โครงการวจย การตดตามและประเมนผล จากการปฏบตตามแผนงาน เพอบรรลเปาหมายทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย มถนายน 2559

ภาพรวมของโครงการ

2 7/08/58

ความส าคญของการศกษา

อบตเหตทางถนนสรางความเสยหายตอชวตและเศรษฐกจของประเทศไทย • จ านวนผเสยชวตเฉลย

ระหวางป 2542-2552 มคาเทากบ 19.92 คน ตอประชากร 1 แสนคน (สตช.)

• มลคาสญเสยทางเศรษฐกจ มากกวา 200,000 ลานบาทตอป (กรมทางหลวง, 2550)

ประเทศไทยด าเนนงาน “ทศวรรษความปลอดภยทางถนน” ตามกรอบปฏญญามอสโก • การก าหนดเปาหมาย

ลดอตราการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนต ากวา 10 คน ตอประชากรหนงแสนคนในป 2563 ตามมาตรฐานสากล

การศกษาในการก าหนดเปาหมาย ตดตาม และ

ประเมนนโยบายดานความปลอดภยทางถนน เพอใหบรรลเปาหมาย “ทศวรรษความปลอดภยทางถนน"

3 7/08/58

วตถประสงคของการศกษา

• เพอวเคราะห ประเมนและตดตาม ผลจากแผนงานและมาตรการลดอบตเหตทางถนน ตามทศวรรษความปลอดภยทางถนน

• เพอวเคราะหเปาหมายของทศวรรษความปลอดภยทางถนนและแนวทาง การด าเนนนโยบายใหสอดคลองกบเปาหมาย

• เพอเสนอแนะกระบวนการประเมนผลทางเศรษฐศาสตรของมาตรการดานความปลอดภยทางถนน

• เพอก าหนดตวชวดเพอการก ากบและตดตามแผนงานและมาตรการ ลดอบตเหตทางถนน ตามทศวรรษความปลอดภยทางถนน

4 7/08/58

แผนการด าเนนงาน • กรอบแนวคดหลกของโครงการ คอ การศกษา 1) การก าหนดเปาหมายของนโยบายความปลอดภยทางถนน และ 2) การก ากบ ตดตาม และประเมนผล

5 7/08/58

หวขอในการบรรยาย

I. สถานการณดานความปลอดภยทางถนนของไทยในปจจบน

II. วธในการพจารณาเพอจดท ามาตรการ/โครงการ

7/08/58 6

สถานการณดาน ความปลอดภยทางถนน ของไทยในปจจบน

จ านวนผเสยชวตกบ เปาหมายทศวรรษความปลอดภยทางถนน

8 7/08/58

ทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนน • คณะรฐมนตรก าหนดใหป 2554 – 2563 เปนทศวรรษแหงความปลอดภยทางถนนส าหรบประเทศไทย เมอวนท 29 ม.ย. 2553 • เปาหมาย คอ ลดอตราการเสยชวตตอประชากร 1 แสนคน ใหไดรอยละ 50 ตามกรอบปฏญญามอสโก (โดยใชฐานขอมลส านกงานต ารวจแหงชาต, ตช.)

• กรอบแนวทางการด าเนนงานของไทย

ลดอตราการเสยชวตจาก 19.92 คน ตอประชากร 1 แสนคน ในป 2554

ใหต ากวา 10 คน ตอประชากร 1 แสนคน ภายในป 2563

สงเสรมการ สวมหมวกนรภย

ลดพฤตกรรมเสยงจากการเมาแลวขบ

ลดพฤตกรรมเสยงจากการใชความเรว

เกนก าหนด

พฒนาสมรรถนะของผใชรถใชถนน

ยกระดบมาตรฐานยานพาหนะปลอดภย แกไขปญหาจดเสยง พฒนาระบบ

การแพทยฉกเฉน

พฒนาระบบบรหารจดการความ

ปลอดภยทางถนน 7/08/58 9

• ภายใตเปาหมายทศวรรษฯ (ลดจ านวนผเสยชวตรอยละ 5 ตอป) ฐานขอมล สนย. (2554–2555) พบวา ม 26 จงหวดทจ านวนผเสยชวตลดลงมากกวา รอยละ 5 ตอป เชน อดรธาน สมทรสาคร เปนตน ในขณะท จงหวดทมอตราการเสยชวตเพมขนมากกวารอยละ 5 ตอป จ านวน 35 จงหวด เชน บงกาฬ ตาก นนทบร เปนตน

จ านวนผเสยชวตกบเปาหมายทศวรรษฯ

-53.15%

-25.00%

-10.93%

-5.02%

-60% -50% -40% -30% -20% -10% 0%

อดรธาน

สมทรสาคร

หนองคาย

ตราด

แพร

พระนครศรอยธยา

สมทรปราการ

สตล

ล าปาง

อางทอง

พจตร

สราษฎรธาน

เพชรบรณ

นาน

ปตตาน

ยะลา

ก าแพงเพชร

พษณโลก

อตรดตถ

สรนทร

มกดาหาร

เชยงราย

พะเยา

กรงเทพฯ

รอยเอด

กลมจงหวดทมรอยละ จ านวนผเสยชวต (สนย.) ระหวางป 2554-2555

ลดลงมากกวารอยละ 5

รอยละการเปลยนแปลงผเสยชวต

5.73% 6.60%

58.33% 90.00%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

จนทบร นครปฐม สงขลา

สกลนคร นครนายก

กระบ นครศรธรรมราช

ชลบร นครสวรรค

พทลง นครพนม

มหาสารคาม ชยภม

กาญจนบร เลย

บรรมย ยโสธร

อ านาจเจรญ ศรสะเกษ ล าพน สระบร ชยนาท

ประจวบครขนธ พงงา สโขทย

แมฮองสอน สมทรสงคราม

ภเกต เพชรบร ปทมธาน

หนองบวล าภ กาฬสนธ นนทบร ตาก

บงกาฬ

กลมจงหวดทมรอยละ จ านวนผเสยชวต (สนย.) ระหวางป 2554-2555

เพมขนมากกวารอยละ 5

รอยละการเปลยนแปลงของจ านวนผเสยชวต

7/08/58 10

• ขอสงเกตจากการก าหนดเปาหมายจ านวนผเสยชวต อตราตอประชากร 1 แสนคน เปนการละเลยประเดนเรองของจ านวนประชากรแฝงในแตละจงหวด

