ม.ค. เม.ย. 57 ┋ ธาลสซเมย 17

วนน (4 พ.ย. 56) เวลา 13.30 น. คณะแพทยศาสตร

ศรราชพยาบาล ม.มหดล จดแถลงขาว “ครงแรกของโลกศนย

ธาลสซเมยศรราช และ ศ.เกยรตคณ นพ.ประเวศ วะส รบรางวล

SITA” โดยม ศ.คลนก นพ.อดม คชนทร คณบดคณะแพทย

ศาสตรศรราชพยาบาล ม.มหดล เปนประธานแถลงขาว รวมดวย

ผศ. นพ.วศษฎ วามวาณชย ผอำานวยการ รพ.ศรราช อ.นพ. ชนนทร

ลมวงศ ประธานศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช และ อายรแพทยผ

เชยวชาญดาน เวชพนธศาสตร รศ.ดร. นพ.วปร วประกษต กรรม

การอำานวยการและกรรมการดำาเนนการศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช

และกมารแพทยผเชยวชาญดานโลหตวทยา รศ. นพ.ดฐกานต

บรบรณหรญสาร รองคณบดฝายสอสารองคกร คณอรนทร

ปจฉมพหงค และ คณอธพฒน บรพนธ ผปวยธาลสซเมย ณ หอง

ประชมคณะฯ ตกอำานวยการ ชน 2 รพ.ศรราช

ศ.คลนก นพ.อดม คชนทร คณบดคณะแพทยศาสตรศร

ราชพยาบาล ม.มหดล เปดเผยวาตนเองรสกดใจทศนยธาลสซเมย

รพ.ศรราช ไดรบรางวลสถาบนแหงความเปนเลศดานการดแล

ผปวยธาลสซเมย (Sultan Bin Khalifa International Award

for Center of Excellence) จากมลนธเพอมนษยธรรมและ

วทยาศาสตร สลตาน บน คาลฟา อล นายาน (H.H. Sheikh

Sultan Bin Kalifa AL Nahyan) ประเทศสหรฐอาหรบเอมเรตส

ซงมลนธนเปนองคกรของรฐทไมแสวงหาผลกำาไร กอตงขนเพอ

ยกระดบคณภาพชวตของผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมย โดยท

การดำาเนนงานนนได มการจดตงรางวล SITA ขนในป พ.ศ. 2556

เปนปแรก เพอสนบสนนและยกยองบคคลหรอองคกรทปฏบต

งานและ/หรอวจยในการดแลผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมย และ

