บทความวิชาการ -...

สมาคมสถาบนอดมศกษาเอกชนแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร78

วเคราะหศาสตรการบรหารจดการผานทกษะทางปญญา 11 ประการของหมากลอม

Analysis of Management Science through 11 Cognitive Skills Learned

from Go Game

บทความวชาการ

ลภณ จรโศภนส�านกการศกษาทวไปสถาบนการจดการปญญาภวฒน

Lapon JirasophinDepartmentofGeneralEducation,

PanyapiwatInstituteofManagement

E-mail:[email protected]

Received: April 1, 2019; Revised: October 17, 2019; Accepted: October 30, 2019

บทคดยอ

หมากลอม(โกะ)เปนหมากกระดานทก�าเนดจากประเทศจนมความเปนมาอนยาวนานเตมไปดวยศาสตร

การบรหารและปรชญาทสามารถน�ามาใชในการท�างานและด�าเนนชวตไดอยางด เปนเกมทผทรงปญญาและ

นกบรหารใหความสนใจและศกษากนมาอยางชานานในปพ.ศ.2559หมากลอมกลบมาเปนทสนใจทวโลกอก

ครงดวยกระแสของปญญาประดษฐชอวา “อลฟาโกะ” ทพฒนาจนสามารถเอาชนะนกเลนหมากลอมมอหนง

ของโลกไดแมเกมจะมอายนบพนปแตดวยกตกาทเรยบงายแตมความซบซอนแฝงดวยแนวคดทลกซงและใชได

ทกสมยหมากลอมจงเปนเกมทไดรบความสนใจและศกษากนอยางจรงจงมากขนไปอก

ผเลนหมากลอมจะไดพฒนาทกษะดานการค�านวณการบรหารทรพยากรการเผชญกบปญหาการเรยนร

ทจะยอมรบและแกไขขอผดพลาดของตนเอง เสมอนไดเรยนรชวตซงเปนการเรยนรทไมมวนสนสด บทความน

จะกลาวถง “ทกษะทางปญญา 11 ประการของหมากลอม” ซงเปนแนวคดทสามารถเรยนรไดจากหมากลอม

และน�ามาใชในชวตจรงและการด�าเนนธรกจวเคราะหศาสตรการบรหารผานหลกทฤษฎและกรณศกษาตางๆ

ทงนสมาคมกฬาหมากลอมแหงประเทศไทยไดท�าการเผยแพรในประเทศไทยอยางตอเนองเปน

เวลามากกวา 30 ป โดยเฉพาะอยางยงแกเยาวชนและวยท�างาน สงเสรมทงดานการพฒนาฝมอและชใหเหน

คณประโยชนทไดรบจากการเลนหมากลอมไดแกการพฒนาตนเองและทกษะทางความคดซงส�าคญทสด

ค�าส�าคญ: หมากลอม/โกะการบรหารทรพยากรทกษะทางปญญา11ประการของหมากลอมทกษะทางความคด

Journal Humanities25-2.indd 78 11/12/2562 BE 20:37

ปท 25 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2562 79

ABSTRACT

GoisanancientChineseboardgame,containingmanagementscienceandphilosophies

whichareusefulinworkandreallife.Ithasbeenlearnedamongphilosophersandadministrators

foralongtime.In2016,GowasbackonspotbecauseofthenewsofArtificialIntelligence

(AI)“AlphaGo”,whichhadbeendevelopedtowinagainsttheworld’sbestGoplayer.Even

thoughthegamewasmadethousandsyearsagowithsimplerules,thegameitself isvery

complexandcontainableofmodernandapplicablenotions.ThatmakesGobecomeeven

moreinterestingandworthtolearn.

PlayingGowilldevelopmultipleskills suchascalculation, resourcesmanagement,

problemsolving,andacceptingandlearningfrommistakes.Itiscomparabletonever-ending

lifelonglearning.Thisarticlediscussed“11CognitiveSkillslearnedfromGogame”,mentioning

aboutnotionsthatplayerscanlearnfromGowhichcanbeappliedtoreallifeandbusiness

byanalyzingmanagementsciencethroughtheoriesandcasestudies.

So far,GoAssociationofThailandhasbeen introducingGo inThailand forover30

years,especiallytoyoungstersandworkingagepopulation.TheGoAssociationofThailand

encouragesplayerstoimprovetheirplayingskills,andmoreimportantly,andtobeawareof

benefitsfromlearningGosuchasself-developmentandthinkingskillsimprovement.

KEYWORDS: Go/GameofGo,ResourceManagement, 11CognitiveSkills Learned fromGo,

ThinkingSkill

บทน�า

การจดการหรอการบรหารจดการหมายถง

กระบวนการ กจกรรมหรอการศกษาเกยวกบการ

ปฏบตหนาทในอนทจะเชอมนไดวา กจกรรมตางๆ

ด�าเนนไปในแนวทางทจะบรรลผลส�าเรจตาม

วตถประสงคทก�าหนดไว โดยเฉพาะอยางยงหนาท

อนทจะสรางและรกษาไวซงสภาวะทจะเอออ�านวย

ตอการบรรลวตถประสงคดวยความพยายามรวมกน

ของกลมบคคล(วชยชยนาคสงห,2555)

“ทกษะการจดการ” จงมบทบาทส�าคญ

อยางยงในปจจบน เพราะประชากรสวนใหญตอง

ด�าเนนชวตประจ�าวนดวยความเรงรบ มสงทตองท�า

มากมายในเวลาจ�ากดตองรบมอกบปญหาและความ

กดดนในรปแบบตางๆเชนการเรยนการท�างานหรอ

การด�าเนนธรกจมการท�างานรวมกบคนหมมากและ

อยในสงคมทมการแขงขนสง ซงลวนเปนสาเหตของ

การไมมความสขแบบเลยงไมได (อารยาสงหสวสด,

2553)




การด�าเนนชวตแบบขางตน มโอกาสสงท

จะกอใหเกดความเครยด เพราะตองยดตดกบขอ

จ�ากดตางๆรสกวนวายไมสงบในจตใจจงควรมองหา

สมดลใหชวตซงสอดคลองกบ“วถแหงเซน”(นพพร

เทพสทธา,2556)กลาวคอวถแหงเซนเกดจากการ

ฝกฝนจตใหสงบ เปนกลาง ปลอยวางในทกๆ ขณะ

ของอรยาบถ ในการด�าเนนชวตประจ�าวนอยางเปน

ปกตจะกวาดทงความยดตดในสงตางๆทงหมดทงไป

หรอไมกชวยตอยอดใหเหนมมมองใหมทหลดออก

จากกรอบความคดเดมท�าใหเหนและเขาใจธรรมชาต

แทจรงของมนษย ททกคนมเหมอนกนไมวาจะเปน

ใครเชอชาตใดศาสนาใดวฒนธรรมใดเปนธรรมชาต

ทเหนอสมมตและบญญตใดๆ เดมวถแหงเซนม

รากเหงาเดมมาจากศาสนาพทธ ปรบตวเขากบ

วฒนธรรมจน 2 กระแสหลกไดแก ขงจอและ

เลาจอไดอยางกลมกลนเขาสญปนและหลอหลอมกบ

วฒนธรรมจนกลายเปนวถแหงเซนของญปนไปเหนได

จากวฒนธรรมหลายอยางทมวถแหงเซนสอดแทรกอย

เชนวถของซามไรการยงธน(ควโด)หมากลอม(โกะ)

