รายงานการวิจัยssruir.ssru.ac.th/bitstream/ssruir/822/1/001_53.pdf ·...

รายงานการวจย

ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เชงธรกจสาหรบผประกอบการและชมชน

ในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย

Strategies Management How to Increase Value Added of

Recycle Garbage Separate for Entrepreneurial

and Community in the Central Area of Thailand.

โดย

นางสาวญาณญฎา ศรภทรธาดา

คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ไดรบทนสนบสนนการวจย จากสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต

ปงบประมาณ พ.ศ. 2553

http://www.ssru.ac.th

สารบญ หนา

บทคดยอ

ภาษาไทย ก-ค

ภาษาองกฤษ ง-ฉ

กตตกรรมประกาศ ช

สารบญเนอเรอง ซ

สารบญตาราง ฏ

สารบญภาพ ฐ

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1

วตถประสงคของโครงการวจย 6

ขอบเขต ของโครงการวจย 7

นยามศพททใชในการวจย 9

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย 10

กรอบแนวความคดของการวจย 11

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

แนวคดในการจดการขยะมลฝอย 12

การกาหนดรปแบบในการจดการขยะมลฝอย 14

การหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหม 15

ประเภทผประกอบธรกจการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม 30

นโยบาย กฎหมาย องคกรทเกยวของ 32

ขอกาหนดทเกยวกบการจดการขยะในประเทศตางๆ 38

การมสวนรวมของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอย 58

งานวจยทเกยวของ 61

บทท 3 ระเบยบวธการวจย

แนวทางในการวจย 65

ขนตอนท 1 การศกษาวเคราะหสงเคราะหขอมลเบองตน 66


สารบญ (ตอ) หนา

ประชากรเปาหมาย 68

กลมตวอยางในการวจย 69

เครองมอทใชในการวจย 72

การทดสอบความเทยงตรง และความเชอถอไดของเครองมอ 73

การเกบรวบรวมขอมล 75

การวเคราะหขอมล 75

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 76

ขนตอนท2 ศกษาการดาเนนธรกจ ปญหาของธรกจรไซเคลโดย 77

ชกระบวนการมสวนรวมของเครอขายผประกอบการรไซเคล

องคกรชมชนและภาครฐ

ขนตอนท 3 สรางยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะ 79

เพอรไซเคลดวยการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวม

รปแบบการจดการขยะเพอรไซเคลโดยชมชน 82

กลไกการตงราคารบซอขยะรไซเคลของโรงงานอตสาหกรรม 90

กลไกการตงราคารบซอขยะรไซเคลของศนย / รานรบซอขยะรไซเคล 91

รปแบบการจดการขยะเพอรไซเคลของผประกอบการ 93

ผลกระทบภายนอกและการปองกนของศนยรบซอขยะรไซเคล 99

กฏหมายทเกยวของกบศนยรบซอขยะรไซเคล 103

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

วเคราะหทางดานแผนการดาเนนธรการ 107

สวนท 1 ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการ 107

สวนท 2 ผลการดาเนนงานของกจการ 110

สวนท 3. ทรพยากรและความสามารถของกจการ 113

สวนท 4 ผลประกอบการของกจการ 114

สวนท 5 ปญหาและอปสรรคของกจการ 117

สวนท 6 แผนพฒนาการดาเนนธรกจในอนาคต 119

สวนท 7 ขอเสนอแนะ / แนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล 122


สารบญ (ตอ) หนา

ผลการวจยทรวบรวมจากแบบสมภาษณเชงลก 122

ขอเสนอแนะแนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคลเชงธรกจ 125

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย 143

อภปรายผลการวจย 147

ขอเสนอแนะ 166

บรรณานกรม 168

ภาคผนวก

ประวตนกผวจย


สารบญตาราง หนา

ตารางท 1.1 ปรมาณการนาขยะมลฝอยชมชนกลบมาใชใหม 2

ตารางท 1.2 แสดงจานวนประชากร 8

ตารางท 2-1 เปรยบเทยบการจดการขยะมลฝอยของประเทศตางๆ 38

ตารางท 4.1 แสดงจานวนสถานประกอบการธรกจรไซเคลทไดรบอนญาต 71

ประกอบธรกจ จากกรมการปกครอง

ตารางท 3.2 กจกรรมและขนตอนของกระบวนการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวม 79

ตารางท 3.3 หนาท และความรบผดชอบของพนกงาน 97

ตารางท 4-1 รปแบบธรกจรไซเคลจาแนกตามจงหวด 108

ตารางท 4-2 รปแบบการดาเนนธรกจ 108

ตารางท 4-3 ขนาดการลงทน จานวนสนทรพยรวม 109

ตารางท 4-4 จานวนพนกงานรวม 109

ตารางท 4-5 การเขารวมเปนสมาชกองคกรตางๆ 110

ตารางท 4-6 ผลการดาเนนงานของกจการ 111

ตารางท 4-7 สรปความคดเหนสวนท 2 เรองผลการดาเนนงานของกจการ 112

ตารางท 4-8 ทรพยากรและความสามารถของกจการ 113

ตารางท 4-9 สรปความคดเหนสวนท 3 เรองทรพยากรและความสามารถของกจการ 113

ตารางท 4-10 แหลงทมาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการ 114

ตารางท 4-11 สถานทขายตอของสนคาวสดรไซเคลทรบซอเขามา 114

ตารางท 4-12 แนวทางแกไขปญหาเมอยอดรบซอสนคาลดลง 115

ตารางท 4-13 ปจจยทพจารณามากทสดในการวางแผนการตลาด 115

ตารางท 4-14 ปญหาดานตนทนการบรหารสงขนในชวง 2-3 ป 116

ตารางท 4-15 สาเหตทตนทนการบรหารจดการทสงขน 116

ตารางท 4-16 ปญหาและอปสรรคของกจการ 118

ตารางท 4-17 สรปความคดเหนสวนท 5 เรองปญหาและอปสรรคของกจการ 119

ตารางท 4-18 แผนการดาเนนธรกจในอนาคต 120

ตารางท 4-19 สรปความคดเหนแผนการดาเนนธรกจในอนาคต 121

ตารางท 4-20 สรปผลการวจยจากแบบสมภาษณเชงลก 123


สารบญภาพ

หนา

ภาพท 1-1 ความสาคญและทมาของปญหาททาการวจย 4

ภาพท 1-2: แสดงกรอบกระบวนการดาเนนการวจย 6

ภาพท 1-3: แสดงจงหวดในเขตแผนทภาคกลาง ของประเทศไทย 7

ภาพท 1-4 แสดงกรอบแนวความคดของการวจย 11

ภาพท 2-1 การนาขยะของเสยกลบมาใชใหม 16

ภาพท 2-2 สญลกษณสนคาหรอบรรจภณฑรไซเคล 18

ภาพท 2-3 ลกษณะของพลาสตกชนดตางๆ 21

ภาพท2-4 สญลกษณของประเภทพลาสตกในการรไซเคล 22

ภาพท 2-5 วงจรการหมนเวยนพลาสตก 23

ภาพท 2-6 วงจรการหมนเวยนของกระดาษ 25

ภาพท 2-7 วงจรการหมนเวยนของแกว 27

ภาพท 2-8 วงจรการหมนเวยนโลหะ 30

ภาพท 3-1: แสดงแผนทจงหวดในเขตภาคกลาง ของประเทศไทย 69

ภาพท 3-2 การจดการขยะเพอการรไซเคลโดยชมชน 82

ภาพท 3-3 โครงสรางของตลาด ซอ-ขาย ขยะรไซเคล 88

ภาพท 3-4 กลไกการตงราคารบซอของขยะรไซเคล 89

ภาพท 3-5 ขนตอนการดาเนนการของศนยรบซอขยะรไซเคล 94

ภาพท 3-6 ตวอยางโครงสรางการบรหารงานของศนยรบซอขยะรไซเคล 96

ภาพท 3-7 กระบวนการบาบดนาเสย 102

1

1

ภาพท 4-1แสดงโครงสรางการนานวตกรรมและการใชการวจยเพอพฒนาธรกจรไซเคล 126

1

ภาพท 4-2 แสดงโครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคล 126

1

ภาพท 4-3 แสดงโครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคลในระบบสอสาร 130

1

และเครอขายคอมพวเตอร

1

ภาพท 4-4 โครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคลในระบบสอสาร และเครอขายคอมพวเตอร 133

ภาพท 4-6 แสดงการสรางธรกจคดแยกขยะของชมชน 139

ภาพท 4-5 แสดงการเดนทางของขยะรไซเคล 136

ภาพท 4-7 แสดงแผนการนาธรกจรไซเคลไทย 142


ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจสาหรบ

ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย

Strategies Management How to Increase Value Added of Recycle Garbage Separate for Entrepreneurial

and Community in the Central Area of Thailand.

นางสาวญาณญฎา ศรภทรธาดา

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเชงนโยบายแบบมสวนรวม (Policy Participation Action Research : PAR ) ทใช

ระเบยบวธวจย 2 วธ คอ เชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ โดยดาเนนการในปงบประมาณ 2553 มวตถประสงคเพอ

ศกษา1) ศกษาวธการ, ปญหา, และอปสรรคตลอดจนบทบาทการสนบสนนและการพฒนาของหนวยงานภาครฐ 2) เพอ

หาแนวทางการสรางมลคาเพม การพฒนาผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย ในระยะสน

ระยะปานกลาง และระยะยาว นามาแกไขปญหาและสรางแผนยทธศาสตรการดาเนนธรกจใหมภมคมกนโดยใช

กระบวนการมสวนรวมของเครอขายผ ประกอบการและชมชนตลอดจนภาครฐใหประสบความสาเรจอยางม

ประสทธภาพ

กลมตวอยางทใชการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) เปนเครอขายผประกอบการของโรงงานคดแยก

ขยะวงษพาณชย ผประกอบการธรกจรไซเคลทวไปทไดรบอนญาตประกอบธรกจ จากกรมการปกครอง รวมทงสน

1,079 คนในจงหวดนารองของการศกษาจานวน 8 จงหวด ประกอบดวย กรงเทพมหานคร, นนทบร, ปทมธาน,

พระนครศรอยธยา, นครสวรรค, นครปฐม, สมทรปราการ, สพรรณบร และพษณโลกไดมาโดยการสมแบบชนภม

(Stratified random sampling)

การวจยเชงคณภาพ เปนการสมภาษณแบบไมเปนทางการ (Informal interview) และการสนทนากลฒ (Focus

group) กลมตวอยางทใชในการวจยเชงคณภาพ ผประกอบการธรกจคาของเกา องคกรธรกจในชมชน และหนวยงานท

เกยวของกลมเปาหมายสาหรบการเกบขอมลเชงคณภาพจานวน 50 คน และทาการสมภาษณกลมเปาหมาย ไดแกกลม

ผประกอบการธรกจรไซเคลจานวน 8 จงหวดและ จ.พษณโลก (นารอง) ไดมาโดยการสมแบบโควตา (Quota sampling)


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%97%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%98%E0%B8%A2%E0%B8%B2�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%90%E0%B8%A1�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81�

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ ใชสถตพรรณนา (Descriptive Statistics) โดยการแจกแจงความถ (Frequency)

คานวณคาสถตเปนรอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) สวนกา

รวเคราหขอมลเชงคณภาพเปนการวเคราะหเชงเนอหา

ผลการวจยพบวา

แนวทางการพฒนาการดาเนนธรกจในอนาคตเพอสรางมลคาเพม ระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว โดย

กระบวนการมสวนรวมของเครอขายผประกอบการและชมชนและภาครฐ มดงน

ระยะสน (1ป) แกปญหาและพฒนาประสทธภาพบคลากรและแรงงาน, เรงลดภาระหนของกจการ สรางระบบ

คณภาพของกจการ, ระบบการบรหารสนคาคงคลง, โลจสตกส, จดหาแหลงเงนทนทมดอกเบยตา, รวมตวกนจดสง

สนคาวสดรไซเคลและการรวมมอดานขอมลขาวสาร

ระยะปานกลาง (2-3ป) พฒนาเทคโนโลย เครองจกร อปกรณเพอการรไซเคล, ศนยอบรมผประกอบการรนใหม,

สรางศนยกลางเครอขายผประกอบการคาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอกน

ระยะยาว (5ป) มแผนจดหาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพมขนทงใน

และตางประเทศ ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก สนคาวสดรไซเคล และขอรบการ

สนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของเครองจกรและอปกรณ และนามาเปนแนวทางสรางยทธศาสตรดงน

ยทธศาสตรการพฒนาธรกจรไซเคล

1. พฒนาและยกระดบธรกจรไซเคลไทยสสงคมแหงภมปญญาและการเรยนร

2. สรางความเขมแขงของธรกจรไซเคลใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศ

3. พฒนาและยกระดบธรกจรไซเคลไทยเปนศนยกลางการกระจายวสดรไซเคลสตลาดตางประเทศ

4. เสรมสรางธรรมาภบาลในการบรหารจดการธรกจรไซเคลไทย

5. เปลยนบทบาทรฐ เรงแกไขมาตรการปจจบน เรงสรางความเชอมนกลบคน

คาสาคญ: ยทธศาสตร, การสรางมลคาเพม, ผประกอบการ, ธรกจรบซอของเกา, ของเกาหรอวสดเหลอใช

Abstract

This research was conducted at a Policy Participation Action Research: PAR methodology that uses two

methods in the fiscal year of 2010 on both quantitative and qualitative research. The purpose of the research were to

1) Learn how to, problems and obstacles, as well as support and development role of government, 2) to create value

added of Recycling business in Thailand. The development of entrepreneurs and communities in the Central Region

of Thailand in the short, medium and long term leads to solve problems and create a strategic plan for all its immunity

by participation of the recycling business operator’s network and the community. as well as the public sector to

achieve efficiency.


The sample used for quantitative method is an operator’s network of the waste separation plant Wong

Panich. The recycling business operator’s network licensed business from the Department of Provincial

Administration a total of 1079 persons in the province's pilot study consists of 8 provinces in Bangkok, Nonthaburi,

Pathum Thani, Ayutthaya, Nakhon Sawan, Nakhon Pathom, Samut Prakan, Suphan Buri and Phitsanulok by stratified

random sampling method.

The qualitative method was conducted by using Informal interview and group discussions methods (focus

group), with an operator’s network of the waste separation plant Wong Panich. The recycling business operator’s

network licensed business from the Department of Provincial Administration and the government sectors relevant

targeted for data collection and qualitative interviews with 50 targets of 8 provinces was randomly selected by a quota

sampling.in Bangkok, Nonthaburi, Pathum Thani, Ayutthaya, Nakhon Sawan, Nakhon Pathom, Samut Prakan,

Suphan Buri and Phitsanulok as a pilot province

Data were analyzed by frequency the descriptive statistic, percentage, mean, standard deviation, and

contents-based analysis were used for the qualitative approach.

The findings were as follows;

Guidelines for developing its business in the future to create value-added short, medium and long term

participation of network recycling operators, the community and the public sector are as follows.

Short-term (one year): To solve problems and develop human resources and worker efficiency, accelerate

the Company's debt burden. Create a quality system of the business, inventory management systems, logistics,

funding at low interest, combined shipping material recycling and cooperation information.

Medium term (2-3 years): To develop technologies for recycling equipment, training center for new

entrepreneurs, creating network-centric entrepreneurs recycled materials to help each other.

Long-term (5 years): Plans to provide market supply or expand both markets and exportation. Take

supporting from governments in the aspects of marketing, exportation, machinery and equipment for recycled

materials. And support from

Recycling business development strategy

1. Develop and enhance the recycling business, Thai Society of wisdom and learning.

2. Strengthening the recycling business as a business based sectors of the country.

3. Develop and enhance the recycling business exportation is a central distribution Thai recycled materials

market.

4. Promoting business governance in Thai recycling business management.

5. Change the roles of the state in the current measures to accelerate adjusting to the accelerating its

confidence back.


Recommendations

From the findings and discussion results of this study. There was policy recommendations management or

policies are urgent to the government as follow:

1. To adjust the appropriate tax types and setting up the tax rates.

2. To control the recycling business of doing business honorably, accountability. The policy of auctions is

open freely. There are no hidden powers.

3. To supply the market and high quality purchasing plants with standard price and Price is guaranteed.

4. To support for recycling businesses have the opportunity to access to credit from state financial

institutions.

5. To supply low-interest financing to help entrepreneurs and business recycling.

6. To solve the problem of outbound workers such as extending the timing of the register longer.

7. To support for technology research, invention is a device that can be isolated as a tool identification,

classification and recycling of the Valley looks of Logistics and Transport Logistics.

8. To promote the development of training to educate businesses in the recycling market online.

9. To create a model of control established recycling businesses as a Licensed both in the operation of the

establishment and entrepreneurs.

10. To promote the establishment of recycling industries for Thailand

11. To promote the campaigning for the operators outside the system to sing more into the recycling

business operator’s network licensed business.

12. To integrating the relevant government departments to unify the management and supervision more

responsibility in the Ministry Department and Bangkok.

บทนา

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ .ศ. 2550-2554) ไดใหความสาคญในการสรางความ

เขมแขงของชมชนและสงคมใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศเพอสรางความมนคงของเศรษฐกจชมชน การ

เสรมสรางศกยภาพของชมชนในการอยรวมกนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางสนตและเกอกลใช

ประโยชนและเพมประสทธภาพการบรหารจดการ รวมทงการสรางกลไกในการปกปองคมครองทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมในทองถน แตการขยายตวทางเศรษฐกจนนเองกไดกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมทงดานปรมาณ

และคณภาพทาใหทรพยากรธรรมชาตลดลงอยางรวดเรว และมของเสยเกดขนจากกระบวนการผลตและการอปโภค/

บรโภค สงผลกระทบตอคณภาพชวตของประชาชน และเกดปญหาสงแวดลอมตามมาในทสด ขยะและของเสยอนตราย

เกดขนจากสงของทเหลอใช ทงจากการดาเนนกจกรรมตางๆ เชน การผลต การอปโภค-บรโภคสนคาและบรการ นบวน

จะมปรมาณเพมขนทกๆ ป ทงนอนเนองมากจากปจจยหลายประการ เชน การเพมขนของประชากร พฤตกรรมการ

อปโภค -บรโภคสนคาทเปลยนแปลงไป การเพมขนของชมชน การขยายตวของทอยอาศย การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ

และอตสาหกรรม จงเปนปยจยหนงของสงคมทเรมมการตนตวในการอนรกษสงแวดลอมเรมมมากขน รปแบบการ


จดการเกยวกบขยะจงตองมการเปลยนแปลงใหเหมาะสมกบสภาพการณในปจจบนโดยมการนาขยะมาใชประโยชนทง

ในสวนของปยอนทรย และขยะรไซเคลประเภทเศษเหลก แกว กระดาษ ซงมการเกบรวบรวมปรมาณนอยกวาปรมาณ

ขยะในตลาดคอนขางมาก เพยงรอยละ 22 ทวประเทศไทย (กรมควบคมมลพษ, รายงานสถานการณมลพษของประเทศ

ไทย, 2552.) ซงการนามาใชประโยชนจากขยะสวนใหญเกดจากรานรบซอของเกาเกอบทงหมด

จากรายงานสถานการณมลพษของประเทศไทยป 2552 ของกรมควบคมมลพษ พบวาของเสยใน

ภาคอตสาหกรรมซงประกอบดวยของเสยประเภทแกว กระดาษ พลาสตก เหลก อลมเนยม และยางมประมาณ 11.08

ลานตน โดยมการใชประโยชนเพยง 7.08 ลานตน และจากขอมลปรมาณมลฝอยดงกลาวพบวาปรมาณขยะรไซเคลทม

ศกยภาพนากลบมาใชใหม แตยงไมไดนามาใชประโยชน ซงประกอบดวยกระดาษ แกว พลาสตก เหลก อลมเนยมและ

ยาง มปรมาณรวมถง 4.0 ลานตนตอป นอกจากนเมอเปรยบเทยบปรมาณการใชประโยชนของเสยภาคอตสาหกรรมใน

ป 2548-2552 พบวา ความตองการปรมาณเศษกระดาษและพลาสตกทสามารถนากลบมาใชใหมมคอนขางสง แต

ปรมาณการรวบรวมและคดแยกเพอนากลบเขาสกระบวนการรไซเคลเพอนากลบใชใหมคอนขางตา และมแนวโนมการ

นาเศษกระดาษและพลาสตกกลบมาใชใหมเพมสงขน เนองจากการรณรงคดานสงแวดลอมจากภาครฐฯ และเอกชน

ในตลาดปจจบนมปรมาณคแขงทดาเนนธรกจรไซเคลกระดาษและพลาสตก ทมระบบการจดการทชดเจนและ

ครบวงจรคอนขางนอย จงเปนโอกาสทสามารถเขาถงธรกจไดงาย แนวโนมคแขงรายใหมยงมนอย เนองจากภาพลกษณ

ของธรกจประเภทนคนทวไปมองวาเปนสนคาประเภทขยะ ไมนาสนใจ ซงความตองการใชของตลาดในประเทศม

ขนาดใหญมาก ความตองการใชผลตภณฑรไซเคลในประเทศมสง พบวาในสวนกระดาษมการเกบรวบรวมมาใชใน

กระบวนการรไซเคลเพยงรอยละ 48 และพลาสตกมการรวบรวมมาใชในกระบวนการรไซเคลเพยงรอยละ 22 เทานน

จะเหนวา ทงสองตลาดนมชองวางและตลาดทเปดกวางในการประกอบกจการได นอกจากนในสวนของภาครฐบาลและ

หนวยงานเอกชนตางๆ มการสนบสนนดานสงแวดลอมเพมมากขน ทงในสวนการบงคบใชกฎหมายและการสนบสนน

ใหตลาดสนคารไซเคลมการพฒนาเพมมากขน

ธรกจรบซอของเกาเปนธรกจทมการดาเนนกจการมาเปนเวลาชานานแลว โดยไดทาหนาทเปนตวกลางในการ

รวบรวมวสดเหลอใชจากการอปโภคบรโภค แตยงคงมคณคาสามารถนากลบมาใชใหมไดอยางมประสทธภาพ ธรกจรบ

ซอของเกาในปจจบนไดมการพฒนาทงในเรองการนาเทคโนโลยเขามาปรบใชใหเกดความเหมาะสมในการผลต การ

เรยนรและการสรางตลาดจนกลายเปนโมเดลธรกจใหมทไดมาตรฐานระดบสากล คานงถงสงคมและสงแวดลอม ดวย

เหตผลนจงทาใหธรกจมการเตบโตไดแบบยงยน มความยดหยนสง รวมไปถงการพฒนาสงคมและสงแวดลอมชมชน ม

การดาเนนกจกรรมทกรปแบบเพอรณรงคปลกฝงจตสานกในเรองสงแวดลอมควบคไปกบการทาธรกจ ปจจบนมผ

ประกอบธรกจรบซอของเกาจานวนเพมมากขน ซงทาใหเกดความแตกตางในดานการลงทน มาตรฐานการลงทน และ

มาตรฐานการใหบรการ ซงตองอาศยความรวมมอจากภาค เครอขายของกลมผประกอบการผคาของเการายยอย

ผประกอบการธรกจรไซเคล ศนยรบซอวสดรไซเคล ชมชน องคกรชมชน หนวยงานของราชการ สวนของภาครฐบาล

และหนวยงานเอกชนตางๆ ตลอดจน มการสนบสนนกจกรรม การรณรงคจตสานกดานสงแวดลอมเพมมากขน

ดงนนหากสามารถวางกลยทธในการจดการเพอสรางมลคาเพมดานการคดแยกขยะ รวมถงการประชาสมพนธ

หรอสรางเครอขายความรวมมอ การสอสารทมประสทธภาพ กจะทาใหการดาเนนงานของแตละหนวยธรกจเปนไป

อยางมประสทธภาพและสามารถสรางความเขมแขงใหแกความมนคงของชาตทางดานเศรษฐกจไดอยางแทจรง หากม


การศกษาวจยเพอหายทธศาสตรกจะชวยในการสรางมลคาเพมของธรกจการคดแยกขยะเพอรไซเคลได อกทงเพอพฒนา

และยกระดบของรายไดของผประกอบการและชมชน ใหมความมนคงย งยน มภมคมกนและมประสทธภาพตามแนวคด

ทฤษฎเศรษฐกจพอเพยง ภมปญญาทองถน บนรากฐานของความร (Knowledge Base ) และแกไขปญหาสงแวดลอมอน

นามาซงปญหาทเปนวกฤตของระดบโลก และเปนวาระแหงชาต (National Event ) ปญหาความยากจน ปญหาการ

กระจายรายได ปญหาการขาดแคลนทรพยากร ปญหาภาวะขาดแคลนการมงานทาของแรงงานทดอยโอกาสในสงคม

ปญหาการขาดดลการคาอนเกดจากการนาเขาทรพยากรจากตางประเทศ อยางนอยการดาเนนธรกจของกลมโรงงานคด

แยกขยะ กนบวาเปนการรวมรณรงคใหเกด 1 ใน 4 ของหลกการ 4’ R เพอลดปญหาในเรองสงแวดลอมซงกาลงวกฤต

ในขณะน ตามทไดมสญญาณอนตรายบอกใหเรารวา มนษยเรากาลงใชชวตทผดพลาด เราฟ มเฟอยเกนความจาเปน

จนกระทงความเปนไปของโลกใบนเกอบจะไมสามารถรองรบปญหา และภาระดานสงแวดลอมตอไปไดอกแลว

ขอเสนอแนะจากผลการวจย

จากขอคนพบและการอภปรายผลการวจยเรองน จงมขอเสนอแนะเชงนโยบายใหรฐบาลกาหนดเปนแนว

ทางการบรหารหรอนโยบายเรงดวน ดงน

1. ปรบเปลยนระบบการจดเกบภาษทเหมาะสมทงประเภทและอตราภาษ

2. ควบคมผรวมคาในธรกจรไซเคลในการทาธรกจอยางตรงไปตรงมา มการเปดประมลอยางเสร ไมมอานาจ

มดแอบแฝง

3. จดหาแหลงตลาดและโรงงานรบซอทมคณภาพ มมาตรฐานของราคา มการประกนราคา

4. สนบสนนใหธรกจรไซเคลใหมโอกาสเขาถงการขอสนเชอจากสถาบนการเงนภาครฐ

5. จดหาแหลงเงนกดอกเบยตาเพอชวยเหลอผประกอบการธรกจรไซเคล

6. แกปญหาเรองแรงงานตางดาว เชนขยายระยะเวลาการเปดใหลงทะเบยนไดนานมากขน

7. สนบสนนดานการวจยเทคโนโลย, สงประดษฐทสามารถเปนอปกรณเปนเครองมอตรวจพสจน คดแยก

จาแนกประเภทวดรไซเคลและดานขนสงและดานโลจสตกส (Logistics)

8. สงเสรมการอบรมการพฒนาใหความรแกธรกจรไซเคลดานการทาตลาด Online

9. สรางโมเดลควบคมการจดตงธรกจธรกจรไซเคล รบใบอนญาตในการประกอบการ (License) ทงสถาน

ประกอบการและผประกอบการ

10. สงเสรมใหมการกอตงอตสาหกรรมรไซเคล สาหรบประเทศไทย

11. รณรงคใหผประกอบการทอยนอกระบบคอไมขอรบใบอนญาต ใหเขาสระบบใหมากขน

12. การ บ ร ณาห น วย ง า น ร า ชก ารท เ ก ย วขอ ง ให ม เ อ ก ภา พ ใ นก าร บ ร ห า ร จด ก าร แ ล ะ ด แ ล

