1

เอกสารหมายเลข 3 โครงรางการเสนอผลงาน

๑. ชอผลงาน ผลของการเสรมนามนตบปลาหมกในระดบตางกนทมตอการเจรญเตบโตและองคประกอบของ

กรดไขมนในปลาดกลกผสม ๒. ระยะเวลาทดาเนนการ มถนายน ถง สงหาคม ๒๕๕๕ ๓. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการ

ปลาดกลกผสม หรอปลาดกบกอย (Clarias macrocephalus x C. gariepinus) เกดจากการผสมขามพนธระหวางแมพนธปลาดกอย (C. macrocephalus) และพอพนธปลาดกแอฟรกา (C. gariepinus) เพอใหไดปลาทเนอมรสชาตดและมการเจรญเตบโตรวดเรว ปจจบนเปนปลาทนยมเลยงและบรโภคของคนไทย โดยในป พ.ศ. 2552 ผลผลตปลาดกจากการเลยงในประเทศไทยมปรมาณ 130,064 ตน คดเปนมลคา 5,194.9 ลานบาท หรอรอยละ 22.29 ของมลคาสตวนาจดทงหมด (กรมประมง, 2555) แตปญหาสาคญในการเลยงปลาดก คอ อาหารเมดสาเรจรปทใชเลยงมราคาคอนขางสง ทาใหตนทนคาอาหารทใชในการเลยงคดเปนรอยละ 61.28 ของตนทนผนแปร (กรมประมง, 2550) โดยอาหารทเกษตรกรนยมใชเลยงปลาดกมทงอาหารเมดสาเรจรปสาหรบปลาดก และ/หรออาหารสด เชน ไสไก เศษอาหาร เปนตน ซงสารอาหารทมความสาคญในอาหารปลา ไดแก โปรตน ไขมน เปนตน โดยโปรตนเปนสารอาหารทตองใชในการสรางเนอ หนง อวยวะ เอนไซม ฮอรโมน ระบบภมคมกน และสารพนธกรรม เพอใหสตวนามการเจรญเตบโตรวดเรว แตโปรตนเปนสารอาหารทมราคาแพงกวาสารอาหารอน ๆ ดงนนอาหารทเหมาะสมตอการเลยงสตวนาจงควรมปรมาณโปรตนนอยทสดททาใหสตวนามการเจรญเตบโตดทสด (เวยง, 2542) ดวยเหตนจงไดมการใชสารอาหารชนดอน เชน ไขมน และคารโบไฮเดรต เพอเปนแหลงพลงงานในอาหาร สตวนาจงสามารถนาโปรตนไปใชในการเจรญเตบโตไดเตมท เพราะไมตองนาโปรตนไปใชเปนแหลงพลงงาน ทาใหสามารถลดปรมาณโปรตนในอาหารลงได ซงตองศกษาถงระดบของสารอาหารทใชเปนแหลงพลงงานทเหมาะสม อาหารปลาทดตองมสดสวนของระดบโปรตนตอพลงงานทเหมาะสม เนองจากอาหารทมพลงงานนอยเกนไปทาใหรางกายจาเปนตองเผาผลาญโปรตนเพอนาไปใชในการดารงชวตและอาจไมเหลอโปรตนเพอการเจรญเตบโต ในทางตรงกนขามหากอาหารปลาทใหพลงงานมากเกนไปอาจสงผลใหปลากนอาหารไดนอยลง การเจรญเตบโตจงลดลงดวย (NRC, 1993) สวนไขมน เปนสารอาหารทเปนแหลงพลงงานและกรดไขมนทจาเปน ซงมบทบาททสาคญตออตรารอด การเจรญเตบโตทเปนไปตามปกตของสตวนา วยออน กรดไขมนทจาเปนในไขมนมความเกยวของกบขบวนการตาง ๆ ในรางกาย ไดแก ระบบฮอรโมน ระบบภมคมกน ระบบประสาท เปนตน และการขาดกรดไขมนทมหวงโซยาว (n-3 HUFA) ในอาหารพอแมพนธ เปนปจจยสาคญทมผลลบตอความดกของไข ความสมบรณพนธ อตราฟก และอตรารอดของตวออน (Watanabe, 1994; Mourente and Odriozola, 1990 อางตาม พศมย และคณะ, 2547) เมอปรมาณไขมนในอาหาร ไมเพยงพอจะเพมความตองการโปรตนเพอใชเปนแหลงพลงงาน เปนผลใหเพมการขบถายแอมโมเนยและทาใหเกดมลพษทางนา (Kaushik and Cowey, 1991) ซงสารอาหารประเภทไขมนชนดหนงทนยมเสรมเปนแหลงพลงงานในอาหารสตวนา ไดแก นามนตบปลาหมก ซงประกอบดวยกรดไขมนทจาเปนหลายชนดทสาคญ คอ กรด EPA (Eicosapentaenoic acid, 20:5n3) และ DHA (Docosahexaenoic acid, 22:6n3) ซงมรายงานการศกษาระบวามประโยชนตอมนษย จากการทดลองในปลาแซลมอน พบวาการเตมไขมนในอาหารปลาแซลมอนในอตรา 10-20 % จะมผลใหปลาเจรญเตบโตดและมคาของประสทธภาพในอาหารสง (Cowey and Sargent, 1976) Takeuchi et al. (1978) พบวาสามารถลดระดบโปรตนในอาหารปลาเรนโบวเทราตจาก 48 % เปน 35 % โดยไมทาใหนาหนกทเพมลดลงเมอเพมปรมาณไขมนจาก 15 % เปน 20 % และ Takeda et al. (1975) สามารถลดระดบโปรตนในอาหารของปลา Yellowtail จาก 70 % เปน 55 % โดยไมทาใหอตรา

2

การเจรญเตบโตลดลง เมอเพมระดบไขมนในอาหาร และจากการศกษาในปลานล พบวา การเสรมนามนปลาทะเลทมกรดไขมน DHA อตรา 0.4 - 0.9 % ในอาหารปลานล สงผลใหมการสะสมกรดไขมนในตวปลาเพมขนตามระดบกรดไขมนทเพมขนในอาหาร และมคาสงสดทระยะเวลาของการเสรม 2-3 สปดาห (Laurin et al., 2006 อางตาม พศมย, 2553)

