แนวคิดและองค ์ประกอบของช ุมชน ......e:...

การประชมวชาการระดบชาต “สถาปตยกระบวนทศน” พ.ศ.2560

E: การออกแบบวางผงชมชนเมอง, ภมสถาปตยกรรม, การผงเมอง | 23

แนวคดและองคประกอบของชมชนเมองสรางสรรค

ตามลกษณะทองถนในประเทศไทย กรวรรณ รงสวาง

นกศกษาบณฑตศกษา หลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง

คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

สพกตรา สทธสภา ภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง

คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

บทคดยอ ชมชนเมองสรางสรรคเปนชมชนทมสภาพแวดลอมทนาไปสคณภาพชวตทด ชาวชมชนมอาชพและทกษะทคลายกนและบานสามารถเปนพนทแสดงงานศลปะและอตลกษณของทองถนไดเปนอยางด จงสามารถเปนจดเรมตนของเศรษฐกจสรางสรรคและอตสาหกรรมสรางสรรคซงเปนการผลตสนคาทมเอกลกษณแสดงถงความเปนอตลกษณของสถานทนน โดยจะเปนทสนใจของกลมทเรยกวามวลชนสรางสรรค ซงตองการทจะอยอาศยภายในเมองทมสภาพแวดลอมดและมสงอานวยความสะดวกเออใหเกดการคดสรางสรรคใหมๆ

การวจยนเปนการศกษาแนวคดและองคประกอบของชมชนเมองสรางสรรคตามลกษณะทองถนในประเทศไทย เพอนาไปสการพฒนาชมชนเมองสรางสรรค วธการศกษาประกอบดวยการคนควาเอกสาร นวตกรรมการพฒนาสนคาทองถน และขาวสารการพฒนาเมองสรางสรรคทมอยในปจจบน โดยการรวบรวมเอกสารจากทองถน การสอบถามและสมภาษณผเชยวชาญดานเมองสรางสรรค นาขอมลเกยวกบแนวคดชมชนเมองสรางสรรคตางๆ มาเปรยบเทยบดชนชวดความเปนชมชนเมองสรางสรรค เครองมอทใชเปนแบบวเคราะหเอกสาร แบบสอบถาม สมภาษณและการสงเกตการณประชาชนผอยอาศย และวพากษชดขอมลทไดกบกรอบแนวคดของ Aaron Borchardt, Charles Landry, Richard Florida, UNESCO และ UNCTAD

ผลการวจยพบวาแนวคดและองคประกอบของชมชนเมองสรางสรรคคอ สภาพแวดลอมของชมชนเมองทนาอย สงอานวยความสะดวกตอการคดสรางสรรค พนทสาธารณะและพนททางวฒนธรรม ชมชนเมองสรางสรรคมการเปดกวางทางความคดและเสรภาพในการอยอาศย ไมมการจากดเพศ อาย หรอชนชาต ซงประโยชนจากการวจยคอแนวคดและรายละเอยดขององคประกอบชมชนเมองสรางสรรคในประเทศไทย คาสาคญ: แนวคดของชมชนเมองสรางสรรค | องคประกอบชมชนเมองสรางสรรค | ชมชนเมองสรางสรรคในประเทศไทย | การพฒนาชมชนเมองสรางสรรค | อตสาหกรรมสรางสรรค | อตลกษณของทองถน

24 | E: Urban Design, Landscape Architecture, and Urban Planing

THE CONCEPTS AND COMPONENTS OF CREATIVE URBAN COMMUNITY

BASED ON LOCAL CHARACTERISTICS IN THAILAND

Rungsawang Korawan Master Degree Student in Architecture (Urban Design) Faculty of Architecture, Silpakorn University

Supaktra Suttasupa Faculty of Architecture, Silpakorn University Abstract

A creative urban community is a community which creates an environment of good urban life. The community members have similar skills. Their homes can be the places for art galleries and presenting their local identities. These characters start out creative economy and creative industries which produce unique products representing the place identity. This kind of environment interests people, in a creative class, who desire to live in a city where the environment and facilities induce their creativity. This paper examines the concepts and components of the creative urban community based on local characteristics in Thailand. The methods used include to review the documents relating to the innovations of local products and to examine information and news about today’ s development of creative cities. The information and data are gathered from a collection of local documents and interviews with creative- city professionals. Then the concepts of creative city from many sources are compared via the indicators of creative urban community. Follows are an analysis of documents, questionnaires, interviews, and observations on the residents. A critical discussion of the creative-city conceptual frameworks by Aaron Borchardt, Charles Landry, Richard Florida, UNESCO, and UNCTAD is conducted. The results show that the concepts and elements of creative urban community are livable urban environment, facilities enhancing creativity, public spaces, and cultural spaces. The community are open minded and people are free to choose places to live. There is no restriction of gender, age and race. To sum up, the paper is intended to reveal concepts and component of creative urban community in Thailand.

Keyword: The concepts of creative urban community | The components of creative urban community | Creative urban community in Thailand | The development of creative urban community | Creative industries, Local identities



1. บทนา การพฒนาเมองในปจจบนเกดจากประชากรทอยอาศยภายในเมองและการเตบโตทางเศรษฐกจ ยงเมองม

การเตบโตทางเศรษฐกจมากเทาใดกจะทาใหเมองนนมการพฒนาเมองมากขนเทานน ทงในดานสาธารณปโภค / สาธารณปการ รวมถงสภาพแวดลอมทางกายภาพของเมอง ประเทศไทยไดมแผนนโยบายพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตทกลาวถงเศรษฐกจสรางสรรค โดยใหความสาคญกบคณภาพของคนทอยอาศยจะเปนตวขบเคลอนทางเศรษฐกจของเมองไดเปนอยางด การเตบโตของเศรษฐกจสรางสรรคจาเปนตองมสภาพแวดลอมทางกายภาพทเออตอการเปนเมองสรางสรรคดวย ทงนนกวชาการดานเมองสรางสรรค Aaron Borchardt ไดใหความหมายของเมองสรางสรรคคอ ความเชอมตอระหวางคน สถานท และอตลกษณเขาดวยกน (Borchardt, 2013)

นอกจากนนทประชมสหประชาชาตวาดวยการคาและพฒนา (UNCTAD - Conference on Trade and Development) ใหความหมายของเมองสรางสรรคไววาเมองทมกจกรรมทางวฒนธรรมทหลากหลายเปนสวนสาคญของเศรษฐกจและสงคมของเมองนนๆ และตองประกอบไปดวยรากฐานทมนคงทางสงคมและวฒนธรรม มการรวมกลมกนอยางหนาแนนของคนทมงานสรางสรรคและมสภาพแวดลอมทดงดดการลงทนเพราะความยงยนของสถานทในเชงวฒนธรรมเปนตวขบเคลอนความเตบโตของเศรษฐกจสรางสรรค โดยเศรษฐกจในปจจบนประกอบดวยความคดสรางสรรคหลายดานทสมพนธกน ไดแก ความคดสรางสรรคทางดานวฒนธรรม ศลปะและจนตนาการ มความสามารถทาใหเกดแนวคดตางๆ บนโลกซงแสดงออกมาทางขอความ เสยงและรปภาพ ความคดสรางสรรคทางดานวทยาศาสตร การทดลองสงตางๆ สรางความเชอมโยงของปญหาและการแกไขปญหาขนมาได และความคดสรางสรรคทางดานเศรษฐกจ ทงการฝกฝนทางดานเศรษฐกจและการตลาดเปนกระบวนการทมการเปลยนแปลงอยเสมอเพอทจะนามาซงนวตกรรมสรางสรรคทางดานเทคโนโลย ความคดสรางสรรคในแตละสวนมความสอดคลองกนซงนาไปสอตสาหกรรมสรางสรรคและเศรษฐกจสรางสรรค (UNCTAD, 2008)