0

10

20

30

40

50

60

คนตอแสนประช

ากร

อตราการเสยชวตตอแสนประชากร

ตช. 2555 ตช. 2556 สนย. 2555 สนย. 2556

- 2,000,000 4,000,000 6,000,000 8,000,000

10,000,000 12,000,000 14,000,000

คาเฉลยป 2555

-2556 (คน) จ านวนผมาเยยมเยยน ประชากร และแรงงานตางดาว

ผมาเยยมเยยน ประชากร แรงงานตางดาว

ขอสงเกตจากการก าหนดเปาหมาย

7/08/58 11

การก าหนดปฐานดวยคาเฉลย – การใชคาเฉลยในชวงป 2542-2553 เปนปฐาน จะไดคาทสงกวาจ านวนผเสยชวตในปลาสด ซงไมสะทอนความเปนจรงในการตงเปาหมาย

– การใชคาเฉลยในชวงป 2552-2553 เปนปฐาน จะสรางแรงจงใจในการด าเนนงานมากกวาการใชคาเฉลยในชวงป 2542-2553 เปนปฐาน (Wittenberg et. al, 2012)

การก าหนดเปาหมายระดบจงหวดทรอยละ 50 เทากนทวประเทศ – ยากแกการปฏบตจรง ส าหรบจงหวดทด าเนนมาตรการไดอยางเตมศกยภาพ หรอมจ านวนผเสยชวตทต า

– การก าหนดกรอบเปาหมายตามกลมจงหวด รวมถงก าหนดอตราขนต าและเพดานในแตละกลมจงหวด จะมความเปนไปไดในการบรรลเปาหมายมากกวา (Wittenberg et. al, 2012)

ขอสงเกตจากการก าหนดเปาหมาย

7/08/58 12

โมเดลการบรหารจดการอบตเหตทางถนน 3 ระดบ

โมเดลการจดการความปลอดภยทางถนน

การบงคบใชกฎหมาย

การปรบปรงเชงโครงสราง

การเปลยนพฤตกรรมผใชรถใชถนน

– ควรท าอยางจรงจงและสามารถท าไดทนท เหมาะกบในชวงทจ านวนการท าผดกฎหมายยงไมลดลง

– ผลของมาตรการจะเหนไดชดเจน แตในระยะนงจะไมสามารถลดอบตเหตไดอก

– ควรเกดขนตอทนท เมอมการบงคบใชกฎหมายอยางจรงจงไปแลวสกระยะ

– ไมควรด าเนนมาตรการในขนนเพยงอยางเดยว โดยปราศจากการบงคบใชกฎหมาย

– ผลของมาตรการจะเหนไมชดเจนเทากบการบงคบใชกฎหมาย

โครงสรางพนฐาน โครงสรางการบรหารจดการ โครงสรางวศวกรรมยานยนต – การสราง awareness

ใหกบผใชรถใชถนน

หมวกนรภยภเกต จงหวดสงขลา

หมวกนรภยในชมชนเมองของทกจงหวด VS. ภกต

7/08/58 13

วธในการพจารณาเพอจดท ามาตรการ/โครงการ

ประเดนน าเสนอ

I. Best Practice Measures (BPM) คออะไร?

II. ตวอยางของ BPM ในตางประเทศ

III. มาตรการในประเทศของบางจงหวดทสามารถพฒนาเปน BPM

7/08/58 15

สวนท 1 Best Practice Measures (BPM) คออะไร?

16 7/08/58

Best practice Measure (BPM) • มาตรการทเหมาะสมทสดกบการแกไขปญหาดานของแตละพนท ซงมองคประกอบดงน

7/08/58 17

1. สามารถก าหนดเปาหมายทชดเจนของมาตรการ (Focus of the measure)

2. ทราบขนาดของปญหาจากเปาหมายทจะแกไข (Size of road safety problem)

3. สามารถคาดหวงผลตอการสรางความปลอดภย (Expected effects on safety)

4. ไดพจารณาความคมคากอนตดสนใจด าเนนมาตรการ (Cost and benefits)

5. บรรลผลส าเรจ โดยสามารถประเมนผลได (Effectiveness)

6. ไดรบการยอมรบจากสาธารณะ (Public acceptability)

7. มความยงยนในการปฏบต (Sustainability)

8. สามารถถายทอดการด าเนนงานใหกบตางพนทได (Transferability) ทมา: SUPREME (2005)

ค าจ ากดความแตละองคประกอบของ BPM • สามารถก าหนดเปาหมายทชดเจนของมาตรการ (Focus of the measure) ตองสามารถก าหนดปญหาทตองการจะแกไขใหชดเจน มแนวคดทถกตองวามาตรการจะแกไขปญหาทเกดขนไดอยางไร

• สามารถทราบขนาดของปญหาทจะแกไข (Size of road safety problem) ทราบวามาตรการจะตองแกไขปญหาทกอใหเกดความสญเสยจากอบตเหตทางถนนในสดสวนทสง ทงการบาดเจบและเสยชวต

• ตวอยาง

7/08/58 18

• จ านวนอบตเหตจากการขบรถดวยความเรวเกนก าหนดของพนทในเขตเทศบาลเพมขน X% ตอป คดเปนมลคาความเสยหาย y ลานบาทตอป ปญหา