ฮโมโกลบนผดปกตชนดอนๆ อนกอใหเกดประโยชนตอผปวย

โรคโลหตจางธาลสซเมยทวโลก

ทงนรางวลประเภทสถาบน (Center of Excellence) ไดม

การคดเลอกจากสถาบนทางการแพทย 300 กวาแหง ทวโลก โดย

ศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช เปนสถาบนแหงแรกในโลกทไดรบ

เกยรตยกยอง เรยกชอรางวลนวารางวลโรคโลหตจางธาลสซเมย

นานาชาต “สลตาน บน คาลฟา” (Sultan Bin Khalifa Interna-

tional Award : SITA) โดยไดรบเกยรตจาก ชค สลตาน บน

คาลฟา ซาเยส อล นายาน ทปรกษาประธานาธบดประเทศสหรฐ

อาหรบเอมเรตส และประธานมลนธฯ เปนผมอบโลและเงนรางวล

ในการประชมสมาพนธธาลสซเมยโลก (Thalassemia Interna-

tional Federation 2013 World Congress) ทกรงอาบดาบ

เมอปลายเดอน ต.ค. ทผานมา นบเปนเกยรตอยางสงตอศนย

ธาลสซเมย รพ.ศรราช ในโอกาสน ศ.เกยรตคณ นพ.ประเวศ วะส

ปชนยาจารยดานโลหตวทยา ภาควชาอายรศาสตร รพ.ศรราช ยง

ไดรบการยกยองใหได รบรางวลประเภท บคคล ในฐานะผสราง

สรรคผลงานทางวชาการและงานวจยอนเปนประโยชน ตอวงการ

ธาลสซเมยมาอยางยาวนาน

สำาหรบศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช เปนสถานทใหบรการ

การดแลผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยอยางครบวงจรแบบ 360

องศา เรมตงแตการตรวจคดกรองพาหะธาลสซเมยในประชากร

การใหคำาปรกษาทางเวชพนธศาสตร การวนจฉยกอนคลอดรวม

ถงนวตกรรมการตรวจดวยคลนแมเหลกไฟฟา (MRI-T2*) เพอหา

ภาวะเหลกเกน ในตบ และ หวใจ การใหเลอด การใหยาขบเหลก

ไปจนกระทง การรกษาโรคโลหตจางธาลสซเมยใหหายขาด โดย

การปลกถายไขกระดก และการทำายนบำาบดในอนาคต ซงการ

บรการดงกลาว ไดรบการรบรองคณภาพจากองคกรระดบโลก

ISO15189

ครงแรกของโลก ศนยธาลสซเมยศรราช และ ศ.เกยรตคณ นพ.ประเวศ วะส รบรางวล SITA

18 ธาลสซเมย ┋ ม.ค. เม.ย. 57

นอกจากการรกษาแลว คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

ยงไดบกเบกการวจยโรคโลหตจางธาลสซเมย ตงแตปพ.ศ. 2493

ในครงนนมอาจารยดานโลหตวทยา 2 ทานเปนกำาลงสำาคญ คอ

ศ.เกยรตคณ พญ.คณสภา ณ นคร ภาควชาอายรศาสตร และ

ศ.เกยรตคณ พญ.คณหญงสดสาคร ตจนดา ภาควชากมารเวช

ศาสตร โดยอาจารยทง 2 ทาน ไดทำาการวนจฉยโรคโลหตจาง

ธาลสซเมยในกลมประชากรทไมใชชาวเมดเตอรเรเนยน ซงถอเปน

ครงแรกในประเทศไทย และของโลกดวย

จากจดเรมตนในครงนน งานวจยโรคโลหตจางธาลสซเมย

ไดเจรญกาวหนาสบเนองภายใตการนำาของ ศ.เกยรตคณ นพ.ประเวศ

วะส ผทำาการวจยถงกลไกการเกดโรคทางพนธกรรม ทกอให

เกดโรคโลหตจางธาลสซเมย ซงนำาไปสการปองกนรกษา ผลงาน

วจยของทาน เปนทยอมรบทงภายในและตางประเทศ และยงไดรบ

เชญไปบรรยายทมหาวทยาลย และสถาบนวจยหลายแหงเกอบ

ทกทวปทวโลก นอกจากนทานยงมบทความทางวชาการทไดรบ

การตพมพในวารสารตางประเทศมากกวา 200 เรอง รวมถงแตง

ตำาราวชาโลหตและคมอโลหตวทยา ไวมากมายใหแพทยรนหลงได

ศกษาหาความร เหลานถอเปนจดเรมตนของแนวคดในการดแล

ผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมย ทยงคงใชอยในปจจบนรวมถง

การพฒนาองคความรพนฐาน ดานอณพนธศาสตรของแอลฟาและ

เบตาธาลสซเมย และนำาไปสการดแลผปวยในทางคลนก ดาน

การตรวจวนจฉยกอนคลอด ในระดบอณพนธศาสตร ความรและ

ประสบการณดงกลาว มความสำาคญอยางยงตอการพฒนาโครง

การการปองกนและควบคมโรคโลหตจางธาลสซเมยชนดรนแรง

ในระดบชาต ซงใชแพรหลายในประเทศไทย และสามารถนำาไปใช

เปนตนแบบในการดแลผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยในหลายๆ

ประเทศอกดวย

ทงนเพอใหการปองกน และควบคมโรคโลหตจางธาลส

ซเมย มความเขมแขงทงในระดบทองถนและระดบชาต อ.นพ.