ดงนน ผวจยเหนควรศกษาผลการเสรมนามนตบปลาหมกในระดบตางกนทมตอการเจรญเตบโตและองคประกอบของกรดไขมนในปลาดกลกผสม โดยเปรยบเทยบการใชอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลาดกระดบโปรตน 30 % อาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลานลระดบโปรตน 28 % และอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลากนพชระดบโปรตน 18 % ทมการเสรมนามนตบปลาหมกในอาหารเมดสาเรจรปสาหรบปลานลและอาหารเมดสาเรจรปสาหรบปลากนพชทระดบตาง ๆ กน เพอเปนขอมลใหเกษตรกรสามารถเลอกชนดอาหารสาเรจรปทเหมาะสมสาหรบใชเลยงปลาดกลกผสมเพอลดตนทนการผลต อกทงอาจเปนการเพมมลคาและโอกาสสาหรบการแขงขนทางการตลาดในกรณการใชนามนตบปลาหมกเปนแหลงของไขมนในอาหารปลาดก ซงมความเปนไปไดในการผลตปลาดกลกผสมทมปรมาณของกรดไขมนทเปนประโยชนตอสขภาพของมนษยในกลมโอเมกา-3 (EPA และ DHA) สะสมในเนอสงในอนาคต ๔. สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ 1. การวางแผนการศกษา

1.1 วางแผนการทดลองแบบสมตลอด (completely randomized design) ทดลองเลยงปลาดกลกผสม ในบอซเมนต โดยแบงการทดลองออกเปน 9 ชดการทดลอง ๆ ละ 3 ซา ใชอาหารตางกน 9 สตร ดงน สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4 สตรท 5 สตรท 6 สตรท 7 สตรท 8 สตรท 9

อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลาดก โปรตน 30 % (CF) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลานล โปรตน 28 % (TF) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลานล โปรตน 28 % เสรมนามนตบปลาหมก 1 % (TF+1%SqO) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลานล โปรตน 28 % เสรมนามนตบปลาหมก 3 % (TF+3%SqO) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลานล โปรตน 28 % เสรมนามนตบปลาหมก 5 % (TF+5%SqO) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลากนพช โปรตน 18 % (HF) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลากนพช โปรตน 18 % เสรมนามนตบปลาหมก 1 % (HF+1%SqO) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลากนพช โปรตน 18 % เสรมนามนตบปลาหมก 3 % (HF+3%SqO) อาหารสาเรจรปชนดเมดสาหรบปลากนพช โปรตน 18 % เสรมนามนตบปลาหมก 5 % (HF+5%SqO)

1.2 สถานทและระยะเวลาดาเนนการทดลอง ดาเนนการทดลองทศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลย ต.เชยงคาน อ.เชยงคาน จ.เลย ระหวาง

เดอน มถนายน 2555 ถงเดอน สงหาคม 2555 เปนระยะเวลา 8 สปดาห 2. วสดอปกรณ

2.1 บอทดลอง ใชบอซเมนตขนาด 2.0 x 2.5 x 0.8 เมตร จานวน 27 บอ แตละบอเตมนาใหมระดบความสงเฉลย

50 เซนตเมตร ทกบอมหวทรายใหอากาศ 1 จด 2.2 ปลาทดลอง นาลกปลาดกลกผสมทไดจากการเพาะพนธรนเดยวกนโดยวธฉดฮอรโมนผสมเทยมอนบาลในบอดน

ขนาด 400 ตารางเมตร จนไดลกปลานาหนกเฉลยประมาณ 12 กรม ในปรมาณมากเพยงพอ ทาการสมคด ลกปลาชดเดยวกนจานวน 5,000 ตว มาเลยงในบอซเมนตขนาด 2.5 x 4.0 x 0.8 ตารางเมตร จานวน 3 บอ ใหอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลากนพชระดบโปรตน 18 % เพอปรบสภาพปลาใหยอมรบอาหารและปรบตวเขากบสภาพแวดลอมเปนระยะเวลา 3 สปดาห จากนนทาการคดปลาใหมขนาดและนาหนกใกลเคยงกน แลวปลอยลกปลาลงเลยงในบอซเมนตขนาด 2.0 x 2.5 x 0.8 เมตร บอละ 100 ตว นาตวอยางปลาทเหลอ

3

จานวน 200 กรม ไปวเคราะหองคประกอบทางเคมทภาควชาประมง คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน จงหวดขอนแกน และนาตวอยางปลาทเหลอจานวน 200 กรม ไปวเคราะหองคประกอบของกรดไขมนทหองปฏบตการกลาง (ประเทศไทย) จากด กรงเทพฯ เพอใชเปนขอมลกอนการทดลอง

2.3 อาหารทดลอง นาอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลานลระดบโปรตน 28 % และอาหารสาเรจรปชนดเมด

ลอยนาสาหรบปลากนพชระดบโปรตน 18 % เสรมนามนตบปลาหมกในอตรา 0, 1, 3 และ 5 % ตามลาดบ โดยนามาเคลอบเมดอาหารดวยการฉดพน (spray) นามนตบปลาหมกทผวเมดอาหารแลวผงลมใหแหงประมาณ 30 นาท โดยเตรยมอาหารสาหรบใชเลยงทดลองไมเกน 3 วน นาตวอยางอาหารสาเรจรปทกชดการทดลองตวอยางละ 100 กรม ไปวเคราะหคณคาทางอาหาร (proximate analysis) ไดแก วเคราะหโปรตน (crude protein) โดยวธ Kjeldahl nitrogen (Kjeldatherm digestion and Vapodest distilling systems, Gerhadt, Bonn, West Germany), ไขมน (crude lipid) โดยวธ ether extraction (Soxtec system HT, Tecator AB, Hoganas, Sweden), เถา (total ash) โดยวธ muffle furnace combustion (Laboratory Box Furnace, Linberg, Wisconsin, USA), กาก (crude fiber) โดยวธ Weende method และคานวณคาคารโบไฮเดรต (nitrogen free extract, NFE) และพลงงานรวมของอาหาร (gross energy, GE) ตามวธ (NRC, 1993) ดงน

คารโบไฮเดรต (NFE) = 100 – (% โปรตน + % ไขมน + %กาก + % เถา + % ความชน) พลงงานรวม (GE) = (% โปรตน x 5.64)+( % ไขมน x 9.44)+(% NFE x 4.11)

มหนวยเปนกโลแคลอรตออาหาร 100 กรม 3. การจดการการทดลอง

3.1 การใหอาหาร ใหอาหารปลาวนละ 2 ครง เวลา 09.00 และ 15.00 น. แตละครงใหปลากนจนอม จากนนเกบ

อาหารทปลากนเหลอหลงจากเรมใหอาหารแลว 30 นาท นาไปอบแหงทอณหภม 135 องศาเซลเซยส นาน 2 ชวโมง นาอาหารทอบแหงแลวทงไวใหเยน แลวนาไปชงนาหนกเพอคานวณหาปรมาณอาหารทปลากน

