จุดตัดทางรถไฟ · 208 จุดตัดทางรถไฟ the journal...

จดตดทางรถไฟ208

The Journal of the Royal Institute of ThailandVol. 37 No. 4 Oct-Dec 2012

จดตดทางรถไฟ*

ไผทชต เอกจรยกรภาคสมาชก ส�านกธรรมศาสตรและการเมอง

ราชบณฑตยสถาน

บทคดยอ

จดตดทางรถไฟคอ จดตดผานระหวางถนนกบทางรถไฟ ในปจจบนพบวามจดตดทาง

รถไฟทงสน ๒,๔๖๓ แหง ซงการรถไฟแหงประเทศไทยไดตดตงระบบปองกนอบตเหตเพยงประมาณ

๖๙๙ แหง จงท�าใหเหนวายงมจดตดผานมากกวา ๑,๐๐๐ แหงทยงไมมการตดตงระบบปองกน

อบตเหต และยงคงมอบตเหตบรเวณจดตดทางรถไฟเกดขนอยบอยครง เมอพจารณาถงประเดนทาง

กฎหมายทเกยวกบจดตดทางรถไฟ พบวามประเดนทางกฎหมายอย ๓ ประเดน ไดแก ผใดตองรบผด

ชอบในคาใชจายในการจดท�าจดตด ความรบผดในกรณทเกดอบตเหต และการบงคบใชกฎหมายทง

กอนและหลงเกดอบตเหต อยางไรกตาม พบวาอบตเหตทเกดจากจดตดทางรถไฟนนมสาเหตหลก ๆ

มาจากทศนวสยและสภาพแวดลอม ตลอดจนความบกพรองของอปกรณบรเวณทางตดผาน หรอเกด

ขนเนองจากความประมาทเลนเลอ ความคะนอง และการไมปฏบตตามกฎจราจร การแกไขปญหาใน

สวนนนนตองใชหลกการทางดานวศวกรรมในการปรบปรงสภาพแวดลอมและทศนวสยบรเวณทาง

ตดผาน โดยการตดตงอปกรณและเครองหมายหรอจดท�าทางตดผานตางระดบ หรอการใหความร

ความเขาใจแกผขบขเกยวกบสาเหตและความรายแรงของอนตรายทอาจจะเกดขน ซงหนวยงาน

ตาง ๆ ทเกยวของควรรวมมอกนในการปรบปรงแกไขเพอใหเกดความปลอดภยแกประชาชนผใช

เสนทางในการสญจรและเพอลดอบตเหตทอาจเกดขนไดในอนาคต

ค�ำส�ำคญ: จดตด, ทางรถไฟ, รถไฟ, อบตเหต

* บรรยายในการประชมส�านกธรรมศาสตรและการเมอง ราชบณฑตยสถาน เมอวนพธท ๑๕ สงหาคม พ.ศ. 2๕๕๕

การเดนทางและการขนสงภายในประเทศในปจจบนตองพงพาทางถนน ทางอากาศ และทางรถไฟ โดยมการผลกดนใหมการใชการขนสงทางรถไฟเพมขนเพอประหยดตนทนในการเดนทางและรกษาคณภาพสงแวดลอม เนองจากการขนสงทางรถไฟสามารถขนสงบคคลและสนคาไดมากกวาการขนสงทางถนนและยงเปนการขนสงทปลอยมลพษนอยกวาการขนสงทางถนน จากขอมลของการรถไฟแหงประเทศไทยใน พ.ศ. 2๕๕2 โครงขายทางรถไฟทงประเทศมความยาวทงสน ๔,0๔๓ กโลเมตร โดยตดผานจงหวดตาง ๆ ๔๗ จงหวด มจดตดผานระหวางถนนกบทางรถไฟทงสน 2,๔๖๓ แหง เปนจดตด

209ไผทชต เอกจรยกร

วารสารราชบณฑตยสถานปท ๓๗ ฉบบท ๔ ต.ค.-ธ.ค. ๒๕๕๕

ผานทไดรบอนญาตจากการรถไฟแหงประเทศไทยจ�านวน ๑,92๓ แหง ทางลกผานประมาณ ๕๔0 แหง ทงน การรถไฟแหงประเทศไทยไดตดตงระบบปองกนอบตเหตหรอเครองกนถนน (รวมทงประเภทไฟเตอนอตโนมต) เพยงประมาณ ๖๖9 แหง จงท�าใหเหนวายงมจดตดผานอกมากกวา ๑,000 แหง ทยงไมมการตดตงระบบปองกนอบตเหตหรอเครองกนถนน ในแตละปปรากฏขอเทจจรงวาไดมอบตเหตเกดขนในบรเวณจดตดทางรถไฟซงเปนจดตดของทางรถไฟกบถนนอยบอยครง เชน กรณขบวนรถไฟชนรถเกงบรเวณจดตดทางรถไฟ บานคบว อ�าเภอเมอง จงหวดราชบร เมอวนท ๑0 มถนายน พ.ศ. 2๕๕๔ จนเปนเหตใหคนขบรถเสยชวต สวนผโดยสารทมาดวยนนบาดเจบสาหส ซงจะเหนไดวาเมอมอบตเหตเกดขนในแตละครงจะน�ามาซงความสญเสยมากมาย ไมวาจะเปนการสญเสยชวตหรอทรพยสนทงของผขบขยานพาหนะ ผทโดยสารอยบนพาหนะทแลนผานทางรถไฟ รวมทงการสญเสยทรพยสนซงไดแกความเสยหายแกตวยานพาหนะทแลนผานและความเสยหายแกตวรถไฟ ในบางครงอบตเหตดงกลาวท�าใหรถไฟตกราง นอกจากตวรถไฟจะเสยหายแลวยงท�าใหการเดนทางทางรถไฟตองหยดชะงกและกอใหเกดความเดอดรอนแกผทมความประสงคจะเดนทางทางรถไฟ รวมตลอดจนถงความลาชาในการขนสงสนคาใหแกผสงและผรบสนคาทางรถไฟอกดวย จดตดทางรถไฟทพบเหนในปจจบนแบงไดเปน ๔ ประเภท คอ จดตดทางรถไฟแบบตางระดบ จดตดทางรถไฟแบบมเครองกน จดตดทางรถไฟแบบควบคมดวยเครองหมายจราจร และจดตดทางรถไฟทเปนทางลกผาน๑

(๑) จดตดทางรถไฟแบบตางระดบ คอ ทางตดผานทางรถไฟทแยกการสญจรของรถยนตและขบวนรถไฟออกจากกน มทงแบบกอสรางสะพานขามและทางลอดใตทางรถไฟ ซงเปนแนวทางการปองกนอบตเหตไดโดยสมบรณ แตจดตดทางรถไฟรปแบบนมปญหาเรองคาใชจายในการกอสราง เนองจากการกอสรางทางตดผานตางระดบตองเสยคาใชจายสง ท�าใหตองพจารณาคดเลอกจดตดทางรถไฟเฉพาะทมความจ�าเปนและมความเหมาะสมดานเศรษฐกจและวศวกรรมเทานน (2) จดตดทางรถไฟแบบมเครองกน คอ ทางตดผานทางรถไฟทตดตงเครองกนเพมเตมจากการควบคมดวยเครองหมายจราจร รวมทงอาจมสญญาณไฟวาบเตอนเมอรถไฟจะวงผาน โดยทสญญาณไฟวาบนจะมเสยงเตอนประกอบดวย ทางตดผานประเภทนสวนใหญจะใชในบรเวณทมทางตดผานทางรถไฟกบถนนในตวเมอง หรอบรเวณทมการจราจรหนาแนน และบนทางหลวงแผนดน (๓) จดตดทางรถไฟแบบควบคมดวยเครองหมายจราจร คอ ทางตดผานทางรถไฟทมการควบคมดวยปายจราจรและเครองหมายจราจรบนพนทาง เชน ปายหยด ปายเตอนรถไฟลวงหนา ปายจ�ากด

๑ ส�านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร กระทรวงคมนาคม, รายงานฉบบสมบรณ : โครงการศกษาจดท�าแผนแกไขอบตเหตบรเวณ

จดตดทางรถไฟกบถนนส�าหรบรถไฟทางไกล, 2๕๓๓, หนา ๑-๖.