นอกจากนนแลวปจจยทางดานประชากร อตสาหกรรม เศรษฐกจ และกจกรรมทางดานศลปะ / ประเพณ / วฒนธรรม เปนสงสาคญทกอใหเกดเมองสรางสรรค พนทของเมองจะถกขบเคลอนดวยนวตกรรมทางวฒนธรรมทมความสรางสรรค ซงเปนสนทรพยของแตละพนท อกทงยงมผประกอบการทมความคดสรางสรรคจากบคคลรนใหมทเพมขน ตลอดจนความสมพนธของการเตบโตทางเศรษฐกจกบระดบของความคดสรางสรรคยงเปนตวแปรหนงทกอใหเกดเมองสรางสรรค ในปจจบนกระแสการอนรกษความเปนทองถนและกระแสความเปลยนไปของโลกสามารถเปนไปในทศทางเดยวกนและสอดคลองกนดวยกระบวนการมสวนรวมของกลมประชาชนผอยอาศยในพนทซงมความเปนเจาของพนทและสะทอนลกษณะของทองถนออกมา รวมถงความเปนตวตนของสงคมนนได จนกลายเปนเมองทมอตลกษณชดเจนมากขน ซงปจจยทสมพนธกบเมองสรางสรรค คอ คน สถานท และอตลกษณ โดยปจจยทสมพนธกบเมองสรางสรรคนาไปสการพฒนาแนวคดชมชนเมองสรางสรรค (Borchardt, 2013)

เนองจากความสรางสรรคในลกษณะทางกายภาพขนอยกบขนาดของพนทซงมความแตกตางกน ผวจยจงสนใจทจะศกษาทงระดบเมองสรางสรรค ยานสรางสรรคและชมชนเมองสรางสรรค เพอหาความแตกตางขององคประกอบซงจะทาใหเกดความสรางสรรคเหลานนโดยการศกษาขอมลทวไปของเมอง บทบาทททาใหเกดเมองสรางสรรคตางๆ องคประกอบทางกายภาพของเมอง และหนวยงานพฒนาเมอง กรณศกษาตางประเทศทเลอกนามาศกษามทงหมด 5 เมองและมพนททงหมด 3 ระดบ คอ 1) ระดบเมองสรางสรรค ไดแก เมองคานาซาวา เมองสงคโปร


เมองโซล 2) ระดบยานสรางสรรค ไดแก เมองออสตน และ 3) ระดบชมชนเมองสรางสรรค ไดแก เมองเบอรมงแฮม แตละเมองไดรบการยกยองจากยเนสโกใหเปนเมองสรางสรรค

คานยามของพนทในระดบเมอง ยาน และชมชนเมอง (Chundur, 2017) คอ เมอง หมายถง ชวงบลอกขนาดใหญของเมอง ทมโครงขายถนนขนาดใหญ 2 ระดบ คอ ถนนสายหลก 5 เลน ขนาดความกวาง 50 เมตร กบถนนสายรอง 4 เลน ขนาดความกวาง 40 เมตร และโครงขายรถขนสงสาธารณะทหลากหลาย โซนของกจกรรมเปนพนทขนาดใหญมความผสมผสานของกจกรรมอยางหลากหลายรอบจดเปลยนถายการเดนทาง ยาน หมายถง โครงขายการเชอมโยงดวยรถสาธารณะ ถนนขนาดใหญ 3 ระดบ คอ ถนนสายหลก 4 เลน ขนาดความกวาง 40 เมตร ถนนสายรอง 3 เลน ขนาดความกวาง 30 เมตร และถนนสายยอย ขนาดความกวาง 20 เมตร มหลายชมชนอยดวยกน กลมของรานคาอยในรศมใหบรการ 800 เมตร และมแหลงงานในยานใกลกบพนทอยอาศย และชมชนเมอง หมายถง ชวงบลอกขนาดเลกของถนนภายในชมชน ทมถนนโครงขายการเชอมโยงของเมอง โซนของกจกรรมทหลากหลาย พนทในชมชนเมองสามารถเดนถงกนได มพนทสเขยวและการออกแบบพนทมขนาดสอดคลองกบสดสวนของมนษย (Human-scale)

งานวจยนแสดงถงทมาของดชนชวดความเปนชมชนเมองสรางสรรค และการจดกลมดชนใหอยในชดของ 3 องคประกอบหลก (คน สถานท และอตลกษณ) ในระดบของพนทตางกน (เมอง ยาน และชมชน) ซงการกระตนเศรษฐกจของเมอง เกดจากความสมพนธของความคดสรางสรรคของคนในระดบชมชนกบธรกจในระดบยานทพฒนาอยางตอเนอง ซงในงานวจยนมการศกษาลกษณะทองถนของชมชน คอ คน สถานท และอตลกษณ ทมสวนทาใหความคดสรางสรรคเตบโตขน จนสามารถแลกเปลยนองคความร สรางสนคาหรอบรการใหมจากสงทไมเคยมอยเดมหรอจากการทาซาจากสงทมอยเดมแลว การศกษาแนวคดและองคประกอบของชมชนเมองสรางสรรคตามลกษณะทองถนในประเทศไทยมความสาคญตอเมองในปจจบนเปนอยางมาก เนองจากประเทศไทยมการแขงขนทางดานเศรษฐกจและการลงทนสง ดงนนจงมความสาคญทตองศกษาคนควาและหาอตลกษณของสถานทซงมสวนสมพนธกบความเปนชมชนเมองสรางสรรคดวย

2. วตถประสงค 1. เพอศกษาแนวคดและองคประกอบในการนาไปสการพฒนาชมชนเมองสรางสรรคในประเทศไทย 2. เพอศกษาแนวคดทฤษฏอตลกษณของสถานททเกยวของกบแนวคดชมชนเมองสรางสรรค

3. วธการวจย การศกษาแนวคดและองคประกอบของชมชนเมองสรางสรรคตามลกษณะทองถนในประเทศไทยม 2

ขอบเขต คอ ขอบเขตเชงเนอหา และขอบเขตเชงพนท ซงลกษณะขอบเขตเชงพนทจากการคดเลอกเมองหรอชมชนทมศกยภาพตอการพฒนาชมชนเมองสรางสรรคทเหมาะสม และเปนเมองหรอชมชนทมความพรอมทจะเขารวมในกระบวนการศกษาวจยอยางนอย 3 แหง



ขอบเขตการศกษา

1. ขอบเขตเนอหา การศกษาแนวคดตางๆ เกยวกบทฤษฎของเมองสรางสรรคและอตลกษณของสถานท ผวจยจงไดนาเสนอ

กรอบแนวคดทฤษฎในการศกษาชมชนเมองสรางสรรคดงทแสดงในภาพท 1 โดยประกอบดวยแนวคดการเกดเมองสรางสรรคภายใตเศรษฐกจสรางสรรคตามท UNCTAD (2008) ไดกลาวมาและ Landry (2000, 2006, 2017) กาหนดวาเมองสรางสรรรคมความสมพนธเกยวของกบคน สถานท และอตลกษณรวมทงทฤษฎอตลกษณของสถานทโดย Harold Milton Proshansky (1978) ซงปจจยทง 3 ขอทไดกลาวมานเปนองคประกอบหลก