3.2 การเกบขอมล ทาการเกบขอมลเพอหาอตราการเจรญเตบโต โดยการสมชงนาหนกปลาดวยเครองชงไฟฟาทศนยม

2 ตาแหนง และวดความยาวเหยยด (total length) ปลาจานวน 30 ตว นบจานวนปลาทเหลอรอด และนาหนกรวมของปลาทงหมดในแตละชดการทดลองทก ๆ 2 สปดาห เปนระยะเวลา 8 สปดาห สมเกบตวอยางปลาชดการทดลองละ 200 กรม เพอนาไปวเคราะหองคประกอบของกรดไขมนในเนอปลา (fatty acid profile) ในสปดาหท 4 และสปดาหท 8 เมอสนสดการทดลอง ทาการชงนาหนก และวดความยาวปลาทกตวในทกชดการทดลอง เพอศกษาการเจรญเตบโต การกระจายนาหนกของปลา (size distribution) และคา condition factor หรอ fatness สมปลาจากทกชดการทดลองซาละ 5 ตว ชงนาหนกและวดความยาวเหยยด จากนนนาปลาไปผาตดเพอเกบตบปลาและไขมนในชองทอง และนาไปชงนาหนกเพอใชคานวณหาคา hepatosomatic index (HSI) และ intraperitoneal fat (IPF) ตามลาดบ และสมเกบตวอยางปลาทงตว (whole body) จานวนชดการทดลองละ 200 กรม เพอนาไปวเคราะหองคประกอบทางเคมและองคประกอบของกรดไขมนในตวปลา

3.3 การเปลยนถายนา เปลยนถายนาปรมาณ 100 % ทก ๆ 7 วน เวลา 07.30 น. โดยในวนทมการเปลยนถายนาจะงด

การใหอาหารมอเชา 3.4 การวเคราะหคณภาพนา ทาการวเคราะหคณสมบตของนากอนการเปลยนถายนาสปดาหละ 1 ครง เวลา 07.00 น. โดย

ปรมาณออกซเจนทละลายนา (dissolved oxygen, DO) หนวยเปนมลลกรมตอลตร วเคราะหดวยเครองวด

4

ปรมาณออกซเจนยหอ YSI รน 52 แอมโมเนยรวม (total ammonia) หนวยเปนมลลกรม NH3-N ตอลตร วเคราะหดวยวธ Nessler method โดยเครอง spectrophotometer ยหอ HACH รน DR 2000 ความเปนดาง (alkalinity) หนวยเปนมลลกรมตอลตร as CaCO3 และคาความกระดาง (hardness) หนวยเปนมลลกรมตอลตร as CaCO3 โดยวธ titration (ไมตร และจารวรรณ, 2528) วดความเปนกรดเปนดาง (pH) ดวยเครองพเอชมเตอร ยหอ EUTECH รน pH 300 และอณหภมนา หนวยเปนองศาเซลเซยส ดวยเทอรโมมเตอร 4. การวเคราะหขอมล

เมอสนสดการทดลองนาขอมลทไดมาวเคราะหผลการตอบสนองของปลาดกลกผสมตออาหารทดลองแตละสตรโดยพจารณาจากคา ดงน

4.1 นาหนกเพมเฉลยตอวน (average daily weight gain; ADG; กรม/วน)

= นาหนกปลาเมอสนสดการทดลอง–นาหนกปลาเรมตน

ระยะเวลาทดลอง 4.2 เปอรเซนตนาหนกเพม (percentage weight gain; PWG; %)

= นาหนกปลาเมอสนสดการทดลอง–นาหนกปลา x 100 นาหนกปลาเรมตน

4.3 ประสทธภาพของโปรตนในอาหาร (protein efficiency ratio; PER)

= นาหนกปลาทเพมขน

นาหนกโปรตนทปลากน 4.4 โปรตนทเพมขนในตวปลา (apparent net protein retention; ANPR; %)

= {(W1 x P1)–(W2 x P2)} x 100

P W1 = นาหนกเฉลยเมอสนสดการทดลอง (กรม) W2 = นาหนกเฉลยเมอเรมตนการทดลอง (กรม)

P = นาหนกโปรตนทปลากน P1 = รอยละของโปรตนในตวปลาเมอสนสดการทดลอง P2 = รอยละของโปรตนในตวปลาเมอเรมตนการทดลอง

4.5 ปรมาณอาหารทปลากน (total feed intake; TFI; กรม/นาหนกปลา 100 กรม)

= นาหนกอาหารทงหมดทปลากน

x 100 จานวนปลาเมอสนสดการทดลองxนาหนกเฉลยเมอสนสดการทดลอง

4.6 ปรมาณโปรตนทกน (กรม/นาหนกปลา 100 กรม)

= ปรมาณอาหารทปลากนxเปอรเซนตโปรตนในอาหาร

100 4.7 อตราแลกเนอ (feed conversion ratio; FCR)

= ปรมาณอาหารทปลากน นาหนกปลาทเพมขน

4.8 อตรารอด (survival rate; %)

= จานวนปลาเมอสนสดการทดลอง

x 100 จานวนปลาเรมตน

5

4.9 condition factor (K; %)

= นาหนกตวปลา (กรม)

x 100 ความยาวปลา3 (เซนตเมตร)

4.10 hepatosomatic index (HSI; %)

= นาหนกตบ

x 100 นาหนกตวปลา

4.11 intraperitoneal fat (IPF; %)

= นาหนกไขมนในชองทอง

x 100 นาหนกตวปลา

4.12 องคประกอบของกรดไขมนในปลา นาตวอยางไปวเคราะหทบรษทหองปฏบตการกลาง (ประเทศไทย) จากด โดยวธทดสอบอางอง In-house method based on AOAC (2010), 996.06

