ปรับตัวรับมือ ·...

8
ปรบตว...รบมอ การเปล่ยนแปลงสภาพภมิอากาศ ปีท่ 1 ฉบบท่ 6 พฤศจิกายน - ธนวาคม 54 Message From ACCCRN - ประเทศไทย และร่วมเกาะติดอุทกภัยครั้งใหญ่ของประเทศกับ “น�้ำท่วม 54 บทเรียน ครั้งส�ำคัญของสังคมไทย” พร้อมกับข่าวร้อนๆ ด้านการเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอากาศทั้งในและต่างประเทศกับสารพัดจัดมาเล่าจาก ACCCRN ปิดท้ายกับค�าศัพท์น่ารู้ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศใน Did you Know? กับภาษา climate วันละค�า ฉบับนี้ต่อเนื่องจากฉบับ ที่ผ่านมากับค�าว่า “Climate Change Scenario” และพร้อมกันนี้ทีมงาน ขอแนะน�าเว็บไซต์ www.hatyaicityclimate.org เว็บไซต์ที่จัดท�าขึ้น เพื่อเป็นศูนย์กลางความรู้ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและ เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ท้ายนี้ขอให้ทุกท่านเพลิดเพลินกับสาระภายในเล่มแล้วกลับมาพบ กันใหม่ในฉบับหน้ากับการปรับโฉมใหม่รับปีมังกรทอง สวัสดีค่ะ โครงการเครือข่ายเมืองในเอเชียเพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ Asian Cities Climate Change Resilience Network ACCCRN - Thailand www.thaicity-climate.org “สำรปรับตัว รับมือ กำรเปลี่ยนแปลงสภำพภูมิอำกำศ ฉบับที่ 6” ประจ�าเดือนพฤศจิกายนถึงธันวาคม 54 กลับมาพบท่านผู้อ่านอีกครั้ง เพื่อท�าหน้าที่เป็นสื่อกลางการน�าความรู้และความเคลื่อนไหวด้านการ เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศมารายงานท่านผู้อ่านเหมือนเช่นเคย ท่ามกลางบรรยากาศการฟื้นฟูประเทศภายหลังมหาอุทกภัยที่เพิ่งผ่าน พ้นไปซึ่งเป็นบทเรียนที่คนไทยทุกคนต้องจดจ�าว่า เรำไม่สำมำรถควบคุมธรรมชำติได้แต่เรำสำมำรถปรับตัวให้เข้ำ กับธรรมชำติได้ เพรำะเรำเป็นเพียงส่วนหนึ่งของธรรมชำติเท่ำนั้น” ในฉบับนี้ ACCCRN โฟกัส เสนอข ้อมูล “การวิเคราะห์ความเปราะบาง” จากการใช้ “Climate Model หรือ แบบจ�าลองสภาพภูมิอากาศ” ซึ่งเป็นหนึ่งในเครื่องมือส�าคัญของการประเมินความเปราะบางของ เมืองเชียงรายและเมืองหาดใหญ่ ส่วนรอบรั้ว ACCCRN มารายงาน ความคืบหน้ากิจกรรมโครงการฯ และร่วมแสดงความยินดีกับเทศบาล นครเชียงรายกับการคว้ารางวัลจาก UN-HABITAT ในฐานะตัวอย่างที่ดี จากงานวันที่อยู ่อาศัยโลก (World Habitat Day) ซึ่งจัดขึ้นที่เม็กซิโก ภาพปกจาก : http://cdn.theatlantic.com และ http://www.environnet.in.th

Upload: others

Post on 06-Aug-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

ปรบตว...รบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ปท 1 ฉบบท 6 พฤศจกายน - ธนวาคม 54

Message From ACCCRN - ประเทศไทย และรวมเกาะตดอทกภยครงใหญของประเทศกบ“น�ำทวม 54 บทเรยนครงส�ำคญของสงคมไทย” พรอมกบขาวรอนๆ ดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทงในและตางประเทศกบสารพดจดมาเลาจาก ACCCRN

ปดทายกบค�าศพทนาร ดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใน Did you Know? กบภาษา climate วนละค�า ฉบบนตอเนองจากฉบบ ทผานมากบค�าวา “Climate Change Scenario” และพรอมกนนทมงาน ขอแนะน�าเวบไซต www.hatyaicityclimate.org เวบไซตทจดท�าขนเพอเปนศนยกลางความร ดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและ เฝาระวงอทกภยของเมองหาดใหญ

