กฎหมายศาลแรงงาน(Labor Court Law)

กฎหมายศาลแรงงาน

พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานและวธพจารณาคด แรงงานพ.ศ. 2522ขอก าหนดศาลแรงงานวาดวยการด าเนนกระบวนพจารณาในศาลแรงงาน พ.ศ. 2556ป.ว.พ. (พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 31 ใหน าป.ว.พ.มาใชบงคบแกการด าเนนกระบวนพจารณาในศาลแรงงานเทาทไมขดหรอแยงกบพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ)

(labour Court Law)

ศาลแรงงาน

ศาลแรงงาน แบงออกเปน ศาลแรงงานกลาง ศาลแรงงานภาคและศาลแรงงานจงหวด (มาตรา 3)ผพพากษาในศาลแรงงาน ประกอบดวยผพพากษา ผพพากษาสมทบฝายนายจาง และฝายลกจางฝายละเทาๆกน เปนองคคณะพจารณาพพากษาคดแรงงาน (มาตรา 17)

(The Labour Court)

ฎกา 2173/2542 หากศาลแรงงานมไดปฏบตใหถกตองใน การพจารณาคด โดยผพพากษาสมทบฝายนายจางและฝายลกจางซงเปนองคคณะไมไดนงรวมในการพจารณาคด แตมผพพากษาสมทบฝายนายจางและฝายลกจางคนอนมานงพจารณาคดแทน อนเปนการผดระเบยบ คความฝายทเสยหายจะตองยนคดคานกอนมค าพพากษา แตตองไมชากวา 8 วน นบแตวนทไดทราบตาม ป.ว.พ.มาตรา 27ประกอบพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯมาตรา 31 เมอจ าเลยมไดคดคานจนลวงพนเวลาดงกลาวแลว จะอทธรณวาการพจารณาคด ไมชอบไมได (และฎกา 1885-1890/2545)

คดแรงงานเปนไปตาม มาตรา 8 พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ คดอยในอ านาจพจารณาของศาลแรงงานหรอไม ประธานศาลอทธรณคดช านญพเศษเปนผวนจฉย ค าวนจฉยดงกลาวถอเปนทสด(มาตรา 9)ฎกา 842/2548 อ านาจวนจฉยวาเปนคดแรงงานทอยใน อ านาจพจารณาของศาลแรงงานหรอไม อธบดผพพากษาศาลแรงงานกลาง(เดม)เปนผวนจฉย การทศาลชนตนพจารณาค าฟองแลวเหนวา เปนคดทอยในอ านาจของศาลแรงงานและมค าสงไมรบฟอง จงเปนการไมชอบ

คดแรงงาน

ฎกา 11097/2556 โจทกฟองวาจ าเลยทงสองจางโจทกเปนลกจาง จ าเลยทงสองใหการเพยงวา ความสมพนธระหวางโจทกและจ าเลยไมใชการจางแรงงาน โจทกไมใชลกจาง ค าใหการของจ าเลยทงสองไมใชการอางเหตหรอโตแยงอ านาจการพจารณาพพากษาคดของศาลแรงงาน ตาม พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ ทอยในอ านาจวนจฉยของอธบด ผพพากษาศาลแรงงานกลาง(เดม) กรณไมจ าตองสงใหอธบด ผพพากษาศาลแรงงานกลางวนจฉยคดฎกา 690/2552 ค าวนจฉยของอธบดผพพากษาศาลแรงงานกลาง(เดม)เปนทสด อทธรณไมได

ฎกา 3272/2547 ปญหาวาคดใดจะอยในอ านาจของศาลแรงงานหรอไม หากคความไมโตแยงหรอศาลชนตนไมยกปญหาขนจนกระทงศาลชนตนมค าพพากษาแลว แสดงวาคความยอมรบอ านาจศาล และไมมปญหาเรองอ านาจศาล วาคดจะอยในอ านาจพจารณาพพากษาของศาลใด จงลวงเลยเวลาทจะพจารณาปญหานแลว จะหยบยกขนมาอทธรณในขอนอกไมได (และฎกา 11096/2556)

การฟองคดแรงงาน

ฟองดวยวาจา หรอ ท าเปนหนงสอ(มาตรา 35) กรณมโจทกจ านวนมาก อาจตงผแทนโจทกด าเนนคดแทน (ขอ 19 - ขอ 24) รวมทงอาจตงผแทนจ าเลย(ขอ 25) ฟองตอศาลแรงงานทมลคดเกดในเขต (สถานทท างาน)หากโจทกจะฟองตอศาลแรงงานทโจทกหรอจ าเลยมภมล าเนาอยในเขต ตองแสดงใหเหนวาจะเปนการสะดวก(มาตรา 33)

กรณฟองเพกถอนค าสงของคณะกรรมการ อาจฟองคณะกรรมการได ไมตองเปนรายบคคล(ขอ 11)ฎกา 1470/2544 การฟองขอใหเพกถอนค าวนจฉยของคณะกรรมการกองทนเงนทดแทน จงไมใชเปนการฟองคณะกรรมการกองทนเงนทดแทนในฐานะสวนตว แตเปนการฟองในทางต าแหนงหนาทตามกฎหมาย คณะกรรมการกองทนเงนทดแทนทงคณะ จงถกฟองเปนจ าเลยได (และฎกา 1305/2557)

กรณกฎหมายก าหนดขนตอนวธการกอนฟอง ตองด าเนนการตามขนตอนเสยกอนฟอง (มาตรา 8 วรรคสอง)ฎกา 1332/2543 การฟองเลกจางไมเปนธรรม ตามพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 49 กฎหมายไมไดก าหนดขนตอนกอนฟอง โจทกมอ านาจฟองตอศาลแรงงานได แตฟองอางวาเลกจางในระหวางขอตกลงเกยวกบสภาพการจางมผลใชบงคบ เปนการฟองเรองการกระท าอนไมเปนธรรมจะตองยนค ารองตอคณะกรรมการแรงงานสมพนธเสยกอนตามพ.ร.บ.แรงงานสมพนธฯ มาตรา 124 เมอโจทกไมไดด าเนนการดงกลาวจงฟองจ าเลยในสวนนไมได

กรณนายจางไมจายเงนตามพ.ร.บ.คมครองฯ ลกจางม สทธยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานตามมาตรา 123หรอจะฟองคดตอศาลแรงงานกได ไมใชเปนขนตอนบงคบวา ลกจางจะตองยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานเสยกอนจงจะฟองคดตอศาลแรงงาน แตลกจางจะตองเลอกใชสทธทางใดทางหนง จะใชสทธทงสองทางพรอมๆกนไมไดฎกา 238/2545 ลกจางยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานขอใหบงคบนายจางจายสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา คาชดเชยฯลฯ ระหวางพนกงานตรวจแรงงานพจารณาค ารอง ลกจางจะฟองเรยกเงนดงกลาวตอศาลแรงงานอกไมได

ถาไมใชยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงาน ตามมาตรา123 ลกจางฟองคดตอศาลแรงงานได ไมถอวาใชสทธสองทาง ฎกา 2363-2364/2559 การตองหามใชสทธสองทางพรอมกนตามพ.ร.บ.คมครองแรงงานฯ มาตรา 123 ตองเปนการยน ค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานเพอบงคบใหไดรบเงนตามพ.ร.บ.คมครองแรงงานฯ แตคดนลกจางยนค ารองทกขตอพนกงานเจาหนาทกรมการจดหางานใหด าเนนการนายจาง เกยวกบเรองการจดสงลกจางไปเกบผลไมปาในตางประเทศ ไมใชเปนการยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานตามมาตรา 123 จงไมตองหามใชสทธสองทางพรอมกน

ถายนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงาน แตลกจางถอน ค ารองหรอพนกงานตรวจแรงงานยตเรองแลว ลกจางฟองคดตอศาลแรงงานได ไมเปนการใชสทธสองทาง ฎกา 13581/2557 โจทกซงเปนลกจางยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงาน แลวถอนค ารอง จากนนยนฟองนายจางเปนจ าเลยในเรองเดยวกนนนตอศาลแรงงานอก ในขณะยน ค าฟองไมมค ารองอยในระหวางการพจารณาของพนกงานตรวจแรงงานแลว ไมใชเปนกรณใชสทธยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานและฟองคดตอศาลพรอมกนทงสองทาง โจทกจงมอ านาจฟอง

ฎกา 1311-1312/2557 โจทกยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานวนท 15 พ.ย.2547 พนกงานตรวจแรงงานยตเรองวนท 1มถนายน 2548 แมโจทกทงสองฟองบงคบจ าเลยใหจายเงนตามทยนค ารองตอพนกงานตรวจแรงงานในวนท 6 พฤษภาคม 2548 ซงอยในระหวางการพจารณาของพนกงานตรวจแรงงาน กตาม แตกพนก าหนดทพนกงานตรวจแรงงานจะตองมค าสงตามมาตรา 124 แลว จากการทพนกงานตรวจแรงงานยตเรอง ท าใหกระบวนพจารณาในชนพนกงานตรวจแรงงานยกเลกไปทงหมด การฟองคดไมเปนการใชสทธซ าซอนกบการใชสทธเรยกรองตอพนกงานตรวจแรงงาน โจทกจงมอ านาจฟอง

การฟองและการด าเนนคดในศาลแรงงาน ไดรบยกเวน คาฤชาธรรมเนยม (มาตรา 27) แตโจทกอาจตองวางเงนตอ ศาลแรงงานตามทกฎหมายก าหนด เชนฎกา 3810/2542 พ.ร.บ.คมครองแรงงานฯ มาตรา 125วรรคสาม ก าหนดใหนายจางทน าคดไปสศาลแรงงาน ตองวางเงน ตอศาล ตามจ านวนทถงก าหนดจายตามค าสงพนกงานตรวจแรงงานจงจะฟองคดได สวนการวางเงนโจทกวางเงนเฉพาะสวนทไมเหนดวยกบค าสงพนกงานตรวจแรงงานได (และตองวางดอกเบยตามค าสงดวย มฉะนนไมมอ านาจฟอง ฎกา 2942/2545)

ฎกา1353/2551 เงนทตองวางศาล กรณฟองเพกถอนค าสงพนกงานตรวจแรงงาน ไมใชคาฤชาธรรมเนยมทไดรบยกเวนตามพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 26ฎกา 1210/2548 เงนทจ าเลยทงสองตองช าระหนตาม ค าพพากษาศาลแรงงาน มใชคาธรรมเนยมแตอยางใด หากจ าเลยทงสองจะอทธรณค าสงไมรบอทธรณของศาลแรงงานกลาง จ าเลยทงสองตองปฏบตตาม ป.ว.พ. มาตรา 234ประกอบพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 31 โดยตองน าเงนมาช าระตามค าพพากษาหรอหาประกนใหไวตอศาลแรงงานกลางเสยกอน

ระยะเวลาตามพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯหรอตามทศาลแรงงานก าหนด ศาลแรงงานมอ านาจยนหรอขยายไดตามความจ าเปนและเพอประโยชนแหงความยตธรรม(มาตรา 26)ฎกา5787/2545 การขยายระยะเวลายนอทธรณ พระราช บญญตจดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 26 บญญตไวเฉพาะแลวจงไมอาจน า ป.ว.พ. มาตรา 23 มาอนโลมใช การทจ าเลย ไมอาจคดส าเนาค าพพากษาศาลแรงงานเพอประกอบในการเขยนอทธรณภายในก าหนดเวลายนอทธรณ ยอมเปนความจ าเปนและเพอประโยชนแหงความยตธรรม ทสมควรขยายระยะเวลายนอทธรณใหจ าเลยได

ฎกา4782/2543 จ าเลยไดรบส าเนาค าพพากษาศาลแรงงานเมอลวง เลยก าหนดเวลายนอทธรณแลว จ าเลยไมอาจยนอทธรณได กรณถอไดวามความจ าเปนและเพอประโยชนแหงความยตธรรมทศาลแรงงานจะพงขยายระยะเวลายนอทธรณใหแกจ าเลยฎกา 5033/2549 ระยะเวลาฟองเพกถอนค าสงภายใน 30 วน นบแตวนทราบค าสง ตามพ.ร.บ.คมครองแรงงานฯ มาตรา 125 เปนก าหนดเวลาฟองคด ตามพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 8(4) ศาลแรงงานสามารถยนหรอขยายไดตามความจ าเปนและเพอประโยชนแหงความยตธรรม ตามมาตรา 26 ได

ตรวจสงค าฟอง

ไมรบค าฟอง เชน ไมเปนคดแรงงานฯลฯ

สงใหแกไขค าฟอง เชน ฟองบกพรอง

หากโจทกไมแกไขค าฟองภายในเวลาทก าหนด ถอวาโจทกทงฟอง(ป.ว.พ. มาตรา 174)

หากค าฟองถกตอง ศาลสงรบฟอง นดพจารณาวนท...เดอน..... พ.ศ....เวลา .......น. หมายเรยก ส าเนาค าฟองใหจ าเลย

นดพจารณา

ก. โจทกไมมาศาล ถอวาโจทกไมประสงคด าเนนคดอกตอไป ศาลสงจ าหนายคดออกจากสารบบความ(มาตรา40 วรรคหนง)หากโจทกแถลงความจ าเปนทไมอาจมาศาลไดภายใน 7 วนนบแตวนทศาลแรงงานมค าสง ศาลแรงงานมอ านาจ ไตสวนและเพกถอนค าสงเดมได(มาตรา 41 วรรคหนง)หรอ โจทกอาจฟองคดเรองนนใหมภายใตอายความ (ฎกา 2049/2524)

ฎกา 10255/2558 ศาลแรงงานมค าสงวาจ าเลยขาดนดและพพากษาคดเมอวนท 17 พ.ย. 2552 จ าเลยยนค ารองขอพจารณาคดใหมวนท 28 ธ.ค.2552 จงมไดแถลงใหศาลทราบถงเหตจ าเปนทไมอาจมาศาลภายใน 7 วนนบแตวนทศาลแรงงานมค าสงวาจ าเลยขาดนดตาม พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 41 กรณไมเขาเงอนไขทจ าเลยจะขอพจารณาคดใหม ตามบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาวได

หากโจทกไมมาศาลในวนนดสบพยาน ไมใชวนนดพจารณา ศาลจะสงตามมาตรา 40 วรรคหนง ไมไดฎกา 8233-8236/2547 โจทกมาศาลในวนนดพจารณา ทกนด เมอคดตกลงกนไมได ศาลแรงงานก าหนดประเดน ขอพพาทและนดสบพยานจ าเลย การทโจทกไมมาศาลในวนสบพยานนดแรก คงมผลเพยงท าใหโจทกเสยสทธทจะขออนญาตศาลแรงงานถามพยานจ าเลย เพอท าลายน าหนกพยานจ าเลยเทานน ไมมเหตทศาลแรงงานจะมค าสงจ าหนายคดของโจทกตามมาตรา 40 วรรคหนง(และดฎกา 6541/2543)

ข. จ าเลยไมมาศาล ศาลสงวาจ าเลยขาดนดและพจารณา ชขาดตดสนคดไปฝายเดยว(มาตรา 40 วรรคสอง)ฎกา 3022/2552 เมอจ าเลยไมมาศาลในวนนดพจารณาและสบพยานโจทก ศาลแรงงานกลางมค าสงวาจ าเลยขาดนดและพจารณาตดสนคดของโจทกไปฝายเดยว จ าเลยขอใหเพกถอนกระบวนพจารณาดงกลาว จะตองปฏบตตามมาตรา 41 คอ ตองด าเนนการภายใน 7 วน นบแตวนทศาลแรงงานมค าสงวาจ าเลยขาดนด เมอจ าเลยยนค ารองพนก าหนด กรณตองยกค ารอง ทศาลแรงงานกลางมค าสงใหยกค ารองของจ าเลยโดยไมไตสวน จงเปนการถกตองแลว

ฎกา 97/2549 เมอศาลแรงงานกลางมค าสงวาจ าเลยขาดนดและพจารณาชขาดตดสนคดโจทกไปฝายเดยว จงเปนการด าเนนกระบวนพจารณา ตามมาตรา 40 วรรคสอง การทจ าเลยท 1 จะขอใหเพกถอนค าสงของศาลแรงงานดงกลาว และขอใหพจารณาคดใหมนน ยอมไมอาจน า ป.ว.พ. มาตรา 199 จตวา มาใชบงคบได จ าเลยท 1 จะตองปฏบตตาม พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯมาตรา 41 เมอจ าเลยท 1 ยนค ารองตอศาลแรงงานกลาง เพอขอพจารณาคดใหมเกนก าหนด 7 วน นบแตวนทศาลแรงงานกลางมค าสงวาจ าเลยท 1 ขาดนด จงถอวาลวงเลยเวลาแลว

ฎกา 2116-2118/2544 การทศาลแรงงานจะมค าสงวาจ าเลยขาดนดและพจารณาชขาดตดสนคดของโจทกไป ฝายเดยวตามพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงาน ฯ มาตรา 40 วรรคสองได จะตองปรากฏวาจ าเลยไดรบหมายเรยกใหมาศาลตามมาตรา 37 แลว มฉะนนกระบวนพจารณาทไดด าเนนไปยอมเปนการไมชอบ และไมมผลตามกฎหมาย เพราะเปนกรณทมไดปฏบตตามบทบญญตแหง ป.ว.พ. ในขอทมงหมายจะยงใหการเปนไปดวยความยตธรรม จ าเลยยอมมสทธขอใหเพกถอนและพจารณาคดใหมเมอใดกได (และฎกา 8801/2547)

ค. โจทกและจ าเลยมาศาล ศาลท าการไกลเกลย(conciliate /mediate) คความ ทงสองฝาย อาจไกลเกลยตอหนาคความทงสองฝาย หรอ ตอหนาแตละฝาย(มาตรา 38,43)ฎกา 6630/2542 คดแรงงานเปนคดมลกษณะพเศษอนควรระงบลงไดดวยความเขาใจอนดตอกน ตามพ.ร.บ.จดตง ศาลแรงงานฯ มาตรา 38 วรรคหนง เมอไมปรากฏวาศาลแรงงานไดไกลเกลยใหคความไดตกลงกน หรอประน ประนอมยอมความกน ศาลฎกาจงใหศาลแรงงานด าเนนกระบวนพจารณาใหม ตงแตการไกลเกลยเปนตนไป แลว มค าสงหรอค าพพากษาใหมตามรปคด

หากตกลงกนไมได ศาลแรงงานก าหนดประเดนขอพพาทและหนาทน าสบ(มาตรา 39)ฎกา 6458-6461/2544 แม พ.ร.บ. จดตงศาลแรงงานฯมาตรา 39 จะใชค าวา "ใหศาลแรงงานจดประเดนขอพพาท” กมใชบทบงคบศาลเดดขาด ใหตองจดประเดนขอพพาททกคด คงใหอยในดลพนจของศาลทจะจดประเดนขอพพาทหรอไมกได หากศาลแรงงานพจารณาวนจฉยขอเทจจรงและขอกฎหมายตามขอตอสของคความครบถวนแลว กถอวาศาลแรงงานด าเนนกระบวนพจารณาชอบดวยกฎหมายแลว

ฎกา 5470/2555 การก าหนดประเดนขอพพาทและหนาทน าสบในคดแรงงาน ไมจ าตองอยภายใตบงคบบทบญญตแหง ป.ว.พ. เนองจาก พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ ซงเปนกฎหมายเฉพาะส าหรบคดแรงงานไดบญญตไวแลว ในมาตรา 39 วรรคหนง และการก าหนดใหคความฝายใดในคดแรงงานน าพยานมาสบกอนหรอหลง เปนอ านาจและดลพนจของศาลแรงงานโดยเฉพาะ (และฎกา 14550-14707/2553)

การสบพยาน

คความตองยนบญชระบพยานฎกา 8077-8078/2549 พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 45 วรรคหนง ใหอ านาจศาลแรงงานเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเอง และตามขอก าหนดศาลแรงงานวาดวยการด าเนนกระบวนพจารณาในศาลแรงงาน (ฉบบท 3) ขอ 6 (เดม)ไดก าหนดวธการยนบญชระบพยานของศาลแรงงานเปนการเฉพาะแลว จงไมอาจน า ป.ว.พ. มาตรา 87 (2) และมาตรา 88 มาอนโลมใชในการด าเนนคดแรงงาน

การสบพยานใชระบบไตสวน ศาลแรงงานท าหนาทคนหาความจรง โดยมคความมหนาทชวยเหลอศาลฎกา 8242-8246/2549 มาตรา 45 ใหศาลแรงงานมอ านาจเรยกพยานหลกฐานมาสบไดเองตามทเหนสมควร ฎกา 7198/2544 โจทกเบกความประกอบเอกสาร และสงเอกสารดงกลาวเปนพยาน มไดระบอางเอกสารดงกลาว และมไดสงส าเนาใหจ าเลย ศาลชนตนกมอ านาจรบฟงเปนพยานหลกฐานได ตามพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานฯมาตรา 45 (และ ฎกา 8492/2544 ฎกา 7787/2556)

ศาลเปนผถามพยาน (ไมมซกถามถามคานและถามตงแบบคดแพง) คความหรอทนายความจะถามพยานไดตอเมอไดรบอนญาตจากศาลแรงงาน(มาตรา 45 วรรคสอง)