จดตดทางรถไฟ2๑0


ความเรว เครองหมายจราจรบนพนทาง จดตดทางรถไฟประเภทนสวนใหญจะเหมาะกบทางตดผานบนทางหลวงหรอถนนนอกเมองทหางจากชมชน ซงจ�านวนยานพาหนะทสญจรไปมามไมมากนก และสวนมากเปนยานพาหนะของผอาศยอยในทองถนนน ๆ (๔) ทางลกผาน คอ ทางตดผานทางรถไฟทเปนทางเขา-ออกประจ�าของเอกชนหรอผอยอาศยบรเวณนน ๆ ผท�าทางตดผานอาจจะเปนประชาชนหรอองคกรปกครองสวนทองถน เชน เทศบาล องคการบรหารสวนต�าบล แตไมไดมการขออนญาตท�าทางตดผานจากการรถไฟแหงประเทศไทยหรอไมไดรบอนญาตจากการรถไฟแหงประเทศไทย จงเปนทางตดผานทไมมการควบคมดานความปลอดภย ซงในปจจบนนพบวามจ�านวนมากและยากตอการควบคมใหอยในมาตรฐานความปลอดภย เมอพจารณาคาเฉลยของการเกดอบตเหตบรเวณจดตดทางรถไฟ พบวา อบตเหตทเกดขนประมาณรอยละ 8๗ เปนอบตเหตทเกดขนบรเวณจดตดทางรถไฟทไมมเครองกน ไดแก จดตดทางรถไฟประเภททางลกผาน และจดตดทางรถไฟทควบคมดวยเครองหมายจราจรเพยงอยางเดยว2 สวนสาเหต อน ๆ ทท�าใหเกดอบตเหตในบรเวณจดตดทางรถไฟ เชน การมเครองหมายจราจรไมครบถวน ไมไดมาตรฐาน หรออยในสภาพช�ารด ถนนชวงเขาสจดตดทางรถไฟมความลาดชนจงท�าใหไมสามารถหยด ยานพาหนะไดทน สภาพผวจราจรบรเวณจดตดทางรถไฟช�ารด มสงปลกสราง พมไมหรอหญาสงบรเวณขางทางรถไฟ ท�าใหระยะการมองเหนรถไฟทก�าลงเคลอนเขามาในบรเวณจดตดทางรถไฟมไมเพยงพอ การไมมไฟฟาและแสงสวางบรเวณจดตดทางรถไฟ หรอการทผขบขมพฤตกรรมทขบฝาเครองกน ในสวนประเดนปญหาทางกฎหมายเกยวกบจดตดทางรถไฟทส�าคญนนม ๓ ประเดน ไดแก ผมหนาท ในการท�าทางผานจดตดทางรถไฟ ความรบผดชอบในคาใชจาย และการขออนญาตกอสรางจดตดทางรถไฟ ความรบผดในกรณทเกดอบตเหต และการบงคบใชกฎหมายทงกอนและหลงเกดอบตเหต

๑. ผมหนาทในการท�าทางผานจดตดทางรถไฟ ความรบผดชอบในคาใชจาย และการขออนญาตกอสรางจดตดทางรถไฟ ในประเดนแรกนมปญหาวา เมอเกดจดตดทางรถไฟขนแลว บคคลใดหรอหนวยงานใดมหนาท ลงทนกอสรางสงอ�านวยความสะดวกทเกยวของ ไมวาจะเปนการขดอโมงคลอดทางรถไฟ การท�าทาง ตางระดบขามผานทางรถไฟ การท�าเครองกน การตดตงสญญาณแสงและสญญาณเสยง ตลอดจนการดแลขอบและไหลทางของทางรถไฟมใหมสงปลกสราง ตนไม หรอหญาขนสงอนจะท�าใหบดบงการมองเหนการเคลอนตวของรถไฟทแลนมายงจดตดทางรถไฟ ค�าตอบในเรองนขนอยกบวา การรถไฟแหงประเทศไทยเปนผท�าทางรถไฟตดผานถนนหรอทดนของบคคลอน หรอในทางตรงกนขามบคคลอนท�าถนนตดผานทางรถไฟทมอยแลว

2 ส�านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร กระทรวงคมนาคม, รายงานฉบบสมบรณ : โครงการศกษาจดท�าแผนแกไขอบตเหตบรเวณ

จดตดทางรถไฟกบถนนส�าหรบรถไฟทางไกล, 2๕๓๓, หนา ๑๕.

2๑๑ไผทชต เอกจรยกร


ในกรณแรก หากการรถไฟแหงประเทศไทยเปนผท�าทางรถไฟตดผานถนนหรอทดนของบคคลอน พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ ก�าหนดวา ….ในกรณจ�าเปนเชนนน การรถไฟแหงประเทศไทยมอ�านาจท�าทางผานเสมอระดบหรอลอดใตหรอขามทดน ถนน ทางรถราง แมน�าหรอล�าคลอง๓ และเมอทางรถไฟผานขามถนนส�าคญเสมอระดบ การรถไฟแหงประเทศไทยตองวางรางคก�ากบเพอใหมชองพอครบลอรถผานไปมาได กบใหท�าประต หรอขงโซ หรอท�าราวกนขวางถนนหรอทางนน ๆ ตามทเหนสมควร๔ ท�าใหเขาใจไดวา เมอการรถไฟแหงประเทศไทยมหนาทจดท�าเรองดงกลาว ความรบผดชอบในเรองคาใชจายตาง ๆ ทเกดขนในการจดท�าจดตดทางรถไฟ ยอมตกเปนภาระแกการรถไฟแหงประเทศไทย ในกรณท 2 หากบคคลอนเปนผท�าถนนตดผานทางรถไฟทมอยแลว ในเรองนไมปรากฏวา พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ ไดบญญตไวอยางชดเจนวาจะตองท�าอยางไรและผใดเปนผออกคาใชจาย ซงขอเทจจรงสวนใหญทเกดขนมกเปนกรณทหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนเปนผท�าถนนผานทางรถไฟเพออ�านวยความสะดวกแกประชาชนในบรเวณนน แตการท�าเชนนนท�าใหเกดจดตดทางรถไฟทไมไดรบอนญาตและเกดอบตเหตเพมขนเปนจ�านวนมาก เพอแกไขปญหาดงกลาว จงมความพยายามจดตงคณะกรรมการชดหนงเพอเขามาดแลรบผดชอบในเรองดงกลาว คณะรฐมนตรจงไดมมตเมอวนท 22 กนยายน พ.ศ. 2๕๔๑ แตงตงคณะกรรมการด�าเนนงานดานความปลอดภยการขนสงแหงชาตขน เพอเปนองคกรรบผดชอบในการก�าหนดนโยบายและแผนแมบทไปด�าเนนการ โดยมนายกรฐมนตรเปนประธานกรรมการ รฐมนตรวาการกระทรวงคมนาคมเปนรองประธานกรรมการ รฐมนตรชวยวาการกระทรวงคมนาคมทกคน ปลดกระทรวงคมนาคม และผแทนจากหนวยงานทเกยวของ จ�านวน 2๓ คน เปนกรรมการ นอกจากคณะกรรมการดงกลาวแลว กระทรวงคมนาคมไดตระหนกถงปญหาอบตเหตทเกดขนบรเวณจดตดทางรถไฟ จงไดจดใหมการประชมหารอเรองแนวทางแกไขปญหากบหนวยงานทเกยวของ ซงทประชมเหนวา ควรมการประสานงานรวมระหวางกระทรวงมหาดไทยกบกระทรวงคมนาคมในการแกไขปญหาดงกลาว

๓ พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ มาตรา ๔๑ กรมรถไฟแผนดนมอ�านาจทจะท�าการสงใดสงหนง