ทายนขอใหทกทานเพลดเพลนกบสาระภายในเลมแลวกลบมาพบ กนใหมในฉบบหนากบการปรบโฉมใหมรบปมงกรทอง สวสดคะ

โครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

Asian Cities Climate Change Resilience Network

ACCCRN - Thailand

www.thaicity-climate.org

“สำรปรบตว รบมอ กำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศ ฉบบท 6” ประจ�าเดอนพฤศจกายนถงธนวาคม 54 กลบมาพบทานผอานอกครงเพอท�าหนาทเปนสอกลางการน�าความรและความเคลอนไหวดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศมารายงานทานผอานเหมอนเชนเคย ทามกลางบรรยากาศการฟนฟประเทศภายหลงมหาอทกภยทเพงผานพนไปซงเปนบทเรยนทคนไทยทกคนตองจดจ�าวา

“เรำไมสำมำรถควบคมธรรมชำตไดแตเรำสำมำรถปรบตวใหเขำกบธรรมชำตได เพรำะเรำเปนเพยงสวนหนงของธรรมชำตเทำนน”

ในฉบบน ACCCRN โฟกส เสนอขอมล “การวเคราะหความเปราะบาง” จากการใช “Climate Model หรอ แบบจ�าลองสภาพภมอากาศ” ซงเปนหนงในเครองมอส�าคญของการประเมนความเปราะบางของเมองเชยงรายและเมองหาดใหญ สวนรอบรว ACCCRN มารายงานความคบหนากจกรรมโครงการฯ และรวมแสดงความยนดกบเทศบาลนครเชยงรายกบการควารางวลจาก UN-HABITAT ในฐานะตวอยางทดจากงานวนทอยอาศยโลก (World Habitat Day) ซงจดขนทเมกซโก

ภาพปกจาก : http://cdn.theatlantic.com และ http://www.environnet.in.th

Page 2: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

การประเมนความเปราะบางดานภมอากาศเมองหาดใหญและเชยงราย

ACCCRN Focus

ฉบบทแลวเรากลาวถงการน�าแบบจ�าลองสภาพภมอากาศ (Climate Model) มาใชเปนเครองมอในการวเคราะหความเปราะบางของพนทเมองเชยงรายและหาดใหญ เพอน�าขอมลทไดมาสงเคราะหเปนแนวทาง และวธการปรบตวของเมองจากผลกระทบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ รวมทงสรางยทธศาสตรทเหมาะส�าหรบการด�าเนนโครงการฯ ในพนทใหเกดประสทธภาพสงสด

การประเมนความเปราะบางการประเมนความเปราะบางจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายและหาดใหญ นอกจากการคาดการณปรมาณ

น�าฝนและอณหภม จาก SEA START โดยใชโปรแกรม PRECIS โดยศกษาแนวโนมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในชวง 30 ป 60 ป และ 90 ปขางหนา รวมถงน�าวธวเคราะหทางดานสารสนเทศภมศาสตรมาวเคราะหเพอก�าหนดพนทเสยงตอภยพบตทเกดจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการกระจายตวของกลมประชากรตามความออนไหวในพนททมความเสยงแลวยงมเครองมออนๆ ทน�ามาใชในการประเมนอก ไดแก

- SLD (Shared Learning Dialogue – SLD) กจกรรมแลกเปลยนเรยนรและระดมความคดเหนจากประชาชนในพนทเพอเปนการรวบรวมขอมลพนฐาน ปญหา ผลกระทบหลก และแนวทางการแกปญหาในอดต

- การสมภาษณเชงลก (In-depth Interview) และการสนทนากลม (Focus Group Discussion) เพอการเกบขอมลอยาง มประสทธภาพและเปดโอกาสใหทกคนทมสวนเกยวของไดรวมพดคยสนทนา

เมองเชยงรายจากการวเคราะหผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพอากาศของเมองเชยงรายนนพบวาจากทสภาพอากาศทเกดการ

เปลยนแปลงไปจะสงผลกระทบในหลายดาน และผลกระทบดงกลาวจะมากขนหากมการพฒนาเมองในอนาคตอยางไรทศทางโดยไมค�านงถงความยงยน

2

Page 3: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

3

1) การบรหารจดน�าเพออปโภคและบรโภคของเมอง เมอเกดการแปรปรวนของปรมาณฝน กรณทฝนทงชวงนาน/แลง ฝนทตกชกมากขนในฤดฝน/น�าทวม

