รายงานการวจย

เรอง

สและลวดลายเพอพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก

โดย

ผชวยศาสตราจารยจง บญประชา

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ปงบประมาณ 2555

รายงานการวจย เรอง

สและลวดลายเพอพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก

โดย

ผชวยศาสตราจารยจง บญประชา

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

ปงบประมาณ 2555

(2)

ชอโครงการวจย : สและลวดลายเพอพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก ชอผวจย : ผชวยศาสตราจารยจง บญประชา ปงบประมาณ : 2555 ..............................................................................................................................................

บทคดยอ

การศกษาสและลวดลายเพอพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกมวตถประสงค 1) เพอศกษาความสมพนธสและลวดลาย มาประยกตเขาสกระบวนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑชมชนของทระลกประเภทของช ารวย กรงเทพมหานคร 2) ทดลองการออกแบบผลตภณฑชมชนของทระลกประเภทของตกแตง เพอพฒนาใหเกดภาพลกษณรวมสมยของความเปนไทยและความเปนสากล จาก ความสมพนธของสและลวดลาย กลมตวอยาง ไดแก ประชาชน กรงเทพมหานคร 100 คน สอบถามใหไดมาซงขอมลทางการออกแบบในการน าสและลวดลาย มาประยกตเพอการพฒนาผลตภณฑ ชมชนประเภทของทระลก แลวท าการทดลองการออกแบบ ผลการวจยพบวาสใชโทนสไทย ซงมโทนสน าเงน โทนสแดง และโทนสเขยว สวนลายเปนการน าความคดทผสมผสานกนระหวาง ลายผาขาวมาและลายสาน

www.ssru.ac.th

(3)

Research Title : Colors and Patterns to Develop Souvenir Product of Communities Author : Asst. Prof. Jong Boonpracha Year : 2012 ..............................................................................................................................................

Abstract

The study of Colors and Patterns to Develop Souvenir Product of Communities has the following objectives. 1.)To study context, concept, principle and wisdom evidence through the relations of colors and patterns to develop products of communities. 2.)To develop contemporary images of Thai and international characteristic from the relations of colors and patterns by design experiment. The samplings of this research are 100 Bangkok residents who have been interviewed for their opinions to be applied as color and pattern design in products of community. The research reveals that the design experiment apply blue red and green as Thai colour scheme and loincloth and basket weave as patterns.

www.ssru.ac.th

กตตกรรมประกาศ

การวจยเรอง สและลวดลายเพอพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก ส าเรจลงไดดวยความชวยเหลอของบคคล คณะนตบคคล หนวยงานของรฐ ทรวมมอและใหขอมลอนเปนประโยชนตองานวจยในครงนเปนอยางยง ขาพเจาในฐานะผวจยขอกราบขอบพระคณและขอบคณทกทานทมสวนเกยวของชวยใหงานดงกลาวส าเรจลงดวยด

ผชวยศาสตราจารยจง บญประชา ผวจย 30 เมษายน 2555

www.ssru.ac.th

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ (1) บทคดยอภาษาไทย (2) บทคดยอภาษาองกฤษ (3) สารบญ (4) สารบญภาพ (6) สารบญตาราง (7) บทท 1 บทน า 1

ความส าคญและทมาของปญหาทท าการวจย 1 วตถประสงคของโครงการวจย 2 ขอบเขตของโครงการวจย 2 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2 ผลส าเรจและความคมคาของการวจยทคาดวาจะไดรบ 3 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 4

ทฤษฎทสมพนธกบเรองทวจย 4 สและการประยกตใช 12

การออกแบบลวดลาย 20 ความรเกยวกบพฤตกรรม 29 แนวคดเกยว กบการออกแบบและการสรางสรรค 34 หลกการเกยวกบการเพมมลคาสนคา 39 งานวจยทเกยวของ 41 บทท 3 วธการด าเนนการวจย 49

ประชากรและกลมตวอยาง 49 เครองมอทใชในการวจย 50 การวเคราะหขอมล 50

www.ssru.ac.th

(5)

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล 51

ผลการวเคราะหขอมล 51 รปแบบผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก 51 ผซอสนคาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก 57 ผลการทดลองการออกแบบ 74

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 77

สรปผลการวจย 77 ขอเสนอแนะจากผลการวจย 80 บรรณานกรม 81

ภาคผนวก 82 ภาคผนวก แบบสมภาษณ 82

www.ssru.ac.th

สารบญตาราง

ตารางท หนา 4.1 ขอมลทวไปของผซอสนคาทระลก 57 4.2 พฤตกรรมการซอสนคาทระลก 5 9 4.3 แสดงอทธพลจากบคคลหรอสงตาง ๆ ตอการตดสนใจเลอกซอ 61 สนคาทระลกเพอการตกแตง 4.4 แสดงความส าคญของปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเลอกซอ 62 สนคาของทระลก 4.5 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบการใหความส าคญ 63 กบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑ ชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอาย 4.6 แสดงการเปรยบเทยบการใหความส าคญกบความแปลกใหมของ 63 ผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอาย 4.7 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางเปนรายคของการใหความส าคญ 64 กบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑ ชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอาย 4.8 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบการใหความส าคญ 65 กบ รปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑ ชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพ 4.9 แสดงการเปรยบเทยบการใหความส าคญกบรปแบบของสนคา 65 ทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอ ผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพ 4.10 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางเปนรายคของการใหความส าคญ 66 กบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑ ชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพ

www.ssru.ac.th

(8)

ตารางท หนา 4.11 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบการใหความส าคญ 67 กบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑ ชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามรายได 4.12 แสดงการเปรยบเทยบการใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณ 67 เฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามรายได 4.13 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางเปนรายคของการใหความส าคญ 68 กบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑ ชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามรายได 4.14 แสดงอนดบจดแขงของสนคาทระลก 6 9 4.15 แสดงอนดบจดออนของสนคาทระลก 70 4.16 แสดงโอกาสในการพฒนาสนคาของทระลก 70 4.17 แสดงอปสรรคในการพฒนาสนคาทระลก 71

www.ssru.ac.th

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 ลวดลายบนแกวเปนชดตางๆ 23 2.2 ลวดลายปนปนตกแตงซมประตโขง วดพระธาตล าปางหลวง จงหวดล าปาง 24 2.3 จตรกรรมสฝนบนแผงไมคอสอง ของวหารน าแตม วดพระธาตล าปางหลวง 25 2.4 ลวดลายจากธรรมชาต 26 2.5 ลวดลายเรขาคณต ทน ามาออกแบบจดวางบนถงกระดาษใหดแปลกตา 27 2.6 ภาพ Super at Emmaus เปนภาพลวดลายสน ามนบนผาใบ 28 4.1 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทผลตภณฑจากเปลอกไข 51 4.2 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทกรอบรป 52 4.3 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเพอการบชา 52 4.4 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเครองแกว 53 4.5 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเศษวสดเหลก 53 4.6 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเซรามค 54 4.7 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเซรามค 54 4.8 แสดงผลตภณฑของทระลกจากกะลามะพราว 55 4.9 แสดงผลตภณฑของทระลกประเภทของประดบตกแตง 55 4.10 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทของตกแตงวสดธรรมชาต56 4.11 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทของตกแตงโคมไฟ 56 4.12 แสดงตวอยางโทนสไทย 72 4.13 แสดงตวอยางโทนสไทย 73 4.14 การทดลองการออกแบบลวดลายจากแนวความคดผาขาวมา และลายสาน แบบท 1 74 4.15 การทดลองการออกแบบลวดลายจากแนวความคดผาขาวมา และลายสาน แบบท 2 75 4.16 การทดลองการออกแบบลวดลายจากแนวความคดผาขาวมา และลายสาน แบบท 3 76

www.ssru.ac.th

บทท 1 บทน า

ความส าคญและทมาของปญหาทท าการวจย

ผลตภณฑของทระลกนบเปนสงแสดงถงภมปญญาและสะทอนไดถงภาพลกษณของทองถน เชน ปลาตะเพยนสาน ผลตภณฑของทระลกจากจงหวดอยธยา รมกระดาษสาจากเชยงใหม แตจากการรายงานของหนงสอพมพประชาชาต ฉบบวนท 20 ธนวาคม 2548 พบวาผลตภณฑของทระลกชมชนมขอจ ากดทยงไมสามารถพฒนาสนคาสนคาใหตรงกบความตองการของลกคา ซงเปนกลมทมอ านาจการซอทงในเมองและตางชาต ซงสมหญง พงศพมลไดกลาววาผลตภณฑ ชมชนทเคยสรางรายไดจากการสงเสรมของภาครฐ ก าลงถงวกฤตเมอเกดการแขงขนกนเองโดยการผลตสนคารปแบบเดมๆออกจน ลนตลาดและไมสามารถปรบราคาทเหมาะสมกบตนทนได ขณะทคนกลางใชฝมอชาวบานไปตอยอดสรางก าไร หนทางรอดคอการใชวชาการดานการออกแบบชวยเสรมคณคาของงาน ชาวบานผผลตสวนหนงไดผลตสนคาโดยมคนกลางเปนผก าหนด กจะท าสนคาเดมๆซ าๆไปตามทสงมา โดยไมไดมการพฒนาผลงานของตน

สเปนกลยทธหนงทเปนสวนส าคญในการพฒนาการออกแบบ และสามารถดงดดความสนใจจากผพบเหนไดงายและมประสทธภาพ ในทางวทยาศาสตรใหค าจ ากดความของสวา เปนคลนแสงหรอความเขมของแสงทสายตาสามารถมองเหน ในทางศลปะ สคอ ทศนธาตอยางหนงทเปนองคประกอบส าคญของงานศลปะ และใชในการสรางงานศลปะ และการออกแบบ โดยจะท าใหผลงานมความสวยงาม ชวยสรางบรรยากาศ มความสมจรง เดนชดและนาสนใจมากขน สเปนองคประกอบส าคญอยางหนงของงานการออกแบบ และเปนองคประกอบทมอทธพลตอความรสก อารมณ และจตใจ ไดมากกวาองคประกอบอน ๆ ในชวตของมนษยมความเกยวของสมพนธกบสตาง ๆ อยางแยกไมออก โดยทสจะใหประโยชนในดานตาง ๆ เชน 1) ใชในการจ าแนกสงตาง ๆ เพอใหเหนชดเจน 2) ใชในการจดองคประกอบของสงตาง ๆ เพอใหเกดความสวยงาม กลมกลน เชน การแตงกาย การจดตกแตงบาน 3) ใชในการจดกลม พวก คณะ ดวยการใชสตาง ๆ เชน คณะส เครองแบบตาง ๆ 4) ใชในการสอความหมาย เปนสญลกษณ หรอใชบอกเลาเรองราว 5) ใชในการสรางสรรคงานศลปะ เพอใหเกดความสวยงาม สรางบรรยากาศ สมจรงและนาสนใจ 6) เปนองคประกอบในการมองเหนสงตาง ๆ ของมนษย

การออกแบบลวดลายเปนการออกแบบเพอใชในการตกแตง ประดบพนท หรอวสดตางๆใหม

ความสวยงามเหมาะสม กลมกลนมความเปนอนหนงอนเดยวกน โดยลวดลายเหลานอาจจะม

ความหมายชดเจนหรอเปนสญลกษณ ผลงานการออกแบบลวดลายทมนษยสรางสรรคขนมา บงบอกถง

www.ssru.ac.th

2

จนตนาการไมมทสนสดของมนษย ซงผลงานเหลานจะมความแตกตางกนออกไปตามลกษณะของงาน

ของวสด และของกรรมวธในการสรางสรรค

สและลวดลายนบเปนองคประกอบทส าคญในการออกแบบเพอพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกดงนนในการวจยจงมค าถามในการวจยดงน

1. จากความสมพนธของสและลวดลาย จะสามารถน ามาบรณาการเพอประโยชนในการพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกใหมมลคาเพมไดอยางไร 2. การจะน าส และลวดลาย น ามาบรณาการเพอการพฒนาผลตภณฑของทระลกชมชน ใหเกดรปแบบและ มอตลกษณรวมสมยของความเปนไทย และความเปนสากลไดอยางไร วตถประสงคของโครงการวจย 1. เพอศกษาความสมพนธสและลวดลาย มาประยกตเขาสกระบวนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑชมชนของทระลกประเภทของช ารวย กรงเทพมหานคร 2. ทดลองการออกแบบผลตภณฑชมชนของทระลกประเภทของช ารวย เพอพฒนาใหเกดภาพลกษณรวมสมยของความเปนไทยและความเปนสากล จากความสมพนธของสและลวดลาย ขอบเขตของโครงการวจย

ในการวจยครงนมขอบเขตของการศกษาวจยดงตอไปน 1. เปนการทดลองการออกแบบกบผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกเพอการตกแตงและ

ของช ารวย 2. เปนผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทผลตจากวสาหกจชมชนขนาดกลางหรอขนาด

ยอม โดยเนนของทระลกทมรปแบบทสะทอนถงวถชวตหรอวฒนธรรมไทยหรอภมปญญาไทย 3 . วสดทใชท าผลตภณฑของทระลกจะเปนวสดทมาจากวสดพนถนหรอวสดทผลตภายในประเทศไทยเปนหลกในกระบวนการผลต ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1.ไดแนวทางการออกแบบและพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก ทเปนผลตภณฑมลคาเพม และสงเสรมการขายใหแกชมชนทเปนแหลงผลตโดยตรง 2. ท าการ เผยแพรผลงานโดยการน าเสนอในเวทวชาการ

www.ssru.ac.th

3

ผลส าเรจและความคมคาของการวจยทคาดวาจะไดรบ ก. ผลส าเรจของโครงการวจย

1. ไดรปแบบแนวทางการน าสและลวดลาย เปนขอมลในการประยกตใชเพองานออกแบบและพฒนา

ผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกเพอการตกแตง เปนผลส าเรจเบองตน ( P) 2. กลมผผลตไดทราบกระบวนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑของทระลกทดและเหมาะสม มความเปนเอกลกษณทองถน จากการประยกตสและลวดลายเปนผลส าเรจในระยะกลาง ( I) 3. ไดตนแบบผลตภณฑของทระลกทมความเหมาะสมและมความเปนเอกลกษณทองถน และสอในการถายทอดแนวทางการพฒนาผลตภณฑของทระลก และสงเสรมภาพลกษณการทองเทยวอยางยงยน รวมถงเปนขอมลเบองตนทใชพฒนาเปนบทเรยนเพอการเรยนในสถานศกษาในโอกาสตอไป เปนความส าเรจตามเปาประสงค ( G) ข. ความคมคาของโครงการวจย

1. ความคมคาในดานการกระจายความรและถายทอดความรใหแกชมชนและเสรมภมปญญาของทองถนใหแขงแรงยงขนและไดมความพรอมมากขนในการรบกบการถายโอนภารกจดานศลปวฒนธรรมใหแกองคกรทองถนและชมชน ตามบทบญญตใน มาตรา 284 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยป พ.ศ. 2540 ซงเปนภารกจใหมส าหรบองคกรทองถนและชมชน

2. โครงการนท าใหเกดความรวมมอระหวางภาคอดมศกษาและชมชนทองถนอยางเปนรปธรรม 3 . ผลการศกษาทไดสามารถน าไปประยกต ปรบปรงเพอพฒนาเนอหาหลกสตรการเรยนการสอน ท าใหบคลากรในสถาบนอดมศกษามความเขาใจและมสวนรวมในการพฒนาสรางความเขมแขงและความเปนเลศทางวชาการ จากกระบวนการวจยทสอดคลองกบศกยภาพชมชนทองถน

www.ssru.ac.th

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ ทฤษฎทสมพนธกบเรองทวจย

1. แนวคดเกยวกบของทระลก

2. สกบการประยกตใช

3. การออกแบบลวดลาย

4. ความรเกยวกบพฤตกรรมผบรโภค

5. แนวคดเกยวกบการออกแบบและการสรางสรรค

6. หลกการเกยวกบการเพมมลคาสนคา

7. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดเกยวกบสนคาทระลก 1.1 ความหมายสนคาทระลก ค าวา ทระลก หมายถงสงทท าใหนกถงหรอคดถง (ราชบณฑตยสถาน, 2530) สนคาทระลกหมายถงสนคาทท าใหเกดความนกถงหรอคดถง สนคาทระลกหรอของทระลก เปนค าทใชในความหมายเดยวกนเมอกลาวถงสนคาประเภทหนง ประเสรฐ ศลรตนา (2531) ไดใหความหมายของทระลกวา หมายถงสงตางๆ ทน ามาใชเปนตวจงใจใหเกดความคดถงหรอนกถงเรองราวทไดเกยวของ หรอหมายถงสงทใชเปนสอเพอหวงผลทางดานความทรงจ าใหสงทผานมาในอดตไดกลบกระจางชดขนในปจจบน หรอหมายถงสญลกษณแทนบคคล เหตการณ เรองราว ทไดรบการออกแบบสรางสรรคขนเพอกระตนเตอน ย าความทรงจ าใหคดถงหรอนกถง ในสงคมมนษยทอยรวมกนมการมอบสงของใหกนมาตงแตครงอดต สงทใหยอมกอให เกดความสขและความพอใจรวมกน สงของในระยะแรกนาจะเปนอาหาร เครองมอเครองใชในชวตประจ าวนและเปนเครองประดบตางๆ ในระยะตอมาเมอสงของเหลานนมผตองการมากขนและสภาพสงคมไดเปลยนแปลงไป สงของทท าขนเพอใหหรอแจกจายเปนของทระลกไดกลายมาเปนการผลตสนคาทระลกเพอการจ าหนาย มการพฒนารปแบบและคณภาพของสนคาเพมขนเรอยๆ เพอใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภค

www.ssru.ac.th

5

1.2 ประเภทของสนคาทระลก

สนคาทระลกมหลากหลายรปแบบตามวสดในการผลต แตถาจ าแนกตามจดประสงคของการน าสนคาไปใชสามารถแบงไดเปน 3 ประเภท (ประเสรฐ ศลรตนา, 2531) ดงน

1.2.1 ประเภทของกน สงของประเภทนมการใหแบงปนแกกนมาตงแตอดต เนองจากไมสามารถเกบไวไดนาน เมอไดมาแลวกบรโภคในชวงเวลาสนๆ จงไมคอยไดรบการยอมรบวาเปนของทระลก ตอมาในภายหลงสนคาประเภทของกนไดพฒนารปแบบ คณภาพ วธการเกบรกษา และบรรจภณฑใหมความเหมาะสมสวยงามนาสนใจขน จนสนคาทระลกประเภทนไดรบความสนใจจากผซอเปนอยางมาก 1.2.2 ประเภทของใช ผลตภณฑทเปนเครองมอเครองใชในชวตประจ าวน มการใหแกกนหรอซอขายแลกเปลยนกนมาเปนเวลายาวนาน ปจจบนกลายเปนสนคาทระลกทไดรบความสนใจมากเชนกน เครองใชบางชนดทมการประดษฐตกแตงใหงดงามเปนพเศษ หรอมการยอสวนใหเลกลง มกถกน าไปใชเปนของทระลกและประดบมากกวาการน าไปใชประโยชน

1.2.3 ประเภทของตกแตง สนคาประเภทนสรางขนมาเพอตอบสนองตอจตใจเปนส าคญ มทงใชในการตกแตงรางกายซงไดแกเครองประดบตางๆ ใชในการตกแตงอาคารสถานท หรอใชในพธการตางๆ ดงนนสนคาทระลกประเภทนตองมการออกแบบทด มส รปทรง วสดทเหมาะสม และมสวนประกอบตางๆ ทประณตสวยงามดงดดลอใจผซอ 1.3 ลกษณะสนคาทระลก การทคนจะเลอกซอสนคาใดๆ สงนนจะตองเปนทถกใจและมความนาสนใจชวนใหอยากซอ สนคาทระลกทนาสนใจควรมลกษณะดงตอไปน (ชยาภรณ ชนรงโรจน, 2537)

1.3.1 เปนสนคาทมเอกลกษณของทองถนนน เมอกลาวถงสนคานแลวทกคนรจกหรอคาดเดาถงทมาของสนคานนได เมอเหนคราวใดกท าใหนกถงสถานทซงไดซอสนคานน ความเปนเอกลกษณอาจเกดจากประวตความเปนมาครงอดตของสนคา

1.3.2 เปนสนคาหายากราคาแพง แหลงทองเทยวนนเปนตนก าเนด หรอมชอเสยงในการแปรรป สนคาทระลกประเภทน ไดแกสนคาทนกทองเทยวซอเพราะเหนวาเปนแหลงผลต มความแนใจวาจะไดสนคาทเปนของแทหรอมราคาถกกวาทอน

1.3.3 เปนสนคาราคาถก เมอน าไปเปรยบเทยบกบสนคาประเภทเดยวกนซงวางขายทแหลงเดมของนกทองเทยวหรอแหลงอนๆ สนคาทนกทองเทยวซอประเภทนบางครงอาจเปนสงของเครองใชทวไป เชน เสอผา เครองประดบ เครองหนง เปนตน 1.3.4 มความดงดดใจจากการออกแบบผลตภณฑ การออกแบบลวดลาย ความประณตในการประดษฐ สสน ความแปลกตานาสนใจของสนคา หรอความมประโยชนใชสอย เชน ต๏กตาสมนไพรซงใสภาชนะหบหอทสวยงาม เปนตน

www.ssru.ac.th

6

1.3.5 เปนสนคาทหาซองาย สะดวก มวางขายตามจดตางๆ อยางเหมาะสม เชน ตามสถานทซงมนกทองเทยวไปเทยวกนมาก แตทงนไมควรใหเกดความร าคาญใจแกนกทองเทยวและคนในทองถน และไมกดขวางตอการจราจร

1.3.6 มรปราง ขนาดและน าหนกทไมเปนอปสรรคตอการขนสง โดยเฉพาะความเปราะบาง ช ารดงาย ขนาดไมเหมาะสม เชน มขนาดใหญ ยาวเกะกะ หรอมน าหนกมากเกนไป สนคาทระลกทมจดออนดงกลาวตองหาทางแกไขโดยวธตางๆ เชน มบรรจภณฑทมประสทธภาพ การออกแบบใหสามารถแยกชนสวนเพอน าไปประกอบใหม เปนตน

1.3.7 เปนสนคาทใชวสดและแรงงานในทองถนนน โดยเฉพาะการน าวสดเหลอใชมาแปรรปเปนสนคาทระลกซงกอใหเกดมลคาเพมขน โดยการใชแรงงานนอกเวลางานประจ าประดษฐ สนคาทระลก ซงชวยใหมการใชแรงงานใหเกดประโยชนเตมท

1.3.8 มการแสดงขนตอนการผลต หรอใหนกทองเทยวไดมโอกาสทดลองท า วธการดงกลาวจะสรางความประทบใจและเหนคณคาของสนคานน เชน การทอผา การวาดลายรม เปนตน การใหนกทองเทยวไดมโอกาสทดลองท าและเหนขนตอนการผลตจะท าใหนกทองเทยวเกดความสนกสนาน ประทบใจ และท าใหผซอเขาใจไดวาเพราะเหตใดสนคานนๆ จงมราคาแพง

1.3.9 มฉลากบอกสวนประกอบหรอสวนผสม บอกถงทมาของสนคาวาประดษฐมาจากอะไร วธการใชและการดแลรกษามขอควรระวงอยางไร เชน เอกสารแนะน าการใช การดแลผาไหม ผาฝาย เปนตน

จากทกลาวมา ผวจยสรปไดวา สนคาทระลกหมายถงสนคาทท าใหเกดความนกถง หรอคดถงเรองราวทเกยวของ สนคาทระลกแบงตามจดประสงคของการน าไปใชได 3 ประเภท ไดแกประเภทของกน ประเภทของใช และประเภทของตกแตง สนคาเหลานเดมท าขนมาเพอใหหรอแจกจายเปนของทระลก ในระยะตอมาเมอมความตองการมากขนจงไดมการพฒนารปแบบและคณภาพจนกลายเปนการผลตสนคาทระลกเพอการจ าหนาย สนคาทระลกทนาสนใจควรมลกษณะดงน ควรจะเปนสนคาทมเอกลกษณของทองถนนนๆ เปนสนคาหายาก มคณคา ราคาถก มลกษณะทดงดดความสนใจ มรปราง ขนาด น าหนกทไมเปนอปสรรคตอการขนสง ใชวสดและแรงงานในทองถน แสดงขนตอนในการผลต และมฉลากชแจงรายละเอยดของสนคา