นอกจากนนงานวจยของ Borchardt (2013) ซงไดศกษาเมองสรางสรรคท Glasgow และ Portland พบวา ปจจยทเกยวของกบเมองสรางสรรคประกอบดวย 1) ประชากร 2) การมสวนรวมของชมชน 3) กลมมวลชนสรางสรรค (ซง Richard Florida ไดกลาวถงปจจยนดวย) และ 4) นวตกรรมสรางสรรค

ปจจยท Borchardt กลาวมาขางตนทงหมด 4 ปจจย ผวจยจดใหอยในกลมปจจยดานคน สวนปจจยดาน 1) ตาแหนงทตง 2) ลกษณะทางภมประเทศ 3) ววฒนาการของเมอง 4) รปทรงของเมอง 5) อตสาหกรรมสรางสรรค และ 6) สาธารณปโภค/สาธารณปการ ทง 6 ปจจยนผวจยจดใหอยในกลมปจจยดานสถานท สวนปจจยดานศลปะ ประเพณและวฒนธรรม ผวจยจดใหอยในกลมปจจยดานอตลกษณ

ภาพท 1: แสดงกรอบแนวคดทฤษฎในการศกษาชมชนเมองสรางสรรค


2. ขอบเขตพนท ผวจยคดเลอกเมอง ยาน และชมชนเมองทมศกยภาพตอการพฒนาชมชนเมองสรางสรรคทเหมาะสม และ

เปนเมองหรอชมชนทมความพรอมทจะเขารวมในกระบวนการศกษาวจยอยางนอย 3 แหง โดยมเกณฑในการคดเลอกคอ พนทตาแหนงทตงอยในภมภาคทแตกตางกน ประเภทของเศรษฐกจสรางสรรคทแตกตางกน ลกษณะการศกษาจะวเคราะหภาพรวมของจงหวดทงดานเศรษฐกจ สงคมและกายภาพ และการคดเลอกพนทศกษาตามลกษณะอตลกษณของสถานท จากนนจงศกษาและวเคราะหพนทในชมชนเมองของแตละจงหวด ซงชมชนเมองทคดเลอกมานถกคดเลอกจากกระทรวงพาณชยใหเปนเมองสรางสรรคทงหมด 30 จงหวด โดยมเกณฑการคดเลอกเมองตนแบบตามแนวทางเศรษฐกจสรางสรรคจากเมองทมตนทนและปญญาทางวฒนธรรม ประเพณ ภมปญญาพนบาน แหลงทองเทยว หรอสนคาทมเอกลกษณ และเมองทมอตสาหกรรมสรางสรรคทมศกยภาพ ทควรไดรบการสงเสรมและสนบสนน แตในการศกษาครงนไดคดเลอกมา 3 พนทใน 3 จงหวดเพอเปนพนทนารองในการศกษา ไดแก 1) ชมชนเมองสรางสรรคบางแสน เมองแสนสข จงหวดชลบร 2) ยานสรางสรรคเมองเกา จงหวดราชบร 3) ขอนแกนเมองสรางสรรค จงหวดขอนแกน โดยผวจยศกษาเฉพาะพนทชมชนเมองทมการกระจกของกจกรรมสรางสรรคเพอนามาวเคราะหตามดชนชวดความเปนชมชนเมองสรางสรรค เพราะเมองสรางสรรคเกดจากการรวมของยานสรางสรรคหลายยานเขาดวยกน และยานสรางสรรคเกดจากการรวมของชมชนเมองสรางสรรคหลายชมชนเมองเขาดวยกน ดงนนชมชนเมองจงมอยทงในยานสรางสรรคและเมองสรางสรรค

วธการเกบขอมลและวเคราะหขอมล งานวจยชนนเกดจากการศกษาคนควา รวบรวมความรทเกยวของกบแนวคดเมองสรางสรรคและกรณ

ตวอยางจากตางประเทศ ลกษณะงานวจยเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) จากการรวบรวมขอมลจากแหลงทตยภม การสมภาษณ การสารวจ และการวเคราะหเชงเปรยบเทยบขอมลเพอใหเหนถงความแตกตางตามภมภาคของประเทศไทย ดงทแสดงในภาพท 2



ภาพท 2: แสดงวธดาเนนการวจยตามขอบเขตแนวคดทฤษฎทเกยวของ (ผวจย, 2560)


การวเคราะหขอมลพนฐานของชมชนเมองสรางสรรค การเปรยบเทยบการวเคราะหขอมลพนฐาน เพอกาหนดลกษณะทองถนไทยจากการสารวจออกมาเปนแตละปจจย (อตลกษณ สถานท และคน) โดยวเคราะหองคประกอบของดชนชวดความเปนชมชนเมองสรางสรรคกบตารางท 1 และการสมภาษณผนาชมชนเพอสรปแนวทางการพฒนาชมชนตามอตลกษณของสถานท โดยศกษาเรอง 1) ลกษณะทางกายภาพของชมชนเมองสรางสรรคจากการรวบรวมขอมลทตยภมดานลกษณะทางภมประเทศและววฒนาการของเมอง 2) กรณศกษาเมองสรางสรรคในตางประเทศ 3) ชมชนเมองสรางสรรคของประเทศไทยจากแนวคดเมองสรางสรรค ยานสรางสรรค และชมชนเมองสรางสรรคดวยการศกษาขอมลทตยภมและการสมภาษณผเชยวชาญ ประกอบการสารวจพนทและสอบถามความสมพนธเชงพนทของการใชงานจากผทอยอาศยภายในชมชนเมองในเรองวสดทองถน อตลกษณของเมอง และแหลงอบรมและเรยนร และ 4) อตลกษณของเมอง ซงไดจากการศกษาการพฒนาชมชนเมองสรางสรรคและวสยทศนจากการสมภาษณ กบลกษณะของทองถนไทยจากรวบรวมขอมลทตยภม ซงมการทบทวนแผนพฒนาทองถนและทฤษฎอตลกษณของสถานท

ผวจยศกษาทฤษฎตางๆ ทเกยวของกบแนวคด และองคประกอบของชมชนเมองสรางสรรคจาก Charles Landry, Richard Florida, Aaron Borchardt, UNCTAD, UNESCO และแนวคดอตลกษณของสถานทโดยอางองทฤษฎของ Harold Milton Proshansky จงไดสรปเปนตารางความสมพนธของดชนชวดความเปนเมองสรางสรรค ยานสรางสรรค และชมชนเมองสรางสรรค ดงทแสดงในตารางท 1 โดยจาแนกประเภทเปน 3 ประเภท ซงใชเกณฑจาแนกประเภทของอตลกษณของ UNCTAD (2008) และ UNESCO (2004, 2016) จากสงทสามารถบงบอกความเปนตวตนของเมองนน ลกษณะเฉพาะทโดดเดนสงผลใหผคนภายนอกรบรความแตกตางจากเมองอนได

ประเภทสถานทของ Landry (2017) Borchardt (2013) และ UNESCO (2004, 2016) พจารณาจากพนทเชงกายภาพ สภาพแวดลอมของเมองทสงผลตอการใชงานของคนในเมอง และประเภทคน Landry (2000) Florida (2002) และ Borchardt (2013) พจารณาจากลกษณะอาชพทเกยวของกบความคดสรางสรรค กลมคนสรางสรรคในแตละเมอง รวมถงเสรภาพของสทธมนษยชน ความเทาเทยมของคนทกเพศ ทกวย และเกณฑทใชจาแนกดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ

ในระดบเมองสรางสรรค พจารณาจากระบบเศรษฐกจ การสงออกสนคาและบรการ อตราการจางงาน ระบบอตสาหกรรม (UNCTAD, 2008) ตาแหนงทตง ลกษณะทางภมประเทศ ววฒนาการของเมอง รปทรงของเมอง อตสาหกรรมสรางสรรค และสาธารณปโภคตางๆ ทจาเปนตอการทาธรกจ (Borchardt, 2013)

ยานสรางสรรค พจารณาจาก กลมของคนในชมชนหลายชมชนอยอาศยรวมกนจนเกดเปนเครอขายของยาน กลมของธรกจทเกดขนภายในเมอง ซงในอดตพนทตางๆ ในประเทศไทยถกแบงดวยความเปนยาน แตกตางจากในปจจบนซงถกแบงดวยขอบเขตการปกครอง รวมถงระบบของวฒนธรรมทคลายกนอยใกลกน และกลมอาชพทคลายคลงกนอยรวมกนจนทาใหสะทอนความเปนอตลกษณของสถานท

ชมชนเมองสรางสรรค พจารณาจาก การใชชวตของคนทอยอาศยภายในชมชนเมอง การรวมกลมของอาชพประเภทตางๆ ความสมพนธของคนทอยในพนทมความใกลชดกน ความหลากหลายของวฒนธรรม สนทรพยและนวตกรรมสรางสรรคทสงผลใหเกดเศรษฐกจสรางสรรคถกคดคนโดยคนทอยอาศยภายในชมชนเมองนน โดยดชนชวดความสรางสรรคเชงกายภาพทง 3 ประเภทมองคประกอบดงน



1. ประเภทของอตลกษณ มองคประกอบ 10 อยาง ไดแก 1) สนทรพยแหงความคดสรางสรรค 2) การกระจายรายได 3) การจางงาน 4) การสงออก 5) กจกรรมทางสงคม 6) ความหลากหลายของวฒนธรรม 7) นวตกรรมสรางสรรค 8) สดสวนการจดทะเบยนสทธบตรการประดษฐ 9) อตสาหกรรมทใชเทคโนโลยชนสง และ 10) ศลปะ ประเพณและวฒนธรรม

2. ประเภทของสถานท มองคประกอบ 17 อยาง ไดแก 1) ตาแหนงทตง 2) ลกษณะทางภมประเทศ 3) ววฒนาการของเมอง 4) รปทรงของเมอง 5) อตสาหกรรมสรางสรรค 6) สาธารณปโภคตางๆ ทจาเปนตอการทาธรกจ 7) การเลอกใชวสดทองถน 8) อตลกษณของเมอง 9) พนทพฒนาทางดานเทคโนโลยภายในเมอง 10) พนทสรางผลงานศลปะทมความหลากหลาย 11) งานเทศกาลทมความสาคญตอเมอง 12) สวนสาธารณะ 13) ถนนคนเดน 14) การออกแบบทมชองทางจกรยาน 15) สาธารณปโภคตางๆ ทจาเปนตอการทาธรกจ 16) พนทบรเวณโดยรอบมหาวทยาลย และ 17) แหลงอบรมและเรยนร

3. ประเภทของคน มองคประกอบ 19 อยาง ไดแก 1) ขนาดของกลมมวลชนสรางสรรค 2) นกทองเทยว 3)

การมสวนรวมของคนในทองถน 4) วศวกร 5) อาจารย 6) นกเรยนนกศกษา 7) นกวทยาศาสตร 8) นกเขยน 9)

นกแสดง 10) ศลปน 11) นกออกแบบ 12) สถาปนก 13) นกวชาการ 14) นกธรกจ 15) นกกฎหมาย 16) นกวเคราะห

การเงน 17) จานวนเกยในเมอง/จานวนประชากรเมอง 18) เปอรเซนตของผทมภมลาเนาในตางประเทศทอาศยอยใน

พนท/จานวนประชากรเมอง และ 19) การรณรงคบคคลขามเพศ

ตารางท 1: แสดงดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ

ปจจย

ดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ

ลาดบท ดชนชวด

ผใหคานยาม ความสรางสรรคเชง

กายภาพ

Land

ry

Florid

a

Borch

ardt

UNCT

AD

UNES

CO

เมอง

สราง

สรรค

ยานส

รางส

รรค

ชมชน

เมอง

สราง

สรรค

อตลกษณ

1 สนทรพยแหงความคดสรางสรรค

�

� � �

�

2 การกระจายรายได

�

�

3 การจางงาน

�

�

4 การสงออก

�

�

5 กจกรรมทางสงคม

� � �

� �


ปจจย




กายภาพ

Land

ry

Florid

a

Borch

ardt

UNCT

AD

UNES

CO

เมอง

สราง

สรรค

ยานส

รางส

รรค

ชมชน

เมอง

สราง

สรรค

6 ความหลากหลายของวฒนธรรม

� � �

�

7 นวตกรรมสรางสรรค

� �

�

8 สดสวนการจดทะเบยนสทธบตรการประดษฐ

�

�

9 อตสาหกรรมทใชเทคโนโลยชนสง

� � � �

10 ศลปะ ประเพณและวฒนธรรม

�

�

�

�

สถานท

11 ตาแหนงทตง �

�

� �

12 ลกษณะทางภมประเทศ �

�

� �

13 ววฒนาการของเมอง �

�

� �

14 รปทรงของเมอง �

�

� �

15 อตสาหกรรมสรางสรรค �

�

� �



ตารางท 1: แสดงดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ (ตอ)

ปจจย




กายภาพ

Land

ry

Florid

a

Borch

ardt

UNCT

AD

UNES

CO

เมอง

สราง

สรรค

ยานส

รางส

รรค

ชมชน

เมอง

สราง

สรรค

สถานท

16 สาธารณปโภคตางๆ ทจาเปนตอการทาธรกจ

�

�

� �

17 การเลอกใชวสดทองถน �

�

�

�

18 อตลกษณของเมอง �

�

�

19 พนทพฒนาทางดานเทคโนโลยภายในเมอง

�

�

20 พนทสรางผลงานศลปะทมความหลากหลาย

�

�

�

21 งานเทศกาลทมความสาคญตอเมอง

�

� �

22 สวนสาธารณะ �

�

23 ถนนคนเดน �

�

24 การออกแบบทมชองทางจกรยาน

�

�

25 สาธารณปโภคตางๆ ทจาเปนตอการทาธรกจ

�

�

� �

26 พนทบรเวณโดยรอบมหาวทยาลย

�

�

27 แหลงอบรมและเรยนร �

�

�

คน 28 ขนาดของกลมมวลชน

สรางสรรค �

�

�

29 นกทองเทยว �

� � �


ปจจย




กายภาพ

Land

ry

Florid

a

Borch

ardt

UNCT

AD

UNES

CO

เมอง

สราง

สรรค

ยานส

รางส

รรค

ชมชน

เมอง

สราง

สรรค

30 การมสวนรวมของคนในทองถน

�

�

�

�

31 วศวกร

� �

�

32 อาจารย

� �

�

33 นกเรยนนกศกษา

� �

�

34 นกวทยาศาสตร

� �

�

35 นกเขยน

� �

�

ตารางท 1: แสดงดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ (ตอ)

