ระบบขับถ่าย/ก...
TRANSCRIPT
![Page 1: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/1.jpg)
ระบบขบถาย/ก าจดของเสย
Excretory System ครเสกสรรค สวรรณสข
โรงเรยนแกนนครวทยาลย
www.kruseksan.com
![Page 2: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/2.jpg)
เมอเรยนจบหวขอนแลว นกเรยนควรจะสามารถ
1. ระบอวยวะทเกยวของกบการก าจดของเสยทางไต
2. อธบายกระบวนการท างานของไต
3. สรปความส าคญของไตและตระหนกถงการดแลรกษาไต
4. ระบโครงสรางทใชในการขบถายของเสยของสตวบางชนด
จดประสงคการเรยนร
![Page 3: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/3.jpg)
คอ สงทรางกายขบออกมาหรอของสวนเกนตาง ๆ ทเกดจากกระบวนการเมแทบอลซม ทรางกายไมตองการใชแลว และไมมประโยชนจงขบออกไปนอกรางกาย นอกจากแกส CO2 จากระบบหายใจ เหงอจากทางผวหนง และอจจาระจากระบบยอยอาหารแลว
ยงมของเสยในรปไนโตรเจน (N) เปนองคประกอบหลง ทเรยกวา
Nitrogen waste
ของเสย (Waste)
![Page 4: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/4.jpg)
Nitrogen waste ความเปน
พษ สถานะ พลงงานทใชใน
การขบ สงมชวต
แอมโมเนย (NH3) สงมาก กาซ ละลายน าไดด
ปานกลาง สตวช นต า, ปลา ,สตวคร งบกคร ง
น า กรดยรก (Uric acid)
ต า ของแขง ไมละลายน า
สงท สด สตวเล อยคลาน, แมลง ,นก
ยเรย (Urea) ปานกลาง ของเหลว นอยท สด คน, สตวเล ยงลกดวยนม
ประเภทของของเสยในสงมชวต
![Page 5: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/5.jpg)
สงมชวต โครงสรางทใช
อะมบา พารามเซยม (สงมชวตเซลลเดยว) เยอหมเซลล, Contractile vaccuole เพอขบน าสวนกน
ฟองน า , ไฮดรา แพรโดยตรงเขาเซลล
หนอนตวแบน Flame cell
ไสเดอนดน Nephridia
แมลง Mulphighian Tubule
สตวมกระดกสนหลง, คน Kidney (ไต)
อวยวะทใชในการขบถายของสงมชวต
![Page 6: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/6.jpg)
ปจจยทมผลตอการด ารงชวตของมนษย
มนษยเปนสงมชวตหลายเซลล สงแวดลอมภายนอกรางกาย
สงแวดลอมภายในรางกาย
นา
อณหภม ความเปนกรด - เบส
อนๆ
> 70%
![Page 7: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/7.jpg)
1. การรกษาสมดลของของเหลวในรางกาย (Regulation of body fluid) - สมดลเกลอและนา
- สมดลกรด ดางในเลอดและของเหลวนอกเซลล
- สมดลของสารละลายในเลอดและของเหลวในรางกาย
2. การรกษาอณหภมของรางกาย (Thermoregulation)
การรกษาสมดลรางกาย (Homeostasis) สงมชวตตาง ๆ (ระบบขบถาย) สารทรางกายจ าเปนตองก าจดออก เรยกวา ของเสย
![Page 8: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/8.jpg)
การรกษาสมดลของเหลวในรางกายของสตวนาจดและสตวนาเคม
การรกษาสมดลรางกาย (Homeostasis)
น าเคม น าจด
H2O (osmosis) Hypertonic นาเขมขนมากกวาของเหลวในปลา Hypotonic นาเขมขนนอยกวาของเหลวในปลา
การปรบตวตว
ดมนามาก เหงอกกาจดแรธาตสวนเกนออก ดมนานอย เหงอกดดเกลอแร
ปสสาวะนอยเขมขน (active transport) ปสสาวะบอยเจอจาง