2) ภาคการเกษตร ผลกระทบทเดนชด คอ การเปลยนแปลงของอณหภม จะมผลกระทบตอการปลกไมผล เชน ลนจ และล�าไย ซงตองการอณหภมต�าในการกระตนการออกดอก สวนปรมาณน�าฝนทเปลยนแปลงมผลกระทบตอพชเกอบทกชนดโดยเฉพาะพนทการเกษตรทอยนอกเขตชลประทาน เพราะพชเหลาน หลงจากออกดอกแลวตองการน�าในการพฒนาผล

3) ภาคการทองเทยว จากแนวโนมอณหภมสงสดและต�าสดทมคาเฉลยสงขน สงผลกระทบตอแหลงทองเทยว เชน สวนไมดอกเมองหนาว สวนการเกดภาวะฝนแลงสงผลกระทบตอแหลงทองเทยวทางน�า เชน น�าตก การลองแมน�าโขง เปนตน ในขณะชวงหนาฝนทมฝนตกมากขน จะสงผลกระทบในเรองของน�าหลาก และดนโคลนถลม ซงเปนอปสรรคตอการเดนทาง การเขาถงแหลงทองเทยวและอนตรายจากการทองเทยวท�าใหนกทองเทยวลดนอยลง

และจากกรณศกษาการวเคราะหความเปราะบางจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศบรเวณ ต�าบลนางแล ต�าบลบานด ต�าบลสนทรายและชมชนวดพระแกว พบวาไดรบความเสยงจากสภาพภมอากาศทมการเปลยนแปลง ไดแก เกดภาวะฝนแลง กอใหเกดน�าแลง บอน�าผวดน และบอบาดาลแหงขอด ขาดน�าอปโภค บรโภค ความผนผวนของปรมาณน�าฝนกอใหเกดน�าทวมและน�าทวมขง ไดแก บรเวณทเปนทลม ไดแก พนทต�าบลสนทราย รวมถงดนโคลนถลมตามไหลทาง โดยเฉพาะในพนทลาดชน ไดแก พนทขางวดดอยง�าเมอง ขางศาลากลาง และพนทชมชนวดพระแกวเกดดนถลม เนองจากน�าหลากในพนทลาดชนไมมพนงกนดน สงผลท�าใหผทอยในภาวะเปราะบางของทงสองกรณคอ ผสงอายและกลมผพการ ทไมสามารถหาแหลงน�าส�ารองใชเพอด�ารงชวตได และเมอเกดภาวะน�าทวมหนกไมสามารถเดนทางไปสพนทอพยพไดโดยงาย และขาดแหลงพกพงอนในยามเกดภย

การประเมนความเปราะบางทไดท�าใหเรารถงผลกระทบทเกดขนกบชมชนและบคคล ท�าใหเขาใจถงขดความสามารถในการรบมอของชมชนในปจจบนและสามารถน�าขอมลตางๆ ทได ไปพฒนาขดความสามารถเพอน�าไปสการปรบตวเพอรบมอไดอยาง มประสทธภาพ

เมองหาดใหญ จากการคาดการณสภาพอากาศและปรมาณน�าฝนทเปลยนไปของเมองหาดใหญนน พบวาความเสยงจากการเปลยนแปลงสภาพ

ภมอากาศทจะเกดขนของเมองไดใหความส�าคญตอผลกระทบใน 4 ประเดน 1) การเพมขนของอณหภมเฉลยและวนทมอณหภมสง มระยะเวลานานขน 2) การเปลยนแปลงของปรมาณน�าฝน 3) ความไมแนนอนของการเกดมรสมและลมพาย 4) การเพมขนของระดบน�าทะเล ซงผลกระทบตอปจจยขางตนจะสงผลท�าใหน�าทวมหาดใหญรนแรงขน และหากประกอบกบการขยายเขตเมอง ในอนาคตจะท�าใหระบบสาธารณปโภคขนพนฐานของเมองไดรบความเสยหายมากขนดวย

กลมเปราะบางไดแก ชมชนแออด/ชมชนบกรก (ไมมกรรมสทธในทอยอาศย) ชมชนทตงอยโดยรอบคลองอตะเภาโดยเฉพาะชมชนฝงซายของคลองทไมสามารถหาแหลงพกพงส�ารองแหลงอน และ กลมผสงอาย เดกเลก ทไมสะดวกในการเดนทางไปสศนยอพยพขณะเกดอทกภย ซงในชวงเดอนพฤศจกายนถงธนวาคมของทกปอาจเกดน�าทวมเนองจากมปรมาณฝนมากประกอบกบน�าไมสามารถไหลลงสทะเลสาบสงขลาไดทน