รบผดชอบในระดบกระทรวง กรม และกรงเทพมหานคร

อภปรายผลการวจย

ธรกจรไซเคลไดถกจดให เปน 1 ใน 5 ของธรกจทมอนาคตและยงคงเตบโตไปไดอกมาก กลไกราคาสนคาม

ความผนผวนอยางรนแรง ขนอยกบความตองการของตลาดทงภายในและภายนอกประเทศ มการไดเปรยบ-เสยเปรยบ

ผคาในธรกจรไซเคลทมเงนทนมาก สามารถเหมาตดราคาได ผคาทมเงนทนนอยกจะมอานาจตอรองนอย และตองพบ


กบสภาพกดดนจากราคาทผนผวนอยางหนกจนไมสามารถแบกรบภาระคาใชจาย, ดอกเบย ไดในภาวะทราคาสนคาท

เกบกกตนไวรอเกงกาไรขาย อยในชวงราคาตกตองแบกรบถอตอเพอรอราคาสงขนจงจะนาออกสงขายได จงตองจบ

กระแสธรกจใหด ดงนนหากมการรวมตวกนของผคาธรกจรไซเคลในการรวบรวมสงสนคาเขาสโรงงานรบซอใน

คราวเดยวกนจะกอใหเกดการตอรองราคากบโรงงานรบซอทาใหไดราคาทสงขนได อนาคตของธรกจรไซเคล ผคาราย

ยอยอาจจะประสบปญหาและหายออกไปจากระบบในทสด สวนผทจะอยรอดจะเหลอเพยงผคารายใหญเทานนแต

ธรกจนกมปญหาดานแรงงานเนองจาก คนไทยไมนยมทาอาชพขายแรงงานดานน

ผรวมคาในธรกจรไซเคลควรใหความรวมมอกนในธรกจ เพอสรางความเขมแขงมากขน ควรทาธรกจอยาง

ตรงไปตรงมา มการเปดประมลอยางเสร ไมมการฮวประมล ไมมอานาจมดแอบแฝง ตลอดจนเรอง Logistics เปนสงท

มความสาคญมากและในลาดบตนๆของธรกจรไซเคล เนองจากกระบวนการ Logistics ทงภายนอกคอเรองตนทนภาค

การขนสงและ ภายในเกยวกบการเคลอนยายสนคา การจดวางสนคา การขนถาย ลาเลยง เพอการหมนเวยนของสนคา

อยางมประสทธภาพ

รฐบาลควรสงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลใหมากกวานเนองจากเปนธรกจทมสวนรวมในการรกษา

สงแวดลอม ชวยลดการนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชไดใหม หมนเวยน เชนจดหาแหลงเงนก

ดอกเบยตาเพอชวยเหลอผประกอบการ จดหาแหลงของตลาดและโรงงานรบซอทมคณภาพ มมาตรฐานของราคา มการ

ประกนราคา ลดหยอนภาษใหกบผประกอบการธรกจรไซเคลซงเปนธรกจเพอสงแวดลอม ไมควรเกบภาษรายได

เนองจากเปนสนคาทเหลอใช สนบสนนการขอสนเชอจากสถาบนการเงน ปองกนปญหารานของเกาเกดมาอยางไรการ

ควบคมจานวนมากใน 2 ปทผานมา ธรกจรไซเคลทมอยมากมายในปจจบนใหมความหนาแนนนอยลง แลวสรางความร

ดวยการอบรมใหความรแกธรกจรไซเคล , ประเทศไทยมสถาบนโลหะแหงชาตทเปนแหลงรวบรวมความรดานการ

ตรวจ วเคราะห คดแยกเศษวสดเหลอใช แตยงขาดการประสานความรวมมอใหเขามามบทบาทในการเปนศนยกลาง

ขอมลและเผยแพรความร ควรจะมหนวยงานทจะสงเสรม สนบสนนดานการวจยสงประดษฐทสามารถเปนอปกรณ

เปนเครองมอตรวจพสจน คดแยก จาแนกประเภทและดานขนสงเพอการจดการกบเศษวสดเหลอใชทมปรมาณมหาศาล

ในแตละวน เพอขจดปญหาสนคาขาดคณภาพและใชเวลามากในการคดแยกโดยแรงงานมนษย การปรบขอบงคบ ขอ

กฎหมายใหมความเหมาะสมกบปจจบนนโยบายภาครฐยงไมชดเจน จดระบบการอบรมใหความร และมการปฏบตท

ชดเจน ซงหากมการจดระเบยบกจการ ธรกจรไซเคลใหมการสอบเพอขอรบการรบรองการประกอบวชาชพดานธรกจร

ไซเคลเพอสงแวดลอม จะมสวนทาใหเกดการยกระดบการยอมรบในสงคมมากขนและเกดความใกลชดกบรฐบาลใน

การควบคม และมการประสานงานกบองคกรตางๆมากขน นาหลกการนมาประยกตใชกบธรกจรไซเคล อาจจะเกดเปน

โมเดลธรกจรไซเคลขนมาได

การสงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลจากภาครฐบาล

ในประเทศไทยระบบการทางานของรฐบาลมหนวยงานดแลจานวนมากเขามาเกยวของ เชนกรมโรงงาน

อตสาหกรรม กรมควบคมมลพษ กระทรวงสาธารณสข กรมการปกครอง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ยงขาดเอกภาพและไมมความชดเจนเพยงพอ จงขอเสนอแนวทางสนบสนนดงน

1. ยกเลกการเกบภาษมลคาเพม 7 % และการจดเกบภาษหลายชน เชนภาษสงแวดลอม เทศบาลปละ 2,000

บาท ภาษโรงเรอนคาของเกาปละ 100,000 บาท คาใบอนญาตคาของเกา ปละ 5,000 บาท ภาษปาย ภาษสรรพากร คา

ใบอนญาตประกอบกจการโรงงานลาดบท 105 หรอ 106 ภาษซอ ภาษขาย ภ.พ.30 คาใบอนญาตเกบรวบรวมสนคาท


เปนอนตรายตอสขภาพ ทมมากมายหลายรายการเกนไปนน ใหเหลอเพยงการจดเกบภาษทเหมาะสมทงประเภทและ

อตราภาษ

2. ควบคมผรวมคาในธรกจรไซเคลในการทาธรกจอยางตรงไปตรงมา มการเปดประมลอยางเสร ไมมการฮว

ประมล ไมมอานาจมดแอบแฝง

3. จดหาแหลงของตลาดและโรงงานรบซอทมคณภาพ มมาตรฐานของราคา มการประกนราคา

4. สนบสนนใหธรกจรไซเคลใหมโอกาสงายในเขาถงการขอสนเชอจากสถาบนการเงนภาครฐ



7. สนบสนนดานการวจยสงประดษฐทสามารถเปนอปกรณ เปนเครองมอตรวจพสจน คดแยก จาแนกประเภท

และดานขนสงเพอการจดการกบเศษวสดเหลอใชทมปรมาณมหาศาลในแตละวน

8. สงเสรมดานการอบรมใหความรแกธรกจรไซเคล และการพฒนาไปถงการทาตลาด online ได

9. สรางโมเดลธรกจรไซเคลเพอวางระบบใหมการควบคมการจดตงธรกจ การพฒนาระบบฐานขอมลของรฐ

ดวยการขอรบใบอนญาตจากกรมการปกครองมการจดเกบภาษประจาป แบงตามประเภทและขนาดของธรกจ และ

ผประกอบการฯ ควรมการสอบวดความรเพอขอใบอนญาตในการประกอบการ (License) เพอปฏบตตาม พรบ.การคา

ของเกาและการขายทอดตลาดได และหากฝาฝน กระทาผดกฎหมายกจะถกดาเนนการตามกฎหมายตงแตตกเตอน

จนกระทงการจบปรบ ยดใบอนญาตสถานประกอบการธรกจ ตลอดจน ใบอนญาตของผประกอบการธรกจดวย เพอ

ปองกนปญหารานของเกาเกดมาอยางไรการควบคม

10. รฐบาลควรสงเสรมใหมการกอตงอตสาหกรรมรไซเคล สาหรบประเทศไทย

11. รณรงคใหผประกอบการทอยนอกระบบคอไมขอรบใบอนญาต ใหเขาสระบบใหมากขน ทงนกตองไดรบ

ความรวมมอจากหลายฝายในการรวมแกปญหาเชงนโยบาย หรออาจรวมถงการปรบแกกฎหมายผงเมองเพอใหเกดความ

เหมาะสมกบสภาพการณในปจจบน

12. สงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลมากขนเนองจากธรกจทมสวนรวมในการรกษาสงแวดลอม ชวยลด

การนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชไดใหม หมนเวยน

13. ภาครฐ มหนวยงานราชการทเกยวของกบธรกจรไซเคลหลายหนวยงานทงในสวนของ

การควบคม การปองปราม การปราบปราบ การสงเสรม การสนบสนน การตดตามดแล การรณรงค การจดเขต (Zoning)

และกฎหมายหลายฉบบทเกยวของ

ตลอดจนเรอง Logistics กถอวามความสาคญมากและในลาดบตนๆของธรกจรไซเคล คอเรองตนทนภาคการ

ขนสงและ ภายใน เกยวกบการเคลอนยายสนคา การจดวางสนคา การขนถาย ลาเลยง เพอการหมนเวยนของสนคาอยาง

มประสทธภาพ ลวนแลวแตเปนเรองทตองอาศยความรและประสบการณมาก เปนทงศาสตรและศลปในความสาเรจ

ของการประกอบธรกจรไซเคล

กตตกรรมประกาศ

รายงานการวจยเรอง ”ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพ อรไซเคลเชงธรกจสาหรบ

ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย” ไดรบทนอดหนนการวจยจากสานกงาน


คณะกรรมการการวจยแหงชาต (วช.)ปงบประมาณ 2553 และสาเรจลงไดดวยความรวมมอของทกหนวยงาน และทก

ฝายทงภาครฐบาลและภาคเอกชน ผประกอบการธรกจรไซเคลในเขตจงหวดภาคกลาง ทงกลมของวงษพาณชย และ

กลมผประกอบการรไซเคลทมไดเปนกลมวงษพาณชย ทใหความรวมมอในการใหขอมลและตอบแบบสอบถามและ

แบบสมภาษณ และเขารวมการสมมนา ตลอดจนผบรหารและบคลากรของกรมการปกครอง, กรมควบคมมลพษ คณะ

นกศกษาคณะวทยาการจดการมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาทเปนผชวยนกวจย ทเปนกาลงหลกในการเกบขอมล

ภาคสนามและกจกรรมการสมมนา

ขอขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.อบล เลยววารณ รองอธการบดฝายวจยและพฒนา, รองศาสตราจารย ดร.

ฤาเดช เกดวชย,ผชวยศาสตราจารยสวรย ยอดฉม ผบรหารสานกวจยและบรการวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวน

สนนทา, อาจารย ดร.สมเดช รงศรสวสด คณบดคณะวทยาการจดการ , ซงเปนผบรหารของคณะวทยาการจดการ, ไดม

สวนรวมในการกาหนดนโยบายของการประกนคณภาพของคณะฯในเรองของมาตรฐานดานผลงานการวจย และเปนผ

ทใหโอกาสผวจยไดทาผลงานวจย และอาจารยเมธ สตรสคนธ ซงเปนผทใหการสนบสนนการประชาสมพนธ ขอมล

ขาวสารของการสรางผลงานวจยจากระดบมหาวทยาลยลงสระดบคณะฯ, ดร.สมไทย วงษเจรญ ประธานโรงงานคดแยก

ขยะวงษพาณชย ตลอดจนเปนอยางดเยยม ตลอดจนคณะกรรมการผตรวจสอบทางวชาการ 3 ทานคอ ดร.ปญญา

ธรวทยเลศ ผอานวยการสานกวจย มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม และกรรมการสภาวจยแหงชาต เปนผทรงคณวฒ

ทางดานสถต ทไดใหความกรณาตรวจสอบคณภาพของเครองมอ, รศ.ดร.นภาพร สงหทต อาจารยประจาคณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม เปนผทรงคณวฒทางดานภาษา และรศ.ดร.เดช วฒนชยยงเจรญ รอง

อธการบดฝายวางแผนและพฒนา มหาวทยาลยนเรศวร เปนผทรงคณวฒ เนอหา ทใหคาแนะนาตรวจ แกไข และให

คาแนะนาทเปนประโยชนอยางสงตอการดาเนนการวจยครงน ทกทานทกลาวนามมาลวนมสวนรวมในการสรางคณคา,

มลคาเพมและความเขมแขงทางธรกจใหกบกลมผประกอบการธรกจรไซเคลไทยใหประสบความสาเรจ และชวยลดการ

นาเขาทรพยากรจากตางประเทศได

เอกสารอางอง

กรมควบคมมลพษ. 2536. การใชประโยชนของเสยจากโรงงานอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพชมชนสหกรณ

การเกษตรแหงประเทศไทย.

กรมควบคมมลพษ. 2541. แผนการศกษาแนวทางในการลดมลพษโดยการพฒนาของเสยหรอวสดเหลอใช

นามาใชใหมโครงการปองกนและแกไขปญหามลพษจากสารพษและกากของเสย. กรงเทพฯ : กรม

ควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม.

กรมควบคมมลพษ. 2542. อตสาหกรรมทรองรบการใชประโยชนของเสย. (อดสาเนา)

กรมควบคมมลพษ. 2543. การจดการขยะมลฝอยชมชนอยางครบวงจร. กรงเทพฯ : เรโปรเฮาส.

กรมการปกครอง. 2539. คมอการจดการคดแยกขยะมลฝอยเพอนากลบมาใชประโยชน. กรงเทพฯ : กรมการ

ปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. 2543. เอกสารประกอบการฝกอบรมและการรณรงคการจดการขยะมลฝอยใน

พนทโครงการหลวง. (อดสาเนา)


กรมโรงงานอตสาหกรรม. 2541. คมอการจดการสงแวดลอมอตสาหกรรมหลอโลหะทไมใชเหลก. กรงเทพฯ :

กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม.

กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม. 2542. เกณฑ มาตรฐาน และแนวทางการจดการขยะมลฝอย

ชมชน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.

กรงแกว เลาบญเสถยร. 2537. ทศนคตและพฤตกรรมของประชาชนในชมชนแออดคลองเตยทมตอขยะบรรจ

ภณฑเครองดม. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

จกรพงษ สทธทรพยสน. 2549. การศกษาการไหลเวยนของวสดรไซเคลจากมลฝอยชมชน

ในเขตเทศบาลนครพษณโลก. วทยานพนธบณฑตวทยาลย วศ.ม.., มหาวทยาลยนเรศวร.

จนทรา สขเฟองฟ. 2547. ความคมคาทางเศรษฐกจในการจดตงโรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคล กรณศกษา

เทศบาลเมองเพชรบร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย วท.ม.., . มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ธนพรรณ สนทระ. 2541. ปญหาขยะมลฝอยกบความพยายามแกไข. วารสารสงแวดลอม ปท 2, ฉบบท 9 (เม.ย.-

ม.ย.) : 31.

ธดาวรรณ พงษเจรญ. 2538. การศกษาความเปนไปไดขนตนการจดระบบแยกขยะพลาสตกในโรงพยาบาล

ประเภทนากลบไปผลตเปนผลตภณฑชนดใหม. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

นนทพร สงสวรรณ. 2543. โอกาสทางธรกจจากขยะรไซเคลและผลกระทบทางออม. สารนพนธสานกพฒนา

บณฑตศกษา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นรศ โควสภทร. 2540. การยอมรบแนวทางการลดปรมาณมลฝอยในเขตเทศบาลเมองปทมธาน โดยการคดแยก

ประเภทมลฝอยเพอแปรรปนากลบมาใชประโยชน. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกรก.

นรากร วสทธกาญจญ (2550). ความเปนไปไดทางการเงนของศนยรบซอขยะรไซเคลในพนทกรงเทพมหานคร

และปรมณฑล, วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

บณฑต เออวฒนานกล และไพฤทธ สขเกด. 2544. การมสวนรวมของชมชน : กรณศกษาศนยวสดรไซเคลชมชน

และธนาคารขยะ เขตบางกะป กรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ : ธรรมกมลการพมพ.

ประชด ทณบตร. 2531. การออกแบบบรรจภณฑ. กรงเทพฯ : โอ.เอส.พรนตงเฮาส.

มลนธชมชนเมอง. 2544. การจดการขยะในบรบทของชมชน. เอกสารประกอบการสมมนาขมทรพยขยะส

ทางเลอกใหมของชมชน. (อดสาเนา).

มลนธเพอการพฒนาสงแวดลอมและพลงงาน. 2544. การมสวนรวมของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอย

ชมชน. (อดสาเนา).

มารยาท เศวตกตธรรม. 2538. ผลประโยชนจากการรไซเคลในระบบการจดการขยะจากกระปองอลมเนยมของ

ไทย. ภาคนพนธคณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนาบรหารศาสตร.

รงสรรค ปนทอง. 2531. การลดปรมาณของเสยและการนาของเสยมาใช. (อดสาเนา).

รงสรรค ปนทอง. 2540. ประสบการณรไซเคลทญป นนามาประยกตใชในไทย. วารสาร

กรมควบคมมลพษ ปท 2, ฉบบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) : 48.

เรองยศ จนทรคร. 2543. ธรกจมหศจรรยขยะรไซเคล. พษณโลก : รตนสวรรณการพมพ.


วราภรณ ปญญาวด. 2539. การนาของเสยกลบมาใชใหม : มมมองดานเศรษฐศาสตร. วารสารเศรษฐศาสตร

ธรรมศาสตร ปท 14, ฉบบท 3 (ก.ย.) : 84.

วสนต เอารตน. 2537. มาตรการทางกฎหมายในการสงเสรมการหมนเวยนพลาสตกกลบมาใชใหม. วทยานพนธ

บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วมลรตน ศรจรสสน. 2536. จากตนไมสเขยวสกระดาษสขาวและความรกตอดาวเคราะหนาเงน. สารคด. ปท 9,

ฉบบท 97 (ม.ค.) : 158.

ศศเกษม ทองยงค. 2520. โลหะจากพนโลก. กรงเทพมหานคร : ชวนพมพ.

สถาบนสงแวดลอมไทย. 2543. รายงานโครงการการพฒนาระบบการจดการขยะบรรจภณฑและวสดเหลอใชใน

เชงธรกจ. กรงเทพฯ.

สชาต ประสทธรฐสนธ.2550. ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร (พมพครงท 14) กรงเทพมหานคร:

เฟองฟา

สนย มลลกะมาลย. 2540. การจดการขยะเพอลดปรมาณขยะ. เอกสารประกอบการสมมนา

การลดของเสยจากแหลงกาเนด. (อดสาเนา).

สนย มลลกะมาลย และคณะ. 2543. การจดการขยะชมชนอยางมประสทธภาพ : รปแบบ

และมาตรการทางสงคมเศรษฐศาสตรการจดการและกฎหมาย. สานกนกกองทนสนบสนนการวจย.

สภารกษ จตระกล. 2536. การศกษาพฤตกรรมการเปดรบขาวสารกบความร ทศนคตและการมสวนรวมของ

ประชาชนในการทงขยะแยกประเภทเพอการเวยนกลบมาใชประโยชนใหมของประชาชนในเขต

กรงเทพมหานคร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สภาน ธงไชย. 2543. การศกษาวเคราะหแนวทางการสงเสรมการคดแยกมลฝอยชมชน

โดยประสานความรวมมอระหวางนกเรยนและศนยรบซอขยะมลฝอยของโรงเรยนในสงกดเทศบาล

ชลบร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

สมทศน สมชวตา. 2534. นโยบายการดาเนนงานของภาครฐในการควบคมมละภาวะ

และสงแวดลอมในแผนพฒนาฯ ฉบบท 7 การพฒนาเศรษฐกจและสงแวดลอม

สมไทย วงษเจรญ. ผจดการบรษท วงษพาณชย จากด. 2543. สมภาษณ, 20 พฤศจกายน 2543.

สมไทย วงษเจรญ. ผจดการบรษท วงษพาณชย จากด. 2544. สมภาษณ, 27 มนาคม 2544.

สรนทรเทพ เคาประยร และคณะ. 2543. ศกยภาพในการคดแยกมลฝอยมคาจากมลฝอยชมชน : กรณศกษาจาก

หมบานในจงหวดปทมธาน. วารสารวจยสภาวะแวดลอม ปท 22,

ฉบบท 1 (ม.ค.-ม.ย.) : 25.

สรพร สมบรณบรณะ. 2536. วถชวตในชมชนชายขอบของสงคมเมอง : กรณศกษาของคน

ค ย ข ย ะ ใ น ช ม ช น ก อ ง ข ย ะ ช า น เ มอ ง . ว ท ย า น พ น ธ ค ณ ะ ส ง ค ม วท ย า แ ล ะ ม า น ษ ย ว ท ย า

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สภาณ ธงไชย. 2543. การศกษาวเคราะหแนวทางสงเสรมการคดแยกมลฝอยชมชน

โดยประสานความรวมมอระหวางนกเรยนและศนยรบซอมลฝอยของโรงเรยน

ในสงกดเทศบาลเมองชลบร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.


หฤทย สขยง. 2533. อตสาหกรรมบรรจภณฑโลหะ. รายงานการศกษาเรองอตสาหกรรม

ในประเทศไทยป 2533. กรงเทพฯ : บรรษทเงนทนอตสาหกรรมแหงประเทศไทย.

หฤทย สขยง. 2534. รบซอของเกาธรกจเพอสงแวดลอม. วารสารบรรษทปรทรรศน ปท 11,

ฉบบท 10 (พ.ค.) : 24.

อมรรตน สวสดทต. 2539. การนาบรรจภณฑไปแปรใชใหม. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย ปท 11, ฉบบท

3 (ก.ย.-ธ.ค. 2539) : 7.

หนงสอและบทความในหนงสอ

วนรกษ มงมณนาคน. หลกสตรเศรษฐศาสตรจลภาค กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2547

สมไทย วงษเจรญ. การคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจ พษณโลก : โรงพมพนวเสรนคร, 2544

อะทสฮโระ, ฮอนดา. หนงสอชด การรไซเคลทรพยากร เลม 1 : อตสาหกรรมและการรไซเคล. กรงเทพมหานคร

: สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2547.

อะทสฮโระ, ฮอนดา. หนงสอชด การรไซเคลทรพยากร เลม 2 : การรไซเคลในอตสาหกรรม

การผลต. กรงเทพมหานคร : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), 2547.เอกสารอน ๆ

“คมอการจดทาโครงสรางสาหรบโครงการจดการขยะมลฝอย”. โครงการกองทนสงแวดลอมธนาคารเพอความ

รวมมอระหวางประเทศแหงญปน (JBIC).ม 2545.

เดชา เวชชพพฒน. “ขยะมมลคา” Reader’s Digest

พชย ศรมนตะและวรยาภรณ ศรประทม. “การศกษาเชงเศรษฐศาสตรในการตงศนยรบซอ

(สงหาคม, 2548)

ขยะมลฝอย เพอการรไซเคลในจงหวดขอนแกน” รายงานโครงการ หลกสตรวศวกรรมศาสตร บณฑต

ภาควชาวศวกรรมสงแวดลอม คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, 2547.

ภญโญ รตนาพนธ. การตงราคา/กลยทธ. หลกสตรการฝกอบรมการงานบรหารการจดการและการตลาดตาม

โครงการใหความร คาปรกษา แนะนา เพอยกระดบขดความสามารถและทกษะของผประกอบการ

OTOP ป 2547

รายงานหลกการและเหตผลโครงการการศกษาการจดทาแผนยทธศาสตรการบรหารจดการ ขยะมลฝอย และขยะ

มลฝอยอนตรายชมชนระดบประเทศ.สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2547.

เอกสารประกอบการบรรยายการประชมสมมนาวชาการ ยทธศาสตรการจดการขยะมลฝอย จงหวดปทมธาน”.

สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย ประเทศไทย, 2548.

Cronbach, Lee J. 1970.Essential of psychologicaltesting. 3rd Ed.New York : Harper & Collins, proceeding.

Melbourne, Australia: Prentice-l


Emily C. Dooley. (19 September). Goodwill, Dell have recycling partnership. McClatchy -

Tribune Business News, Retrieved September 23, 2010, from ABI/INFORM Dateline.

(Document ID: 2141323721).

Forsman,S. (2004). How do small rural food-processing firms complete? : A resource- based approach to

competitive strategies. Unpublished doctoral dissertation, University of Helsinki,

Finland.Fröhling, M., Schwaderer, F., Bartusch, H., & Rentz, O.. (2010). Integrated planning of

transportation and recycling for multiple plants based on process simulation. European Journal of

Operational Research, 207(2), 958. Retrieved September 23, 2010, from ABI/INFORM Global.

(Document ID: 2115433061).

Hair, J.F.J., Anderson, R.E., Tatham, R.L., Black, W.C. (1998), Multivariate Data Analysis

Josef,T. (2002) Study on Municipal Solid Waste Management in Phitsanulok, Thailand. Thailand GTZ.

, 5th ed., Prentice-

Hall, Englewood Cliffs, NJ, .

Stephen P. Robbins and Mary Coulter, 1999. Management, 6th

Yamane, Taro.1973. “Statistic and Introductory Analysis” . 3

. New Jersey : Prentice-Hall. rd

Puplishers.