• สดสวนของอบตเหตจากสาเหตดงกลาวสงทสดในพนท ขนาดของปญหา

• สรางวงเวยนเพอใหรถชะลอความเรว ณ จดเสยง แนวคดของมาตรการ

ค าจ ากดความแตละองคประกอบของ BPM • สามารถคาดหวงผลตอการสรางความปลอดภย (Expected effects on safety) สามารถประเมนผลของมาตรการเชงปรมาณทคาดวาจะเกดขน กอนด าเนนมาตรการ ผลตอจ านวนอบตเหต หรอผลตอการเปลยนแปลงปจจยเสยงตอการเกดอบตเหต

• ตวอยาง

7/08/58 19

มาตรการ • สรางวงเวยนเพอใหรถชะลอความเรว ณ จดเสยง

ผลทคาดวาจะเกดขน • สามารถลดจ านวนอบตเหตไดอยางนอย 20% ตอป

ค าจ ากดความแตละองคประกอบของ BPM • สามารถพจารณาความคมคาในการตดสนใจด าเนนมาตรการ (Cost and benefits) สามารถประเมนประโยชนจากการลดอบตเหตและตนทนทเกดขนจากการด าเนนมาตรการ

เลอกด าเนนมาตรการทใหประโยชน มากกวา ตนทนทเกดขน สามารถวเคราะห Cost-Benefit Analysis (CBA) เพอตดสนใจเลอกด าเนนมาตรการทเหมาะสม ภายใตขอจ ากดดานตนทน โดยประเมนในรปของตวเงน

เลอกด าเนนมาตรการทมประสทธภาพ ภายใตตนทนทเกดขน สามารถวเคราะห Cost-Effectiveness Analysis (CEA) เพอพจารณาความมประสทธภาพของมาตรการ จากการลดจ านวนอบตเหตหรอปจจยเสยงได

สามารถพจารณาไดทงกอนและหลงด าเนนมาตรการ

7/08/58 20

ค าจ ากดความแตละองคประกอบของ BPM • สามารถบรรลผลส าเรจ โดยสามารถประเมนผลได (Effectiveness) สามารถประเมนผลของมาตรการได

มฐานขอมลอบตเหตทางถนน ทสามารถประเมนผลของการด าเนนมาตรการได ประเมนดวยวธ CBA หรอ CEA

สามารถบรรลผล/เปาหมายของมาตรการ สามารถแสดงผลการประเมนทางสถตได สามารถด าเนนการไดตามเปาหมายทตงไว เชน – ลดจ านวนอบตเหตทางถนนได 10% ตอป – ลดจ านวนผเสยชวตจากอบตเหตทางถนนได 50% จากปฐาน – ลดจ านวนผบาดเจบสาหสได 100% จากปฐาน

7/08/58 21

ค าจ ากดความแตละองคประกอบของ BPM • ไดรบการยอมรบจากสาธารณะ (Public acceptability) ไดพจารณาความยอมรบตอมาตรการทงกอนและหลงด าเนนมาตรการ สามารถสรางความยอมรบจากสาธารณะได ความยอมรบจากสาธารณะ ไดแก

การยอมรบจากผบงคบบญชา/ ผก าหนดนโยบายในพนท การยอมรบจากประชาชน การยอมรบจากภาคเอกชน การยอมรบจากผเกยวของอนๆ

7/08/58 22

ค าจ ากดความแตละองคประกอบของ BPM • มความยงยนในการปฏบต (Sustainability)

สามารถด าเนนงานดานความปลอดภยทางถนนไดอยางเปนระบบ มความตอเนอง สงผลในระยะยาว

• สามารถถายทอดการด าเนนงานใหกบตางพนทได (Transferability) สามารถถายทอดมาตรการใหกบทกพนทในจงหวด สามารถถายทอดมาตรการใหกบจงหวดทอยตดกน สามารถถายทอดมาตรการใหกบจงหวดในภาคเดยวกน

7/08/58 23

สวนท 2 ตวอยางของ BPM ในตางประเทศ

24 7/08/58

• องคประกอบของการท างาน

การท างานดานความปลอดภยทางถนน

7/08/58 25

การบงคบใชกฎจราจร ..การเพมการบงคบใชกฎหมาย จะสามารถเพมความ

ปลอดภยทางถนนไดภายในระยะเวลาไมนาน เมอเทยบกบมาตรการอน..

..ผลจากการศกษา พบวา การบงคบใชกฎหมายทจรงจง สามารถ

ลดการเกดอบตเหตทางถนนไดประมาณ 10% - 25%..

..SUPREME (2005) 26 7/08/58

BPM ดานการบงคบใชกฎจราจร • The safety camera programme (สหราชอาณาจกร)

7/08/58 27

รายละเอยดของมาตรการ – การตดตงกลองตรวจจบความเรวแบบถาวรในแตละทองถน จ านวน 4,100 เครอง – ด าเนนงานโดยหลายหนวยงานในแตละทองถน จ านวน 38 แหง – จดท าเปนนโยบายของประเทศในการใชกลองตรวจจบความเรว พรอมแนวทางในการด าเนนงาน

– มการน ารายไดจากคาปรบไปใชในการด าเนนมาตรการอนๆ

กลไกการแกไขปญหา – ลดการใชความเรวในพนททตงกลอง ในเขตปรมณฑล – มการแจงผขบขดวยปายเตอนใหระวงการตรวจจบความเรว ท าใหผขบขชะลอความเรว

การก าหนดเปาหมายและปญหา – การใชความเรวในการขบขทไมเหมาะสมเปนสาเหตอนดบท 3 ของการบาดเจบสาหส – สดสวนของรถทขบเรวบนถนนหลวงเกน 40 ไมลตอชวโมง สงถง 53% สดสวนของรถทขบเรวเกนก าหนดบนมอรเตอรเวย ถนนในชนบท และถนนประเภทอนๆ สงถง 56% 10% และ 48% ตามล าดบ (ณ ป ค.ศ. 2004)

การประเมนผลตอความปลอดภย – สามารถประเมนไดจากพนทตรวจจบวา จ านานรถทมความเรวเกนก าหนดลดลง 70% – จ านวนความเรวโดยเฉลยของพนทลดลง 6% – จ านวนอบตเหตในแตละพนทลดลงประมาณ 10-40%

ความปลอดภยของยานพาหนะ ..การออกแบบยานพาหนะและอปกรณเพอความปลอดภย มสวนชวยในการคมครองผโดยสารจากการเกดอบตเหต..