ทจ�าเปนตามสมควรแกการในเวลาใดเวลาหนง เชน ท�าทางผานเสมอระดบหรอลอดใตหรอขามทดน ถนนใหญนอย ทางรถไฟ ทางรถราง

แมน�าหรอล�าคลอง และท�าการกอสรางไดทกสงทกอยางไมวาจะท�าขนไวแตชวคราวหรอวาท�าขนไวตลอดกาลกด…๔ พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ มาตรา ๗2 เมอทางรถไฟผานขามถนนส�าคญเสมอระดบ ใหวาง

รางคก�ากบเพอใหมชองพอครบลอรถผานไปมาได กบใหท�าประต หรอขงโซ หรอท�าราวกนขวางถนนหรอทางนน ๆ ตามเหนสมควร

แกการ



เมอวนท ๑๔ ธนวาคม พ.ศ. 2๕๔๑ กระทรวงคมนาคมจงไดประชมรวมกนกบกระทรวงมหาดไทย ทประชมไดมมตแตงตงคณะกรรมการรวมพจารณาอนญาตและแกไขปญหาจดตดทางรถไฟ ตามค�าสงกระทรวงคมนาคมท ๓๗๕/2๕๔๑ ลงวนท ๓0 ธนวาคม พ.ศ. 2๕๔๑ และคณะกรรมการชดนไดมมตวนท ๑0 กมภาพนธ พ.ศ. 2๕๔2 ใหแตงตงคณะอนกรรมการจดท�าหลกเกณฑ เงอนไข และคมอการพจารณาอนญาตสรางถนนผานทางรถไฟ โดยมรองผวาการการรถไฟแหงประเทศไทย (ดานการปฏบตการ) เปนประธานอนกรรมการ และมผแทนจากหนวยงานทเกยวของเขารวมเปนอนกรรมการและแตงตงคณะอนกรรมการกลนกรองการอนญาตและแกไขปญหาจดตดทางรถไฟกบถนนระดบจงหวด โดยมผวาราชการจงหวดแตละจงหวด (ทมทางรถไฟตดผาน) เปนประธานอนกรรมการ และมผแทนจากหนวยงานทเกยวของรวมเปนอนกรรมการ โดยหลกเกณฑในการพจารณาทางตดผานระหวางทางรถไฟกบถนนตามทคณะอนกรรมการก�าหนด มดงน ก. ทางตดผานเสมอระดบระหวางทางรถไฟกบทางรถยนตตองสรางตามแบบมาตรฐานของการรถไฟแหงประเทศไทย ข. การขยายทางตดผานเสมอระดบระหวางทางรถไฟกบทางรถยนตตองเปนทางตดผานเสมอระดบทเคยไดรบอนญาตจากการรถไฟแหงประเทศไทยและตองมเครองกนถนนตดตงไวแลว ค. การท�าทางตดผานตางระดบ หากมทางตดผานเสมอระดบอยแลว และมคาคณจราจรตงแต ๖0,000 ขบวน-คนตอวนขนไป และท�าการพยากรณการจราจรในอนาคตไดวา ภายใน ๕ ป คาคณจราจรเกน ๑00,000 ขบวน-คนตอวน ตองสรางเปนทางตดผานตางระดบ แตหากเปนกรณขอสรางทาง ตางระดบเพมเตม ใหด�าเนนการตามหลกเกณฑทางดานวศวกรรมและเปนไปตามพระราชบญญต ทเกยวของและไมขดตอแผนพฒนาของการรถไฟแหงประเทศไทย ง. ผขออนญาตสรางทางตดผานตองเปนนตบคคล โดยยนเรองเสนอตอผวาราชการจงหวด ในพนทนน ๆ ยกเวนในพนทกรงเทพมหานครใหยนเรองโดยตรงตอคณะกรรมการรวมพจารณาอนญาตและแกไขปญหาจดตดทางรถไฟกบถนน ซงมรองปลดกระทรวงคมนาคม (ดานโครงสรางพนฐานทางถนน) เปนประธาน จ. ในกรณทเปนการขออนญาตสรางทางตดผานเสมอระดบ ผขออนญาตตองยอมรบเงอนไขตลอดจนคาใชจาย ดงน (๑) ผ ขออนญาตตองท�าสญญาอนญาตใหใชสทธเหนอพนดนไวกบการรถไฟแหงประเทศไทย และตองช�าระคาธรรมเนยมตามระเบยบของการรถไฟแหงประเทศไทย (2) การสรางทางตดผานเสมอระดบในเขตทดนรถไฟ นอกเหนอจากการสรางทางตดผานเสมอระดบสวนทการรถไฟแหงประเทศไทยตองด�าเนนการเอง ผขออนญาตตองด�าเนนการสรางดวยทนทรพยของตนเอง ผขออนญาตตองออกคาใชจายในการสราง ปรบปรงและบ�ารงรกษาตาง ๆ เชน คาตดตง

2๑๓ไผทชต เอกจรยกร


เครองกนถนน คาจางพนกงานกนถนน ฉ. ในการขยายทางตดผานเสมอระดบ ผขออนญาตตองด�าเนนการสรางดวยทนทรพยของตนเอง ผขออนญาตตองออกคาใชจายในการสราง ปรบปรง และบ�ารงรกษาตาง ๆ เชน คาตดตงเครองกนถนน คาจางพนกงานกนถนน เชนกน ช. ในการขออนญาตสรางทางตางระดบ ผขออนญาตตองยอมรบเงอนไขตลอดจนคาใชจายตามทก�าหนด ในกรณทมการลกลอบท�าทางตดผานทางรถไฟโดยการรถไฟแหงประเทศไทยไมไดอนญาต ถอไดวาเปนการรบกวนการครอบครองอสงหารมทรพยของการรถไฟแหงประเทศไทยโดยปกตสข ผกระท�ายอมมความผดฐานบกรกตามประมวลกฎหมายอาญาตามมาตรา ๓๖2๕ ซงเปนกฎหมายทวไป แตหากพจารณาจากกฎหมายเฉพาะ คอ พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ แลว ดเหมอนวามบทบญญตทอาจน�ามาปรบใชแกกรณนไดแตไมชดเจนและมบทก�าหนดโทษทนอยกวาประมวลกฎหมายอาญา ซงพระราชบญญตฉบบนบญญตวา “ผใดบงอาจเขาไปในทดนรถไฟ นอกเขตทอนญาตใหประชาชนเขาออกได ทานวามนมความผดฐานลหโทษ ตองระวางโทษชน ๑”๖ (มาตรา 8๔) และ “ผใดขบรถ หรอลอเลอนอยางอนหรอไลตอนสตวขามหรอไปตามทางรถไฟ เวนไวแตตามเวลาและททก�าหนดใหไวกด หรอไมปฏบตการตามค�าสงอนสมควรของพนกงานรถไฟกด ทานวามนมความผดฐานลหโทษ ตองระวางโทษชน ๑” (มาตรา 8๕) อยางไรกตาม โทษในทางอาญาดงกลาวคงจะไมเหมาะสมในการด�าเนนการแกหนวยงานราชการดวยกน เชนในกรณทผลกลอบท�าทางตดผานเปนหนวยงานราชการบรหารสวนทองถน ทางออกในเรองนคงตองใชทางแกในทางแพงโดยการก�าหนดใหผท�าใหเกดจดตดทางรถไฟตองออกคาใชจายและตงงบประมาณเพอแกไขปญหาทเกดขน สวนในกรณทการท�าถนนผานทางรถไฟโดยบคคลอนซงไมใชสวนราชการ โดยการรถไฟแหงประเทศไทยไมไดใหความยนยอม ความรบผดของบคคลดงกลาวทตองรบผดฐานบกรกตามประมวลกฎหมายอาญา ซงความผดฐานนมอตราโทษทเพยงพอแลวเมอเปรยบเทยบกบการกระท�าความผดอยางอนทงหมดตามประมวลกฎหมายอาญา จงไมจ�าเปนตองแกไขเพมเตมในสวนน