ชนนทร ลมวงศ ประธานศนยธาลสซเมย รพ.ศรรราช กลาววา

แมโรคนจดอยในกลมโรคทางพนธกรรม แตสามารถปองกนและ

รกษาได หากทกฝายชวยกน เหตนคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

จงจดตงหนวยงานเฉพาะดานธาลสซเมยขนภายใตชอ “โครงการ

พฒนาระบบสขภาพธาลสซเมย” (คพธ) ในป พ.ศ.2545 โดยการ

รเรมของ ศ.เกยรตคณ พญ.วรวรรณ ตนไพจตร ภาควชากมาร

เวชศาสตร และ ศ. พญ.จนตนา ศรนาวน ภาควชาอายรศาสตร

เพอใหเกดการดแลผปวย ในรปแบบสหสาขาและมปฏสมพนธ

กนระหวางภาควชา และไดมการจดตงคณะกรรมการอำานวย

การและคณะทำางานทมาจากหลายภาควชา ไดแก ภาควชาอายร

ศาสตร ภาควชากมารเวชศาสตร ภาควชาสตศาสตร-นรเวชวทยา

ภาควชาพยาธวทยาคลนก ภาควชาเวชศาสตรการธนาคารเลอด

และภาควชารงสวทยา

โครงการดงกลาวไดทำาการตรวจคดกรองประชากรไป

แลวกวา 100,000 ราย ใหการวนจฉยกอนคลอด และตรวจวนจฉย

ในระดบอณพนธศาสตร แกคสมรสทเปนคเสยงแลวกวา 2,500 ค

ตอมาในป พ.ศ. 2551 โครงการพฒนาระบบสขภาพธาลสซเมย

ถกยกระดบเปน “ศนยธาลสซเมย” สงกด รพ.ศรราช ทำาการตรวจ

คดกรองประชากรมากกวา 12,000 รายตอป การตรวจวเคราะห

ฮโมโกลบนกวา 6,000 รายตอป การตรวจรหสพนธกรรม (ดเอนเอ)

