานะบาง ฆานายตนะบาง

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 182 ฆานธาตบาง ฆานนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยก ฆานายตนะ. [๕๑๙] รปทเรยกวา ชวหายตนะ นน เปนไฉน? ชวหาใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, สตวน ลมแลว หรอลมอย หรอจกลม หรอพงลม ซงรสอนเปนสงทเหน ไมได แตกระทบได ดวยชวหาใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา ชวหา บาง ชวหายตนะบาง ชวหาธาตบาง ชวหนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระ บาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา ชวหายตนะ รปทเรยกวา ชวหายตนะ นน เปนไฉน? ชวหาใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, รสอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอ จกกระทบ หรอพงกระทบ ทชวหาใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา ชวหาบาง ชวหายตนะบาง ชวหาธาตบาง ชวหนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา ชวหายตนะ รปทเรยกวา ชวหายตนะ นน เปนไฉน? ชวหาใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, ชวหาใด เปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทรสอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา ชวหา บาง ชวหายตนะบาง ชวหาธาตบาง ชวหนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระ บาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา ชวหายตนะ รปทเรยกวา ชวหายตนะ นน เปนไฉน? ชวหาใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, เพราะอาศยชวหาใด ชวหาสมผสปรารภรส เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอ จกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยชวหาใด เวทนาอนเกดแตชวหาสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ชวหาวญญาณ ปรารภรส เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกด ขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยชวหาใด ชวหาสมผส มรสเปนอารมณ เกดขนแลว

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 183 หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยชวหาใด เวทนาอนเกดแต ชวหาสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ชวหาวญญาณ มรสเปนอารมณ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน. นเรยกวา ชวหาบาง ชวหายตนะบาง ชวหา ธาตบาง ชวหนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา ชวหายตนะ [๕๒๐] รปทเรยกวา กายายตนะ นน เปนไฉน? กายใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, สตวน ถกตองแลว หรอถกตองอย หรอจกถกตอง หรอพงถกตอง ซงโผฏฐพพะ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได ดวยกายใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, น เรยกวา กายบาง กายายตนะบาง กายธาตบาง กายนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา กายายตนะ รปทเรยกวา กายายตนะ นน เปนไฉน? กายใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แต กระทบได, โผฏฐพพะ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอ จกกระทบ หรอพงกระทบ ทกายใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา กายบาง กายายตนะบาง กายธาตบาง กายนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา กายายตนะ. รปทเรยกวา กายายตนะ นน เปนไฉน? กายใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, กายใด เปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอ จกกระทบ หรอพงกระทบ ทโผฏฐพพะ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา กายบาง กายายตนะบาง กายธาตบาง กายนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระ บาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา กายายตนะ รปทเรยกวา กายายตนะ นน เปนไฉน? กายใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ นบเนองในอตภาพ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได, เพราะอาศยกายใด กายสมผส ปรารภโผฏฐพพะ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยกายใด เวทนาอนเกดแตกายสมผส ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 184 สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ กายวญญาณ ปรารภโผฏฐพพะ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอ จกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยกายใด กายสมผส มโผฏฐพพะเปนอารมณ เกด ขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะอาศยกายใด เวทนาอน เกดแตกายสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ กายวญญาณ มโผฏฐพพะเปนอารมณ เกด ขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา กายบาง กายายตนะบาง กายธาตบาง กายนทรยบาง โลกบาง ทวารบาง สมทรบาง ปณฑระบาง เขตบาง วตถบาง ฝงนบาง บานวางบาง รปทงนเรยกวา กายายตนะ [๕๒๑] รปทเรยกวา รปายตนะ นน เปนไฉน? รปใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได ไดแก สเขยวคราม สเหลอง สแดง สขาว สดา สหงสบาท สคลา สเขยวใบไม สมวง ยาว สน ละเอยด หยาบ กลม ร สเหลยม หกเหลยม แปดเหลยม สบหกเหลยม ลม ดอน เงา แดด แสงสวาง มด เมฆ หมอก ควน ละออง แสงจนทร แสงอาทตย แสงดาว แสงกระจก แสงแกวมณ แสงสงข แสงมกดา แสงแกวไพฑรย แสงทอง แสงเงน หรอรปแมอนใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได มอย, สตวน เหนแลว หรอเหนอย หรอจกเหน หรอพงเหน ซงรปใด อนเปนสงทเหนไดและกระทบไดดวยจกข อนเปนสงท เหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา รปบาง รปายตนะบาง รปธาตบาง รปทงนเรยกวา รปายตนะ. รปทเรยก รปายตนะ นน เปนไฉน? รปใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได ไดแก สเขยวคราม สเหลอง สแดง สขาว สดา สหงสบาท สคลา สเขยวใบไม สมวง ยาว สน ละเอยด หยาบ กลม ร สเหลยม หกเหลยม แปดเหลยม สบหกเหลยม ลม ดอน เงา แดด แสงสวาง มด เมฆ หมอก ควน ละออง แสงจนทร แสงอาทตย แสงดาว แสงกระจก แสงแกวมณ แสงสงข แสงมกดา แสงแกวไพฑรย แสงทอง แสงเงน หรอรปแมอนใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได มอย, จกขอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทรปใด อนเปน สงทเหนไดและกระทบได, นเรยกวา รปบาง รปายตนะบาง รปธาตบาง รปทงนเรยกวา รปายตนะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 185 รปทเรยกวา รปายตนะ นน เปนไฉน? รปใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได ไดแก สเขยวคราม สเหลอง สแดง สขาว สดา สหงสบาท สคลา สเขยวใบไม สมวง ยาว สน ละเอยด หยาบ กลม ร สเหลยม หกเหลยม แปดเหลยม สบหกเหลยม ลม ดอน เงา แดด แสงสวาง มด เมฆ หมอก ควน ละออง แสงจนทร แสงอาทตย แสงดาว แสงกระจก แสงแกวมณ แสงสงข แสงมกดา แสงแกวไพฑรย แสงทอง แสงเงน หรอรปแมอนใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได มอย, รปใด อนเปนสงทเหนได และกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทจกข อนเปน สงทเหนไมได แตกระทบได นเรยกวา รปบาง รปายตนะบาง รปธาตบาง รปทงนเรยกวา รปายตนะ. รปทเรยกวา รปายตนะ นน เปนไฉน? รปใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได ไดแก สเขยวคราม สเหลอง สแดง สขาว สดา สหงสบาท สคลา สเขยวใบไม สมวง ยาว สน ละเอยด หยาบ กลม ร สเหลยม หกเหลยม แปดเหลยม สบหกเหลยม ลม ดอน เงา แดด แสงสวาง มด เมฆ หมอก ควน ละออง แสงจนทร แสงอาทตย แสงดาว แสงกระจก แสงแกวมณ แสงสงข แสงมกดา แสงแกวไพฑรย แสงทอง แสงเงน หรอรปแมอนใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไดและกระทบได มอย, เพราะปรารภรปใด จกขสมผส อาศยจกข เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะปรารภรปใด เวทนาอนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ จกขวญญาณอาศยจกข เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ จกขสมผส มรปใดเปนอารมณ อาศยจกข เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เวทนาอนเกดแต จกขสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ จกขวญญาณ มรปใดเปนอารมณ อาศยจกข เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา รปบาง รปายตนะบาง รปธาตบาง รปทงนเรยกวา รปายตนะ. [๕๒๒] รปทเรยกวา สททายตนะ นน เปนไฉน? เสยงใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก เสยงกลอง เสยงตะโพน เสยงสงข เสยงบณเฑาะว เสยงขบรอง เสยงประโคม เสยงกรบ เสยงปรบมอ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 186 เสยงรองของสตว เสยงกระทบกนของธาต เสยงลม เสยงนา เสยงมนษย เสยงอมนษย หรอเสยงแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, สตวน ฟงแลว หรอฟงอย หรอจกฟง หรอพงฟง ซงเสยงใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได ดวยโสต อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา สททะบาง สททายตนะบาง สททธาตบาง รปทงนเรยกวา สททายตนะ. รปทเรยกวา สททายตนะ นน เปนไฉน? เสยงใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก เสยงกลอง เสยงตะโพน เสยงสงข เสยงบณเฑาะว เสยงขบรอง เสยงประโคม เสยงกรบ เสยงปรบมอ เสยงรองของสตว เสยงกระทบกนของธาต เสยงลม เสยงนา เสยงมนษย เสยงอมนษย หรอเสยงแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, โสต อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพง กระทบ ทเสยงใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา สททะบาง สททายตนะบาง สททธาตบาง รปทงนเรยกวา สททายตนะ. รปทเรยกวา สททายตนะ นน เปนไฉน? เสยงใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก เสยงกลอง เสยงตะโพน เสยงสงข เสยงบณเฑาะว เสยงขบรอง เสยงประโคม เสยงกรบ เสยงปรบมอ เสยงรองของสตว เสยงกระทบกนของธาต เสยงลม เสยงนา เสยงมนษย เสยงอมนษย หรอเสยงแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, เสยงใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทโสต อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา สททะบาง สททายตนะบาง สททธาตบาง รปทงนเรยกวา สททายตนะ. รปทเรยกวา สททายตนะ นน เปนไฉน? เสยงใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก เสยงกลอง เสยงตะโพน เสยงสงข เสยงบณเฑาะว เสยงขบรอง เสยงประโคม เสยงกรบ เสยงปรบมอ เสยงรองของสตว เสยงกระทบกนของธาต เสยงลม เสยงนา เสยงมนษย เสยงอมนษย หรอเสยงแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, เพราะ ปรารภเสยงใด โสตสมผส อาศยโสต เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพง

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 187 เกดขน ฯลฯ เพราะปรารภเสยงใด เวทนาอนเกดแตโสตสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ โสตวญญาณ อาศยโสตเกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ โสตสมผส มเสยงใดเปนอารมณ อาศยโสตเกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เวทนาอนเกดแตโสตสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ โสตวญญาณ มเสยงใดเปนอารมณ อาศยโสต เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา สททะบาง สททายตนะบาง สททธาตบาง รปทงนเรยกวา สททายตนะ. [๕๒๓] รปทเรยกวา คนธายตนะ นน เปนไฉน? กลนใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก กลนรากไม กลนแกนไม กลนเปลอกไม กลนใบไม กลนดอกไม กลนผลไม กลนบด กลนเนา กลนหอม กลนเหมน หรอกลนแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, สตวน ดมแลว หรอดมอย หรอจกดม หรอพงดม ซงกลนใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได แตกระทบได ดวยฆานะ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา คนธะบาง คนธายตนะบาง คนธธาตบาง รปทงนเรยกวา คนธายตนะ. รปทเรยกวา คนธายตนะ นน เปนไฉน? กลนใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก กลนรากไม กลนแกนไม กลนเปลอกไม กลนใบไม กลนดอกไม กลนผลไม กลนบด กลนเนา กลนหอม กลนเหมน หรอกลนแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหน ไมได แตกระทบได มอย, ฆานะอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอ กระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทกลนใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา คนธะบาง คนธายตนะบาง คนธธาตบาง รปทงนเรยกวา คนธายตนะ. รปทเรยกวา คนธายตนะ นน เปนไฉน? กลนใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก กลนรากไม กลนแกนไม กลนเปลอกไม กลนใบไม กลนดอกไม กลนผลไม กลนบด กลนเนา กลนหอม กลนเหมน หรอกลนแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, กลนใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทฆานะอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา คนธะบาง คนธายตนะบาง คนธธาตบาง รปทงนเรยกวา คนธายตนะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 188 รปทเรยกวา คนธายตนะ นน เปนไฉน? กลนใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก กลนรากไม กลนแกนไม กลนเปลอกไม กลนใบไม กลนดอกไม กลนผลไม กลนบด กลนเนา กลนหอม กลนเหมน หรอกลนแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย เพราะปรารภกลนใด ฆานสมผส อาศยฆานะ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะปรารภกลนใด เวทนาอนเกดแตฆานสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ฆานวญญาณ อาศยฆานะ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอ พงเกดขน ฯลฯ ฆานสมผส มกลนใดเปนอารมณ อาศยฆานะ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เวทนาอนเกดแตฆานสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ฆานวญญาณ มกลนใดเปนอารมณ อาศยฆานะ เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน นเรยกวา คนธะบาง คนธายตนะบาง คนธธาตบาง รปทงนเรยกวา คนธายตนะ. [๕๒๔] รปทเรยกวา รสายตนะ นน เปนไฉน? รสใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก รสรากไม รสลาตน รสเปลอกไม รสใบไม รสดอกไม รสผลไม เปรยว หวาน ขม เผด เคม ขน เฝอน ฝาด อรอย ไมอรอย หรอรสแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, สตวน ลมแลว หรอลมอย หรอจกลม หรอพงลม ซงรสใด อนเปน สงทเหนไมได แตกระทบไดดวยชวหาอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา รสบาง รสายตนะบาง รสธาตบาง รปทงนเรยกวา รสายตนะ. รปทเรยกวา รสายตนะ นน เปนไฉน? รสใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก รสรากไม รสลาตน รสเปลอกไม รสใบไม รสดอกไม รสผลไม เปรยว หวาน ขม เผด เคม ขน เฝอน ฝาด อรอย ไมอรอย หรอรสแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, ชวหาอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทรสใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา รสบาง รสายตนะบาง รสธาตบาง รปทงนเรยกวา รสายตนะ. รปทเรยกวา รสายตนะ นน เปนไฉน? รสใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก รสรากไม รสลาตน รสเปลอกไม รสใบไม รสดอกไม รสผลไม เปรยว หวาน ขม เผด เคม ขน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 189 เฝอน ฝาด อรอย ไมอรอย หรอรสแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, รสใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทชวหาอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา รสบาง รสายตนะบาง รสธาตบาง รปทงนเรยกวา รสายตนะ. รปทเรยกวา รสายตนะ นน เปนไฉน? รสใด อาศยมหาภตรป ๔ เปนสงทเหนไมได แตกระทบได ไดแก รสรากไม รสลาตน รสเปลอกไม รสใบไม รสดอกไม รสผลไม เปรยว หวาน ขม เผด เคม ขน เฝอน ฝาด เผด อรอย ไมอรอย หรอรสแมอนใด ซงอาศยมหาภตรป ๔ อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได มอย, เพราะปรารภรสใด ชวหาสมผส อาศยชวหา เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะปรารภรสใด เวทนาอนเกดแตชวหาสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ชวหาวญญาณ อาศยชวหา เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ ชวหาสมผส มรสใดเปนอารมณ อาศยชวหาใด เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เวทนา อนเกดแตชวหาสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ ชวหาวญญาณ มรสใดเปนอารมณ อาศยชวหา เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา รสบาง รสายตนะบาง รสธาตบาง รปทงนเรยกวา รสายตนะ. [๕๒๕] รปทเรยกวา อตถนทรย นน เปนไฉน? ทรวดทรงหญง เครองหมายรวาหญง กรยาหญง อาการหญง สภาพหญง ภาวะหญง ของหญง ปรารภไดดวยเหตใด รปทงนเรยกวา อตถนทรย. [๕๒๖] รปทเรยกวา ปรสนทรย นน เปนไฉน? ทรวดทรงชาย เครองหมายรวาชาย กรยาชาย อาการชาย สภาพชาย ภาวะชาย ของชาย ปรากฏไดดวยเหตใด รปทงนเรยกวา ปรสนทรย. [๕๒๗] รปทเรยกวา ชวตนทรย นน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของรปธรรมนนๆ อนใด รป ทงนเรยกวา ชวตนทรย.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 190 [๕๒๘] รปทเรยกวา กายวญญต นน เปนไฉน? ความเครงตง กรยาทเครงตงดวยด ความเครงตงดวยด การแสดงใหรความหมาย กรยาทแสดงใหรความหมาย ความแสดงใหรความหมาย แหงกายของบคคลผมจตเปนกศล หรอมจตเปนอกศล หรอมจตเปนอพยากฤต กาวไปอย ถอยกลบอย แลดอย เหลยวซายแล ขวาอย คเขาอย หรอเหยยดออกอย อนใด รปทงนเรยกวา กายวญญต [๕๒๙] รปทเรยกวา วจวญญต นน เปนไฉน? การพด การเปลงวาจา การเจรจา การกลาว การปาวรอง การโฆษณา วาจา วจเภท แหงบคคลผมจตเปนกศล หรอมจตเปนอกศล หรอมจตเปนอพยากฤต อนใด นเรยกวา วาจา, การแสดงใหรความหมาย กรยาทแสดงใหรความหมาย ความแสดงใหรความหมาย ดวยวาจานน อนใด รปทงนเรยกวา วจวญญต. [๕๓๐] รปทเรยกวา อากาสธาต นน เปนไฉน? อากาศ ธรรมชาตอนนบวาอากาศ ความวางเปลา ธรรมชาตอนนบวาความวางเปลา ชองวาง ธรรมชาตอนนบวาชองวาง อนมหาภตรป ๔ ไมถกตองแลว อนใด รปทงนเรยกวา อากาสธาต [๕๓๑] รปทเรยกวา รปลหตา นน เปนไฉน? ความเบา ความรวดเรว ความไมเชองชา ความไมหนก แหงรป อนใด รปทงน เรยกวา รปลหตา. [๕๓๒] รปทเรยกวา รปมทตา นน เปนไฉน? ความออน ภาวะทออน ความไมแขง ความไมกระดาง แหงรป อนใด รปทงน เรยกวา รปมทตา. [๕๓๓] รปทเรยกวา รปกมมญญตา นน เปนไฉน? กรยาทควรแกการงาน ความควรแกการงาน ภาวะทควรแกการงาน แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปกมมญญตา. [๕๓๔] รปทเรยกวา รปอปจยะ นน เปนไฉน? ความสงสมแหงอายตนะทงหลาย อนใด อนนน เปนความเกดแหงรป รปทงน เรยกวา รปอปจยะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 191 [๕๓๕] รปทเรยกวา รปสนตต นน เปนไฉน? ความเกดแหงรป อนใด อนนน เปนความสบตอแหงรป รปทงนเรยกวา รปสนตต. [๕๓๖] รปทเรยกวา รปชรตา นน เปนไฉน? ความชรา ความคราครา ความมฟนหลด ความมผมหงอก ความมหนงเหยว ความ เสอมอาย ความหงอมแหงอนทรย แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปชรตา. [๕๓๗] รปทเรยกวา รปอนจจตา นน เปนไฉน? ความสนไป ความเสอมไป ความแตก ความทาลาย ความไมเทยง ความอนตรธาน แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปอนจจตา. [๕๓๘] รปทเรยกวา กพฬงการาหาร นน เปนไฉน? ขาวสก ขนมสด ขนมแหง ปลา เนอ นมสด นมสม เนยใส เนยขน นามน นาผง นาออย หรอรปแมอนใด มอย อนเปนของใสปาก ขบเคยว กลนกน อมทอง ของ สตวนนๆ ในชนบทใดๆ สตวทงหลาย เลยงชวตดวยโอชา อนใด รปทงน เรยกวา กพฬงการาหาร. รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทา. อปาทาภาชนย จบ. ปฐมภาณวาร ในรปกณฑ จบ. ---------------------- [๕๓๙] รปเปนอนปาทา นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต. [๕๔๐] รปทเรยกวา โผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? ปฐวธาต เตโชธาต วาโยธาต ทแขง ออน ละเอยด หยาบ มสมผสสบาย มสมผส ไมสบาย หนก เบา, สตวน ถกตองแลว หรอถกตองอย หรอจกถกตอง หรอพงถกตอง ซงโผฏฐพพะใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได ดวยกายอนเปนสงทเหนไมได แต กระทบได, นเรยกวา โผฏฐพพะบาง โผฏฐพพายตนะบาง โผฏฐพพธาตบาง รปทงนเรยกวา โผฏฐพพายตนะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 192 รปทเรยกวา โผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? ปฐวธาต เตโชธาต วาโยธาต ทแขง ออน ละเอยด หยาบ มสมผสสบาย มสมผส ไมสบาย หนก เบา, กายอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอกระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทโผฏฐพพะใด อนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยกวา โผฏฐพพะบาง โผฏฐพพายตนะบาง โผฏฐพพธาตบาง รปทงนเรยกวา โผฏฐพพายตนะ. รปทเรยกวา โผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? ปฐวธาต เตโชธาต วาโยธาต ทแขง ออน ละเอยด หยาบ มสมผสสบาย มสมผส ไมสบาย หนก เบา, โผฏฐพพะใด เปนสงทเหนไมได แตกระทบได กระทบแลว หรอ กระทบอย หรอจกกระทบ หรอพงกระทบ ทกายอนเปนสงทเหนไมได แตกระทบได, นเรยก วา โผฏฐพพะบาง โผฏฐพพายตนะบาง โผฏฐพพธาตบาง รปทงนเรยกวา โผฏฐพพายตนะ. รปทเรยกวา โผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? ปฐวธาต เตโชธาต วาโยธาต ทแขง ออน ละเอยด หยาบ มสมผสสบาย มสมผส ไมสบาย หนก เบา, เพราะปรารภโผฏฐพพะใด กายสมผสอาศยกาย เกดขนแลว หรอเกดขน อย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เพราะปรารภโผฏฐพพะใด เวทนาอนเกดแตกายสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ กายวญญาณ อาศยกาย เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจก เกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ กายสมผส มโผฏฐพพะใดเปนอารมณ อาศยกาย เกดขนแลว หรอเกดขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน ฯลฯ เวทนาอนเกดแตกายสมผส ฯลฯ สญญา ฯลฯ เจตนา ฯลฯ กายวญญาณ มโผฏฐพพะใดเปนอารมณ อาศยกาย เกดขนแลว หรอเกด ขนอย หรอจกเกดขน หรอพงเกดขน, นเรยกวา โผฏฐพพะบาง โผฏฐพพายตนะบาง โผฏฐพพธาตบาง รปทงนเรยกวา โผฏฐพพายตนะ. [๕๔๑] รปทเรยกวา อาโปธาต นน เปนไฉน? ความเอบอาบ ธรรมชาตทเอบอาบ ความเหนยว ธรรมชาตทเหนยว ธรรมชาตเครอง เกาะกมรป อนใด รปทงนเรยกวา อาโปธาต. รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทา. [๕๔๒] รปเปนอปาทนนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชวหายตนะ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 193 อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะ. รปเปนอนปาทนนะ นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพา ยตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะ. [๕๔๓] รปเปนอปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะ. รปเปนอนปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ สทธายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมมได แตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะ. [๕๔๔] รปเปนสนทสสนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนสนทสสนะ. รปเปนอนทสสนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอนทสสนะ. [๕๔๕] รปเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชวหายตนะ กายายตนะ รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปน สปปฏฆะ. รปเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอปปฏฆะ. [๕๔๖] รปเปนอนทรย นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 194 จกขนทรย โสตนทรย ฆานนทรย ชวหนทรย กายนทรย อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย รปทงนเรยกวา รปเปนอนทรย. รปทไมเปนอนทรย นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอนทรย. [๕๔๗] รปเปนมหาภต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปเปนมหาภต. รปไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนมหาภต. [๕๔๘] รปเปนวญญต นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปนเรยกวา รปเปนวญญต. รปไมเปนวญญต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนวญญต. [๕๔๙] รปเปนจตตสมฏฐาน นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต หรอรปแมอนใด มอย ทเกดแตจต มจตเปนเหต มจตเปน สมฏฐาน ไดแกรปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร รปทงน เรยกวา รปเปนจตตสมฏฐาน. รปไมเปนจตตสมฏฐาน นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ทไมเกดแตจต ไมมจตเปนเหต ไมมจตเปนสมฏฐาน ไดแกรปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปลหตา รป มทตา รปกมมญญตา รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนจต สมฏฐาน. [๕๕๐] รปเปนจตตสหภ นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปทงนเรยกวา รปเปนจตตสหภ. รปไมเปนจตตสหภ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนจตตสหภ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 195 [๕๕๑] รปเปนจตตานปรวต นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปทงนเรยกวา รปเปนจตตานปรวต. รปไมเปนจตตานปรวต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนจตตานปรวต. [๕๕๒] รปเปนภายใน นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนภายใน. รปเปนภายนอก นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนภายนอก. [๕๕๓] รปหยาบ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปหยาบ. รปละเอยด นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปละเอยด. [๕๕๔] รปไกล นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไกล. รปใกล นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปใกล. [๕๕๕] รปเปนทอาศยเกดของจกขสมผส นน เปนไฉน. จกขายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนทอาศยเกดของจกขสมผส. รปไมเปนทอาศยเกดของจกขสมผส นน ไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนทอาศยเกดของจกขสมผส. [๕๕๖] รปเปนทอาศยเกดของเวทนา อนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณ. รปไมเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณ. [๕๕๗] รปเปนทอาศยเกดของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหา สมผส ฯลฯ ของกายสมผส นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 196 กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนทอาศยเกดของกายสมผส. รปไมเปนทอาศยเกดของกายสมผส นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนทอาศยเกดของกายสมผส. [๕๕๘] รปเปนทอาศยเกดของเวทนาอนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณ นน เปนไฉน? กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนทอาศยเกดของกายวญญาณ. รปไมเปนทอาศยเกดของกายวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนทอาศยเกดของกายวญญาณ, [๕๕๙] รปเปนอารมณของจกขสมผส นน เปนไฉน? รปายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอารมณของจกขสมผส. รปไมเปนอารมณของจกขสมผส นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอารมณของจกขสมผส. [๕๖๐] รปเปนอารมณของเวทนาอนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? รปายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอารมณของจกขวญญาณ. รปไมเปนอารมณของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอารมณของจกขวญญาณ [๕๖๑] รปเปนอารมณของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหาสมผส ฯลฯ ของกายสมผส นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอารมณของกายสมผส. รปไมเปนอารมณของกายสมผส นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอารมณของกายสมผส. [๕๖๒] รปเปนอารมณของเวทนาอนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอารมณของกายวญญาณ. รปไมเปนอารมณของกายวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอารมณของกายวญญาณ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 197 [๕๖๓] รปเปนจกขายตนะ นน เปนไฉน? จกขใดเปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา จกขบาง ฯลฯ บานวางบาง ฯลฯ รปทงนเรยกวา รปเปนจกขายตนะ. รปไมเปนจกขายตนะ นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนจกขายตนะ. [๕๖๔] รปเปนโสตายตนะ ฯลฯ เปนฆานายตนะ ฯลฯ เปนชวหายตนะ ฯลฯ เปนกายายตนะ นน เปนไฉน? กายใดเปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา กายบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา รปเปนกายายตนะ. รปไมเปนกายายตนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนกายายตนะ. [๕๖๕] รปเปนรปายตนะ นน เปนไฉน? รปใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา รปบาง รปายตนะบาง รปธาตบาง รปทงนเรยกวา รปเปนรปายตนะ. รปไมเปนรปายตนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปายตนะ. [๕๖๖] รปเปนสททายตนะ ฯลฯ เปนคนธายตนะ ฯลฯ เปนรสายตนะ ฯลฯ เปนโผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? ปฐวธาต ฯลฯ นเรยกวา โผฏฐพพะบาง โผฏฐพพายตนะบาง โผฏฐพพธาตบาง รปทงนเรยกวา รปเปนโผฏฐพพายตนะ. รปไมเปนโผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนโผฏฐพพายตนะ. [๕๖๗] รปเปนจกขธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนจกขธาต. รปไมเปนจกขธาต นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนจกขธาต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 198 [๕๖๘] รปเปนโสตธาต ฯลฯ เปนฆานธาต ฯลฯ เปนชวหาธาต ฯลฯ เปนกายธาต นน เปนไฉน? กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนกายธาต. รปไมเปนกายธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนกายธาต. [๕๖๙] รปเปนรปธาต นน เปนไฉน? รปายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนรปธาต. รปไมเปนรปธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปธาต. [๕๗๐] รปเปนสททธาต ฯลฯ เปนคนธธาต ฯลฯ เปนรสธาต ฯลฯ เปนโผฏฐพพธาต เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนโผฏฐพพธาต. รปไมเปนโผฏฐพพธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนโผฏฐพพธาต. [๕๗๑] รปเปนจกขนทรย นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา จกขบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา รปเปนจกขนทรย. รปไมเปนจกขนทรย นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนจกขนทรย. [๕๗๒] รปเปนโสตนทรย ฯลฯ เปนฆานนทรย ฯลฯ เปนชวหนทรย ฯลฯ เปนกายนทรย ฯลฯ นน เปนไฉน? กายใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา กายบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา รปเปนกายนทรย. รปไมเปนกายนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนกายนทรย.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 199 [๕๗๓] รปเปนอตถนทรย นน เปนไฉน? ทรวดทรงหญง เครองหมายใหรวาหญง กรยาหญง อาการหญง สภาพหญง ภาวะหญง ของหญง ปรากฏได ดวยเหตใด รปทงนเรยกวา รปเปนอตถนทรย. รปไมเปนอตถนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอตถนทรย. [๕๗๔] รปเปนปรสนทรย นน เปนไฉน? ทรวดทรงชาย เครองหมายใหรวาชาย กรยาชาย อาการชาย สภาพชาย ภาวะชาย ของชาย ปรากฏได ดวยเหตใด รปทงนเรยกวา รปเปนปรสนทรย. รปไมเปนปรสนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนปรสนทรย. [๕๗๕] รปเปนชวตนทรย นน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวตของรปธรรมนนๆ อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนชวตนทรย. รปไมเปนชวตนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนชวตนทรย [๕๗๖] รปเปนกายวญญต นน เปนไฉน? การเครงตง กรยาทเครงตงดวยด ความทเครงตงดวยด การแสดงใหรความหมาย กรยาทแสดงใหรความหมาย ความแสดงใหรความหมาย แหงกายของบคคลผมจตเปนกศล หรอมจตเปนอกศล หรอมจตเปนอพยากฤต กาวไปอย ถอยกลบอย แลดอย เหลยวซายแล ขวาอย คเขาอย หรอเหยยดออกอย อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนกายวญญต. รปไมเปนกายวญญต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนกายวญญต. [๕๗๗] รปเปนวจวญญต นน เปนไฉน? การพด การเปลงวาจา การเจรจา การกลาว การปาวรอง การโฆษณา วาจา วจเภท แหงบคคลผมจตเปนกศล หรอมจตเปนอกศล หรอมจตเปนอพยากฤต อนใด นเรยกวา วาจา,