ปจจย




กายภาพ

Land

ry

Florid

a

Borch

ardt

UNCT

AD

UNES

CO

เมอง

สราง

สรรค

ยานส

รางส

รรค

ชมชน

เมอง

สราง

สรรค

คน

36 นกแสดง

� �

�

37 ศลปน

� �

�

38 นกออกแบบ

� �

�

39 สถาปนก

� �

�

40 นกวชาการ

� �

�

41 นกธรกจ � � �

�

42 นกกฎหมาย

� �

�



ปจจย




กายภาพ

Land

ry

Florid

a

Borch

ardt

UNCT

AD

UNES

CO

เมอง

สราง

สรรค

ยานส

รางส

รรค

ชมชน

เมอง

สราง

สรรค

43 นกวเคราะหการเงน

� �

�

44 จานวนเกยในเมอง / จานวนประชากรเมอง

�

�

45 เปอรเซนตของผทมภมลาเนาในตางประเทศทอาศยอยในพนท / จานวนประชากรเมอง

�

�

46 รณรงคบคคลขามเพศ

� � �

หมายเหต. () หมายถงตวชวดทผใหคานยามกลาวถงประเดนทเกยวของ

จากการศกษาแนวคดทฤษฎชมชนเมองสรางสรรคตางๆ ผวจยจงรวบรวมปนดชนชวดทสงผลตอความ

สรางสรรคเชงกายภาพ ปจจยดานอตลกษณ ปจจยดานสถานท และปจจยดานคน ซงนาดชนนไปใชเปรยบเทยบวเคราะหกบพนทศกษา 3 พนทใน 3 จงหวด โดยผวจยเลอกศกษาเฉพาะระดบชมชนเมองเทานน เนองจากพนทระดบเมองและระดบยานแตในพนทนนมการรวมตวกนของชมชนเมอง ผวจยจงเลอกศกษาเพยงระดบชมชนเมองของแตละพนท โดยพจารณาดชนชวดความเปนชมชนเมองสรางสรรค ซงตามสมมตฐานนนชมชนเมองมดชนชวดตรงตามทกาหนดกสามารถมแนวโนมในการพฒนาเปนยานสรางสรรคและเมองสรางสรรคตอไป ผวจยใชวธการศกษาจากการรวบรวมขอมลทตยภม สารวจพนทและสอบถาม โดยแบงตามปจจยดงน

ปจจยดานอตลกษณ คอ 1) สนทรพยแหงความคดสรางสรรค 2) กจกรรมทางสงคม 3) ความหลากหลายของวฒนธรรม 4) นวตกรรมสรางสรรค และ 5) ศลปะ ประเพณและวฒนธรรม ปจจยดานสถานท คอ 1) การเลอกใชวสดทองถน 2) อตลกษณของเมอง และ 3) แหลงอบรมและเรยนร และปจจยดานคน คอ 1) ขนาดของกลมมวลชนสรางสรรค 2) นกทองเทยว 3) การมสวนรวมของคนในทองถน 4) วศวกร 5) อาจารย 6) นกเรยนนกศกษา 7) นกวทยาศาสตร 8) นกเขยน 9) นกแสดง 10) ศลปน 11) นกออกแบบ 12) สถาปนก 13) นกวชาการ 14) นกธรกจ 15) นกกฎหมาย 16) นกวเคราะหการเงน โดยนาขอมลจากการศกษาไปสงเคราะหขอมลพนฐานของชมชนเมองสรางสรรค เพอใหไดมาซงแนวคดและองคประกอบของชมชนเมองสรางสรรคตามลกษณะทองถนในประเทศไทย


3. ผลการวจย กรณศกษาชมชนเมองสรางสรรคในตางประเทศ ผวจยนาขอมลทวไปของเมอง บทบาทททาใหเกดเมอง

สรางสรรคตางๆ ยานสรางสรรค และชมชนเมองสรางสรรค ซงรวมทงดชนชวดทจะสงผลตอองคประกอบของเมอง องคกรการออกแบบภายในเมอง การบรหารจดการเมองสรางสรรคและจดนดพบของธรกจสรางสรรค มาเปรยบเทยบความแตกตางขององคประกอบซงจะทาใหเกดความสรางสรรค เมองทเลอกนามาศกษามทงหมด 5 เมองและมพนททงหมด 3 ระดบ คอ 1) ระดบเมองสรางสรรค ไดแก เมองคานาซาวา เมองสงคโปร เมองโซล 2) ระดบยานสรางสรรค ไดแก เมองออสตน และ 3) ระดบชมชนเมองสรางสรรค ไดแก เมองเบอรมงแฮม แตละเมองไดรบการยกยองจากยเนสโกใหเปนเมองสรางสรรค

เมองคานาซาวาเมองสรางสรรคดานศลปะพนถน กลยทธการพฒนาคอ (1) การพฒนาเศรษฐกจฐานความรของญปน เกดจากการทางานขามสายความร ขามหนาทขามสายงาน และขามระดบในองคกร (2) การสงสมทกษะความชานาญของบคลากรในองคกร (3) ระบบการศกษาทมคณภาพเชอมโยงกบความตองการของตลาดแรงงาน เนนสรางคนใหมความสรางสรรคในการแกไขปญหา (4) รฐบาลเปนผกาหนดทศทาง กากบดแล และสงเสรมการเพมขดความสามารถในการแขงขน (5) การพฒนาโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจทเหมาะสมกบระบบธรกจและโลกทเปลยนแปลงไป (6) การสงเสรมนวตกรรม การแขงขนอยางเสร การคมครองทรพยสนทางปญญา (7) ยกระดบโครงสรางพนฐานดานไอท

เมองสงคโปรเมองสรางสรรคดานการออกแบบ กลยทธการพฒนาคอ (1) เตรยมความพรอมใหเดกและเยาวชนมทกษะในการดารงชวตในศตวรรษท 21 (2) ยกระดบทกษะแรงงานโดยการฝกอบรมและพฒนาทกษะแรงงาน (3) สงเสรมและสนบสนนเครอขายพนทเรยนรชมชน รวมถงศนยและหนวยงานดานการสงเสรมการเรยนร

กรงโซล ประเทศเกาหล เมองสรางสรรคดานการออกแบบ กลยทธการพฒนาคอ (1) การจดการศกษาทมคณภาพสงและสงเสรมการเรยนรตลอดชวตใหแกประชาชนทกคน (2) การเชอมโยงการศกษาและการฝกอบรมทกษะทสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน (3) การสงเสรมใหองคกรรฐและธรกจเอกชนจดการเรยนรในสถานททางานเพอสรางโอกาสในการเรยนรตลอดชวตใหแกผปฏบตงาน (4) เมองแหงการเรยนร (Learning Cities)

เมองออสตน รฐเทกซส สหรฐอเมรกาเมองสรางสรรคดานสอศลปะ แตผวจยจดอยในระดบการศกษายานสรางสรรคเนองจากพนทสรางสรรคเกดในยานภายในเมองสรางสรรค กลยทธการพฒนาคอ (1) การผนวกสอศลปะใหเขากบงานสาธารณะตางๆ (2) การประชาสมพนธการพฒนาสอศลปะ โดยการสรางแรงจงใจดวยเมองสรางสรรคและแผนเงนทนทางดานวฒนธรรม (3) เพมโปรแกรมสาหรบศลปนทองถนทอยอาศยภายในเมอง ใหมการทางานในดานสอมเดยสมยใหมและการใชสงอานวยความสะดวกเพอแลกเปลยนโปรแกรมการเรยนร (4) การพฒนานวตกรรมการคาและสรางโอกาสสาหรบงานเทคโนโลยและความคดสรางสรรค (5) การจดงานนทรรศการการทองเทยวทเนนศลปนจากเมองสรางสรรคดานสอศลปะ

