การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ

สารนพนธ ของ

จฑามาศ สขขาจรญ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

ตลาคม 2549

การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ

สารนพนธ ของ

จฑามาศ สขขาจรญ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

ตลาคม 2549 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ

บทคดยอ ของ

จฑามาศ สขขาจรญ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

ตลาคม 2549

จฑามาศ สขขาจรญ. (2549). การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ. สารนพนธ กศ.ม. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษา : อาจารยบรรพต ศรชย. สารนพนธนมจดมงหมายเพอวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ในดานแนวคดและกลวธการเสนอ โดยศกษาเฉพาะประเภทบนเทงคด จานวน 37 เรอง และเสนอผลการศกษาแบบพรรณนาวเคราะห สรปผลการศกษาไดดงน แนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส.พมสวรรณมบทบาทในการสงเสรมพฒนาการดานตางๆของเดก ไดแก พฒนาการดานอารมณและจตใจ พฒนาการดานสงคม พฒนาการดานสตปญญา และ พฒนาการดานรางกาย โดยวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณมแนวคดทสมพนธกบพฒนาการดานตางๆ คอ แนวคดดานอารมณและจตใจม 2 ประเดนคอ เรองจรยธรรม และ เรองความรกความผกพนในครอบครว เรองจรยธรรมเสนอแนวคดเกยวกบ ความรกสตว การตระหนกถงคณคาทางจตใจ การทะนถนอมของเลน การมจตใจทงดงาม การยอมรบในคณคาของตวเอง ความเสยสละ ความอตสาหะ และความเมตตา สวนเรองความรกความผกพนในครอบครว เสนอแนวคดเกยวกบครอบครวทอบอน จะตองมความรกความผกพนชวยเหลอซงกนและกน เมอมปญหาเกดขนกสามารถรวมมอกนแกไขปญหาตางๆได แนวคดในการพฒนาเดกดานสงคมม 4 ประเดนคอ การดารงชวตในสงคม การพฒนาสงคม การอนรกษสงแวดลอม และความตองการขนพนฐานของมนษย แนวคดดานสตปญญาพบวาม 3 ประเดนคอ เรองการใชสตปญญาและไหวพรบ เรองการเสวงหาความร และ เรองการเสรมสรางสตปญญาดวยอาหารเสรม เรองการใชสตปญญาและไหวพรบผเขยนเสนอแนวคดวาเดกตองมสตปญญาเฉลยวฉลาด รจกแกไขปญหาเฉพาะหนาอยางมไหวพรบ เดกทมทกษะการคดแกปญหาเปนจะทาใหตนรอดพนจากอนตรายตางๆได เ รองการแสวงหาความร เสนอแนวคดวาเดกตองหมนแสวงหาความรอยเสมอ สวนเรองการเสรมสรางสตปญญาดวยอาหารเสรมเสนอแนวคดวานมเปนอาหารเสรมทบารงสมองและพฒนาสตปญญาแกเดก และแนวคดดานรางกายมประเดนเดยวคอ เรองการใหความรทางดานสขภาพ กลวธการเสนอแนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวาม 4 วธ คอ 1) เสนอแนวคดผานตวละครสวนใหญเปนตวละครเดกและสตว เปนวธการทผเขยนนยมใชมากทสดโดยใหตวละครสนทนากนแลวผเขยนสอดแทรกแนวคดทตองการเสนอ 2) เสนอแนวคดผานฉาก สวนใหญเปนฉากชนบทมสงแวดลอมทสวยงาม ทาใหผอานเรยนรและตระหนกในคณคาของธรรมชาตไดเปนอยางด 3) เสนอแนวคดผานมมมองผเขยน โดยผเขยนเสนอเรองราวและเหตการณตางๆจากนนผเขยนจงสอดแทรกทศนะของตนแกผอาน 4) กลวธการเสนอแนวคด

แบบนทานซอนนทาน พบวาผเขยนใชวธการเสนอแนวคดโดยการเลาเรองเพอใหเดกสนใจ เกดความสนกสนานเพลดเพลน ใหขอคดเปนนทานเกยวกบตานานและเกยวกบสตวเพอแสดงแนวคดเรองจรยธรรม

AN ANALYSIS OF S. PHUMSUWAN’S CHILDREN LITERATURE

AN ABSTRACT BY

CHUTAMAS SUKKUMJAROON

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Education Degree in Thai

at Srinakharinwirot University October 2006

Chutamas Sukkumjaroon. (2006). An Analysis of S. Phumsuwan’s Children Literature. Master’s Project M.Ed. (Thai). Bangkok : Graduate School. Srinakharinwirot University. Project Advisor : Banpot Sirichai.

The objective of this dissertation is to analyze the writings for children literature. by S.Phumsuwan, in the aspect of idea and technics of presenting, by studying 37 particular entertainment writings written by S.Phumsuwan and presenting the result derived by the study in the form of describing and analyzing. Its result can be summarized as follows.

The idea in the writings for children written by S.Phumsuwan is similar to that of child development such as emotional development, social development, intelligent development and physical development. There are two ideas of emotional child development; the ideas of ethics and love-obligation in family. The ethical idea offered is animal favor, realizing mental value, to cherish toys, kindfulness, to agree on the value of oneself, sacrifice, effort and mercy the idea of love and obligation in family is that warmed family will have to pay love, obligation and help to each other. They would be in coordination and could solve any problems happening. There are four ideas of social development. They are the idea of living in society, development society, conserving environments and basic requirement of human beings. There are three issues of intelligent child development; the matter of using intelligence and shrewdness, searching for knowledge, nurturing intelligence with nurturing food. For using intelligence and shrewdness, the writer offered the idea that the children must be intelligent, clever and know how to solve the present problem with shrewdness. The children with skill of how to solve the problem can be saved of the danger. For searching knowledge, the writer offered the idea that the children must always try to search for knowledge. For nurturing intelligence with nurturing food, the writer offered the idea that the milk was the nurturing food that was nurturing children’s brain and intellectual development. There is only idea of physical development; the idea of consideration and offering health knowledge.

The technics of presenting the child writings written by S.Phumsuwan have been found that they are of four methods; 1. To offer the idea through the actors who were mainly children and animals. 2. To offer the idea through screen of rural beautiful environment. It made readers learn and realize in the value of nature very nicely.

3. Offering the idea passing the point of view of the writer. The writer offers the matters and events and then put his own point of view to readers. 4. Technics of offering the idea in the style of story overlaps story, it has been found that the writer applied the method of offering the idea by telling the story for children to be interested enjoyed and pleased and giving the concept in the story of history and animals present the idea of ethic.

อาจารยทปรกษาสารนพนธ ประธานกรรมการบรหารหลกสตร และคณะกรรมการสอบ

ไดพจารณาสารนพนธเรองการวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ของ

จฑามาศ สขขาจรญ ฉบบนแลว เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

การศกษามหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒได

อาจารยทปรกษาสารนพนธ

…………………………………………………..........

(อาจารยบรรพต ศรชย)

ประธานกรรมการบรหารหลกสตร

…………………………………………………..........

(รองศาสตราจารยอครา บญทพย)

คณะกรรมการสอบ

………………………………………………….......... ประธาน

(รองศาสตราจารยอครา บญทพย)

………………………………………………….......... กรรมการสอบสารนพนธ

(ผชวยศาสตราจารยสมเกยรต คทวกล)

………………………………………………….......... กรรมการสอบสารนพนธ

(อาจารยบรรพต ศรชย)

อนมตใหรบสารนพนธฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษา

มหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

………………………………………………….......... คณบดคณะมนษยศาสตร

(ผชวยศาสตราจารยเฉลยวศร พบลชล)

วนท ....... เดอน กนยายน พ.ศ. 2549

ประกาศคณปการ สารนพนธนสาเรจไดดวยด เปนเพราะผวจยไดรบความกรณาอยางยงจากรองศาสตราจารยสนนทา โสรจจ อาจารยทปรกษาสารนพนธในระยะแรก และ อาจารยบรรพต ศรชย ซงเปนอาจารยทปรกษาในระยะตอมา อาจารยทงสองทานไดกรณาใหคาปรกษาแนะนาการทาสารนพนธทกขนตอน รวมถงรองศาสตราจารยอครา บญทพย และ ผชวยศาสตราจารยสมเกยรต คทวกล กรรมการควบคมปรญญานพนธทไดตรวจสอบ ตลอดจนใหขอเสนอแนะเพมเตม ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสง ผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยทกทานทใหความรแกผวจยในการศกษาตามหลกสตรการศกษามหาบณฑต ทาใหผวจยไดรบความรและนาความรมาใชประโยชนและสรางสรรคงานสารนพนธไดสาเรจ ผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยในทกระดบการศกษา ทไดประสทธประสาทวชาแกผวจยดวยจตเมตตา และขอกราบขอบพระคณอาจารยสมฤทธ พมสวรรณ ทเออเฟอขอมลแกผวจย ทายสดผวจยขอกราบขอบพระคณคณพอและคณแม ตลอดจนขอบคณพๆ นองๆ และเพอนๆ ทกคนทใหกาลงใจดวยดตลอดระยะเวลาทศกษา จฑามาศ สขขาจรญ

สารบญ บทท หนา 1 บทนา 1 ภมหลง 1 ความมงหมายของการศกษาคนควา 3 ความสาคญของการศกษาคนควา 3 ขอบเขตของการศกษาคนควา 3 วธดาเนนการศกษาคนควา 5 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการศกษาคนควา 6 เอกสารทเกยวของกบวรรณกรรมสาหรบเดก 6 งานวจยทเกยวของกบวรรณกรรมสาหรบเดก 17 3 แนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ 19 3.1 แนวคดดานอารมณและจตใจ 19 3.1.1 เรองจรยธรรม 20 3.1.2 เรองความรกความผกพนในครอบครว 29 3.2 แนวคดดานสงคม 35 3.2.1 เรองการดารงชวตในสงคม 36 3.2.2 เรองการพฒนาสงคม 41 3.2.3 เรองการอนรกษสงแวดลอมธรรมชาต 41 3.2.4 เรองความตองการขนพนฐานของมนษยในสงคม 50 3.3 แนวคดดานสตปญญา 51 3.3.1 เรองการใชสตปญญาและไหวพรบ 52 3.2.2 เรองการแสวงหาความร 54 3.2.3 เรองการเสรมสรางสตปญญาดวยอาหารเสรม 56 3.4 แนวคดดานรางกาย 57 3.4.1 เรองการใหความรทางดานสขภาพ 57

สารบญ (ตอ) บทท หนา 4 กลวธการเสนอแนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ 62 กลวธการเสนอแนวคดผานตวละคร 62 การเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละคร 62 การเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละคร 73 กลวธการเสนอแนวคดผานฉาก 86 การเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานท 86 การเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลา 91 กลวธการเสนอแนวคดผานมมมองผเขยน 92 กลวธการเสนอแนวคดผานนทานซอนนทาน 94 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ 97 สรปผลการศกษา 97 อภปรายผล 99 ขอเสนอแนะ 100 บรรณานกรม 101 ภาคผนวก 105 ประวตของ ส. พมสวรรณ ประวตยอผทาสารนพนธ 107

บทท 1 บทนา

ภมหลง เดกคอทรพยากรบคคลททรงคณคามความสาคญในการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนา เพราะพวกเขาเหลานนจะเตบโตเปนกาลงสาคญและเปนผรบผดชอบประเทศชาตตอไป ดงนนการพฒนาเดกตงแตวยเยาวจงเปนการวางรากฐานทมนคงใหประเทศชาต การพฒนาประเทศมหลายแนวทาง วธการทดอยางหนงคอการใชหนงสอเปนเครองมอใหเดกไดอานและศกษาคนควา สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร (2519 : 2) ไดทรงกลาวถงความสาคญของการอานไวในพระราชนพนธ “หองสมดในทศนะของขาพเจา” วา

“หนงสอประเภททขาพเจาคดวาสาคญทสดอยางหนงคอหนงสอสาหรบเดก วยเดกเปนวยทเรยนร เดกๆ สวนใหญสนใจทจะทราบเรองราวตางๆ แปลกๆ ใหมๆ อยแลว ถาเรามหนงสอทมคณคาทงเนอหา และรปภาพใหเขาอาน ใหความรและความบนเทง เดกๆ จะเตบโตเปนผใหญทสมบรณทรอบร มธรรมะประจาใจ มความรกบานเมอง มความตองการปรารถนาจะทาแตประโยชนทสมควร”

จากขอความขางตนกลาวไดวาหนงสอเปรยบเสมอนขมทรพยอดมไปดวยแหลงความรอนหลากหลาย ทจะตอบสนองตอความสนใจใครรแกผอาน หนงสอมคณคามหาศาล กลาวคอ หนงสอจะทาใหเดกมสตปญญามความคดกวางไกล เพราะเรองราวหลากหลายในหนงสอ เปนเสมอนภาพจาลองชวต เดกจะไดเรยนร เขาใจ และเกดประสบการณสามารถแกไขปญหา โดยเปนการเตรยมพรอมทจะเผชญกบปญหาตางๆในอนาคตได สวนทางดานอารมณและจตใจ หนงสอจะเปนเพอนแกเหงาทใหความสนกสนานเพลดเพลน เปนอาหารทางใจทสงเสรมวฒภาวะทางอารมณใหแกเดกไดเปนอยางด ในทางสงคมเมอเดกอานหนงสอเขาจะไดเรยนรวธปฏบต กฎเกณฑ กตกา ศลธรรมจรรยาทสงคมยอมรบ ปราณ เชยงทอง (2526 : 113) กลาววา การทจะเขยนเรองสาหรบเดก ควรคานงถงเรองความสนกสนานบนเทงใจของเดก ควบคไปกบการสอดแทรก คานยม คณธรรม ความเชอ อดมการณของชาต และสงดงามอนพงประสงคทจะปลกฝงใหเดกไวอยางพรอมมล เรองสาหรบเดกตองเปนเรองทดมคณคา เรองของผใหญแมวาบางครงจะไมดไปบาง กยงไมเปนพษเปนภยมากนกเพราะผใหญผานประสบการณชวตมามาก รวาสงใดดหรอไมดอยางไร สามารถวเคราะหไดแตเดกยงขาดประสบการณ และออนวยตอโลกไมสามารถวเคราะหไดวา สงใดดไมด สงใดควรไมควร ไดอยางผใหญ

2

ดงนนในการเขยนเรองสาหรบเดก ผประพนธควรคานงถงธรรมชาตของเดก เขาใจจตวทยา วฒภาวะ พฒนาการ ความสนใจในการอาน ตลอดจนระมดระวงในการเขยนเนอเรอง การใชภาษาและกาหนดพฤตกรรมตวละครดวย

สมฤทธ พมสวรรณ เปนนกเขยนผหนงทใหความสาคญกบการสรางสรรควรรณกรรมสาหรบเดกและมผลงานเปนทรจกในนามปากกาวา “ส. พมสวรรณ” งานเขยนของทานมมานานกวา 20 ปและมผลงานจานวนมากทไดรบรางวล วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณทไดรบรางวลดเดนจากการประกวดงานสปดาหหนงสอแหงชาต ไดแก

ปพ.ศ. ผลงานเรองทไดรบรางวล กลมอาย 2527 เหยยวขาดวน 11-14 ป 2529 บนสดขอบฟา 12-14 ป 2531 ฟาจาอยารอง 3-5 ป 2536 พอจาแมจา 3-5 ป

เรองบนสดขอบฟา นอกจากจะไดรบรางวลดเดน จากการประกวดงานสปดาหหนงสอแหงชาต ป พ.ศ. 2529 แลวยงไดรบใบประกาศนยบตร IBBY (THE INTERNATIONNAL BOARD ON BOOKS FOR YOUNG PEOPLE AWARDS A CERTIFICATE OF HONOUR FOR WRITING. 1988) อกดวย สวนผลงานทไดรบรางวลชมเชยจากการประกวดงานสปดาหหนงสอแหงชาต ไดแก

ปพ.ศ. ผลงานเรองทไดรบรางวล กลมอาย 2527 ไผคอมแคระ 11-14 ป 2529 คณยาผจญภย 12-14 ป 2534 เดกนอยกบตนไม 6-11 ป 2537 นกสบนมสด 12-14 ป

นอกจากน ส. พมสวรรณยงมผลงานประเภทบนเทงคดทเขยนใหกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ เพอเปนหนงสออานเพมเตมสาหรบนกเรยนระดบประถมศกษาและใชเปนหนงสอประกอบการเรยนการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวต ไดแก เรองกลาผจญภย เรองรายกวาเสอ เรองทนงเทยวปา เรองลยอเพอนรก เรองหมบานสขใจ เรองรบกบหน และเรองบานเขาบานเรา เปนตน

3

ผลงานวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ทกลาวมา เปนงานเขยนทนาสนใจศกษา พจารณาไดจากงานเขยนทไดรบรางวลจากการประกวดงานสปดาหหนงสอแหงชาต และเปนหนงสอทกรมวชาการกระทรวงศกษาธการใชเพอเปนหนงสออานเพมเตม โดยเฉพาะในดานแนวคดและกลวธการเสนอของ ส. พมสวรรณ เชน เรองเดกนอยกบตนไม ผเขยนเสนอแนวคดในการอนรกษสงแวดลอม โดยบรรยายถงฉากแมนาทอดมสมบรณอานวยประโยชนใหผคน ตนไม และสรรพสตวอยางมากมาย แตเมอสงแวดลอมเปนพษจากการกระทาของมนษย ทาใหตนยางนาทมอายยนรมแมนาตนหนงยนตนตาย ผเขยนไดเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละครพอกบลกในตอนปดเรองวา ถงแมตนยางนาจะตายกยงมประโยชนอยบาง คอ เปนแหลงทอยอาศยของนกกา แตมนจะมประโยชนมากกวานถามนยงไมตาย และยงคงเปนตนไมทเขยวชอม สวนเรองคณยาผจญภย ผเขยนไดเสนอแนวคดในเรองการดารงชวตอยางมคณคา ตลอดจนการอยรวมกนตองชวยเหลอ พงพาอาศยกน ไมเบยดเบยนกน โดยผเขยนใชกลวธการเสนอแนวคดผานตวละครเอกคอ คณยาวยเจดสบกวาทถกลกหลานทอดทง แตสามารถทาประโยชนใหกบลกหลานและผคนมากมาย เชน ชวยหาสมบตทโจรปานาไปซอน สงสอนใหโจรกลบใจมาเปนคนด ทงน เพราะคณยารภาษาสตว และสามารถนาความรไปใชใหเกดประโยชนในการพฒนาสงคมใหสงบสข สวนวรรณกรรมสาหรบเดกเลมอนๆ ของ ส. พมสวรรณ นนมความนาสนใจในดานแนวคดและกลวธการเสนอทโดดเดนเชนกน ดวยเหตนผวจยจงสนใจศกษาวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ในสองประเดนดงกลาวเพอประโยชนแกผวจยในการสอนเดกใหเกดแนวคดอยางมกระบวนการโดยใชกลวธตางๆ อกทงสามารถนาไปพฒนาเดกและเกดประโยชนตอผทมสวนเกยวของในการพฒนาเดกไดดวย

ความมงหมายของการศกษาคนควา เพอวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ในดานแนวคดและกลวธการ เสนอ

ความสาคญของการศกษาคนควา ทาใหตระหนกถงคณคาของวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ เพอเปนแนว ทางในการปลกฝงแนวคดและพฒนาคณลกษณะของเยาวชนไทย

ขอบเขตของการศกษาคนควา ในการวจยครงนจะศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส.พมสวรรณ เฉพาะประเภทบนเทงคด จานวน 37 เรอง ดงน

4

เรอง ป พ.ศ. ทพมพ 1. ชวตเดกรมนากบปลาไทย 2525 2. ไผคอมแคระ 2527 3. เหยยวขาดวน 2527 4. ในนามปลา 2527 5. บานไรปลายนา 2528 6. ชายปา 2528 7. หบเขาดาวลกไก 2528 8. สามคบเพอนรก 2529 9. บนสดขอบฟา 2529 10. คณยาผจญภย 2529 11. เกษตรกรหาไร 2530 12. ไขเอยดบานเขาแกว 2530 13. ฟาจาอยารอง 2531 14. สามพนอง 2531 15. ชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง 2531 16. นาฬกาดอกไม 2532 17. เมองมดแดง 2532 18. วาวจะเปนนก 2532 19. เดกนอยกบตนไม 2533 20. นกกระจบนอย 2533 21. นทานตนตาล 2533 22. บานปลาทอง 2533 23. กลาผจญภย 2534 24. ขโมยอยไหน 2536 25. พอจาแมจา 2536 26. รบกบหน 2537 27. นกสบนมสด 2537 28. ลยอเพอนรก 2538 29. บานสขใจ 2538 30. ทนงเทยวปา 2538

5

เรอง ป พ.ศ. ทพมพ 31. ชายชรากบนกนางนวล 2538 32. นทานปลายสกทอง 2538 33. รายกวาเสอ 2538 34. หนไลกาผจญภย 2539 35. มาบน 2540 36. สะพานสายรง 2540 37. บานเขาบานเรา 2546

วธดาเนนการศกษาคนควา การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ดาเนนการศกษาคนควาตามขนตอนดงน 1. ศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกประเภทบนเทงคดของ ส.พมสวรรณ จานวน 37 เรอง 2. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอใชเปนแนวทางในการวเคราะหวรรณกรรม สาหรบเดก 3. วเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกประเภทบนเทงคดของ ส.พมสวรรณ จานวน 37 เรอง ในดานแนวคดและกลวธการเสนอ ดงน 3.1 ดานแนวคด

- แนวคดดานอารมณและจตใจ - แนวคดดานสงคม - แนวคดดานสตปญญา - แนวคดดานรางกาย

3.2 ดานกลวธการเสนอแนวคด - การเสนอแนวคดผานตวละคร - การเสนอแนวคดผานฉาก - การเสนอแนวคดผานมมมองผเขยน

- การเสนอแนวคดผานนทานซอนนทาน 4. เสนอผลการศกษาแบบพรรณนาวเคราะห (DESCRIPTIVE ANALYSIS)

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส.พมสวรรณ มเอกสารและงานวจย ทเกยวของ เพอใชเปนแนวทางในการศกษาคนควาดงน

1. เอกสารทเกยวของกบวรรณกรรมเดก 1.1 เอกสารทเกยวของกบความหมายของวรรณกรรมสาหรบเดก World Book Encyclopedia (1965 : v.12, p 316) กลาววา วรรณกรรมสาหรบเดกคอ หนงสอทเขยนขนเปนพเศษสาหรบเดก จนตนา ใบกาซย (2534 : 22) กลาวถง ความหมายของหนงสอสาหรบเดกวา บางคนอาจเรยกวา “วรรณกรรมสาหรบเดก” มผใหความหมายไวหลายอยาง รวมทงทกรมวชาการไดกาหนดความหมาย โดยจดเขาอยในหนงสอเสรมประสบการณ ซงแบงออกเปนประเภท ๆ ไดแก หนงสออานเพมเตม หนงสออเทศ และหนงสอสงเสรมการอาน ปราณ เชยงทอง (2525 : 2) กลาววา วรรณกรรมสาหรบเดก หมายถง หนงสอทเขยนขนสาหรบใหเดกอานอยางเหมาะสมกบวยของเดกและเปนทสนใจของเดกวยตางๆตงแตวยกอนเขาโรงเรยนไปถงวยรน ซงเดกสามารถเลอกอานไดตามความพอใจ โดยไมมการบงคบ วรยะ ส รสงห (2514 : 2514) กลาวถง วรรณกรรมสาหรบเดกวา หมายถงวารสารและหนงสอทเขยนขนสาหรบเดกและจะตองเขยนใหเดกอานอยางเพลดเพลน ดวยความสนใจ เพมพนความสามารถในการอาน และเขาใจภาษา จนเกดนสยรกการอานหนงสอ จากความหมายของหนงสอสาหรบเดกทกลาวมา สรปไดวาหนงสอสาหรบเดกคอ หนงสอทกชนดทเขยนขนสาหรบเดกโดยเฉพาะมวธเขยนใหเหมาะกบ วย ความสนใจ ความตองการ ประสบการณของเดก 1.2 เอกสารทเกยวของจดมงหมายของหนงสอสาหรบเดก จนตนา ใบกาซย (2534 : 63) กลาวถง จดมงหมายของหนงสอเดก 1. ชวยใหเดกไดรบความบนเทง สนกสนานเพลดเพลนสนองความตองการของวยเดก เชนการตน เดกเลกชอบดการตนมากโดยเฉพาะการตนตลก 2. ชวยสรางความคดคานง และความคดสรางสรรคของเดก เชน เรองรปปนของคณตา ฟาจาอยารอง สงขทองตอนวยเดก พระอภยมณตอนสดสาคร ของเลนเดนทาง เปนตน

7

3. ชวยพฒนาการเรยนรดานภาษาของเดกใหเจรญตามวย เชน บทกลอนสาหรบเดก บทกลอมเดก หนงสอภาพทควบคมการใชคา หนงสอทใชภาษาไพเราะสละสลวย 4. ชวยปลกฝงคณธรรม เจตคต และแบบอยางอนนาพงปรารถนาใหบงเกดแกเดก เชน เรองเหยยวขาดวน โจโจนอย 5. ชวยใหเดกรจกการอานหนงสอ อานหนงสอเปน อานหนงสอเกง เกดนสยรกการอาน และนสยรกการอานจะดารงอยตลอดไปเปนประโยชนแกเดกตอไปในอนาคต ในแงทรจกใชการอานเปนเครองมอหาความร 6. ชวยทดแทนความรสกทเดกขาดหายไป เชน ขาดความรก ความวาเหว มปมดอย หนงสอทมเนอหาเกยวกบเรองเหลาน จะชวยปลอบประโลมจตใจของเดกและเปนเพอนกบเดกไดด เชน เรองเมฆสเงน ครอบครวเรามความสข ผเสอและดอกไม เปนตน 7. ชวยใหเดกอานหนงสอทมเนอหาสาระเหมาะสมกบวยเปนการปองกนไมใหเดกหนไปอานและสนใจเรองของผใหญเรวกวาวยกาหนด อนจะเปนสงทชกนาใหเดกประพฤตตนในสงทไมสมควร 1.3 เอกสารทเกยวของกบลกษณะของวรรณกรรมสาหรบเดก ทซ (Tooze) (1969 : 63) ไดกลาวถงวรรณกรรมสาหรบเดกวาควรมลกษณะดงน 1. ใหความร 2. โครงเรองสมเหตสมผล 3. เสรมสรางทศนคตทดและมคณคา 4. เสรมสรางความเขาใจในตนเอง เขาใจคนอนและสงแวดลอม 5. เสรมความรทมอยแลวใหขยายกวางขน 6. ใหความเพลดเพลนกระตนใหเกดความคด จนตนาการสรางสรรค ปราณ เชยงทอง (2526 : 79) ไดกลาวถงลกษณะของเรองทเดกชอบอาน มดงน 1. เรองเกยวกบการผจญภย 2. เรองเกยวกบกฬา 3. เรองเกยวกบอาชพ 4. เรองเกยวกบความรก 5. เรองลกลบและเรองสบสวน 6. เรองเกยวกบชวตสตว 7. เรองเกยวกบวทยาศาสตรและเครองยนตกลไกตางๆ

8

จนตนา ใบกาซย (2534 : 28 - 34) กลาวถงลกษณะของหนงสอสาหรบเดก ดงน 1. เนอหามวตถประสงคและแกนเรองบงบอกอยางชดเจน มวตถประสงคของหนงสอระดบเดกเลก ควรมความคดรวบยอดเพยงเรองเดยว โดยเฉพาะหนงสอภาพสาหรบผอานวยกอนเรยนจนถงชนประถมศกษาซงยงมความสนใจและความอดทนในการอานนอย แตถาเปนหนงสอสาหรบเดกกอนวยรน อาจจะมความคดรวบยอดหลายความคด 2. เนอหาตองมความยากงายเหมาะกบระดบชนวย ความสนใจ และภมหลง เนอหาสนกสนาน ไมมบทบรรยายมาก มเนอหาสนกสนานไมมบทบรรยายมากมเรองราวทแสดงความเคลอนไหวของเรองและตวละคร ใชตวละครทเหมาะสม ไมมตวละครมาก มบทสนทนาดาเนนเรองในสดสวนทเหมาะสม ไมยาวเปนหนาๆ แมเดกเรมเรยนจะชอบบทสนทนามากกวาการบรรยายกตาม 3. รปแบบการเขยนเนอหามหลายแบบเมอเลอกใชรปแบบใด จะตองใชอยางถกตอง ไมปะปนจนสบสน ควรจะใหกลมกลนกนไป มหลกการเลอกรปแบบการเสนอเรองอยวาเดกอานเขาใจงายและรเรองเรวทสด หนงสออานสาหรบเดกนนมจดประสงคใหเดกอานเอง ไมตองการใหผใหญมาอธบายอกครงหนง จงไมควรดาเนนเรองหรอใชกลวธการเขยนทซบซอน 4. รปภาพ เปนสวนประกอบทสาคญโดยเฉพาะเดกวยกอนเรยน ควรเปนภาพทมตวหนงสอประกอบเลกนอย ในระดบประถมศกษาควรเปนหนงสอภาพประกอบอยางเหมาะสมและเดกกอนวยรน ควรเปนหนงสอทมภาพประกอบบางแตไมจาเปนทกหนา 5. สานวนภาษา ใชภาษางายๆ ถกตอง เหมาะสม สนกระชบใจความสละสลวยเปนภาษาทด ใชประโยคสนๆ ไมซบซอน เดกเลกควรใชคาและประโยคซาๆ กนใหมาก เพอ สงเสรมความจาโดยใหผอานไดเหนบอยๆ เดกจะเขาใจคาทอาน ถาเขาใจประโยคจะเขาใจเรองได หนงสอสาหรบเดกจงควรใชคาทเดกในวยนนไดเรยนร และเขาใจความหมายแลว 6. ลกษณะการเขยนประโยคและการใชขนาดตวอกษร หนงสอภาพสาหรบเดกวย 2 - 5 ขวบ (วยอนบาลและ ป.1) ควรเขยนแยกเปนคาๆ ตวอกษรโตขนาดประมาณ 24 - 30 พอยท หนงสอสาหรบเดกวย 8 - 9 ขวบ (ชน ป.2 - ป.4) เขยนเปนประโยคสนๆ เวนวรรคหางพอสมควร ยอหนาหนงประมาณ 3 - 5 บรรทด หนงสอสาหรบเดกวย 10 - 11 ขวบ (ชน ป.5 -ป.6) ใชประโยคยาวขน ใชวลขยายประโยค และประโยคซบซอน เขยนเรองไดยาวขน 7. รปเลม ควรมขนาดกระทดรด ไมใหญหรอกวาง หรอยาว หรอเลกมาก เพราะเดกจะถออานไมสะดวก เนองจากกลามเนอทมอยงไมแขงแรงพอทจะรบของเลกหรอใหญมากเกนควร จานวนหนาของเดกมดงน เดกวย 2 - 5 ขวบ จานวนหนาประมาณ 8 - 16 หนา เดกวย 6 - 11 ขวบ จานวนหนาประมาณ 16 - 32 หนา

9

1.4 เอกสารทเกยวของกบการเขยนหนงสอและการจดทาหนงสอสาหรบเดก ปราณ เชยงทอง (2526 : 228) ไดกลาวถง การเขยนหนงสอสาหรบเดกวา หนงสอสาหรบเดกมความสาคญมากในอนทจะหลอหลอมเดกใหเปนคนด จาเปนตองระมดระวงเปนอยางยงในการทจะเขยนหนงสอสาหรบเดกใหมคณคา พระวรวงศเธอกรมหมนพทยลาภพฤฒยากร ไดทรงกลาวถงเรองการเขยนหนงสอสาหรบเดกตอนหนงวา “...หนงสอจะนาเดกไปสทใด กแลวแตคณภาพของหนงสอนน การจดทาหนงสอสาหรบเดกใหมคณภาพด ถกตอง เหมาะสมกบเดก และความตองการของสงคม เปรยบเสมอนจดดวงประทปสองทางไปสความสวางแจมใสทงในสวนตวของเดกเองและสวนรวมของประเทศชาต อกดวย หนงสอสาหรบเดกและการเลาเรยนควรเพงเลงใหงอกงามตามธรรมชาต...” รญจวน อนทรกาแหง (2524 : 107 - 109) ไดกลาววา การจดทาหนงสอสาหรบเดก ควรคานงถงความสามารถในการอานและสงแวดลอมของเดกเปนสาคญ เดกในวย 3 - 5 ป ความสามารถในการอานของเดกวยนมนอยมากชอบฟงและชอบดมากกวาชอบอานเอง หนงสอสาหรบเดกวยนยอมตองการภาพประกอบอยางยง เนอเรองควรสนก งายแตมจดสะกดใจนดหนงแอบไว เดกในวย 6 - 8 ป มความสามารถในอานมากขนตามวยและประสบการณ พอใจในการอานเองมากขนโดยเฉพาะเดกหญงเพมสาระมากขนแตยงคงรกษาความสนก ภาพประกอบมความสาคญอยเปนอนดบตน เดกในวย 9 - 12 ป เปนระยะนเขาสวยรนตอนตนแลวความอยากรอยากเหนมพลงสงหนงสอทจะมประโยชนตอเดกวยนอยางมากกคอหนงสอชวประวต เดกในวย 13 - 15 ป เปนวยทเขาสวยรนตอนกลาง เปนชวงแสวงหาทรนแรง เดกวยนพอใจทจะอยกบความฝนมากกวาความจรง หนงสอทจะสงเสรมไปในทางสรางสรรคจะมคาในระยะยาวแกชวตของเดกวยน 1.5 เอกสารทเกยวของกบคณคาของวรรณกรรมสาหรบเดก คณคาของหนงสอสาหรบเดก ไดแก ความตองการและความสนใจใฝรตามธรรมชาตของเดก ถวลย มาศจรล (2538 : 26) ไดกลาวถงความตองการของเดกของ Zena Sutherland และ May Hill Arbuthnot ไว 7 ประการคอ 1. ตองการความมนคงปลอดภย 2. ตองการความรกและเปนทรก 3. ตองการใหเปนทยอมรบของสงคม 4. ตองการความสาเรจ 5. ตองการเปลยนแปลง

10

6. ตองการความรตาง ๆ 7. ตองการในสงอนเปนสนทรย สวนความสนใจใฝรตามธรรมชาตของเดก Roy Eugene Toothaker ระบวาเดก ๆ มความสนใจ 10 ประการดวยกนคอ 1. อยากรอยากเหนเกยวกบตนเอง 2. เกยวกบธรรมชาต 3. เกยวกบผคนและสถานทตาง ๆ 4. เกยวกบเครองจกรและการทางาน 5. เกยวกบขอเทจจรงและการพสจนขอเทจจรง 6. เกยวกบอดมคตในการดารงชวตของมนษย 7. เกยวกบสงคมรอบ ๆ ตว 8. เกยวกบการสรางสรรคประสบการณตาง ๆ 9. เกยวกบโลกสมมตของเดก 10. เกยวกบโลกทเดกไมเคยรจก 1.6 เอกสารทเกยวของกบเกณฑการวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดก บนลอ พฤกษะวน (2521 : 10 - 12) กลาวถงเกณฑการวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกวาควรพจารณาเกยวกบเนอหาสาระของเรอง เมอเดกอานแลวไดแนวคดอยางไรบาง เดกไมตองการใหสอนตรงๆ การมนทานเปนตวอยางใหแนวปฏบตไดดกวาการสอน โครงเรอง หมายถง การวางลาดบเปนเรอง ซงผกเปนเงอนปมททาใหตวเอกประสบปญหาทตองขบคด หาทางคลคลายปญหาดวยวธการตางๆตวละครเปนตวการทแสดงพฤตกรรมออกมาตามลกษณะนสยและสภาพแวดลอม ฉากและบรรยากาศ ฉากแสดงใหเหนเหตการณทเกดขนในทองเรองเปนตอนๆตอเนองกน บรรยากาศ หมายถง สภาพการดาเนนชวตของตวละครสภาพแวดลอมทางธรรมชาตและวฒนธรรมทกอใหเกดความรสกการเปรยบเทยบใหเกดอารมณรวม เสมอนผอานเขาไปอยในสถานการณนนๆภาพประกอบภาพมความสาคญมากซงชวยสรางจนตนาการ ขณะเดยวกนภาพตองขนอยกบลกษณะเรองทแตง ถาเปนเรองเพอฝนควรเปนภาพการตน ถาเปนเรองจรงควรเปนภาพเหมอน สนทร มพรอม (2522 : 70 - 71) ไดศกษาวเคราะหหนงสอสาหรบเดกฉบบชนะการประกวด โดยเสนอหลกเกณฑในการเขยนหนงสอสาหรบเดกไววา 1. โครงเรอง ควรมความแปลกใหม 2. เนอเรองควรถกใจเดก ตรงกบความตองการและธรรมชาตของเดก 3. เรองควรมความสนกอานแลวสบายใจ 4. ภาษาควรใชภาษางาย และขนาดตวอกษรเหมาะกบวยเดก

11

5. ตวละครตองมความใกลเคยงกบชวตจรง ถาเปนสตวตองเปนสตวทพดไดเหมอนคน และเปนสตวทเดกเขาใจ 6. ฉากและบรรยากาศ เปนแบบไทยๆใหมากทสด 7. ภาพประกอบควรใหสสดใสมชวตชวา และสามารถชวยอธบายเรองไดด 8. สงทนามาเสนอแกเดกควรแสดงถงความดงาม ความถกตอง อนเปนทยอมรบของสงคม รวมทงใหประโยชนในดานความร ดานจตใจดวย 9. หนงสอสาหรบเดกทไมสรางสรรคและมสวนทาลายเดก ลกษณะของหนงสอประเภทนคอ ปลกฝงใหเดกมจตใจเหยมโหด ยดถอความพยาบาท ปลกฝงใหเดกมความคดหมกมนฝงใจในเรองเพศหรอกามารมณ ปลกฝงความกาวราว สรางคานยมผดๆใหเดก 1.7 เอกสารทเกยวของกบแนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดก กหลาบ มลลกะมาส (2522 : 84 - 85) กลาวถงแนวคดวา นกเขยนยอมมองดโลกและชวตมนษย ในแงมมตางๆ กนและตางกมแนวคดของตนทมตอโลก ตอสงคม และตอชวตมนษยแตกตางกน แนวคดหรอปรชญาของนกเขยนจงมหลายแนว แตตางกพยายามถายทอดความคดหรอปรชญาตางๆ นนในวรรณคดทตนแตงขนเสมอ ในการประเมนคาของแนวคดหรอสารตถะของเรองวาจะมคณคาตอผอานเพยงใด นน กหลาบ มลลกะมาส (2522 : 86) เสนอแนวคดไวดงน 1. สารตถะนนมลกษณะสมจรงตอสภาพของมนษยเพยงใดทาใหผอานไดเขาใจ มนษยและพฤตกรรมของมนษยไดกวางขวางลกซงเพยงใด 2. ผแตงสามารถแสดงลกษณะมนษยไดชดเจนแจมแจง หรอคลมเครอใหเขาใจ หรอยงสลวไมชดเจนเพยงพอ 3. สารตถะนนเปนไปในทางสรางสรรค สงเสรมยกระดบจตใจหรอตระหนกในอดมการณของมนษยเพยงใด หรอชวยใหบงเกดความร ความเขาใจในชวตและโลกเพยงใด จนตนา ใบกาชย (2534 : 63) กลาวถง แนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกวาควรวางใหชดเจนวาเรองอะไร ใครทาอะไร ทไหน มผลอะไรอยางไร เปนตน จดหมายของเรองหรอ Theme ของเรอง อาจนามาเขยนเปนบทนาเรองหรอจะนามาสรปในตอนจบของเรองกได ปราณ เชยงทอง (2526 : 81) กลาวถง แนวคดวาแนวคดของเรองเปนจดมงหมายในการเขยนซงแตงไวในเนอเรอง แนวคดของเรองอาจจะเปนความรกสตว การยอมรบตนเองและผอน การเอาชนะอปสรรค ความโหดรายของสงคราม แนวคดของเรองควรพฒนาไปตามลาดบเนอเรองและเหตการณตางๆทเกดขนกบตวละครในเรอง ไมจาเปนตองบอกใหรวาตวละครเปนคนเชนไรบางควรใหตวละครแสดงบทบาทและบคลกลกษณะออกมาเองจากการกระทา ถาแนวคดของเรองเปนการสอนศลธรรมจรรยาควรใหตวละครเปนผดาเนนเรอง โดยแทรกเรอง