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 200 การแสดงใหรความหมาย กรยาทแสดงใหรความหมาย ความแสดงใหรความหมายดวยวาจานน อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนวจวญญต รปไมเปนวจวญญต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนวจวญญต. [๕๗๘] รปเปนอากาสธาต นน เปนไฉน? อากาศ ธรรมชาตอนนบวาอากาศ ความวางเปลา ธรรมชาตอนนบวาความวางเปลา ชองวาง ธรรมชาตอนนบวาชองวาง อนมหาภตรป ๔ ไมถกตองแลว อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนอากาศธาต. รปไมเปนอากาสธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอากาศธาต. [๕๗๙] รปเปนอาโปธาต นน เปนไฉน? ความเอบอาบ ธรรมชาตทเอบอาบ ความเหนยว ธรรมชาตทเหนยว ธรรมชาตเครอง เกาะกมรป อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนอาโปธาต. รปไมเปนอาโปธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอาโปธาต. [๕๘๐] รปเปนรปลหตา นน เปนไฉน? ความเบา ความรวดเรว ความไมเชองชา ความไมหนก แหงรป อนใด รปทงน เรยกวา รปเปนรปลหตา. รปไมเปนรปลหตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปลหตา. [๕๘๑] รปเปนรปมทตา นน เปนไฉน? ความออน ภาวะทออน ความไมแขง ความไมกระดาง แหงรป อนใด รปทงน เรยกวา รปเปนรปมทตา. รปไมเปนรปมทตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปมทตา.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 201 [๕๘๒] รปเปนรปกมมญญตา นน เปนไฉน? กรยาทควรแกการงาน ความควรแกการงาน ภาวะทควรแกการงาน แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนรปกมมญญตา. รปไมเปนรปกมมญญตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปกมมญญตา. [๕๘๓] รปเปนรปอปจยะ นน เปนไฉน? ความสงสมแหงอายตนะทงหลาย อนใด อนนน เปนความเกดแหงรปนน รปทงนเรยกวา รปเปนรปอปจยะ รปไมเปนรปอปจยะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปอปจยะ. [๕๘๔] รปเปนรปสนตต นน เปนไฉน? ความเกดแหงรป อนใด อนนน เปนความสบตอแหงรป รปทงนเรยกวา รปเปน รปสนตต. รปไมเปนรปสนตต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปสนตต. [๕๘๕] รปเปนรปชรตา นน เปนไฉน? ความชรา ความคราครา ความมฟนหลด ความมผมหงอก ความมหนงเหยว ความ เสอมอาย ความหงอมแหงอนทรย แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนรปชรตา. รปไมเปนรปชรตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปชรตา. [๕๘๖] รปเปนรปอนจจตา นน เปนไฉน? ความสนไป ความเสอมไป ความแตก ความทาลาย ความไมเทยง ความอนตรธาน แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปเปนรปอนจจตา. รปไมเปนรปอนจจตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนรปอนจจตา.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 202 [๕๘๗] รปเปนกพฬงการาหาร นน เปนไฉน? ขาวสก ขนมสด ขนมแหง ปลา เนอ นมสด นมสม เนยใส เนยขน นามน นาผง นาออย หรอรปแมอนใด มอย อนเปนของใสปาก ขบเคยว กลนกน อมทอง ของ สตวนนๆ ในชนบทใดๆ สตวทงหลาย เลยงชวตดวยโอชาอนใด รปทงนเรยกวา รปเปน กพฬงการาหาร. รปไมเปนกพฬงการาหาร นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ รปอนจจตา รปทงนเรยกวา รปไมเปนกพฬงการาหาร. สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๒ อยางน. ทกนเทส จบ ------------------ ตกนทเทส [๕๘๘] รปภายในเปนอปาทา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในเปนอปาทา. รปภายนอกทเปนอปาทา นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอปาทา. รปภายนอกทเปนอนปาทา นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอนปาทา. [๕๘๙] รปภายในเปนอปาทนนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในเปนอปาทนนะ. รปภายนอกทเปนอปาทนนะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอปาทนนะ. รปภายนอกทเปนอนปาทนนะ นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแกรปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 203 โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมมได แตงขน รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอนปาทนนะ. [๕๙๐] รปภายในเปนอปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในเปนอปาทนนปาทานยะ. รปภายนอกทเปนอปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอปาทนนปาทานยะ. รปภายนอกทเปนอนปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอนปาทนนปาทานยะ. [๕๙๑] รปภายในทเปนอนทสสนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในเปนอนทสสนะ. รปภายนอกทเปนสนทสสนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนสนทสสนะ. รปภายนอกทเปนอนทสสนะ นน เปนไฉน? สททายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอนทสสนะ. [๕๙๒] รปภายในเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในเปนสปปฏฆะ. รปภายนอกทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนสปปฏฆะ. รปภายนอกทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอปปฏฆะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 204 [๕๙๓] รปภายในเปนอนทรย นน ไฉน? จกขนทรย ฯลฯ กายนทรย รปทงนเรยกวา รปภายในเปนอนทรย. รปภายนอกทเปนอนทรย นน เปนไฉน? อนถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอนทรย. [๕๙๔] รปภายในไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนมหาภต. รปภายนอกทเปนมหาภต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนมหาภต. รปภายนอกทไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนมหาภต. [๕๙๕] รปภายในไมเปนวญญต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนวญญต. รปภายนอกทเปนวญญต นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปภายนอกทเปนวญญต. รปภายนอกทไมเปนวญญต นน เปนไฉน. รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนวญญต. [๕๙๖] รปภายในไมเปนจตตสมฏฐาน นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนจตตสมฏฐาน. รปภายนอกทเปนจตตสมฏฐาน นนเปนไฉน? กายวญญต วจวญญต หรอแมรปอนใด มอย ไดแก รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทเกดจากจต มจตเปนเหต มจตเปน สมฏฐาน รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนจตตสมฏฐาน. รปภายนอกทไมเปนจตตสมฏฐาน นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 205 อาโปธาต รปลหตา รปกมมญญตา รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทไมไดเกดจากจต ไมมจตเปนเหต ไมมจตเปนสมฏฐาน รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนจตตสมฏฐาน. [๕๙๗] รปภายในไมเปนจตตสหภ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนจตตสหภ. รปภายนอกทเปนจตตสหภ นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนจตตสหภ. รปภายนอกทไมเปนจตตสหภ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนจตตสหภ. [๕๙๘] รปภายในไมเปนจตตานปรวต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนจตตานปรวต. รปภายนอกทเปนจตตานปรวต นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนจตตานปรวต. รปภายนอกทไมเปนจตตานปรวต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนจตตานปรวต. [๕๙๙] รปภายในทหยาบ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทหยาบ. รปภายนอกทหยาบ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทหยาบ. รปภายนอกทละเอยด นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทละเอยด. [๖๐๐] รปภายในทอยใกล นนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทอยใกล. รปภายนอกทอยไกล นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทอยไกล. รปภายนอกทอยใกล นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทอยใกล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 206 [๖๐๑] รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของจกขสมผส นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนทอาศยเกดของ จกขสมผส. รปภายในทเปนทอาศยเกดของจกขสมผส นน เปนไฉน? จกขายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนทอาศยเกดของจกขสมผส. รปภายในทไมเปนทอาศยเกดของจกขสมผส นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนทอาศยเกดของจกข สมผส. [๖๐๒] รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของเวทนาอน เกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของสญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนทอาศยเกดของ จกขวญญาณ. รปภายในทเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณ. รปภายในทไมเปนทอาศยเกดของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนทอาศยเกดของจกข วญญาณ. [๖๐๓] รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหาสมผส ฯลฯ ของกายสมผส นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของ กายสมผส. รปภายในทเปนทอาศยเกดของกายสมผส นน เปนไฉน? กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนทอาศยเกดของกายสมผส. รปภายในทไมเปนทอาศยเกดของกายสมผส นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ ชวหายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนทอาศยเกดของกาย สมผส.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 207 [๖๐๔] รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของเวทนาอนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของ สญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนทอาศยเกดของกาย วญญาณ. รปภายในทเปนทอาศยเกดของกายวญญาณ นน เปนไฉน? กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนทอาศยเกดของกายวญญาณ. รปภายในไมเปนทอาศยของกายวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ ชวหายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนทอาศยเกดของกาย วญญาณ. [๖๐๕] รปภายในไมเปนอารมณของจกขสมผส นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนอารมณของจกขสมผส. รปภายนอกทเปนอารมณของจกขสมผส นน เปนไฉน? รปายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอารมณของจกขสมผส. รปภายนอกทไมเปนอารมณของจกขสมผส นน เปนไฉน? สททายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอารมณของ จกขสมผส. [๖๐๖] รปภายในไมเปนอารมณของเวทนาอนเกดแตจกขสมผส ฯลฯ ของ สญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนอารมณของจกขวญญาณ. รปภายนอกทเปนอารมณของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? รปายตนะ รปนทงเรยกวา รปภายนอกทเปนอารมณของจกขวญญาณ. รปภายนอกทไมเปนอารมณของจกขวญญาณ นน เปนไฉน? สททายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอารมณของ จกขวญญาณ. [๖๐๗] รปภายในไมเปนอารมณของโสตสมผส ฯลฯ ของฆานสมผส ฯลฯ ของชวหาสมผส ฯลฯ ของกายสมผส นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนอารมณของกายสมผส.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 208 รปภายนอกทเปนอารมณของกายสมผส นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกเปนอารมณของกายสมผส. รปภายนอกทไมเปนอารมณของกายสมผส นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอารมณของกาย สมผส. [๖๐๘] รปภายในไมเปนอารมณของเวทนา อนเกดแตกายสมผส ฯลฯ ของ สญญา ฯลฯ ของเจตนา ฯลฯ ของกายวญญาณ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนอารมณของกาย วญญาณ. รปภายนอกทเปนอารมณของกายวญญาณ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอารมณของกายวญญาณ. รปภายนอกทไมเปนอารมณของกายวญญาณ นน เปนไฉน? รปายาตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนอารมณของกาย วญญาณ. [๖๐๙] รปภายนอกทไมเปนจกขายตนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนจกขายตนะ. รปภายในทเปนจกขายตนะ นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา จกขบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนจกขายตนะ. รปภายในทไมเปนจกขายตนะ นน เปนไฉน? โสตายนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนจกขายตนะ. [๖๑๐] รปภายนอกไมเปนโสตายตนะ ฯลฯ ไมเปนฆานายตนะ ฯลฯ ไม เปนชวหายตนะ ฯลฯ ไมเปนกายายตนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนกายายตนะ. รปภายในทเปนกายายตนะ นน เปนไฉน? กายใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา กายบาง ฯลฯ บานวาง บาง รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนกายายตนะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 209 รปภายในทไมเปนกายายตนะ นนเปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ ชวหายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนกายายตนะ. [๖๑๑] รปภายในทไมเปนรปายตนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนรปายตนะ. รปภายนอกทเปนรปายตนะ นน เปนไฉน? รปใด เปนส อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา รปบาง รปายตนะบาง รปธาตบาง รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนรปายตนะ. รปภายนอกทไมเปนรปายตนะ นน เปนไฉน? สททายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนรปายาตนะ. [๖๑๒] รปภายในไมเปนสททายตนะ ฯลฯ ไมเปนคนธายตนะ ฯลฯ ไมเปน รสายตนะ ฯลฯ ไมเปนโผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนโผฏฐพพายตนะ. รปภายนอกทเปนโผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? ปฐวธาต ฯลฯ นเรยกวา โผฏฐพพะบาง โผฏฐพพายตนะบาง โผฏฐพพธาตบาง รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนโผฏฐพพายตนะ. รปภายนอกทไมเปนโผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนโผฏฐพพายตนะ. [๖๑๓] รปภายนอกไมเปนจกขธาต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนจกขธาต. รปภายในทเปนจกขธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนจกขธาต. รปภายในทไมเปนจกขธาต นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนจกขธาต. [๖๑๔] รปภายนอกทไมเปนโสตธาต ฯลฯ ไมเปนฆานธาต ฯลฯ ไมเปน ชวหาธาต ฯลฯ ไมเปนกายธาต นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 210 รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนกายธาต. รปภายในทเปนกายธาต นน เปนไฉน? กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนกายธาต. รปภายในทไมเปนกายธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ ชวหายตะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนกายธาต. [๖๑๕] รปภายในทไมเปนรปธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนรปธาต. รปภายนอกทเปนรปธาต นน เปนไฉน? รปายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนรปธาต. รปภายนอกทไมเปนรปธาต นน เปนไฉน? สททายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนรปธาต. [๖๑๖] รปภายในไมเปนสททธาต ฯลฯ ไมเปนคนธธาต ฯลฯ ไมเปนรส ธาต ฯลฯ ไมเปนโผฏฐพพธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนโผฏฐพพธาต. รปภายนอกทเปนโผฏฐพพธาต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนโผฏฐพพธาต. รปภายนอกทไมเปนโผฏฐพพธาต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนโผฏฐพพธาต. [๖๑๗] รปภายนอกไมเปนจกขนทรย นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนจกขนทรย. รปภายในทเปนจกขนทรย นนเปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา จกขบาง ฯลฯ บานวาง บาง รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนจกขนทรย. รปภายในทไมเปนจกขนทรย นน เปนไฉน? โสตายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนจกขนทรย. [๖๑๘] รปภายนอกไมเปนโสตนทรย ฯลฯ ไมเปนฆานนทรย ฯลฯ ไมเปน ชวหนทรย ฯลฯ ไมเปนกายนทรย นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 211 รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนกายนทรย. รปภายในทเปนกายนทรย นน เปนไฉน? กายใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา กายบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา รปภายในทเปนกายนทรย. รปภายในทไมเปนกายนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ ชวหายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนกายนทรย. [๖๑๙] รปภายในไมเปนอตถนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนชวตถนทรย. รปภายนอกทเปนอตถนทรย นน เปนไฉน? ทรวดทรงหญง เครองหมายใหรวาหญง กรยาหญง อาการหญง สภาพหญง ภาวะ หญง ของหญง ปรากฏได ดวยเหตใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอตถนทรย. รปภายนอกทไมเปนอตถนทรย นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอตถนทรย. [๖๒๐] รปภายในทไมเปนปรสนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนปรสนทรย. รปภายนอกทเปนปรสนทรย นน เปนไฉน? ทรวดทรงชาย เครองหมายใหรวาชาย กรยาชาย อาการชาย สภาพชาย ภาวะชาย ของชาย ปรากฏได ดวยเหตใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนปรสนทรย. รปภายนอกทไมเปนปรสนทรย นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนปรสนทรย [๖๒๑] รปภายในไมเปนชวตนทรย นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนชวตนทรย รปภายนอกทเปนชวตนทรย นน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต ของรปธรรมนนๆ อนใด รป ทงนเรยกวา รปภายนอกเปนชวตนทรย.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 212 รปภายนอกทไมเปนชวตนทรย นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนชวตนทรย. [๖๒๒] รปภายในไมเปนกายวญญต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนกายวญญต. รปภายนอกทเปนกายวญญต นน เปนไฉน? การเครงตง กรยาทเครงตงดวยด ความเครงตงดวยด การแสดงใหร ความหมาย กรยาทแสดงใหรความหมาย ความแสดงใหรความหมาย แหงกาย ของบคคลผมจตเปนกศล หรอมจตเปนอกศล หรอมจตเปนอพยากฤต กาวไปอย ถอยกลบอย แลดอย เหลยวซายแล ขวาอย คเขาอย หรอเหยยดออกอย อนใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนกายวญญต. รปภายนอกทไมเปนกายวญญต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนกายวญญต. [๖๒๓] รปภายในไมเปนวจวญญต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนวจวญญต. รปภายนอกทเปนวจวญญต นน เปนไฉน? การพด การเปลงวาจา การเจรจา การกลาว การปาวรอง การโฆษณา วาจา วจเภท แหงบคคลผจตเปนกศล หรอมจตเปนอกศล หรอมจตเปนอพยากฤต อนใด นเรยกวา วาจา การแสดงใหรความหมาย กรยาทแสดงใหรความหมาย ความแสดงใหรความหมาย ดวยวาจานน อนใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนวจวญญต. รปภายนอกทไมเปนวจวญญต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนวจวญญต. [๖๒๔] รปภายในไมเปนอากาสธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนอากาสธาต. รปภายนอกทเปนอากาสธาต นน เปนไฉน? อากาศ ธรรมชาตอนนบวาอากาศ ความวางเปลา ธรรมชาตอนนบวาความวางเปลา ชองวาง ธรรมชาตอนนบวาชองวาง อนมหาภตรป ๔ ไมถกตองแลว อนใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอากาสธาต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 213 รปภายนอกทไมเปนอากาสธาต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอากาสธาต. [๖๒๕] รปภายในไมเปนอาโปธาต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนอาโปธาต. รปภายนอกทเปนอาโปธาต นน เปนไฉน? สภาวะทเอบอาบ ธรรมชาตทเอบอาบ สภาวะทเหนยว ธรรมชาตทเหนยว ธรรมชาต เครองเกาะกมรป รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนอาโปธาต. รปภายนอกทไมเปนอาโปธาต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอาโปธาต. [๖๒๖] รปภายในไมเปนรปลหตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนรปลหตา. รปภายนอกทเปนรปลหตา นน เปนไฉน? ความเบา ความรวดเรว ความไมเชองชา ความไมหนก แหงรป อนใด รปทงน เรยกวา รปภายนอกทเปนรปลหตา. รปภายนอกทไมเปนรปลหตา นนเปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนรปลหตา. [๖๒๗] รปภายในไมเปนรปมทตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนรปมทตา. รปภายนอกทเปนรปมทตา นน เปนไฉน? ความออน ภาวะทออน ความไมแขง ความไมกระดาง แหงรป อนใด รปทงน เรยกวา รปภายนอกเปนรปมทตา. รปภายนอกทไมเปนรปมทตา นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนรปมทตา. [๖๒๘] รปภายในไมเปนรปกมมญญตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนรปกมมญญตา. รปภายนอกทเปนรปกมมญญตา นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 214 กรยาทควรแกการงาน ความควรแกการงาน ภาวะทควรแกการงาน แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนรปกมมญญตา. รปภายนอกทไมเปนรปกมมญญตา นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกไมเปนรปกมมญญตา. [๖๒๙] รปภายในไมเปนรปอปจยะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนรปอปจยะ. รปภายนอกทเปนรปอปจยะ นน เปนไฉน? ความสงสมแหงอายตนะทงหลาย อนใด อนนน เปนความเกดแหงรป รปทงนเรยก วา รปภายนอกทเปนรปอปจยะ. รปภายนอกทไมเปนรปอปจยะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนรปอปจยะ. [๖๓๐] รปภายในไมเปนรปสนตต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนรปสนตต. รปภายนอกทเปนรปสนตต นน เปนไฉน? ความเกดแหงรปอนใด อนนนเปนความสบตอแหงรป รปทงนเรยกวา รปภายนอก ทเปนรปสนตต. รปภายนอกทไมเปนรปสนตต นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนรปสนตต. [๖๓๑] รปภายในไมเปนรปชรตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมรปชรตา. รปภายนอกทเปนรปชรตา นน เปนไฉน? ความชรา ความคราครา ความมฟนหลด ความมผมหงอก ความมหนงเหยว ความ เสอมอาย ความหงอมแหงอนทรย แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนรปชรตา. รปภายนอกทไมเปนรปชรตา นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนรปชรตา. [๖๓๒] รปภายในไมเปนรปอนจจตา นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในไมเปนรปอนจจตา.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 215 รปภายนอกทเปนรปอนจจตา นน เปนไฉน? ความสนไป ความเสอมไป ความแตก ความทาลาย ความไมเทยง ความอนตรธาน แหงรป อนใด รปทงนเรยกวา รปภายนอกทเปนรปอนจจตา. รปภายนอกทไมเปนรปอนจจตา นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนอนจจตา. [๖๓๓] รปภายในไมเปนกพฬงการาหาร นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ รปทงนเรยกวา รปภายในทไมเปนกพฬงการาหาร. รปภายนอกทเปนกพฬงการาหาร นน เปนไฉน? ขาวสก ขนมสด ขนมแหง ปลา เนอ นมสด นมสม เนยใส เนยขน นามน นาผง นาออย หรอวารปแมอนใด มอย อนเปนของใสปาก ขบเคยว กลนกน อมทอง ของสตวนนๆ ในชนบทใดๆ สตวทงหลาย เลยงชวตดวยโอชาอนใด รปทงนเรยกวา รป ภายนอกทเปนกพฬงการาหาร. รปภายนอกทไมเปนกพฬงการาหาร นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ รปอนจจตา รปทงนเรยกวา รปภายนอกทไมเปนกพฬงการาหาร. สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๓ อยางน. ตกนทเทส จบ --------------- จตกกนทเทศ [๖๓๔] รปเปนอปาทาทเปนอปาทนนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬง การาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทเปนอปาทนนะ. รปเปนอปาทาทเปนอนปาทนนะ นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 216 สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมมไดแตงขน รปนเรยกวา รปเปนอปาทาทเปน อนปาทนนะ. รปเปนอนปาทาทเปนอปาทนนะ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาท เปนอปาทนนะ. รปเปนอนปาทาทเปนอนปาทนนะ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาท เปนอนปาทนนะ. [๖๓๕] รปเปนอปาทาทเปนอปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬง การาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทเปนอปาทนนปาทานยะ. รปเปนอปาทาทเปนอนปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาท เปนอนปาทนนปาทานยะ. รปเปนอนปาทาทเปนอปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทเปน อนปาทนนปาทานยะ. รปเปนอนปาทาทเปนอนปาทนนปาทานยะ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทเปน อนปาทนนปาทานยะ. [๖๓๖] รปเปนอปาทาทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ รสายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทเปนสปปฏฆะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 217 รปเปนอปาทาทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทเปนอปปฏฆะ. รปเปนอนปาทาทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทเปนสปปฏฆะ. รปเปนอนปาทาทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทเปนอปปฏฆะ. [๖๓๗] รปเปนอปาทาทหยาบ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ รสายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทหยาบ. รปเปนอปาทาทละเอยด นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทละเอยด. รปเปนอนปาทาทหยาบ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทหยาบ. รปเปนอนปาทาทละเอยด นน เปนไฉน? อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทละเอยด. [๖๓๘] รปเปนอปาทาทอยไกล นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทอยไกล. รปเปนอปาทาทอยใกล นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ รสายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทาทอยใกล. รปเปนอนปาทาทอยไกล นน เปนไฉน? อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทอยไกล. รปเปนอนปาทาทอยใกล นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทาทอยใกล. [๖๓๙] รปเปนอปาทนนะทเปนสนทสสนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะทเปนสนทสสนะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 218 รปเปนอปาทนนะทเปนอนทสสนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะทเปนอนทสสนะ รปเปนอนปาทนนะทเปนสนทสสนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ทกรรมมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะทเปนสนทสสนะ. รปเปนอนปาทนนะทเปนอนทสสนะ นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมมไดแตงขน รปทงน เรยกวา รปเปนอนปาทนนะทเปนอนทสสนะ. [๖๔๐] รปเปนอปาทนนะทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะทเปนสปปฏฆะ. รปเปนอปาทนนะทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปน อปาทนนะทเปนอปปฏฆะ. รปเปนอนปาทนนะทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? สททายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะทเปนสปปฏฆะ. รปเปนอนปาทนนะทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะทเปนอปปฏฆะ. [๖๔๑] รปเปนอปาทนนะทเปนมหาภต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะทเปน มหาภต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 219 รปเปนอปาทนนะทไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะทไมเปนมหาภต. รปเปนอนปาทนนะทเปนมหาภต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะ ทเปนมหาภต. รปเปนอนปาทนนะทไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะ ทไมเปนมหาภต. [๖๔๒] รปเปนอปาทนนะทหยาบ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะทหยาบ. รปเปนอปาทนนะทละเอยด นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะ ทละเอยด. รปเปนอนปาทนนะทหยาบ นน เปนไฉน? สททายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะทหยาบ. รปเปนอนปาทนนะทละเอยด นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะทละเอยด.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 220 [๖๔๓] รปเปนอปาทนนะทอยไกล นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปน อปาทนนะทอยไกล. รปเปนอปาทนนะทอยใกล นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนะทใกล. รปเปนอนปาทาทนนะทอยไกล นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะทอยไกล. รปเปนอนปาทนนะทอยใกล นน เปนไฉน? สททายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนะทอยใกล. [๖๔๔] รปเปนอปาทนนปาทานยะทเปนสนทสสนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะ ทเปนสนทสสนะ. รปเปนอปาทนนปาทานยะทเปนอนทสสนะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะทเปน อนทสสนะ. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปนสนทสสนะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปน สนทสสนะ. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปนอนทสสนะ นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 221 อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปน อนปาทนนปาทานยะทเปนอนทสสนะ. [๖๔๕] รปเปนอปาทนนปาทานยะทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะทเปน สปปฏฆะ. รปเปนอปาทนนปาทานยะทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปน อปาทนนปาทานยะทเปนอปปฏฆะ. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? สททายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปนสปปฏฆะ. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปนอปปฏฆะ. [๖๔๖] รปเปนอปาทนนปาทานยะทเปนมหาภต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะ ทเปนมหาภต. รปเปนอปาทนนปาทานยะทไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะทไมเปนมหาภต. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทเปนมหาภต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ อาโปธาต ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนน ปาทานยะทเปนมหาภต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 222 รปเปนอนปาทนนปาทานยะทไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? สททายตนะ กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ อากาสธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงน เรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะ ทไมเปนมหาภต. [๖๔๗] รปเปนอปาทนนปาทานยะทหยาบ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะทหยาบ. รปเปนอปาทนนปาทานยะทละเอยด นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปน อปาทนนปาทานยะทละเอยด. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทหยาบ นน เปนไฉน? สททายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะทหยาบ. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทละเอยด นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะทละเอยด. [๖๔๘] รปเปนอปาทนนปาทานยะทอยไกล นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปน อปาทนนปาทานยะทอยไกล. รปเปนอปาทนนปาทานยะทอยใกล นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กายายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอปาทนนปาทานยะทอยใกล.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 223 รปเปนอนปาทนนปาทานยะทอยไกล นน เปนไฉน? กายวญญต วจวญญต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปชรตา รปอนจจตา หรอรปแมอนใด มอย ไดแก อากาสธาต อาโปธาต รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะทอยไกล. รปเปนอนปาทนนปาทานยะทอยใกล นน เปนไฉน? สททายตนะ หรอรปแมอนใด มอย ไดแก รปายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ ทกรรมไมไดแตงขน รปทงนเรยกวา รปเปนอนปาทนนปาทานยะทอยใกล. [๖๔๙] รปเปนสปปฏฆะทเปนอนทรย นน เปนไฉน? จกขนทรย ฯลฯ กายนทรย รปทงนเรยกวา รปเปนสปปฏฆะทเปนอนทรย. รปเปนสปปฏฆะทไมเปนอนทรย นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนสปปฏฆะทไมเปนอนทรย. รปเปนอปปฏฆะทเปนอนทรย นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย รปทงนเรยกวา รปเปนอปปฏฆะทเปนอนทรย. รปเปนอปปฏฆะทไมเปนอนทรย นน เปนไฉน? กายวญญต ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอปปฏฆะทไมเปนอนทรย. [๖๕๐] รปเปนสปปฏฆะทเปนมหาภต นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนสปปฏฆะทเปนมหาภต. รปเปนสปปฏฆะทไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ รสายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนสปปฏฆะทไมเปนมหาภต. รปเปนอปปฏฆะทเปนมหาภต นน เปนไฉน? อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปเปนอปปฏฆะทเปนมหาภต. รปเปนอปปฏฆะทไมเปนมหาภต นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอปปฏฆะทไมเปนมหาภต. [๖๕๑] รปเปนอนทรยทหยาบ นน เปนไฉน? จกขนทรย ฯลฯ กายนทรย รปทงนเรยกวา รปเปนอนทรยทหยาบ. รปเปนอนทรยทละเอยด นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย รปทงนเรยกวา รปเปนอนทรยทละเอยด.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 224 รปไมเปนอนทรยทหยาบ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปไมเปนอนทรยทหยาบ. รปไมเปนอนทรยทละเอยด นน เปนไฉน? กายวญญต ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอนทรยทละเอยด. [๖๕๒] รปเปนอนทรยทอยไกล นน เปนไฉน? อตถนทรย ปรสนทรย ชวตนทรย รปทงนเรยกวา รปเปนอนทรยทอยไกล. รปเปนอนทรยทอยใกล นน เปนไฉน? จกขนทรย ฯลฯ กายนทรย รปทงนเรยกวา รปเปนอนทรยทอยใกล. รปไมเปนอนทรยทอยไกล นน เปนไฉน? กายวญญต ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนอนทรยทอยไกล. รปไมเปนอนทรยทอยใกล นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปไมเปนอนทรยทอยใกล. [๖๕๓] รปเปนมหาภตทหยาบ นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนมหาภตทหยาบ. รปเปนมหาภตทละเอยด นน เปนไฉน? อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปเปนมหาภตทละเอยด. รปไมเปนมหาภตทหยาบ นน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ รสายตนะ รปทงนเรยกวา รปไมเปนมหาภตทหยาบ. รปไมเปนมหาภตทละเอยด นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนมหาภตทละเอยด. [๖๕๔] รปเปนมหาภตทอยไกล นน เปนไฉน? อาโปธาต รปทงนเรยกวา รปเปนมหาภตทอยไกล. รปเปนมหาภตทอยใกล นน เปนไฉน? โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปเปนมหาภตทอยใกล. รปไมเปนมหาภตทอยไกล นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปไมเปนมหาภตทอยไกล. รปไมเปนมหาภตทอยใกล นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 225 จกขายตนะ ฯลฯ รสายตนะ รปทงนเรยกวา รปไมเปนมหาภตทอยใกล. [๖๕๕] รปทเหนได คอ รปายตนะ รปทฟงได คอ สททายตนะ รปทรได คอ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ รปทรแจงไดดวยใจ คอ รปทงหมด. สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๔ อยางน. จตกกนทเทศ จบ ------------- ปญจกนทเทศ [๖๕๖] รปทเรยกวา ปฐวธาต นน เปนไฉน? ธรรมชาตทแขง ธรรมชาตทกระดาง ความแขง ภาวะทแขง เปนภายใน หรอภายนอก กตาม เปนอปาทนนะหรออนปาทนนะกตาม อนใด รปทงนเรยกวา ปฐวธาต. รปทเรยกวา อาโปธาต นน เปนไฉน? ความเอบอาบ ธรรมชาตทเอบอาบ ความเหนยว ธรรมชาตทเหนยว ธรรมชาตเครอง เกาะกมรป เปนภายในหรอภายนอกกตาม เปนอปาทนนะหรออนปาทนนะกตาม อนใด รปทงนเรยกวา อาโปธาต รปทเรยกวา เตโชธาต นน เปนไฉน? ความรอน ธรรมชาตทรอน ความอน ธรรมชาตทอน ความอบอน ธรรมชาตทอบอน เปนภายในหรอภายนอกกตาม เปนอปาทนนะหรออนปาทนนะกตาม อนใด รปทงนเรยกวา เตโชธาต. รปทเรยกวา วาโยธาต นน เปนไฉน? ความพดไปมา ธรรมชาตทพดไปมา ธรรมชาตเครองคาจนรป เปนภายในหรอภายนอก กตาม เปนอปาทนนะหรออนปาทนนะกตาม อนใด รปทงนเรยกวา วาโยธาต. รปทเปน อปาทา นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 226 จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปทเปนอปาทา. สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๕ อยางน ปญจกนทเทศ จบ ------------------------- ฉกกนทเทศ [๖๕๗] รปอนจกขวญญาณพงร คอ รปายตนะ รปอนโสตวญญาณพงร คอ สททายตนะ รปอนฆานวญญาณพงร คอ คนธายตนะ รปอนชวหาวญญาณพงร คอ รสายตนะ รปอนกายวญญาณพงร คอ โผฏฐพพายตนะ รปอนมโนวญญาณพงร คอ รปทงหมด สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๖ อยางน. ฉกกนทเทศ จบ ------------------------ สตตกนทเทศ [๖๕๘] รปอนจกขวญญาณพงร คอ รปายตนะ รปอนโสตวญญาณพงร คอ สททายตนะ รปอนฆานวญญาณพงร คอ คนธายตนะ รปอนชวหาวญญาณพงร คอ รสายตนะ รปอนกายวญญาณพงร คอ โผฏฐพพายตนะ รปอนมโนธาตพงร คอ รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพ พายตนะ รปอนมโนวญญาณธาตพงร คอ รปทงหมด สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๗ อยางน. สตตกนทเทศ จบ -------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 227 อฏฐกนทเทศ [๖๕๙] รปอนจกขวญญาณพงร คอ รปายตนะ รปอนโสตวญญาณพงร คอ สททายตนะ รปอนฆานวญญาณพงร คอ คนธายตนะ รปอนชวหาวญญาณพงร คอ รสายตนะ รปอนกายวญญาณพงรทมสมผสเปนสข คอ โผฏฐพพะ อนเปนทชอบใจ รปอนกายวญญาณพงรทมสมผสเปนทกข คอ โผฏฐพพะ อนไมเปนทชอบใจ รปอนมโนธาตพงร คอ รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ รปอนมโนวญญาณธาตพงร คอ รปทงหมด สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๘ อยางน. อฏฐกนทเทศ จบ --------------- นวกนทเทศ [๖๖๐] รปทเรยกวา จกขนทรย นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา จกขบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา จกขนทรย. รปทเรยกวา โสตนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ฆานนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ชวหนทรย ฯลฯ ทเรยกวา กายนทรย ฯลฯ ทเรยกวา อตถนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ปรสนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ชวตนทรย นนเปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวตแหงรปธรรมนนๆ อนใด รปทงน เรยกวา ชวตนทรย. รปทไมเปนอนทรย นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปทไมเปนอนทรย. สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๙ อยางน. นวกนทเทศ จบ -------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 228 ทสกนทเทศ [๖๖๑] รปทเรยกวา จกขนทรย นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา จกขบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา จกขนทรย. รปทเรยกวา โสตนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ฆานนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ชวหนทรย ฯลฯ ทเรยกวา กายนทรย ฯลฯ ทเรยกวา อตถนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ปรสนทรย ฯลฯ ทเรยกวา ชวตนทรย นน เปนไฉน? อาย ความดารงอย ความเปนไปอย กรยาทเปนไปอย อาการทสบเนองกนอย ความ ประพฤตเปนไปอย ความหลอเลยงอย ชวต อนทรยคอชวต แหงรปธรรมนนๆ อนใด รป ทงนเรยกวา ชวตนทรย. รปทไมเปนอนทรยทเปนสปปฏฆะ นน เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ รปทงนเรยกวา รปทไมเปนอนทรยทเปนสปปฏฆะ. รปทไมเปนอนทรยทเปนอปปฏฆะ นน เปนไฉน? กายวญญต ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปทไมเปนอนทรย ทเปนอปปฏฆะ. สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑๐ อยางน. ทสกนทเทศ จบ -------------- เอกาทสกนทเทศ [๖๖๒] รปทเรยกวา จกขายตนะ นน เปนไฉน? จกขใด เปนปสาทรป อาศยมหาภตรป ๔ ฯลฯ นเรยกวา จกขบาง ฯลฯ บานวางบาง รปทงนเรยกวา จกขายตนะ. รปทเรยกวา โสตายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา ฆานายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา ชวหายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา กายายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา รปายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา สททายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา คนธายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา รสายตนะ ฯลฯ ทเรยกวา โผฏฐพพายตนะ นน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 229 ปฐวธาต ฯลฯ เรยกวา โผฏฐพพะบาง โผฏฐพพธาตบาง รปทงนเรยกวา โผฏฐพ พายตนะ. รปเปนอนทสสนะ เปนอปปฏฆะ แตนบเนองในธมมายตนะ นน เปนไฉน? อตถนทรย ฯลฯ กพฬงการาหาร รปทงนเรยกวา รปเปนอนทสสนะ เปนอปปฏฆะ แตนบเนองในธมมายตนะ. สงเคราะหรปเปนหมวดละ ๑๑ อยางน. เอกาทสกนทเทศ จบ. รปวภตต จบ. ภาณวารท ๘ จบ. -------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 230 นกเขปกณฑ ตกะ [๖๖๓] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กศลมล ๓ คอ อโลภะ อโทสะ อโมหะ, เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยกศลมลนน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมกศลมลนน เปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? อกศลมล ๓ คอ โลภะ โทสะ โมหะ และกเลสทตงอยฐานเดยวกนกบอกศลมลนน, เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยอกศลมลนน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมอกศลมลนน เปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอกศล. ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? วบากแหงกศลธรรมและอกศลธรรม ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ, ธรรมเปนกรยา ไมใชกศล ไมใช อกศล ไมใชกรรมวบาก, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน อพยากฤต. [๖๖๔] ธรรมสมปยตดวยสขเวทนา เปนไฉน? สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสขเวทนานน เวนสขเวทนา ในกามาวจรจต รปาวจรจต โลกตตรจต อนเปนทเกดแหงสขเวทนา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยสขเวทนา. ธรรมสมปยตดวยทกขเวทนา เปนไฉน? สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยทกขเวทนานน เวนทกขเวทนา ในกามาวจรจต อนเปนทเกดแหงทกขเวทนา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวย ทกขเวทนา. ธรรมสมปยตดวยอทกขมสขเวทนา เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 231 สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยอทกขมสขเวทนานน เวน อทกขมสขเวทนา ในกามาวจรจต รปาวจรจต อรปาวจรจต โลกตตรจต อนเปนทเกดแหง อทกขมสขเวทนา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวย อทกขมสขเวทนา. [๖๖๕] ธรรมเปนวบาก เปนไฉน? วบากแหงกศลธรรมและอกศลธรรม ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนวบาก. ธรรมเปนเหตแหงวบาก เปนไฉน? กศลธรรมและอกศลธรรม ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนา ขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหตแหงวบาก. ธรรมไมเปนวบากและไมเปนเหตแหงวบาก เปนไฉน? ธรรมเปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล ไมใชกรรมวบาก, รปทงหมด, และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนวบากและไมเปนเหตแหงวบาก. [๖๖๖] ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐ เขายดครองและเปน อารมณของอปาทาน เปนไฉน? วบากแหงกศลธรรมและอกศลธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ และรปทกรรมแตงขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐเขายดครองและเปนอารมณของอปาทาน. ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐไมเขายดครอง แตเปนอารมณ ของอปาทาน เปนไฉน? กศลธรรมและอกศลธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, ธรรมเปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล ไมใชกรรมวบาก และรปทกรรมมไดแตงขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐ ไมเขายดครองแตเปนอารมณของอปาทาน. ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐไมเขายดครอง และไมเปน อารมณของอปาทาน เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐ ไมเขายดครองและไมเปนอารมณของอปาทาน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 232 [๖๖๗] ธรรมเศราหมองและเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? อกศลมล ๓ คอ โลภะ โทภะ โมหะ และกเลสทตงอยฐานเดยวกน กบอกศลมล นน, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยอกศลมลนน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมอกศลมลนนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเศราหมองและเปน อารมณของสงกเลส. ธรรมไมเศราหมองแตเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? กศลธรรมและอพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเศราหมองแตเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมไมเศราหมองและไมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเศราหมองและไมเปนอารมณของสงกเลส. [๖๖๘] ธรรมมวตกมวจาร เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขณธ อนสมปยตดวยวตกและวจารนน เวนวตกและวจาร ในกามวจรจต รปาวจรจต โลกตตรจต อนเปนทเกดแหงธรรมมวตกมวจาร สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมวตกมวจาร. ธรรมไมมวตกแตมวจาร เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยวตกและวจารนน เวนวจารในรปาวจรจต โลกตตรจต อนเปนทเกดแหงธรรมไมมวตกแตมวจาร สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมม วตกแตมวจาร. ธรรมไมมวตกไมมวจาร เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ในกามาวจรจต รปาวจรจต อรปาจรจต โลกตตรจต อนเปนทเกดแหงธรรมไมมวตกไมมวตกไมมวจาร, รปทงหมดและอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมมวตกไมมวจาร. [๖๖๙] ธรรมสหรคตดวยปต เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยปตนน เวนปต ในกามาวจรจต รปาวจรจต โลกตตรจต อนเปนทเกดแหงปต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยปต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 233 ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา เปนไฉน? สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสขเวทนานน เวนสขเวทนา ในกามาวจรจต รปาวจรจต โลกตตรจต อนเปนทเกดแหงสขเวทนา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา. ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา เปนไฉน? สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยอเบกขาเวทนานน เวนอเบกขา เวทนา ในกามาวจรจต รปาวจรจต อรปาวจรจต โลกตตรจตอนเปนทเกดแหงอเบกขาเวทนา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา. [๖๗๐] ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? สญโญชน ๓ คอ สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส. [๖๗๑] บรรดาสญโญชน ๓ นน สกกายทฏฐ เปนไฉน? ปถชนในโลกน ผไรการศกษา ไมไดเหนพระอรยเจา ไมฉลาดในธรรมของพระอรยเจา ไมไดฝกฝนในธรรมของพระอรยเจา ไมไดเหนสตบรษไมฉลาดในธรรมของสตบรษ ไมไดฝกฝน ในธรรมของสตบรษ ยอมเหนรปเปนตน หรอเหนตนมรป เหนรปในตน เหนตนในรป ยอมเหนเวทนาเปนตน หรอเหนตนมเวทนา เหนเวทนาในตน เหนตนในเวทนา ยอมเหน สญญาเปนตน หรอเหนตนมสญญา เหนสญญาในตน เหนตนในสญญา ยอมเหนสงขารเปน ตน หรอเหนตนมสงขาร เหนสงขารในตน เหนตนในสงขาร ยอมเหนวญญาณเปนตน หรอ เหนตนมวญญาณ เหนวญญาณในตน เหนตนในวญญาณ ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏ คอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชน คอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธ เปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สกกายทฏฐ. [๖๗๒] วจกจฉา เปนไฉน? ปถชนเคลอบแคลงสงสยในพระศาสดา ในพระธรรม ในพระสงฆ ในสกขา ในสวน อดต ในสวนอนาคต ทงในสวนอดตและสวนอนาคต ในปฏจจสมปปาทธรรมทวา เพราะธรรม นเปนปจจยธรรมนจงเกดขน การเคลอบแคลง กรยาทเคลอบแคลง ความเคลอบแคลง ความ คดเหนไปตางๆ นานา ความตดสนอารมณไมได ความเหนเปนสองแง ความเหนเหมอนทาง