อนงเมองหาดใหญ ตองเผชญกบผลกระทบจากความไมแนนอนของปรมาณน�าฝน เชน อทกภยทเกดถขนและเกดในชวงทไมเคยเกดมากอน อกทงยงมปจจยทท�าใหเมองมความเปราะบางมากขน ไดแก การใชประโยชนทดนทไมค�านงถงต�าแหนงทตงของเมอง ทอยบนพนทราบลม และมงพฒนาสงกอสรางขนโดยไมไดค�านงถงระบบการระบายน�า รวมถงไมไดมการวางแผนและวางผงในการพฒนาเมองในอนาคตใหสอดคลองกบความไมแนนอนของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทงเมองหาดใหญยงเปนเมองเศรษฐกจซงอาจกอใหเกดความเสยหายทรนแรงมากยงขน

Page 4: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

รอบรว ACCCRNขอรวมแสดงความยนดกบเทศบาลนครเชยงรายกบการกาวสเมองสงแวดลอมยงยนดวยการควารางวลระดบโลกในฐานะแบบอยางทดดานการพฒนา/อนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

เมอเรวๆ น โครงการ ACCCRN หาดใหญ นำาโดย คณสมพร สรโปราณานนท ประธานคณะทำางานโครงการฯ เมองหาดใหญ เขารวมเวทบรรยายแลกเปลยนความคดเหน สรางความตระหนก ใหความร ความเขาใจ กบทองถนเพอพรอมรบมออทกภยดวยตนเอง ภายใตหวขอ “การเตรยมความพรอมรบมออทกภยเมองหาดใหญ” ณ สมาคมสรางคณคาในประเทศไทย สาขาหาดใหญ โดยมสมาชกสมาคมและ ผสนใจทวไปเขารวมอยางคบคง งานประชมครงนนอกจากจะเปนการรวมสรางความตระหนกใหเกดแกประชาชนทวไป และเปนการประชาสมพนธโครงการ ACCCRN แลวยงเกดการขยายเครอขายการดำาเนนงานในพนทอกดวย

เมอเรวๆ น นายสมพงษ กลวงค นายกเทศมนตรนครเชยงราย รวมดวย นางสรนตย อองฬะ ปลดเทศบาลนครเชยงราย และคณะ เขารวมประชมพรอมรบใบประกาศเกยรตคณจากองคการทอยอาศยแหงสหประชาชาต (UN–HABITAT) ในฐานะองคกรทเปนตวอยางทด (Good Practice) ในการพฒนาและอนรกษความหลากหลายทางชวภาพเนองในวนทอยอาศยโลก (World Habitat Day) ณ รฐอากวสกาเลยนเตส ประเทศเมกซโก ซงนบเปนอกกาวสำาคญของเทศบาลนครเชยงรายทไดรบการประกาศเกยรตคณจากองคกรระดบนานาชาตทแสดง ใหเหนถงศกยภาพในการบรหารจดการและการดำาเนนงานดานสงแวดลอมของคณะทำางานเทศบาลนครเชยงรายทงยงเปนอกหนงรางวลแหงความภาคภมใจของคนไทยและชาวเชยงรายทไดรบรางวลในระดบเวทโลกในครงน...

4

ACCCRN หาดใหญผนกกำาลงหนวยงานภาครฐ – เอกชน และสถาบนอดมศกษา จดเวทสรางความตระหนกกอนนำาทวม

สถาบนสงแวดลอมไทยรวมสมมนาวชาการ ณ กรงโตเกยว เพอแลกเปลยนบทเรยน“การฟนฟบรณะหลงการเกดภยพบตสการสรางสงคมทมศกยภาพในการรบมอ”(Symposium 2011:“From Post-Disaster Reconstruction To the Creation of Resilient Societies”)

รางวลดงกลาวเปนการนำาผลงานจากโครงการความหลากหลายทางชวภาพซงดำาเนนงานภายใตความรวมมอกบสถาบนสงแวดลอมไทย ภายใตชอโครงการ Urban Biodiversity in Chiang Rai Municipality towards Sustainable City and Climate Resilience : UBD-SCCCR เสนอใหคณะกรรมการ UN – HABITAT พจารณา ซงมวตถประสงคเพอพฒนาเมองเชยงรายสความเปนเมองนาอยอยางยงยนโดยพฒนาควบคไปกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพของเมองเชยงราย โดยเฉพาะพนทสเขยวในเขตเทศบาล เชน พนทปาดอยสะเกน / ดอยพระบาทพนทชมนำาสาธารณะหนองปง เปนตน