กวา 3,000 ครงตอป รวมถงการวนจฉยกอนคลอดกวา 400 ครง

ตอป นอกจากนยงเปนศนยสงตอเพอการวนจฉยโรคธาลสซเมย

และฮโมโกลบนผดปกตในระดบชาต และมหนาทรบผดชอบตอ

โครงการควบคมและปองกนโรคโลหตจางธาลสซเมยในเขต

กรงเทพมหานคร และ 17 จงหวดหลก ของภาคกลางในประเทศ

ไทยดวย

นอกจากงานในดานการปองกน และควบคมโรคโลหตจาง

ธาลสซเมย การพฒนามาตรฐานการดแลผปวยกมความสำาคญ

เชนกน ซงการบรการและการพฒนาในสวนนอยภายใตการดแล

ของ รศ.ดร. นพ.วปร วประกษต กรรมการอำานวยการและกรรม

การดำาเนนการศนยธาลสซเมย รพ.ศรรราช

รศ.ดร.นพ.วปร วประกษต กลาวถงสถานการณของ

โรคโลหตจางธาลสซเมยวา ปจจบนมคนไทยทเปนพาหะประมาณ

รอยละ 35 หรอประมาณ 18 - 20 ลานคน จดเปนโรคทมการ

ถายทอดทางพนธกรรมมากทสดในประเทศไทย สาเหตเกดจาก

เมดเลอดแดงผดปกต มอายขยสน แตกสลายงาย ทำาใหเกด

อาการซด (โลหตจาง) โรคนถายทอดทางพนธกรรม จากการรบ

ยนธาลสซเมยมาจากทงพอและแม และจะสามารถถายทอดพนธ

กรรม (ยน) นไปสลกหลานได ในรายทเปนพาหะไมแสดงอาการ

ของโรค แตในผปวยสวนใหญจะมอาการรนแรงและมอายขยสน

หากไมไดรบการดแลรกษาทเหมาะสม ดงนนพนธกจทสำาคญของ

ศนยธาลสซเมยอกประการคอ การพฒนาการดแลผปวยโรคโลหต

จางธาลสซเมยอยางบรณาการ เราไดจดตงคณะทำางานหลายคณะ

ภายใน รพ.ศรราช ซงมทมแพทยและนกวทยาศาสตรมากกวา100

ทานทเขารวม โดยคณะทำางานเหลานไดทำางานรวมกนเพอพฒนา

การดแลรกษาผปวยอยางตอเนอง

ปจจบนศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช มผปวยโรคโลหตจาง

ธาลสซเมยทอยในความรบผดชอบมากกวา 2,000 ราย โดยม

อายตงแต 1 เดอน - 70 ป รบผดชอบดแลตงแต การตรวจวนจฉย

การจดหาหมโลหต ใหตรงกบความตองการของผปวยอยางมคณ

ภาพสงและปลอดภยเพยงพอ การรกษาโดยการใหเลอดอยาง

สมำาเสมอ การขบธาตเหลก การตรวจตดตามปรมาณเหลกสะสม

ในเนอเยอ ทงจากการตรวจเลอด และการตรวจดวยคลนแมเหลก

ไฟฟา การตรวจตดตามการทำางานของหวใจและ ตอมไรทอ ไปจน

ม.ค. เม.ย. 57 ┋ ธาลสซเมย 19

แพทยและบคลากรทางการแพทยเปนประจำาปละ 2 ครง ปจจบน

มแพทย พยาบาล และนกวทยาศาสตรสขภาพจากทวประเทศ

มากกวา 300 ราย ทผานการอบรมในหลกสตรน และสามารถ

นำาความรทไดไปประยกตใชกบผปวยในโรงพยาบาลทองถนของ

ตน นอกจากนยงไดจดหลกสตรฝกอบรมพยาบาลแบบกาวหนา

สำาหรบการดแลผปวยโรคโลหตจางธาลสซเมยปละ 1 ครง ตงแต

ปพ.ศ. 2552 และปจจบนมพยาบาลกวา 500 คนทวประเทศ

ทผานการฝกอบรมดงกลาว

แมในปจจบนโรคธาลสซเมยจะสามารถรกษาใหหายขาด

ได แตกยงมขอจำากดอยมากและมความเสยงทจะเปนอนตรายถง

ชวต ถงแมวาเราจะสามารถใหการรกษาทดเยยม หากแตการ

ปองกนผปวยใหมกมความสำาคญยง และทกคนสามารถทำาได

เนองจากโรคโลหตจางธาลสซเมยเปนโรคทางพนธกรรม ซงขณะ

นคนไทยเปนพาหะกนมากถงรอยละ 35 ถามญาตเปนธาลสซเมย

อตราเสยงทจะเปนพาหะจะยงมากขน และยงสามภรรยาเปนพาหะ

ทงค โอกาสทบตรจะเปนโรคธาลสซเมยมไดตงแตรอยละ 25 - 50

วธปองกนทำาไดโดย

1. ปรกษาแพทยเพอตรวจเลอดกอนสมรส หรออยางชากอน

มบตรวา ตนเปนพาหะหรอไม

2. ฝากครรภทนทททราบวาตงครรภ เพอแพทยจะไดตรวจ

วนจฉยทารกในครรภวามโรคโลหตจางธาลสซเมยหรอไม

3. ควรแนะนำาใหญาตพนองไปตรวจเลอดโดยวธพเศษวา

เปนพาหะหรอไม และปรกษาแพทยกอนสมรส เพอวางแผนครอบ

ครวอยางเหมาะสมตอไป

ทงหมดน ศรราชหวงจะเหนสงคมไทยและประชาคมโลก

มคณภาพชวตทด ดงพระราชดำารสของสมเดจพระบรมราชชนก

ทวา

“ความสำาเรจทแทจรงนน มไดเกดจากการเรยน

แตเปนการใชความรไปกอใหเกดประโยชนแกมนษยชาต”

ซงถาทำาอยางนอยางตอเนอง ผมเชอวาสงคมนาอยทเดยว

ศ.คลนก นพ.อดม กลาวปดทาย

.