4.13 วเคราะหตนทนการเลยงปลาดกลกผสมดวยอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลาดก อาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลานลทเสรมนามนตบปลาหมก 0, 1, 3 และ 5 % และอาหารสาเรจรปชนดเมดลอยนาสาหรบปลากนพชทเสรมนามนตบปลาหมก 0, 1, 3 และ 5 % โดยใชการวเคราะหทางเศรษฐศาสตร ตามวธของ สมศกด (2530) นาขอมลทไดจากการทดลองวเคราะหความแปรปรวนดวยวธ one way analysis of variance ขอมลทมหนวยเปนเปอรเซนต กอนวเคราะหทาการแปลงขอมลดวยวธ angular transformation ในรปของ arcsine เพอใหขอมลมการกระจายแบบปกต (normal distribution) แลวเปรยบเทยบความแตกตางระหวางคาเฉลยของชดการทดลอง โดยวธ Duncan’s new multiple range test ทระดบความเชอมน 95 % การวเคราะหขอมลทางสถตทงหมดใชโปรแกรมสาเรจรปทางสถต ๕. ผรวมดาเนนการ ๑. นายองอาจ คาประเสรฐ สดสวนงาน ๘๐ เปอรเซนต (หวหนาโครงการ) ๒. นายทวศกด สกณา สดสวนงาน 2๐ เปอรเซนต ๖. สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต

๑. ทบทวนเอกสาร วางแผนการทดลอง เตรยมการทดลอง เพาะพนธและอนบาลลกปลาจนไดขนาดทดลอง สมลงอนบาลในบอทดลองตามชดการทดลองทจดเตรยม

๒. การจดการ ดแลระบบนา การใหอาหาร การสมตวอยางปลา การตรวจวดคณภาพนา ๓. การเกบขอมลการเตบโตดานความยาวและนาหนก อตรารอดตาย การกนอาหาร ๔. การวเคราะหขอมลและสรปผล ๕. การเขยนรายงาน

๗. ผลสาเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) สามารถนาผลงานวจยทไดไปประยกตใชในการเลยงปลาดกลกผสม เพอทาใหปลาดกลกผสมมการเจรญเตบโต และมผลผลตสง รวมทงมตนทนการผลตตา โดยเลยงปลาดกลกผสมดวยอาหารเมดสาเรจรปสาหรบปลานลซงฉดพน (spray) ดวยนามนตบปลาหมกทผวเมดอาหารในอตรา 1 % ของนาหนกอาหาร

๘. การนาไปใชประโยชน สามารถนาขอมลทไดไปถายทอดสหนวยงานของกรมประมง ประชาชน เกษตรกร นกเรยน นกศกษา และกลมเกษตรกรผเพาะเลยงปลา

6

๙. ความยงยากในการดาเนนการ/ปญหา/อปสรรค ๑. ในชวงระหวางการดาเนนการศกษาทดลองตองเอาใจใสดแลอยางใกลชด ตองดาเนนการตดตาม

ขอมลดานปรมาณการกนอาหารและอตรารอดตายรายวน โดยทาการรวบรวมขอมลการใหอาหารและจานวนปลาทตายแตละวนเพอนาไปประเมนผลเมอสนสดการทดลอง

๒. เนองจากการทดลองตองทาการสมชงวดปลาทดลองทกตวในบอทก ๆ 2 สปดาห จงจาเปนตองใชความละเอยด เพราะปลาจะบอบชางาย ตองดแลหลงการชงวดเพอลดอตราการตดเชอซงเปนสาเหตใหปลาตาย

๓. การสมเกบตวอยางปลาในแตละชดการทดลองในสปดาหท 4 และสปดาหท 8 ตองทาการเกบรกษาและ แชแขงทอณหภมทเหมาะสม กอนสงไปวเคราะหองคประกอบของกรดไขมนในเนอปลา (fatty acid profile) ทบรษทหองปฏบตการกลาง (ประเทศไทย) จากด

4. ตองใชความละเอยดในการเตรยมอาหารทดลอง ซงตองทาการพน (spray) เมดอาหารดวยนามนตบปลาหมกใหทวถง ๑๐. ขอเสนอแนะ

ควรศกษาการเลยงจนถงขนาดทตลาดตองการ เพอทราบตนทนในการเลยงจนครบรอบการเลยงจรง

ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ…………………………………..…………… (นายองอาจ คาประเสรฐ) ผเสนอผลงาน ……../………./…………..

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ…………………….………………. (นายทวศกด สกณา) ผรวมดาเนนการ ……../………../………….

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ.............................................................. ลงชอ.......................................................................

(นายนพดล ภวพานช) (นายนพดล ภวพานช) ผอานวยการสานกวจยและพฒนาประมงนาจด ผอานวยการสานกวจยและพฒนาประมงนาจด ……../………./………….. ……../………./…………..

(ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

7

เอกสารหมายเลข 3 โครงรางการเสนอผลงาน

๑. ชอผลงาน ประสทธภาพของเครองมอขายในอางเกบนาเขอนวชราลงกรณ จงหวดกาญจนบร ๒. ระยะเวลาทดาเนนการ มนาคม 2546 ถง กนยายน 2553 ๓. ความรทางวชาการหรอแนวคดทใชในการดาเนนการ

อางเกบนาเขอนวชราลงกรณ จงหวดกาญจนบร เปนอางเกบนาขนาดใหญมพนทผวนาสงสดประมาณ 353 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 220,625 ไร โดยตวเขอนไดสรางปดกนลานาแควนอยทบรเวณเขาแหลม ตาบลทาขนน อาเภอทองผาภม จงหวดกาญจนบร และไดเรมกกเกบนาตงแตเดอนมถนายน 2527 เนองจากอางเกบนาเขอนวชราลงกรณมลกษณะพนทและขนาดความจทเปนแหลงนาขนาดใหญ จงทาใหอางเกบนานนมศกยภาพทางการประมงสง สวนจานวนชาวประมงในอางเกบนามแนวโนมเพมมากขนทกป บญสง และคณะ (2537) รายงานผลการสารวจโครงสรางประชากรปลามแนวโนมพบจานวนชนดนอยลง และพบมชนดปลาจากการสารวจและผลจบของชาวประมงในป 2532 – 2535 รวม 66 ชนด สวนสภาวะการทาการประมงพบมชาวประมง 303 ครวเรอน เพมขนจากรายงานในป 2533 ทพบจานวนชาวประมง 215 ครวเรอน (ประมง และวชพช, 2534) โดยมเครองมอประมงทใชรวม 8 ชนด มผลจบเฉลย 11.88 กโลกรมตอรายตอวน และมรายไดเฉลย 104.55 บาทตอรายตอวนทาการประมง และจากสถตผลจบสตวนาพบมคาสงสดในปท 6 ของการเกบกก โดยมผลจบเทากบ 3.70 กโลกรมตอไรตอป หรอมผลตอบแทนตอการลงแรงทาการประมงเทากบ 2,961 กโลกรมตอรายตอป