เมอเรวๆ น ดร.ผกามาศ ถนพงงา ผจดการโครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (ACCCRN) ในฐานะตวแทนจากสถาบนสงแวดลอมไทย เขารวมสมมนาวชาการ “From Post-Disaster Reconstruction To the Creation of Resilient Societies” ณ มหาวทยาลยเคโอ กรงโตเกยว ประเทศญปน เพอรวมแลกเปลยนความรและน�าบทเรยนจากภยพบต ทเกดขนของแตละประเทศมาอภปรายรวมกนเพอหาแนวทางสรางความสามารถในการรบมอใหเกดขนกบสงคมเพอบรรเทาผลกระทบจากเหตการณ ทอาจเกดขนไดในอนาคตเพราะบทเรยนจากเหตการณภยพบตหลายกรณ พบวาสงคมสามารถหลกเลยงการสญเสยทไมจ�าเปนได หากแนวคดเรองการเตรยม พรอมส�าหรบชวงวกฤตการปองกนลวงหนา และกระบวนการชวยเหลอฟนฟ ไดรบความเอาใจใสอยางจรงจงจากทกภาคสวน จะน�าไปสการพฒนาระบบการบรหารจดการภยพบตในพนทตางๆ อยางเหมาะสม และชวยใหผประสบภยกลบไปใชชวตไดอยางปกตในระยะเวลาอนรวดเรว

ส�าหรบประเทศไทยรวมยกตวอยางบทเรยนจากมหาอกภยในพนทภาคกลางและเมองหาดใหญ ซงงานสมมนานมนกวชาการจากหลายประเทศมารวมแลกเปลยนประสบการณนบวาเปนการสรางเครอขายทางวชาการระดบนานาชาต ทเปนประโยชนในวงกวาง

Page 5: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

สถาบนสงแวดลอมไทยจดการประชมระดมความรวมมอดานนโยบาย-การปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในบรบทของประเทศไทย ครงท 1

5

บรรยากาศการประชม ณ หองบรรพต สถาบนสงแวดลอมไทย

1.) ดร.ธงชย โรจนกนนท (ซาย) จากกรมโยธาธการและผงเมอง 2.) ดร.รชารด เฟรนด (ท 2 จากซาย) จาก ISET 3.) คณนรวาน พพธสมบต (ท 2 จากขวา)จากสำานกนโยบายและแผนฯ 4.) รศ.ดร.สรชย หวนแกว (ขวา) จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย

1.) ดร.วจตรบษบา มารมย (ซาย) 2.) รศ.ดร.โสภารตน จารสมบต (ขวา)จากมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.จำาเนยร วรรตนชยพนธผอำานวยการอาวโส จากสถาบนสงแวดลอมไทย

ประธาน/ผดำาเนนรายการ

คณศภกร ชนวรรโณจากศนยจดการความรดานการเปลยนแปลง

ภมอากาศ

ดร.ผกามาศ ถนพงงา

ผจดการโครงการ ACCCRN และ M-BRACE

จากวกฤตอทกภยครงใหญป 2554 ทมความรนแรงและสงผลกระทบกวางขวางในหลายมต ทงดานชวตความเปนอยของประชาชนผประสบภย ดานเศรษฐกจของประเทศทเสยหายมหาศาล รวมถงทรพยสนของประชาชนและความสญเสยของ ภาคอตสาหกรรม แสดงใหเหนวาเรายงขาดการเตรยมพรอมและความรในการรบมอ ซงเปนแรงผลกดนใหคนไทยถามหาการจดการปญหาแบบยงยน การบรหารจดการทมระบบ มประสทธภาพ เพอไมใหเกดปญหาซำาซากทท�าใหประเทศตองเผชญเหตการณน�าทวมใหญเชนนอก ดงนนการถอดบทเรยนเพอน�าไปสการก�าหนดแนวทางบรหารจดการอยางจรงจง อยางเปนรปธรรมเปนสงตองใหความส�าคญและควรค�านงถงบรบททหลากหลายประกอบดวย เนองจากมความเชอมโยงกบมตการพฒนาและประเดนปญหาอนของประเทศ เชน ความยากจน ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ท�าให การบรหารจดการเปนประเดนทาทายทจะมความส�าคญมากยงขนในอนาคต