๕ ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๓๖2 ผใดเขาไปในอสงหารมทรพยของผอนเพอถอการครอบครองอสงหารมทรพยนนทงหมดหรอ

แตบางสวน หรอเขาไปกระท�าการใด ๆ อนเปนการรบกวนการครอบครองอสงหารมทรพยของเขาโดยปกตสข ตองระวางโทษจ�าคก

ไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจ�าทงปรบ๖ พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ มาตรา ๗8 ผใดกระท�าผดดงกลาวไวในมาตรา ๗9 จนถงและ

รวมทงมาตรา 89 ใหลงโทษฐานลหโทษตามทบญญตไวในประมวลกฎหมายอาญา เวนไวแตการกระท�าเชนนนประมวลกฎหมายอาญา

บญญตวาเปนความผดและก�าหนดโทษไวแลว

จดตดทางรถไฟ2๑๔


ในกรณทมการกอสรางจดตดทางรถไฟ ไมวาจะกระท�าโดยหนวยงานราชการหรอโดยบคคลอนซงไมใชสวนราชการโดยลกลอบท�าทางตดผาน หากตอมามบคคลอนไดรบความเสยหาย เชน ผทขบรถยนตผานจดตดทางรถไฟดงกลาวนน มปญหาวาหนวยงานราชการหรอบคคลนนตองรบผดตอความเสยหายทเกดขนหรอไม ค�าตอบในเรองนนาจะเปนวาหนวยงานราชการหรอบคคลดงกลาวไมควรจะตองรบผดทงทางแพงและทางอาญา เพราะการท�าทางตดผานดงกลาวยงถอไมไดวาบคคลนนกระท�าการโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอโดยตรงทกอใหเกดความเสยหาย แตเปนเพราะการประมาทเลนเลอของพนกงานขบรถไฟ หรอผขบขยานพาหนะผานจดตดดงกลาวโดยตรง ซงเปนการกระท�าทใกลชดกบเหตการณทเกดขน แนวทางการแกไขเพอลดอบตเหตจากการท�าทางตดผานโดยไมไดรบอนญาตจากการรถไฟแหงประเทศไทย อาจท�าไดดงน (๑) ในกรณของจดตดทางรถไฟทไมไดรบอนญาตทมอยแลวและทอาจจะเกดขนใหม ควรมการประกาศใหสาธารณชนทราบวา เปนทางลกผานทมไดรบอนญาตจากการรถไฟแหงประเทศไทยโดยตดตงปายขอความชนดถาวร ณ บรเวณจดตดนน ๆ เพอใหทราบโดยทวกน จนกวาจะมการอนญาตใหถกตอง หรอมการยกเลกจดตดทางรถไฟนน ๆ (2) เพอยกระดบความปลอดภยในระหวางทการพจารณาอนญาตหรอไมอนญาตใหท�าจดตดทางรถไฟ ควรท�าหนงสอแจงเตอนใหมการตดตงเครองหมายจราจร (ปายหยด) เครองหมายหรอสญญาณจราจรใด ๆ ทอยบนบรเวณจดตดทางรถไฟ โดยใหหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนหรอโดยบคคลอนทกอสรางถนนผานทางรถไฟเปนผรบผดชอบ และหากยงไมมการด�าเนนการใหถกตองภายในเวลาอนควรการรถไฟแหงประเทศไทยควรท�าหนงสอแจงเตอนหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนหรอโดยบคคลอนใหด�าเนนการแกไขเพอเปนหลกฐานแสดงถงเจตนาของการรถไฟแหงประเทศไทยในการด�าเนนการทจะท�าใหเกดความปลอดภยบรเวณจดตดทางรถไฟ (๓) หากเปนกรณทมการลกลอบท�าถนนตดผาน ไมวาโดยหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนหรอโดยบคคลอน แตการรถไฟแหงประเทศไทยไมสามารถปดกนหรอหามมใหมการลกลอบใชได เพราะจะถกประชาชนประทวงกลายเปนปญหาบานปลายขน การรถไฟแหงประเทศไทยควรแกปญหาโดยการประสานงานกบหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนใหจดหางบประมาณมาด�าเนนการจดท�าจดตดทางรถไฟใหเปนไปตามหลกเกณฑทก�าหนดไวในขอตกลงความรวมมอระหวางกระทรวงคมนาคมกบกระทรวงมหาดไทย สวนการแกไขกฎหมายในกรณทมการขออนญาตกอสรางจดตดทางรถไฟ แมจะเคยมความตกลงระหวางกระทรวงคมนาคมกบกระทรวงมหาดไทยแลวกตาม ความตกลงไมไดมผลเปนกฎหมายและไมมผลถงการกระท�าของบคคลอนทไมใชหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนทท�าทางตดผาน แตการทพระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ ไมไดบญญตไวอยางชดเจนวาในกรณดง

2๑๕ไผทชต เอกจรยกร


กลาวจะตองท�าเชนใดและบคคลใดจะตองเปนผออกคาใชจาย ในเรองนสมควรทจะใหมการแกไขกฎหมายฉบบนใหชดเจนดงน (๑) ก�าหนดใหผทจะท�าจดตดทางรถไฟตองขออนญาตตอการรถไฟแหงประเทศไทยไมวาผทจะด�าเนนการนนจะเปนบคคลอนหรอสวนราชการระดบใดกตาม โดยการด�าเนนการตองเปนไปตามรปแบบและเงอนไขทการรถไฟแหงประเทศไทยก�าหนด และผขอตองรบผดชอบออกคาใชจายทงหมด (2) ในกรณทผใดลกลอบท�าจดตดทางรถไฟไวกอนแลว หากการรถไฟแหงประเทศไทยเหนวามความเหมาะสมในการมจดตดทางรถไฟบรเวณดงกลาว ใหการรถไฟแหงประเทศไทยมอ�านาจทจะขอใหผกระท�าหรอผทรบผดชอบในการดแลถนนทตดผานมาขออนญาตท�าทางตดผาน โดยใหปรบปรงทางตดผานใหมมาตรฐานตามทการรถไฟแหงประเทศไทยก�าหนดดวยคาใชจายของบคคลดงกลาว (๓) ในกรณทผใดลกลอบท�าจดตดทางรถไฟไวกอนแลว หากการรถไฟแหงประเทศไทยเหนวา บรเวณดงกลาวไมมความเหมาะสมในการมจดตดทางรถไฟ ควรก�าหนดใหอ�านาจแกการรถไฟแหงประเทศไทย ทจะขอใหผกระท�าหรอผทรบผดชอบในการดแลถนนทตดผาน รอถอนทางตดผานดวยคาใชจายของบคคลดงกลาว หากไมมการกระท�าการภายในระยะเวลาทสมควร ใหการรถไฟแหงประเทศไทยมอ�านาจทจะรอถอนทางไดโดยไมตองชดใชคาเสยหายอยางใด ๆ และสามารถเรยกคาใชจายทเกดขนได ถงแมจะมความตกลงรวมมอกนระหวางกระทรวงคมนาคมกบกระทรวงมหาดไทยแลวกตาม ยงมประเดนทตองพจารณาอกวา หลกเกณฑของความตกลงรวมมอดงกลาวผกพนองคการบรหารสวนต�าบลตาง ๆ ๗ ซงอาจจะเปนผท�าทางตดผานหรอไม ในเรองนหลกเกณฑดงกลาวผกพนองคการบรหารสวนต�าบลตาง ๆ ดวย เนองจากหลกเกณฑนเปนความตกลงระหวางกระทรวงคมนาคมกบกระทรวงมหาดไทย ซงกระทรวงมหาดไทยเปนผก�ากบดแลองคการบรหารสวนต�าบลตาง ๆ ดวย อยางไรกตาม อาจมขอโตแยงวา ความตกลงความรวมมอนเกดขนกอนทจะมองคการบรหารสวนต�าบล ในสมยกอนหนานนมหนวยงานทรบผดชอบในการจดท�าถนน เชน ส�านกงานเรงรดพฒนาชนบท สงกดกระทรวงมหาดไทย และความตกลงทกระทรวงมหาดไทยท�านนมลกษณะหลวม ๆ กระทรวงมหาดไทยมหนาทในการก�ากบดแลองคการบรหารสวนต�าบลเทานน ไมไดมอ�านาจกระท�าการแทน ดงนน ความตกลงดงกลาวไมนาจะมผลผกพนองคการบรหารสวนต�าบล ทางแกปญหาในเรองนอาจท�าไดดงนคอ ประการแรก บรรดาทางตดผานทงหลายทด�าเนนการไปแลว กระทรวงมหาดไทยตองเขามารบผดชอบในเรองคาใชจายตาง ๆ ทเกดขน ประการ