จนตนา และคณะ (2549) รายงานการเปลยนแปลงจากผลการศกษาของ 8 คณะสารวจ ทจดแบงไดเปน 3 ชวงเวลา พบพนธปลาทงหมด 26 วงศ 121 ชนด ชนดพนธปลาทสญหาย 52 ชนด และจากสถตผลจบสตวนาระหวางป 2530 – 2548 มผลจบสตวนารวม 9,741.71 เมตรกตน มมลคารวม 223.89 ลานบาท มผลจบเฉลย 2.71 กโลกรมตอไรตอป และพบปลา 8 ชนดมผลจบลดลง ไดแก ปลากระสบ ปลาชะโด ปลาแรด ปลากดเหลอง ปลากาดา ปลากราย ปลากระมง ปลาเคา สวนปลาอก 4 ชนด มการเปลยนแปลงผลจบไมมากนก ไดแก กลมปลาสรอย ปลาหมอชางเหยยบ ปลาสลาด และปลาชอน

จากขอมลดงกลาวขางตน แสดงวาการเปลยนแปลงโครงสรางหรอผลผลตปลาในอางเกบนาเขอนวชราลงกรณ นาจะเปนผลมาจากการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมตามระยะเวลาการกกเกบ และจากการทาการประมงของชาวประมง ดงนนศนยวจยและพฒนาประมงนาจดกาญจนบร จงเหนความสาคญในการทจะศกษาประสทธภาพของเครองมอขาย ซงเปนเครองมอทสอดคลองกบการทาการประมงของชาวประมง เพอทราบประสทธภาพของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ ในการจบปลาแตละชนดและขนาด ในบรเวณพนททตางกน และชวงการเปลยนแปลงของระดบนาทตางกน รวมถงการเลอกจบของขายขนาดชองตาตาง ๆ ซงขอมลทไดนาไปใชประกอบการวางแผนการบรหาร การอนรกษ และการจดการทรพยากรประมงในอางเกบนา ในการกาหนดมาตรการของขนาดชองตาทเหมาะสมในการทาประมง เพอใหเกดประโยชนสงสดและยงยนสบตอไป 4. สรปสาระและขนตอนการดาเนนการ 1. แผนการวจย

วางแผนการวจยโดยใชการศกษาแบบสมตวอยางเชงพนทและฤดกาลทตางกน (spatial & temporal random design) ทาการสมตวอยางปลาดวยชดเครองมอขายทมขนาดชองตาตางกนรวม 6 ขนาดชองตา ไดแก 2.0, 3.0, 4.0, 5.5, 7.0 และ 9.0 เซนตเมตร (แบบตาทแยงมม) โดยแบงพนทอางเกบนาเปน 4 บรเวณ สมตวอยางบรเวณละ 3 ซา ระยะเวลาดาเนนงานตงแตเดอนมนาคม 2546 ถงกนยายน 2553 รวม 30 ครง โดยแบงออกเปน 3 ชวงเวลาของระดบนา ดงรายละเอยดปจจยททาการศกษา ดงน

8

1.1 ปจจยพนทอางเกบนาเขอนวชราลงกรณเปน 4 บรเวณ 1) ตอนบนของอางเกบนา บรเวณอาเภอสงขละบรเดม อาเภอสงขละบร 2) ตอนกลางของอางเกบนา บรเวณบานเรดาร และบานลเจย อาเภอสงขละบร

(เฉพาะเดอนธนวาคม 2552 ถงกนยายน 2553) 3) บรเวณหนาเขอน 4) ตอนลางของอางเกบนา บรเวณหวยเขยง อาเภอทองผาภม

1.2 ปจจยชวงระยะการเปลยนแปลงของระดบนาในอางเกบนาแบงเปน 3 ชวง 1) ชวงนานอย 11 ครง 2) ชวงนาหลาก 12 ครง 3) ชวงนาทรง 7 ครง

2. การรวบรวมขอมล 2.1 รวบรวมตวอยางปลาดวยเครองมอขายทขนาดชองตา 2.0, 3.0, 4.0, 5.5, 7.0 และ 9.0

เซนตเมตร ทความยาว 12.5, 25.0, 25.0, 50.0, 50.0 และ 50.0 เมตร ตามลาดบ โดยขายขนาดชองตา 2.0 และ 3.0 เซนตเมตร มความลก 1.0, 1.5 เมตร สวนขายขนาดชองตา 4.0, 5.5, 7.0 และ 9.0 เซนตเมตร มความลก 2.0 เมตร นาขายทง 6 ขนาดชองตามาตอกนเปนแนวเสนตรงดวยการจดลาดบแบบสมโดยตลอด ในแตละจดสารวจใชชดเครองมอขายรวบรวมจดสารวจละ 3 ซา สมจบปลาตามทกาหนดในเวลาเยนและเกบขายในเวลาเชา เพอเปนตวแทนของการศกษา

นาตวอยางปลาทไดไปจาแนกชนดพนธปลา วดขนาดความยาวตวดวยไมบรรทดทมความละเอยด 0.1 เซนตเมตร และชงนาหนกปลาดวยเครองชงทมความละเอยด 2 กรม นาขอมลทไดไปคานวณตอตามสตรและวธการตางๆ สวนชนดพนธปลาทยงไมสามารถจาแนกได ทาการเกบรกษาในนายาฟอรมาลนเขมขน 10 เปอรเซนต เพอนากลบไปจาแนกในหองปฏบตการดวยหนงสอคมอของ Smith (1945), Yasuhiko (1974) และ Rainboth (1996) ตอไป

2.2 ตวอยางปลาทไดจากเครองมอขาย ระหวางเดอนธนวาคม 2552 ถงกนยายน 2553 จานวน 8 ชนด ไดแก ปลากระมง ปลาซา ปลาหมอชางเหยยบ ปลาไสตนตาแดง ปลาสรอยนกเขา ปลาตะเพยน ปลาสลาด และปลาไสตนตาขาว จาแนกตามขนาดความยาวทตางกน 5 เซนตเมตร เพอเกบตวอยางกระเพาะอาหาร รกษาไวในนายาฟอรมาลนเขมขน 10 เปอรเซนต เพอนากลบไปจาแนกองคประกอบของอาหารในกระเพาะตอในหองปฏบตการ ตามวธของ Lagler (1966) “Estimating Percentage by Bulk” โดยรวมอาหารจากตวอยางกระเพาะทงหมดของปลาแตละชนดแลวจงทาการจาแนกชนดอาหารเปนกลม ๆ เชน ลกกง ลกปลา หอย แมลง ตวออนแมลง แพลงกตอนสตว แพลงกตอนพช เศษพช และเศษเนาเปอย จากนนบนทกคาอาหารของแตละกลมเปนรอยละตอปรมาณอาหารทมอยในขณะนน โดยใหปรมาณอาหารทงหมดเปน 100 เปอรเซนต เสมอ 3. การวเคราะหขอมล