..และปองกนการเกดความเสยหายทรนแรง ตอผใชรถใชถนนนอกตวยานพาหนะนน..

..SUPREME (2005)

28 7/08/58

BPM ดานยานพาหนะ • Daytime Running Lights (DRL) (สหภาพยโรป)

7/08/58 29

รายละเอยดของมาตรการ

– ด าเนนมาตรการใหรถทกคนเปดไฟต า ขณะเดนทางในเวลากลางวน เพอลดการเกดอบตเหต – การเปดไฟต าจะชวยใหผขบขมระยะการมองเหนทปลอดภย รวมถงชวยใหผใชรถใชถนนมองเหนรถของผอนและสามารถปรบพฤตกรรมในการขบขเพอหลกเลยงอบตเหตได

การก าหนดเปาหมายและปญหา

– เปาหมาย คอผขบขและเจาของรถ – ขนาดของปญหาไดรบการค านวณวา ประมาณ 1 ใน 3 ของอบตเหตทางถนน เกดจากการชนกนหลายคนในเวลากลางวน

ผลดานความปลอดภยทคาดวาจะเกดขน

– คาดวามาตรการจะสามารถลดจ านวนการเสยชวตจากอบตเหตทางถนนในยโรปลงได 50% ในชวงป ค.ศ. 2001-2010

– มาตรการไดรบการประเมนวาสามารถรกษาชวตคนได 1,200-2,000 คนตอป ในสหภาพยโรป

BPM ดานยานพาหนะ • Daytime Running Lights (DRL) (สหภาพยโรป) (ตอ)

7/08/58 30

การประเมนผลตอความปลอดภย

– สามารถลดจ านวนอบตเหตทเกดจากการชนกนหลายคนในเวลากลางวนได 5%-15% – สามารถลดจ านวนการเสยชวต ลดการบาดเจบ และลดความเสยหายตอทรพยสน

CBA – ตนทนของมาตรการ คอ การสนเปลองเชอเพลงเพมขน 1.6% และ 0.7% ส าหรบรถขนาดเลกและขนาดใหญ ตามล าดบ

– ประโยชนของมาตรการ คอ จ านวนอบตเหตทลดลง – อตราสวนระหวางประโยชนและตนทนของแตละพนท อยระหวาง 1.2-7.7

การยอมรบ – การยอมรบของประชาชนคอนขางสง แตมการตอตานในชวงกอนการบงคบใชในบางประเทศ

ความยงยน – มาตรการมความยงยน โดยมการพฒนารถทระบบการเปดไฟหนาอยางอตโนมต

ถายทอดมาตรการได – มาตรการมการถายทอดจากประเทศทางตอนเหนอของทวปไปสสวนตางๆ ของทวป

การจดการโครงสรางพนฐานดานถนน ..โครงสรางพนฐานดานถนนควรไดรบการออกแบบ

ใหเปนมตรกบผใชรถใชถนน โดยค านงขอจ ากดวามนษยสามารถกอความ

ผดพลาดอนท าใหเกดอบตเหตได..

..SUPREME (2005) 31 7/08/58

BPM ดานโครงสรางพนฐาน • Road safety audit (เดนมารกและไอรแลนด)

7/08/58 32

รายละเอยดของมาตรการ

– ด าเนนมาตรการตรวจสอบความปลอดภยทางถนน ส าหรบถนนทกอสรางใหมและการซอมบ ารงหรอปรบปรงถนนเสนเดม ภายใตการด าเนนงาน 5 ขนตอน ไดแก (1) การวางแผน (2) การออกแบบเบองตน (3) การออกแบบเชงลก (4) การเปดใหทดลองใช และ (5) การเปดใหบรการ

– ผตรวจสอบตองไมเกยวของกบผทออกแบบถนน – Road safety audit ควรรบด าเนนการใหเรวทสดเทาทท าได – Black spot analysis และ Road safety inspection จะด าเนนงานภายหลงการกอสรางเสรจ

การก าหนดเปาหมายและปญหา

– เปาหมายคออบตเหตทอาจเกดขน เนองจากการกอสรางทไมมประสทธภาพ – ไมสามารถประเมนขนาดของปญหาทชดเจนได แตมเหตผลสนบสนนวาการแกปญหาดงกลาวจะท าใหเกดความปลอดภยขนมาก

การประเมนผลตอความปลอดภย

– ประเมนดวย CBA พบวา ประโยชนทไดจากการลดความเสยง > ตนทนทอาจเกดจากอบตเหต – ประเมนตนทนจากการตรวจสอบแตละขนตอนประมาณ 600-6,000 ยโร และมสดสวนทต ากวา 1% ของตนทนในการสรางถนน

การยอมรบ – ไดรบการยอมรบจากสาธารณะวาสามารถชวยในการตดสนใจด าเนนมาตรการได

ความยงยน – สรางประโยชนในระยะยาวตอการออกแบบเครอขายถนน

ถายทอดมาตรการได – มการน าไปใชในหลายประเทศภายในสหภาพยโรป

การบรหารจดการ ..เปนบทบาทส าคญในการสนบสนนการด าเนนงาน

ดานความปลอดภยทางถนน..