๗ พระราชบญญตสภาต�าบลและองคการบรหารสวนต�าบล พ.ศ. 2๕๓๗ มาตรา ๔0 สภาต�าบลทมรายไดโดยไมรวมเงนอดหนน

ในปงบประมาณทลวงมาตดตอกนสามปเฉลยไมต�ากวาปละหนงแสนหาหมนบาท หรอตามเกณฑรายไดเฉลยในวรรคสอง อาจจดตง

เปนองคการบรหารสวนต�าบลได โดยท�าเปนประกาศของกระทรวงมหาดไทยและใหประกาศในราชกจจานเบกษา ในประกาศนนให

ระบชอและเขตขององคการบรหารสวนต�าบลไวดวย และมาตรา ๔๓ องคการบรหารสวนต�าบลมฐานะเปนนตบคคลและเปนราชการ

บรหารสวนทองถน

จดตดทางรถไฟ2๑๖


ท 2 รฐบาลตองจดสรรงบประมาณจากสวนกลางมาด�าเนนการจดท�าเรองดงกลาว เนองจากเปนเรองทเกยวของกบความปลอดภยของประชาชนผใชทางและเปนอบตเหตทเกดขนบอยครง ประกอบกบการรถไฟแหงประเทศไทยไมมงบประมาณในการแกไข ปรบปรง หรอสรางจดตดทางรถไฟเพมเตมเนองจากมยอดขาดทนสะสม เปนจ�านวนมากกวา ๖8,๖๔8 ลานบาทแลว (ยอดสะสม ณ พ.ศ. 2๕๕๔)8 จงควรจะตองมงบประมาณจากรฐบาลโดยเฉพาะมาสนบสนนในเรองการจดท�าจดตดทางรถไฟนแทน

๒. ความรบผดในกรณทเกดอบตเหต เมอเกดอบตเหตขนระหวางยานพาหนะซงโดยปรกตจะเปนรถยนต รถจกรยานยนต หรอรถทประยกตมาจากรถทใชในการเกษตร เชน รถอแตน คนสวนใหญมกจะคดวาอบตเหตทเกดขนนน การรถไฟแหงประเทศไทยไมตองรบผด เนองจากอบตเหตไดเกดขนในเขตของรถไฟและเปนความผดของผขบขยานพาหนะทตองใชความระมดระวงเปนอยางยงในการแลนผานจดตดทางรถไฟ เพราะรถไฟวงมาดวยความเรวและขบวนรถไฟมน�าหนกท�าใหรถไฟไมสามารถหยดไดในชวงระยะทางใกล ๆ ท�าใหมปญหานาคดวาผลดงกลาวเปนเชนนนจรงเสมอไปหรอไม ในความเปนจรง เมอเกดเหตรถไฟชนกบรถยนตแลว และมการน�าคดมาฟองรองศาล แนวค�าพพากษาศาลฎกาทนกกฎหมายยอมรบวาเปนบรรทดฐานในระดบหนงนน กลบไมไดมความเหนเชนนน ศาลฎกาวางหลกวา จะตองพจารณาวาในระหวางรถไฟกบรถยนต ฝายไหนเปนฝายผด กลาวคอ ฝายใดประมาทเลนเลอกอใหเกดการชนกนและเกดความเสยหายขน โดยจะใชหลกเกณฑเรองความรบผดทางละเมดตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบ ดงปรากฏในค�าพพากษาศาลฎกา เชน ค�าพพากษาศาลฎกาท ๑๓๔0/2๕๔๑ โดยคดนการรถไฟแหงประเทศไทยซงเปนโจทก ไดอางวาจ�าเลยขบรถยนตโดยสารประจ�าทางมาดวยความเรวสง ปราศจากความระมดระวง ไมลดความเรวลงเมอเหนปายสญญาณระวงรถไฟ และไมหยดรถกอนถงทางรถไฟไมนอยกวา ๕ เมตร แตกลบขบรถขามทางรถไฟในขณะทรถไฟของโจทกไดแลนมาถงจดตดทางรถไฟดงกลาว พนกงานของโจทกไมสามารถบงคบรถไฟใหหยดไดทนจงเกดการชนกนและเกดความเสยหายขน สวนทางดานจ�าเลยนนอางวา โจทกเปนฝายประมาทเพราะไมจดใหมปายสญญาณจราจร แผงกนทาง และพนกงานควบคมบรเวณทเกดเหตซงมการจราจรทคบคงอยแลว ประกอบกบมวชพชขนบงการมองเหนจงไมสามารถเหนรถไฟดงกลาวได อกทงพนกงานรถไฟนนยงขบมาดวยความเรวสง อบตเหตทเกดจงไมใชความประมาทของฝายจ�าเลย ศาลฎกาไดวนจฉยคดนโดยอางถงบทบญญต มาตรา ๗2 และมาตรา ๗๓ แหงพระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ โดยศาลฎกาไดอธบายวา แมวามาตรา ๗2 บญญตวา “เมอทางรถไฟผานขาม

8 ทมา : http://www.sepo.go.th/state-enterprise-review-ser/state-enterprise-review-ser.htm