![Page 9: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/9.jpg)
Hypertonic sol
Hypotonic sol
สาร > นา
H2O
กลมเซลลขบ
แรธาตสวนเกน
ผวหนง / เกลดปองกนแรธาต
ปสสาวะนอยและมความเขมขนสง / กาจดทางทวารหนก
สาร > นา
H2O ผวหนง / เกลดปองกนนา
ปสสาวะบอยและคอนขาง มความเจอจาง
กลมเซลลดดแรธาตกลบ
Active transport
![Page 10: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/10.jpg)
1. Contractile Vacuole [contract= บบตว] พบในสงมชวตเซลลเดยว เชน อะมบา พารามเซยม นอกจากนยง
ใชเยอหมเซลลในการขบสารดวย
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
![Page 11: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/11.jpg)
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
Contractile Vacuole [contract= บบตว] ท าหนาท
ขบนาทมากเกนไปออกจากเซลล เพอรกษาปรมาณนาภายในเซลล
ใหพอเหมาะ (Osmoregulation)
![Page 12: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/12.jpg)
2. Cell membrane พบในสงมชวตหลายเซลล เชน ฟองน าและกลมไฮดรา เปนตน
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
![Page 13: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/13.jpg)
1. โพรโทซวนาจด จะกาจด
- แอมโมเนย และ CO2 ดวยการแพรผานเยอหมเซลลโดยตรง
เพราะแอมโมเนย และ CO2 มขนาดเลก
- นาทมากเกน จะใชคอนแทรกไทลแวควโอล ควบคมแรงดน
Osmoregulator ทาหนาท คลายไต
2. โพรโทซวนาเคม ไมมคอนแทรกไทลแวควโอล เพราะแรงดน
ของนาทะเลสงกวาของรางกาย ทาใหมโอกาสสญเสยนา
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
![Page 14: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/14.jpg)
3. Flame cell พบในสงมชวต เชน พลานาเรย
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
พลานาเรย
Flame cell
ทอขบถาย
![Page 15: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/15.jpg)
4. Nephridium พบในสงมชวต เชน ไสเดอนดน ปองละ1 คเนองจากมโครงสรางรางกายทซบซอนมากยงขน หลกการท างาน
คลายไต
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
Nephriostome Nephriopore
![Page 16: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/16.jpg)
5. Malpighian tubule พบในสงมชวตเชน แมลง
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
ทอมลพเกยล
ทวารหนก
![Page 17: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/17.jpg)
เตาทะเล
นกทะเล
6. Salt gland ตอมเกลอ เชน นกทะเล เตาทะเล ท าหนาท
ขบแรธาตสวนเกนออก
(Nasal gland)
![Page 18: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/18.jpg)
www.vcharkarn.com/vcafe/8273
4/1
![Page 19: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/19.jpg)
การขบถายของสตว
สตวน า เลยงลกดวยน านม สตวปก/สตวเลอยคลาน