พธชงชา(ชาโนะย)การจดดอกไม(อเคบานะ)การจด

สวนหน (คะเระซนซย) เปนตน และชาวญปนนเอง

ทท�าใหวถแหงเซน แพรหลายเปนทรจกไปทวโลก

จนทวโลกใชค�าวา“เซน”ตามญปน

ปจจบน หมากลอม (โกะ) เปนทยอมรบ

อยางแพรหลายมากขน ไมใชเพยงแคเกมทเลนเพอ

ผอนคลายในยามวาง Henkel (2011) ไดระบไววา

เราสามารถเรยนรการคดเชงกลยทธและการจดการ

จากโกะไดอกดวย Shotwell (2003) ยกตวอยาง

แนวคดจากหมากลอมบนกลยทธธรกจแบบญปนไว

วา ผบรหารจะเปรยบตลาดโดยรวมเสมอนกระดาน

หมากลอมกลยทธจากโกะเปนรากฐานแนวคด“การ

แบงสรรปนสวน” เชน บรษทจะมองหาจดลงทน

เฉพาะจดทมนคง แตไมเสยงลงทนอยางเสยเปลาใน

จดทคแขงมความเขมแขงและแนวคด“การแขงขน

ทางการตลาด” ตวอยางเชนตลาดรถยนตในญปน

นสสนถอสวนแบงการตลาดรอยละ30.00ในขณะท

อกรอยละ40.00 เปนของโตโยตาทงคอยไดโดยไม

ตอง “ฆาคแขง” และนสสนสามารถไปมองหาการ

เตบโตจากสวนอนในตลาดไดแทนเชนรถสปอรตรถ

มนแวนเปนตนในบทความจะกลาวถงหมากลอมใน

ดานประวตความเปนมากลยทธเบองตนและแนวคด

หมากลอมกบการบรหารจดการในล�าดบถดไป



“หมากลอม” เปนหมากกระดานชนด

หนง เกดขนครงแรกในประเทศจน ชอภาษาจนของ

หมากลอม คอ เหวยฉ (围棋, Weiqi) คนจนสมย

โบราณเรยกหมากลอมวา “อ” (弈, Yi) ถอเปน

หมากกระดานทเกาแกทสดในกลมหมากกระดาน

สมยโบราณทกชนด มประวตความเปนมายาวนาน

กวา 4,000 ป จากในบนทก “ซอเปน” กลาววา

จกรพรรดเหยา (尧, Yao Emperor, 2357-2255

BC) เปนผคดคนหมากลอมขนมา กลาววารชทายาท

ของจกรพรรดเหยานามวาตนจ (丹朱, Danzhu) ม

สตปญญาไมฉลาด จกรพรรดเหยาจงสรางหมากลอม

ขนมาเพอสอนรชทายาทตนจ (ธนพล เตยวฒนานนท,

2558) จากลกษณะของกระดานและรปแบบการเลน

ท�าใหเชอวาหมากลอมนาจะมทมาจาก “โตะทราย”

หรอ “กระบะทราย” ทใชวางแผนการรบในชวง

สงครามสมยโบราณ ตอมาไดแพรหลายไปยงประเทศ

ญปนและเกาหล ซงญปนจะเรยก “โกะ” และเกาหล

จะเรยกวา “บาดก” ปจจบนนยมเลนกนกวา 70

ประเทศทวโลก โดยใชชอสากลวา “Go Game”

หรอ “โกะ” เนองจากชาวญปนเดนทางคาขายทวโลก

จงท�าใหหมากลอมเปนทรจกอยางแพรหลาย ถงแม

ชอเรยกจะไมเหมอนกนแตวธการเลนจะเหมอนกน

ทวโลก

ภาพท 1 Song dynasty reproduction of a five dynasties painting by Zhou Wenju

ทมา: “A pictorial history of the game of go” (2009)



สมยกอนในประเทศจนญปน และเกาหล

เปนเกมทนยมเลนกนในหมผบรหารประเทศ แมทพ

นายกองตลอดจนปญญาชนชนสงโดยในประเทศจน

“โกะ”ถอเปนหนงในสศลปะขนสงอนไดแกดนตร

ภาพวาด การเขยนพกนจน และหมากลอม ชาวจน

โบราณเปรยบเทยบการเลนโกะไววา เสมอนการ

สนทนาดวยมอบางวาเหมอนฝนของปญญาชนบาง

กวาเปนหมากกระดานทมชวต(กอศกดไชยรศมศกด

และสรพลอนทรเทศ,2543)

“โกะ” มกตกาและจดประสงคของเกม

ทเรยบงาย ซงกคอการเดนหมากลอมพนทใหม

อาณาเขตมากกวาฝงตรงขาม เนองจากกระดานม

ความกวาง19x19เสนเกดเปนจดตด361จดจง

มบรเวณใหเลนมากกวาหมากกระดานชนดอน ซง

จ�านวนความนาจะเปนมากถง361!หรอผลลพธของ

361x360x359…x1แมกตกาของเกมจะมการ

จบหมากกนเมอมการชวงชงพนทแตดวยความนาจะ

เปนทมากมายเหลอคณานบสงผลใหรปแบบการเลนม

มากตามมาเชนกนผเลนจะพบวาหวใจส�าคญคอการ

เลนเพอจบจองพนทใหมมากกวาฝงตรงขามเนนการ

เลนเพอสรางความมนคงแขงแรงใหกบตนเองหาใช

การจองท�าลายลางคตอสดงภาพท2และ3

ภาพท 2 Japanese-Americaninterneesplaying

GoattheinternmentcampinHeart

Mountain,Wyoming,UnitedStates,

1943

ทมา: UnitedStatesNationalArchives(2010)

ภาพท 3 ภาพแสดงการลอมพนทในหมากลอมโดย

ใชเสนสเทาลากทบบนเมดหมาก

ทมา: ผเขยนจดท�าดวยโปรแกรมMultiGo



ภาพท 5 อลฟาโกะแขงกบอเซดอล(คนขวา)

ทมา: O’Sullivan(2017)

ภาพท 4 ภาพตวอยางเลนของหมากด�าทเนนการ

ลอมพนทและหมากขาวทเนนการจบกน

ทมา: ผเขยนจดท�าดวยโปรแกรมMultiGo

บอยครงผเลนทคดจะไลจบกนคตอสกพาย

แพใหกบผเลนทไมไดเดนเพอจบกนสกตาเดยว แต

กลบใชการวางเสรมความแขงแรงใหกบกลมหมาก

และโครงสรางพนท มความยดหย นระหวางการ

จบจองพนทและรกษาจดออน เลอกใชทรพยากร

ในการเดนหมากเทาทจ�าเปนใหเกดประสทธภาพ

สงสดและเดนโจมตกลมหมากทออนแอเพอคาก�าไร

ดงภาพท4

ดวยแนวคดอนเรยบงายแตลมลกน “โกะ”