ซงเมอไมนานมานสถาบนสงแวดลอมไทยภายใตการด�าเนนโครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ (ACCCRN) และโครงการเสรมสรางการรบมอของเมองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (M-BRACE) จงจดการประชมระดมความรวมมอดานนโยบาย-การปรบตวตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในบรบทของประเทศไทย ครงท 1 ซงเนนในประเดนการรวมอภปรายถอดบทเรยนจากมหาอทกภย 54 พนทภาคกลางเพอน�ามาใชในการก�าหนดกรอบทศทางการด�าเนนงานในอนาคต ของโครงการ ACCCRN และ M-BRACE ในการวางแผนรวมแกปญหาเพอผลกดนขอเสนอแนะดานการรบมอของเมองตอ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสนโยบายภาครฐ รวมทงสรางภาคในการก�าหนดแนวทางการด�าเนนงานรวมกนและเสรมความเขาใจในภารกจและอ�านาจหนาทของแตละหนวยงาน ซงไดรบเกยรตจากผทรงคณวฒและผเชยวชาญจากหนวยงานภาครฐทเกยวของ เขารวมประชมแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะในหลากหลายมมมอง ประเดนหลกคอ

การถอดบทเรยนของพนทในโครงการทง 4 พนท ทงจากโครงการ ACCCRN (เชยงราย/หาดใหญ) และ M–BRACE (อดรธาน / ภเกต) เพอใหไดบทเรยนและแนวทางส�าหรบพนทอนๆ ซงเปนเครองมอส�าคญการผลกดนไปสนโยบายในระดบชาตตอไปและควรมการจดเวทแลกเปลยนความรและประสบการณใหมากขนทงในระดบประเทศและระดบนานาชาตหรอกบประเทศอนทด�าเนนงานดานการผลกดน การปรบตวและรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไปสระดบนโยบาย เพราะปจจบนเรายงมพนทส�าหรบการแลกเปลยนความรเหลานไมมากพอ

การประชมครงนนบเปนการขยายพนธมตรความรวมมอทางวชาการเพอสรางความเขมแขงในการรวมผลกดนขอเสนอแนะ เขาสระดบนโยบายและเพมภาคเครอขายการด�าเนนงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพมมากขน

Page 6: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

สารพดจดมาเลาจาก ACCCRN

6

อทกภย 54 บทเรยนครงสำ คญของสงคมไทย

ภาพประกอบจาก: http://cdn.theatlantic.com

ภาพประกอบจาก: http://www.bangkokpost.com/multimedia/photo และ http://daily.bangkokbiznews.com/gallery

Page 7: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

7

“มหาอทกภย” ครงใหญทเกดขนกบประเทศไทยในครงน กอใหเกดความเดอดรอนและความเสยหายตอพนองประชาชน หนวยงานภาครฐ-เอกชน และภาคสวนอนๆ มากมาย จากเหตการณนแสดงใหเหนวา เราคงไมสามารถหามไมใหเกดเหตการณดงกลาวเกดขนได แตสงทเราท�าไดกคอ การเตรยมพรอมรบมอเพอปองกนตวเองจากภยทเกดขนได ค�าถามกคอ แลวเราจะเตรยมพรอมรบมอกบเหตการณตางๆ ทเกดขนไดอยางไร? ค�าตอบงายๆ คดแบบเรวๆ ในตอนนกคอ น�าประสบการณและขอมลจากเหตการณอดต มาเปนบทเรยนใหแกปจจบน รวมถงคาดการณเหตการณในอนาคตเพอแปลงเปนแผนรบมอกบเหตการณทจะเกดขนนนเอง