เมองเบอรมงแฮมยานสรางสรรค แตผวจยจดอยในระดบการศกษาชมชนเมองสรางสรรคเนองจากพนทสรางสรรคเกดในชมชนเมองภายในเมองสรางสรรค กลยทธการพฒนาคอ (1) การสรางความมนคงทางการเงนการคลงเพอสรางความเชอมนใหแกผลงทนและนกธรกจ (2) การสนบสนนในโครงการทอยอาศยและการบรหารจดการทดน (3) การพฒนาโครงสรางพนฐานเพอสนองความตองการของภาคเอกชน (4) การใชทนความรในการสรางสรรค



นวตกรรมและเทคโนโลยใหมๆ เชน การเงน การทองเทยว และธรกจคาปลก (5) ใหความสาคญกบการวจยและพฒนา (R&D) รวมถงการถายทอดความรและนวตกรรมจากตางประเทศเปนหลก

ดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ ผวจยใชเปนเครองมอศกษาจากทฤษฎของ Charles Landry, Richard Florida, Aaron Borchardt, UNCTAD, UNESCO และแนวคดอตลกษณของสถานทโดยอางองทฤษฎของ Harold Milton Proshansky เพอใชในการบนทกลกษณะของทองถนในแตละพนทซงถกใชในชมชนเมองของแตละจงหวดคอ ปจจยดานอตลกษณ ปจจยดานสถานท และปจจยดานคน โดยการเกบรวบรวมขอมลตงแตป พ.ศ. 2550-2560 จากการวเคราะหทาใหไดองคประกอบของการพฒนาพนทเมองสรางสรรค ยานสรางสรรค และชมชนเมองสรางสรรค ดงน

1. จากการวเคราะหกรณศกษาขอนแกนเมองสรางสรรค สรปองคประกอบของการพฒนาเมองสรางสรรค คอ ปจจยดานอตลกษณ คอ (1) สนทรพยแหงความคดสรางสรรคสงเสรมใหเกดการสรางงาน เพมประสทธภาพในการผลตและการพฒนานวตกรรมสรางสรรค (2) การบรหารรฐในรปแบบประชารฐ เพอรองรบการเตบโตทางเศรษฐกจและการเปดประชาคมอาเซยน นาไปสเมองสรางสรรคอยางยงยน (3) ความหลากหลายของวฒนธรรม (4) ศลปะ ประเพณและวฒนธรรม ปจจยดานสถานท คอ (1) การเลอกใชวสดทองถนในการออกแบบอาคารภายในเมอง (2) อตลกษณของเมอง การพฒนาศนยกลางเมองการทองเทยว Mice City and Event City ดวยการสงเสรมการขยายโอกาสการเขาถงทงดานความร ทกษะ และการฝกอบรม ตลอดจนการผลต (3) แหลงอบรมและเรยนร ศนยรวมความคดสรางสรรคและดจทล (4) สวนสาธารณะของเมองไดรบความนยมจากคนทองถนและนกทองเทยว แสดงใหเหนถงความใสใจในการดแลสขภาพของคนอยอาศย (5) การขนสงสาธารณะและการทองเทยวสเขยวยงยนเปนมตรตอสงแวดลอม และปจจยดานคน คอ (1) ขนาดของกลมมวลชนสรางสรรคทเขามาอยอาศยมากขนภายในเมอง (2) จานวนนกทองเทยวทเพมขนทกป (3) การมสวนรวมของคนในทองถน (4) การเพมจานวนของวศวกร อาจารย นกเรยนนกศกษาจากมหาวทยาลยในจงหวด (5) นกแสดง ศลปนทผลตออกไปสสงคมลวนเปนคนขอนแกน รวมถงนกออกแบบและสถาปนกทมความเชยวชาญ (6) นกพฒนาเมองขอนแกน มวสยทศนและแนวคดของนกวางนโยบายของประเทศ นกสรางสรรคทประสบความสาเรจในการพฒนาพนทและกลมธรกจทจะมาชโอกาสทจะเกดขนในอนาคต จากความรวมมอของภาคสวนไดแก ภาครฐและเอกชน รวมดาเนนการไปในทศทางเดยวกนในอนทจะเออตอการพฒนาเมองอยางสรางสรรค สงทสาคญทสด คอ ศกยภาพของคน สามารถรวมพฒนาวถชวตของคน (7) นกธรกจรนใหมทเรมสรางธรกจสวนตว

2. จากการวเคราะหกรณศกษายานสรางสรรคเมองเกา จงหวดราชบร สรปองคประกอบของการพฒนายานสรางสรรค คอ ปจจยดานอตลกษณ คอ (1) สนทรพยแหงความคดสรางสรรค (2) กจกรรมทางสงคม (3) ความหลากหลายของวฒนธรรม และ (4) ศลปะ ประเพณและวฒนธรรม กจกรรมดานศลปวฒนธรรมจงเปนโอกาสทจะสงเสรมใหเกดการเรยนร ความคดสรางสรรคนาไปสการพฒนายานสรางสรรค ดวยการใชศลปะเปนตวนาในการขบเคลอนกระบวนการจนเกดเปนเมองศลปะ โดยกลมมวลชนสรางสรรคในยานสรางสรรคเมองเการาชบร มองเหนคณคาของศลปวฒนธรรมและนาไปใชอยางสรางสรรค เพราะศลปะเปนงานสรางสรรคทอยรวมกบสงคมเมองราชบรมานาน และศลปะอยในทกมต เชน งานปน งานโองมงกร ซงมการบรหารจดการทดชวยสงเสรมคณภาพชวตของคนในยาน ปจจยดานสถานท คอ แหลงอบรมและเรยนร พนทรวมตวของศลปนและผสนใจทงในและตางประเทศ เปน


พนทแลกเปลยนเรยนรและนาเสนอนวตกรรม และผลงานทมเอกลกษณของศลปนรวมถงเปนการสงเสรมการทองเทยวเชงศลปวฒนธรรม ซงมศนยกลางอยทพพธภณฑและเชอมตอกบยานธรกจและสตดโอทกระจายอยโดยรอบโดยใชแนวคดการพฒนาเมอง และปจจยดานคน คอ กลมมวลชนสรางสรรค การพฒนาธรกจไปพรอมกบการสงเสรมความรวมมอในและระหวางคนในยาน ระหวางผประกอบการ นกวชาการ และศลปน ในการตอยอดองคความร พฒนาทกษะ และพฒนาธรกจ โดยมการนาเอาเทคโนโลย เทคนคการออกแบบ และวตถดบแบบใหมๆ เขามาใชเพอใหไดผลตภณฑทมประสทธภาพ