จงเปนเกมททาทายและไดรบความสนใจอยางตอ

เนองโดยเฉพาะในกลมผน�านกคดนกบรหารแตอาจ

จะไมไดเปนกระแสอยางหวอหวานก




ในป พ.ศ. 2560มการตนตวท�าให “โกะ”

กลบมาเปนทรจกอยางแพรหลายทวโลกดวยกระแส

ของ “อลฟาโกะ” (AlphaGo) ดงภาพท 5 ซง

เปน A.I. (Artificial Intelligence) หรอ ปญญา

ประดษฐ สรางและพฒนาโดยทมวจยของบรษท

DeepMind ทพลกความคาดหมายของคนเลน

หมากลอมทวโลกดวยการเลนหมากลอมชนะแชมป

โลก 18 สมยชาวเกาหลนามวา อ เซดอล (Lee

Sedol) ในการแขงขนอยางเปนทางการไปได 4 :

1 เกม โดยใชงบวจยรวมไปกวา 300 ลานเหรยญ

สหรฐฯ คดเปนเงนไทยประมาณ 1,000 ลานบาท

(นพนธ ภกด, 2560) ทงนจดประสงคหลกของงาน

วจยไมใชการสรางสดยอดโปรแกรมหมากลอม หาก

แตเปนการสรางมาเพอใชวเคราะหขอมลทซบซอน

ตางๆเชนใชในทางการแพทยและสรางววฒนาการ

ในธรกจอนๆ เพยงแตใช ผลสมฤทธทางหมาก

ลอมเปนตวชวดความสามารถในการประมวลผล

ซงสอดคลองกบกระแสในปจจบนไมวาจะเปนการ

จดการขอมลขนาดใหญ (BigData)หรอ แนวคดท

จะใชA.I.เขามาแทนแรงงานบางสวนจนถงมบทบาท

ส�าคญในวงจรธรกจ

หมากลอม (โกะ) ถกน�ามาเผยแพรใน

ประเทศไทยเปนครงแรกโดยนายกสมาคมกฬาหมาก

ลอมแหงประเทศไทยซงเปนทรจกดวาเปนนกบรหาร

ระดบแนวหนาของประเทศไทยความส�าเรจทโดดเดน

คอการสรางความส�าเรจใหธรกจแฟรนไชสรานสะดวก

ซอโดยน�าแนวคดและกลยทธจากหมากลอมมาใชใน

การบรหาร(ประกายดาวแบงสนเทยะ,2561)

การเผยแพรหมากลอมแกเยาวชนวยท�างาน

และประชาชนทวไปในไทยมการท�าอยางจรงจงมา

นานกวา30ปโดยเรมจากสถานศกษาและทท�างาน

เพราะเลงเหนถงคณประโยชนทไดจากการเลนหมาก

ลอม อยากใหผเลนไดศกษาแนวคดในการวางแผน

การคดเชงกลยทธฝกการมองการณไกลยกระดบสต

ปญญาพฒนาจรรยาฝกควบคมสตรจกยอมรบและ

แกไขความผดพลาดของตนเอง สมดงค�าวา “เรยน

โกะ เกงงาน รจดการชวต” (กอศกด ไชยรศมศกด

และสรพลอนทรเทศ,2543)

จากบทสมภาษณกอศกดไชยรศมศกดใน

หวขอ“กลยทธการบรหารงานในชวงเศรษฐกจขาลง”