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 234 แพรง ความสงสย ความไมสามารถจะถอเอาโดยสวนเดยวได ความคดสายไป ความคดพราไป ความไมสามารถจะหยงลงถอเอาเปนยตได ความกระดางแหงจต ความลงเลใจ อนใด นเรยกวา วจกจฉา. [๖๗๓] สลพพตปรามาส เปนไฉน? ความเหนวา ความบรสทธยอมมไดดวยศล ดวยพรต ดวยศลพรตของสมณพราหมณ ในภายนอกแตศาสนาน ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความ ยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส อนมลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สลพพตปรามาส. [๖๗๔] สญโญชน ๓ น และกเลสทตงอยฐานเดยวกนกบสญโญชน ๓ นน, เวทนา ขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสญโญชน ๓ นน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมสญโญชน ๓ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวาธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ. ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน? โลภะ โทสะ โมหะ ทเหลอ และกเลสทตงอยฐานเดยวกนกบโลภะ โทสะ โมหะ นน, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยโลภะ โทสะ โมหะ นน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมโลภะ โทสะ โมหะ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ ธรรมอนโสดาปตตมรรค และมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ เปนไฉน? กศลธรรมและอพยากตธรรม ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม อนโสดาปตตมรรค และมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ. [๖๗๕] ธรรมมสมปยตตเหต อนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? สญโญชน ๓ คอ สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส บรรดาสญโญชน ๓ นน สกกายทฏฐ เปนไฉน ฯลฯ นเรยกวา สกกายทฏฐ. วจกจฉา เปนไฉน ฯลฯ นเรยกวา วจกจฉา สลพพตปรามาส เปนไฉน ฯลฯ นเรยกวา สลพพตปรามาส.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 235 สญโญชน ๓ น และกเลสทตงอยฐานเดยวกนกบสญโญชน ๓ นน, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสญโญชน ๓ นน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนม สญโญชน ๓ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรค ประหาณ. สญโญชน ๓ คอ สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ, โลภะ โทสะ โมหะ ทตงอยฐานเดยวกนกบสญโญชน ๓ นน สภาวธรรมเหลานชอวา สมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ สวนกเลสทตงอยฐานเดยว กนกบ โลภะ โทสะ โมหะ นน เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวย โลภะ โทสะ โมหะ นน กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนม โลภะ โทสะ โมหะ นน เปน สมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ. ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน? โลภะ โทสะ โมหะ ทเหลอ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรค เบองบน ๓ ประหาณ, กเลสทตงอยฐานเดยวกนกบ โลภะ โทสะ โมหะ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวย โลภะ โทสะ โมหะ นน กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนม โลภะ โทสะ โมหะ นน เปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหต อนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ. ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ เปนไฉน? เวนธรรมนน กศลธรรม อกศลธรรม และอพยากตธรรมทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรค และมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ. [๖๗๖] ธรรมเปนเหตใหจตปฏสนธ เปนไฉน? กศลธรรมและอกศลธรรม ประเภททยงมอาสวะ ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอเวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหตใหจตปฏสนธ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 236 ธรรมเปนเหตใหถงนพพาน เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหตใหถงนพพาน. ธรรมไมเปนเหตใหจตปฏสนธ และไมเปนเหตใหถงนพพาน เปนไฉน? วบากแหงกศลธรรมและอกศลธรรมทเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, ธรรมเปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล และไมใช กรรมวบาก, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนเหตใหจตปฏสนธ และไมเปนเหตใหถงนพพาน. [๖๗๗] ธรรมเปนของเสกขบคคล เปนไฉน? มรรคทเปนโลกตตระทง ๔ และสามญญผลเบองตา ๓ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม เปนของเสกขบคคล. ธรรมเปนของอเสกขบคคล เปนไฉน? อรหตตผลเบองสง สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนของอเสกขบคคล. ธรรมไมเปนของเสกขบคคล และไมเปนของอเสกขบคคล เปนไฉน? เวนธรรมคอมรรค ๔ ผล ๔ เหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม และอพยากตธรรม ทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอเวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวะธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนของเสกขบคคลและไมเปนของอเสกข บคคล. [๖๗๘] ธรรมเปนปรตตะ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม และอพยากตธรรม ทเปนกามาวจรทงหมด คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนปรตตะ. ธรรมเปนมหคคตะ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม และอพยากตธรรมทเปนรปาวจร อรปาวจร คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนมหคคตะ. ธรรมเปนอปปมาณะ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม เปนอปปมาณะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 237 [๖๗๙] ธรรมมอารมณเปนปรตตะ เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภปรตตธรรมเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมอารมณเปนปรตตะ. ธรรมมอารมณเปนมหคคตะ เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภมหคคตธรรมเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมอารมณเปนมหคคตะ. ธรรมมอารมณเปนอปปมาณะ เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภอปปมาณธรรมเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมอารมณเปนอปปมาณะ. [๖๘๐] ธรรมทราม เปนไฉน? อกศลมล ๓ คอ โลภะ โทสะ โมหะ กเลสทตงอยฐานเดยวกนกบ โลภะ โทสะ โมหะนน, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธอนสมปยตดวยโลภะ โทสะ โมหะนน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมโลภะ โทสะ โมหะ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทราม. ธรรมปานกลาง เปนไฉน? กศลธรรมและอพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมปานกลาง. ธรรมประณต เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมประณต. [๖๘๑] ธรรมเปนมจฉาสภาวะและใหผลแนนอน เปนไฉน? อนนตรยกรรม ๕ และนยตมจฉาทฏฐ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนมจฉาสภาวะ และใหผลแนนอน. ธรรมเปนสมมาสภาวะและใหผลแนนอน เปนไฉน? มรรคทเปนโลกตตระทง ๔ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนสมมาสภาวะและใหผล แนนอน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 238 ธรรมใหผลไมแนนอน เปนไฉน? เวนธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม และอพยากตธรรมทเหลอทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และ อสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมใหผลไมแนนอน. [๖๘๒] ธรรมมมรรคเปนอารมณ เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภอรยมรรคเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม มมรรคเปนอารมณ. ธรรมมเหตคอมรรค เปนไฉน? เวนองคแหงมรรคเสย เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยองคแหงมรรค นน ของทานผพรงพรอมดวยอรยมรรค สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมเหตคอมรรค. สมมาทฏฐของทานผพรงพรอมดวยอรยมรรค เปนมรรคดวย เปนเหตดวย, เวนสมมา ทฏฐเสย เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสมมาทฏฐนน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมเหตคอมรรค. อโลภะ อโทสะ อโมหะ ของทานผพรงพรอมดวยอรยมรรค สภาวธรรมเหลานชอวา เหตคอมรรค, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธอนสมปยตดวยอโลภะ อโทสะ อโมหะ นน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมเหตคอมรรค. ธรรมมมรรคเปนอธบด เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ทาอรยมรรคใหเปนอธบดเกดขน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมมรรคเปนอธบด. เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ของทานผพรงพรอมดวยอรยมรรคทกาลงเจรญมรรค มวมงสาเปนอธบด อนสมปยตดวยวมงสานน เวนวมงสาเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม มมรรคเปนอธบด. [๖๘๓] ธรรมเกดขนแลว เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เกดแลว เปนแลว เกดพรอมแลว บงเกดแลว บงเกดเฉพาะแลว ปรากฏแลว เกดขนแลว เกดขนพรอมแลว ตงขนแลว ตงขนพรอมแลว เกดขนแลว สงเคราะหดวยสวนทเกดขนแลว คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเกดขนแลว.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 239 ธรรมยงไมเกดขน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด ยงไมเกดแลว ยงไมเปนแลว ยงไมเกดพรอมแลว ยงไมบงเกดแลว ยงไมบงเกดเฉพาะแลว ยงไมปรากฏแลว ยงไมเกดขนแลว ยงไมเกดขนพรอมแลว ยงไม ตงขนแลว ยงไมตงขนพรอมแลว ยงไมเกดขนแลว สงเคราะหดวยสวนทยงไมเกดขน คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมยงไมเกดขน. ธรรมจกเกดขน เปนไฉน? วบากแหงกศลธรรมและอกศลธรรมทยงไมใหผล เปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ และรปซงจกเกดขนเพราะกรรมแตง สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมจกเกดขน. [๖๘๔] ธรรมเปนอดต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด ลวงไปแลว ดบไปแลว ปราศไปแลว แปรไปแลว อสดงคตแลว ถงความดบสญแลว เกดขนแลวปราศไป ลวงไป สงเคราะหดวยสวนทลวงไปแลว คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอดต. ธรรมเปนอนาคต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด ยงไมเกดแลว ยงไมเปนแลว ยงไมเกดพรอมแลว ยงไมบงเกดแลว ยงไมบงเกดเฉพาะแลว ยงไมปรากฏแลว ยงไมเกดขนแลว ยงไมเกดขนพรอมแลว ยงไม ตงขนแลว ยงไมตงขนพรอมแลว ยงไมมาถง สงเคราะหดวยสวนทยงไมมาถง คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอนาคต. ธรรมเปนปจจบน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด ซงเกดแลว เปนแลว เกดพรอมแลว บงเกดแลว บงเกดเฉพาะแลว ปรากฏแลว เกดขนแลว เกดขนพรอมแลว ตงขนแลว ตงขนพรอมแลว เกดขนเฉพาะแลว สงเคราะหดวยสวนทเกดขนเฉพาะแลว คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมเปนปจจบน. [๖๘๕] ธรรมมอารมณเปนอดต เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภอดตธรรมเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม มอารมณเปนอดต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 240 ธรรมมอารมณเปนอนาคต เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภอนาคตธรรมเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมอารมณเปนอนาคต. ธรรมมอารมณเปนปจจบน เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภปจจบนธรรมเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมอารมณเปนปจจบน. [๖๘๖] ธรรมเปนภายใน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนภายใน เปนเฉพาะตน เกดแกตน เปนของเฉพาะแตละบคคล เปนอปาทนนะ ของสตวนนๆ คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนภายใน. ธรรมเปนภายนอก เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนภายใน เปนเฉพาะตน เกดแกตน เปนของเฉพาะแตละบคคล เปนอปาทนนะ ของสตวอน ของบคคลอนนนๆ คอ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนภายนอก. ธรรมเปนภายในและเปนภายนอก เปนไฉน? ธรรมทง ๒ ประเภทนน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนภายในและเปนภายนอก. [๖๘๗] ธรรมมอารมณเปนภายใน เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภธรรมเปนภายในเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมอารมณเปนภายใน. ธรรมมอารมณเปนภายนอก เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภธรรมเปนภายนอกเกดขน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมอารมณเปนภายนอก. ธรรมมอารมณเปนภายในและเปนภายนอก เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสกเหลาใด ปรารภธรรมเปนภายใน ธรรมเปนภายนอกเกดขน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมอารมณเปนภายในและเปนภายนอก. [๖๘๘] ธรรมทเหนไดและกระทบได เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 241 รปายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทเหนไดและกระทบได. ธรรมทเหนไมไดแตกระทบได เปนไฉน? จกขายตนะ โสตายตนะ ฆานายตนะ ชวหายตนะ กายายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทเหนไมไดแตกระทบได. ธรรมทเหนไมไดและกระทบไมได เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ, รปทเหนไมไดกระทบไมได ซง นบเนองในธมมายตนะ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทเหนไมไดและกระทบ ไมได. ตกะ จบ ------------------- เหตโคจฉกะ [๖๘๙] ธรรมเปนเหต เปนไฉน? กศลเหต ๓ อกศลเหต ๓ อพยากตเหต ๓ กามาวจรเหต ๙ รปาวจรเหต ๖ อรปาวจร เหต ๖ โลกตตรเหต ๖. [๖๙๐] บรรดาเหตเหลานน กศลเหต ๓ เปนไฉน? อโลภะ อโทสะ อโมหะ. บรรดากศลเหต ๓ นน อโลภะ เปนไฉน? การไมโลภ กรยาทไมโลภ ความไมโลภ การไมกาหนดนก กรยาทไมกาหนดนก ความไมกาหนดนก ความไมเพงเลง กศลมล คออโลภะ นเรยกวา อโลภะ. อโทสะ เปนไฉน? การไมคดประทษราย กรยาทไมคดประทษราย ความไมคดประทษราย ไมตรกรยาท สนทสนม ความสนทสนม การเอนด กรยาทเอนด ความเอนด ความแสวงหาประโยชน เกอกล ความสงสาร ความไมพยาบาท ความไมคดเบยดเบยน กศลมลคออโทสะ นเรยกวา อโทสะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 242 อโมหะ เปนไฉน? ความรในทกข ความรในทกขสมทย ความรในทกขนโรธ ความรในทกขนโรธคามน ปฏปทา ความรในสวนอดต ความรในสวนอนาคต ความรทงในสวนอดตและสวนอนาคต ความรในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมนเปนปจจย ธรรมนจงเกดขน ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความ เขาไปกาหนดเฉพาะ ภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความ เหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอน ศาสตรา ปญญาเหมอนปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอนดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ทมลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อโมหะ. สภาวธรรมเหลานชอวา กศลเหต ๓. [๖๙๑] อกศลเหต ๓ เปนไฉน? โลภะ โทสะ โมหะ. บรรดาอกศลเหต ๓ นน โลภะ เปนไฉน? ความกาหนด ความกาหนดนก ความคลอยตามอารมณ ความยนด ความเพลดเพลน ความกาหนดดวยอานาจความเพลดเพลน ความกาหนดนกแหงจต ความอยาก ความสยบ ความหมกมน ความใคร ความรกใคร ความของอย ความจมอย ธรรมชาตผคราไป ธรรมชาตผหลอกลวง ธรรมชาตผยงสตวใหเกด ธรรมชาตผยงสตวใหเกดพรอม ธรรมชาตอน รอยรด ธรรมชาตอนมขาย ธรรมชาตอนกาซาบใจ ธรรมชาตอนซานไป ธรรมชาตเหมอน เสนดาย ธรรมชาตอนแผไป ธรรมชาตผประมวลมา ธรรมชาตเปนเพอนสอง ปณธาน ธรรมชาตผนาไปสภพ ตณหาเหมอนปา ตณหาเหมอนดง ความเกยวของ ความเยอใย ความหวงใย ความผกพน การหวง กรยาทหวง ความหวง ความหวงรป ความหวงเสยง ความหวงกลน ความหวงรส ความหวงโผฏฐพพะ ความหวงลาภ ความหวงทรพย ความ หวงบตร ความหวงชวต ธรรมชาตผกระซบ ธรรมชาตผกระซบทว ธรรมชาตผกระซบยง การกระซบ กรยาทกระซบ ความกระซบ การละโมบ กรยาทละโมบ ความละโมบ ธรรมชาตเปนเหตซมซานไป ความใครในอารมณดๆ ความกาหนดในฐานะอนไมควร ความ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 243 โลภเกนขนาด ความตดใจ กรยาทตดใจ ความปรารถนา ความกระหยมใจ ความปรารถนานก กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา ตณหาในรปภพ ตณหาในอรปภพ ตณหาในนโรธ [คอราคะทสหรคต ดวยอจเฉททฏฐ] รปตณหา สททตณหา คนธตณหา รสตณหา โผฏฐพพตณหา ธมมตณหา โอฆะ โยคะ คนถะ อปาทาน อาวรณ นวรณ เครองปดบง เครองผก อปกเลส อนสย ปรยฏฐาน ตณหาเหมอนเถาวลย ความปรารถนาวตถมอยาง ตางๆ รากเงาแหงทกข เหตแหงทกข แดนเกดแหงทกข บวงแหงมาร เบดแหงมาร แดน แหงมาร ตณหาเหมอนแมนา ตณหาเหมอนขาย ตณหาเหมอนเชอกผก ตณหาเหมอนสมทร อภชฌา อกศลมลคอโลภะ อนใด นเรยกวา โลภะ. โทสะ เปนไฉน? อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดกระทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขน ไดดวยคดวา ผนกาลงทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนจกทาความ เสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเสอมเสย ฯลฯ กาลงทาความ เสอมเสย ฯลฯ จกทาความเสอมเสยแกคนทรกชอบพอของเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเจรญ ฯลฯ กาลงทาความเจรญ ฯลฯ จกทาความเจรญแกคนผไมเปนทรกไมเปน ทชอบพอของเรา หรออาฆาตยอมเกดขนไดในฐานะอนใชเหต จตอาฆาต ความขดเคอง ความกระทบกระทง ความแคน ความเคอง ความขนเคอง ความพลงพลาน โทสะ ความคด ประทษราย ความมงคดประทษราย ความขนจต ธรรมชาตทประทษรายใจ โกรธ กรยาทโกรธ ความโกรธมลกษณะเชนวาน อนใด [และ] การคดประทษราย กรยาทคดประทษราย ความ คดประทษราย การคดปองราย กรยาทคดปองราย ความคดปองราย ความโกรธ ความแคน ความดราย ความปากราย ความไมแชมชนแหงจต นเรยกวา โทสะ. โมหะ เปนไฉน? ความไมรในทกข ความไมรในทกขสมทย ความไมรในทกขนโรธ ความไมรใน ทกขนโรธคามนปฏปทา ความไมรในสวนอดต ความไมรในสวนอนาคต ความไมรทงในสวน อดตและสวนอนาคต ความไมรในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมนเปนปจจยธรรมนจง เกดขน ความไมร ความไมเหน ความไมตรสร ความไมรโดยสมควร ความไมรตามเปนจรง

