หลกการออกแบบ( Principles Of Design )

รหสวชา : 2031117

อ.สวธธ สาดสงข

เอกภาพ ( Unity )หมายถง การประสานหรอการจดระเบยบของสวนตาง ๆ ใหเกด

ความเปนอนหนงอนเดยวกนขน เพอผลรวมอนหนงทไมอาจแบงแยกไดหรอ อาจกลาวไดถง การรวมกนของสวนประกอบตาง ๆ ซงไดแก

สวนประกอบส าคญของศลปะหรอรปราง รปทรง มาจดเขาดวยกนใหแตละหนวยมความสมพนธเกยวขอซงกนและกน ประสานกลมกลนเกดเปนผลรวมทไมอาจแบงแยกไดอยางเหมาะสม โดยการถายทอดเปนผลงานทศนศลป ดวยกระบวนการทางศลปะของแตละสาขา

หลกการออกแบบ ( Principles Of Design )

สวนประกอบทท าใหเกดเอกภาพ1. การขดแยง ( Opposition )

การขดแยงเปนสงทเกดขนในงานศลปะเสมอ ผลงานศลปะบางชนอาจมความขดแยงกนอยางรนแรง แตผลงานบางชนอาจมเพยงเลกนอยการขดแยงเปนกฎเกณฑของธรรมชาตและจะปรากฏใหเหนในธรรมชาตและศลปะ

ในธรรมชาตจะเปนกฎเกณฑทเกดขนเอง รบร สงเกตและสมผสไดเชน กลางวนกบกลางคน ผหญงกบผชาย รอนกบเยน ใหญกบเลก ฯลฯสวนในงานศลปะการขดแยงจะเกดขนจากเนอหาภายในงานศลปะ เชนอาจเกดขนดวยขนาด รปรางหรอรปทรง ทศทางของเสนตงกบเสนนอน สด ากบขาว เปนตน

ดงนนหนาทของผท างานศลปะกคอ การขจดความขดแยงตาง ๆ นนลง

โดยการจดระเบยบภายในงานศลปะขนใหม ใหแปรเปลยนไปเปนความกลมกลนและเปนเอกภาพไดอยางเหมาะสมและชดเจน

1.1 การขดแยงดวยเสน

1.2 การขดแยงดวยส

1.3 การขดแยงดวยรปราง

1.4 การขดแยงดวยรปทรง

1.5 การขดแยงดวยน าหนก

1.6 การขดแยงดวยพนผว

สวนประกอบทท าใหเกดเอกภาพ2. การประสาน ( Transition )

การประสานในงานศลปะ เปนการคลคลายความขดแยงภายในสวนประกอบของศลปะใหเกดเปนความกลมกลน และมความสมพนธเปนอนหนงอนเดยวกน การประสานเปนพนฐานความเขาใจเบอตนของผท างานศลปะ ทพงจะกระท าไดใหเกดขนในงานศลปะทกชน โดยการแกไขขอบกพรองทเกดจากความขดแยงนนใหเปนเอกภาพ

สรป คอ การเชอมโยงสวนประกอบส าคญพนฐานของศลปะรปราง รปทรง เขาดวยกนใหเกดการประสานกลมกลนเปนเอกภาพ

สวนประกอบทชวยท าใหเกดการประสาน ไดแก2.1 การใชตวกลางเขาชวย

การใชสกลางเปนตวประสาน

การใชเสนโคงเปนตวประสานเสนตรงตดกน

สวนประกอบทชวยท าใหเกดการประสาน ไดแก

2.2 การใชการซ า ( Repititipn )

การซ าดวยเสน

การซ าของหนวยตงแตสองหนวยขนไปจะชวยท าใหเกดการประสาน เชน

การซ าดวยรปรางรปทรง

การซ าดวยส

การซ าดวยน าหนก

สวนประกอบทชวยท าใหเกดการประสาน ไดแก2.3 การเพมความขดแยงลงในหนวยของการซ า

เอกภาพทเกดจากการซ าของหนวยตาง ๆ ทเหมอนกนนนเปนเอกภาพทงายทสดแตเปนธรรมดา ถาเพมความขดแยงลงไปในหนวยหรอจงหวะทซ ากนบาง จะชวยใหดนาสนใจขน