3. จากการวเคราะหกรณศกษาชมชนเมองสรางสรรคบางแสน เมองแสนสข จงหวดชลบร สรปแนวคดและองคประกอบของการพฒนาชมชนเมองสรางสรรค คอ ปจจยดานอตลกษณ คอ (1) สนทรพยแหงความคดสรางสรรค (2) นวตกรรมธรกจสรางสรรคของเมอง เชน ธรกจ Start up การสรางเรองราวใหกบสนคาและธรกจ ปจจยดานสถานท คอ (1) การใชชวตในเมองทมความปลอดภย โดยชมชนเมองสรางสรรคบางแสน มโครงการจดระเบยบชายหาดบางแสนใหมคณภาพทดขน สรางสภาพแวดลอมทด เพอใหชอเสยงความเปนเมองทองเทยวของบางแสนกลบมาอกครง (2) อตลกษณของเมอง โดยการจดงานวงมาราธอน เพอดงดดใหผคนตางถนและนกทองเทยวไดมารวมกจกรรม ซงนอกจากจะเปนการสรางรายไดทางตรงใหกบผประกอบการในพนททไดนกทองเทยวแลว ยงเปนการประชาสมพนธภาพลกษณใหมๆ ของเมองบางแสน ดวยการสนบสนนเปนเมอง Sport Tourism (3) แหลงอบรมและเรยนร พนททากจกรรมของชมชน ไดแก หองสมดชมชนศนยกลางชมชน ศนยบรการ ศาลประจาชมชน การเขาถง อาคารสานกงาน และมการทาแผนทสะดวกตอการใชงาน (4) กองทนพฒนาเมอง (5) สงอานวยความสะดวกดานกฬาและธรกจ (6) เสนทางการเดนและการปนจกรยาน (7) พนทสาธารณะและสนามเดกเลน (8) พนททางาน Co-working Space และปจจยดานคน คอ (1) กลมมวลชนสรางสรรคจากนกศกษาจบใหมจากมหาวทยาลย (2) การพฒนาการทองเทยวเพอการเพมจานวนนกทองเทยว (3) กจกรรมสรางการมสวนรวมของคนในทองถนดวยกจกรรมการจดระเบยบชายหาดบางแสน เพอนาพนทสาธารณะกลบคนมา บนชายหาดทมความยาว 2.5 กโลเมตรมการกางเตยงและรมใหบรการนกทองเทยว โดยการดาเนนงานการประชมชาวบานกบฝายบรหารของทองถนเพอหาแนวทางรวมกน (4) วศวกร อาจารย นกเรยนนกศกษา นกวชาการจากมหาวทยาลยในบรเวณใกลเคยง (5) ศลปน นกออกแบบ จากกจกรรมประกวดภาพวาดของโครงการบางแสนสรางศลป (6) สถาปนก จากงานสถาปตยกรรมของโรงแรมรมชายหาดทมความสวยงามดงดดสายตาของนกทองเทยวทาใหเหนถงศกยภาพของสถาปนกในชมชนเมอง (7) นกธรกจทเรมตนธรกจรานอาหาร รานกาแฟบรเวณรมชายหาด

แนวคดทฤษฏอตลกษณของสถานทเปนหนงในองคประกอบของลกษณะทองถนไทยทจะสงผลตอดชนชวดความเปนชมชนเมองสรางสรรคของประเทศไทย โดยสอดคลองกบแนวคดทฤษฏอตลกษณของสถานท คอ การตระหนกรในคณคาทางวฒนธรรมของตนทมความสมพนธกบสถานทอยอาศย เชน วฒนธรรมของแตละภมภาค งานศลปะทแสดงออกถงวถชวตของแตละบคคลทสะทอนความเปนตวตนออกมาสภายนอก ซงแทจรงแลวอตลกษณของแตละสถานทมอยทกพนทขนอยกบการรบร การตระหนกและการบรณณาการของแตละบคคลซงมความสมพนธเชอมโยงกบลกษณะทางกายภาพของสภาพแวดลอมดวย การพฒนาพนททมประวตศาสตรและการผสมผสานทางวฒนธรรมเกดเปนการพฒนาเชงบวกทนาสนใจมากขน โดยสามารถเกบสนทรพยเหลานนและฟนฟพนทขนมาใหมเพอรองรบคนรนใหม ซงเปนสงทนาสนใจคอ ความมเสนหของประเทศไทยโดยอาศยลกษณะทองถนไทย การให



ความสาคญกบการพฒนาเศรษฐกจในเชงพนท เนนความรวมมอของภาครฐเอกชนและประชาชนใหรวมกนสงเสรมศกยภาพ ไดแก (1) สนทรพยทางวฒนธรรม (2) อตลกษณของสถานท (3) การพฒนาโครงสรางพนฐาน (4) การมอบสทธประโยชนตางๆ เพอสรางภาพลกษณของชมชนเมองใหกลายเปนศนยกลางการรวมตวของธรกจสรางสรรคและกลมมวลชนสรางสรรค เกดเปนสนทรพยใหมทางเศรษฐกจทเรยกวา “ชมชนเมองสรางสรรค” ซงสามารถผลกดนเศรษฐกจและยกระดบคณภาพชวตของประชาชนในพนทไดอยางยงยน โดยทประเทศไทยมพนฐานในการพฒนาเพอเพมขดความสามารถการแขงขนของเศรษฐกจสรางสรรคระดบประเทศได

4. การอภปรายผล ผลการวจยสอดคลองตามวตถประสงค โดยการพฒนาชมชนเมองสรางสรรคใหเปนจดหมายใหมของเมอง

ซงมการศกษาทางดานการบรหารการลงทนและวสยทศนจากผคนและเมองตางๆ มาแลวทวโลก อยางไรกตามไมมสตรสาเรจใดๆ ทจะเปนคาตอบสาหรบการสรางสรรคและการพฒนาชมชนเมองเพราะคาตอบทดทสดเปนสงทตองคนหาเปดมมมองและทมเทในสงทคนในชมชนเมองเชอมน เพอใหความสมบรณแบบทมความสมดลเกดขนในอนาคต งานวจยชนนไดผลการศกษาทสอดคลองกบแนวคดเมองสรางสรรคของ Charles Landry (2000, 2006, 2017) , Richard Florida (2002) และ UNESCO (2004)

ผลการศกษาสนบสนนแนวคดของ Aaron Borchardt (2013) ดวยเพราะดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ ปจจยดานอตลกษณตรงกบแนวคดของ UNESCO (2016) ปจจยดานสถานทตรงกบแนวคดของ Charles Landry (2017) และปจจยดานคนตรงกบแนวคดของ Richard Florida (2002) และขดแยงกบแนวคดของ UNCTAD (2008) ทใชเปนกรอบการศกษา ซงกลาววาเมองสรางสรรคถกพฒนาขนจากความสมพนธในระดบเมอง เพราะความสาคญของพนทในระดบยานและระดบชมชนเมองทมกจกรรมทางวฒนธรรมทหลากหลาย เปนสวนสาคญของเศรษฐกจและสงคมของระดบเมอง รากฐานทมนคงทางสงคมและวฒนธรรมเกดจากคนในระดบยานหรอระดบชมชนเมองกอนจงจะนาไปสการพฒนาระดบเมอง และตองมการรวมกลมกนอยางหนาแนนของคนทมงานสรางสรรคในระดบยานและระดบชมชนเมอง

ดวยแนวคดชมชนเมองสรางสรรคทจะเกดขนในประเทศไทยไดสอดคลองกบการพฒนาเมองดวยเศรษฐกจสรางสรรค นามาซงการพฒนาสภาพแวดลอม การใชประโยชนอาคาร และสาธารณปโภคทจาเปนตองเอออานวยตอการประกอบธรกจสรางสรรคและตอบสนองตอความตองการของกลมมวลชนสรางสรรคทจะยายเขามาอยในชมชนเมอง จงจาเปนตองใหสถาปนกผงเมองออกแบบเมอง ยาน และชมชนเมองทมความนาอย ประกอบดวย สวนสาธารณะ ถนนคนเดน ชองทางจกรยาน พนทสาธารณะบรเวณโดยรอบมหาวทยาลย แหลงอบรมและเรยนร เปนตน ความทนสมยในดานการพฒนาทางดานเทคโนโลยภายในเมอง รวมถงการแสดงออกถงอตลกษณของสถานท สงทกลาวมาขางตนเปนสวนหนงของดชนชวดทสงผลตอความสรางสรรคเชงกายภาพ