12

ศลธรรมจรรยาไว โดยไมใหเดกรตววาเปนการสงสอน เพราะเดกไมชอบเรองทเขยนขนเพอสงสอนเดกโดยตรง จากขอความทกลาวมาขางตน สรปไดวา แนวคดคอแกนสาระของเรอง เปนเรองทผเขยนกาหนดไววาเปนเรองอะไร เกยวกบใคร จะใหอะไรแกเดก เชน ความกตญ ความกลาหาญ ความเสยสละ 1.8 เอกสารทเกยวของกบกลวธในการเขยนวรรณกรรมสาหรบเดก ดานโครงเรอง จนตนา ใบกาชย (2534 : 95) กลาวถง โครงเรองวา วรรณกรรมสาหรบเดกนน ควรมโครงเรองเพยงนดเดยวมตวละครไมมาก โครงเรองไมซบซอน มความสนกระชบและคมคาย โครงเรองประกอบดวยบทนาเรองซงเปนการเปดฉากปญหา จดสนใจกลางเรอง และตอนจบซงเปนจดสดยอดของเรอง เปนการคลคลายปญหาทงหมด ประทป เหมอนนล (2523 : 15 - 23) ไดแบงโครงเรองออกเปน 3 ตอน คอ 1. การเปดเรอง คอ จดเรมตนของเรองซงถอวาเปนตอนสาคญทจะดงดดความสนใจของผอานใหตดตามเรองราวตอไป ในวรรณกรรมไทยประเภทบนเทงคด โดยทวไปนยมเปดเรองกนหลายวธเชน 1.1 การเปดเรองโดยการบรรยาย การเปดเรองแบบน มกเปนการเรมตนเลาเรองอยางเรยบๆ แลวคอยๆ ทวความเขมขนของเรองขนเปนลาดบ อาจเปนการบรรยายฉาก บรรยายตวละคร หรอเหตการณอยางใดอยางหนงกได 1.2 เปดเรองโดยการพรรณนาฉาก พรรณนาตวละครหรอพรรณนาเหตการณอยางใดอยางหนงกได คลายวธการบรรยาย เพยงแตเนนทจะสรางภาพเพอปพนอารมณใหผอานเกดความรสกนกคดเคลบเคลมคลอยตามเปนพเศษ 1.3 เปดเรองโดยใชนาฏการหรอการกระทาของตวละคร ทกอใหเกดความสนใจโดยเรว การเปดเรองวธน สามารถทาใหผอานกระหายทจะตดตามเรองราวตอไปไดมากเปนพเศษ 1.4 เปดเรองโดยใชบทสนทนา การเปดเรองแบบนสามารถเรยกรองความสนใจของผอานไดดวธหนง ถาถอยคาทนามาเรมตนนนเราใจหรอกระทบใจผอานทนท แตตองพยายามเชอมโยงบทสนทนานนใหเกยวพนกบเรองตอไปอยางแนบเนยนดวย 1.5 เปดเรองโดยใชสภาษต บทกว บทเพลง หรอขอความทคมคาย ชวนคด ชวนใหฉงนสนเทห นาตดตาม 2. การดาเนนเรอง นอกจากโครงเรองจะประกอบดวยการเปดเรองในตอนตนแลว การดาเนนเรองซงเปนตอนกลางของเรอง กนบวามความสาคญอยมากเชนเดยวกน เพราะผแตงจะตองดงความสนใจของผอานใหตดตามเรองอยางจดจออยเสมอ ดงนนจงตองสรางความ

13

ขดแยง (Conflict) ทเราใจ แลวคลคลายความขดแยงเหลานนอยางแนบเนยนไปจนถงเปาหมายสดยอดในตอนปดเรอง ทงนตองอาศยกลวธเกยวกบการดาเนนเรอง และกลวธการเลาเรองทเหมาะสมดงน 2.1 ความขดแยง (Conflict) หมายถง สงทกอใหเกดการตอส ซงอาจเปนการตอสภายนอกหรอภายในใจกได นบเปนจดสาคญในการแตงบนเทงคด เพราะความขดแยงททาใหสองฝายพยายามทจะเอาชนะซงกนและกน จะทาใหเรองราวดาเนนไปอยางนาสนใจและชวนตดตามเพอทราบผลในตอนจบ โดยอาจแบงความขดแยงออกดงน 2.1.1 ความขดแยงระหวางมนษยกบมนษย (Man against man) คอความขดแยงระหวางตวละครดวยกนเอง อาจเปนการตอสระหวางมนษยตงแตสองคนขนไป เชน สามกบภรรยา พอแมกบลก พกบนอง เพอนกบเพอน ฯลฯ ตลอดไปจนถงการรบทพจบศก ทเปนการตอสของคนหมมาก ซงสามารถนามาแตงเปนเรองราวไดมากมายไมรจกจบสน 2.1.2 ความขดแยงกบตวเอง (Man against himself) คอความขดแยงทเกดขนภายในจตใจของตวละครเองอนกอใหเกดความทกขหรอความสบสนวนวายในใจสวนมาก มกเปนการตอสระหวางความปรารถนาจะกระทาการอยางหนง กบความรสกวาผดชอบวาการกระทานน ไมถกตองเหมาะสม 2.1.3 ความขดแยงทเกดจากสาเหตภายนอก (Man against Outside Force) คอ ความขดแยงระหวางตวละครกบพลงภายนอกทอยลอมรอบตว เชน การตอสกบภยธรรมชาต สงคม สตว รวมไปถงความขดแยงกบพระเจา ศาสนา หรอชะตากรรมของตนเอง 2.1.4 ความขดแยงทเกดขนเนองจากความเหนไมตรงกน (Idea against Idea) คอ ความขดแยงระหวางความคดสองแบบทแตกตางกนโดยมกลมตวแทนของความคดแตละฝาย 2.2 กลวธเกยวกบการดาเนนเรอง นกประพนธอาจกระทาไดหลายวธคอ 2.2.1 เลาเรองตามลาดบปฏทน คอ การเลาเรองไปตามลาดบเวลากอน หลงของเหตการณทเกดขน ซงเปนการเรมเรองจากจดเรมตนกอน แลวจงดาเนนเรองไปตาม ลาดบเหตการณทเกดขนกอนหลง 2.2.2 เลาเรองยอนตน (Flash back) คอ การดาเนนเรองทเลายอนสลบกนไปมา ระหวางอดตกบปจจบน ดงนนเรองจงอาจเรมตนทตอนใดตอนหนงกได 2.2.3 เลาเหตการณเกดตางสถานทสลบกนไปมา การดาเนนเรองแบบนแมจะเลาเหตการณทเกดตางสถานทสลบกนไปมา แตเรองราวมกตอเนองกนไปตลอด 2.3 กลวธในการเลาเรองหรอเทคนคเกยวกบผเลาเรอง (Point of View)

14

หมายความวา ในการเขยนเรองสนหรอนวนยายใดๆ กตาม ผประพนธเปนผเลาเรองขนเอง หรอกาหนดใหตวละครตวใดในเรองเปนผเลา ผประพนธหรอตวละครทเลาเรองนนมฐานะอะไรในเรอง กลวธในการเลาเรองจงอาจแบงไดหลายวธดงน 2.3.1 ใชบรษทหนงซงเปนตวละครในเรองเปนผเลา (The first person narrator as a main character) คอ ใหตวละครสาคญเลาเรองของตนเอง โดยใชสรรพนาม “ผม” “ฉน” “ดฉน” “ขาพเจา” หรอ “เรา” กลวธในการเลาเรองแบบนมอยมากในการแตงเรองสน 2.3.2 ใชบรษทหนงซงเปนตวละครรองในเรองเปนผเลา (The first person narrator as a minor character) คลายวธแรกแตใชตวละครรอง ซงมกจะเปนผใกลชดกบตวละครสาคญเปนผเลา 2.3.3 ผประพนธในฐานะเปนผรแจงเหนจรงทกอยางเปนผเลา (The omniscient author) ผประพนธทาตวเสมอนผลวงรหมดทกสงทกอยางเกยวกบตวละคร ทงทเปนเหตการณและความรสกนกคดของตวละคร 2.3.4 ผประพนธในฐานะเปนผสงเกตการณเปนผเลา (The author as an observer) คลายวธทสาม ตางกนทผประพนธไมทราบความรสกนกคดของตวละครไดเลย มหนาทแตเพยงรายงานเฉพาะสงทตนไดเหน ไดฟง ไดสงเกตการสนทนาหรอการกระทาของตวละครเทานน 2.3.5 ใชบรษทหนงเปนผเลาดวยวธกระแสจตประหวด (Stream of conciousness) หรอการใหบรษทหนงเลาเรองของตนเอง แตปรากฏในรปกระแสความคดประหวดถงเหตการณตางๆ 3. การปดเรองคอ จดจบของเรองซงนบไดวาเปนชวงทมความสาคญมาก เพราะจะเปนตอนทประเมนผลใหรวา ผอานมความประทบใจตอวรรณกรรมเรองนนมากนอยเพยงใด โดยทวไปวธการปดเรองทนยมกนอยหลายวธ ดงน 3.1 ปดเรองแบบหกมมหรอพลกความคาดหมายของผอาน (Surprise ending หรอ Twist ending) คอการปดเรองททาใหผอานเกดความแปลกประหลาดใจ หรอฉงนสนเทห 3.2 ปดเรองแบบโศกนาฎกรรม (Tragic ending) คอ การจบเรองดวยความตาย ความผดหวง ความสญเสย หรอความลมเหลวในชวต การปดเรองแบบนมกเรยกรองความเหนใจ ความซาบซงสะเทอนใจจากผอานไดเปนอยางด 3.3 ปดเรองแบบสขนาฏกรรม (Happy ending) คอการจบเรองดวยความสข หรอความสาเรจของตวละคร 3.4 ปดเรองแบบสมจรงในชวต (Realistic ending) หรอใหแนวคดอยางใดอยางหนงแกผอาน คอการจบเรองแบบทงปญหาไวใหผอานคดหาคาตอบเอง เพราะในชวตจรงมปญหาหลายอยางทไมสามารถแกปญหา หรอหาคาตอบใหแกปญหานนได

15

ดานการสรางตวละคร วรยะ สรสงห (2524 : 29 - 30) ไดเสนอเทคนคหรอกลวธในการสรางตวละครสรปไดวา ตวละครตองมชวตจรง ตวละครในเรองจะตองคดและแสดงพฤตกรรมไดสมวยเหมอน กบคนจรงๆ ตวละครทเปนผใหญตองพดจาแบบผใหญอยาใหตวละครทเปนเดกพดหรอทาอะไรเปนผใหญ หรอตวละครทเปนผใหญแสดงพฤตกรรมเปนเดก ตวละครตองมชอ ชอตวละครตองคลองจองสมจรงกบสถานท อายกบชอของตวละครเปนสงจาเปนเชนกน เรองราวทเกดในอดต ตวละครในยคนนจะตองไมมชอหวอหวาเหมอนคนสมยใหม ควรหลกเลยงชอทออกเสยงคลายๆ กน เพราะจะทาใหผอานสบสน สาหรบเดกเลกๆ นนชอทออกเสยงแลวเกดความขบขน เชน ตตะ ตมตย ตวมเตยม แบบนนาใช เสยงของชอจะเปนเสนหเพมใหกบเรองไดอยางด ลมล รตตากร (2532 : 83 - 84) ไดเสนอกลวธการสรางตวละครในนวนยายไวดงน 1. ตวละครตองมชอ การใหชอตวละครจะทาใหตวละครมชวตชวา การใชชอควรขนอยกบฉาก 2. ตวเอกตองรนราวคราวเดยวกบผอาน หรอมฉะนนอาจมอายมากกวาวยรนเลกนอย 3. ตวละครตองสมจรง ตวละครในเรองไมวาจะอยในวยใด ควรพด และแสดงอากปกรยาใหสมวยของตน 4. ตวละครตองพฒนาไปตามธรรมชาต มการพฒนาลกษณะของตวละครในดานตางๆ บอกสาเหตแหงการพฒนาลกษณะดงกลาวอยางสมเหตสมผล หากยงไมเปลยนแปลงกประพฤตปฏบตอยางเสมอตนเสมอปลาย 5. ตวละครควรมลกษณะนาประทบใจ อาจแสดงโดยคาพด อากปกรยา ความรสกนกคด และมบทบาทนาสนใจ 6. ลกษณะอนๆ ของตวละคร ตองมจานวนพอเหมาะกบวยของผอาน ตวละครเอกจะประสบปญหาสาคญ และแกไขไดในตอนจบ 7. การบรรยายตวละคร ควรใชหลายๆ วธเพอมใหซาซาก นาเบอหนาย อาจใชวธบรรยายอยางตรงไปตรงมา ผสมผสานอยในบทสนทนาใหตวละครอนๆ คดในใจเกยวกบตวละครทผเขยนกาลงตองการบรรยายลกษณะ ตวละครอาจนกถงลกษณะของตนเองหรอผอานทราบไดจากพฤตกรรมในทองเรองของตวละครนน วภา กงกะนนท (2533 : 103 - 110) เสนอแนวทางการสรางตวละครวาควรสราง ดงน 1. สรางใหสมจรง (Realistic) คอ การสรางตวละครใหมลกษณะทเปนไปไดตาม ธรรมชาต ฉะนนผประพนธจงจาเปนตองรวา “ของจรง” นนมลกษณะธรรมชาตเปนอยางไร เชน ถาตวละครเปนมนษย กควรจะแสดงธรรมชาตของปถชนไดชดเจน หรอหากตวละครเปนสตว ผประพนธกจาเปนรจตวทยาและธรรมชาตของสตวเชนเดยวกน

16

2. สรางตามอดมคต (Idealistic) คอ การสรางตวละครในลกษณะทคาดหวง โดยใชอดมการณ ความศรทธา และระบบคานยมสวนตวในเรองของความดความงาม ความถกตองและความยตธรรมเปนเกณฑ ฉะนนตวละครแบบอดมคตจงมกดงามเกนกวาธรรมดาสามญทวไปจนขาดความสมจรงไปบางแตกอาจจะมโอกาสเปนจรงไดบางในบางกรณเหมอนกน 3. สรางแบบเหนอจรง (Surrealistic) คอ การสรางตวละครใหมพฤตกรรมเกนกวาธรรมชาตวสย เชน การสรางตวละครใหมความเกงกลาเหนอมนษย ซงลกษณะดงกลาวน มปรากฏใหเหนไดอยางชดเจน จากตวละครในบนเทงคดรอยกรองรนเกาของไทยเปนอนมาก 4. สรางโดยใชตวละครแบบฉบบ (Type) คอ การสรางตวละครใหมลกษณะคงทไมวาในเวลาและสถานทอยางไรกจะมลกษณะนสยและพฤตกรรมเชนเดมไมเปลยนแปลง เชนตว ละคร พลนกร กมหงวน ของ ป. อนทรปาลต เปนตน ดานการสรางฉาก รถพร ซงธาดา (2531 : 40) กลาวถงการสรางฉากในหนงสอสาหรบเดกดงน 1. ใชฉากและบรรยากาศทเดกคนเคย เชน บาน โรงเรยน วด ฯลฯ 2. ใชฉากและบรรยากาศทสอดคลองกลมกลนกบเรอง 3. ใชฉากและบรรยากาศทชวยสรางเสรมความรและประสบการณใหกบเดก เชน ปา ทะเล ฤดหนาว ฤดรอน ฤดใบไมรวง ฯลฯ 4. ฉากและบรรยากาศทสรางขน จะตองใหถกตองเหมาะสมกบกาลเวลาในทองเรอง ทองสก เกตโรจน (2519 : 16) ไดแบงการสรางฉาก ดงน 1. สรางดวยการใชคาบรรยายของผแตง 2. สรางดวยการใชภาษาถนของตวละคร 3. สรางดวยการกลางถงประเพณทองถนใหทราบวาเรองนนเกดขนสมยใดและทไหน วรยะ สรสงห (2524 : 70) กลาวถงความสาคญของฉากไวเปนหวขอ ดงน 1. ฉาก ในเรองมความสมจรง 2. ฉาก ชวยในการดาเนนเรอง 3. ฉาก ชวยใหผอานมองเหนลกษณะของตวละครไดชดเจน ฉากในเรองมความสมจรง หมายถง ผเขยนไดบรรยายฉากเสมอนเกดเหตการณนนๆ ขนจรง ฉากชวยในการดาเนนเรอง หมายถง การบรรยายฉากเพอบอกสภาพของสถานท เวลาทเกดเหตการณนน ๆ หรอแนะนาตวละครเขาสเนอเรอง ฉากจะชวยในการดาเนนเรอง ฉากชวยใหผอานมองเหนลกษณะตวละครไดชดเจน ฉากจะบอกไดวา ตวละครมลกษณะนสยอยางไร ฐานะความเปนอยเปนอยางไร

17

2. งานวจยทเกยวของกบวรรณกรรมสาหรบเดก สนทร มพรอม (2522 : 209) ไดวเคราะหหนงสอเดกฉบบชนะการประกวดงานสปดาหหนงสอแหงชาต โดยมความมงหมายในการศกษาเพอวเคราะห หนงสอเดกทชนะการประกวด และไดรบรางวลระหวางป 2515 - 2519 โดยพจารณาในดานโครงเรอง เนอเรอง สานวนภาษา ตวละคร ฉาก และอนๆ รวมทงประเมนคณคาของหนงสอ ผลการศกษาปรากฏวา หนงสอประเภทสารคด 4 เลม มเนอหาใหความรทางวชาการเปนสวนใหญ การเสนอเรองเปนไปตามลาดบขนตอน มภาพประกอบเราความสนใจ และภาพมคาอธบายอยางชดเจน สงเสรมการพฒนาทางสตปญญา สวนบนเทงคด 13 เลม เปนหนงสอทใหความบนเทงแกเดก มทงเรองการผจญภยอนนาตนเตน การทองเทยว รวมถงเรองของชวตและสตว หนงสอประเภทบนเทงคดสวนใหญจะพฒนาความรสกนกคดในดานคณธรรมจรยธรรมและคานยมทพงประสงคของสงคม กรรณการ นาคอย (2523 : 70 - 72) ไดศกษาวเคราะหหนงสอสาหรบเดกวย 6 – 9 ปทพมพในประเทศไทยตงแต พ.ศ.2520 - 2522 โดยมจดมงหมายเพอวเคราะหคณภาพของหนงสอในดานเนอหา ลกษณะรปเลมและการใชภาษาจากหนงสอทงหมด 80 เลม ผลการศกษาปรากฏวาหนงสอสาหรบเดกในวย 6 - 7 ป คณภาพของเนอหาอยในระดบดตามเกณฑ 2 เรอง ควรปรบปรง 5 เรอง ดานลกษณะรปเลมทกเรองอยในระดบดตามเกณฑ ดานการใชภาษาอยในระดบดตามเกณฑ 1 เรอง สวนหนงสอสาหรบเดกวย 8 - 9 ป คณภาพของเนอหาอยในระดบดตามเกณฑ 2 เรอง ควรปรบปรง 14 เรอง ดานลกษณะรปเลมม คณภาพตามเกณฑในระดบดมากตามเกณฑ 1 เรอง กฤษณา ผลชวน (2524 : 160 - 164) ไดเสนอผลการวเคราะหเนอหาหนงสอสาหรบเดกอาย 6 - 12 ป ทพมพในประเทศไทย ตงแต พ.ศ.2515 - 2519 สรปไดวา หนงสอจานวน 174 เลม ทนามาวจยนน คณภาพในการจดทารปเลมและภาพประกอบอยในระดบด หนงสอสวนใหญมเนอหาทจะสงเสรมและพฒนาการดานสงคมและจตใจเกยวกบความรก ความกลาหาญ ความอดทน และมเนอหาทจะเสรมสรางพฒนาการทางสตปญญา ในดานความมเชาวปญญาและจนตนาการ หนงสอจานวนนอยมเนอหาเกยวกบความซอสตยสจรต ความเคารพในสทธของผอน การประหยด ความตรงตอเวลา ความมระเบยบวนย การมสขนสยทด การอนรกษสงแวดลอม และความรทางศลปะ จนทนย พานชผล (2527 : ง - จ) ไดศกษาวเคราะหเนอหาหนงสอสาหรบเดกทแปลเปนภาษาไทยตงแตป พ.ศ.2520 - 2522 จานวน 115 เลม ผลจากการศกษาปรากฏวาหนงสอสาหรบเดกอาย 11 - 14 ปทแปลเปนภาษาไทยสวนใหญเปนนวนยายสมจรงทมเนอเรองเกยวกบ สงครามและความรนแรงมากทสดรองลงมาคอเรองเกยวกบชวตความเปนอยในครอบครว เรองการผจญภย เรองเกยวกบวยรนและเรองความรก และเนอหาสวนใหญเนนสรางเสรมพฒนาการ

18

ทางสงคมและคณธรรม สาหรบเนอหาทเสรมสรางพฒนาการทางสตปญญามกลาวมากทสดในเรองของการมเชาวปญญา และมหนงสอจานวนนอยทม เนอหาเกยวกบการรกษาระเบยบวนย การพงตนเอง การอนรกษสงแวดลอม การตรงตอเวลา และความรทางชวประวต ศวะพรรณ โหระกล (2535 : 160 -162) ไดศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของวรยะ สรสงห ประเภทบนเทงคด ในชวงป 2515 - 2532 ในดานองคประกอบ กลวธการเขยน การใชภาษาและคณคาของภาพประกอบโดยใชหนงสอทงหมด 38 เรอง ผลการศกษาปรากฏวาการศกษาในดานองคประกอบของเรองดานแนวคด ใหประโยชนในดานสรางเสรมประสบการณงานอาชพ และแทรกคาสอนตานคณธรรม เพอปลกฝงใหผอานมคณลกษณะทพงประสงคของสงคม โครงเรองม 7 ลกษณะคอ การผจญภย การกฬา งานอาชพ ความรก เรองลกลบสอบสวน เรองเกยวกบสตวและเกยวกบวทยาศาสตร ตวละครแบงออกเปน 2 ลกษณะคอ ตวละครทเปนมนษยและเทยบเทามนษย ฉากมความสมจรง ดานกลวธการเขยนนยมเปดเรองโดยการบรรยายมากทสด การปดเรองนยมปดเรองแบบสขนาฏกรรมมากทสด การใชภาษาประกอบดวยการใชคาแสดงภาพ แสดงอาการ ใชคาอทาน คาซอน การใชสานวนโวหาร คณคาของภาพประกอบม 3 ประการคอภาพชวยเสรมแตงใหวรรณกรรมนาสนใจ ชวยแปลความหมาย และภาพชวยเสรมประสบการณ จากเอกสาร และงานวจยทเกยวของดงกลาว ผวจยจะนามาเปนแนวทางในการศกษาวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ตอไป

บทท 3 แนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ

วรรณกรรมสาหรบเดกเปนศลปะแขนงหนงทใชถอยคาสอสาร สรางความเพลดเพลน บนเทงอารมณ พรอมกนนนวรรณกรรมสาหรบเดกยงเปนเครองมออนมคายง ทจะสงเสรมการเรยนร ตอบสนองความตองการ พฒนาการ และความสนใจของเดก สงทมความสาคญมากในการสงเสรมและตอบสนองเดก อกทงทาใหวรรณกรรมมบทบาทในการพฒนาเดกอยางสมบรณดงกลาวคอแนวคด แนวคดจงเปนเปาหมายทผเขยนวางแผนไววาตองการใหเกดอะไร หรอคณลกษณะทพงประสงคใดแก เ ดก แนวคดทปรากฏในวรรณกรรมสาหรบเดกจงตองชดเจน แนบเนยน แตมใชเปนการจงใจสงสอน แนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดก มกจะสะทอนใหเหนถงแกนเรองหรอแนวคดตางๆทเกยวของกบความจรงในชวตจงเปนเสมอนบทเรยน หรอแหลงความรใหเดกไดศกษาทาความเขาใจ เกดความร สรางเสรมสตปญญา พฒนาความรสกและอารมณ เจตคต คานยม และเปนแนวทางการปฏบตตนในสงคมไดอยางเหมาะสม ดวยเหตนแนวคดจงเปนสงสาคญมบทบาทในการสงเสรมพฒนาการดานตางๆ ของเดกคอ ดานอารมณและจตใจ ดานสงคม ดานสตปญญา และดานรางกาย จากการศกษาแนวคดในการเขยนวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวามแนวคดดานตางๆ ดงตอไปน

3.1 แนวคดดานอารมณ และจตใจ อารมณและจตใจเปนสงจาเปนตองปลกฝงแกเดก เพราะเปนการพฒนาการของจตทสามารถควบคม ขดเกลา เพอใหเดกแสดงออกทางอารมณไดเหมาะสมกบกาลเทศะ เมอมเหตการณตางๆมากระทบ เดกสามารถแสดงพฤตกรรมไดอยางเหมาะสม การแสดงออกทางอารมณสงเกตไดจากสวนตางๆของรางกาย เชน สหนา ทาทาง นาเสยง การเคลอนไหว เพราะวรรณกรรมทสนกสนานจะทาใหเดกมอารมณด ราเรง แจมใส และมสขภาพจตด ในปจจบนนสงคมตองการคนทมความฉลาดทางอารมณ ดงนนจงควรนาวรรณกรรมสาหรบเดกมาพฒนาใหเดกมอารมณและจตใจทด เพอจะไดเตบโตเปนผใหญทมความมนคงทางอารมณ จากการศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวาวรรณกรรมมสวนชวยสงเสรมทาใหเดกเกดแนวคดดานอารมณและจตใจ ดงน 3.1.1 เรองจรยธรรม 3.1.2 เรองความรกความผกพนในครอบครว

20

3.1.1 เรองจรยธรรม พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2542 : 291) ไดใหความหมายของจรยธรรม

ไววา หมายถง “ธรรมทเปนขอประพฤตปฏบต, ศลธรรม, กฎศลธรรม” ดวงเดอน พนธมนาวน (2524 : 2) ใหความหมายวา “จรยธรรม” หมายถง

ลกษณะทางสงคมหลายลกษณะของมนษย และมขอบเขตรวมถงพฤตกรรมทางสงคมประเภทตางๆ ดวยลกษณะทเกยวของจะมคณสมบตประเภทใดประเภทหนงในสองประเภท คอ เปนลกษณะทสงคมตองการใหมอยในสมาชกนน คอ เปนพฤตกรรมทสงคมนยมชมชอบใหการสนบสนน และผกระทาสวนมากเกดความพอใจวา การกระทานนเปนสงถกตองเหมาะสม อกประเภทหนง คอ ลกษณะทสงคมไมตองการใหมอยในสมาชกของสงคม เปนการกระทาทสงคมลงโทษหรอพยายามกาจด และผกระทาพฤตกรรมนนสวนมากรสกวาเปนสงทไมถกตองและไมสมควร ฉะนนผทมจรยธรรมสง คอ ผทมลกษณะและพฤตกรรมแรกมากกวาและประเภทหลงนอย”

อาภรณ พกกะมาน และคนอนๆ (2528 : 36) ไดใหความหมายของจรยธรรมไววาเปนระเบยบของกฎเกณฑทใชจาแนกการกระทาดและการกระทาชว การกระทาทควรและการกระทาทไมควร และเปนทงแนวทางการประพฤตปฏบตทงกาย วาจา ใจทดงาม เพอบรรลถงสภาพการดาเนนชวตทดงามเปนประโยชนสขตอผอนและตอสงคม

แพง ชนพงศ (2540 : 9) กลาววา จรยธรรม หมายถง แนวทางแหงความประพฤตและปฏบต เพอบรรลถงสภาพชวตอนทรงคณคาทพงประสงค เปนการกระทาทงกาย วาจา ใจทดงาม กอใหเกดประโยชนตอตนเอง ผอน และสงคม จากทกลาวมาสรปไดวา จรยธรรม คอ การกระทา ความประพฤตทงทางกาย วาจา ใจ ซงเปนทยอมรบวาถกตองเหมาะสมในการดาเนนชวต มความสาคญทาใหเดกมพฤตกรรมทเหมาะสมเปนสมาชกทสงคมตองการ จากการศกษาแนวคดดานอารมณและจตใจ เรองจรยธรรมในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวามแนวคดตางๆดงน 3.1.1.1 เรองการรกสตว 3.1.1.2 เรองการตระหนกถงคณคาทางจตใจ 3.1.1.3 เรองการทะนถนอมของเลน 3.1.1.4 เรองการมจตใจทงดงาม 3.1.1.5 เรองการยอมรบตนเอง 3.1.1.6 เรองความเสยสละ 3.1.1.7 เรองความอตสาหะ

3.1.1.8 เรองความเมตตา

21

3.1.1.1 เรองการรกสตว ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา เมอเดกคดจะเลยงสตวตองใหความรก ความเอาใจใส หมนดแลสตวเลยงของตนใหด ดงตวอยาง เรองบานปลาทอง กลาวถง ปลาทองทถกเพาะเลยงเพอนาไปขายทตลาดปลาสวยงามความสวยและสสนทดงดดใจของมน ทาใหเดกชายคนหนงตองการซอปลาทองไปเลยงเกดตองตาตองใจรบเราพอใหซอปลาทองให ในระยะแรกปลาทองกไดรบการเลยงดอยางด ภายหลงเดกชายคนเดมไมสนใจใหอาหาร ไมถายนาให ซายงปลอยปลาหางนกยงไปแยงอาหารและไลตอดปลาทองเพราะไมรวธเลยง ปลาทองจงปวยและคอยๆ ตายอยางนาเวทนา ผเขยนตองการเสนอแนวคดใหเดกรกสตว เมอคดจะเลยงสตวควรใหความรก และการดแลเอาใจใสอยางตอเนอง มใชตอนทเลยงใหมๆ กกระตอรอรน แตพอเนนนานกเกดความเบอหนายไมสนใจใยด ไมดแลเอาใจใส ทาใหสตวเลยงตองเผชญกบชะตากรรมตางๆ อยางนาสงสารและตายในทสด ดงขอความวา

พนองของฉนเรมปวย และตายทละตวสองตว จนเหลอแตฉนเพยงตวเดยว ตวฉนเองกกาลงจะแย ฉนเรมปวย ลมหายใจผานซเหงอกของฉนลาบากขนทกท ฉนรสกอดอด หายใจไมสะดวก กาลงกายของฉนเรมลดลง ฉนวายนาตามปกตตอไปอกไมได นอกจากคอยรวบรวมกาลง พงขนสผวนาแลวฮบอากาศอยางรวดเรว เพอประทงชวตใหนานทสด นายนอยจา สงสารฉนเถดชวตฉนไมมใครอกแลว นอกจากนายนอยแตเพยงผเดยว... ความรสกเรมเลอนหายไป พรอมกบความมชวตกหดสนเขามา จากสานกสดทาย กอนทฉนจะรสกตวเบาโหวงเหวง (บานปลาทอง. .2533 : 21)

เมอเดกไดอานเรองบานปลาทองแลว จะเกดความรสกสะเทอนใจ รวาพฤตกรรมของเดกชายเปนการกระทาทสมควรแกไข ไมควรเอาเปนแบบอยาง ตลอดจนเขาใจความรสกของสตวเลยงทถกทอดทง จากพฤตกรรมทไมรกสตวเลยงอยางจรงจงวามนนาสงสารและนาสลดใจเพยงใดเมอเจาของไมรก

3.1.1.2 เรองการตระหนกถงคณคาทางจตใจ ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา

สงของเลกๆนอยๆ แมจะไม มราคาคางวดแตมนมคณคาทางจตใจ ซงคณคาทางจตใจมความสาคญตอคนเรามากกวาราคาของสงของเสยอก ดงตวอยาง

เรองเมองมดแดง กลาวถง เดกหญงคนหนงเธอทาจานแตกโดยไมไดตงใจ เธอรสกเสยใจมาก อกทงไมเขาใจวาทาไมทาจานแตกตองโดนแมด เธอคดวาแมคงรกจาน

22

ใบนนมากกวาลก ในขณะทเธอรองไหมดแดงปลอบใจโดยพาไปเทยวเมองมดแดงในชวงทไปอยเมองมดแดงเธอไดทาประโยชนมากมายตอเหลามดแดง เมอกลบบานจงไดของขวญจากเมองมดแดง เปนใบไมวเศษสามารถกลบมาเทยวเมองมดแดงไดปละครง และจะไมถกมดแดงกด หลงจากกลบมาแมและเธอไดปรบความเขาใจกน แมบอกกบเธอวาจานนไมไดมราคามากมายแตมคณคาทางจตใจทอยกบแมมานานตงแตแมออกครวใหมๆ เธอฟงเหตผลของแมแตยงไมเขาใจ จนกระทงใบไมวเศษของขวญทดไมมคาจากเมองมดแดง แตมคณคาทางจตใจตอเธอถกเจาดางคาบไปทใตถนบานซงมใบไมอยมากมาย เธอพยายามหาเทาไรกไมพบ สวนเจาดางมนกไมรวาใบไมมความสาคญตอเจานายของมนเพยงใด เหตการณทเกดขน จงทาใหเธอเขาใจเหตผลของแมในวนทเธอทาจานแตก ดงขอความวา

ฉนรสกเสยดายใบไมของฉนมาก เจาดางตวแสบทาฉนเจบ เผลอหนอยเดยวเทานน คาบใบไมของฉนไปเสยน เจาดางมนคงไมรหรอกวา ใบไมมความหมายกบฉนแคไหน รสกเสยใจจนนาตารวง ฉนนงเงยบอยใตถนบานคนเดยว รองไหไปพลาง นาฝนเรมทวมเขามาถงทฉนนงอย แตฉนยงไมอยากเขยบหน ความเสยใจ เสยดายใบไมอนมคาของฉน ทาใหฉนไมอยากทาอะไรอกตอไป ฉนนกถงคาของแม แมเพงพดกบฉนเมอไมกชวโมงมานเอง เรองเกยวกบสงของทมคณคาทางใจ ฉนเรมเขาใจคาวาราคาและคณคาในบดนเอง (เมองมดแดง. 2532 : 67 - 68)

เมอเดกหญงคนนพบกบเหตการณทมลกษณะใกลเคยงกน เธอจงรวาคณคาของสงของเลก ๆ นอย ๆ บางครงกมคณคาทางจตใจตอคนเรามากกวาราคา เธอจงไมโกรธและยงคงรกเจาดางแมจะรสกเสยดายใบไมวเศษมาก

3.1.1.3 เรองการทะนถนอมของเลน ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา เดกควรดแลรกษาและทะนถนอมของเลนของตน ดงตวอยาง เรองมาบน กลาวถง เดกชายคนหนงเปนลกชายคนเดยวของพอแม เขามนสยเอาแตใจตว เวลาทเขาอยากไดของเลนชนใดกจะเอาใหไดดงใจ เมอพอแมซอใหเขาแลว เขาจะเลนอยางไมทะนถนอม พอแมเหนวาเขาโตพอทจะรเรองแลวจงดดนสย เพอใหเขาเปนเดกทรจกรกษาของ ดงขอความตอนหนงวา

23

ลกอยากไดอะไร... พอกซอใหแตถาลกทาแตกหกเสยหายบอย ๆ ไมรจกถนอมของเลน ไมรจกเกบใหเปนระเบยบเรยบรอย เรามเงนมากมายเทาไหร กไมพอซอของเลนใหลกหรอก ถาลกทาแบบนแมกจะไมซอของเลนใหลกอกตอไป แมพดดวยเสยงดๆ ผมเองกรสกตว แตกยงถอด พรงน...พอจะลงโทษลกเปนครงแรกพอจะหกเงนคาขนมของลกครงหนงเพอเปนการตกเตอน

(มาบน .2540 : 4 - 5)

เมอเขาพบมาบนของเลนทถกใจ เขาอยากไดของเลนชนนมากแตพอแมไมตามใจ

เขานอนรองไหและฝนถงมาบน มาบนพาเขาไปในดนแดนทมของเลนเกาๆ พงๆ ซงของเลนพวกนเคยสวยงามเดกๆเหนแลวอยากได แตพอเดกๆไมรกของเลนเหลานจงถกทงขวางและมสภาพทนาสงสาร ดงขอความวา

ของเลนไมไดชอบทนหรอกนะ เพราะดนแดนแหงนเงยบเหงาและหนาวเยน พวกเขาตองการอยในบานทอบอนกบเดกๆ ทเปนเจาของพวกเขามากกวา และทสาคญ ของเลนเหลานอยากใหเดกๆ รกและทะนถนอมพวกเขาบาง (มาบน. 2540 : 16)

มาบนจงเปนตวแทนของบรรดาของเลนทงหลาย หากของเลนพดไดและสามารถบอกความรสกแกเจาของได ของเลนเหลานนตองการใหเจาของปฏบตตอมนอยางไรบาง และสงทมาบนบอกทาใหเขารสานกในสงททาไป ดงขอความวา

มาบนจากไปแลว แตผมไดคด ผมอยากไดของเลน พอกบแมกซอให พอกบแมตามใจผมทกอยาง แตผมกลบมองไมเหนสงมคาน ผมรสกเสยใจมาก... พอครบ... แมครบ... ตอไปผมจะไมทาตวอยางนนอกแลวครบ (มาบน. 2540 : 21) 3.1.1.4 เรองการมจตใจทงดงาม ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา ความงามท

แทจรงเกดจากจตใจมใชรางกาย ดงตวอยาง เรองนทานปลายสกทอง กลาวถง เหตผลของความงามทแทจรงวาเกดจากจตใจ

มใชรางกาย ดงตวอยางเรองของพระธดาแฝดสามพนองของเทพเจาตะนาวศรทมรปโฉมงดงามแตไมรวาความงามคออะไร เปนเหตใหแมมดอปลกษณเกดความอจฉา จงออกอบายทาลาย

24

ความสวยงามทงกายและใจของพระธดา โดยนางยยงใหพระธดาทงสามเกดความอจฉากน ตางตองการมรปโฉมงดงามกวาพนอง เมอพระธดาหลงผดนางจงถายทอดคาถาแหงความชวรายให พระธดาหารไมวาคาถาทหมนทองอยนน เปนคาถาททาใหพระธดาทงสามกลายเปนหญงสาวอปลกษณ โดยผเขยนไดแฝงความคดวาผทมความอจฉาครอบงาจตใจ จะสงผลใหหนาตา ผวพรรณ มวหมองไมผองใส เพราะจตใจกบรางกายมความสมพนธกน

เมอถงคนเดอนมดสามพนองตางเวยนกนมาถามพระบดาวาตนสวยงามกวาพนองหรอไม เทพเจาตะนาวศรเหนวาพระธดาชงดชงเดนกนจงเกดความโมโหสาปแชงใหพระธดาลงไปอยทแมนาซงเปนทมาของชอพระธดาทงสาม เมอใดทพระธดาทงสามคดไดจตใจกลบมาสความดงามจะพนคาสาป ดงขอความวา