ฎกา 12184/2553 ศาลแรงงานเทานนเปนผซกถามพยาน คความจะซกถามพยานได ตอเมอศาลแรงงานจะอนญาตเทานน การซกถามพยานตามทศาลอนญาต ไมจ าตองซกถามหรอถามคานพยานดงกลาวไวกอนถงขอความท ตนจะน าสบภายหลงตาม ป.ว.พ. มาตรา 89 ไม (และดฎกา 7783/2556)

การตดสนคด

ตดสนคดภายใน 3 วน นบแตเสรจการพจารณา(มาตรา 50)

ค าพพากษาตองท าเปนหนงสอ ระบขอเทจจรง พรอมเหตผล(มาตรา 51)

หามศาลแรงงานพพากษาหรอสงเกนไปกวาหรอนอกจาก ค าฟอง เวนแตศาลแรงงานเหนสมควรเพอความเปนธรรมแกคความอาจพพากษาหรอสงเกนค าขอได(มาตรา 52)

ฎกา 259-260/2551 แมโจทกทงสองจะฟองขอใหจ าเลยจายดอกเบยส าหรบคาชดเชยในอตรารอยละเจดครงตอปกตาม แตเพอความเปนธรรม ศาลฎกาเหนสมควรใหจ าเลยเสยดอกเบยในคาชดเชยอตรารอยละสบหาตอปนบแตวนฟอง ทงน ตาม พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 52ฎกา 8938-8992/2552 โจทกฟองขอใหจ าเลยจายสนจางแทนการบอกกลาวหนาสวนทขาด 69 บาท แตตามเอกสารในส านวนปรากฏวา มสทธไดรบ 350 บาท ศาลฎกาเหน สมควรเพอความเปนธรรม จงใหจ าเลยจายเงนสวนนแกโจทก 350 บาทดวย ตามพระราชบญญตจดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 52

ฎกา 1222/2549 ขอตกลงในสญญาประนประนอมยอมความ อาจมผลไมตรงหรอไมเปนไปตามค าขอทายฟองไดถาขอตกลงนนเกยวพนกบประเดนแหงคดและไมเปนการ ฝาฝนตอกฎหมาย เพราะเปนไปตามขอตกลงทคความตางยอมผอนผนใหแกกน จงไมตกอยในบงคบแหง พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 52 ซงหามมใหพพากษาหรอสงเกนไปกวาหรอนอกเหนอจากทปรากฏในค าฟองฎกา 353/2540 โจทกฟองเรยกคาลวงเวลาและเงนเพม ไมไดเรยกดอกเบยระหวางผดนด การทศาลแรงงานพพากษาใหไดรบดอกเบย โดยมไดกลาววามเหตสมควรอยางไร เปนการวนจฉยทไมชอบดวยมาตรา 52

ค าพพากษาหรอค าสง ผกพนเฉพาะคความในคด แตศาลแรงงานจะก าหนดใหค าพพากษาหรอค าสงนนผกพนนายจางและลกจางซงมผลประโยชนรวมกนในมลความ แหงคดไดดวย (มาตรา 53)ฎกา 3825/2545 โจทกฟองกรรมการผจดการบรษท อ จ ากด นายจางเปนจ าเลย ขอใหจายคาชดเชยพรอมดอกเบย ศาลฎกาเหนควรก าหนดใหค าพพากษาผกพนบรษท อ จ ากดนายจาง โดยใหรวมรบผดกบจ าเลยในการจายคาชดเชยพรอมดอกเบยแกโจทกไดดวย

กรณเลกจางไมเปนธรรม

พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 49 “ในการพจารณาคดเลกจางหากศาลแรงงานเหนวา นายจางเลกจางลกจางโดยไมเปนธรรม ศาลแรงงานอาจสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานตอไปในอตราคาจางทไดรบขณะเลกจาง

หากเหนวานายจางและลกจางไมอาจท างานรวมกนตอไปได ใหศาลแรงงานก าหนดคาเสยหายใหนายจางชดใชใหแทน โดยค านงถงอายของลกจาง ระยะเวลา การท างานของลกจาง ความเดอดรอนของลกจางเมอ ถกเลกจาง มลเหตแหงการเลกจาง และเงนคาชดเชยทลกจางไดรบประกอบการพจารณา”

เลกจางทไมเปนธรรม หมายถง การเลกจางโดยไมมสาเหตหรอมสาเหตอยบาง แตยงไมสมควรและเพยงพอทจะ เลกจาง จะเปนการเลกจางทไมเปนธรรมหรอไม ตองพจารณาถงสาเหตแหงการเลกจางวา มเหตอนสมควร และเพยงพอหรอไม(ฎกา 15965/2557)ฎกา 2426/2557 การเลกจางไมเปนธรรมกบการจายคาชดเชยเปนคนละกรณและมกฎหมายบญญตแตกตางกน การทจ าเลยจายคาชดเชย ไมใชขอเทจจรงทจะฟงเปนยตวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

เลกจางไมเปนธรรม(unfair dismissal)

1. พ.ร.บ.จดตงฯ 492. คมครองความมนคงในการท างาน (job security)

3. เลกจาง4. ฟองศาลแรงงานโดยตรง5. การเยยวยาแคบกวา

การกระท าอนไมเปนธรรม(unfair labor practice)

1. พ.ร.บ.แรงงานฯ 121-1232. คมครองการใชสทธตามกฎหมายแรงงาน3. พกงาน ยาย เลกจางฯลฯ4. รองคณะกรรมการฯกอน5. การเยยวยามากกวา

1. ตองมการเลกจาง เลกจาง หมายถง นายจางไมใหลกจางท างานและไมจายคาจาง ไมวาเพราะสญญาจางสนสดลงหรอเพราะเหตอน และหมายรวมถง กรณลกจางไมไดท างานและไมไดคาจางเพราะนายจางไมสามารถประกอบกจการตอไปได(พ.ร.บ.คมครองแรงงาน ฯ มาตรา 118 วรรคสอง)

องคประกอบเลกจางไมเปนธรรม

เลกจางก.นายจางไมใหลกจางท างานและไมจายคาจาง ไมวา เพราะสญญาจางสนสดลงหรอเพราะเหตอนฎกา 3710/2531 นายจางใหลกจางท างาน แตไมจายคาจาง ไมถอวานายจางเลกจางลกจางฎกา 3780/2542 นายจางยายลดต าแหนง ไมถอวาเลกจางฎกา 577/2536 เกษยณอาย ถอเปนการเลกจางฎกา 585/2536 สญญาจางทมก าหนดเวลาจาง เมอครบก าหนด นายจางไมตอสญญา ถอวานายจางเลกจาง

ฎกา 688/2524 นายจางมค าสงพกงานลกจางเนองจากฝาฝนระเบยบขอบงคบเกยวกบการท างานมก าหนด 1 เดอน หากปรบปรงตวเองใหดขนกจะจางตอไป พฤตการณดงกลาว ยงไมถอวานายจางเลกจางลกจางฎกา 3554/2525 นายจางโอนลกจางไปท างานกบบรษท จ. โดยลกจางยนยอมและนบอายงานตอเนองให ไมถอวานายจางเลกจาง