Ed.New York : Harper & Row,

ขอมลจากเวบไซต

บรษท วงษพาณชย จากด www.wongpanit.com, 2550

สถาบนวถทองถน “โครงการบรหารจดการขยะแบบครบวงจร เทศบาลนนทบร จงหวดนนทบร”

<http://www.polsci.chula ac.th/initiatives/Detafile/garbage 4.pdf>, 2547


http://www.wongpanit.com/�

บทคดยอ

การวจยครงนเปนการวจยเชงนโยบายแบบมสวนรวม (Policy Participation Action

Research : PAR ) ทใชระเบยบวธวจย 2 วธ คอ เชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ โดย

ดาเนนการในปงบประมาณ 2553 มวตถประสงคเพอศกษา1) ศกษาวธการ, ปญหา, และอปสรรค

ตลอดจนบทบาทการสนบสนนและการพฒนาของหนวยงานภาครฐ 2) เพอหาแนวทางการสราง

มลคาเพม การพฒนาผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย ในระยะสน

ระยะปานกลาง และระยะยาว นามาแกไขปญหาและสรางแผนยทธศาสตรการดาเนนธรกจใหม

ภมคมกนโดยใชกระบวนการมสวนรวมของเครอขายผประกอบการและชมชนตลอดจนภาครฐให

ประสบความสาเรจอยางมประสทธภาพ

กลมตวอยางท ใ ชการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) เปนเครอขาย

ผ ประกอบการของโรงงานคดแยกขยะวงษพาณชย ผ ประกอบการธรกจรไซเคลทวไปทไดรบ

อนญาตประกอบธรกจ จากกรมการปกครอง รวมทงสน 1,079 คนในจงหวดนารองของการศกษา

จานวน 8 จงหวด ประกอบดวย กรงเทพมหานคร, นนทบร, ปทมธาน, พระนครศรอยธยา,

นครสวรรค, นครปฐม, สมทรปราการ, สพรรณบร และพษณโลกไดมาโดยการสมแบบชนภม

(Stratified random sampling)

การวจยเชงคณภาพ เปนการสมภาษณแบบไมเปนทางการ (Informal interview) และการ

สนทนากลฒ (Focus group) กลมตวอยางทใชในการวจยเชงคณภาพ ผประกอบการธรกจคา

ของเกา องคกรธรกจในชมชน และหนวยงานทเกยวของกลมเปาหมายสาหรบการเกบขอมลเชง

คณภาพจานวน 50 คน และทาการสมภาษณกลมเปาหมาย ไดแกกลมผประกอบการธรกจรไซเคล

จานวน 8 จงหวดและ จ.พษณโลก (นารอง) ไดมาโดยการสมแบบโควตา (Quota sampling)

การวเคราะหขอมลเชงปรมาณ ใชสถตพรรณนา (Descriptive Statistics) โดยการแจกแจง

ความถ (Frequency) คานวณคาสถตเปนรอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และคาสวน

เบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) สวนการวเคราหขอมลเชงคณภาพเปนการวเคราะหเชง

เนอหา









ผลการวจยพบวา

แนวทางการพฒนาการดาเนนธรกจในอนาคตเพอสรางมลคาเพม ระยะสน ระยะปานกลาง

และระยะยาว โดยกระบวนการมสวนรวมของเครอขายผประกอบการและชมชนและภาครฐ มดงน

ระยะสน (1ป) แกปญหาและพฒนาประสทธภาพบคลากรและแรงงาน, เรงลดภาระหนของ

กจการ สรางระบบคณภาพของกจการ, ระบบการบรหารสนคาคงคลง, โลจสตกส, จดหาแหลง

เงนทนทมดอกเบยตา, รวมตวกนจดสงสนคาวสดรไซเคลและการรวมมอดานขอมลขาวสาร

ระยะปานกลาง (2-3ป) พฒนาเทคโนโลย เครองจกร อปกรณเพอการรไซเคล, ศนยอบรม

ผประกอบการรนใหม, สรางศนยกลางเครอขายผประกอบการคาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอกน

ระยะยาว (5ป) มแผนจดหาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพมขนทงใน

และตางประเทศ ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก สนคาวสดรไซเคล

และขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของเครองจกรและอปกรณ




3. พฒนาและยกระดบธรกจรไซเคลไทยเปนศนยกลางการกระจายวสดรไซเคลสตลาด

ตางประเทศ


5. เปลยนบทบาทรฐ เรงแกไขมาตรการปจจบน เรงสรางความเชอมนกลบคน

ขอเสนอแนะ

จากขอคนพบและการอภปรายผลการวจยเรองน จงมขอเสนอแนะเชงนโยบายใหรฐบาล

กาหนดเปนแนวทางการบรหารหรอนโยบายเรงดวน ดงน

1. ปรบเปลยนระบบการจดเกบภาษทเหมาะสมทงประเภทและอตราภาษ

2. ควบคมผ รวมคาในธรกจรไซเคลในการทาธรกจอยางตรงไปตรงมา มการเปดประมล

อยางเสร ไมมอานาจมดแอบแฝง


4. สนบสนนใหธรกจรไซเคลใหมโอกาสเขาถงการขอสนเชอจากสถาบนการเงนภาครฐ




7. สนบสนนดานการวจยเทคโนโลย, สงประดษฐทสามารถเปนอปกรณเปนเครองมอตรวจ

พสจน คดแยก จาแนกประเภทวดรไซเคลและดานขนสงและดานโลจสตกส (Logistics)

8. สงเสรมการอบรมการพฒนาใหความรแกธรกจรไซเคลดานการทาตลาด Online

9. สรางโมเดลควบคมการจดตงธรกจธรกจรไซเคล รบใบอนญาตในการประกอบการ

(License) ทงสถานประกอบการและผประกอบการ

10. สงเสรมใหมการกอตงอตสาหกรรมรไซเคล สาหรบประเทศไทย


12. การบรณาหนวยงานราชการทเกยวของใหมเอกภาพในการบรหารจดการและดแล

รบผดชอบในระดบกระทรวง กรม และกรงเทพมหานคร


Abstract

This research was conducted at a Policy Participation Action Research: PAR

methodology that uses two methods in the fiscal year of 2010 on both quantitative and

qualitative research. The purpose of the research were to 1) Learn how to, problems and

obstacles, as well as support and development role of government, 2) to create value

added of Recycling business in Thailand. The development of entrepreneurs and

communities in the Central Region of Thailand in the short, medium and long term leads

to solve problems and create a strategic plan for all its immunity by participation of the

recycling business operator’s network and the community. as well as the public sector to

achieve efficiency.

The sample used for quantitative method is an operator’s network of the waste

separation plant Wong Panich. The recycling business operator’s network licensed

business from the Department of Provincial Administration a total of 1079 persons in the

province's pilot study consists of 8 provinces in Bangkok, Nonthaburi, Pathum Thani,

Ayutthaya, Nakhon Sawan, Nakhon Pathom, Samut Prakan, Suphan Buri and Phitsanulok

by stratified random sampling method.

The qualitative method was conducted by using Informal interview and group

discussions methods (focus group), with an operator’s network of the waste separation

plant Wong Panich. The recycling business operator’s network licensed business from

the Department of Provincial Administration and the government sectors relevant

targeted for data collection and qualitative interviews with 50 targets of 8 provinces was

randomly selected by a quota sampling.in Bangkok, Nonthaburi, Pathum Thani,

Ayutthaya, Nakhon Sawan, Nakhon Pathom, Samut Prakan, Suphan Buri and Phitsanulok

as a pilot province

Data were analyzed by frequency the descriptive statistic, percentage, mean,

standard deviation, and contents-based analysis were used for the qualitative approach.


The findings were as follows;

Guidelines for developing its business in the future to create value-added short,

medium and long term participation of network recycling operators, the community and

the public sector are as follows.

Short-term (one year): To solve problems and develop human resources and

worker efficiency, accelerate the Company's debt burden. Create a quality system of the

business, inventory management systems, logistics, funding at low interest, combined

shipping material recycling and cooperation information.

Medium term (2-3 years): To develop technologies for recycling equipment,

training center for new entrepreneurs, creating network-centric entrepreneurs recycled

materials to help each other.

Long-term (5 years): Plans to provide market supply or expand both markets and

exportation. Take supporting from governments in the aspects of marketing, exportation,

machinery and equipment for recycled materials. And support from

Recycling business development strategy 1. Develop and enhance the recycling business, Thai Society of wisdom and

learning.

2. Strengthening the recycling business as a business based sectors of the

country.

3. Develop and enhance the recycling business exportation is a central

distribution Thai recycled materials market.

4. Promoting business governance in Thai recycling business management.

5. Change the roles of the state in the current measures to accelerate adjusting to

the accelerating its confidence back.


Recommendations

From the findings and discussion results of this study. There was policy

recommendations management or policies are urgent to the government as follow:

1. To adjust the appropriate tax types and setting up the tax rates.

2. To control the recycling business of doing business honorably, accountability.

The policy of auctions is open freely. There are no hidden powers.

3. To supply the market and high quality purchasing plants with standard price

and Price is guaranteed.

4. To support for recycling businesses have the opportunity to access to credit

from state financial institutions.

5. To supply low-interest financing to help entrepreneurs and business recycling.

6. To solve the problem of outbound workers such as extending the timing of the

register longer.

7. To support for technology research, invention is a device that can be isolated

as a tool identification, classification and recycling of the Valley looks of Logistics and

Transport Logistics.

8. To promote the development of training to educate businesses in the recycling

market online.

9. To create a model of control established recycling businesses as a Licensed

both in the operation of the establishment and entrepreneurs.

10. To promote the establishment of recycling industries for Thailand

11. To promote the campaigning for the operators outside the system to sing more

into the recycling business operator’s network licensed business.

12. To integrating the relevant government departments to unify the management

and supervision more responsibility in the Ministry Department and Bangkok.


กตตกรรมประกาศ

รายงานการวจยเรอง ”ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เชงธรกจสาหรบผ ประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย” ไดรบ

ทนอดหนนการวจยจากสานกงานคณะกรรมการการวจยแหงชาต (วช.)ปงบประมาณ 2553

และสาเรจลงไดดวยความรวมมอของทกหนวยงาน และทกฝายทงภาครฐบาลและภาคเอกชน

ผ ประกอบการธรกจรไซเคลในเขตจงหวดภาคกลาง ทงกลมของวงษพาณชย และกลม

ผ ประกอบการรไซเคลทมไดเปนกลมวงษพาณชย ทใหความรวมมอในการใหขอมลและตอบ

แบบสอบถามและแบบสมภาษณ และเขารวมการสมมนา ตลอดจนผ บรหารและบคลากร

ของกรมการปกครอง, กรมควบคมมลพษ คณะนกศกษาคณะวทยาการจดการมหาวทยาลย

ราชภฏสวนสนนทาทเปนผ ชวยนกวจย ทเปนกาลงหลกในการเกบขอมลภาคสนามและกจกรรม

การสมมนา

ขอขอบพระคณผชวยศาสตราจารย ดร.อบล เลยววารณ รองอธการบดฝายวจยและพฒนา,

รองศาสตราจารย ดร.ฤาเดช เกดวชย,ผ ชวยศาสตราจารยสวรย ยอดฉม ผ บรหารสานกวจย

และบรการวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา, อาจารย ดร.สมเดช รงศรสวสด คณบด

คณะวทยาการจดการ , ซงเปนผบรหารของคณะวทยาการจดการ, ไดมสวนรวมในการกาหนด

นโยบายของการประกนคณภาพของคณะฯในเรองของมาตรฐานดานผลงานการวจย และเปนผ ท

ใหโอกาสผ วจยไดทาผลงานวจย และอาจารยเมธ สตรสคนธ ซง เปนผ ท ใหการสนบสนน

การประชาสมพนธ ขอมลขาวสารของการสรางผลงานวจยจากระดบมหาวทยาลยลงสระดบคณะฯ,

ดร.สมไทย วงษเจรญ ประธานโรงงานคดแยกขยะวงษพาณชย ตลอดจนเปนอยางดเยยม ตลอดจน

คณะกรรมการผตรวจสอบทางวชาการ 3 ทานคอ ดร.ปญญา ธรวทยเลศ ผ อานวยการสานกวจย

มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม และกรรมการสภาวจยแหงชาต เปนผทรงคณวฒทางดานสถต ทได

ใหความกรณาตรวจสอบคณภาพของเครองมอ, รศ.ดร.นภาพร สงหทต อาจารยประจาคณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม เปนผทรงคณวฒทางดานภาษา และรศ.ดร.เดช

วฒนชยยงเจรญ รองอธการบดฝายวางแผนและพฒนา มหาวทยาลยนเรศวร เปนผทรงคณวฒ

เนอหา ทใหคาแนะนาตรวจ แกไข และใหคาแนะนาทเปนประโยชนอยางสงตอการดาเนนการวจย

ครงน ทกทานทกลาวนามมาลวนมสวนรวมในการสรางคณคา, มลคาเพมและความเขมแขง

ทางธรกจใหกบกลมผประกอบการธรกจรไซเคลไทยใหประสบความสาเรจ และชวยลดการนาเขา

ทรพยากรจากตางประเทศได

คณะผ วจ ย


บทท 1

บทนา

ความเปนมา และความสาคญของปญหา

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ .ศ. 2550-2554) ไดใหความสาคญ

ในการสรางความเขมแขงของชมชนและสงคมใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศเพอสรางความมนคง

ของเศรษฐกจชมชน การเสรมสรางศกยภาพของชมชนในการอยรวมกนกบทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมอยางสนตและเกอกลใชประโยชนและเพมประสทธภาพการบรหารจดการ รวมทง

การสรางกลไกในการปกปองคมครองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน การขยายตว

ทางเศรษฐกจกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมทงดานปรมาณและคณภาพทาใหทรพยากรธรรมชาต

ลดลงอยางรวดเรว และมของเสยเกดขนจากกระบวนการผลตและการอปโภค/บรโภค สงผลกระทบตอ

คณภาพชวตของประชาชน และเกดปญหาสงแวดลอมตามมาในทสด ขยะและของเสยอนตราย

เกดขนจากสงของทเหลอใช ทงจากการดาเนนกจกรรมตางๆ เชน การผลต การอปโภค-บรโภคสนคา

และบรการ นบวนจะมปรมาณเพมขนทกๆ ป ทงนอนเน องมากจากปจจยหลายประการ เชน

การเพมขนของประชากร พฤตกรรมการอปโภค -บรโภคสนคาทเปลยนแปลงไป การเพมขนของชมชน

การขยายตวของทอยอาศย การเจรญเตบโตทางเศรษฐกจและอตสาหกรรม จงเปนปยจยหน ง

ของสงคมทเรมมการตนตวในการอนรกษสงแวดลอมเรมมมากขน รปแบบการจดการเกยวกบขยะ

จงตองมการเปลยนแปลงใหเหมาะสมกบสภาพการณในปจจบน

ปจจบนเกดปญหาสงแวดลอมอนเนองมาจากปรมาณขยะทเพมสงขนตามความเจรญรดหนา

ทางเศรษฐกจและสภาพการขยายตวของชมชน จากขอมลของกรมควบคมมลพษ (รายงาน

สถานการณมลพษของประเทศไทย, 2552) พบวาในป 2552 มปรมาณขยะชมชนเกดขนในประเทศ

ไทยมากถง 14.3 ลานตน หรอ 39,221 ตนตอวน และมการคาดการณวาในป 2554 จะมปรมาณขยะ

มลฝอยเกดขนมากถง 46,994 ตนตอวน ปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในกรงเทพมหานคร 8,291 ตน

หรอประมาณรอยละ 21 ของปรมาณขยะทเกบรวบรวมไดทวประเทศ มการนาขยะชมชนทมาใช

ประโยชนใหมประมาณ 3.15 ลานตนหรอคดเปนรอยละ 22 ของปรมาณทเกดขน โดยมการนาขยะ

มาใชประโยชนทงในสวนของป ยอนทรย และขยะรไซเคลประเภทเศษเหลก แกว กระดาษ ดงแสดงใน


ตารางท 1 ซงมการเกบรวบรวมปรมาณนอยกวาปรมาณขยะในตลาดคอนขางมาก โดยมการนาขยะ

ชมชนทมศกยภาพกลบมาใชประโยชนรวมเพยงรอยละ 22 ทวประเทศไทย (กรมควบคมมลพษ,

รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย, 2552.) ซงการนามาใชประโยชนจากขยะสวนใหญ

เกดจากรานรบซอของเกาเกอบทงหมด

ตารางท 1.1 ปรมาณการนาขยะมลฝอยชมชนกลบมาใชใหม

ประเภทขยะมลฝอย ปรมาณการนากลบมาใชประโยชนใหม (ตน )

ป ยอนทรยและป ยนาชวภาพ 200,000

ขยะรไซเคล 2,950,000

- กระดาษ 914,500

- แกว 737,500

- พลาสตก 354,000

- เหลก 855,500

- อลมเนยม 88,500

รวม 3,150,000

ทมา : กรมควบคมมลพษ. รายงานสถานการณมลพษของประเทศไทย 2552.

จากรายงานสถานการณมลพษของประเทศไทยป 2552 ของกรมควบคมมลพษ พบวา

ของเสยในภาคอตสาหกรรมซงประกอบดวยของเสยประเภทแกว กระดาษ พลาสตก เหลก อลมเนยม

และยางมประมาณ 11.08 ลานตน โดยมการใชประโยชนเพยง 7.08 ลานตน และจากขอมลปรมาณ

มลฝอยดงกลาวพบวาปรมาณขยะรไซเคลทมศกยภาพนากลบมาใชใหม แตยงไมไดนามาใชประโยชน

ซงประกอบดวยกระดาษ แกว พลาสตก เหลก อลมเนยมและยาง มปรมาณรวมถง 4.0 ลานตนตอป

นอกจากนเมอเปรยบเทยบปรมาณการใชประโยชนของเสยภาคอตสาหกรรมในป 2548-2552

พบวา ความตองการปรมาณเศษกระดาษและพลาสตกทสามารถนากลบมาใชใหมมคอนขางสง

แตปรมาณการรวบรวมและคดแยกเพอนากลบเขาสกระบวนการรไซเคลเพอนากลบใชใหมคอนขางตา


และมแนวโนมการนาเศษกระดาษและพลาสตกกลบมาใชใหมเพ มสงขน เนองจากการรณรงค

ดานสงแวดลอมจากภาครฐฯ และเอกชน

ในตลาดปจจบนมปรมาณคแขงทดาเนนธรกจรไซเคลกระดาษและพลาสตก ทมระบบ

การจดการทชดเจนและครบวงจรคอนขางนอย จงเปนโอกาสทสามารถเขาถงธรกจไดงาย แนวโนม

คแขงรายใหมยงมนอย เนองจากภาพลกษณของธรกจประเภทนคนทวไปมองวาเปนสนคาประเภท

ขยะ ไมนาสนใจ ซงความตองการใชของตลาดในประเทศมขนาดใหญมาก ความตองการใชผลตภณฑ

รไซเคลในประเทศมสง พบวาในสวนกระดาษมการเกบรวบรวมมาใชในกระบวนการรไซเคล

เพยงรอยละ 48 และพลาสตกมการรวบรวมมาใชในกระบวนการรไซเคลเพยงรอยละ 22 เทา นน

จะเหนวา ทงสองตลาดนมชองวางและตลาดทเปดกวางในการประกอบกจการได นอกจากนในสวน

ของภาครฐบาลและหนวยงานเอกชนตางๆ มการสนบสนนดานสงแวดลอมเพมมากขน ทงในสวน

การบงคบใชกฎหมายและการสนบสนนใหตลาดสนคารไซเคลมการพฒนาเพมมากขน

ธรกจรบซอของเกาเปนธรกจทมการดาเนนกจการมาเปนเวลาชานานแลว โดยไดทาหนาทเปน

ตวกลางในการรวบรวมวสดเหลอใชจากการอปโภคบรโภค แตยงคงมคณคาสามารถนากลบมาใชใหม

ไดอยางมประสทธภาพ ธรกจรบซอของเกาในปจจบนไดมการพฒนาทงในเรองการนาเทคโนโลย

เขามาปรบใชใหเกดความเหมาะสมในการผลต การเรยนรและการสรางตลาดจนกลายเปนโมเดล

ธรกจใหมทไดมาตรฐานระดบสากล คานงถงสงคมและสงแวดลอม ดวยเหตผลนจงทาใหธรกจมการ

เตบโตไดแบบยงยน มความยดหยนสง รวมไปถงการพฒนาสงคมและสงแวดลอมชมชน มการดาเนน

กจกรรมทกรปแบบเพอรณรงคปลกฝงจตสานกในเรองสงแวดลอมควบคไปกบการทาธรกจ ปจจบน

มผประกอบธรกจรบซอของเกาจานวนเพ มมากขน ซงทาใหเกดความแตกตางในดานการลงทน

มาตรฐานการลงทน และมาตรฐานการใหบรการ ซงตองอาศยความรวมมอจากภาค เครอขาย

ของกลมผประกอบการผ คาของเการายยอย ผประกอบการธรกจรไซเคล ศนยรบซอวสดรไซเคล ชมชน

องคกรชมชน หนวยงานของราชการ สวนของภาครฐบาลและหนวยงานเอกชนตางๆ ตลอดจน

มการสนบสนนกจกรรม การรณรงคจตสานกดานสงแวดลอมเพมมากขน โดยสรปภาพรวมของเหตผล

และปญหาตางๆทจะนามาสการศกษาวจยไดดงภาพท 1.1


ภาพท 1.1 ความสาคญและทมาของปญหาททาการวจย

ดงนนหากสามารถวางกลยทธในการจดการเพ อสรางมลคาเพ มดานการคดแยกขยะ

รวมถงการประชาสมพนธหรอสรางเครอขายความรวมมอ การสอสารทมประสทธภาพ กจะทาให

การดาเนนงานของแตละหนวยธรกจเปนไปอยางมประสทธภาพและสามารถสรางความเขมแขงใหแก

ความมนคงของชาตทางดานเศรษฐกจไดอยางแทจรง ผ วจยจงมความสนใจทจะทาการศกษาวจย

เพอหายทธศาสตรในการสรางมลคาเพมในการคดแยกขยะเพอรไซเคล เพอพฒนาและยกระดบ

ของรายไดของผประกอบการและชมชน ใหมความมนคงยงยน มภมคมกนและมประสทธภาพตอไป

ดงน

การวจยในครงนจงเปนการเรยนรผสมผสานระหวางความรเชงทฤษฎ ประสบการณ

ภมความร ความชานาญ ระเบยบวธการวจย เปาหมายและวตถประสงคของการสรางยทธศาสตร

ในการสรางมลคาเพม รวมทงประสบการณ ผลงาน ความสาเรจทผานมา เพอคนหาความตองการ

และในการสรางธรกจใหประสบผลสาเรจตามแนวคดทฤษฎเศรษฐกจพอเพยง ภมปญญาทองถน

ปรมาณขยะทวประเทศเพมขนอยางตอเนอง

การเพมขนของประชากร ชมชนเมอง และการ

ขยายตวของทอยอาศยมากขนมผลตอขยะมากขน

ความจาเปนตองหาวธการกาจดขยะมลฝอยใหลดนอยลง

ปญหาทรพยากรขาดแคลนทรพยากร

ปญหาภาวะขาดแคลนการมงานทาของแรงงานทดอยโอกาสในสงคม

ปญหาความยากจน

ปญหาการกระจายรายได

การขาดดลการคาอนเกดจากการนาเขาทรพยากรจากตางประเทศ

ขยะกาลงจะลนโลก

ผประกอบการและชมชนขาดการจดการองคความร (KM) และการสนบสนนทด

ทมาและ

ความสาคญของ

ปญหาททาวจย


บนรากฐานของความร (Knowledge Base ) และแกไขปญหาสงแวดลอมอนนามาซงปญหาทเปน

วกฤตของระดบโลก และเปนวาระแหงชาต (National Event ) ปญหาความยากจน ปญหา

การกระจายรายได ปญหาการขาดแคลนทรพยากร ปญหาภาวะขาดแคลนการมงานทาของแรงงาน

ทดอยโอกาสในสงคม ปญหา การขาดดลการคาอนเกดจากการนาเขาทรพยากรจากตางประเทศ

เพอทจะนาไปสเปาหมายของการวจยคอหนวยงานทงสามกลมจะม โลกทศน (ปารชาต วลยเสถยร,

2543:389-388 ) ซงถอเปนรากฐานทสาคญในการปฏรปการเรยนรและพฒนาองคความร ตลอดจน

การเรยนรทผานการสงสมมาเปนเวลายาวนานจนเกดเปนความรหยงลก ( Tacit Knowledge )

การเนนการวจยแบบมสวนรวม(Participatory Action Research) ศกษาวธการและแนวทาง

ปฏบตการจดการกบของเกาสาหรบ กลมโรงงานคดแยกขยะ อยางนอยกนบวาเปนการรวมรณรงค

ใหเกด 1 ใน 4 ของหลกการทงหมดทกลาวมาจากขางตน ปญหาในเรองสงแวดลอมนนกาลงวกฤต

ในขณะนไดมสญญาณอนตรายบอกใหเรารวา มนษยเรากาลงใชชวตทผดพลาด เราฟ มเฟอย

เกนความจาเปนจนกระทงความเปนไปของโลกใบนเกอบจะไมสามารถรองรบปญหา และภาระ

ดานสงแวดลอมตอไปไดอกแลว

แนวทางการจดการขยะของชมชนเกดขนหลายรปแบบเปนออมทรพยขยะ ธนาคารขยะ

ศนยรบซอขยะ โกดงขยะ ในการจดการทง 4 แบบนเปนการจดการขยะแหงหรอขยะทสามารถคดแยก

และรไซเคล ไดแยกออกเปน 5 ประเภทใหญ คอ โลหะ พลาสตก แกว กระดาษ อน ๆ เชน นน

กะลามะพราว กากมะพราว เปนตน ทมแนวทางการจดการขยะเพอนาไปสการแกไขปญหา

สงแวดลอมใหดขน สรางเศรษฐกจชมชนใหชาวชมชนมงานทา และนาดอกผลไปสการจดสวสดการ

ชมชน รวมทงเปนการเกบสถตในการจดการขยะโดยชมชน แลวนาไปสนโยบายของภาครฐในการ

จดการขยะแตทสาคญเหนออนใดกคอการขอใหประชาชนมสทธใน "การจดการขยะของตนเอง"

ทจะนาไปสการเชอมรอยขบวนการของการจดการขยะภาคประชาชนทงประเทศ แตหากการบรหาร

จดการยงไมมทศทางทมศกยภาพเพยงพอ ผ วจยจงมความสนใจทจะทาการศกษาการสรางมลคาเพม

ในการคดแยกขยะเพอรไซเคล เพอพฒนาและยกระดบของรายไดของผ ประกอบการและชมชน

ใหมความมนคงยงยน มภมคมกนและมประสทธภาพตอไป ดงน


ภาพท 1.2: แสดงกรอบกระบวนการดาเนนการวจย

วตถประสงคของโครงการวจย

1. เพอศกษาวธการในการจดการและคดแยกขยะเพอรไซเคลของผประกอบการและชมชน

ในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย ตลอดจนปญหา และอปสรรคทประสบอย

2. เพอศกษาบทบาทการสนบสนนและการพฒนา ธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลของหนวยงาน

ภาครฐและภาคเอกชนรวมทงการสงเสรมผ ประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง

ของประเทศไทย

3. เพอหาแนวทางการสรางมลคาเพมในการคดแยกขยะเพอพฒนาผประกอบการและชมชน

ในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย ระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว

4. เพอสรางแผนยทธศาสตรการดาเนนธรกจอยางมภมคมกนและแกไขปญหาของธรกจคดแยก

ขยะเพอรไซเคลโดยใชกระบวนการมสวนรวมของเครอขายผประกอบการและชมชนและภาครฐ

5. เพอเสนอแนะกลยทธจากแผนยทธศาสตรเปนแนวทางการสรางมลคาเพมในการคดแยกขยะ

รไซเคลเพอพฒนากจการผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย ใหประสบ

ความสาเรจอยางมประสทธภาพ

ผประกอบการ

องคกรชมชน

สานกงานเทศบาล

องคการบรหารสวน

สานกงานเขต

กรมควบคมมลพษ

กรมการปกครอง

ยทธศาสตร

การสราง

มลคาเพม

การวจย

แบบมสวน

รวม

กลยทธท 1






ขอบเขตของโครงการวจย

ในการวจยครงนมขอบเขตของการศกษาวจยดงตอไปนการวจยในครงนเปนลกษณะโครงการ

นารองโดยเลอกกลมตวอยางจากจงหวดในเขตภาคกลางรวมถงปรมณฑลของประเทศไทยดวยเหตผล

ดงจะกลาวตอไปน

ภาพท 1.3 : แสดงจงหวดในเขตแผนทภาคกลาง ของประเทศไทย

ภาคกลางแบงออกเปน 22 จงหวด การขยายตวไดเรมจากภาคนและนบไดวาภาคกลาง

เปนภาคทกาวหนาทางดานเศรษฐกจกวาภมภาคอนๆ ขณะเดยวกนกรวมเอาปญหาสารพดอยาง

ไวดวย เชน ปญหาชมชนแออด ปญหาสงแวดลอม

1. ขอบเขตดานสถานท โดยพจารณาจากจงหวดท คดเลอกโดยพจารณาจาก

ความเหมาะสมของผ ประกอบการคดแยกขยะเพ อรไซเคลเชงธร กจ ตามขนาดการลงทน

ผลประกอบการของธรกจ ปจจยทเอออานวยตอธรกจเชนใกลแหลงขายสนคาเพอปอนธรกจคดแยก

ขยะ ในทนคอนคมอตสาหกรรมชมชนแออด ชมชนทอยอาศย หนวยงานราชการและหนวยงานเอกชน

โรงพยาบาล สถาบนการศกษา ไดแก จงหวดในเขตภาคกลางจานวน 8 จงหวด ไดแก

กรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา นครสรรค นครปฐม สมทรปราการ สพรรณบร