“นแนะ เทพแหงความดและความถกตองทงสาม ขณะนเรากาลงมเรองเดอดเนอรอนใจ ดวยลกสาวของเราทงสาม มจตใจเปลยนแปรไปในทางไรคณธรรม ครงหนงทาใหเราโมโห เอยปากสาปใหลงไปประจาลานาตามชอของลกทงสาม แตแทนทจะสานกตวได กลบลงไปสรางความเดอดรอนขนอก เรากลววาลกของเราจะไมไดกลบมาอยทนจงขอความชวยเหลอจากทานทงสาม จงลงไปชวยเตอนสตลกเราดวยเถด เมอไหรทลกเราสานกตวได จตใจกลบรซงในความดงาม กจะพนคาสาปและกลบขนมาได” เทพหนมทงสาม มความเคารพในตวเทพเจาตะนาวศรประดจบดาบงเกดเกลา จงตกลงรบปากทจะลงไปชวยเหลอพระธดาทงสาม จากนนจงไดลาเทพเจาตะนาวศรลงมา เดนทางไปยงแมนารนต บค และซองกาเลย (นทานปลายสกทอง. 2538 : 42)

เทพทงสามองคแปลงเปนปลาแลวถามปญหาวา “อะไรเอย เสมอนอก ไมเสมอใน” แตพระธดาทงสามไมสามารถตอบคาถามได เทพหนมทงสามในรางปลายสกแปลง จงเฉลยปญหาวา

“เสมอนอก คอ ความงามทางกาย เสมอใน คอความงามทางใจ ความงามทางกายไมยงยน ความงามทางใจเปนสงประเสรฐ”

(นทานปลายสกทอง. 2538 : 49)

จากคาตอบทเทพหนมเฉลยปญหา ทาใหพระธดาฟงแลวไดสตกลบคนมา จงแกอาถรรพไดสาเรจโดยใชปลายสกทองเปนสอ พระธดาทงสามไดพนคาสาปและกลบมาตงมนอย

25

ในความดงาม การกระทาของเทพเจาตะนาวศร ถอวาเปนการสงสอนใหลกมจตใจทงดงามอยางแทจรง

3.1.1.5 เรองการยอมรบตนเอง ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวาเดกตองยอมรบ

และเหนคณคาของตน ควรเขาใจวาแตละคนมความดและมคณคาในตวเอง จงควรพอใจในสงทตนเปนอย ดงตวอยาง

เรองวาวจะเปนนก กลาวถง วาวนานาชนดทตางกมความสวยงามในตวตน วาว

สามารถลอยอยบนทองฟาไดดวยแรงลมและเชอกปาน แตวาวจฬานอยไมพอใจอยากบนไดเองอยางอสระเหมอนอยางนก ในขณะทวาวจฬานอยลอยอยบงเอญมนมองเหนเหยยวบนมา วาวจฬานอยจงเกดความรสกชนชมในความสงางามของเหยยวทเหนอยบนทองฟา อยากจะเปนเหมอนนกเหยยวทบนหมนรอนไดอยางมอสระ ดงขอความวา

ลงจา ฉนเปนนกเหยยวบางไดไหม จะไดบนไปในทองฟา นกเหยยวมองดนาเกรงขาม จฬานอยพงพอใจ ไมได เราเปนเพยงวาวตดกบเชอก แมคลายนก แตไมเหมอน โครงไมไผ กระดาษ เชอกปาน คอตวเรา

(วาวจะเปนนก. 2532 : 7 - 8)

วาวจฬานอยไมเชอฟงลงจฬาใหญมนดนรนจนสายปานขาด เพราะมนไมพอใจในสงทเปนอย เมอสายปานขาดสมใจจฬานอยกลองลอยไปไดไมนาน ในทสดวาวกเปนวาววาวจะเปนนกไปไมได วาวจฬานอยจงตกลงไปในโคลนตมเปนวาวทไมนาดนาชมอกตอไป เรองวาวจะเปนนกผเขยนยกตวอยางใหเหนพฤตกรรมของวาวจฬานอย เพอใหเกดแนวคดวาเดกควรเหนคณคาของตน ไมนาตนเองไปเปรยบเทยบกบคนอน เพราะทกคนมคณคาในตนเอง

3.1.1.6 เรองความเสยสละ ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา ความเสยสละเปน

จรยธรรมขอปฏบตทสรางประโยชนแกสวนรวม เปนการชวยเหลอและทาประโยชน อกทงเปนการกาจดความเหนแกตว ดงตวอยาง

26

เรองสะพานสายรง กลาวถง เดกหญงชาวเกาะคนหนงทเสยสละเพอพอแมและผคนในหมบาน เธอไปขอใหมสะพานสายรงเพอจะไดตามหมอมารกษาคนปวยในเกาะเนองจากมโรคระบาดเกดขน ดงขอความวา

เธอไปถงโขดหนสายรง กมลงกราบสกการะเอยปากรองขอสะพานสายรง เพอชวยเหลอพอแมและชาวบานทกาลงรอคอยความตาย ทนใดนนเอง บงเกดสะพานเจดสขนตรงหนา สะพานสายรงนนเอง เดกหญงหนมาบอกลานองชาย แลวกาวขนไปทนท เธอเดนทางไปตามสะพานสายรง ไปตามหมอในเมอง เพอกลบมาชวยชาวบาน ชาวบานบนเกาะแทบจะหมดหวงโดยสนเชง ตางพากนรองไหคราครวญ แตแลวกมเรอลาใหญปรากฏขน เดกหญงผกลาหาญนนเอง เธอนาหมอฝาคลนมาทน หมอรบลงมอรกษาคนปวย แทบทกคนคอยๆ มอาการดขน รวมทงพอ แมของเดกหญงดวย เมอเหตการณของหมบานเขาสภาวะปกต คลนลมเรมสงบลง ทกคนพากนดใจ เกาะเลกๆ แหงนกลบมความสขคนมาอกครงหนง สาหรบเดกหญงผกลาหาญ เธอบอกลาพอแมนองชาย และชาวบานทกคน จากนนจงเดนทางขนไปยงโขดหนสายรง แลวรางของเธอกคอยๆ กลายเปนนกนางนวล บนหายลบขอบฟาเหนอทองทะเลไปในทสด ... (สะพานสายรง. 2540 : 10 - 11)

3.1.1.7 เรองความอตสาหะ ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวาความพยายามเปน

หนทางสความสาเรจ แมอปสรรคทขวางหนาจะยงใหญและยากยงยวด หรอใชเวลานานเพยงใด สกวนกตองพายแพตอความอตสาหะ ดงสานวนวา “ความพยายามอยทไหนความสาเรจอยทนน” ดงตวอยาง

เรองนกกระจบนอย กลาวถง นกกระจบนอยตวหนง มนตองการบนผาน

ภเขาหนไปฟากตรงขาม เพราะมยาดทสามารถรกษาลกทกาลงเจบปวยได จงออนวอนภเขาหนดวยถอยคาทออนโยน แตภเขาหนสงใหญไมเหนใจซายงหวเราะเยาะเยยในความพยายามทจะบนขามภเขาของนกกระจบ อกทงพดจาดถกถากถางอยางทะนงตนวายงใหญตอใหอกรอยชาตพนชาตถงชวลกหลาน เหลน โหลน รนไหนของนกกระจบกไมสามารถบนขามภเขาไปได ทาใหนกกระจบนอยตองอาศยความพยายาม ดงขอความวา

“ขาแตภเขาหนผมนคง ขานอยเปนเพยงนกตวเลก ๆ มขนปกเพยงไมกเสน ไฉนเลยจะบนขามไปได แตหนทางนน คดวายอมจะมแนนอน ถามความพยายาม” ภเขาหนคารามลนดวยความราคาญและเหนวาเสยเวลาเปลาทจะพดกบนกตวเลกๆ ทไรประโยชน จงประกาศกองขนวา

27

“เอาเถด เจานกไมเจยมตว ถาเจาเกงพอกบนขามไป และถาขามไปไมได เจาจะหาหนทางวธใดกได ทจะทาใหเราเขยอนหรอลมราบเปนหนากลอง เราจะไมวาเจาเลยแมแตคาเดยว เจานกนอยหนาโง” (นกกระจบนอย. 2533 : 3)

นกกระจบแมจะตวเลกเมอเทยบกบภเขาหนทสงใหญ มนกไมละความพยายามทจะทาใหภเขาใหญเตยลง อกทงบอกกบลกหลานใหชวยสบทอดความพยายามตอๆกนไป โดยมความหวงวาภเขาหนแหงนตองเตยลงพอทพวกเราจะบนขามไปได นอกจากนยงไปขอความรวมมอจาก ลาธาร สายฝน สายลม แสงแดด และสตวปาใหญนอย ใหชวยกนสลายภเขาหน ในทสดภเขาใหญกถกทาลายและคอย ๆ เปลยนสภาพเปนผนดน ลกหลานนกกระจบ จงบนผานไปดวยความสะดวก ทงนกดวยความเพยรพยายามจงทาใหนกกระจบทาในสงทตงใจสาเรจลลวง

เรองนกกระจบนอยใหแนวคดแกเดกเพอใหเหนตวอยางของความเพยร เมอเดกตองทางานสงใด หากมความตงใจและใชความเพยรพยายาม เดกกจะประสบแตความสาเรจ

3.1.1.8 เรองความเมตตา ส.พมสวรรณ เสนอแนวคดวา ความเมตตายอมนา

ความสงบสข ความรมเยน ความไมเบยดเบยน ทาใหตนเองและผอนเปนสข ดงตวอยาง

เรองชายชรากบนกนางนวล กลาวถง ชายชรายากจนแตใจบญคนหนง เขามอาชพขดแยงกบอปนสยคอเปนชาวประมงแตไมชอบการฆาสตว เขาตองยงชพดวยการออกหาปลา เพราะถาไมทากจะอดตาย วนหนงทะเลมฝนฟาคะนอง ชายชราคดวากดแลวทจะไดหยดทาบาปเสยบาง สองวนผานไปฝนยงคงตกหนก ชายชราไมไดออกเรอหาปลาทาใหไมมอาหารกนและหวโซอยในกระทอม ระหวางทหวจดมนกนางนวลบนหลบฝนมาเกาะทหนาตางกระทอม เขาคดจะกนนกจงจบนกนางนวลมงหนาเขาครว แตนกนางนวลขอชวตเพราะมลกนอยทตองดแล ดงขอความวา

ความหวทรนแรงมากทาใหชายชราไมคดอะไรอกแลว แกจบนกไดกมงเขาครว นกนางนวลดนรนและรองขอชวต “ลงจาปลอยฉนเถด อยากนฉนเลย ลกนอยของฉนกาลงรออยทรง ถาฉนตายไป ลกนอยของฉนกจะตายดวย” นกนางนวลรองขอชวต ชายชราไดคด แกตดสนใจระหวางความหวกบความเมตตาสงสาร ในทสดแกกยอมปลอยนกไป

28

นกนางนวลดใจบนโฉบไปมา ทองฟาและทะเลกลบแจมใสอกครงหนง แตชายชราหมดสตเพราะความหว (ชายชรากบนกนางนวล. 2538 : 10 - 12)

หลงจากทนกนางนวลรอดชวต มนเกดความซาบซงในความเมตตาของชายชราทมตอมนและลกๆ จงพาพวกพองคาบปลามาใหชายชราทกระทอมทกวน เปนการตอบแทนทเขาเปนคนดมเมตตา ทาใหชายชราไมตองออกหาปลาและทาบาปอกตอไป

เรองรบกบหน กลาวถง ครอบครวหนงทเพงยายเขามาอยบานหลงใหม เพราะบานหลงเดมอยใกลแมนาซงมยงลายมาก อาจทาใหคนในบานเปนไขเลอดออกได เมอแรกทมาอยบานหลงใหมกไมมปญหาสตวและแมลงมารบกวน ตอมาไมนานจงพบวามแมลงสาป จงจกอาศยอย แตสตวเหลานนไมไดสรางความเดอดรอนใหกบคนในบานมากมายเทากบหน จงทาใหคนในบานตองรบกบหนอยางหลกเลยงไมได แตถงอยางไรกตามคนในบานกมเมตตาตอหนและคดวาโลกนไมใชโลกของคนเราเทานนแตเปนโลกของสงมชวตอนๆดวย แมหนจะเปนสตวทนารงเกยจแตมนกเปนสงมชวตเชนเดยวกนกบคน การคดไดเชนนทาใหตวละครในเรองมความเมตตาตอสตวไมคดฆาหน ดงขอความวา

ผมเหนลกหนตวเลกๆ คลานตวมเตยมนาสงสาร บางตวตกลงไปทพนบาน ทงๆ ทยงไม ลมตา ผมเหนแลวรสกวาทงนารกและนาเกลยด สาหรบลกหนตวแดงๆ พอใหผมนาลกหนเหลานนไปทง ผมแอบนาๆ ไปวางขางถงขยะหมบาน ผมเองกไมอยากทารายมน ผมเหนดวยกบคาพดของพอทวา โลกนไมใชโลกของคนเราเทานน แตเปนโลกของสงมชวตอนๆ ดวย

(รบกบหน. 2537 : 30 - 32)

เรองบานไรปลายนา กลาวถง เรองราวของสตว เปนตอนๆ โดยเลาเรองแลวจบลงดวยการทงทายใหเดกไดคด ดงตวอยางตอนหนงในเรอง กลาวถงสามภรรยาทมจตใจดงาม สงสารครอบครวกระตายปา แมมนจะทาความเสยหายแกพชไรของตน ลงวนจงวางกบดกคดกาจดมนและซมดอยใกลๆ แตยงไมทนจบกระตายปาไดเพราะพอกระตายปายอมตดบวงเพอใหลกเมยของมนมอาหารกน การกระทาของพอกระตายปาทาใหชาวไรสองสามภรรยาเกดความเมตตาสงสารและไมฆามน ดงขอความวา

29

“ขาปลอยมนไปแลว” พอแกพดจบ ปาแยมเลกควอยางสงสยจนลงวนตองอธบายเพมเตมวา”ขาสงสารมน มนคนพบบวงดกแลวยอมเอาตวเขาบวงปองกนลกเมยไว เหนแลวสงสารบอก ไมถก เลยปลอยมนไป เออ แมแยมมนเทศแปลงนอยาไปขด ยกใหกระตายมนเสยเลยนะแมแยมนะ...” เชาวนน สองคนผวเมยดจะมความสขมาก แมจะยงนกเสยดายมนเทศอยบาง แตเรองราวทพอกระตายยอมเขารบภยแทนลกเมย ทาใหคนทงสองไดคดโดยเฉพาะลงวน แกยงคงจาภาพนนไปไดอกนานทเดยว (บานไรปลายนา. 2528 : 10)

การกลอมเกลาจตใจถงแมจะเปนเรองยาก แตเปนเรองสาคญและจาเปนตองใหเดกมจตใจทดงาม จากการศกษาวเคราะหแนวคดเรองจรยธรรม ซงเปนแนวคดทเดกควรไดรบการปลกฝงเพอนาไปปฏบต โดยเหตการณตางๆทนามาผกเปนเรองราวในวรรณกรรมสาหรบเดกจะทาใหเดกเกดความสนใจและจงใจใหเดกคดตาม เมอเดกอานวรรณกรรมสาหรบเดกกจะไดรบแนวคดทสามารถนามาพฒนาตนเองใหมจตใจดงาม ซงเทากบวาวรรณกรรมสาหรบเดกมคณคาและมบทบาทในการพฒนาอารมณและจตใจของเดก วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ นนใหแงคดเกยวกบจรยธรรมไวหลากหลาย ดงทไดกลาวไวแลวขางตน สวนแนวคดดานอารมณและจตใจทจะศกษาตอไปคอเรองความรกความผกพนในครอบครว

3.1.2 เรองความรกความผกพนในครอบครว สถาบนครอบครวแมจะเปนหนวยทเลกทสดในสงคม แตครอบครวกมความสาคญมากเพราะครอบครวเปนจดเรมตนของมนษยทกคน ดงนนครอบครวทสมบรณจงเปนพนฐานทดของมนษย ในวรรณกรรมสาหรบเดกมกกลาวถงเรองเกยวกบครอบครว เพราะเปนเรองใกลตวทเดกใหความสนใจ วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ กลาวถง เรองความรกความผกพนในครอบครวดวยเชนกนโดยกลาวถงครอบครวทมพรอมทง พอ แม ลก ซงเปนครอบครวทมความสขและเปนครอบครวทสมบรณ แตกมปญหาเกยวกบการพลดพรากโดยมสาเหตจากคนภายนอกครอบครว เรองความรกความผกพนในครอบครว มรายละเอยดตอไปน 3.1.2.1 ความรกความผกพนทแมมตอลก 3.1.2.2 ความรกความผกพนทลกมตอพอ 3.1.2.3 ความรกความผกพนทลกมตอแม 3.1.2.4 ความรกความผกพนท พอ แม ลก มตอกน

30

3.1.2.1 ความรกความผกพนทแมมตอลก ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา ความรกของแมเปนความรกทบรสทธและยงใหญ ดงตวอยาง เรองหบเขาดาวลกไก กลาวถง แมไกขาวทรกลกของมนมาก และทหมบานชายปาแหงนกเคยมมนษยวานรจบลกไกทงเจดของแมไกขาวตวหนงไปแลว แมไกขาวตวนจงไมอยากใหลกของตนถกจบไปเชนเดยวกบแมไกขาวตวนน แตแลวเหตการณทแมไกขาวหวาดกลวกเกดขน ในคนเดอนมดคนหนงมนษยวานรออกมาจบตวลกไกทงเจดตวของแมไกขาวไป แมมนจะพยายามปกปองลกไวดวยชวตจนแทบจะเอาตวไมรอดแตแลวลกไกทงเจดกถกมนษยวานรจบไป แมไกขาวรสกสญเสยลกอนเปนทรกอยางยง ดงขอความวา

“โธลกแมชวตนถาแมขาดเจาไปเสยแลว แมจะอยไปกไรความหมาย แมจะยอมทกสงทกอยางแมแตชวตเพอแลกกบความปลอดภยของพวกเจา” แมไกขาวคราครวญ (หบเขาดาวลกไก. 2528 : 8 - 9)

ทนททแมไกขาวรวาจะไปตามลกไดทไหน มนกไมรรอแมจะเผชญอนตรายเพอให ไดลกคนมา ดวยความรกและเปนหวงลกทงเจดมาก แมไกขาวจงออกตดตามลกไปยงหบเขาดาวลกไกสถานทซงบรรพบรษหามไววาอยาเดนทางไปเปนอนขาด เพราะทนนมอนตรายมาก ดงขอความตอนหนงวา

...”พอ แม ป ยา ตา ยายของไกทกตวมคาบอกตอๆกนมาวา หามพวกเราเดนทางไปทนนเปนอนขาด เพราะทนนมอนตรายมหาศาล เจากลาตามลกไปหรอไมละ แมไกขาว…เราคดวาอยาดกวา มนอนตรายมาก” ...แมไกขาวจงเรมตนออกเดนทาง อนตรายใดๆไมคดกลว เพราะใจเปนหวงลกๆมากกวาชวตของเธอเอง เธอเดนเขาชายปาพยงลาพง โดยมไกโตงชราชะเงอคอมองหลงดวยความเหนใจ หนทางขาหนาเรมเปลยวลงมากขนทกท แมไกขาวระมดระวงตวมากขนทกท แมไกขาวระมดระวงตวมากขน เธอมองเหนพงพอน 2-3ตว แยงกนแทะซากนกทรมบงเลกๆ พงพอนเปนศตรรายกบนกและไก พวกมนมนสยดรายมาก โชคดทเธอเหนพวกมนเสยกอน จงคอยๆแอบซกเขาบงตนไม เพอจะเลยงหลบไปอกทางหนง นถามนมองเหนเธอเขา คงพงเขามากลมรมทารายเปนแน อยากระนนเลย รบเดนทางไปใหพนเสยดกวา (หบเขาดาวลกไก. 2528 : 9 - 11)

31

การกระทาของแมไกขาว แสดงใหเหนถงความรกทยงใหญสามารถสละชวตเพอลกได แมจะมอนตรายใดๆทเกอบจะเอาชวตไมรอดหลายครง แมไกขาวกไมกลวยงคงมงมนฝาฟน จนกระทงชวยลกของมนไดสาเรจ 3.1.2.2 ความรกความผกพนทลกมตอพอ ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา พอเปนผนาเปรยบเสมอนเสาหลกของครอบครว ครอบครวทขาดพอ แมและลกกจะไรทพงพง ดงนนครอบครวทพรอมทงพอ แม ลก จงเปนครอบครวทอบอน ดงตวอยาง

เรองหนไลกาผจญภย กลาวถง การผจญภยของรงคและเพอนๆ มหนไลกาเปนผชวยสาคญในการเดนทาง โดยมจดมงหมายของการการเดนทางเพอตดตามและชวยเหลอพอทถกจบตวไป เพราะหลงทจากพอหายสาบสญไป เขาและแมกอยอยางไมมความสข ดงขอความตอนหนงวา

ยามวาง รงคมกจะรองไหคดถงพอ พอหายไปโดยไมมขาวคราวไมรวาเปนตายรายดอยางไร นถาพออยเขาคงสบายขนกวาน กระทอมนอยชายคลองคงอบอนและมนใจ รงคพยายามกลนนาตา สลดความคดความออนแอไปเสยใหพน เขายงมแมอกคนหนง เขาตองตอสกบชวตเพอแมและเพอตวของเขาเอง สองปผานมารงครตวดวาเขาแขงแกรงมากขน ความจาเปนสอนใหเดกชายแหงทองทงตองกดฟนทน ภายในจตใจนน รงคบอกกบตวเองเสมอวา สกวนหนง เขาจะออกตดตามพอ เดกชายมนใจวาพอของเขายงมชวตอยทภเขาหวกะโหลกดนแดนทชาวบานหลายชวคนพากนหวาดกลว ไมยอมแมแตจะเอยปากพดถง (หนไลกาผจญภย. 2539 : 7 - 8)

จากขอความขางตนแสดงใหเหนถงความรสกนกคดของลกทขาดพอ จงตองการตดตามพอทสาบสญไปและตงใจวาสกวนหนงเขาจะออกตดตามพอใหได พอของเขาหายไปและคงไดรบทกขทรมานอยทภเขาหวกะโหลก เขาจงตองตามไปชวยพอใหได ระหวางเดนทางมเรองราวการผจญภยทนาตนเตนเกดขนมากมาย แมจะพบอปสรรคนานปการ แตกไมทาใหรงคยอทอทจะชวยพอใหพนจากความทกข หรอจะตองแลกดวยชวตของเขา ในทสดเขากชวยพอสาเรจ ทาใหพอ แม ลก กลบมาอยดวยกนพรอมหนาพรอมตา

3.1.2.3 ความรกความผกพนทลกมตอแม ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา ความรกของลกทมตอแม เปนความผกพนทางสายเลอดทแนนแฟน ดงตวอยาง

32

เรองกลาผจญภย กลาวถง “กลา” ลกปลากระดหมอทตองอยตามลาพง เนองจากแมและพนองของมนถกคนเหวยงแหจบไป แตโชคดของแมปลาทหนรอดมาได กลาจงออกตดตามหาแม ดงขอความตอนหนงวา

“แมครบรอกลาอยทนนแหละ กลาจะฝาฟนอนตรายไปหาแมเอง ถารวาแมของกลายงมชวตอย กลากมกาลงใจ กลาไมกลวอะไรอกแลวละคราวน ปลากระดนอยราพงกบตวเองในขณะทมงหนาสบงบอน ดนแดนแองนากวางไพศาล แตเตมไปดวยอนตรายตลอดเวลาทเดยว (กลาผจญภย. 2534 : 12)

จากขอความขางตนแสดงวาลกปลากระดมความหวงและกลาทจะเผชญกบอนตรายแมวาหนทางทจะไปพบแมจะเตมไปดวยอนตราย แตมนกกลาเสยงภยอนตรายตางๆ มนพบกบตะพาบนา นกกนปลา ตวออนของแมลงปอ และงงวงชาง ซงเปนสตวทมอนตรายตอชวตลกปลากระดทงสน แตดวยความรกและหวงทจะไดพบแมของตน กลาจงตองคอยระมดระวงตวอยเสมอในระหวางทเดนทาง แมปลากระดเคยสอนกลาไววาปลากระดมแตการพรางตวเขากบกงไมใบไมเทานนทจะชวยใหพนอนตราย เ มอจะวายนาผานทโลงตองคดไตรตรองใหรอบคอบเพราะวาปลากระดไมมอาวธใดในรางกายทจะตอสกบศตรได ลกปลากระดสามารถเปนอาหารของสตวหลายชนด แตกลายงกลาเสยงภยออกตดตามแมดวยความรก โดยเชอฟงและปฏบตตามคาสงสอนของแมตลอดการเดนทาง ทาใหกลาแคลวคลาดจากอนตรายทงปวงจนไดพบกบแมอยางทตองการ

เรองนทานตนตาล กลาวถง นายบานทดเปนผเสยสละและคานงถงประโยชน

สวนรวม จนกระทงชาวบานเหนวานายบานไมสนใจความสขของตนเองเทาทควร จงตองการตอบแทนความด โดยยกหญงสาวทงามทสดในหมบานและเปนบตรสาวของผมงคงทายหมบานใหแตนายบานปฏเสธ แลววนหนงนายบานกมภรรยาแตนางไมพดกบใคร จงเปนชองทางใหผหญงทนายบานปฏเสธใสรายภรรยานายบานวาเปนเสอสมง เมอเหตการณเปนเชนนภรรยานายบานจงจาใจจากลกและสามไปอยปา กอนไปนางบอกกบสามวาลกชายจะชวยแกคาสาปใหได วนหนงแมลกไดพบกน ลกจงมโอกาสไดชวยแม ดงขอความวา

“ผมตงใจอยแลวครบ แมนตองเสยชวตหรออยางไรกตาม ผมจะตองใหชาวบานทกคนรใหไดวา แมของผมไมไดเปนอยางทเขาวา” มารดาของชายหนมกลาวขนอกวา

33

“เมอแมมลกชายและเอยปากรบโทษความผดของแม แมกจะพนโทษจากเมองลบแล กลบไปอยทบานเดมของแมได ลกจะรบไดหรอไม ถาลกรบลกจะพดกบใครตอไปอกไมได ถาลกพดกบใครคนนนจะตองตาย นอกจากผทเคยดมนาหวานจากตนตาล” ชายหนมรบตอบมารดาโดยทนท “รบครบแม ผมยนดรบความผดของแมทมมาแตเดม ขอใหแมสามารถพดกบใครตอใครไดและกลบไปยงเมองลบแลตามทแมประสงค สวนผมจะกลบไปหาพอกอน แมมนาหวานของตนตาลใหผมอกบางไหมครบ ผมจะนากลบไปทหมบาน ผมมวธทจะทาใหคนรวาแมของผมมความจาเปนพดกบใครไมได” มารดาชายหนมสายหนา บอกวา “นาหวานจากตนตาลหายากมากลกรก กวาแมจะนามาใหพอของเจาหรอตวเจาเองได ตองขอรองชาวเมองลบแลอยางยง แมมแตผลตาลทเจาสามารถนาไปปลก และเมอตนตาลเตบโต เจากนานาหวานจากงวงตาลมาใชได ตนตาลเปนตนไมทเตบโตชา ตองใชเวลาอนยาวนาน เจาตองมความอดทนสงมากทจะรอเวลาไดนาตาล” “จะชาเพยงใดผมกรอได เพอแมของผม” ชายหนมตงใจเดดเดยว

(นทานตนตาล. 2533 : 25 - 26)

ดวยความรกของลกทมตอแม ลกชายจงรบผดแทนแมทาใหแมพนคาสาป ตลอดจนไดพสจนใหชาวบานเชอวาเรองทแมของตนไมพดจากบใคร ไมใชเพราะเปนเสอสมงอยางทถกกลาวหา แตเพราะวาผใดกตามทฟงเสยงของแมโดยไมดมนาหวานจากตนตาลจะตองตาย เมอพสจนใหชาวบานเชอในความบรสทธ ครอบครวของนายบานจงพนขอครหา แลวไดกลบมาอยดวยกนอยางมความสข

3.1.2.4 ความรกความผกพนท พอ แม ลก มตอกน ส.พมสวรรณ เสนอแนวคดวาการปฏบตตามหนาทของพอ แม ลก ทพงกระทาตอกนเปนการแสดงถงความรกในครอบครว ทาใหครอบครวอบอนมความสข ดงตวอยาง

เรองพอจาแมจา กลาวถง การทาหนาททพงกระทาตอกนภายในครอบครวของพอแม

ทดและลกทดตองปฏบตตอกนอยางไรบาง เปนการแสดงถงความรกความผกพนทมใหแกกนจะ เหนไดจากพฤตกรรมของครอบครวพอแมนกและลกนกครอบครวหนง โดยผเขยนกลาวถงหนาทของพอ และแมทด ดงขอความวา

พอแมนกตองมองหาทอนปลอดภย ในการสรางรงเพอลกนอย แสงแดดกลา สายฝน ลม พายและศตรตางๆ อาจเปนอนตรายตอลกนกได

34

เมอเลอกไดดงหวง พอแมนกดใจมากชวยกนคาบหญา ใบไม กงไมเลกๆขนมาทารง และแลววนหนงแมนกกออกไขจนกระทงถงหาฟอง แมนกกเรมฟกไข พอนกวนเวยนเฝาอยไมหาง แมนกผายผอมเพราะมเวลาหากนนอยลง พอนกตองชวยกกไขใหแมนกไปหากน หลายวนตอมา ลกนกตวนอยๆ นารกกออกมาจากไขจานวนหาตว พอแมตางดใจทไดเหนหนาลกนอย พอแมนกผลดเปลยนกนคาบเหยอมาปอนลก ลกนกตวเลก ชวยเหลอตวเองยงไมได ยามหวกสงเสยงรอง พอแมตองรบหาเหยอมาปอนไมยอมใหลกนกหวโหย ยามเทยงวนแสงแดดสองจดมากลกนกพากนรอน พอแมนกสงสารลกผลดกนกางปกบงแสงแดด ลกนกสบายขนโดยมพอแมสทนกางปกบงแดดให ลกนกกระหายนามาก พอกบแมนกกบนลงไปอมนามาปอนใหลก แสงแดดจดถาลกนกขาดนากจะเปนอนตราย ลกนกสดชนขน พอแมตางกดใจ เมอมฝนมา พายจด ฟาคาราม กงไมไหวโอนเอนแสนนากลว ลกนกซกใตปกของแมแสนอบอน พอแมเปยกปอน แตสบายใจทลกนกปลอดภย วนเวลาผานไป ลกนกเตบโตขน พอแมนนทงรกและหวงใย วนหนงมงรายเลอยพนกงไมขนมา ลกนกรองลนตกใจตวสนเทาดวยความกลว พอนกเขาจโจมจกสจนงหนไป ถงคราวลกนกเตบใหญ พอแมนกกฝกสอนบน ทงคเฝาวนเวยนกางปกบนรอนวนใหลกๆด และยงสอนใหลกนกรจกหาเหยอ สรางรงเพอชวตในวนขางหนา (พอจาแมจา. 2536 : 21 - 22)

เมอกลาวถงหนาทของพอแมแลว ผเขยนไดกลาวถงหนาทของลกวาตองเชอฟง สานกบญคณ และตอบแทนบญคณของพอแมทกระทาแกตน ดงขอความวา

ลกนกเตบโตเปนหนมสาว สวนพอแมกแกลง แตความรกยงมนคงหวงใยลกๆ และเมอวนหนงมาถง พอกบแมกบอกวา “ลกเอย ถงเวลาทพวกเจาจาตองแยกยายกนออกหากนแลว พอแมยงรกลก แตตองเปนไปตามหลกธรรมชาต ขณะนปกของเจามกาลงกลา ขาของเจามกาลงแขงแรง ไปเถอะลกเอย ตอไปภายหนาพวกเจาจะไดมบานสรางเรอน” ลกนกพากนเศราสรอยนาตานองหนา หวงใยพอแมทแกชรา ไมอยากจากไป อยากเฝาดแล แตดวยความจาเปนและเวลามาถง ลกนกกราบพอแม ตงวาจาขนวา “พอจา แมจา แมนวาถงคราวจะตองจากไปตามหนทางชวต แตเราพนองตงสตยวาจา จะแวะเวยนกนมาสมาเสมอ พอแมแกชรา พวกเราจะดแลรกษาและสนองบญคณ”

(พอจาแมจา. 2536 : 22)

35

เรองพอจาแมจา ส. พมสวรรณเสนอแนวคดโดยใชสตวทรกครอบครว แสดงความรกความผกพนทเกดเปนคณธรรมจากการปฏบตหนาท ทงของพอแมทมตอลกและของลกทพงปฏบตแกพอแม แนวคดดานอารมณและจตใจเรองความรกความผกพนในครอบครวนน ทาใหเดกรจกความรก ซงเปนพนฐานทางจตใจทมนษยทกคนตองการ เมอครอบครวอบอนและเดกรจกรก เดกจะแสดงออกโดยการปฏบตตนในทางทถกตองเหมาะสมเพอเปนสมาชกทดของครอบครว โดยรจกหนาทของลกเมอยงเปนเดกและบทบาทของพอแม ในการสรางสถาบนครอบครวทเขมแขงตอไป

3.2 แนวคดดานสงคม ชวตของมนษยยอมสมพนธกบสงคมเพราะมนษยเปนสตวสงคม เดกจงตองเรยนรสงคม โดยเรยนรทจะสรางสมพนธภาพกบสมาชกในครอบครวกอน แลวจงขยายออกไปสชมชน สงคม

แนวคดดานสงคมทาใหเดกเกดการเรยนร สามารถแสดงพฤตกรรมอยางเหมาะสม เพอใหสงคมยอมรบและเขากบคนสงคมได วรรณกรรมสาหรบเดกจงทาหนาทเปนสงคมจาลองใหเดกไดเรยนร รบรความเปนไปของสงคมในแงมมตางๆ อกทงมอทธพลตอความคด ความเชอ ของเดก นอกจากนเดกยงไดเรยนรกฎเกณฑ กตกา บทบาท ทศนคต คานยม ตลอดจนพฤตกรรมทสงคมยอมรบในฐานะสมาชกของสงคมเพราะตามธรรมดาเมอคนมาอยรวมกน ตางคนตางจตตางใจ ยอมมความคดเหนแตกตางจงมปญหาเกดขน เดกเมอเตบโตเปนผใหญยอมเผชญปญหาสงคมอยางหลกเลยงไมไดไมมากกนอย เดกจงตองรจกคดพจารณาวาปญหาทเกดขนมสาเหตมาจากอะไร และมทศนคตวาทกปญหามทางแกไขมหนทางใดบางทจะใชชวตอยรวมกบผอนไดอยางปกตสข กลาวไดวา การใชชวตอยรวมกบผอนในสงคมเปนศาสตรทตองเรยนรและปรบตวเพอการดารงชวตอยอยางมสข ในการศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส.พมสวรรณ พบวามแนวคดดานสงคมดงน

3.2.1 เรองการดารงชวตในสงคม

3.2.2 เรองการพฒนาสงคม 3.2.3 เรองการอนรกษสงแวดลอมธรรมชาต

3.2.4 เรองความตองการขนพนฐานของมนษย

36

3.2.1 เรองการดารงชวตในสงคม ผเขยนมงถายทอดโดยสะทอนใหเหนชวตความเปนอย โดยมลกษณะสวนใหญ

เปนชวตแบบชนบททมความเรยบงาย ดงรายละเอยดตอไปน 3.2.1.1 การดารงชวตในสงคมแบบเศรษฐกจพอเพยง 3.2.1.2 การดารงตนแบบพงพาธรรมชาต 3.2.1.1 การดารงชวตในสงคมแบบเศรษฐกจพอเพยง ส. พมสวรรณ เสนอ

แนวคดวา การดารงชวตของเกษตรกรไทย เหมาะสมกบการดาเนนชวตอยางมความสขดวยความพอด แบบเศรษฐกจพอเพยง สานกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต (2543 : 6 - 7) กลาวถงเศรษฐกจพอเพยงวาเปนปรชญาทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงมพระราชดารสชแนะแนวทางการดาเนนชวตแกพสกนกรชาวไทย ตงแตกอนเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจและเมอภายหลงไดทรงเนนยาแนวทางการแกไขเพอใหรอดพนและสามารถดารงอยไดอยางมนคงและยงยน ภายใตความเปลยนแปลงตางๆ เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาชถงแนวทางดารงอยและปฏบตตนของประชาชนในทกระดบตงแต ระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในการพฒนาและการบรหารประเทศใหดาเนนไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพฒนาเศรษฐกจ ความพอเพยง หมายถง ความพอประมาณ ความมเหตผลรวมถงความจาเปนทจะตองมระบบภมคมกนในตวทดพอสมควรตอการมผลกระทบใดๆ อนเกดจากการเปลยนแปลงทงภายนอกและภายใน ทงนจะตองอาศยความรอบร ความรอบคอบ และความระมดระวงอยางยง ในการนาวชาการตางๆ มาใชในการวางแผนและการดาเนนการทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรางพนฐานจตใจของคนในชาต โดยเฉพาะเจาหนาทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจ ในทกระดบใหมจตสานกในคณธรรมความซอสตยสจรต และใหความรอบรทเหมาะสม ดาเนนชวตดวยความอดทน ความเพยร มสตปญญา และความรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอการรองรบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและกวางขวางทงดานวตถ สงคม สงแวดลอมและวฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางด ทศนา แขมณ (2543 : 8 - 9) ไดวเคราะหทฤษฎใหม พบวา การดารงชวตในระดบทพออยพอกน และอยดนน บคคลจาเปนตองมคณสมบตดงน 1. รจกพงตนเอง 2. ดารงชวตอยางมอสรภาพ เลยงตวเองไดอยางไมมหนสน 3. มความสามารถในการบรหารจดการ รจกคด รจกระบบ 4. มความขยน อดทน ไมทอถอย

37

5. มความสามคค มการแสวงหาความรวมมอและใหความรวมมอ มการรวมกลมและมความสามารถในการทางานรวมกนเปนหมคณะ เพอใหเกดประโยชนสงสดตอทกฝาย 6. มการศกษาหาขอมล ขอความร และนามาใชในการปฏบตงาน และการแกไขปญหาตางๆ 7. รจกการอยรวมกนอยางเกอกล 8. รจกพฒนาตนเองขนตามลาดบ 9. สามารถนาความร หลกการ แนวคด หรอทฤษฎตาง ๆ ไปประยกตใชอยางเหมาะสม

จากทกลาวมาสรปไดวา เศรษฐกจพอเพยง หมายถงการลงทนแบบพอประมาณ สามารถอยอยางพอมพอกน

เรองเกษตรกรหาไร กลาวถง ชาวนาครอบครวหนง พอกลบมาจากขายแรงงานทประเทศซาอฯ เมอกลบมาพรอมเงนกอนหนงทพอจะลงทนได ซงพอดกบทบานทงมชลประทานผานเขามา จงใชผนดนทงหาไรทาไรนาสวนผสม โดยผเขยนใหเปนผพอถายทอดความรเรองไรนาสวนผสมตามทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงแกลกวา คอการนาทดนมาใชเพอใหเกดประโยชนสงสด มการทานาปลกพชไร ปลกผก เลยงเปด เลยงไก เลยงหม และเลยงปลา ควบคกน ดงขอความวา

ทดนของพอมเพยงหาไร พอทานาสองไร เปนทบานอยอาศย เลาเปด เลาไก แปลงผกของป

ประมาณหนงไร ปลกมะมวงหนงไรสาหรบมะพราวพอปลกตามคนบอปลา และชายเขตทดน รวมทงมะรม ตนแค และตนกลวย สาหรบบอเลยงปลานนพอขดสองบอ บอละสองงาน รวมเปนเนอทหนงไร