ข. ลกจางไมไดท างานและไมไดคาจางเพราะนายจางไมสามารถประกอบกจการตอไปไดฎกา196/2530 นายจางไมสามารถด าเนนกจการตอไปได ใหลกจางไปท างานกบผอนโดยเขยนใบสมครและไมนบอายงานตอเนอง ถอเปนการเลกจางฎกา 48/2524 นายจางถกทางราชการเพกถอนใบอนญาตแปรรปไมดวยเครองจกร นายจางไมสามารถประกอบกจการตอไปไดและลกจางทงหมดตองออกจากงาน ถอเปนการเลกจาง

หากไมมการเลกจางจะฟองเลกจางไมเปนธรรมไมได

ฎกา 4098-4185 /2545 เมอลกจางตกลงเลกสญญากบนายจางแลว ลกจางไมมสทธไดรบสนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา คาชดเชย และคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรม เพราะสทธดงกลาวจะไดรบตอเมอถกเลกจาง

การเลกจางตองระบเหตผลหรอไม ไมระบผลเปนเชนใดอาจแสดงเจตนาเลกจางดวยวาจาหรอเปนหนงสอ(ฎกา 3839/2524 ฎกา 3057/2527)ตองระบเหตผลของการเลกจาง มฉะนน ยกขนตอส ไมจายคาชดเชยในภายหลงไมได (มาตรา 119 วรรคทาย)ฎกา 4040/2545 นายจางออกหนงสอเลกจาง โดยไมไดอางเหตวาลกจางทจรตตอหนาท จะยกขนใหการปฏเสธไมจายคาชดเชยเนองจากลกจางทจรตตอหนาทไมได

ฎกา 8570/2548 นายจางออกหนงสอเลกจาง ไมไดระบเหตวาลกจางประมาทเลนเลอท าใหนายจางเสยหายรายแรง จะยกขนปฏเสธไมจายคาจางส าหรบวนหยดพกผอนประจ าปตามมาตรา 67 ไมไดฎกา 3895/2545 ลกจางฟองวานายจางเลกจางโดยไมเปนธรรม นายจางยกเหตเลกจางขนตอสได แมมไดระบเหตผลไวในหนงสอเลกจาง เพราะมาตรา 119 วรรคทาย หามเฉพาะการฟองเรยกคาชดเชยเทานน (ฎกา 876/2544 ฎกา 8848-8851/2547 ฎกา 7922/2547 วนจฉยท านองเดยวกน)

2. การเลกจางนน ไมเปนธรรมตอลกจางหมายถง การทนายจางแสดงเจตนาเลกจางลกจาง ยง ไมมสาเหตทสมควรและเพยงพอทจะเลกจางลกจางได อาจแยกพจารณาได ดงน

2.1 ความสามารถ (capability)

2.2 ความประพฤต (conduct)

2.3 เหตผลทางเศรษฐกจ (economic)

การเจบปวย

รกษาได

รกษาไมได

2.1 ความสามารถ (capability)

ฎกา 4855 /2530 ลกจางท างานประมาทเลนเลอ เปนเหตใหสญเสยสมรรถภาพรางกาย จนท างานใหแกนายจางไมได แมการประสบอบตจะนาเหนใจเพยงใด กไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 2600/2529 หลงจากลกจางเขาท างานได 2 เดอน ลาปวยทกเดอน เดอนละ 1 ถง 8 วนเรอยมา ถอวาลกจางเจบปวยจนหยอนสมรรถภาพในการท างาน นายจางเลกจาง ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 1849 /2529 ลกจางปวยเปนโรคเบาหวานจนไมสามารถปฏบตหนาคนขบรถได ไมอาจคาดหมายวาลกจางจะหายหรอไมและไมมต าแหนงงานอนทเหมาะสม ใหท า นายจางเลกจางลกจาง ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 3634/2525 ลกจางปวยเปนมะเรงล าไสใหญลางานหลายครงเกนกวาปละ 60 วน เขาเกณฑหยอนสมรรถภาพในการท างานตามระเบยบ นายจางเลกจางตามระเบยบดงกลาว ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ผลการปฏบตงานไมด กรณลกจางทมผลงานไมด นายจางตองพจารณาถงสาเหตและพยายามเยยวยาแกไขเสยกอน เชน การฝกอบรม ยายเปลยนงานงานทเหมาะสมฯลฯ การเลกจางทนททมผลงานไมด เปนการเลกจางทไมเปนธรรม หลกการ คอ “ยงนายจางใหเวลาและโอกาสลกจางใน การปรบปรงพฒนาความสามารถในการท างานกอน การเลกจางมากเพยงใด ยงมโอกาสเปนการเลกจางท เปนธรรมมากเพยงนน”

ความประพฤตทไมผดโดยทวไปความประพฤตทไมผด นายจางจะหยบยกเอาความประพฤตนนมาเลกจางไมได ถอเปนการเลกจาง ทไมเปนธรรมฎกา 3816/2546 ลกจางต าแหนงผจดการฝายอาหารและเครองดมผลกดนใหนายจางจายคาจางใหแกลกนองตรงตามเวลา นายจางเลกจางเพราะเหตดงกลาว ถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ความประพฤต (conduct)

ฎกา 3431/2525 ลกจางปกครองลกนองในลกษณะ เขมงวดกวดขน กงเผดจการ แตไมเปนความผดวนยนายจางท าใหลกนอง 2-3 คน ไมชอบลกจาง นายจาง เลกจางเพราะสาเหตดงกลาว ถอเปนการเลกจางทไม เปนธรรมฎกา 1235/2526 นายจางประกอบกจการปลกและผลตสบปะรดกระปอง เลกจางลกจาง ต าแหนงผควบคมทวไป เนองจากเอาเวลานอกงานไปท าบญชใหสมาคมผปกครองโรงเรยนและหางหนสวน ทไมไดคาขายอยางเดยวกบนายจาง ถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 2187/2529 นายจางเลกจางลกจางท าหนาทรบค าสงซอ เนองจากลกจางถกจบคมคดความผดเกยวกบการใชเชคสวนตว กอนไปสถานต ารวจไดขออนญาตผจดการฝายบคคลแลว ถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 1235/2526 นายจางเลกจางลกจางท างานต าแหนงผจดการขาย โดยอางเพอความเหมาะสม เพราะสาเหตทสามลกจางไปท างานกบบรษทอน ซงถอวาเปนคแขงขนทางธรกจกบนายจาง เปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 1458/2524 นายจางออกหนงสอเตอนและมอบหนงสอเตอนใหลกจางไว หนงสอเตอนดงกลาวออก เพอแจงใหทราบวาไดกระท าผดและถกเตอน การทลกจางฉกหนงสอเตอนฉบบของตนเอง ถอไมไดวาลกจางจงใจท าใหนายจางไดรบความเสยหาย นายจางเลกจางลกจางเพราะสาเหตดงกลาว ถอเปนการเลกจาง ทไมเปนธรรม