1.4 ปจจยเกยวกบสนคาทระลก ปจจยทเกยวของซงท าใหสนคาทระลกมความนาสนใจ ชวนใหผซอตดสนใจอยากซอมหลายอยาง ในทนขอกลาวเฉพาะปจจยทเกยวของกบการออกแบบทางกายภาพ ไดแก รปทรง ส วสด และบรรจภณฑ ดงรายละเอยดดงน

www.ssru.ac.th

7

1.4.1 รปทรง รปทรง (form) เปนปจจยทส าคญมากในการออกแบบ กลาวไดวาสวนใหญแลว

การออกแบบจะเรมตนดวยปญหารปทรงแลวจงตามมาดวยสวนประกอบอนๆ ชลด นมเสมอ (2531) ไดพดถงรปทรงวา คอสวนทเปนรปธรรมของงานศลปะ รปทรงเปนตวการส าคญทสอความหมายจากผสรางงานไปสผด และดวยรปทรงเพยงสวนเดยวกสามารถสอความหมายไดอยางสมบรณโดยไมตองอาศยเรองหรอเนอเรองใดๆ รปทรงจงมความส าคญทสดจนกลาวไดวา รปทรง คอ งานศลปะ แหลงส าคญของการออกแบบรปทรงคอธรรมชาต มนษยไดธรรมชาตเปนแรงบนดาลใจและเปนตนแบบในการท างาน บางครงรปทรงทนกออกแบบคดอาจถกจ ากดหรอถกก าหนดจากรปทรงของวสดทเลอกน ามาใชงาน อนมผลตอการเกดรปทรงทสรางขน แตอยางไรกดแหลงทมาและเงอนไขตางๆ นเปนเพยงจดเรมตนของความคดในการออกแบบรปทรงเทานน การแปรเปลยนหรอการพฒนาขนตอไปเปนหนาทของนกออกแบบทจะตองคดคนไปในแนวทางเฉพาะทมเอกลกษณของตนเอง เพอสรางสรรคผลงานทกอใหเกดความพงพอใจในการพบเหน และสามารถใชงานไดอยางมประสทธภาพ การออกแบบรปทรง จะน าองคประกอบของการออกแบบ (elements of design) ไดแก เสน ส พนผว เปนตน มาจดรวมกนเขาเพอสรางสรรคใหเกดรปทรง โดยใชหลกการออกแบบ (principles of design) นกออกแบบจะเลอกใชระดบความสมพนธการสรางองคประกอบ ซงจ าแนกไดเปน 3 ระดบ ตงแตระดบทสรางใหมความเหมอน (identical) โดยใชหลกการออกแบบชนดการท าซ า (repetition) หรอความสมดล (balance) ตอมาเปนระดบทกอใหเกดความคลายคลง (similar) โดยใชหลกการออกแบบทสรางใหเกดความกลมกลน (harmony) หรอการท าใหเกดความเปลยนแปลงไปทละขน (gradation) จนถงระดบสดทายคอการสรางความสมพนธระหวางองคประกอบใหเกดความคดแตกตางอยางสนเชง (totally different) โดยใชหลกการสรางความขดแยง (contrast-discord) นกออกแบบจะเปนผพจารณาเลอกใชความสมพนธแตละระดบใหเหมาะสมกบลกษณะของงาน (นวลนอย บญวงษ, 2542) รปทรงจ าแนกไดเปน 3 ประเภท ดงน

1.4.1.1 รปทรงเรขาคณต (geometric form) เปนรปทรงทมนษยสรางขนมาตามกฎเกณฑทางคณตศาสตร มลกษณะตายตว ไดแก รปทรงกลม รปสเหลยม เปนตน มกปรากฏใหเหนตามสงตางๆ ทมนษยสรางขน เชน อาคาร เครองเรอน เครองมอเครองใชตางๆ ในงานออกแบบอตสาหกรรมมกใชรปทรงเรขาคณต เนองจากเปนรปทรงทมลกษณะสมดลชวยใหสะดวกตอการท างาน และเปนลกษณะรปทรงทมประโยชนใชสอยด

1.4.1.2 รปทรงธรรมชาต (natural form) เปนรปทรงทเลยนแบบสงทเกดขนตามธรรมชาต อนไดแกสงทมชวตและสงทไมมชวต รปทรงของสงเหลานจะใหความรสกทางความเปนจรง เชน การน าเอาเสนโคงออนชอยเกยวพนกนของเถาไม แมลง นก สตร มาใชในงาน

www.ssru.ac.th

8

ออกแบบลวดลายประดบหรอตกแตงภายในเปนตน จะพบงานออกแบบทใชรปทรงธรรมชาตไดนอยกวารปทรงอยางอน เนองจากมความยงยากตอการผลตดวยเครองมอเครองจกรในระบบอตสาหกรรม 1.4.1.3 รปทรงอสระ (free form) เปนรปทรงทไมมโครงสรางแนนอนตายตว เกดขนอยางอสระ อาจเกดจากการน ารปทรงธรรมชาตมากระท าการบดเบอนหรอเปลยนแปรไปในลกษณะเลอนไหลใหความเคลอนไหว รปทรงอสระนมลกษณะกลมกลนกบรปทรงธรรมชาต แตมลกษณะขดแยงกบรปทรงเรขาคณต

1.4.2 ส ส (colour) เปนสวนประกอบทส าคญของงานออกแบบ เพราะสชวยใหสงตางๆ

มความสวยงามมากขน อกทงยงชวยเราความรสกของผพบเหนใหเกดการเปลยนแปลงไดเปนอยางด ความพงพอใจในสของแตละบคคลยอมแตกตางกนไป ดงนนในการสรางสรรคออกแบบสงตางๆ จะตองน าเอาหลกการของสไปดดแปลงใชใหเหมาะสมสอดคลองกบจดมงหมายของผลงาน สชาต เถาทอง (2536) ไดศกษาเรองสกบการออกแบบ สรปวาสมผลตอมนษย ดงน

1.4.2.1 สรางความรสก สใหความรสกตอผพบเหนทแตกตางกนไป ทงนขนอยกบประสบการณและภมหลงของแตละคน นอกจากนการสรางสสนกบสงแวดลอม สงกอสราง ยงเปนการสรางความรสกตอการสมผสและการสรางบรรยากาศทดอกดวย

1.4.2.2 สรางความสนใจ สมอทธพลตองานศลปะทกแขนง โดยเฉพาะงานออกแบบซงสจะชวยสรางความสนใจและท าใหเกดความประทบใจเปนอนดบแรกทเรามองเหน

1.4.2.3 สบอกสญลกษณของวตถ ซงทงนยอมเกดมาจากประสบการณและภมหลงของแตละคน เชน สแดง แทนไฟหรออนตราย สเขยว แทนธรรมชาตหรอความปลอดภย

1.4.2.4 สชวยในการรบรและจดจ า งานออกแบบประเภทตางๆ ทตองการใหผพบเหนเกดการจดจ าในรปแบบ หรอเกดความประทบใจ จะตองเลอกใชสใหสะดดตาและมเอกภาพ อทธพลของสกบการรบร สมความส าคญอยางมากในการรบรของมนษย สไมเพยงแตท าใหสามารถมองเหนความแตกตางของวตถไดเทานน สยงกอใหเกดผลทางดานอารมณ ความรสก ความชอบและความสวยงามอกดวย เราสามารถอธบายถงสงหนงสงใดไดอยางรวดเรวเมออางถงสของสงนน เฟลมมง และ ลวาย (Fleming & Levie,1979) ไดกลาวถงสกบความรสกในการรบร สรปไดวา คนสวนมากชอบสแดง สน าเงน และสเขยว เปนอนดบแรก สวนสมวง และสเหลอง เปนสทคนชอบนอย สแดงเปนสทมองเหนไดดในระยะใกล สน าเงนสามารถมองเหนไดดในระยะไกล และสทเหนไดชดเจนคอสขาว สเหลอง และสเขยว สวนสทมคณสมบตดงดดความสนใจไดดทสดเมออยใกลสขาว คอสแดง สสม สเขยว และสด า ลกษณะและสญลกษณของสตางๆ ทเราเหนจะใหความรสกทไมเหมอนกน แมแตในสเดยวกนกยงใหความรสกทแตกตางกน ทงนขนอยกบสภาพแวดลอม เวลา สถานท และ

www.ssru.ac.th

9

ประสบการณเดม โดยปกตมนษยจะมความรสกตอสแตละสใกลเคยงกน สามารถสรปลกษณะและสญลกษณของสไดดงน สแดง เปนสทดงดดความสนใจไดมากทสด เปนสทสามารถกระตน ใหความรสกตนเตน เราใจ กลาหาญ แสดงถงอ านาจ การตอส อนตราย นากลว สแดงยงเปนสทเราประสาทตาไดดเปนพเศษ สเหลอง เปนสทสวางทสด ใหความรสกสดชน แจมใส มชวตชวา ราเรง รสกถงความศรทธาเลอมใส ใหความรสกรอนหรอเยนกได ในเครองหมายจราจรหมายถงการระวง สน าเงน เปนสเยน สงบ ใหความรสกสบายหนกแนน ความเปนระเบยบเรยบรอย สภาพ จรงจง สเขยวออน ใหความรสกเยนสบาย สดชน เปนสทเหมาะสมกบหนมสาว นยมใชกบหองนงเลนหองพกผอน สเขยว ใหความรสกเยนสบายมชวตชวา สเขยวเปนสทใหความเปนกลาง ใหความรสกเฉยนงมากกวาทางเคลอนไหวตอบโต จงจดเปนสทใหการพกผอนไดด สสม ใหความรสกตนเตนเราใจ มผลในการเราประสาทตาใหตนตวไดเรว ใชเปนสของไฟเตอนภยหรอใหระวงในทางจราจร สมวง เปนสทใหความรสก สงบ เงยบเหงา ลกลบ เหนอยออน ผดหวง ใหความรสกไดทงรอนและเยน สด า มลกษณะทบ ใหความรสกหนกแนน สงบ หดห ลกลบนากลว เศราโศก สขาว เปนสสวางเบา ใหความรสกบรสทธ ความจรงใจ ความเรยบรอย สดใส ซอสตย ยอมแพ ถาใชสขาวคกบสด าจะแสดงถงความเศรา สน าตาล ใหความรสกแหงแลง เงยบเหงา วาเหว ลาสมย สเทา ใหความรสกสงบเยอกเยน ความสภาพ สนโดษ ความนอบนอมถอมตว ความเปนผสงอาย สชมพ ใหความรสกออนหวาน นมนวล สแหงความรก ความมนใจ ความเปนหนมสาว สทอง ใหความรสกสงสง นาศรทธา ความสวาง

1.4.3 วสด วสด (material) มความส าคญในการท างานออกแบบเปนอยางมาก การทจะท า

ใหผลงานออกมาดดและมคณภาพ ผท าจะตองมความรความเขาใจเกยวกบวสดและกรรมวธในการผลต เพอใหการสรางสรรคงานออกแบบมความเปนไปไดในการผลต โดยเฉพาะถาเปนงานออกแบบทมงหวงในเชงธรกจ ทงนเพราะวสดจะเปนตนทนการผลตทส าคญ นอกจากนหากนก

www.ssru.ac.th

10

ออกแบบขาดความรอบคอบในการเลอกใชวสดและใชกรรมวธทไมเหมาะสม กอาจท าใหเกดความเสยหายขนได จ าเปนจะตองศกษา ท าความรจกและท าความเขาใจทางดานวสดและกรรมวธการผลต ดงน

1.4.3.1 วสด แบงได 2 ประเภท (นวลนอย บญวงษ, 2542) (1) โลหะ (metal) เปนวสดทมคณสมบตเฉพาะตว ผวเรยบเปนมน มความ

เหนยวและยดหยนตวด เชน เหลก อลมเนยม ทองแดง ทองเหลอง ตะกว ดบก ทอง เงน และอนๆ

(2) อโลหะ (non-metal) มคณสมบตเฉพาะตว เมอเทยบกบโลหะมกจะออนกวา หนาแนนนอยกวา มความยดหยนตวด เชน กระดาษ หนง ยาง ไม วสดสงเคราะหจ าพวกพลาสตก ดน หน ปน และแกว เปนตน

1.4.3.2 กรรมวธการผลตนกออกแบบมวธการเปลยนแปลงรปทรงวสดดวยการใชอปกรณ เครองมอ ทกษะฝมอและความเชยวชาญได 4 วธ ไดแก

(1) การแกะหรอการสลก (wasting) เปนวธการทแยกเนอวสดสวนนอยออกจากกอนวสดทเปนรปทรงเดม ดวยการใชเครองมอจ าพวก เลอย มด สว เปนตน วสดทเหมาะสมกบการใชกรรมวธนควรเปนของแขงคงรป เชน ไม หน และปน (2) การกอ (forming) คอวธการใชแรงกระท าตอวสด เชนแรงกดดน แรงดง แรงบดและเปา เพอเปลยนแปลงรปทรงโดยไมไดเคลอนยายมวลสาร วสดจงควรมความออนตวและยดหยน เชน ดน ขผง โลหะ และแกว (3) การหลอ (molding) คอวธการทเทวสดลงในแมพมพทจดท าขนลวงหนาจากตนแบบ ใหมรปทรงตามตองการ ท าใหวสดทเทลงไปมรปทรงและขนาดตามตนแบบนนๆ วสดทเหมาะแกการหลอจงควรเปนของเหลวทมความออนตว มการยดหยนและไหลตวไดด เชน น าดน น าปน โลหะ แกว และพลาสตก

(4) การสราง (constructing) คอวธการน าวสดชนดตางๆ ซงจดท าใหอยในรปทรงและขนาดทตองการแลวน ามาประกอบเชอมตดกนใหเกดรปทรงใหม วธนจงสามารถใชวสดไดหลายอยางแตวสดตองมความแขงคงรปเชน ไม โลหะ ปน ดน พลาสตกทขนรปเปนชนแลว

1.4.4 บรรจภณฑ บรรจภณฑ (packaging) เปนทงศาสตรและศลปทใชในการบรรจสนคาในการ

จดจ าหนายเพอสนองความตองการของผซอและหรอผบรโภคดวยตนทนทเหมาะสม (ปน คงเจรญเกยรต และ สมพร คงเจรญเกยรต , 2541) บรรจภณฑมบทบาทเปนอยางมากในสภาพสงคมปจจบน นอกจากนรปแบบบรรจภณฑยงมความสมพนธกบศลปวฒนธรรมของชาตอกดวย

www.ssru.ac.th

11

บรรจภณฑถอเปนปจจยส าคญทท าใหผบรโภคเกดการรบรและเกดพงพอใจในสนคา ซง เสร วงษมณฑา (2542) ไดจ าแนกองคประกอบของบรรจภณฑ ไววา ภาชนะบรรจ (pack) อาจเปนวสดชนดตางๆ เชน หลอดแกว กลอง ถง ขวด แกว กระปอง กระดาษ เหลก ไม หรออาจท าดวยพลาสตกเปนตน ฉลาก (label) คอสงทแปะตดอยทขวด กลอง หรอพมพลงบนภาชนะบรรจนนๆ ชอยหอ (brand name) คอชอทเรยกสนคากนทวไป เครองหมายการคาทใชโฆษณา (logo) มกจะออกแบบใหมลกษณะโดดเดนเพอใหเกดการจดจ า ใบบอกวธใชสนคา (literature) ไดแกสวนทใหรายละเอยด แจงสรรพคณ วธใชสนคา บางครงใบบอกวธใชสนคาอาจจะเปนคมอสนคา

1.4.4.1 ประเภทของบรรจภณฑ ตามหลกการในการออกแบบ จ าแนกประเภทของบรรจภณฑไดเปน 3 จ าพวก (ปน คงเจรญเกยรต และสมพร คงเจรญเกยรต, 2541) ไดแก

(1) บรรจภณฑชนใน หรอปฐมภม (primary packaging) เปนสวนทผซอ จะไดสมผสเวลาทบรโภค และเปนสวนทถกทงเมอมการเปดและบรโภคสนคาภายในหมดแลว เชน ซองบรรจน าตาล เปนตน บรรจภณฑนเปนบรรจภณฑทอยชนในสดตดกบตวสนคา (2) บรรจภณฑชนทสอง หรอทตยภม (secondary packaging) สวนนจะท าหนาทรวบรวมบรรจภณฑชนแรกเขาดวยกน เพอปองกนสนคา หรอมสวนชวยในการจดจ าหนายสนคาไดมากขน หรอเหตผลในการขนสง บรรจภณฑชนทสองทพบเหนโดยทวไป เชน กลองกระดาษแขงของหลอดยาสฟน ถงพลาสตกใสซองน าตาล 50 ซอง เปนตน (3) บรรจภณฑชนทสาม หรอตตยภม (tertiary packaging) หนาทของบรรจภณฑชนนคอชวยปองกนสนคาระหวางการขนสง ไดแกบรรจภณฑทใชจากแหลงผลตถงแหลงขายปลก เมอสนคาไดรบการจดเรยงวางบนหงแลวบรรจภณฑสวนนกหมดหนาทใชงานหรอ บรรจภณฑทใชจากแหลงขายปลกไปยงผอปโภคบรโภค เชน ถงทรานคาใสสนคาใหผซอ บรรจภณฑชนนจงตองค านงถงความสามารถในการปองกนสนคาระหวางการขนสง

3.4.4.2 หนาทของบรรจภณฑ บรรจภณฑมความส าคญส าหรบสนคาและการตลาดอยางมาก จะขาดซง

สงใดสงหนงไมได ทงนเพราะบรรจภณฑไดแสดงบทบาทและหนาทในการตลาด ดงตอไปน (ประชด ทณบตร, 2531)

(1) การบรรจและการคมครองปองกนสนคา (containment) ซงจะตองออกแบบบรรจภณฑใหสามารถคมครองสนคามใหไดรบความเสยหายเนองจากการขนสง ปองกนสนคาไมใหเนาเสย ไมท าใหเสอมสลายไว และสามารถเกบรกษาไดงาย

(2) การบงชผลตภณฑ (identification) บรรจภณฑทดจะตองแสดงใหเหนตวสนคาตอผบรโภคไดทนท โดยการใชชอการคา (trade name) เครองหมายการคา(trademark) ชอผผลตลกษณะและประเภทของสนคา เขามาเปนเครองบงชเพอใหเกดความสนใจตอผบรโภค

www.ssru.ac.th

12

(3) การอ านวยความสะดวก (convenience) ในกระบวนการผลตและการตลาดบรรจภณฑตองอ านวยความสะดวกตอการขนสง การเกบรกษาในคลงสนคาบรรจภณฑตองมความแขงแรง สามารถวางซอนทบไดหลายชนเพอประหยดเนอท นอกจากนนบรรจภณฑตองมขนาดรปทรงทลงตว (fitness size) เพอใหงายและสะดวกตอการเรยงซอนในชนวาง

(4) การดงดดความสนใจผบรโภค (consumer appeal) สงทเหนเปนบรรจภณฑทงหมด ไดแก ขนาด รปทรง ส วสด ภาพ ตวอกษร จะเปนสงน ามาซงความสนใจของผบรโภค ซงผออกแบบจะตองสรางสงเหลานขนมาเพอใหเกดประสทธภาพทางการสอสาร และเกดผลกระทบทางจตวทยาตอผบรโภค เชน การออกแบบใหมบรรจภณฑหลายขนาด การใชสบนบรรจภณฑใหสมพนธกบสนคาทอยภายในเพอชวยเสรมสรางความรสกใหนากนนาใช การออกแบบรปทรงของผลตภณฑใหสอดคลองกบเทศกาล โอกาส เพศและวย เพอดงดดความสนใจของผบรโภค

(5) การเศรษฐกจ (economy) บรรจภณฑยงมบทบาทส าคญในการก าหนดราคาขายของสนคา เพราะถอวาบรรจภณฑเปนตนทนของการผลตดวยเชนกน

จากทกลาวมา ผวจยสรปไดวา ปจจยเกยวกบสนคาทระลกมอย 4 อยาง คอ รปทรงของสนคา ซงเปนสงส าคญทสรางความสนใจใหกบผพบเหนไดมาก ส เปนสงทชวยใหสนคามความสวยงาม นาสนใจ เราความรสกของผพบเหนใหเกดความพงพอใจ บอกสญลกษณของสนคา และยงชวยใหสามารถจดจ าไดดยงขน วสด การทจะออกแบบสนคาใหมคณภาพและนาสนใจผออกแบบจะตองใชความรความเขาใจเกยวกบวสดและกรรมวธการผลตใหสอดคลองกบสนคานนๆ บรรจภณฑ เปนปจจยส าคญอกอยางหนงทมผลท าใหผบรโภคเกดการรบรและเกดความพงพอใจในสนคา ปจจยทง 4 อยาง จงมความสมพนธกบการออกแบบของทระลกอยางมาก 2 สและการประยกตใช 2.3.1 ความส าคญของส ส คอลกษณะของแสงทปรากฏแกสายตาใหเหนเปนส (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน) ในทางวทยาศาสตรใหค าจ ากดความของสวา เปนคลนแสงหรอความเขมของแสงทสายตาสามารถมองเหน ในทางศลปะ สคอ ทศนธาตอยางหนงทเปนองคประกอบส าคญของงานศลปะ และใชในการสรางงานศลปะโดยจะท าใหผลงานมความสวยงาม ชวยสรางบรรยากาศ มความสมจรง เดนชดและนาสนใจมากขน สเปนองคประกอบส าคญอยางหนงของงานศลปะ และเปนองคประกอบทมอทธพลตอความรสก อารมณ และจตใจ ไดมากกวาองคประกอบอน ๆ ในชวตของมนษยมความเกยวของสมพนธกบส

www.ssru.ac.th

13

ตาง ๆ อยางแยกไมออก โดยทสจะใหประโยชนในดานตาง ๆ เชน 1. ใชในการจ าแนกสงตาง ๆ เพอใหเหนชดเจน 2. ใชในการจดองคประกอบของสงตาง ๆ เพอใหเกดความสวยงาม กลมกลน เชน การแตงกาย การจดตกแตงบาน 3. ใชในการจดกลม พวก คณะ ดวยการใชสตาง ๆ เชน คณะส เครองแบบตาง ๆ 4. ใชในการสอความหมาย เปนสญลกษณ หรอใชบอกเลาเรองราว 5. ใชในการสรางสรรคงานศลปะ เพอใหเกดความสวยงาม สรางบรรยากาศ สมจรงและนาสนใจ 6. เปนองคประกอบในการมองเหนสงตาง ๆ ของมนษย สในงานจตรกรรมแตเดมนนมนอยมาก มกใชสเดยว ทเรยกวา "เอกรงค" โดยใชสขาว สด าและสแดงเทานน ท าใหเกดความกลมกลนกนมาก ตอมาสทใชในภาพจตรกรรมกมมากขน มการเขยนภาพ ทเรยกวา"เบญจรงค" คอใชส 5 ส ไดแก สเหลอง เขยวหรอคราม แดงชาด ขาว และด า การวาดภาพทใช หลาย ๆ ส เรยกวา "พหรงค" สทใชลวนไดมาจากธรรมชาตเปนสวนใหญ 2.3.2 ความหมายของส ส หมายถง แสงทมากระทบวตถแลวสะทอนเขาตาเรา ท าใหเหนเปนสตางๆ การทเรามองเหนวตถเปนสใดๆ ได เพราะวตถนนดดแสงสอน สะทอนแตสของมนเอง เชน วตถสแดง เมอมแสงสองกระทบ กจะดดทกส สะทอนแตสแดง ท าใหเรามองเหนเปนสแดง

เบญจรงค นนแปลวา 5 ส ซงมาจากในครงอดต จะพบสทปรากฏบนเครองเบญจรงคเพยง 5 สเทานนซงแตละสทก าหนดบนเครองเบญจรงค จะมความหมายตามหลกความเชอดานพระพทธสาสนา หรอค าสอนหลกด าเนนชวตทง 5 ประกอบดวย สด า สเขยว สแดง สเหลอง และสขาว เปรยบไวดงพนฐานทแตกตางกบจตใจของมนษย สด า จะสอออกมาแทนคนทมจตใจไมบรสทธ เปนสแหงความเลว เปนจตดานอกศลของมนษย เปนสญลกษณแหงโจร สเขยวหรอสน าเงน เปรยบไดกบคนทมเหต มความยตธรรมสะทอนภาพ คนทมเหตผล มความยตธรรม สะทอนภาพคนทท าหนาท ผดงความยตธรรมในสงคม สแดง แทนความมสตปญญาของมนษย เปรยบไดกบคนมสต สมาธ ปญญา เปนสญลกษณสอถงขาราชการไทย สเหลอง ถกยกใหเปนตวแทนของพระภกษ นกบวช ผอยในศลธรรม

สขาว เปนสความบรสทธ เปรยบเปนจตใจทปราศจากกเลสของพระพทธเจา

www.ssru.ac.th

14

เรารบรสไดเพราะ เมอสามรอยกวาปทผานมา ไอแซก นวตน ไดคนพบ วา แสงสขาวจาก

ดวงอาทตยเมอหกเห ผานแทงแกวสามเหลยม ( prism) แสงสขาวจะกระจายออกเปนสรง เรยกวา

สเปคตรม ม 7 ส ไดแก มวง คราม น าเงน เขยว เหลอง สม แดง (ศกดา ศรพนธ. 2527 : 5 อางถงใน

http://rbu.qru.ac.th/~somsak/design/lesson5/lesson_5.html และไดมก าหนดใหเปนทฤษฎสของ