และรวมถงจงหวดนารองในการศกษาวจยคอ จงหวดพษณโลกดวย เนองจากเปนจงหวดทเปนทตง

ของโรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคลวงษพาณชย สานกงานใหญตงอย

2. ขอบเขตของประชากร และกลมตวอยาง ไดแก ประกอบดวยกลมตวอยาง 8 จงหวด

นารองดงน

ตารางท 1.2 แสดงจานวนประชากร

จงหวด สงแบบสอบถาม (ชด) สงแบบสอบถามกลบ ชด) คดเปนรอยละ

กรงเทพมหานคร 530 253 47.73

นนทบร 215 102 47.44

ปทมธาน 348 169 48.56

พระนครศรอยธยา 250 135 54.00

นครสรรค 70 42 60.00

นครปฐม 87 45 51.72

สมทรปราการ 278 163 58.63

สพรรณบร 170 132 77.64

พษณโลก 43 38 88.37

รวม 1991 1079 54.20

3. ขอบเขตเนอหา ประกอบไปดวยสถานการณของธรกจรไซเคล ผลกระทบจากความ

ผนผวนทางเศรษฐกจ สภาพคลองทางการเงน การแขงขน แนวโนมของธรกจรไซเคล การดาเนนธรกจ

การสนบสนนจากหนวยงานภาครฐบาลเพอเชอมโยงสการสรางยทธศาสตรในการสรางมลคาเพม

ใหกบธรกจคดแยกขยะเพ อรไซเคลเชงธรกจท เกดจากการระดมความคดและการมสวนรวม

ของเครอขาย เทศบาลนคร หนวยงานภาครฐบาล องคการบรหารสวนทองถน ผ ประกอบการ

และชมชนอยางแทจรง

4. ขอบเขตดานระยะเวลา ในการดาเนนการของโครงการวจย ตงแตเดอนตลาคม

พ.ศ. 2552 - กนยายน พ.ศ.2553


นยามศพททใชในการวจย

ยทธศาสตร หมายถง การวางแผนงานสการปฏบตเพอบรรลเปาหมาย ภายใตการวเคราะห

สภาพแวดลอมทเหมาะสม กลาวคอ การวเคราะห จดออน จดแขง โอกาส และ ภยคกคาม (อปสรรค)

หรอ การวเคราะห SWOT ในกรอบระยะเวลาทตองการ ทงนเพอประกอบการวางแผนการใชทรพยากร

ทประหยดและบรรลเปาหมายสงสด

การสรางมลคาเพม (Value added) หมายถง การใชความไดเปรยบคาใชจายดานแรงงาน

เพอเพมมลคาใหกบผลตภณฑ การสรางความพงพอใจแกลกคาเปนสงทจาเปน แตการสราง

มลคาเพมทมากกวาคแขงขน จะทาใหลกคาพงพอใจมากยงขน ซงการสรางมลคาเพมอาจทาได

ดวยการเสนอผลประโยชนทลกคาตองการ รบประกนทดกวา สรางความสะดวกสบาย สรางความรสก

ทด บรการทรวดเรวทนใจมากกวา ดกวา

ผประกอบการ (Entrepreneur) หมายถง เจาของกจการ ซงเปนผ รเรมสรางธรกจ มการ

บรหารจดการธรกจของตนเอง

ธรกจรบซอของเกา หมายถง กจการหรออาชพทมการรวบรวม รบซอ จดการ และจาหนาย

ซงวสดเหลอใช ในทนไดแก รานรบซอของเกา และผประกอบอาชพเกบและรบซอของเกา

รานรบซอของเกา หมายถง รานคาทรบซอขยะมคา หรอวสดเหลอใชประเภทตางๆ ตอจาก

ผ ทมรายไดจากเกบขยะขาย ไดแก รานรบซอของเกาทจดทะเบยนการคา รานรบซอของเกาทไมได

จดทะเบยนการคา

ผประกอบอาชพเกบและรบซอของเกา หมายถง กลมบคคลทประกอบอาชพเกบ

และรบซอวสดเหลอใช

ของเกาหรอวสดเหลอใช หมายถง วสดทผานการใชแลวหากยงมคณคาเชงพาณชย

ท สามารถนากลบมาใชใหมได หรอเปนวตถดบในการนากลบไปผลตใชใหม

การคดแยกขยะเพอรไซเคล หมายถง การคดแยกขยะทสามารถนากลบมาใชใหมได

โดยนาไปผานกระบวนการแปรรปในระบบอตสาหกรรม ซงอยปะปนกบขยะมลฝอยทเราสรางขน

สามารถแบงประเภทไดเปน กระดาษ แกว พลาสตก โลหะ และอโลหะ ซงเราสามารถคดแยกและนา

กลบมาใชไดอกครงหนง โดยขยะแตละประเภทสามารถแยกยอยไดมากมาย


ชมชน หมายถงชมชนแออด ชมชนชานเมอง เคหะชมชน หมบานจดสรร และชมชนเมอง

ทกรงเทพมหานครกาหนดขนทงนโดยทาเปนประกาศกรงเทพมหานคร และรวมถงการรวมกนเปนกลม

ของประชาชนในอนทจะมกจกรรมหรอวตถประสงครวมกน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย

การวจยในครงน จะเกดประโยชนกบผ เกยวของตาง ๆ ดงน

1. เครอขายผประกอบการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจและชมชน

ของประเทศไทย จะเกดการรบรและเรยนรเกยวกบการจดการความร (KM) ไดองคความรทเกดจาก

กระบวนการวจยและแนวทางการแกไขปญหาตามความเหมาะสมรวมกน เกดการสรางภมคมกนไมให

เกดปญหาทางการปรบตวทางเศรษฐกจในทางทถกทควร ซงถอเปนกระบวนการปฏรปการเรยนร

ทเปนระบบสอดคลองกบวฒนธรรมและความเปนจรงตามบรบทสงคมทตนเองอาศย รวมทงยงเปน

การสรางความมสวนรวมสานกรกษสงแวดลอมใหเกดขนในสงคมไดอกดวย ดงน

1.1 ไดแนวทางการดาเนนธรกจทเกดมลคาเพ มในการบรหารจดการคดแยกขยะ

เพ อการรไซเคลเชงธรกจ ใหประสบความสาเรจอยางมประสทธภาพสอดคลองกบนโยบาย

ความมนคงแหงชาตดานเศรษฐกจ

1.2 ไดแนวทางการสรางมลคาเพมทเกดจากการยกระดบรายไดของผประกอบการ

และชมชนทมากขน

1.3 หนวยงานทเกยวของสามารถนาผลทศกษาไปประกอบการดาเนนมาตรการตางๆ

ในการแกปญหา อปสรรคในการพฒนา และสงเสรมผประกอบการใหมในประเทศไทยในการสราง

มลคาเพมในการบรหารจดการคดแยกขยะเพอการรไซเคล ในระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว

ใหเกดประสทธภาพสงสด

1.4 ชวยแกไขปญหาสงแวดลอมอนนามาซงปญหาทเปนวกฤตของระดบโลก และเปน

วาระแหงชาต (National Event) ปญหาความยากจน ปญหาการกระจายรายได ปญหาการขาดแคลน

ทรพยากร ปญหาภาวะขาดแคลนการมงานทาของแรงงานทดอยโอกาสในสงคม ปญหาการขาด

ดลการคาอนเกดจากการนาเขาทรพยากรจากตางประเทศ


2. มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

มกระบวนการในการวจยและพฒนาเพอสรางองคความรจากการลงปฏบตในพนทจรง

สามารถบรณาการกบการเรยนการสอน สรางนกวจยใหม และเปดโอกาสใหนกศกษาทเรยน

ในโปรแกรมวชาบรหารธรกจไดเรยนรการวจยดวยการสมผสกบประสบการณจรงภาคสนามดงภาพ

กรอบแนวคดการวจย สรางความสมพนธ

ภาพท 1.4 แสดงกรอบแนวความคดของการวจย

1 .รวบรวมขอมลเกยวสภาพความเปนจรงและสภาพปญหาของการดาเนนธรกจรไซเคลทกลม

ผประกอบการและสมาชกในชมชนนนคาดหวงและตองการใหเกดขน

4. การประชมกลมเพอกาหนดยทธศาสตร

3. การสรางความเขาใจวธการพฒนาและการกระตนใหมการรวมใจ

เพอขจดปญหาและวางแนวทางพฒนายทธศาสตร

2.แสวงหากลมองคกรชมชน ผประกอบการทมความ

เหมาะสมรวมในกระบวนการวจย

-คณะผวจ ย - รวมกนศกษาโดยเครอขายธรกจคด

แยกขยะเพอรไซเคลเปนหลก

หนวยงานภาครฐบาลเปนผสนบสนน

- ใชกระบวนการพฒนาแบบอาศย

ความรวมมอเพอสรางศกยภาพของ

กลมธรกจ

-สรางและผลกดนกจกรรมการ

แกปญหา ทเปนรปธรรมอยางตอเนอง

- กลมคดแยกขยะวงษ

พาณชย

- ผประกอบการทวไป--

ชมชนตวแทนจากระดบ

หมบาน ตาบล อาเภอ

และจงหวด

-เทศบาล


บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาครงนเปนยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจ

สาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทยผ วจยไดรวบรวมเนอหา

ของแนวคดและทฤษฎ รวมทงผลงานวจยทเกยวของ ซงใชเปนขอมลพนฐานในการกาหนด

กรอบแนวความคดและสมมตฐานในการวจย โดยนาเสนอตามลาดบ ดงตอไปน

1. แนวคดเกยวกบการคดแยกขยะเพอรไซเคล

2. ประเภทผประกอบธรกจการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม

3. นโยบาย กฎหมาย องคกรทเกยวของ

4. ขอกาหนดทเกยวกบการจดการขยะในประเทศตางๆ

5. การมสวนรวมของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอย

6. งานวจยทเกยวของ

แนวคดในการจดการขยะมลฝอย

การจดการขยะมลฝอย

การจดการขยะมลฝอยของประเทศไทยทผานมาโดยทวไปมกทจะมงเนนถงการหาเทคโนโลย

และเครองมอในการกาจดขยะมลฝอย ซงปจจบนมอย 3 วธ คอ การทาป ยหมก การฝงกลบ การเผา

(สนย มลลกะมาลย, 2540) ซงวธการดงกลาวไมสามาถทจะจดการยะมลฝอยไดอยางมประสทธภาพ

กลาวคอ มกจะมปญหาหรอผลกระทบตามมา เชน ปญหาของกลนรบกวน แหลงนาผวดนมคณภาพ

เสอมโทรม การตอตานไมใหมการสรางสถานทกาจดขยะมลฝอยจากประชาชน เปนตน ดงนน วธการ

จะชวยใหการจดการขยะมลฝอยเปนอยางถกตองและมประสทธภาพ กคอ ใหประชนมความร

ความเขาใจเกยวกบอนตรายและปญหาทเกดจากขยะมลฝอย การสรางจตสานกและทศนคตททาให

ประชาชนมพฤตกรรมเกยวกบการจดการขยะมลฝอยอยางถกตองและมประสทธภาพ ณ แหลงกาเนด

(ธนพรรณ สนทร, 2541:31) ซงวธทประสพความสาเรจ คอการลดปรมาณขยะมลฝอยกอนทง นนคอ


การใหประชาชนผ ทงขยะมลฝอยคดแยกขยะกอนทงเพอใหไดขยะมลฝอยทจะนาไปใชประโยชนใหม

โดยใชหลกการ 3Rs คอ (สนย มลลกะมาลยและคณะ, 2543:2-6)

1. Reduce หมายถง การลดการกอเกดขยะมลฝอยหรอการลดขยะมลฝอยจากแหลงกาเนด

(Reduce at Source) คอพยายามมงหลกเลยงหรอลดการเกดขยะมลฝอยหรอมลพษทจะเกดขน

หากสามารถทาไดวธการลดปรมาณขยะทมประสทธภาพมากทสดกคอ อยาสรางขยะมลฝอยขนมา

การปองกนไมใหขยะมลฝอยเกดขนมาหรอใหเกดขนนอยทสด ซงเปนขนตอนแรกสดและสาคญทสด

ในกระบวนการจดการขยะมลฝอยและสามารถกระทาไดโดยการเปลยนแปลงการออกแบบผลตภณฑ

เปลยนแปลงกระบวนการผลต หรอเปลยนแปลงการใชวตถดบทนทานใหเหมาะสม ซงจะชวยให

สามารถลดปรมาณทรพยากรและพลงงานทใชและเกดขยะนอยลง

2. Reuse หมายถง การนาผลตภณฑมาใชซา ซงเปนการนาวสดของใชกลบมาใช

ในรปแบบเดมหรอนามาซอมแซมใช หรอนามาใชประโยชนอนๆ การนามาใชซาอาจแบงไดเปน

2 ขนตอน คอ (กรมการปกครอง, 2539 : 7)

2.1 ในขนตอนการผลตสนคา คอ พยายามทาใหเกดเศษวสดหรอของเสยนอยทสด

หากไมสามารถหลกเลยงไดในขนตอนน กสามารถนาเศษวสดนนกลบเขาไปใชเปนวตถดบในการผลต

ได ซงเปนการลดขยะมลฝอยทงายอกทงยงไดวตถดบทปราศจากสงปนเปอนและเปนการประหยด

อกดวย

2.2 การนาของใชมาใชซา เปนการยดอายการใชงานหรอใชประโยชนใหมากขนกอน

นาไปทงเปนขยะ เชน การนาขวดแกว ขวดพลาสตกมาใชบรรจนม เบยร นาอดลม การนากระดาษ

มาใช 2 หนา และการนาวสดสงของมาซอมแซมเพอสามารถใชตอไปไดนานๆ

3. Recycle หมายถง การนากลบมาผลตใหม เปนการแยกวสดทไมสามารถนากลบมาใชซา

ออกจากกองขยะและรวบรวมมาใชเปนวตถดบในการผลตสนคาขนใหมหรอรจกกนทวไปวา “รไซเคล”

ซงเปนการแปลงผลตภณฑมาใชใหม โดยการนาเขาสกระบวนการทใชเทคโนโลยในระดบจนถง

ระดบสงไปใชการเปลยนแปลงผลตภณฑใชแลวใหเปนผลตภณฑใหม แตอยางไรกตามการรบเอา

หลกการ 3Rs มาใชเพยงพอสาหรบคนไทย ควรทจะเพมอก 2 Rs คอ (สนย มลลกะมาลย และคณะ,

2543:2-6)

4. Reject หมายถง การปฏเสธการใชผลตภณฑทยากตอการกาจด หรอโรงงานผผลตปฏเสธ

การใชวตถดบทยากตอการกาจด


5. Responds หมายถง ผ ทงขยะยอมตอบรบทจะปฏบตตามมาตรการและวธการกาหนดไว

เพอลดปรมาณขยะ

การหมนเวยนกลบมาใชใหมมสาเหตสาคญมาจากปรมาณขยะมลฝอยทมมากขนทกวน

และไมสามารถกาจดไดหมด จงเปนเหตใหประเทศตางๆทประสบปญหาในการกาจดมลฝอยตางหน

มาใหความสาคญทจะแกปญหาโดยการนาขยะนนกลบมาหมนเวยนใชใหมอกครง เชนญป น มการ

ชกชวนประชาชนใหแยกวสดเหลอใชออกจากมลฝอยอนๆ ซงทาใหสามารถลดปรมาณมลฝอยไดถง

รอยละ 40 (สมทศ สมชวตา, 2534) ในสวนของประเทศไทยรฐบาลใหความตระหนกเชนกนจงไดมการ

กาหนดแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 7 (พ .ศ .2535-2539) ในเ ร องของ

กากของเสย ทงน เมอกลาวถงขยะรไซเคล Josef (2002) แบงการศกษาวสดรไซเคลออกเปน

5 ประเภทไดแก 1.กระดาษและกระดาษแขง 2.แกว 3.พลาสตก 4.โลหะทประกอบดวยเหลก

5. โลหะทไมมเหลกเปนสวนประกอบ การรไซเคลนนมทงการทาแบบไมเปนทางการและแบบทเปน

ทางการ คอการจดทะเบยนอยางถกตองและการไมขอรบการจดทะเบยนประกอบธรกจ

การกาหนดรปแบบในการจดการขยะมลฝอย

รปแบบการจดการขยะมลฝอย มความแตกตางกนหลากหลายรป ซงพอทจะสามารถสรป

ไดดงน (สนย มลลกะมาลยและคณะ, 2543:2-7)

1. แบบ Single Stream Model เปนรปแบบทไมมการคดแยกขยะกอนทง แตจะเปนการ

ทงขยะรวม เพอนาไปสการกาจดทอาจจะเปนการฝงกลบ

2. แบบ Two Stream Model เปนรปแบบทแบงออกเปน 2 รปแบบ คอ

2.1 มการแยกประเภทขยะเปน 2 ประเภท คอ ขยะเปยก และขยะแหง กบขยะเผาได

และขยะเผาไมได ซง รปแบบน กรงเทพมหานครเคยนามาทดลองใชแตไมประสบผลสาเรจ

เพราะประเภทขยะสรางความสบสนใหกบผทงขยะ

2.2 แยกประเภทตามภาชนะทรองรบและตามวธการนาขยะมลฝอยไปใช คอ ถงสฟา

ใสขยะมลฝอยมมลคาเพอนาไป Reuse หรอ Recycle ถงสเขยว ใสขยะมลฝอยไมมมลคาเพอนาไป

ฝงกลบ เผา หรอทาป ยหมก ซงรปแบบนจะสรางความยงยากทตองหาภาชนะมาบรรจ


3. แบบ Three Stream Model ซงม 2 รปแบบคอ

3.1 แยกขยะเปน 3 ประเภท ตามภาชนะรองรบและการใชประโยชน คอ ถงดาใสขยะ

ไมมมลคา เพอนาไปฝงกลบหรอเผา ถงสฟา ใสขยะมลฝอยมมลคาเพอนาไป Reuse หรอ Recycle

ถงสเขยว ใสขยะอนทรย เพอนาไปทาป ยหมก

3.2 รปแบบการคดแยกขยะมลฝอยเหมอนแบบ 2.2.2 1) แตผทงขยะจะมเครองทา

ป ยหมกใชเองในบาน

4. แบบ Multi Stream Model เปนรปแบบทผสมผสานรปแบบตางๆเขาดวยกนโดยทผจดการ

ขยะจะกาหนดการบวนการและวธการทงใหปฏบตตามดงน

4.1 ขยะคดแยกและบรรจในถงขยะตางส

4.2 เกบขนขยะตามวนทกาหนด ตามประเภทขยะ

4.3 ขยะพเศษ เกบขนตามวนทกาหนด และจายคาเกบขนพเศษ

4.4 ขยะมพษ เกบตามวนทกาหนด

4.5 กาหนดจดเกบขยะรวม

การหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหม

กระบวนการการหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหม ในสงคมไทยนน ไดมการดาเนนการ

มานานแลว แตอยในรปการขยายใหรานรบซอของเกาหรอรถสามลมรบซอของเกา (ซาเลง) โดยไมได

คานงถงในลกษณะของการกลบมาใชประโยชน นอกจากนยงมพนกงานประจารถขยะทรอคนตาม

กองขยะ ซงในปจจบนทกหนอยงานไดใหความสาคญกบการหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหม

ทง รปแบบ Reuse และ Recycle โดยใหประชาชนคดแยกขยะมลฝอยกอนทง และนาขยะมลฝอยทม

มลคา ทสามารถนามาใชประโยชนไดใหมมาใชใหม เพอชวยลดการใชทรพยากรธรรมชาต ดงภาพ 2-1

การไหลเวยนของขยะรไซเคลนน เคยมการศกษาพบวาสามลอรบซอของเกามการแยกวสดเหลอใช

ออกจากมลฝอยอนๆ มบทบาทสงทสดในการรวบรวมคดแยก ซงทาใหสามารถลดปรมาณมลฝอย

ไดถง รอยละ 76.4 ของปรมาณมลฝอยทงหมดในเขตจงหวดพษณโลก (จกรพงษ สทธทรพยสน,

2549)


สาหรบประเทศไทยจากการสารวจพบวาขยะมลฝอยทสามารถนามาใชประโยชนจากสนคา

หรอผลตภณฑเพยงครงเดยวแลวทงใหกลายเปนขยะมลฝอย นอกจากจะเปนการเพ มปรมาณ

ของขยะมลฝอยแลว ยงเปนการใชวตถดบหรอทรพยากร จากแหลงธรรมชาตอยางสนเปลอง ทงน

เนองจากการผลตสนคาหรอผลตภณฑนนจะตองใชวตถดบ หรอ ทรพยากรจากแหลงธรรมชาต

ในปรมาณทมาก ประเทศทพฒนาแลว เชน สหรฐอเมรกาประเทศในกลมประชาคมยโรป ไดมการ

ตนตวและพฒนาในเรองการหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหมเปนอยางมาก จนถงกบมการตรา

กฎหมายออกมารองรบ การนากลบมาใชใหมของวสดในกระบวนการผลตในอตสาหกรรมหนงๆ นน

กอใหเกดผลประโยชนจากกระบวนการหวงโซคณคาอกดวย (Fröhling et al., 2010, p.278)

ภาพท 2-1 การนาขยะของเสยกลบมาใชใหมชวยลดปรมาณการใชทรพยากรธรรมชาตและลดมลพษ

ใหกบสงแวดลอม

ทมา : วราภรณ ปญญาวด, 2539 : 84


1. รปแบบการหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหม การหมนเวยนขยะมลฝอย

กลบมาใชใหมมอยกนหลายรปแบบ ซงมรปแบบเปนลกษณะตางๆกน ดงน (อางในวสนต เอารตน,

2537 : 33) แอนดรว ปอรตอส ไดแบงรปแบบการหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหมออกเปน

3 รปแบบ คอ

1.1 การใชซา (Reuse) เปนรปแบบของการนาบรรจภณฑกลบมาใชใหมในลกษณะ

เดมโดยไมมการเปลยนแปลงรปทรงเดม สามารถทาไดโดยวธการคนขวดบรรจภณฑใหผ ผลต

นากลบไปบรรจสนคาใหม โดยผบรโภคจะเสยคามดจาบรรจภณฑนนๆ และจะไดรบมดจาคน หากนา

บรรจภณฑเปลาไปคนผขาย หรอโดยใหวธใหผบรโภคนาบรรจภณฑเปลาไปทาความสะอาดและนา

กลบมาทรานคาเพอซอสนคาในลกษณะเดม (refilled) ในบรรจภณฑเปลานน การใชซานจดวาเปน

วธการทไมซบซอนและสนเปลองพลงงานนอยทสดในการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม

1.2 การหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหมโดยตรง (Direct Recycle) เปนรปแบบ

ของการนาขยะมลฝอยกลบเขาสกระบวนการผลตใหม โดยผลผลตทไดยงคงรปแบบเดม เนองจาก

สนคานนไมเหมาะทจะใชวธใชซา หรอสนคานนมลกษณะไมอยในรปทรงเดมมการแตก บน หรอบบ

สลาย เชน การนาเศษขวดแกวทแตกไปผลตเปนขวดใหม แตวธการนผลตภณฑทผานกระบวนการ

หมนเวยนกลบมาใชใหมแลว จะมคณภาพดอยกวาผลตภณฑใหมไปบางเนองจากความบรสทธ

จะลดลงตามการใชงาน

1.3 การหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหมโดยออม (Direct Recycle) เปนรปแบบ

ของการนาขยะมลฝอยกลบเขาสกระบวนการผลตใหม โดยผลผลตไดเปลยนรปแบบใหมไมวาจะเปน

ผลตภณฑใหมทเปลยนไปจากเดม เชน การนาเศษแกวซงคละกนหลายชน แตกตางทงส และระดบ

ความบรสทธไปหลอมทาเปนวสดสาหรบราดผวถนน หรอจะเปรการเอาขยะมลฝอย มาใชประโยชน

ทางดานพลงงาน เชน เผาเพอใหพลงงาน

วลดมาร ฮอปเฟนเบค ไดแบงรปแบบการหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหม

ออกเปน 4 รปแบบ ดงน 1) การใชซา (Reuse) เปนการใชซาของผลตภณฑโดยวตถประสงคเดม

เชน การคนขวดบรรจภณฑ เพอใชเตมสนคา 2) การใชใหม (New use) เปนการใชผลตภณฑเดม

แตเปลยนวตถประสงคใหม เชน การใชขวดแยมทใชแลวไปทาความสะอาด แลวกลบมาใชเปนขวด

นาดม 3) การใชประโยชนซา (Re-exploitation) เปนการนาผลตภณฑหรอวสดทแตกรวมไปถง


เศษวสด หรอผลตภณฑทผดรปทรงในขนตอนกระบวนการผลตกลบเขาสกระบวรการผลตใหม

โดยวสดหรอผลตภณฑทไดยงคงคณลกษณะเดม 4) การใชประโยชนใหม (New- exploitation)