เหตการณนำาทวมป 54 ถอเปนบทเรยนของความเปราะบาง ความยดหยน และความสามารถปรบตวทเหนไดชดเจน กลาวคอชมชนในทราบลมรมนำาปจจบน เมอเปรยบเทยบกบชมชนไทยในทราบลมรมนำาแบบดงเดมในอดตนน จะเหนไดวาชมชนปจจบน มความเปราะบางตอนำาทวมสงมาก อนเนองจากเหตผลหลายประการ ในอดตนำาทวมคอความเปนจรงทางชวภาพและกายภาพ เปนปรากฏการณตามปกตของธรรมชาตตามเวลาและพนทนน เปนองคความรความเขาใจทางสงคม ทกอใหเกดการเรยนร การปรบตว รวมถงการมวถชวตใหเขากบปรากฏการณนำาทวมตามธรรมชาตแตปจจบนภยนำาทวมไมไดเปนปรากฏการณตามธรรมชาตปกตเหมอนในอดตอกตอไป การทำาลายพนทตนนำา การสรางเขอนเกบกกนำา การบรหารจดการนำา และกจกรรมทเกดขนเหนอนำาและปลายนำาของชมชน/เมองนนๆ วถชวตทเปลยนแปลงไปเพอ“ความทนสมย”หรอ“การพฒนา ทไมสอดคลองกบสงแวดลอมรวมทงการใชประโยชนทดนทไมคำานงถงความยงยน ทงนผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศยงสงผลทำาใหความสามารถในการคาดการณลวงหนาแบบดงเดมของชมชน/เมองเพอเตรยมรบมอกบอทกภยเกดความไมแนนอนทำาใหไมสามารถเตรยมพรอมรบมอได

และบทเรยนทตองยอมรบอกอยางคอ การบกพรองของการสอสารและเผยแพรขอมลซงทำาใหเกดความไมร ในสงคมประชาชนสวนใหญไมรถงความเสยง ไมเกดความตระหนก และไมเกดการปรบตว หลายคนตองสญเสยเงนในการปองกนบานจากนำาทวมโดยเปลาประโยชน เพราะนำามาสงกวาทคาดการณ และหลายคนตองสญเสยเงนโดยไมจำาเปน เพราะนำาไมทวมถง

ดงนน การใหขอมลทถกตอง การใหความร ความเขาใจ และสรางความพรอมในการรบมอใหชมชน/เมองเปนสงจำาเปนซงทกภาคสวนควรใหความสำาคญ ชมชนทเขมแขงและมสวนรวมเปนอกพลงสำาคญทชวยใหวกฤตคลคลายได

ถงเวลาแลวทสงคมไทยตองยอมรบ การเกดภยพบตทไมสามารถคาดการณได รวมถงการรจกปรบตว และรบมอเพอทจะสามารถกลบไปดำาเนนชวตอยางปกตไดภายในระยะเวลาอนรวดเรว

นกวทยาศาสตรดานภมอากาศจากทวโลกของไอพซไดเตอนใหเตรยมรบสภาพอากาศวปรตทกำาลงเปนภยคกคาม ซงตอนนเราใหไดเหนแลววาเกดทงอบตภยในเมองไทย ภยแลงในเทกซส ไปจนถงคลนความรอนทสรางความเสยหายใหแกรสเซยและในอนาคตเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะเจอนำาทวมหนกมากกวาเดม 4 เทา

คณะกรรมการระหวางรฐบาลวาดวยการเปลยนแปลงภมอากาศหรอไอพซซ (Intergovernmental Panel on Climate Change: IPCC) ไดเตอนใหโลกเตรยมรบมอกบสภาพอากาศวปรตทอนตรายและไมเคยเกดขนมากอนมากอน ซงเปนผลเนองจากภาวะโลกรอน โดยเอพระบวาผเชยวชาญซงเปนนกวทยาศาสตรทางดานภมอากาศโลกนนกลววา หากไมมการเตรยมพรอมรบมอแลว สภาพอากาศทรนแรงสดขวนน อาจจะทำาลายบางทองถนและทำาใหบางพนทไมสามารถอาศยอยได

ทงนไอพซซไดหยบยกรายงานพเศษวาดวยเรองภาวะโลกรอนและสภาพอากาศวปรตหลงรวมประชมทเมองกมปาลา ประเทศอกานดา ซงพงเปาไปทอนตรายของเหตการณสภาพอากาศสดขว เชน เรองคลนความรอน นำาทวม ภยแลงและพาย โดยภยพบตเหลานเปนอนตรายยงกวาอณหภมโลกเฉลยทคอยๆเพมขนเสยอก ซงรายงานไดคาดการณวา คลนความรอนซงเกดขน 1 ครงในชวอายคนจะรอนขนและเกดขนทกๆ 5 ปเมอถงกลางศตวรรษน และเมอสนสดศตวรรษนจะเกดถขนเปนปละครง และในบางพนท ไดแก พนทสวนใหญของละตนอเมรกา แอฟรกาและเอเชยนนจะกลายเปนพนทรอนสงเหมอนเตาอบทกป สวนพายฝนหนกๆ ทปกต จะเกดขนทก 20 ปนนในรายงานกระบวาจะเกดถขนอก โดยในสหรฐอเมรกา และแคนาดานนจะเกดบอยขน 3 เทากอนเปลยนศตวรรหากวาการใชพลงงานฟอสซลยงคงในอตราปจจบนนอย สวนในเอเชยตะวนออกเฉยงใตนนรายงาน ทำานายวาจะเกดมหาอทกภยบอยขนกวาทเกดในปจจบน 4 เทา...