แสงขน ความจรงสรงเปนปรากฏการณ ตาม ธรรมชาต ซงเกดขน และพบเหนกนบอยๆ อยแลว

โดยเกดจากการหกเห ของ แสงอาทตยหรอ แสงสวาง เมอผาน ละอองน าในอากาศ ซงลกษณะ

กระทบตอสายตาใหเหนเปนส มผลถงจตวทยา คอมอ านาจใหเกดความเขมของแสง ทอารมณ และ

ความรสกได การทไดเหนสจากสายตา สายตาจะสงความรสกไปยงสมองท าใหเกดความรสกตางๆ

ตาม อทธพลของส เชน สดชน เรารอน เยอกเยน หรอตนเตน มนษยเราเกยวของกบสตางๆ อย

ตลอดเวลาเพราะ ทกสง ทอยรอบตวนน ลวนแตมสสนแตกตางกนมากมาย

2.3.3 ความส าคญของสทมตอวถชวต

สเปนสงทมความส าคญตอวถชวตของเราอยางมาก นบแตสมยดกด าบรรพ จนถงปจจบน

เราไดน าสมา ใช ใหเกดประโยชนโดยใชเปนสญลกษณในการถายทอด ความหมายอยางใดอยาง

หนง สจงเปนสงทควรศกษา เพอ ใชประโยชนกบวถชวตของเรา เพราะสรรพสงทงหลายท

แวดลอมตวเราประกอบไปดวยส ทงสน ในงานศลปะ สเปนองคประกอบส าคญอยางหนง และใน

วถชวตของเราสเปนองคประกอบทมอทธพลตอ ความรสก อารมณ และจตใจ ไดมากกวา

องคประกอบอน ๆ

สทอยรอบตวเรานนมทมา 3 ทาง คอ

1 . สสารทมอยตามธรรมชาต และน ามาใชโดยตรง หรอดวยการสกด ดดแปลงบาง จากพช

สตว ดน แรธาตตาง ๆ

2 . สสารทไดจากการสงเคราะหซงผลตขนโดยกระบวนการทางเคม เปนสารเคมทผลตขน

เพอให สามารถ น ามาใชได สะดวกมากขน ซงเปนสทเราใชอยทวไปในปจจบน

3 . แสง เปนพลงงานชนดเดยวทใหส โดยอยในรปของรงส (Ray) ทมความเขมของแสง อย

ในชวง ทสายตา มองเหนได

www.ssru.ac.th

15

ปจจบน มนษยเรามววฒนาการมากขน เกดคตนยมในการรบร และชนชมในความงามทาง

สนทรยศาสตร (Aesthetics) สจงไดรบการพฒนาเพอน ามาใชอยางกวางขวางและวจตรพสดาร จาก

เดมทเคยใชสเพยงไมกส ซงเปนสตามธรรมชาต ไดน ามาประดษฐ คดคน และผลต สรปแบบใหม

ๆ ออกมาเปนจ านวนมาก ท าใหเกด การสรางสรรคความงามอยางไมมขดจ ากด โดยมการพฒนามา

เปนระยะ ๆ อยางตอเนอง

ในวถชวตของเรา ทกคนรจก เคยเหน เคยใชส และสามารถบอกไดวาสงใดเปน สแดง ส

เหลอง สเขยว สฟา สมวง สขาว และสอน ๆ แตเปนเพยงรจก และเรยกชอสไดถกตองเทานน จะม

พวกเรากคนทจะรจกสไดลกซง เพราะ เรายงขาดสอการเรยนเกยวกบเรองนนนเอง ปจจบนน เรายง

มองขามหลกวชา ทจ าเปนตอการด ารงชวต ประจ าวนของเราอย ถาเรารจกหลกการเบองตนของส

จะท าใหเราสามารถเขยน ระบาย หรอ เลอกประยกตใชส เพอสรางความสขในการด าเนนวถชวต

ของเราไดดขน นกวชาการสาขาตางๆ ไดศกษาคนควาเรองส จนเกดเปนทฤษฎส ตามหลกการของ

นกวชาการสาขานนๆ ดงน

แมสของนกฟสกส (แมสของแสง) (spectrum primaries) คอสทเกดจากการผสมกนของคลนแสง

มแมส 3 ส คอ 1. สแดง (Red) 2. สเขยว (Green) 3. สน าเงน (Blue) เมอน าแมสของแสงมาผสมกน

จะเกดเปนสตางๆ ดงน

1. สมวงแดง (Magenta) เกดจากสแดง (Red) ผสมกบสน าเงน (Blue)

2. สฟา (Cyan) เกดจากสเขยว (Green) ผสมกบสน าเงน (Blue)

3. สเหลอง (Yellow) เกดจากสเขยว (Green) ผสมกบส แดง (Red)

และเมอน าแมสทง 3 มาผสมกน จะไดสขาว

แมสของนกจตวทยา (psychology primaries) คอสทมผลตอความรสกของมนษย ในดานจตใจ

ซงจะกลาวในเรอง "ความรสกของส" นกจตวทยาแบงแมส เปน 4 ส คอ

1. สแดง (Red)

2. สเหลอง (Yellow)

3. สเขยว (Green)

4. สน าเงน (Blue)

www.ssru.ac.th

16

เมอน าแมส 2 สทอยใกลกนในวงจรส มาผสมกนจะเกดเปนสอก 4 ส ดงน

1. สสม (orange) เกดจากส แดง (Red) ผสมกบส เหลอง (Yellow)

2. สเขยวเหลอง (yellow-green) เกดจากส เหลอง (Yellow) ผสมกบสเขยว (Green)

3. สเขยวน าเงน (blue green) เกดจากส เขยว (Green) ผสมกบสน าเงน (Blue)

4. สมวง (purple) เกดจากส แดง (Red) ผสมกบสน าเงน (Blue)

คณลกษณะของส

คณลกษณะของสม 3 ประการ คอ

1. สแท หรอความเปนส (Hue ) หมายถง สทอยในวงจรสธรรมชาต ทง 12 ส ส ทเราเหนอย

ทกวนนแบงเปน 2 วรรณะ โดยแบงวงจรสออกเปน 2 สวน จากสเหลอง วนไปถงสมวง คอ

1. สรอน (Warm Color) ใหความรสกรนแรง รอน ตนเตน ประกอบดวย สเหลอง ส

เหลองสม สสม สแดงสม สแดง สมวงแดง สมวง

2. สเยน (Cool Color) ใหความรสกเยน สงบ สบายตาประกอบดวย สเหลอง สเขยว

เหลอง สเขยว สน าเงนเขยว สน าเงน สมวงน าเงน สมวง

2. ความจดของส (Intensity) หมายถง ความสด หรอความบรสทธของสใดสหนง สทถก

ผสมดวย สด าจนหมนลง ความจด หรอความบรสทธจะลดลง ความจดของสจะเรยงล าดบจากจด

ทสด ไปจน หมนทสด ไดหลายล าดบ ดวยการคอยๆ เพมปรมาณของสด าทผสมเขาไปทละนอย

จนถงล าดบทความจดของสมนอยทสด คอเกอบเปนสด า

3. น าหนกของส (Values) หมายถง สทสดใส (Brightness) สกลาง (Grayness) สทบ (Darkness) ของสแตละส สทกสจะมน าหนกในตวเอง ถาเราผสมสขาวเขาไปในสใดสหนง สนนจะสวาวขน หรอมน าหนกออนลง ถาเพมสขาวเขาไปทละนอยๆ ตามล าดบ เราจะไดน าหนกของสทเรยงล าดบจากแกสด ไปจนถงออนสด น าหนกออนแกของสกได เกดจากการผสมดวยสขาว เทา และ ด า น าหนกของสจะลดลงดวยการใชสขาวผสม ( tint) ซงจะท าให เกดความรสกนมนวล ออนหวาน สบายตา น าหนกของสจะเพมขนปานกลางดวยการใชสเทาผสม ( tone) ซงจะท าใหความเขมของสลดลง เกดความรสก ทสงบ ราบเรยบ และน าหนกของสจะเพมขนมากขนดวยการใชสด าผสม ( shade) ซงจะท าใหความเขมของสลดความสดใสลง เกดความรสกขรม ลกลบ น าหนกของสยงหมายถงการเรยงล าดบน าหนกของสแทดวยกนเอง โดยเปรยบเทยบ น าหนกออนแกกบสขาว – ด า

www.ssru.ac.th

17

ความรสกของส

การใชสวรรณะรอน เชน สแดง สม ท าใหเกดความรสกอบอน ทาทาย เคลอนไหว การใชส

วรรณะรอน เชน สน าเงน คราม ท าใหเกดความรสกสงบ สขม สภาพ หนกแนน สงางาม สตางๆ ท

เราสมผสดวยสายตา จะท าใหเกดความรสกขนภายในตอเรา ทนททเรามองเหนส ไมวาจะเปน การ

แตงกาย บานทอยอาศย เครองใชตางๆ แลวเราจะ ท าอยางไร จงจะใชสไดอยางเหมาะสม และ

สอดคลองกบหลกจตวทยา เราจะตองเขาใจวาสใดใหความรสก ตอมนษยอยางไร ซงความรสก

เกยวกบส สามารถจ าแนกออกไดดงน

สแดง ใหความรสกรอน รนแรง กระตน ทาทาย เคลอนไหว ตนเตน เราใจ มพลง ความ

อดมสมบรณ ความมงคง ความรก ความส าคญ อนตราย

สแดงชาด จะท าใหเกดความอดมสมบรณ

สสม ใหความรสก รอน ความอบอน ความสดใส มชวตชวา วยรน ความคกคะนอง การ

ปลดปลอย ความเปรยว การระวง

สเหลอง ใหความรสก แจมใส ความราเรง ความเบกบานสดชน ชวตใหม ความสด ใหม

ความสกสวาง การแผกระจาย อ านาจบารม

สเขยว ใหความรสกงอกงาม สดชน สงบ เงยบ รมรน รมเยน การพกผอน การผอนคลาย

ธรรมชาต ความปลอดภย ปกต ความสข ความสขม เยอกเยน

สเขยวแก จะท าใหเกดความรสกเศราใจความแกชรา

สน าเงน ใหความรสกสงบ สขม สภาพ หนกแนน เครงขรม เอาการเอางาน ละเอยด

รอบคอบ สงางาม มศกดศร สงศกด เปนระเบยบถอมตน

สฟา ใหความรสก ปลอดโปรงโลง กวาง เบา โปรงใส สะอาด ปลอดภย ความสวาง ลม

หายใจ ความเปนอสระเสรภาพ การชวยเหลอ แบงปน

สคราม จะท าใหเกดความรสกสงบ

สมวง ใหความรสก มเสนห นาตดตาม เรนลบ ซอนเรน มอ านาจ มพลงแฝงอย ความรก

ความเศรา ความผดหวง ความสงบ ความสงศกด

สน าตาล ใหความรสกเกา หนก สงบเงยบ

www.ssru.ac.th

18

สขาว ใหความรสกบรสทธ สะอาด ใหม สดใส

สด า ใหความรสกหนก หดห เศราใจ ทบตน

สชมพ ใหความรสก อบอน ออนโยน นมนวล ออนหวาน ความรก เอาใจใส วยรน หนม

สาว ความนารก ความสดใส

สไพล จะท าใหเกดความรสกกระชมกระชวย ความเปนหนมสาว

สเทา ใหความรสก เศรา อาลย ทอแท ความลกลบ ความหดห ความชรา ความสงบ ความ

เงยบ สภาพ สขม ถอมตน

สทอง ใหความรสก ความหรหรา โออา มราคา สงคา สงส าคญ ความเจรญรงเรอง ความสข

ความมงคง ความร ารวย การแผกระจาย

จากความรสกดงกลาว เราสามารถน าไปประยกตใชไในชวตประจ าวนไดในทกเรอง และ

เมอตองการสรางผลงาน ทเกยวกบการใชส เพอทจะไดผลงานทตรงตามความตองการในการสอ

ความหมาย และจะชวยลดปญหาในการ ตดสนใจทจะเลอกใชสตางๆได เชน

1. ใชในการนแสดงเวลาของบรรยากาศในภาพเขยน เพราะสบรรยากาศในภาพเขยนนนๆ

จะแสดงใหรวา เปนภาพตอนเชา ตอนกลางวน หรอตอนบาย เปนตน

2. ในดานการคา คอ ท าใหสนคาสวยงาม นาซอหา นอกจากนยงใชกบงานโฆษณา เชน

โปสเตอรตางๆ ชวยใหจ าหนายสนคาไดมากขน

3. ในดานประสทธภาพของการท างาน เชน โรงงานอตสาหกรรม ถาทาสสถานทท างานให

ถกหลกจตวทยา จะเปนทางหนงทชวยสรางบรรยากาศใหนาท างาน คนงานจะท างานมากขน ม

ประสทธภาพในการท างานสงขน

4. ในดานการตกแตง สของหอง และสของเฟอรนเจอร ชวยแกปญหาเรองความสวางของ

หอง รวมทงความสขในการใชหอง ถาเปนโรงเรยนเดกจะเรยนไดผลดขน ถาเปนโรงพยาบาลคนไข

จะหายเรวขน

สกบการออกแบบ

ผสรางสรรคงานออกแบบจะเปนผทเกยวของกบการใชสโดยตรง มณฑนากรจะคดคนสขนมาเพอใชในงานตกแตง คนออกแบบฉากเวทการแสดงจะคดคนสเกยวกบแสง จตรกรกจะคดคน

www.ssru.ac.th

19

สขนมาระบายใหเหมาะสมกบ ความคด และจนตนาการของตน แลวตวเราจะคดคนสขนมาเพอความงาม ความสข ส าหรบเรามไดหรอ

สทใชส าหรบการออกแบบนน ถาเราจะใชใหเกดความสวยงามตรงตามความตองการของเรา มหลกในการใชกวางๆ อย 2 ประการ คอ การใชสกลมกลนกน และ การใชสตดกน

1. การใชสกลมกลนกน

การใชสใหกลมกลนกน เปนการใชสหรอน าหนกของสใหใกลเคยงกน หรอคลายคลงกน

เชน

การใชสแบบเอกรงค เปนการใชสสเดยวทมน าหนกออนแกหลายล าดบ การใชสขางเคยง เปนการ

ใชสทเคยงกน 2 – 3 ส ในวงส เชน สแดง สสมแดง และสมวงแดง การใชสใกลเคยง เปนการใชสท

อยเรยงกนในวงสไมเกน 5 ส ตลอดจนการใชสวรรณะรอนและวรรณะเยน ( warm tone colors and

cool tone colors) ดงไดกลาวมาแลว

2. การใชสตดกน

สตดกนคอสทอยตรงขามกนในวงจรส การใชสใหตดกนมความจ าเปนมาก ในงาน

ออกแบบ เพราะชวยใหเกดความนาสนใจ ในทนททพบเหน สตดกนอยางแทจรงม อยดวยกน 6 คส

คอ

1. สเหลอง ตรงขามกบ สมวง

2. สสม ตรงขามกบ สน าเงน

3. สแดง ตรงขามกบ สเขยว

4. สเหลองสม ตรงขามกบ สมวงน าเงน

5. สสมแดง ตรงขามกบ น าเงนเขยว

6. สมวงแดง ตรงขามกบ สเหลองเขยว

การใชสตดกน ควรค านงถงความเปนเอกภาพดวย วธการใชมหลายวธ เชน ใชสใหมปรมาณตางกน เชน ใชสแดง 20 % สเขยว 80% หรอ ใชเนอสผสมในกนและกน หรอใชสหนงสใดผสมกบสคทตดกน ดวยปรมาณเลกนอย รวมทงการเอาสทตดกนมาท าใหเปนลวดลายเลก ๆ สลบกน ในผลงานชนหนง อาจจะใชสใหกลมกลนกนหรอตดกนเพยงอยางใดอยางหนง หรอ

www.ssru.ac.th

20

อาจจะใชพรอมกนทง 2 อยาง ทงนแลวแตความตองการ และความคดสรางสรรคของเรา ไมมหลกการ หรอรปแบบทตายตว

ในงานออกแบบ หรอการจดภาพ หากเรารจกใชสใหมสภาพโดยรวมเปนวรรณะรอน หรอวรรณะเยน เราจะ สามารถควบคม และสรางสรรคภาพใหเกดความประสานกลมกลน งดงามไดงายขน เพราะสมอทธพลตอ มวล ปรมาตร และชองวาง สมคณสมบตทท าใหเกดความกลมกลน หรอขดแยงได สสามารถขบเนนใหใหเกด จดเดน และการรวมกนใหเกดเปนหนวยเดยวกนได เราในฐานะผใชสตองน าหลกการตางๆ ของสไปประยกตใชใหสอดคลอง กบเปาหมายในงานของเรา เพราะสมผลตอการออกแบบ คอ 1. สรางความรสก สใหความรสกตอผพบเหนแตกตางกนไป ทงนขนอยกบประสบการณ และภมหลง ของแตละคน สบางสสามารถรกษาบ าบดโรคจตบางชนดได การใชสภายใน หรอภายนอกอาคาร จะมผลตอการ สมผส และสรางบรรยากาศได 2. สรางความนาสนใจ สมอทธพลตองานศลปะการออกแบบ จะชวยสรางความประทบใจ และความนาสนใจเปนอนดบแรกทพบเหน 3. สบอกสญลกษณของวตถ ซงเกดจากประสบการณ หรอภมหลง เชน สแดงสญลกษณของไฟ หรออนตราย สเขยวสญลกษณแทนพช หรอความปลอดภย เปนตน 4. สชวยใหเกดการรรบร และจดจ า งานศลปะการออกแบบตองการใหผพบเหนเกดการจดจ า ในรปแบบ และผลงาน หรอเกดความประทบใจ การใชสจะตองสะดดตา และมเอกภาพ

3. การออกแบบลวดลาย

การออกแบบลวดลายในความหมายของภาษาไทยตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน

พ.ศ. 2542 ไมมการกลาวถงและค าวา การออกแบบ หรอ ออกแบบ กไมมปรากฎ มแตค าวา

ลวดลาย ซงหมายถง ลายตางๆทเขยนหรอแกะสลก, ฝมอความสามารถทแสดงใหปรากฏ

ในความหมายของภาษาองกฤษมค าทมความหมายเกยวของกบการออกแบบลวดลาย

ดงน

Decorate. vt. หมายถง การตกแตง, ประดบ

Ornament. vt. หมายถง ประดบ

n. หมายถง เครองประดบ

www.ssru.ac.th

21

design. vt. หมายถง ออกแบบ, แผนการ

n. หมายถง แบบ, การออกแบบ,ลวดลาย, แผนการ

การออกแบบลวดลาย (Decorative Design) หมายถง การออกแบบเพอใชในการตกแตง

ประดบพนท หรอวสดตางๆใหมความสวยงามเหมาะสม กลมกลนมความเปนอนหนงอนเดยวกน

โดยลวดลายเหลานอาจจะมความหมายชดเจนหรอเปนสญลกษณ

จะเหนไดวา การออกแบบลวดลายไมสามารถสรางสรรคผลงานขนมาไดโดยอสระ ตอง

ค านงถงองคประกอบอนๆทเกยวของดวย เชน สถานท พนท ขนาด วสด สงตางๆเหลานจะเปนตว

ก าหนดใหการออกแบบลวดลายอยในขอบเขตตามวตถประสงค

ชนดของการออกแบบลวดลาย

ผลงานการออกแบบลวดลายทมนษยสรางสรรคขนมา บงบอกถงจนตนาการไมมทสนสด

ของมนษย

ซงผลงานเหลานจะมความแตกตางกนออกไปตามลกษณะของงาน ของวสด และของกรรมวธใน

การสรางสรรค

การออกแบบลวดลายแบงออกเปนชนดใหญๆได 3 ชนด คอ

1. การออกแบบลวดลายตกแตงวสด 2 มต

2. การออกแบบลวดลายตกแตงผลตภณฑ 3 มต

3. การออกแบบลวดลายสถาปตยกรรม

1. การออกแบบลวดลายตกแตงวสด 2 มต

การออกแบบลวดลายตกแตงวสด 2 มต เปนการออกแบบลวดลายลงบนวสดทเปนพน

ระนาบ มความกวางกบความยาวเทานน เชน กระดาษ ไม ผนง ผา กระจก ซงลกษณะของ

ลวดลายทออกแบบลงบนวสดเหลาน จะแตกตางออกไปตามวตถประสงคและกรรมวธ เชน

www.ssru.ac.th

22

1.1 การออกแบบลวดลายบนกระดาษ เปนการออกแบบทตองการบนทก

เหตการณ เรองราวและความรตางๆใหคนรนหลงไดศกษา การออกแบบลวดลายลกษณะนจง

มกจะใชประกอบกบการเขยนอกษร โดยการใชลวดลายเปนสออธบายใหท าความเขาใจงาย

ขน การออกแบบลวดลายบนกระดาษสามารถท าไดหลายวธ เชน การวาดภาพ การท าแมพมพจาก

ไมหรอโลหะ การจารดวยเหลกแหลม การพมพดวยแทนพมพ

1.2 การออกแบบลวดลายบนไม เปนการออกแบบเพอประดบตกแตงไมทใชประกอบ

สถาปตยกรรมใหมความสวยงาม มเนอหาสาระมากขนนอกจากนการเตรยมพนทกอนการ

ออกแบบลวดลายลงไป ยงชวยใหเนอไมมความทนทานยดอายการใชงานใหนานขน

1.3 การออกแบบลวดลายบนผนง เปนการออกแบบพนผวระนาบทมความเกาแก

ทสด ทมมาตงแตยคกอนประวตศาสตร และตอเนองมาจนถงปจจบน เนองจากเปนพนททอย

รอบตวมนษย พบเหนไดทกวน เชน ผนงถ า เพงผา ฝาบาน ผนงโบสถและวหาร จงงายและ

เหมาะสมในการออกแบบลวดลาย ลกษณะของลวดลายจะเปลยนแปลงไปตามยคสมยโดย

สอดคลองกบความเชอ ศาสนาและความสามารถของผสรางสรรคผลงาน

1.4 การออกแบบลวดลายบนผา เปนการออกแบบลวดลายเพอตกแตงวสดทมความเบา

บางออนพลว ลกษณะของลวดลายจะเปนไปตามวตถประสงคของการใชงาน เชน น ามาตดเยบ

เปนเสอผาส าหรบใชสอย หรอท าพระบฏส าหรบตอบสนองความเชอ ความศรทธาในศาสนา การ

ออกแบบลวดลายผามหลายวธ เชน การยอมผา การทอและการวาดภาพระบายส

1.5 การออกแบบลวดลายบนกระจก เปนการออกแบบลาดลายบนวสดทมความมนและ

เรยบ โดยการเขยนส กดดวยกรดหรอพนดวยทราย ในสมยโกธก (Gothic) จะใชวธประดบกระจก

สหนาตาง (Stained Glass) ของวหาร ความสดใสของสกระจกเมอแสงสวางสองผาน สราง

บรรยากาศใหเกดความขลงและศกสทธ

www.ssru.ac.th

23

2. การออกแบบลวดลายตกแตงผลตภณฑ 3 มต

การออกแบบลวดลายตกแตงผลตภณฑ 3 มต เปนการออกแบบลวดลายบนรปทรงทม

ความลกและหนา ซงมลกษณะทแตกตางกนออกไป ดงนนการออกแบบลวดลายจงตองค านลถง

รปทรงเหลานประกอบดวยเพอใหเกดการสอดคลอง สมพนธกน เชน รปทรง

กลม สามเหลยม สเหลยมและรปทรงอสระอนๆ

รปทรงตางๆนอาจจะมวตถประสงคในการใชงานทตางกน ซงแตละลกษณะของลวดลาย

จะมเปาหมายทเหมอนกนคอ ตองสรางความสวยงามเหมาะสมใหกบรปทรงนน

ภาพท 2.1 ลวดลายบนแกวเปนชดตางๆ

3. การออกแบบลวดลายตกแตงสถาปตยกรรม

การออกแบบลวดลายตกแตงสถาปตยกรรม เปนการใชลวดลายตกแตงพนทตางๆของ

สถาปตยกรรมทงภายในและภายนอกใหมความสวยงาม อลงการ นาศรทธา การตกแตง

สถาปตยกรรม ในระยะแรกๆจะเนนทศาสนสถาน เชน วหาร โบสถ กอนจะปรบเปลยนมาใช

กบทพกอาศยโดยวธการทใชจะแตกตางกนออกไปตามวตถประสงค ลกษณะของงานและพนทใน

การตกแตงลวดลาย ซงวธการโดยรวมจะม 2 วธ คอ

www.ssru.ac.th

24

3.1 ประตมากรรม จะเปนการน าเอากรรมวธตางๆในการสรางลวดลายทาง

ประตมากรรมมาประกอบเขากบรปทรงสถาปตยกรรม ชวยเนนความงามของสถาปตยกรรมให

เดนชดขน โดยท าใหประโยชนใชสอยสญเสยไป เชน การแกะสลกลวดลายหวเสาของ

อยปต กรก และโรมน การปนลวดลายตกแตงซมประตโขง หนาบนของอโบสถและวหารใน

ศลปะลานนา หรอการแกะสลกบานประต บานหนาตางของศาสนสถานตางๆ

ภาพท 2.2 ลวดลายปนปนตกแตงซมประตโขง วดพระธาตล าปางหลวง จงหวดล าปาง

3.2 จตรกรรม ลวดลายทน ามาใชส าหรบตกแตงสถาปตยกรรมโดยใชวธการทาง

จตรกรรม ผออกแบบนนยมน าลวดลายทเปนมงคลมความหมายในการเสรมชวตใหเจรญรงเรอง

ขน หรอลวดลายทบอกเลาเรองราวทางศาสนา และความเชอตางๆ ซงในแตละเรองราวจะ

สอดแทรกเนอหาทางสงคม ประเพณ และประวตศาสตรเอาไวอยเสมอ

www.ssru.ac.th

25

ภาพท 2.3 จตรกรรมสฝนบนแผงไมคอสอง ของวหารน าแตม วดพระธาตล าปางหลวง

ประเภทของลวดลาย

ลวดลายทมนษยน ามาออกแบบเพอสรางสรรคผลงาน ลวนแลวแตไดรบอทธพลมาจาก

สงทอยรอบตวแทบทงสน บางลวดลายจะน าเอาสงทพบเหนแสดงออกมาตรงๆ โดยไมประยกต

หรอดดแปลง แตบางลวดลายไดผานกระบวนการคดและกลนกรองมาอยางเปนระบบเพอให

ลวดลายทจะน ามาใชงานมความสมบรณทสด

เนอจากมลวดลายบางประเภทจะมความหมายทซอนเรนแอบแฝงอย ลกษณะของ

ลวดลายจะเปนสญลกษณหรอปรศนาธรรม การเลอกใชจงควรรถงความหมายและใชอยาง

เหมาะสมซงลวดลายเหลนนจ าแนกไดเปน 3 ประเภทดงน

1.ลวดลายธรรมชาต

ลวดลายธรรมชาต เปนลวดลายทพบเหนอยทวไปในชวตประจ าวนถกมนษยน ามาเปน

สอในการบนทกและบอกเลาเรองราวตางๆ ตลอดจนน ามาสรางสรรคเปนลวดลายในสรางความ

สวยงามใหกบผลตภณฑ เครองมอ เครองใช ทพกอาศย และศาสนสถาน

www.ssru.ac.th

26

ภาพท 2.4 ลวดลายจากธรรมชาต

1.1 ลวดลายจากสงทมชวต เชน คน สตว ถกน ามาออกแบบเปนลวดลายในลกษณะทเหมอน

จรงบาง ถกตดทอนเพอลดความซบซอนลงบางหรอถกเพมเตมโดยผสมผสานจตนาการและความ

เชอใหดสงสง นาเชอถอเขาไปบาง

1.2 ลวดลายจากสงทไมมชวต เชน ภเขา ตนไม ทะเล แมน า เปนลวดลายนยมน ามาใชในการ

ออกแบบเพอสรางสสนและบรรยากาศมากทสดชนดหนงอาจจะใชสงทไมมชวตเพยงอยาง

เดยว หรอนะมาประกอบเขากบสงมชวตท าใหลวดลายมความสมดลขนและลวดลายชนดนถก

น าไปประยกต ดดแปลงสรางความสวยงามไดอยางเหมาะสมกลมกลนกบขนบธรรมเนยบประเพร๏

ของประเทศตางๆ ไดเปนอยางด เชน หลายกระหนกตางๆ ของไทย

2. ลวดลายเลขาคณต

ลวดลายเลขาคณต เปนลวดลายทเกดจากการขดขดเสนเปนลวดลายงายๆ กอนจะน ามา

ประกอบกนจนเกดเปนรปรางขนมา ตามลกษณะของเลขาคณตและถกน าไปใชออกแบบเปน

ลวดลายตกแตงในผลงานทางศลปะแขนงตางๆ

www.ssru.ac.th

27

ภาพท 2.5 ลวดลายเรขาคณต ทน ามาออกแบบจดวางบนถงกระดาษใหดแปลกตา

3. ลวดลายสญลกษณ

ลวดลายสญลกษณ เปนลวดลายทเกดจากการน าลวดลายจากธรรมชาต และลวดลาย

เลขาคณตมาก าหนดเปนสญลกษณ และใหความหมายขนมานอกเหนอจากการตกแตงเพอความ

สวยงามเพยงอยางเดยวโดยความหมายตางๆ จะถกซอนเรนเปนปรศนาเพอใหผพบเหนไดคดและ

แปลความหมายออกมาตามหลกของศาสนาในแตละลทธ แตละนกาย ซงลวนแลวแตเปนมงคลแก

ชวตทงสน เชน อวยพรใหมความสข อายยน เจรญกาวหนาในอาชพ ร ารวยทรพยสนเงนทอง

หรอในบางศษสนาจะใชสญลกษณบอกเลาเรองราวทางศาสนสา เชน

นกอนทร เปนสญลกษณของพระครสต (กลวด มกราภรมย,2542,58)