เปนการนาผลตภณฑหรอวสดเขาสกระบวนการผลตใหม โดยเปลยนวสดหรอผลตภณฑใหม

ซงสญเสยคณลกษณะเดม เชน การสกดนามนจากขยะมลฝอยพลาสตก การผลตกลองกระดาษ

จากเศษกระดาษ

2. สญลกษณและความหมายของวสดทสามารถนากลบมาใชใหม กลไกหนง

สาหรบการสงเสรมใหนาวสดทสามารถนากลบมาใชใหม คอ การประทบสญลกษณ รปลกศร 3 ดอก

วนในกรอบสามเหลยมทสนคาหรอบรรจภณฑ ดงรปท 2-2

ภาพท 2-2 สญลกษณสนคาหรอบรรจภณฑรไซเคล

ทมา : วราภรณ ปญญาวด, 2539

จากสญลกษณดงกลาวตองการทจะสอความหมาย 3 ประการ ดงน

1. เปนการแสดงใหเหนโดยผผลตวา สนคาหรอบรรจภณฑน ผลตมาจากวสดรไซเคล

2. เปนการสอใหผบรโภคทราบวาสนคาหรอบรรจภณฑนนสามารถนามารไซเคลได เนองจาก

วสดทใชแลวยงมคณสมบตทนาไปแปรรปนากลบมาใชใหมได เชน แกวพลาสตก กระดาษ อลมเนยม

เปนตน

3. เปนการสอใหกบผคดแยกขยะมลฝอยไดทราบวา วสดใดสามารถรไซเคลได สงผลให

สามารถแยกขยะ ประเภทวสดไดชดเจน


3. ประเภทของขยะมลฝอยในการหมนเวยนขยะมลฝอยกลบมาใชใหม ในปจจบน

เปนทยอมรบวา บรรจภณฑ (Packaging) มบทบาทสาคญตอระบบธรกจเปนอยางยง เนองจากม

ความสมพนธโยงใยในกระบวนการผลตทกขนตอน และรปแบบของบรรจภณฑท ใ ชในงาน

อตสาหกรรมในปจจบนมมากมายหลายชนด โดยสามารถแบงประเภทไดตามวสดนามาใชการผลต

เชน บรรจภณฑททามาจากพลาสตก บรรจภณฑททาจากโลหะ และบรรจภณฑททาจากแกว เปนตน

ซงบรรจภณฑตางๆ เหลาน หลงจากการบรโภคแลว กจะกลายเปนวสดเหลอเชอ ซงปรมาณของวสด

เหลอใชเหลาน จะสงผลตอการเพมปรมาณของขยะมลฝอยอยางมาก ซงประเภทของบรรจภณฑ

หรอวสดเหลอใช ทกลายเปนขยะมลฝอยแลวสามารถนามาใชใหม และมความสาคญในทางธรกจ

มดงน

3.1 พลาสตก ขยะมลฝอยประเภทพลาสตก ถอไดวาเปนขยะมลฝอยประเภทหนง

ท ไ ดมการนามาหมนเวยนกลบไปใชใหมอยางแพรหลาย และมการดาเนนการมานานแลว

ซงรายละเอยดเกยวกบพลาสตกมดงตอไปน

1. ลกษณะและคณสมบตของพลาสตก พลาสตกเปนสารสงเคราะห

ของโพลเมอร (Polymer) โดยการนาสารหลายๆ ชนด มาผานทางกรรมวธทางเคมใหเกดคณสมบต

ทเหมาะสมกบการนาไปใชในลกษณะตางๆ ซงสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ (ธดาวรรณ

พงษเจรญ, 2538:23)

1.1 เทอรโมเซทตงพลาสตก (Thermosetting) คอ พลาสตกทมรปทรงถาวร

เมอผานกรมวธการผลตโดยใชความรอนและแรงอดหรอผานกรรมวธการผลตประเภทหลอพลาสตก

เหลว ทใชสารเคมผสมลงไปทาใหเกดการแขงตวและจะนาไปหลอมละลายนากลบมาใชใหมอกไมได

1.2 เทอรโมพลาสตก (Thermoplastic) เปนพลาสตกทใชกนแพรหลาย

มากทสด และมคณสมบตพเศษ คอ เมอไดรบความรอยถงจดหนงจะหลอมเหลวซงสามารถทจะนา

กลบมาหลอมและผลตเปนบรรจภณฑหรอสนคาใหมได เทอรโมพลาสตกมอยหลายชนดและในแตละ

ชนดมคณสมบตในการหลอมเหลวทตางกน

2. ชนดของพลาสตก พลาสตกทนยมนามาใชจะเปนประเภทเทอรโมพลาสตกซงม

อยหลายชนดดงน

2.1 Polyethylene (PE) เปนพลาสตกทมราคาถก นยมใชกนมากมคณสมบต

พเศษ คอ ไอนาซมผานไดเลกนอย กาซสามารถซมผานได เหมาะสาหรบบรรจภณฑจากพลาสตก


ชนดนคอ ขวดทไดจากการผลตแบบเปา กระปก หลอดชนดบบ ถาด กลอง กระปอง ภาชนะบรรจ

เครองดมเปนตน

2.2 High Density Polyethylene (HDPE) พลาสตกทมความยดหยนสง

และปองกนการซมผานได ใชทงถงหว ขวดสาหรบผงซกฟอก นายาซกลาง ขวดใสนาดม นม นาผลไม

ถงนา ฝาจกขวด

2.3 Low Density Polyethylene (LDPE) เปนพลาสตกทมความยดหยนสง

เหนยว ไมมกล น ไมมส ใชทากระสอบ ขวดทบบได ถงเยน ถงใสอาหารแชแขง เปนพลาสตก

ทไมเหมาะแกการบรรจอาหารรอน

2.4 Polypropylene (PP) เปนเทอรโมพลาสตกทเบาทสด เหนยวทนตอ

แรงดง แรงกระแทก และทรงตวด มความยดหยนสง ทนตอสารเคม ทนความรอนไดสงถง 175 องศา

เซลเซยส

2.5 Polyvinyl Chloride (PVC) เปนพลาสตกทมคณสมบตแขงเมอจะทาให

นมและความยดหยนจะตองเตมสารปรงแตงลงไป มความโปรงใส มหลายสและตานทานตอดาง

ไขมน แอลกอฮอล สามารถทนความรอนไดสงใกลจดนาเดอด แตไมทนตอแสงแดด

2.6 Polystyrene (PS) เปนพลาสตกทมคณสมบตงายตอการขนรป

มลกษณะโปรงใส แตเปราะ สามารถพมพสสนและลวดลายไดสวยงาม แตมขอเสย คอ ทาการปดผนก

ดวยความรอนไดยาก เชน ใชทาชนสวนอปกรณ ไฟฟา เครองใชสานกงาน เปนตน

2.7 Polycarbonate (PC) มกใชผลตภาชนะทมวตถประสงคพเศษ เชน ขวด

ซงผลตดวยวธเปา กลองและภาชนะบรรจ ซงทาการผลตดวยกรรมวธเทอรโมฟอรมมง มความเหนยว

แขงยดหยนดมาก ไมแปรรปราง คงคณสมบตในชวงอณหภมกวาง

2.8 Expandable Polystyrene (EPS) เปนพลาสตกทมขนตอนการผลต

แยกมาจาก Polystyrene สามารถนามาใชผลตเปนโฟม (Foam) เรยกวา พเอส โฟม (PS foam) ซงใช

ในการผลตถวยไอศกรม ถวยเครองดม ถาด หรอภาชนะใสอาหารประเภทฟาสตฟ ต (Fast food)

ถงเกบของสด มคณสมบตพเศษในการรกษาอณหภมไดด

2.9 Polyethylene Terephthalate (PET) เปนพลาสตกทมคณสมบตทม

ความสดใส และเปนมนเงาสง มความเหนยว แขงแรง มความยดหยนสง สาหรบลกษณะของพลาสตก

ทนยมนากลบมาใชใหมนน มลกษณะดงภาพท 2-3


ภาพท 2-3 ลกษณะของพลาสตกชนดตางๆ


3. ประเภทของพลาสตกรไซเคล พลาสตกทนาไปใชในกระบวนการรไซเคลนน

ไดมการกาหนดสญลกษณออกเปนประเภทตางๆ ตามมาตรฐานอตสาหกรรม (มอก.)1310-2538

โดยอาศยแนวทางของ ISO 1043-1:1987 และมาตรฐานของสมาคมอตสาหกรรมพลาสตก

ของอเมรกา เปนแนวทางซงใชครอบคลมเฉพาะผลตภณฑพลาสตกรไซเคลเพอการบรรจภณฑ เชน

ขวด กลอง ถง ถาด หรอเปนพลาสตกแผนบาง (flexible) เชน ถง ฟลม สาหรบบรรจหรอหอห ม

ผลตภณฑตางๆ (กรมควบคมมลพษ, 2541:9-22) ซงสามารถแบงออกเปนประเภทตามสณลกษณ

ตางๆ ไดดงภาพท 2-4


ภาพท2-4 สญลกษณของประเภทพลาสตกในการรไซเคล


4. วงจรการหมนเวยนพลาสตกของประเทศไทยสนคาพลาสตกทใชบรโภค

ในประเทศไทย มมากมายทงในรปภาชนะ บรรจภณฑ เครองครว เครองใชไฟฟา ตลอดจนอปกรณ

เครองมอตางๆ ซงปรมาณการใชปละประมาณ 1.36 ลานตน และเมอใชแลวกจะทงเปนขยะ หรอขาย

ใหแกรถรบซอของเกา คนค ยขยะหรอรบซอของเกากจะไปขายใหกบรานรบซอของเกา ( ย ปว

และซาปว) และยปวและซาปวจะสงจาหนายตอไปใหแกเอเยนต (โรงงานโมบด) และสงไปโรงงาน

หลอมพลาสตกอกทอดหนงดงภาพท 2-5 (กรมควบคมมลพษ, 2541:2-36)


ภาพท 2-5 วงจรการหมนเวยนพลาสตก

ทมา : ดดแปลงมาจากกรมควบคมมลพษ, 2541:2-29

4.1 กระดาษ เยอกระดาษและกระดาษสนคาอตสาหกรรมทมความสาคญ

ตอการดาเนนธรกจและการใชชวตประจาวนของมนษยเปนอยางยง การบรโภคกระดาษในประเทศ

ไทยปละประมาณ 2 ลานตน (กรมควบคมมลพษ,2541:2-31) ซงกระดาษจานวนดงกลาวเมอใชงาน

แลว สามารถนากลบมาแปรรปเพอเปลยนไปเปนกระดาษในรปแบบตางๆ ไดอก เชนเดยวกบพลาสตก


ซงประเทศไทยมการดาเนนงานมานาน คอมการนาเอากระดาษทใชแลวไปแปรสภาพใหอยในรป

เยอกระดาษ เพอนาไปเปนวตถดบในการผลตกระดาษขนใหม ซงรายละเอยดเกยวกบกระดาษรไซเคล

มดงตอไปน

1. ประเภทและคณสมบตของกระดาษ กระดาษทเราใชในปจจบนผลตมาจาก

เยอกระดาษ (Paper pulp) เปนสาคญซงไดมาจากพชเสนใยนาๆชนด เชน สนสองใบ สนสามใบ ไมไผ

ชานออย ไมโกงกาง ไมยคาลปตส ฟางขาว ปอแกว เปนตน ซงการผลตกระดาษ 1 ตน ตองใชตนไมถง

17 ตน นอกจากนการนาเศษกระดาษทใชแลวมาละลายแลวตมกบนายาเคม กสามารถกลบมาเปน

เยอกระดาษไดอก ซงกระดาษมมากมายหลายประเภท พอทจะสรปไดดงน (วมลรตน ศรจรสสน,

2536:158)

1.1 กระดาษปรฟ (Newsprint) เปนกระดาษททามาจากเยอไมปน

เปนกระดาษทไมตองการความเหนยวหรอความทนทาน ราคาถก เกบไวนานจะกรอบและเหลอง ใชทา

หนงสอพมพ

1.2 กระดาษปอนด (Bond paper) เปนกระดาษทมคณภาพสง ทามาจาก

เยอเคมฟอกขาวมความเหนยวตามตองการ เปนกระดาษทมคา เชน กระดาษถายเอกสาร

1.3 กระดาษเหนยวหรกระดาษสนาตาลหอของ (Kraft paper) ทาจาก

เย อเสนในยาวท ผลตโดยวธซลเฟตหรอคราฟท เหนยวทนตอแรงดง แรงฉกขาด ใชหอของ

หรอบรรจภณฑ

1.4 กระดาษอารต (Art, Coated paper) กระดาษประเภทนมอย 2 ชนด คอ

กระดาษอารตแทและกระดาษอารตเทยม เปนกระดาษทผานเครองขดมด กระดาษทไดจะเรยบมน

พมพไดด

1.5 กระดาษลกฟก สาหรบทากลองกระดาษบรรจสนคาตางๆ ประกอบดวย

กระดาษอยางนอย 2-3 ชน ชนนอกจะเปนกระดาษคราฟทหนา ชนกลางจะเปนกระดาษลกฟกเพอเพม

ความแขงแรง

1.6 กระดาษโปสเตอร เปนกระดาษปอนดาขาวทขดมนเรยบหนาเดยว

อกหนาปลอยใหหยาบ


2. ประเภทของกระดาษรไซเคลกระดาษทใชแลวสาหรบนากลบมาเปนวตถดบ

ในการผลตเปนกระดาษรไซเคลนน สวนใหญ จะเปนกระดาษปอนด กระดาษหนงสอพมพ กระดาษ

ลกฟกหรอกระดาษกลอง ซงกระดาษทจะนามารไซเคล จะตองเปนกระดาษท สะอาด ไมมสงตกคาง

ไมเคลอบดวยไขพาราฟน บตเบน หรอสารอนๆ และสาหรบกระดาษลกฟกตองไมปดเทป PVC

(อมรรตน สวสดทต 2539:7) ทงนทงนน ชนด ปรมาณ ราคา ของกระดาษทใชแลว ขนอยกบปจจย

หลายประการ เชน ราคาเยอกระดาษใหม ความสะอาด ความตองการของโรงงานผผลต

3. วงจรการหมนเวยนของกระดาษ กระดาษทใชสอยในประเทศมวงจร

การหมนเวยนการใช ดงภาพท 2-6

ภาพท 2-6 วงจรการหมนเวยนของกระดาษ

ทมา : ดดแปลงมาจากกรมควบคมมลพษ, 2541 : 2-24

4.2 แกว หมายถง วสดโปรงใสเนอใสสะอาด ใชในการผลตภณฑตางๆ เชน

เครองแกวกระจกแผน และรวมไปถงใยแกว (กรมควบคมมลพษ, 2536:45) แกว นบเปนวสดของใชทม


ความสาคญในชวตประจาวนของคนเราอยางมาก ทาใหปรมาณการบรโภคขวดแกวปละประมาณ

827,088.54 ตน (กรมควบคมมลพษ , 2541:2-32) เชน ขวดสรา ขวดเบยร ขวดนาอดลม

และเครองดม ขวดยารกษาโรคและขวดอนๆ สงผลทาใหมขยะมลฝอยประเภทแกวตามมา แตอยางไร

กตามวสดประเภทแกวสามารถทจะนากลบมาใชประโยชนไดใหมทงในลกษณะของการ Reuse

และการ Recycle โดยขวดแกวตางๆ จะถกเกบคนไปยงบรษทผ ผลตเครองดม เพ อนาขวดไป

บรรจภณฑใหมประมาณ 155,916.6 ตน และประมาณ 283,189.83 ตน จะถกสงไปโรงงานหลอมแกว

เพอนามาใชใหม (กรมควบคมมลพษ, 2541:2-32)

ก. ลกษณะและคณสมบตของแกว แกว มลกษณะเปนของแขงชนดหนง

แตโดยธรรมชาตจะคลายของเหลว แกวสามารถทจะเปลยนรปรางไดอยางชาๆ โดยใชความรอน

และเมอเยนจะเปลยนรปเปนของแขงทโปรงแสง เปนวสดทรวมตวกนทางเคมดวยวธการทสลบสบซอน

ในอตสาหกรรมผลตแกววตถดบทใชมทงวตถดบทไดมาจากธรรมชาตโดยตรง กบวตถดบทผาน

การสงเคราะห เชน ทราย หนโดโลไมต โซดาแอช วอลตเคก เปนตน

ข. ประเภทของแกว แกวสามารถทจะแบงออกเปนประเภทตางๆ ไดหลาย

รปแบบตามลกษณะ ดงน

1. แบงตามลกษณะผลตภณฑ ซงสามารถแบงออกเปนกลมใหญได

3 ประเภท ดงน ผลตภณฑเครองแกว (glass products) ไดแก แกว ขวด หลอดไฟฟา เลนส ผลตภณฑ

กระจกแผน (flat glass) ไดแก กระจกแผนเรยบ กระจกโฟลต กระจกขดผว กระจกลวด กระจกเงา

เปนตน ผลตภณฑใยแกว (glass fiber products)

2. แบงตามประเภทของสแกว เปนการแบงตามขนาดรปรางและวธ

ในการผลต โดยแบงไดเปน 3 ประเภทดงน หลอดแกว เปนแกวทมรปรางทรงกระบอก

มเสนผาศนยกลางระหวาง 5-35 มม. ยาว 20-200 มม. และมความจระหวาง 0.5-100 มล. ขวดแกว

คอ แกวทมลกษณะเปนขวด โดยแบงออกเปน 2 ลกษณะ ตามลกษณะของปาก เชน ขวดปากแคบ

และปากกวาง ตามลกษณะของพนทหนาตดของขวด เชน กลม ร สามเหลยม สเหลยม เปนตน

ขวดคารบอย เปนผลตภณฑขวดปากกวางทมขนาดใหญ มรปทรงกระบอก และบอลลน นยมใชบรรจ

สารเคม

3. แบงตามประเภทของสแกว ในการผลตแกวจะมการเตมสารใหส

(coloring agent) โดยมสตางๆ ดงน แกวสใส สเขยวและสเขยวออน สชา สทบทม สโอปอล


ค. ประเภทของแกวทนากลบมาใชใหม แกวทนากลบมาใชประโยชนใหมนน

มอย 2 ลกษณะ คอ

1. Reuse เชน ขวดสรา ขวดเบยร ขวดนาอดลมและเครองดม ขวดยา

รกษาโรค และขวดอนๆ ซงการใชซามทงในลกษณะของการนาไปบรรจผลตภณฑเดม เชน ขวดสรา

นากลบมาบรรจสรา และในลกษณะของการนาไปใชวตถประสงคอน เชน นาขวดสรา ไปบรรจนาปลา

เปนตน

2. Recycle เปนการนาเอาบรรจภณฑทเปนแกวเกอบทกชนดโดยแยก

ตามประเภทของแกว เชน แยกตามส ไปบดใหเปนเศษแกว แลวสงใหโรงงานผลตแกวไปหลอม

เพอผลตเปนผลตภณฑใหม

ง. วงจรการหมนเวยนของแกว ผลตภณฑประเภทแกวทใชในประเทศมวงจร

การหมนเวยนการใชดงภาพท 2-7

ภาพท 2-7 วงจรการหมนเวยนของแกว

ทมา : ดดแปลงมาจากกรมควบคมมลพษ,2541 : 2-32


4.3 โลหะ ในชวงระยะเวลาทผานมาปรมาณการใชโลหะไดเพ มขน

อยางรวดเรว เนองจากโลหะถกนามาใชในทกกนกรรม ไมวาจะเปนการกอสรางทอยอาศย โรงงาน

การคมนาคม สาธารณปโภครวมถงการนามาผลตเปนสนคาเพอใชในการบรโภค จากความตองการ

ดงกลาว จงทาใหปรมาณของโลหะทเหลอใชเพมมากขนตามมา จากเหตผลนเองทาใหมการนาเอา

โลหะทเหลอใชนากลบมาใชประโยชนใหม

ก. ประเภทและคณสมบตของโลหะ โลหะสามารถแบงออกไดเปน

2 ประเภทใหญ ดงน

1. เหลก เปนโลหะทจากการหลอมละลายแรเหลกในเตาถลง เหลก

ทผลตจาดเตาถลงจะยงไมบรสทธนก เรยกวา Pig iron เหลกสามารถแบงออกไดดงน เหลกกลา คอ

เหลกทนาเอา Pig iron ทยงไมบรสทธมาทาใหบรสทธ โดยการผสมคารบอนเขาไปจะกลายเปน

เหลกกลา เหลกหลอ คอ เหลกทนาเอา Pig iron มาหลอมอกครงหนงแลวเทลงในแมแบบ เหลกหลอ

มหลายประเภท เชน เหลกหลอเทา เหลกหลอคณภาพพเศษ เหลกหลอกราไฟท เหลกหลอเยน เหลก

เหนยวหลอ เปนตน เหลกหลอจะมราคาถก นยมมาใชในโรงงานอตสาหกรรม เหลกออน คอ เหลก

ทไดมาจากการทาให Pig iron บรสทธขนบาง แตยงคงมวตถอนเปนกอนๆ ปนอยในเนอเหลก ปจจบน

ไมคอยนามาใชกนมากนก เหลกกลาสแตนเลส เปนเหลกกลาทผสมโครเมยมและนเกลทาใหม

คณสมบตพเศษ คอ ไมเกดการสกกรอนหรอรอยดาง มผวมนวาวตลอดเวลา

2. โลหะทไมใชเหลก หมายถง โลหะทไมมเหลกเปนองคประกอบ

สวนใหญ เชน ทองแดง อลมเนยม สงกะส ตะกว ดบก และโลหะผสม (ทองเหลองบรอนซ) และโลหะ

ทไมใชเหลกทจดอยในประเภทโลหะมคาสง เชน ทองคา และทองคาขาว (กรมโรงงานอตสาหกรรม,

2541:2-1) ซงแตละประเภทมรายละเอยด สรปไดดงน อลมเนยม เปนโลหะทมคณคา มนาหนก

เบากวาเหลกมาก โลหะผสมของอลมเนยมบางชนดมความแขงแรงมากกวาเหลก อลมเนยม

มคณสมบตไมสกกรอนเมอถกอากาศ อลมเนยมสามารถซมซบความเยนไดรวดเรว ทาอลมเนยม

เปนทนยมนามาเปนบรรจภณฑอาหารประเภทเครองดม ทองเหลอง เปนโลหะผสมระหวางทองแดง

กบสงกะส ซงมลายประเภท ตามสดสวนการผสมของทองแดงและสงกะส คอ ถาผสมสงกะสมาก

ทองเหลองจะแขง และในบางกรณทตองการใหทองเหลองมความแขงแรงมาก กจะใสสวนผสมของ

อลมเนยมหรอเหลก (ศศเกษม ทองยงค,2520:11) ทองแดง เปนโลหะทมสสมคอนขางแดง สามารถต

ใหเปนแผนบางๆไดงาย ทาใหเปนรปแบบตางๆ หรอทาใหเปนเสนลวดเลกๆ ได เปนตวนาไฟฟาไดด


ตะกว เปนโลหะทไมแขงแรง มเนอออน สามารถทาใหเปนรปรางตางๆ ไดงาย ไมสกกรอนเรว

เหมอนเหลก สงกะส เปนโลหะทนาใชมากในรปโลหะผสม สงกะสมความตานทานการเกดสนม

และการสกกรอนไดด ดบก เปนโลหะทนยมนามาเคลอบกระปองททามาจากเหลกกลาแผนบางๆ

ซงทาใหไมเกดสนม

ข. ประเภทของโลหะทนากลบมาใชใหม จากประเภทของโลหะดงกลาว

สามารถทจะแบงประเภทของโลหะทนากลบมาใชใหมไดใน 2 ลกษณะ ดงน

1. บรรจภณฑโลหะ หมายถง ผลตภณฑททามาจากเหลกแผน

และอลมเนยม เพอนามาใชในการบรรจผลตภณฑตางๆ ซงสามารถแบงเปนชนดตางๆได ดงน

กระปอง เปนวสดททามาจากโลหะตางๆ เชน แผนเหลก แผนเหลกอาบดบก อลมเนยมและอนๆ ซงใช

ในการบรรจภณฑ เชน อาหาร ยา นามนหลอลนและเครองใชอนๆ ในปจจบนกระปองอลมเนยมไดรบ

ความนยมมากในการแปรรปเพอนาไปใชในการผลตกระปองมาใชใหม เพราะกระปองอลมเนยม

เมอแปรรปแลวยงมคณสมบตใกลเคยงกบกระปองอลมเนยมใหม ถง มความจ และมขนาดใหญกวา

กระปอง ใชบรรจสารเคมนามนหลอลน และอนๆ (ประชด ทณบตร,2531:69) หลอกอลมเนยม

มลกษณะน ม ใ ชบรรจยาชนดตางๆ ท มลกษณะเปนครม เชน ยาส ฟน ยาทาแผล กาว

และเครองสาอาง เปนตน (หฤทย สขยง,2533:5) ฝาปด เปนโลหะมหลายประเภท ไดแก ฝาจบ

ฝาเกลยวกนปลอม ฝา Maxi ฝาเกลยว และฝา Twist – off (หทย สขยง,2533:5) อลมเนยมแผนเปลว

คอวสดทใชทาซอง หรอทาเปนรปรางตางๆ เพอบรรจอาหาร ยา และอนๆ

2. ชนสวนอปกรณเครองจกรกล เชน ชนสวนเครองยนต ใบพดเรอ

เครองกลโรงงาน

3. เครองใชไฟฟาและอปกรณไฟฟา เชน สายไฟฟา ต เยน กระทะ

เปนตน

4. โลหะจากการกอสรางและโรงงานอตสาหกรรม เชน เหลกเสน

เศษเหลก เหลกแผน โครงเหลก เปนตน


ค. วงจรการหมนเวยนโลหะ โลหะทใชสอยในประเทศมวงจร

การหมนเวยนการใช ดงภาพท 2-8

ภาพท 2-8 วงจรการหมนเวยนโลหะ

ทมา : ดดแปลงมาจากการควบคมมลพษ, 2541:2-33

ประเภทผประกอบธรกจการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม

ในการประกอบธรกจการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหมนน เปนททราบกนดวาเปนทดาเนน

ธรกจทมกจะดาเนนการโดยภาคเอกชน ซงโดยทวไปมกจะถกเรยกวา “ธรกจการรบซอของเกา”

หรอทเรยกอยางเปนทางการวา “ระบบการซอขายแลกเปลยนของเสยหรอวสดเหลอใช” (Waste

Exchange System) รปแบบของระบบการซอขายแลกเปลยนของเสย สามารถแบงออกไดเปน

3 รปแบบ คอ รปแบบการแลกเปลยนขาวสาร (Waste Information Exchange) และรปแบบการซอ


ขายแลกเปลยนวสด (Waste Material Exchange) (หฤทย สขยง, 2534 :24) ซงเปนระบบการจดการ

ใหมการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหมในอตสาหกรรม ดงเชนในตางประเทศเองกมการรณรงคให

ประชาชนมสวนรวมในทกทางทสามารถจะเปนไปไดเนองจากตระหนกถงสภสวะโลกรอนดงเชน

ในปจจบน และการรไซเคลไมใชเ รองยากและไกลตวของประชาชน หากมการนาเทคโนโลย

ทางคอมพวเตอร เรองของสงคมออนไลนเขามาชวยกระตนจะทาใหประเทศลดการสญเสยทรพยากร

ไปไดเปนจานวนมาก เชนการนาเอาระบบ E-recycling เขามาชวย (Emily, 2010, p. 292) สาหรบ

สงคมไทย การดาเนนธรกจประเภทนไดมมาชานาน ในรปแบบการซอหรอแลกเปลยนของเกา

ซงชาวบานทวไปเรยกกนวา “ซาเลงรบซอของเกา” แตการดาเนนธรกจจะเปนไปในลกษณะของระบบ

แอบแฝง (Informal System) คอ ขาดการสนบสนนจากภาครฐ ทงในดานเงนทน เทคโนโลย และการ

จดการ ทาใหมการนาวสดจากขยะมลฝอยหรอวสดเหลอใชไมกชนดมาใชประโยชน ซงในปจจบน

ไดเรมมการพฒนาเปนระบบอยางทางการ (formal System) มากยงขน (หฤทย สขยง, 2534 :24)

โดยสามารถแบงกลมผประกอบธรกจการรบซอของเกาหรอธรกจการซอขายขยะมลฝอย ทมการ

ดาเนนการโดยปจจบนบคคลหรอองคกรเอกชนออกเปนกลมใหญ ดงน

1. กลมผคดแยกวสดมคา คอ กลมบคคลทคดแยกขยะมลฝอยทแหลงกาเนด เชน

จากบานพก จากธรกจรานคา หรอจากบนหวกอง (ดงรปท 2-4) ซงประกอบไปดวย

1.1 ผคยเขยขยะ คอ ชาวบานทมอาชพในการคยเขยขยะบนหวกองขยะ

1.2 พนกงานเกบขยะมลฝอยของหนวยงานทองถน หมายถง พนกงานเกบขนขยะ

ไมวาจะเปนพนกงานของภาครฐหรอเอกชน

2. กลมพอคาคนกลางรบซอวสดมคา ประกอบดวย

2.1 รถสามลอรบซอของเกา (3 Wheelers) หรอทชาวบานทวไปเรยกวา “ซาเลง”