(เกษตรกรหาไร. 2530 : 19)

จากขอความขางตน ผเขยนเสนอแนวความคด ในการดารงชวตแบบพอเพยงวา

ตองมความรและมขนตอนในการปฏบตกลาวคอ กอนลงมอตองปรกษากน แบงงานกนภายในครอบครวตามความเหมาะสม รจกกาหนดเงนลงทน รวมกนวางแผนงาน ดแลเอาใจใสในงาน อานและศกษาเอกสารเพมเตมความรเกยวกบการเกษตร พดคยขอคาปรกษาจากเกษตรตาบลและหนวยงานราชการทเกยวของกบอาชพ เพอขอขอมลทเปนประโยชนอยเสมอ ผเขยนไดกลาวถงเรองการทามาหากน และประกอบอาชพแบบอยอยางพอเพยงวาเศรษฐกจแบบนเปนสงทเกษตรกรไทยคนเคยดอยแลว แตในทางปฏบตบางครงทาไมถกตอง เปนเหตใหไมประสบความสาเรจ ดงขอความวา

พอมกพดกบฉนเสมอวา การทามาหากนหรอการงานอะไรกตาม ตองมหตากวางไกล สนใจเสาะแสวงหาความร นนแหละจงมผลประโยชนอยางสมบรณ

38

มชาวบานหลายคนมาทบานพอ มาดกจการไรนาสวนผสมของพอ ซงตามความจรงแลวมนกเปนของเกานนเอง ชาวบานทนมการเลยงไก เปด หม และทานากนมานานแลว แตถาไดจดใหเปนรปเปนรอยเดนชดขนกวาเดม การควบคมหรอปฏบตกงายขน สะดวกขน ผลตอบแทนกเพมขน ยคนเปนยคทตองประหยด ลงทนลงแรงใหนอย แลวสรางผลประโยชนจากไรนาใหไดมากทสด สงไหนประหยดไดกประหยด ไมตองไปซอหาจากทอน พยายามหมนเวยนสงทเราผลตขนมาได ใชในไรนาของเราเอง จะทาใหมประโยชนสงสด (เกษตรกรหาไร. 2530 : 38 - 39)

จะเหนไดวาเศรษฐกจแบบพอเพยง สามารถเลยงตวเองและครอบครวใหเปนสข

ไดอยางสขสบาย นอกจากนผแตงไดสอดแทรกจตสานกในการดแลสงคมดวย ดงขอความตอนทพอสอนลกวาเราตองทาประโยชนและชวยเหลอสงคม ดงขอความวา

พอบอกวาแมนเราจะสขสบายอยภายในครอบครวอยางไรกตาม แตเราตองหนมองดสงคม มองดเพอนบานบาง เราจะอยโดดเดยวเพยงคนเดยว หรอครอบครวเดยวไมได ตองชวยเหลอ พงพาอาศยกนอยางจรงใจ แมนทางราชการกเชนเดยวกน พอสอนใหพวกเรารจกการรวมมอกบทางราชการ ตงใจเปนพลเมองดเพอความเจรญของประเทศชาต พอบอกวาเมองไทยเรานดกวาตางประเทศทพอเคยไปตงรอยเทาพนเทา ดงนนถอเปนโชคดแลว ทเราเกดเปนคนไทย (เกษตรกรหาไร. 2530 : 42)

เรองเกษตรกรหาไร เปนการใชชวตตามทฤษฎเศรษฐกจพอเพยงจากการทาไรนา

สวนผสมซงสามารถนามาใชไดกบในสภาวการณปจจบน เพราะเศรษฐกจแบบพอเพยงมขอด ทาใหสามารถดารงชวตอยอยางสบายพอมพอกน เหมาะสมกบการดารงชวตแบบวถชวตไทยทมทรพยากรธรรมชาตมากมายและมพนฐานมาจากเกษตรกรรม หากเราไมลมรากเหงาของตนการพฒนาเศรษฐกจและสงคมจะตงอยบนฐานของความมนคง และพฒนาไปอยางมทศทางไมหลงไปตามกระแสวฒนธรรมตะวนตก

3.2.1.2 การดารงตนแบบพงพาธรรมชาต ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวาการ

ดารงชวตของชาวชนบท เปนชวตทผกพนใกลชดกบธรรมชาต มช วตความเปนอยเรยบงาย การใชชวตอยในสงคมเปนไปตามสภาพความเปนอย เศรษฐกจ สภาพแวดลอม วถชวต สงคม และวฒนธรรม ดงตวอยาง

39

เรองนาฬกาดอกไม กลาวถง ชวตคนเรามการเปลยนแปลงไปตามเวลา เชนเดยว กบดอกพดตาน ทาใหเดกหญงคนหนงทดาเนนชวตซงแวดลอมไปดวยธรรมชาต ไดเฝาคอยสงเกตธรรมชาต เธอจงรวาธรรมชาตมการเปลยนแปลงและมอทธพลมากมายตอชวต นอกจากนนธรรมชาตยงทาใหเราไดเรยนรชวต เพราะธรรมชาตของชวตนนมการเปลยนแปลงเชนเดยวกบดอกพดตาน ดงขอความวา

ดอกพดตานจงกลายเปนนาฬกา สาหรบบานเราอยางดไมนอย เชาตร สขาวบรสทธ สาย ชมพออน ใกลเทยง ชมพเขม เทยง ชมพจด บาย ชมพเกอบแดง เยน ดอกพดตานหบ สเกอบเปนสแดง ฉนรกดอกพดตานของฉนมาก พอบอกวามนเปนนาฬกาดอกไม แมบอกวามนเหมอนอายของคน เหมอนเดกทารก เดกวยรน หนมสาว คนวยพอแม คนวยปยา คาเปรยบเทยบของพอฉนพอรเรอง แตของแมฉนไมคอยเขาใจ แตอยางไรกตาม ถาฉนเตบโตขนฉนคงเขาใจดกวาน ดอกพดตานสอนใหฉนรถงการเปลยนแปลง อยางนอยๆกเปนการเปลยนแปลงของเวลา และของอะไรบางอยางบางสงบางอยางทฉนจะเขาใจในวนขางหนา (นาฬกาดอกไม. 2532 : 28 - 29)

เรองไขเอยดบานเขาแกว กลาวถง การดารงชวตจะตองเรยนรสภาพแวดลอม วถชวต ตลอดจนวฒนธรรมของคนในสงคม เพราะแตละสงคมมความแตกตางกน ไขเอยดเดกชายแหงบานเขาแกว เขาเปนลกชาวสวนยางทดารงชวตอยในปายาง เขาจงตองเรยนรทจะใชชวตในปาอยางปลอดภย ดงขอความวา

ทามกลางบานปาแวดลอมดวยสวนเงาะ สวนทเรยน และผลไมตางๆ ไขเอยดตองเรยนรการดารงชวต ระวงอนตรายจากสตวตางๆ

ชวตชาวปา กลางวนเปนของคน แตกลางคนเปนของสตวปา การเขาถงชายคาบานกอนคายอมปลอดภยทสด

(ไขเอยดบานเขาแกว. 2530 : 10)

เนอหาในเรองไขเอยดบานเขาแกวมหลายตอนทชวยยาแนวคดเกยวกบการดารง ชวตโดยกลาวถง วถชวตทามกลางปาเขา มทงสตวปาอนตราย เชน เสอโครง งเหา นกปา

40

กวาง เหบปา คางคาว หมปา ชาง ทากดดเลอด นอกจากภยอนตรายจากสตวปาบางชนดแลว ภยธรรมชาตกนากลว เชน นาปา ไฟปา การดาเนนชวตของไขเอยดและชาวปายางจงตองรจกระวงอนตรายเพอการอยรอด ดงขอความตอนหนงวา

ไขเอยดเดนขามตนยางผตนหนง ตรงไปทตนยางทคดวาจะใหนายางมากทสด ขณะทกมวางกะลารบนายางนนเอง เดกนอยมความรสกวาทางเบองหลง มเสยงฝเทายาใบไมแหง เดนตาม ไขเอยดหนขวบไปทนท ! ไมมสงผดปกต มแตความเงยบกบแสงไฟจากหนาผากทสองไป เดกนอยหนกลบไปทตนยางอกครงหนง กรดยางอยางระแวง

คราวนชด... “เปาะ !!”

เสยงกงยางแหงถกเหยยบ ไขเอยดสะดงสดตว หนวาบไปอกครงหนง หนนเดกนอยแทบลมทงยน จากแสงไฟทพงตรงไปเขาเหนเสอลายพาดกลอนตวเของ เลยวตวลบกงไมไป สวนหางของมนยงเดนชด ยาวออนชอยแตชวนขนหวลก แมนจะเปนเดก แตเขาเกดมาจากปา ตกใจกไมเสยสตเลยทเดยว ไขเอยดหนหลงเขาหาตนยาง ตะโกนสดเสยง

“บาวโหมง !” “อะไร...อะไร ไขเอยด” นายโหมงพรวดพราดมาทนทเหมอนกน ในมอของเขากระชบลกขวานประจาตวเตรยมพรอม เสยงเรยกของไขเอยดนายโหมงรดวามสงไมชอบมาพากลเกดขน

(ไขเอยดบานเขาแกว.2530 : 5 - 6)

เมอเดกอานเรองราวของไขเอยดแลวจะไดรบรชวตของเดกคนหนง ทดาเนนอยในสงคมอนทแตกตางจากตน จากเรองจะเหนไดวาชวตในปาเตมไปดวยอนตรายรอบดาน สงคมจงเปนตวกาหนดพฤตกรรมของไขเอยด

นอกเหนอจากเรองการใชชวตทเดนชดแลวผเขยนยงใหแงคด เกยวกบการสานกรกบานเกด ในตอนทไขเอยดมโอกาสเขาไปเรยนในเมอง ดงขอความวา “เมอไดดกลบมาเมอใดอยาลมเขาบานแกว” หากเดกทใชชวตอยในแตละสงคมมความคดทจะนาความรมาใชเพอชวยเหลอสงคมของตนสงคมและประเทศกจะเจรญกาวหนา

แนวคดเรองการดารงชวตในสงคม วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ กลาวถง การดารงชวตในสงคมแบบเกษตรกรรม ทมความเปนอยอยางเรยบงายและพอเพยง การดารงตนควรอยอยางพงพาอาศยธรรมชาตและดแลธรรมชาตอยเสมอ นอกจากนผเขยนยงสอดแทรกแนวคดในการดารงชวตอยางแบงปนและใหความสนใจกบคนรอบขาง เมอมชวตทดแลวตองหนมาสนใจสงคมดวย

41

3.2.2 เรองการพฒนาสงคม ราชบณฑตยสถาน (2542 : 779) ไดอธบายความหมายของคาวา “พฒนา” วาหมายถง ทาใหเจรญ การพฒนาทางสงคมจะสงผลใหวถชวตของมนษยเปลยนไปจากเดม ชวยทาใหสภาพแวดลอมนาอยขน ทาใหมนษยอยรวมกนอยางมความสข มคณภาพชวตทด สรปไดวาการพฒนาทางสงคม หมายถง การทาใหสงคมมความเจรญ นาอย สงผลใหมนษยดารงชวตอยรวมกนในสงคมอยางเปนสข เรองการพฒนาสงคม ส. พมสวรรณเสนอแนวคดวา การดารงชวตอยในสงคม บคคลในสงคมตองมเมตตาธรรม ไมเบยดเบยนกน เพอจะไดอยในสงคมอยางเปนสข เรองคณยาผจญภย กลาวถง คณยาวยเจดสบกวาทถกลกหลานทอดทง คณยาจงเลยงสตว 5 ชนด ไดแก นกพราบ หม แมว ไก สนข เพอแกเหงา สตวเลยงเหลานเหนวาคณยาเปนคนดมเมตตา จงสอนภาษาสตวใหเพอคณยาจะไดมเพอนคยเหมอนกบม ลกหลานอยใกลๆ เมอคณยารภาษาสตว นอกจากจะมเพอนคยคณยายงใชภาษาสตวเพอชวยเหลอผอนหลายครง ครงหนงมโจรมาสรางความเดอดรอนในหมบานของคณยา คณยาจงใชภาษาสตวมาทาประโยชนเพอสงสอนเหลาโจรใหรสานกทาใหโจรกลบใจเปนคนด ดงขอความตอนหนงวา คณยาลกขนยนพดกบบรรดาโจรกลบใจทงหลายวา “เอาละ ลกๆ หลานๆ ทงหลาย ตอไปนขอใหลมเรองราวในอดตเสยใหหมด ขอใหตงอก

ตงใจทามาหากนในทางทดทงามสบไป พรงนยากจะกลบบานแลว ถาลกๆ หลานๆ แหงหมบานนมเรองทกขรอนประการใด หรอคดถงยา กขอใหไปหายาไดทกเวลาทหมบานของยา

(คณยาผจญภย. 2529 : 94)

การพฒนาสงคมเปนเรองทคนทกเพศทกวยสามารถชวยกนได การทาใหสงคมนาอยเปนเรองของคนในสงคมทอยรวมกนปฏบตตน ผทมความรและมความสามารถถานาความรมาใชในทางทถกตองอยางมเมตตาธรรมจะทาใหสงคมพฒนาได

3.2.3 การอนรกษสงแวดลอมธรรมชาต ไดมผใหความหมายของ”การอนรกษสงแวดลอม” ไวหลายทานดงน นวต เรองพานช (2528 : 4) กลาววา การอนรกษสงแวดลอม คอ การรจกใชทรพยากรอยางชาญฉลาด ใหเปนประโยชนตอมหาชนมากทสด ทงนตองสญเสยทรพยากรโดยเปลาประโยชนนอยทสด และจะตองกระจายการใชประโยชนจากทรพยากรโดยทวถงกนดวย

42

เกษม จนทรแกว (2530 : 296) ใหความหมายของการอนรกษสงแวดลอมไววา หมายถง การใชสงแวดลอมอยางสมเหตสมผลเพออานวยใหความเปนอยของมนษยมคณภาพสงสดตลอดไป วนย วระวฒนานนท (2532 : 100) มความเหนวา การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การสงวนรกษาสงแวดลอมใหอยในสภาพทมนษยสามารถนามาใชประโยชนในการดารงชวตไดตลอดไป หรอใหใชประโยชนไดนาน และเปนประโยชนตอมวลมนษยไดมากทสด สรปไดวา การอนรกษสงแวดลอม หมายถง การรจกใชสงแวดลอมและทรพยากรทางธรรมชาตอยางชาญฉลาด ควบคไปกบการดแลรกษาใหสมดล รวมทงหาทางกาจดไมใหเกดมลภาวะทเปนพษ เพอใหมนษยมสงแวดลอมและธรรมชาตสาหรบใชประโยชนไดตลอดไป

จากการศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณพบวางานเขยนมลกษณะทคลายคลงกนเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมธรรมชาต คอ ผเขยนจะทาใหผอานเหนความสวยงามของธรรมชาตกอน จากนนจงมการเปลยนแปลงอนเกดจากฝมอมนษย และผลกระทบทมนษยเปนผไดรบหลงจากสญเสยสงแวดลอมธรรมชาตไป แนวคดดานสงคมเรองการอนรกษสงแวดลอมธรรมชาตมรายละเอยดดงตอไปน

3.2.3.1 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตเกยวกบนาและสตวนา 3.2.3.2 การอนรกษสงแวดลอมธรรมชาตเกยวกบตนไมและปา

3.2.3.3 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตเกยวกบสตวปา

3.2.3.1 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตเกยวกบนาและสตวนา ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา ทกคนตองตระหนกถงการรบผดชอบรวมกน และควรชวยกนอนรกษธรรมชาต ดงตวอยาง

เรองบานเขาบานเรา เสนอแนวคดวาทกคนมสทธในการใชทรพยากรธรรมชาต

อยางเทาเทยมกน เราตองเคารพสทธและไมสรางความเดอดรอนหรอละเมดสทธของผอน เมอใชทรพยากรธรรมชาตตองชวยกนดแลรกษา ดงเชน เหตการณความขดแยงของสองหมบาน ระหวางบานเหนอกบบานลาง เนองจากบานเหนอละเมดสทธและเหนแกตวทงขยะลงลาคลอง กองขยะจงถกพดพามารวมกนทบานลาง ทาใหชาวบานลางเดอดรอนนาในลาคลองเนาเสย บานลางจงหนหนาปรกษากนเพอขอความเหนใจแตชาวบานเหนอกลบไมสนใจ ดงขอความวา

บานลางปรกษา ปญหาตองแก บานเหนอแนแน จงไปขอรอง บานเหนอยมเยาะ หวเราะลาพอง

43

“นเปนลาคลอง ของคนบานเรา” ขอทงเพยงนด เปนสทธเทยมเทา นาคลองของเรา เราทาไดพลน บานลางแสนเศรา สทธเราเทากน แตควรเธอ-ฉน ไมลาสทธใคร ทประชมงนงง ตกลงไมได บานลางเสยใจ บานเหนอเมนมอง (บานเขาบานเรา. 2546 : 8 -11)

ตอมาเมอบานเหนอยงคงมนสยการทงไมเปนทจงไดประสบปญหาตาง ๆ เสยเอง

ซงเปนผลกระทบจากการกระทาของพวกตน ททงขยะมลสตว ของเสย สงปฏกล ลงในคลอง แมนาทงสายจงเนา ทาใหเขาใจปญหาของบานลาง ดงขอความวา

ไมชาไมนาน เหนอบานเหนอคลอง ผคนจบจอง ทาอยทากน ทงขยะหลากไหล สายนาขนสน บานเหนอแดดน กรรมตามซารอย เขาใจบานลาง ทกอยางกระจางถอย บานใหญบานนอย จบมอรวมพลง ขอรองทกคน เรมตนอกครง รกสายนาดง- เปนสายชวต ตนนาทายนา ตางฉาชนจต ธรรมชาตแนบชด ธรรมะแนบใจ แจมแจงเรองด แมมสทธใด ไมมสทธไป ทาลายทรพยากร (บานเขาบานเรา. 2546 : 12 - 17)

จากเรองบานเขาบานเรา เปนตวอยางของความไมเออเฟอเผอแผ แบงแยกกน

ระหวางของเขากบของเรา โดยไมไดมองใหลกซงวาทรพยากรเปนของทกคนบนโลก หากใชอยางไมรกษา มนษยกจะไดรบความเดอดรอนแทนทจะไดรบประโยชน บทเรยนทสองหมบานไดรบกอใหเกดแนวคดในการใชทรพยากรธรรมชาตอยางอนรกษ เพอมนษยจะไดมทรพยากรไวใชไดนานตลอดไป

44

เรองชวตเดกรมนากบปลาไทย กลาวถง การอนรกษวาทกคนมสวนรวมไดเชนเดยวกบเดกคนหนง เธออาศยอยรมฝงแมนาทหนาบานมเรอนแพจอดอยมากมาย ดงนนจงเหนชวตความเปนอยและวถชวตของคน ซงมความเกยวของกบปลานาจดในละแวกนนมาโดยตลอด จนกระทงเรอนแพไดเปลยนแปลงไปวถชวตของคนจงเปลยนตามไปดวยจากเดมทอดมสมบรณกลายเปนขาดความสมดลทางธรรมชาต เดกในเรองนมความผกพนกบรมแพนาและปลานานาพนธจงไมอยากเหนแมนาและสตวนาถกทาลาย เธอจงตงใจอนรกษนาและสตวนาดวยการบรรยายความรสกและลงมออนรกษ ดงขอความวา

บดนไดเวลาแลวทเดกเรอนแพรมนาอยางฉนจาตองละจากสตวนาทงหลายไปชวคราว การเลาเรยนเปนอนาคตของฉน เปนพนฐานของชวตในวนขางหนา ฉนตองจากเจาไปชวคราวกอนนะเจาปลาแรดตวนอย เจากระดนางทแสนสวย เจาปกเปาปากคม ชะโดทแสนด ปลาไหลทนาชง และตะพาบนาทนาสงสาร รวมถงปลาอนๆ ทงหลาย... ขอใหรอคอยวนกลบมาของฉนอกครงหนง มนคงไมนานจนเกนไปหรอก เพราะจตใจของฉนยงคงนกคดถงพวกเจาอยเสมอ ขอเวลาใหฉนเลาเรยนอยางมงมนสกระยะหนง เมอเตบใหญขนมาฉนคงไดกลบมาคลกคลกบพวกเจาอก ในใจของฉนมความหวงอยอยางหนง ซงฉนจะบอกพวกเจากไดวา ถาเปนไปไดและฉนเรยนเกงพอ ฉนตงใจวาจะสอบเขาเรยนตอทคณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร... จรงๆ นะจะบอกให แลวเมอถงโอกาสนนแหละทเดกเรอนแพรมนาจะกลบมาคลกคลกบพวกเจาอกครงหนง (ชวตเดกรมนากบปลาไทย. 2525 : 98 - 99)

จากขอความขางตน จะเหนไดวาตวละครเดกมความรสกผกพนกบชวตรมแพนาและปลาตางๆ เธอไดลงมอปฏบตโดยไปเรยนทคณะประมง และหวงวาเมอเรยนจบแลวจะนาวชาความรทไดมาใชใหเกดประโยชนตอสตวนาทตนรกและหวงแหน เรองชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง กลาวถง รงเดกชายทอาศยอยบาน ชายคลอง ชวตของเขาจงผกพนอยกบทองทงและแมนาลาคลอง การดาเนนชวต อาชพ การกนอย ซงลวนแลวแตพงพาอาศยสตวนา เขาจงรกปลาแหงบานชายคลองของเขามาก

เดกชายรงทาหนาทเปนผสงเกตการณ การเปลยนแปลงสภาพแวดลอมของคลองจากอดตทนาในคลองยงใสสะอาดม กง หอย ป ปลา และปลานาจดหลากหลายชนดอาศยอย ตอมาสตวนาเหลานลดจานวนลงไปอยางนาใจหาย สงเกตไดจากการเปรยบเทยบปรมาณสตวนาในอดตกบปจจบน ดงขอความวา

45

“พอ เมอกผมไดยน ลงอาบกบพวกทรานขายของวาสมยกอนกงบานเราชกชมมาก ชนดตกกบสวงหรอดาลงไปงมกนมาไดเลย ถาอยางนนแลวทาไมกงถงไดหายไปเรวจงเลยพอ เดยวนไมคอยเหนมนอกเลย” “กคนจบกงกนกนมาก มนโตไมทนจงเหลอนอย สมยกอนมมากกจรงตามทเขาพดกนนนแหละลก กงกามกรามน ลกรหรอเปลาวามนตองไปวางไขในนากรอย แถวๆปากแมนา เมอกงตวเลกๆ ชวยเหลอตวเองไดแลว มนกจะวายยอนนาขนมาหากนเรอยไปในนาจด จนกระทงโตเปนพอแมกง จบคกนแลว แมกงกจะวายนากลบไปทนากรอยออกไข แลวลกกงกวายนายอนขนมาเชนนตลอดไป และเมอมนถกจบกนมาก พวกมนกเตบโตไมทน กเลยเหลอนอยแลวกมราคาแพง...” (ชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง. 2531 : 80)

สตวนามปรมาณลดลงเปนตวชวดวาสตวนากาลงถกทาลาย อยางนาเปนหวง เดกชายรงเปนเดกคนหนง เขาพยายามทาใหบานชายคลองและชวตรมคลองคงความอดมสมบรณ จะเหนไดจากตอนทเดกชายรงถายทอดความร ทไดรบจากครแลวชวยเผยแพรความรใหคนในครอบครวฟงเพอใหครอบครวของเขาชวยอนรกษสตวนาดวย ดงขอความวา

ทโรงเรยนของรง ในชนเรยนวนนครพดถงเรองการรจกใชทรพยากรธรรมชาต ครพดถงวาประเทศของเราทกวนนปาไมถกทาลาย แมนาลาคลองกลายเปนททงสงสกปรก กงหอยปปลาพากนตาย สภาพแบบนเปนหนทางแหงความยงยาก ถาปลอยปละละเลยตอไป ผทลาบากตอมากคอมนษยเรานแหละ (ชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง. 2531 : 87)

เรองในนามปลา กลาวถงสตวนาทอาศยอยในนาไดแกชวตของปลายสก ปลาชอนจอมวายราย ปลากรายหวงไข ปลานลเลยงลก ปลาหมอใจส และตะพาบนารอลก แตละตวตางมพฤตกรรม ตลอดจนการดารงชวตทแตกตางกนออกไป แตทกชวตลวนอาศยและดารงชวตอยในนา ในเรองนผเขยนไดเสนอแนวคดในการอนรกษสตวนา และแสดงใหเหนวาสตวนาจะดารงชวตอยไดหากมนษยชวยกนทาใหในนามปลา ดงขอความทแสดงพฤตกรรมของเดกชายคนหนง เขาชวยชวตปลายสกตวหนงแลวนาไปปลอย ปลายสกตวนนไดกลบคนสแมนาและขยายพนธทาใหในนามปลาเพมมากขน ดงขอความวา

บดน ฉนเปนพอปลาเตมตวแลว เมอถงคราวขยายพนธ ฉนพบแมปลายสกสาวตวหนง และเรามไขดวยกนจานวนมาก ซงปลอยใหลองลอยไปตามสายนาเชนเดยวกบชวตฉน เรารกลกของเรามาก แตกตองปลอยไปเพอใหพวกเขาชวยเหลอตวเองตามธรรมชาต

46

แมเหตการณจะผานพนไปนานแลว แตฉนคดวาถาเดกนอยผนน ทราบวาเขาชวยชวตฉนไวทาใหลกปลายสกนอยๆ ของฉนไดมอยคแมนาแควนอยไปอกนานเทานาน ฉนคดวาเดกนอยคงรสกภาคภมใจมากทเดยว ขอบคณมากจะเดกนอย ฉนจะไมลมบญคณของเธอเลยชวชวตน (ในนามปลา. 2527 : 12)

3.2.3.2 การอนรกษสงแวดลอมธรรมชาตเกยวกบตนไมและปา ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดในเรองการดารงชวตอยของทกชวตไมวาจะเปนคน สตว ตางกตองพงพาอาศยตนไมและปา เราจงตองอนรกษเพอจะไดมตนไมและปาไวใชประโยชนตราบนานเทานาน ดงตวอยาง

เรองชายปา กลาวถง ตนสะเดาทปลกบรเวณชายปาตงแตสมยสงครามญปนทมอายเกอบสสบป ตองถกตดเพราะมนอยในแนวขยายถนนเพอสรางถนนเขาสเมองทองเทยว แตปและฉนเปนตวแทนของผทอนรกษชายปา ซงเพยงแคปและฉนคงไมสามารถไปทดทานใครใหอนรกษปาได ดงขอความตอนหนงวา

สะเดาลงมานอนทอดตวสงบนง จากนนกงเลกกงนอยของมน ถกตดเกบดวยเลอยเครองอยางรวดเรว เหลอเพยงแตตนใหญ ทนอนเปนทอนซงอยขางถนน เมอเวลาหานาททผานมา มนคอตนสะเดาทมประวตอนยาวนาน แตในเวลาน สะเดาในอดตคอทอนซงทอนหนงเทานนเอง เวลาบายมากแลว อากาศสลวพลบคา พวกเลอยไมและใครตอใครกลบกนไปหมดแลว ทนนปฉนยนอยคนเดยว ทาทางของปเงยบเหงาและเศราซม ฉนรสกสงสารปเปนทสด (ชายปา. 2528 : 111)

เรองไผคอมแคระ กลาวถง ความเปลยนแปลงทเกดจากธรรมชาตเกดจากไฟปาซงเปนสาเหตหนงททาใหปาถกทาลาย มผลมาจากการกระทาของมนษยเปนสวนใหญ ดงขอความวา

ไผคอมแคระถามแมไผรวกวา “ไฟปามนเกดมาไดอยางไรกนจะแมไผรวก” ฉนถามแมไผรวกเมอไดขาวไฟปา แตเดมเกดขนตามธรรมชาต เชน กงไมเบยดกนมลมพดโยกตลอดเวลา จนกงไมทเบยดกนบงเกดความรอนและลกเปนไฟในทสด ตนไมพนองของเรานกเปนสาเหตหนงซงมกจะเสยดสกนเกดความรอนและลกลามเปนไฟปาเกดขน แตในปจจบนนไฟปามกไมไดเกดขนเพราะสาเหตดงกลาว มนเกดขนจากนามอของมนษย พวกเขาชอบขนมาจดไฟไวบนภเขาแลวไมดบใหสนท

47

อยางพวกจดคบลนผง กอไฟหงหาอาหาร สบบหร เผาปาเพอทาไรและอนๆอกมากมาย ทาใหไฟลกลามตอไปจนราบไปทงปา (ไผคอมแคระ. 2527 : 56)

มนษยเปนผทาลายธรรมชาตทงๆ ทตองพงพาธรรมชาตอยตลอดเวลา ในเรอง

ไผคอมแคระผเขยนเสนอแนวคดเกยวกบธรรมชาตวาธรรมชาตเปนผให และตอบสนองความตองการของมนษยมากมาย ปาเปนทอยอาศย เปนแหลงอาหารใหมนษยและสตว เปนแหลงทามาหากน มนษยสามารถหาประโยชนไดจากปาแตมนษยตกตวงอยางไมสนสด เปนเหตใหธรรมชาตถกทาลายและรอยหรอ หากไมดแลรกษาธรรมชาตจะหมดไป แลวมนษยกจะไดรบความลาบาก ดงขอความวา

“พวกเราหลายครอบครว อาศยภเขาลกนหลายอยาง ขดหนอไมเอย เกบเหดโคนเอย หาผงเอยสารพด เมอมไฟปาเกดขน สงของพวกนลดลงอยางนาใจหาย สตวปาพากนหนไปแทบหมด ไมเหลอใหพวกเราไดใชประโยชนอกเลย เมอของปาหายาก พวกเรากตองพากนลาบาก บางครอบครวตองเดนทางออกไปรบจางเขาถงตวจงหวด กวาจะไดเงนกลบมากลาบากเตมท...” (ไผคอมแคระ. 2527 : 74 - 75)

จากขอความทกลาวมาชวยยาแนวคดใหชวยกนอนรกษ โดยมนษยไมควรเปนผใชทรพยากรธรรมชาต โดยไมมการสงวนรกษาหรออนรกษปาไม เมอไผคอมแคระไดรและเหนสภาพปามาตลอด ไผคอมแคระจงอยากจะเหนและรอคอยวาเมอใดมนษยจะหนมาชวยกนดแลทรพยากรปาไมอยางจรงจง

เรองเดกนอยกบตนไม เสนอแนวคดวา ตนไมมคณคามากมายตอสงแวดลอมทงมนษยและสตว เราจงควรอนรกษตนไม ผเขยนไดกลาวถงแมนาสายใหญทไหลผานและยงประโยชนใหแกผคนไดอยอาศย อาบ กน และสญจร แมนามประโยชนตอคนและสงมชวตโดยรอบแตเมอมบานเรอนของผคนมากขน ผคนทาใหนาสกปรกกอใหเกดมลพษทางนา แมนาจงเนาเสย สงผลกระทบไปยงตนยางนาทาใหมนยนตนตาย แตการตายของมนยงมคณคามากมายทาใหเดกชายคนหนงรวาตนไมตายยงมประโยชนอยมาก จากบทสนทนาของเดกและพอทพอเปนผจดประกายความคดใหแกเดก ดงขอความวา

“ตนไมตายไมมประโยชนเลยนะพอ” พอเขามองไปทางยางนาครหนง แลวพดวา

48

“ความจรงแลวพวกเรานแหละ มสวนทาใหยางตนนนตายเรวขน สาหรบประโยชนนน พอคดวา ลกลองมองดใหดซ ตนไมเมอมชวตอย มประโยชนมากมาย ผคนมองเหน แตพอมนตาย กลบมองไมเหนประโยชนของมน” “เอาทาฟน ผมเคยอานในหนงสอเรยน” ลกชายบอก พอสายหนายมกบลก แลวพดวา “มากกวาการทาฟน ถาลกรจกใชความคดในการมองประโยชน เอาอยางนส ใหลกนงมองและสงเกตวา วนหนงๆ มอะไรบางทตนไมนน ลกตองมองดวยความคด หาคณคาจากสงเลกๆ นอย หรอหาประโยชนจากสงทคดวาไมมประโยชน ถาลกมองเหน พอคดวาความคดของลกจะเปนสวนหนง ทจะสงผลไปถงอะไรๆ อกหลายอยาง” (เดกนอยกบตนไม. 2533 : 17)

เมอเดกนอยไดเฝาสงเกตตนยางนา เขาไดเหนนกหลายชนดบนมาเกาะตนยางนา แมตนยางนาจะตายมนกยงมประโยชนตอนก เดกชายจงเรมเขาใจ ดงขอความวา

เขาพดกบพอวา “ ผมเขาใจแลวครบพอ วนนผมไดเรยนรเรองนกหลายตวทเดยว แหมตนไมตายยงมประโยชนขนาดน นถารมแมนาบานเรา ยงคงมตนไมเขยวชอม ผมคดวาคงมประโยชนมากมายกวานใชไหมครบพอ” (เดกนอยกบตนไม. 2533 : 23)

จากการทเดกชายตงใจเฝาสงเกตตนไมทาใหเขาไดขอคดในการอนรกษสงแวดลอมวา สงแวดลอมมคณคา แมตนไมจะตายกยงคงคณคา แตถาหากดแลรกษาไวเราจะรวามนมคณคาและมประโยชนมากกวานอกหลายเทา

3.2.3.3 การอนรกษทรพยากรธรรมชาตเกยวกบสตวปา ส. พมสวรรณเสนอแนวคดวามนษยตองดแลสตวปา สวนเดกๆ สามารถทาหนาทเปนผดแล รบผดชอบธรรมชาตไดเหมอนกน ดงตวอยาง

เรองเหยยวขาดวน กลาวถง ไอหนผชวยเหลอเหยยวพการตวหนง ไอหนจง

เปนตวแทนของเดกๆ ซงทาหนาทเปนผดแลธรรมชาตไดเชนกน จากพฤตกรรมทไดชวยเหลอเหยยวขาดวน โดยพามนมารกษากบเฒาคงผทไมยอมคบหากบผใด แมไอหนจะเกรงกลวเฒาคงเชนเดยวกบคนอนๆ แตเพอใหเหยยวรอดตาย ไอหนกไมลงเลทจะไปขอความชวยเหลอ เมอตองพาเหยยวไปรกษาไอหนไดมโอกาสอยใกลชดกบเฒาคง ไอหนจงเขาใจเหตผลทเฒาคงไมสงสงกบใคร เพราะเฒาคงมความรสกไมดกบคนทมแตความโหดรายเบยดเบยน และทาลาย

49

สตวปา เฒาคงจงเปนตวแทนของผปกปองธรรมชาต มความคดเปนฝายตรงกนขามกบพวกทชอบลาสตว ดงขอความวา

ขานะไมชอบมนษยมนานกหรอก ชอบแตนก มนษยมแตกเลสจตใจหยาบ พวกนกมนไมมพษมภย มนษยประกาศตววาเปนผเจรญแลวกลบมแตความโหดราย เบยดเบยนผอน ดนกเจบเหลานซ เปนเพราะฝมอผเจรญแลวทงนน (เหยยวขาดวน. 2527 : 12)

เรองเหยยวขาดวน ไดสรางความขดแยงระหวางมนษยกบมนษยดวยกนแบงเปนสองกลม คอ เฒาคงและไอหนเปนกลมอนรกษ สวนอกกลมหนงเปนฝายตรงกนขามและเปนตวแทนผทาลายธรรมชาต เชน ในตอนหนงของเรองทนาสะเทอนใจเปนอยางมาก จากการตอบโตระหวางฝายอนรกษกบฝายทาลาย กลาวถง ลกผมอทธพลและพวกพองทพากนมายงนกกวกเลน เฒาคงผทรกและทะนถนอมนกมาตลอดชวต ตองทาในสงทตรงขามกบความรสกคอเปนคนยงนกกวกตวหนงตาย เพอใหนกกวกตวอนๆตกใจบนหนไป และเปนการปกปองนกอกหลายตวบนทองฟาไมใหตกเปนเหยอของพวกทยงนกเลนดวยความสนกสนาน การขดขวางและประจนหนาของเฒาคงจงเกดขน ดงขอความวา

“ขาบอกแลววามายงนก แถวนไมใชทดนของใครเองกร นกมนตนหนไปกชวยไมได เองจะวาขามาแกลงเองหาถกไม ขาไอคงไมเคยยงเกยวกบใคร จะมายงนกกบเขาบางไมไดหรอ” นายครามชกอดอด รสกไมพอใจเฒาคงเปนอยางยง แตรนสยใจคอของแกด จงไมคอยกลาตอแยกบแกมากนก “นาบอกวามายงนก ไหนละ ไมเหนมนกสกตว” นายครามไดชองทางจบผดเฒาคง “ห ห” เฒาคงหวเราะเบาๆ เดนเลยงไปดานขางโดยไมละสายตาจากกลมนายคราม แกเดนมายงจดหนงแลวควกไฟฉายออกมาสอง พกเดยวกกมลงเกบซากนกกวกตวหนงนาไปโยนตรงหนานายครามกบพวก “มหรอยงกบลกซองจะไมถกนก พวกเองยนตรงนรบรองโดนทงกลมดาวกระจายนะโวย” แกวา นายครามกมลงมองซากนก หมดประตทจะตอวาเฒาคง แตกยงไมยอมแพ “ฉนร วานาหยามฉนมากไปแลว ของมนร ๆกนอย เรองนนาไมนาจะเขามายง ฉนเองกไมอยากเปนศตรกบนา นกกวกบนทองฟานาพดวาไมไดเปนของใคร มนกไมไดเปนของนาดวยนะอยาลม” (เหยยวขาดวน. 2527 : 35 - 36)

นกตางๆถกฆาอยางไรเหตผลจากกลมคนทไมมจตใจรกธรรมชาต เหยยวขาดวน

กเชนกนตองตายดวยฝมอมนษยกลมน ในตอนทบรรยายถงซากนกเหยยวขาดวนทตายอยาง

50

นาเวทนา การตายของมนชางไรคาสาหรบผทาลายธรรมชาต แตสาหรบผอนรกษเชนไอหนมนคอการสญเสยและรอคอยการกลบมา ดงขอความตอนหนงวา

กอสวะเบองหนาอยแคเออม แกมองเหนไดอยางชดเจน แรกแกเกอบจะอาปากเรยกไอหนอยแลว แตกเพยงอาปากคางอยอยางนนความคดอกแวบหนงสงหามแกไว ซากเหยยวไมคอยสมบรณนก เพราะบรเวณหนาอกขาดหายไปทงแถบ แมลงวนกาลงรมตอมกนฝงใหญ เฒาคงจาไดชดเจน เหยยวขาดวนนนเอง ทาไมแกจะจามนไมได ขาขางหนงของมนถกตดไปครงหนง แกตดดวยมอของแกเอง แลวไอตวทอยเบองหนาของแกขณะนกคอมนนนเองเหยยวขาดวนของไอหน (เหยยวขาดวน. 2527 : 77)

การทผเขยนใหเฒาคงเหนซากเหยยวตายแลวไมบอกไอหน เพราะตองการใหไอ

หนเขาใจวาเหยยวไดบนหายไปอยบนทองฟาเพอไมใหเกดการทารายจตใจเดกทมจตใจอนรกษธรรมชาตใหหดหไปกบสตวทตนเองชวยชวตและชบเลยง แมวาความเปนจรงไมไดเปนเชนนน เดกกไมควรเหนภาพทโหดราย