ทงน แนวคดการพฒนาเมองสรางสรรคยงเปนองคประกอบหนงของแนวคดการพฒนาเมองอจฉรยะดวย ตามหลกเกณฑการประเมนการออกแบบเมองอจฉรยะของสถาบนอาคารเขยวไทยภายใตมลนธอาคารเขยวไทย (2559) ในดานชมชนอจฉรยะ (Smart Community) ตวชวดประกอบดวยปจจยทงหมด 4 ดาน คอ 1. ดานการมสวนรวมในชมชนและการอยดกนด ไดแก 1) ชองทางในการมสวนรวมในชมชน 2) การรณรงคเพอใหเกดการมสวน


รวม 3) การออกแบบเพอทกคน 4) พนทบรการชมชน 2. ดานการศกษา ไดแก 1) ชองทางการศกษาตลอดชวต 2) ศนยการเรยนรอจรยะ 3. ดานการรกษาความปลอดภย ไดแก 1) การรกษาความปลอดภยทางกายภาพ และการวางแผนความปลอดภย 2) การจดการภยพบตและวกฤตการณ 4. ดานสขภาพและสขภาวะ

จากการศกษาทงในปจจยทางดานอตลกษณ ดานสถานท และดานคนของชมชนเมองสรางสรรคตามลกษณะทองถนในประเทศไทย พบวาการสมภาษณสถาปนกผงเมองทเกยวของกบเมองทไดเลอกศกษาในหวขอกรณศกษาตางประเทศยงมขอจากดในดานโอกาสในการสมภาษณโดยตรง อกทงการศกษานไดใชกรณศกษาจาก 3 ภมภาค คอ ภมภาคตะวนออก ภมภาคกลางและภมภาคตะวนออกเฉยงเหนอเทานน จงควรมการทาวจยใหครบทกภมภาค เนองจากแตละพนทมปจจยทางดานอตลกษณ ดานสถานท และดานคนแตกตางกนออกไป การนาผลการวจยไปใชหรอพฒนาตอยอดนนควรพจารณารวมกบการศกษาในภมภาคอนและปรบเปลยนตามความเหมาะสมของสถานทนนๆ ผวจยพบวาปจจยดานการทองเทยวสรางสรรครปแบบใหมสงผลตอการพฒนาเมอง ซงเปนอกหนงปจจยทมผลตอดชนชวดชมชนเมองสรางสรรค จงเปนประเดนทนาสนใจหากนาไปตงคาถามและศกษาตอไป

บรรณานกรม - Borchardt, A. ( 2013) . The Creative City: Place, Creativity & People, Glasgow and Portland.

( Research Term) , Glasgow of the Mackintosh School of Architecture, the Glasgow School of Art. Retrieved January 18, 2017 from https: / / issuu. com/ thecreativecity/ docs/ creative-city

- Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class. Washingtonmonthly, 15-25. - Landry, C. (2000). The Creative City: A Toolkit for Urban Innovator. United Kingdom: Earthscan. - Landry, C. (2006). The Art of making Creative city: Earthscan. - Landry, C. (2017). Creative Cities Index. Retrieved December 20, 2016 from http://charleslandry.

com/themes/creative-cities-index/ - Proshansky, H. M. (1978). The city and self-identity. Journal of Environment and Behaviour, 10(2).

Retrieved from http://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0013916578102002 - Chundur, S. ( 2017) . From Concept to Realization of Smart Cities: Lessons from America &

South Pacific – Low Carbon Cities: Planning for a Smart and Green Future. รายงานการส มมน า Special Talk “ The Application of American and South Pacific concepts and best practices in Thailand’ s smart cities” by Young Ambassador for Green Economy Project ณ Grand Ballroom, Grande Centre Point Terminal 21, Bangkok. 8 กนยายน 2560.

- UNCTAD. ( 2008) . Creative Economy Report, 2008, 357. Retrieved December 20, 2016 from unctad.org/en/docs/ditc20082cer_en.pdf



- UNESCO. ( 2004) . What is the Creative Cities Network from UNESCO Creative Cities Network. Retrieved December 20, 2016 from http://en.unesco.org/creative-cities/content/about-us.

- UNESCO. ( 2016) . Creative Cities Network. Retrieved from http: / / en. unesco. org/ creative-cities/home

- สถาบนอาคารเขยวไทยภายใตมลนธอาคารเขยวไทย. (2559). หลกเกณฑการประเมนการออกแบบเมองอจฉรยะ. โครงการสนบสนนการออกแบบเมองอจฉรยะ ของสานกงานนโยบายและแผนพลงงาน สนบสนนโดย กองทนเพอสงเสรมการอนรกษพลงงาน

กตตกรรมประกาศ บทความนเปนสวนหนงของโครงการวจย นาย กรวรรณ รงสวาง. แนวคดและองคประกอบของชมชนเมอง

สรางสรรคตามลกษณะทองถนในประเทศไทย. วทยานพนธหลกสตรสถาปตยกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบชมชนเมอง, บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศลปากร. ซงไดรบการสนบสนนทนวจยจากทนอดหนนการทาวทยานพนธ สาหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษา จากเงนงบประมาณแผนดน (หมวดเงนอดหนนทวไป) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ประจาปงบประมาณ 2560

งานวจยชนน ทาสาเรจลลวงไดดวยด ดวยความชวยเหลอจากอาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผศ.ดร.สพกตรา สทธสภา ทไดใหความรดานผงเมอง คาแนะนาตรวจทาน และแกไขขอบกพรองตางๆ ดวยความเอาใจใสทกขนตอนตลอดระยะเวลาทผเขยนไดศกษาอยในภาควชาการออกแบบและวางผงชมชนเมอง เพอใหการเขยนงานวจย ฉบบนสมบรณทสด

ทงนผเขยนขอขอบพระคณในความกรณาของ อาจารย ดร. พรดร แกวลาย คณะสถาปตยกรรมศาสตรและผงเมอง มหาวทยาลยธรรมศาสตร เปนอยางสง ทไดใหความรดานเมองสรางสรรค ชวยใหคาแนะนาในการทางานวจยในชวงเรมตน อกทงยงเปดประสบการณชวตใหมๆ มากมายในหลายแบบวธการคดสรางสรรค ขอขอบคณ นายกเทศมนตรของเทศบาลนครขอนแกน เทศบาลเมองราชบร กรมโยธาธการและผงเมอง ราชบร และเทศบาลเมองแสนสข ทกรณาใหความอนเคราะหขอมลตอเนอหาการทาวจยเปนอยางสง โดยเฉพาะอยางยง ทานนายกเทศมนตรเมองแสนสข คณ ณรงคชย คณปลม ทอนญาตใหเขาสมภาษณอยางเปนกนเองและเออเฟอขอมลโครงการพฒนาของเทศบาลเปนอยางด

ขอขอบคณอาจารย ผศ.ดร.ธนะ จระพวฒน ทานกรณาชวยตดตอสถาปนกผงเมองเกาหลเพอสมภาษณออนไลนและบคลากรคณะสถาปตยกรรมศาสตร บณฑตวทยาลยตลงชน มหาวทยาลยศลปากรทกทานทใหคาแนะนา และอานวยความสะดวกในการดาเนนงานวจยในครงน และผวจยขอขอบคณ ทนอดหนนการทาวจย สาหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษา จากเงนงบประมาณแผนดนหมวดเงนอดหนน ประจาปงบประมาณ 2560 มหาวทยาลยศลปากร

แนวคิดและองค ์ประกอบของช ุมชน ......e:...

Documents