แตถาความประพฤตทไมผดนน เปนปญหาหรออปสรรคตอการบรหารจดการของนายจาง อาจเปนการเลกจางทเปนธรรมไดฎกา 3643/2547 นายจางเลกจางลกจางต าแหนงผจดการอาวโส รบผดชอบฝายขาย ใชอารมณในการท างาน มอารมณฉนเฉยว ไมรบฟงความเหนผอน ใชค าพดรนแรง ตอลกนอง ท าใหลกจางอดอดใจ ขาดขวญก าลงใจ ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 2449/2523 ลกจางท างานต าแหนงผชวยหวหนาแผนกบคคลกบ ช.หวหนาแผนกบคคลมการขดแยงกนในการท างาน จนท าใหแผนกงานระส าระสาย เกดความเสยหายแกนายจาง นายจางเลกจางลกจาง โดยเอา ช.หวหนาแผนกบคคลไว เพราะหากใหทงสองคนออกจากงานจะเกดความเสยหายแกนายจาง ถอวานายจางมเหตผลทสมควรและเพยงพอทจะเลกจางลกจาง ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ความประพฤตทเปนความผดก. ถาความประพฤตของลกจาง เปนความผดวนยกรณ ไมรายแรง นายจางตองลงโทษทางวนยตามความจ าเปนเหมาะสมเสยกอน มฉะนน ถอวาเลกจางไมเปนธรรมฎกา 3360/2526 ลกจางท าผดระเบยบขอบงคบเกยวกบการท างานครงแรก นายจางเลกจางทนท ทงทมระเบยบวาตองท าผดซ า ถงจะใหออกจากงานได การทนายจาง เลกจางลกจางดวยสาเหตดงกลาว ถอวาเปนการเลกจาง ทไมเปนธรรม

ฎกา 2067/2529 นายจางเลกจางลกจางต าแหนงพนกงานขบรถยนตโดยสารมาท างานสาย ผดเวลาไปไมมาก และไมปรากฏวาลกจางเคยประพฤตเชนนมากอน เปนการฝาฝนระเบยบไมรายแรง เปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 2578/2537 ลกจางไมอยทโตะท างานเปนเวลาสนๆ แมเปนการละทงหนาท แตตามระเบยบ นายจางจะ เลกจาง เมอลกจางละทงหนาทสามวนท างานตดตอกนโดยไมมเหตผลอนสมควร นายจางเลกจางลกจางเพราะเหตดงกลาว ถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 328/2543 ลกจางต าแหนงผจดการกลมงานทรพยากรมนษยรางค าสงใหพนกงานพนสภาพโดยไมไดปรกษากรรมการผมอ านาจ แตท าตามค าสงของรองประธานกรรมการซงเปนผบงคบบญชาตามสายงาน กรณไมใชเปนการฝาฝนค าสงหรอระเบยบขอบงคบ กรณรายแรง การทนายจางเลกจางเพราะเหตดงกลาว ถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 1684/2526 ลกจางเลนการพนนนอกสถานทท าการและนอกเวลาปฏบตงาน ซงตามระเบยบพจารณาระดบการลงโทษของนายจาง ใหถอวาเปนการกระท าผดวนยแตตามขอบงคบโดยก าหนดระดบโทษเพยงลดขนเงนเดอนเทานน มไดถอเปนความผดทรายแรง ถงขน ไลออกปลดออก ดงนน การทนายจางไลลกจางออกจากงานเพราะเหตดงกลาวจงเปนการลงโทษเกนระดบ เปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 2859/2526 ลกจางไมสามารถเขากบผบงคบบญชานายจางมอ านาจยายไปท างานในแผนกใหมเพอความเหมาะสมได ลกจางตองปฏบตตามค าสงทชอบดวยกฎหมายของนายจาง การทลกจางขดค าสงไมไปรายงานตวเพอท างานในแผนกใหมและนายจางออกหนงสอเตอนมากกวา 3 ครง นายจางมอ านาจเลกจางลกจางได ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ข. ถาความประพฤตของลกจาง เปนความผดวนยกรณรายแรง ถอวาเลกจางเปนธรรมฎกา 11096/2556 นายจางเลกจางลกจางต าแหนงผจดการทวไปมหนาทดแลดานการตลาด การขาย เนองจากในระหวางท างาน ไปด ารงต าแหนงกรรมการบรษท อ. ซงมวตถประสงคเชนเดยวกน และเปนการแขงขนกบนายจาง การกระท าของลกจางเปนปฏปกษตอทางการ คาของนายจาง ไมถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 4203/2551 นายจางเลกจางเนองจากลกจางใชของแหลมมคมขดรถของนาย ส. ซงจอดอยในทจอดรถพนกงานในบรษท ไดรบความเสยหาย เปนการท าลายทรพยสนของบคคลอนในบรษท ซงตามขอบงคบเกยวกบการท างาน ถอเปนความผดรายแรง ถงขนเลกจางได ไมถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 5978/2549 ลกจางปลอยเงนกนอกระบบ ในสถาน ทท างาน คดดอกเบยสงถงรอยละ 10 ตอเดอน ฝาฝนขอบงคบของนายจาง นายจางเลกจางไมเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 1839/2554 ลกจางกบเพอนพนกงานรวม 7 คนรวมกนเลนการพนนในบรเวณบรษทนายจาง ฝาฝนขอบงคบการท างาน นอกจากการกระท าเปนความผด มโทษอาญา ยงเปนบอเกดแหงอบายมข และแตกความสามคค ถอเปนการท าผดวนยรายแรง ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 8417/2551 นายจางเลกจาง ผจดการฝายจดซอท น ากลองถายรปดจตอลซงเปนของแถมจากการซอสนคาของนายจาง ไปใชประโยชนสวนตว เปนการทจรต ไมถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

แมไมมหลกฐานวาลกจางทจรตหรอท าผดรายแรง แตหากมขอควรระแวงสงสย มมลทนมวหมอง หรอขาดความเชอถอไววางใจ ไมถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 1895/2529 มการลอบฆา ย.ผจดการบรษทนายจาง แตไมมพยานหลกฐานแสดงแจงชดวา ลกจางเปนผกระท าความผด นายจางเลกจางลกจางเพราะเชอวามสวนพวพนกบการพยายามฆา ย. จงไมไววางใจใหลกจางท างานตอไป เปนการเลกจางโดยมสาเหตเพยงพอทจะเลกจางได ไมถอวาเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 1794/2545 ตงแตลกจางท างานต าแหนงผจดการฝายตรวจรบสนคา มการสงเงนคาขายแถบรหสบอกราคาสนคาเพยง 3 ครง ทงทมการขายแถบรหสบอกราคาสนคาทกเดอน และมการตรวจนบเงนพรอมใบเสรจรบเงนชวคราวใหลกจางแลว นอกจากนลกจางสงเงนใหฝายการเงนและบญชนอย และมระยะเวลาการสงมอบเงนไมถเทากบผจดการฝายตรวจรบสนคาคนกอน แมไมอาจฟงไดแนชดวาลกจางทจรตตอหนาท แตพฤตการณเชนนยอมท าใหมเหตทไมไววางใจใหท างานตอไป ไมใชเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 3738/2536 นายจางเลกจางลกจางทงสาม เนองจากบรษทลกคาของนายจาง แจงความด าเนนคดแกลกจางทงสามขอหารวมกนลกทรพย ชนจบกมลกจางทงสามใหการรบสารภาพ ยอมท าใหนายจางระแวงสงสยและไมไววางใจลกจางทงสาม นายจางยอมมสทธเลกจางลกจางทงสามไดและถอวาเปนการเลกจางทมเหตสมควรและเปนธรรม แมตอมาพนกงานอยการจะสงไมฟองและศาลพพากษายกฟอง กไมมผลท าใหการเลกจางของนายจางกลบเปนการเลกจางทไมเปนธรรมไม