2๑๗ไผทชต เอกจรยกร


ถนนส�าคญเสมอระดบ ใหวางรางคก�ากบเพอใหมชองพอครบลอรถผานไปมาได กบใหท�าประต หรอขงโซ หรอท�าราวกนขวางถนน หรอทางนน ๆ ตามสมควรแกการ” กตาม แตมาตรา ๗๓ ซงเปนบทบญญตถดไปกไดก�าหนดตอไปวา “เมอถนนทตองผานขามไปนนไมสส�าคญพอถงกบตองท�าประตกนแลว ใหพนกงานขบรถจกรเปดหวดกอนทรถจะผานขามถนนนนกบใหท�าเครองหมายสญญาณอยางถาวรปกไวใหแจงบนทางและถนนนนเพอใหพนกงานขบรถจกรและประชาชนรตวกอนภายในเวลาอนสมควรวาเขามาใกลทางรถไฟทผานขามถนน” จากบทบญญตขางตนจงเปนการแสดงวา กฎหมายใหอ�านาจโจทกเปนผพจารณาวา ถนนทตดกนกบทางรถไฟนนเปนถนนสายทมความส�าคญหรอไม ถาเปนถนนทเปนทางส�าคญ กใหปฏบตตามมาตรา ๗2 แตถาเปนทางทไมส�าคญกใหปฏบตตามมาตรา ๗๓ หาไดบงคบใหโจทกจ�าตองท�าประต หรอขงโซ หรอท�าราวกนขวางถนนบรรดาทตดผานทางรถไฟทกแหงไม ซงจากขอเทจจรงนนถนนทตดผานทางรถไฟทเกดเหตเปนถนนสขาภบาลหวยราช อยหางจากสถานรถไฟหวยราชประมาณ 800 เมตร และอยในทองทกงอ�าเภอหวยราช จงหวดบรรมย ซงไมไดเปนทองททมประชากรอาศยอยหนาแนนหรอมการจราจรคบคง ดงนน ถนนทเกดเหตจงไมใชถนนส�าคญอนโจทกมหนาทจะตองท�าประต หรอขงโซ หรอท�าราวกนขวางถนนตามทกฎหมายบงคบไว และพนกงานขบรถไฟของโจทกไดเปดหวดเตอนพรอมปดคนบงคบการและลดความเรวลงตามระเบยบแลว อกทงในบรเวณทเกดเหตกไดตดตงสญญาณจราจรระวงรถไฟและสญญาณจราจรหยดไวทขางถนนเพอใหประชาชนรตวกอนภายในเวลาอนสมควรวาเขามาใกลทางรถไฟทผานขามถนนแลว จงตองถอวาโจทกไดปฏบตตามขอก�าหนดในมาตรา ๗๓ แลว ดวยเหตนจงฟงไมไดวาเหตรถชนกนเกดเพราะความประมาทของโจทก หากแตเปนความประมาทเลนเลอของฝายจ�าเลย ท�าใหโจทกไดรบความเสยหาย ฝายจ�าเลยจงตองรบผดตอโจทก จะเหนไดวาในค�าพพากษาศาลฎกาขางตน ศาลฎกาวนจฉยใหจ�าเลยทขบรถยนตโดยสารชนดประจ�าทางสองแถวตองรบผดชอบเนองจากจ�าเลยประมาทเลนเลอ เมอเปรยบเทยบกบค�าพพากษาศาลฎกาอกฉบบหนง คอ ค�าพพากษาศาลฎกาท 28๑0-28๑๑/2๕๔๕ ในคดนศาลฎกาพพากษาวา การรถไฟแหงประเทศไทย (จ�าเลยท 2) ตองรบผดในอบตเหตทเกดขน ทงนเนองจากเจาหนาทของการรถไฟแหงประเทศไทยเปนฝายผด โดยในคดนมขอเทจจรงวา จ�าเลยท ๑ ซงมหนาทน�าแผงเครองกนรถไฟลงเมอรถไฟแลนผาน ในขณะเกดเหตเมอรถไฟแลนมาถง จ�าเลยท ๑ ไมไดน�าแผงกนรถไฟลงแตอยางใด เมอรถยนตทผตายขบแลนผานไป จงเปนเหตใหถกรถไฟชน การกระท�าของจ�าเลยท ๑ จงเปนการกระท�าทประมาทเลนเลอ สวนการกระท�าของผตายนน เหนวา โดยปรกตแลวผขบรถยนตทวไปเมอผานบรเวณรางรถไฟ หากไมมแผงเครองกนรถไฟปดกนและปรากฏสญญาณไฟและเสยงสญญาณเตอนแลวกจะขบรถยนตผานไปตามปรกต หากมการน�าแผงเครองกนรถไฟลง รถยนตทผานมากจะหยดใหรถไฟผานไปกอน ส�าหรบกรณทเกดขนนหากจ�าเลยท ๑ น�าแผงเครองกนรถไฟลงจรง ผตายคงไมขบรถผานไปและเหตกจะไมเกดขน เมอพเคราะหถงสภาพทเกดเหตเปนเวลากลางคนมปอมส�าหรบพนกงานรถไฟและตนไมบงอย



ประกอบกบมแสงไฟสวางบดบงบรเวณนน จงนาจะท�าใหผตายไมอาจทราบไดวารถไฟก�าลงแลนมา จงขบรถยนตผานไปตามปรกต การกระท�าของผตายจงไมเปนการประมาทเลนเลอ คงเปนความประมาทเลนเลอของจ�าเลยท ๑ แตเพยงผเดยว ดงนนจากแนวค�าพพากษาศาลฎกาแสดงใหเหนวาศาลจะวนจฉยถงความรบผดวาผใดจะตองเปนผรบผดโดยพเคราะหวาฝายใดเปนฝายผดฝายนนจงตองเปนผรบผด ไมใชตามทเขาใจกนทวไปวาผขบขยานพาหนะผานทางรถไฟจะเปนผกระท�าผดเสมอไป

๓. การบงคบใชกฎหมายกอนและหลงเกดอบตเหต

๓.๑ การบงคบใชกฎหมายของเจาหนาทต�ารวจ

ในอกดานหนงทมความส�าคญเชนกนคอ การบงคบใชกฎหมายเพอใหผขบขยานพาหนะปฏบตตามบทบญญตของกฎหมายเพอใหเกดความปลอดภย กระทรวงคมนาคมควรมการประสานกบส�านกงานต�ารวจแหงชาต เพอใหเกดการปฏบตทเปนรปธรรมในการบงคบใชกฎหมายเพมมากขน ดงน การขบขยานพาหนะทถอวาเปนการฝาฝน พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2๕22 ในลกษณะทเปนอนตรายอาจเกดอบตเหตในบรเวณจดตดทางรถไฟเสมอระดบ มหลายลกษณะ เชน การขบรถยนตหรอรถจกรยานยนตผานไปกอนทเครองกนจะเคลอนตวลงจนสด การขบรถยนตหรอรถจกรยานยนตออมเครองกนไปกอนทรถไฟจะมาถง การไมชะลอความเรวและหยดเมอเหนปายหยดรถในจดตดทางรถไฟเสมอระดบทไมมสญญาณหรอสงปดกน การแซงรถคนอนบรเวณจดตดทางรถไฟเสมอระดบ โดยทวไปแลวผขบขยานพาหนะสวนใหญจะทราบดอยแลววา การตดสนใจขบขยานพาหนะขามทางรถไฟในระยะกระชนชดในขณะทมสญญาณหรอสงกดกน หรอเจาหนาทใหสญญาณแลวนนอาจถกเฉยวชนได แตยงมการตดสนใจตดหนารถไฟในระยะกระชนชดจนเกดอบตเหต เนองจากสาเหตตาง ๆ เชน ความรบเรง การตดสนใจค�านวณระยะและความเรวของรถไฟผดพลาด การขดของของเครองยนตหรออปกรณขณะขบขามทางรถไฟ การขาดสมาธในขณะขบรถขามทางรถไฟ เชน ใชโทรศพทมอถอ ระยะมองเหนไมเพยงพอหรอมวตถบดบงการมองเหน ผขบขยานพาหนะอยในภาวะตกใจเมอเหนรถไฟแลนเขามาใกลอยางรวดเรว ดงนน เพอเปนการยบยงไมใหมการกระท�าพฤตกรรมดงกลาวขางตน จงสมควรใหส�านกงานต�ารวจแหงชาตสงการใหสถานต�ารวจจดเจาหนาทต�ารวจในบรเวณทมจดตดทางรถไฟเสมอระดบในพนทรบผดชอบ ด�าเนนการตรวจตราและจบกมผทละเมดกฎหมายในบรเวณดงกลาว ทงในชวงเวลากอนทรถไฟจะผานหรอก�าลงผาน โดยเนนการตรวจตราและจบกมในชวงเวลาและสถานททมความเสยงตอการเกดอบตเหตสงกวาปรกต ตลอดจนการตรวจตราและจบกมบรเวณจดตดทางรถไฟเสมอระดบทมสถตอบตเหตเกดขนบอยครง การตรวจตราและจบกมในชวงเวลาทมกเกดอบตเหตและตองด�าเนนการตรวจตราและจบกมเมอใกลเวลาทรถไฟจะตดผานเพอใหเกดประสทธภาพในการปองกนอบตเหตทอาจจะเกดขนใหไดมากทสด

2๑9ไผทชต เอกจรยกร


อยางไรกตาม เจาหนาทต�ารวจควรเนนการประชาสมพนธใหเกดความตระหนกถงอนตรายและความสญเสยเมอเกดเหตรถไฟชนกบรถยนตบรเวณจดตดทางรถไฟแกประชาชนผใชทางควบคไปกบการบงคบใชกฎหมาย โดยท�าการประชาสมพนธทงกอนเรมมาตรการจบกมและในระหวางทมมาตรการจบกมอนจะชวยสรางความเขาใจและไดรบความรวมมอกบผขบขยานพาหนะดกวาการบงคบใชกฎหมายเพยงอยางเดยว ตลอดจนควรมความรวมมอจากหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนเพอใหสนบสนนงบประมาณดานการประชาสมพนธกอนด�าเนนมาตรการจบกม