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 244 ความไมแทงตลอด ความไมถอเอาโดยถกตอง ความไมหยงลงโดยรอบคอบ ความไมพนจ ความไมพจารณา การไมกระทาใหประจกษ ความทรามปญญา ความโงเขลา ความไมรชด ความหลง ความลมหลง ความหลงใหล อวชชา โอฆะคออวชชา โยคะคออวชชา อนสยคอ อวชชา ปรยฏฐานคออวชชา ลมคออวชชา อกศลมล คอ โมหะ มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา โมหะ. สภาวธรรมเหลานชอวา กศลเหต ๓. [๖๙๒] อพยากตเหต ๓ เปนไฉน? อโลภะ อโทสะ อโมหะ ฝายวบากของกศลธรรม หรอ อโลภะ อโทสะ อโมหะ ในพวกกรยาอพยากตธรรม สภาวธรรมเหลานชอวา อพยากตเหต ๓. [๖๙๓] กามาวจรเหต ๙ เปนไฉน? กศลเหต ๓ อกศลเหต ๓ อพยากตเหต ๓ สภาวธรรมเหลานชอวา กามาวจรเหต ๙. รปาวจรเหต ๖ เปนไฉน? กศลเหต ๓ อพยากตเหต ๓ สภาวธรรมเหลานชอวา รปาวจรเหต ๖. อรปาวจรเหต ๖ เปนไฉน? กศลเหต ๓ อพยากตเหต ๓ สภาวธรรมเหลานชอวา อรปาวจรเหต ๖. [๖๙๔] โลกตตรเหต ๖ เปนไฉน? กศลเหต ๓ อพยากตเหต ๓ สภาวธรรมเหลานชอวา อรปาวจรเหต ๖. บรรดาโลกตตรเหต ๖ นน กศลเหต ๓ เปนไฉน? อโลภะ อโทสะ อโมหะ. บรรดากศลเหต ๓ นน อโลภะ เปนไฉน? การไมโลภ กรยาทไมโลภ ความไมโลภ ความไมกาหนด กรยาทไมกาหนด ความ ไมกาหนด ความไมเพงเลง กศลมลคออโลภะ นเรยกวา อโลภะ. อโทสะ เปนไฉน? การไมคดประทษราย กรยาทไมคดประทษราย ความไมคดประทษราย ฯลฯ ความไม พยาบาท ความไมคดเบยดเบยน กศลมลคออโทสะ นเรยกวา อโทสะ. อโมหะ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 245 ความรในทกข ความรในทกขสมทย ความรในทกขนโรธ ความรในทกขนโรธคามน ปฏปทา ความรในสวนอดต ความรในสวนอนาคต ความรทงในสวนอดตและสวนอนาคต ความรในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมนเปนปจจยธรรมนจงเกดขน ปญญา กรยาทรชด ความวจย ความเลอกสรร ความวจยธรรม ความกาหนดหมาย ความเขาไปกาหนด ความเขาไป กาหนดเฉพาะภาวะทร ภาวะทฉลาด ภาวะทรละเอยด ความรแจมแจง ความคนคด ความใครครวญ ปญญาเหมอนแผนดน ปญญาเครองทาลายกเลส ปญญาเครองนาทาง ความเหนแจง ความรชด ปญญาเหมอนปฏก ปญญา ปญญนทรย ปญญาพละ ปญญาเหมอนศสตรา ปญญาเหมอน ปราสาท ความสวางคอปญญา แสงสวางคอปญญา ปญญาเหมอนประทป ปญญาเหมอน ดวงแกว ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ธรรมวจยสมโพชฌงค อนเปนองคแหงมรรค นบเนองในมรรค นชอวา อโมหะ. สภาวธรรมเหลานชอวา กศลเหต ๓. อพยากตเหต ๓ เปนไฉน? อโลภะ อโทสะ อโมหะ ฝายวบากแหงกศลธรรม สภาวธรรมเหลาน ชอวา อพยากตเหต ๓. สภาวธรรมเหลานชอวา โลกตตรเหต ๖. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหต. [๖๙๕] ธรรมไมเปนเหต เปนไฉน? เวนธรรมเปนเหตเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม และอพยากตธรรมทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนเหต. [๖๙๖] ธรรมมเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด มเหตโดยธรรมทเปนเหตเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมเหต. ธรรมไมมเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด ไมมเหตโดยธรรมทเปนเหตเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมมเหต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 246 [๖๙๗] ธรรมสมปยตดวยเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยธรรมทเปนเหตเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยเหต. ธรรมวปปยตจากเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากธรรมทเปนเหตเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากเหต. [๖๙๘] ธรรมเปนเหตและมเหต เปนไฉน? โลภะเปนเหต และมเหตโดยโมหะ โมหะเปนเหต และมเหตโดยโลภะ โทสะเปนเหต และมเหตโดยโมหะ โมหะเปนเหต และมเหตโดยโทสะ อโลภะ อโทสะ อโมหะ ทง ๓ นนเปนเหต และมเหตโดยกนและกน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหต และมเหต. ธรรมมเหตแตไมเปนเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด มเหตโดยธรรมทเปนเหตเหลานน เวนธรรมทเปนเหตเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมเหตแตไมเปนเหต. [๖๙๙] ธรรมเปนเหต และสมปยตดวยเหต เปนไฉน? โลภะเปนเหต และสมปยตดวยเหตโดยโมหะ โมหะเปนเหต และสมปยตดวยเหต โดยโลภะ โทสะเปนเหต และสมปยตดวยเหตโดยโมหะ โมหะเปนเหต และสมปยตดวยเหต โดยโทสะ. อโลภะ อโทสะ อโมหะ ทง ๓ นนเปนเหต และสมปยตดวยเหต โดยกนและกน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหต และสมปยตดวยเหต. ธรรมสมปยตดวยเหตแตไมเปนเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยธรรมทเปนเหตเหลานน เวนธรรมทเปนเหตเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยเหตแตไมเปนเหต. [๗๐๐] ธรรมไมเปนเหตแตมเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด ไมเปนเหต แตมเหตโดยธรรมทเปนเหตเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนเหตแตมเหต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 247 ธรรมไมเปนเหต และไมมเหต เปนไฉน? ธรรมเหลาใด ไมเปนเหต และไมมเหตโดยธรรมทเปนเหตเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนเหตและ ไมมเหต. เหตโคจฉกะ จบ ------------------ จฬนตรทกะ [๗๐๑] ธรรมมปจจย เปนไฉน? ขนธ ๕ คอ รปขนธ เวทนาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมปจจย. ธรรมไมมปจจย เปนไฉน? อสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมปจจย. [๗๐๒] ธรรมเปนสงขตะ เปนไฉน? ธรรมทมปจจยเหลานนอนใดเลา ธรรมเหลานนนนแหละชอวา ธรรมเปนสงขตะ. ธรรมเปนอสงขตะ นน เปนไฉน? ธรรมทไมมปจจยนนอนใดเลา ธรรมนนนนแหละชอวา ธรรมเปนอสงขตะ. [๗๐๓] ธรรมทเหนได เปนไฉน? รปายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทเหนได. ธรรมทเหนไมได เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทเหนไมได ทกระทบไมได ซงนบเนองในธมมายตนะ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมท เหนไมได. [๗๐๔] ธรรมทกระทบได เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทกระทบได.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 248 ธรรมทกระทบไมได เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทเหนไมได กระทบไมได ซงนบเนองใน ธมมายตนะ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทกระทบไมได. [๗๐๕] ธรรมเปนรป เปนไฉน? มหาภตรป ๔ และรปทอาศยมหาภตรป ๔ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนรป. ธรรมไมเปนรป เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนรป. [๗๐๖] ธรรมเปนโลกยะ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม และอพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนโลกยะ. ธรรมเปนโลกตตระ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนโลกตตระ. [๗๐๗] ธรรมทจตบางอยางรได และทจตบางอยางรไมได เปนไฉน? ธรรมเหลาใดจกขวญญาณรได ธรรมเหลานนโสตวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด โสตวญญาณรได ธรรมเหลานนจกขวญญาณรไมได, ธรรมเหลาใดจกขวญญาณรได ธรรม เหลานนฆานวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดฆานวญญาณรได ธรรมเหลานนจกขวญญาณ รไมได, ธรรมเหลาใดจกขวญญาณรได ธรรมเหลานนชวหาวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด ชวหาวญญาณรได ธรรมเหลานนจกขวญญาณรไมได, ธรรมเหลาใดจกขวญญาณรได ธรรม เหลานน กายวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดกายวญญาณรได ธรรมเหลานนจกขวญญาณ รไมได. ธรรมเหลาใดโสตวญญาณรได ธรรมเหลานนฆานวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด ฆานวญญาณรได ธรรมเหลานนโสตวญญาณรไมได, ธรรมเหลาใดโสตวญญาณรได ธรรมเหลานน ชวหาวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดชวหาวญญาณรได ธรรมเหลานนโสตวญญาณรไมได, ธรรมเหลาใดโสตวญญาณรได ธรรมเหลานนกายวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดกายวญญาณ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 249 รได ธรรมเหลานนโสตวญญาณรไมได ธรรมเหลาใดโสตวญญาณรได ธรรมเหลานนจกขวญญาณ รไมได หรอธรรมเหลาใดจกขวญญาณรได ธรรมเหลานนโสตวญญาณรไมได. ธรรมเหลาใดฆานวญญาณรได ธรรมเหลานนชวหาวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด ชวหาวญญาณรได ธรรมเหลานนฆานวญญาณรไมได, ธรรมเหลาใดฆานวญญาณรได ธรรม เหลานนกายวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดกายวญญาณรได ธรรมเหลานนฆานวญญาณรไมได ธรรมเหลาใดฆานวญญาณรได ธรรมเหลานนจกขวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดจกขวญญาณ รได ธรรมเหลานนฆานวญญาณรไมได ธรรมเหลาใดฆานวญญาณรได ธรรมเหลานนโสต วญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดโสตวญญาณรได ธรรมเหลานนฆานวญญาณรไมได ธรรมเหลาใดชวหาวญญาณรได ธรรมเหลานนกายวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด กายวญญาณรได ธรรมเหลานนชวหาวญญาณรไมได ธรรมเหลาใดชวหาวญญาณรได ธรรม เหลานนจกขวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดจกขวญญาณรได ธรรมเหลานนชวหาวญญาณ รไมได, ธรรมเหลาใดชวหาวญญาณรได ธรรมเหลานนโสตวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด โสตวญญาณรได ธรรมเหลานนชวหาวญญาณรไมได, ธรรมเหลาใดชวหาวญญาณรได ธรรม เหลานนฆานวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใดฆานวญญาณรได ธรรมเหลานนชวหาวญญาณ รไมได. ธรรมเหลาใดกายวญญาณรได ธรรมเหลานนจกขวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด จกขวญญาณรได ธรรมเหลานนกายวญญาณรไมได, ธรรมเหลาใดกายวญญาณรได ธรรม เหลานนโสตวญญาณรไมได, หรอธรรมเหลาใดโสตวญญาณรได ธรรมเหลานนกายวญญาณ รไมได ธรรมเหลาใดกายวญญาณรได ธรรมเหลานนฆานวญญาณรไมได หรอธรรมเหลาใด ฆานวญญาณรได ธรรมเหลานนกายวญญาณไมรได ธรรมเหลาใดกายวญญาณรได ธรรม เหลานนชวหาวญญาณรไมได, หรอธรรมเหลาใดชวหาวญญาณรได ธรรมเหลานนกายวญญาณ รไมได สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทจตบางอยางรไดและทจตบางอยางรไมได. จฬนตรทกะ จบ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 250 อาสวโคจฉกะ [๗๐๘] ธรรมเปนอาสวะ เปนไฉน? อาสวะ ๔ คอ กามาสวะ ภวาสวะ ทฏฐาสวะ อวชชาสวะ. [๗๐๙] บรรดาอาสวะ ๔ นน กามาสวะ เปนไฉน? ความพอใจคอความใคร ความกาหนดคอความใคร ความเพลดเพลนคอความใคร ตณหาคอความใคร สเนหาคอความใคร ความเรารอนคอความใคร ความสยบคอความใคร ความหมกมนคอความใคร ในกามทงหลาย อนใด นเรยกวา กามาสวะ. [๗๑๐] ภวาสวะ เปนไฉน? ความพอใจในภพ ความกาหนดในภพ ความเพลดเพลนในภพ สเนหาในภพ ความเรารอนในภพ ความสยบในภพ ความหมกมนในภพ ในภพทงหลาย อนใด นเรยกวา ภวาสวะ. [๗๑๑] ทฏฐาสวะ เปนไฉน? ความเหนวา โลกเทยงกด วาโลกไมเทยงกด วาโลกมทสดกด วาโลกไมมทสดกด วาชพอนนน สรระกอนนนกด วาชพเปนอน สรระกเปนอนกด วาสตวยงเปนอยเบองหนา แตมรณะกด วาสตวไมเปนอยเบองหนาแตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกมไมเปนอยกม เบองหนาแตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกไมใชไมเปนอยกไมใชเบองหนาแตมรณะกด ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะ เชนวาน อนใด นเรยกวา ทฏฐาสวะ. มจฉาทฏฐ แมทงหมด จดเปนทฏฐาสวะ. [๗๑๒] อวชชาสวะ เปนไฉน? ความไมรในทกข ความไมรในทกขสมทย ความไมรในทกขนโรธ ความไมรในทกข นโรธคามนปฏปทา ความไมรในสวนอดต ความไมรในสวนอนาคต ความไมรทงในสวนอดต และสวนอนาคต ความไมรในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมนเปนปจจยธรรมนจงเกดขน ความไมร ความไมเหน ความไมตรสร ความไมรโดยสมควร ความไมรตามเปนจรง ความไม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 251 แทงตลอด ความไมถอเอาใหถกตอง ความไมหยงลงโดยรอบคอบ ความไมพนจ ความไม พจารณา การไมกระทาใหประจกษ ความทรามปญญา ความโงเขลา ความไมรชด ความหลง ความลมหลง ความหลงใหล อวชชา โอฆะคออวชชา โยคะคออวชชา อนสยคออวชชา ปรยฏฐานคออวชชา ลมคออวชชา อกศลมลคอโมหะ มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อวชชาสวะ. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอาสวะ. [๗๑๓] ธรรมไมเปนอาสวะ เปนไฉน? เวนอาสวธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรมทเปนกามาวจร รปวาจร อรปาวจร โลกตตระ ทเหลอ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนอาสวะ. [๗๑๔] ธรรมเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณ ของอาสวะ. ธรรมไมเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนอารมณของอาสวะ. [๗๑๕] ธรรมสมปยตดวยอาสวะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยอาสวธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยอาสวะ. ธรรมวปปยตจากอาสวะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากอาสวธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากอาสวะ. [๗๑๖] ธรรมเปนอาสวะและเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? อาสวะเหลานนนนแล ชอวา ธรรมเปนอาสวะและเปนอารมณของอาสวะ. ธรรมเปนอารมณของอาสวะแตไมเปนอาสวะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนอารมณของอาสวะโดยอาสวธรรมเหลานน เวนอาสวธรรมเหลานน เสย คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะทเหลอ ซงเปน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 252 กามาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน อารมณของอาสวะแตไมเปนอาสวะ. [๗๑๗] ธรรมเปนอาสวะและสมปยตดวยอาสวะ เปนไฉน? กามาสวะ เปนอาสวะ และสมปยตดวยอาสวะ โดยอวชชาสวะ อวชชาสวะ เปนอาสวะ และสมปยตดวยอาสวะ โดยกามาสวะ ภวาสวะ เปนอาสวะ และสมปยตดวยอาสวะ โดยอวชชาสวะ อวชชาสวะ เปนอาสวะ และสมปยตดวยอาสวะ โดยภวาสวะ ทฏฐาสวะ เปนอาสวะ และสมปยตดวยอาสวะ โดยอวชชาสวะ อวชชาสวะ เปนอาสวะ และสมปยตดวยอาสวะ โดยทฏฐาสวะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอาสวะและสมปยตดวยอาสวะ. ธรรมสมปยตดวยอาสวะแตไมเปนอาสวะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยอาสวธรรมเหลานน เวนอาสวธรรมเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยอาสวะแตไมเปน อาสวะ. [๗๑๘] ธรรมวปปยตจากอาสวะแตเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากอาสวธรรมเหลานน คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากต ธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากอาสวะแตเปนอารมณของอาสวะ. ธรรมวปปยตจากอาสวะและไมเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปปยตจากอาสวะและไมเปนอารมณของอาสวะ. อาสวโคจฉกะ จบ ------------ สญโญชนโคจฉกะ [๗๑๙] ธรรมเปนสญโญชน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 253 สญโญชน ๑๐ คอ กามราคสญโญชน ปฏฆสญโญชน มานสญโญชน ทฏฐสญโญชน วจกจฉาสญโญชน สลพพตปรามาสสญโญชน ภวราคสญโญชน อสสาสญโญชน มจฉรย สญโญชน อวชชาสญโญชน. [๗๒๐] บรรดาสญโญชน ๑๐ นน กามราคสญโญชน เปนไฉน? ความพอใจคอความใคร ความกาหนดคอความใคร ความเพลดเพลนคอความใคร ตณหาคอความใคร สเนหาคอความใคร ความเรารอนคอความใคร ความสยบคอความใคร ความหมกหมนคอความใคร ในกามทงหลาย อนใด นเรยกวา กามราคสญโญชน. [๗๒๑] ปฏฆสญโญชน เปนไฉน? อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดกระทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขน ไดดวยคดวา ผนกาลงทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนจกทาความ เสอมเสยแกเรา, อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเสอมเสย ฯลฯ กาลงทาความ เสอมเสย ฯลฯ จกทาความเสอมเสยแกคนผเปนทรกชอบพอของเรา, อาฆาตยอมเกดขนได ดวยคดวา ผนไดทาความเจรญ ฯลฯ กาลงทาความเจรญ ฯลฯ จกทาความเจรญแกคนผไม เปนทรก ไมเปนทชอบพอของเรา หรอ อาฆาตยอมเกดขนในฐานะอนใชเหต จตอาฆาต ความขดเคอง ความกระทบกระทง ความแคน ความเคอง ความขนเคอง ความพลงพลาน โทสะ ความคดประทษราย ความมงคดประทษราย ความขนจตธรรมชาตทประทษรายใจ โกรธ กรยาทโกรธ ความโกรธ มลกษณะเชนวาน อนใด [และ] การคดประทษราย กรยาทคด ประทษราย ความคดประทษราย การคดปองราย กรยาคดปองราย ความคดปองราย ความโกรธ ความแคน ความดราย ความปากราย ความไมแชมชนแหงจต นเรยกวา ปฏฆสญโญชน. [๗๒๒] มานสญโญชน เปนไฉน? การถอตว วาเราดกวาเขา วาเราเสมอกบเขา วาเราเลวกวาเขา การถอตว กรยา ทถอตว ความถอตว มลกษณะเชนวาน อนใด [และ] การยกตน การเทอดตน การเชดชตน ดจธง การยกจตขน ความทจตตองการเปนดจธง นเรยกวา มานสญโญชน. [๗๒๓] ทฏฐสญโญชน เปนไฉน? ความเหนวา โลกเทยงกด วาโลกไมเทยงกด วาโลกมทสดกด วาโลกไมมทสดกด วาชพอนนนสรระกอนนนกด วาชพเปนอนสรระกเปนอนกด วาสตวยงเปนอยเบองหนาแต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 254 มรณะกด วาสตวไมเปนอยเบองหนาแตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกมไมเปนอยกมเบองหนา แตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกไมใชไมเปนอยกไมใชเบองหนาแตมรณะกด ทฏฐ ความเหน ไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปร แหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา ทฏฐสญโญชน. ความเหนผดแมทกอยาง เวนสลพพตปรามาสสญโญชนเสย จดเปนทฏฐสญโญชน. [๗๒๔] วจกจฉาสญโญชน เปนไฉน? ปถชนเคลอบแคลงสงสยในศาสดา ในพระธรรม ในพระสงฆ ในสกขา ในสวน อดต ในสวนอนาคต ทงในสวนอดตและสวนอนาคต ในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมน เปนปจจยธรรมนจงเกดขน การเคลอบแคลง กรยาทเคลอบแคลง ความเคลอบแคลง ความคด เหนไปตางๆ นานา ความตดสนอารมณไมได ความเหนเปนสองแง ความเหนเหมอนทาง สองแพรง ความสงสย ความไมสามารถจะถอเอาโดยสวนเดยวได ความคดสายไป ความคด พราไป ความไมสามารถจะหยงลงถอเอาเปนยตได ความกระดางแหงจต ความลงเลใจ มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา วจกจฉาสญโญชน. [๗๒๕] สลพพตปรามาสสญโญชน เปนไฉน? ความเหนวา ความบรสทธยอมไดดวยศล ดวยพรต ดวยศลพรตของสมณพราหมณ ในภายนอกแตศาสนาน ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหง ความพนาศ การถอโดยวปลาสมลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สลพพตปรามาสสญโญชน. [๗๒๖] ภวราคสญโญชน เปนไฉน? ความพอใจในภพ ความกาหนดในภพ ความเพลดเพลนในภพ ตณหาในภพ สเนหาในภพ ความเรารอนในภพ ความสยบในภพ ความหมกมนในภพ ในภพทงหลาย อนใด นเรยกวา ภวราคสญโญชน. [๗๒๗] อสสาสญโญชน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 255 การรษยา กรยาทรษยา ความรษยา การเกยดกน กรยาทเกยดกน ความเกยดกนใน ลาภสกการะ การทาความเคารพ การนบถอ การไหว การบชาของคนอน อนใด นเรยกวา อสสาสญโญชน. [๗๒๘] มจฉรยสญโญชน เปนไฉน? ความตระหน ๕ คอ ตระหนอาวาส ตระหนตระกล ตระหนลาภ ตระหนวรรณะ ตระหนธรรม การตระหน กรยาทตระหน ความตระหน ความหวงแหน ความเหนยวแนน ความไมเออเฟอ ความไมเผอแผ แหงจต มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา มจฉรย สญโญชน. [๗๒๙] อวชชาสญโญชน เปนไฉน? ความไมรในทกข ความไมรในทกขสมทย ความไมรในทกขนโรธ ความไมรใน ทกขนโรธคามนปฏปทา ความไมรในสวนอดต ความไมรในสวนอนาคต ความไมรทงในสวน อดตและสวนอนาคต ความไมรในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมนเปนปจจย ธรรมนจงเกด ขน ความไมร ความไมเหน ความไมตรสร ความไมรโดยสมควร ความไมรตามความจรง ความ ไมแทงตลอด ความไมถอเอาใหถกตอง ความไมหยงลงโดยรอบคอบ ความไมพนจ ความไม พจารณา ความไมทาใหประจกษแจง ความทรามปญญา ความโงเขลา ความไมรชด ความหลง ความลมหลง ความหลงใหล อวชชา โอฆะคออวชชา โยคะคออวชชา อนสยคออวชชา ปรยฏฐานคออวชชา ลมคออวชชา อกศลมลคอโมหะ นเรยกวา อวชชาสญโญชน. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนสญโญชน. [๗๓๐] ธรรมไมเปนสญโญชน เปนไฉน? เวนสญโญชนธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ทเหลอ ซง เปนกามาวจร รปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนสญโญชน. [๗๓๑] ธรรมเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของสญโญชน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 256 ธรรมไมเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของสญโญชน. [๗๓๒] ธรรมสมปยตดวยสญโญชน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยสญโญชนธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยสญโญชน. ธรรมวปปยตจากสญโญชน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากสญโญชนธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากสญโญชน. [๗๓๓] ธรรมเปนสญโญชนและเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? สญโญชนธรรมเหลานนนนแหละ ชอวา ธรรมเปนสญโญชนและเปนอารมณของ สญโญชน. ธรรมเปนอารมณของสญโญชนแตไมเปนสญโญชน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนอารมณของสญโญชนโดยสญโญชนธรรมเหลานน เวนสญโญชน ธรรมเหลานนเสย คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอารมณของสญโญชนแตไมเปนสญโญชน. [๗๓๔] ธรรมเปนสญโญชนและสมปยตดวยสญโญชน เปนไฉน? กามราคสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยกามราคสญโญชน ปฏฆสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยปฏฆสญโญชน มานสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยมานสญโญชน ทฏฐสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยทฏฐสญโญชน

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 257 วจกจฉาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยวจกจฉาสญโญชน สลพพตปรามาสสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดย อวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดย สลพพตปรามาสสญโญชน ภวราคาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยภวราคสญโญชน อสสาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอสสาสญโญชน มจฉรยสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยอวชชาสญโญชน อวชชาสญโญชน เปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน โดยมจฉรยสญโญชน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน. ธรรมสมปยตดวยสญโญชนแตไมเปนสญโญชน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยสญโญชนธรรมเหลานน เวนสญโญชนธรรมเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยสญโญชน. [๗๓๕] ธรรมวปปยตจากสญโญชนแตเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากสญโญชนธรรมเหลานน คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากสญโญชนแตเปนอารมณของสญโญชน. ธรรมวปปยตจากสญโญชนและไมเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากสญโญชนและไมเปนอารมณของสญโญชน. สญโญชนโคจฉกะ จบ -------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 258 คนถโคจฉกะ [๗๓๖] ธรรมเปนคนถะ เปนไฉน? คนถะ ๔ คอ อภชฌากายคนถะ พยาปาทกายคนถะ สลพพตปรามาสกายคนถะ อทงสจจาภนเวสกายคนถะ. [๗๓๗] บรรดาคนถะ ๔ นน อภชฌากายคนถะ เปนไฉน? ความกาหนด ความกาหนดนก ความคลอยตามอารมณ ความยนด ความเพลดเพลน ความกาหนดดวยอานาจความเพลดเพลน ความกาหนดนกแหงจต ความอยาก ความสยบ ความหมกมน ความใคร ความรกใคร ความของอย ความจมอย ธรรมชาตผคราไป ธรรมชาต ผหลอกลวง ธรรมชาตผยงสตวใหเกด ธรรมชาตผยงสตวใหเกดพรอม ธรรมชาตอนรอยรด ธรรมชาตอนมขาย ธรรมชาตอนกาซาบใจ ธรรมชาตอนซานไป ธรรมชาตเหมอนเสนดาย ธรรมชาตอนแผไป ธรรมชาตผประมวลมา ธรรมชาตเปนเพอนสอง ปณธาณ ธรรมชาตผนาไป สภพ ตณหาเหมอนปา ตณหาเหมอนดง ความเกยวของ ความเยอใย ความหวงใย ความ ผกพน ความหวง กรยาทหวง ภาวะทหวง ความหวงรป ความหวงเสยง ความหวงกลน ความหวงรส ความหวงโผฏฐพพะ ความหวงลาภ ความหวงทรพย ความหวงบตร ความหวงชวต ธรรมชาตผกระซบ ธรรมชาตผกระซบทว ธรรมชาตผกระซบยง การกระซบ กรยาทกระซบ ความ ทกระซบ การละโมบ กรยาทละโมบ ความละโมบ ธรรมชาตเปนเหตซมซานไป ภาวะทใคร อารมณดๆ ความกาหนดในฐานะอนไมควร ความโลภเกนพอด ความตดใจ กรยาทตดใจ ความปรารถนา ความกระหยมใจ ความปรารถนานก กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา ตณหา ในรปภพ ตณหาในอรปภพ ตณหาในนโรธ [คอราคะทสหรคตดวยอจเฉททฏฐ] รปตณหา สททตณหา คนธตณหา รสตณหา โผฏฐพพตณหา ธมมตณหา โอฆะ โยคะ คนถะ อปาทาน อาวรณ นวรณ เครองปดบง เครองผก อปกเลส อนสย ปรยฏฐาน ตณหาเหมอนเถาวลย ความปรารถนามวตถอยางตางๆ รากเงาแหงทกข เหตแหงทกข แดนเกดแหงทกข บวงแหงมาร เบดแหงมาร แดนแหงมาร ตณหาเหมอนแมนา ตณหาเหมอนขาย ตณหาเหมอนเชอกผก ตณหาเหมอนสมทร อภชฌา อกศลมลคอโลภะ อนใด นเรยกวา อภชฌากายคนถะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 259 [๗๓๘] พยาปาทกายคนถะ เปนไฉน? อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดกระทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขน ไดดวยคดวา ผนกาลงทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนจกทาความ เสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเสอมเสย ฯลฯ กาลงทาความ เสอมเสย ฯลฯ จกทาความเสอมเสยแกคนทรกทชอบพอของเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเจรญ ฯลฯ กาลงทาความเจรญ ฯลฯ จกทาความเจรญแกคนผไมเปนทรกไมเปนท ชอบพอของเรา หรออาฆาตยอมเกดขนไดในฐานะอนใชเหต จตอาฆาต ความขดเคอง ความ กระทบกระทง ความแคน ความเคอง ความขนเคอง ความพลงพลาน โทสะ ความคด ประทษราย ความขนจต ธรรมชาตทประทษรายใจ โกรธ กรยาทโกรธ ภาวะทโกรธ มลกษณะ เชนวาน อนใด [และ] การคดประทษราย กรยาทคดประทษราย ความคดประทษราย การ คดปองราย กรยาทคดปองราย ความคดปองราย ความโกรธ ความแคน ความดราย ความ ปากราย ความไมแชมชนแหงจต นเรยกวา พยาปาทกายคนถะ. [๗๓๙] สลพพตปรามาสกายคนถะ เปนไฉน? ความเหนวา ความบรสทธยอมมไดดวยศล ดวยพรต ดวยศลพรตของสมณพราหมณ ในภายนอกแตศาสนาน ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความ ยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สลพพตปรามาสกายคนถะ. [๗๔๐] อทงสจจาภนเวสกายคนถะ เปนไฉน? ความเหนวา โลกเทยง นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด วาโลกไมเทยง นแหละ จรง อยางอนเปลา ดงนกด วาโลกมทสด นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด วาโลกไมม ทสด นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด วาชพอนนนสรระกอนนน นแหละจรง อยางอน เปลา ดงนกด วาชพเปนอนสรระกเปนอน นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด วาสตวยง เปนอยเบองหนาแตมรณะ นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด วาสตวไมเปนอยเบองหนาแต มรณะ นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด วาสตวยงเปนอยกมไมเปนอยกมเบองหนาแตมรณะ นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด วาสตวยงเปนอยกไมใช ไมเปนอยกไมใชเบองหนาแต