(เคนนาบ,2553)ไดใหมมมองเกยวกบกลยทธหมาก

ลอมไววาม2หลกการไดแก

(1) โครงสรางหมากลอมมเมดด�าและเมด

ขาว โบราณสงครามใชคนเยอะ 1 เมด คอกองรอย

เมดสเดยวกนอยดวยกนหลายสบเมดเกดพลงถาอย

ดวยกนวางต�าแหนงไมดถงมคนมากกไมมพลงและ

ไมมประโยชนดวย ดงนนกลมหมากคอการวางแลว

สรางพลง เทยบกบหลกบรหารคอ บรษทมคนเปน

พนมคนมากยอมท�าใหบรษทมพลงหลกนท�าใหเรา

ตองคอยศกษาตวเองตลอดเวลาวาเรามทมงานทเกด

พลงหรอไม

(2) หลกการอยรวมกบสงคมภายนอกซงแม

มการแขงขนแตไมใชการท�าลายคนอนเพอปลนถาคด

ท�าลายเขาตวเองจะแยไปเอง หรอการทมทรพยากร

เพอการท�าลายคนอน ตอใหท�าไดตนเองกสญเสย

ทรพยากรดวย ดงนนในเชงหมากลอมจงแขงกน

สรางไมใชการแขงท�าลายการสรางคอเสรมใหตนเอง

แขงแกรงกวาเมอวาน ไมกลวการแขงขน พฒนา

ตนเองทกกาวการบรหารตอภายนอกจงตองใชความ

ปรองดองไมเอาเปรยบผอนท�าใหเกดมตรภาพการ

ท�างานรวมกนเปดใจกนและไมเคยรงแกคนทออนแอ

กวาเพราะถาไดประโยชนโดยการท�ารายผอนตนเอง

จะไดรบโทษและสญเสยโอกาสในการสรางสรรค

ตวเอง



ภาพท 6 ภาพแสดงการเชอมโยงเกยวกบทกษะทางปญญา11ประการจากหมากลอมโดยยอ

ในบทความนผ เขยนจะยก “ทกษะทาง

ปญญา 11 ประการของหมากลอม” ทเผยแพรโดย

สมาคมกฬาหมากลอมแหงประเทศไทย (2558) มา

วเคราะหในเชงหมากลอมและเชอมโยงถงหลกการ

บรหารจดการรวมถงการใชชวตโดยทกษะทางปญญา

ทกลาวถงเปนแนวคดทนายกสมาคมกฬาหมากลอม

แหงประเทศไทยไดใหไววาการเลนหมากลอมเปน

ประจ�าจะชวยฝกนสย แนวคด ทศนคตจนกระทง

อาจถงสญชาตญาณ(ถาเลนจนถงขน)เกยวกบเรอง

ตางๆดงน

(1) การวางแผน การตดสนใจโดยใชหลก

เหตผลมใชอารมณ

โดยปกตผเลนหมากลอมจะมแนวการเลนท

ชนชอบของตวเอง มการเตรยมกลยทธและรปแบบ

การเดนหมากเพอชวงชงความไดเปรยบแนนอนวาค

ตอสยอมจะมองหาทางหมากเพอตอบโตบางครงรสก

สถานการณเสยเปรยบหรอไมถกใจกจ�าเปนตองหา

แนวทางแกไข เชนการแลกเปลยนหรอดงประโยชน

จากกลมหมากทตายหรอก�าลงถกโจมต บางครงเกม

ไดเปรยบจนอยากทจะโจมตตอไปกตองไมลมทจะ

มองขามจดออนของตนเอง ในการแขงขนทส�าคญ

ผเลนบางคนกจ�าเปนทตองเลนตางจากแนวทางเดม

ของตนเอง จากทชอบเลนการบกดดนกตองสขม

เลนเกบแตมเสรมความมนคงรอโอกาสทจะโจมตมา

ถง จากชอบเลนหมากแขงแรงคอยเปนคอยไปกตอง

พยายามทจะยดหยนเพอใหหมากพฒนาไดไวขนบาง

ครงกศกษาทางหมากคตอสและเตรยมกลยทธเพอให

คตอสเลนไดยากทสดซงลวนเปนการปฏบตเพอเนน

ผลลพธโดยอยเหนออารมณและความชอบ




เปรยบกบในชวตเมอคดจะท�าอะไรตองม

การวางแผนและกลยทธในการรบมอกบสถานการณ

รปแบบตางๆ ถงแมสถานการณจะไมเปนใจหรอไม

เปนไปตามทคาดไวกตองยดมนกบการตดสนใจดวย

เหตผลเพอผลลพธทดทสดและอยเหนออารมณเสมอ

(2) ความส�าเรจจะเกดไดจากการผสมผสาน

ระหวางนโยบาย กลยทธ และยทธวธ ทดพรอม

การเลนหมากลอมในแตละเกมจะตอง

ประกอบไปดวยนโยบาย เชนเนนการเกบแตม เนน

การสรางความแขงแรงของกลมหมาก เนนการตอส

เดนหมากใหซบซอนวนวาย เนนการเดนแบบคอย

เปนคอยไปและชงโอกาสชวงทายเกมเมอด�าเนนเกม

มาสกพกและวเคราะหการเดนหมากของคตอสแลวก

ตองวางกลยทธใหมและเลอกยทธวธทเหมาะสมตาม

สถานการณทเปลยนไป ทงนหมากลอมจะชวยปลก

ฝงทศนคตทดใหแกผเลนวาชยชนะจะไดมาจากการ

วางแผนการควบคมสถานการณและการแกปญหาท

ดประคองเกมจนถงจดสนสดคดค�านวณวาคตอสจะ

ไมเพลยงพล�างายๆและเดนหมากตอบโตอยางดทสด

ซงเปนแนวคดทส�าคญตอการด�าเนนชวต

เพราะในสงคมปจจบนคนสวนใหญมกจะขาดการ

วางแผนและเตรยมตวอยางรอบคอบ เมอสงทท�าลม

เหลวกลบคอยแตจะโทษโชคชะตาวาโชคไมดบาง

ยากเกนไปยงไงกไมส�าเรจอยแลวบางโดยไมทบทวน

ในสงทผานมาวาตนเองบกพรองตรงสวนใดหรอไดทง

โอกาสไปหรอไม

(3) การปรบกลยทธ ตามสถานการณท

เปลยนแปลงไป ยอมรบความจรง และพรอมทจะ

ปรบปรง บทบาทตามสถานภาพใหม

การเลนหมากลอมเปนประจ�าจะชวยใหผ

เลนเขาใจในธรรมชาตของการเปลยนแปลง เพราะ

ถงแมจะศกษาขอมลคตอส วางกลยทธและเตรยม

แบบแผนการเลนมาอยางดแลว ยอมไมมค ตอส

คนใดทจะยอมเดนตามเกมทถกวางไวและตองหา

ทางตอบโตเพอใหเราพบกบสถานการณทล�าบาก

ทสดเสมอ เมอประสบปญหาจนเสยเปรยบอาจถง

ขนพายแพซ�าๆ กจะไดฝกประคองใหสตอยเหนอ

อารมณ ยอมรบในขอผดพลาดของตนเองเพอน�าไป

หาแนวทางแกไขและฝกฝนในสวนทยงดอยอย

ทกษะขอนจะชวยใหเผชญกบปญหาไดดขน

หลายครงเมอเราประสบความยากล�าบากคงหนไมพน

ทจะรสกเหนดเหนอยทอแท แตสงส�าคญคอทศนคต

ทไมยอมแพตอปญหา วเคราะหสถานการณอยาง

ละเอยดและพยายามรบมอกบปญหาอยางดทสด

(4) ผทไมพฒนายอมลาหลงและลมสลาย

ไปในทสด คอเราควรใชทรพยากรทงหลายไปในการ

พฒนาเสรมสรางความแขงแรงมนคงของเรา จะท�าให

เราทงหางคตอสไปไดเอง ไมควรใชทรพยากรทงหลาย

ไปในการท�าลายลางฝายตรงขาม เพราะ “ก�าลง” ท

มงใชในการท�าลายลาง มกมปฏกรยายอนกลบรนแรง

แนวคดในการเลนหมากลอมทดคอการ

กระจายก�าลงเพอชวงชงต�าแหนงส�าคญของกระดาน

เนนเดนหมากเพอขยายโครงสรางและเสรมสราง

ความแขงแรงของกลมหมากคอสรางความไดเปรยบ

จากการทท�าใหตนเองมคะแนนทมากกวามใชท�าให

ฝงตรงขามเหลอคะแนนนอยกวา ไมเนนการโจมต

เพอท�าลายลางแตโจมตเพอคาก�าไรเมอมความพรอม

หรอคตอสเปดชองโหวจากกลมหมากทออนแอหาก

คดเขาขางตวเองบมบามเดนไลจบกนอยางไรเหตผล

กมกจะโดนสวนกลบจากความออนแอของกลมหมาก

ทตนสรางไว ถาจะมองในแงของผเลนทชอบแขงขน

ชงชยในวนนเราอาจจะเกงทสดเหนอใครๆหากขาด

การฝกซอมไมพฒนาตวเองหาความรเพมเตมไมนาน

กจะมผเลนใหมอกมากมายทเกงขนจนทดเทยมและ

แซงหนาเราไป



เปรยบเสมอนการด�าเนนธรกจใหยงยน

พรยาภรณอนทองและศภกรเอกชยไพบลย(2559)