3.1 คาดชนความสมพนธของชนดสตวนาทมความสาคญ (index of relative importance) เปนคาทบงชความสมพนธของชนดสตวนาทมความสาคญจากจานวนตวทพบทงหมด นาหนกทพบ

ทงหมด และความถในการพบสตวนาแตละชนด ใชวธการคานวณตามสตรของ (Kolding, 1989) ดงน IRI = (%N+%W)x%F

โดยท IRI %N %W %F

= = = =

คาดชนความสมพนธของชนดสตวนาทมความสาคญ รอยละโดยจานวนปลาแตละชนดทพบ รอยละโดยนาหนกปลาแตละชนดทพบ รอยละความถของปลาแตละชนดทพบ

9

3.2 วเคราะหขอมลประสทธภาพผลจบปลาของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ กน จากขอมล นาหนกปลาทสมตวอยางได จากการปรบขอมลผลจบใหมคาเปนผลจบตอพนทขายตอเวลาการวางขายเปนมาตรฐานเดยวกน

ประสทธภาพของเครองมอขาย (catch per unit of effort, CPUE) เปนคาทแสดงถงปรมาณปลาทจบไดตอหนงหนวยเวลาของการใชเครองมอทาการประมงชนดใดชนดหนง หรอผลตอบแทนตอการทาการประมงในชวงเวลานน ๆ (Swingle, 1950) มหนวยเปนกรมตอพนทขาย 100 ตารางเมตรตอคน ซงในการศกษาครงนใชเครองมอขายทขนาดชองตาตางกน 6 ชองตา

3.3 คาพารามเตอรการเลอกจบปลาของเครองมอขายขนาดชองตาตาง ๆ จากการประมาณ การเลอกจบปลาของเครองมอขาย (Estimation of gill net selection) ของชนดปลาทพบมากในอางเกบนาเขอนวชราลงกรณ เปนการประมาณความยาวปลาในแตละชนดทถกจบดวยขายขนาดชองตาตาง ๆ เพอการเลอกใชขนาดชองตาขายทเหมาะสมในอางเกบนาน โดยการวเคราะหเสนโคงการเลอกจบ ตามแบบจาลองสาหรบตาอวนหลายขนาดของโฮลท (Holt, 1963) ดงสมการท 1

SL = e [ (L – Lm)2/ 2 x S2] .................................สมการท 1 เมอ

SL S2

= =

ความยาวเหมาะสมทถกจบ คาเบยงเบนมาตรฐานของการแจกแจงแบบปกต

โดยขนตอนการวเคราะหดงน ขนตอนท 1 กาหนดจดกงกลางอนตรภาคชนความยาว (L) และใสขอมลจานวนตวทถกจบในแตละ

อนตรภาคชนความยาวของขายแตละขนาดชองตา ขนตอนท 2 คานวณคาลอการทม (ln) ของอตราสวนในแตละกลมความยาวโดยใชขอมลความยาว

กลมทมความเหลอมซอนกนดงน Yi+1/i C m

= = =

ln (Cmi+1/ Cmi) ผลจบโดยจานวนตว ขนาดชองตา

ขนตอนท 3 วเคราะหความถดถอยใชคาลอการทม (ln) ของอตราสวน Yi+1/i = ln (Cmi+1/ Cmi) เปนตวแปรตามและใชคาความยาวกงกลางอนตรภาคชนเปนตวแปรอสระ คานวณคาจดตดบนแกน Y (a) และคาความชน (b) อยางละ n-1 ดงนนผลของการคานวณจะได

[a1, b1], [a2,b2], ……………..[an-1,bn-1] ทสอดคลองกบขนาดตาขาย

[m1, m2], [m2,m3], ……………..[mn-1,mn] ขนตอนท 4 คานวณคาปจจยรวม (SF) และคาความชนรวม (b) ดงน

Yi Xi b รวม SF รวม

= = = =

-2 * ai / bi mi + mi+1 ∑ (Xi * yi) / (∑ Xi)

2 -2 [∑ (mi+mi + 1)*(ai/bi)]/[ ∑ (mi+mi+1)

2]

10

ขนตอนท 5 คานวณคาแปรปรวนรวมถกประมาณเปนคาเฉลยทประมาณจากขายขนาดชองตาแตละขนาดและเปนคกบขนาดอวนทใหญกวาถดมา

S2

=

n-1

1/n-1 * ∑ [SFi * (mi + 1 – mi)/bi] i = 1

ขนตอนท 6 ความยาวทเหมาะสมของแตละขนาดชองตาขาย คานวณไดจาก Lm = SF รวม * mi

ขนตอนท 7 คานวณจดตาง ๆ บนเสนโคงการเลอกจบของขายแตละชองตา (SiL) ตามความยาว แตละกลมในสมการท 1 จากนนจงรวมคาเหลานสาหรบแตละกลมความยาว และทาใหผลรวมทงหมดมคาเทากบ 1 เพอทาใหเปนเสนโคงของการแจกแจงแบบปกต แลวเปลยนเปนเสนโคงการเลอกจบรวมเพยงเสนเดยว ซงสามารถทาไดโดยการหารคาของผลรวมดวยคาสงสดในผลรวมนน 5.ผรวมดาเนนการ ๑. นางสาวจนตนา ดารงไตรภพ สดสวนงาน 30 เปอรเซนต (หวหนาโครงการ) ๒. นายองอาจ คาประเสรฐ สดสวนงาน 3๐ เปอรเซนต ๓. นางศรวลยา วงษอทอง สดสวนงาน 20 เปอรเซนต ๔. นายววธนนท บญยง สดสวนงาน 20 เปอรเซนต

6.สวนของงานทผเสนอเปนผปฏบต ผรวมวางแผนการทดลอง ชวยเกบรวบรวมขอมล และจดทารายงาน

7. ผลสาเรจของงาน (เชงปรมาณ/คณภาพ) จากกการศกษาสรปไดวา การทาการประมงดวยเครองมอขายในอางเกบนาเขอนวชราลงกรณ ควรกาหนดใหมการใชเครองมอขายทมขนาดชองตาตงแต 7.0 เซนตเมตร ขนไป เพอใหเกดการใชประโยชนจากทรพยากรสตวนาสงสดและยงยน

8.การนาไปใชประโยชน สามารถนาผลงานวจยทไดไปใชประกอบการวางแผนการบรหาร การอนรกษ และ การจดการทรพยากรประมง ในการกาหนดมาตรการของขนาดชองตาของขายทเหมาะสมในการทาประมงใน อางเกบนาเขอนวชรากรณ 9.ความยงยากในการดาเนนการ/ปญหา/อปสรรค