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 260 มรณะ นแหละจรง อยางอนเปลา ดงนกด ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดาร คอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความ ยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกด แหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อทงสจจาภนเวสกาย คนถะ. มจฉาทฏฐแมทกอยาง เวนสลพพตปรามาสกายคนถะ จดเปนอทงสจจาภนเวสกายคนถะ. สภาวะธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนคนถะ. [๗๔๑] ธรรมไมเปนคนถะ เปนไฉน? เวนคนถธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรมทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนคนถะ. [๗๔๒] ธรรมเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของ คนถะ. ธรรมไมเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของคนถะ. [๗๔๓] ธรรมสมปยตดวยคนถะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยคนถธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยคนถะ. ธรรมวปปยตจากคนถะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากคนถธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากคนถะ. [๗๔๔] ธรรมเปนคนถะและเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? คนถธรรมเหลานนนนเอง ชอวา ธรรมเปนคนถะและเปนอารมณของคนถะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 261 ธรรมเปนอารมณของคนถะแตไมเปนคนถะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนอารมณของคนถะโดยคนถธรรมเหลานน เวนคนถธรรมเหลานนเสย คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน อารมณของคนถะแตไมเปนคนถะ. [๗๔๕] ธรรมเปนคนถะและสมปยตดวยคนถะ เปนไฉน? สลพพตปรามาสกายคนถะ เปนคนถะ และสมปยตดวยคนถะ โดยอภชฌากายคนถะ อภชฌากายคนถะ เปนคนถะ และสมปยตดวยคนถะ โดยสลพพตปรามาสกายคนถะ อทงสจจาภนเวสกายคนถะ เปนคนถะ และสมปยตดวยคนถะ โดยอภชฌากายคนถะ อภชฌากายคนถะ เปนคนถะ และสมปยตดวยคนถะ โดยอทงสจจาภนเวสกายคนถะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนคนถะและสมปยตดวยคนถะ. ธรรมสมปยตดวยคนถะแตไมเปนคนถะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยคนถธรรมเหลานน เวนคนถธรรมเหลานนเสย คอ เวทนา ขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยคนถะแตไมเปนคนถะ. [๗๔๖] ธรรมวปปยตจากคนถะแตเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากคนถธรรมเหลานน คอกศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากคนถะแตเปนอารมณของคนถะ. ธรรมวปปยตจากคนถะและไมเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปปยตจากคนถะและไมเปนอารมณของคนถะ. คนถโคจฉกะ จบ -----------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 262 โอฆ-โยคโคจฉกะ [๗๔๗] ธรรมเปนโอฆะ เปนไฉน? ฯลฯ ธรรมเปนโยคะ เปนไฉน? ฯลฯ โอฆ-โยคโคจฉกะ จบ ------------- นวรณโคจฉกะ [๗๔๘] ธรรมเปนนวรณ เปนไฉน? นวรณ ๖ คอ กามฉนทนวรณ พยาปาทนวรณ ถนมทธนวรณ อทธจจกกกจจนวรณ วจกจฉานวรณ อวชชานวรณ. [๗๔๙] บรรดานวรณ ๖ นน กามฉนทนวรณ เปนไฉน? ความพอใจคอความใคร ความกาหนดคอความใคร ความเพลดเพลนคอความใคร ตณหาคอความใคร สเนหาคอความใคร ความเรารอนคอความใคร ความสยบคอความใคร ความหมกมนคอความใคร ในกามทงหลาย อนใด นเรยกวา กามฉนทนวรณ. [๗๕๐] พยาปาทนวรณ เปนไฉน? อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดกระทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขน ไดดวยคดวา ผนกาลงทาความเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดไดดวยคดวา ผนจกทาความเสอมเสย แกเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเสอมเสย ฯลฯ กาลงทาความเสอม เสย ฯลฯ จกทาความเสอมเสยแกคนทรกทชอบพอของเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเจรญ ฯลฯ กาลงทาความเจรญ ฯลฯ จกทาความเจรญแกคนผไมเปนทรกไมเปน ทชอบพอของเรา หรออาฆาตยอมเกดขนไดในฐานะอนใชเหต จตอาฆาต ความขดเคอง ความ กระทบกระทง ความแคน ความเคอง ความขนเคอง ความพลงพลาน โทสะ ความประทษราย ความมงคดประทษราย ความขนจต ธรรมชาตทประทษรายใจ โกรธ กรยาทโกรธ ภาวะทโกรธ มลกษณะเชนวาน อนใด [และ] การคดประทษราย กรยาทคดประทษราย ความคดประทษราย การคดปองราย กรยาทคดปองราย ความคดปองราย ความโกรธ ความแคน ความดราย ความ ปากราย ความไมแชมชนแหงจต นเรยกวา พยาปาทนวรณ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 263 [๗๕๑] ถนมทธนวรณ เปนไฉน? ถนมทธะนน แยกเปนถนะอยางหนง มทธะอยางหนง. ใน ๒ อยางนน ถนะ เปนไฉน? ความไมสมประกอบแหงจต ความไมควรแกการงานแหงจต ความทอแท ความถดถอย ความหดห อาการทหดห ภาวะทหดห ความซบเซา อาการทซบเซา ภาวะทซบเซาแหงจต อนใด นเรยกวา ถนะ. มทธะ เปนไฉน? ความไมสมประกอบแหงนามกาย ความไมควรแกงานแหงนามกาย ความปกคลม ความหมหอ ความปดบงไวภายใน ความงวงเหงา ความหาวนอน ความโงกงวง ความหาวนอน อาการทหาวนอน ภาวะทหาวนอน อนใด นเรยกวา มทธะ. ถนะและมทธะดงวาน รวมเรยกวา ถนมทธนวรณ. [๗๕๒] อทธจจกกกจจนวรณ เปนไฉน? อทธจจกกกจจะนน แยกเปนอทธจจะอยางหนง กกกจจะอยางหนง. ใน ๒ อยางนน อทธจจะ เปนไฉน? ความฟงซานแหงจต ความไมสงบแหงจต ความวนวายใจ ความพลานแหงจต อนใด นเรยกวา อทธจจะ. กกกจจะ เปนไฉน? ความสาคญวาควรในของทไมควร ความสาคญวาไมควรในของทควร ความสาคญวาม โทษในของทไมมโทษ ความสาคญวาไมมโทษในของทมโทษ การราคาญ กรยาทราคาญ ความ ราคาญ ความเดอดรอนใจ ความยงใจ ซงมลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา กกกจจะ. อทธจจะและกกกจจะน รวมเรยกวา อทธจจกกกจจนวรณ. [๗๕๓] วจกจฉานวรณ เปนไฉน? ปถชนเคลอบแคลงสงสยในพระศาสดา ในพระธรรม ในพระสงฆ ในสกขา ในสวน อดต ในสวนอนาคต ทงในสวนอดตและสวนอนาคต ในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรม นเปนปจจยธรรมนจงเกดขน การเคลอบแคลง กรยาทเคลอบแคลง ความเคลอบแคลง ความ คดเหนไปตางๆ นานา ความตดสนอารมณไมได ความเหนเปนสองแง ความเหนเหมอนทาง

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 264 สองแพรง ความสงสย ความไมสามารถจะถอเอาโดยสวนเดยวได ความคดสายไป ความคด คดพราไป ความไมสามารถจะหยงลงถอเอาเปนยตได ความกระดางแหงจต ความลงเลใจ ม ลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา วจกจฉานวรณ. [๗๕๔] อวชชานวรณ เปนไฉน? ความไมรในทกข ความไมรในทกขสมทย ความไมรในทกขนโรธ ความไมรในทกข นโรธคามนปฏปทา ความไมรในสวนอดต ความไมรในสวนอนาคต ความไมรในสวนอดตและ สวนอนาคต ความไมรในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมนเปนปจจยธรรมนจงเกดขน ความไมร ความไมเหน ความไมตรสร ความไมรโดยสมควร ความไมรตามความเปนจรง ความไมแทงตลอด ความไมถอเอาใหถกตอง ความไมหยงลงโดยรอบคอบ ความไมพนจ ความ ไมพจารณา ความไมทาใหประจกษ ความมปญญาทราม ความโงเขลา ความไมรชด ความหลง ความลมหลง ความหลงใหล อวชชา โอฆะคออวชชา โยคะคออวชชา อนสยคออวชชา ปรยฏฐานคออวชชา ลมคออวชชา อกศลมลคอโมหะ มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อวชชานวรณ. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนนวรณ. [๗๕๕] ธรรมไมเปนนวรณ เปนไฉน? เวนนวรณธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรมทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนนวรณ. [๗๕๖] ธรรมเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของ นวรณ. ธรรมไมเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของนวรณ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 265 [๗๕๗] ธรรมสมปยตดวยนวรณ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยนวรณธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยนวรณ. ธรรมวปปยตจากนวรณ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากนวรณธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากนวรณ. [๗๕๘] ธรรมเปนนวรณ และเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? นวรณเหลานนนนเอง ชอวาธรรมเปนนวรณและเปนอารมณของนวรณ. ธรรมเปนอารมณของนวรณแตไมเปนนวรณ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนอารมณของนวรณโดยนวรณธรรมเหลานน เวนนวรณธรรมเหลานน เสย คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน อารมณของนวรณแตไมเปนนวรณ. [๗๕๙] ธรรมเปนนวรณและสมปยตดวยนวรณ เปนไฉน? กามฉนทนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอวชชานวรณ อวชชานวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยกามฉนทนวรณ พยาปาทนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอวชชานวรณ อวชชานวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยพยาปาทนวรณ ถนมทธนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอวชชานวรณ อวชชานวรณเปน นวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยถนมทธนวรณ อทธจจนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอวชชานวรณ อวชชานวรณเปน นวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอทธจจนวรณ กกกจจนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอวชชานวรณ อวชชานวรณเปน นวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยกกกจจนวรณ วจกจฉานวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอวชชานวรณ อวชชานวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยวจกจฉานวรณ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 266 กามฉนทนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอทธจจนวรณ อทธจจนวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยกามฉนทนวรณ พยาปาทนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอทธจจนวรณ อทธจจนวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยพยาปาทนวรณ ถนมทธนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอทธจจนวรณ อทจจนวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยถนมทธนวรณ กกกจจนวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอทธจจนวรณ อทธจจนวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยกกกจจนวรณ วจกจฉานวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอทธจจนวรณ อทธจจนวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยวจกจฉานวรณ อวชชานวรณเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอทธจจนวรณ อทธจจนวรณ เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ โดยอวชชานวรณ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนนวรณและสมปยตดวยนวรณ. ธรรมสมปยตดวยนวรณแตไมเปนนวรณ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยนวรณธรรมเหลานน เวนนวรณธรรมเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยนวรณแตไมเปน นวรณ. [๗๖๐] ธรรมวปปยตจากนวรณแตเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากนวรณธรรมเหลานน คอ กศลธรรม อพยากตธรรม ประเภท ทยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากนวรณแตเปนอารมณของนวรณ. ธรรมวปปยตจากนวรณและไมเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปปยตจากนวรณ และไมเปนอารมณของนวรณ. นวรณโคจฉกะ จบ -----------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 267 ปรามาสโคจฉกะ [๗๖๑] ธรรมเปนปรามาสะ เปนไฉน? ทฏฐปรามาสะ. ทฏฐปรามาสะ เปนไฉน? ความเหนวา โลกเทยงกด วาโลกไมเทยงกด วาโลกมทสดกด วาโลกไมมทสดกด วาชพอนนน สรระกอนนนกด วาชพเปนอน สรระกเปนอนกด วาสตวยงเปนอยเบองหนา แตมรณะกด วาสตวไมเปนอยเบองหนาแตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกม ไมเปนอยกม เบอง หนาแตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกไมใช ไมเปนอยกไมใชเบองหนาแตมรณะกด ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความ ผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา ทฏฐปรามาสะ. มจฉาทฏฐ แมทกอยาง จดเปนทฏฐปรามาสะ. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนปรามาสะ. ธรรมไมเปนปรามาสะ เปนไฉน? เวนปรามาสธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรมทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนปรามาสะ. [๗๖๒] ธรรมเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน อารมณของปรามาสะ. ธรรมไมเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของปรามาสะ. [๗๖๓] ธรรมสมปยตดวยปรามาสะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยปรามาสธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยปรามาสะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 268 ธรรมวปปยตจากปรามาสะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากปรามาสธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากปรามาสะ. [๗๖๔] ธรรมเปนปรามาสะและเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? ปรามาสะนนนนแล ชอวา ธรรมเปนปรามาสะและเปนอารมณของปรามาสะ. ธรรมเปนอารมณของปรามาสะแตไมเปนปรามาสะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนอารมณของปรามาสะโดยปรามาสธรรมเหลานน เวนปรามาสธรรม เหลานนเสย คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะทเหลอ ซง เปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของปรามาสะแตไมเปนปรามาสะ. [๗๖๕] ธรรมวปปยตจากปรามาสะแตเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากปรามาสธรรมเหลานน คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยา กตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแก รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากปรามาสะแตเปนอารมณของปรามาสะ. ธรรมวปปยตจากปรามาสะและไมเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปปยตจากปรามาสะและไมเปนอารมณของปรามาสะ. ปรามาสโคจฉกะ จบ -------------- มหนตรทกะ [๗๖๖] ธรรมมอารมณ เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมม อารมณ. ธรรมไมมอารมณ เปนไฉน? รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมอารมณ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 269 [๗๖๗] ธรรมเปนจต เปนไฉน? จกขวญญาณ โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ กายวญญาณ มโนธาต มโนวญญาณธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนจต. ธรรมไมเปนจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมไมเปนจต. [๗๖๘] ธรรมเปนเจตสก เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเจตสก. ธรรมไมเปนเจตสก เปนไฉน? จต รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนเจตสก. [๗๖๙] ธรรมสมปยตดวยจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยจต. ธรรมวปปยตจากจต เปนไฉน? รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปยตจากจต. จต จะกลาววาสมปยตดวยจตกไมได วาวปปยตจากจตกไมได. [๗๗๐] ธรรมเจอกบจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเจอกบจต. ธรรมไมเจอกบจต เปนไฉน? รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเจอกบจต. จต จะกลาววาเจอกบจตกไมได วาไมเจอกบจตกไมได. [๗๗๑] ธรรมมจตเปนสมฏฐาน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ, กายวญญต วจวญญต หรอรปแมอนใดซง เกดแตจต มจตเปนเหต มจตเปนสมฏฐาน มอย คอ รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รป อปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมจตเปนสมฏฐาน. ธรรมไมมจตเปนสมฏฐาน เปนไฉน? จต รปทเหลอ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมจตเปนสมฏฐาน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 270 [๗๗๒] ธรรมเกดรวมกบจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ, กายวญญต วจวญญต สภาวธรรมเหลานชอ วา ธรรมเกดรวมกบจต. ธรรมไมเกดรวมกบจต เปนไฉน? จต รปทเหลอ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเกดรวมกบจต. [๗๗๓] ธรรมเกดคลอยตามจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ, กายวญญต วจวญญต สภาวธรรมเหลานชอ วา ธรรมเกดคลอยตามจต. ธรรมไมเกดคลอยตามจต เปนไฉน? จต รปทเหลอ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเกดคลอยตามจต. [๗๗๔] ธรรมเจอกบจตและมจตเปนสมฏฐาน เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเจอกบจตและม จตเปนสมฏฐาน. ธรรมไมเจอกบจตและไมมจตเปนสมฏฐาน เปนไฉน? จต รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเจอกบจตและไมม จตเปนสมฏฐาน. [๗๗๕] ธรรมเจอกบจต มจตเปนสมฏฐาน และเกดรวมกบจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเจอกบจต มจต เปนสมฏฐาน และเกดรวมกบจต. ธรรมไมเจอกบจต ไมมจตเปนสมฏฐาน และไมเกดรวมกบจต เปนไฉน? จต รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเจอกบจต ไมม จตเปนสมฏฐาน และไมเกดรวมกบจต. [๗๗๖] ธรรมเจอกบจต มจตเปนสมฏฐาน และเกดคลอยตามจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเจอกบจต มจต เปนสมฏฐาน และเกดคลอยตามจต. ธรรมไมเจอกบจต ไมมจตเปนสมฏฐาน และไมเกดคลอยตามจต เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 271 จต รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเจอกบจต ไมม จตเปนสมฏฐาน และไมเกดคลอยตามจต. [๗๗๗] ธรรมเปนภายใน เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ มนายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนภายใน. ธรรมเปนภายนอก เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ ธมมายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนภายนอก. [๗๗๘] ธรรมอาศยมหาภตรปเกด เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอาศยมหาภตรปเกด. ธรรมไมอาศยมหาภตรปเกด เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ มหาภตรป ๔ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมอาศยมหาภตรปเกด. [๗๗๙] ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐเขายดครอง เปนไฉน? วบากแหงกศลธรรมและอกศลธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ และรปทกรรมแตงขน สภาวธรรมเหลานชอ วา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐเขายดครอง. ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐไมเขายดครอง เปนไฉน? กศลธรรมและอกศลธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, ธรรมทเปนกรยา ไมใชกศล ไมใชอกศล ไมใชกรรม วบาก, รปทกรรมมไดแตงขน, มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนเจตนากรรมทสมปยตดวยตณหาทฏฐไมเขายดครอง. มหนตรทกะ จบ. ----------- อปาทานโคจฉกะ [๗๘๐] ธรรมเปนอปาทาน เปนไฉน? อปาทาน ๔ คอ กามปาทาน ทฏปาทาน สลพพตปาทาน อตตวาทปาทาน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 272 [๗๘๑] บรรดาอปาทาน ๔ นน กามปาทาน เปนไฉน? ความพอใจคอความใคร ความกาหนดคอความใคร ความเพลดเพลนคอความใคร ตณหาคอความใคร สเนหาคอความใคร ความเรารอนคอความใคร ความสยบคอความใคร ความหมกมนคอความใครในกามทงหลาย อนใด นชอวากามปาทาน. [๗๘๒] ทฏปาทาน เปนไฉน? ความเหนวา ทานทใหแลวไมมผล การบชาไมมผล การบวงสรวงไมมผล ผลวบาก ของกรรมททาดทาชวไมม โลกนไมม โลกอนไมม มารดาไมม บดาไมม สตวผทจตและ อปบตไมม สมณพราหมณผปฏบตดปฏบตชอบไมมในโลก สมณพราหมณทกระทาใหแจงซงโลก นและโลกอนดวยปญญาอนยงเองแลวประกาศใหคนอนรไดไมมในโลก ดงน ทฏฐ ความเหน ไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปร แหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา ทฏปาทาน. เวนสลพพตปาทานและอตตวาทปาทานเสย มจฉาทฏฐแมทกอยาง จดเปนทฏปาทาน. [๗๘๓] สลพพตปาทาน เปนไฉน? ความเหนวา ความบรสทธยอมมไดดวยศล ดวยพรต ดวยศลพรต ของสมณพราหมณ ในภายนอกแตศาสนาน ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปรแหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความ พนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สลพพตปาทาน. [๗๘๔] อตตาวาทปาทาน เปนไฉน? ปถชนในโลกน ผไรการศกษา ไมไดเหนพระอรยเจาทงหลาย ไมฉลาดในธรรมของ พระอรยเจา ไมไดฝกฝนในธรรมของพระอรยเจา ไมไดเหนสตบรษทงหลาย ไมฉลาดในธรรม ของสตบรษ ไมไดฝกฝนในธรรมของสตบรษ ยอมเหนรปเปนตน หรอเหนตนมรป เหนรป ในตน เหนตนในรป ยอมเหนเวทนาเปนตน หรอเหนตนมเวทนา เหนเวทนาในตน เหน ตนในเวทนา ยอมเหนสญญาเปนตน หรอเหนตนมสญญา เหนสญญาในตน เหนตนในสญญา

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 273 ยอมเหนสงขารเปนตน หรอเหนตนมสงขาร เหนสงขารในตน เหนตนในสงขาร ยอมเหน วญญาณเปนตน หรอเหนตนมวญญาณ เหนวญญาณในตน เหนตนในวญญาณ ทฏฐ ความ เหนไปขางทฏฐ ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปร แหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อตตวาทปาทาน. สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอปาทาน. [๗๘๕] ธรรมไมเปนอปาทาน เปนไฉน? เวนอปาทานธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรมทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนอปาทาน. [๗๘๖] ธรรมเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของ อปาทาน. ธรรมไมเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของอปาทาน. [๗๘๗] ธรรมสมปยตดวยอปาทาน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยอปาทานธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยอปาทาน. ธรรมวปปยตจากอปาทาน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากอปาทานธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากอปาทาน. [๗๘๘] ธรรมเปนอปาทานและเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? อปาทานเหลานนนนแล ชอวา ธรรมเปนอปาทานและเปนอารมณของอปาทาน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 274 ธรรมเปนอารมณของอปาทานแตไมเปนอปาทาน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนอารมณของอปาทาน โดยอปาทานธรรมเหลานน เวนอปาทานเหลา นนเสย คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแกรปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของอปาทานแตไมเปนอปาทาน. [๗๘๙] ธรรมเปนอปาทานและสมปยตดวยอปาทาน เปนไฉน? ทฏปาทาน เปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน โดยกามปาทาน กามปาทาน เปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน โดยทฏปาทาน สลพพตปาทาน เปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน โดยกามปาทาน กามปาทาน เปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน โดยสลพพตปาทาน อตตวาทปาทาน เปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน โดยกามปาทาน กามปาทาน เปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน โดยอตตวาทปาทาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอปาทานและสมปยตดวยอปาทาน. ธรรมสมปยตดวยอปาทานแตไมเปนอปาทาน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยอปาทานธรรมเหลานน เวนอปาทานธรรมเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยอปาทานแตไมเปน อปาทาน. [๗๙๐] ธรรมวปปยตจากอปาทานแตเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากอปาทานธรรมเหลานน คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแกรปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากอปาทานแตเปนอารมณของอปาทาน. ธรรมวปปยตจากอปาทานและไมเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปปยตจากอปาทานและไมเปนอารมณของอปาทาน. อปาทานโคจฉกะ จบ ----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 275 กเลสโคจฉกะ [๗๙๑] ธรรมเปนกเลส เปนไฉน? กเลสวตถ ๑๐ คอ โลภะ โทสะ โมหะ มานะ ทฏฐ วจกจฉา ถนะ อทธจจะ อหรกะ อโนตตปปะ [๗๙๒] บรรดากเลสวตถ ๑๐ นน โลภะ เปนไฉน? ความกาหนด ความกาหนดนก ความคลอยตามอารมณ ความยนด ความเพลดเพลน ความกาหนดดวยอานาจความเพลดเพลน ความกาหนดนกแหงจต ความอยาก ความสยบ ความหมกมน ความใคร ความรกใคร ความของอย ความจมอย ธรรมชาตผคราไป ธรรมชาต ผหลอกลวง ธรรมชาตผยงสตวใหเกด ธรรมชาตผยงสตวใหเกดพรอม ธรรมชาตอนรอยรด ธรรมชาตอนมขาย ธรรมชาตอนกาซาบใจ ธรรมชาตอนซานไป ธรรมชาตเหมอนเสนดาย ธรรมชาตอนแผไป ธรรมชาตผประมวลมา ธรรมชาตเปนเพอนสอง ปณธาน ธรรมชาตผนาไป สภพ ตณหาเหมอนปา ตณหาเหมอนดง ความเกยวของ ความเยอใย ความหวงใย ความ ผกพน การหวง กรยาทหวง ความหวง ความหวงรป ความหวงเสยง ความหวงกลน ความ หวงรส ความหวงโผฏฐพพะ ความหวงลาภ ความหวงทรพย ความหวงบตร ความหวงชวต ธรรมชาตผกระซบ ธรรมชาตผกระซบทว ธรรมชาตผกระซบยง การกระซบ กรยาทกระซบ ความกระซบ การละโมบ กรยาทละโมบ ความละโมบ ธรรมชาตเปนเหตซมซานไป ความ ใครในอารมณดๆ ความกาหนดในฐานะอนไมควร ความโลภเกนพอด ความตดใจ กรยาท ตดใจ ความปรารถนา ความกระหยมใจ ความปรารถนานก กามตณหา ภวตณหา วภวตณหา ตณหาในรปภพ ตณหาในอรปภพ ตณหาในนโรธ [คอราคะทสหรคตดวยอจเฉททฏฐ] รปตณหา สททตณหา คนธตณหา รสตณหา โผฏฐพพตณหา ธมมตณหา โอฆะ โยคะ คนถะ อปาทาน อาวรณ นวรณ เครองปดบง เครองผก อปกเลส อนสย ปรยฏฐาน ตณหาเหมอน เถาวลย ความปรารถนาวตถมอยางตางๆ รากเงาแหงทกข เหตแหงทกข แดนเกดแหงทกข บวงแหงมาร เบดแหงมาร แดนแหงมาร ตณหาเหมอนแมนา ตณหาเหมอนขาย ตณหาเหมอน เชอกผก ตณหาเหมอนสมทร อภชฌา อกศล มลคอโลภะ อนใด นเรยกวา โลภะ. [๗๙๓] โทสะ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 276 อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดกระทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขน ไดดวยคดวา ผนกาลงทาความเสอมเสยแกเรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนจกทาความ เสอมเสย ฯลฯ กาลงทาความเสอมเสย ฯลฯ จกทาความเสอมเสยแกคนทรกทชอบพอของ เรา อาฆาตยอมเกดขนไดดวยคดวา ผนไดทาความเจรญ ฯลฯ กาลงทาความเจรญ ฯลฯ จกทา ความเจรญแกคนผไมเปนทรกไมเปนทชอบพอของเรา หรออาฆาตยอมเกดขนไดในฐานะอนใช เหต จตอาฆาต ความขดเคอง ความกระทบกระทง ความแคน ความเคอง ความขนเคอง ความพลงพลาน โทสะ ความคดประทษราย ความมงคดประทษราย ความขนจต ธรรมชาตท ประทษรายใจ โกรธ กรยาทโกรธ ความโกรธ มลกษณะเชนวาน อนใด [และ] การคดประทษราย กรยาทคดประทษราย ความคดประทษราย การคดปองราย กรยาทคดปองราย ความคดปองราย ความโกรธ ความแคน ความดราย ความปากราย ความไมแชมชนแหงจต นเรยกวา โทสะ. [๗๙๔] โมหะ เปนไฉน? ความไมรในทกข ความไมรในทกขสมทย ความไมรในทกขนโรธ ความไมรในทกข นโรธคามนปฏปทา ความไมรในสวนอดต ความไมรในสวนอนาคต ความไมรทงในสวนอดต และสวนอนาคต ความไมรในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรมนเปนปจจยธรรมนจงเกดขน ความไมร ความไมเหน ความไมตรสร ความไมรโดยสมควร ความไมรตามความเปนจรง ความไมแทงตลอด ความไมถอเอาโดยถกตอง ความไมหยงลงโดยรอบคอบ ความไมพนจ การไมพจารณา การไมทาใหประจกษ ความทรามปญญา ความโงเขลา ความไมรชด ความหลง ความลมหลง ความหลงใหล อวชชา โอฆะคออวชชา โยคะคออวชชา อนสยคออวชชา ปรยฏฐานคออวชชา ลมคออวชชา อกศลมลคอโมหะ มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา โมหะ. [๗๙๕] มานะ เปนไฉน? การถอตววา เราดกวาเขา เราเสมอกบเขา เราเลวกวาเขา การถอตว กรยาทถอตว ความถอตว มลกษณะเชนวาน อนใด การยกตน การเทดตน การเชดชตนดจธง การยกจต ขน ความมจตตองการเปนดจธง นเรยกวา มานะ. [๗๙๖] ทฏฐ เปนไฉน? ความเหนวา โลกเทยงกด วาโลกไมเทยงกด วาโลกมทสดกด วาโลกไมมทสดกด วาชพอนนน สรระกอนนนกด วาชพเปนอน สรระกเปนอนกด วาสตวยงเปนอยเบองหนาแต มรณะกด วาสตวไมเปนอยเบองหนาแตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกม ไมเปนอยกม เบองหนา

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 277 แตมรณะกด วาสตวยงเปนอยกไมใช ไมเปนอยกไมใชเบองหนาแตมรณะกด ทฏฐ ความเหน ไปขางหนา ปาชฏคอทฏฐ กนดารคอทฏฐ ความเหนเปนขาศกตอสมมาทฏฐ ความผนแปร แหงทฏฐ สญโญชนคอทฏฐ ความยดถอ ความยดถอมน ความตงมน ความถอผด ทางชว ทางผด ภาวะทผด ลทธเปนบอเกดแหงความพนาศ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวาทฏฐ. มจฉาทฏฐแมทกอยาง จดเปน ทฏฐ. [๗๙๗] วจกจฉา เปนไฉน? ปถชนเคลอบแคลงสงสยในพระศาสดา ในพระธรรม ในพระสงฆ ในสกขา ในสวน อดต ในสวนอนาคต ทงในสวนอดตและสวนอนาคต ในปฏจจสมปปาทธรรมวา เพราะธรรม นเปนปจจยธรรมนจงเกดขน การเคลอบแคลง กรยาทเคลอบแคลง ความเคลอบแคลง ความ คดเหนไปตางๆ นานา ความตดสนอารมณไมได ความเหนเปนสองแง ความเหนเหมอนทาง สองแพรง ความสงสย ความไมสามารถจะถอเอาโดยสวนเดยวได ความคดสายไป ความคด พราไป ความไมสามารถจะหยงลงถอเอาเปนยตได ความกระดางแหงจต ความลงเลใจ ม ลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา วจกจฉา. [๗๙๘] ถนะ เปนไฉน? ความไมสมประกอบแหงจต ความไมควรแกการงานแหงจต ความทอแท ความถดถอย ความหดห อาการทหดห ภาวะทหดห ความซบเซา อาการทซบเซา ภาวะทซบเซาแหงจต อนใด นเรยกวา ถนะ. [๗๙๙] อทธจจะ เปนไฉน? ความฟงซานแหงจต ความไมสงบแหงจต ความวนวายใจ ความพลานแหงจต อนใด นเรยกวา อทธจจะ. [๘๐๐] อหรกะ เปนไฉน? กรยาทไมละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทไมละอายตอการ ประกอบอกศลบาปทงหลาย อนใด นเรยกวา อหรกะ. [๘๐๑] อโนตตปปะ เปนไฉน? กรยาทไมเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทไมเกรงกลวตอ การประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย อนใด นเรยกวา อโนตตปปะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 278 สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกเลส. [๘๐๒] ธรรมไมเปนกเลส เปนไฉน? เวนกเลสธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรมทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขต ธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนกเลส. [๘๐๓] ธรรมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน อารมณของสงกเลส. ธรรมไมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนอารมณของสงกเลส. [๘๐๔] ธรรมเศราหมอง เปนไฉน? อกศลมล ๓ คอ โลภะ โทสะ โมหะ และกเลสทตงอยฐานเดยวกนกบอกศลมลนน เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยอกศลมลนน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมอกศลมลนนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเศราหมอง. ธรรมไมเศราหมอง เปนไฉน? กศลธรรมและอพยากตธรรม ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเศราหมอง. [๘๐๕] ธรรมสมปยตดวยกเลส เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยกเลสธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสปยตดวยกเลส. ธรรมวปปยตจากกเลส เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากกเลสธรรมเหลานน คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากกเลส.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 279 [๘๐๖] ธรรมเปนกเลสและเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? กเลสธรรมเหลานนนนแล ชอวา ธรรมเปนกเลสและเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมเปนอารมณของสงกเลสแตไมเปนกเลส เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เปนอารมณของสงกเลสโดยกเลสธรรมเหลานน เวนกเลสธรรมเหลานน เสย คอ กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร ไดแกรปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของสงกเลสแตไมเปนกเลส. [๘๐๗] ธรรมเปนกเลสและเศราหมอง เปนไฉน? กเลสเหลานนนนแล ชอวา ธรรมเปนกเลสและเศราหมอง. ธรรมเศราหมองแตไมเปนกเลส เปนไฉน? ธรรมเหลาใด เศราหมองโดยกเลสธรรมเหลานน เวนกเลสธรรมเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเศราหมองแตไมเปนกเลส. [๘๐๘] ธรรมเปนกเลสและสมปยตดวยกเลส เปนไฉน? โลภะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลส และสมปยตดวย กเลส โดยโลภะ โทสะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลสและสมปยต ดวยกเลส โดยโทสะ มานะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลสและสมปยตดวย กเลส โดยมานะ ทฏฐ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลสและสมปยต ดวยกเลส โดยทฏฐ วจกจฉา เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยวจกจฉา ถนะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลส และสมปยต ดวยกเลส โดยถนะ อทธจจะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลสและสมปยต ดวยกเลส โดยอทธจจะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 280 อหรกะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลส และสมปยต ดวยกเลส โดยอหรกะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ โมหะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ โลภะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยโลภะ โทสะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยโทสะ โมหะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยโมหะ มานะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยมานะ ทฏฐ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยทฏฐ วจกจฉา เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยวจกจฉา ถนะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยถนะ อหรกะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อทธจจะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ โลภะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยโลภะ โทสะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยโทสะ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 281 โมหะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยโมหะ มานะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยมานะ ทฏฐ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยทฏฐ วจกจฉา เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยวจกจฉา ถนะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยถนะ อทธจจะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และ สมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ อหรกะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ โลภะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโลภะ โทสะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโทสะ โมหะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยโมหะ มานะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยมานะ ทฏฐ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยทฏฐ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 282 วจกจฉา เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยวจกจฉา ถนะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยถนะ อทธจจะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอทธจจะ อหรกะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอโนตตปปะ อโนตตปปะ เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส โดยอหรกะ สภาวธรรมเหลาน ธรรมเปนกเลสและสมปยตดวยกเลส. ธรรมสมปยตดวยกเลสแตไมเปนกเลส เปนไฉน? ธรรมเหลาใด สมปยตดวยกเลสธรรมเหลานน เวนกเลสธรรมเหลานนเสย คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยกเลสแตไมเปน กเลส. [๘๐๙] ธรรมวปปยตจากกเลสแตเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? ธรรมเหลาใด วปปยตจากกเลสธรรมเหลานน คอ กศลธรรม อพยากตธรรม ประเภท ทยงมอาสวะ ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจรรป ไดแกรปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากกเลสแตเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมวปปยตจากกเลสและไมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากกเลสและไมเปนอารมณของสงกเลส. กเลสโคจฉกะ จบ --------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 283 ปฏฐทกะ [๘๑๐] ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? สญโญชน ๓ คอ สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส. [๘๑๑] บรรดาสญโญชน ๓ นน สกกายทฏฐ เปนไฉน? ปถชนในโลกน ผไรการศกษา ไมไดเหนพระอรยเจาทงหลาย ไมฉลาดในธรรมของ พระอรยเจา ไมไดฝกฝนในธรรมของพระอรยเจา ไมไดเหนสตบรษทงหลาย ไมฉลาดในธรรม ของสตบรษ ไมไดฝกฝนในธรรมของสตบรษ ยอมเหนรปเปนตน หรอเหนตนมรป เหนรป ในตน เหนตนในรป ยอมเหนเวทนา ฯลฯ สญญา ฯลฯ สงขาร ฯลฯ วญญาณเปนตน หรอ เหนตนมวญญาณ เหนวญญาณในตน เหนตนในวญญาณ ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สกกายทฏฐ. [๘๑๒] วจกจฉา เปนไฉน? ปถชนเคลอบแคลงสงสย ในพระศาสดา ฯลฯ ความกระดางแหงจต ความลงเลใจ มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา วจกจฉา. [๘๑๓] สลพพตปรามาส เปนไฉน? ความเหนวา ความบรสทธยอมมไดดวยศล ดวยพรต ดวยศลพรต ของสมณพราหมณ ในภายนอกแตศาสนาน ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชน วาน อนใด นเรยกวา สลพพตปรามาส. [๘๑๔] สญโญชน ๓ ดงกลาวมาน และกเลสซงตงอยฐานเดยวกนกบ สญโญชน ๓ นน. เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสญโญชน ๓ นน กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมสญโญชน ๓ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรค ประหาณ. ธรรมอนโสดาปตตมรรคไมประหาณ เปนไฉน? เวนสญโญชนธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรมทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรคไมประหาณ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 284 [๘๑๕] ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน? โลภะ โทสะ โมหะ ทเหลอ และกเลสซงตงอยฐานเดยวกนกบ โลภะ โทสะ โมหะ นน, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวย โลภะ โทสะ โมหะ นน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมโลภะ โทสะ โมหะ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ. ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ เปนไฉน? เวนธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากต ธรรม ทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ. [๘๑๖] ธรรมมสปปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? สญโญชน ๓ คอ สกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส. [๘๑๗] บรรดาสญโญชน ๓ นน สกกายทฏฐ เปนไฉน? ปถชนในโลกน ผไรการศกษา ไมไดเหนพระอรยเจาทงหลาย ไมฉลาดในธรรมของ พระอรยเจา ไมไดฝกฝนในธรรมของพระอรยเจา ไมไดเหนสตบรษทงหลาย ไมฉลาดในธรรม ของสปบรษ ไมไดฝกฝนในธรรมของสปบรษ ยอมเหนรปเปนตน หรอเหนตนมรป เหนรป ในตน เหนตนในรป ยอมเหนเวทนา ฯลฯ สญญา ฯลฯ สงขาร ฯลฯ วญญาณเปนตน หรอ เหนตนมวญญาณ เหนวญญาณในตน หรอเหนตนในวญญาณ ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การยดถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สกกายทฏฐ. [๘๑๘] วจกจฉา เปนไฉน? ปถชนเคลอบแคลง สงสย ในพระศาสดา ฯลฯ ความกระดางแหงจต ความลงเลใจ มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา วจกจฉา. [๘๑๙] สลพพตปรามาส เปนไฉน? ความเหนวา ความบรสทธยอมมไดดวยศล ดวยพรต ของสมณพราหมณในภายนอก แตศาสนาน ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สลพพตปรามาส. [๘๒๐] สญโญชน ๓ ดงกลาวมาน และกเลสทตงอยฐานเดยวกนกบสญโญชน ๓ นน เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสญโญชน ๓ นน, กายกรรม วจกรรม