แอมโมเนย ยเรย ยรก
ปลา, ครงบกครงนา สนข, มนษย นก, ไก, จงจก, ง
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
![Page 20: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/20.jpg)
เรองของ ขจงจก... กบ....คนขสงสย (จากค าถามหนง น าไปสความรมากมาย)
![Page 21: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/21.jpg)
"ขจงจกหนงกอน มสองสคอสด า กบสขาว ทอกปลายนนนะ สด าคออจจาระ สวนสขาวคอปสสาวะ โดยเวลามนถายจะถายออกมาพรอมกน ทางชองทวารเดยวกน สตวเลอยคลานและสตวปกจะขบถายเชนน เชน ขตกแก จงเหลน ขนก ซงแตกตางจากสตวเลยงลกดวยนมอยางเรา ๆ "
"แลวท าไม ปลายจดถงมสขาว ท าไมขคนไมมสขาว"
![Page 22: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/22.jpg)
Kidney พบในสงมชวตหลายชนดทมโครงสรางคอนขางซบซอน เชน หอย หมก สตวมกระดกสนหลง ไตเกดจากการ
รวมตวของ Nephridium
อวยวะในการรกษาสมดลของสงมชวตบางชนด
Renal
cortex
Renal
medulla
ทอไต
Renal pelvis
![Page 23: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/23.jpg)
ถาปรมาณนาทรบเขาและขบออกไมสมดลกน จะเกดปญหาแกรางกาย
อยางไร
การรกษาดลยภาพของน าและสารในรางกายคน
Renal
cortex
Renal
medulla
ทอไต
Renal pelvis
![Page 24: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/24.jpg)
สตวมกระดกสนหลงอน ๆ ทงคนมระบบควบคมดลยภาพนา
ประกอบดวยไต (Kidney) ทอไต (Ureter) และกระเพาะ
ปสสาวะ (Urinary bladder)
และขบออกทาง ทอปสสาวะ (Urethra)
![Page 25: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/25.jpg)
ของเหลวท รางกายรบเขา
อาหาร
1,200 cm3 เคร องด ม
กระบวนการหายใจ
1,000 cm3
300 cm3
2,500 cm3 รวม
ของเหลวท รางกายขบออก
เหง อ
1,500 cm3 ปสสาวะ
หายใจออก
500 cm3
350 cm3
150 cm3
รวม
อจจาระ
2,500 cm3
![Page 26: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/26.jpg)
น าในรางกายคนเรา ถกแบงดวยเย อหมเซลลออกเปน 3 สวน คอ
1. นานอกเซลล (Extracellular) คอ นาในรางกายอย
ภายนอกเซลล หนาท รกษาสภาพแวดลอมนอกเซลลใหคงท
ไดแก พลาสมาหมนเวยนในเลอด สวนอยระหวางเซลล และ
นาเหลอง (Lymph)
2. นาขามเซลล (Transcellular) คอ สวนนานอกเซลลท
ลกษณะพเศษ ทถกหลงจากเซลลเยอบ (Epithelium) ดวย
วธแอกทฟทรานสปอรต มาหลอเลยงตามชองเฉพาะของรางกาย
ไดแก นาไขสนหลง
3. นาในเซลล (Intracellular) คอ สวนทอยภายในเซลล
เปนแหลงเกดกระบวนการเมตาบอลซมในเซลล มปรมาณกวา
ครงของนาทงหมดในรางกาย
![Page 27: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/27.jpg)
การควบคมการทางานของไต
อวยวะในการรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย
ADH
กระหาย
เลอดความเขมขนเพม
แรงดนออสโมตกสง
ดมนาลดความ
เขมขนเลอด ตวรบความ
เขมขนเลอด
ท าใหทอหนวยไต (convoluted tubule) เพมการดดนากลบ ขบถายปสสาวนอยลง
ADH (antidiuretic hormone) ฮอรโมนแอนตไดยเรตก