ไอพซซเตอนใหโลกเตรยมรบสภาพอากาศวปรต

ในรายงานระบอกวาคลนความรอนนนกำาลงเลวรายขน ทงรอนขนและกนเวลายาวนานขน และมโอกาส 2 ใน 3 ทฝนตกหนกจะเพมขนทงบรเวณเสนศนยสตรและซกโลกเหนอ รวมถงฝนจากพายหมนเขตรอน และความรนแรงของสภาพอากาศนนจะเลวรายมากถงขนทบางพนทตองจดใหเปนพนทหามอาศย ซงมแนวโนมเปนพนในประเทศยากจน หรออาจเปนบางพนทของประเทศพฒนาแลวอยาง แคนาดา รสเซย และกรนแลนด อาจตองยายเมองเพราะผลกระทบจากสภาพอากาศอนเลวรายและระดบนำาทะเลทสงขน ซงเปนผลมาจากความรอนเนองนำามอมนษย รวมถงเนเธอรแลนดตองเรยนร ในการรบมอกบปญหาสภาพอากาศใหม อยางคลนความรอนดวย

ทมา: http://www.manager.co.th/Science/ViewNews.aspx?NewsID=9540000148015

Page 8: ปรับตัวรับมือ · เฝ้าระวังอุทกภัยของเมืองหาดใหญ่ ... มากขึ้น จะส่งผลกระทบในเรื่องของน

สถาบนสงแวดลอมไทย16/151 เมองทองธาน ถ.บอนดสตรท

ต.บางพด อ.เมอง จ.นนทบร 11120โทร. (66 2) 503 3333 ตอ 304 แฟกซ (66 2) 504 4826-8

http://www.tei.or.th

http://www.thaicity-climate.org

www.hatyaicityclimate.org

ฉบบนทางทมงานขอแนะนำา www.hatyaicityclimate.org เวบไซตเกาะตดสถานการณและเฝาระวงอทกภยของชาวหาดใหญ เพอเตรยมพรอมรบมออทกภยดวยตนเอง โดยผเขาชมสามารถตดตามขอมลปรมาณนำาฝนทเวลาจรง ระดบนำาในคลอง ระดบตลง จดทตองเฝาระวงระดบนำา และภาพแสดงความสมพนธของระดบนำา-ระยะการเคลอนตวของนำาในคลองอตะเภาซงบอกถงระดบนำาทตองเฝาระวงผานกลอง CCTV นอกจากนยงม Facebook และกระดานสนทนาของเวบทสรางขนเพอเปนศนยกลางในการพดคยแลกเปลยนขอมล เกาะตดสถานการณระหวางเกดภย และเชอมโยงแตละเครอขาย เพอเฝาระวงและพรอมรบมอรวมกน

เวบไซตนเกดจากความรวมมอของ 12 องคกรทงภาครฐ เอกชนและภาคประชาชนภายใตการดำาเนนงานของคณะทำางาน ACCCRN หาดใหญ ซงนบเปนอกกาวแหงความสำาเรจของโครงการเครอขายบรหารจดการอทกภยในพนทลมนำาคลอง อตะเภา (โครงการนำารองภายใต ACCCRN) ในการสรางเมองเครอขายทเขมแขงมความพรอมในการรบมอมากขน

Did You Know

เวบไซตเฝาระวงอทกภยเมองหาดใหญเพอพรอมรบมอดวยตนเอง

Climate Change Scenarioหรอ ภาพจ�าลองภมอากาศในอนาคตของโลก

หมายถง ภาพจ�าลองภมอากาศตามการเปลยนแปลงของขอมลจากแบบจ�าลองกาซเรอนกระจกในอนาคต (Emission Scenarios) ซงสภาพภมอากาศของโลกจะแตกตางกนตามรปแบบของการพฒนาและปรมาณกาซเรอนกระจกในบรรยากาศโลก

ภาพจาก: http://www.hatyaicityclimate.org