กลาววา ธรกจทยงยนตองรจกการปรบตว พฒนา

สรางมาตรฐานและวางขนตอนในการพฒนาอยาง

ตอเนอง โดยจะขอยกตวอยางแนวคดการพฒนาจด

แขงขององคกรดวย CSR ซงหลายองคกรน�าไปเปน

ปรชญาการด�าเนนธรกจ จากแนวคดเดมวาเปนสงท

“ควรท�า”จงกลายเปนสงท“ตองท�า”ดงเชนตอไปน

ตองท�า เพอใหธรกจอยรอด : ผผลตตอง

พจารณาเรองความรบผดชอบตอผลกระทบทเกด

จากกระบวนการทางธรกจ ตงแตการสรรหาวตถดบ

จนถงการก�าจดและจดเกบอยางมประสทธภาพขณะ

เดยวกนผบรโภค ตองค�านงถงผลกระทบตอสขภาพ

และสงแวดลอมนอกเหนอจากปจจยดานราคาและ

คณภาพ

ตองท�าเพอสรางโอกาสใหธรกจ:แนวโนม

พฤตกรรมของผบรโภคทวโลกเรมสนใจสนคาและ

บรการสเขยว (Green Consumption) มากขนจง

เปนโอกาสใหธรกจสรางฐานลกคารายใหมไดกวาง

ขน ตองท�าเพอลดความเสยง ปองกนความเสยงท

เกดจากความขดแยงหรอปญหากบชมชนลกคาและ

ผเกยวของซงน�าไปสการสญเสยความนาเชอถอรายได

และการถกตอตานจากสงคม

(5) การแบงสรรปนสวน : ไดอยางกตองเสย

อยาง ไมมทางไดทงหมด เมอไดมากตองเสย เมอเสย

ไปแลวคอยหาทางไดกลบมา

หมากลอมเปนเกมทเรมจากกระดานทวาง

เปลา ใหหมากด�าและหมากขาวผลดกนลงหมาก

เพมตาละ 1 เมด หมากทกเมดมคณคาเทากน เมอ

ลงแลวหมากนนจะเปลยนทไมได โดยมเปาหมายคอ

ยดครองใหมพนทมากกวาฝายตรงขาม เปรยบกบ

ทรพยากรธรรมชาตนนมจ�ากด ผ เลนตองบรหาร

ทรพยากรของตนเองทมจ�ากดเพราะท�าไดเพยงแค

ผลดกนลงหมากเพมแนวทางการเลนจงเรมจากการ

ผลดกนยดจดใหญ แขงกนขยายโครงสราง เปนไป

ไมไดทจะครอบครองไดทกสงโดยทคตอสไมไดอะไร

เลย ทกตาทเดนหมากตองตดสนใจเลอกวาจะเอา

อะไรคมคากบโอกาสทอกฝายจะไดไปหรอไมในหม

ผเลนระดบสงเมอกลมหมากมการตอสกนมกเปนไป

ไดยากทจะจบกนไดโดยไมเสยอะไรเลยเพราะอกฝาย

จะไมยอมสญเสยโดยไมไดอะไรกลบมา สวนใหญจง

เปนไปทางแลกเปลยนหรอทงกลมหมากไวไมใหตาย

สนทเพอรอโอกาสทจะใชประโยชนในอนาคต

แนวคดนจะชวยเสรมสรางทศนคตใหคด

อยางเปนกลาง ไมคดทจะเอาแตไดโดยไมแบงปน

เขาใจหลกสมดลซงจะท�าใหใชชวตรวมกนในสงคม

ไดอยางสงบสข อกทงยงสามารถชวยใหมทศนคตท

ถกตองในการด�าเนนธรกจเชนการเปนเจาตลาดคอ

การครอบครองสวนแบงการตลาดสงทสดซงไมใชการ

ครอบครองทงหมดจงควรมงเนนการยกระดบองคกร

ศกษาคแขงเพอน�ามาพฒนาจดแขงและเสรมจดดอย

โดยไมใชในการท�าลายผอน

(6) การจดล�าดบความส�าคญของงานตางๆ

โดยเฉพาะงานดวนตองท�ากอนงานใหญเสมอ

ระหวางทเกมด�าเนนไปผเลนจะมทางเลอก

ในการเดนหมากหลายทางใหตดสนใจตลอดเวลาเชน

การขยายพนท ลดทอนพนทคตอส เสรมความแขง

แรงใหกลมหมากโจมตกลมหมากฝายตรงขามฯลฯ

โดยจะเรมพจารณาจากการหามลคาของการเดนตาม

จดตางๆน�ามาประกอบกบสภาษตหมากลอม“งาน

ดวนมากอนงานใหญ/PlayUrgentPointsbefore

BigPoints”ซงจะใหค�าจ�ากดความไววา“งานดวน/

Urgent Point” หมายถง หมากตาทไมรบมอไมได

มฉะนนจะเกดความเสยหายใหญหลวงและ“งานใหญ/




Big Point” หมายถง หมากตาทเดนแลวอาจจะ

ท�าคะแนนไดเยอะแตถาไมไดกไมไดเสยหายอะไร

ดงนนหากตวเลอกมมลคาใกลเคยงกนผเลนหมาก

ลอมจะใหความส�าคญกบงานดวนมากกวางานใหญ

เสมอ

ในชวตประจ�าวนและการท�างานจะมหลาย

อยางรอใหท�าเราควรเลอกท�าตามล�าดบความส�าคญ

จากมากไปนอย ถงแมจะมสงทอยากท�ามากกตอง

หกหามใจและท�าสงทเรงดวนหรอส�าคญใหเรยบรอย

กอนเสมอ

(7) การจดดลยภาพระหวางเรองราวตางๆ

ทเราตองเกยวของในชวต เสมอนการดแลสนามรบ

“อยาชนะสนามรบ แตแพสงคราม”