เหงอ (Sweal) หรอหายใจทางปอด
![Page 28: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/28.jpg)
ขบถายของเสย ซงเกดจากเมแทบอลซมของรางกาย
เกดสารบางอยางทเปนประโยชนตอรางกาย เชน กลโคส
ควบคมสมดลน า และอเลกโทรไลตของรางกาย
ควบคมความเปนกรดเบสของของเหลวในรางกาย
สรางสารบางชนดทเปนประโยชนตอรางกาย เชน ฮอรโมนเรนน (renin)
ขบถายสารแปลกปลอมทรางกายรบมา เชน ยารกษาโรค
Kidney
![Page 29: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/29.jpg)
การรกษาดลยภาพของน าในรางกายมนษย
Kidney กรองและกาจด
Renal artery
Renal vein
Ureter (ทอไต)
Urinary bladder
(กระเพาะปสสาวะ)
Urethra
Urine
สมองสวนไฮโพทาลามส
ตอมหมวกไต
![Page 30: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/30.jpg)
Kidney
ชองทองคอนไปทางดานหลง 2 ขางระดบเอวตามแนวกระดกสนหลง
คลายเมลดถวแดง
หนาท
กรองของเสยออกจากเลอด
รกษาดลยภาพของน า + แรธาต
![Page 31: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/31.jpg)
โกลเมอรลส
สวนประกอบของหนวยไตเปนเสนเลอดฝอยภายในกระเปาะโบวแมนแคปซล
กรองของเสยออกจากเลอด
หนวยไต Nephron องคประกอบของไต
รนลคอรเทกซ (เนอไตสวนนอก) รนลเมดลลา (เนอไตสวนใน)
Glomerulus
กรองของเสยออกจากเลอด และรกษาดลยภาพของน าและแรธาต
ของเหลวทไต
น าปสสาวะ
![Page 32: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/32.jpg)
สาร ในน าเลอด ( g / 100cm3 )
ในของเหลวทไต ( g / 100cm3 )
ในน าปสสาวะ ( g / 100cm3 )
น า 90 90 95 โปรตน 8 - - ยเรย 0.03 0.03 1.8
กรดยรก 0.004 0.004 0.05 กลโคส 0.1 0.1 -
กรดอะมโน 0.05 0.05 - ไอออนตางๆ (Na+ , Cl-) 0.9 0.9 < 0.9-3.6
ปรมาณของสารตางๆ ในนาเลอด / ในของเหลวทไต / ในนาปสสาวะ
ผานโกลเมอรลส ผานทอหนวยไต
![Page 33: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/33.jpg)
Kidney หรอ ไต เปนอวยวะขบถายทส าคญของมนษยและสตวเลยงลกดวยน านมทวไป ไต เปนอวยวะครปรางเหมอนเมลดถว
เปนอวยวะทมเลอดมาเลยงถง 20% ของการบบตวของหวใจ
หนงครง หนาทของไต คอ กรองของเสยออกจากเลอด
ชวยก าจดสารบางอยาง ไตสวนในสรางฮอรโมน
Erithropoietin ชวยกระตนไขสนหลง ใหสรางเมดเลอดแดง
ไต มหนวยยอยสดคอ Nephron หรอ
หนวยไต และมเนอเยอ 2 ชนคอ
Renal cortex (ชนนอก)
Renal medulla (ชนใน)
ไต (Kidney) และโครงสรางหนวยไต
Renal
cortex
Renal
medulla
![Page 34: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/34.jpg)
www.medindia.net/.../Images/kidney.gif
โครงสรางไต
1. ไต มขนาดยาวประมาณ 10-13
cm กวาง 6 cm และหนา 3 cm ผนงชองกลวง คอ เนอไต ชองในไต เรยกวา กรวยไต (Pelvis) กานของ กรวย คอ ทอไต (Ureter) จากนนน าของเหลวไปรวมกนในกระเพาะปสสาวะ (Bladder)
2. เนอไต แบงเปน 2 ชน ชนนอก คอ Cortex ชนใน คอ Medulla และภายใน เนอไต ประกอบดวยหนวยไต (Nephron) จ านวนมากมาย ไตแตละขางมหนวยไตประมาณ 1 ลานหนวย