ปลา เปนสญลกษณของพระครศตและการรบศลลางบาป

หมอปรณฆฏะ เปนสญลกษณของความอดมสมบรณเปนตน

www.ssru.ac.th

28

ภาพท 2.6 ภาพ Super at Emmaus เปนภาพลวดลายสน ามนบนผาใบ

สรป

การออกแบบลวดลายเปนผลงานศลปะชนดแรกทมนษยเรมรจกสรางสรรค โดยการขด

ขดลงบนอาวธ เครองมอ เครองใช และพฒนามาเปนการเขยนสบนรางกาย บนผนงถ า และเพง

ผาทพกอาศย ลวดลายในระยะแรกๆ จะเรยบงาย บรสทธ สอความหมายออกมาตรงๆ โดยไม

สลบซบซอน เชน ภาพคน สตว เครองใชไมสอย ซงลวดลายเหลานจะแทรกอยในงานศลปะทก

แขนงและน าถกน ามาแยกประเภทตามกรรมวธในการสรางเปนจต

กรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม และภาพพมพในภายหลงเพอการจดหมวดหมของงาน

การออกแบบลวดลายแบงออกได 3 ชนดไดแก การออกแบบลวดลายตกแตงวสด 2 มต การออกแบบลวดลายตกแตงผลตภณฑ 3 มต และการออกแบบลวดลายสถาปตยกรรม โดยลวดลายทน ามาใชออกแบบนนจะไดมาจากธรรมชาต จากรปทรงเลขาคณตและสญลกษณตางๆ

www.ssru.ac.th

29

4. ความรเกยวกบพฤตกรรม 4.1 ความหมายของพฤตกรรมผบรโภค พฤตกรรม (behavior) หมายถง การกระท าซงเปนการแสดงออกถงความรสก นกคด ความตองการของจตใจทตอบสนองสงเรา ซงอาจสงเกตเหนไดโดยทางตรงหรอทางออม บางลกษณะอาจสงเกตไดโดยไมตองใชเครองมอชวยหรอตองใชเครองมอชวย (ลกขณา สรวฒน, 2544) สวน ไพบลย เทวรกษ (2537) กลาวถงความหมายของพฤตกรรมวา หมายถงอากปกรยาทงมวลของบคคล ทงทเราสามารถสงเกตไดดวยประสาทสมผสโดยตรงหรอโดยออม และทงทรตวหรอไมรตว โดยทวไปพฤตกรรมแบงออกเปน 2 ลกษณะคอ พฤตกรรมภายใน เปนพฤตกรรมทบคคลมอยในใจตนเอง ยากทผอนจะรไดถาไมแสดงออกมาใหปรากฏ พฤตกรรมภายนอก เปนพฤตกรรมทบคคลแสดงออกมาแลวผอนสามารถสงเกตได

ผบรโภค (consumer) หมายถง ผซอสนคาและบรการเพอการใชสวนตว ใชในครอบครว หรอเปนของก านลส าหรบเพอน เปนการซอของบคคลเพอการบรโภคขนสดทายซงอาจเรยกไดวาเปนผบรโภคคนสดทาย (Schiffman & Kanuk, 1994) และ เสร วงษมณฑา (2542) ไดใหความหมายของผบรโภควา คอผทมความตองการซอ (need) มอ านาจซอ (purchasing power) ทท าใหเกดพฤตกรรมการซอ (purchasing behavior) และพฤตกรรมการใช (using behavior)

พฤตกรรมผบรโภค หมายถงพฤตกรรมซงบคคลท าการคนหา (searching) การซอ (purchasing) การใช (using) การประเมนผล (evaluating) และการใชจาย (disposing) ในผลตภณฑและบรการ โดยคาดวาจะตอบสนองความตองการของเขา หรอหมายถงกระบวนการตดสนใจและลกษณะกจกรรมของแตละบคคล เมอท าการประเมนผล การจดหา (acquiring) การใช (using) และการใชจาย (disposing) เกยวกบสนคาและบรการ (Engel, Blacwell & Miniard, 1993 อางถงใน ศรวรรณ เสรรตน, 2538) ดงนนจะเหนวาการศกษาพฤตกรรมผบรโภค เปนการศกษาวชาการทแตละบคคลท าการตดสนใจทจะใชทรพยากรเกยวกบการบรโภคสนคา ซงนกการตลาดตองศกษาวาสนคาทเขาจะเสนอขายนนใครคอลกคา (who) ผบรโภคซออะไร (what) ท าไมจงซอ (why) ซออยางไร (how) ซอเมอไร (when) ซอทไหน (where) ซอแลวใชบอยเพยงใด (how often) ใครมอทธพลตอการซอ (who)

ชพแมน และ คานค (Schiffman & Kanuk 1987) ใหความหมายของพฤตกรรมผบรโภควา หมายถงพฤตกรรมซงผบรโภคท าการคนหา การซอ การใช การประเมนผล การใชสอยผลตภณฑ และบรการ ซงคาดวาจะสนองความตองการของเขา แสดงใหเหนวาการทบคคลแสดงสงใดจะตองมสงทเปนสาเหตหรอตวกระตนใหเกดพฤตกรรม สวน พบล ทปะปาล (2534,) ไดน าค ากลาวของ Harold J. Leavitt ซงเขยนเกยวกบพฤตกรรมของมนษยไววา กอนทมนษยจะแสดงพฤตกรรมออกมามกมมลเหตทจะท าใหเกดพฤตกรรมนนเสยกอน ซงมลเหตดงกลาวอาจจะเรยกกวากระบวน

www.ssru.ac.th

30

การของพฤตกรรม (process of behavior) และกระบวนการของมนษยมลกษณะคลายกน 3 ประการ ดงน

4.1.1 พฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสาเหตท าใหเกด (behavior is caused) ซงหมายความวาการทคนเราจะแสดงพฤตกรรมอยางใดอยางหนงออกมานน จะตองมสาเหตท าใหเกด และสงซงเปนสาเหตกคอ ความตองการทเกดขนในตวนนเอง

4.1.2 พฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสงจงใจหรอแรงกระตน (behavior is motivated) นนคอ เมอคนเรามความตองการเกดขน กปรารถนาทจะบรรลถงความตองการนนจนกลายเปนแรงกระตนหรอแรงจงใจ (motivation) ใหบคคลแสดงพฤตกรรมตางๆ เพอสนองความตองการทเกดขน 4.1.3 พฤตกรรมทเกดขนยอมไปสเปาหมาย (behavior is goal-directed) หมายความวาการทเราแสดงพฤตกรรมออกมา ยอมมไดกระท าไปอยางเลอนลอยโดยปราศจากจดหมายหรอไรทศทาง ตรงกนขามกลบมงไปสเปาหมายทแนนอน เพอบรรลผลส าเรจแหงความตองการของตน จากค านยามดงกลาว ผวจยสรปไดวา พฤตกรรมหมายถงการแสดงออกของบคคลทตอบ สนองตอสงเรา ผบรโภคหมายถงผซอสนคาและบรการเพอใชสวนตวหรอเพอผอน พฤตกรรมผบรโภคหมายถงพฤตกรรมซงผบรโภคท าการคนหา การซอ การใช การประเมนผล และการบรการ ซงคาดวาจะสนองความตองการของเขา สวนกระบวนการของพฤตกรรมมลกษณะตางๆ คอพฤตกรรมเกดขนไดจะตองมสาเหตท าใหเกดจะตองมสงจงใจหรอแรงกระตน และพฤตกรรมทเกดขนยอมมงไปสเปาหมายหรอกลาวไดวาพฤตกรรมตางๆ ทมนษยไดแสดงออกมายอมมเหตจงใจทท าใหเกดพฤตกรรม 4.2 กระบวนการตดสนใจซอ

กระบวนการตดสนใจซอ (decision process) หมายถงขนตอนการเลอกซอสนคาจากสองทางเลอกขนไป (Schiffman & Kanuk,1994) ในการทผบรโภคจะซอสนคาใดๆ จะตองมกระบวน การตงแตจดเรมตนไปจนถงทศนคตหลงจากทไดใชสนคาแลว ซงสามารถพจารณาเปนขนตอนได ดงน (เสร วงษมณฑา, 2542)

4.2.1 การมองเหนปญหา (perceived problem) การทมนษยมชวตสขสบายไมมปญหากไมคดทจะหาสงใดมาแกปญหาชวตของตน ดวยเหตนนกการตลาดจงตองพยายามทจะจจดปญหาใหผบรโภคนนเกดปญหา ซงปญหากคอความแตกตางระหวางสภาพอนเปนอดมคต (ideal) กบสภาพอนเปนจรง (reality) นกการตลาดทเกงจะท าใหการมองเหนปญหานนกลายเปนแรงจงใจ (motive) ขนในตวผบรโภคและกลายเปนความเครยด (tension) ท าใหตองดนรนหาหนทางลดความ เครยดใหได ขนตอนการตดสนใจจะด าเนนไปสขนตอไป

www.ssru.ac.th

31

4.2.2 การแสวงหาภายใน (internal search) เมอเกดปญหากตองแสวงหาหนทางแกไขภายใน นนคอการลวงลกเขาไปในความทรงจ าของตน ดวยขนตอนนเองท าใหนกการตลาดตองพยายามทจะท าใหสนคาของตนประทบอยในความทรงจ าของผบรโภค และจะตองเปนสงทผบรโภคระลกไดเปนยหอตนๆ (top of mind brand) หรอระลกไดกอนยหออนๆ ดงนนนกการตลาดจะตองหากลยทธในการโฆษณาสนคา เชน การสรางความถในการโฆษณา ตองมโฆษณาทประทบใจ และมขาวประชาสมพนธสม าเสมอทงนเพอท าใหสนคานนตดตาตดใจผบรโภคเปนยหอตนๆ แลวระลกถงดวยความพงพอใจอนจะมผลตอการตดสนใจซอในทนท ถาผบรโภคยงไมตดสนใจซอเนองจากยงไมพอใจยหอทจ าไดและยงไมยกเลกการหาซอกจะเกดขนตอนท 3 ตอไป 4.2.3 การแสวงหาภายนอก (external search) เมอผบรโภคตองการใชสนคาทตวเองจ าไดหรอ มรายละเอยดเกยวกบสนคาทจ าไดไมเพยงพอ กจะเรมแสวงหาขอมลเกยวกบสนคาจากภายนอก ดวยวธการตอไปน 4.2.3.1 การหาขอมลจากการไปดโฆษณา ดงนนนกการตลาดควรเลอกหาโฆษณาในเวลาและสถานทเหมาะสม ตองรวาชวงเวลาใดควรจะโฆษณาสนคา หรอสอใดมความเหมาะสมทจะใชในการโฆษณาสนคาของตน 4 .2.3.2 การไปแหลงขาย เมอผบรโภคไมพอใจสงทตนเองจ าไดจงตองไปหาซอสนคาสงส าคญในจดนคอสนคาจะตองมวางขาย ณ จดขาย เพราะผบรโภคไดเปดโอกาสใหแลว นอกจากนนการจดวางน าเสนอสนคา (display) กตองเดนชดและมการบรการทดจากผขายจงจะท าใหการแสวงหาภายนอกในครงนเปนประโยชนแกสนคา 4.2.3.3 การหาขอมลดวยวธการตางๆ ผบรโภคสามารถหาขอมลดวยวธอน เชน การโทรศพทพดคยกบบรษทหรอรานคา การหาขอมลจากพนกงานขาย หรอการไตถามจากผอนทเคยใชสนคามาแลว เปนตน 4.2.4 การประเมนทางเลอก (evaluation) เมอผบรโภครบรสนคายหอตางๆ แลวกน ามาประเมนวาสนคาใดดกวากนในแงใด ความส าคญในขนนกคอตองใหจดเดนของสนคา (feature) ตรงกบมาตรการ (criteria) ในการเลอกซอของผบรโภค ดงนนนกการตลาดจงตองศกษาวาผบรโภคใชมาตรฐานอะไรในการตดสนใจซอสนคาแตละประเภท เชน คนทซอเสอผามกดทรปแบบและสสนแตบางคนอาจจะดยหอดวย ดงนนการตดโลโก (logo) ของยหอไวตามปกเสอ ตามกระเปา ตามแขน จงกลายเปนเรองส าคญทจะตอบสนองคนกลมน เรองเหลานหากเจาของสนคาสรางจดเดนขนมาเองตามใจชอบ ไมไดศกษาในเรองการตดสนใจของผบรโภค โอกาสทจะไดรบการเลอกกยากขนการขายกยากขนเพราะจะตองไปเปลยนใจผบรโภคใหเปลยนมาตรการในการเลอกซอเพอใหสอดคลองกบจดเดนทม เมอผบรโภคไดพจารณาแลวกถงขนการตดสนใจซอ

4.2.5 การตดสนใจซอ (decision making) ผบรโภคสวนใหญมความเฉอยในการตดสนใจทงนเพราะจะตองเสยงวาสนคาทซอจะดเหมอนค าโฆษณาหรอไม หรอจะมคณภาพคมคา

www.ssru.ac.th

32

คมราคาหรอไม ผบรโภคสวนใหญจะตดอยกบสนคาทตนเองมความเคยชน ดงนนสนคาใหมๆ ทจะน าเสนอขนมาตองหาทางในการเรงรดใหผบรโภคเปลยนใจและตดสนใจซอสนคาของตน มวธการกระตนการตดสนใจ ดงน 4.2.5.1 การสรางความแตกตาง (differentiation) นกการตลาดจะตองท าใหสนคาของตนมความเดนชด มรปแบบและเนอหาเฉพาะตวแตกตางจากสนคาของคแขงใหชดเจนทสด ซงจะท าใหผบรโภคเรงรดในการตดสนใจซอไดเรวขน 4.2.5.2 การลดอตราเสยงในความรสกของผบรโภค (reduced perceived risk) ในการซอสนคาแตละครง ผบรโภคจะรสกมความเสยงในเรองความคมราคาหรอคณภาพ เพอใหผบรโภคเรงรดการตดสนใจตองท าใหไมรสกเสยงมากนก วธการหรอสงทจะลดความเสยงไดแก ความมชอเสยงของบรษท ประสบการณการผลตสนคา ภาพพจนของตราสนคา ภาพพจนของพนกงานขาย ภาพพจนของกลมเปาหมาย การรบประกนสนคา ทงหมดนคอวธการทจะลดอตราความเสยงทจะเกดขนในความรสกของผบรโภคเพอท าใหมการตดสนใจซอไดเรวขน 4 .2.5.3 การสรางสงลอใจ (incentives) ไดแกวธการลดแลกแจกแถม ทท าขนเปนการสงเสรมการขาย หากสงลอใจก าหนดใหมระยะเวลาหรอของมจ านวนจ ากด ยอมท าใหผบรโภคลงเลใจอยไมไดเพราะเกรงวาจะหมดเขตของการใหสงลอใจเหลานน ดงนนในบางครงตองอาศยการสงเสรมการขาย (sales promotion) เปนสวนหนงในการเรงรดการตดสนใจซอของผบรโภค

4.2.6 ทศนคตหลงซอ (post-attitudes) เมอผบรโภคตดสนใจซอและน าสนคาไปใชแลวผบรโภคกตองประเมนวาสนคานนดหรอไมดอยางไร แลวกจะเกดทศนคตหลงจากการใชวาพอใจหรอไม ทศนคตเหลานมความส าคญมากเพราะเปนประสบการณตรงซงจะสงผลตอความรสกชอบหรอไมชอบสนคานน หากผบรโภคมความพอใจหลงการใชโอกาสความส าเรจของสนคากจะมมากเพราะผบรโภคจะซอซ า แตถาผบรโภคไมพอใจหลงการใชนอกจากไมซอซ าแลวยงอาจเลาความรสกไมประทบใจใหบคคลอนรบรดวย ซงจะท าใหผทยงไมเคยใชสนคาดงกลาวไมยอมทดลองใชสนคานนเลย จากสาระดงกลาวแลว ผวจยสรปไดวา กระบวนการตดสนใจซอเปนขนตอนในการเลอกซอผลตภณฑจากสองทางเลอกขนไป มขนตอนในการพจารณาหลายอยาง ไดแก การมองเหนปญหา การแสวงหาภายใน การแสวงหาภายนอก การประเมนทางเลอก การตดสนใจซอ และทศนคตหลงซอ ดงนนการทผบรโภคจะซอสนคาใดจะตองมกระบวนการตงแตตนไปจนถงขนสดทาย 4 .3 สวนประสมการตลาด

สวนประสมการตลาด (Marketing mix) หมายถงเครองมอทางการตลาดทใชเพอตอบ สนองวตถประสงคทางการตลาดเปาหมาย ประกอบดวย ผลตภณฑ ราคา การจ าหนาย และการสงเสรมการตลาด (ส านกมาตรฐานการศกษา, 2545) ในการด าเนนกจกรรมทางการตลาดมวตถ

www.ssru.ac.th

33

ประสงคเพอสรางการแลกเปลยนใหเกดขนโดยมก าไร สวนประสมการตลาดจงมอทธพลตอกระบวนการตดสนใจซอของผบรโภคมาก (อดลย จาตรงคกล, 2543) ซงสวนประสมการตลาดมรายละเอยด ดงน

4.3.1 ผลตภณฑ (product) หมายถง สนคาหรอบรการ แนวคดหรอแนวปฏบตทถกเสนอแกตลาด ผซอหรอผบรโภค เพอตอบสนองความตองการและความปรารถนาใหผบรโภคเกดความพงพอใจจากสงทมตวตนจบตองไดของผลตภณฑคอตวสนคา และสงทไมมตวตนจบตองไมไดของผลตภณฑคอบรการ แนวคด และแนวปฏบตทเสนอ ลกษณะของผลตภณฑทมผลกระทบตอพฤตกรรมการซอของผบรโภคคอความใหม ความสลบซบซอน และคณภาพทคนรบรได ผลตภณฑทใหมและสลบซบซอนอาจท าใหตองมการตดสนใจอยางกวางขวาง รปทรงของผลตภณฑตลอดจนบรรจภณฑสามารถกออทธพลตอกระบวนการซอของผบรโภค บรรจภณฑทสะดดตาอาจท าใหผบรโภคเลอกไวเพอพจารณา ประเมน เพอการตดสนใจซอ ปายฉลากทแสดงใหผบรโภคเหนคณประโยชนของผลตภณฑสามารถท าใหผบรโภคไดประเมนสนคาดวยเชนกน สนคาคณภาพสงหรอสนคาทปรบเขากบความตองการของผซอยอมมอทธพลตอการซอดวย

4.3.2 ราคา (price) หมายถงสงทบคคลจายส าหรบสงทไดมา ซงแสดงถงมลคาในรปของเงนตรา หรอหมายถงจ านวนเงนและสงทจ าเปนตองใช เพอใหไดมาซงผลตภณฑและบรการ (ศรวรรณ เสรรตน, 2538) ราคามอทธพลตอพฤตกรรมการซอกตอเมอผบรโภคท าการประเมนทางเลอกและท าการตดสนใจ มลคาทมอบใหลกคาตองมากกวาตนทน (cost) หรอราคา (price) ของสนคานน ผบรโภคจะตดสนใจซอกตอเมอมลคามากกวาราคาสนคา ราคาจงเปนปจจยส าคญทผบรโภคใชเปนเกณฑในการตดสนใจซอ นอกจากนในทางกลบกนผผลตกมกจะใชราคาของสนคาเปนเกณฑในการแบงสวนการตลาดดวย โดยปกตผบรโภคชอบผลตภณฑราคาต า นกการตลาดจงควรคดราคานอยเพอลดตนทนในการซอหรอท าใหผบรโภคตดสนใจดวยลกษณะอน ผบรโภคมกพจารณาราคาอยางถถวน ส าหรบสนคาฟมเฟอยราคาสงไมท าใหการซอลดนอยลง นอกจากนราคายงเปนเครองประเมนคณคา (value) ของผบรโภคซงกจะตดตามดวยการซอ

4.3.3 การจดจ าหนาย (place) หมายถงการเลอกและการใชผเชยวชาญทางดานการ ตลาด ประกอบดวยคนกลาง บรษทขนสง และบรษทเกบรกษาสนคาทเหมาะสมกบลกคาเปาหมาย โดยสรางอรรถประโยชนดานเวลา สถานท ความเปนเจาของ หรอหมายถงโครงสรางชองทางทใชเพอเคลอนยายผลตภณฑหรอบรการจากองคการไปยงตลาด การจดจ าหนายจงเกยวของกบกลไกใน การเคลอนยายสนคาไปยงผบรโภคซงตองพจารณาถงวธการทน าเสนอผลตภณฑเพอขาย (ศวรรณ เสรรตน, 2538)

4.3.4 การสงเสรมการตลาด (promotion) หมายถงการตดตอสอสารระหวางผขายและผซอเพอสรางทศนคต (attitude) และพฤตกรรมการซอ วตถประสงคของการตดตอสอสาร เพอแจงขาวสาร เพอจงใจและเตอนความทรงจ าลกคาเปาหมายเกยวกบบรษทและการสงเสรมการตลาด

www.ssru.ac.th

34

สวนกลยทธในการสงเสรมการตลาด เชน กลยทธการโฆษณา กลยทธการขายโดยใชพนกงาน กลยทธการสงเสรมการขาย กลยทธการใหขาวและการประชาสมพนธ และกลยทธการตลาดทางตรง (ศรวรรณ เสรรตน, 2538) การสงเสรมการตลาดจงมอทธพลตอผบรโภคไดทกขนตอนของกระบวนการตดสนใจซอ ขาวสารทนกการตลาดสงไปอาจเตอนใจใหผบรโภครวาเขามปญหา สนคาของนกการตลาดสามารถแกไขปญหาได และยงสามารถสงมอบคณคาใหไดมากกวาสนคาของคแขง เมอไดขาวสารหลงการซอเปนการยนยนวาการตดสนใจซอของลกคาถกตอง

จากสาระทไดกลาวมา ผวจยสรปไดวา สวนประสมการตลาดม 4 อยาง ไดแก ผลตภณฑ ซงหมายถงสนคาหรอบรการ ผลตภณฑทจะมผลกระทบตอพฤตกรรมการซอของผบรโภคตองม ความใหม ความสลบซบซอน และตองมคณภาพทคนรบได ราคา หมายถงสงทบคคลจายส าหรบสงทไดมาซงแสดงถงมลคาในรปของเงนตรา ราคาจงกลายเปนปจจยทส าคญซงผบรโภคใชเปนเกณฑในการตดสนใจซอสนคา การจดจ าหนาย หมายถงชองทางทใชเคลอนยายผลตภณฑหรอบรการจากองคการไปยงตลาด การสงเสรมการตลาด เปนการตดตอสอสารเพอแจงขาวสาร เพอจงใจและเปนการเตอนความทรงจ าลกคา จะเหนไดวาสวนประสมการตลาดมอทธพลตอกระบวนการตดสนใจซอของผบรโภคอยางมาก

5. แนวคดเกยวกบการออกแบบและการสรางสรรค (ประชด ทณบตร, 2550) ในการออกแบบของทระลก ของขวญ ของก านล ของใชเฉพาะ