..SUPREME (2005)

33 7/08/58

BPM ดานการบรหารจดการ • การบรหารจดการเปนกจกรรมทมกมความเกยวของกบการตดสนใจภายใตระบบบรหารราชการและการเมองของแตละประเทศ

• SUPREME (2005) พบวา ไมมมาตรการใดทจะบรรลทกเงอนไขของการเปน Best Practice

• ทงน เงอนไขทจะท าใหการบรหารจดการดานความปลอดภยทางถนนบรรลผลส าเรจได ไดแก

7/08/58 34

- มกลไกการเชอมโยงในการด าเนนงานอยางเปนทางการ (Formal coordination mechanism)

- มการก าหนดเปาหมายในการด าเนนงานดานความปลอดภยทางถนน (Road safety visions and targets)

- มการจดท านโยบายและแผนงานดานความปลอดภยทางถนน (Road safety plan and programmes)

- มการวเคราะหประสทธภาพของการด าเนนมาตรการและการประเมนผลของมาตรการ (Efficient evaluation)

- มการจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพ (Resource allocation)

ตวอยาง BPM ดานการบรหารจดการ • ตวอยางมาตรการทเปน Best Practice ของประเทศในสหภาพยโรป

7/08/58 35

• Sustainable Safety, เนเธอรแลนด • Vision Zero, สวเดน

วสยทศนดานความปลอดภย

• Federal Action Programme for Greater Road Safety, สวสเซอรแลนด

การจดท านโยบายและตงเปาหมาย

• Handbook for Road Safety Measures, นอรเวย • The Finnish TARVA programme, ฟนแลนด

การวเคราะหประสทธภาพของนโยบาย

• The Belgian Road Safety Fund, เบลเยยม กระบวนการจดสรรทรพยากร

วสยทศนดานความปลอดภย • การสรางความเขาใจในการก าหนดเปาหมายของนโยบายรวมกนทกฝาย เปาหมายระยะยาวของประเทศตอการสรางความปลอดภยทางถนน เปนพนฐานในการก าหนดนโยบาย ใหมทศทางในการด าเนนงาน เปนการก าหนดวสยทศนรวมกน ทงผใชรถใชถนน ผออกแบบนโยบาย ผรบผดชอบโครงสรางพนฐาน และผผลตรถ เปนตน

หลกการของนโยบาย Sustainable Safety และ Vision Zero คอ การสรางระบบของการจราจรทางถนนใหสามารถขจดโอกาสทจะเกดอบตเหตทางถนนจากความผดพลาดของมนษย (Human Error) และลดความเสยหายตอรางกายจากอบตเหตทางถนนทอาจเกดขน โดยทกมาตรการจะด าเนนการตามวสยทศนน

7/08/58 36

การจดท านโยบายและตงเปาหมาย • การสรางหนาทและความรบผดชอบตอการท างานใหบรรลเปาหมาย การจดท านโยบาย เปนการแปลงวสยทศนไปสการด าเนนงานไดในทางปฏบต ภายใตกรอบเวลาทก าหนด – มการระบแผนงานและความรบผดชอบใหแตละหนวยงาน – มการจดหาเงนทนและสรางแรงจงใจในการด าเนนมาตรการทมประสทธภาพ

การก าหนดเปาหมาย เปนการตงเปาเชงปรมาณทควรจะท าใหส าเรจภายใตกรอบเวลาทก าหนด แตเปาหมายควรตองมความทาทายดวย – การตงเปาหมายลดจ านวนผเสยชวต – การตงเปาหมายลดพฤตกรรมเสยง เชน จ านวนผขบขทขบรถเรวเกนก าหนด

การเชอมโยงเปาหมายของนโยบายความปลอดภยทางถนนเขากบเปาหมายอนๆ ของนโยบายดานการขนสง เชน เปาหมายดานสงแวดลอม จะชวยเพมความมงมนตอการบรรลผลส าเรจของเปาหมายความปลอดภยทางถนนได

7/08/58 37

การจดท านโยบายและตงเปาหมาย (ตวอยาง) • Federal Action Programme for Greater Road Safety (สวสเซอรแลนด) (เปนมาตรการทจะด าเนนการในขณะนน) เปนนโยบายทมจดมงหมายเดยวกบ Vision Zero

7/08/58 38

เปาหมาย การลดการเสยชวตลง 50% ระหวางป ค.ศ. 2000 – 2010

รปแบบนโยบาย – มาตรการดานความปลอดภยทางถนนจ านวน 56 มาตรการ – มการประเมนผลการด าเนนงานและดานการเงนของมาตรการ ตามหลกการประกนคณภาพ

ผเกยวของ – รฐบาลกลางเปนผรบผดชอบตอการด าเนนมาตรการและนโยบาย ผานกรมทางหลวง และหนวยการปกครองสวนทองถน

– มการพฒนาแผนการด าเนนงานโดยผเชยวชาญดานความปลอดภยทางถนนจากภาครฐ ทงสวนกลางและภมภาค รวมถงภาคเอกชน

ความคมคาในการด าเนนมาตรการ

– มการประเมน CBA กอนด าเนนมาตรการ – โดยประเมนประโยชนทจะไดรบจากการ 1) ลดตนทนจากการเกดอบตเหต และ 2) ลดตนทนตอสงคมและตอผใชรถใชถนน

การวเคราะหประสทธภาพของนโยบาย • การประเมนอยางเปนระบบเพอการตดสนใจด าเนนมาตรการทมประสทธภาพ

7/08/58 39

การประเมนผลของมาตรการ (กอน/หลง ด าเนนมาตรการ)