ฎกา 841/2531 ลกจางมหนาทดแลหองพกของแขกผมาพกในโรงแรมประจ าชนท 16 โดยลกจางคนเดยวเทานนทเกยวของกบหองพก ดงนน การททรพยสนของแขกผมาพกในโรงแรมซงเกบไวในหองพกไดสญหายไปในระหวางทแขกไมอยในหองพก โดยไมทราบเหตผลยอมเปนพฤตการณทนาระแวงสงสยวา ลกจางเปนคนรายและท าใหนายจางไมไววางใจลกจาง ตองถอวานายจางมเหตผลอนสมควรทจะเลกจางลกจางไดไมใชเปนการเลกจางไมเปนธรรม

การสอบสวนมผลตอการเลกจางไมเปนธรรมหรอไม ? ก. เดมหากการสอบสวนไมชอบ ถอวาเลกจางไมเปนธรรมฎกา 1-2/2529 นายจางมขอตกลงกบสหภาพแรงงาน หากสมาชกสหภาพแรงงานถกกลาวหา ตองตงผแทนสหภาพแรงงานเปนกรรมการสอบสวนดวย เมอนายจางตงคณะกรรมการสอบสวนลกจางทเปนสมาชกสหภาพแรงงาน โดยไมตงผแทนสหภาพแรงงานเปนกรรมการสอบสวนดวย การสอบสวนไมชอบ เปนการเลกจางทไมเปนธรรม(และฎกา 404/2530)

ข. ตอมามแนววา แมไมมการสอบสวน หรอสอบสวนไมชอบ ไมมผลท าใหการเลกจางไมเปนธรรมหรอไมฎกา 1929/2531 การเลกจางไมเปนธรรมหรอไม ตองพจารณาถงเหตแหงการเลกจางวามอยจรง และเปนทสมควรทจะเลกจางหรอไม สวนการสอบสวนจะชอบหรอไม คณะกรรมการสอบสวนจะด าเนนการถกตองตามระเบยบวาดวยการสอบสวนหรอไม ไมใชเปนขอส าคญทจะมผลท าใหการเลกจาง เปนการเลกจางทไมเปนธรรมหรอไม(และฎกา 4637/2537, 6837/2539, 5602/2546ฯ)

ก. ตองเปนธรรมในทางเนอหา(substantive fairness)

กลาวคอ เหตผลในทางเศรษฐกจทนายจางยกเปนเหตเลกจางตองถงขนาดทจะน ามาเลกจางลกจางได เชน หากนายจางไมไดขาดทน ขาดทนก าไร หรอขาดทนเลกนอย ไมมผลกระทบกระเทอนตอการท าธรกจมาก จะหยบยกเอามาเปนเหตเลกจางไมได

เหตผลทางเศรษฐกจ (economic reason)

ฎกา 276/2543 นายจางไมไดประสบภาวะขาดทนจนประกอบกจการตอไปไมได ทงยงมการจายเงนโบนส ใหพนกงาน มการเลกจางลกจาง 20 คน ถอวาเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 6252-6282/2540 นายจางปดกจการอางวาประสบภาวะขาดทนซงไมเปนความจรง ยอมไมมเหตผลทสมควรและเพยงพอทจะเลกจางลกจางได ถอเปนการ เลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 7083/2548 กจการของนายจางยงมก าไรอย เพยง แตก าไรลดลงในปทลวงมาจ านวนมาก ยงไมไดความวานายจางขาดทนจนไมสามารถด าเนนกจการตอไปได เมอนายจางเลกจางลกจาง ดวยเหตทก าไรของนายจางลดลง ยอมเปนการเลกจางทยงไมมเหตอนควร จงถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกา 2311-2313/2526 นายจางประสบปญหาขาดทนจ าเปนตองยบหนวยงานทขาดทนและเลกจางลกจางทประจ าอยหนวยงานนน การเลกจางดงกลาวเปนเรองเกยวกบฐานะทางเศรษฐกจและความอยรอดของนายจางเปนกรณมเหตอนสมควร มใชการกลนแกลง จงถอไมไดวาเปนการเลกจางโดยไมเปนธรรมตอลกจางฎกา 3675/2529 นายจางประสบภาวะการขาดทนอยางรนแรง จงเลกจางลกจางเพอเปนการปรบปรงงาน และ เกดความประหยด เปนการเลกจางเพอลดรายจายของนายจางไมถอวาเปนการเลกจางไมเปนธรรม

ข. ตองเปนธรรมในทางกระบวนพจารณา(procedural fairness) คดเลอกเลกจางลกจางกลาวคอ นายจางตองด าเนนการแกปญหาดวยวธการ อยางอนกอนเลกจาง เชน ลดวนเวลาท างาน เจรจาปรบลดสภาพการจาง โอนยายพนกงานโดยสมครใจ จดท าโครงการเกษยณอายกอนครบก าหนด วางหลกเกณฑการคดเลอกลกจางทถกเลกจางอยางมเหตผล ไมมการเลอกปฏบตตอลกจาง เปนตน

ฎกา 2453/2529 กจการนายจางประสบภาวการขาดทนอยางมาก มความจ าเปนเพยงพอตองเลกจางลกจางและนายจางไดใชหลกเกณฑในการคดเลอกวาจะเลกจางผใดกอนอยางสมเหตผล การทลกจางเปนผตองถกเลกจางเพราะลากจลาปวยและมาท างานสายมาก จะถอวาเปนการเลอกปฏบตตอลกจางบางคนมได ถอไดวาการเลกจางทเปนธรรมแลว

ฎกา 2124/2555 นายจางมความจ าเปนตองปรบเปลยนโครงสรางการบรหารงานทงหมด ตองลดอตราก าลงลกจางลง ท าใหตองยบหนวยงานและลดขนาดหนวยงานบางหนวย มการปรบลดหนวยงานทงบรษทจากระดบแผนกหรอฝายลงเหลอเพยงระดบงาน รวมทงฝายจดซอทลกจางเปนผจดการฝายกถกปรบลดลงเปนงานจดซอ ไมมต าแหนงผจดการฝายจดซออกตอไป การด าเนนการทงหมดไมไดเลอกปฏบตเลกจางเฉพาะลกจางรายเดยว ดงน ไมเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ตองเปนธรรมทงเนอหาและกระบวนพจารณาฎกา 1256-1259/2549 นายจางอางเหตเลกจางเพราะค าสงซอสนคาลดลง แตไมปรากฏวางานลดลงมากหรอประสบกบการขาดทนจนถงขนาด และปตอมายงคงมก าไรสทธโดยปละประมาณ 1,500 ลานบาท แมการเลกจางไดกระท าตามขนตอนโดยมคณะกรรมการพจารณา มไดเลอกปฏบตหรอกลนแกลงลกจาง แตการเลกจางลกจางโดยอางเหตแหงดงกลาว เปนการเลกจาง ทไมเปนธรรมตอลกจาง

เลกจางตามทตกลงกนไว เปนการเลกจางทเปนธรรม ฎกา 16552/2555 นายจางกบลกจางท างานสญญาจางมก าหนดเวลาจางแนนอน เมอครบก าหนด นายจางเลกจางลกจางตามก าหนดเวลาทตกลงกนไว ไมถอเปนการเลกจางทไมเปนธรรมฎกา 285/2545 นายจางเลกจางลกจางเนองจากลกจางเกษยณอายตามขอบงคบฯ โดยไมไดกลนแกลง ไมใชเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