หมากลอมเปรยบเสมอน “สงคราม” ทม

หลายสนามรบ สงครามจงมความซบซอน ยงใหญ

และยากกวาเพราะตองดแลหลายสนามรบพรอมกน

บนกระดานเดยวสอนใหเราอยกบทรพยากรทมจ�ากด

แตความตองการมไมจ�ากด

การเลนหมากลอมจงเปรยบกบการไดเรยน

รชวตหลายๆสนามรบเราตองเรยนรการดแลตวเอง

ถาดแลไมดบางคนทมเทท�างานไดประโยชนมากมาย

แตลมครอบครว ลมสขภาพ สดทายคอเขาท�าดใน

สนามหนงแตอกสนามหนงท�าไดไมดตนทนของการ

ท�าดในสนามหนงอาจกลายเปนผลเสยของอกสนาม

หนง เรองราวตางๆ ในชวตเราจงเปรยบเทยบไดกบ

สงคราม

(8) ศกษา “ก�าลง” ทเกดจากการรวมตว

เปนกลมของหมากบนกระดาน การเปรยบเทยบก�าลง

สะสมก�าลง การปองกนการเสอมสลายของก�าลงและ

สดทายคอการใช “ก�าลง” อยางมธรรมะเพอการ

สรางสรรค

ผเลนหมากลอมจะใหความส�าคญกบความ

แขงแรงของกลมหมาก เมอกลมหมากของตนเอง

ออนแอกควรเสรมใหแขงแรง แมการเดนหมากตา

นนจะไมไดแตมอะไรแตจะเกดประโยชนในอนาคต

เพราะหากกลมหมากรวมตวกนหนาแนนถงจะยงไม

รอดสนทกเปนการยากทจะถกโจมต

ปจจบนเปนยคสมยทองคกรตางๆพยายาม

รวมตวเปนพนธมตรสรางเปนเครอขายเพอชวยเหลอ

กนและสรางอ�านาจในการตอรองโดยไมเอาเปรยบ

ผอน

(9) การรจกประมาณและเคารพผอน ใน

ฐานะทตางกมโอกาสเทาเทยมกน

ธรรมเนยมปฏบตทผ เลนหมากลอมยดถอ

คอผเลนทฝมอออนกวาจะเลนหมากด�าฝมอสงกวา

เลนหมากขาว หากสองฝายมฝมอทดเทยมกนคนท

อายออนกวาจะขอเลนหมากด�าเพอเปนการใหเกยรต

คตอส, โคงท�าความเคารพพรอมกลาวขอค�าแนะน�า

กอนเรมเกม หมากด�าทไดเรมเดนกอนจะนยมเดน

หมากตาแรกไปทมมขวาบนเพอเปรยบเสมอนการ

โคงใหอกครง, เมอจบเกมตางกจะท�าการนบคะแนน

ใหคตอส หลงจากรผลแลวจะชวยกนเกบหมากสตว

เองเกบลงในโถใสหมากและโคงใหกนอกครง และ

พบเหนไดเปนประจ�าทจะมการเรยงหมากกระดาน

นนใหมเพอขอค�าแนะน�าจากอกฝายหนง ทงหมดน

ลวนแสดงถงความนอบนอมและเคารพตอผอนโดยให

ความส�าคญกบความอาวโสและระดบฝมอไมเกยวกบ

ชาตก�าเนดหรอฐานะทางสงคม

หากทกคนในสงคมเคารพและใหเกยรตกน

พงระลกเสมอวาทกคนมความเทาเทยมถงแมตนจะ

มบางสงทเหนอกวาและไมลมวาผอนกมขอดเชนกน

ยอมอยดวยกนไดอยางมความสข



(10)เมอผเลนทงสองฝายมฝมอทดเทยมกน

คนแพกคอคนทท�าผดมากกวา จงฝกใหมความสขม

รอบคอบ ควบคมตวเองใหท�าผดนอยทสด รจกอดทน

อดกลน โดยพยายามประคองตวเองเมอเพลยงพล�า

และแมวาจะเลนแพกใหประโยชนในดานการเตอน

สตใหส�ารวจตวเองวา เราไดท�าอะไรผดไปบาง จด

บกพรองของเราอยทไหน?

ผเลนหมากลอมเปนประจ�าจะไดขดเกลา

ทศนคตใหไปในทางทถกตอง คอการไมประมาท ม

ความถอมตนและเคารพในผอนเพราะการทมระดบ

ฝมอสงกวาไมไดรบประกนผลการแขงขนวาจะชนะ

เสมอไป จะระลกเสมอวาผทแพคอคนทผดพลาด

มากกวา สวนผชนะกไมใชคนทท�าถกเสมอไปแต

สามารถประคองสต พยายามแกไขสถานการณเมอ

เสยเปรยบอดทนรอโอกาสจนชวงชงความไดเปรยบ

กลบคนมาได แตผลชนะไมไดส�าคญเทาการร จก

ตวเองเรยนรในขอผดพลาดและน�าไปแกไข

สงคมในปจจบนมการแขงขนสง ตองรบมอ

กบความกดดนจากการเปรยบเทยบตลอดเวลา จง

ควรท�าอะไรอยางรอบคอบ มความมนใจในตนเอง

แตไมลมทจะนอบนอม ยอมรบเมอท�าผดพลาดหรอ

ไดรบค�าแนะน�าเพอน�าไปแกไข ซงหากมองในเชง

ธรกจจะสอดคลองกบกลยทธการสรางความแตกตาง

(DiffertiationStrategy)การสรางความแตกตางHill

andJones(2012,อางถงในกนยารตนหลายแหง,

2556) กลาววา การก�าหนดรปแบบการด�าเนนงาน

ขององคกรเพอท�าใหผลตภณฑและบรการมความ

พเศษในความร สกของลกคา สรางความประทบ

ใจใหเหนอกวาคแขงขนในขอบเขตการแขงขนทม

เปาหมายกวาง

(11)ชวยใหเขาใจเรองความเปลยนแปลง

อนเปนสจธรรมของธรรมชาตของสงทงหลาย ตาม

เหตปจจยไมยดตด ชวยยกระดบภมจตใหเขาถงความ

วาง ความสงบ อนเปนคณภาพจตขนสงสด

หมากลอมเปนเกมกระดานทมขนาดใหญถง

19x19เสนมขนาดเทากระดานหมากรกตอกน4

กระดานมกตกาทเรยบงายคอเรมจากความวางเปลา

ผลดกนวางเพมลงไปตาละ1เมดเพอสรางใหมพนท

มากกวาคตอส จงกอใหเกดความเปนไปไดมากมาย

อยางไมรจบในสถานการณเดยวกนแมผเลนจะมฝมอ

ทดเทยมกนกอาจจะมแนวทางการเลนไมเหมอนกน

แมจะคาดการณและวางแผนลวงหนาไว แตกไมควร

ทจะยดตด มความเขาใจในการเปลยนแปลงอนเปน

หลกปรชญาของ“ความวางเปลา”ซงมความหมาย

ไปในทางเดยวกบการละการยดตดวตถ วณวรชา

พนจโรคากรและวระชาตนมอนงค(2560)กลาว

วา การละการยดตดโดยการพจารณาความเปน

อนจจลกษณะ ในการทจะใหเกดการละการยดตด

วตถอกประการหนง คอ การสอนใหผคนในสงคม

มองเหนความไมเทยงของปจจย4หรอวตถนนวามน

ไมใชสงทเทยงแทแนนอนเพราะตามหลกไตรลกษณ

ของพระพทธศาสนานนจะพบวาสรรพสงลวนตกอย

ในกฎสามญลกษณะคอไมเทยงเปนทกขและเปน

อนตตาเมอพจารณาใหเหนสภาพความจรงของวตถ

เมอพจารณาเหนดงนนกยอมจะสามารถละความ

ยดตดในวตถได

นอกจากทกษะทางปญญาทไดรบจากหมาก

ลอมแลว ผเขยนอยากจะน�าเสนอมมมองเกยวกบ

“หมากลอมกบความฉลาดดานตางๆ”หรอทรจกกน

ในชอ 7Qหรอ7Quotient (คร_อนศกด, 2558)