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 285 มโนกรรม อนมสญโญชน ๓ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหต อนโสดาปตตมรรคประหาณ. สญโญชน ๓ คอ คอสกกายทฏฐ วจกจฉา สลพพตปรามาส สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ. โลภะ โทสะ โมหะ อนตงอยฐานเดยวกนกบสญโญชน ๓ นน สภาวธรรมเหลาน ชอวา สมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ. สวนกเลสอนตงอยฐานเดยวกนกบ โลภะ โทสะ โมหะ นน. เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวย โลภะ โทสะ โมหะ นน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมโลภะ โทสะ โมหะ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอน โสดาปตตมรรคประหาณ. ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคจะประหาณ เปนไฉน? เวนธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากต ธรรมทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปวจร โลกตตระ คอเวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณ ขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดา ปตตมรรคจะประหาณ. [๘๒๑] ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน? โลภะ โทสะ โมหะ ทเหลอ สภาวธรรมเหลานชอวา สมปยตตเหตอนมรรค เบองสง ๓ ประหาณ. สวนกเลสอนตงอยฐานเดยวกบ โลภะ โทสะ โมหะ นน, เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวย โลภะ โทสะ โมหะ นน, กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนม โลภะ โทสะ โมหะ นนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมม สมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ. ธรรมไมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ เปนไฉน? เวนธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 286 วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมสมปยตตเหต อนมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ. [๘๒๒] ธรรมมวตก เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยวตกนน ในภมแหงจตมวตก ทเปน กามาวจร รปาวจร โลกตตระ เวนวตกเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมวตก. ธรรมไมมวตก เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ในภมแหงจตไมมวตก ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร และโลกตตระ, วตก รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมวตก. [๘๒๓] ธรรมมวจาร เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยวจารนน ในภมแหงจตมวจาร ทเปน กามาวจร รปาวจร โลกตตระ เวนวจารเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมวจาร. ธรรมไมมวจาร เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ในภมแหงจตไมมวจาร ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ, วจาร รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมมวจาร. [๘๒๔] ธรรมมปต เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยปตนน ในภมแหงจตมปต ทเปน กามาวจร รปาวจร โลกตตระ เวนปตเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมปต. ธรรมไมมปต เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ในภมแหงจตไมมปต ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ ปต รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมม ปต [๘๒๕] ธรรมสหรคตดวยปต เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยปตนน ในภมแหงจตมปต ทเปน กามาวจร รปาวจร โลกตตระ เวนปตเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยปต. ธรรมไมสรหคตดวยปต เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 287 เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ในจตอนไมเปนภมแหงปต ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ ปต รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไม สหรคตดวยปต. [๘๒๖] ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา เปนไฉน? สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยสขเวทนานนในภมแหง สขเวทนา ทเปนกามาวจร รปาวจร โลกตตระ เวนสขเวทนาเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา. ธรรมไมสหรคตดวยสขเวทนา เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ในจตอนไมเปนภมแหงสขเวทนา ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ สขเวทา รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมสหรคตดวยสขเวทนา. [๘๒๗] ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา เปนไฉน? สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยอเบกขาเวทนานนในภมแหง อเบกขาเวทนา ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร และโลกตตระ เวนอเบกขาเวทนาเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา. ธรรมไมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา เปนไฉน? เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ ในจตอนไมเปนภมแหงอเบกขาเวทนาทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ อเบกขาเวทนา รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลา นชอวา ธรรมไมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา. [๘๒๘] ธรรมเปนกามาวจร เปนไฉน? ขนธ ธาต อายตนะ รป เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ ซงทองเทยวอย นบเนองอย ในภมระหวางน คอ เบองตากาหนดอเวจนรกเปนทสด เบองสงกาหนดเทพชน ปรนมมตวสวตตเปนทสด อนใด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกามาวจร. ธรรมไมเปนกามาวจร เปนไฉน? รปาวจรธรรม อรปาวจรธรรม อปรยาปนนธรรม สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไม เปนกามาวจร.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 288 [๘๒๙] ธรรมเปนรปาวจร เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสก ของทานผเขาสมาบต (กศลฌาน) หรอของทานผอปบต (วปากฌาน) หรอของทานผอยดวยทฏฐธรรมสขวหาร (กรยาฌาน) ซงทองเทยวอย นบเนอง อย ในภมระหวางน คอ เบองตากาหนดพรหมโลกเปนทสด เบองสงกาหนดเทพชนอกนษฐ เปนทสด อนใด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนรปาวจร. ธรรมไมเปนรปาวจร เปนไฉน? กามาวจรธรรม อรปาวจรธรรม อปรยาปนนธรรม สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไม เปนรปาวจร. [๘๓๐] ธรรมเปนอรปาวจร เปนไฉน? ธรรมคอจตและเจตสก ของทานผเขาสมาบต (กศลฌาน) หรอของทานผอปบต (วปากฌาน) หรอของทานผอยดวยทฏฐธรรมสขวหาร (กรยาฌาน) ซงทองเทยวอย นบเนองอย ในภมระหวางน คอเบองตากาหนดเทพผเขาถงอากาสานญจายตนภมเปนทสด เบองสงกาหนด เทพผเขาถงเนวสญญานาสญญายตนภม เปนทสด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอรปาวจร. ธรรมไมเปนอรปาวจร เปนไฉน? กามาวจรธรรม รปาวจรธรรม อปรยาปนนธรรม สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไม เปนอรปาวจร. [๘๓๑] ธรรมเปนปรยาปนนะ เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนปรยาปนนะ. ธรรมเปนอปรยาปนนะ เปนไฉน? มรรค ผลของมรรค และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอปรยาปนนะ. [๘๓๒] ธรรมเปนนยยานกะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนนยยานกะ. อนยยานกธรรม เปนไฉน? เวนนยยานกธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ทเหลอ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา อนยยานกธรรม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 289 [๘๓๓] ธรรมใหผลแนนอน เปนไฉน? อนนตรยกรรม ๕ นยตมจฉาทฏฐ และมรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมใหผลแนนอน. ธรรมใหผลไมแนนอน เปนไฉน? เวนนยตธรรมเหลานนเสย กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ทเหลอ ซงเปน กามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมใหผลไมแนนอน. [๘๓๔] ธรรมยงมธรรมอนยงกวา เปนไฉน? กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ประเภททยงมอาสวะ ซงเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร คอ รปขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมยงม ธรรมอนยงกวา. ธรรมไมมธรรมอนยงกวา เปนไฉน? มรรคและผลของมรรคทเปนโลกตตระ และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมมธรรมอนยงกวา. [๘๓๕] ธรรมเกดกบกเลส เปนไฉน? อกศลมล ๓ คอ โลภะ โทสะ โมหะ และกเลสอนตงอยฐานเดยวกนกบอกศลมล นน. เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ อนสมปยตดวยอกศลมลนน. กายกรรม วจกรรม มโนกรรม อนมอกศลมลนนเปนสมฏฐาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเกดกบกเลส. ธรรมไมเกดกบกเลส เปนไฉน? กศลธรรมและอพยากตธรรม ทเปนกามาวจร รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ คอ เวทนาขนธ ฯลฯ วญญาณขนธ, รปทงหมด และอสงขตธาต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเกดกบกเลส. ปฏฐทกะ จบ ----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 290 สตตนตกทกะ [๘๓๖] ธรรมเปนไปในสวนวชชา เปนไฉน? ธรรมทงหลายทสมปยตดวยอวชชา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนไปในสวน วชชา. ธรรมเปนไปในสวนอวชชา เปนไฉน? ธรรมทงหลายทสมปยตดวยอวชชา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนไปในสวนอวชชา. [๘๓๗] วชชปมธรรม เปนไฉน? ปญญาในอรยมรรค ๓ เบองตา สภาวธรรมเหลาน ชอวา วชชปมธรรม. วชรปมธรรม เปนไฉน? ปญญาในอรหตตมรรคเบองสง สภาวธรรมเหลานชอวา วชรปมธรรม. [๘๓๘] พาลธรรม เปนไฉน? อหรกะ อโนตตปปะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา พาลธรรม. บณฑตธรรม เปนไฉน? หร โอตตปปะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา บณฑตธรรม. กศลธรรมแมทงหมด จดเปนบณฑตธรรม. [๘๓๙] กณหธรรม เปนไฉน? อหรกะ อโนตตปปะ สภาวธรรมเหลานชอวา กณหธรรม. อกศลธรรมแมทงหมด จดเปนกณหธรรม. สกกธรรม เปนไฉน? หร โอตตปปะ สภาวธรรมเหลานชอวา สกกธรรม. กศลธรรมแมทงหมด จดเปนสกกธรรม. [๘๔๐] ตปนยธรรม เปนไฉน? กายทจรต วจทจรต มโนทจรต สภาวธรรมเหลาน ชอวา ตปนยธรรม. อกศลธรรมแมทงหมด จดเปนตปนยธรรม. อตปนยธรรม เปนไฉน? กายสจรต วจสจรต มโนสจรต สภาวธรรมเหลาน ชอวา อตปนยธรรม. กศลธรรมแมทงหมด จดเปนอตปนยธรรม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 291 [๘๔๑] อธวจนธรรม เปนไฉน? การกลาวขาน สมญญา บญญต โวหาร นาม การขนานนาม การตงชอ การออกชอ การระบชอ การเรยกชอ ของธรรมนนๆ อนใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา อธวจนธรรม. ธรรมทงหมดแลชอวา อธวจนปถธรรม. [๘๔๒] นรตตธรรม เปนไฉน? การกลาวขาน สมญญา บญญต โวหาร นาม การขนานนาม การตงชอ การออกชอ การระบชอ การเรยกชอ ของธรรมนนๆ อนใด สภาวธรรมเหลานชอวา นรตตธรรม. ธรรมทงหมดแลชอวา นรตตปถธรรม. [๘๔๓] บญญตธรรม เปนไฉน? การกลาวขาน สมญญา บญญต โวหาร นาม การขนานนาม การตงชอ การออกชอ การระบชอ การเรยกชอ ของธรรมนนๆ อนใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา บญญตธรรม. ธรรมทงหมดแลชอวา บญญตปถธรรม. [๘๔๔] บรรดาธรรมเหลานน นามธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ วญญาณขนธ และอสงขตธาต นเรยกวา นามธรรม. รปธรรม เปนไฉน? มหาภตรป ๔ และรปทอาศยมหาภตรป ๔ นน นเรยกวา รปธรรม. [๘๔๕] อวชชา เปนไฉน? ความไมร ความไมเหน ฯลฯ ลมคออวชชา อกศลมลคอโมหะ อนใด นเรยกวา อวชชา. ภวตณหา เปนไฉน? ความพอใจในภพ ฯลฯ ความหมกมนในภพ ในภพทงหลาย อนใด นเรยกวา ภวตณหา. [๘๔๖] ภวทฏฐ เปนไฉน? ความเหนวา ตนและโลกจกเกด ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอ โดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา ภวทฏฐ. วภวทฏฐ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 292 ความเหนวา ตนและโลกจกไมเกด ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอ โดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา วภวทฏฐ. [๘๔๗] สสสตทฏฐ เปนไฉน? ความเหนวา ตนและโลกเทยง ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดย วปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา สสสตทฏฐ. อจเฉททฏฐ เปนไฉน? ความเหนวา ตนและโลกจกสญ ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดย วปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อจเฉททฏฐ. [๘๔๘] อนตวาทฏฐ เปนไฉน? ความเหนวา ตนและโลกมทสด ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดย วปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อนตวาทฏฐ. อนนตวาทฏฐ เปนไฉน? ความเหนวา ตนและโลกไมมทสด ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอ โดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา อนนตวาทฏฐ. [๘๔๙] ปพพนตานทฏฐ เปนไฉน? ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดยวปลาส อนใด ปรารภสวนอดต เกด ขน นเรยกวา ปพพนตานทฏฐ. อปรนตานทฏฐ เปนไฉน? ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดยวปลาส อนใด ปรารภสวนอนาคต เกดขน นเรยกวา อปรนตานทฏฐ. [๘๕๐] อหรกะ เปนไฉน? กรยาทไมละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทไมละอายตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย อนใด นเรยกวา อหรกะ. อโนตตปปะ เปนไฉน? กรยาทไมเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทไมเกรงกลว ตอการประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย อนใด นเรยกวา อโนตตปปะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 293 [๘๕๑] หร เปนไฉน? กรยาทละอายตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาละอาย กรยาทละอายตอการประกอบ อกศลบาปธรรมทงหลาย อนใด นเรยกวา หร โอตตปปะ เปนไฉน? กรยาทเกรงกลวตอการประพฤตทจรตอนเปนสงทนาเกรงกลว กรยาทเกรงกลวตอการ ประกอบอกศลบาปธรรมทงหลาย อนใด นเรยกวา โอตตปปะ. [๘๕๒] โทวจสสตา เปนไฉน? กรยาของผวายาก ภาวะแหงผวายาก ความเปนผวายาก ความยดขางขดขน ความ พอใจทางโตแยง ความไมเออเฟอ ภาวะแหงผไมเออเฟอ ความไมเคารพ ความไมรบฟง ในเมอถกวากลาวโดยสหธรรม นเรยกวา โทวจสสตา. ปาปมตตตา เปนไฉน? บคคลเหลาใด เปนคนไมมศรทธา ไมมศล ไรการศกษา มความตระหน มปญญาทราม, การเสพ การสองเสพ การสองเสพดวยด การคบ การคบหา ความภกด ความจงรกภกด ตอบคคลเหลานน ความเปนผมกายและใจโนมนาวไปตามบคคลเหลานน อนใด นเรยกวา ปาปมตตตา. [๘๕๓] โสวจสสตา เปนไฉน? กรยาของผวางาย ภาวแหงผวางาย ความเปนผวางาย ความไมยดขางขดขน ความ ไมพอใจทางโตแยง ความเออเฟอ ภาวะแหงผเออเฟอ ความเปนผทงเคารพ ทงรบฟง ใน เมอถกวากลาวโดยสหธรรม นเรยกวา โสวจสสตา. กลยาณมตตตา เปนไฉน? บคคลเหลาใด เปนคนมศรทธา มศล เปนพหสต มจาคะ มปญญา, การเสพ การสองเสพ การสองเสพดวยด การคบ การคบหา ความภกด ความจงรกภกด ตอบคคล เหลานน ความเปนผมกายและใจโนมนาวไปตามบคคลเหลานน อนใด นเรยกวา กลยาณมตตตา. [๘๕๔] อาปตตกสลตา เปนไฉน? อาบตทง ๕ หมวด ๗ หมวด เรยกวา อาบต ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ อนเปนเหตฉลาดในอาบตแหงอาบตทงหลายนนๆ อนใด นเรยกวา อาปตตกสลตา.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 294 อาปตตวฏฐานกสลตา เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ อนเปนเหตฉลาด ในการออกจากอาบตเหลานน อนใด นเรยกวา อาปตตวฏฐานกสลตา. [๘๕๕] สมาปตตกสลตา เปนไฉน? สมาบตทมวตกมวจาร มอย สมาบตทไมมวตกแตมวจาร มอย สมาบตทไมมวตกไม มวจาร มอย ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ อนเปน เหตฉลาดในสมบต แหงสมาบตทงหลายนนๆ อนใด นเรยกวา สมาปตตกสลตา. สมาปตตวฏฐานกสลตา เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชดใด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ อนเปนเหต ฉลาดในการออกจากสมาบตเหลานน อนใด นเรยกวา สมาปตตวฏฐานกสลตา. [๘๕๖] ธาตกสลตา เปนไฉน? ธาต ๑๘ คอ จกขธาต รปธาต จกขวญญาณธาต โสตธาต สททธาต โสตวญญาณธาต ฆานธาต คนธธาต ฆานวญญาณธาต ชวหาธาต รสธาต ชวหาวญญาณธาต กายธาต โผฏฐพพธาต กายวญญาณธาต มโนธาต ธมมธาต มโนวญญาณธาต, ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ อนเปนเหตฉลาดในธาต แหงธาตทงหลาย นนๆ อนใด นเรยกวาธาตกสลตา. มนสการกสลตา เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความสอดสองธรรม สมมาทฏฐ อนเปนเหต ฉลาดในการมนสการซงธาตเหลานน อนใด นเรยกวามนสการกสลตา. [๘๕๗] อายตนกสลตา เปนไฉน? อายตนะ ๑๒ คอ จกขายตนะ รปายตนะ โสตายตนะ สททายตนะ ฆานายตนะ คนธายตนะ ชวหายตนะ รสายตนะ กายายตนะ โผฏฐพพายตนะ มนายตนะ ธมมายตนะ, ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ อนเปนเหตฉลาดใน อายตนะ แหงอายตนะทงหลายนนๆ อนใด นเรยกวา อายตนกสลตา. ปฏจจสมปปาทกสลตา เปนไฉน? ปฏจจสมปบาทวา เพราะอวชชาเปนปจจยสงขารทงหลายจงเกดขน เพราะสงขารเปน ปจจยวญญาณจงเกดขน เพราะวญญาณเปนปจจยนามรปจงเกดขน เพราะนามรปเปนปจจย