เรองการอนรกษสงแวดลอมเปนแนวคดดานสงคมทตองเรงสรางและปลกจตสานกใหเดก เพราะทกวนนสงแวดลอมถกทาลายมากขน หากไมชวยกนอนรกษสงแวดลอมทางธรรมชาตจะหมดไป เดกจงตองรกษาสงแวดลอมทมจากดโดยตระหนกในคณคาของสงแวดลอมและชวยกนดแลสงแวดลอมอยางหวงแหนตลอดจนมจตสานกอยเสมอวาการอนรกษสงแวดลอมเปนหนาทของทกคน

3.2.4 เรองความตองการขนพนฐานของมนษยในสงคม มนษยทกคนมความตองการขนพนฐาน เชน ความตองการดานสรระ ตองการ

ความมนคงปลอดภย ตองการความรกและเปนทยอมรบของกลม ตองการเปนอสระจากสงกดขทงปวงเพอเปนตวของตวเอง เปนตน วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ไดเสนอแนวคดเกยวกบเรองความตองการของมนษยทกคนในสงคม ดงตวอยาง

เรองบนสดขอบฟา กลาวถง อสรภาพเปนสงทมคาตอทกชวต มนษยในสงคม

ตางกตองการมอสระ เชนเดยวกบนกทโบยบนอยบนทองฟาไดอยางเสร บนสดขอบฟาเปนเรองของลกกาดาและอกาใหญ อกาทงสองตวมความใฝฝนถงอสรภาพรวมกน หลงจากทถกจบมาเลยงในกรง แมเดกชายทเลยงพวกมนจะมความเมตตา แตสงทภายในใจของอกาทงสองตวเรยกรองอยตลอดเวลาคออสรภาพ ดงขอความวา

51

“เมอขาถกจบกถกสงมาขายในเมอง คราวนขาถกขงกรงอยนาน แตอยางไรกชางเถอะ ขายงมนใจวาสกวนหนง ขาคงหนได สงหนงทคอยกระตนจตใจของขาอยเสมอ นนคออสรภาพ นกกามนตองโบยบนอยบนทองฟาไมใชอยในกรง นกในกรงไมใชนก เปนเพยงแตเรอนรางทมชวต แตไมมวญญาณแหงความเปนนก ขาจงรอเวลา สกวนหนงขาตองขนไปโบยบนบนทองฟาอกใหได นานเทาไหรขากจะรอ...” (บนสดขอบฟา. 2529 : 30)

อกตอนหนงอกาหนมไดยาแนวคดเรองอสรภาพใหเดนชดขน โดยกลาวกบอกา

ใหญวา

ลกกาดาเวนระยะเลกนอยกอนพดตอวา “สกวนหนงถามโอกาส ฉนกจะหน ทนแมนนายนอยของเราจะใจด แตสงทเรยกรองอยภายในใจของฉนตลอดเวลานนคอการหน หนไปสทองฟากวาง หนไปสอสรภาพ...” (บนสดขอบฟา. 2529 : 36)

แนวคดเรองความตองการขนพนฐานของมนษยในสงคมเกยวกบอสรภาพ เปนสงททกชวตตองการ มนษยทกคนกเชนกนตางกตองการมอสรภาพ เชน อสรภาพทางกาย อสรภาพทางความคด โดยไมถกจากด

3.3 แนวคดดานสตปญญา เดกเปนวยทชอบเรยนร และสนใจสงตางๆ รอบตว ความสนใจและความใครรของเดกสามารถแสวงหาคาตอบไดจากวรรณกรรมสาหรบเดก สงทเดกตองการร ขอสงสยตางๆ จะเกดความกระจางแกเดก เขาจะไดเพมพนความร โดยวรรณกรรมสาหรบเดกจะทาใหเดกมความเจรญงอกงามดานสตปญญา เชน มความคด ความจา การรบร หรอชวงระยะความสนใจยาวนานขน การเจรญเตบโตทางสตปญญาของเดก สามารถแสดงใหเหนไดจากการคด แบบเปนเหตเปนผลและสรางสรรค โดยเรมจากการแกปญหาหรอสถานการณใกลตวทงายกอนแลวจงแกไขปญหาทซบซอนขน เมอเดกตองเผชญปญหา เขาสามารถใชความรทอานจากวรรณกรรมสาหรบเดกมาปรบใชกบตนได จงกลาวไดวาวรรณกรรมสาหรบเดกเปนแหลงความรททาใหเดกเกดความคดสามารถแกไขปญหาชวตไดดขน วรรณกรรมจงเปนอาหารสมองทใหคณคา ในการเสรมสรางสตปญญากอใหเกดวามคดอนเฉยบแหลม และเปนทมาของการคดเปนแกปญหาเปน เดกจะคดเปนแกปญหาเปนและมพฒนาการดานสตปญญาด อาศยวรรณกรรมสาหรบเดกประเภทตางๆ ทสงเสรมใหเดกรจกใชความคด เชน วรรณกรรมทฝกฝนการสงเกต การ

52

เปรยบเทยบ การใชเหตผล ซงวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณกมแนวคดทชวยสงเสรมสตปญญา ดงน 3.3.1 เรองการใชสตปญญาและไหวพรบ 3.3.2 เรองการแสวงหาความร 3.3.3 เรองการเสรมสรางสตปญญาดวยอาหารเสรม 3.3.1 เรองการใชสตปญญาและไหวพรบ

เดกตองการศกษาหาความรเรยนรจากสงตางๆ เพอสงผลตอการพฒนาสตปญญา ใหเขาเปนเดกเกง มไหวพรบ รจกคด วเคราะห และแกไขปญหา เพราะชวตคอการเรยนร การเรยนรมไดตลอดชวต เดกจงควรสงสมประสบการณพฒนาสตปญญา เพอนาไปขบคดเมอเตบโตเปนผใหญ

เรองการใชสตปญญาและไหวพรบ ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวา เดกท มสตปญญาและไหวพรบ สามารถพจารณาปญหาได เมอมปญญาปญหาทกอยางกจะแกไขได จากการศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส.พมสวรรณพบวาเรองการใชสตปญญาและไหวพรบ ดงตวอยาง

เรองสามคบเพอนรก เสนอแนวคดวา สภาพรางกายทผดปกตไมไดเปนอปสรรคทจะใชสตปญญาใหเปนประโยชนแกตนและผอน โดยกลาวถงสามคบปลาไหลผดพนธทลาตวเลกแตยาวผดปกตตางจากปลาไหลทวไปตวหนง บรรดาเพอนๆสตวนาทอาศยรวมบงจงลอเลยนและตงชอใหมนตามความยาวของลาตว มนมสภาพรางกายผดปกตแตไมไดเปนอปสรรคทจะใชสตปญญาใหเปนประโยชนแกตนและผอน โดยผเขยนสรางใหสามคบเพอนรกเปนหสนยาย ตวละครเอกมความตลกในดานรางกายทผดแผกไปจากทควรเปน นอกจากนสามคบยงมลกษณะนสยตลกคอนอกจากเปนปลาไหลทไมขยนและหลงลมงาย แตสงททาใหสามคบเปนทยอมรบของเพอนรวมหนองนาคอสตปญญาและไหวพรบของสามคบ ดงขอความวา

ยามนเปนเวลาวาง หนองนาแหลงอาศยของสามคบกบสตวนาทงหลาย มความสงบสข ยามนไมมปลาจากทอนมากวน ไมมฝนหลงฤดดงทเคยเขาใจผด ปลาชอนนกเลงโตกไดงานทถกใจแลว คอคอยกระทงกนเปดทลงมาในหนองนาจงไมคอยสนใจเขมอบลกปลา พอแมปลาทมลกออนพอวางใจไดบาง นากกนปลากไมไดหวนกลบมาอกเลย นบแตหอบลกหอบเมยไปเพราะพายแพตออบายของสามคบ... (สามคบเพอนรก. 2529 : 49)

53

เมอเดกอานเรองสามคบแลวจะไดแนวคดเกยวกบ สตปญญาและไหวพรบวาสามารถชวยแกปญหาใหตนเอง และชวยเหลอผอนและสงคมได

เรองสามพนอง กลาวถง ครอบครวหนงทพอไปทางานอยตางจงหวด มเพยงแมและสามพนองอาศยอยดวยกน พอถงเวลาโรงเรยนปดเทอมจงเปนโอกาสด ทจะทาใหครอบครวอยพรอมหนา แตตอนนพองานหนกมาหาพวกเราไมได แมและลกๆ จงพากนไปหาพอทตางจงหวด เมอไปถงพอไมอยบาน เพราะตดงานอยทตางอาเภอ พอจงขอใหแมและลกๆ รอพออยกอน แมพอยงไมมกาหนดกลบ ดา ปก ปอม และแม กเฝารอคอยพอกลบมา ในระหวางนนสามพนองไดเทยวเลนกบนาผจญลกนองของพอ จนกระท งมเหตการณทนาตนเตนกบครอบครวเกดขน เมอไดพบกบหญงชราสตไมดผหนง หญงชราผนลงหนงสอพมพประกาศคนหายและมคาตวงาม ทาใหนายเสนอหวหนาขโมยและลกนองสนใจคดจะโกงคาตวใหมากขน จงจบตวหญงชราสตไมดไปเรยกคาไถ ในระหวางทนายเสนอและพรรคพวกมาลกพาตว บงเอญดามาเหนเหตการณจงพลอยโดนจบตวไปดวย แตดามสตอยตลอดเวลา ดงขอความวา

ดากบหญงชราถกนาตวมายงบานหลงหนงในสวนทบ ทนเปลยวและเงยบเชยบสมกบทไดถกเลอกเพองานทจรต เมอรถจอดสนท ดาและหญงชรากถกบงคบใหลงจากรถ จากนนกถกดนหลงใหเขาไปในบาน เดกชายพอคลายความตนตระหนกลงบาง แมคราบนาตาจะยงไมแหงหายไป แตเขากไมพยายามกลวจนลนลานเสยสต เดกชายพยายามใชสายตาใหเปนประโยชน เขานกถงคาสอนของพอทเคยพดเสมอวา “ดา ลกนะเปนเดกผชาย ผชายตอไปจะเปนผนาของครอบครว บางครงกเปนผนาของสงคม ลกทาอะไรตองใชความคดและไตรตรอง อยาตนตกใจอะไรโดยใชเหต กลวในสงทควรกลว กลาในสงทควรกลา...” ภายในความคดแววคาสอนของพอ ดาสลดคราบนาตากดฟนดวยความอดทน ไหน ๆ กถกจบตวมาแลว จะมวฟมฟายเสยนาตาอยทาไม คอยหาโอกาสชวยเหลอตวเองดกวา เปนอยางไรกเปนกน (สามพนอง. 2531 : 70)

ผเขยนไดสอดแทรกแนวความคดในการใชสตปญญาและไหวพรบอยางชดเจน ซงเปนแนวคดสาคญของเรอง ในตอนทพอกลาวชมเชยทดามสตและเอาตวรอดจากการถกลกพาตวได ดงขอความวา

54

“พอเคยสอนลกไวเสมอแลวไง วาอยาตกใจจนเกนเหต คนเราถามสต ไมขาดสตความคดอานกจะมตลอด ตามทลกเลาใหพอฟง กพอถอไดวาลกไมไดตนเตนตกใจจนเกนไป ยงมองหาหนทางชวยเหลอตนเองและผอน ลกจงจาเหตการณครงนเอาไวกด เพราะการปดเทอมหนนาทวมบานคราวน ลกไดรบการเรยนรครงสาคญ มทงการผจญภยและอะไรๆ อกหลายอยาง ทพอจะเปนบทเรยนสาหรบเดกผชายทจะเปนผนาของครอบครวหรอของสงคมในอนาคตได ลกทาดทสดแลวดา พอภมใจในตวของลกมาก...” (สามพนอง. 2531 : 95)

3.3.2 เรองการแสวงหาความร

เดกเปนวยทอยากรอยากเหน เดกมสมองทดในการเรยนรและจดจาสงตางๆไดมากมาย เรองการแสวงหาความรจงควรมการจดประสบการณเพอการเรยนรทนาสนใจแกเดก

การแสวงหาความรทเดกสนใจดวยการใชคาถามในเรองฟาจาอยารอง และ การแสวงหาความรอยางมขนตอนโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร คอ สงสย สงเกต ตงสมมตฐาน ทดสอบรวบรวมขอมล และสรปผลเกดเปนความรทมเหตผลในเรองขโมยอยไหน ส.พมสวรรณ เสนอแนวคดวา เดกตองการรเรองใด เดกตองแสวงหาความรใหเพอไดคาตอบโดยใชปญญาประกอบควบคไปกบเหตผล จากการศกษาวรรณกรรมของ ส. พมสวรรณ พบวามเรองการแสวงหาความรดงน

เรองฟาจาอยารอง กลาวถง เดกชายผมแกละเขากาลงเลนอยทสวนหลงบานไดยนเสยงรอง ครน ครน แตไมรวาเสยงมาจากไหน ในตอนแรกผมแกละนกกลว เพราะความกลวเกดจากความไมรจรง เพอใหรแนผมแกละจงเดนทางไปแสวงหาคาตอบ จงขมากานกลวยแลวไปถามดวาเสยงรองมาจากใคร ด.ช.ผมแกละไปถาม กบ ไกแจ เปด แมว หมา แมหม วว ลงชาง ดงขอความวา

บายวนหนง เดกชายผมแกละ เลนอยตนเดยว ในสวนหลงบาน ฝนตงเคามา เสยงรอง ครน ครน ผมแกละนกกลว แตอยากรวา ใครทาเสยงน จงขมากานกลวย แลวออกไปด

(ฟาจาอยารอง. 2531 : 1 - 2)

55

พบกบรมบง ผมแกละถามวา กบจาเธอใชไหมทรองครน ครน กบนอยตอบวา ไมใชฉนหรอก ฉนรองโอบ โอบ ผมแกละพบไก ถามไกไปวา ไกจาเธอใชไหมทรองครน ครน พอไกตอบวา ไมใชฉนหรอก ฉนขน เอก เอก

(ฟาจาอยารอง. 2531 : 3 - 6)

เมอพบ เปด แมว หมา หม วว ชาง กถามคาถามเดยวกน ในทสดกไดพบ

คาตอบทตนสงสย จากการแสวงหาคาตอบดวยตนเองวา เสยงครน ครน คอ เสยงฟารอง

เรองขโมยอยไหน กลาวถง การศกษาหาความรโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรเขามาประยกตใช เมอพอซอกงมะกรดมาปลกทบาน เพราะทบานใชมะกรดทาอาหารบอย มะกรดเปนไมทปลกงาย ถาเราหมนรดนาทกวน พอจงมอบหนาทรดนาตนมะกรดในหนเปยทกวน เปนการฝกความรบผดชอบ แตหนเปยไมสนใจดแลรดนา จนกระทงเชาวนหนงพอมาดตนมะกรดเหนวาใบรวงแทบหมด จงเรยกลกมารดนาทโคนตนมะกรดใหชม โชคดทมนยงไมตาย หนนดจงหนมาสนใจรดนาดแลตนมะกรดอกครง มนจงเตบโตและแตกใบเตมกง เวลาแมทาอาหารใชใหหนเปยไปเดดใบมะกรด บางครงกแบงเพอนขางบาน ตอมาไมนานหนเปยสงเกตเหนวาใบมะกรดออนหายไปเปนแถบ ใบแกพอม หนเปยจงวงไปบอกแมพรอมสนนษฐานวาตองมขโมย และสงสยวานาจะเปนเดกผชายซนๆ ทมาปวนเปยนอยแถวนน หนเปยไปบอกพอ พอยมและบอกวาตองเปนขโมยแนๆ ดงขอความตอนหนงวา

วาแลวพอกฉวยไฟฉาย เดนนาหนาลกสาวออกมาทตนมะกรด พอฉายไฟกราดทวไปกอน หนเปยนกในใจวา แบบนไมมหรอกขโมย พอเหนคนเดนมาอยางน กคงวงหนกนไปแลว คราวนพอสองไฟฉายไปทกงกานของตนมะกรด สองอยนาน พลางบอกลกสาววา “นนไง ขโมยอยนน ใบมะกรดหายไปเพราะขโมยตวนแหละ ลกดใหดซ” หนเปยยงมองไมเหนอะไร เธอขมวดควสงสย กมลงไปมองเพราะเหนมอะไรบางอยาง คลาย ๆใบไมสเขยว เคลอนไหวหยกหยก พอเหนชด เธอกถอยหลงกรดเขากอดสะเอวพออยางแรง “ชวยดวย ! หนอน...” เธอรองเสยงหลง (ขโมยอยไหน. 2536 : 19 - 22)

56

การแสวงหาคาตอบของหนเปย ทาใหหนเปยไดพสจนสมตฐานและไดทราบวาขโมยคอหนอน เรองนเสนอแนวคดทตองการใหเดกแสวงหาความรอยางมเหตผล และไมดวนสรปอยางไมรจรง

3.3.3 เรองการเสรมสรางสตปญญาดวยอาหารเสรม วยเดกเปนวยทตองการอาหารเพอการเจรญเตบโต แตการเตบโตเพยงรางกายไม

สามารถทาใหประเทศเจรญกาวหนาได เดกจงควรมสตปญญาทเฉลยวฉลาดและอาหารเสรมทมคณคาทางโภชนาการทเหมาะสมสาหรบเดกคอนม ส. พมสวรรณ เสนอแนวคดวานมเปนอาหารเสรมทมประโยชนตอเดก ทาใหเดกมรางกายเตบโตแขงแรงและชวยบารงสมอง ดงตวอยาง เรองนกสบนมสด กลาวถง ปอมเดกชายทชอบเปนนกสบอยางเปนชวตจตใจ เขาใชโรงรถในบรเวณบานเปนทตงสานกงานปอมนกสบ มผชวยอกคนคอ ปกนองสาวของเขา โดยปอมยนขอเสนอกบนองสาววาถาตองการเปนผชวย ตองชวยดมนมในสวนทเปนของเขา เพราะปอมไมชอบดมนมสด ดงขอความทกลาวถงความรสกของปอมทมตอนมสดวา

พชายของเธอไมชอบการถกบงคบใหดมนมสดอยางกบอะไรด เขาเคยพดกบปกวา ผชายทออนแอเทานนทตองดมนมสดทกวน นกสบทแขงแรงอยางเขาไมจาเปนตองแยงอาหารของเดกทารก ตดขดตรงทวาคณพอจะไมอนญาตใหเลนเปนนกสบเดดขาด ถาลกชายไมยอมดมนมทกวน ปอมรกการเปนนกสบเปนชวตจตใจ จงฝนทนดมอาหารของเดกทารกโดยไมเตมใจเลย (นกสบนมสด. 2537 : 12)

เมอเปดสานกงานนกสบมคดตางๆ มาใหปอมสบมากมายเชน คดทาไมกระถางแคตตสจงไดลมกระจาย คดหมาหาย คดคณพอของเรงชยไปไหน คดสายโทรศพท คดพบยกษซงเปนความเขาใจผดเกยวกบคนทมรปรางใหญ คดใบขบขคณปา คดไขไก คดทถกกลาวหา และคดลกชายชางกอสราง การสบของปอมทาสาเรจดวยความชางสงเกตทกคด แตรางวลทไดรบกลบเปนนมสดซงปอมไมชอบ วนหนงนาชยซงเปนตารวจมาเยยมทบาน หลานทงสองรกและเคารพนาชยมากตองการใหนาสอนการเปนนกสบ นาชยจงสอนและไดทดสอบการเปนนกสบอกทงบอกกบปอมวา ถาอยากเปนนกสบทเกงตองขยนดมนม เพราะนมเปนอาหารชนดบารงสมองและรางกาย ปอมจงสญญากบนาชยวาจะดมนมทกวน ดงขอความตอนหนงวา

“หลานทงสองเกงมาก การทดสอบเปนนกสบในคราวนถอวาสอบผาน ปอมเปดสานกงานนกสบในบาน นาชอบมากทเดยว แตไดขาวอกอยางหนงวา ยอดนกสบคนเกงของนาไมคอย

57

ชอบดมนมเลย ไมไดนะ เปนเดกตองดมนมเกงๆ หรอจะพดอกทหนง ถาจะเปนนกสบทเกงตองขยนดมนม นมเปนอาหารชนเยยมบารงทงสมองและรางกาย สมองด รางกายเตบใหญ จะทาอะไรกด ดแตคนไทยบางคนซงตวเลกกวาฝรง แตพอไปอยทตางประเทศ กนอาหารดๆ ดมนมเยอะๆ รางกายกใหญโตสฝรงได นบแตนตอไปถาหลานทงสองจะเปนคนเกง ตองดมนมทกวน...” (นกสบนมสด. 2537 : 115)

นกสบนมสด เสนอแนวคดสาหรบการพฒนาดานสตปญญาของเดกในวยเรยนร วาเดกควรดมนมเพราะนมมประโยชนตอเดก แนวคดดานดานสตปญญา เปนสงทควรสงเสรมใหเดกมากกวาวยอนๆ เพราะเดกเปนวยทสมองเจรญเตบโต และมสมองทดเยยมพรอมทไดรบการพฒนา การพฒนาเดกโดยวธกระตนและยวยใหเขาคดจะทาใหเขาเปนคนฉลาด เดกทฉลาดชาตกยอมเจรญไปดวย ในการพฒนาดานสตปญญาทกเรองทกลาวมานน เดกไดใชสตปญญาทาใหเกดประโยชนทงตนและผอน โดยผเขยนไดกาหนดใหมคณธรรมสอดแทรกในทกเรองดวยกลาวคอ เดกเกงและตองดดวย

3.4 แนวคดดานรางกาย

ความเจรญเตบโตทางรางกาย เชน นาหนก สวนสง ความตานโรคและความทนทานของอวยวะตางๆ เปนสงจาเปนเพราะเดกทรางกายแขงแรง จะสามารถพฒนาตนเองและเรยนรสงตางๆ ไดดกวาเดกทรางกายไมแขงแรง สาหรบการเจบไขไดปวย เดกมกจะรบเชอโรคตาง ๆ ไดงาย ดงนนบดามารดาหรอผทเกยวของกบเดกจะตองใหความสนใจ และดแลเดก สวนเดกกควรมความรทางดานสขภาพโดยเรยนรทจะหลกเลยงและปองกนความเจบไขไดอยางถกวธ จากการศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวาวรรณกรรมมสวนชวยสงเสรมทาใหเดกเกดแนวคดดานสตปญญา ดงน

3.4.1 เรองการใหความรทางดานสขภาพ การใหความรเกยวกบสขภาพ เปนการพฒนาคณภาพชวตของคนใหมความรและทกษะในการปองกนตนเองอยางถกตอง เพอใหหางไกลจากโรคภยไขเจบ เปนการพฒนากาลงคนและลดคาใชจายทรฐไมควรรบภาระใหนอยลง ดงนนการใหความรทางดานสาธารณสขจงจาเปนตองเผยแพรและใหความรแกทกคน แมกระทงเดกกควรใหเขามความร ในระดบทเหมาะสมกบวย วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณไดสงเสรมและเสรมสรางใหเดกม

58

ความรทางดานสขภาพโดยเสนอแนวคดเพอใหเกดความร ความเขาใจ สามารถนาความรทถกตองไปใชในการปองกนและหลกเลยงจากโรคภย ดงตวอยาง เรองทนงเทยวปา กลาวถง ตวละครชอทนงเดกชายจากเมองกรงเขามาเทยวปาครงแรก เวลากลางคนเขานอนดนออกนอกมง ตนเชามามตมรอยยงกดจงสงสยวาตวเองจะเปนไขมาลาเรย เพราะเขาไมมความรเกยวกบโรคนจงหวาดกลววาตวเองไดรบเชอไขมาลาเรย เขาจงไปพบลงหมอเพอขอความร ลงหมอบอกวาโรคไขมาลาเรยมสาเหตมาจากยงกนปลอง มวธการตรวจหาเชอโดยการเจาะเลอด และในระหวางนนตองสงเกตวามไขหรอไม ถาหกถงเจดวนแลวไมมอาการแสดงวาไมไดรบเชอ ในระหวางทรอผลการตรวจเลอด ทนงและแดงมโอกาสตามลงหมอไปดอาการผปวยทไดรบเชอไขมาลาเรย เดกทงสองพบวาผปวยทไดรบเชอเวลาตอนเยนมกจะหนาวสน โรคนในอดตชาวบานเขาใจผดคดวาผเขา ทาใหรกษาผปวยอยางไมถกตองและจากการพดคยกบลงหมอ ลงหมอสงเกตวาเดกทงสองคนสนใจสขภาพ ลงหมอจงใหความรอยางเตมทพรอมทงบอกวธปองกนโรคไขมาลาเรย ดงขอความวา

ลงหมอขอสรปเรองเกยวกบไขมาลาเรยเพอความเขาใจทดนะคอวาโรคนยงพอมอยพอสมควร ตามปาชนและแถวชายแดนหรอในทบางแหง โดยมยงกนปลองเปนพาหะนาโรค ไปกดผปวยมาลาเรยมาแลวมากดคนปกต ทาใหไดรบเชอ และอาจแสดงอาการปวยไขขนมาได อาการปวยทเดนประการหนงคอ มอาการหนาวสนเปนประจาบางทกไขสงมาก อาจมอาเจยนถาเชอลงกระเพาะ คลมคลงถาเชอขนสมอง ใครถกยงนกดหรอสงสย ตองรบไปหาหมอหรอเจาหนาทหนวยปองกนมาลาเรย แมกระทงแจงขาวใหอาสาสมครดงกลาว จาไวนะหลาน (ทนงเทยวปา. 2538 : 23 - 24)

เรองลยอเพอนรก กลาวถง ลยอเพอนทนารกและมนาใจคนหนงของธงชย เขาเปนโรคคอพอกซงไมใชโรคตดตอแตมอนตรายมาก โรคคอพอกทาใหเดกผอมบาง เลอนลอย เซองซม เฉอยชา เรยนหนงสอไดไมด แมของธงชยซงเปนครบอกวา ถาโรคนเกดกบผหญงตงทอง เดกทคลอดออกมาจะเปนโรคปญญาออน หรอทเรยกวาโรคเออ โรคนเกดจากการขาดสารไอโอดน ทาใหตอมธยรอยดทอยบรเวณลาคอทางานผดปกต เมอเพอนรกของเขาเปนโรคน เขาจงสนใจและตองการใหเพอนของเขาหายจากโรคคอพอก ดงขอความตอนหนงทธงชยสนทนากบพอและแมถงวธการรกษาโรคดงน

“ปญหามนมอยวา เดกๆทกคนหรอชาวบานทอยหางไกลจากทะเล ตองมการเสรมไอโอดนอยางทนทวงทและสมาเสมอ ในนาดมจะตองหยดไอโอดนเขมขน สองหยดตอนา สบลตร ดมไปเรอยๆ ทงทโรงเรยนและทบาน สาหรบในนาปลานน เมอซอนาปลามาทกครงเปดฝาจกนาปลา

59

หยดไอโอดนเขมขนไปสกหาถงหกหยด ปดฝาเขยาไวประกอบอาหารหรอบรโภค สาหรบเกลอไอโอดนไดมาจากไหนครบพอ” ธงชยสงสย พอตอบวา เดยวนเขามเกลอไอโอดนขาย หรออาจตดตอไดทเจาหนาทสาธารณสข ทโรงเรยนของเรานกม เขานามาใหไว ธงชยมสหนาสดชนขนบอกกบพอและแมวา “เอ ถาอยางนนลยอเพอนผมกคงดขนแนนอน นะพอนะ” “แนนอนลก ประชาชนทกคน ไมวาจะยากดมจน หรออยในแหงหนตาบลใด ยอมมสทธไดรบความหวงใยจากรฐบาลเหมอน ๆ กนแหละลก...” ธงชยสบายใจมากขน แววแหงความหวงวา ลยอจะหาย หรอโรคไมกาเรบตอไปคอนขางเปนไปไดมากทเดยว... (ลยอเพอนรก. 2538 : 16 - 17)

เรองบานสขใจ กลาวถง หมบานหรอชมชนใดๆจะพฒนาใหกาวหนาไมไดถาคนซงเปนกาลงสาคญสขภาพไมแขงแรง เรองนจงตองการเผยแพรเพอใหเกดความร ความเขาใจ สามารถนาความรไปใชในการปองกนและหลกเลยงจากโรคพยาธปากขอ กลาวถง บานสขใจ หมบานทมผใหญบานเปนนกพฒนา ผใหญสงเกตวาคนในหมบานสวนใหญผอมแหงแรงนอย หากปลอยไวหมบานจะเจรญกาวหนาไดอยางไร ถาคนสขภาพไมด ผใหญบานจงไปปรกษาสาธารณสขอาเภอจงทราบวา คนสวนใหญเปนโรคพยาธปากขอ เพราะสภาพแวดลอมไมถกสขลกษณะ ไมมสวมใช ไมสวมรองเทา ทาใหตวออนของพยาธปากขอสามารถเขาสผวหนงตามงามมอ งามเทา หรอหลงเทา การรบประทานอาหารทมตวออนของพยาธทปนเปอนไปกบผกสด อาหาร และนาดม กเชนกน พอตวออนเขาไปตามกระแสเลอดเขาสปอด หลอดลม คอหอย แลวไชไปทกระเพาะอาหารและลาไส แลวมนจะใชปากเกาะตดผนงลาไสคอยดดเลอดแยงอาหารจากเราทาใหรางกายผอมแหงแรงนอย ผใหญบานจงชวยหาวสดราคาถกใหชาวบานสรางสวม สวนรองเทาแตะกขอความรวมมอจากเพอนทเรยนหนงสอดวยกน เพราะเขาเปนผจดการโรงงานรองเทา หลงจากผใหญบานชวยแกไขปญหา ผคนในบานสขใจกมสขภาพดกนถวนหนา ดงขอความวา

“หมบานเรายงมพยาธปากขออยมาก วธปองกนนอกจากตองชวยกนทาใหบานเรอนและลานบานสะอาดแลว ทกคนตองสวมรองเทาดวย พยาธปากขอเขารางกายไดทางงามเทาแลวไปอยในลาไสแยงอาหารทเรากนเขาไป แถมดดเลอดเราอกดวย เอา รองเทานเอาไปแลวสวมใสเสยนะเจาเปย...” ผใหญปองพดขณะยนรองเทาคหนงใหเดกชายเปย

60

เดกๆ พากนดใจทไดรองเทา และรบปากวาจะสวมรองเทาทกครง ทลงไปยงลานบาน สวนชาวบานนน เรมมองเหนความจาเปนและหนมาใหความรวมมอทจะทาความสะอาดตามพนบานทวไป ผใหญปองพดอกวา “ฉนไปหาหมอถวลแลว เขาจะเขามาชวยเหลอใหทกบานมสวมไวใช ตอไปจะไดไมตองไปถายทงไวทไหนอก ไขพยาธปนออกมากบอจจาระมาอยบนทชนแฉะไขพยาธกเจรญเตบโตแลวไชเขาเทา ตวออนของพยาธกแพรกระจายออกไปอก เชอพยาธกแพรไปถงลกหลานหมบานเราจะลมตาอาปากไดอยางไร ถาผคนสขภาพไมด” (หมบานสขใจ. 2538 : 12 - 13) โรคพยาธปากขอนรกษาไมยาก เรามโครงการจายยาถายพยาธปากขอ ซงใชไดผลดกบโรคพยาธหลายชนดพรอมกนทเดยว คอยาเมเบนดาโซล สาหรบผใหญ ใชขนาด 200มลลกรม ครงเดยวกหาย ถาไมไปรบเชอมาอก ในเดกกใชนอยกวาน อยางไรกตามกอนใชกควรไปปรกษาเจาหนาทสาธารณสขกอน หมอถวลอธบาย (หมบานสขใจ. 2538 : 19)

เรองรายกวาเสอ กลาวถง ยงเปนสตวทอนตรายนาไขเลอดออกมาสคน ในแตละปมคนตายเพราะโรคทยงเปนพาหะจานวนมากกวาเสอทฆาคนเสยอก ดงนน เราจงควรมความร ความเขาใจเพอปองกนตนใหปลอดภยจากไขเลอดออก เรองรายกวาเสอเปนเรองทใหอทาหรณกลาวถงเดกหญงคนหนงทสญเสยเพอนรกไปเพราะรเทาไมถงการณ เมอครแบงกลมใหเรยนรธรรมชาตตามความสนใจ ทงสองคนไมทราบลวงหนาวาสงทไดเลอกศกษามอนตรายตอชวต ทงสองคนมความเหนเหมอนกนจงทดลองตกลกนาขนมาเลยง และคอยสงเกตการเปลยนแปลงจากลกนาจนกลายเปนยง ระหวางศกษาวารเพอนรกของสดาเผลอหลบไปแลวถกยงกดเปนไขเลอดออกและเสยชวต สดาจงตองการใหทกคนชวยกนกาจดยงลาย ดงขอความวา

สาหรบฉนนน รดวา การสนใจเรองของลกนา ยงลายหรอไขเลอดออกเพยงอยางเดยวนนไมพอเพยง เราตองมจตสานกในการกาจดยงดวย โดยเฉพาะยงลายในบานเรอนหรอโรงเรยน ซงนบวาเปนตวอนตรายอนยงใหญสาหรบเดกทกคน (รายกวาเสอ. 2538 : 43)

เรองการใหความรดานสขภาพ เปนสงทเดกควรทราบ เพอใหเดกมความร ความเขาใจทถกตองในการปองกนตนเองจากโรคภยไขเจบ เพราะเดกจะไดปฏบตตนใหหางไกลโรค และมสขภาพด เพราะเขามความรทถกตองในการปองกนตนจากโรคภยไขเจบ

61

การปองกนตนเองจากโรคภยไขเจบ เปนการใหความร และสรางความเขาใจทถกตองเกยวกบโรคภยซงเปนตวการสาคญ ทาใหตองสญเสยเงนและทรพยากรมนษย เพราะโรคตางๆ มทงโรคทเปนอนตรายแกชวต หรอไมกบนทอนสขภาพของมนษยสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศ ผ เขยนจงเสนอแนวคดเพอใหความรแกเดกซงเปนกาลงสาคญของชาตมทกษะในการปองกนตนเองจากโรคภยไขเจบ จากการศกษาแนวคดตางๆ ในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณพบวาแนวคดมบทบาทในการพฒนาเดก ดานอารมณและจตใจ ดานสงคม ดานสตปญญา และดานรางกาย แนวคดดานอารมณและจตใจเปนการปลกฝงใหเดกดมจรยธรรม แนวคดดานสงคม เพอใหเดกมความสขในการใชชวตในสงคมและอยรวมกบผอนโดยมจตสาธารณะในการอนรกษสงแวดลอม แนวคดดานสตปญญาเพอใหเดกคดเปนแกปญหาเปน และแนวคดดานรางกายเพอใหเดกมสขภาพรางกายแขงแรงหางไกลโรค แนวคดเหลานทาใหเดกเตบโตขนเปนผใหญทมคณภาพของประเทศชาตตอไป

บทท 4 กลวธการเสนอแนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ

กลวธหรอเทคนค (Technique) เปนวธการทผเขยนนามาใชเพอดงดดความสนใจของผอานดวยฝมอและชนเชงในแบบเฉพาะของแตละคน

แนวคด (Theme) เปนเปาหมายทผเขยนวางไววาตองการใหเกดอะไรแกเดก กลวธการเสนอแนวคดจงเปนศลปะทผเขยนใชถายทอดความรสกนกคดสผอาน เพอใหผอานเขาใจแนวคดทผเขยนตองการ โดยทาใหวรรณกรรมมคณคานาสนใจไปพรอมกบความงดงามกลมกลน จากการศกษาวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวามกลวธการเสนอแนวคด ดงน

4.1 กลวธการเสนอแนวคดผานตวละคร 4.2 กลวธการเสนอแนวคดผานฉาก

4.3 กลวธการเสนอแนวคดผานมมมองผเขยน

4.4 กลวธการเสนอแนวคดผานนทานซอนนทาน 4.1 กลวธการเสนอแนวคดผานตวละคร ตวละคร (Character) คอ องคประกอบทสาคญและมบทบาทในเนอเรองทาใหเกดเหตการณและเรองราวตางๆ การสรางตวละครในวรรณกรรมสาหรบเดก แมจะมตวละครไมมากแตความสมจรงของเนอเรองและพฤตกรรมของตวละครกคอแบบอยางททาใหเดกเกดการเรยนร ดวยเหตนผเขยนจงใชตวละครในการเสนอแนวคดตามจดมงหมายทตองการ จากการวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวาผเขยนใชกลวธการเสนอแนวคดผานตวละคร ดงตอไปน

4.1.1 การเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละคร 4.1.2 การเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละคร

4.1.1 การเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละคร การเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละคร เปนการเสนอแนวคดผานตวละครดวยวธการทผเขยนทาใหผอานมองเหน รปรางหนาตา วย ความรสกนกคด สภาพชวต ความสนใจ ตลอดจนพฤตกรรมของตวละครเพอนาผอานไปสแนวคดทผเขยน

63

ตองการเสนอ การเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละครในวรรณกรรมของ ส. พมสวรรณ มรายละเอยดดงน

เรองไขเอยดบานเขาแกว เสนอแนวคดวา การดารงชวตตองเรยนรวถชวต สงแวดลอมและสงคมเพอการอยรอด ผเขยนไดเสนอแนวคดผานการบรรยายบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละครเอกคอไขเอยด เดกชายแหงบานเขาแกวเขาดารงชวตอยทามกลางปายาง สงแวดลอมรอบตวในปายางนนเตมไปดวยอนตราย ดงนนสงแวดลอมและสงคมทไขเอยดอาศยอย จงเปนตวกาหนดบคลกลกษณะและพฤตกรรมของไขเอยดใหเขาตองเรยนรและใชชวตอยางมสตและคอยระมดระวงตวอยเสมอ ไขเอยดจงมความกลาแกรงกวาเดกวยเดยวกน ดงขอความวา

ไขเอยดมอายเพยงแปดขวบ เดกนอยแหงบานเขาแกวผมเรอนรางและความแขงแรงเกนวย ไขเอยดแขงแกรงมาตงแตหวเทากาปน ปาและภเขาสอนใหเขาเปนอยางนน เดกนอยสามารถแบกพราหรอเหนบลกขวานดามเลกของพอขนไปบนภเขาตามลาพง เพอเกบสะตอปา ลกประ หนอไมไผตง ยอดผกกด หรอตนกลวยเกลอน มาใหแมทากบขาวแทบทกวน ตราบทมพราดามยาวหรอลกขวานอยในมอไขเอยดเดกบานปา ไมเคยกลวสงใด ... (ไขเอยดบานเขาแกว. 2530 : 1)

เรองบานปลาทอง เสนอแนวคดเรองความรกสตววา ถาเดกคดจะเลยงสตวตองใหความรก ความเอาใจใส และหมนดแลสตวเลยงของตนใหด โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของนายนอย เดกชายทเปนเจาของปลาทองวามนสยไมรกสตวเลยงอยางจรงจง เขาจงไมสนใจใหอาหาร ไมถายนาใหปลา อกทงไมรวธการเลยงทถกตองเปนเหตใหปลาทองไดรบผลกระทบจากพฤตกรรมของนายนอย ผทเปนเหมอนเจาชวตของมน ดงขอความวา