(ดงรปท 2-4) ซงเปนกลมทจะรบวสดเหลอใชทเจาของเคหะสถานคดแยกออกจากขยะมลฝอยในบาน

แลวนามาขาย หลงจากนนจะนาไปขายรานรบซอของเกาตอไป ซงกลมนมจานวนไมแนนอน (รงสรรค

ปนทอง, 2531: 1-5)

2.2 รถเร รบซอของเกา (ดง รปท 2-4) เปนตวกลางชวยถายเทวสดมคา

จากแหลงกาเนดไปยงรานคารบซอของเกา โดยสามารถเขาไปรบซอไดอยางทวถงทกครวเรอน

2.3 รานรบซอของเการายยอย (Small Sale Recycle Shop) รานคาประเภทน

มจานวนไมแนนอน สวนใหญจะตงอยใกลเคยงกบสถานททงขยะมลฝอยของเทศบาลทาหนาท


รบซอวสดทคดแยกไดจากกองขยะมลฝอย เชน ขวดแกว เศษกระดาษ เศษพลาสตก เศษโลหะ เปนตน

ซงจะรบซอจากเจาหนาทเกบขยะมลฝอย และผคยขยะมลฝอยประจาสถานทททงขยะมลฝอยตางๆ

(รงสรรค ปนทอง, 2531 : 1-5)

2.4 รานรบซอของเกา (Junk Shop) เปนกลมทมกลไกดานการตลาดทสาคญโดยเปน

สอกลางวสดมคาจากการคดแยกของประชาชนจากชมชนกลบไปสโรงงานอสาหกรรมหรอแหลงผลต

เพอนาไปแปรสภาพหรอผลตเปนสนคาใหม รานรบซอของเกาประเภทนจะจดทะเบยนการคาถกตอง

และจะทาหนาทในการปรบปรงคณภาพของวสดเลกนอย ซงโดยทวไปจะมการรวมกลมกน

2.5 พอคารบซอของเการายใหญ (Wholesaler) กลมนจะทาสญญากบโรงงาน

อสาหกรรม เชน โรงงานผลตกระดาษ โรงงานผลตแกว โรงงานผลตพลาสตก โรงงานผลตกระปอง

เปนตน เพอจดหา แกว กระดาษ พลาสตก และโลหะ ตามปรมาณ ชนดและคณภาพทโรงงาน

อตสาหกรรมตองการ จากนนจะกวานซอวสดดงกลาวจากรานรบซอของเกาพรอมทงปรบปรงคณภาพ

ของวตถนนๆ จนไดปรมาณ ชนดและคณภาพทโรงงานตองการและจดสงใหโรงงานอตสาหกรรม

ซงจะนาวสดเหลานนไปเปนวตถดบในการผลตสนคาตอไป (รงสรรค ปนทอง, 2531 : 1-5)

3. กลมโรงงานอตสาหกรรม (Industry) เปนกลมทใชวสดรไซเคลผลตสนคา และเปน

กลมทใชวสดมคาทขดแยงจากกลมท 1 และรวบรวมโดยกลมท.2 เพอผลตสนคาและผลตภณฑ

และสาหรบโรงงานอตสาหกรรมทอยในระบบ Waste Material Exchange จะทาไปยงโรงงานอนๆ

ทสามารถใชประโยชนจากของเสย และโรงงานอตสาหกรรมทสาคญในการรบซอวสดเหลอใชหรอขยะ

มลฝอย

นโยบาย กฎหมาย องคกรทเกยวของ

จะเหนไดวาปจจบน กระแสการตนตวการนาของใชแลวมาใชซา หรอนามาแปรรปใชใหม

โดยมงเนนไปในรปของธรกจมมากยงขน มบคคลหลายกลมใหความสนใจและมองเหนคณคาของขยะ

มลฝอยวาเปนทรพยากรชนดหนงทสามารถทจะนามาประกอบเปนอาชพเพอหารายไดเลยงครอบครว

แตอยางไรกตาม การกาหนดนโยบาย กฎหมาย ตลอดจนองคกรทเกยวของเพอรองรบกบกระแส

ดงกลาว ยงไมมความชดเจนเทาทควร ซงสามารถสรปสาระสาคญ ไดดงตอไปน


1. นโยบายเกยวกบนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม การกาหนดนโยบายของภาครฐ

ถอวาเปนส งจาเปนและสาคญมากทจะทาใหปญหาของขยะมลฝอยลดลงไปได การกาหนด

แนวนโยบายของประเทศไทย เกยวกบการจดการสงแวดลอมนน มการกาหนดไวหลายๆ ลกษณะ เชน

กฎหมาย แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต แผนการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

แหงชาต พ.ศ.2542 – 2549 ซงในแตละสวนไดมการกลาวไวเปนนโยบายกวางๆ สาหรบนโยบาย

เกยวกบการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหมนน ปจจบนไดมการกาหนดไวในนโยบายการบรหารจดการ

ขยะมลฝอยกลบมาใชใหมนน ปจจบนไดมการกาหนดไวในนโยบายการบรหารจดการขยะมลฝอย

ชมชนของประเทศไทยของกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม ซงนโยบายดงกลาว

ของกระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม มสาระสาคญสรปไดดงน

1. นโยบาย

1.1 ควบคมการผลตขยะมลฝอยของประชาชน

1.2 สนบสนนงบประมาณ บคลากร และนกวชาการ แกทองถนเพอใหมการ

จกการขยะมลฝอยแบบครบวงจร ตงแตการเกบ ขนสง และกาจดทถกตองตามหลกสขาภบาล

1.3 สงเสรมและสนบสนนหนวยงานราชการสวนทองถนมความรวมมอกน

ในการจดการขยะมลฝอย โดยมงเนนรปแบบศนยกาจดขยะมลฝอยชมชนรวม

1.4 สนบสนนใหมกฎระเบยบและเกณฑการจดการขยะมลฝอยทเหมาะสม

เพอใหหนวยงานทเกยวของถอปฏบต

1.5 สงเสรมและสนบสนนในองคกรเอกชนและประชาชนทมสวนรวมในการ

แกไขปญหาขยะมลฝอยมากขน

2. เปาหมาย

2.1 ใหมอตราการผลตขยะมลฝอยไมเกน 1 กโลกรมตอคน ตอวนภายในป

พ.ศ.2544

2.2 อตราการใชประโยชนจากขยะมลฝอยไมนอยกวารอยละ 10 และ 15

ภายในป พ.ศ.2544 และ พ.ศ.2549 ตามลาดบ

2.3 ปรมาณขยะมลฝอยทตกคางในเขตเทศบาลไมเกนรอยละ 10 และ 5

ภายในป พ.ศ.2549 ตามลาดบ


2.4 ทกจงหวดมแผนงานในการจดการขยะมลฝอยในรปแบบศนยกาจดขยะ

สวนกลางททองถนตางๆ สามารถใชรวมกนได โดยจดใหมศนยจากดขยะมลฝอยไมนอยกวารอยละ

50 ของจานวนจงหวดทงหมดในป พ.ศ.2549

3. แนวทางการจดระบบ Recycle

3.1 รณรงคใหประชาชนแยกประเภทขยะมลฝอยทสามารถนากลบมาใช

ประโยชนใหมได เชน ขวด กระดาษ พลาสตก และโลหะ

3.2 จดระบบการ Recycle ภาชนะแยกประเภทขยะมลฝอย หนวยงาน

ทองถนจดเกบเอง โดยจดเกบ แบงเวลาการเกบ เชน หากแยกถงเปน 2 ถง ขยะเศษอาหาร กบขยะ

Recycle ใหจดเกบเศษอาหารทกวน สวนถง Recycle อาจจะสปดาหละครง จดกลมประชาชนทม

อาชพรบซอของเกาใหชวยเกบขยะทสามารถแปรรปได Recycle ในรปของการรบซอ โดยแบงพนท

การจดเกบและกาหนดเวลาใหเหมาะสม ประสานงานกบรานคารบซอของเกาทมอยในพนทหรอพนท

ใกลเคยงในการรบซอสนคาแปรรปจากวสดเหลอใชหรอสนคา Recycle จดระบบตามแหลงเกดขยะ

ขนาดใหญ เชน ตลาดสด โรงเรยน สถานทราชการ หางสรรพสนคา

3.3 จดกลมอาสาสมครหรอชมรมหรอนกเรยนใหมการนาวสดมาแปรสภาพ

เปนสนคา Recycle

3.4 จดตงศนย Recycle ในกรณพนททปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนในแตละ

วนเปนปรมาณมากๆ อาจจะมการจดตงศนยคดแยกขยะมลฝอย ซงสามารถรองรบจากชมชน

ใกลเคยงหรอรบซอจากประชาชนใกลเคยงหรอรบซอจากประชาชนโดยตรง ซงอาจใหเอกชนลงทน

หรออาจใหสมปทานแกเอกชน

2. กฎหมาย ในปจจบนยงไมมกฎหมายทสนบสนนใหมการนาของเสยมาใชประโยชน

อยางชดเจน มเพยงบทบญญตทกาหนดไวเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยทวไปและขยะมลฝอย

อนตราย ซงมกฎหมายทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย ทสาคญ (สนย มลลกะมาลยและคณะ,

2543 : 3-43)

1. พระราชบญญตรกษาความสะอาดและความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง

พ.ศ.2535 เปนกฎหมายเกยวกบการสาธารณะสขเปนการดแลและตดตามและใหปฏบตตามกฎหมาย

ใหเหมาะสมและสอดคลองกบสภาพของสงคมและเพอเพ มประสทธภาพในการปองกนเกยวกบ

อนามยส งแวดลอมซงรวมถงการจดการขยะดวย กฎหมายกาหนดให องคกรบรหารสวนทองถน


สามารถออกขอกาหนดของทองถ นในรปของขอบญญตจงหวด เทศบญญต ขอบงคบตาบล

ขอบญญตกรงเทพมหานคร หรอขอบงคบเมองพทยา เกยวกบรปแบบของการเกบ ขน และกาจด

สงปฏกลหรอมลฝอย มาตรา 20 (3) ไดเอง ดงนนองคกรบรหารสวนทองถนจงอาจออกขอกาหนดให

ผทงทาการแยะขยะตามประเภททกาหนดกอนตลอดจนการทงขยะตามวนทกาหนด

2. การกาหนดมาตราทางการเศรษฐกจเพอจงใจใหแยกขยะนน องคกรบรหาร

สวนทองถนสามารถใชอานาจมาตรา 20 (4) กาหนดอตราคาธรรมเนยมการใหบรการการเกบ

และขนมลฝอยไมเกนอตราทกาหนดในกฎหมาย โดยหลกการแลวองคกรบรหารสวนทองถนมอานาจ

หนาทในการกาจดขยะในเขตรบผดชอบ (มาตรา 18 วรรคหนง) และในกรณทมเหตอนสมควร องคกร

บรหารสวนทองถนอาจมอบใหบคคลใดดาเนนการตามวรรคหนงภายใตการควบคมดแลของราชการ

สวนทองถนหรออาจอนญาตใหบคคลใดเปนผ ดาเนนการกาจดสงปฏกลหรอมลฝอยตามมาตรา 19

กได (มาตรา 18 วรรคสอง)

3. พระราชบญญตการสงเสรมและรกษาคณภาพของสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535

เปนกฎหมายทสงเสรมประชาชนและองคกรเอกชนใหมสวนรวมในการสงเสรมและรกษาคณภาพ

แวดลอมและจดระบบการบรหารดานการส งแวดลอมใหเปนไปตามหลกการจดการคณภาพ

สงแวดลอมใน มาตรา 4 “ของเสย” หมายความวา ขยะมลฝอย สงปฏกล นาเสย อากาศเสย มลสาร

หรอวตถอนตรายอนใดซงถกปลอยทงหรอมทมาจากแหลงกาเนดมลพษรวมทงกาก ตะกอน หรอสง

ตกคางจากสงเหลานน ทอยในสภาพของแขง ของเหลว หรอกาซ ความนยมดงกลาวจะเหนไดวา เศษ

กระดาษ พลาสตก แกว โลหะ ฯลฯ ซงเปนของเสยหรอของเหลอใช หากไมมการนพกลบมาหมนเวยน

ใชไดอกกถอวาเปนขยะหรอของเสย แตถาไดมการนามารไซเคลขยะมลฝอยดงกลาวกจะกลายเปน

ทรพยากรทนท ดงนนการนาขยะทมคามาใชใหเกดประโยชนจะเปนการลดมลพษ อนเปนการรกษา

สงแวดลอมและยงเปนการประหยดทรพยากรธรรมชาตและพลงงานอกทางหนง กฎหมายกาหนดให

จดตงกองทนสงแวดลอมขน (มาตรา 22) เพอใชในกจการ ดงทระบไวใน มาตรา 23 ซงรวมถง ระบบ

การจดของเสยรวมทองคกรบรหารสวนทองถนลงทนและดาเนนงาน หรออาจใหองคกรบรหาร

สวนทองถนหรอรฐวสาหกจทตองการจดใหมระบบกาจดของเสยสาหรบใชเฉพาะในกจการของตน

ก ยม หรอใหเอกชนใหมหนาทตามกฎหมายตามทตองจดใหมระบบการกาจดของเสยหรอบคคล

ทไดรบใบอนญาตใหประกอบกจการเปนผ รบจางใหบรการกาจดเสยก ยม นอกจากนมาตรา 23 (4)

บญญตขอบเขตการชวยเหลอและอดหนนกจการใดทเกยวกบการสงเสรมและรกษาคณภาพ


สงแวดลอม ตามทคณะกรรมการกองทนเหนสมควร และโดยความเหนของคณะกรรมการสงแวดลอม

แหงชาต

4. พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ.2496 ตามพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ.2496 นน

เทศบาลม ห นา ท ต อง จดการกบขยะ จากแหลง ก า เ นดตา งๆ ไ ม ว าจ ะ เ ปนชม ช น ตลาด

หรอหางสรรพสนคา ทตงอยในเขตเทศบาลนน มาตรา 53 (3) และมาตรา 50 (1) กลาวคอ เทศบาล

ตองมหนาทรกษาความสะอาดของถนน หรอทางเดน และทสาธารณะ รวมทงการกาจดมลฝอย

และสงปฏกลในเขตเทศบาลของตนนอกจากเทศบาลจะมหนาทในการจดการขยะตามพระราชบญญต

เทศบาล พ.ศ.2496 แลว เทศบาลยงมอานาจหนาทเดยวกนนตามพระราชบญญตการสาธารณสข

พ.ศ.2535 มาตรา 18-20 การจดการขยะ ตามพระราชบญญตสภาตาบลและองคการบรหาร

สวนตาบล พ.ศ.2537 มาตรา 67 บญญตวา “ภายใตบงคบแหงกฎหมาย องคการบรหารสวนตาบล

มหนาทตองทาในเขตองคการบรหารสวนตาบล ดงตอไปน……(2) รกษาความสะอาดของถนน ทางนา

ทางเดน และทสาธารณะ รวมทงกาจดมลฝอยและสงปฏกล…..” การทกฎหมายไดบญญตไวเชนน

ผลกคอเปนหนาทโดยตรงขององคการบรหารสวนตาบลนนๆ นอกจากนในเรองการจดการขยะนน

องคการบรหารสวนตาบลยงมอานาจหนาทในการจดการขยะตามพระราชบญญตการสาธารณสข

พ.ศ.2535 มาตรา 18-20

5. พระราชบญญต โรงงาน พ .ศ .2535 พระราชบญญต โรงงานไดระบใ ห ม

รฐมนตรวาการกระทรวงอตสาหกรรมมอานาจออกกฎระทรวง เพอควบคมการประกอบกจการโรงงาน

และการบาบดของเสยจากโรงงาน และรฐมนตรไดออกกฎกระทรวง ฉบบท 2 (พ .ศ . 2535)

เพอควบคมการประกอบกจการโรงงานและการบาบดหรอกาจดของเสย รวมทงออกประกาศกระทรวง

เพ อควบคมเกยวกบการกาจดส งปฏกลหรอวสดท ไมใชแลว 2 ฉบบ ไดแก ประกาศกระทรวง

อตสาหกรรม ฉบบท 6 (พ.ศ.2540) และประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 1 (พ.ศ.2541) เพอแยก

ประเภทของขยะออกเปนขยะทมพษและขยะทไมมพษ โดยกาหนดใหผประกอบการโรงงานมหนาท

ตองจดเกบรวบรวมขนถาย การทาลายฤทธ และการกาจดตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดไว

ในประกาศกระทรวงดงกลาว

6. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 กฎหมายรฐธรรมนญ ไดกาหนดให

องคกรบรหารสวนทองถ นม อานาจหนาท ในการจดการ บา รง รกษา และการใชประโยชน

จากทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมทอยในเขตพนท ดงความในมาตรา 290 นน ยอมเปน


พนธกรณขององคกรบรหารสวนทองถนทจะตองดาเนนการ โดยเฉพาะในการจดการขยะมลฝอยนน

ถอวาเปนกจกรรมประการหนงทเกยวของกบปญหาสงแวดลอมทองคกรบรหารสวนทองถนจะตอง

จดการ แตอยางไรกตาม จะตองคานงถงกฎหมายอนทเปนฐานรองรบการปฏบตหนาทและการใช

อานาจดงกลาวดวยวามมากนอยเพยงใด ทงนเมอจากรฐธรรมนญไดระบใหขาราชการสวนทองถน

มอานาจหนาทเพยงเทาทกฎหมายไดบญญตไวเทานน

3. องคกรทเกยวของ องคกรทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอย ปจจบนมทงทเปน

องคกรของภาครฐ และเอกชน ซงหนวยงานภาครฐทรบผดชอบโดยตรงในระดบนโยบาย คอ

การควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม ซงสวนใหญจะมหนาท เกยวกบ

การกาหนดนโยบายและวางแผนในการจดการขยะมลฝอยและหาแนวทางในการนามาใชประโยชน

ใหมากขน สาหรบหนวยงานทเกยวของ ทสาคญไดแก กระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสข

กระทรวงอตสาหกรรม กรมโรงงานอตสาหกรรม กรมการปกครอง นอกจากสวนราชการทกลาวมาแลว

ยง มคณะกรรมการตามกฎหมายอกหลายคณะท มหนาท ในการกาหนดนโยบาย มาตรา

และวางแนวทางในการปฏบตท เ ก ยวของกบการดแลรกษาส งแวดลอม การควบคมมลพษ

และการสาธารณสข ซงมสวนเกยวของกบการจดการขยะอยดวยเปนประการสาคญ ไดแก

1) คณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต

2) คณะกรรมการควบคมมลพษ

3) คณะกรรมการสาธารณสข

4) กรมโรงงานอตสาหกรรม

5) กรมการปกครอง

สาหรบผ รบผดชอบในการเกบขนและกาจดขยะมลฝอยระดบปฏบต คอ องคกร

บรหารทองถ น อนไดแก องคการบรหารสวนตาบล เทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด

กรงเทพมหานคร และเมองพทยา ซงองคกรมอานาจตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535

ออกขอกาหนดทองถนในรปขอบญญตหรอขอบงคบ เกยวกบรปแบบของการเกบขน และกาจดขยะมล

ฝอยในเขตอานาจ นอกจากหนวยงานภาครฐดงกลาว หนวยงานทมบทบาทสาคญ กคอ องคกรเอกชน

เชน สถาบนสงแวดลอมไทย มลนธเพอการพฒนาสงแวดลอมและพลงงาน สมาคมสรางสรรคไทย

ซงองคกรเหลานจะมหนาทชวยสงเสรม รณรงค และศกษาวจยเกยวกบการจดการขยะมลฝอย


ขอกาหนดทเกยวกบการจดการขยะในประเทศตางๆ

การจดการขยะเพอกลบมาใชประโยชนใหมอยางเปนระบบ ในตางประเทศนน ไดรบ

ความสนใจและมการดาเนนการอยางเปนรปแบบอยางจรงจงและชดเจนในรปของกฎหมายในหลายๆ

ประเทศ ตลอดจนมการคดคนทจะนาเอาทรพยากรจากขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนใหม

อยางเปนระบบ ซงการดาเนนการทเกยวกบขยะมลฝอยของประเทศทสาคญ สามารถสรปไดดงตาราง

ท 2-1

ตารางท 2-1 เปรยบเทยบการจดการขยะมลฝอยของประเทศตางๆ

ประเทศ เยอรมน สหรฐอเมรกา ไตหวน ญปน

นโยบายและ

บทบาทของรฐ

-รฐเขาไป

เกยวของนอย

ทสดเพอลดภาระ

ขององคกร

ทองถนท

รบผดชอบในการ

เกบขนและ

ทาลายขยะ โดย

รฐจะใหการ

สงเสรมมากกวา

การบงคบใช

กฎหมาย

-รฐโอนภาระ

รบผดชอบให

เอกชน โดย

เปลยนบทบาท

-รฐสภาของ

สหรฐอเมรกา

พยายามผลกดน

กฎเพอบงคบให

ใชบรรจภณฑทใช

แลวและ

ผลตภณฑ

-อตสาหกรรมทก

ชนทสามารถนา

กลบมาใชใหม

สวนทไมนา

กลบมาใชใหมให

ผผลตรบหนาทหา

วธทาใหสลายตว

โดยวธทางชวภาพ

-รฐบาลจะ

กระจายอานาจทง

ในการออก

กฎหมายและ

กาหนดนโยบาย

ลงไปสสวน

ทองถน โดยใหทก

ฝาย ไดแก ภาครฐ

สวนกลาง สวน

ภมภาค สวน

ทองถนภาคธรกจ

เอกชน และ

ประชาชน รวม


สงเสรมและ

สนบสนนให

ประชาชนทาการ



จากผปฏบตมา

เปนผ กากบดแล

-รฐมอบหนาทให

ผผลต ผ นาเขา

ผ คาสง ผ คาปลก


เรยกคนบรรจ

ภณฑจากลกคา

เพอนาไปใชซา

หรอ recycle มาก

ทสด หามนาไปฝง

กลบหรอเผา

ผประกอบการม

ทางเลอกทจะ

ดาเนนการเอง

หรอใชระบบอนท

เรยกวา Duales

System

คดแยกขยะเพอ

การ recycle

-ภาครฐระดบ

ภมภาคมหนาท

แนะนาและ

ชวยเหลอทางดาน

เทคนคแก สวน

ทองถน ทมหนาท

จดการขยะในเขต

ปกครอง

-รฐบาลกาหนดให

ทองถนจดทา

แผนงาน 5 ป เพอ

คดแยกขยะบรรจ

ภณฑในเขตการ

ปกครองให

สอดคลองกบแผน

recycle เสนอตอ

ผวาราชการ

จงหวดโดยจะตอง

เสนอตอ

รฐมนตรวาการ

กระทรวงอนามย

และสวสดการ



-มมต

คณะรฐมนตรท

327 กาหนดให

ผลตภณฑจาพวก

กระปองเครองดม

ทาดวยเหลก

อลมเนยม อละ

พลาสตก ตองตด

ฉลากระบไวเพอ

สะดวกตอการเกบ

และคดแยก



กฎหมาย

-กฎหมายในการ

จดการขยะมล

ฝอยมดงน

-12 มถนายน

1991 ออกพระ

ราชกฤษฎกา The

Ordinance on

the Avoidance

of Packaging

Waste โดยใช

หลกการขนสง

สนคาจากผผลต

ไปยงผ จาหนาย

ตองใชซา หรอ

recycle ถานาไป

ฝงกลบ

-กฎหมายในการ

จดการขยะมล

ฝอยดงน

-ป 1991 รฐบาล

ออกกฎหมาย

บรรจภณฑ

พลาสตก

-รฐแคลฟอเนย ม

การออกกฎหมาย

the rigid plastic

packing

container act

1993

-รฐฟลอรดา ม

กฎหมาย the

Florida advance

disposal fee

1993 และ waste

management

act

-รฐแคลฟอเนย ม

การออกกฎหมาย

average

-ม

พระราชบญญต

waste disposal

act 1988

กาหนดใหผผลต

สนคา ผ นาเขา

สนคาและผ คา

ปลก จะตอง


นาขยะบรรจ

ภณฑตางๆท

เกดขน ไมไดมการ

จดการโดยบคคล

กลมน หรออาจ

มอบให องคกร

recycling

foundation


recycle แทน

-รฐบาลออก


containers and

packages

recycling law

กาหนดใหผผลต

สนคาและบรรจ

ภณฑจาย

คาธรรมเนยม

recycle แก

องคกรท

รบผดชอบ

-รฐบาลออก

กฎหมาย recycle

บรรจภณฑ ดงน

-Waste

Management

And Public

Cleaning Law

1970 โดยสงเสรม

และสนบสนนให

ประชาชนคดแยก

ขยะเพอ recycle

ทงนไดระบวาแกว



container

recycling and

litter reduction

act 1987


recycle บรรจ

ภณฑขวดทง

อลมเนยมและ

พลาสตก โดย

กาหนดศนยนา

กลบมาใชใหม

และ the recycle

content lam

1998

-รฐนวเจอซ ม


ordinance

establishing a

recycled

procurement

policy 1990

-กนยายน ป

1976 resource

conservation

and recovery

และอตสาหกรรม

กอสรางตองนามา

แปรใชใหมมาก

ขน



act ให EPA

ควบคมขยะ

อนตรายจาก

cradle to grave

โดยการรวบรวม

ขนสง บาบดและ

กาจด



องคกร

-DSD (Deales

System

Deutschland)

เปนเอกชนท

ดาเนนการเกบ

รวบรวมขยะบรรจ

ภณฑ ซงเปน

ทางเลอกของ

ผผลตสนคาใน

การปฏบตตาม

กฎหมายวาจะ

ดาเนนการ


ภณฑดวยตนเอง

หรออาจเลอกใช

ระบบอนทเรยกวา

Deales System

ซงดาเนนการโดย

DSD

-DKR (Deutsch

Gesclschaft fur

Kunstsoff-

Recycle) เปน

หนวยงานทดแล

การ recycle เพอ

ISRI (the

lnstitute of scrap

recycling

industries) ของ

ทงจาก

ขบวนการผลต

และการนา

กลบมาใชใหมใน

โรงงาน

อตสาหกรรม

จดตงโดยบรษท

1,500 บรษท

นายหนาซอขาย

และผบรโภค

อตสาหกรรมราย

ยอย ISRI ทา

หนาทสนบสนน

เครองมอและ

ใหบรการกบ

บรษททเปน

สมาชกของ ISRI

โดยมจดประสงค

เพอตระหนกถง

บทบาทของ

Recycling

foundation เปน

องคกรทจดตงขน

เพอการ recycle

รบผดชอบแทน

ผผลตสนคา

-Japan

container and

package

recycling

association เปน

องคกรเอกชนท

จดตงขนเพอ

กาหนด

คาธรรมเนยมการ

recycle ของ

วตถดบ ซงตอง

ไดรบความ

เหนชอบจาก

รฐบาล

-สานกรกษา

ความสะอาด

(The Bureau of

public Cleaning)