ประเมนผลตอการลดอบตเหต (Impact assessment)

มาตรการสามารถลดจ านวนผเสยชวต/อบตเหต/ความเสยง

ประเมนความคมคาในการด าเนนมาตรการ (CBA)

ประโยชนในรปตวเงน (หากลดอบตเหต/ความเสยงได)

นนคมคาตอการลงทนด าเนนมาตรการ

(ฟนแลนดและนอรเวย)

(ฟนแลนด)

Handbook for Road Safety Measures (นอรเวย) The Finnish TARVA programme (ฟนแลนด)

– จดท าคมอในการด าเนนมาตรการ พรอมเครองมอในการประเมนผลของมาตรการ

– รบผดชอบคาใชจายโดยหนวยงานภาครฐทดแลถนนสาธารณะ (The Public Roads Administration)

มโปรแกรม TARVA ในการประเมนผลของมาตรการ

กระบวนการจดสรรทรพยากร • การจดสรรเงนทนใหมประสทธภาพในแตละมาตรการ กระบวนการควรม “ระยะเวลา และ งบประมาณ ทเหมาะสม” ตอการตดตามประสทธภาพของการใชจายเพอบรรลผลของมาตรการ

มการตดตามผลเพอหลกเลยงการใชจายผดประเภท

• รปแบบของ The Belgian Road Safety Fund (เบลเยยม)

7/08/58 40

ต ารวจจราจร

บงคบใชกฎหมาย

คาปรบการท าผดกฎจราจร

กองทนความปลอดภยทางถนน

พจารณาการใชจาย

สวนทสนบสนนการบงคบใชกฎหมาย

สวนท 3 มาตรการในประเทศกบการพฒนาเปน BPM

41 7/08/58

• มาตรการดานความปลอดภยทางถนนของไทยในชวง 5 ปทผานมา ผลจากแบบส ารวจส านกงาน ปภ. จ านวน 32 จงหวด โดยแบงประเภทมาตรการตามงานศกษาของ SUPREME (2005)

การบงคบใชกฎ/ระเบยบ ความปลอดภยยานพาหนะ

การออกแบบโครงสรางพนฐาน

การรณรงค

• กลองตรวจจบความเรว • ตรวจจบแอลกอฮอล • ทดสอบสารเสพตด • ท าผดกฎจราจร • ตรวจใบอนญาตขบข • บงคบคาดเขมขดนรภย • บงคบสวมหมวกนรภย • หามใชโทรศพทมอถอขณะขบข • ตรวจสภาพรถ • การอนญาตประกอบการขนสง • ควบคมยานพาหนะตางชาต

• ตรวจน าหนกรถบรรทก

• บงคบการตดตงเขมขดบนรถ

• บงคบใชระบบปองกนการพลกคว า

• บงคบใช Daytime running light

• ตงดานตรวจสภาพรถบนทางหลวง

• ตรวจสภาพยานยนต

• วางโครงขายการใชถนนในเขตเมองและชนบท

• กอสรางและออกแบบการใชถนนในเขตเมองและชนบท

• ตดตงอปกรณเพอความปลอดภยบนถนน

• บรหารจดการดานการบ ารงรกษา

• ตรวจสภาพความปลอดภยทางถนน

• เขมขดนรภย • หมวกนรภย • จ ากดความเรว • ขบขตามกฎ • ใบอนญาตขบข • ไมใชโทรศพทมอถอขณะขบข

มาตรการดานความปลอดภยทางถนนของไทย

7/08/58 42

• มาตรการทมการด าเนนการในประเทศไทย

มาตรการทเกยวกบผใชรถใชถนน

กลมมาตรการ รปแบบมาตรการ

การบงคบใชกฎ/ระเบยบ การสงเสรมใหเกดความปลอดภย ผใชรถใชถนน กลองตรวจจบความเรว

ตรวจจบแอลกอฮอล ทดสอบสารเสพตด ท าผดกฎจราจร ตรวจใบอนญาตขบข บงคบคาดเขมขดนรภย บงคบสวมหมวกนรภย การหามใชโทรศพทมอถอขณะขบข

การรณรงคเขมขดนรภย การรณรงคหมวกนรภย การใหความรเรองการใชความเรว การรณรงคเรองขบขตามกฎ การอบรมเพอสอบใบอนญาตขบข การรณรงคไมใชโทรศพทมอถอขณะขบข

– มขอมลตวชวด และสามารถแสดงผลไดบางมาตรการ

– มกขาดการประเมนผลหลงการรณรงค/อบรม

7/08/58 43

• มาตรการทมการด าเนนการในประเทศไทย

มาตรการทเกยวกบยานพาหนะ

กลมมาตรการ

รปแบบของมาตรการ การบงคบใชกฎ/ระเบยบ การสงเสรมใหเกดความปลอดภย

ยานพาหนะ - ตรวจสภาพรถ - การอนญาตประกอบการขนสง - ตรวจการบรรทกผโดยสาร/สงของ - บงคบการตดตงเขมขดบนรถ - บงคบใชระบบปองกนการพลกคว า - บงคบใช Daytime running light - ควบคมยานพาหนะตางชาต

- การรณรงคเรองทนงเดก - การบงคบเรองการไดรบมาตรฐาน

EuroNCAP ของรถสวนบคคล/รถโดยสารสาธารณะ

กฎหมายขนสงทางบก 7/08/58 44

• มาตรการทมการด าเนนการในประเทศไทย

มาตรการทเกยวกบโครงสรางพนฐาน

กลมมาตรการ

รปแบบของมาตรการ

การบงคบใชกฎ/ระเบยบ การสรางความปลอดภย การสงเสรมใหเกดความ

ปลอดภย

ถนน/โครงสรางพนฐาน

- ตรวจการบรรทกน าหนกเกนอตราทก าหนด อนท าใหทางหลวงเสยหาย

- ใหชดใชคาเสยหาย กรณทรพยสนบนถนนหลวงเสยหาย

- วางโครงขายการใชถนนในเขตเมองและชนบท - กอสรางและออกแบบการใชถนนในเขตเมองและชนบท

- ตดตงอปกรณเพอความปลอดภยบนถนน - บรหารจดการดานการบ ารงรกษา - ตรวจสภาพความปลอดภยทางถนน - ปรบปรงถนนใหเกดความปลอดภย