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 295 สฬายตนะจงเกดขน เพราะสฬายตนะเปนปจจยผสสะจงเกดขน เพราะผสสะเปนปจจยเวทนา จงเกดขน เพราะเวทนาเปนปจจยตณหาจงเกดขน เพราะตณหาเปนปจจยอปาทานจงเกดขน เพราะอปาทานเปนปจจยภพจงเกดขน เพราะภพเปนปจจยชาตจงเกดขน เพราะชาตเปนปจจย ชรา มรณะ โสกะ ปรเทวะ ทกข โทมนส อปายาส จงเกดขน ความเกดขนแหงกองทกข ทงมวลน ยอมมได ดวยประการฉะน, ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจย ธรรม สมมาทฏฐ ในปฏจจสมปบาทนน อนใด นเรยกวา ปฏจจสมปปาทกสลตา. [๘๕๘] ฐานกสลตา เปนไฉน? ธรรมใดๆ เปนเหตเปนปจจย เพอความบงเกดขนแหงธรรมใดๆ ลกษณะนนๆ เรยกวา ฐานะ ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรมสมมาทฏฐ ใน ฐานะนน อนใด นเรยกวา ฐานกสลตา. อฏฐานกสลตา เปนไฉน? ธรรมใดๆ ไมเปนเหตไมเปนปจจย เพอความบงเกดขนแหงธรรมใดๆ ลกษณะนนๆ ชอวา อฐานะ, ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ ในอฐานะ นน อนใด นเรยกวา อฏฐานกสลตา. [๘๕๙] อาชชวะ เปนไฉน? ความซอตรง ความไมคด ความไมงอ ความไมโกง อนใด นเรยกวาอาชชวะ มททวะ เปนไฉน? ความออนโยน ความละมนละไม ความไมแขง ความไมกระดาง ความเจยมใจ อนใด นเรยกวา มททวะ. [๘๖๐] ขนต เปนไฉน? ความอดทน กรยาทอดทน ความอดกลน ความไมดราย ความไมปากราย ความ แชมชนแหงจต อนใด นเรยกวา ขนต. โสรจจะ เปนไฉน? ความไมลวงละเมดทางกาย ความไมลวงละเมดทางวาจา ความไมลวงละเมดทางกาย และวาจา อนใด นเรยกวา โสรจจะ. ศลสงวรแมทงหมด จดเปนโสรจจะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 296 [๘๖๑] สาขลยะ เปนไฉน? วาจาใด เปนปม เปนกาก เผดรอนตอผอน เกยวผอนไว ยวใหโกรธ ไมเปนไปเพอ สมาธ ละวาจาเชนนนเสย, วาจาใด ไรโทษ สบายห ไพเราะ จบใจ เปนวาจาของชาวเมอง เปนทยนดเจรญใจของชนหมมาก กลาววาจาเชนนน, ความเปนผมวาจาออนหวาน ความเปนผม วาจาสละสลวย ความเปนผมวาจาไมหยาบคาย ในลกษณะดงกลาวนน อนใด นเรยกวา สาขลยะ. ปฏสนถาร เปนไฉน? ปฏสนถาร ๒ คอ อามสปฏสนถาร ธรรมปฏสนถาร บคคลบางคนในโลกน เปนผ ปฏสนถาร โดยอามสปฏสนถารกด โดยธรรมปฏสนถารกด นเรยกวา ปฏสนถาร. [๘๖๒] ความเปนผไมสารวมในอนทรย ๖ เปนไฉน? บคคลบางคนในโลกน เหนรปดวยจกขแลว เปนผถอนมต เปนผถอโดยอนพนญชนะ, อภชฌาโทมนส อกศลบาปธรรมทงหลาย พงครอบงาบคคลผไมสารวมจกขนทรยอยน เพราะ เหตทไมสารวม จกขนทรยใด, ไมปฏบตเพอสารวมจกขนทรยนน ไมรกษาจกขนทรยนน ไมสาเรจการสารวมในจกขนทรยนน ไดยนเสยงดวยโสตแลว ฯลฯ สดกลนดวยฆานะแลว ฯลฯ ลมรสดวยชวหาแลว ฯลฯ ถกตองโผฏฐพพะดวยกายแลว ฯลฯ รแจงธรรมารมณดวยใจแลว เปนผถอนมตเปนผถอโดยอน พยญชนะ, อภชฌาโทมนส อกศลบาปธรรมทงหลาย พงครอบงาบคคลผไมสารวมมนนทรยอยน เพราะเหตทไมสารวมมนนทรยใด ไมปฏบตเพอสารวมมนนทรยนน ไมรกษามนนทรยนน ไมสาเรจการสารวมในมนนทรยนน การไมคมครอง กรยาทไมคมครอง การไมรกษา การไมสารวม ซงอนทรย ๖ เหลาน อนใด นเรยกวา ความเปนผไมสารวมในอนทรย ๖. ความเปนผไมรประมาณในโภชนาหาร เปนไฉน? บคคลบางคนในโลกน ไมพจารณาโดยแยบคาย บรโภคอาหาร เพอจะเลน เพอจะ มวเมา เพอจะประเทองผว เพอความอวนพ, ความเปนผไมสนโดษ ความเปนผไมรประมาณ ความไมพจารณา ในโภชนาหารนน อนใด นเรยกวา ความเปนผไมรประมาณในโภชนาหาร. [๘๖๓] ความเปนผสารวมในอนทรย ๖ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 297 บคคลบางคนในโลกน เหนรปดวยจกขแลว เปนผไมถอโดยนมต เปนผไมถอโดย อนพยญชนะ, อภชฌาโทมนส อกศลบาปธรรมทงหลาย พงครอบงาบคคลผไมสารวมจกขนทรย อยน เพราะเหตทไมสารวมจกขนทรยใด, ปฏบตเพอสารวมจกขนทรยนน รกษาจกขนทรยนน สาเรจการสารวมในจกขนทรยนน ไดยนเสยงดวยโสตแลว ฯลฯ สดกลนดวยฆานะแลว ฯลฯ ลมรสดวยชวหาแลว ฯลฯ ถกตองโผฏฐพพะดวยกายแลว ฯลฯ รธรรมารมณดวยใจแลว เปนผไมถอนมต เปนผไมถอโดย อนพยญชนะ, อภชฌาโทมนส อกศลบาปธรรมทงหลาย พงครอบงาบคคลผไมสารวมมนนทรย อยน เพราะเหตทไมสารวมมนนทรยใด, ปฏบตเพอสารวมมนนทรยนน รกษามนนทรยนน สาเรจการสารวมในมนนทรยนน การคมครอง กรยาทคมครอง การรกษา การสารวมอนทรย ๖ เหลาน อนใด นเรยกวา ความเปนผสารวมในอนทรย. ความเปนผรประมาณในโภชนาหาร เปนไฉน? บคคลบางคนในโลกนพจารณาโดยแยบคายวา เราบรโภคอาหาร ไมใช เพอจะเลน ไมใชเพอจะมวเมา ไมใชเพอจะประเทอง ไมใชเพอจะใหอวนพ แตเพยงเพอใหกายนดารงอยได เพอใหชวตนทรยเปนไป เพอบาบดความหว เพออนเคราะหพรหมจรรย เพราะโดยอบายน เราจกกาจดเวทนาเกาเสยดวย จกไมใหเวทนาใหมเกดขนดวย ความดารงอยแหงชวต ความไมมโทษ และการอยโดยผาสก จกมแกเราดวย ดงน แลวจงบรโภคอาหาร, ความสนโดษ ความรประมาณ การพจารณา ในโภชนาหารนน อนใด นเรยกวา ความเปนผรประมาณในโภชนาหาร. [๘๖๔] มฏฐสจจะ เปนไฉน? ความระลกไมได ความไมตามระลก ความไมหวนระลก ความระลกไมได อาการทระลก ไมได ความไมทรงจา ความเลอนลอย ความหลงลม อนใด นเรยกวา มฏฐสจจะ. อสมปชญญะ เปนไฉน? ความไมร ความไมเหน ฯลฯ ลมคออวชชา อกศลมล คอโมหะอนใด นเรยกวา อสมปชญญะ. [๘๖๕] สต เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 298 สต ความตามระลก ความหวนระลก สต กรยาทระลก ความทรงจา ความไมเลอนลอย ความไมลม สต สตนทรย สตพละ สมมาสต อนใดนเรยกวา สต สมปชญญะ เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐอนใด นเรยกวา สมปชญญะ. [๘๖๖] กาลงคอการพจารณา เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐอนใด นเรยกวา กาลงคอการพจารณา. กาลงคอภาวนา เปนไฉน? การเสพ การเจรญ การทาใหมาก ซงกศลธรรมทงหลาย อนใด นเรยกวา กาลงคอ ภาวนา. โพชฌงคแมทง ๗ จดเปนกาลงคอภาวนา. [๘๖๗] สมถะ เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ฯลฯ สมมาสมาธ อนใด นเรยกวา สมถะ. วปสสนา เปนไฉน? ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐอนใด นเรยกวา วปสสนา. [๘๖๘] สมถนมต เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ฯลฯ สมมาสมาธ อนใด นเรยกวา สมถนมต. ปคคาหนมต เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ฯลฯ สมมาวายามะ อนใด นเรยกวา ปคคาหนมต. [๘๖๙] ปคคาหะ เปนไฉน? การปรารภความเพยรทางใจ ฯลฯ สมมาวายามะ อนใด นเรยกวา ปคคาหะ. อวกเขปะ เปนไฉน? ความตงอยแหงจต ฯลฯ สมมาสมาธ อนใด นเรยกวา อวกเขปะ. [๘๗๐] สลวบต เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 299 ความลวงละเมดทางกาย ความลวงละเมดทางวาจา ความลวงละเมดทางกายและทางวาจา อนใด นเรยกวา สลวบต. ความเปนผทศลแมทงหมด จดเปน สลวบต ทฏฐวบต เปนไฉน? ความเหนวา ทานทใหแลวไมมผล การบชาไมมผล การบวงสรวงไมมผล ผลวบากแหง กรรมททาดทาชวไมม โลกนไมม โลกอนไมม บดาไมม มารดาไมม สตวทจตและอปบตไมม สมณพราหมณผปฏบตดปฏบตชอบไมมในโลก สมณพราหมณททาใหแจงซงโลกนและโลกอน ดวยปญญาอนยงเองแลวประกาศใหผอนรไดไมมในโลก ดงน ทฏฐ ความเหนไปขางทฏฐ ฯลฯ การถอโดยวปลาส มลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวา ทฏฐวบต. มจฉาทฏฐแมทงหมด จดเปน ทฏฐวบต. [๘๗๑] สลสมปทา เปนไฉน? ความไมลวงละเมดทางกาย ความไมลวงละเมดทางวาจา ความไมลวงละเมดทางกายและ ทางวาจา นเรยกวา สลสมปทา. สลสงวรแมทงหมด จดเปน สลสมปทา. ทฏฐสมปทา เปนไฉน? ความเหนวา ทานทบคคลใหแลวยอมมผล การบชายอมมผล การบวงสรวงยอมมผล ผลวบากแหงกรรมททาดทาชวมอย โลกนมอย โลกอนมอย มารดามอย บดามอย สตวทจตและ อปบตมอย สมณพราหมณผปฏบตดปฏบตชอบมอยในโลก สมณพราหมณททาใหแจง ซงโลกน และโลกอนดวยปญญาอนยงเองแลวประกาศใหผอนรไดมอยในโลก ดงน ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐมลกษณะเชนวาน อนใด นเรยกวาทฏฐสมปทา. สมมาทฏฐแมทงหมด จดเปน ทฏฐสมปทา. [๘๗๒] สลวสทธ เปนไฉน? ความไมลวงละเมดทางกาย ความไมลวงละเมดทางวาจา ความไมลวงละเมดทางกายและ ทางวาจา นเรยกวา สลวสทธ. สลสงวรแมทงหมด จดเปนสลวสทธ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 300 ทฏฐวสทธ เปนไฉน? ญาณเปนเครองรวาสตวมกรรมเปนของตน (กมมสสกตาญาณ) ญาณอนสมควรแกการ หยงรอรยสจ (สจจานโลมกญาณ) ญาณของทานผพรอมเพรยงดวยมรรค (มคคญาณ) ญาณของทาน ผพรอมเพรยงดวยผล (ผลญาณ) [๘๗๓] บทวา ความหมดจดแหงทฏฐ นน มนเทศวา ปญญา กรยาทรชด ฯลฯ ความไมหลง ความวจยธรรม สมมาทฏฐ. บทวา ความเพยรแหงบคคลผมทฏฐอนหมดจด นนมนเทศวา การปรารภความเพยร ทางใจ ฯลฯ สมมาวายามะ. [๘๗๔] บทวา ความสลดใจนน มนเทศวา ญาณอนเหนชาตโดยความเปนภย ญาณอนเหนชราโดยความเปนภย ญาณอนเหนพยาธโดยความเปนภย ญาณอนเหนมรณะโดย ความเปนภย. บทวา ฐานะเปนทตงแหงความสลดใจ นน มนเทศวา ชาต ชรา พยาธ มรณะ. บทวา ความพยายามโดยแยบคายแหงบคคลผมใจสลดแลว นน มนเทศวา ภกษ ในธรรมวนยน ยอมยงฉนทะใหเกด ยอมพยายาม ยอมปรารภความเพยร ยอมประคองจตไว ยอมตงจตไว เพอความไมบงเกดขนแหงอกศลบาปธรรมทงหลายทยงไมบงเกดขน เพอละอกศล บาปธรรมทงหลายทบงเกดขนแลว เพอความบงเกดขนแหงกศลธรรมทงหลายทยงไมเกดขน เพอความตงอย เพอความไมจดจาง เพอความเพมพน เพอความไพบลย เพอความเจรญ เพอ ความบรบรณ แหงกศลธรรมทงหลายทบงเกดขนแลว. [๘๗๕] บทวา ความไมรจกอมในกศลธรรม นน มนเทศวา ความพอใจยงๆ ขนไปของบคคลผไมรจกอม ในการเจรญกศลธรรมทงหลาย. บทวา ความไมทอถอยในความพยายาม นน มนเทศวา ความเปนผกระทาโดย เคารพ ความเปนผกระทาตดตอ ความเปนผกระทาไมหยด ความเปนผประพฤตไมยอหยอน ความเปนผไมทงฉนทะ ความเปนผไมทอดธระการเสพ การเจรญ การกระทาใหมาก เพอความ เจรญแหงกศลธรรมทงหลาย.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 301 [๘๗๖] บทวา วชชา นน มนเทศวา วชชา ๓ วชชาคอญาณอนตามระลกชาตหนหลงได (ปพเพนวาสานสสตญาณ) วชชาคอญาณในจตและอปบตของสตวทงหลายแลว (จตปปาตญาณ) วชชาคอญาณในความสนไปแหงอาสวะทงหลาย (อาสวกขยญาณ) บทวา วมต นน มนเทศวา วมต ๒ อธมตตแหงจต (สมาบต ๘) และนพพาน. [๘๗๗] บทวา ขเย ญาณ นน มนเทศวา ญาณของทานผพรอมเพรยงดวยมรรค. บทวา อนปปาเท ญาณ นน มนเทศวา ญาณของทานผพรอมเพรยงดวยผล. นกเขปกณฑ จบ -------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 302 อตถทธารกณท ตกะ [๘๗๘] ธรรมเปนกศล เปนไฉน? กศลในภม ๔ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนกศล. ธรรมเปนอกศล เปนไฉน? จตตปบาทฝายอกศล ๑๒ ดวง สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอกศล. ธรรมเปนอพยากฤต เปนไฉน? วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอพยากฤต [๘๗๙] ธรรมสมปยตดวยสขเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนสเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๔ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก และฝายกรยา (อยางละ) ๕ ดวง ฌาน ๓ (ในจตกกนย) และ ๔ (ในปญ จกนย) ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก เวนสขเวทนาทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยสขเวทนา. ธรรมทสมปยตดวยทกขเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสเวทนา ๒ ดวง กายวญญาณทสหรคตดวยทกขเวทนา เวนทกขเวทนาทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยทกข เวทนา. ธรรมสหรคตดวยอทกขมสขเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๖ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๐ ดวง ฝายอกศลวบาก ๖ ดวง ฝายกรยา ๖ ดวง รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา โลกตตรจตตถฌาน ฝายกศล และฝายวบาก เวนอทกขมสขเวทนาทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยอทกขมสขเวทนา.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 303 เวทนาทง ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานจะกลาววา ธรรมสมปยตดวยสขเวทนา กไมได วาธรรมสมปยตดวยทกขเวทนากไมได วาธรรมสมปยตดวยอทกขมสขเวทนากไมได. [๘๘๐] ธรรมเปนวบาก เปนไฉน? วบากในภม ๔ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนวบาก. ธรรมเปนเหตแหงวบาก เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหตแหงวบาก. ธรรมไมเปนวบากและไมเปนเหตแหงวบาก เปนไฉน? กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนวบาก และไมเปนเหตแหงวบาก. [๘๘๑] อปาทนนปาทานยธรรม เปนไฉน? วบากในภม ๓ และรปทกรรมแตงขน สภาวธรรมเหลานชอวา อปาทนนปาทานยธรรม. อนปาทนนปาทานยธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทกรรมมไดแตงขน สภาวธรรม เหลานชอวา อนปาทนนปาทานยธรรม. อนปาทนนานปาทานยธรรม เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา อนปาทนนานปาทานยธรรม. [๘๘๒] ธรรมเศราหมองและเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? จตตปบาทฝายอกศล ๑๒ ดวง สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเศราหมองและเปนอารมณ ของสงกเลส. ธรรมไมเศราหมองแตเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมดสภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเศราหมองแตเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมไมเศราหมองและไมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? มรรค ๔ ซงเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเศราหมองและไมเปนอารมณของสงกเลส.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 304 [๘๘๓] ธรรมมวตกมวจาร เปนไฉน? กามาวจรกศล อกศล จตตปบาทฝายกามวจรกศลวบาก ๑๑ ดวง ฝายอกศลวบาก ๒ ดวง ฝายกรยา ๑๑ ดวง รปาวจรปฐมฌาน ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา โลกตตรปฐมฌาน ฝายกศล และฝายวบาก เวนวตกและวจารทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมวตกมวจาร. ธรรมไมมวตกแตมวจาร เปนไฉน? ทตยฌานในรปาวจรปญจกนย ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา ทตยฌานในโลกตตร ปญจกนย ฝายกศล และฝายวบาก เวนวจารทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมมวตกแตมวจาร. ธรรมไมมวตกไมมวจาร เปนไฉน? ปญจวญญาณทง ๒ ฝาย ฌาน ๓ และ ๓ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝาย กรยา อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา ฌาน ๓ และ ๓ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก วจารทบงเกดในทตยฌานในปญจกนย รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมวตกไมมวจาร. วจารทบงเกดรวมกบวตกจะกลาววา มวตกมวจารกไมได วาไมมวตกแตมวจารกไมได วาไมมวตกไมมวจารกไมได [๘๘๔] ธรรมสหรคตดวยปต เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนสเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๔ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๕ ดวง ฝายกรยา ๕ ดวง ฌาน ๒ และ ๓ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา ฌาน ๒ และ ๓ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก เวนปต ทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยปต. ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนสเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๔ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๖ ดวง ฝายกรยา ๕ ดวง ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก เวนสข เวทนาทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา. ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 305 จตตปบาททสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๖ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๐ ดวง ฝายอกศลวบาก ๖ ดวง ฝายกรยา ๖ ดวง รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา โลกตตรจตตฌาน ฝายกศล และฝายวบากเวนอเบกขาเวทนาทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา. ปตไมสหรคตดวยปต แตสหรคตดวยสขเวทนา ไมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา. สขเวทนาไมสหรคตดวยเวทนา แตทสหรคตดวยปต ไมสหรคตดวยอเบกขาเวทนากม ทจะกลาวไมไดวา สหรคตดวยปตกม. จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสเวทนา ๒ ดวง กายวญญาณทสหรคตดวยทกขเวทนา อเบกขาเวทนา รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน จะกลาววาสหรคตดวยปตกไมได วาสหรคต ดวยสขเวทนากไมได วาสหรคตดวยอเบกขาเวทนากไมได. [๘๘๕] ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉาสภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ. ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ. จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนส เวทนา ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณกม ทเปนธรรมอนมรรค เบองสง ๓ ประหาณกม. ธรรมอนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ เปนไฉน? กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ. [๘๘๖] ธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉาเวนโมหะทบงเกด ในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ. ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 306 จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ เวนโมหะทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ. จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนส เวทนา ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณกม ทเปนธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณกม. ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคและมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ เปนไฉน? โมหะทสหรคตดวยวจกจฉา โมหะทสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมสมปยตตเหตอน โสดาปตตมรรคและมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ. [๘๘๗] ธรรมเปนเหตใหจตปฏสนธ เปนไฉน? กศลในภม ๓ และอกศล สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหตใหจตปฏสนธ. ธรรมเปนเหตใหถงนพพาน เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนเหตใหถงนพพาน. ธรรมไมเปนเหตใหจตปฏสนธ และไมเปนเหตใหถงนพพาน เปนไฉน? วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนเหตใหจตปฏสนธ และไมเปนเหตใหถงนพพาน. [๘๘๘] ธรรมเปนของเสกขบคคล เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตระ และสามญญผล ๓ เบองตา สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน ของเสกขบคคล. ธรรมเปนของอเสกขบคคล เปนไฉน? อรหตผลเบองสง สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนของอเสกขบคคล. ธรรมไมเปนของเสกขบคคล และไมเปนของอเสกขบคคล เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รปและนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนของเสกขบคคล และไมเปนของอเสกขบคคล. [๘๘๙] ธรรมเปนปรตตะ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 307 กามาวจรกศล อกศล กามาวจรวบากทงหมด กามาวจรกรยาอพยากฤตและรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมปรตตะ. ธรรมเปนมหคคตะ เปนไฉน? กศลธรรมและอพยากตธรรม ทเปนรปาวจร อรปาวจร สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนมหคคตะ. ธรรมเปนอปปมาณะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอปปมาณะ. [๘๙๐] ธรรมมอารมณเปนปรตตะ เปนไฉน? กามาวจรวบากทงหมด กรยามโนธาต อเหตกกรยา มโนวญญาณธาตทสหรคตดวย โสมนสเวทนา สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมอารมณเปนปรตตะ. ธรรมมอารมณเปนมหคคตะ เปนไฉน? วญญาณญจายตนะ เนวสญญานาสญญายตนะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมอารมณ เปนมหคคตะ. ธรรมมอารมณเปนอปปมาณะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ และสามญญผล ๔ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมม อารมณเปนอปปมาณะ. จตตปบาททเปนญาณวปปยตฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง จตตปบาททเปนญาณวปปยต ฝายกรยา ๔ ดวง อกศลจตทงหมด สภาวธรรมเหลาน ทมอารมณเปนปรตตะกม ทมอารมณ เปนมหคคตะ แตไมมอารมณเปนอปปมาณะกม ทจะกลาววามอารมณเปนปรตตะกไมได วาม อารมณเปนมหคคตะกไมไดกม. จตตปบาททเปนญาณสมปยตฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง จตตปบาททเปนญาณสมปยต ฝายกรยา ๔ ดวง รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล และฝายกรยา อเหตกกรยามโนวญญาณธาตท สหรคตดวยอเบกขา สภาวธรรมเหลาน ทมอารมณเปนปรตตะกม ทมอารมณเปนมหคคตะกม ทมอารมณเปนอปปมาณะกม ทจะกลาววา มอารมณเปนปรตตะกไมได วามอารมณเปนมหคคตะ กไมได วามอารมณเปนอปปมาณะกไมไดกม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 308 ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา จตตถฌานวบาก อากาสานญจายตนะ อากญจญญายตนะ สภาวธรรมเหลาน จะกลาววา มอารมณเปนปรตตะก ไมได วามอารมณเปนมหคคตะกไมได วามอารมณเปนอปปมาณะกไมได. รปและนพพาน จดเปนอนารมมณะ. [๘๙๑] ธรรมทราม เปนไฉน? จตตปบาททเปนอกศล ๑๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมทราม. ธรรมปานกลาง เปนไฉน? กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรม เหลาน ชอวา ธรรมปานกลาง. ธรรมประณต เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมประณต. [๘๙๒] ธรรมเปนมจฉาสภาวะและใหผลแนนอน เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสเวทนา ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนมจฉาสภาวะ และใหผลแนนอนกม ทใหผลไมแนนอนกม. ธรรมเปนสมมาสภาวะและใหผลแนนอน เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนสมมาสภาวะ และให ผลแนนอน. ธรรมใหผลไมแนนอน เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๓ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมใหผลแนนอน. [๘๙๓] ธรรมมมรรคเปนอารมณ เปนไฉน? จตตปบาททเปนญาณสมปยตฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง จตตปบาททเปนญาณสมปยต ฝายกรยา ๔ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทมมรรคเปนอารมณ แตไมมเหตคอมรรคกม ทมมรรค เปนอธบด แตจะกลาววา มมรรคเปนอารมณกไมได วามมรรคเปนอธบดกไมไดกม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 309 อรยมรรค ๔ ไมมมรรคเปนอารมณ แตมเหตคอมรรค ทมมรรคเปนอธบดกม ทจะ กลาวไมไดวา มมรรคเปนอธบดกม. รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล และฝายกรยา อเหตกกรยามโนวญญาณธาตทสหรคต ดวยอเบกขา สภาวธรรมเหลาน ทมมรรคเปนอารมณ แตไมมเหตคอมรรค ไมมมรรคเปนอธบด กม ทจะกลาวไมไดวา มมรรคเปนอารมณกม. จตตปบาททเปนญาณวปปยตฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง อกศลทงหมด กามาวจรวบาก ทงหมด จตตปบาทฝายกรยา ๖ ดวง ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจรฝายกศล ฝายวบาก และ ฝายกรยา จตตถฌานวบาก อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา สามญญผล ๔ สภาวธรรมเหลาน จะกลาววา มมรรคเปนอารมณกไมได วามเหตคอมรรคกไมได วามมรรค เปนอธบดกไมได. รปทงหมด และนพพาน จดเปนอนารมมณะ. [๘๙๔] ธรรมเกดขนแลว เปนไฉน? วบากในภม ๔ และรปทกรรมแตงขน สภาวธรรมเหลาน ทเปนธรรมเกดขนแลวกม ทเปนธรรมจกเกดขนกม แตจะกลาวไมไดวา เปนธรรมยงไมเกดขน. กศลในภม ๔ อกศล กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทกรรมมไดแตงขน สภาวธรรม เหลาน ทเปนธรรมเกดขนแลวกม ทเปนธรรมยงไมเกดขน แตจะกลาวไมไดวา เปนธรรม จกเกดขนกม. นพพาน จะกลาววา เปนธรรมเกดขนแลวกไมได วาเปนธรรมยงไมเกดขนกไมได วาเปนธรรมจกเกดขนกไมได. [๘๙๕] ธรรมทงปวง เวนนพพานเสย ทเปนอดตกม ทเปนอนาคตกม ทเปนปจจบน กม. นพพาน จะกลาววาเปนอดตกไมได วาเปนอนาคตกไมได วาเปนปจจบนกไมได. [๘๙๖] ธรรมมอารมณเปนอดต เปนไฉน? วญญาณญจายตนะ เนวสญญานาสญญายตนะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมม อารมณเปนอดต. ธรรมทจดวามอารมณเปนอนาคตโดยเฉพาะ ไมม. ธรรมมอารมณเปนปจจบน เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 310 ปญจวญญาณทง ๒ ฝาย มโนธาต ๓ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมอารมณเปน ปจจบน. จตตปบาทฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๐ ดวง มโนวญญาณธาตทสหรคตดวยอเบกขา ฝาย อกศลวบาก อเหตกกรยามโนวญญาณธาต ทสหรคตดวยโสมนส สภาวธรรมเหลาน ทมอารมณ เปนอดตกม ทมอารมณเปนอนาคตกม ทมอารมณเปนปจจบนกม. กามาวจรกศล อกศล จตตปบาทฝายกรยา ๙ ดวง รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล และ ฝายกรยา สภาวธรรมเหลาน ทมอารมณเปนอดตกม ทมอารมณเปนอนาคตกม ทมอารมณเปน ปจจบนกม ทจะกลาววา มอารมณเปนอดตกไมไดวามอารมณเปนอนาคตกไมได วามอารมณ เปนปจจบนกไมไดกม. ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก ฝายกรยา จตตถฌานวบาก อากาสานญจายตนะ อากญจญญายตนะ มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ และสามญผล ๔ สภาวธรรม เหลาน จะกลาววา มอารมณเปนอดตกไมได วามอารมณเปนอนาคตกไมได วามอารมณเปน ปจจบนกไมได. รป และนพพาน จดเปนอนารมมณะ. [๘๙๗] ธรรมทงปวง เวนรปทไมเนองดวยอนทรย และนพพาน ทเปนภายในกม ทเปนภายนอกกม ทเปนทงภายในและภายนอกกม. รปทไมเนองดวยอนทรย และนพพาน จดเปนภายนอก. [๘๙๘] ธรรมมอารมณเปนภายใน เปนไฉน? วญญาณญจายตนะ เนวสญญานาสญญายตนะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมอารมณ เปนภายใน. ธรรมมอารมณเปนภายนอก เปนไฉน? ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก ฝายกรยา จตตถฌานวบาก อากาสานญจายตนะ มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ และสามญผล ๔ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมอารมณเปนภายนอก. กศลธรรม อกศลธรรม อพยากตธรรม ทเปนกามาวจรทงหมด เวนรปเสย, รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล และฝายกรยา สภาวธรรมเหลาน ทมอารมณเปนภายในกม ทม อารมณเปนภายนอกกม ทมอารมณเปนทงภายในและภายนอกกม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 311 อากญจญญายตนะ จะกลาววา มอารมณเปนภายในกไมได วามอารมณเปนภายนอก กไมได วามอารมณเปนทงภายในและภายนอกกไมได. รป และนพพาน จดเปนอนารมมณะ. [๘๙๙] ธรรมทเหนไดและกระทบได เปนไฉน? รปายตนะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมทเหนไดและกระทบได. ธรรมทเหนไมไดแตกระทบได เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมทเหนไมไดแต กระทบได. ธรรมทเหนไมไดและกระทบไมได เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รปทเหนไมไดและ กระทบไมได แตนบเนองในธมมายตนะ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมทเหน ไมไดและกระทบไมได. ตกะ จบ ------------------ เหตโคจฉกะ [๙๐๐] ธรรมเปนเหต เปนไฉน? กศลเหต ๓ อกศลเหต ๓ อพยากตเหต ๓ อโลภกศลเหต อโทสกศลเหต บงเกดในกศลทง ๔ ภม อโมหกศลเหตบงเกดในกศลทง ๔ ภม เวนจตตปบาททเปนญาณวปปยตฝายกามาวจร ๔ ดวง โลภะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง โทสะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนส ๒ ดวง โมหะ บงเกดในอกศลทงปวง อโลภวปากเหต อโทสวปากเหต ยอมเกดในวบากทง ๔ ภม เวนอเหตกจตตปบาท ฝายกามาวจรวบาก อโมหวปากเหต บงเกดในวบากทง ๔ ภม เวนอเหตกจตตปบาท ฝายกามาวจรวบาก (และ) เวนจตตปบาททเปนญาณวปปยต ๔ ดวง

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 312 อโลภกรยเหต อโทสกรยเหต บงเกดในกรยาทง ๓ ภม เวนอเหตกจตตปบาทฝาย กามาวจรกรยา อโมหกรยเหต บงเกดในกรยาทง ๓ ภม เวนอเหตกจตตปบาท ฝายกามาวจรกรยา (และ) เวนจตตปบาททเปนญาณวปปยต ๔ ดวง สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนเหต. ธรรมไมเปนเหต เปนไฉน? เวนเหตทงหลายเสย กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนเหต. [๙๐๑] ธรรมมเหต เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนโมหะทสหรคตดวยวจกจฉา (และ) ทสหรคตดวยอทธจจะ, กศล ในภม ๔, วบากในภม ๔ เวนอเหตกจตตปบาท ฝายกามาวจรวบาก, กรยาอพยากฤตในภม ๓ เวนอเหตกจตตปบาท ฝายกามาวจรกรยา สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมเหต. ธรรมไมมเหต เปนไฉน? โมหะทสหรคตดวยวจกจฉา โมหะทสหรคตดวยอทธจจะ ปญจวญญาณ ทง ๒ ฝาย มโนธาต ๓ อเหตกมโนวญญาณธาต ๕ รปและนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรม ไมมเหต. [๙๐๒] ธรรมสมปยตดวยเหต เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนโมหะทสหรคตดวยวจกจฉา (และ) ทสหรคตดวยอทธจจะ, กศล ในภม ๔, วบากในภม ๔ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรวบาก, กรยาอพยากฤตในภม ๓ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรกรยา สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมสมปยตดวยเหต. ธรรมวปปยตจากเหต เปนไฉน? โมหะทสหรคตดวยวจกจฉา โมหะทสหรคตดวยอทธจจะ ปญจวญญาณทง ๒ ฝาย มโนธาต ๓ อเหตกมโนวญญาณธาต ๕ รปและนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรม วปปยตจากเหต. [๙๐๓] ธรรมเปนเหตและมเหต เปนไฉน? เหต ๒-๓ บงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนเหต* และมเหต.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 313 ธรรมมเหตแตไมเปนเหต เปนไฉน? กศลในภม ๔, อกศล, วบากในภม ๔ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรวบาก, กรยา อพยากฤตในภม ๓ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรกรยา, เวนเหตทงหลายทบงเกดใน จตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมเหตแตไมเปนเหต. ธรรมไมมเหต จะกลาววา ธรรมเปนเหตและมเหตกไมได วาธรรมมเหตแตไมเปนเหต กไมได. [๙๐๔] ธรรมเปนเหตและสมปยตดวยเหต เปนไฉน? เหต ๒-๓ บงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนเหตและ* สมปยตดวยเหต. ธรรมสมปยตดวยเหตแตไมเปนเหต เปนไฉน? กศลในภม ๔, อกศล, วบากในภม ๔ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรวบาก, กรยา อพยากฤตในภม ๓ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรกรยา เวนเหตทงหลายทบงเกดขนใน จตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมสมปยตดวยเหตแตไมเปนเหต. ธรรมวปปยตจากเหต จะกลาววา ธรรมเปนเหตและสมปยตดวยเหตกไมได วาธรรม สมปยตดวยเหตแตไมเปนเหตกไมได. [๙๐๕] ธรรมไมเปนเหตแตมเหต เปนไฉน? กศลในภม ๔, อกศล, วบากในภม ๔ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรวบาก, กรยา อพยากฤตในภม ๓ เวนอเหตกจตตปบาทฝายกามาวจรกรยา, เวนเหตทงหลายทบงเกดใน จตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนเหตแตมเหต. ธรรมไมเปนเหตและไมมเหต เปนไฉน? ปญจวญญาณทง ๒ ฝาย มโนธาต ๓ อเหตกมโนวญญาณธาต ๕ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนเหตและไมมเหต. ธรรมเปนเหต จะกลาววา ธรรมไมเปนเหตแตมเหตกไมได วาธรรมไมเปนเหตและ ไมมเหตกไมได. เหตโคจฉกะ จบ -----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 314 จฬนตรทกะ [๙๐๖] สปปจจยธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา สปปจจยธรรม. อปปจจยธรรม เปนไฉน? นพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา อปปจจยธรรม. [๙๐๗] สงขตธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา สงขตธรรม. อสงขตธรรม เปนไฉน? นพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา อสงขตธรรม. [๙๐๘] สนทสสนธรรม เปนไฉน? รปายตนะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา สนทสสนธรรม. อนทสสนธรรม เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยา อพยากฤตในภม ๓ รปทเหนไมไดทกระทบไมได แตนบเนองในธมมายตนะ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา อนทสสนธรรม. [๙๐๙] สปปฏฆธรรม เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ โผฏฐพพายตนะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา สปปฏฆธรรม. อปปฏฆธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รปทเหนไมไดทกระทบ ไมได แตนบเนองในธมมายตนะ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา อปปฏฆธรรม. [๙๑๐] รปธรรม เปนไฉน? มหาภตรป ๔ และรปทอาศยมหาภตรป ๔ นน สภาวธรรมเหลาน ชอวา รปธรรม. อรปธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และนพพาน สภาว ธรรมเหลาน ชอวา อรปธรรม,