ไดแก

1. IQ (Intelligence Quotient) ความ

ฉลาดทางสตปญญา เปนความสามารถในการคด

วเคราะหการค�านวณและการใชเหตผล:เปนความ




ฉลาดทจะไดรบการพฒนาจากการเลนหมากลอม

โดยตรงเพราะผเลนจะตองวางแผนการเลนประเมน

สถานการณ คดค�านวณการเดนตอบรบในรปแบบ

ตางๆซงเปนการคดเชงตรรกะเพอบรรลเปาหมาย

2. EQ(EmotionalQuotient)ความฉลาด

ทางอารมณ เปนความสามารถในการรบร เขาใจ

อารมณตนเองและผ อน สามารถควบคมอารมณ

และยบยงชงใจตนเองและแสดงออกอยางเหมาะสม

รจกเอาใจเขามาใสใจเรา รจกรอคอย รจกกฎเกณฑ

ระเบยบวนย มจตใจราเรงแจมใส และ มองโลกใน

แงด:การเลนหมากลอมเปนประจ�าจะชวยฝกสมาธ

ใหสามารถจดจอกบสงทท�า ผเลนจะตองรบมอกบ

ตวแปรทางอารมณในรปแบบตางๆเชนตนเตนดใจ

ผดหวงไมพอใจหงดหงดกงวลและตวแปรเหลาน

จะชวยใหผเลนไดฝกควบคมใหสตอยเหนออารมณ

และปลอยวางไดดขน

3. CQ(CreativityQuotient)ความฉลาด

ในการรเรมสรางสรรค มความคด จนตนาการหรอ

แนวคดใหมๆ ในรปแบบตางๆ :หมากลอมไมมสตร

หรอรปแบบการเลนทตายตว จงฝกใหผเลนตองคด

อยางสรางสรรคทงเชงนโยบายและเชงกลยทธ

4. MQ(MoralQuotient)ความฉลาดทาง

ศลธรรมจรยธรรมคอมความประพฤตดรจกผดชอบ

มความซอสตยรบผดชอบมจรยธรรมเปนแนวคดท

มงตอบค�าถามวาการทเรามคนทIQดEQสงแตถา

มระดบจรยธรรมต�ากอาจใชความฉลาดไปในทางท

ไมถกตองกเปนไดMQจงเนนเรองการปลกฝงความ

ดงามซงตรงกบหลกศาสนาหลายศาสนาทสอนใหคน

เปนคนด:มตวอยางทชดเจนจากการเลนหมากลอม

ทงในกระดานและธรรมเนยมปฏบตนอกกระดานเชน

การเดนหมากไลโจมตโดยไมสมเหตสมผล สดทาย

กลมหมากตวเองจะทงไวซงจดออนมากมายพรอม

ใหฝายตรงขามกลบมาลงโทษไดเสมอ การเนนใช

ทรพยากรไปในเชงเสรมความแขงแรงใหตวเองโจมต

ค ตอสเมอเปดจดออน หรออยางการนบคะแนน

ตอนจบเกม ผเลนจะตองท�าการนบคะแนนใหคตอส

ซงเปนขนตอนทแสดงถงความซอสตยพนฐานของ

ผเลนไดด

5. PQ(PlayQuotient)ความฉลาดทเกด

จากการเลน เกดจากความเชอทวาการเลนพฒนา

ความสามารถของเดกไดหลายดานทงพฒนาการดาน

รางกายความเฉลยวฉลาดความคดสรางสรรคอารมณ

และสงคม : เมอผเลนเขาใจถงวธการ มเปาหมาย

หรอพบความทาทายใหมจากการเลนโกะจะเลนอยาง

ตอเนองสม�าเสมอ แมจดประสงคหลกจะเปนเพยง

เพอความเพลดเพลน แตจะไดซมซบประสบการณ

มากมายในรปแบบตางๆทเปลยนไปในแตละกระดาน

การเรยนรจะเกดขนจนเปลยนเปนพฒนาการในดาน

ตางๆทงเรองสมาธการประเมนสถานการณและการ

คดดวยหลกของเหตและผลไดอยางคลองแคลวการ

ใชจนตนาการและการค�านวณทใชในการอานทาง

หมากและคดหาตาเดนทเหมาะสมกบจดประสงคจะ

ชวยใหบรหารสมองไดอยางทวถงทกสวน

6. AQ(AdversityQuotient)ความฉลาด

ในการแกไขปญหา คอมความยดหยนสามารถปรบ

ตวในการเผชญปญหาไดด และพยายามเอาชนะ

อปสรรคความยากล�าบากดวยตวเอง ไมยอทองายๆ

มองปญหาเปนเรองทาทาย ไมใชเรองทตองจ�านน :

การเลนหมากลอมหนงกระดานจะมเหตการณเกด

ขนหลายอยาง ผเลนจะตองเจอปญหาหลากหลาย

รปแบบถาแกสถานการณไดดกจะเกดความภาคภมใจ

กบความส�าเรจ หากท�าผดพลาดกจะไดเรยนรในขอ

ผดพลาด การเลนหมากลอมเปนประจ�าจะชวยให

ไดพบเจอปญหาบอยๆ และชวยฝกฝนการควบคม



อารมณไมใหออนไหวจนอย เหนอหลกเหตผลได

ถงผลจากการท�าผดพลาดเปรยบเสมอนการได

เรยนรธรรมชาตของชวตและด�าเนนชวตดวยความ

ระมดระวง

7. SQ(SocialQuotient)ความฉลาดทาง

สงคมทจะใชชวตอยรวมกบผอนไมคดวาตนเองเหนอ

กวาใครมใจเปดกวางยอมรบฟงความคดเหนของผอน

ไมเบยดเบยนผอน:การเลนหมากลอมจะชวยในการ

เรยนรเรองการใชชวตในสงคมดงทกลาวไวในทกษะ

ทางปญญาจากหมากลอมขอท9

การตดสนใจวางเมดหมากลงบนกระดาน

ในแตละตา จะสะทอนความคดของผ เลนวาเปน

อยางไรและการเลนทดนนจะตองอาศยหลกของการ

ใชเหตผลมากกวาอารมณรจกประมาณตนรวมไปถง

ตองมความอดทนอดกลน ทงนเพราะการเลนแตละ

กระดานนนผเลนทงสองฝายตางกมโอกาสเทาๆกนทง

ทรพยากรและสตปญญาดงนนในการเลนหมากลอม

ผ แพจงเป น “ผ ทผดพลาดมากกวา” ก อศกด

ไชยรศมศกดและสรพลอนทรเทศ(2543)

ปจจบน“โกะ”ไดรบการยอมรบในวงกวาง

มากขน สงเกตไดจากการปรากฏในฉากละครและ

ภาพยนตรตางๆไมวาจะเอเชยหรอตะวนตกโดยมทง

เรองทเกยวกบโกะเปนหลก และเทาความเพยงบาง

สวนโดยสอถงคนทเลนโกะจะเปนคนทมความชาญ

ฉลาดมไหวพรบเปนนกวางแผนโดยจะยกตวอยาง

เรองทนาจะเปนทรจกดมาเพยงบางสวนดงน(British

GoAssociation,2019)