- การวเคราะห/และวจยการเกดอบตเหต

- รณรงคและประชาสมพนธ

ส านกความปลอดภย, ทล. กฎหมายทางหลวง 7/08/58 45

อปสรรคในการท างานในแตละดาน

7/08/58 46

ผใชรถใชถนน ความปลอดภยยานพาหนะ การออกแบบโครงสรางพนฐาน

• การด าเนนมาตรการยงไมเปนระบบ ท าใหไมเกดประสทธผล – การตดสนใจไมไดพจารณาจากปญหาภายในพนท

– ขาดระบบฐานขอมลรองรบ – ขาดการประเมนผลและตดตามผล

• ระบบการใหใบอนญาตขบขไมสงเสรมใหเกดความปลอดภย

• โทษของการกระท าผดตามกฎหมายไมสงเสรมใหเปลยนแปลงพฤตกรรมเสยงตอการเกดอบตเหตทางถนน – ไมมโทษกรณท าผดซ า – ไมมการก าหนดใหผท าผดเขาบ าบดเพอแกไขพฤตกรรมเสยง

• ระบบการตรวจสภาพยานยนตไมสะทอนสภาพของรถทใชงานบนทองถนนในปจจบน

• ขาดการก าหนดมาตรฐานดานความปลอดภยใหกบยานพาหนะ ทเทยบเทากบมาตรฐานสากล

• การก าหนดงบประมาณเพอการอ านวยความปลอดภยทางถนนยงขาดความชดเจน – งบประมาณยงไมเพยงพอ

• การประสานงานกบหนวยงานภายนอกและประชาชนยงไมเกดประสทธผล – การใหความรความเขาใจเรองความปลอดภยในสวนของโครงสรางพนฐาน

ผลการศกษาดานมาตรการใน 4 จงหวด

7/08/58 47

รปแบบการบรหารจดการดานความ

ปลอดภยทางถนน

ขอนแกน

สงขลา

เชยงใหม

ภเกต

ขอนแกน

จดเดน จดออน ระบบการเกบขอมลอบตเหตทางถนน • พฒนาและปรบปรงระบบขอมล 3 ฐาน ของจงหวด เพอใชในการก าหนดเปาหมายจงหวด

เครอขาย สอจร. มศกยภาพเดน สามารถจดหาแหลงงบประมาณเพอพฒนาดานความปลอดภยทางถนนจาก อปท. ในบางพนทได

การด าเนนมาตรการ • เนน ad-hoc มากกวาเปนระบบ • การด าเนนงานไมมเสถยรภาพ • ขาดการวเคราะหความเสยงและขอจ ากดตางๆ ของพนท ในการด าเนนมาตรการตางๆ จากฐานขอมล • ขาดระบบตดตามและประเมนผล • มาตรการไมสอดคลองกนในจงหวด • ปญหาการแบงความรบผดชอบใน แตละพนท

7/08/58 48

สงขลา

จดเดน จดออน นวตกรรมเพอลดความเสยงของการเกดอบตเหตทางถนน โดยเฉพาะในเขตเมอง • ด าเนนมาตรการโดยพจารณาจากขอมลและสาเหตทแทจรง – วงเวยนเพอชะลอความเรว

ระบบขอมลอบตเหตทางถนน เครอขาย สอจร. มศกยภาพ

การบงคบใชกฎหมาย • ปญหาการบรหารก าลงพลและภาระงาน • บางมาตรการขาดการยอมรบจากประชาชน

การก าหนดเปาหมายทชดเจนของจงหวด การด าเนนมาตรการ • เนน ad-hoc มากกวาเปนระบบ • ขาดระบบตดตามและประเมนผล • ปญหาการเชอมโยงการท างานระหวางหนวยงาน

7/08/58 49

เชยงใหม

จดเดน จดออน “ศนยการจราจรต ารวจภธร จงหวดเชยงใหม” เปนหนวยงานเพอดแลดานการจราจรโดยเฉพาะ • “จบ+ปรบ” ตามกฎหมายจราจรทางบก • แกไขปญหาการบรหารก าลงพลและภาระงานของต ารวจจราจรในจงหวดทมพนทใหญ

• จ านวนอบตเหตทางถนนลดลง การตงดานทปลอดภย • คมอการตงดานปลอดภยของต ารวจทางหลวงและอาสาจราจร

การบงคบใชกฎหมาย • ขอจ ากดของอปกรณและเทคโนโลยเพอชวยในการบงคบใชกฎหมาย • บางมาตรการยงขาดการยอมรบจากประชาชน

การบรณาการในการท างานและระบบฐานขอมล

การสราง protocol เพอดแลดานความปลอดภยทางถนน กรณรถขามแดน • การตรวจใบขบขและประกนภยรถ • การท าผดกฎหมายหรอเกดอบตเหตทางถนนของรถตางประเทศ 7/08/58 50

ภเกต

จดเดน จดออน การบงคบใชกฎหมาย • เพมประสทธภาพในการท างานใหกบบคลากรทมความจ ากด – การมแบบฟอรมใบสงของต ารวจจราจร

• การเปลยนพฤตกรรมของผขบข โดยสามารถสรางความยอมรบตอมาตรการอยางเปนระบบ – มาตรการหมวกนรภย