ทางนน ปจจบนนกออกแบบไดอาศยการตงแนวคด วธคด หรอจะเรยกวาเปนหลกคด(Main Idea or Main Concept) เพอเปนหลกยด หรอเปนแนวทางการแตกแขนงทางความคดออกไปหลากหลายทศทาง โดยน าแนวคดหลกไปสการสรางผลงานออกมาอยางมเอกลกษณเฉพาะ(Corporated Objects) หรอจะเรยกวายๆวาเปนชด(Set)นนเอง วธคดงายๆของการท างานตามแนวทางนกคอ การคดหาหลกหรอสญลกษณแทนความคดของเรา ซงอาจจะเรมตนหาค าส าคญ(Keyword)เชน "เดกไทย" เปนตวตง หนาทของนกออกแบบกคอการสรางภาพจากค าวา "เดกไทย" ใหออกมาเปนภาพแสดงแทนความเขาใจแทนทตวหนงสอทเปนค าอานน การวาดภาพแสดงแทนความคดนเราจงเรยกวา ผลงานการออกแบบ แตลกษณะทปรากฏออกมาเปนภาพนนจะมคณลกษณะเชนไร กตองก าหนดความคดและวาดแสดงรายละเอยดออกมาใหไดเชน เปนเดกไทยนงโจงกระเบนสแดง ไวผมจกมปนปกผม ไมใสเสอ อายราวๆ4-6 ขวบ รปลกษณอวบอวนขาวสมบรณ ก าลงยนกางขา อยในทานงพบเพยบ ก าลงวง คกเขา ฯลฯ การก าหนดความคดดงกลาวจะท าใหเราไดแนวทางการผลตชนงานหรอไดเอกลกษณทางความคดออกมา เพอใชเปนแนวการเขยนเอกสาร(Document)อนๆ ทจะเกยวของตามมา นบตงแตการตงชอความคด(Name Your Idea)เพอน าไปสการสอสาร การผลตเปนผลงานอนๆตามมาอกมากมาย ซงหากไมก าหนดแนวความคดหลกหรอไมมหลกยดแลวอาจจะหลงทาง ซงเมอสรางงานออกมาแลว ตวผลงานจะสะทอนความคดทเปนเอกลกษณหรอระดบ

www.ssru.ac.th

35

สตปญญาของนกออกแบบนนเอง (วรณ ตงเจรญ,2526) การศกษาการออกแบบทด จงจ าเปนจะตองศกษาหาความร ความเขาใจในงานออกแบบแตละอยางโดยเฉพาะกอน เพอใหการออกแบบสอดคลองกบความเปนจรง หรออาจใหใกลเคยงกบความเปนจรงไมมากกนอย ไมใชเปนการออกแบบทเลอนลอยอยเหนอความเปนจรง หรอไมสามารถน าไปปฏบตจรงได ถาเปนเชนนนการออกแบบกจะมความหมายนอยลง นอกเหนอจากการศกษาแนวคด(Concept) รปแบบ(Idea) วสดอปกรณ (Material & Equipment) และกระบวนการผลต (Production) งานออกแบบบางอยางอาจเกยวของกบจตวทยา เพอการเรยกรอง หรอสรางทศนคต เชนการออกแบบโฆษณาจะตองใชหลกทางจตวทยาในทางชชวน หรอการออกแบบทางทศนศลปทตองสรางความรสกส านกคดอยางใดอยางหนงใหเกดขนตอผชม การศกษาเฉพาะดานจงจ าเปนตองศกษาแนวคดทางจตวทยานนดวยเชนกน การออกแบบของทระลก เปนงานศลปะในแบบประยกตศลป เนองเพราะเปนการผสมผสานโดยการสรางสรรครปแบบใหเกดประโยชนทงในดานความงาม และประโยชนใชสอย โดยค านงถงความตองการของผบรโภคเปนหลก 5.1 หลกการออกแบบ

สงตางๆ ทเหนมรแบบทงดงามมประโยชนใชสอยตามความตองของผออกแบบนน แตถาพจารณาใหลกซงลงไปอกจะพบวาเปนผลรวมของหลกออกแบบเปนพนฐาน ส าหรบน าไปเปนเครองชวยคดในการออกแบบงานชางสาขาตางๆ ซงประกอบดวย 5.1.1 ตนก าเนดหรอรากฐาน คอการศกษาถงความเปนมาใหเกดความเขาใจของสงทมในทองถน เพอศกษาใหเกดความซาบซง ถงรปราง รปทรงลกษณะวาเปนอยางไร 5.1.2 การววฒนาการ ไดแกการคลคลายแบบอยางทเกดขน เปนการศกษาความเปนมาและความเปลยนแปลงมาตามล าดบ 5.1.3 การพฒนาการ ไดแกแบบอยางทเกดขนจากการดดแปลง แกไข ปรบปรงกนตลอดมา 5.1.4 การตอเนอง ไดแกการศกษาคนควา วจยการตอเนองของแบบอยางระหวางสมยหนงกบอกสมยหนง 5.1.5 อทธพล หมายถงการศกษาใหลกซงถงสงทกอใหเกดผลตอบรรดาความเปลยนแปลงของแบบอยาง 5.1.6 การประยกต หมายถงงานออกแบบทศกษามาจากการคนควา จากหลกการตางๆ จากแนวความคดของตนเอง

www.ssru.ac.th

36

5.2 ลกษณะของผออกแบบทด ลกษณะของผออกแบบทด (จารสทธ, 2552) มดงน 5.2 .1 ศกษาและสงเกตสงทเกดขนจากธรรมชาตแบบทธรรมชาตสรางไว เชนใบไม ตนไม หญา การเคลอนไหวของลกคลนในทะเล เปนตน 5.2 .2 ศกษาความตองการของมนษย การออกแบบทดควรเกดจากสภาพความเปนจรงทเกดขนในปจจบน 5 .2.3 ศกษาความเขาใจเหนคณคาในศลปะยคเการปแบบทมอยเดม และศลปในยคปจจบน เพอการอนรกษและการรกษาเปนแบบอยางทด 5.2. 4 มความร ความสามารถในการถายทอดความคดและสรางสรรคงานของตนเอง ใหผอนไดเขาใจไดเปนอยางด 5.2. 5 ศกษาและคนควาจากสถานทจรง หาประสบการณดวยตนเอง 5.3 องคประกอบของการออกแบบ 5.3.1 จด เปนสวนประกอบของการออกแบบเปนพนฐานมความส าคญตอการออกแบบทกชนด 5.3. 2 เสน มความส าคญมากทสด เสนเรมจากจดๆเดยวซงเกดจากจดหลายรอย หลายพน หลายหมนหลายลานๆจดทตอกน 5 .3.3 รปราง เกดจากเสนและทศทางทลากมาบรรจบกน 5.3. 4 รปทรง เปนลกษณะทมองดแลวจะแสดงออกเหนทงสามดานเปนสามมต 5.3. 5 ทศทาง เปนลกษณะทแสดงใหรวาการออกแบบนนมลกษณะเชนใด ผออกแบบจะตองค านงถงองคประกอบเปนอยางมากกวา เสน จด รปราง รปทรง 5.3. 6 สดสวนคอการไดสวนกนของรปลกษณะและมความกลมกลนกนอยางเหมาะสม 5.4 ล าดบขนตอนของการออกแบบของทระลก การออกแบบเพอก าหนดสรางของทระลกในแตละครง หากไดมการก าหนดแนนอนลงไปทงรปแบบ ประเภท วสด การน าไปใช โดยมการส ารวจและวางแผนทมเปาหมายชดเจนยอมท าใหของทระลกทจะผลตสรางขนนน มความหมายมากกวาการออกแบบสรางขนอยางไรเปาหมาย ทงนเนองจากของทระลกอาจเปรยบไดดงสอสญลกษณ สงทใชแทน บคคล เหตการณ สถานท อนมความหมายตอความรสกนกคดในทางการกระตนราจงใจใหคดและระลกถงดงนนการ ออกแบบควรค านงถงสงตอไปนคอ 5.4.1 ก าหนดประเภทของรปแบบ การก าหนดประเภทคอการก าหนดเปาหมายเบองตนในเรองรปแบบวาจะใหมแนวโนมไปในลกษณะใด เชน อาจก าหนดใหมรปแบบในลกษณะตามประเพณนยมกอาจออกแบบจ ากดใหชดลงไปวาจะเปนประเพณนยมแบบสากล

www.ssru.ac.th

37

ทวไป หรอเปนรปแบบประเพณนยมเฉพาะของทองถน ของภมภาค ของหมบาน ฯลฯ หรออาจก าหนดสรางใหมรปแบบในลกษณะตามสมยนยม กอาจออกแบบจ ากดใหชดลงไปไดวาจะเปนรปแบบทก าลงนยมอยโดยทวไปในปจจบน หรอรปแบบทก าลงจะเปนทนยม และรปแบบทพยายามจะสรางใหกลายเปนความนยมขนใหมในโอกาสตอไป และถาจะก าหนดเปาหมายในเรองรปแบบใหเปนลกษณะเฉพาะนนเปนรปแบบเฉพาะของบคคล เหตการณ งาน สถานท เปนตน 5.4.2 เกบรวบรวมขอมล การออกแบบสรางสอสญลกษณ สงของแทนบคคล เหตการณ สถานท ฯลฯ หรอแทนสงใดๆกตาม ควรเกบรวบรวมขอมลรายละเอยดเกยวกบสงนนๆ เพอเปนแนวทางในการออกแบบใหมลกษณะสอดคลองกบความเปนความเปนสงนนอยางแทจรง ซงขอมลดงกลาวอาจจะเปนประวตเรองราวรายละเอยด รปภาพ หลกฐานเอกสารสงตพมพ เปนตน 5.4.3 ส ารวจคานยม ในปจจบนของทระลกมสวนผกพนกบคานยม รสนยมของบคคลอยมากค าวา "คานยม" อาจหมายถงความสนใจ ความพงพอใจ ความชอบ ความนยม หนาท พนธกรณ ความปรารถนา ความอยาก ความตองการ ความแหนงหนาย และความดงดด หรอความรสกอนทมนษยมตอผลผลต 5.4.4 การจบประเดนส าคญของขอมลเพอก าหนดรปแบบ จากขอมลทเกบรวบรวมผออกแบบจะตองน ามาคดเลอกกลนกรองเอาแตเฉพาะชวงตอนทเปนประเดนส าคญ เพอถายทอดสรางสรรคเปนรปแบบ การจบประเดนส าคญในขอมลนนขนอยกบผออกแบบตองการเนนย าในดานใดทงนเนองจากขอมลทงมวลอาจเปนเรองราวของความรก ความพลดพราก ความปตยนด ความตาย ความกลาหาญ ความเชอ ความศรทธา ความกลาหาญวรกรรม ฯลฯ ซงเรองราวอนกอใหเกดอารมณสะเทอนใจจากขอมลเหลาน ยอมสามารถกระตนเตอนหรอเนนย าความทรงจ าไดตางกนหากเรองราวเปนทประทบใจ ความทรงจ ากจะฝงแนนยาวนานกวาเรองราวทปกตธรรมดาดงนน ผออกแบบจงควรมความเขาใจในการแยกแยะขอมล และจบประเดนความรสกอนถกกระตนเราจากขอมลทไดผนวกกบ "คานยม" แปลคาออกมาเปนสอสญลกษณสงแทน 5.4.5 ก าหนดคณคาและการน าไปใช การจบประเดนทเปนเนอหาเรองราวเพอก าหนดถายทอดเปนรปแบบใหสอดคลองกบคานยมนน สามารถกระตนเราทางความรสกใหเกดความประทบใจอนเปนคาทางความรสกหรอคณคาภายใน สวนคณคาอกประการหนงทผออกแบบควรค านงควบคกนไปดวยคอ คณคาภายนอกหรอคณคาทางกายภาพของวตถ คณคานอาจจะเกดจากการน าวสดทมคณคาในตวเองอยบางแลวมาสรางสรรคเปนของทระลก 5.2 การสรางสรรคความคดใหมดวยเทคนค SCAMPER SCAMPER เปนเทคนควธการพฒนาความคดสรางสรรคพฒนา โดย Bob Eberle เปนเทคนคในการหาค าตอบเพอ คนพบความคดใหม (new ideas) ผลตภณฑใหม (new products) หรอบรการใหม (new services) โดยใชแนวคดทวา

www.ssru.ac.th

38

การเหน สงททกคนมองเหน การคด สงทคนอนไมเคยคด และ การท า สงทคนอนไมกลาท า SCAMPER เปนค ายอเพอใชในการตงค าถามเพอสรางความคดใหมทแตกตาง ในปญหาทเราเผชญอย โดยท S = Substitute [การทดแทน] C = Combine [การผสม] A = Adapt [การปรบเปลยน] M = Modify [การปรบปรง] / = Magnify [การขยาย] P = Put to other uses [การประยกตใช] E = Eliminate or minify [การตดออก] R = Reverse [การยอนกลบ] / = Rearrange [การเรยงใหม] S = Substitute (การทดแทน การแทนท) เปนหาสงอนและอะไรมาทดแทนไดหรอไม เชน สตารบคสใช กาแฟสายพนธใหม เครองส าอางใสสารตานอนมลอสระ ไวตามน สารธรรมชาต โดยลองใชการหาและการตงค าถามทวา จะมอะไรแทนทไดบาง มอะไรอยางอนอกไหม เชนวสด องคประกอบ ขบวนการ การทดแทน แทนท ใน สวนประกอบ วสด คน อะไรทเราจะน ามาทดแทน เพอท าใหดขน เราจะทดแทน สถานท/เวลา/วสด/หรอคนไดอยางไร

C = Combine (การผสมหรอผนวกรวม) เปนการผนวกรวมอะไรตงแต 2 อยางขนไปมารวมกน เพอใหเกดสงใหม แตกตางไปจากเดม เชน การสรางรถไฮบรด (ไฟฟา+ปโตรเลยม) เพอการประหยด และลดมลภาวะ เมดคอลสปา (การผนวกรวมแพทยสมยใหมกบแพทยแผนตะวนออก) เพอไลฟสไตลคนรนใหม การท าคอนเวอรเจนซ ผนวกรวมเทคโนโลยแบบมสาย,ไรสายอนเตอรเนท เคเบลทว การโอนเงนและความบนเทงหลายรปแบบเขาดวยกนเปน นวตกรรมการบรการแบบใหม โดยลองใชการหาและการตงค าถามทวาจะใชวสด /รปแบบ/ กระบวนการ/ คน/ ผลตภณฑ/ แนวความคด สวนประกอบใดมาผนวกรวมกนไดบาง

A = Adapt (การปรบเปลยนใหกาวหนา/ดขน) เปนการเลอกทางอน ๆ ใหมๆ ปรบเปลยนประโยชนใชสอย ใชสวนอน ๆ ของสวนประกอบ เชนการปรบเปลยน แนวคดของโรงพยาบาลทดนากลวใหมการบรการความสวยงาม เหมอนโรงแรม ซงเปนแนวความคดแบบ Hospitel (Hospital + Hotel) โดยลองใชการหาและการตงค าถามทวา จะปรบเปลยนสวนใดของ ผลตภณฑไดบาง ผลตภณฑจะเปลยนดวยอะไร แนวคด กระบวนการ วสด

M = Modify/Magnify/Minify (การดดแปลงแกไข/การเปลยนแปลงรปแบบคณสมบต/การขยายใหใหญขน คณภาพดขน/การท าใหเลกลง/เบาลง/ชาลง ความถลดลง) การเพม การลด การเปลยนรปราง การดดแปลงคณสมบต เปนการดดแปลงในแนวทางตางจากผลตภณฑเดม การคดคนจอ LCD แบบพเศษทเลกลง/เบาขนเปนทงจอ TV, จอComputer, จอวงจรปด ฯลฯ เปนตน โดยลองใชการหาและการตงค าถามทวาจะปรบเปลยนส ความหมาย รปทรง รปราง ความหมาย การเคลอนไหว อยางไร หรอจะเพมเตมอะไรเขาไปบาง

www.ssru.ac.th

39

P = Put to other purposes/uses (การน าไปใชเพอประโยชนหรอวตถประสงคอน) เปนการคดวาจะใชผลตภณฑ/กระบวนการทมอยไปใชประโยชนอยางอนอยางไร หรอน ากลบมาใช(reuse) ไดอยางไร หรอจะน าผลตภณฑของไปขายในตลาดอนไดอยางไร เชน การน ามลสตวมาท าแก๏ส การน าวชพชมาถกทอเปนกระเปา/เครองใชส าหรบตลาดระดบสง โดยลองใชการหาและการตงค าถามทวา สามารถประยกตไปใชประโยชนใชสอยอะไรอยางอนไดบาง มตลาดอนไหมทสามารถใช ผลตภณฑน เราอาจใชผลตภณฑน กบใคร แตละวย แตละเพศ แตละประเภท หรอคนทอนไดอกไหม

E = Eliminate (การตดทง/การขจดออก) เปนการตดสวนประกอบบางสวนออก การท าใหเรยบงาย

อะไรจะเกดขน ถาตด บางสวนของผลตภณฑ/ กระบวนการ/ออกไป หรออาจจะตดสวนนนทงหมดทงปรยบเทยบดผลตภณฑของใชในบาน เชน เตยงนอน/รถยนตในอดตและปจจบนเราจะเหนการตดทงหลายสวนออกไป ท าใหดงาย ๆ สวยงาม ไมเทอะทะ โดยลองใชการหาและการตงค าถามทวา จะตดบางสวนออก อะไรไดบาง R = Rearrange/Reverse (จดระบบใหม/เปลยนทศทางใหม) การเอาขางนอกสขางใน จากขางในสขางนอก การกลบหวกลบหาง จะท าอยางไร ถาบางสวนของผลตภณฑ/กระบวนการ/ท างานกลบทาง หรอแตกตางจากระบบเดม หรอจะท าอยางไร ถาตองเปลยนระบบ/วธการท างานใหม เชน การใชนกเรยนสอนนกเรยนใชตเยนฟอกอากาศ เปนตน โดยลองใชการหาและการตงค าถามทวา จะกลบทศทาง ประโยชนใชสอย ส ลวดลาย การเรยงล าดบการใชงาน หรอล าดบการท างานใหม อยางไรไดบาง

6. หลกการเกยวกบการเพมมลคาสนคา 6.1 การเพมมลคาสนคาดวย การออกแบบ (Value Added by Design) กรอบแนวความคดในการเพมมลคาของสนคา (Value Added) ของโลกนอกจากจะเปนการเปลยนแปลงวสดพนฐานใหม ประโยชนใชสอยมากขนดวยเทคโนโลยแลว การเพมมลคาสนคาดวย การออกแบบเปนทยอมรบ กนมานานและก าลงเขามามบทบาทในประเทศไทยมากขน การเพมมลคาดวยการออกแบบมกรอบความคดทอาจจะสรปสนๆไดวา “...เปนการออกแบบทตองสนองปมทางจตใจของมนษย แสวงหาความตองการเบองลกในใจของผบรโภค น าเสนอ ความแปลกใหม สนองกเลสตนหา ความสะดวก ความเพลดเพลน ความงดงามและความปลอดภย…” หากสนคา (หรอการบรการ) ใด สามารถเขาถงจดทวามาขางตนไดสนคาหรอการบรการนนกจะเปนท ยอมรบและประสบความส าเรจ 6.2 การเพมมลคาดวยการออกแบบอยางบรนาการ การออกแบบมสวนชวย “เพมมลคา” สนคา การใหบรการ ผลตภณฑ ตลอดจนเมองชมชนดวย คอตงแตระดบจลภาค เชน เสนใยผา ไปจนถง มหภาค คอ ผงเมองชมชนควรสงเสรมใหไดรบการออกแบบ การออกแบบทหลายคนอาจจะเขาใจผด คอ เพอความสวยงามเพยงอยางเดยว แตจรงๆ แลว การออกแบบ คอ การบรนาการทกศาสตรเขาไวดวยกน โดยใชสนทรยศาสตร ความงามเปนศนยกลางทงหมด กลาวคอ องคความรรอบตวมผลสงเสรมใหการออกแบบสมบรณมากขน เชน - พาณชยศาสตร คอ การออกแบบใหขายได ขนสงไดงาย เปนทตองการของตลาด

www.ssru.ac.th

40

- อตสาหกรรมศาสตร คอ ระบบการผลตททนสมย มนวตกรรมในการผลตทแตกตาง - วทยาศาสตร ศาสตรแหงความเปนจรง มรปแบบทสมดลตอการรบน าหนก รบแรงกด ค านวณตวเลขทงทางสถต และการทดสอบประสทธภาพ ตลอดจน - ศลปะศาสตร ศลปกรรมศาสตร สนทรยศาสตรทสอดคลองกบความงาม องคประกอบศลปอนสวยงามเพอความยงยนของผลตภณฑ และหลงจากนนศาสตรอนจะเขามาประกอบใหสมบรณ เชน นเทศศาสตร คอ การจดรปแบบประชาสมพนธผานสอทเหมาะสม ตวแปรในการเปลยนแปลงประเทศครงส าคญอยท “ความคดเชงสรางสรรค” และ “การออกแบบ” โดยเฉพาะการ “เพมมลคา” ดวยการออกแบบอยางมวสยทศน ความพยายามใชวธการออกแบบทเพมมลคาใหกบเมอง ดวยการออกแบบใหเมองสวยงาม นาอย มลคาทดนกจะสงขน ดงนนการออกแบบบรรจภณฑของสนคา ของทระลก มลคาสนคาจะสงขน เชนกน การออกแบบผลตภณฑส าหรบการทองเทยวทนาซอกยงกระตนใหมลคาผลตภณฑมราคามากขน แมจะไมสงมากแตรปลกษณของสนคานาซอ นาใช นาเกบ ดกวาขายของถกแตไมมคณภาพ การออกแบบทดยงมผลตอการเสรมสรางคณภาพชวตทดขนดวย เพราะหลายๆ ครงการออกแบบคอ การแกปญหาขอบกพรองในอดต แนวความคดของนกออกแบบบางคนน าสงเลกๆ นอยๆ ใกลตวมาออกแบบจนกลายเปนผลตภณฑทไดรบความนยมทวโลกกมมากมาย ภาคธรกจทแขงแรงจงมไดมองเพยงแคมตของรายไดจากการขาย เชงปรมาณเพยงอยางเดยว แตควรมองความส าเรจจากการยกระดบสนคาใหมคณภาพ และมมลคามากขน ทถงแมตลาดลางราคาถกจะเปนปจจยหนงทส าคญ แตสนคาและกลมธรกจบางปจจย กควรไดรบการสงเสรมใหเหนคณภาพและการออกแบบในราคาทสงได โดยเฉพาะสนคาสงออก หรอ ขายกบตางชาต การ ยดอยกบตลาดลาง ก าไรนอยๆ ใชคนจ านวนมากในการผลต มการแขงขนกนมากตองใชปรมาณในการขายมากมายมหาศาลนน อาจจะไมคมเลย ถาเทยบกบการขายทมปรมาณนอยลง มมลคามากขนใชบคลากรจ ากดกวา เชน การกดราคาขาวจนชาวนาไมเหลอก าไร สนคาการเกษตร อาหารของโลกทโดนกดราคามากเกน แตผดจากน ามนหรอโปรแกรมคอมพวเตอรลขสทธ ทตางชาตเขาก าหนดราคาไดโดยเราท าอะไรไมไดเลย ปญหาเหลานจงจ าเปนตองไดรบนโยบาย “เชงสรางสรรค” และ “การบรนาการ” เขามาแกไข และเปลยนแปลง การออกแบบเกาอ 1 ตว จะตองใชองคความรตงแต วสดศาสตร คอ วสดทเหมาะสมกบเกาอทแขงแรง วศวกรรมศาสตร คอ หลกการรบน าหนกและโครงสราง แพทยศาสตร คอ สรระ สขภาพเพอการนงทปลอดภยและความสบาย โบราณคด คอ การเทยบเคยงประวตศาสตร และสไตลเพอโยงใยสรปแบบ รปทรง สถาปตยกรรมศาสตร และมณฑนศลป คอ การออกแบบเกาอใหสอดคลองกบการใชงานในอาคาร ขนาดสดสวนทเหมาะสม และรปแบบพนทใชสอย เปนตน 6.3 รปแบบการเพมมลคาดวยแนวคดการวเคราะหแบบ สแคมเปอร (SCAMPER)

www.ssru.ac.th

41

การออกแบบทดนกออกแบบตองค านงถงหลกการท างานทเปนเกณฑในการก าหนดคณสมบตทด แลวใชความคดสรางสรรคเพอเสนอแนวคดใหเหมาะสมตามหลกการออกแบบ ส าหรบหลกการออกแบบทนกออกแบบควรค านงถงไดแก หนาทใชสอย ความสวยงาม ความปลอดภย ความแขงแรง ความสะดวกสบายในการใช วสดและการผลต การดแลและซอมบ ารง รวมถงราคาทเหมาะสม และการขนสงหรอน าพา ส าหรบเทคนคการคดวเคราะหเพอใหไดผลตภณฑใหม นนอาจใชเทคนคทเรยกวา การวเคราะห SCAMPER ซงเปนชอยอของอกษรทผสมกน( นรช สดสงข, 2547) ซงประกอบดวยเทคนควธดงน

6.3.1 เทคนคการทดแทน (Substitute) เปนเทคนคทใชวธการตางๆทดแทนวธเดมทมขอดเหนอกวาหรอเหมาะสมกวา ตวอยางเชนการใชกระสอบน าแทนกระสอบทรายในขณะน าทวมในประเทศทศญปนเปนตน

6.3.2 การผสมผสาน (Combine) เปนการผสมสงทคลายหรอใกลเคยงเขาดวยกน หรอการรวมการใชงานหรอแนวคดทคลายกนหลายอยางเขาดวยกน เปนตน

6.3.3 การดดแปลง (Adapt) มเปลยนแปลงหรอดดแปลงการใชงานบางอยางทแตกตางจากเดมใหดขน

6.3.4 การขยาย-ยอขนาด (Magnify-Minify) เปนการสรางสรรครปแบบโดยการยอ ยด ขยาย ขนาดเพอใหเกดมมมองทแตกตางจากแบบเดมๆ