![Page 35: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/35.jpg)
www.medindia.net/.../Images/kidney.gif
รายละเอยดโครงสรางเน อไต
1. Cortex เปนเนอไตชนนอก ประกอบดวยโครงสรางสวนใหญของหนวยไต (Nephron)
ซงได Bowman Capsule ทอของหนวยไตตอนตน หรอทอขดสวนตน หรอ พรอกซมอล คอนโวลเตด ทวบล (Proximal convoluted tubule) ทอของหนวยไตตอนปลาย ดสตอล คอนโวลเตด ทวบล (Distal convoluted tubule)
2. Medulla เปนเนอไตชนใน ตรงกลางมชองของกรวยไต (Pelvis) ตอกบทอไต (Ureter) ซงเปนกานกรวย ภายในเนอไตชนเมดลลา ยงประกอบดวย หวงเฮนเล (Loop of Henle หรอ Henle loop) มลกษณะเปนหวงรปตวย
![Page 36: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/36.jpg)
www.medindia.net/.../Images/kidney.gif
Capsule
Cortex
Medulla
Fat in renal
sinus
Renal sinus
Calyx
Renal artery
Renal vein
Renal pelvis
Renal pyramid in
renal medulla
Renal papilla
Ureter
Cut Section of Kidney
![Page 37: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/37.jpg)
การทางานของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
ขณะผานไตมการกรอง
นาปสสาวะ
หลอดเลอด น าเลอดไปกรองทไต เปนระบบเลอดทมออกซเจนสง คอ หลอดเลอดแดง (renal artery) ตอนปลายของรนลอารเทอร แตกแขนงเปนกลมหลอดเลอดฝอย เรยกวา Glomerulus ทโบรแมนแคปซลหมรอบกอน แลวแตกแขนงเปนรางแหพนรอบสวนตาง ๆ ของทอของหนวยไต ตรงบรเวณโคงรปตวย ของหวงเฮนเลน และวาซาเรกตา (Vasa recta) ท างานเปนระบบเรยกวา Counter current multiplier กรองของเหลวมความเขมขนสง
![Page 38: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/38.jpg)
การทางานของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
ขณะผานไตมการกรอง
นาปสสาวะ
ภายหลงเลอดไปเลยงสวนตาง ๆ ของทอหนวยไตแลว เลอดทมออกซเจนต าจะเขาสรนลเวน (Renal vein) และไหลออกจากไตไป
![Page 39: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/39.jpg)
การทางานของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
Cortex
Medulla
Nephron
ทอหนวยไต (convoluted tubule) แบงเปน 3 สวน
1. ทอหนวยไตตอนตน หรอ Proximal convoluted tubule ดดสารมประโยชน
2. หวงเฮนเลน หรอ Henle loop หลอดโคงตวย
3. ทอหนวยไตตอนทาย หรอ Distal convolud tubule ม ADH
![Page 40: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/40.jpg)
การทางานของไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
Bowman’s capsule
Collector duct
Loop of Henle
PCT DCT
นาปสสาวะ
![Page 41: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/41.jpg)
การทาใหนาปสสาวะเขมขน โดยการดดกลบ NaCl และ นา
การดดสารกลบททอหนวยไต (Tubular reabsorption)
300 mmOsm/L
300 mmOsm/L
กรอง
HCO-3
NaCl
H2O
K+
สารอาหาร ดดกลบ
Active trans.
Passive trans.