การเปนจงหวดทองเทยวทเศรษฐกจขยายตวสง • ผลกระทบจากการเพมขนของจ านวนประชากรแฝง – การจดการดานความปลอดภยทางถนนท าไดยาก เพราะปรมาณรถและการจราจรเพมขน

– งบประมาณและจ านวนบคลากรทไดรบจากสวนกลางไมสอดคลองกบขนาดของปญหาในพนท

• ขาดระบบขนสงมวลชนทเหมาะสม การบรณาการในการท างานและระบบฐานขอมล • การด าเนนมาตรการทไมเปนไปตามหลกวชาการของทองถน – บรหารแหลงเงนทนใหเกดประโยชนไดไมเตมท

• การท างานแบบ passive ในทองถน – นโยบายของจงหวดขาดเสถยรภาพ

• ขาดการบรหารขอมลเพอสงเสรมการบงคบใชกฎหมายใหเกดประสทธภาพ – ใบขบข/ปายทะเบยน 7/08/58 51

ขอคนพบรวมใน 4 จงหวด มาตรการ ปญหาทพบ การแกไขปญหาของบางจงหวด

บงคบใชกฎหมาย – ปญหาการบรหารจดการดานจ านวนบคลากร งบประมาณ และการน าเทคโนโลยเขามาใช

– หนวยงานเฉพาะของต ารวจจราจรในเชยงใหม/แบบฟอรมใบสงเฉพาะของต ารวจจราจรในภเกต

– การขาดความยอมรบในมาตรการจากประชาชน – บทลงโทษไมเออใหเกดการเปลยนพฤตกรรมผขบขใหมความปลอดภยขน (บทลงโทษกรณการท าผดซ า)

– การสรางระบบการบงคบใชหมวกนรภยอยางจรงจงในภเกต

จดกจกรรมและรณรงค ขาดการตดตามและประเมนผลของมาตรการทมประสทธภาพ

ความปลอดภยของยานพาหนะ

ปญหาการบรหารจดการดานจ านวนบคลากร งบประมาณ และการน าเทคโนโลยเขามาใช

ความปลอดภยของโครงสรางพนฐาน

– ปญหาความลาชาและไมมประสทธภาพของการด าเนนงานแบบ Top-down

– ปญหาการบรหารจดการดานจ านวนบคลากร งบประมาณ และการน าเทคโนโลยเขามาใช

การสรางนวตกรรมในการแกไขจดเสยงในจงหวดสงขลา ซงประเมนผลตอการลดอบตเหตได อนแสดงถงการด าเนนมาตรการอยางเปนระบบ

7/08/58 52

มาตรการของไทยในปจจบนกบการเปน BPM • ผลจากการวเคราะหตามหลกองคประกอบในการพจารณา Best Practice (เบองตน)

BPM ผใชรถใชถนน ยานพาหนะ โครงสรางพนฐาน Focus of the measure

ชดเจน/สวนกลางก าหนด ชดเจน/สวนกลางก าหนด ชดเจน/สวนกลางก าหนด

Size of road safety problem

ไมชดเจน เพราะบางจงหวดไมไดมการวเคราะหความเสยงในพนท ชดเจน/สวนกลางก าหนด

Expected effects on safety

คาดหวงผลได/สวนกลางก าหนด คาดหวงผลได/สวนกลางก าหนด คาดหวงผลได/สวนกลางก าหนด

Cost and benefits ค านงถงคอนขางนอย/

สวนใหญยงขาดการสรางนวตกรรมดานมาตรการทเหมาะสมทงตนทนและประโยชนทไดรบ

Effectiveness วดผลไดนอย/ยงไมครอบคลม วดผลได/แตยงไมมประสทธผลใน

การลดความเสยง วดผลได/สวนกลางวด/

ยงไมครอบคลม Public acceptability มอทธพลตอการตดสนใจด าเนนมาตรการมาก Sustainability ไมยงยน/ปญหางบประมาณ/ขาดระบบการค านงถง CBA

Transferability ท าไดในระดบปานกลาง แตตองพจารณาลกษณะของแตละพนท

ท าไดทงในระดบสงการจากสวนกลาง และการพจารณาแตละ

พนท

ท าไดทงในระดบสงการจากสวนกลาง

7/08/58 53

มาตรการของไทยในปจจบนกบการเปน BPM • ตวอยางมาตรการของจงหวดเชยงราย: ชมชนตนแบบดานความปลอดภยทางถนน

7/08/58 54

ปญหาทตองการจะแกไขในชมชน • อบตเหตจากการเมาแลวขบคอนขางสงในชมชน • ทศนวสยในการขบขควรไดรบการแกไข

กลมเปาหมายของมาตรการ • ประชาชนในชมชน

มาตรการคาดวาจะสรางความปลอดภยได • คาดวาจะลดจ านวนสถตอบตเหตทางถนนภายในชมชนได • มการประเมนผลกอนด าเนนมาตรการกบชมชนตนแบบ เพอจดท าแผนงานทเหมาะสม

มาตรการของไทยในปจจบนกบการเปน BPM • ตวอยางมาตรการของจงหวดเชยงราย: ชมชนตนแบบดานความปลอดภยทางถนน

7/08/58 55

การประเมนผลของมาตรการ • สามารถลดจ านวนอบตเหตได (ไมมผลทางสถต) • สามารถสรางระบบการท างาน ทไดรบความรวมมอจากคณะท างานในชมชน

ไมมการเปรยบเทยบประโยชนและตนทนในการด าเนนมาตรการ

ความยอมรบของสาธารณะตอมาตรการ • มาตรการไดรบการยอมรบจากผก าหนดนโยบายและประชาชน

มาตรการมความยงยนในการปฏบต

มาตรการสามารถน ามาประยกตใชในวงกวางได