6.3.5 การใชวธอน (Put to others use) การน าวธอนทดกวาเดม เชนการผลตทงายไมซบซอนและลดตนทนจากเดมมาใช

6.3.6 การตดสวนทไมจ าเปนออก และการตอเตมเพมขน(Eliminate-Elaborate) เปนการชวยเสรมจดเดนหรอลดสงทเกนเลยของผลตภณฑเพอใหมรปแบบสรางสรรคใหมและเหมาะสม

6.3.7 การจดใหม (Rearrange) เปนการจดสวนประกอบใหม การจดล าดบองคประกอบใหม การจดวางสลบซบเปลยนพนทใหมเพอใหเกดรปแบบทแตกตางไปจากเดม การกลบขาง (Reverse) เปนการสลบทกลบดาน เปลยนขวเพอใหเกดรปแบบทใหมแตกตางจากเดม

7. งานวจยทเกยวของ จากการศกษาคนควาผลงานวจยทเกยวของกบเรองนแลว พบผลงานวจยทตรงกบเรองน และมผลงานวจยทมตวแปรทเกยวของ ดงมรายละเอยดตอไปน

อรน บญมนมตร (2540) ไดศกษาเรอง พฤตกรรมการซอสนคาทระลกของนกทองเทยวชาวไทยในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 400 คน ผลของการศกษาพบวา นกทองเทยวชาวไทยทเดนทางมาจงหวดเชยงใหมสวนใหญเปนเพศชาย มอายระหวาง 21-35 ป สวนใหญเปนนกเรยน นกศกษา มภมล าเนาอยในภาคกลาง มรายได

www.ssru.ac.th

42

ระหวาง 5,000-10,000 บาทตอเดอน สวนใหญเคยเดนทางมาจงหวดเชยงใหมแลวมากกวา 5 ครง มวตถประสงคในการเดนทางเพอพกผอนและทองเทยว นกทองเทยวสวนใหญซอสนคาทระลกรอยละ 75.75 ประเภทของสนคาทระลกทซอไดแก สนคาประเภทเสอผาส าเรจรป ผลตภณฑจากไม เครองเงนและเครองประดบเงนตามล าดบ โดยใชเงนเพอการซอสนคาทระลกระหวาง 500-1,000 บาท โดยรจกสนคาทระลกจากค าบอกเลาของเพอน ญาตและจากการเคยไดรบเปนของฝาก มสงจงใจในการซอสนคาทระลกเนองจากเปนสนคาพนเมองและมวตถประสงคในการซอสนคาทระลกเพอเปนของฝาก โดยท าการซอสนคาจากรานคาศนยรวมของฝากของจงหวด จากการศกษาพบวาเพศและอายเปนปจจยทมผลตอประเภทของสนคาทระลกทนกทองเทยวซอ อาชพและรายไดเปนปจจยทมผลตอวตถประสงคในการซอสนคาทระลก ปจจยทมผลตอสงจงใจในการซอสนคาทระลกของนกทองเทยวคออายและอาชพ ปจจยทมผลตอสถานทซอสนคาทระลกคออาย

ฐตรตน เหมษฐต (2541) ไดศกษาเรอง ปจจยทมผลตอการซอผาไหมมดหมเพอตดชดโอกาสพเศษของขาราชการสตรสถาบนราชภฏในเขตกรงเทพมหานคร โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 200 คน สรปสาระส าคญไดวา ในการพจารณาปจจยดานตางๆ ทมผลตอการซอผาไหมมดหม สงทผซอพจารณามากทสดคอเรอง คณภาพของผา สและกระบวนส เนอผาและผวสมผส ลวดลายผา ตามล าดบ เมอพจารณาเฉพาะเรองส พบวาผาทมผซอระดบปานกลาง ไดแกผาทใชกระบวนสเดยวกน ผาสวรรณะเยน ผาสสวาง ผาสสดใส ผาสหมน ผาสวรรณะรอน และผาทใชกระบวนสตดกน สวนผาสมดคนจะซอนอย ในเรองอายของคนซอ พบวาอายมความสมพนธกบคนซอในกรณทผาสสวางและผาทใชกระบวนสตดกน สวนสผาในลกษณะอนๆ อายไมมความสมพนธกบระดบการซอ ในเรองการศกษาของผซอ พบวาการศกษามความสมพนธกบการซอในกรณผาสหมน สวนสผาในลกษณะอนๆ การศกษาไมมความสมพนธกบระดบการซอ

ปวณา โทนแกว (2542) ไดศกษาเรองปจจยทก าหนดรปแบบการใชจายในการทองเทยวภายในประเทศของคนไทย โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 900 คน ผลของการศกษาพบวา นกทองเทยวเปนเพศชายมากกวาเพศหญง มอายระหวาง 15-29 ป มากทสด โดยรวมอายเฉลยประมาณ 33 ป นกทองเทยวเพศหญงจะมอทธพลตอการก าหนดรปแบบคาใชจายในการทองเทยวมากกวาเพศชาย โดยมคาใชจายเฉลยตอวนตอคนเทากบ 1,049.56 บาท ในดานการใชจายเพอซอสนคาและของทระลกพบวาใชจาย 652.78 บาทตอวนตอคน โดยเพศหญงจะมคาใชจายเพอซอสนคาและของทระลกสงสด นกทองเทยวอาย 15-29 ป อาย 30-44 ป และ 60 ป จะมคาใชจายในการซอสนคาและของทระลกสงทสด ในขณะทกลมอาย 45-59 ปจะมคาใชจายเพอการบนเทงสงทสด นกทองเทยวทกระดบรายไดจะมคาซอสนคาและของทระลกมากทสด นกทองเทยวทมสภาพสมรสแลวจะมคาซอสนคาและของทระลกสงทสด สวนผทมสถานภาพโสดและหมาย หยา แยกกนอย จะมคาใชจายเพอการบนเทงสงทสด ในดานอาชพ พบวานกทองเทยวท

www.ssru.ac.th

43

ประกอบอาชพตางๆ จะมคาซอสนคาและของทระลกสงทสด ในขณะทนกทองเทยวทไมมอาชพ ไมท างาน วางงาน จะมคาใชจายเพอการบนเทงสงทสด

พนตสภา ธรรมประมวล (2544) ไดศกษาพฤตกรรมการซอผาพนเมองของผบรโภคในจงหวดลพบร โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 305 คน ผลการศกษาพบวา ผบรโภคนยมผาพนเมองทมสกลมกลน มลวดลายไทย เปนการซอเพอใชสวนตว นยมซอจากรานขายผาพนเมอง ราคาเฉลยชนละ 200-400 บาท จากการศกษาดานอาชพและดานรายได พบวาทกกลมอาชพซอเพอใชสวนตว เวนแตพนกงานเอกชนซอเพราะสนบสนนสนคาไทย ปจจยทมผลตอการซอ พบวาดานผลตภณฑเปนปจจยทส าคญทสด รองลงมาไดแกดานการสงเสรมการตลาด ดานราคา และสถานทจดจ าหนาย ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายขอเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก การออกแบบลวดลาย ความแนนของเนอผา ความกลมกลนของส และมาตรฐานการยอมทสม าเสมอของส ตามล าดบ สวนดานความพงพอใจ ผบรโภคมความพอใจในความหลากหลายของลวดลาย มสทคงทน สวมใสสบาย มความภาคภมใจในความเปนไทย ดแลรกษางาย สวมใสไดทกโอกาส สวนสงทผบรโภคมความพอใจนอยไดแก การบรรจหบหอ การสงเสรมการขาย การจดแสดงสนคา และความสะดวกในการซอ ตามล าดบ

นนทยา ตนตราสบ (2545) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอการตอการซอสนคาทระลกประเภทหตถกรรมของผบรโภคชาวไทยจากศนยหตถกรรมภาคเหนอจงหวดเชยงใหม โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 265 คน ผลการวจยพบวา ปจจยดานจตวทยาเปนปจจยภายในทมอทธพลตอการซอสนคาทระลกมากทสดโดยเนนในเรองความรสกปลอดภย รองลงมาคอปจจยสวนบคคลคอรายไดเฉลยตอเดอนของผบรโภค สวนปจจยดานสงคมมอทธพลตอการซอสนคานอยทสด โดยกลมเพอนรวมงานเปนกลมทมอทธพลมากกวาบคคลอน ปจจยดานการตลาด ปจจยดานราคา มอทธพลตอการซอสนคามากทสด รองลงมาคอปจจยดานการสงเสรมการตลาด ในเรองของการจดแสดงสนคาตวอยางในรานมอทธพลตอการซอสนคามากกวาดานอน ในดานผลตภณฑผบรโภคใหความส าคญในเรองคณภาพของสนคามากทสด และปจจยดานชองทางการจดจ าหนาย ผบรโภคใหความเหนในเรองการจดสนคาภายในรานเปนหมวดหมมผลตอการซอสนคาทระลกมากกวาดานอน

วนดา แกวเนตร (2545) ไดศกษาปจจยในการเลอกซอสนคาของทระลกประเภทหตถกรรมพนบานของนกทองเทยวชาวไทย : กรณศกษาบานถวาย อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 384 คน ผลการศกษาพบวา ปจจยสวนประสมทางการตลาดทกปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจซอสนคาทระลก ตามล าดบดงน ปจจยดานผลตภณฑ ปจจยดานชองทางการจดจ าหนาย ปจจยดานราคา และปจจยดานการสงเสรมการตลาด

www.ssru.ac.th

44

นกทองเทยวสวนใหญสนใจในรปลกษณผลตภณฑซงเปนเอกลกษณพนบานของภาคเหนอมากกวาราคาสนคา และพบวาพฤตกรรมการซอสนคาของนกทองเทยว ทเลอกซอสนคาทระลกประเภทหตถกรรมพนบานนน สวนใหญเดนทางเพอเลอกซอสนคาเนองจากเปนสนคาหตถกรรมพนบาน น าไปใชสวนตวมากกวาการน าไปเปนของฝาก

วบล จนทรแยม ( 2545) ไดศกษาพฤตกรรมการเลอกซอสนคาทระลกของประชาชนทมาเทยวจงหวดลพบร โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 352 คน ผลการศกษาพบวา เพศหญงซอสนคาทระลกมากกวาเพศชาย ผซอมอายเฉลย 32 ป วตถประสงคในการซอเพอตนเองและฝากผอนมากกวาวตถประสงคอนๆ พฤตกรรมการเลอกซอสนคาทระลกมความแตกตางกน โดยซอ สมฟก เพราะเหนวาเปนสนคาทมชอเสยง ซอปลาสม หมสม ไขเคมดนสอพอง และวนน ามะพราว เพราะมความพอใจกบขนาดและรปแบบของบรรจภณฑ เลอกซอผาพนเมองและผลตภณฑจากผาพนเมองเพราะสและลวดลายสวยงาม ดนสอพองซอเพราะเหนวาเปนวตถธรรมชาต สวนเครองจกสาน เครองทองเหลอง พระปรางคสามยอดจ าลองและลงจ าลองซอเพราะมรปทรงสวยงาม เปรยบเทยบพฤตกรรมการเลอกซอสนคาทระลกของแตละวย พบวา วยรนและวยหนมสาวเลอกซอสมฟกเพราะสนคามชอเสยง วยผใหญซอเพราะสนคามขนาดพอเหมาะ ไขเคมดนสอพองผซอทกวยเลอกซอเพราะสนคามขนาดพอเหมาะ ผาพนเมองและผลตภณฑจากผาพนเมองพบวาสวนใหญทกวยซอเพราะสนคามสและลวดลายสวยงาม ดนสอพอง ทกวยซอเพราะความเปนวสดจากธรรมชาต เครองทองเหลองทกวยซอเพราะสนคามรปทรงสวยงาม สวนพระปรางคสามยอดจ าลอง รปลงจ าลองพบวาวยรนซอเพราะชอบวสดทใชท า วยหนมสาวซอเพราะรปทรงและสสวยงาม วยผใหญซอเพราะรปทรงสวยงาม

กษม อมนตกล ( 2546 ) ไดท าการวจยเรอง การศกษาและพฒนารปแบบผลตภณฑหตถกรรมสนคาทระลกทองเหลองสาน จงหวดฉะเชงเทรา งานวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะของศลปหตถกรรมสนคาของทระลกทองเหลองสาน เพอศกษาความคดเหนเกยวกบการใชวสดทน ามาออกแบบและพฒนารวมกบผลตภณฑหตถกรรมทระลกทองเหลองสาน และความคดเหนตอผลตภณฑฯ ทไดรบการออกแบบและพฒนาแลว ผลการวจยสรปวา 1. ลกษณะเฉพาะของศลปหตถกรรมสนคาของทระลกทองเหลองสานตองค านงถงขนาดของวสด ความสวยงาม การผลต และรปแบบ โดยรปแบบทนยมควรเปนรปแบบทเนนประโยชนใชสอย 2. การน าวสดรวมในการออกแบบจะเปนวสดไม และมความเปนไปไดในการน าไมไผมาออกแบบและพฒนากบทองเหลองและควรเปนผลตภณฑตกแตงภายใน ประเภท โคมไฟ

www.ssru.ac.th

45

3. การออกแบบในภาพรวมตองการรปแบบทใชลายสานสองและใชวสดไมไผ รอยละ 50 และทองเหลอง รอยละ 50 และความคดเหนตอผลตภณฑทมการออกแบบและพฒนาแลวในภาพรวมอยในระดบดหรอมาก

องอร เพชรเขยว (2546) ไดศกษาเรอง ผลตภณฑทระลกเอกลกษณอสาน ส าหรบประดบตกแตงภายใน เปนการน าลกษณะเดนของงานเครองปนดนเผาพนบานมาใชในการออกแบบ และผลตในระบบหตถกรรมอตสาหกรรม เพอสนองความตองการของตลาดเครองปนดนเผาในปจจบน เพอใหมความเปนเอกลกษณอสาน และบงบอกบคลกลกษณะความสนกสนานของชาวบาน จากกจกรรมการด าเนนชวต การแตงกายและลวดลายผาอสาน เพอเผยแพรศลปวฒนธรรมอสาน ในรปแบบประตมากรรมดนเผาชาย-หญง ในการออกแบบสามารถผลตชนงานและจดองคประกอบไดหลากหลาย เพอเปนแนวทางในการพฒนาของทระลก เปนการสงเสรมคณคาความเปนเอกลกษณของทองถน และเผยแพรเครองปนดนเผาทองถนตอไป

ทรงศร สรเวคน( 2547 ) ไดท าวจยเรองทศนคตและพฤตกรรมของนกทองเทยวจากกลมประเทศยโรปตอการซอสนคาทระลกไทยในกลมผาไหม ผลการวจยพบวานกทองเทยวจะชอบผาไหมทผลตจากมอมากกวาผลตจากเครองจกร ผาพนเปนผาไหมทนกทองเทยวกลมนใหความสนใจทสดถงรอยละ 50 ในเรองสวนผสมทางการตลาดทง 4 ดานไดแก ราคา ผลตภณฑ สถานท และการสงเสรมการตลาด นกทองเทยวกลมดงกลาวใหความสนใจเรองราคามากทสดและใหความส าคญในระดบมาก รองลงมาไดแกผลตภณฑและสถานทในระดบใกลเคยงกนและใหความส าคญในระดบปานกลาง สวนองคประกอบตอการตดสนใจซอสนคาของนกทองเทยว ในเรองของผลตภณฑ นกทองเทยวจะค านงถงลวดลายและสของผลตภณฑมากทสดตอการตดสนใจซอ รองลงมาไดแกใบรบรองคณภาพสนคา กรรมาวธการทอและความหนาของเนอผา ตามล าดบ

พสมย บญอย ( 2548) ไดศกษาเรองปจจยทมผลตอพฤตกรรมการเลอกใชผาไทยของบคลากรในมหาวทยาลยรามค าแหง โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล ประชากรจ านวน 598 คน ผลการศกษาพบวา บคลากรสวนใหญใชผาไทยสปดาหละ 2-3 ครง โดยพจารณาปจจยทางดานเนอผาและผวสมผส บคลากรสวนใหญมเหตผลในการเลอกใชผาไทยเพราะตองการชวยสนบสนนสนคาไทย ประเภทผาไทยทนยมใชคอผาฝาย ชนดของผาไทยทสวนใหญเคยใชคอผาไหม โดยมวตถประสงคในการเลอกเพอน ามาใชเปนชดท างาน ปจจยทมผลตอการเลอกใชผาไทย ดานเนอผาและผวสมผส สวนใหญเลอกเนอผาแนนละเอยดเนอผานม ผาเรยบเปนเงามน ผาเนอบาง ไมเลอกผาเนอหยาบ ดานสและกระบวนส พบวาสวนใหญเลอกผาทยอมสธรรมชาต ผาทมโทนสเดยวกน ผาโทนสเยน ผาสออนและผาสเขม ไมเลอกผาสโทนรอนและผามสตดกน ดานลวดลายพบวาสวนใหญเลอกลวดลายเลก ลายประยกต ลายขนาดกลาง ลายโบราณ และลายพช ไมเลอกลายขนาดใหญ

www.ssru.ac.th

46

ลายสงของเครองใช ลายสตว และลายเรขาคณต ดานคณภาพ พบวา สวนใหญเลอกผาทสวมใสสบาย เปนผาทอมอ ยอมสธรรมชาต ไมเลอกผาทยบงายและผาทไมคงรป

สภาวด ชาวผาขาว ( 2548) ไดศกษาพฤตกรรมและความพงพอใจของนกทองเทยวชาวไทยและชาวตางประเทศในการเลอกซอของทระลกในจงหวดพระนครศรอยธยา โดยใชแบบสอบถามนกทองเทยวชาวตางประเทศจ านวน 100 คน และนกทองเทยวชาวไทยจ านวน 400 คน ผลการศกษาพบวา นกทองเทยวชาวไทยสวนใหญเดนทางมาทองเทยวโดยบรการน าเทยว ซอของทระลก 1-3 ครง นยมซออาหาร ขนม และของทระลกเพอเปนของฝาก ตดสนใจซอดวยตนเอง คาใชจายในการซอไมต ากวา 500 บาท โดยซอของทระลกบรเวณแหลงทองเทยว มระดบความพงพอใจในการเลอกซอในระดบมากทกดาน ยกเวนดานการสงเสรมการตลาด มระดบความพงพอใจในระดบปานกลาง ในดานวยพบวา อายแตกตางกนมระดบความพงพอใจในการเลอกซอแตกตางกน ระดบการศกษาแตกตางกนมความพงพอใจในการเลอกซอของทระลกดานผลตภณฑ ดานชองทางการจดจ าหนาย และดานการสงเสรมการตลาดแตกตางกน สวนรายไดแตกตางกนมความพงพอใจในการเลอกซอดานราคา ดานชองทางการจดจ าหนาย และดานการสงเสรมการตลาดแตกตางกน

พลศร กลายสข ( 2549) ไดศกษาพฤตกรรมผบรโภคในการเลอกซอสนคากลมของทระลกบนถนนคนเดน ถนนราชด าเนน อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม โดยใชแบบสอบถามเกบขอมล จ านวน 200 คน ผลของการศกษาพบวา ผตอบแบบสอบถามซออาหารและเครองดมมากทสด ซอสนคาประเภทเสอผา รองเทา เปนจ านวนเงนมากทสด และชอบบรรจภณฑทกะทดรดสวยงาม สวนผมอทธพลในการตดสนใจซอสนคาคอตวเอง เหตผลในการเลอกซอคอเอาไวใชเอง นยมเทยวในชวงเวลา 18.01-20.00 น. เลอกซอสนคาบอยทสดในโอกาสวนเกด ความถในการเลอกซอสนคาเฉลยเดอนละ 1 ครง โดยซอสนคาจ านวน 2 ชนตอครง คาใชจายเฉลยเดอนละ 301-500 บาท ถาตองการเลอกซอสนคาทระลกครงตอไปจะตดสนใจลองเปลยนเปนซอสนคาแบบอนบาง และมความพงพอใจมากทสดในกจกรรมสงเสรมการขายรปแบบสวนลดราคา ทวป ศรรศม และ พรพมล เตรยมวง( 2549 ) ไดท าวจยเรองการศกษาการใชภมปญญาทองถนในการผลตสนคาของทระลกในจงหวดนครปฐมและจงหวดใกลเคยง ผลการวจยพบวา ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเลอกซอสนคาของทระลก ผซอใหความส าคญกบปจจยการสงเสรมธรกจคนไทยมากทสด รองลงมาคอความแปลกใหม การผลตทมคณภาพด และรปแบบของสนคาทสวยงาม ถกใจ ตามล าดบ ส าหรบจดแขงของสนคา ไดแก รปแบบทสวยงาม การผลตมคณภาพและราคาเหมาะสมกบคณภาพ จดออน รปแบบสนคาซ าๆ วสดไมคอยดไมคงทนเสยหายงาย และราคาแพง โอกาสในกาพฒนาไดแก ความหลากหลายของสนคา ความสวยงามของสนคา คณภาพ ราคา และการประชาสมพนธ อปสรรคในการพฒนาไดแก คณภาพสนคา

www.ssru.ac.th

47

ไมไดมาตรฐาน รปแบบสคาไมมความหลากหลาย รปแบบมการซ ากนในหลายภมภาค และสภาพเศรษฐกจและการเมองทตกต าในปจจบน สมสกล จระศลป ( 2549 ) ไดท าการวจยเรอง แนวทางการเลอกสรรรปแบบผลตภณฑหตถกรรมชมชน ประเภทของทระลกเพอการสงเสรมรานอาหารไทยในประเทศออสเตรเลย มวตถประสงคเพอ (1 ). เพอเสนอแนะแนวทางการเลอกสรรรปแบบผลตภณฑหตถกรรมชมชนฯ ทสอดคลองกบความพงพอใจของผบรโภคหรอผใชและใชเปนขอมลประกอบเพอการออกแบบและพฒนาผลตภณฑ (2 ). เพอเสนอแนะแนวทางการเลอกสรรรปแบบผลตภณฑหตถกรรมชมชนประเภทของทระลกเพอการสงเสรมรานอาหารไทยในประเทศออสเตรเลยแก นกออกแบบ ผผลต ผประกอบการรานอาหารไทยและหนวยงานของรฐ ( 3. ) เพอสงเสรมเอกลกษณ วฒนธรรมไทย หรอภมปญญาไทย ในรปของผลตภณฑหตถกรรม ผลการวจยพบวา 1.การทดสอบสมมตฐานของสนคาหตถกรรมของทระลกกบการสงเสรมกจกา รรานอาหาร ไทยทระดบความเชอมน 95% และ 97% โดยสถตทดสอบ T-test พบวาการมอบ สนคาหตถกรรมของทระลกมผลตอการสงเสรมรานอาหารไทย และคาเฉลยความเหนชอบมคาเทากบ 3.84 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.767 แสดงใหเหนวาประชากรตวอยางเหนดวยอยางมากวามผลตอการสงเสรมกจการรานอาหารไทย 2. ดานหมวดรปแบบ สไตล สสน ผวสมผส และการใชงาน พบวาหมวดรปแบบทไดรบความพอใจ/นยมสงสด 3 อนดบแรก ไดแก หมวดรปแบบทเกยวกบอาหารและผลไมไทย หมวดรปแบบจากสถาปตยกรรมและยวดยานไทย และหมวดรปแบบของสตวพนบานและวรรณคดไทย สไตลของผลตภณฑฯทไดรบพอใจ/นยมสงสดไดแก สไตลไทยประเพณ สไตลไทยพนบาน และสไตลไทยรวมสมย หมวดสสน ไดแก โครงสเยน โครงสอน/รอน และโครงสคลาสสก ผวสมผสผลตภณฑฯ ฯทไดรบพอใจ/นยมสงสดไดแกพนผววสดทเรยบเนยนคลายผาไหม พนผววสดทนมนวล และพนผวแบบโลหะ ส าหรบการใชงานผลตภณฑฯทไดรบพอใจ/นยมสงสด ไดแกการตกแตงและตงแสดง การน ามาใชในโอกาสส าคญเทานน และ การใชงานเปนครงเปนคราว ในเรองรปแบบทไดรบความพอใจ/นยมตามแตละหมวดรปแบบไดแก หมวดเครองมอเครองใช ไดแกผลตภณฑประเภทเครองใชบนโต๏ะอาหาร และของประดบบาน หมวดรปแบบทเกยวกบอาหารและผลไมไทย ไดแกผลตภณฑทมลกษณะทเนนเรองราวของอาหารและผลไมไทยรวมทงองคประกอบขางเคยง หมวดรปแบบจากนาฏศลปและดนตรไทย ไดแกผลตภณฑทมลกษณะทเนนเรองราวทเกยวกบเรองของโขนในชดรามเกยรต ต๏กตาในชดประจ าชาต และเครองดนตรไทยยอสวน หมวดรปแบบจากวฒนธรรมและวถชวตไทย เปนผลตภณฑทมลกษณะทเนนเรองราวทเกยวกบการละเลน-กฬาพนบานและชวตชนบทไทย หมวดรปแบบของลวดลายไทย เปนผลตภณฑทมลกษณะทเนนลวดลายทมการตดทอนเรยบงาย แตมความเดนสะดดตา หมวดรปแบบจากสถาปตยกรรมและยวดยานไทย เปนผลตภณฑทจ าลองหรอยอสวนรปแบบ

www.ssru.ac.th

48

จากยานยนตหรอพาหนะพนบาน บานไทยหรอเรอนพนถน สถาปตยกรรมไทย หรอยวดยานในราชพธ หมวดรปแบบทเกยวกบปรชญาและความเชอ เปนผลตภณฑทจ าลองหรอยอสวนในรปของประตมากรรม หรอ งานสลกของรปเคารพในศาสนา เทพในวรรณคด และ สงมงคลตางๆ หมวดรปแบบจากธรรมชาต เปนผลตภณฑประดษฐในรปแบบดอกไมไทยๆ พนธ-ไมไทย สตวหรอสงมชวตใตทองทะเล หมวดรปแบบจากสตวพนบานและวรรณคดไทย เปนผลตภณฑประดษฐรปแบบของสตวพนบานไทย โดยเฉพาะชางจะไดรบความนยมสงสด หมวดภมปญญาพนบานและการเลอกวสดไทย เปนผลตภณฑทแสดงลกษณะของเอกลกษณไทยอยางชดเจน เนนความประณตอยางไทย สะทอนภมปญญาไทย หรอใชวสดทมสรรพคณเฉพาะ