นายนอยเอาใจใสพวกเราในระยะแรกเพราะชวงนนเปนเวลาโรงเรยนหยด ตอมาเมอโรงเรยนเปดเทอม นายนอยมเวลาสาหรบพวกเรานอยลง ยามโรงเรยนเปดภาคเรยน พวกเราเรมลาบาก นายนอยใหอาหารเผอมาก ไมคอยมเวลาถายนาใหม และสงทซารายคอนายนอยนาปลาชนดอนมาปลอยรวมกบพวกเรา ตกระจกทไมใหญโตนก บดนมปลาเพมขน มองดแนนตไปหมด ปลาทองอยางพวกเรา คอนขางเชองชาเนบนาบอยแลว จงไมคอยจะทนปลาหางนกยงทเขามาอยใหม ปลาหางนกยงวายนาระรกระรบรเวณผวนา พวกฉนยอมแพตงแตตน นอกจากยอมใหเขาแยงอาหารไปกนแลว ยงตองคอยวายนาหนอกดวย เวลาทปลาหางนกยงเขาหว เขาไลตอดเราอยเปนประจา นายนอยจา นายนอยคงไมรหรอกวา การปลอยปลาหลายชนดลงเลยงในตเดยวกน บางครงกไมด ปลาในตอาจแยงอาหารกน เปนศตรตอกน นถานายนอยปลอยหอยโขงลงมาสกหาหกตว พวกเรา

64

กคงจะไมวากระไร หอยโขง หอยขม หรอปลาบางชนด อยรวมกบเราได แตปลาอกหลายชนดอยรวมกบเราไมได เปนอนตรายตอเรา (บานปลาทอง. 2533 : 16)

เรองพอจาแมจา เสนอแนวคดวา การปฏบตหนาทของพอแมลกทพงกระทาตอกน เปนการแสดงความรกความผกพนภายในครอบครว โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละครพอแมนกคหนงวาพอแมทดจะตองทาหนาทและมพฤตกรรมอยางไรบาง ดงขอความวา

พอแมนกผลดเปลยนกนคาบเหยอมาปอนลก ลกนกตวเลก ชวยเหลอตวเองยงไมได ยามหวกสงเสยงรอง พอแมตองรบหาเหยอมาปอนไมยอมใหลกนกหวโหย ยามเทยงวนแสงแดดสองจดมากลกนกพากนรอน พอแมนกสงสารลกผลดกนกางปกบงแสงแดด ลกนกสบายขนโดยมพอแมสทนกางปกบงแดดให ลกนกกระหายนามาก พอกบแมนกกบนลงไปอมนามาปอนใหลก แสงแดดจดถาลกนกขาดนากจะเปนอนตราย ลกนกสดชนขน พอแมตางกดใจ เมอมฝนมา พายจด ฟาคาราม กงไมไหวโอนเอนแสนนากลว ลกนกซกใตปกของแมแสนอบอน พอแมเปยกปอน แตสบายใจทลกนกปลอดภย วนเวลาผานไป ลกนกเตบโตขน พอแมนนทงรกและหวงใย วนหนงมงรายเลอยพนกงไมขนมา ลกนกรองลนตกใจตวสนเทาดวยความกลว พอนกเขาจโจมจกสจนงหนไป

(พอจาแมจา. 2536 : 21)

เรองวาวจะเปนนก เสนอแนวคดวา เดกตองยอมรบและเหนคณคาของตน ควรเขาใจวา แตละคนมความดและมคณคาในตวเอง จงควรพอใจในสงทตนเปนอย โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของวาวจฬานอย ทหลงในความสงางามของเหยยว มนตองการเปนเหมอนกบเหยยวบางจงแสดงพฤตกรรมดอรน ดนรน ไมยอมรบในสงทเปนอยวาวาวสามารถลอยอยบนทองฟาไดเพราะเชอกปาน มใชลอยไดเองอยางอสระ แมวาบรรดาวาวตางๆ จะคอยหามปรามดวยความหวงดแตวาวจฬานอยกไมสนใจคาตกเตอน มนพยายามดนรนจนสายปานขาด หลงจากนนวาวจฬานอยกลอยอยบนทองฟาไดไมนานแลวจงตกไปในโคลนตม ดงขอความวา

65

ฉนจะเปนนกในทองฟา วาวจฬาปกเปราะบาง นกในทองฟาชางนาอจฉา จฬานอยเฝาแตเถยง บรรดาวาวปกเปา อลม ง และผเสอ พากนชวยหามปราม จฬานอยไมเชอและดนรน สายปานจงขาดสมใจแลวลองลอย อนจจา วาวไมใชนก วาวคอวาว นกคอนก จฬานอยตกลงในโคลนตม ปกเลยเปยกไมนาชมอกตอไป (วาวจะเปนนก. 2532 : 12 - 15)

เรองนกกระจบนอย เสนอแนวคด เรองความอตสาหะวาความเพยรพยายามเปนหนทางสความสาเรจ โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของนกกระจบทมความพยายามบนใหพนยอดภเขาเพราะฟากตรงขามของภเขาหนทสงใหญมยาด สามารถรกษาลกของมนทเจบปวยได แตภเขาหนไมใหความชวยเหลอ อกทงพดจาดถกและคดวาตนยงใหญ แมนกกระจบจะขอความชวยเหลอเพอบนขามไปดวยความจาเปนแตภเขาหนกไมเหนใจ ทาใหนกกระจบตองใชความเพยรพยายาม และมงมนทจะสลายภเขาหนเพอจะบนขามไปใหได ดงขอความวา

นกกระจบขยบปกสดแรง โผบนสงขน เพอจะใหพนยอดภเขาแหงน แตอนจจานกนอยตวเลก แคสะเกดหน ไหนเลยจะบนขามภเขาใหญไปได แมจะพยายามนบสบๆ ครง กยงไรผลอยนนเอง นาสงสารนกกระจบ ทเฝาพยายามจนหมดแรง ตกลงมากองอยทซอกหน หมดทางทจะบนขามไปดงประสงค นกกระจบพกเหนอยแลว จงคอยๆ รวบรวมกาลงและพดขนวา “ทานภเขาใหญ ทานคงไมวาอะไรเรานะ ถาเราจะใชวธอน นอกจากการพยายามใชแรงปกบนเพยงอยางเดยว” ภเขาใหญยมเยาะ พดกองกงวานวา “เอาเถอะ เจาจะใชวธใดกได ตามใจเจา เราไมวาและอกประการหนง เจาเปนนกเลกซงมอายสน เราจงตอใหเจาอกรอยชาตพนชาต ถงชวงลกหลาน เหลน โหลน รนไหนกตาม ใหเขยอนเรานใหได สลายเราใหไดเถดนะเจานกตวเลก ซงไรประโยชนและรกโลกอยางพวกเจา” นกกระจบจงบนจากทนนมา ดวยความมงมนทจะหาหนทางทาใหภเขาเตยลงใหได

(นกกระจบนอย. 2533 : 4, 6)

66

เรองสามคบเพอนรก เสนอแนวคดวา สภาพรางกายทผดปกตไมไดเปนอปสรรคทจะใชสตปญญาใหเปนประโยชนตอตนและผอน ผทมสตปญญาและไหวพรบ สามารถแกไขปญหาและเปนทยอมรบของสงคมได โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของสามคบลกปลาไหลทมรปรางยาวผดปกต แต มนสามารถทาตวใหเปนทยอมรบจากเพอนรวมบงได เพราะสามคบใชสตปญญาชวยเหลอผอน เวลาทบรรดาสตวนาเกดเรองเดอดรอน ดงขอความวา

ปลาไหลทองนาตวหนง มชอวาสามคบ มนเปนลกปลาไหล ตวเลกนดเดยว แตลาตวยาวตงสามคบ เพอนๆ จงลอเลยนและพากนตงชอใหมนเชนน สามคบเคยคดวา นถามนมสองขาเดนไดอยางกบคน มนคงถกเรยก “ไอโยง” หรอ “ไอยาว” เปนแนแท สามคบอาศยอยในบงใหญ โดยปกตมนจะมดอยในรใตโคนตนสะเดาอายรอยป รอเวลาใหหวจนไสแทบขาด มนจงคอยๆ กระตวมกระเตยมออกหากน สามคบไมคอยขยนมากนก ออกจะขเกยจไปเสยดวยซา แตอยางไรกตามมนกเปนปลาไหลใจดสาหรบเพอนฝง จงไมมใครรงเกยจมน (สามคบเพอนรก. 2529 : 2)

เรองบานเขาบานเรา เสนอแนวคดวา การอยรวมกนในสงคมตองเคารพสทธและไมละเมดสทธผอน โดยเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละครบานเหนอททงขยะลงลาคลองเปนประจา โดยไมสนใจวาขยะจะไหลตามนาแลวไปรวมกนทบานลาง ทาใหบานลางเดอดรอน เมอบานเหนอไมเคารพสทธในการใชนาในลาคลองของบานลาง จงเปนเหตใหนาในคลองเนา เพราะพฤตกรรมการทงขยะอยางมกงายของบานเหนอ ดงขอความวา

ลาคลองไหลผาน หมบานทางเหนอ คนไมเออเฟอ ทงขยะทกวน มลสตวของเสย เขยเขยลงพลน ของเหมนเหลานน ไหลตามนามา บานเหนอสาราญ บานลางแทบบา หวอกตกผวา ธาราหงอยเหงา (บานเขาบานเรา. 2546 : 2 - 4)

ตอมาเมอบานเหนอยงคงมพฤตกรรมทงขยะลงลาคลอง ไมนานนาในลาคลองจงเนาทงสาย ชาวบานเหนอเมอไดเผชญกบปญหานาเนาเสยบางจงเขาใจถงความเดอดรอนของบานลางและเปลยนพฤตกรรมกลบมาชวยกนดแลลาคลอง เคารพสทธในการใชทรพยากรของผอนและไมทงขยะลงลาคลองอกตอไป ดงขอความวา

67

ไมชาไมนาน เหนอบานเหนอคลอง ผคนจบจอง ทาอยทากน ทงขยะหลากไหล สายนาขนสน บานเมองแดดน กรรมตามซารอย เขาใจบานลาง ทกอยางกระจางถอย บานใหญบานนอย จบมอรวมพลง ขอรองทกคน เรมตนอกครง รกสายนาดง- เปนสายชวต (บานเขาบานเรา. 2546 : 12 - 14)

เรองชายชรากบนกนางนวล เสนอแนวคดวา ความเมตตายอมทาใหตนเองและผอนเปนสข โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของชายชราวาเปนคนมจตใจเมตตา แตสรางความขดแยงภายในจตใจของชายชรา โดยผเขยนกาหนดใหชายชราตองจบปลาเพอเลยงชพดวยความจาเปน ดงขอความวา

ชายชราผนพายเรอหาปลาตามชายฝงนามาเปนอาหารยงชพไปวนๆ หนง แทจรงแลวแกเปนคนใจบญ แตตองออกหาปลาเพราะความจาเปน ทกเชาแกจะพายเรอลาเลกๆ ลงเบด ลงขาย เพอใหไดปลามาบาง ปลาทเหลอจากการประกอบอาหาร บางครงแกกนาไปทาบญใสบาตรพระ ชายชราครนคดกบตวเองเสมอวา “อนตวเรานแกชรามากแลว ยงตองออกจบปลาทกวน รวาเปนบาปอยเหมอนกน แตไมรจะทาอยางไรด ถาไมเชนนนคงจะหวตาย” (ชายชรากบนกนางนวล : 2 - 4)

ตอนทชายชราตองเลอกตดสนใจวาจะปลอยหรอกนแมนกนางนวล เพราะเขาไมมอาหารกนมาหลายวน หลงจากทไมสามารถออกเรอหาปลาได ในเวลาททะเลมฝนฟาคะนอง พอดมนกนางนวลบนหลบฝนมาเกาะทหนาตางกระทอมของชายชรา เขาจบนกนางนวลไดหวงกนเปนอาหารเพราะเขาหวมาก แตนกนางนวลขอชวตไวเพราะมลกนอยทตองดแล เขาจงตดสนใจปลอยนกนางนวลไปแลวตวเองกหมดสตเพราะความหว พฤตกรรมดงกลาวแสดงใหเหนวาชายชรามความเมตตา ดงขอความวา

นกนางนวลรองขอชวต ชายชราไดคด แกตดสนใจระหวางความหวกบความเมตตาสงสาร ในทสดแกกยอมปลอยนกไป

68

นกนางนวลดใจบนโฉบไปมา ทองฟาและทะเลกลบแจมใสอกครงหนง แตชายชราหมดสตเพราะความหว พอแกฟนขนมา พบวามปลามากมายบรเวณหนากระทอม นกนางนวลบนรอนวนเวยนอยเบองบนโฉบลงมาพดวา “ลงจา ตอแตนไปลงไมตองหวและออกไปหาปลาอกแลว ฉนและพวกพองจะคาบปลามาใหลงทกวน ตอบแทนบญคณทลงมเมตตาตอฉนและลกๆ” (ชายชรากบนกนางนวล. 2538 : 11 - 13)

เรองไผคอมแคระ เสนอแนวคดวาความเปลยนแปลงทเกดจากธรรมชาตและไฟปา เปนสาเหตทาใหปาวอดวาย มผลมาจากการกระทาของมนษยเปนสวนใหญ โดยผเขยนใหตวละครเลาเรองของตวละครเอง คาวา “ฉน” ในเรองเปนคาสรรพนามแทนไผคอมแคระซงเปนตวละครสาคญทรเรองราวของบรรดาไผรวกบรเวณทวเขาบานถาเปนอยางด การทไผคอมแคระรเหตการณตางๆ แลวถายทอดสผอานไดมากมายเพราะเปนไผรวกทลาตนไมสมบรณ มนษยจงไมตดไปทาประโยชนเหมอนกบตนไผทสมบรณตนอนๆ ไผคอมแคระจงมบคลกลกษณะและพฤตกรรมเปนผรและผสงเกตการณชนด ในการบอกเลาเรองทปาถกทาลายจากไฟปา ดงขอความวา

ฉนรสกหวาดกลวจนแทบจะบาคลง มนยางกรายเขามาแลว ไฟปาทเกดขนจากนามอของมนษย ผจดไฟเผาหญาในไรแลวปลอยใหลกลามขนมาอยางไรความผดชอบ เสยงกงไมและกอไผ ลนเปรยะเปรยะ เพราะถกไฟไหมดงใกลเขามา กระแสลมเรมปนปวน ควนไฟทพวยพงขนเบองสง มองเหนหนาตาขน มาแลว ไฟปาทจะทาลายลางพวกเราใหราบเรยบ มนอยใกลแคนเอง... เปลวไฟเรมดาหนาเขามาเปนแนวโคงลามเลยกอหญาแหงหายไปในพรบตา (ไผคอมแคระ. 2527 : 71)

เรองรายกวาเสอ เสนอแนวคดวา การขาดความรเกยวกบสขภาพและความร เทาไมถงการณ อาจทาใหเกดอนตรายแกชวตได ผเขยนกาหนดใหสดา หรอ “ฉน” ในเรองแสดงพฤตกรรม ในลกษณะเปนผถายทอดเรองราวของตนและตองการบอกใหทกคนชวยกนกาจดยงลาย เพราะเธอตองสญเสยวารเพอนรกไป เนองจากเดกหญงทงสองคนไมรวายงเปนสตวอนตรายนาเชอไขเลอดออกมาสคน การเลาเรองของสดาจงเปนการถายทอดความรสกสญเสย เพอแสดงประสบการณตรงและรณรงคใหเดกรวมมอกนกาจดยงลายอยางจรงจง ดงขอความวา

69

สาหรบฉน รซงดกวา การสนใจในเรองของลกนา ยงลายหรอไขเลอดออกเพยงอยางเดยวนนไมเพยงพอ เราทกคนตองมจตสานกทจะกาจดยงดวย โดยเฉพาะยงลายในบานเรอนหรอโรงเรยน ซงนบวาเปนตวอนตรายอนยงใหญสาหรบเดกทกคน ยงลายคอตวทารายเดก เราจงตองชวยกนกาจด มฉะนน กเทากบเราเพาะศตรไวในบานทจะทาอนตรายตอเดกๆ ของเราเอง ฉนขอวงวอนตอเพอนๆ และทกคนวา ขอใหทกคนชวยกนกาจดยงลายใหหมดสนไปจากบานเรอนและโรงเรยนของทาน เพอปองกนเดกทจะเปนอนาคตของชาต ฉนเคยปวยเปนไขเลอดออกมาแลวแทบเอาชวตไมรอด และเพอนของฉนตองจบชวตไปคนหนง เรองราวเหลานจง ตองถกบนทกบอกเลาไว ฉนเกรงกลวไปวา นองๆ ของฉนตอไปภายพากหนา แมกระทงธน นองจอมแกนทฉนรก อาจจะไดรบอนตรายจากยงลายไขเลอดออก ฉนตงใจไวแนวแนแลววา จะกาจดยงลายเพอเดกๆ อยางแนนอน ตงแตบดนเปนตนไป ... (รายกวาเสอ. 2538 : 44 - 45)

เรองชวตเดกรมนากบปลาไทย เสนอแนวคดวา ความรสกผกพนกบวถชวตทาใหเกดความรกความหวงแหนสงแวดลอมธรรมชาต โดยผ เขยนเสนอแนวคดผานการบรรยายบคลกลกษณะและพฤตกรรมของเดกหญงคนหนงทชวตของเธอผกพนกบปลานาจดมาก เธอจงรกสตวนาและมความสนใจตอสตวนานานาชนด ดงขอความวา

ชวตเดกรมนาอยางฉนวนหนงๆไดคลกคลอยกบสตวนาหลายชนด ทาใหไดรไดเหนเรองราว ตางๆ ของพวกมนมากขน ยงพอของฉนมอาชพเลยงปลาดวยแลว ฉนพลอยไดรบความรตางๆ อยเสมอ ฉนเองไมเคยเบอหนายในสงเหลานแมนวาจะจาเจอยทกวน กลบมความสนใจและรก สตวนามากขน บรรดาสตวนาทงหลายมชวตอนสงบเงยบมโลกของพวกมนเปนอกโลกหนงตางหาก และสวนมากมกจะไมคอยทาอนตรายใคร นอกจากถงคราวจาเปน มแตคนเราเสยอกทจบมนขนมากนทกวน ในลานาบานฉนไดชอวาเปนแหลงทมปปลานานาชนด กระทงถงเดยวนเรอนแพรมนาทงหลายกยงฝากปากทองของครอบครวไวกบอาชพหาปลา (ชวตเดกรมนากบปลาไทย. 2525 : 19)

เรองชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง เสนอแนวคดวา วถช วตทผกพนกบธรรมชาตกอใหเกดจตสานกในการใชทรพยากรธรรมชาตควบคไปกบการดแลรกษา โดยผเขยนกาหนดใหรงครนคดและแสดงความคดเหนในฐานะของคนรกปลา อยางตระหนกถงความสาคญของปลาทมตอผคนในหมบาน เพอนาไปสแนวคดดานสงคมเรองการอนรกษปลาและสตวนาในชมชน ดงขอความวา

70

เดกชายยอมรบวา ชวตของคนบานชายคลองทกคน ไมมใครทไมเกยวพนกบปลา ไมมใครทไมเกยวพนกบสตวนา รงคดเลยไปวา “จะไมอะไรเกดขนหนอ ถาในแมนาลาคลองหนองบงทงหลายไมมป ปลา เหลออยเลยสก ตวเดยว และถาเกดเปนอยางนนขนมาจรงๆ ชวตผคนคงจะยงพลกทเดยว” รงคดไปพลางเดนไปพลาง บานชายคลองถนกาเนดของเขาเปนดนแดนแหงความสงบสขทเขารกสดชวต บานชายคลองมเรองนารมากมาย ธรรมชาตความเปนไปของทน ชวยสอนใหเดกทองทงนาอยางเขาไดเรยนรอะไรตอมอะไรหลายอยาง ลวนแลวแตมประโยชนทงนน รงนกใกลเขามาอกวา ถาบานชายคลองของเขาขาดปปลา สตวนาทงหลายสญสนไป ไมรเหมอนกนวาชวตของคนทนจะเปนไปในรปใด (ชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง. 2531 : 89 - 90)

เมอรงเหนความสาคญของสตวนาทมตอทกคนทบานชายคลอง เขาจงแสดงพฤตกรรม เปนผอนรกษและเผยแพรความรทไดรบจากโรงเรยนแกคนใกลตว คอคนในครอบครวของเขาใหชวยกนอนรกษสตวนา ดงขอความวา

ทโรงเรยนของรง ในชนเรยนวนนครพดถงเรองการรจกใชทรพยากรธรรมชาต ครพดถงวาประเทศของเราทกวนนปาไมถกทาลาย แมนาลาคลองกลายเปนททงสงสกปรก กงหอยปปลาพากนตาย สภาพแบบนเปนหนทางแหงความยงยาก ถาปลอยปละละเลยตอไป ผทลาบากตอมากคอมนษยเรานแหละ (ชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง. 2531 : 87)

เรองมาบน เสนอแนวคดวา เดกควรดแลรกษาและทะนถนอมของเลนของ

ตน โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของเดก เมออยากไดของเลนและตองการใหพอแมตามใจซอของเลนให แลวผเขยนจงกาหนดใหมาบนเปนตวแทนของเลน เพอแสดงความรสกทถกทงขวางจากเจาของทไมรกษาของเลน ดงขอความวา

เดกบางคนรองไหงอแงออนวอนพอแม แตเดกบางคนกดอดงอาละวาด ดวยเสยงกรดรองหรอไมกนอนเกลอกกลงบนพนเพอใหพอแมซอของเลนให แตพอไดมาแลวพวกเขากไมทะนถนอมเทาทควร กลบเลนกนแบบทง ๆ ขวาง ๆ จนหกพงไปและเมอไดของเลนชนใหม กลมของเลนชนเกาบางคนกเอาไปโยนใสกลอง ไมเคยสนใจใยด ชางตรงกนขามกบตอนทไดมาใหม ๆ นาสงสารของเลนเหลานจรง ๆ ผมหนามอย รสกไมคอยสบายใจนกเหมอนกบกาลงฟงเรองราวของตวเองอย (มาบน. 2540 : 14-15)

71

เรองฟาจาอยารอง เสนอแนวคดวาการแสวงหาความร กอใหเกดปญญา โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของเดกชายผมแกละทใฝร เขาเลนขมากานกลวยอยในสวนหลงบาน บงเอญไดยนเสยง ครน ครน ดวยความไมร เดกชายผมแกละจงเกดความกลว แตดวยความอยากร ทาใหเขาตองขมากานกลวยออกเดนทางเพอไปแสวงหาคาตอบ ดงขอความวา

บายวนหนง เดกชายผมแกละ เลนอยคนเดยว ในสวนหลงบาน ฝนตงเคามา เสยงรอง ครน ครน ผมแกละนกกลว แตอยากรวา ใครทาเสยงน จงขมากานกลวย แลวออกไปด (ฟาจาอยารอง. 2531 : 1 - 2)

เรองชายปา เสนอแนวคดในการอนรกษสงแวดลอมวา ความเจรญทางวตถอาจทาใหมนษยบางกลมละเลยไมรกษาธรรมชาต โดยผเขยนเลาเปนเรองสนเพอแสดงแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของปและฉนทมจตใจอนรกษสงแวดลอม แมวาความเจรญจะเขามาในหมบาน ผคนสวนใหญตองการใหหมบานพฒนาจงไมมใครเสยดายตนสะเดา แตปกบฉนมไดคดเชนเดยวกบผอน ดงขอความวา

ผใหญบานเปนคนมาบอกวาถนนสายน จะถกรอเพอสรางใหมใหกวางขวางและทนสมยกวาเดม ทางการเขาตองการสรางใหสมกบทมนเปนถนนเขาสเมองทองเทยวและเมองพชไรจานวนนบแสนไร ถนนใหมจะกวางขวางและทนสมยทสด ผใหญยงคยตออกวา ราคาเฉลยตอกโลเมตรนน แพงมาก ฟงแลวขนลกไปตามๆ กน “ใชแลว สะเดาเหลาน ทางการเขาเหมาใหบรษทตดแลว คงจะเรมในไมชานแหละ” ผใหญบอก ทาเอาปมสหนาสลด ปคงเสยดายตนสะเดามาก ถงกบออกเดนกมหนากลบไป ปเสยดาย ฉนกเสยดาย ... (ชายปา. 2528 : 108)

จากเหตการณตอนทกลาวถงตนสะเดาตนไมรมทางซงใหประโยชนใหแกผคนอยางมากมาย มนตองถกตดเพอขยายถนนใหกวางขน ทาใหปซงอยในกลมอนรกษและมความผกพนกบตนสะเดาเหมอนเพอนรกของป เกดความสะเทอนใจและเสยดายตนสะเดา

72

มาก ในวนทตนสะเดาถกตดสงเกตไดจากพฤตกรรม สหนา และทาทางของป ดงขอความวา

เวลาบายมากแลว อากาศสลวพลบคา พวกเลอยไมและใครตอใครกลบกนไปหมดแลว ทนนปฉนยนอยคนเดยว ทาทางของปเงยบเหงาและเศราซม ฉนรสกสงสารปเปนทสด สะเดาหนาบานตนนลมลง สาหรบคนอนไมกระไรนกหนา แตสาหรบปของฉน ฉนรวามนมความหมายมากทเดยว (ชายปา. 2528 : 111)

เรองสามพนอง เสนอแนวคดวา สตปญญาและไหวพรบสามารถแกไขปญหาและทาใหรอดพนจากอนตรายได โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของดา ทบงเอญเหนเหตการณตอนทหญงชราสตไมดถกโจรจบไปเรยกคาไถ ดาจงตดรางแหถกจบตวไปดวย ผเขยนกลาวถงพฤตกรรมของดาวารจกแกไขปญหาอยางเฉยวฉลาดเมอเกดเหตรายขนกบตน ดงขอความวา

ดาคดถงพอ คดถงแม แตรสกวามแตความเควงควางคลายกบโดดเดยวอยในทะเลกวาง ปก ปอม พจะไดกลบมาเหนหนานองอกหรอเปลาละน... ดาคดแลวนาตารวงเผาะ ขณะเดนไปทรถเดกชายยงคงถอหนงสออยในมอ เมอเดนผานกระดาษหนงสอพมพแผนนน ความคดในสมองนอยๆ อนวาวนกยงพอเหลอสตอยบาง ดาแกลงปลอยหนงสอใหหลนลงไปทบกระดาษแผนนนไว โดยชายทงสามหาไดมใครสงเกตไมวาดาตงใจทาหนงสอหลนลงเพอใหปดทบ กระดาษแผนนน (สามพนอง. 2531 : 68 - 69)

การเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละคร สวนใหญเปนตวละครเดกและตวละครสตว ตวละครเดกจะมวยใกลเคยงกบเดก มทงตวละครทแสดงพฤตกรรมทไมพงประสงคและตวละครอดมคต ตวละครทแสดงพฤตกรรมไมพงประสงคดานจรยธรรม จะมการพฒนาบคลกลกษณะและปรบพฤตกรรมใหประพฤตด สวนตวละครอดมคต พบในแนวคดดานสงคมเรองการอนรกษสงแวดลอมธรรมชาต สวนตวละครสตวเปนตวละครทใหความรเรองธรรมชาตแกเดก พฤตกรรมของสตวในบางเรอง มลกษณะใกลเคยงกบมนษย การเสนอแนวคดของผเขยนเกยวกบสตวจะมเนอหาสอดแทรกชวต แหลงอาหาร ทอยอาศย การขยายพนธ และเรองราวทนาร เกยวกบสตว

73

4.1.2 การเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละคร บทสนทนา (Dialogue) คอ การเสนอแนวคดโดยตวละครใชถอยคา พดจาตอบโตกน เปนองคประกอบสาคญทจะชวยดาเนนเรอง และทาใหผอานทราบลกษณะนสยของตวละคร ชวยทาใหเรองราวนาอาน อกทงชวยใหผอานเขาใจเรองราวและแนวคดของเรองตามความมงหมายของผเขยนได การเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละคร ในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส พมสวรรณ มรายละเอยดดงน

เรองบนสดขอบฟา เสนอแนวคดวา อสรภาพเปนสงทมคาตอทกชวต มนษยควรมอสระในรางกายและแสดงความคดในสงทถกตองอยางเสร โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาของอกาใหญแลวใหมนแสดงความคดเหนเกยวกบอสรภาพ ซงเปนความตองการทอยภายในจตใจตลอดเวลาโดยสนทนากบอกาหนมแหงเกรงกาเวย ดงขอความวา

“เมอขาถกจบกถกสงมาขายในเมอง คราวนขาถกขงกรงอยนาน แตอยางไรกชางเถอะ ขายงมนใจวาสกวนหนงขาคงหนได สงหนงทคอยกระตนจตใจของขาอยเสมอ นนคออสรภาพ นกกามนตองโบยบนอยบนทองฟา ไมใชอยในกรง นกในกรงไมใชนก เปนเพยงแตเรอนรางทมชวต แตไมมวญญาณแหงความเปนนก ขาจงรอเวลาสกวนหนงขาตองขนไปโบยบนบนทองฟาใหได นานเทาไหรขากจะรอ ...” (บนสดขอบฟา. 2529 : 36)

ขอความอกตอนหนงอกาหนมสนทนากบอกาใหญบาง เกยวกบอสรภาพทภายในจตใจของมนเรยกรองอยตลอดเวลาเชนเดยวกน ดงขอความวา

“อสรภาพไงละลง อสรภาพคอความตองการเหนอสงอนใดของอกาแหงเกรงกาเวย การโบยบนในทองฟาคอความตองการของพวกเรา ...” ลกกาดาเวนระยะเลกนอยกอนพดตอวา “สกวนหนงถามโอกาส ฉนกจะหน ทนแมนายนอยของเราจะใจด แตสงทเรยกรองอยภายในใจของฉน ตลอด เวลานนคอการหน หนไปสทองฟากวาง หนไปสอสรภาพ ...” (บนสดขอบฟา. 2529 : 36)

เรองทนงเทยวปา เสนอแนวคดวา เดกควรมความร ความเขาใจเกยวกบสขภาพเพอดแลตนเองใหมสขภาพรางกายแขงแรง โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางทนงกบลงหมอ เนองจากทนงใหความสนใจเกยวกบโรคไขมาลาเรย เพราะเขาวตกกงวลวาตนอาจไดรบเชอไขมาลาเรยจากปาดบชนทเขาไปเทยว จงไปขอความรจากลงหมอและซกถามสงทเขาตองการร การสนทนาโตตอบกนระหวางลงหมอกบทนง จงทาใหทนงและผอานไดรบความรเกยวกบโรคไขมาลาเรย ดงขอความวา

74

ทนงเขาไปใกลลงหมอ กระซบถามวา “ลงหมอจะรกษาอยางไรครบ ...” “เดยวลงจะฉดยาใหเขา สกพกคงทเลา ลงตองมาทนหรอใหเขาไปหาลงบอยขน เพอรกษาใหหายขาด” ผปวยทนอนหอผา 3 - 4 ชน สนสะทานขนมาอก ทนงมองดแลวรสกนากลว จงเลยงออกมานงใกลๆ กบแดง ลงหมอทาการฉดยาและจายยาใหไว กอนทจะลากลบมาจากทนน เดกชายทงสองตามมาตดๆ “ลงหมอครบ เขาสนนากลวจรงๆ” ทนงพด “ชาวบานเขาวาเหมอนผเขาไง ลงเองเปนหมอแผนปจจบน ไมรวาผเขาเปนอยางไร แตในเรองนผคนครงกอนเขาเขาใจผด คดวาถกผมาจากปา พอคนปวยมานอนสนกมการไลผสาดนามนต แมกระทงหวดไลผดวยไมเรยว ...” “โอโอ จรงหรอครบ” ทนงเลกควสง “แมผมเคยเลาใหฟง เขาใชไมเรยวตไลผปา” แดงเสรมขน ลงหมอสายหนาบอกวา “เปนเรองความเชอถอทผดพลาด ไมถกตอง คนเจบปวยตองหาหมอรกษา ไมใชทาอยางนน อยางนอยๆ ตมยาใหกนกยงด แตเดยวนชาวบานเขาใจดขนแลว พอเจบไขไดปวยกรบมาหาหมอ ดกวากอนมากเลย ...” (ทนงเทยวปา. 2538 : 12 - 13)

เรองเมองมดแดง เสนอแนวคดวา สงของเลกๆนอยๆแมจะไมมราคาคางวดแตมนมคณคาทางจตใจ ซงคณคาทางจตใจมความสาคญตอคนเรามากกวาราคาของสงของเสยอกโดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาของแมลกทไดปรบความเขาใจกน ทาใหเธอทราบเหตผลทแทจรงของแมในเรองคณคาทางจตใจทมความสาคญตอคนเราอยางยง ดงขอความวา

“ตอนเปนเดกแมกเคยทาจานหรอแกวของยายแตก เคยโดนดเหมอนกน ไมรทาไมนะ คนทเปนเดกๆ มกชอบทาสงโนนสงนตกแตกอยราไป” แมพดเปรยๆ ในตอนทาย แลวเอยขนอกวา “แททจรงแลวแกวหรอจานมนมราคาไมกบาทหรอกลก สงเหลานนมนจะมคามากกวาลกของแมไปไมได แมรกลกสดหวใจเกนกวาสงของพวกนนอยางเทยบกนไมตด แตแมอยากจะบอกลกอยอยางหนงวา ถวยจานหรอสงของบางสงบางอยาง มนมคาสาหรบเจาของ เปนคณคาทางใจ ไมใชราคา ถาสกวนหนงลกอาจจะมอะไรบางสงบางอยางเปนของรกของหวง ราคาของมนอาจจะเปนเพยงเลกนอยนดเดยว แตถามนเกดสญหายไปลกจะรสกเสยดายมนมาก นนคอวามนมคณคาทางใจสาหรบลก จานของแมแตกแลวกแลวไป คอยหาซอเอาใหม แตความรกความผกพนระหวางกน ยอมตองมอยางแนนเหนยวตลอดไป จะแตกหกเหมอนถวยชามไมได ...” (เมองมดแดง. 2532 : 62)

75

เรองลยอเพอนรก เสนอแนวคดวา การไดความรเกยวกบสขอนามย ทาใหคนหางไกลโรค โดยเสนอแนวคดผานบทสนทนาของแมกบลก แมเปนครและมความรเกยวกบโรคคอพอก สวนลกกใหความสนใจมากเพราะโรคนเกดกบลยอเพอนสนทของเขา การสนทนาโตตอบระหวางตวละครแมกบลก จงเปนกลวธเสนอแนวคดผานบทสนทนา เพอใหความรแกผอานเกยวกบโรคคอพอก ดงขอความวา

“โรคคอพอกเกดจากการขาดสารไอโอดน ผมเคยเรยนในหองเรยนมาบาง แตแมชวยอธบายเพมเตมใหผมอกสกหนอยเถอะครบ ผมอยากร สงสารลยอเขา เสอผากเกาคราครา รองเทาก ไมมใส...” แมเหนวาลกชายสนใจ จงอธบายวา “โรคนเกดในทองทหางไกลทะเลนะลก ทซงหางไกลทะเลจะขาดแคลนสารไอโอดน และเมอผคนขาดไอโอดน จะทาใหตอมธยรอยดทอยบรเวณลาคอทางานผดปกต เกดโรคคอหอยพอกหรอทเราเรยกๆ กนวาโรคคอพอก” “แสดงวาพชและสตวในทองทะเลมไอโอดนสง คนทกนอาหารทะเล จงมกไมคอยเปนโรคน ใชไหมครบแม” ธงชยถาม แมพยกหนา บอกกบลกชายอกวา “ทนอาหารทะเลขนมาไมคอยถง คนจงเปนโรคคอพอกกนคอนขางมาก โรคคอพอกในวยเดก จะทาใหเดกมอาการเซองซม เฉอยชา เรยนหนงสอไมด และทสาคญถาโรคนเกดกบหญงกาลง ตงทอง เดกทคลอดออกมาบางทกอาจพการทางสมอง เปนโรคปญญาออนหรอทบางแหงโรควาโรคเออ หรอคอเอม นาสงสารมากทเดยว ....” “ลยอ คงจะเปนแบบน นาสงสารเหมอนกน ...” ธงชยพดเบาๆ นกไปถงเดกชายรางแคระแกน ทแสดงอาการดใจเมอเขาชวนเลนฟตบอลดวย “โรคนไมใชโรคตดตอ ลกเลนฟตบอลกบเขาได เขาคงดใจทมเพอน” แมของธงชยพดขนอก (ลยอเพอนรก. 2538 : 9 - 10)

เรองบานสขใจ เสนอแนวคดวา การพฒนาชมชนตองพฒนาคนใหมสขภาพแขงแรงเปนอนดบแรก โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางผใหญบานกบเจาหนาทสาธารณสข เพอใหเกดความรความเขาใจเกยวกบโรคพยาธปากขอ แลวจงนาความรมาแกไขปญหาโรคทผคนในหมบานประสบอย ดงขอความวา

ผใหญปองไปหาหมอถวล ไดรบคาแนะนาเกยวกบเรองนเปนอยางด หมอถวลกลาวขนวา “ด ดมากทเดยวทผใหญสนใจเรองน ผคนในหมบานของผใหญนะ เราสารวจพบแลววาเปนโรคพยาธปากขอกนอยมาก เพราะสภาพแวดลอมของหมบานยงไมถกสขลกษณะมากนก สวมกยงมกนไมทกบาน ชาวบานสวนมากไมนยมสวมรองเทา ทาใหเปนโรคพยาธปากขอกนไดงาย”

76

(บานสขใจ. 2538 : 6 - 7)

“เออ เกยวกบรองเทาดวยหรอครบ สาหรบสวมนนผมพอเขาใจ ถาชาวบานไปถายไว ไมเปนทเปนทาง เชอโรคจากสงขบถายจะแพรไดงาย แตทวาไมสวมรองเทาจะตดพยาธผมยงงงๆ อย ...” สาธารณสขยมแลวพดวา “ทซงมสภาพชนแฉะ นาขง ฝนตกชก ผคนไมมสวมและไมสวมรองเทา ในขณะทเดนไปไหนมาไหน มโอกาสทจะเปนโรคพยาธปากขอไดมากทเดยว เพราะตวออนของพยาธปากขอสามารถไชชอนเขาสผวหนงของคนได โดยเฉพาะตามงามมอ งามเทา หลงเทา เปนตน พอมนเขาไปแลวกไปตามกระแสเลอด เขาสปอดไปยงหลอดลม คอหอย แลวไชไปทกระเพาะอาหารและลาไส แลวมนจะใชปากเกาะตดผนงลาไส แลวดดเลอดแยงอาหารจากเรา ทาใหเราผอมแหงแรงนอย แลวมนกเจรญเตบโตอยในลาไสไงละผใหญ”

เรองขโมยอยไหน เสนอแนวคดวา กระบวนการศกษาหาความรทางวทยาศาสตร สามารถนามาประยกตเพอพฒนาสตปญญาแกเดก ผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางหนเปยกบพอ โดยพอมจดประสงคใหหนเปยคนหาคาตอบไดดวยตนเอง หลงจากหนเปยสงเกตเหนวาใบออนของตนมะกรดหายไป เธอจงตงสมมตฐานวาขโมยคอเดกผชายซนๆ ทอยแถวน จากการสนทนาของพอมไดขดแยงกบความคดของหนเปย แตตองการใหลกคนหาคาตอบดวยตนเอง ดงขอความวา

พอยม พลางพดวา “เปนขโมยแนๆ คนนลกคอยจบขโมยกบพอนะ” หนเปยรสกสงสย เธอบอกกบพอวา “เดกผชายซนๆ พวกนน มาแถวนตอนเยนๆ คะพอ เราไมตองรอใหมดหรอก” พอสายหนา พดวา “ใครเปนขโมย ขโมยอยไหน คนนเราจะไดรกน หนไปซอถายไฟฉายใหพอสกสองกอนเถอะลก” (ขโมยอยไหน. 2536 : 14 - 15)