(1) ฮคารเซยนโกะ(HikarunoGo):หนงสอ

การตนและแอนเมชนทสรางกระแสใหเยาวชนทวโลก

สนใจโกะAlphaGo : สารคดเกยวกบโครงการวจย

ทสราง AI (ปญญาประดษฐ) ชอวาอลฟาโกะ และ

สามารถเลนโกะเอาชนะแชมปโลกชาวเกาหลได

(2) AlphaGo : สารคดเกยวกบโครงการ

วจยทสรางAI(ปญญาประดษฐ)ชอวาอลฟาโกะและ

สามารถเลนโกะเอาชนะแชมปโลกชาวเกาหลได

(3) ABeautifulMind:ภาพยนตรชวประวต

ของนกคณตศาสตร“จอหนแนช”มฉากเลนโกะใน

มหาวทยาลย

(4) CriminalMinds:ในตอนแรกของซซน

1นกสบวเคราะหอาชญากรจากกระดานโกะ

(5) Misaeng : ละครเกาหลยอดเยยมแหง

ปค.ศ.2014ตวเอกคอพนกงานออฟฟศทใชแนวคด

จากโกะมาใชในการท�างานซงมการแขงขนสงใน

บรษทใหญTheGoMaster:ภาพยนตรชวประวต

ของปรมาจารยหมากลอม“อชงหยวน”

(6) TheDivineMove:ภาพยนตรเกาหล

ตวเอกคอนกเลนโกะมออาชพทตองพวพนกบวงการ

พนน

(7) 8 เทพอสรมงกรฟา : ละครจนก�าลง

ภายในมการกลาวถงโกะหลายครง

(8) หงสาประกาศต : ละครจนเกยวกบ

องคชายทน�ากลยทธจากโกะมาบรหารบานเมอง

บทสรป

ความส�าคญของโกะมใชเปนเพยงศลปะใน

การเลนเกมกฬาทสนกตนเตนและทาทายแตยงม

แนวคดและปรชญาทเกดจากทกษะและความช�านาญ

ของผเลน เชนการวางแผนการบรหารทรพยากรท

มอยอยางจ�ากดใหเกดประสทธภาพและผลตอบแทน

คมคา การสรางกล มก�าลงบนพนฐานของการให

โอกาสและการแบงปน การสรางสมดลของเรอง

ราวตางๆ ใหสอดคลองกน และความคนเคยตอการ

เปลยนแปลงอยางไมมวนจบสน ประสบการณเหลา

นสามารถน�ามาประยกตใชกบงานดานการบรหาร




การปกครอง จนถงการด�าเนนชวตประจ�าวนอยาง

ชาญฉลาด(“ประโยชนทไดจากการเลนหมากลอม”,

2558)

เอกสารอางอง

กอศกด ไชยรศมศกด, และ สรพล อนทรเทศ.

(2543). กาวแรกสหมากลอม (พมพครงท

2).กรงเทพฯ:สขภาพใจ.

กนยารตน หลายแหง. (2556).กลยทธการปรบตว

เพอความอยรอดของรานคาปลกแบบดงเดม

ในเขตอ�าเภอเมอง จงหวดนครปฐม(วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต,มหาวทยาลยศลปากร).

คร_อนศกด. (2558). 7Quotient (7Q’s) มอะไร

บาง เกยวของกบการศกษาไทยอยางไร.

สบคนเมอ12มนาคม2562,จากhttps://

kruanisak.wordpress.com/2015/08/

28/7-quotient7qs-มอะไรบาง-เกยวขอ/

เคนนาบ. (2553). กลยทธการบรหารงานในชวง

เศรษฐกจขาลง.สบคนเมอ5มกราคม2562,

จากhttp://cmgo.maklom.com/modules/

AMS/article.php?storyid=10

ธนพลเตยวฒนานนท.(2558).ตนก�าเนดหมากลอม.

สบคนเมอ14ธนวาคม2561,จากhttps://

www.thaigo.org/ตนก�าเนดหมากลอม/

นพพรเทพสทธา. (2556,18ตลาคม).วถแหงเซน

วถแหงใจ.เนชนสดสปดาห,(1116),75.

นพนธภกด(2560).ชยชนะของอลฟาโกะท�าไมจง

ส�าคญนก.สบคนเมอ13กรกฎาคม2562,

จาก https://themomentum.co/hot-

moment-alpha-go/

ประกายดาวแบงสนเทยะ.(2561).มมคดธรกจยงยน

จาก...หมากลอม !!. กรงเทพธรกจ. สบคน

เมอ 13 กรกฎาคม 2562, จาก https://

www.bangkokbiznews.com/news/

detail/805006

ประโยชนทไดจากการเลนหมากลอม.(2558).สบคน

เมอ13กรกฎาคม2562,จากhttps://www.

happygenius.com/ประโยชนทไดจาก

การเล/

พรยาภรณ อนทอง, และ ศภกร เอกชยไพบลย.

(2559).Checklist พชตธรกจยงยน ฉบบ

SME.กรงเทพฯ:ศนยพฒนาความรบผดชอบ

ตอสงคมตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย.

วณวรชา พนจโรคากร, และ วระชาต นมอนงค.

(2560).การศกษาหลกค�าสอนในการละการ

ยดตดวตถนยมเชงพทธบรณาการ. วารสาร

บณฑตศกษาปรทรรศน, 13 (ฉบบพเศษ2),

238-249.

วชยชยนาคสงห.(2555).หลกการจดการ.สบคน

เมอ14ธนวาคม2561,จากhttps://www.

gotoknow.org/posts/345600

สมาคมกฬาหมากลอมแหงประเทศไทย. (2558).

ทกษะทางปญญา 11 ประการของหมาก

ลอม. สบคนเมอ 9 มกราคม 2562, จาก

https://www.thaigo.org/tag/ทกษะทาง

ปญญา-11-ประการ-ใน/

หสดนดร เอกสงหชย. (2549).หลกการเลนหมาก

ลอมเบองตนเบองตน เลม 1(พมพครงท2).

กรงเทพฯ:สขภาพใจ.

อารยาสงหสวสด.(2553).อยอยางเขมแขง-มความ

สขในสงคมของการแขงขน. สบคนเมอ

23 กนยายน 2562, จาก https://www.

thaihealth.or.th/Content/22571-

อยอยางเขมแขง-มความสขในสงคมของการ

แขงขน.html



A pictorial history of the game of go.

(2009). RetrievedOctober 11, 2019,

from http://www.babelstone.co.uk/

Blog/2009/04/pictorial-history-of-

game-of-go.html

BritishGoAssociation.(2019).Gofilmography-

televisiondramas.RetrievedFebruary

9,2019,fromhttps://www.britgo.org/

filmography/tv

Henkel, H. (2011). Can strategic thinking

be taught? Journal of Strategic

Leadership,3(1),1-6.

O’Sull ivan, C. (2017). AlphaGo, f i lm

review: It’s the benign rise of the

machines. Retrieved September 23,

2019, from https://www.standard.

co.uk/go/london/f i lm/alphago-

review-it-s-the-benign-rise-of-the-

machines-a3683371.html

Shotwell,P.(2003).GO! more than a game.

NorthClarendon:Turtle.

UnitedStatesNationalArchives.(2010).World

war II database. RetrievedOctober

11, 2019, fromhttps://ww2db.com/

image.php?image_id=14641


บทความวิชาการ -...

Documents