ศวตรา พพฒนไชยศร (2550) ไดศกษาเรอง การพฒนาของทระลก ส าหรบการทองเทยวเชงวฒนธรรม : กรณศกษา หมบานวฒนธรรมผใทยบานโคกโกง ต.กดหวา อ.กฉนารายณ จ.กาฬสนธ และหมบานวฒนธรรมบานธารปราสาทใต ต.ธารปราสาท อ.โนนสง จ.นครราชสมา วตถประสงคในการศกษาคอ เพอใหใดขอมลพนฐานดานสนคาทระลกในพนทศกษา และพฒนารปแบบของทระลกใหม ๆ ใหเหมาะสมและเปนเอกลกษณของพนททศกษา ผลการวจยพบวา ทง 2 หมบานตางมเอกลกษณทโดดเดนเปนของตวเอง หากแตยงไมไดถกน ามาใชในการออกแบบสนคาทระลกเพอเผยแพรวฒนธรรม และสรางรายไดใหกบชมชน ดงนนทางผวจยจงไดน าจดเดนของแตละหมบานมาออกแบบของทระลกคอ หมบานวฒนธรรมผไทยบานโคกโกง ไดน าเอกลกษณการแตงกายของสาวผไทยมาดดแปลงเปนทหอยโทรศพทมอถอ พวงกญแจ ผาเชดมอ และผาพนคอ โดยน าวสดทไดจากทองถน และฝมอการทอผาของชาวบานมาใชในการท าของทระลก ส าหรบบานวฒนธรรมบานธารปราสาทใต ไดน าหมอปากแตรมาใชเปนเอกลกษณในการออกแบบของทระลก ภาชนะดนเผาส าหรบตงโชว และเทยนหอมบานปราสาท ซงเปนสนคาทสามารถใชฝมอคนในหมบานมาท าได

www.ssru.ac.th

บทท 3

วธการด าเนนการวขย

ในการวจยครงน ผวจยไดรวบรวมขอมลทงปฐมภมและทตยภม รวมถงการส ารวจภาคสนามเพอการศกษาเปนขอมลประกอบการวจย จากนนจงน าขอมลทไดรบการวเคราะห มาเขาสกระบวนการออกแบบ และพฒนาผลตภณฑ ซงสามารถแบงเปนขนตอนใหญๆออกเปน 2 สวนใหญดงน 1. การศกษาความสมพนธสและลวดลาย มาประยกตเขาสกระบวนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกซงประกอบดวยขนตอนดงน

1.1 การเกบรวบรวมขอมลและวรรณกรรม/งานวจยทเกยวของ 1.2 ส ารวจ สมภาษณและสอบถาม 1.3น าผลการวเคราะหขอมลจากสวนท 1 และ 2 มาสรปเพอเปนขอมลในการออกแบบ

การเกบรวบรวมขอมล เปนการศกษารวบรวมขอมลทจะน ามาใชในการวจยโดยแยกออกเปน 2 ประเภทใหญๆไดแก 1. ขอมลปฐมภม เปนขอมลทไดจากการส ารวจภาคสนามจากพนทจรง ในพนทเปาหมายโดยวธดงตอไปน 1.1 การเกบรวบรวม ส ารวจและบนทกรปแบบ ผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกจากแหลงผประกอบการ และสถานทจ าหนายสนคาตามงานแสดงสนคา เพอบนทกเปนฐานขอมลการออกแบบ 1.2 การสอบถามและหรอสมภาษณ ความคดเหนของผ ซอสนคาเกยวกบพฤตกรรมในการซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก และ ปจจยทใชในการเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก เกยวกบปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจซอในดาน ความหมายมงคล ของสตามหลกเบญจธาต

2. ขอมลทตยภมเปนขอมลทรวบรวมจากเอกสาร งานวจย สงพมพ และสอตางๆจาก หนวยงานตางทงในและตางประเทศ

www.ssru.ac.th

50

การวเคราะหขอมล การวเคราะหมรายละเอยดและขนตอนดงน

1. ศกษารปแบบผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก โดยการน าเสนอในรปแบบ ของภาพถายผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทมการท าการผลตอยในปจจบน น าเสนอในรปแบบ ของรปภาพประกอบการบรรยาย

2. ศกษาความคดเหนของผซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก โดยในสวนแรก วเคราะหขอมลทวไปและขอมลดานพฤตกรรมของผซอ โดยการแจกแจงความถ และหาคารอยละ สวนทสอง วเคราะหขอมลเกยวกบการเปรยบเทยบความแตกตางของระดบความส าคญของปจจยทใชในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก 2. ทดลองการออกแบบผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก เพอพฒนาใหเกดภาพลกษณรวมสมยของความเปนไทยและความเปนสากล จากความสมพนธของสและลวดลาย 2.1 น าขอมลจากการวเคราะหเพอสรปเปนขอมลทส าคญเพอการทดลองการออกแบบ 2.2 ทดลองการออกแบบผานบวนการท า แบบราง การพฒนาแบบ แบบรายละเอยด และทศนยภาพ 2.3 ประเมนผลการออกแบบโดยผเชยวชาญการออกแบบ 3 คน 2.4 สรป เปนแนวทางการพฒนาผลตภณฑของทระลกชมชนทสามารถน าไปขยายผลไดอยางตอเนองในอนาคต เครองมอทใชในการวจย ลกษณะของเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบการสงเกต การสมภาษณ แบบสอบ-ถาม และการเกบขอมลรปแบบลวดลายดวยภาพถายและการบนทกเสยง ทใชเปนเครองมอทใชในการวจย ซงประกอบไปดวยเครองมอดงตอไปน 1. แบบส ารวจ 2. แบบสอบถามและสมภาษณ 3. กลองถายภาพและเครองบนทกเสยงเพอบนทกขอมล ข) สถานททท าการวจยและเกบขอมล สถานทของผประกอบการผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จงหวดกรงเทพมหานคร

www.ssru.ac.th

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การวจยไดแบงการศกษาออกเปน

4.1 รปแบบผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก เกบขอมลโดยภาพถาย 4.2 ผซอสนคาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก เกบขอมลโดยวธการกรอก

แบบสอบถาม

4.3 วจยเชงปฏบตการของผประกอบการทผลตและจ าหนายผลตภณฑชมชน

ประเภทของทระลก

ผลการวเคราะหขอมล 4.1 รปแบบผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกเกบขอมลโดยภาพถาย

ผวจยไดท าการส ารวจและถายรปแบบของผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงภายในทพกอาศย ในกรงเทพมหานคร โดยไดเลอกผลตภณฑทมเอกลกษณดงตอไปน

รปท 4.1 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทผลตภณฑจากเปลอกไข

www.ssru.ac.th

52

รปท 4.2 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทกรอบรป

รปท 4.3 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเพอการบชา

www.ssru.ac.th

53

รปท 4.4 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเครองแกว

รปท 4.5 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเศษวสดเหลก

www.ssru.ac.th

54

รปท 4.6 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเซรามค

รปท 4.7 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทเซรามค

www.ssru.ac.th

55

รปท 4.8 แสดงผลตภณฑของทระลกจากกะลามะพราว

รปท 4.9 แสดงผลตภณฑของทระลกประเภทของประดบตกแตง

www.ssru.ac.th

56

รปท 4.10 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทของตกแตงวสดธรรมชาต

รปท 4.11 แสดงผลตภณฑของทระลกเพอการตกแตงประเภทของตกแตงโคมไฟ

www.ssru.ac.th

57

4.2 ผซอสนคาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก เกบขอมลโดยวธการกรอกแบบสอบถามจ านวน 100 คน ซงแบงเปน 2 ตอนดงน

4.2.1 ขอมลทวไปของผซอสนคาทระลก

4.2.2 พฤตกรรมของผซอสนคาทระลก

4.2.3 จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของสนคาของทระลก

4.2.1 ขอมลทวไปของผซอสนคาทระลก

ขอมลทวไปของผซอสนคาทระลกเปนการศกษา เพศ อาย ลกษณะอาชพ รายไดตอเดอน ภมล าเนาของผซอสนคา มรายละเอยดดงตารางตอไปน

ตารางท 4.1 ขอมลทวไปของผซอสนคาทระลก

เพศ จ านวน รอยละ ชาย 35 35.0 หญง 65 65.0

รวม 100 100 อาย จ านวน รอยละ

นอยกวา 21 ป 9 9.0 21 – 30 ป 23 23.0 31 – 40 ป 19 19.0 41 – 50 ป 25 25.0 มากกวา 50 ป 21 21.0 ไมตอบ 3 3.0

รวม 100 100.0 ลกษณะอาชพ

นกเรยนนกศกษา 18 18.0 ธรกจสวนตว 34 34.0 ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจ 19 19.0 พนกงานเอกชน 13 13.0 อน ๆ เชน แมบาน 14 14.0 ไมตอบ 2 2.0

รวม 100 100.0

www.ssru.ac.th

58

ตารางท 4.1 (ตอ) รายไดตอเดอน จ านวน รอยละ

นอยกวา 10,000 บาท 15 15.0 10,000 – 20,000 บาท 16 16.0 20,001 – 30,000 บาท 12 12.0 30,001 – 50,000 บาท 18 18.0 มากกวา 50,000 บาทขนไป 35 35.0 ไมตอบ 5 5.0

รวม 100 100.0 ภมล าเนา จ านวน รอยละ

กรงเทพมหานคร 65 65.0 ตางจงหวด 34 34.0 ไมตอบ 1 1.0

รวม 100 100.0

จากตารางท 4.1 พบวาผซอสนคาทระลกสวนใหญรอยละ 65.0 เปนเพศหญง มเพยง รอยละ 35 ทเปนเพศชาย โดยผซอสนคาสวนใหญรอยละ 34.0 ประกอบอาชพธรกจสวนตว ผซอสนคารอยละ35.0 มรายได 20,000 บาท ขนไปตอเดอน ซงผซอสนคาของทระลกรอยละ65.0 เปนคนกรงเทพมหานคร

www.ssru.ac.th

59

4.1.2 พฤตกรรมของผซอสนคาทระลก

4.1.2.1 พฤตกรรมการซอสนคาทระลก

ท าการศกษาโดยศกษาวตถประสงคหลกในการเลอกซอสนคา ประเภทสนคาทเลอกซอ มลคาในการซอสนคา สถานทเลอกซอสนคา แหลงขอมลของสนคา ความถในการซอสนคาทระลก และสนคาทซอบอยทสด ดงตารางตอไปน

ตารางท 4.2 พฤตกรรมการซอสนคาทระลก

วตถประสงคหลกในการเลอกซอสนคาของทระลก

(ตอบไดมากกวา 1 ขอ) จ านวน รอยละ

ซอเพอตกแตงบานของตวเอง 56 56.0 ซอเปนของฝากใหผอน 48 48.0 ซอเพอเกบสะสม 23 23.0 อน ๆ 11 11.0

รวม 140 140 มลคาในการซอสนคาของทระลก จ านวน รอยละ

ต ากวา 1000 บาท 36 36.0 1000 – 5000 49 49.0 5001 – 10000 7 7.0 มากกวา 10000 บาท 3 3.0 ไมตอบ 5 5.0

รวม 100 100.0 สถานทเลอกซอสนคา จ านวน รอยละ

จากสถานทผลตโดยตรง 8 8.0 จากศนยจดจ าหนายสนคา 9 9.0 จากงานแสดงสนคา 62 62.0 อน ๆ 9 9.0 ไมตอบ 12 12.0

รวม 100 100.0

www.ssru.ac.th

60

ตารางท 4.2 (ตอ) แหลงขอมลของสนคา (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

จ านวน รอยละ

ค าบอกเลาจากคนรจก 32 32.0 คนหาจากอนเตอรเนต 18 18.0 โฆษณาทางโทรทศน 46 46.0 โฆษณาทางหนงสอพมพ/ นตยสาร/ปาย 46 46.0 อน ๆ 9 9.0

รวม 100 100.0 ความถในการซอสนคาทระลก จ านวน รอยละ

ทกสปดาห 2 2.0 ทกเดอน 19 19.0 ทก 3 เดอน 26 26.0 ทกป 38 38.0 หลายปตอครง 12 12.0 ไมตอบ 3 3.0

รวม 100 100.0

จากตารางท 4.2 พบวาผซอสนคาสวนใหญรอยละ 56 มวตถประสงคหลกในการเลอกซอสนคาทระลก คอ ซอเพอตกแตงบานของตนเอง ซงมมลคาในการซอสนคาท 1,000 – 5,000 บาท ถงรอยละ 49.0 สถานททเลอกซอสนคามากทสดคอ งานแสดงสนคา รอยละ 62 สวนใหญผซอสนคารอยละ 46.0 จะรจกสนคาทระลกจากโฆษณาทางโทรทศน หนงสอพมพหรอนตยสาร หรอปาย โดยพบวาผซอสนคารอยละ 38.0 ซอสนคาของทระลกประจ าทกปมากทสด

www.ssru.ac.th

61

4 .1.2.2 อทธพลจากบคคลหรอสงตาง ๆ ตอการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง ท าการศกษา อทธพลตาง ๆ ทมผลตอการตดสนใจซอ เชน คนในครอบครว เพอน สอโฆษณา กระแสความนยม เปนตน

ตารางท 4.3 แสดงอทธพลจากบคคลหรอสงตาง ๆ ตอการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง

ปจจย ความส าคญ ความหมาย 1. ผทรบของทระลกทจะซอไปฝาก 3.98 ส าคญมาก 2. คนในครอบครว 3.82 ส าคญมาก

3. คนรจก/เพอน 3.76 ส าคญมาก

4. กระแสนยมเรองภมปญญาไทย/สนคาไทย 3.55 ส าคญมาก

5. สอโฆษณา 3.21 ส าคญปานกลาง 6. เจาของราน/พนกงานตอนรบ 3.02 ส าคญปานกลาง

ส าคญมากทสด ไดคะแนน 4.3 – 5.0 ส าคญมาก ไดคะแนน 3.5 – 4.2 ส าคญปานกลาง ไดคะแนน 2.7 – 3.4 ส าคญนอย ไดคะแนน 1.9 – 2.6 ส าคญนอยทสด ไดคะแนน 1.0 – 1.8 จากตารางท 4.3 พบวา ผทรบของทระลกทจะซอไปฝากคอผมอทธพลตอการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตงมากทสดเปนอนดบหนง มคะแนนเฉลยเทากบ 3.98 รองลงมาคอ คนในครอบครว มคะแนนเฉลยเทากบ 3.82 อนดบสามคอ คนรจกหรอเพอนมคะแนนเฉลยเทากบ 3.76 และอนดบสคอ กระแสนยมเรองภมปญญาไทยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.55

www.ssru.ac.th

62

4.1.2.3 ปจจยการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง ท าการศกษา ปจจยการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง เชน ชวยสงเสรมธรกจคนไทย ความแปลกใหมของผลตภณฑ การผลตมคณภาพด มความคงทน ไมเสยงาย รปแบบของสนคาทสวยงาม เปนตน

ตารางท 4.4 แสดงความส าคญของปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจเลอกซอสนคาของทระลก

ปจจย ความส าคญ ความหมาย 1. ความแปลกใหมของผลตภณฑ 4.1 ส าคญมาก 2. รปแบบของสนคาทสวยงาม 3.96 ส าคญมาก

3. การผลตมคณภาพด มความคงทน ไมเสยงาย 3.92 ส าคญมาก

4. สนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถน 3.88 ส าคญมาก

5. สนคามความหลากหลายทงรปแบบ สสนและขนาด 3.87 ส าคญมาก

6. ชวยสงเสรมธรกจคนไทย 3.84 ส าคญมาก

7. ลกษณะของบรรจภณฑ 3.79 ส าคญมาก

8. การสนบสนนทมาจากภมปญญาทองถน 3.68 ส าคญมาก

9. ราคาไมแพง เหมาะสมกบคณภาพ 3.65 ส าคญมาก

10. สบทอดวฒนธรรม ประเพณดงเดม 3.65 ส าคญมาก

11. สถานทจดจ าหนายสนคาสะดวกตอการเดนทาง 3.64 ส าคญมาก

12. สนคามชอเสยงเปนทรจก สนคาระดบ 3-5 ดาว 3.49 ส าคญมาก 13. มการลดราคาสนคา หรอสงเสรมการขาย 3.35 ส าคญปานกลาง

ส าคญมากทสด ไดคะแนน 4.3 – 5.0 ส าคญมาก ไดคะแนน 3.5 – 4.2 ส าคญปานกลาง ไดคะแนน 2.7 – 3.4 ส าคญนอย ไดคะแนน 1.9 – 2.6 ส าคญนอยทสด ไดคะแนน 1.0 – 1.8 จากตารางท 4.4 พบวา ผซอสนคาใหความส าคญกบปจจยความแปลกใหมของผลตภณฑมากทสด ในการตดสนใจเลอกซอสนคาใหคะแนนเฉลยเทากบ 4.1 รองลงมาคอ ปจจยรปแบบของสนคาทสวยงามใหคะแนนเฉลยเทากบ 3.96 สวน ปจจยการลดราคาสนคา หรอจดรายการสงเสรม

www.ssru.ac.th

63

การขายเปนประจ ามความส าคญตอการตดสนใจเลอกซอสนคาของทระลกมความส าคญปานกลางแตเปนอนดบสดทาย มคาเฉลยเทากบ 3.35 4.1.2.4 การเปรยบเทยบความแตกตางของระดบความส าคญของปจจยทใชในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก มรายละเอยดดงน 4.1.2.4.1 การเปรยบเทยบการใหความส าคญกบความแปลกใหม ของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอายดงรายละเอยดในตารางท 4.5 ตารางท 4.6 และตารางท 4.7 ตารางท 4.5 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบการใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอาย

อาย n S.D. ระดบ นอยกวา 21 ป 21-30 ป 31-40 ป 41-50 ป มากกวา 50 ป

9 23 19 25 21

4.25 4.42 4.23 3.96 3.46

0.457 0.756 0.694 0.826 0.675

มาก มาก มาก มาก

ปานกลาง รวม 97 4.07 0.681 มาก จากตารางท 4.11 พบวาผซอทมอาย 21-30 ป 31-40 ป 41-50 ป ใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบทมาก ( =4.42, =4.23, =3.96 ตามล าดบ) สวยผซอทมอายมากกวา 50 ป ใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบปานกลาง ( =3.46) ตารางท 4.6 แสดงการเปรยบเทยบการใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอาย แหลงความแปรปรวน df SS MS F Sig ระหวางกลม

ภายในกลม

4 92

9542 60.865

2.462 .623

3.796 .008

รวม 96

จากตารางท 4.6 พบวาผซอทมอายตางกนใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท

www.ssru.ac.th

64

ระดบ .05 จงท าการทดสอบความแตกตางเปนรายคโดยวธแอลเอสด (LSD) ดงรายละเอยดในตารางท 4.7 ตารางท 4.7 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางเปนรายคของการใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอาย

อาย นอยกวา 21 ป ( =4.25)

21-30 ป ( =4.42)

31-40 ป ( =4.23)

41-50 ป ( =3.96)

มากกวา 50 ป ( =3.46)

นอยกวา 21 ป ( =4.25)

21-30 ป ( =4.42)

0.17

31-40 ป ( =4.23)

-0.02 -0.19

41-50 ป ( =3.96)

-0.29 -0.46 -0.27

มากกวา 50 ป ( =3.46)

-0.79 * -0.96 * -0.77 -0.5

*มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 4.7 พบวา ผซอ ผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทมอายตางกนใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก อยางมนยส าคญทางสถตท .05 โดยคทแตกตางกนคอ ผทมอายมากกวา 50 ปกบ ผทมอาย 21-30 ป และคของผทมอาย 50 ป กบผทมอายนอยกวา 21 ป

www.ssru.ac.th

65

4.1.2.4.2การเปรยบเทยบการใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพดงรายละเอยดในตารางท 4.14 ตารางท 4.15 และตารางท 4.16 ตารางท 4.8 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบการใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพ

อาชพ n S.D. ระดบ นกเรยนนกศกษา ธรกจสวนตว ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจ พนกงานเอกชน อน ๆ เชน แมบาน

18 34 19 13 14

4.12 3.85 4.25 3.72 3.51

0.654 0.755 0.672 0.745 0.921

มาก มาก มาก มาก

ปานกลาง รวม 98 3.92 0.749 มาก จากตารางท 4.8 พบวาผซอทมอาชพ นกเรยนนกศกษา ธรกจสวนตว ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจ ใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบทมาก ( =4.12, =3.85, =4.25 ตามล าดบ) ตารางท 4.9 แสดงการเปรยบเทยบการใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพ

แหลงความแปรปรวน df SS MS F Sig ระหวางกลม

ภายในกลม

4 93

7.843 64.882

1.875 .654

2.632 .039

รวม 97

จากตารางท 4.9 พบวาผซอทมอายตางกนใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จงท าการทดสอบความแตกตางเปนรายคโดยวธแอลเอสด (LSD) ดงรายละเอยดในตารางท 4.16

www.ssru.ac.th

66

ตารางท 4.10 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางเปนรายคของการใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพ

อาชพ นกเรยนนกศกษา ( =4.12)

ธรกจสวนตว ( =3.85)

ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจ ( =4.25)

พนกงานเอกชน

( =3.72)

อน ๆ เชน แมบาน

( =3.51)

นกเรยนนกศกษา ( =4.12)

ธรกจสวนตว ( =3.85)

-0.27

ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจ ( =4.25)

0.13 0.4

พนกงานเอกชน

( =3.72)

-0.4 -0.13 -0.53

อน ๆ เชน แมบาน

( =3.51)

-0.61 -0.34 -0.74 -0.21

*มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 4.10 พบวา ผซอ ผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทมอาชพตางกนใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามของผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก อยางมนยส าคญทางสถตท .05 โดยคทแตกตางกนคอ ผทมอาชพนกเรยน นกศกษากบ อาชพอน ๆ เชนแมบาน และคของ ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจกบอาชพอน ๆ เชนแมบาน

www.ssru.ac.th

67

4.1.2.4.3 การเปรยบเทยบการใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะรายไดดงรายละเอยดในตารางท 4.17 ตารางท 4.18 และตารางท 4.19 ตารางท 4.11 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบการใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามรายได

รายได n S.D. ระดบ นอยกวา 10,000 บาท

10,000 – 20,000 บาท 20,001 – 30,000 บาท 30,001 – 50,000 บาท มากกวา 50,000 บาทขนไป

15 16 12 11 35

3.28 3.76 3.98 4.15 4.08

0.842 0.691 0.545 0.678 0.814

ปานกลาง มาก มาก มาก มาก

รวม 98 3.85 0.714 มาก จากตารางท 4.11 พบวาผซอทมรายได 10,000 – 20,000 บาท มากกวา 50,000 บาทขนไป ใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบทมาก ( =3.76, =4.08,) สวนผซอทมรายได นอยกวา 10,000 บาทใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบปานกลาง ( =3.28) ตารางท 4.12 แสดงการเปรยบเทยบการใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามรายได แหลงความแปรปรวน df SS MS F Sig ระหวางกลม

ภายในกลม

4 93

6.843 65.882

1.775 .654

2.732 .034

รวม 97

จากตารางท 4.12 พบวาผซอทมอายตางกนใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 จงท าการทดสอบความแตกตางเปนรายคโดยวธแอลเอสด (LSD) ดงรายละเอยดในตารางท 4.19

www.ssru.ac.th

68

ตารางท 4.13 แสดงการเปรยบเทยบความแตกตางเปนรายคของการใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามรายได

รายได นอยกวา 10,000 บาท

( =3.28)

10,000 – 20,000 บาท

( =3.76)

20,001 – 30,000 บาท

( =3.98)

30,001 – 50,000 บาท

( =4.15)

มากกวา 50,000 บาทขนไป( =

4.08) นอยกวา

10,000 บาท ( =3.28)

10,000 – 20,000 บาท ( =3.76)

0.48

20,001 – 30,000 บาท ( =3.98)

0.7 0.22

30,001 – 50,000 บาท ( =4.15)

0.87 * 0.39 0.17

มากกวา 50,000 บาทขนไป

( =4.08)

0.8 * 0.32 0.1 -0.07

*มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

จากตารางท 4.13 พบวา ผซอ ผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทมรายไดตางกนใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามของผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก อยางมนยส าคญทางสถตท .05 โดยคทแตกตางกนคอ ผทมรายไดนอยกวา 10,000 บาท กบ ผมรายได 30,001 – 50,000 บาท ( =4.15)

www.ssru.ac.th

69

4.1.3 จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของสนคาของทระลก

ท าการศกษาจดแขงและจดออนของสนคาทระลก โดยใหผซอสนคาจดอนดบความส าคญ

ของปจจยตาง ๆ ดงน - มรปแบบของสนคาทสวยงาม

- สนคามความหลากหลายทงแบบ สและขนาด - การผลตมคณภาพด - ราคาไมแพงเหมาะสมกบคณภาพ

- ความแปลกใหมของผลตภณฑ - สนคามความเอกลกษณเฉพาะถน

ในสวนของโอกาสและอปสรรคทจะชวยเพมหรอขดขวางความเจรญเตบโตของสนคาท ระลกท าการศกษาแนวทางในการพฒนาสนคาใหตรงกบความตองการของตลาด ดงรายการตอไปน ตารางท 4.14 แสดงอนดบจดแขงของสนคาทระลก (จ านวนผตอบ 92 คน) อนดบ ปจจย คะแนน