๑ . เนองจากการศกษามระยะเวลานาน ทาใหมขอมลท ตองเกบรวบรวมเปนจานวนมาก การวเคราะหขอมลจงมความยงยาก

๒. การเกบขอมลจากหลายสถาน และหลายฤดกาลทาใหมตวอยางปลาทตองจาแนกชนดเปนจานวนมาก ตองใชเวลามากในการจาแนกชนดพนธปลา

10.ขอเสนอแนะ ควรดาเนนการอยางตอเนองทกป เพอทราบสภาวะการเปลยนแปลงของประชากรปลาในอางเกบนา

เขอวชราลงกรณ สามารถนาขอมลไปใชในการบรหารจดการแหลงนา ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนเปนความจรงทกประการ

ลงชอ……………………………………… (นายองอาจ คาประเสรฐ) ผเสนอผลงาน ……../………..…./…………..

11

ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดาเนนการของผเสนอขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ…………………………..………… ลงชอ………………………..………………….

(นางสาวจนตนา ดารงไตรภพ) (นางศรวลยา วงษอทอง) ผรวมดาเนนการ ผรวมดาเนนการ ……../………./………….. ……../………./…………..

ลงชอ………………………………………

(นายววธนนท บญยง) ผรวมดาเนนการ ……../………./…………..

ไดตรวจสอบแลวขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ

ลงชอ…………………………………………… ลงชอ………………………………………….. (นายอาคม ชมธ) (นายนพดล ภวพานช) ผอานวยการศนยวจยและพฒนาประมงนาจดกาญจนบร ผอานวยการสานกวจยและพฒนาประมงนาจด ……../………./………….. ……../………./…………..

(ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดาเนนการ)

12

เอกสารหมายเลข 4

โครงรางขอเสนอแนวความคด/วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน ของ นายองอาจ คาประเสรฐ เพอประกอบการแตงตงใหดารงตาแหนง นกวชาการประมงชานาญการพเศษ ตาแหนงเลขท ๑๕๔๒ สานกวจยและพฒนาประมงนาจด เรอง การพฒนาการเพาะเลยงปลาแกง, Cirrhinus molitorella (Valenciennes, 1844) เพอการอนรกษและ สงเสรมการเลยงเชงพาณชย

หลกการและเหตผล

ปลาแกง ปลาลกแกง หรอปลาพอนดา เปนปลาทอยในวงศปลาตะเพยน (Cyprinidae) วงศยอย (Cyprininae - Labeonini) ชอวทยาศาสตร Cirrhinus molitorella และชอสามญ Mud Carp มลาตวยาวเพรยวแบนขาง ขางลาตวบรเวณเหนอจดกงกลางครบอก มแถบสดารปสเหลยมขนมเปยกปนพาดขวางดานละ 1 แถบ ลาตวดานหลงมสนาเงนอมเทา ดานขางมสเงน ทองขาว ครบหลงเละครบหางมสดาจาง มความยาวอยในชวง 25-35 ซม. อยรวมกนเปนฝงในแหลงนาไหลในบรเวณพนทองนาทมหนขรขระ หากนโดยและเลมตะไครนาและอนทรยสารตามพนทองนา (จนตนาและเกยรตคณ, 2547) ในเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอพบในแมนาโขง ซงจงหวดเลยถอวาปลาแกงเปนปลาประจาจงหวดดวย ราคาปลาแกงในตลาดสด อ. เชยงคาน จ. เลย อยระหวาง 120-150 บาท/กโลกรม เนอของ ปลาแกงมคณภาพด และมคณคาทางอาหารสง สวนใหญนยมนาไปบรโภคสด สามารถนาไปแปรรปเปนอาหารกระปอง ปลาเคม ปลาแหง หรอเกยวปลา ปลาแกงมการเลยงมานาน โดยการเพาะเลยงถกดาเนนขนครงแรกในแมนาเพรล (Pearl River) ในชวงราชวงศถง (ครสตศกราช 618-904) และปจจบนปลาแกงเปนทนยมเลยงกนอยางแพรหลายในประเทศจน โดยเฉพาะบรเวณแมนาเพรล ระหวางป 1990-2001 ผลผลตปลาแกงของโลกอยระหวาง 80,000 – 220,000 ตน/ป คดเปนมลคามากกวา 220,000,000 ดอลลารสหรฐอเมรกา โดยผลผลตสวนใหญมากกวารอยละ 99 มาจากประเทศจน (FAO, 2012) ปลาแกงเปนปลาชนดหนงทนยมเลยงกนมากในจงหวดหลวงพระบาง ประเทศลาว ซงเปนบรเวณทสามารถเพาะพนธและทาฟารมปลาแกงตงแตป 1991 (Pinthip et al., 2001; Souksavath, 2001; Somboon et al., 2003 อางตาม Ingram B.A. and O. Lasasimma, 2008) ในป 2005 ประเทศลาวสามารถผลตปลาแกงได 3,100 ตน (FAO, 2007b อางตาม Ingram B.A. and O. Lasasimma, 2008) โดยทวไปนน การเลยงปลาแกงนยมใชเทคนคการเลยงแบบโพลคลเจอรในบอดน ถงแมวาปลาแกงจะโตชาและ ไมสามารถผลตขนาดทใหญเหมอนปลากนหญา, ปลาเกลดเงน และปลาหวโต แตปลาแกงสามารถเลยงไดในอตราความหนาแนนสง ทาใหไดผลผลตตอหนวยพนทสงตามไปดวย (FAO, 2012)

ปจจบนศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลยสามารถเพาะขยายพนธปลาแกงไดสาเรจ แตยงมปรมาณไมมากพอ อกทงการศกษาดานการเลยงปลาแกงยงมนอยมาก ทาใหขาดขอมลทจะนาไปใชในการใหคาแนะนาแกเกษตรกรทสนใจทดลองเลยงปลาชนดน ดงนน แนวทางการดาเนนงานเพอพฒนาการเพาะเลยงปลาแกงเพอการอนรกษและสงเสรมการเลยงเชงพาณชย จงมความสาคญทควรดาเนนการเพอใหทราบถงขอมล การเพาะเลยงเลยงปลาชนดน เพอใหมปรมาณเพยงพอตอการนาไปปลอยเพอคงความหลากหลายทางชวภาพ และเพมผลผลตในแหลงนาธรรมชาต รวมทงสามารถนาไปสงเสรมการเลยงปลาแกงแกเกษตรกรในพนท ชวยลดปรมาณการจบปลาจากธรรมชาตและสรางรายไดใหแกเกษตรกรตอไป