H+
NH3
400 mmOsm/L
600 mmOsm/L
900 mmOsm/L
1200 mmOsm/L
H2O
H2O
H2O
100
300
400
600
1200
200
400
700
1200
NaCl
NaCl
NaCl
NaCl
NaCl
NaCl
H2O
H2O
H2O
Urea
![Page 42: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/42.jpg)
แบบใชพลงงานของเซลล(Active transport)
ในกระบวนการดดสารกลบของทอหนวยไตใชการล าเลยงสาร
สมองสวนใดของรางกายทควบคมสมดลของปรมาณนาในเลอด
ไฮโพทาลามส Hypothalamus
ปลายประสาทในตอมใตสมองสวนทาย
ADH Anti – Diuretic Hormone =
นา , ยเรย , Cl- , HCO-3 กลโคส , กรดอะมโน , Na+ , K+
แบบไมใชพลงงานของเซลล(Passive transport)
![Page 43: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/43.jpg)
เลอดทมความเขมขนมาก
เลอดทมปรมาณนาในเลอดนอย
ไฮโพทาลามส
ตอมใตสมองสวนทาย ไต
ปรมาณน าในเลอดมาก
กระหายน า ดมน า
ปรมาณปสสาวะนอย
ปรมาณปสสาวะมาก
ยบย ง
กระตนใหหลง ADH
ยบย งการหลง ADH
ดดน ากลบ
![Page 44: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/44.jpg)
การกรองสารชนดตางๆ ในหนวยไต
อวยวะในการรกษาสมดลของมนษย
![Page 45: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/45.jpg)
เมอของเหลวทกรองไดผานหนวยไตมาแลว และของเหลวไหลมาถง ทอรวม
หรอ คอลเลกตง ทวบล จะเรยกวา นาปสสาวะ ตอจากนนสงไปเกบไวท
กระเพาะปสสาวะ การขบปสสาวะอาศยหลก 3 อยาง
1. ปสสาวะเพมมากขน จนความตงในกระเพาะปสสาวะสง ถงระดบกลน
(Threshold)
2. เกดรเฟลกซการถายปสสาวะ ทาใหกระเพาะปสสาวะบบตว
3. ยงเพมความดนในกระเพาะปสสาวะมากขนกจะทาใหมความรสกอยากถาย
ปสสาวะ
การขบถายปสสาวะ (Micturition)
![Page 46: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/46.jpg)
1. เบาหวาน (Diabetes mellitus)
เกดจากตบออนไมสามารถสรางฮอรโมน Insulin ไดมากพอมาควบคม
ระดบนาตาลในเลอดใหปกต ทอหนวยไตตอนตน PCT ไมสามารถดดนาตาลกบ
คนเขาสเลอด จงมนาตาลกลโคสปนออกมากบปสสาวะ
2. กระเพาะปสสาวะอกเสบ (Cystitis)
เกดจากการตดเชอแบคทเรย ซงปนเปอนจากอจจาระ จะปสสาวะบอย
3. โรคนว
ทงนวในไต หรอทอไต และนวในกระเพาะปสสาวะ เกดจากตะกอนขางแร
ธาตตาง ๆ ในปสสาวะไมละลายแตรวมตวกนเปนกอน ไปอดตามทางเดน
ปสสาวะ รกษา ใชยา หรอการผาตด หรอการสลายนว
4. โรคไตวาย (Renal failure)
เปนภาวะทไตสญเสยหนาทการทางาน มการสะสมของเสย รกษาตองใชยา
หรอฟอกเลอด หรอใชไตเทยม
อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต
![Page 47: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/47.jpg)
5. เบาจด (Diabetes insipidus)
ตอมใตสมองหลงฮอรโมน ADH นอยเกนไปทาใหมการดดทอกลบคนทอ
ขด สวนทายนอย ปสสาวะจงมนามากกวาปกต
6. Uremia ผลตภณฑของเมแมบอลซมของโปรตนไปสะสมในเลอดมาก เชน ยเรย เกด
อาการชอค
7. Renal glucosuria
เปนความผดปกตของทอหนวยไตไมดดกลบกลโคสได ทาใหพบกลโคสในนา
ปสสาวะ เปนโรคเบาหวาน
อาการผดปกตเกยวกบการขบถายโดยไต
![Page 48: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/48.jpg)
เปนเครองมอทาหนาทแทนไต มชอเรยกทางวทยาศาสตร วา
“เครองเฮโมไดอาไลเซอร (Hemodialyzer)” อยนอกรางกาย ใชเปน
ครงคราวเทานน ประมาณสปดาหละ 2-3 ครง ครงละ 3 ชวโมง โดยเอา
หลอดเลอดอารเทอร และหลอดเลอดเวน ตอเขากบทอของเครอง
ไตเทยม (Artificial Kidney)
![Page 49: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/49.jpg)
3. การรกษาดลยภาพของความเปนกรด – เบสภายในรางกาย
ในคนปกต pH อยระหวาง 7.35 – 7.45 ถาเลอดม pH ตากวา 7.35
หมายความวา เลอดของบคคลนนเปนกรด มากกวาปกต เรยกวา Acidosis