1 2 3 4 5 6 7

มรปแบบสนคาทสวยงาม

การผลตมคณภาพด ราคาไมแพงเหมาะสมกบคณภาพ

สนคามความเอกลกษณเฉพาะถน

ความแปลกใหมของผลตภณฑ สนคามความหลากหลายทงแบบ สและขนาด อน ๆ

135 132 126 115 92 65 12

หมายเหต เกณฑการใหคะแนนความส าคญ อนดบท 1 ให 3 คะแนน

อนดบท 2 ให 2 คะแนน

อนดบท 3 ให 1 คะแนน

จากตารางท 4.14 พบวา ผซอสนคาทระลกเหนวาเปนจดแขงทท าใหสนคามความสามารถแขงขนกบสนคาประเภทอน ๆ ไดตามล าดบความส าคญดงน อนดบท 1 คอ มรปแบบสนคาทสวยงาม อนดบท 2 คอ การผลตมคณภาพด และอนดบท 3 คอ ราคาไมแพงเหมาะสมกบคณภาพ

www.ssru.ac.th

70

ตารางท 4.15 แสดงอนดบจดออนของสนคาทระลก (จ านวนผตอบ 93 คน) อนดบ ปจจย คะแนน

1 2 3 4 5 6 7

รปแบบสนคาซ า ๆ ไมมความแปลกใหมในตวผลตภณฑ วสดทใชคณภาพไมคอยด ไมคงทน เสยหายงาย ราคาแพง เมอเทยบกบสนคาประเภทอน

ไมมความหลากหลายทงรปแบบ สและขนาด

รปแบบสนคาขาดความประณตและสวยงาม

ไมมความเปนเอกลกษณเฉพาะถน

อน ๆ

142 132 115 83 75 46 4

หมายเหต เกณฑการใหคะแนนความส าคญ อนดบท 1 ให 3 คะแนน

อนดบท 2 ให 2 คะแนน

อนดบท 3 ให 1 คะแนน

จากตารางท 4.15 พบวาผซอสนคาเหนวาปจจยทเปนจดออนทอาจท าใหสนคาทระลกสญเสยความสามารถแขงขนกบสนคาประเภทอนๆ ตามล าดบความส าคญดงน อนดบท 1 คอรปแบบสนคาซ า ๆ ไมมความแปลกใหมในตวผลตภณฑ อนดบท 2 คอ วสดทใชคณภาพไมคอยด ไมคงทน เสยหายงาย และอนดบท 3 คอ ราคาแพง เมอเทยบกบสนคาประเภทอน

ตารางท 4.16 แสดงโอกาสในการพฒนาสนคาของทระลก (จ านวนผตอบ 79 คน) อนดบ โอกาส จ านวน(คน) รอยละ

1 2 3 4

รปแบบสนคา ความแปลกใหม ทนสมย ความสวยงามของสนคา การประชาสมพนธทด อน ๆ

29 23 19 8

36.7 29.1 24

10.2 รวม 79 100

จากตารางท 4.16 พบวา โอกาสทจะชวยเพมความเจรญเตบโตในสนคาของทระลก สามอนดบแรกทผซอสนคาใหความส าคญอนดบแรกคอ รปแบบสนคา ความแปลกใหม ทนสมย อนดบสองคอ ความสวยงามของสนคา และอนดบทสามคอ การประชาสมพนธทด

www.ssru.ac.th

71

ตารางท 4.17 แสดงอปสรรคในการพฒนาสนคาทระลก (จ านวนผตอบ 61 คน) อนดบ อปสรรค จ านวน(คน) รอยละ

1 2

3 4

คณภาพสนคาไมไดมาตรฐาน ไมมความคงทน เสยหายงาย รปแบบของสนคา ไมมความหลากหลาย มการลอกเลยนแบบ และสนคารปแบบซ ากน สภาพเศรษฐกจและการเมองในปจจบน

อน ๆ

21 19

16 5

34.4 31.2

26.2 8.2

รวม 61 100

จากตารางท 4.17 พบวาอปสรรคทขดขวางความเจรญเตบโตในสนคาของทระลก สามอนดบแรกทผซอใหความส าคญอนดบแรกคอ คณภาพสนคาไมไดมาตรฐาน ไมมความคงทน เสยหายงาย อนดบสองรปแบบของสนคา ไมมความหลากหลาย มการลอกเลยนแบบและสนคา รปแบบซ ากน และอนดบทสามคอ สภาพเศรษฐกจและการเมองในปจจบน

สทน ามาใชในการวเคราะหของการออกแบบผลตภณฑชมชนของทระลก ไดน าสทเปนโทนสไทย ทเปนการใชสในการจ าแนกหวโขนใหเปนสตาง ๆ กน ออกไป ท าใหมหวโขนแปลกขน และจ าแนกแยกออกไปไดมากขน ซงมดงน

โทนสแดง มสแดง สแดงชาด สแดงเสน สดนแดง สลนจ สหงสบาท สหงดน สหงชาด สหงเสน สดอกชบา

โทนสเหลอง มสเหลองรงค สเหลองดน สเหลองทอง สเลอมประภสสร โทนสคราม มสมอคราม สคราม สขาบ สครามออน โทนสมวง มสมวง สมวงชาด สมวงดอกตะแบก สมวงเมดมะปราง โทนสเขยว มสเขยวนวล สกามป สน าไหล สเขยวกานดอก สเขยวตงแช

โทนสด า มสด า สด าหมก สผานหมก สมอหมก ด าเขมา โทนสเทา มสเทา สผานขาว สเมฆ

www.ssru.ac.th

72

ภาพท 4.12 แสดงตวอยางโทนสไทย

www.ssru.ac.th

73

ภาพท 4.13 แสดงตวอยางโทนสไทย

www.ssru.ac.th

74

ภาพท 4.14 การทดลองการออกแบบลวดลายจากแนวความคดผาขาวมาและลายสาน แบบท 1

www.ssru.ac.th

75

ภาพท 4.15 การทดลองการออกแบบลวดลายจากแนวความคดผาขาวมาและลายสาน แบบท 2

www.ssru.ac.th

76

ภาพท 4.16 การทดลองการออกแบบลวดลายจากแนวความคดผาขาวมาและลายสาน แบบท 3

www.ssru.ac.th

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย โครงการวจย สและลวดลายเพอพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกมวตถประสงคคอ

1. เพอศกษาความสมพนธสและลวดลาย มาประยกตเขาสกระบวนการออกแบบและพฒนาผลตภณฑชมชนของทระลกประเภทของช ารวย กรงเทพมหานคร

2. ทดลองการออกแบบผลตภณฑชมชนของทระลกประเภทของช ารวย เพอพฒนาใหเกดภาพลกษณรวมสมยของความเปนไทยและความเปนสากล จากความสมพนธของสและลวดลาย

ผวจยไดท าการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง ผซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก โดยใชวธการสมตวอยางแบบบงเอญ จ านวน 100 คน สรปไดดงน

1) ขอมลทวไปของผซอสนคาทระลก ผลการวจยพบวา ผซอสนคาทระลกสวนใหญรอยละ เปนเพศหญง มเพยง รอยละ 65.0 ท

เปนเพศชาย ซงผซอสวนใหญรอยละ 25.0 มอาย 41-50 ปมากทสด โดยผซอสนคาสวนใหญรอยละ 34.0 ประกอบอาชพธรกจสวนตว ผซอสนคารอยละ35.0 มรายได 20,000 บาท ขนไปตอเดอน ซงผซอสนคาของทระลกรอยละ65.0 เปนคนกรงเทพมหานคร

2) ขอมลพฤตกรรมของผซอสนคาทระลก 2.1 พฤตกรรมของผซอสนคา ผลการวจยพบวาผซอสนคาสวนใหญรอยละ 56 มวตถประสงคหลกในการเลอกซอ

สนคาทระลก คอ ซอเพอตกแตงบานของตนเอง ซงมมลคาในการซอสนคาท 1,000 – 5,000 บาท ถงรอยละ 49.0 สวนใหญผซอสนคารอยละ 46.0 จะรจกสนคาทระลกจากโฆษณาทางโทรทศน หนงสอพมพหรอนตยสาร หรอปาย โดยพบวาผซอสนคารอยละ 38.0 ซอสนคาของทระลกประจ าทกปมากทสด

2.2 อทธพลจากบคคลหรอสงตาง ๆ ตอการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการ ตกแตง ผลการวจยพบวาผทรบของทระลกทจะซอไปฝากคอผมอทธพลตอการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตงมากทสดเปนอนดบหนง มคะแนนเฉลยเทากบ 3.98 รองลงมาคอ คนในครอบครว มคะแนนเฉลยเทากบ 3.82 อนดบสามคอ คนรจกหรอเพอนมคะแนนเฉลยเทากบ 3.76 และอนดบสคอ กระแสนยมเรองภมปญญาไทยมคะแนนเฉลยเทากบ 3.55

www.ssru.ac.th

78

2.3 ปจจยการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง ผลการวจยพบวา ผซอสนคาใหความส าคญกบปจจยความแปลกใหมของผลตภณฑ

มากทสด ในการตดสนใจเลอกซอสนคาใหคะแนนเฉลยเทากบ 4.1 รองลงมาคอ ปจจยรปแบบของสนคาทสวยงามใหคะแนนเฉลยเทากบ 3.96 สวน ปจจยการลดราคาสนคา หรอจดรายการสงเสรมการขายเปนประจ ามความส าคญตอการตดสนใจเลอกซอสนคาของทระลกนอยทสด ใหคาเฉลยเทากบ 3.35

2.4 การเปรยบเทยบความแตกตางของระดบความส าคญของปจจยทใชในการ ตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก 2.4.1 การเปรยบเทยบการใหความส าคญกบความแปลกใหม ของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามอาย

ผลการวจยพบวา ผซอทมอายนอยกวา 21 ป, 21-30 ป, 31-40 ป, 41-50 ป ให ความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบทมาก ( =4.25, =4.42, =4.23, =3.96 ตามล าดบ) สวยผซอทมอายมากกวา 50 ป ใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบปานกลาง ( =3.46) ผซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทมอายตางกนใหความส าคญกบความแปลกใหมของผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก อยางมนยส าคญทางสถตท .05 โดยคทแตกตางกนคอ ผทมอายมากกวา 50 ปกบ ผทมอาย 21-30 ป และคของผทมอาย 50 ป กบผทมอายนอยกวา 21 ป 2.4.2 การเปรยบเทยบการใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะอาชพ ผลการวจยพบวา ซอทมอาชพ นกเรยนนกศกษา ธรกจสวนตว ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจ พนกงานเอกชน ใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบทมาก ( =4.12, =3.85,

=4.25, =3.72 ตามล าดบ) สวนผซอทมอาชพอน ๆ เชนแมบาน ใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบปานกลาง ( =3.51) ผซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทมอาชพตางกนใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามของผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก อยางมนยส าคญทางสถตท .05 โดยคทแตกตางกนคอ ผทมอาชพนกเรยน นกศกษากบ อาชพอน ๆ เชนแมบาน และคของ ขาราชการพนกงานรฐวสาหกจกบอาชพอน ๆ เชนแมบาน

www.ssru.ac.th

79

2.4.3 การเปรยบเทยบการใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก จ าแนกตามลกษณะรายได ผลการวจยพบวา ผซอทมรายได 10,000 – 20,000 บาท 20,001 – 30,000 บาท 30,001 – 50,000 บาท มากกวา 50,000 บาทขนไป ใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบทมาก ( =3.85,

=3.88, =4.15, =3.98 ตามล าดบ) สวนผซอทมรายได นอยกวา 10,000 บาทใหความส าคญกบสนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถนในการตดสนใจเลอกซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกอยในระดบปานกลาง ( =3.42) ผซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกทมรายไดตางกนใหความส าคญกบรปแบบของสนคาทสวยงามของผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก อยางมนยส าคญทางสถตท .05 โดยคทแตกตางกนคอ ผทมรายไดนอยกวา 10,000 บาท กบ ผมรายได 30,001 – 50,000 บาท ( =4.15)

2.5 จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของสนคาของทระลก 2.5.1 ผลการวจยพบวา ผซอสนคาทระลกเหนวาจดแขงทท าใหสนคามความ

สามารถแขงขนกบสนคาประเภทอน ๆ ไดตามล าดบความส าคญดงน อนดบท 1 คอ มรปแบบสนคาทสวยงาม อนดบท 2 คอ การผลตมคณภาพด และอนดบท 3 คอ ราคาไมแพงเหมาะสมกบคณภาพ 2.5.2 ผลการวจยพบวา ผซอสนคาเหนวาปจจยทเปนจดออนทอาจท าใหสนคาทระลกสญเสยความสามารถแขงขนกบสนคาประเภทอนๆ ตามล าดบความส าคญดงน อนดบท 1 คอรปแบบสนคาซ า ๆ ไมมความแปลกใหมในตวผลตภณฑ อนดบท 2 คอ วสดทใชคณภาพไมคอยด ไมคงทน เสยหายงาย และอนดบท 3 คอ ราคาแพง เมอเทยบกบสนคาประเภทอน 2.5.3 ผลการวจยพบวา โอกาสทจะชวยเพมความเจรญเตบโตในสนคาของทระลก สามอนดบแรกทผซอสนคาใหความส าคญอนดบแรกคอ รปแบบสนคา ความแปลกใหม ทนสมย อนดบสองคอ ความสวยงามของสนคา และอนดบทสามคอ การประชาสมพนธทด 2.5.4 ผลการวจยพบวา อปสรรคทขดขวางความเจรญเตบโตในสนคาของทระลก สามอนดบแรกทผซอใหความส าคญอนดบแรกคอ คณภาพสนคาไมไดมาตรฐาน ไมมความคงทน เสยหายงาย อนดบสองรปแบบของสนคา ไมมความหลากหลาย มการลอกเลยนแบบและสนคารปแบบซ ากน และอนดบทสามคอ สภาพเศรษฐกจและการเมองในปจจบน กลมท 3 ผประกอบการทผลตและจ าหนายผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก 10 รายท รบเชญเขาการอบรมเชงปฏบตการการออกแบบสรางสรรคดวยเทคนต SCAMPER ผลการวจย พบวา ผประกอบการผผลตผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก มความคดเหนวาประโยชนจาก การออกแบบตามเทคนค SCAMPER โดยรวมอยทระดบมาก ( = 4.48) โดยความแปลกใหม ทนสมย ความหลากหลายทงรปแบบ สสนและขนาด ความสวยงาม มระดบความคดเหน มากทสด

www.ssru.ac.th

80

( = 4.8, = 4.7, = 4.6 ตามล าดบ) สวนประโยชนในการเพมศกยภาพการแขงขนทาง การตลาด ความเปนเอกลกษณเฉพาะถน และ งายตอการผลต มระดบความคดเหน มาก ( = 4.4,

= 4.3, = 4.1 ตามล าดบ) ขอเสนอแนะจากผลการวจย

ผลของงานวจยในครงนมขอควรเสนอแนะเพอเปนแนวทางการออกแบบและพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกเพอการตกแตงคอ

การออกแบบเพอการผลตเปนการพจารณาความส าคญในดานของการผลตตงแตกระบวนการเรมตนในการออกแบบ เพอท าการออกแบบแนวคดในการออกแบบผลตภณฑทสามารถท าการผลตไดงาย จากการมงเนนการออกแบบในแตละชนสวนของผลตภณฑใหงายในการผลตและประกอบ รวมถงการพจารณาเพมเตมในสวนของแนวคดในการประสานการออกแบบกระบวนการผลตและพฒนาไปสการออกแบบผลตภณฑทมความแปลกใหมทนสมย หรอนวตกรรม ดงผลของการวจยเชงปฏบตการการสรางสรรค

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรมการศกษาเปรยบเทยบผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก ในผลของการทไดรบการพฒนาและปรบปรงอนเกดจากการออกแบบสรางสรรค กบผลตภณฑเดมทยงไมพฒนาและปรบปรง เพอทจะน าไปสการวางแผนและพฒนาทสอดคลองกบพฤตกรรมการซอของผบรโภค

2. ควรมการศกษาพฤตกรรมการซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก ของประชาชนในพนทเฉพาะ เชน บรเวณเกาะรตนโกสนทร เพอใหไดขอมลเชงลก เพอศกษาขอเหมอนและแตกตาง กบพนทอน ๆ ในกรงเทพมหานคร

3. ควรมการศกษาพฤตกรรมการซอผลตภณฑชมชนประเภทของทระลก ของประชาชนในกลมทมาทองเทยวโดยเฉพาะชาวตางชาต ทเปนชาวเอเชย และชาวยโรป

www.ssru.ac.th

บรรณานกรม

กรมสงเสรมอตสาหกรรม. 2006. แนวคดนกออกแบบงานบรรจภณฑเพอลดตนทนการผลต. Dept. of Industrial Promotion (Th / Eng) กระทรวงอตสาหกรรม. มปป. มาตรฐานผลตภณฑชมชน. พจนานกรม ฉบบเฉลมพระเกยรต พทธศกราช 2530. พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. http://rirs3.royin.go.th/new-search/word- search-all-x.asp. วรณ ตงเจรญ,2526. การออกแบบ.กรงเทพฯ.วฌวลอารต. วบล จนทณแยม.2544.พฤตกรรมการเลอกซอสนคาทระลกของประชาชนทมาเทยว

จงหวดลพบร. รายงานการวจย. สถาบนราชภฎเทพสตร. ชะลด นมเสมอ,2531.องคประกอบของศลปะ. กรงเทพฯ. ไทยวฒนาพานช. เสร วงษมณฑา.2542. การวเคราะหพฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพฯ.ธระฟลมและโซเทกซ. สชาต เถาทอง, 2536. หลกการทศนศลป. กรงเทพฯ.อกษรกราฟก. ประเสรฐ ศลรตนา,2531. ของทระลก. โอ.เอส. พรนตตง เฮาส. ประชต ทนบตร. 2531. การออกแบบบรรจภณฑ.กรงเทพฯ.โอเดยนสโตร.

,2550. การออกแบบของทระลก. Art Chandra UBI Club:ชมนมบมเพาะวสาหกจศลปะและการออกแบบ อารตจนทรา.

นวลนอย บญวงษ, 2542. หลกการออกแบบ. พมพครงท 2.กรงเทพฯ.จฬาลงกรณมหาวทยาลย ชยาภรณ ชนรงโรจน,2537. ปกณกะบทความวชาการดานการทองเทยว. เลม 2 .เชยงใหม มหาวทยาลยเชยงใหม. ศวตรา พพฒนไชยศร 2550 การพฒนาของทระลก ส าหรบการทองเทยวเชงวฒนธรรม : กรณศกษา หมบานวฒนธรรมผใทยบานโคกโกง ต.กดหวา อ.กฉนารายณ จ.กาฬสนธ และหมบาน วฒนธรรมบานธารปราสาทใต ต.ธารปราสาท อ.โนนสง จ.นครราชสมา ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน วกพเดย สารานกรมเสร. ทศนศลปและการออกแบบ. http://th.wikipedia.org/wiki. องอร เพชรเขยว 2546 ผลตภณฑทระลกเอกลกษณอสาน ส าหรบประดบตกแตงภายใน. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศลปากร, ศลปะพนบาน.http://www.singarea.moe.go.th/cwm/singburi%20tourist%20place/link07.htm.

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก

แบบสมภาษณ

www.ssru.ac.th

83

แบบสมภาษณส าหรบผประกอบการเพอใชในการวจยเรอง “แนวทางการออกแบบและพฒนาผลตภณฑชมชนประเภทของทระลกเพอการตกแตง”

1. ขอมลทวไป

เพศ .......... ชาย ..........หญง

อาย .......... นอยกวา 21 ป ..........21-30 ป .......... 31-40 ป

.......... 41-50 ป ..........มากกวา 50 ป

ลกษณะอาชพ

.......... นกเรยน/นกศกษา .......... ธรกจสวนตว

.......... ขาราชการ/พนกงานรฐวสาหกจ .......... พนกงานเอกชน

.......... อน ๆ ระบ............................................................................

รายไดตอเดอน

.......... นอยกวา 10,000 บาท .......... 10,000 – 20,000 บาท

.......... 20,001 – 30,000 บาท .......... 30,001 – 50,000 บาท

.......... มากกวา 50,000 บาทขนไป

ภมล าเนาอยในจงหวด.......................................................................................................

2 ขอมลพฤตกรรมของผซอผลตภณฑ

วตถประสงคหลกในการเลอกซอของทระลกเพอการตกแตง (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

..........เพอตกแตงบานของตนเอง ..........เพอเปนของฝากใหผอน

..........เพอเกบสะสม ..........อน ๆ ระบ............................... .................

มลคาโดยประมาณททานในการซอของทระลกเพอการตกแตงในแตละครง คอ

..........ต ากวา 1000 บาท ..........1000 – 5000 บาท

1.1 ขอมลทวไปของผซอผลตภณฑ

2.1 พฤตกรรมการซอผลตภณฑ

www.ssru.ac.th

84

..........5001 – 10000 บาท ..........มากกวา 10000 บาท

สถานทททานนยมเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง

..........จากสถานทผลตโดยตรง ..........จากงานแสดงสนคา

..........จากตลาดนด เชน ตลาดจตจกร ..........อน ๆ โปรดระบ………………………

ทานรจกสนคาของทระลกจากแหลงใด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

..........ค าบอกเลาจากคนรจก ..........จากอนเตอรเนท

..........โฆษณาทางโทรทศน ..........โฆษณาทางหนงสอพมพ/นตยสาร/ปาย

..........อน ๆ โปรดระบ………………………………………………….

ทานซอสนคาทระลกเพอการตกแตงบอยเพยงใด

..........ทกสปดาห ..........ทกเดอน ..........ทก 3 เดอน

..........ทกป ..........หลายปครง

ปจจย ระดบความส าคญ

นอยทสด นอย ปานกลาง มาก มากทสด • คนในครอบครว • คนรจก/เพอน • เจาของราน/พนกงานตอนรบ • กระแสนยมเรองภมปญญาไทย/สนคาไทย • สอโฆษณา • ผทรบของทระลกทจะซอไปฝาก

2.2 อทธพลจากบคคลหรอสงตาง ๆ ตอการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง

www.ssru.ac.th

85

ปจจย ระดบความส าคญ

นอยทสด นอย ปานกลาง มาก มากทสด • มรปแบบของสนคาทสวยงาม ถกใจ • สนคามความหลากหลายทง รปแบบ สและขนาด • การผลตมคณภาพด มความคงทน ไมเสยงาย • ราคาไมแพง เหมาะสมกบคณภาพ • มการลดราคาสนคา หรอจดรายการสงเสรมการขาย • ความแปลกใหมของผลตภณฑ • ลกษณะของบรรจภณฑ • สถานทจดจ าหนายสนคาสะดวกตอการเดนทางเขาถง • สนคามชอเสยงเปนทรจก เปนสนคาระดบ 3-5 ดาว • สนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถน • การสนบสนนสนคาทมาจากภมปญญาทองถน • สบทอดวฒนธรรม ประเพณดงเดม • ชวยสงเสรมธรกจคนไทย

3. จดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ของสนคาของทระลก

สงททานคดวาเปนจดแขงทท าใหสนคาของทระลกประเภทตกแตงมความสามารถในการแขงขนกบ

สนคาประเภทอนๆ ได กรณาเรยงล าดบจากมากไปนอย 3 อนดบ

.......... มรปแบบสนคาทสวยงาม

.......... สนคามความหลากหลายทงรปแบบ สและขนาด

.......... การผลตมคณภาพด

.......... ราคาไมแพงเหมาะสมกบคณภาพ

.......... ความแปลกใหมของผลตภณฑ

.......... สนคามความเปนเอกลกษณเฉพาะถน

2.3 ปจจยการตดสนใจเลอกซอสนคาทระลกเพอการตกแตง

www.ssru.ac.th

86

.......... อน ๆ โปรดระบ ………………………………………………………………….

สงททานคดวาเปนจดออนทอาจท าใหสนคาของทระลกเพอการตกแตง สญเสยความสามารถในการ

แขงขนกบสนคาประเภทอน ๆ ได กรณาเรยงล าดบจากมากไปนอย 3 อนดบ

.......... ขาดความประณตสวยงาม

.......... ไมมความหลากหลายทงรปแบบ สและขนาด

.......... วสดทใชคณภาพไมคอยด ไมมความคงทน เสยหายงาย

.......... ราคาแพง เมอเทยบกบสนคาประเภทอน ๆ

.......... รปแบบสนคาซ า ๆ ไมมความแปลกใหมในตวผลตภณฑ

.......... ไมมความเปนเอกลกษณเฉพาะถน

.......... อน ๆ โปรดระบ…………………………………………………………………...

ทานคดวา อะไรเปนโอกาสทจะชวยเพมความเจรญเตบโตในสนคาของทระลกเพอการตกแตง

• ………………………………………………………………………………………...

• ………………………………………………………………………………………...

• ………………………………………………………………………………………...

ทานคดวา อะไรเปนอปสรรคขดขวางการเจรญเตบโตของสนคาของทระลกเพอการตกแตง

• ………………………………………………………………………………………...

• ………………………………………………………………………………………...

• ………………………………………………………………………………………...

www.ssru.ac.th