13

บทวเคราะห/แนวคด/ขอเสนอ บทวเคราะห

ปจจบนปลาแกงในแมนาโขงมปรมาณนอยลง นรนดรและเกยรตคณ (2546) ไดทาการศกษาชววทยาบางประการของปลาแกงในแมนาโขงในเขตจงหวดเลย พบวาปลาแกงลดจานวนลงอยางนาเปนหวง เปนผลกระทบอนเนองมาจากการทาประมงเกนขนาด (over fishing) และจากการสรางเขอนกนลานากดขวางเสนทางอพยพยายถนของปลา ดงนน IUCN Red List of Threatened Species จงจดใหปลาแกงอยในกลม “สงมชวตทเกอบอยในขายเสยงตอการสญพนธ” (NT - Near Threatened) หมายถง ระดบความเสยงขนอนตรายตอการสญพนธในอนาคตอนใกล (http://www.iucnredlist.org/details/166016/0) การศกษาวธการผลตปลาแกงใหไดปรมาณมากเพอการอนรกษและเพอสงเสรมการเลยงเชงพาณชย จงเปนหนาทหลกของศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลย เนองจากอยตดแมนาโขงซงเปนแหลงพอแมพนธปลา และปลาแกงเปนปลาประจาหนวยงาน ดงนนการศกษาเพอนาขอมลทงทมการศกษาแลวและจากการวจยเพมเตมในสวนทขาดการศกษา มาบรหารจดการรวมกบการวเคราะหสภาพแวดลอมภายใน (จดออน-จดแขง) และสภาพแวดลอมภายนอก (โอกาส-อปสรรค) เพอหาแนวทางสาหรบการพฒนาการเพาะเลยงเพอการอนรกษปลาแกงในธรรมชาตไมใหสญพนธ และเปนขอมลเบองตนสาหรบการสงเสรมการเลยงเขงพาณชยในอนาคต ดงน

สภาพแวดลอมภายใน จดแขง (Strengths) ในการวจยและพฒนาการเพาะเลยงปลาแกงเพอการอนรกษและสงเสรม

การเลยงเชงพาณชย มดงน 1. ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลย มความพรอมดานปจจยพนฐานสาหรบงานวจย และ

อปกรณการเพาะพนธ การอนบาลและการเลยง เชน บอดน บอคอนกรต พรอมอปกรณตางๆ เปนตน 2. ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลย มบคลากรทมความรความชานาญและประสบการณใน

การเลยงปลาแกง มการศกษาและเพาะพนธของปลาแกงอยางตอเนอง สามารถเพาะพนธโดวธการฉดฮอรโมนกระตนใหปลาวางไข 3. ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลย ไดรบมอบภารกจจากสานกวจยและพฒนาประมงนาจด

ใหปลาแกง เปนปลาประจาหนวยงาน จงมหนาทตองรบผดชอบในการศกษา พฒนา และประสานการดาเนนงาน จดออน (Weaknesses) ในการวจยและพฒนาการเพาะเลยงปลาแกงเพอการอนรกษและสงเสรม

การเลยงเชงพาณชย มดงน 1. การศกษาวจยเกยวกบปลาแกงมนอย ขาดความตอเนองและไมเปนปจจบน ทงดานการเลยงพอ

แมพนธ การอนบาลลกปลา และการเลยงเพอจาหนายเชงพาณชย เปนตน 2. ขาดการเกบบนทกขอมลการเพาะพนธและอนบาล การใหอาหาร การตรวจสขภาพสตวนา

การเกบเกยวผลผลต การใชยาและสารเคม 3. บอเกบกกนาไมอยเปนจานวนมากและบอพกนาตนเขน สภาพแวดลอมภายนอก โอกาส (Opportunities) ในการวจยและพฒนาการเพาะเลยงปลาแกงเพอการอนรกษและสงเสรม

การเลยงเชงพาณชย มดงน 1. ปลาแกงเปนปลาทนยมบรโภคของประชาชนในพนท อ. เชยงคาน จ.เลย และประเทศลาว 2. อยตดกบประเทศลาว ซงเปนตลาดทสาคญ มการคมนาคมทสะดวกทงทางนา (แมนาโขง) และ

ทางบก (สะพานมตรภาพ แมนาเหอง อ.ทาล จ.เลย) 3. ศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลย อยใกลแมนาโขงซงเปนแหลงพอแมปลาแกง สามารถ

รวบรวมพอแมพนธปลาเพอเพมกาลงการผลตลกพนธปลาแกง

14

อปสรรค (Threats) 1. เนองจากสวนใหญการใชประโยชนปลาแกงจะไดจากการจบจากธรรมชาต ไมมขอมลดานการ

เลยงปลาแกง จากการศกษาเอกสาร มรายงานวานยมเลยงรวมกบปลาชนดอน (polyculture) (FAO, 2012) 2. การเพาะขยายพนธปลาแกงยงทาไดไมมากพอ เนองจากพอแมพนธปลาแกงมนอย กอปรกบ

พอแมพนธปลาแกงตามธรรมชาตในแมนาโขงลดลง จงยากตอการรวบรวมพอแมพนธ ผลทคาดวาจะไดรบ 1.. พฒนาประสทธภาพการผลตลกพนธปลาแกงของศนยวจยและพฒนาประมงนาจดเลย ใหมความ

พรอมสาหรบการผลตลกปลาแกงขนาด 3-5 เซนตเมตร จานวนไมนอยกวา 300,000 ตว/ป 2. ขอมลเบองตนดานการเลยงและการเจรญเตบโตของปลาแกง เพอใชเปนขอมลสาหรบสงเสรม

การเลยงปลาแกงแกเกษตรกรผสนใจ 3. อนรกษพนธปลาแกงในแหลงนาธรรมชาตไมใหสญพนธ ตวชวดความสาเรจ 1. สามารถผลตลกปลาแกงปละ 100,000 ตว ปลอยคนสแหลงนาธรรมชาต เพออนรกษปลาแกงในแหลงนา

ธรรมชาตม ใหสญพนธ 2. ผลงานวชาการเกยวกบการวจยและพฒนาการเพาะเลยงปลาแกง อยางนอย 1 เรอง 3. ถายทอดเทคโนโลยการเลยงปลาแกงใหกบเกษตรกรหรอผสนใจ อยางนอย 1 ฟารม

ลงชอ .......................................................................................... (นายองอาจ คาประเสรฐ) ผเสนอแนวคด