จะรวบรวมขยะ

ตามบานและขยะ

ขนาดใหญ



แนใจวาบรรจ

ภณฑพลาสตกท

ตด Green Dot

นนจะถกนามา

recycle จรงและ

เปนไปโดยวธท

เหมาะสม

อตสาหกรรมการ

นากลบมาใชใหม

ในอนาคตและ

เพมการสนบสนน

การออกแบบ

recycling

-SWAC (the sold

waste advisory

commission)

เปนองคกรท

จดตงขนเมอป

1988 โดยเมอง

ออสตน ซงม

หนาทจดการขยะ

ใหคาคะแนนนา

ในอนาคต จดเกบ


และปรบปรง

เสนทางเกบขยะ



ระบบการ

จดการ

-ระบบเรยกคน

บรรจภณฑหรอ

ระบบมดจา

-ระบบเกบขนขยะ

รมทางและตาม

บาน

-ระบบนาสง

-ระบบทมการตง

จดทงขยะรวมใน

ทสาธารณะ

-ระบบมดจา

-ระบบเกบขนขยะ

รมทางและระบบ

นามาใส

-ระบบนามาใส

-ระบบมดจา



วธการจดการ

-DSD ใช

เครองหมาย จด

เขยว (Green

Dot) ประทบบน

บรรจภณฑเพอ

แสดงวาตองนา

บรรจภณฑนนไป

recycle ผผลต

สนคาทตองการ

ใหมการ

เครองหมายจด

เขยวบนบรรจ

ภณฑหอหมสนคา

ขอองตนตอง

ดาเนนการ 2

ประการ คอ ให

บรษทททาการ

recycle บรรจ

ภณฑรบรองวา


ดงกลาวจะถก

นาไป recycle

และตองทา

สญญากบ DSD

-การมดจาบรรจ

ภณฑ รบบาลจะ

เกบจากผ

จาหนายซงก

นาไปเพมในราคา

ขายสนคา เงนได

จะรวบรวมนาเขา

กองทนการบรหาร

ของรฐ เพอใชใน

การเกบรวบรวม

บรรจภณฑตอไป

-เมองซแอตเตล

ถงขยะพลาสตก

จะแยกสตาม

ประเภทของเสย

และแยกขยะตาม

ขอบถนน โดย

จดตงถงแยกไว

ตามขอบถนนเพอ

นากลบมาใชใหม

นอกจากนยง

รวมมอกบเอกชน

จดตงศนยรบแยก

ขยะรอบเมอง

เพอประชาชนท

-อตสาหกรรมท

ผลตวสดผล

พลอยไดตอง

รบผดชอบทจะ

นามาแปลงใช

ใหม

-มการจดวางถง

ขยะบรรจกลอง

นมกระปอง

อลมเนยม บรเวณ

ทางเขาออก

หางสรรพสนคา

โดยมขอเสนอแนะ

เพอทาความ

เขาใจของ

ประชาชนกอนทง

-เมอมการ

รวบรวมขยะตาม

บานเรอนและขยะ

ขนาดใหญ

ประชาชนจะ

โทรศพทไปท

สานกงานรกษา




เพอรบเงอนไขการ

ใชเครองหมายจด

เขยว บรรจภณฑ

ทกาหนดใหมการ

recycle ม 6 กลม

คอ แกว โลหะ

อลมเนยม

พลาสตก

กระดาษ และ


เคลอบ-ผผลต

ผ นาเขา ผ นาเขา

ผ คาสง และผ คา

ปลกตองเรยก


กลบคนจากลกคา

เพอนาไปใชซา

หรอ recycle ให

มากทสด โดย

รวบรวมแยก

ประเภทและ

นามาใชใหมตาม

รฐกาหนด

-ระบบการจดเกบ

ตามทางเดนหนา

บานกาหนดใหม

ไมไดอยรมถนน

สามารถ นาขยะ

มาทงทศนยได

-เมองนวยอรก

และเมองนวเจอซ

มโครงการแยก

กระดาษในถงส

นาตาล แยกขยะ

ไมและโลหะ

นาไป recycle

โดยบรษทเอกชน

ทองถนและรบเงน

สนบสนนจาก

ภาษรฐบาล

-รวบรวมขอมล

ขยะอตสาหกรรม

โดยผ มของเสย

แจงรายละเอยด

ผานระบบ

เครอขาย

สารสนเทศ

-SWAC จดทา

คาธรรมเนยมและ

ปรบปรงเสนทาง



การรวบรวมบรรจ

ภณฑใชแลว

ประเภทกระดาษ

พลาสตก โลหะ ท

แยกจากครวเรอน

ใสถงสเหลอง แลว

จดเกบตามบาน

โดยหนวยงานท

รวมมอในการ

จดการขยะกบ

ระบบ DSD

-ระบบนาสง

ผบรโภคนาของ

เหลอใชตางๆ

รวบรวมไวในถง

ขยะทจดไวใน

ชมชน

-ระบบตงจดทงขยะ

ไวในทสาธารณะ

เพอใหประชาชน

นาบรรจภณฑทใช

แลวประเภทแกว

และกระดาษไปทง

ในภาชนะท

จดเตรยมไว และ

เทศบาลหรอผ ม

เกบขยะ



เครองมอทาง

เศรษฐศาสตร

สงแวดลอม

หนาทรบผดชอบจะ

รวบรวมมายงศนย

recycle

ผ กอมลพษเปนผ

จาย ไดแก ผผลต

ผ นาเขา คาสง

และผ คาปลก

ผผลตสนคา

จะตองจาย


ตามทกาหนด

สาหรบบรรจ

ภณฑแตละ

ประเภท ป 1993

DSD มการ

กาหนดอตรา


ตามทกาหนด

สาหรบบรรจ

ภณฑใหมโดย

คานวณตาม

นาหนก ปรมาณ

พนท เพอเปน

สงจงใจใหลด

-การมดจาบรรจ

ภณฑรฐจะเกบ

เงนจากผ จาหนาย

แลวนาไปเพมใน

ราคาสนคาเงนท

ไดจะรวบรวม

นาเขากองทนการ

บรหารของรฐ เพอ

ใชในการเกบ

รวบรวมบรรจ

ภณฑตอไป

- รฐฟอรดา ผ คา

แตละประเภท


ภณฑ กลบคนได

รอยละ 50 จงจะ

ไดรบการงดเวน

คาธรรมเนยม ถา

ทาไมไดตาม

เปาหมายจะตอง

เสยคาธรรมเนยม



กาหนดวาตงแต 1

กรกฎาคม 1991

การจดเกบขยะ

ขนาดใหญจะคด

คาใชจายของ

สงของ 1 ชน ถา

เปนขยะจาก

บานเรอนจานวน

มากๆ จะคด

คาใชจายตาม

นาหนกโดยมร

การจดเกบตาม

ถนนและซอยใน

โตเกยว ถาเปน

วสดใหญ เชน

ต เยน เตาแกส

หรอรถจกรยาน

ตองเสยคาบรการ

ในการจดการ



ปรมาณบรรจ

ภณฑและจากด

บรรจภณฑทไม

จาเปนลดลงได

ซงอตรา

คาธรรมเนยมการ

ใชเครองหมายจด

เขยวมดงน

(DM/kg)

-แกว 0.15

-โลหะเคลอบ

0.56

-กระดาษและผา

0.40

-อะลมเนยม 1.50

-พลาสตก 2.95

-กลองเครองดม

1.69

-วสดเคลอบอน

2.10

-วสดธรรมชาต

เชนตนไม 2.10-

ในอตรากาวหนา

รฐวอชงตนมการ

จดตงโครงการ

อาสาทองถน โดย

การลดการทงของ

เสยนาไปเปน

วตถดบใน

อตสาหกรรมอนท

อยในเมอง

-กาหนดใหม

ระบบมดจา

สาหรบเบยรและ

เครองดม

-เกบคาขยะตาม

ปรมาณโดยรวม-

คาขนสงไปกาจด

และกาหนดอตรา

คาเกบขยะทไมได

แยกใหมราคาสง

-รฐโรดไอแลนด

กาหนด


สนบสนนสาหรบ

การกาจดขยะ

-มระบบมดจา

บรรจภณฑและ


-คาธรรมเนยม

การ recycle

วตถดบชนตางๆ

ในป 2000 ตงแต

1 มกราคม 2000

ถง 31 มนาคม

2001 มอตรา

คาธรรมเนยมดงน

(Yen/kg)

-ขวดแกวผสม

ตะกว 4.151

-ขวดแกวสอาพน

7.682

-ขวดแกวสอนๆ

8.098

-ขวด PET

88.825

-บรรจภณฑ

พลาสตก 105

-บรรจภณฑ



กาหนดโควตาการ

recycle แทนการ

รวบรวมและคด

แยก โดยคานวณ

จากฐานของ

ปรมาณการใช


-1 มกราคม 1993

กาหนดใหมการ

มดจา บรรจภณฑ

เบยร ไวน


ผงซกฟอกและส

ทาบาน โดยบรรจ

ภณฑทมปรมาณ

มากกวา 0.2 ลตร

จะตองมคามดจา

ตาสด 0.5 DM

บรรจภณฑทม

ปรมาณมากกวา

1.5 ลตร จะตองม

คามดจาตาสด

1.0 DM

กาหนดไมเรยก

คนเกบ


สาหรบขยะ

เทศบาลท

สามารถ recycle

ได และตงกองทน

สาหรบตนทนเพอ

การ recycle ขยะ

เทศบาลในชวง 3

ปแรก

กระดาษ 58.636



การมสวนรวม

ของสงคม

-บรษทตางๆ ทเขา

รวมโครงการให

ความรวมมอทจะ

ลดการใช

ทรพยากรมระบบ

recycle การ

แนะนาเขา

กระบวนการผลต

ใหม และทาบรรจ

ภณฑทเปนมตร

ตอสงแวดลอม

-DRS มการ

บรการให

คาปรกษาและมผ

เชยวชาญให

ความรกบโรงงาน

การคดแยกขยะ

และโรงงาน

recycle และการ

สนบสนนให

โรงงานได

ใบรบรอง ISO

9000

-หนวยงาน

ทองถนท

สนบสนนสนคา

จากวสด recycle

ดงน

-ป 1995 ถงใส

ขยะตองม

สวนผสมของวสด

recycle รอยละ

30

-ป 2000 กระดาษ

หนงสอพมพตอง

มสวนผสมของ

วสด recycle รอย

ละ 50

- ป 2000

ผลตภณฑแกว

ตองมสวนผสม

ของวสด recycle

รอยละ 65

-เมองออสตน ม

บรษทรบวสด

recycle มา

ประมลซอวสด

-สงเสรมใหมการ

recycle

ผลตภณฑโดย

รวมมอกบภาครฐ

ทดระดบ

-ปลกฝงความคด

แกเยาวชนในการ

ใชวสดตางๆ

อยางประหยด

เพอใหเกด

ประโยชนสงสด

-ภาคเอกชนลงทก

สมปทานจดตง

องคกรเปนอยาง

ทางการในการ

recycle โดย

ทองถนรบผดชอบ


ภณฑแลวคดแยก

แลวสงตอให

หนวยงาน

recycle


ความสะอาดม

ขอแนะนา



จากการคดแยก

รมถนน

ประชาชนกอนทง

ขยะ เชน ตองลาง

กลองนมแลวตาก

ใหแหงกอนทงลง

ในถงขยะท

จดเตรยมไว

ทมา : สถาบนสงแวดลอมไทย, 2543: ค -2

การมสวนรวมของประชาชนตอการจดการขยะมลฝอย

เปนทยอมรบโดยทวกนวาปญหาขยะมลฝอยจะลดลงไปไดนน ปจจยทสาคญ คอ จะตอง

ไดรบการรวมมอจากประชาชนหรอชมชน โดยใหประชาชนหรอชมชนเขามามสวนรวมในการจดการ

ขยะมลฝอยในลกษณะททางานรวมกน ซงแนวทางการมสวนรวมของประชาชนหรอชมชน ในการ

จดการนาขยะมลฝอยเพอเปนการแกไขปญหาขยะมลฝอยนน ประกอบไปดวย สาระสาคญดงน

(มลนธเพอการจดการสงแวดลอมและพลงงาน, 2544:7)

1. แนวคดการเขามามสวนรวมของชมชน การทจะใหประชาชนหรอชมชน เขามาม

สวนรวมในการจดการขยะมลฝอย ดานการลดปรมาณ การคดแยกขยะ และรวบรวมขยะมลฝอย

อยางเปนระบบ และเพมบทบาทในการเขาไปมสวนรวมในการจดการของภาครฐ ตองมการใหความร

ความเขาใจทถกตอง การปรบเปลยนพฤตกรรมและวถการดาเนนชวตของชมชน ซงแนวคดของ

การมสวนรวมของชมชน ประกอบไปดวย


1.1 การสรางวสยทศนและจตสานก จดเรมตนของการแกไขปญหาขยะมลฝอย

ในชมชน จะตองเรมจากการทชมชนมจตสานก เหนถงความสาคญของการจดการขยะมลฝอยเพอให

ชมชนนาอย โดยเฉพาะการทตองมผ นาชมชนทมวสยทศนและนโยบายทชดเจนตลอดจนมการสอสาร

ใหประชาชนรบรขอมลขาวสาร และการใหความรเกยวกบแนวปฏบตและวธการจดการขยะมลฝอย

ทเหมาะสม รวมทงผลกระทบทเกดขนจากปญหานน ซงส งเหลานจะสงเสรมทาใหเกดจตสานก

ทจะนาไปการปฏบตไดงายขน

1.2 การจดการเชงภาค คอ ตองใหทกฝายทเกยวของ เขามามบทบาทในกระบวนการ

จดการขยะมลฝอยขอชมชน โดยเฉพาะอยางยงชมชนตองเขามามรสวนรวมและบทบาทหลกในการ

ดาเนนการรวมกบเจาหนาทของรฐ องคกรเอกชน ภาคธรกจ นกวชาการ เพอใหเกดแนวคดใหมในการ

พฒนา และเปนการเรยนรรวมกนอยางเปนระบบ ซงเปนการกระจายอานาจทาใหเกดกระบวนการ

ตรวจสอบและเสรมสรางความเขมแขงของชมชน ลดภาระในการแกไขปญหาของภาครฐ

1.3 การสรางเครอขาย เปนการกอเกดโครงสรางและแนวทางในการทางาน

การแลกเปลยนความคดเหน และเกดการประสานงานเพอใหการจดการชมชนอยางเปนระบบ

และมประสทธภาพมากขน ซงการสรางเครอขายอาจจดในรปแบบ ระหวางชมชน ชมชนกบภาครฐ

ชมชนกบภาครฐและเอกชน การสรางเครอขายตางๆ ดงกลาว จะทาใหการแกไขปญหาสามารถดาเนน

ไปไดดวยการประสบความสาเรจ

1.4 การจดการทาแผนปฏบตการในการจดการขยะมลฝอยของชมชน ในสภาวการณ

ปจจบน ไดมชมชนหลายชมชน ทไดรวมมอกบภาครฐและเอกชน จดทากจกรรมการมสวนรวม

เพอหาทางแกไขปญหาขยะมลฝอยอยางยงยน โดยชมชนและสมาชกในชมชนจะเปนผ ดาเนนการหลก

และรบผดชอบการประสานงานและดาเนนกจกรรม ซงรปแบบของกจกรรมทชมชนไดมการดาเนนการ

มดงตอไปน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม,2543:3-1)

1.4.1 ธนาคารขยะ (Recycling bank) คอ กจกรรมทเปาหมายเพอให

เยาวชนในสถานศกษาเขามามสวนรวมในการจดการแกไขปญหาขยะมลฝอยของชมชน

และเสรมสรางจตสานกในการคดแยกขยะมลฝอยใหกบเยาวชน รวมทงเปนการสงเสรมนสยในการ

ออมทรพยแกเยาวชน รปแบบของกจกรรมธนาคารขยะเปนรปแบบทเยาวชนสามารถเขาใจงาย


และปฏบตได โดยใหครเปนทปรกษาและดแลโครงการ นกเรยนเปนเจาหนาทผปฏบตงาน ลกษณะ

ของกจกรรม

1.4.2 ขยะแลกไข (Recycling Waste exchange) คอ กจกรรมทใช

หลกการเปรยบเทยบมลคาของวสดรไซเคลกบราคาของไขทใชในกจกรรม ซงราคาจะขนลงตามราคา

ตลาด ชมชนสามารถใชเปนเงนหมนเวยนในการจดกจกรรมครงตอๆไป หรอตงเปนกองทนเพอใช

ในกจกรรมตางๆของชมชน

1.4.3 ผาปาสามคครไซเคล คอ กจกรรมทเนนความรวมมอระหวางชมชน

ขาราชการและสถาบนทางศาสนาชมชน การจดกจกรรมนเปนการชกชนใหชมชนคดแยกขยะ

และรวบรวมวสดรไซเคลนามาเปนปจจยในการทอดผาปาแทนการใชเงนหรอสงของเครองใช

ในชวตประจาวน

1.4.4 การจดทาป ยหมกอนทรย (Composting) เปนอกหนทางหนงทชวยลด

ปรมาณขยะมลฝอยทจะนาไปกาจดโดยการใชประโยชนจากขยะมลฝอยทยอยสลายได เชน กงไม

ใบไม เศษทเหลอจากการเกษตรกรรม ใหกลายเปนสารอนทรทมความคงทน ซงสามารถนาไปเปนป ย

ของชมชนได

1.4.5 การทานาหมกจลนทรย (Hydro - microorganism) คอ การนาขยะ

ประเภทเศษอาหาร มาใสในถงป ย หรอกระสอบนาตาล ถามขนาดใหญตองนามาสบเปนชนเลกๆ

กอน จากนนใสลงในภาชนะพลาสตก แลวเตมกากนาตาล และหวจลนทรย ซงจะไดนาหมก ทสามารถ

นาไปใชบาบดกลน ใชเปนยาปราบศตรพชหรอป ยได

1.4.6 การจดตงศนยวสดรไซเคลชมชน (Community recycling center) คอ

กจกรรมทเกดจากการรวมมอของสมาชกในชมชน รวมทงชมชนอนทอยบรเวณใกลเคยง


งานวจยทเกยวของ

สรพร สมบรณบรณะ (2536) ไดศกษาวจย วถชวตคนใน “ชมชนชายขอบ” ของสงคมเมอง:

กรณศกษาคนคยขยะในชมชนขยะชานเมอง ซงผลการศกษาวจย พบวาการเจรญเตบโตของเมอง

และอตสาหกรรม มผลทาใหจานวนปรมาณขยะเพมมากขน จนกลายเปนทรพยากรของคนกลมหนง

ในสงคม ความสาคญของทรพยากร “ขยะ” ถกนามาจดประเภทตามคณคาและราคาเศรษฐกจ เชน

ของจรง ของด ของเกา และของเสย เปนตน ทรยยากร “ขยะ” จงอยในฐานะ “สนคา” และ “โชคลาภ”

ของคนคยขยะ ขณะเดยวกนทรพยากร “ขยะ” ยงมผลตอความสมพนธทางสงคมของคนกลมตางๆ

ทงภายในและนอกชมชน ทรพยากร “ขยะ” จงเปนบรบทหนงของสงคม ซงมบทบาทและอทธผลตอ

การพฒนาการชมชนและสงคมเมอง

สภารกษ จตระกล (2536) ไดศกษาวจย พฤตกรรมการเปดรบรขาวสารกบความร ทศนคต

และการมสวนรวมของประชาชนในการทงขยะแยกประเภทเพอการหมนเวยนกลบมาใชประโยชนใหม

(Recycle) ของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร พบวา เพศ อาย อาชพ การศกษา และรายไดตางกน

เปดรบขาวสารจากสอมวลชน แผนพบ โปสเตอร งานนทรรศการ ตางกน และพบวาการเปดรบร

ขาวสารจากหนงสอพมพ วทย แผนพบ โปสเตอร งานนทรรศการ มความสมพนธกบความรเกยวกบ

การทงขยะแยกประเภทเพอการหมนเวยนกลบมาใชใหม และการเปดรบขาวสารจากสอมวลชนบคคล

ในครอบครว เพอนบาน เพอนรวมอาชพ แผนพบ มความสมพนธกบการมสวนรวม

มารยาท เศวตกตธรรม (2536) ไดศกษาวจยเรอง ผลประโยชนจากการรไซเคลในระบบ

การจดการขยะจากกระปองอลมเนยมของไทย ซงผลการศกษาพบวามขยะกระปองอลมเนยมเพยง

รอยละ 26.5 ของทงหมดทผานกระบวนการซอขายแลกเปล ยนและกระบวนการรไซเคล

โดยกระบวนการซอขายแลกเปลยนกระบวนการรไซเคล โดยกระบวนการซอขายแลกเปลยนนนอยใน

รปของระบบแอบแฝงอาศยความสมพนธสวนตวของผ ซอและผ ขาย จานวนและมลคาการซอขาย

ไมแนนอน ราคาผ ขายจะกาหนดจากผ ซอเปนหลก สาหรบกระบวนการรไซเคล โรงงานขนาดเลก

และขนาดกลางจะเปนผประกอบการเปนสวนใหญ โดยมจดมงหมายเพอประโยชนทางธรกจนน มใช

เพอประโยชนทางสงแวดลอม และสาหรบผลประโยชนทไดรบจากการรไซเคล คอชวยลดขนตอน

การผลตตามปกตถง 3 ขนตอน ซงสะทอนใหเหนตนทนการผลตทลดลงโดยเฉพาะตนทนพลงงาน

ทสามารถประหยดลงไดถงรอยละ 95 ประหยดการใชทรพยากรธรรมชาตของโลกไดถง 37,980 ตน


ตอป และลดการนาเขาแผนอลมเนยมจากตางประเทศไดถง 20.4 ลานปอนดตอป และกอใหเกด

รายไดแกผรวบรวมและจาหนายขยะกระปองอลมเนยมถง 115 ลานบาทตอป

วสนต เอารตน (2537) ไดศกษาวจยเรอง มาตรการทางกฎหมายในการสงเสรมการหมนเวยน

พลาสตกกลบมาใชใหม ผลการศกษา พบวากฎหมายไทยทมผลบงคบใชอยในปจจบนทเกยวกบ

การแกไขปญหามลฝอยยงมลกษณะทจากดและไมมประสทธภาพเพยงพอในการแกไขปญหามลฝอย

พลาสตก ในขณะทปญหามลฝอยพลาสตกเปนปญหาทจาตองใชเทคนคและความรเฉพาะ ปจจบน

ราชการสวนทองถนยงมขดความสามารถจากด

กรงแกว เลาบญเสถยร (2537) ไดศกษาวจย ทศนคตและพฤตกรรมของประชาชนในชมชน

แออดคลองเตยทมตอขยะบรรจภณฑเครองดม จากผลการวจยพบวา ผคนในชมชนแออดทศกษา

สวนมากมทศนคตเชงไมเหนความสาคญของการรกษาความสะอาดสภาพแวดลอมในชมชน

ทอยอาศย มเพยงสวนนอยเทานนทมทศนคตเชงใหความสาคญของเรองดงกลาว และพบวา ผ คน

ในชมชนแออดทมทศนคตตอขยะบรรจภณฑเครองดมทไมถกตองเหมาะสม ขยะบรรจภณฑเครองดม

เชน กลองนมและขวดนม กระปองนาอดลม ขวดนาดม เปนตน ยงคงถกทงอยทวไปในบรเวณชมชน

ทาใหสภาพชมชนเกดความไมนาดและสกปรก สวนพฤตกรรมการนาขยะบรรจภณฑเครองดมกลบมา

ใชประโยชนใหมปรากฏมเพยงเลกนอยเทานน ซงผลจากการศกษา ชใหเหนวาผ คนในชมชนแออด

คลองเตยไมเหนความสาคญตอการรกษาความสะอาดของชมชนในเรองขยะบรรจภณฑเครองดม

นรศ โควสภทร (2540) ไดศกษา การยอมรบแนวทางการลดปรมาณมลฝอยในเขตเทศบาล

เมองปทมธาน โดยการคดแยกประเภทมลฝอยเพอแปรรปนากลบมาใชประโยชน ผลการศกษาพบวา

กลมตวอยางสวนใหญ รอยละ 68 ยอมรบการคดแยกมลฝอย สวนทเหลอรอยละ 32 เปนผ ไม

ยอมรบการคดแยกมลฝอย โดยกลมตวอยางสวนใหญเหนควรใหเทศบาลเมองปทมธานจดถงรองรบ

การคดแยกมลฝอยไว 3 ประเภท คอ ถงสเหลองใสกระดาษ – พลาสตก ถงสฟาใสโลหะ – แกว และถง

สเขยวใสขยะมลฝอยทวไป โดยใหองคกรตางๆ เชน โรงเรยน สถานทราชการ หางสรรพสนคา ฯลฯ

เขามามสวนรวมในกจกรรมน และควรจะมผลตอบแทนกลบคนในรปวสดแปรรปแจกใหทกครวเรอน

เชน ถงคดแยกมลฝอย เปนตน ซงจากขอมลขางตนทาใหเกดแนวความคดวาการยอมรบแนวทาง

การลดปรมาณมลฝอย โดยใชการทดลองและใหส อภาพโฆษณา เอกสารเยบเลม ทาใหม


การเปลยนแปลงตอการคดแยกประเภทมลฝอยกอนทง โดยปรมาณของมลฝอยทใชประโยชนไดลดลง

เมอพจารณาจากรอยละโดยนาหนกขององคกรประกอบมลฝอยทงหมด

สรนทรเทพ เตาประยร และคณะ (2543) ไดศกษาวจยเรอง ศกยภาพในการคดแยกขยะมล

ฝอยทมคาจากมลฝอยชมชน กรณศกษาจากหมบานในจงหวดประทมธาน พบวา ขยะทถกคดแยก

โดยพนกงานเกบขยะ สามลอเกบขยะ และคนคยเขยขยะ ณ จดกาจดขยะและทงขยะสดทายหลงการ

คดแยก และคานวณรายไดจากการขายวสดทคดแยกได มอตราการคดแยกขยะของพนกงานเกบขยะ

มากกวา สามลอเกบขยะ มากกวา คนคยขยะ องคประกอบขยะทมคาและถกคดแยกมากไดแก แกว

มากกวา กระดาษ มากกวา พลาสตก มากกวา โลหะ มลคาขยะมลมคาทขายไดประมาณ 520 -7,640

บาท ตอสปดาหสาหรบพนกงานเกบขน และ 215-2760 บาทตอสปดาหสาหรบสามลอเกบขยะ

และพบวา ขยะทงหลงการคดแยกยงมศกยภาพเพมขนในการคดแยกขยะมคาไดอกหากมการคดแยก

ประเภทขยะ ณ แหลงกาเนด

สภาน ธงไชย (2543) ไดศกษาการวเคราะหแนวทางการสงเสรมการคดแยกขยะมลฝอยชมชน

โดยประสานความรวมมอระหวางนกเรยนและศนยรบซอขยะมลฝอยของโรงเรยนในสงกดเทศบาล

เมองชลบร ซงผลการศกษา ไดสรปแนวทางการสงเสรมไววา จะตองมแนวทางสงเสรมการคดแยกขยะ

มลฝอย ทางดานการใหความรอยางตอเนอง สนบสนนใหสะดวกในการนาขยะมลฝอยมาโรงเรยน

และจดตองศนยรบซออยางถาวร และโรงเรยนควรจดเปนวชาหรอกจกรรมหนงหลกสตร และเทศบาล

ควรจดสรรเงนกองทนบางสวนใหโรงเรยนเพอเปนทนในการรบซอ

จนทรา สขเฟองฟ (2547) ไดศกษาความคมคาทางเศรษฐกจในการจดตงโรงงานคดแยกขยะ

เพอรไซเคล กรณศกษาเทศบาลเมองเพชรบร พบวา ขยะรไซเคลใหผลตอบแทนไดมากทสดตามลาดบ

ดงน พลาสตด เหลก แกว อลมเนยม และกระดาษ สาหรบงบประมาณทเหมาะสมในการลงทนคอ

3,000,000 บาท เปนเงนทนเรมตน 749,500 บาท เงนทนหมนเวยน 2,353,000 บาท เปนเงนทน

สารอง 200,000 บาท อตราผลตอบแทนโครงการ (%IRR เทากบ 29%)