ถา pH สงกวา 7.45 หมายความวา เลอดของบคคลนนเปนดางมากกวาปกต
เรยก Alkalosis
สมการรกษาดลยภาพกรด - เบสในเลอด CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3
-
กรดคารบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน
คารบอเนต
ไอออน
ปกต (7.35-7.45) Alkalosis สงกวา 7.45 Acidosis ต ากวา 7.35
![Page 50: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/50.jpg)
3. การรกษาดลยภาพของความเปนกรด – เบสภายในรางกาย
สมการรกษาดลยภาพกรด - เบสในเลอด CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3
-
กรดคารบอนก ไฮโดรเจนไอออน ไอโดรเจน
คารบอเนต
ไอออน
รางกายรกษาดลยภาพของกรด – เบส ในเลอดโดยการรกษาดลยภาพของไฮโดรเจน
ไอออน H+ ทเกดจากกระบวนการเมแทบอลซม กระบวนการหลก คอ กระบวนการ
หายใจระดบเซลล ซงม CO2 เปนผลผลต รวมตวกบนาในเซลลเมดเลอดแดง เปน
กรดคารบอนก แตกตวจะได H+ และ HCO3- รางกายมเมแทบอลซมสงจะม
CO2 เกดขนมาก สงผลให H+ สง
ไตมบทบาทในการรกษาความเปนกรด – เบส ของเลอด เมอ pH ของเลอดตา
หนวยไตขบสารทมสวนประกอบของ Na+ และ NH4 ออกจากเลอด และดดกลบ
ไอออนบางประเภท ซงลดความเปนกรด ไดแก Na+ และ HCO3-
![Page 51: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/51.jpg)
เอนไซม ปฏกรยาเคมในรางกาย
Metabolism ลดพลงงานกระตนในปฏกรยา
ชวยเรงการเกดปฏกรยาภายในรางกาย
ระดบของคา pH ในรางกาย การรกษาดลยภาพของกรด - เบส
ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการทางานของเอนไซมในแตละชนด
เอนไซมเพปซน โปรตน เอนไซมลเพส ไขมน
pH = 2 pH = 8
3. การรกษาดลยภาพของความเปนกรด – เบสภายในรางกาย
![Page 52: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/52.jpg)
การรกษาดลยภาพของกรด - เบส การรกษาดลยภาพของกรด – เบสในเลอด
H+
Respiration
Metabolism
CO2
HCO-3
H2CO3 H2O + =
pH ตา กรด
![Page 53: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/53.jpg)
pH ตา กรด H+
H+
H+
NH+ 4
NH+ 4
NH+ 4
Kidney
Nephron
Na+
Na+
Na+
Na+
Na+ Na+
HCO-3
HCO-3
HCO-3
HCO-3
pH เพมขน สมดล
![Page 54: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/54.jpg)
4.การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)
1. การเปลยนแปลงอตราเมเทบอลซม
อากาศหนาว เพมอตราเมเทบอลซม
เพมฮอรโมนบางชนด เชน Epinephrine, Thyroxine
2. การเพมอตราการแลกเปลยนความรอนกบสงแวดลอม
เพมอตราการไหลเวยนมาบรเวณผวหนง การขยายตวของเสนเลอด การ
พาและการแผรงสความรอน
![Page 55: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/55.jpg)
การรกษาดลยภาพของอณหภมภายในรางกาย
ระดบของคา pH ในรางกายเหมาะสมกบการทางานของเอนไซมในแตละชนด
กลไกควบคมอณหภมใหอยในชวงทเหมาะสมกบการทางานของกระบวนการตางๆในรางกาย
อณหภมของรางกายอยระหวาง 35.8 – 37.7 oC
กระบวนการตางๆในรางกายไมสามารถทางานตามปกต ตากวา 34 oC มากกวา 40 oC
35 - 40 oC
![Page 56: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/56.jpg)
การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)
![Page 57: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/57.jpg)
www.med.cmu.ac.th/.../human/lesson/lesson4.php
Skin Structures
Epidermis
Dermis
subcutaneous tissue
![Page 58: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/58.jpg)
www.sweathelp.org/english/PFF_Hyperhidrosis_O...