ฎกาทนาสนใจ

เลกจางกรรมการลกจางตามทไดรบอนญาตจากศาล

แรงงาน เปนการเลกจางทเปนธรรม ฎกา 10907/2553 ศาลแรงงานมค าสงอนญาตใหนายจางเลกจางลกจางซงเปนกรรมการลกจาง เปนกรณทศาลไดพจารณาถงเหตผลและความจ าเปนในการเลกจางของนายจางแลว นายจางเลกจางกรรมการลกจางตามทศาลแรงงานอนญาต จงไมใชเปนการเลกจางทไมเปนธรรม

เลกจางลกจางเพราะผลงานไมผานเกณฑในระหวาง

ทดลองงาน ถอเปนการเลกจางทเปนธรรม ฎกา 2364/2545 สญญาจางระบวา ในระหวางทดลองงาน หากผลการปฏบตงานไมเปนทนาพอใจ นายจางมสทธยกเลกการจางงานได เมอนายจางพจารณาแลวเหนวาผลการปฏบตงานของลกจางไมเปนทพอใจและบอกเลกสญญาจาง จงเปนการเลกจางตามขอตกลง มใชการเลกจางไมเปนธรรม

รบกลบเขาท างานในต าแหนงหนาทเดม(re-instatement)

รบกลบเขาท างานไมต ากวาเดม หรอ (re engagement)

ใชคาเสยหายเปนจ านวนเงน(financial compensation)

การเยยวยา (remedy)

กรณศาลแรงงานมค าสง ใหรบลกจางกลบเขาท างาน ตามเดม ลกจางไดนบอายงานเดมตอเนอง แตไมนบอายงานระหวางถกเลกจางจนถงรบกลบ ฎกา 7213/2546 แมพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มไดระบใหศาลมอ านาจนบอายงานตอเนองได แตกมไดบญญตหามไวและการนบอายงานตอเนองเปนการรกษาสทธของลกจางทมอยแลวมใหเสยไป เพราะการเลกจางทไมเปนธรรม ศาลแรงงานกลางกมอ านาจใหนบอายงานตอเนองได แตจะนบระยะเวลาตงแตวนเลกจางจนถงวนทนายจางรบกลบเขาท างานรวมเขาเปนอายงานดวยไมได

ศาลแรงงานสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานและใหใชคาจางตงแตถกเลกจางจนรบกลบเขาท างานไมไดฎกา 655/2536 พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 49 ใหอ านาจศาลแรงงานสงได 2 ประการ คอ ใหนายจาง รบลกจางเขาท างานตอไปประการหนง กบใหนายจางชดใชคาเสยหายแกลกจางอกประการหนง ในกรณศาลแรงงานสงใหนายจางรบลกจางเขาท างาน กฎหมายไมไดบญญตใหศาลแรงงานสงใหนายจางจายคาจางนบแตวนทเลกจางจนถงวนทรบลกจางกลบเขาท างานดวย

ศาลแรงงานสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานและใหใชคาเสยหายอยางอนดวยไดหรอไม ?เดมแนวฎกาวาท าไดฎกา 2758/2526 แมพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 49จะมไดกลาวถงคาจางหรอคาเสยหายในระหวางทถก เลกจางของลกจาง ทศาลสงใหนายจางรบกลบเขาท างาน กตาม แตกไมมกฎหมายหามไว ดงนน เมอศาลสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างาน ศาลมอ านาจทจะใหนายจางใชคาเสยหายในระหวางถกเลกจางใหแกลกจางได

ตอมาแนวฎกาวา ใชคาเสยหายจากการเลกจางไมเปนธรรมดวยไมได

ฎกา 2350/2532 มาตรา 49 พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯลกจางจะไดรบคาเสยหายเนองจากการเลกจางไมเปนธรรม เฉพาะกรณทศาลแรงงานมไดมค าสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานตอไปเพยงประการเดยวเทานนกฎหมายหาไดก าหนดใหลกจางมสทธไดรบคาเสยหายหรอคาจางตงแตวนทลกจางยนฟองคด จนถงวนทนายจางรบกลบเขาท างานดวยไม

แตใหใชคาเสยหายจากการผดสญญาจางได ฎกา 4362/2549 พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 49 ใหอ านาจศาลแรงงานพพากษาใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างานหรอชดใชคาเสยหายเทานน จะพพากษาใหนายจางใชคาเสยหายในระหวางถกเลกจางจนถงเวลาทรบกลบเขาท างานไมได แตถอไดวาลกจางฟองใหใชคาเสยหายตามสญญาจางแรงงาน ตาม ป.พ.พ. มาตรา 575 เมอนายจาง ผดสญญาจางแรงงานโดยเลกจางไมเปนธรรม ท าใหลกจางเสยหายทไมไดท างานและไมไดรบคาจาง ลกจาง มสทธไดรบคาเสยหายในสวนน

ศาลแรงงานเหนวาเลกจางไมเปนธรรม แตไมก าหนดคาเสยหายเพราะลกจางไมเสยหายไมไดฎกา 8629/2550 ศาลแรงงานวนจฉยวา การทนายจาง เลกจางลกจางเปนการเลกจางทไมเปนธรรม แตไมก าหนดคาเสยหายให โดยเหนวานายจางจายคาชดเชย สนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา ดอกเบยแกลกจาง และลกจางไดงานใหมหลงถกเลกจางเพยงหนงเดอน จงไมไดรบความเสยหาย เปนการไมปฏบตใหถกตอง ตาม พ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ มาตรา 49

ศาลแรงงานมอ านาจใชดลพนจสงใหนายจางรบลกจางกลบเขาท างาน หรอใชคาเสยหายจากการ เลกจางไมเปนธรรมกไดฎกา 2459/2525 ลกจางฟองขอใหนายจางรบกลบเขาท างาน มาตรา 49 แหงพ.ร.บ.จดตงศาลแรงงานฯ ใหอ านาจศาลแรงงานวนจฉยวา ลกจางกบนายจางสามารถท างานรวมกนตอไปไดหรอไม ซงเปนดลพนจของศาล ถาเหนวาไมอาจท างานรวมกนตอไปได กมอ านาจก าหนดใหนายจางชดใชคาเสยหายแกลกจางแทนการบงคบใหรบกลบเขาท างานกได

การก าหนดคาเสยหาย

อายงานของลกจาง

อายตวของลกจาง

สาเหตของการเลกจาง

ความเดอดรอนของลกจาง

เงนอนๆทไดรบจากการเลกจาง

อทธรณ ฎกา

อทธรณไดเฉพาะปญหาขอกฎหมายไปยงศาลอทธรณคดช านญพเศษภายใน 15 วน นบแตวนอานค าพพากษา(มาตรา 54)

การพจารณาพพากษาของศาลอทธรณคดช านญพเศษ ใหถอตามขอเทจจรงทศาลแรงงานวนจฉยมา(มาตรา 56)

การฎกาค าพพากษาหรอค าสงศาลอทธรณคดช านญพเศษ ใหน า ป.ว.พ.ใชอนโลม(มาตรา 57/1)