๓.2 การตรวจจบผฝาฝนบรเวณจดตดทางรถไฟดวยการการตดตงกลอง CCTV

นอกจากการจดเจาหนาทต�ารวจใหประจ�าอยทบรเวณจดตดทางรถไฟดงทกลาวมาแลว อาจมการตดตงกลอง CCTV ในบรเวณดงกลาวดวย ทงนเพอใหเกดประสทธภาพในการตรวจจบผกระท�าความผด และเปนมาตรการอกทางหนงในการยบยงการกระท�าผด เนองจากเมอผขบขยานพาหนะพบวาบรเวณดงกลาวมกลอง CCTV ตรวจจบอยกอาจไมกลากระท�าการฝาฝนกฎหมาย การตดตงกลองดงกลาวเหมาะสมส�าหรบการตรวจจบในเขตเมองทปรมาณการจราจรขามจดตดทางรถไฟสง หรอจดตดทางรถไฟทเกดอบตเหตบอยครง เพอชวยเหลอเจาหนาทต�ารวจกรณทมก�าลงต�ารวจไมเพยงพอทจะดแลไดอยางทวถง

๓.๓ ขอปฏบตตอพนกงานขบรถไฟหลงเกดอบตเหต

เมอเกดอบตเหตบรเวณจดตดทางรถไฟ นอกจากจะท�าใหเกดความสญเสยชวตและทรพยสนแลว ยงท�าใหเกดความลาชาในการสญจรไปมา ทงในสวนของการจราจรบนถนนทตองผานจดตดทางรถไฟ และในสวนของรถไฟซงรวมถงผโดยสารและสนคาในขบวนดงกลาว และในขบวนอน ๆ ทตองลาชาไปดวย เนองจากไมสามารถเดนรถผานบรเวณทเกดเหตได การฟนฟสภาพทาง การซอมหวรถจกรเพอใหเดนรถตอไปไดอยางรวดเรวเปนหนาทโดยตรงของการรถไฟแหงประเทศไทย อยางไรกด ประเดนปญหาอกประการหนงคอ ในกรณทเกดอบตเหตรถไฟและรถยนตชนกนและมผเสยชวตหรอบาดเจบ พนกงานเจาหนาทหรอต�ารวจมอ�านาจควบคมตวพนกงานขบรถไฟไดหรอไมเพยงใด เนองจากประเดนนอาจท�าใหการเดนรถไฟขบวนดงกลาวมความลาชาออกไปอกได ในเรองนตองพจารณาจากพระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาและหลกเกณฑในเรองนของส�านกงานต�ารวจแหงชาตและส�านกงานอยการสงสด ในกฎหมายฉบบแรก คอ พระราชบญญตจดวางการรถไฟแลทางหลวง พระพทธศกราช 2๔๖๔ บญญตหามมใหจบกมพนกงานซงก�าลงท�าการของรถไฟอยตามหนาทอนเกยวกบการเดนรถโดยตรง (ซงถาไมมพนกงานผนนก�ากบการอยแลวอาจเกดภยนตรายแกประชาชน) เวนไวแตจะไดแจงความใหหวหนาของพนกงานผนนทราบกอน เมอไดรบอนญาตแลวจงใหจบกมผนนได (มาตรา 92) ซงหมายความวาในเบองตนต�ารวจจะจบกมพนกงานขบรถไฟทนทไมได เพราะหากไมมพนกงานขบรถไฟกจะเปนอนตรายตอ



ผโดยสารซงเปนประชาชนหรอประชาชนอน ๆ ตามทางรถไฟ แตจะจบกมไดเมอเขาเงอนไข 2 ประการคอ ประการแรก มการแจงใหหวหนาของพนกงานขบรถไฟทราบ และประการท 2 หวหนาของพนกงานขบรถไฟอนญาต ส�าหรบกฎหมายฉบบท 2 คอ ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในประมวลกฎหมายฉบบนมบทบญญตทเกยวของในการจบกมพนกงานขบรถไฟปรากฏอยในมาตรา ๖๖ และ ๗8 ซงสรปความไดวา ตามหลกแลวการจบกมบคคลใดจะตองมการออกหมายจบ และเหตทจะออกหมายจบได ไดแก ประการแรก เมอมหลกฐานตามสมควรวาบคคลใดนาจะไดกระท�าความผดอาญา ซงมอตราโทษจ�าคกอยางสงเกนสามป หรอประการท 2 เมอมหลกฐานตามสมควรวาบคคลใดนาจะไดกระท�าความผดอาญาและมเหตอนควรเชอวาจะหลบหน หรอจะไปยงกบพยานหลกฐาน หรอกอเหตอนตรายประการอน สวนการจบกมโดยไมตองมหมายจบหรอไมมค�าสงศาลนนอาจท�าไดเมอบคคลนนไดกระท�าความผดซงหนา ดงไดบญญตไวในมาตรา 80 หรอเมอพบบคคลโดยมพฤตการณอนควรสงสยวาผนนนาจะกอเหตรายใหเกดภยนตรายแกบคคลหรอทรพยสนของผอน โดยมเครองมอ อาวธ หรอวตถอยางอนอนสามารถอาจใชในการกระท�าความผด หรอเมอมเหตทจะออกหมายจบบคคลนนตาม มาตรา ๖๖(2) แตมความจ�าเปนเรงดวนทไมอาจขอใหศาลออกหมายจบบคคลนนได หรอเปนการจบผตองหา หรอจ�าเลยทหนหรอจะหลบหนในระหวางถกปลอยชวคราวตามมาตรา ๑๑๗ ซงในเรองนในทางปฏบตไดมหลกเกณฑของส�านกงานต�ารวจแหงชาตก�าหนดแนวทางปฏบตในกรณการจบกมหรอควบคมพนกงานขบรถไฟวา การจบกมพนกงานรถไฟในขณะปฏบตหนาทอนเกยวกบการเดนรถโดยตรง ซงถาไมมพนกงานผนนก�ากบการอยแลวอาจเกดภยนตรายแกประชาชน ดงน (๑) แจงใหผบงคบบญชาของผจะถกจบทราบกอนวา ผนนจะถกจบในขอหาใด เพอจะไดจดหาผปฏบตหนาทแทน หากผบงคบบญชาอยใกลในขณะจบกมใหแจงดวยวาจาโดยตรง ถาผบงคบบญชาอยไกลจะแจงโดยใหผถกจบนนตดตอกบนายสถานรถไฟนนเองกได แตถานายสถานเปนผจะถกจบและมผชวยสถานอยกใหผชวยสถานเปนผแจง ถาหากไมมผชวยสถานกใหนายสถานผจะถกจบเปนผแจงเองและใหบนทกการตอบรบไวเปนหลกฐาน (2) ถาหาผปฏบตหนาทแทนไมได กใหควบคมตวผนนไว และใหปฏบตหนาทไปพลางกอนระหวางนนใหรบตดตอผบงคบบญชาของผจะถกจบเพอหาผปฏบตหนาทแทน เวนแตผจะถกจบจะหลบหน หรอจะกอเหตอนตรายแกประชาชนกใหจบกมได (๓) ผบงคบบญชาของผทจะถกจบซงจะตองแจงใหทราบกอนปรากฏตามบญชแสดงต�าแหนงหนาทพนกงานรถไฟ … จากทไดกลาวมาแลวจะเหนไดวาจดตดทางรถไฟซงเปนทางตดผานระหวางทางถนนกบทางรถไฟเปนเรองทมความจ�าเปนในการสญจรไปมาของประชาชน คงเปนไปไมไดวาทางถนนกบทางรถไฟจะ