Sweat gland
Epidermis
หนงกาพรา
Keratin Melanin
Dermis
หนงแท
ตอมไขมน ตอมเหงอ เสนขน
Collagen
Elastic
เสนเลอด / เสนประสาท
subcutaneous tissue
ชนไขมน
เซลลไขมน
Cellulite
![Page 59: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/59.jpg)
กลไกการรกษาดลยภาพของอณหภมในรางกาย
hilight.kapook.com/view/114
32
T > 37 OC T < 37 OC ไฮโพทาลามส
ลดอตราเมแทบอลซม เพมอตราเมแทบอลซม
imusichelp.blogspot.com/2009_07_01_archiv
e.html
หลอดเลอดขยายตว หลอดเลอดหดตว
ตอมเหงอสรางเหงอ ตอมเหงอไมสรางเหงอ
ขนเอนราบ ขนลก/รางกายสน
เพมการระเหย ลดการระเหย
T ของเลอดลดลง T ของเลอดเพมข น
T ของเลอดปกต 37 OC
![Page 60: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/60.jpg)
การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)
เมออณหภมสง เมออณหภมต า
อณหภมรางกายเพม อณหภมรางกายลด
รบรโดยไฮโพทาลามส รบรโดยไฮโพทาลามส
หลอดเลอดขยาย หลงเหงอ หลอดเลอดหดตว กลามเนอหด
ลดอตราเมแทบอลซม อณหภมลด เพมอตราเมแทบอลซม อณหภมสง
ขนเอนราบ ขนลกชน
เขาสภาวะปกต เขาสภาวะปกต
![Page 61: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/61.jpg)
ไฮโพทาลามส ศนยควบคม หนวยรบรอณหภม
กลามเนอยดกระดก
เซลลไขมน ตอมเหงอ
หลอดเลอด
สตวเลอดอน
Homeothermic animal
สตวเลอดเยน
Poikilothermic animal
สตวทสามารถรกษาอณหภมของรางกายไคคอนขางคงทไม
เปลยนแปลงไปตามสงแวดลอม
สตวทไมสามารถรกษาอณหภมของรางกายใหคงทโดยจะเปลยนแปลง
ไปตามสงแวดลอม
สตวปก / สตวเลยงลกดวยนม ปลา / สตวสะเทนนาสะเทนบก
สตวเลอยคลาน / แมลง
![Page 62: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/62.jpg)
การปรบเปล ยนพฤตกรรม
การรกษาดลยภาพของอณหภมภายในรางกาย
การหนหนาว การหนรอน Hibernation Estivation
การทสตวซอนตวอยนงๆไมเคลอนไหวในขณะทอณหภมของสภาพแวดลอมเปลยนไปจากปกต
การจาศล
โดยระยะนอตราเมตาโบลซมของรางกายจะลดลง
สตวสวนใหญจงใชวธการนในการสะสมอาหารในยามทอาหารหายาก
สตวเลอดอน สตวเลอดเยน
อตราการเตนของหวใจจะลดลง รางกายอาศยอาหารทสะสมไวอยางชาๆ
![Page 63: ระบบขับถ่าย/ก าจัดของเสียkruseksan.com/book/excretory.pdf · อธิบายกระบวนการท างานของไต](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050718/5e1701cfdb216f3331634f00/html5/thumbnails/63.jpg)
การรกษาอณหภมของมนษย (Thermoregulation)