เรองนทานตนตาล เสนอแนวคดวา ลกทกตญตองรจกบญคณและตอบแทนบญคณของแม โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางลกชายกบแม แสดงใหเหนวาลกชายมความกตญตอมารดา เพราะเขากลาวตกลงยอมรบโทษแทนแมซงเคยทาความผดไวเขาจงไมสามารถพดกบใครไดและหาวธทจะทาใหทกคนเขาใจแมของตน แมจะใชระยะเวลา

77

ยาวนานรอคอยกวาตนตาลจะเตบโตมนาหวานใหคนในหมบานดม เพอฟงเหตผลทแมไมพดกบใคร ดงขอความวา

“ผมจะตองใหชาวบานทกคนรใหไดวา แมของผมไมไดเปนอยางทเขาวา” มารดาของชายหนมกลาวขนอก “เมอแมมลกชายและเอยปากรบโทษความผดของแม แมกจะพนโทษจากเมองลบแล กลบไปอยทบานเดมของแมได ลกจะรบไดหรอไม ถาลกรบลกจะพดกบใครตอไปอกไมได ถาลกพดกบใครคนนนจะตองตาย นอกจากผทเคยดมนาหวานจากตนตาล” ชายหนมรบตอบมารดาโดยทนท “รบครบแม ผมยนดรบความผดของแมทมมาแตเดม ขอใหแมสามารถพดกบใครตอใครไดและกลบไปยงเมองลบแลตามทแมประสงค สวนผมจะกลบไปหาพอกอน แมมนาหวานของตนตาล ใหผมอกบางไหมครบ ผมจะนากลบไปทหมบาน ผมมวธทจะทาใหคนรวาแมของผมมความจาเปนพดกบใครไมได” มารดาชายหนมสายหนา บอกวา “นาหวานจากตนตาลหายากมากลกรก กวาแมจะนามาใหพอของเจาหรอตวเจาเองได ตองขอรองชาวเมองลบแลอยางยง แมมแตผลตาลทเจาสามารถนาไปปลก และเมอตนตาลเตบโตเจากนานาหวานจากงวงตาลมาใชได ตนตาลเปนตนไมทเตบโตชา ตองใชระยะเวลาอนยาวนาน เจาตองมความอดทนสงมากทจะรอเวลาไดนาตาล” “จะชาเพยงใดผมกรอได เพอแมของผม” ชายหนมตงใจเดดเดยว (นทานตนตาล. 2533 : 26 - 27)

เรองเกษตรกรหาไร เสนอแนวคดวา การดารงชวตตามแนวทฤษฎเศรษฐกจพอเพยง วาสามารถดารงชวตอยอยางมความสขได โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางพอกบลก พอเปนผถายทอดความรเรองไรนาสวนผสมและการดารงชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงซงจะทาใหครอบครวมชวตความเปนอยทดและอยไดอยางสขสบาย บทสนทนาของพอกบลก จงเสนอแนวคดทใหความรเรองไรนาสวนผสมและการดารงชวตแบบเศรษฐกจพอเพยงแกผอานดวย ดงขอความวา

“แตนตอไป พอจะพลกแผนดนใหม พอจะไมหนไปทางานทไหนอกแลว ทนคอผนดนทมคาทสดของเรา นาทากอดมสมบรณ พอจะทางานเพอพวกเราทกคนใหลกๆ มความเปนอยอยางสขสบาย ไดราเรยนตอไปในอนาคต” “พอจะทานาหรอจะ พอ” ฉนถาม “กทานองนนแหละลก” พอตอบ และอธบายตอวา “แตคราวนพอจะทาอยางดทสด เมอนาทาดจะทาอะไรกได ซาอฯ เขาแลงยงกวาเรา เขายงอยกนได เมองไทยแสนอดมสมบรณจะไปกลว

78

อะไร พอเองจะออกไปหางานนอกบานกไมคอยไหวแลว พออายมากและไมไดราเรยนมามากนก ทางานทบานนแหละ แตทาใหดทสด” “หนและนองๆ จะชวยพอ” ฉนพดดวยความอบอนใจ “ดแลวลก มาเราจะมาชวยกนทา พอ แม ลก รวมทงปและยา เรามารวมแรงรวมใจกน ทางการเขาสงนามาใหแลว มประโยชนสาหรบเรายงกวาอะไรทงหมด พอจะทาไรนาสวนผสม รบรองวาเราจะสขสบายกนตลอดไป” “ไรนาสวนผสมเปนอยางไรจะ พอ” ฉนสงสย “ไรนาสวนผสมของพอหมายถง เราทงทานา ปลกพชไร ปลกผก เลยงเปด เลยงไก เลยงหม และบอปลา ควบคกนไปดวยเลย พอไดฟงจากวทยเมอเรวๆ น ถาเราพอมทนบางและตงใจจรง พอคดวาเราตองทาสาเรจอยางแนนอน ...” พอบอกกบฉนดวยความมนใจ (เกษตรกรหาไร. 2530 : 2 - 5)

เรองบานไรปลายนา เสนอแนวคดวา ความเมตตาทาใหตนเองและผอนเปนสข โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางสามภรรยาคอลงวนกบปาแยม ทงสองคนไมชอบเบยดเบยนใคร แตกมเหตการณทจาเปนตองกาจดกระตายปา เมอพชไรของทงคถกรบกวนจากกระตายปามากขน ลงวนจงทากบดกกาจดกระตายปา แตพอลงวนเหนพอกระตายยอมตดกบดกเพอใหลกและเมยของมนมอาหารกน ทาใหลงวนเมตตาและสงสารกระตายปา เมอกลบถงบานจงเลาเรองทไดเหนถงความเสยสละของพอกระตายปาใหปาแยมฟง ดงขอความวา

“ตดบวงมยละ” ปาแยมถามตอ “ตด” ลงวนตอบสนๆ สหนาของแกเหมอนกาลงตอสกบความรสกบางประการ “อาว ไหนละกระตาย ตอไปคงเขดไมลงมาอกแลวนะ” ปาแยมถามถงซากกระตาย ลงวนนงเงยบไปสกพกหนง ในทสดกพดขนดวยนาเสยงแจมใสวา “ขาปลอยมนไปแลว” พอแกพดจบ ปาแยมเลกควสงสย จนลงวนตองอธบายเพมเตมวา “ขาสงสารมน มนคนพบบวงดกแลวยอมเอาตวเขาบวง ปองกนลกเมยไว เหนแลวสงสารบอกไมถก ขาปลอยมนไป เออ แมแยมมนเทศแปลงนอยาไปขด ยกใหกระตายมนเสยเลยนะแมแยมนะ ...” (บานไรปลายนา. 2528 : 9 - 10)

เรองเหยยวขาดวน เสนอแนวคดวา มนษยตองดแลรกษาสตวปา สวนเดกๆ นน สามารถทาหนาทเปนผดแลรบผดชอบธรรมชาตไดเชนกน โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางจาแคลวผเปนพอและไอหน ผเขยนใหไอหนตกลงใจจะเลยงเหยยวทขาบาดเจบ แตตองไปใหเฒาคงชวยรกษาเหยยวกอนนามาเลยง และแมวาไอหนจะเกรง

79

กลวเฒาคงมาก เชนเดยวกบชาวบานทรกนดวาเฒาคงไมคบหากบผใด แตไอหนตองการใหเหยยวรอดตาย จงไปตามคาแนะนาของพอ ดงขอความในบทสนทนาวา

“มอยทางเดยวทจะใหเหยยวตวนรอดตายได” “ทาไงพอ ทาไง?” ไอหนชงถาม “ไปหาเฒาคง ...” “เฒาคง?” ไอหนหนาแหงขนมาอกครง เพราะรดวาเฒาคงคอนกเลงนกเขาทไมคบเพอนบานเลย แกอยของแกคนเดยวเงยบๆ ทกระทอมเชงเขาตอง ชาวบานทเดนผานทดนของแก มกถกเฒาคงตะเพดโดยไมยอมฟงเสยง ใครๆ จงกลวแกกนนกหนา โดยเฉพาะเดกๆ พากนกลวเฒาคงยงกวากลวผ “กลาไปหาแกมยละ” จาแคลวถามลกชาย “พอเองไมอยากยงกบแก แตถาลกอยากใหเหยยว ตวนหายบาดเจบ ตองไปหาแกเอง” ไอหนกมหนาลงมองดน กอนตอบดวยความเดดเดยววา “ครบพอ ผมจะไปหาแกเอง ถาแกเปนคนเดยวทจะชวยเหยยวตวนไวได” (เหยยวขาดวน. 2527 : 7)

เรองคณยาผจญภย เสนอแนวคดวา การอยรวมกนในสงคมตองมเมตตาธรรม ไมเบยดเบยนกนและชวยกนพฒนาสงคม โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางคณยาทมความเมตตากบบรรดาโจร ในตอนทคณยาไปปราบโจรและสงสอนใหโจรกลบใจเปนคนด ไมสรางความเดอดรอนใหกบชาวบาน ดงขอความวา

“ยาจา หนกบพอยอมแพแลว พวกเรายอมแพแลว ยาไวชวตพวกเราเถอะ ตอไปพอคงเลกเปนโจร พวกเราจะตงหนาตงตาประกอบอาชพสจรต” เธอพดกบคณยา คณยาพยกหนารบปากงายดาย “เอาเถอะ อหน ยากเหนอยเหมอนกนวาเจานนไมมแววโจรอยสกเทาไหร แตจาเปนตองเปนโจร เพราะเจาเกดในแวดวงโจร ตอไปนขอใหกลบตวกลบใจเสยใหม พอของเจาดวย ยาจะไดเลกแสดงฤทธ แลวพวกเจาจะไดอยกนอยางสงบตอไป” สาวลนทมนาตาไหล กราบแทบเทาคณยา ปากกพราขอบคณคณยา นายโจรใหญเอยขนบางวา “แมผเกงกาจและผใหความคดแกขา ตอไปนขาขอสญญาวาจะเลกเปนโจร ตงหนาตงตาประกอบอาชพสจรต ทาไรไถนา ไมเบยดเบยนใคร ขาไดคดแลววาการเปนโจรไมใชของด ไมวนใดกวนหนงจะตองถกเขามาปราบปราม และถาวนนนมาถง ขาอาจตองเสยชวตดวยคมอาวธ รวมทงลกสาวของขาดวย ขาพาลจะทาใหลกสาวอายสนเสยเปลาๆ ตอไปนขาเลกแลว แมมาแสดงฤทธใหขาเหน ขารสานกแลว ...”

80

คณยาดใจทนายโจรใหญ สาวลนทม สานกตวได สมนโจรนน เมอเหนวาผเปนนายประกาศเลกเปนโจร กพากนทงอาวธ กลบเนอกลบตวตงแตบดนนเปนตนมา (คณยาผจญภย. 2529 : 93 - 94)

เรองรบกบหน เสนอแนวคดวา ควรเมตตาตอสงมชวตอนๆ ทอาศยอยรวมโลก ผเขยนใชกลวธการเสนอโดยใหพอกบลกสนทนากน คาพดของพอแสดงความคดเหนเกยวกบหนอยางเหนใจมน ดงขอความวา “แตบางทคนเรากรบกวนหนนะ” พอวา “ทนดงเดมเปนทองนามตนไม ใบหญา เปนทอาศยของสตวจาพวกน ตอมาเมอคนเขามาถมดนสรางบานเรอน

หนกเปนฝายถกบกรกเหมอนกน โลกนไมใชโลกของเราเพยงอยางเดยว เปนโลกของสงมชวตประเภทอนดวย บงเอญทางเดนชวตขดกน จงมองกนไปคนละแบบ นถาเรารภาษาหนคงไดยนพวกมนบนวาเรากไดทมาสรางบานเรอนบนทอยของมน (รบกบหน. 2537 : 28)

สวนลกชายกเหนดวยกบคาพดของพอทสนทนากบเขาวา “โลกนไมใชโลกของคนเทานน” เขาจงไมทารายมน ดงขอความวา

พอแมใหผมนาลกหนเหลานนไปทง ผมแอบนาไปวางไวขางถงขยะหมบาน ผมเองกไมอยาก ทารายมน ผมเหนดวยกบคาพดของพอทวา โลกนไมใชโลกของคนเทานน แตเปนโลกของสงมชวตอนๆ ดวย (รบกบหน. 2537 : 32)

เรองไผคอมแคระ เสนอแนวคดวา ความเปลยนแปลงทเกดจากธรรมชาตและไฟปาเปนสาเหตทาใหปาวอดวาย มผลมาจากการกระทาของมนษยเปนสวนใหญ โดยเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางแมไผรวกกบไผคอมแคระ โดยผเขยนใชวธการเขยนใหเกดภาพพจนแบบบคลาธษฐาน เมอไผคอมแคระเฝาสงเกตความเปลยนแปลงของปา ไดเหนการบกรกและการทาลายปา จงสนทนาเพอขอความรเรองไฟปาแกแมไผรวก ดงขอความในบทสนทนาวา

ไผคอมแคระถามแมไผรวกวา “ไฟปามนเกดมาไดอยางไรกนจะแมไผรวก” ฉนถามแมไผรวก เมอไดขาวไฟปา

81

“แตเดมเกดขนตามธรรมชาต เชน กงไมเบยดกนมลมพดโยกตลอดเวลา จนกงไมทเบยดกนบงเกดความรอนและลกเปนไฟในทสด ตนไมพนองของเรานกเปนสาเหตหนง ซงมกจะเสยดสกนจนเกดความรอนและลกลามเปนไฟปาเกดขน แตในปจจบนนไฟปามกไมไดเกดขนเพราะสาเหตดงกลาว มนเกดขนจากนามอของมนษย พวกเราชอบขนมาจดไฟไวบนภเขาแลวไมดบใหสนทอยางพวกจดคบลนผง กอไฟหงหาอาหาร สบบหร เผาปาเพอทาไรและอนๆ อกมากมาย ทาใหไฟลกลามตอไปจนราบไปทงปา...” “แยจงเลย...” ฉนถอนหายใจยาว ในทสดภยรายของพวกเรากเกดมาจากนามอของมนษยอกจนได (ไผคอมแคระ. 2537 : 56)

เรองฟาจาอยารอง เสนอแนวคดวาการแสวงหาความรกอใหเกดปญญา โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางเดกชายผมแกละกบสตวตางๆ ถาเดกชายผมแกละสงสยวาเสยงรองครนครนเกดจากสตวใด เขาจงแสวงหาคาตอบดวยวธถาม เพอใหไดคาตอบทถกตองซงจากการสนทนาทาใหเดกชายผมแกละไดคาตอบวาเสยงรอง ครน ครน คอเสยงของอะไร ดงขอความวา

ผมแกละสงสย ยงอยากรใหญ ววจาเธอใชไหม ทรองครน ครน ววตอบวา ไมใชฉนหรอก ฉนรอง มอ มอ ผมแกละถามชาง ลงรองใชไหม ไมใชฉนหรอก ฉนรอง ฮม แปร แปรน นนคอเสยงฟา ลองไปถามฟาด ผมแกละรแลว เสยงรองคอฟา ถามวาฟาจา รองไหทาไม ฟาตอบเดกนอย นาเสยงละหอย อดขาวหลายวน ... ผมแกละยมรา สงขนมใหฟา ลงจาอยารอง เดกๆ เขากลว (ฟาจาอยารอง. 2531 : 9 - 14)

เรองบานเขาบานเรา เสนอแนวคดวา การอยรวมกนในสงคมตองเคารพสทธและไมละเมดสทธผอน ผ เขยนกลาวถงเรองราวของคนหมบานเหนอทใชนาในลาคลอง โดยไมเออเฟอ ทงขยะโดยไมสนใจวาขยะในลาคลองจะพดพาลงไปสบานใต แมชาวบานใตจะไปขอรองใหใชทรพยากรอยางเคารพสทธผอน แตชาวบานเหนอกลบตอบวา เปนสทธของพวกตน

82

ทจะใชทรพยากรธรรมชาตอยางไรกได การสนทนาโตตอบของชาวบานเหนอ แสดงใหเหนวาปราศจากความเหนอกเหนใจในความเดอดรอนของคนหมบานใต ดงขอความวา

“ขอทงเพยงนด เปนสทธเทยมเทา นาคลองของเรา เราทาไดพลน บานลางแสนเศรา สทธเราเทากน แตควรเธอ - ฉน ไมลาสทธใคร” (บานเขาบานเรา. 2546 : 9 - 10)

เรองเดกนอยกบตนไม เสนอแนวคดวา ตนไมมคณคาตอมนษยและสตว เราจงควรอนรกษตนไม เพอใหผอานทราบถงประโยชนของตนไมทมมากมายตอสงมชวตตางๆผเขยนจงใชวธเสนอความคดผานบทสนทนาระหวางพอกบลกชายเกยวกบตนไมตายวายงมประโยชนใหนกกาไดเกาะพกอาศย ทาใหเขาเรยนรเรองนกหลายตวทบนมาเกาะตนไมทยนตนตาย แตถาหากตนไมไมตายมนจะมประโยชนมากกวาน ดงขอความวา

เดกชายยมและเรมเขาใจ เขาพดกบพอวา “ผมเขาใจแลวครบพอ วนนผมไดเรยนรเรองนกหลายตวทเดยว แหม ตนไมตายยงมประโยชนขนาดน นถารมแมนาบานเรา ยงคงมตนไมเขยวชอม ผมคดวาคงมประโยชนมากมายกวานใชไหมครบพอ” พอพยกหนากบลกชาย ยมอยางอารมณด กอนตอบวา “แนนอนละลกเอย ตนไมคอชวตของพวกเรา เราจะอยกนไดอยางไร ถาตนไมหรอปาไมสญสนไป...” (เดกนอยกบตนไม. 2533 : 23)

เรองสะพานสายรง เสนอแนวคดวา ความเสยสละเปนจรยธรรมขอปฏบตทสรางประโยชนแกสวนรวมเปนการชวยเหลอทาประโยชน และกาจดความเหนแกตว โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละครพสาวกบนองชาย เธอตองการเสยสละเพอชวยพอแมทปวยและผคนในหมบานทเปนโรคระบาด เธอจงไปขอใหมสะพานสายรง เพอจะไดตามหมอมารกษาคนปวยในเกาะแมวาเธอจะตองกลายเปนนกนางนวล ดงขอความวา

โขดหนสายรงเปนทเกรงขามของคนในเกาะแหงน มตานานดงเดมเลาขานมาวา คราวใดทเกาะแหงนถกตดขาดจากโลกภายนอก ถาชาวเกาะมความจาเปนใหไปเซนไหวสงศกดสทธแหงโขดหนสายรง แลวจะบงเกดสะพานสายรงจากทนน โคงออกไปยงโลกภายนอก แตผทขามสะพานสายรงจะตองกลายรางเปนนกนางนวลไปตลอดชวต

83

“ไมได พจะไปทนนไมได” นองชายรบหามพสาว “แตพอกบแมคอผมพระคณของเรา เปนผบงเกดเกลาของเรา พตองทาได” พสาวแยง และออกเดนทางไปทนน เธอไปถงโขดหนสายรง กมลงกราบสกการะเอยปากรองขอสะพานสายรง เพอชวยเหลอพอแมและชาวบานทกาลงรอคอยความตาย (สะพานสายรง. 2540 : 10)

เรองรายกวาเสอ เสนอแนวคดวา การขาดความรเกยวกบสขภาพและความรเทา ไมถงการณอาจทาใหเกดอนตรายแกชวตได โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาของสดาวารและธนเกยวกบอนตรายและความรายกาจของยง ดงขอความวา

“นสดา ฉนอานเรองของยงมา มเรองนาสนใจนากลวจงเลย ผคนแตเดมเขากลวสตวปา กลวเสอเพราะวาปหนงๆ มคนถกเสอกดหลายคน แตตอมาเขาพบวาในปหนงๆ มคนเสยชวตเพราะยงมากกวาถกเสอกดเสยอก ...” “ฉนเคยไดยนพอพดวา ยงรายกวาเสอ นาจะเปนจรงในขอน” ฉนพดกบวาร ธนนองชายของฉน ขอหนงสอจากวารไปด พลางพดขนวา “เสอตวมนโต ปราบงาย แตยงตวกระจดรด มปกบนได จงปราบยาก ผมรดวยวา ยงกนปองเปนพาหนะนาไขมาลาเรย พอเลาวาตอนเปนเดกพอเคยปวยเปนไขมาลาเรยแทบเอาชวตไมรอด” วารแยงคาพดของธนวา “ธนพดผด เขาเรยกวายงกนปลอง ไมใชกนปองจาไว นไงเขาเขยนไวตรงน แลวทพดวาเปนพาหนะกผดอก ทจรงคอพาหะ ยงกนปลองเปนพาหะนาโรคไขมาลาเรยมาสคนจาไวนะธน...” (รายกวาเสอ. 2538 : 10 - 11)

แตกวาทสดาและวารจะรถงอนตรายของยง เธอทงสองคนกตองพรากจากกนเพราะไปทดลองเลยงลกนาและคอยสงเกตการเปลยนแปลงวงจรชวตจากลกนาจนกลายเปนยง ในระหวางศกษาวารจงถกยงกดเปนไขเลอดออกและเสยชวต

เรองนกสบนมสด เสนอแนวคดวา นมเปนอาหารเสรมทมประโยชนตอเดก ผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางนาชยกบปอม โดยนาชยเปนผใหขอคดเกยวกบประโยชนของการดมนมแกปอมหลานชายทไมชอบดมนม แตชอบเปนนกสบวาถาจะเปนนกสบทเกงตองดมนมทกวน เพราะนมเปนอาหารเสรมชวยบารงสมอง ดงขอความวา

84

ปอมเปดสานกงานนกสบในบาน นาชอบมากทเดยว แตไดขาวอกอยางหนงวา ยอดนกสบคนเกงของนาไมคอยชอบดมนมเลย ไมไดนะ เปนเดกตองดมนมเกงๆ หรอจะพดอกทหนง ถาจะเปนนกสบทเกงตองขยนดมนม นมเปนอาหารชนเยยมบารงทงสมองและรางกาย สมองด รางกายเตบใหญ จะทาอะไรกด (นกสบนมสด. 2537 : 115)

เรองหบเขาดาวลกไก เสนอแนวคดวา ความรกความผกพนของแมตอลกเปนความรกทยงใหญพรอมทจะเสยสละชวตใหลกได กลาวถง แมไกขาวทไมเกรงกลวตอภยอนตรายใดๆ โดยผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางแมไกขาวทพดกบไกโตงหวหนาฝง เพอขอความชวยเหลอและหาหนทางชวยลกของมน แตกไมมใครกลาเดนทางไปหบเขาดาวลกไก ดงขอความวา

คนนนทงคนเธอหลบไมลง จนกระทงฟาสาง แมไกขาวจงไปหาไกโตงหวหนาฝง พอไปถง ไกโตงชราหวหนาฝง รบพดขนกอนเลยวา “พวกมนมาจบลกๆ ของเธอไปใชไหมละ แมไกขาว” “ใชแลว หวหนา” แมไกขาวตอบสะอน เธอถามวา “หวหนามหนทางชวยเหลอลกๆ ของฉนไดไหม กรณาชวยดวยเถด ฉนสงสารลกของฉนมาก ชวยดวยเถด ...” ไกโตงชราสายหนาอยางทอแท บอกวา “หมดหนทางเสยแลวละ แมไกขาวเอย เจดปมนษยวานรจะออกมาครงหนงเพอจบลกไกประกายดาวไป ตอนเจายงเปนลกไกอย เคยรเรองนเหมอนกนไมใชหรอ” “รจะ หวหนา แต.... ไมมหนทางชวยเหลอลกของฉนบางเลยหรอ โธลกแม ชวตนถาแมขาดเจาเสยแลว แมจะอยไปกไรความหมาย แมจะยอมทกสงทกอยางแมแตชวตเพอแลกกบความปลอดภยของพวกเจา” แมไกขาวคราครวญ (หบเขาดาวลกไก. 2528 : 8 - 9)

เรอง ในนามปลา เสนอแนวคดวา ปลาและสตวนาตางๆ จะดารงชวตอยไดหากมนษยชวยกนอนรกษ โดยผเขยนเลาเรองสตวนานานาชนด และเรองราวทนาสะเทอนใจ ของบรรดาสตวนา ไดแก ปลายสก ปลากราย ปลานล ปลาหมอ โดยเลาเปนเรองสนๆ ในตอนหนงของเรอง กลาวถงแมลกคหนงทงสองคนสนทนากนเกยวกบปลายสกตวหนง ซงกาลงจะตายเพราะถกวางยาเบอ แลวยงถกจบไปขายทตลาดทาใหเดกนอยสงสารจงซอมนแลวจงนาไปปลอย ดงขอความวา

“นนปลายสก มนยงไมตาย” เดกนอยลงมานงทกะละมงและหนไปพดกบแมเบาๆ วา “แม ลงคนนใชยาเบอปลา ครสอนผมวาผดกฎหมาย จะถกจบ ...”

85

“เออ เออ เราไปกนเถอะ” ผเปนแมดงแขนเดกนอย เพราะเกรงชายหาปลาจะไดยนคาของบตรชาย “ผมไมไป ผมจะซอปลาตวน ปลอยมนไป” เดกนอยชมอมาทตวฉน “เอาเถอะ ถางนเรวเขาแมจะไปตลาด แลวลกไมตองการเสอสวยๆ เทยวงานปใหมอกแลวอกแลวหรอ แมเหนอตสาหเกบเงนไวตงหลายเดอน” “ไมแลวครบแม ผมสงสารปลายสก ผมไมตองการใสเสอเทยวงานปใหมอกแลวครบ” เดกนอยตอบอยางเดดเดยว ฉนบงเอญเกดความดใจขนมาอยางบอกไมถก เดกนอยประคองฉนมาทนาสะอาดทกาลงไหลรน ทาใหฉนมอาการดขนมากทเดยว ฉนรอดตายเพราะความแขงแรงของตวเองและกนเหยอคลกยาเขาไปไมมากนก แตสงสาคญกคอนาใจอนประเสรฐของเดกนอยผน

(ในนามปลา. 2527 : 10 - 11)

เรองหนไลกาผจญภย เสนอแนวคดวา ลกทดตองกตญและชวยเหลอพอเมอทานประสบอนตราย ผเขยนเสนอแนวคดผานบทสนทนาระหวางเดกชายรงคทมความตงใจจะไปชวยเหลอพอกบหนไลกาซงเปนเพอนรวมทางเพอตดตามหาพอทสญหายไป ดงขอความวา

หนฟางเทพทาทาเหมอนถอนหายใจเฮอกใหญ พดขนชาๆ วา “แสนจะลาบากและยากมากทเดยว การเดนทางไปยงภเขาหวกะโหลกไมใชเรองงาย ใครไป ทนน ยงไมทนถง กตองมอนเปนไป ไปแลวไมเคยมใครไดกลบออกมาแมสกคนเดยว” “แต ... ฉนตงใจไวแลว จะตองเดนทางไปชวยพอใหได แมจะมอนตรายสกเพยงใดกตาม นาหนจะไปกบฉนมยละ” หนฟางเทพสายหนา พดวา “หนกใจ ตวฉนเปนหนพอมฤทธอยบาง แตกคงไปไมรอด หนทางทไปนนเตมไปดวยภยนตรายทกขณะจต ไหนจะพวกทมฬดาทแสนจะโหดราย ดนแดนพายทราย ทะเลกรด และวงเพลง ใครละทจะผานเสนทางเหลานไปได...” “ไมมสงใดมาลดความตงใจของฉนได นาหนฉนจะตองไป ฉนนอนหลบตาเหนพอทกคน พอกาลงไดรบความทกขทรมานอยางหนก ฉนมองเหน” รงคพดนาตาซม (หนไลกาผจญภย. 2539 : 30 - 31)

การเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละคร เปนกลวธท ส. พมสวรรณใชเสนอแนวคดมากทสด โดยบทสนทนามสวนสาคญทาใหเรองดาเนนไป และผอานเขาใจเรองราว รวมทงทราบแนวคดทผเขยนตองการเสนอ เมอผเขยนใชวธใหตวละครสอสารโตตอบกนเพอใหเดกทราบเรองราวจะทาใหเรองราวสมจรงมชวตชวา บทสนทนาจงแสดงเหตการณ อารมณ ความรสก และใหความรแกผอาน จากนนผอานจะเกดความใกลชดกบ

86

ตวละครเหมอนกบอยรวมเหตการณเดยวกน บทสนทนาจงมสวนสาคญชวยผอานใหเขาใจเรองราวและแนวคดทผเขยนตองการเสนอ

4.2 กลวธการเสนอแนวคดผานฉาก ฉาก (Setting) คอ สถานท เวลา บรรยากาศ หรอสงแวดลอม มความสาคญในการบอกวาเหตการณเกดขน ทไหน เมอไหร ฉากมความสาคญโดยผเขยนสามารถเสนอแนวคดผานฉาก เพอใหผอานเขาใจแนวคดทผเขยนตองการ วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ทมการนาเสนอแนวคดผานฉาก มดงน

4.2.1 การเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานท 4.2.2 การเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลา

4.2.1 การเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานท การเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานท คอ ฉากทเปนสภาพแวดลอมของตวละคร ฉากทาใหผอานรวาเหตการณเกดขนไดอยางไร ทาใหเรองนาสนใจและสามารถถายทอดแนวคดตางๆ ผานฉากได การเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานทในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ มดงตอไปน

เรองกลาผจญภย เสนอแนวคดวาความรกของลกทมตอแมเปนความผกพนทางสายเลอดทแนนแฟน โดยผเขยนเสนอแนวคดผานฉากการผจญภยในแองนาทกวางใหญ ฉากตางๆ ของเรองเตมไปดวยอนตรายแต ”กลา” ลกปลากระดหมอกไมยอทอทจะตดตามแมทถกคนเหวยงแหจบตวไป ดงขอความวา

กลาวายนาเขาไปใกลบรเวณนาขอด ตดสนใจเปนครงสดทาย เขาจะตองผานทนไปใหได ในเวลาขางหนานแหละ แตยงไมมใครวายนาผานทนนไปเลย กลาลงเลจงเลาะเลมอยใกลๆ รอเวลาจนเกอบเทยง กยงไมมผใดผานบรเวณนาขอด กลามองเหนเพยงใบไมแหงทปลวหลนลงมาจากเบองบน ลอยผานบรเวณนาขอดไปตามแรงลมพด “ใบไมผาน แตปลาไมผาน” กลาพดกบตวเอง กอนทจะไดความคดอะไรบางอยาง “เราแฝงตวใตใบไมไปดกวา ดจะปลอดภยกวาไปโลงๆ” กลาคดแลวพงตวเขาใตใบไมแหง เคลอนตวตามไปทนท ทางผานบรเวณนาขอดมนานอยมาก ขนาดปลากระดอยางกลายงวายนาไดเพยงครงตว สวนหลงโผลพนนาขนไปมาก.....

(กลาผจญภย. 2534 : 21 – 22)

87

ฉากบรเวณนาขอดเปนฉากทกลาเกอบเอาชวตไมรอด เพราะบรเวณนเปนทหาเหยอของนกกระเตน กลาจงใชวธแฝงตวและเคลอนตวไปตามใบไมแหง แตถงอยางไรกไมรอดพนสายตาของนกกระเตน โชคดทกลาสะบดตวแลวดดตวลงนาลกไดทนมเชนนนมนคงเปนอาหารของนกกระเตน จากเหตการณในตอนทกลาตองเสยงภยอนตรายซงนากลวมากและมหลายฉาก ฉากทเตมไปดวยอนตรายแตลกปลากระดกยงมงมนเดนทางไปพบแม แสดงใหเหนถงความรกทลกปลากระดมตอแมของมนไดอยางชดเจน เรองชวตเดกรมนากบปลาไทย เสนอแนวคดวา ความรสกผกพนกบวถชวต ทาใหเกดความรกและความหวงแหนสงแวดลอมธรรมชาต โดยผเขยนเสนอแนวคดผานฉากแพรมนาสถานททสงบ ดงขอความวา

เรอนแพรมนากมการเปลยนแปลง แพหลงใหมถกสรางเพมขน แตไมใชเพอการอยอาศยของชาวบานครอบครวใดครอบครวหนง กลบกลายเปนแพของนกทองเทยวทอยากไดบรรยากาศชนบท ชาวเรอนแพจรงๆนนสวนมากทยอยขนสรางบานบนตลง เพราะอยในแพไมสะดวกในการทากนบางอยาง เชนการทาสวนครวและเลยงสตว (ชวตเดกรมนากบปลาไทย. 2525 : 19)

แมฉากจะมการเปลยนแปลงแตกโชคดทมนไมทาลายสงแวดลอมอยางรนแรง จงทาใหสตวนายงคงดารงเผาพนธสบตอกนมา ทาใหเดกรมนายงคงไดใชชวตอยทามกลางปลานานาชนดทเธอผกพนอยางมความสข

เรองชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง เสนอแนวคดวา ชวตทผกพนกบ

ธรรมชาต ทาใหเกดจตสานกในการใชทรพยากรธรรมชาตควบคไปกบการดแลรกษา โดยผเขยนเสนอแนวคดผานฉากหมบานชายคลองทชาวบานมวถชวตเรยบงาย และมสตวนาตางๆมากมายกอใหเกดประโยชนแกทกคนทดารงชวตอยในหมบาน ดงขอความวา

หมบานชายคลองของรง เปนทองนากวางใหญ ทราบลมแหงนอาศยความชมชนจากแมนาสายใหญทไหลเอออยทกเมอเชอวน แมนาใหญคอสายเลอดแหงชวต บานรมนาและเรอนแพไดอาศยดมกน จากแมนาใหญแยกเปนคลองหลายสาย บานของรงอยแถวตนคลองสายหนง ชวตรมคลองรมรนและเรยบงาย เดกๆ มความสขสบายกนถวนหนา จากขาวในนาและปลาในคลอง ชวยใหพวกเขาสขสมบรณดตลอดมา ในแมนาสายใหญเปนแหลงสตวนาสารพดชนด เกอกลใหชาวบานมกนและขายไดเปนเงนเปนทอง เดกๆ รจกปลาตางๆ มาตงแตพอจาความไดทงตะเพยน เทโพ สวายและแขยง กงนาง

88

เตา ตะพาบ หลด กระทง และปลากราย ปลาซว ปลาสรอย กาดา หวตะกว เสอพนนาวายระรกกนามอง (ชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง. 2531 : 27)

เรองเดกนอยกบตนไม เสนอแนวคดวา ตนไมมคณคามากมายตอมนษยและสตวเราจงควรอนรกษตนไม โดยผเขยนเสนอแนวคดผานการบรรยายฉากแมนาทอดมสมบรณ ยงประโยชนใหกบสงมชวตทงหลาย รวมทงตนไมทอยรมแมนาดวย ดงขอความวา

บรเวณนเปนทราบลม มแมนาสายใหญทอดตวผาน สองฟากฝงแมนาเปนทวไมเขยวชอม แมนาใหความชมชนและอดมสมบรณตงแตครงกอนเกาจวบจนบดน ในบางครงแมนาเออลนทวมฝง บางครงกลดแหงลง แตแมนายงคงมนาไมขาดสาย อานวยประโยชนสาหรบผคน ตนไม และ สรรพสตวทงหลาย ผคนใชแมนาเปนทางสญจร ดม อาบ และซกลาง ตนไมอาศยแมนา สาหรบการเจรญเตบโต สรรพสตวทงหลาย กไดรบประโยชนอยางทวถงกน แมนาคอผให ทกสงทกอยางสาหรบชวต ... สองฝงแมนาเขยวชอมดวยตนไมนานาชนด ไมวาจะเปนไผตง ไผสสก ตนสะแก มะขามเทศ ตะเคยน เถาวลย และตนยางนา (เดกนอยกบตนไม. 2533 : 1)

สงมชวตตางๆ ไดแก มนษย สตว และตนไม ตางกพงพาอาศยแมนาเพอการดารงชวต แตฉากแมนาไดเปลยนแปลงไป เพราะมนษยทาลายแมนาทาใหสภาพแวดลอมเปนพษจงสงผลไปยงตนยางนา ทาใหมนตองยนตนตาย ดงขอความวา

ตอมาไมนาน ภยรายสาหรบตนยางนากยางกรายเขามา มผคนเขามาตงบานเรอนมากขน ตนยางถกรกลา นาในแมนาเรมสกปรก บางครงมคราบนามนหรอสงสกปรกอนๆ กระจายเตมแมนา แลวมาเกาะเปนคราบอยทโคนตนยาง เรอยนต เรอหางยาวแลนดวยความเรวสง บงเกดคลนแรง ทยอยเขาเซาะตลง รากของตนยางทสงใหญถกเซาะซดจนโผลพนดนขนมา (เดกนอยกบตนไม. 2533 : 5)

เมอตนยางนาตาย เดกนอยจงเฝาสงเกตและเรยนรประโยชนของตนไมตาย ในทสดเดกนอยกไดรวาตนไมแมมนจะยนตนตายกยงมประโยชน หากเราชวยกนอนรกษตนไมไมใหมนตายมนจะมประโยชนมากกวาน

89

เรองชายปา เสนอแนวคดวา ความเจรญทางวตถอาจทาใหมนษยบางกลมละเลยไมรกษาธรรมชาต โดยเสนอแนวคดผานฉากบรรยายถงตนสะเดาทเตบโตอยสองฝงถนน มนมอายยนยาวสรางบรรยากาศรมรนแกหมบานชายปา ดงขอความวา

สะเดาทปวา เรยงรายอยสองฝงถนน ตนทปปลกมนอยตรงหนาบานของเราพอด ขนาดตนของมนขณะนเกนกวาทชายรางใหญจะโอบรอบ ลาตนของมนแกจนเปลอกเปนสนาตาลไหม มรอยขรขระเตมไปหมด ทรงพมสเขยวของมนกวางใหญ แผกงดานบดบงแสงสวางเบองบนเกอบทงหมด ดวยเหตนเองเสนทางสายนจงรมครมตลอดทงวน (ชายปา. 2528 : 101)

เรองมาบน เสนอแนวคดวา เดกควรดแลรกษาและทะนถนอมของเลนของตนแลวใชกลวธเสนอแนวคดผานฉาก โดยผเขยนกาหนดใหมาบนพาเดกชายไปพบกบดนแดนทเงยบเหงาและหนาวเยน ฉากทเงยบเหงาและหนาวเยนเปรยบไดกบ ความรสกของของเลนทถกทอดทงเจาของไมรกและดแล มาบนจงทาหนาทเปนตวแทนของเลนทงหลาย ซงตองการใหเจาของรกและทะนถนอมพวกมน ดงขอความวา

“นไงละของเลนกองโตเหลานเปนของเธอทงนนเลยนะพอจะจาไดไหมละเจาหนนอย ของเลนเหลานเปนของทถกเธอทาแตกหกเสยหายหรอบางทกถอดทงไปอยางไมสนใจใยด เมอเดกๆ ไมรกแลว ของเลนเกาๆ พงๆ เหลานจงตองมาอยกนทน แตพวกของเลนไมไดชอบทนหรอกนะ เพราะดนแดนแหงนเงยบเหงาและหนาวเยน พวกเขาตองการอยในบานทอบอนกบเดกๆ ทเปนเจาของพวกเขามากกวา และทสาคญของเลนเหลานอยากใหเดกๆ รกและทะนถนอมพวกเขาบาง” (มาบน. 2540 : 16)

เรองบานสขใจ เสนอแนวคดวา การพฒนาชมชนตองพฒนาคนใหมสขภาพดเปนอนดบแรก โดยผเขยนเสนอแนวคดผานฉากหมบานสขใจทผคนสขภาพไมด ผใหญบานจงหาแนวทางแกไขใหคนมสขภาพด เพอคนในหมบานจะไดเปนกาลงในการพฒนาหมบานตอไป ดงขอความวา