22๑ไผทชต เอกจรยกร


คขนานไปเรอย ๆ โดยไมมจดตดผาน จดตดผานทางรถไฟจะท�าใหการเดนทางโดยรถยนตไมตองออมไปไกลซงจะเปนการสนเปลองเชอเพลงและเวลา อยางไรกตาม พบวามอบตเหตเกดบรเวณจดตดทางรถไฟอยบอยครง ซงอบตเหตทเกดจากจดตดทางรถไฟนนม 2 ประการคอ ประการแรก อบตเหตเกดขนเนองจากทศนวสยและสภาพแวดลอม ตลอดจนความบกพรองของอปกรณทไมดบรเวณจดตดทางรถไฟ ประการท 2 อบตเหตเกดขนเนองจากความประมาทเลนเลอ ความคะนอง และการไมปฏบตตามกฎจราจร ดงนน การลดอบตเหตในเรองดงกลาวอาจท�าไดโดยการใชหลกการทางดานวศวกรรมในการปรบปรงสภาพแวดลอมและทศนวสยบรเวณจดตดทางรถไฟ โดยการตดตงอปกรณและเครองหมายหรอการกอสรางทางตดผานตางระดบ (ซงตองใชเงนจ�านวนมาก มผลกระทบตอสภาพแวดลอมและความเปนอยของประชาชนสองขางทาง) สวนทางแกไขในประการท 2 นน ท�าไดโดยการควบคมผขบขยานพาหนะ การใหความรความเขาใจแกผขบขยานพาหนะเกยวกบสาเหตและความรายแรงของอนตรายทอาจจะเกดขน สงเสรมวนยจราจร ปดจดลกผานหรอการปดจดตดทางรถไฟบางแหงทไมจ�าเปน การปดกนจดตดทางรถไฟเพอใหรถไฟผานควรใชเวลาทนอยทสดเพอใหผขบขมความอดทนและไมอยากฝาฝนเครองกน สวนในการจดท�าจดตดผานทางรถไฟในแตละจดจะตองมการส�ารวจและวางแผนถงพนทและความจ�าเปนทตองจดใหมจดตดทางรถไฟ โดยตองจดใหมเพยงพอตามความจ�าเปนแตไมใชท�าจดตดทางรถไฟโดยถอเอาแตความสะดวกของทางรถยนตเพยงอยางเดยว ทางลกลอบตดผานซงหากไมมความจ�าเปนกสมควรทจะด�าเนนการปดทางดงกลาวโดยใหการรถไฟแหงประเทศไทยและหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนด�าเนนการปดกนและเจรจากบผลกลอบกระท�าการเชนนน เพราะเปนเรองทเปนอนตรายอยางยงตอความปลอดภย ของประชาชน เมอสถานทใดถกก�าหนดใหเปนจดตดทางรถไฟ ทงการรถไฟแหงประเทศไทยและหนวยงานราชการบรหารสวนทองถนจะตองรวมมอกนจดท�าโครงสรางพนฐานตลอดจนการจดท�าสญญาณเตอนแกผขบขยานพาหนะใหไดครบถวนและใหไดมาตรฐาน ควรจดท�าทางลอดหรอทางตางระดบในจดตดทางรถไฟทส�าคญ ๆ ใหครบเพอหลกเลยงอบตเหตและปญหาจราจร หากงบประมาณในการจดท�าไมเพยงพอ หนวยงานทงหลายทเกยวของตองรองขอใหรฐบาลจดสรรเงนงบประมาณมาใหเพมเตม และรฐบาลควรใหความส�าคญแกปญหาในเรองนเพราะเปนเรองความปลอดภยของประชาชน นอกจากนยงมประเดนทนาพจารณาตอมาอกวา เพราะเหตใดจงไมมการด�าเนนการจดการกบปญหาจดตดทางรถไฟดงกลาวโดยการสรางทางตางระดบหรอการขดเจาะอโมงคลอดทางรถไฟ ดงเชนทไดมการจดท�าในบางแหงบางพนทในประเทศไทยหรอทมกจะมการจดท�ากนในตางประเทศทพฒนาแลว การรถไฟแหงประเทศไทยควรจดใหมการจดท�าทะเบยนประวตของจดตดรถไฟตาง ๆ เพอใชในการบรหารความปลอดภย และใชในการจดล�าดบความส�าคญของจดตดรถไฟเพอปรบปรงใหเกดความปลอดภยยงขน ประกอบกบเพอใหทราบถงปจจยตาง ๆ ทกอใหเกดความเสยงในการเกดอบตเหต อกทงเมอมการบนทกขอมลในการสอบสวนอบตเหตหรอการสอบถามจะท�าใหทราบถงปญหาใหม ๆ ทเกด



ขนซงท�าใหสามารถคาดเดาไดวา จดตดทางรถไฟอนกอาจเกดปญหาเชนเดยวกนได เพอทจะไดหาทางปองกนไวลวงหนา ในทะเบยนประวตจดตดทางรถไฟนนควรมการระบถงจ�านวนขบวนรถไฟและปรมาณรถยนตทผาน ความเรวของรถยนตและรถไฟทวงผาน ลกษณะทางเรขาคณตในการมองเหน สงทบดบงสายตา การควบคมจดตดทางรถไฟและเครองหมายจราจรทใชบรเวณนน และในบางจดตดทางรถไฟอาจเปนจดตดทางรถไฟทมการลกลอบตดถนนผานซงสงผลใหเปนจดตดทางรถไฟทมอนตรายสงตอผขบขยานพาหนะและผใชทาง เพอความปลอดภยของประชาชนจงควรใหมการปดบางจดตดทมอนตรายนนหรอจดตดทไมมความจ�าเปนลง เพอเปนการปองกนไมใหเกดอบตเหตบรเวณจดตดทางรถไฟนน ๆ ไดอก

บรรณานกรมส�านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร กระทรวงคมนาคม. รายงานฉบบสมบรณ : โครงการศกษาจดท�าแผนแกไขอบตเหตบรเวณจดตดทางรถไฟกบถนนส�าหรบรถไฟทางไกล; 2๕๕๓. ส�านกงานปลดกระทรวงคมนาคม กระทรวงคมนาคม. รายงานฉบบสมบรณ : โครงการศกษาเพอปรบ โครงสรางสาขาการขนสงทางรถไฟของประเทศ; 2๕๕2.ส�านกงานปลดกระทรวงคมนาคม กระทรวงคมนาคม. รายงานการศกษาเชงลก : การจดโครงสรางเชง สถาบนของภาครฐในการบรหารจดการระบบการขนสงทางรถไฟของประเทศ; 2๕๕๑.ส�านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร กระทรวงคมนาคม. รายงานฉบบสมบรณ : โครงการ ศกษาวเคราะหปจจยและผลกระทบเพอกอใหเกดการเปลยนแปลงรปแบบ (Modal shift) อยางเหมาะสมตอการเดนทางสญจรและการขนสงทางถนนไปสการขนสงระบบรางและการ ขนสงทางน�า; 2๕๕2.ส�านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร กระทรวงคมนาคม. รายงานฉบบสมบรณ : โครงการ ศกษาพฒนาระบบการขนสงตอเนองหลายรปแบบและการจดการตอเนองระบบโลจสตกสเพอ การน�าแผนไปสการปฏบต; 2๕๔9.ส�านกงานนโยบายและแผนการขนสงและจราจร กระทรวงคมนาคม, รายงานฉบบสมบรณ : การศกษาจด ท�าแผนหลกการพฒนาระบบการขนสงและจราจร; 2๕๕๓.แหลงขอมล http://www.sepo.go.th/state-enterprise-review-ser/state-enterprise-review-ser.htm

22๓ไผทชต เอกจรยกร


Abstract Railway Crossing Pathaichit Eagjariyakorn Associate Fellow of the Academy of Moral and Political Sciences, The Royal Institute, Thailand

There are 2,463 railway crossings in Thailand. Only 699 crossings have the systems to prevent accidents. It means that over one thousand crossings do not have the accident-preventing systems installed, which result in frequent accidents. There are many causes of accidents due to poor visibility, environment, faulty mechanical equipment at the crossings, carelessness, and ignoring traffic rules. There should be guidelines for solving these traffic problems, the setting up of necessary instruments and traffic signs which various departments responsible should join forces to provide safety and eliminate accidents.

Keywords: railway crossing, railway, train, accident

จุดตัดทางรถไฟ · 208 จุดตัดทางรถไฟ the journal...

Documents