ถงการรกษาดวยการปลกถายเซลลตนกำาเนดเมดเลอด และการ

รกษาดวยยนบำาบดในอนาคต

ผลงานเดนของศนยฯ คอ การพฒนาโปรแกรมคอม

พวเตอรในการประเมนภาวะเหลกเกน โดยใชคลนแมเหลกไฟฟา

(MRI T2*) เปนแหงแรกในเอเชย เรยกวา โปรแกรม “SiTA

Analysis” (Siriraj Thalassemia Analysis) ปจจบนมผปวย

มากกวา 300 ราย ทไดรบการประเมนดวยเทคโนโลยน การ

พฒนาโปรแกรมดงกลาว ทำาใหสามารถลดการพงพาเทคโนโลย

จากตางประเทศและลดคาใชจายในการตรวจวเคราะห ตลอดจน

การนำาไปสการจดทำาแนวทางการดแลผปวยโรคโลหตจางธาลส

ซเมยในการใชยาขบเหลก โดยเฉพาะยา deferiprone ซงเปนยา

ทใชแพรหลายในประเทศไทย สามารถชวยผปวยโรคโลหตจาง

ธาลสซเมยกวา 1,000 ราย จากภาวะแทรกซอนอนเนองจากภาวะ

เหลกเกน ซงแนวทางดงกลาวมบทบาทสำาคญทแพทยผดแลผปวย

ทวประเทศจะนำาไปพฒนาการใชยาขบเหลกทถกตอง

ยงกวานน ศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช ยงทำาการศกษา

วจยทางคลนกทงในระดบประเทศและในระดบนานาชาต โดยทำา

การวจยรวมกบสถาบนชนนำาในระดบนานาชาตกวา 14 แหง ตง

แตการวจยดานการรกษาดวยยนบำาบด รวมกบ Memorial Sloan-

Ketterring Cancer Center (MSKCC) (สหรฐอเมรกา) การตรวจ

หาปจจยพนธกรรมรวมทมผลตออาการทางคลนกของผปวย โรค

โลหตจางธาลสซเมย รวมกบ University of Oxford (สหราช

อาณาจกร) การจดทำาแนวทางการดแลผปวยโรคโลหตจางธาลส

ซเมย รวมกบ Thalassemia International Federation (TIF)

โดยทศนยธาลสซเมย รพ.ศรราช เปนผกอตงและดำาเนนการจด

การประชม Asia Pacific Iron Academy Conference (APIA)

เปนตน รวมถงมผลงานวจยตพมพในวารสารชนนำาระดบนานา

ชาตมากกวา 100 เรอง ในรอบ 10 ปทผานมาอยางตอเนอง อาท

Science, Cell, PNAS, Blood, British Journal of Hematology,

Haematologica, Blood Cell Molecular and Diseases,

Hemoglobin และยงไดเขารวมในการจดทำาแนวทางการดแลผปวย

โรคโลหตจางธาลสซเมยของประเทศไทย ผานทางมลนธโรคโลหต

จางธาลสซเมยแหงประเทศไทย

ภารกจอกประการหนงทสำาคญของศนยธาลสซเมย คอ

การใหบรการทางวชาการแกแพทยและบคลากรทางการแพทย

ตลอดจนแพทยประจำาบาน และแพทยประจำาบานตอยอด ใหม

ความสามารถ ความคดสรางสรรค และความเปนมออาชพ มง

เนนในเรองการดแลผปวย อนจะสงผลดตอสงคมและประเทศ

ชาตในภาพรวม โดยเรมมาตงแตป พ.ศ. 2547 จดใหมหลกสตร

การฝกอบรมทกษะการใหคำาปรกษาทางพนธกรรม และความร

ทจำาเปน ในการวนจฉยและปองกนโรคโลหตจางธาลสซเมยสำาหรบ