2.3.1 เพมการขดแยงลงในหนวยของการซ าดวยเสน

2.3.3 เพมการขดแยงลงในหนวยของการซ าดวยส

2.3.2 เพมการขดแยงลงในหนวยของการซ าดวยรปรางหรอรปทรง

2.3.4 เพมการขดแยงลงในหนวยของการซ าดวยน าหนก

ดลยภาพ หรอความสมดล ( Balance )

หมายถง การแสดงออกใหเหนถงน าหนกทเทากนในความรสกโดยใชส เสนองคประกอบ แสง เงา ความใกลไกล เพอใหภาพมน าหนกสมดลกน ไมเอยงน าหนกหรอเบาไปขางใดขางหนง โดยดลยภาพทางศลปะนนจะใชความรสกเปนหลกในการแบงแยกความสมดล โดยใชเสนแบงกงกลางของผลงาน เรยกวา เสนแกน แลวเปรยบเทยบน าหนกขององคประกอบพนฐานทอย 2 ดานของเสนแกนวาสมดลหรอไม ซงตางกบวทยาศาสตรทดลยภาพ ทง 2 ขางจะตองเทากนจรง ๆ

หลกการออกแบบ ( Principles Of Design )

เสนแกนเสนแกนหรอเสนสมมต หมายถงเสนแบงกงกลางภาพ

ทเกดจากจตนาการของศลปนหรอผด ไมจ าเปนตองเหนเปนเสนจรง ๆ เสนแกนม 2 ชนด ไดแก

1. เสนแกนแนวตง หมายถงเสนแกนทแบงพนทภาพออกเปน 2 สวนในแนวตง คอ ดานซายและขวา

2. เสนแกนแนวนอน หมายถงเสนแกนทแบงพนทภาพออกเปน 2 สวนในแนวนอน คอ ดานบนและลาง

ประเภทของความสมดล

ดลยภาพแบบสมมาตร (Symmetry Balance)หรอ ความสมดลแบบซายขวาเหมอนกน คอ การจดวาง

รปราง รปทรง หรอน าหนกเทากนทงสองขางของแกนสมดล เหมอนการสองกระจก เปนการสมดลแบบธรรมชาตลกษณะแบบนใน ใหความรสก สงางาม มนคง แขงแรง เปนทางการ หยดนงทางศลปะมใชนอย สวนมากจะใชในลวดลายตกแตง ในงานสถาปตยกรรมบางแบบ หรอ ในงานทตองการดลยภาพทนงและมนคงจรงๆ

ดลยภาพสมมาตรตามเสนแกน

เปนดลยภาพสมมาตรทเกดขนเมอสวนมลฐานทางการออกแบบตาง ๆ ถกจดวางอยางเทา ๆ กน บนดานทงสองของเสนแกนกลาง เสนแกนกลางนอาจเปนเสนตรงแนวนอนหรอตงกได

ดลยภาพสมมาตรตามรศม

เปนดลยภาพสมมาตรทเกดขนเมอสวนมลฐานทางการออกแบบตาง ๆ ถกจดวางอยางเทา ๆ กนรอบจดศนยกลาง

ดลยภาพแบบอสมมาตร (Asymmetry Balance) หรอ ความสมดลแบบซายขวาไมเหมอนกน

เปนการสมดลทเกดจาการจดใหมของมนษย ซงมลกษณะททางซายและขวาจะไมเหมอนกน ใชองคประกอบทไมเหมอนกน แตมความสมดลกน อาจเปนความสมดลดวย น าหนกขององคประกอบ หรอสมดลดวยความรสกกไดการจดองคประกอบใหเกดความ สมดลแบบอสมมาตรอาจท าไดโดยเลอนแกนสมดลไปทางดานทมน าหนกมากกวา หรอ เลอนรปทมน าหนกมากกวาเขาหาแกนจะท าใหเกดความสมดลขน หรอใชหนวยทมขนาดเลกแตมรปลกษณะทนาสนใจถวงดลกบรปลกษณะทมขนาดใหญแตมรปแบบธรรมดา

ตวอยางผลงานศลปะ 2 มต การจดองคประกอบศลปะแบบสมมาตรและอสมมาตร