ผใหญปองออกไปเยยมเยยนชาวบาน พบวาชาวบานมความเปนอยไมสจะดนก บางบานมขยะมาก พนทบรเวณบานชนแฉะ ไมมการระบายนาทง ปลอยใหนาขงอยเปนแองๆ สตวเลยงบางชนดลงไปคลกอยในนน บางบานมไก เปด สกร หรอวว ควาย เลยงไวใตถนบาน และไมไดรบการเอาใจใสดแลขจดสงขบถายของสตวเลยง ทาใหมกลนเหมนและเปนทเพาะพนธแมลงวนอกดวย

90

“เราจากทนไปนาน ไปเรยนหนงสอในเมอง เพงสงเกตเดยวนเองวาหมบานของเราตองมการปรบปรงอกมากทเดยว” ผใหญปองราพงกบตวเอง (บานสขใจ. 2538 : 3)

เรองหบเขาดาวลกไก เสนอความคดวา ความรกความผกพนของแมตอลกเปนความรกทยงใหญพรอมทจะสละชวตใหได โดยผ เ ขยนเสนอแนวคดผานฉากทตองฝาฟนกบอปสรรคมากมาย แตแมไกกไมหวาดกลวเพราะตองการไปชวยเหลอลกของตนทอยในอนตราย แสดงใหเหนความรกของแมไกขาว ดงขอความวา

“หนทางทจะเรมตนไปยงหบเขาดาวลกไกในดานแรก ตองผานบงจระเขสามพนเสยกอน ในบงมจระเขมากมายแตละตวดรายยงกวาเสอบนบกเสยอก พดแลวยงนกกลวไมหาย” ดาทมฬนกขนมาไดนานมาแลวหมาลาเนอตวนเคยผจญภยทนน “เรามหนทางเลยงไปเสยไดไหม” แมไกขาวถาม ชายชราสายหนา บอกวา “ไมมทาง บงแหงนกวางขวางนก จะไปหบเขาดาวลกไกตองผานทนนแนนอน ผคนหรอสตวทงหลายเอาชวตไปทงเสยในบงแหงนมามากตอมากแลว” แมไกขาวถอนหายใจหนกหนวง หนทางเบองแรกกมอนตรายอยางใหญหลวงเสยแลว จะทาอยางไรกนดละน ลกรกของแมทงเจด ปานฉะนเจาคงตนตกใจ และคงคดถงแม ยามกลางคนพวกเจาคงหนาวสน ไมมไออนจากแมทคอยโอบปกกก แมไกขาวนาตาซมดวยความเศรา (หบเขาดาวลกไก. 2528 : 21 - 22)

เรองนกกระจบนอย เสนอแนวคดเรองความอตสาหะวาความพยายามเปนหนทางสความสาเรจ โดยผเขยนเสนอแนวคดผานฉาก แสดงใหเหนฉากภเขาหนสงใหญทสลายลงกลายสภาพเปนผนดน ซงเกดจากความพยายามของนกกระจบนอย ดงขอความวา

กาลเวลาผานเลยไปอก กอนหนมขนาดเลกลง ทเลกอยแลวกกลายเปนกรวดทราย ถกนาเซาะพดพาไปกองรวมกนจนเปนสนทรายขนาดใหญ ตอมาเมอตนเขนมากขน สายนากเปลยนทศทาง สนทรายกถกแดดถกลมและสายฝนคอยๆ เปลยนสภาพเปนผนดนในทสด จากทกสงทกอยางทรวมมอกน ภเขาใหญกแตกทลาย กลายเปนหนกอนใหญนอย กอนหนมขนาดเลกลงกลายเปนกรวดทราย และบดนไดกลายเปนดนแลวสมใจของนกกระจบตวนน ผนดนวางเปลาไมนานกมพนธไมงอกงามขนมา กลายเปนปาทอาศยของสตวเลกใหญ รวมทงนกทงหลาย (นกกระจบนอย. 2533 : 21 - 22)

91

กลวธการเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานท มฉากทเสนอแนวคดเกยวกบการอนรกษธรรมชาตโดยใชฉากชนบทมากทสด สวนฉากทแสดงแนวคดดานอารมณและจตใจพบเปนอนดบตอมาทาใหเหนความรกความผกพนในครอบครว ทตองฝาฟนอปสรรคเพอไปพบบพการ ฉากสถานทจงมสวนชวยทาใหเกดแนวคด นอกจากการเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานทแลว ยงมการเสนอแนวคดผานฉากอกแบบหนงซงจะกลาวตอไป

4.2.2 การเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลา การเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลา คอ ชวงเวลาหรอระยะเวลาทเกดเหตการณในเรอง ฉากมสวนเชอมโยงเหตการณและการดาเนนเรองทาใหผอานเกดแนวคด วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลามปรากฏอยเรองเดยว ไดแก เรองนาฬกาดอกไม ดงตวอยาง เรองนาฬกาดอกไม เสนอแนวคดวา การดารงชวตของชาวชนบทดาเนนชวตไดอยางสงบ เรยบงาย โดยพงพาธรรมชาต ผเขยนเสนอแนวคดผานฉากเปรยบเทยบดอกพดตานทเปลยนแปลงสไปตามเวลาเชนเดยวกบคนทตองดาเนนชวตไปตามธรรมชาต ดอกพดตานจงสอนใหเรยนร เหนความเปลยนแปลง และเขาใจชวต ดงขอความวา

ดอกพดตานจงกลายเปนนาฬกา สาหรบบานเราอยางดไมนอย เชาตร สขาวบรสทธ สาย ชมพออน ใกลเทยง ชมพเขม เทยง ชมพจด บาย ชมพเกอบแดง เยน ดอกพดตานหบ สเกอบเปนสแดง ฉนรกตนพดตานของฉนมาก พอบอกวามนเปนนาฬกาดอกไม แมบอกวา มนเหมอนกบอายของคน เหมอนเดกทารก เดกวยรน หนมสาว คนวยพอแม คนวยปยา คาเปรยบเทยบของพอฉนพอรเรอง แตของแมฉนไมคอยเขาใจ อยางไรกตาม ถาฉนเตบโตขนฉนคงเขาใจดกวาน ดอกพดตานสอนใหฉนรถงการเปลยนแปลง อยางนอยๆ กเปนการเปลยนแปลงของเวลา และของอะไรบางสงบางอยางทฉนจะเขาใจในวนขางหนา ดอกพดตานจา เธอสอนใหฉนรจกคดขนมาบางแลวละ ... (นาฬกาดอกไม. 2532 : 28 – 29)

การเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลา ผเขยนใชวธบรรยายและพรรณนาฉากในชนบททมความเรยบงายเปนฉากทเกยวของกบธรรมชาต ทาใหผอานเกดจนตนาการโดยเลอกสรร

92

ถอยคาทบรรยายทาใหเกดภาพโดยฉากแสดงใหเหนความเปลยนแปลง ทาใหผอานเกดอารมณคลอยตามและเกดแนวคดตามทผเขยนตองการ

4.3 กลวธการเสนอแนวคดผานมมมองผเขยน กลวธการเสนอแนวคดผานมมมองของผเขยน เปนการเสนอดวยวธการทผเขยนเปนผรแจงเหนจรงทกอยางเกยวกบตวละคร ทงท เปนเหตการณและความรสกนกคดของตวละคร การเสนอดวยวธนผเขยนจะเปนผถายทอดความคดในมมมองของผเขยนในแงมมตางๆแกผอานทาใหผอานเขาใจเรองราวและเกดแนวคดตามจดมงหมายของผเขยน จากการศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวามกลวธการเสนอแนวคดผานมมมองของผเขยนจานวน 4 เรอง ดงตวอยาง

เรองไขเอยดบานเขาแกว เสนอแนวคดวา การดารงชวตตองเรยนรวถชวต สงแวดลอมและสงคมเพอการอยรอด โดยผ เขยนเลาเรองราววถชวตของเดกชาวสวนยางในจงหวดภาคใตของไทย ทาใหผอานรบรเรองราวการใชชวตทามกลางสงแวดลอมทเปนปาเขา ความเปนอยทตองตอสดนรนดวยวธตางๆ ดงขอความวา

ขาวของเสอตวใหญ กระพอไปทวโรงเรยน ครเรยกไขเอยดไปซกถามรายละเอยด เมอไดความแนนอนกประกาศใหนกเรยนทกคนระวงตว นกเรยนพากนตนเตน ชวตปาสอนใหเดกๆ รพษสงของเสอรายกวาเปนอนตรายอยางยงสาหรบบานปา ยงคนทตองลกขนกรดยางดวยแลว รสกหวาดกลวเปนพเศษ ครกาชบใหไขเอยดคอยฟงขาวของเสอตวน แลวมารายงานใหทราบทกวน เดกนอยยดอกดวยความภาคภมใจ เขากลายเปนผกลาหาญประจาโรงเรยนไปเสยแลว เสอลายพาดกลอนตวนน เขาเปนผพบเหนถนดมากกวาใคร สงทชาวบานเขาแกวกลวกนมาก มสองอยาง คอเสอกนคนกบไขมาลาเรย ทนมสภาพเปนปา ฝนตกชกทงป พนดนรมชนตลอดเวลา ยงกนปลองชกชมนก ชาวบานปวยเปนไขมาลาเรย เสยชวตปหนงนบสบคน แมของไขเอยดเองกเคยเปนไขมาลาเรย แทบเอาชวตไมรอด โชคดทพอแชมเขาใจ เรองน ไมยอมเชอวาเมยถกผเขา จงไมใหหมอกลางบานซดนามนต แกพาแมของไขเอยดไปอนามยอาเภอ รกษาดวยยาควนน นางทองสขจงรอดตายกบมาได สาหรบเสอและสตวปานน ทารายคนปละหลายคนเหมอนกน คนกรดยางหรอขนหาของปา ถกเสอตะปบลากเอาไปกนเสมอ เจาเสอรายตวลาสดน ไมรวาพเนจรมาจากไหน เขามาปวนเปยนแถวบานเขาแกว สรางความหวาดผวาใหกบชาวบาน ซงมอยดวยกนไมกหลงคาเรอน ไมกลาออกกรดยางตอนเชามด

(ไขเอยดบานเขาแกว. 2530 : 9)

93

เรอง บนสดขอบฟา เสนอแนวคดวา อสรภาพเปนสงทมคาตอทกชวต มนษยควรมอสระในรางกาย อสระในการแสดงความคดในสงทถกตองอยางเสร โดยเสนอแนวคดผานทศนะของผเขยนแสดงความรสกเกยวกบกรงแลวเปรยบเทยบกบคนในสงคม ทถกจากดอสรภาพ โดยผเขยนเขาใจถงจตใจและความรสกของนกทอยในกรง ดงขอความวา

นกในกรงไมไดมลมหายใจเพอตวเอง แตเพอผอนซงกนาแปลกสนด เหมอนกบคนทถกกาหนดชวตโดยสงคมไมเปนตวของตวเอง บางทสงคมกเปนเหมอนตาขายกรงนก ทคอยบงคบใหผคนตกอยในอานาจของมน

(บนสดขอบฟา. 2529 : 5)

เรองเหยยวขาดวน เสนอแนวคดวา มนษยตองดแลรกษาสตวปา สวนเดกๆ นน สามารถทาหนาทเปนผดแลรบผดชอบธรรมชาตไดเชนกน โดยผเขยนเสนอแนวคดผานมมมองของผเขยนวาการอนรกษควรเปนหนาทของทกคนดวย ไอหนและเฒาคงแมจะเปนนกอนรกษแตถายงมคนเฝาทาลายสตวปากคงสญไป ดงขอความวา เสยงปนลกซองชนดพเศษดงหแทบแตก รางของเหยยวขาดวนกระเดนผงไปทางเบองหลงเกอบสองวา ขนกระจยออกเปนชนๆ เลอดและเศษกระดกกระจายมองแทบไมทน รางทตปกผบๆอยนนกลายเปนซากไรวญญาณในพรบตา สาเรจแลวความตองการของผลา ทกอยางมนสนสดกนตรงนเอง (เหยยวขาดวน. 2527 : 75)

เรองเดกนอยกบตนไม เสนอแนวคดวา ตนไมมคณคาตอมนษยและสตว เราจงควรอนรกษตนไม โดยผเขยนเสนอแนวคดผานมมมองของผเขยนเกยวกบตนไมวาเวลาทยงไมตายผคนใชประโยชนและเหนความสาคญของมน แตพอมนตายคนกลบมองไมเหนคณคา ดงขอความวา ตนยางนาในวนน คอซากตนไมใหญทเอนเอยง ไมมความมนคงอกตอไป กงกานปราศจากใบ และเรมผหก ลาตนแหงกราน เปลอกแตกออกเปนหยอมและรวงหลนบอยครง บานเรอนถกสรางใกลตนยางเขาไปทกท โดยไมกลววามนจะหกโคนลงมากงใหญเบองลางถกคนปนขนไปตดทง กงสงกถกนาฝน เมอนานเขาทาใหรวงหลนลงไป ยางนาถกลมไปจากความคดของผคน (เดกนอยกบตนไม. 2533 : 13)

94

การเลาเรองในฐานะทผประพนธเปนผรแจงเหนจรงทกอยาง ตามท ไดพบเหนเหตการณเปนวธการเสนอ ดวยการเลาเรองของบคคลตามเหตการณทผเขยนไดพบเหนมา การถายทอดเรองราวตางๆ จงทาใหผอานทราบเหตการณ ความรสก การกระทา การแสดงออกของตวละครทกอยางแลวผเขยนจงสอดแทรกความคดใหแกผอาน

4. กลวธการเสนอแนวคดผานนทานซอนนทาน นทาน เปนการเลาเรองและทาหนาทเปนเครองมอในการสงสอน ทาใหเดกเกดการเรยนรไปพรอมกบความสนกสนานเพลดเพลน นทานมหลายรปแบบ เชน นทานเกยวกบสตว นทานคตสอนใจ วรรณกรรมสาหรบเดกมพนฐานและพฒนาคลคลายมาจากนทานจงมลกษณะรวมบางประการ เชน การใหขอคด คตเตอนใจ เปนตน จากการศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวามวธเสนอแนวคดดวยการเลาเรองผานนทานซอนนทานเพอใหเดกเกดแนวคด จานวน 2 เรอง ดงตวอยาง

เรองนทานปลายสกทอง เสนอแนวคดเรองความมเหตผลเกยวกบความงามทมาจากจตใจ ไมใชรางกาย ผเขยนเลาเรองทมาของปลายสกทองโดยซอนนทานเรองของพระธดาทมรปโฉมงดงาม แตดวยความอจฉากน ทาใหพระบดาสาปใหไปอยทแมนา แตดวยความรกของพระบดา จงชวยแกอาถรรพณ โดยขอใหเทพหนมสามองคแปลงเปนปลามาเตอนสต และเพราะปลามความดททาใหพระธดาไดสต เทพหนมจงเสกใหปลามชวตและเปนทมาของนทานปลายสกทอง ดงขอความวา

พระธดาทงสามเมอไดฟง จงบงเกดสตสมบรณ ระลกตวได เรอนรางทอปลกษณจากวชาแหงความชวรายของนางปรงกาส กหมดสนไป กลบกลายเปนความงดงามดจเดม และพนจาก คาสาปของพระบดาอกดวย เทพหนมทงสาม กลบคนรางเดม ปลอยซากปลาทเกดจากการแปลงกายไวในลานา และกอนททงหมดจะเดนทางกลบ เทพหนมองคแรกกอธษฐานขนวา “ขอใหปลานอยทงสาม มชวตเกดขน และมดวงตาสแดงประดจทบทมจากบารมความงามของพระธดารนต” เทพหนมองคทสองกอธษฐานขนวา “ขอใหปลายนอย มแถบดาเจดแถบยาวตามลาตวจากหวไปหาง เพอระลกถงบารมความงาม ของพระธดาบค” เทพหนมองคทสามกอธษฐานขนวา “ขอใหปลานอยมครบเปนสสม และมเกลดเปนสทอง เพอระลกถงบารมความงามของพระธดา ซองกะเลย” พระธดารนต บค และซองกะเลย ทรงรวมกนตงชอปลา ทรงอธษฐานพรอมกนวา

95

“ปลานอยทไดเตอนสตเราทงสาม ขอใหเจามนามวา ปลายสกทอง ตงแตบดนเปนตนไป” (นทานปลายสกทอง. 2538 : 48 - 49)

เรอง นทานตนตาล เสนอแนวคดวา ลกทกตญตองรจกบญคณและตอบแทนบญคณของแม โดยผเขยนเลาเรองเปนนทานซอนนทานเรองของหมบานหนงทภรรยาของนายบานไมยอมพดกบใคร จงถกหญงสาวทรกนายบานแตนายบานไมสนใจใสความวาทภรรยานายบานไมพดกบใครเพราะนางเปนเสอสมง แตแทจรงแลวภรรยานายบานพดกบใครไมไดเพราะเคยทาความผดไวทเมองลบแล ถาพดใหใครไดยนเสยงโดยทไมไดดมนาหวานจากตนตาลมากอนคนนนจะตาย แลวจงบอกกาเนดของตนตาลผลไมวเศษจากเมองลบแลวามทมาจากความกตญของลกทรบผดแทนแม แลวใชเวลารอคอยอนยาวนานเพอใหตนตาลเจรญเตบโต ดงขอความวา

พวกเราทกคนจะชวยกนปลกตนตาล ตนไมวเศษแหงเมองลบแล ใหขยายแพรไปทว ทงทองทง ชายปาและภเขา เพอผทจะไดดมนาหวานจากตนตาลมมากขน และไมลมวาครงหนงมชายหนมผกตญตอมารดานาตนตาลนมาปลก ชวยใหชาวบานเขาใจมารดาของตนถกตอง นายบานบอกลาลกบานทกคน แลวจงเดนทางไปหาภรรยา มอบใหลกชายทาหนาทนายบานแทน ชายหนมปกครองหมบานดวยความสขตลอดมา เขาและลกบานทกคนชวยกนนาผลตาลไปปลกตามทองทง ชายปา ชานเมอง และภเขาสง เพอทกคนจะไดมโอกาสชมรสหวานของนาตาล และเปนทระลกวาครงหนงชายหนมผหนงไดใชเวลารอคอยอนยาวนาน สาหรบใหชาวบานทกคนไดรบรวา มารดาของเขาไมใชนางเสอสมง ทกวนนเราสามารถเหนตนตาลไดทวไป ตามทองทงนา ชายปา ชานเมอง แมนกระทงบนภเขา ตนตาลมกาเนดใหเหนตงแตนนมา จนบดนและตลอดไป ... (นทานตนตาล. 2533 : 31 - 32)

กลวธการเสนอแนวคดผานนทานซอนนทานจากตวอยางขางตน เปนการปลกฝงแนวคดเก ยวกบจรยธรรมในเรองความมเหตผล และ แนวคดเรองความรกความผกพนในครอบครว โดยผเขยนผกเรองราวและเหตการณตาง ๆ ทาใหผอานสนใจเรองราวในสวนทเปนเนอหา แลวผเขยนจงแฝงคตสอนใจ ทาใหผอานสนกสนานและเกดแนวคดเกยวกบจรยธรรมดวย จากการศกษากลวธการเสนอแนวคดตางๆ ในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ไดแก การเสนอแนวคดผานตวละครม 2 วธคอ การเสนอแนวคดผานบคลกลกษณะและพฤตกรรมของตวละคร และการเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละคร การเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละครเปนกลวธทผเขยนใชมากทสด สวนการเสนอแนวคดผานฉาก โดยการเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานท และ การเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลาจะเปนฉากท

96

แสดงใหเหนบรรยากาศแบบชนบท ทาใหเกดความรสกตระหนกในคณคาและความงดงามของธรรมชาต สวนการเสนอแนวคดผานมมมองผเขยน และการเสนอแนวคดผานนทานซอนนทาน ผเขยนนามาใชเปนกลวธเสนอแนวคดทผเขยนตองการดวยเชนกน ซงกลวธการเสนอตางๆทผเขยนเลอกใช ทาใหผอานเกดแนวคดตามทผเขยนตองการ

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ มจดมงหมายเพอวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ในดานแนวคดและกลวธการเสนอ โดยศกษาวรรณกรรมสาหรบเดกประเภทบนเทงคด จานวน 37 เรอง ผลการศกษาสามารถสรป อภปรายผล และมขอเสนอแนะดงตอไปน

สรปผลการศกษา การศกษาแนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวาแนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณมบทบาทในการสงเสรมพฒนาการดานตางๆของเดก คอ ดานอารมณและจตใจ ดานสงคม ดานสตปญญา และดานรางกาย โดยวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณมแนวคดทสมพนธกบพฒนาการดานตางๆ ดงน แนวคดดานอารมณและจตใจ พบวาม 2 ประเดนคอ เรองจรยธรรม และ เรองความรกความผกพนในครอบครวเรองจรยธรรมผเขยนเสนอแนวคดเพอใหเดกประพฤตตามคณลกษณะทพงประสงค คอ เรองความรกสตว เรองการตระหนกถงคณคาทางจตใจ เรองการทะนถนอมของเลน เรองการมจตใจทงดงาม เรองการยอมรบตวเอง เรองความเสยสละ เรองความอตสาหะ และเรองความเมตตา สวนเรองความรกความผกพนในครอบครววรรณกรรมสาหรบเดกของ ส.พมสวรรณ มเนอหากลาวถงครอบครวทสมบรณทกเรอง ไมมเรองใดทกลาวถงปญหาครอบครวแตกแยก สวนปญหาทเกดขนมสาเหตมาจากบคคล ภายนอกครอบครว แตดวยความรกความผกพนการชวยเหลอไมทอดทงกน ทาใหครอบครวผานอปสรรคและกลบมาอยดวยกนอยางมความสข

แนวคดดานสงคมพบวาม 4 ประเดน คอ เรองการดารงชวตในสงคม เรองการพฒนาสงคม เรองการอนรกษสงแวดลอมทางธรรมชาต และเรองความตองการขนพนฐานของมนษยในสงคม เ รองการดารงชวตในสงคมผเขยนเสนอแนวคดเกยวกบการดารงชวตอยางมความสขดวยการอยอยางพอเพยง ตามแนวพระราชดารทฤษฎเศรษฐกจพอเพยง และดารงชวตอยางเรยบงายพงพาธรรมชาต เรองการพฒนาสงคม เสนอแนวคดวาคนในสงคมทมเมตตาธรรมไมเบยดเบยนกน สมาชกในสงคมจะอยรวมกนอยางมความสข เรองการอนรกษสงแวดลอมธรรมชาต ส.พมสวรรณ เสนอแนวคดเกยวกบการอนรกษธรรมชาตวาเปนหนาทของทกคนเดกกมสวนชวยดแลสงแวดลอมโดยมบทบาทเปนผอนรกษและมจตสานกในการใชทรพยากรธรรมชาตอยางหวงแหน แนวคดเกยวกบความตองการขนพนฐานของมนษยในสงคมผเขยนเสนอแนวคด

98

วาทกคนมอสรภาพในรางกายและความคด สงคมไมควรตกรอบเหมอนกรงขบแคบๆ ควรใหผคนไดมโอกาสแสดงความคดเหน

แนวคดดานสตปญญาพบวาม 3 ประเดนคอ เรองการใชสตปญญาและไหวพรบ เรองการเสวงหาความร และเรองการเสรมสรางสตปญญาดวยอาหารเสรม เรองการใชสตปญญาและไหวพรบผเขยนเสนอแนวคดวา เดกตองมสตปญญาเฉลยวฉลาด รจกแกไขปญหาเฉพาะหนาอยางมไหวพรบ เดกทมทกษะการคดแกปญหาเปนจะทาใหตนรอดพนจากอนตรายตางๆ ได เรองการใหแสวงหาความร เสนอแนวคดวาเดกตองหมนแสวงหาความรอยเสมอ สวนเรองการเสรมสรางสตปญญาดวยอาหารเสรม เสนอแนวคดวานมเปนอาหารเสรมทบารงสมองและพฒนาสตปญญาของเดก แนวคดดานรางกาย พบวามประเดนเดยว คอ เรองการใหความรทางดานสขภาพเกยวกบโรคภยไขเจบ ไดแก โรคไขเลอดออก โรคไขมาลาเรย โรคคอพอก และโรคพยาธปากขอ โดยเสนอแนวคดวาเดกตองมความรทางดานสขภาพและมสขอนามยทดเพอปองกนตนเองใหหางไกลจากโรคเตบโตเปนผใหญทรางกายสมบรณแขงแรง เปนกาลงในการพฒนาประเทศชาตได กลวธการเสนอแนวคดในวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวาม 4 วธ คอ กลวธการเสนอแนวคดผานตวละคร กลวธการเสนอแนวคดผานฉาก กลวธการเสนอแนวคดผานมมมองผเขยน และกลวธการนาเสนอแนวคดผานนทานซอนนทาน กลวธการเสนอเสนอแนวคดผานตวละครแบงเปน การเสนอแนวคดผานลกษณะและพฤตกรรมของตวละคร และการเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละคร โดยใหผอานทราบความรสกนกคดและพฤตกรรมของตวละคร ตวละครทมบทบาทในการเสนอแนวคดสวนใหญคอตวละครเดกซงมวยใกลเคยงกบผอาน มความสนใจคลายกน เนอหาสวนใหญมกจะมสตวเขามาเกยวของเสมอ เพอใหเดกเรยนรเรองชวตสตวและมจตใจเมตตาตอสตว การเสนอแนวคดผานบทสนทนาของตวละครผเขยนนามาใชในวรรณกรรมมากทสด โดยใหตวละครสนทนากนสน ๆ ใหเดกเขาใจงายๆ แลวจงสอดแทรกแนวคดทผเขยนตองการใหเกดแกเดกลงไปในวรรณกรรม กลวธการเสนอแนวคดผานฉากแบงเปน การนาเสนอแนวคดผานฉากทเปนสถานท และการนาเสนอแนวคดผานฉากทเปนเวลา พบวา ส. พมสวรรณ มกลวธการนาเสนอแนวคดผานฉากทเปนชนบทเปนสวนใหญ โดยผเขยนบรรยายฉากใหเหนบรรยากาศแบบชนบทไดอยางชดเจน และนาผอานไปสการเรยนรเรองธรรมชาตไดเปนอยางด ทาใหเกดความรสกตระหนกในคณคาและความงดงามของธรรมชาต วรรณกรรมสาหรบเดกของส.พมสวรรณใหความสาคญกบฉากทกเรอง โดยเฉพาะแนวคดทเกยวกบการอนรกษธรรมชาต กลวธการเสนอแนวคดผานมมมองผเขยนมลกษณะเปนวธการเลาเรองในฐานะผประพนธเปนผรจรงทกอยางโดยผเขยนนาเสนอเรองราวและเหตการณตางๆ จากนนผเขยนจงสอดแทรกทศนะของตนแกผอาน กลวธการนาเสนอแนวคดแบบนทานซอนนทาน พบวาผเขยนใชวธการเสนอแนวคดโดยการเลาเรองเพอใหเดกสนใจ เกดความ

99

สนกสนานเพลดเพลน ใหขอคดเปนนทานเกยวกบตานานและเกยวกบสตวเพอแสดงแนวคดเรองจรยธรรม

อภปรายผล จากการวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ พบวาวรรณกรรมสาหรบเดกของนกเขยนทานนมความแตกตางกนในเรองกลมอายของเดกทอาน เชน เรองฟาจาอยารอง เรองพอจาแมจา เหมาสมกบเดกวย 3 - 5 ป สวนเรองเหยยวขาดวน เรองนกสบนมสด เรองบนสดขอบฟา เรองไผคอมแคระ เรองคณยาผจญภย เหมาะสมกบเดกกอนวยรน ทงนอาจเปนเพราะผเขยนตองการนาเสนอเพอใหเดกหลายกลมอายไดอานวรรณกรรมของตน สวน แนวคดทนาสนใจไดแก แนวคดดานอารมณและจตใจ และแนวคดดานสงคม แนวคดดานอารมณและจตใจกอใหเกดคณลกษณะอนพงประสงคทสงคมตองการ ผเขยนใหความสาคญกบจรยธรรมเปนอยางมากพจารณาไดจากแนวคดดานอนๆทไมไดมงเนนเรองจรยธรรม แตผเขยนไดแฝงแนวคดเกยวกบจรยธรรมไวดวย สวนแนวคดดานสงคม กลาวถง เรองการดารงชวตในสงคมเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงซงเปนเรองทเหมาะสมกบสถานการณในปจจบนน สวนเรองการอนรกษสงแวดลอมธรรมชาต วรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณไดชวยสงเสรมและเนนใหเดกมบทบาทเปนผอน รกษสงแวดลอมธรรมชาต โดยกาหนดใหตวละครเอกในเรองเปน

ตวละครอดมคตทมจตใจรกและหวงแหนธรรมชาตและเปนตวอยางทดแกเดกนอกจากนงานเขยนของ ส. พมสวรรณยงใหความรเกยวกบสตวตางๆ ส.พมสวรรณ และมกจะถายทอดเรองราวชวตความเปนอยของสตวโดยสอดแทรกในวรรณกรรมโดยตลอด ทงนเปนเพราะผเขยนมอาชพเปนขาราชการประมง จงมความถนดในการถายทอดเรองราวเกยวกบสตวนาเปนอยางด สวนเรองราวของสตวอนนอกจากสตวนากปรากฏในวรรณกรรมเชนกน แสดงใหเหนวา ส. พมสวรรณเปนผทมความสนใจเกยวกบธรรมชาตและการอนรกษธรรมชาต เมออานวรรณกรรมของนกเขยนทานนผอานจะไดรบความรเกยวกบธรรมชาตวทยาอยางมากมาย สวนแนวคดดานสงคมนนผเขยนเสนอแนวคดไวอยางนาสนใจแตจะนาสนใจมากขน หากผ เ ขยนเสนอเนอหาเกยวกบปญหาสงคมทสะทอนใหเหนความเปนจรงในสงคมปจจบน เชน ปญหาครอบครว ปญหาเดกตดยา ปญหาเดกตดเกม ซงปญหาเหลานเปนปญหาทพบในสงคมปจจบนและทวความรนแรงมากยงขน ปญหาตางๆนจะดงดดความสนใจของผอานไดมากขน และทาใหวรรณกรรมสาหรบเดกของส. พมสวรรณมคณคาตอสงคมมากยงขน

100

ขอเสนอแนะ จากการศกษาวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ ส. พมสวรรณ ผวจยมขอเสนอแนะ ในการศกษาคนควาเพมเตม ดงน

1. ศกษาแนวคดและกลวธการเสนอวรรณกรรมสาหรบเดกของนกเขยนทานอน

2. ศกษาเปรยบเทยบวรรณกรรมสาหรบเดกระหวางนกเขยนทานอนในดานแนวคด

และกลวธการเสนอ

บรรณานกรม

102

บรรณานกรม

กหลาบ มลลกะมาส. (2522). วรรณกรรมไทย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง. . (2525). ความรทวไปทางวรรณคดไทย. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง. เกษม จนทรแกว. (2530). วทยาศาสตรสงแวดลอม (ฉบบปรบปรงใหม). กรงเทพฯ: โครงการบณฑตศกษา สาขาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรรณการ นาคอย. (2523). การวเคราะหหนงสอสาหรบเดกวย 6 - 9 ป ทพมพใน ประเทศไทย ตงแตป พ.ศ.2520 - 2522. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. กฤษณา ผลชวน. (2524). การวเคราะหเนอหาสาหรบเดกอาย 6 - 12 ป ทพมพใน ประเทศไทย ตงแตป พ.ศ.2515 ถง พ.ศ.2519. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. จนตนา ใบกาซย. (2534). การจดทาหนงสอสาหรบเดก. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน. จนทนย พานชผล. (2523). การวเคราะหเนอหาหนงสอสาหรบเดกทแปลเปนภาษาไทย ตงแตป พ.ศ.2520 - พ.ศ.2522. วทยานพนธ อ.ม. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. อดสาเนา. ดวงเดอน พนธมนาวน. (2524). จรยศาสตรศกษา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ทศนา แขมณ. (2543). “ทฤษฎใหมกบการศกษา”, ขาราชการคร. 20(2) : 2-14; ธนวาคม

2542-มกราคม 2543. ทองสก เกตโรจน. (2519). การเขยนแบบสรางสรรค. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง. นวต เรองพานช. (2528). การอนรกษทรพยากรและสงแวดลอม. กรงเทพฯ : เฉลมชาญการพมพ บนลอ พฤกษวน. (2521). วรรณกรรมกบเดก. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. ประทป เหมอนนล. (2533). วรรณกรรมไทยในปจจบน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ :

เจรญวทยการพมพ. ปราณ เชยงทอง. (2526). วรรณกรรมสาหรบเดก. ชลบร : คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ บางแสน. แพง ชนพงศ . (2540). การวเคราะหบทความดานจรยธรรมของเดกปฐมวยในนตยสาร

สาหรบครอบครว. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

รถพร ซงธาดา. (2531). หนงสอสาหรบเดก. มหาสารคาม : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

มหาสารคาม.

103

ราชบณฑตยสถาน. (2542). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. วนย วระวฒนานนท. (2532). กระบวนการสงแวดลอมศกษา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. วภา กงกะนนท. (2533). วรรณคดศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. วรยะ สรสงห. (2524). การเขยนเรองสาหรบเดก. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช.

วรยะ สรสงห. (2514). “การจดทาวรรณกรรมสาหรบเดก”, วารสารหองสมด. 15 : 6

พฤศจกายน - ธนวาคม, 2514. สรนธร เทพรตนราชสดา, สมเดจพระเจาลกเธอเจาฟา. (2519). “หองสมดในทศนะของ ขาพเจา”, ใน ทระลกงานสปดาหหองสมดครงท 1 พ.ศ.2519. หนา 2. กรงเทพฯ : สมาคมหองสมดแหงประเทศไทย. สนทร มพรอม. (2522). การวเคราะหหนงสอสาหรบเดกฉบบชนะการประเมน. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ส. พมสวรรณ (นามแฝง). (2525). ชวตเดกรมนากบปลาไทย. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2527). ไผคอมแคระ. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. . (2527). เหยยวขาดวน. กรงเทพฯ : บรรณกจเทรดดง. . (2527). ในนามปลา. กรงเทพฯ : บรรณกจเทรดดง. . (2528). บานไรปลายนา. กรงเทพฯ : บรรณกจเทรดดง. . (2528). ชายปา. กรงเทพฯ : บรรณกจเทรดดง. . (2528). หบเขาดาวลกไก. กรงเทพฯ : บรรณกจเทรดดง. . (2529). สามคบเพอนรก. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. . (2529). บนสดขอบฟา. กรงเทพฯ : บรรณกจเทรดดง. . (2529). คณยาผจญภย. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. . (2530). เกษตรกรหาไร. กรงเทพฯ : องคการคาครสภา. . (2530). ไขเอยดบานเขาแกว. กรงเทพฯ : องคการคาครสภา. . (2531). ฟาจาอยารอง. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2531). สามพนอง. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2531). ชวตคนรกปลาแหงบานชายคลอง. กรงเทพฯ : นานมบคส. . (2532). นาฬกาดอกไม. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2532). เมองมดแดง. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2532). วาวจะเปนนก. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2533). เดกนอยกบตนไม. กรงเทพฯ : ตนออ.

104

. (2533). นกกระจบ. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2533). นทานตนตาล. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2533). บานปลาทอง. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2534). กลาผจญภย. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2536). ขโมยอยไหน. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2536). พอจาพอแม. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. ส. พมสวรรณ (นามแฝง). (2537). รบกบหน. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2537). นกสบนมสด. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2538). ลยอเพอนรก. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2538). บานสขใจ. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2538). ทนงเทยวปา. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2538). ชายชรากบนกนางนวล. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช. . (2538). นทานปลายสกทอง. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2538). รายกวาเสอ. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. . (2539). หนไลกาผจญภย. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2538). มาบน. กรงเทพฯ : ตนออ 1999. . (2540). สะพานสายรง. กรงเทพฯ : ตนออ. . (2540). บานเขาบานเรา. กรงเทพฯ : สถาบนพระปกเกลา กระทรวงศกษาธการ. ศวพรรณ โหระกล. (2535). การวเคราะหวรรณกรรมสาหรบเดกของ วรยะ สรสงห ในชวง ป พ.ศ.2515 - 2532. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ประสานมตร. อาภรณ พกกะมาน. (2528). การศกษาการสอนศลธรรมเพอสรางพทธธรรมจรยาในสงคมไทย. กรงเทพฯ : เจรญผลการพมพ. Tooze, Ruth. (1969). Storytelling. Englewood Ciffs, Prentice-Hall. 268 p. “Wrinters, Workshop on Children’s Books.” (1980). Newsleters. 1 : 10 January.

ภาคผนวก ประวตผเขยน

106

ประวตของ ส. พมสวรรณ

ชอ - นามสกล นายสมฤทธ พมสวรรณ

ชวตเบองตน เกดวนท 29 มนาคม 2491 ทอาเภอทาศาลา จงหวดนครศรธรรมราช

นามปากกา ส. พมสวรรณ, ฤทธยากร การศกษา ครศาสตรบณฑต สถาบนราชภฎพระนครศรอยธยา อนปรญญาวทยาศาสตรเกษตร สถาบนราชภฎเพชรบรวทยาลงกรณ ระดบอาชวะ วทยาลยเกษตรกรรมนครศรธรรมราช

ชวตการทางาน รบราชการกรมประมง ปจจบนเกษยณอายกอนกาหนดในป 2542

ผลงาน ไดรบรางวลดเดนและรางวลชมเชยจากการประกวดงานสปดาห หนงสอแหงชาต

รางวลดเดน ไดแก เหยยวขาดวน บนสดขอบฟา พอจาแมจา รางวลชมเชย ไดแก ไผคอมแคระ คณยาผจญภย เดกนอยกบตนไม และ นกสบนมสด

เรองบนสดขอบฟานอกจากไดรบรางวลดเดนจากการประกวดงานสปดาห หนงสอแหงชาตแลวยงไดรบใบประกาศนยบตร IBBY (THE INTERNATIONAL BOARD ON BOOKS FOR YOUNG PEOPLE AWARDS A CERTIFICATE OF HONOUR FOR WRITING. 1998)

เขยนหนงสอใหกรมวชาการ เพอใชประกอบการเรยนการสอน ไดแก กลาผจญภย ทนงเทยวปา รายกวาเสอ หมบานสขใจ ลยอเพอนรก

บานเขาบานเรา และรบกบหน

เขยนหนงสอรายปกษ รายวน ใหสานกพมพ

เปนวทยากรรบเชญจากสถาบนตางๆเชนกรมวชาการกระทรวงศกษาธการ

องคการคาครสภา สานกงานการประถมศกษาจงหวดเกยวกบแนวทาง การเขยนหนงสอ

ประวตยอผทาสารนพนธ

108

ประวตยอผทาสารนพนธ

ชอ ชอสกล นางสาวจฑามาศ สขขาจรญ

วนเดอนปเกด 9 มกราคม 2520

สถานทเกด กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 164/54 ถ.เพชรเกษม แขวงวดทาพระ เขตบางกอกใหญ กรงเทพฯ 10600

ตาแหนงหนาทการงานปจจบน อาจารย 1 ระดบ 5

สถานททางานปจจบน โรงเรยนวดประดฉมพล สานกงานเขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร

ประวตการศกษา พ.ศ.2538 มธยมศกษาปท 6

จากโรงเรยนสตรวดระฆง กรงเทพมหานคร พ.ศ.2542 ครศาสตรบณฑต (คบ.) ภาษาไทย

จากสถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา พ.ศ.2549 การศกษามหาบณฑต (กศ.ม.) ภาษาไทย

จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