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 315 [๙๑๑] โลกยธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา โลกยธรรม. โลกตตรธรรม เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา โลกตตรธรรม. [๙๑๒] ธรรมทงหมดแล จดเปนเกนจวญเญยยธรรม เกนจนวญเญยยธรรม. จฬนตรทกะ จบ ----------- อาสวโคจฉกะ [๙๑๓] อาสวธรรม เปนไฉน? อาสวะ ๔ คอ กามาสวะ ภวาสวะ ทฏฐาสวะ อวชชาสวะ กามาสวะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง ภาวสวะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ วปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง ทฏฐาสวะ บงเกดในจตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง อวชชาสวะ บงเกดในอกศลทงปวง สภาวธรรมเหลาน ชอวา อาสวธรรม. ธรรมไมเปนอาสวะ เปนไฉน? อกศลทเหลอเวนอาสวธรรมเสย กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตใน ภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนอาสวะ. [๙๑๔] ธรรมเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอารมณของอาสวะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 316 ธรรมไมเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนอารมณของอาสวะ. [๙๑๕] ธรรมสมปยตดวยอาสวะ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนส ๒ ดวง อกศลทเหลอ เวนโมหะทเกดในจตตปบาท ๒ ดวงน เวนโมหะทสหรคตดวยวจกจฉา (และ) เวนโมหะทสหรคตดวยอทธจจะ สภาวธรรม เหลาน ชอวา ธรรมสมปยตดวยอาสวะ. ธรรมวปปยตจากอาสวะ เปนไฉน? โมหะ ทเกดขนในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนส ๒ ดวง โมหะทสหรคตดวยวจกจฉา โมหะทสหรคตอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และ นพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากอาสวะ. [๙๑๖] ธรรมเปนอาสวะและเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? อาสวะเหลานนแล ชอวา ธรรมเปนอาสวะและเปนอารมณของอาสวะ. ธรรมเปนอารมณของอาสวะแตไมเปนอาสวะ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนอาสวะเสย กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอารมณของอาสวะแตไมเปนอาสวะ ธรรมไมเปนอารมณของอาสวะ จะกลาววา เปนอาสวะและเปนอารมณของอาสวะกไม ได วาเปนอารมณของอาสวะ แตไมเปนอาสวะกไมได. [๙๑๗] ธรรมเปนอาสวะและสมปยตดวยอาสวะ เปนไฉน? อาสวะ ๒-๓ อยาง บงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรม* เปนอาสวะและสมปยตดวยอาสวะ. ธรรมสมปยตดวยอาสวะแตไมเปนอาสวะ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนอาสวะทงหลายเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมสมปยตดวย อาสวะแตไมเปนอาสวะ. ธรรมวปปยตจากอาสวะ จะกลาววา เปนอาสวะและสมปยตดวยอาสวะกไมได วา สมปยตดวยอาสวะ แตไมเปนอาสวะกไมได.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 317 [๙๑๘] ธรรมวปปยตจากอาสวะ แตเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? โมหะทบงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง โมหะทสหรคตดวย วจกจฉา โมหะทสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากอาสวะแตไมเปนอารมณของอาสวะ ธรรมวปปยตจากอาสวะ และไมเปนอารมณของอาสวะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากอาสวะและไมเปนอารมณของอาสวะ. ธรรมสมปยตดวยอาสวะ จะกลาววา ธรรมวปปยตจากอาสวะ แตเปนอารมณของ อาสวะกไมได วาธรรมวปปยตจากอาสวะ และไมเปนอารมณของอาสวะกไมได. อาสวะโคจฉกะ จบ. ------------- สญโญชนโคจฉกะ [๙๑๙] สญโญชนธรรม เปนไฉน? สญโญชน ๑๐ คอ กามราคสญโญชน ปฏฆสญโญชน มานสญโญชน ทฏฐสญโญชน วจกจฉาสญโญชน สลพพตปรามาสสญโญชน ภวราคสญโญชน อสสาสญโญชน มจฉรย สญโญชน อวชชาสญโญชน กามราคสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง ปฏฆสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโสมนสสเวทนา ๒ ดวง มานสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ วปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง ทฏฐสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง วจกจฉาสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา สลพพตปรามาสสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 318 ภวราคสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ วปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง อสสาสญโญชน และมจฉรยสญโญชน บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสส เวทนา ๒ ดวง อวชชาสญโญชน บงเกดอกศลทงปวง สภาวธรรมเหลาน ชอวา สญโญชนธรรม. ธรรมไมเปนสญโญชน เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนสญโญชนทงหลายเสย กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพ ยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนสญโญชน. [๙๒๐] ธรรมเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? กศลในภม ๗ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอารมณของสญโญชน. ธรรมไมเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนอารมณของสญโญชน. [๙๒๑] ธรรมสมปยตดวยสญโญชน เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนโมหะทสหรคตดวยอทธจจะ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรม ธรรมสมปยตดวยสญโญชน ธรรมวปปยตจากสญโญชน เปนไฉน? โมหะ ทสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากสญโญชน. [๙๒๒] ธรรมเปนสญโญชน และเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? สญโญชนเหลานนแล ชอวา ธรรมเปนสญโญชน และเปนอารมณของสญโญชน. ธรรมเปนอารมณของสญโญชน แตไมเปนสญโญชน เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนสญโญชนทงหลายเสย กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤต ในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอารมณของสญโญชน แตไมเปน สญโญชน. ธรรมไมเปนอารมณของสญโญชน จะกลาววา ธรรมเปนสญโญชน และเปนอารมณ ของสญโญชนกไมได วาธรรมเปนอารมณของสญโญชน แตไมเปนสญโญชนกไมได.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 319 [๙๒๓] ธรรมเปนสญโญชนและสมปยตดวยสญโญชน เปนไฉน? สญโญชน ๒-๓ อยาง บงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา* ธรรมเปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน. ธรรมสมปยตดวยสญโญชน แตไมเปนสญโญชน เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนสญโญชนทงหลายเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมสมปยตดวย สญโญชน แตไมเปนสญโญชน. ธรรมวปปยตจากสญโญชน จะกลาววา ธรรมเปนสญโญชน และสมปยตดวยสญโญชน กไมได วาธรรมสมปยตดวยสญโญชน แตไมเปนสญโญชนกไมได. [๙๒๔] ธรรมวปปยตจากสญโญชน แตเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? โมหะทสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากสญโญชน แตเปนอารมณของ สญโญชน ธรรมวปปยตจากสญโญชนและไมเปนอารมณของสญโญชน เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากสญโญชน และไมเปนอารมณของสญโญชน. ธรรมสมปยตดวยสญโญชน จะกลาววา ธรรมวปปยตจากสญโญชน แตเปนอารมณ ของสญโญชนกไมได วาธรรมวปปยตตจากสญโญชน และไมเปนอารมณของสญโญชนกไมได. สญโญชนโคจฉกะ จบ. ------------------ คนถโคจฉกะ [๙๒๕] คนถธรรม นนเปนไฉน? คนธะ ๔ คอ อภชฌากายคนถะ พยาบาทกายคนถะ สลพพตปรามาสกายคนถะ อทง สจจาภนเวสกายคนถะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 320 อภชฌากายคนถะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง พยาปาทกายคนถะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง สลพพตปรามาสกายคนถะ และอทงสจจาภนเวสกายคนถะ บงเกดในจตตปบาทท สมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง สภาวธรรมเหลาน ชอวา คนถธรรม. ธรรมไมเปนคนถะ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนคนถะทงหลายเสย กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤต ในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไมเปนคนถะ. [๙๒๖] ธรรมเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมทเปนอารมณของคนถะ. ธรรมไมเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมไม เปนอารมณของคนถะ [๙๒๗] ธรรมสมปยตดวยคนถะ เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง, จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง เวนโลภะทบงเกดในจตตปบาทนเสย, จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง เวนปฏฆะทเกดในจตตปบาทนเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมสมปยตดวยคนถะ. ธรรมวปปยตจากคนถะ เปนไฉน? โลภะทบงเกดขนในจตตปบาท ทสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง ปฏฆะทเกด ในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสเวทนา ๒ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาท ทสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากคนถะ. [๙๒๘] ธรรมเปนคนถะ และเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? คนถธรรมเหลานนแล ชอวา ธรรมเปนคนถะ และเปนอารมณของคนถะ. ธรรมเปนอารมณของคนถะ แตไมเปนคนถะ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 321 อกศลทเหลอ เวนคนถะทงหลายเสย กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤต ในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนอารมณของคนถะ แตไมเปน คนถะ ธรรมเปนอารมณของคนถะ จะกลาววา ธรรมเปนคนถะ และเปนอารมณของคนถะ กไมได วาธรรมเปนอารมณของคนถะ แตไมเปนคนถะกไมได. [๙๒๙] ธรรมเปนคนถะและสมปยตดวยคนถะ เปนไฉน? ทฏฐและโลภะบงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมเปนคนถะ และสมปยตดวยคนถะ. ธรรมสมปยตดวยคนถะ แตไมเปนคนถะ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง เวนคนถะทงหลายทเกดขนในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรม สมปยตดวยคนถะ แตไมเปนคนถะ. ธรรมวปปยตจากคนถะ จะกลาววา ธรรมเปนคนถะ และสมปยตดวยคนถะกไมได วาธรรมสมปยตดวยคนถะ แตไมเปนคนถะกไมได. [๙๓๐] ธรรมวปปยตจากคนถะ แตเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? โลภะทบงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ วปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง ปฏฆะทบงเกด ในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาท ทสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากคนถะ แตเปนอารมณของคนถะ. ธรรมวปปยตจากคนถะ และไมเปนอารมณของคนถะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมวปปยตจากคนถะ และไมเปนอารมณของคนถะ. ธรรมสมปยตดวยคนถะ จะกลาววา ธรรมวปปยตจากคนถะ แตเปนอารมณของคนถะ กไมได วาธรรมวปปยตจากคนถะ และไมเปนอารมณของคนถะกไมได. คนถโคจฉกะ จบ -----------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 322 [๙๓๑] โอฆธรรม เปนไฉน ฯลฯ โยคธรรม เปนไฉน ฯลฯ นวรณโคจฉกะ นวรณธรรม เปนไฉน? นวรณ ๖ คอ กามฉนทนวรณ พยาปาทนวรณ ถนมทธนวรณ อทธจจกกกจจนวรณ วจกจฉานวรณ อวชชานวรณ. กามฉนทนวรณ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง พยาปาทนวรณ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง ถนมทธนวรณ บงเกดในอกศลจตทเปนสสงขารก อทธจจนวรณ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ กกกจจนวรณ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง วจกจฉานวรณ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา อวชชานวรณ บงเกดในอกศลจตทงปวง สภาวธรรมเหลานชอวา นวรณธรรม. ธรรมไมเปนนวรณ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนนวรณทงหลายเสย กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตใน ภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนนวรณ [๙๓๒] ธรรมเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของนวรณ. ธรรมไมเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของนวรณ. [๙๓๓] ธรรมสมปยตดวยนวรณ เปนไฉน? จตตปบาทฝายอกศล ๑๒ ดวง สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยนวรณ. ธรรมวปปยตจากนวรณ เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 323 กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมวปปยตจากนวรณ. [๙๓๔] ธรรมเปนนวรณ และเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? นวรณธรรมเหลานนแล ชอวา ธรรมเปนนวรณ และเปนอารมณของนวรณ. ธรรมเปนอารมณของนวรณ แตไมเปนนวรณ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนนวรณทงหลายเสย กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤต ในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของนวรณ แตไมเปน นวรณ. ธรรมไมเปนอารมณของนวรณ จะกลาววา ธรรมเปนนวรณ และเปนอารมณของ นวรณกไมได วาธรรมเปนอารมณของนวรณ แตไมเปนนวรณกไมได. [๙๓๕] ธรรมเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ เปนไฉน? นวรณ ๒-๓ อยาง บงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรม* เปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณ. ธรรมสมปยตดวยนวรณ แตไมเปนนวรณ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนนวรณทงหลายเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยนวรณ แตไมเปนนวรณ. ธรรมวปปยตจากนวรณ จะกลาววา ธรรมเปนนวรณ และสมปยตดวยนวรณกไมได วาธรรมสมปยตดวยนวรณ แตไมเปนนวรณกไมได. [๙๓๖] ธรรมวปปยตจากนวรณ แตเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมวปปยตจากนวรณ แตเปนอารมณของนวรณ. ธรรมวปปยตจากนวรณ และไมเปนอารมณของนวรณ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปยตตจากนวรณ และไมเปนอารมณของนวรณ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 324 ธรรมสมปยตดวยนวรณ จะกลาววา ธรรมวปปยตจากนวรณ แตเปนอารมณของนวรณ กไมได วาธรรมวปปยตจากนวรณ และไมเปนอารมณของ นวรณกไมได. นวรณโคจฉกะ จบ ------------------ ปรามาสโคจฉกะ [๙๓๗] ปรามาสธรรม เปนไฉน? ทฏฐปรามาสะ บงเกดในจตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง สภาวธรรมเหลาน ชอวา ปรามาสธรรม. ธรรมไมเปนปรามาสะ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนปรามาสะเสย กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤต ในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนปรามาสะ. [๙๓๘] ธรรมเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รปทงหมด สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของปรามาสะ. ธรรมไมเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของปรามาสะ. [๙๓๙] ธรรมสมปยตดวยปรามาสะ เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง เวนปรามาสะทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยปรามาสะ. ธรรมวปปยตจากปรามาสะ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาทสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รปและนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากปรามาสะ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 325 ปรามาสธรรม จะกลาววา สมปยตดวยปรามาสะกไมได วาวปปยตจากปรามาสะ กไมได. [๙๔๐] ธรรมเปนปรามาสะ และเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? ปรามาสธรรมนนแล ชอวา ธรรมปรามาสะ และเปนอารมณของปรามาสะ. ธรรมเปนอารมณของปรามาสะ แตไมเปนปรามาสะ เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนปรามาสะเสย กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของปรามาสะ แตไมเปนปรามาสะ. ธรรมไมเปนอารมณของปรามาสะ จะกลาววา ธรรมเปนปรามาสะและเปนอารมณ ของปรามาสะกไมได วาธรรมเปนอารมณของปรามาสะ แตไมเปนปรามาสะกไมได. [๙๔๑] ธรรมวปปยตจากปรามาสะ แตเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสส เวทนา ๒ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ กศล ในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปยตจากปรามาสะ แตเปนอารมณของปรามาสะ. ธรรมวปปยตจากปรามาสะ และไมเปนอารมณของปรามาสะ เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปปยตจากปรามาสะ และไมเปนอารมณของปรามาสะ. ธรรมเปนปรามาสะและสมปยตดวยปรามาสะ จะกลาววา ธรรมวปปยตจากปรามาสะ แตเปนอารมณของปรามาสะกไมได วาธรรมวปปยตจากปรามาสะ และไมเปนอารมณของ ปรามาสะกไมได. ปรามาสโคจฉกะ จบ ---------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 326 มหนตรทกะ [๙๔๒] ธรรมมอารมณ เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ สภาวธรรมเหลาน ชอวา ธรรมมอารมณ. ธรรมไมมอารมณ เปนไฉน? รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมอารมณ. [๙๔๓] ธรรมเปนจต เปนไฉน? จกขวญญาณ โสตวญญาณ ฆานวญญาณ ชวหาวญญาณ กายวญญาณ มโนธาต มโนวญญาณธาต สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนจต. ธรรมไมเปนจต เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไม เปนจต. [๙๔๔] เจตสกธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา เจตสกธรรม. อเจตสกธรรม เปนไฉน? จต รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา อเจตสกธรรม. [๙๔๕] จตตสมปยตธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา จตตสมปยตธรรม จตตวปปยตธรรม เปนไฉน? รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา จตตวปปยตธรรม. จต จะกลาววา จตตสมปยตกไมได วาจตตวปปยตธรรมกไมได. [๙๔๖] จตตสงสฏฐธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา จตตสงสฏฐธรรม. จตตวสงสฏฐธรรม เปนไฉน? รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา จตตวสงสฏฐธรรม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 327 จต จะกลาววา จตตสงสฏฐธรรมกไมได วาจตตวสงสฏฐธรรมกไมได. [๙๔๗] จตตสมฏฐานธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ กายวญญต วจวญญต หรอรปแมอนใด ซง เกดแตจต มจตเปนเหต มจตเปนสมฏฐาน มอย ไดแก รปายตนะ สททายตนะ คนธายตนะ รสายตนะ โผฏฐพพายตนะ อากาสธาต อาโปธาต รปลหตา รปมทตา รปกมมญญตา รปอปจยะ รปสนตต กพฬงการาหาร สภาวธรรมเหลานชอวา จตตสมฏฐาน ธรรม. ธรรมไมมจตเปนสมฏฐาน เปนไฉน? จต รปทเหลอ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมจตเปนสมฏฐาน. [๙๔๘] จตตสหภธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ กายวญญต วจวญญต สภาวธรรมเหลานชอวา จตตสหภธรรม. ธรรมไมเปนจตตสหภ เปนไฉน? จต รปทเหลอ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนจตตสหภ. [๙๔๙] จตตานปรวตตธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ กายวญญต วจวญญต สภาวธรรมเหลาน ชอวา จตตานปรวตตธรรม. ธรรมไมเปนจตตานปรวตต เปนไฉน? จต รปทเหลอ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนจตตานปรวตต. [๙๕๐] จตตสงสฏฐสมฏฐานธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา จตตสงสฏฐสมฏฐาน ธรรม. ธรรมไมเปนจตตสงสฏฐสมฏฐาน เปนไฉน? จต รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนจตตสงสฏฐสมฏฐาน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 328 [๙๕๑] จตตสงสฏฐสมฏฐานสหภธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา จตตสงสฏฐสมฏฐาน สหภธรรม. ธรรมไมเปนจตตสงสฏฐสมฏฐานสหภ เปนไฉน? จต รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนจตตสงสฏฐสมฏฐานสหภ. [๙๕๒] จตตสงสฏฐสมฏฐานานปรวตตธรรม เปนไฉน? เวทนาขนธ สญญาขนธ สงขารขนธ สภาวธรรมเหลานชอวา จตตสงสฏฐสมฏฐานา นปรวตตธรรม. ธรรมไมเปนจตตสงสฏฐสมฏฐานานปรวตต เปนไฉน? จต รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนจตตสงสฏฐสมฏฐานาน ปรวตต. [๙๕๓] อชฌตตกธรรม เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ มนายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา อชฌตตกธรรม. พาหรธรรม เปนไฉน? รปายตนะ ฯลฯ ธมมายตนะ สภาวธรรมเหลานชอวา พาหรธรรม. [๙๕๔] อปาทาธรรม เปนไฉน? จกขายตนะ ฯลฯ กพฬงการาหาร สภาวธรรมเหลานชอวา อปาทาธรรม. ธรรมไมเปนอปาทา เปนไฉน? กศลในภม ๔ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ มหาภตรป ๔ และ นพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนอปาทา. [๙๕๕] อปาทนนธรรม เปนไฉน? วบากในภม ๓ และรปทกรรมแตงขน สภาวธรรมเหลานชอวา อปาทนนธรรม. อนปาทนนธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทกรรมมไดแตงขน มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา อนปาทนนธรรม. มหนตรทกะ จบ ------------------

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 329 อปาทานโคจฉกะ [๙๕๖] อปาทานธรรม เปนไฉน? อปาทาน ๔ คอ กามปาทาน ทฏปาทาน สลพพตปาทาน อตตวาทปาทาน. กามปาทาน บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง ทฏปาทาน สลพพตปาทาน และอตตวาทปาทาน บงเกดในจตตปบาท ทสมปยต ดวยทฏฐ ๔ ดวง สภาวธรรมเหลานชอวา อปาทานธรรม. ธรรมทไมเปนอปาทาน เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนอปาทานทงหลายเสย กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยา กฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมทไมเปนอปาทาน. [๙๕๗] ธรรมเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของอปาทาน. ธรรมไมเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนอารมณของอปาทาน. [๙๕๘] ธรรมสมปยตดวยอปาทาน เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโลภะสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโลภะ วปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง เวนโลภะทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยอปาทาน. ธรรมวปปยตจากอปาทาน เปนไฉน? โลภะซงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคต ดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาททสหรคตดวย อทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมวปปยตจากอปาทาน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 330 [๙๕๙] ธรรมเปนอปาทาน และเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? อปาทานธรรมเหลานนแล ชอวาธรรมเปนอปาทาน และเปนอารมณของอปาทาน. ธรรมเปนอารมณของอปาทาน แตไมเปนอปาทาน เปนไฉน อกศลทเหลอ เวนอปาทานทงหลายเสย กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤต ในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของอปาทาน แตไมเปน อปาทาน. ธรรมไมเปนอารมณของอปาทาน จะกลาววา ธรรมเปนอปาทาน และเปนอารมณของ อปาทานกไมได วาธรรมเปนอารมณของอปาทาน แตไมเปนอปาทานกไมได. [๙๖๐] ธรรมเปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน เปนไฉน? ทฏฐและโลภะ บงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปน อปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน. ธรรมสมปยตดวยอปาทาน แตไมเปนอปาทาน เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง เวนอปาทานทงหลายทบงเกดในจตตปบาท เหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยอปาทาน แตไมเปนอปาทาน. ธรรมวปปยตจากอปาทาน จะกลาววา ธรรมเปนอปาทาน และสมปยตดวยอปาทาน กไมได วาธรรมสมปยตดวยอปาทาน แตไมเปนอปาทานกไมได. [๙๖๑] ธรรมวปปยตจากอปาทาน แตเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? โลภะทบงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาทท สหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาททสหรคตดวย อทธจจะ กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมวปปยตจากอปาทาน แตเปนอารมณของอปาทาน. ธรรมวปปยตจากอปาทาน และไมเปนอารมณของอปาทาน เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม วปปยตจากอปาทาน และไมเปนอารมณของอปาทาน.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 331 ธรรมสมปยตดวยอปาทาน จะกลาววา ธรรมวปปยตจากอปาทาน แตเปนอารมณของ อปาทานกไมได วาธรรมวปปยตจากอปาทาน และไมเปนอารมณของอปาทานกไมได. อปาทานโคจฉกะ จบ -------------------- กเลสโคจฉกะ [๙๖๒] กเลสธรรม เปนไฉน? กเลสวตถ ๑๐ คอ โลภะ โทสะ โมหะ มานะ ทฏฐ วจกจฉา ถนะ อทธจจะ อหรกะ อโนตตปปะ. โลภะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะ ๘ ดวง โทสะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง โมหะ บงเกดในอกศลทงปวง มานะ บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง ทฏฐ บงเกดในจตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง วจกจฉา บงเกดในจตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา ถนะ บงเกดในอกศลจตทเปนสงขารก อทธจจะ อหรกะ และอโนตตปปะ บงเกดในอกศลจตทงปวง สภาวธรรมเหลานชอวา กเลสธรรม. ธรรมไมเปนกเลส เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนกเลสทงหลายเสย กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤต ในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนกเลส. [๙๖๓] ธรรมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมไมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน?

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 332 มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม ไมเปนอารมณของสงกเลส. [๙๖๔] ธรรมเศราหมอง เปนไฉน? อกศลจตตปบาท ๑๒ ดวง สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเศราหมอง ธรรมไมเศราหมอง เปนไฉน? กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรม เหลานเรยกวา ธรรมไมเศราหมอง. [๙๖๕] ธรรมสมปยตดวยกเลส เปนไฉน? อกศลจตตปบาท ๑๒ ดวง สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยตดวยกเลส. ธรรมวปปยตจากกเลส เปนไฉน? กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากกเลส. [๙๖๖] ธรรมเปนกเลส และเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? กเลสธรรมเหลานนแลชอวา ธรรมเปนกเลส และเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมเปนอารมณของสงกเลส แตไมเปนกเลส เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนกเลสทงหลายเสย กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยา อพยากฤตในภม ๓ รปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเปนอารมณของสงกเลส แตไมเปนกเลส. ธรรมไมเปนอารมณของสงกเลส จะกลาววา ธรรมเปนกเลส และเปนอารมณของ สงกเลสกไมได วาธรรมเปนอารมณของสงกเลส แตไมเปนกเลสกไมได. [๙๖๗] ธรรมเปนกเลส และเศราหมอง เปนไฉน? กเลสธรรมเหลานนแลชอวา ธรรมเปนกเลส และเศราหมอง. ธรรมเศราหมอง แตไมเปนกเลส เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนกเลสทงหลายเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมเศราหมอง แตไมเปนกเลส. ธรรมเศราหมอง จะกลาววา ธรรมเปนกเลส และเศราหมองกไมไดวาธรรม เศราหมอง แตไมเปนกเลสกไมได.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 333 [๙๖๘] ธรรมเปนกเลส และสมปยตดวยกเลส เปนไฉน? กเลส ๒-๓ อยาง บงเกดรวมกนในจตตปบาทใด สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรม* เปนกเลส และสมปยตดวยกเลส. ธรรมสมปยตดวยกเลส แตไมเปนกเลส เปนไฉน? อกศลทเหลอ เวนกเลสทงหลายเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสมปยต ดวยกเลส แตไมเปนกเลส. ธรรมวปยตจากกเลส จะกลาววา ธรรมเปนกเลส และสปปยตดวยกไมได วา เปนธรรมสมปปยตดวยกเลส แตไมเปนกเลสกไมได. [๙๖๙] ธรรมวปปยตจากกเลส แตเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? กศลในภม ๓ วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมวปปยตจากกเลส แตเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมวปปยตจากกเลส และไมเปนอารมณของสงกเลส เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมวปปยตจากกเลส และไมเปนอารมณของสงกเลส. ธรรมสมปยตดวยกเลส จะกลาววา ธรรมวปปยตจากกเลส แตเปนอารมณของ สงกเลสกไมได วาธรรมวปปยตจากกเลส และไมเปนอารมณของสงกเลสกไมได. กเลสโคจฉกะ จบ ----------------------- ปฏฐทกะ [๙๗๐] ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา สภาว ธรรมเหลานชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณ. จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวย โทมนสสเวทนา ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนธรรมอนโสดาปตตมรรคประหาณกม ทเปนธรรมอนโสดาปตตมรรคไมประหาณกม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 334 ธรรมอนโสดาปตตมรรคไมประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนโสดาปตตมรรคไมประหาณ. [๙๗๑] ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ. จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสส เวทนา ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณกม ทเปนธรรม อนมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณกม. ธรรมอนมรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ เปนไฉน? จตตปบาทสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมอน มรรคเบองสง ๓ ไมประหาณ. [๙๗๒] ธรรมมสมปยตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา เวนโมหะท บงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรค ประหาณ. จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสส เวทนา ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคประหาณกม ทเปนธรรมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคไมประหาณกม. ธรรมไมมสมปยตตเหตอนโสดาปตตมรรคจะประหาณ เปนไฉน? โมหะทสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากใน ภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมสมปยตต เหตอนโสดาปตตมรรคจะประหาณ. [๙๗๓] ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ เวนโมหะทบงเกดขนในจตตปบาทนเสย สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณ.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 335 จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนส ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนธรรมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณกม ทเปน ธรรมไมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ ประหาณกม. ธรรมไมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา โมหะทสหรคต ดวยอทธจจะ กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมสมปยตตเหตอนมรรคเบองสง ๓ จะประหาณ. [๙๗๔] ธรรมมวตก เปนไฉน? กามาวจรกศล, อกศล, จตตปบาทฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๑ ดวง ฝายอกศลวบาก ๒ ดวง ฝายกรยา ๑๑ ดวง, รปาวจรปฐมฌานฝายกศล ฝายวบากและกรยา, โลกตตรปฐมฌาน ฝายกศล ฝายวบาก, เวนวตกทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมวตก. ธรรมไมมวตก เปนไฉน? ปญจวญญาณทง ๒ ฝาย ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และ ฝายกรยา, อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก, วตก, รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมวตก. [๙๗๕] ธรรมมวจาร เปนไฉน? กามาวจรกศล, อกศล, จตตปบาทฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๑ ดวง ฝายอกศลวบาก ๒ ดวง ฝายกรยา ๑๑ ดวง, ฌาน ๑ และ ๒ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และกรยา, ฌาน ๑-๒ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก, เวนวจารทเกดขนในจตตปบาทเหลานเสย* สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมวจาร. ธรรมไมมวจาร เปนไฉน? ปญจวญญาณทง ๒ ฝาย, ฌาน ๓ และ ๓ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และ ฝายกรยา, อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, ฌาน ๓ และ ๓ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก, วจาร, รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมมวจาร.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 336 [๙๗๖] ธรรมมปต เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนสสเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๔ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๕ ดวง ฝายกรยา ๕ ดวง, ฌาน ๒ และ ๓ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, ฌาน ๒ และ ๓ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล ฝายวบาก, เวนปตท เกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมมปต. ธรรมไมมปต เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๘ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๑ ดวง ฝายอกศลวบาก ๗ ดวง ฝายกรยา ๖ ดวง, ฌาน ๒ และ ๒ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, ฌาน ๒ และ ๒ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก, ปต, รป และนพพาน สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมไมมปต. [๙๗๗] ธรรมสหรคตดวยปต เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนสสเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๔ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๕ ดวง ฝายกรยา ๕ ดวง, ฌาน ๒ และ ๓ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, ฌาน ๒ และ ๓ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล ฝายวบาก เวนปตท บงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยปต. ธรรมไมสหรคตดวยปต เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๘ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๑ ดวง ฝายอกศลวบาก ๗ ดวง ฝายกรยา ๖ ดวง, ฌาน ๒ และ ๒ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก, และฝายกรยา, อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก, และฝายกรยา ฌาน ๒ และ ๒ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก ปต, รป และนพพาน สภาวธรรม เหลานชอวา ธรรมไมสหรคตดวยปต. [๙๗๘] ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนสสเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๔ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๖ ดวง ฝายกรยา ๕ ดวง, ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก, เวน สขเวทนาทบงเกดในจตตปบาทเหลาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยสขเวทนา.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 337 ธรรมไมสหรคตดวยสขเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๘ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๐ ดวง ฝายอกศลวบาก ๗ ดวง ฝายกรยา ๖ ดวง, รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, โลกตตร จตตถฌาน ฝายกศล และฝายวบาก สขเวทนา, รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมสหรคตดวยสขเวทนา. [๙๗๙] ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยอเบกขาเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๖ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๑๐ ดวง ฝายกศลวบาก ๖ ดวง ฝายกรยา ๖ ดวง, รปาวจรจตตถฌาน ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, โลกตตร จตตถฌาน ฝายกศล และฝายวบาก, เวนอเบกขาเวทนา ทบงเกดในจตตปบาทเหลานเสย สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา. ธรรมไมสหรคตดวยอเบกขาเวทนา เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโสมนสสเวทนา ฝายกามาวจรกศล ๔ ดวง ฝายอกศล ๖ ดวง ฝายกามาวจรกศลวบาก ๖ ดวง ฝายอกศลวบาก ๑ ดวง ฝายกรยา ๕ ดวง, ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา, ฌาน ๓ และ ๔ ทเปนโลกตตระ ฝายกศล และฝายวบาก, อเบกขาเวทนา, รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมสหรคต ดวยอเบกขาเวทนา. [๙๘๐] กามาวจรธรรม เปนไฉน? กามาวจรกศล อกศล วบากแหงกามาวจรทงหมด กามาวจรกรยา อพยากฤต และ รปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา กามาวจรธรรม. ธรรมไมเปนกามาวจร เปนไฉน? รปาวจร อรปาวจร โลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนกามาวจร. [๙๘๑] รปาวจรธรรม เปนไฉน? ฌาน ๔ และ ๕ ทเปนรปาวจร ฝายกศล ฝายวบาก และฝายกรยา สภาวธรรมเหลาน ชอวา รปาวจรธรรม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 338 ธรรมไมเปนรปาวจร เปนไฉน? กามาวจร อรปาวจร โลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนรปาวจร. [๙๘๒] อรปาวจรธรรม เปนไฉน? อรป ๔ ฝายกศล ฝายวบาก และกรยา สภาวธรรมเหลานชอวา อรปาวจรธรรม. ธรรมไมเปนอรปาวจร เปนไฉน? กามาวจร รปาวจร โลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา ธรรมไมเปนอรปาวจร. [๙๘๓] ปรยาปนนธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา ปรยาปนนธรรม. อปรยาปนนธรรม เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา อปรยาปนนธรรม. [๙๘๔] นยยานกธรรม เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา นยยานกธรรม. อนยยานกธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา อนยยานกธรรม. [๙๘๕] นยตธรรม เปนไฉน? จตตปบาททสมปยตดวยทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยโทมนสสเวทนา ๒ ดวง สภาวธรรมเหลาน ทเปนนยตธรรมกม ทเปนอนยตธรรมกม มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สภาวธรรมเหลานชอวา นยตธรรม. อนยตธรรม เปนไฉน? จตตปบาททสหรคตดวยโลภะวปปยตจากทฏฐ ๔ ดวง จตตปบาททสหรคตดวยวจกจฉา จตตปบาททสหรคตดวยอทธจจะ กศลในภม ๓ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา อนยตธรรม.

พระอภธรรมปฎก เลม ๑ ธรรมสงคณปกรณ - หนาท 339 [๙๘๖] สอตตรธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๓ อกศล วบากในภม ๓ กรยาอพยากฤตในภม ๓ และรปทงหมด สภาวธรรมเหลานชอวา สอตตรธรรม. อนตตรธรรม เปนไฉน? มรรค ๔ ทเปนโลกตตระ สามญญผล ๔ และนพพาน สภาวธรรมเหลานชอวา อนตตรธรรม. [๙๘๗] สรณธรรม เปนไฉน? อกศลจตตปบาท ๑๒ ดวง สภาวธรรมเหลานชอวา สรณธรรม. อรณธรรม เปนไฉน? กศลในภม ๔ วบากในภม ๔ กรยาอพยากฤตในภม ๓ รป และนพพาน สภาวธรรม เหลานชอวา อรณธรรม. ธรรมสงคณปกรณ จบ -------------------