นรากร วสทธกาญจญ (2550) ไดศกษาความเปนไปไดทางการเงนของศนยรบซอขยะรไซเคล

ในพนทกรงเทพมหานครและปรมณฑล พบวาอานาจในการตอรองราคาขยะรไซเคลนนขนอยกบ

ปรมาณ ความรในกระบวนการคดแยก และการรราคาของตลาดเพอสามารถเกงกาไรไดและตอรอง


ราคาขยะรไซเคลกบผ ซอได ตลอดจนเขาใจในชนดสนคาทเปนทตองการของตลาดหรอมแนวโนมด

ในตลาดขยะรไซเคล แตภาครฐไมไดใหการสนบสนน หรอใสใจกบธรกจประเภทนมากในเรองของ

การนาขยะรไซเคลไปขายอยางไร กบแหลงใด มการควบคมดแลการกาหนดราคากนอยางไร ตลอดจน

การดแลผประกอบการในธรกจประเภทนแตอยางใดทงๆทธรกจขยะรไซเคลชวยแกปญหาสงแวดลอม

ขยะลนเมอง และการแกไขปญหาการใชทรพยากรอยางมคณคา


บทท 3

ระเบยบวธวจย

การวจยเรอง ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจสาหรบ

ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย มวตถประสงคเพอศกษาวธการ

ปญหา และอปสรรคตลอดจนบทบาทการสนบสนนและการพฒนาของหนวยงานภาครฐและ

ภาคเอกชนรวมทงการสงเสรมทผประกอบการธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลของผประกอบการและ

ชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย เพอหาแนวทางการสรางมลคาเพมในการคดแยกขยะ

ในการพฒนาผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย ในระยะสน ระยะปาน

กลาง และระยะยาว และนามาสรางแผนยทธศาสตรการดาเนนธรกจอยางมภมคมกน และแกไข

ปญหาของธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลโดยใชกระบวนการมสวนรวมของเครอขายผประกอบการและ

ชมชนและภาครฐใหประสบความสาเรจอยางมประสทธภาพ

แนวทางในการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงนโยบายแบบมสวนรวม ‘Policy Participation Action

Research’ (PAR ) ทใชระเบยบวธวจย 2 วธ คอ การวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research)

ตามชวงเวลาทกาหนดไวและใชแบบสอบถาม (Questionnaires) เปนเครองมอในการเกบรวบรวม

ขอมลโดยในการวจยครงนเรมจากการศกษาสภาพโดยทวไปของการประกอบธรกจรไซเคลกอน (Base

Line Study)ประกอบการวเคราะหเอกสารและสอบถามความคดเหนจากแกนนากลมผประกอบการ

ธรกจรไซเคลกอนดวยการสมภาษณดวยวธสนทนากลม (Focus Group) และสมภาษณเบองตน

แลวจงนามาสรางเครองมอในเบองตนกอนดาเนนการตามกระบวนการวจยตอไป การวจยนวเคราะห

ขอมลโดยใชการประมวลผลขอมลดวยคอมพวเตอรทโดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS (Statistical

Package for the Social Sciences) และในการวเคราะหขอมลเพอหาความแตกตาง ของคาเฉลย

ตางๆ ทางสถตของการวจยครงน ทระดบความเชอมนระดบรอยละ 95 (alpha = 0.05) กอนแลวตาม

ดวยการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เปนการเกบรวบรวมขอมลใน 2 ลกษณะ

ในสถานการณปจจบนซงเปนขอมลททนสมย ทนตอเหตการณและเปนขอมลเชงประจกษ ทงปรมาณ


และคณภาพเชงลก สาหรบนามาเปนขอสรปท มความนาเ ช อถอมากย งขน โดยมขนตอน

และการดาเนนงานวจยตามลาดบขนตอนในการศกษา ออกเปน 3 ขนตอนคอ

ขนตอนท 1 การศกษาวเคราะหสงเคราะหขอมลเบองตน

1. การศกษาหลกการแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เพอใหเกดองคความรทางทฤษฎทจะนามาเปนขอมลในการวเคราะหและสงเคราะหกาหนดเปนกรอบ

แนวคดยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล

2. ศกษาแนวคดดานการคดแยกขยะเพอรไซเคล ทประกอบดวย การคดแยกขยะเพอรไซเคล

ประเภทผประกอบการธรกจการนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม นโยบาย กฎหมาย องคกรทเกยวของ

การกาหนดการทเกยวกบขยะรไซเคลในประเทศตางๆ การมสวนรวมของชมชนตอการจดการขยะ

รไซเคล

3. ศกษาเกยวกบระเบยบวธการวจยเชงคณภาพ และ การวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวม

(Participatory Action Research: PAR) ในการวจยครงนผ วจยเลอกศกษาตามแนวคด

ของกระบวนการพฒนาชมชนแบบมสวนรวมดวยวธธรรมชาต (Natural Approach To participatory

development (NAPD)) ซงมรปแบบและกระบวนการซงคณะผ วจยนามาปรบใชจากแนวคดของ

สทธณฐ ประพทธนตสาร 2546 : (70-66) รวมกบการศกษาตารา เอกสารและงานวจยเชงคณภาพ

และการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวมทงในประเทศและตางประเทศ เพอนามาเปนแนวทางในการ

ดาเนนการวจย จากการทศกษา ทบทวนเอกสาร และงานวจยทเกยวของ ผ วจยนามาวเคราะห

และสงเคราะห บรณาการกบแนวคดการบรหารจดการธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลเปนกรอบแนวคด

เบองตนทประกอบดวย ดวยการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวม

4. การเตรยมการกอนเขาสพนททศกษา การวจยครงนใชกระบวนการวจยเชงคณภาพทใช

การวจยทงจากการวเคราะหเอกสาร สารวจและสอบถามความคดเหน การสมภาษณดวยวธสนทนา

กลม (Focus Group) รวมทงการวเคราะหดวยเทคนคเชงปรมาณโดยคาทางสถต คาเฉลย (Mean)

การวเคราะหความตรง (Valid) และคาความเชอถอได (Reliability) ดงนน ในการวจยครงนผ วจย

จงดาเนนการวางแผน เกบรวบรวมขอมล และวเคราะหขอมลกอนเขาสพนทดงน


4.1 การเตรยมตวผ วจย ซงผ วจยถอเปนเครองมอทสาคญทสด ดงนนกอนเขาพนท

ทศกษาผ วจยจงเตรยมตวเองโดยศกษากระบวนการวจยเชงคณภาพ การวจยเชงปฎบตการแบบม

สวนรวม และในดานบรบทของพนททศกษานน ผ วจยเขาไปในสนาม ขออนญาตผประกอบการธรกจ

รไซเคล ชมชน และหนวยงานทเกยวของพดคยขอขอมลจากบคคลอนๆ และ เพอจะนาไปใชประกอบ

การสงเกต การสมภาษณเชงลก ซงผ วจยรจกกบแกนนาของผประกอบการธรกจรไซเคล และชมชน

เปนอยางด เนองจากเคยผานการเขารวมฝกอบรมของโครงการสรางผ ประกอบการธรกจรไซเคล

จาก โรงงานคดแยกขยะวงษพาณชย จงหวดพษณโลก และไดรบความรวมมอในการอนเคราะห

ขอมล และการอานวยความสะดวกในการเขาพนทเกบขอมลเบองตนของวจยในเรองอนกนมากอน

ทจะเขามาขอความรวมมอในการทาวจยในครงน

4.2 การเตรยมผ ชวยวจย ผ ชวยวจยถอวาเปนบคคลทความสาคญในการวจย

เชงปรมาณและการวจยคณภาพอกองคประกอบหนง โดยผ ชวยวจยตองเปนผ ท มความร

ความสามารถในการสมภาษณและการเกบรวบรวมขอมลเชงคณภาพ ทาการจดบนทกขณะสนทนา

ในการการวจยครงนใชนกศกษาคณะวทยาการจดการ สาขาการตลาด ชนปท 4 เปนผชวยนกวจย

20 คนโดยเตรยมการกอนออกเกบขอมลภาคสนามโดยจดการอบรมใหมความรและความเชอมน

ในการออกเกบขอมลภาคสนามกอน

4.3 การเตรยมอปกรณทจะใชในการเกบรวบรวมขอมล ซงเปนเครองมอทใชในการ

วจยทสาคญอกประการหนง อปกรณประกอบดวย เครองบนทกเสยง อดเสยงขณะสมภาษณ

แบบเจาะลก (In-depth Interview) และการจดทาแผนยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยก

ขยะเพอรไซเคล เพอเกบรวบรวมขอมลโดยละเอยด เพราะเครองอดเสยงเปนอปกรณบนทกขอมลทด

สามารถเกบรายละเอยดไดทกคาพด ซงจะเปนประโยชนในการเกบรวบรวมขอมลในกรณทม

ความผดพลาดจาการจดบนทกขอมลเพยงอยางเดยว ชวยใหผ วจยสามารถนาขอมลมาวเคราะห

การแปลความหมายขอมลและหาขอมลสรปเชงทฤษฎไดในภายหลง

4.4 กลองถายภาพดจตอล ซงเปนอปกรณทมประโยชนในการเกบรวบรวมขอมล

บรรยากาศในการประชม หรอสภาพแวดลอม และขนตอนในกระบวนการดาเนนการวจย

4.5 อปกรณในการจดกจกรรมกลมและอปกรณในการนาเสนอขอมลสาธารณะ เชน

กระดานไวทบอรด อปกรณเครองเขยน เพอประโยชนตอการเขยนขอคดเหนตางๆ ของกลมในขณะท


วเคราะหสภาพปจจบน ปญหา ความตองการ ความคาดหวง เพอเปนขอมลมาสการรวมระดม

ความคดสรางยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล

4.6 อปกรณชวยในการจดบนทก ประกอบดวย สมดจด อปกรณเครองเขยน เพอใช

บนทกขอมลขณะสมภาษณแบบเจาะลกและการจดการความร โดยใช ประโยชนในการบนทกคาพด

และบรรยากาศการประชม และพฤตกรรมของกลมผ ใหขอมลหลก เพอใชเปนขอมลประกอบในการ

ถอดเทป และการวเคราะหขอมลตอไป

4.7 แบบสมภาษณแบบมโครงสราง ทใชสาหรบการสมภาษณแบบเจาะลก

(In-depth Interview) ผ ใหขอมลหลก ซงไดแก ผประกอบการธรกจคาของเกา องคกรธรกจในชมชน

และหนวยงานทเกยวของ เพอนามาวเคราะหประกอบความตองการของผประกอบการธรกจรไซเคล

และชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ทเปนพนททศกษา โดยเปนกรอบการสมภาษณแบบกวางๆ ทใช

เปนแนวทางในการสมภาษณ ประกอบดวยชอ สกล ตาแหนง พรอมทงคาถามแบบปลายเปดเกยวกบ

การเชอมโยงสการจดทาแผนยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล เชงธรกจ

สาหรบ ผประกอบการธรกจรไซเคลและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย ประกอบ

ไปดวย สถานการณของธรกจรไซเคลมผลกระทบจากความผนผวนทางเศรษฐกจ สภาพคลอง

ทางการเงน การแขงขน แนวโนมของธรกจรไซเคล ความแตกตางกนของทาเล ภาค พนท กลม

การรวมตวกนความคาดหวงของรฐบาล,หนวยงานราชการตอธรกจรไซเคล ธรกจรไซเคลถกมองวา

เปนธรกจสเทา (Grey Market) ทมกหลบเลยงกฎหมาย แนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจ

รไซเคล

ประชากรเปาหมาย

ในการศกษาครงนเปนผประกอบการและเครอขายผ ประกอบการของโรงงานคดแยกขยะ

วงษพาณชย ผประกอบการธรกจรไซเคลทวไป ตลอดจนหนวยงานราชการทเกยวของ เชน กรม

การปกครอง กรมควบคมมลพษ องคการบรหารสวนตาบล เทศบาล เปนตน


กลมตวอยางในการวจย

ภาคกลางแบงออกเปน 22 จงหวด เปนศนยรวมทางเศรษฐกจทกดาน ดงนนประชากรในเขตน

โดยเฉลยจงมความเปนอยดกวาประชากรในเขตอน ขณะทประเทศเรมมผลตผลทางอตสาหกรรม

มากขน ภาคกลางเปนภาคทกาวหนาทางดานเศรษฐกจกวาภมภาคอนๆขณะเดยวกนกรวมเอาปญหา

สารพดอยางไวดวย เชน ปญหาชมชนแออด ปญหาสงแวดลอม ปญหาขยะลนเมอง ในการศกษาวจย

ครงนจงทาการคดเลอกกลมตวอยางออกมาเพยง 8 จงหวด และไดเพมจงหวดพษณโลกเขาไป

ในการศกษาครงนเน องจากเปนจงหวดนารองของการศกษา สวนกลมตวอยางของงานวจยน

พจารณาจากความเหมาะสมของผประกอบการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจ ตามขนาดการลงทน

ผลประกอบการของธรกจ ปจจยทเอออานวยตอธรกจ ทจะสามารถเปนตวแทนของประชากรไดดงน

ภาพท 3.1 : แสดงแผนทจงหวดในเขตภาคกลาง ของประเทศไทย

กรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา นครสวรรค นครปฐม

สมทรปราการ สพรรณบร และพษณโลก (โดยเฉพาะจงหวดพษณโลกนนเปนจงหวดทโรงงานคดแยก

ขยะ”วงษพาณชย” ซงเปนตนแบบของศนยการจดการความร หรอ KM ดานการจดการขยะรไซเคล

และสาขายอยขนาดการลงทน 500,000 – 10,000,000 ลานบาท) ทงนกลมผ ประกอบการ

และเครอขายผประกอบการของโรงงานคดแยกขยะ ”วงษพาณชย” จะรวมกนกบผประกอบการธรกจ









รไซเคลทวไป หนวยงานราชการ และองคการบรหารสวนตาบล เทศบาล องคกรชมชน ในการระดม

ความคด เรยนรรวมกนและมสวนรวมในการสรางแผนยทธศาสตรกบนกวจยในการกาหนด

กลมตวอยาง ผ วจยเลอกทจะสงแบบสอบถามไปยงผ ประกอบการธรกจรไซเคลและเครอขาย

ผ ประกอบการของโรงงานคดแยกขยะวงษพาณช ย โดยจด เต รยมหนง สอราชการ เ ร อ ง

ขอความอนเคราะหขอมลในการศกษาวจย ออกโดยหนวยงานตนสงกดของผ วจยไปถง ดร.สมไทย

วงษเจรญ ประธานกลมผประกอบการโรงงานคดแยกขยะวงษพาณชย เพอลงนามขอความรวมมอ

ไปยงเครอขายผประกอบการ, สวนผประกอบการธรกจรไซเคลทวไป ทไมใชกลมโรงงานคดแยกขยะ

วงษพาณชย กมการจดเตรยมหนงสอราชการเรองขอความอนเคราะหขอมลในการศกษาวจย ออกโดย

หนวยงานตนสงกดของผ วจยไปถงเชนกน โดยสงทางไปรษณย พรอมกนน ไดแนบเอกสาร

ขอรบผลการวจยอยางยอ หากผตอบแบบสอบถามตองการดวย (เอกสารอยในภาคผนวกทายเลม)

โดยรวมกนแลวมทงสน 1,079 ชด

1. กลมตวอยางสาหรบการวจยเชงคณภาพ

ในการศกษาครงนไดกาหนดกลมเปาหมายสาหรบการเกบขอมลเชงคณภาพจานวน

50 คน และทาการสมภาษณกลมเปาหมาย ไดแกกลมผประกอบการธรกจรไซเคลจานวน 8 จงหวด

และ จ.พษณโลก (นารอง) ไดมาโดยการสมแบบโควตา (Quota sampling) จานวนผตอบ: 50 คน

ระยะเวลา: ระหวางเดอน พฤศจกายน พ.ศ.2552 ผ ทสมภาษณ: ผ วจยและคณะผชวยนกวจยจานวน

20 คน

2. กลมตวอยางสาหรบการวจยเชงปรมาณ

ในการศกษาครงนผ วจยไดทาการคานวณเพ อกาหนดขนาดตวอยางท เหมาะสม

โดยพจารณาจาก สตรการคานวณของยามาเน เพอหาขนาดตวอยางโดย (Yamane’, 1967 อางถง

ใน สชาต ประสทธรฐสนธ , 2003: 141) โดยกาหนดอตราความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง

ทยอมรบไดอตรารอยละ 5 ดงนนจานวนผประกอบการธรกจรไซเคลจานวน 8 จงหวดและ จ.พษณโลก

(นารอง) ในการวจยครงนผ วจยจะเลอกกลมตวอยางโดยใชวธการสมแบบชนภม (Stratified random

sampling) จากจานวนสถานประกอบการธรกจรไซเคลทไดรบอนญาตประกอบธรกจ จากกรม

การปกครอง เนองจากทราบจานวนของกลมตวอยางดงน


ตารางท 4.1 แสดงจานวนประชากร (สถานประกอบการธรกจรไซเคลทไดรบอนญาตประกอบธรกจ

จากกรมการปกครอง)

จงหวด สงแบบสอบถาม (ชด) สงแบบสอบถามกลบ ชด) คดเปนรอยละ

กรงเทพมหานคร 530 253 47.73

นนทบร 215 102 47.44

ปทมธาน 348 169 48.56

พระนครศรอยธยา 250 135 54.00

นครสรรค 70 42 60.00

นครปฐม 87 45 51.72

สมทรปราการ 278 163 58.63

สพรรณบร 170 132 77.64

พษณโลก 43 38 88.37 รวม 1,991 1,079 54.20

เพอใหการวจยครงนมโอกาสทจะไดจานวนแบบสอบถามกลบคนมามากขนและสามารถ

วเคราะหขอมลไดอยางมความนาเชอถอมากขนดวย ผ วจยไดกาหนดขนาดตวอยางโดยคานวณ

ตามสตรของ Yamane’ เพอหาขนาดตวอยางโดย (Yamane’, 1973, p. 728)

n = N = 530+215+348+250+70+87+278+170+43 = 333.50

1+Ne2 1+(1,991* .052

)

e = ความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง

N = ขนาดของประชากร

n = ขนาดของกลมตวอยางทระดบความเชอมน 95%

เมอคานวณตามสตรแลวจะไดขนาดตวอยางจานวน 334 ตวอยางจากการคานวณตามสตร

ของ Yamane’


การสมตวอยาง

เมอพจารณาจากการศกษางานวจยทดาเนนการวจยในประเทศไทย และตางประเทศ

ทมความใกลเคยงกนพบวา มอตราการตอบกลบตงแตรอยละ32 (Forsman, 2004) รอยละ37.6

(Kaleka,2002) ถงรอยละ 53.09 (Pussadee Polsaram,1998) ผ วจยจงประมาณอตราตอบกลบ

โดยการเฉลยอตราการตอบกลบของการวจยในอดต

= 32+37.6+53.09 = 41%

3

ไดคาเฉลยของอตราตอบกลบขางตนเทากบ 41% และเปนอตราทเปนไปไดในการไดรบ

ตอบกลบ ดงนนผ วจยจงประมาณการกระจายแบบสอบถาม จากอตราตอบกลบดงกลาว เพอให

สามารถรวบรวมขอมลไดครบตามขนาดตวอยางทคานวณไวคอ 334 ตวอยางโดย

= 334 * 100 = 1,058 ตวอยาง

41

ซงตองสงแบบสอบถามเพอใหไดการตอบกลบของจานวนแบบสอบถามเทากบ 1,058 ชด

แตสาหรบงานวจยน พบวายงมสถานประกอบการธรกจรไซเคลทยงมไดมการตดตอขออนญาตเปด

ดาเนนกจการ หรอขาดการตออายใบอนญาตอยอกเปนจานวนมาก ผ วจยจงไดจดสงแบบสอบถาม

ทงสน 1,991 ชดตามจานวนของสถานประกอบการทจดทะเบยนขออนญาตจากกรมการปกครอง ทงน

เพอใหสามารถครอบคลมจานวนของสถานประกอบการทอาจอยในชวงการขอจดทะเบยนใบอนญาต

และไดรบการตอบกลบ 1,079 ชด จงถอวามความพอเพยงของขอมลเพอการวเคราะห

เครองมอทใชในการวจย

1. เครองมอในการวจยเชงคณภาพ จะใชการสนทนากลมยอย การเขารวมสงเกต

การสมภาษณเชงลกโดยในการสมภาษณจะกาหนดโครงสรางการสมภาษณทเปนประเดนสาคญ

ในแตละหวขอไวเปนแนวทางในการสมภาษณ ในระหวางการสมภาษณจะทาการบนทกเสยง

และภาพเพอใชเปนหลกฐานยนยนและใชในการวเคราะหรายละเอยดเกยวกบธรกจรไซเคล เพอหา

ขอมลในเชงลกเกยวกบสภาพปจจบนวธการ ปญหา ความคาดหวง และอปสรรคตลอดจนบทบาท

การสนบสนนและการพฒนาของหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน


2. เครองมอในการวจยเชงปรมาณ การศกษาครงนผ วจยจะใชแบบสอบถามเชงสารวจ

ในการเกบขอมล โดยจะศกษาสภาพโดยทวไปเบองตนของการดาเนนธรกจรไซเคล (Base line Study)

ศกษาจากการใหขอมลของ ดร.สมไทย วงษเจรญ และคณกรองทพย โสมาลา ผบรหารกลมวงษ

พาณชย และแกนนาของผประกอบการธรกจรไซเคล กอนทาการสรางแบบสอบถามแลวทาการศกษา

ทบทวนจากเอกสาร,บทความ ตลอดจนงานวจยในอดตเพอศกษาตวแปรและมาตรวดทเคยใชมากอน

และเลอกเฉพาะมาตรวดทมคาความเชอถอไดทมคาอยในเกณฑสง แลวนาเอามาตรวดนนมาปรบปรง

ขอคาถามใหเหมาะสมสาหรบการศกษาครงน โดยมการนาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไป

ทดลองใช (Try Out) กบกลมผประกอบการธรกจรไซเคลซงมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน แลวนา

ผลทไดมาวเคราะหความเชอมนของแบบสอบถาม โดยใชวธการหาคาสมประสทธแอลฟา (Alpha

Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach 1970 : 161) ไดคาระดบความเชอมนทระดบ 0.95

แบบสอบถาม (Questionnaire) ผ วจยไดใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจย

(ภาคผนวก) เปนจานวน 1,991 ชด โดยขอความรวมมอจากกลมผประกอบการธรกจรไซเคล จานวน

8 จงหวดและ จ.พษณโลก (นารอง) ตอบขอมลภาคสนาม โดยแบบสอบถามไดจาแนกออกเปน

7 สวน ไดแก

สวนท 1 ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการ

สวนท 2 ผลการดาเนนงานของกจการ

สวนท 3 ทรพยากรและความสามารถของกจการ

สวนท 4 ผลประกอบการของกจการ

สวนท 5 ปญหาและอปสรรคของกจการ

สวนท 6 แผนการดาเนนธรกจในอนาคต

สวนท 7 ขอเสนอแนะ / แนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล

การทดสอบความเทยงตรง และความเชอถอไดของเครองมอ

เพอใหเครองมอในการศกษาวจยครงนมความเทยงตรง และมความนาเชอถอ ผ วจยไดทา

การทดสอบความเทยงตรง (Validity) และความนาเช อถอ (Reliability) ของแบสอบถาม

และความตรงของเนอหา กอนนาแบบสอบถามไปเกบขอมลจรง ดงน


1. การทดสอบหาความเทยงตรง (Validity) โดยการนาแบบสอบถามซงเปนเครองมอ

ในการวจยไปปรกษากบผทรงคณวฒ เพอพจารณาโครงสรางของแบบสอบถาม (Construct Validity)

ความเหมาะสมของเนอหา (Content Validity) และความเหมาะสมของภาษาทใช (Wording)

เพอนามาปรบปรงแกไขใหสมบรณกอนนาไปใชกบกลมทดสอบเพอใหเกดความมนใจวาเครองมอทใช

ในการเกบรวบรวมขอมลทผ วจยสรางขนมคณภาพสง คอ การตรวจสอบความตรงของเนอหา

(Content Validity) ของแบบสอบถามโดยนาแบบสอบถามทผ วจยสรางขนใหผทรงคณวฒทมความร

ความชานาญในเรองทเกยวของจานวน 5 ทาน เพอพจารณาตรวจดานระเบยบวธวจย

ความสอดคลองและความเชอมโยงของกลมคาถาม ดานเนอหา ภาษาจากนนนามาแกไข ปรบปรง

ใหไดขอความตรงตามกรอบแนวคดทตองการวด คอ

1.1 รศ.ดร.เดช วฒนชยยงเจรญ รองอธการบดฝายบรหารและแผน มหาวทยาลยนเรศวร

และทปรกษาดร.สมไทย วงษเจรญ ประธานโรงงานคดแยกขยะวงษพาณชย เปนผทรงคณวฒทางดาน

เนอหา

1.2 รศ.ดร.นภาพร สงหทต อาจารยประจาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏจนทร

เกษม เปนผทรงคณวฒทางดานระเบยบวธวจย ภาษา และเนอหา

1.3 ดร.ปญญา ธรวทยเลศ ผ อานวยการสานกวจย มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม

และกรรมการสภาวจยแหงชาต เปนผทรงคณวฒทางดานสถต

1.4 ดร.สมไทย วงษเจรญ ประธานโรงงานคดแยกขยะวงษพาณชย เปนผทรงคณวฒ

ทางดานเนอหา ความสอดคลองและความเชอมโยงของกลมคาถาม

1.5 คณกรองทพย โสมาลา ประธานสถานรไซเคลเพอการคดแยกขยะวงษพาณชย

สานกงานบางปะหน จ.อยธยา เปนผ ทรงคณวฒทางดานเนอหา ความเหมาะสมของเนอหา

และภาษาของขอคาถาม

2. การทดสอบหาความเชอถอได (Reliability) ผ วจยไดนาแบบสอบถามไปทดสอบกอน

(Pretest) กบกลมประชากรทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง จานวน 30 คน เพอตรวจสอบวา

คาถามในแตละขอสามารถสอความหมายไดตรงตามทผ วจยตองการ และมความเหมาะสมหรอไม

แลวนามาปรบปรงแกไขใหถกตอง แลวนาแบบสอบถามดงกลาวทไดทดสอบมาแลว มาคานวณหาคา

ความเชอถอได โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Coefficient Alpha) ของครอนบาค (Cronbach


1970 : 161) สาหรบแบบสอบถามชนดมาตราสวนประเมนคา (วเชยร เกตสงห, 2543)จงแสดงวา

เปนเครองมอทมคณภาพ สามารถนาไปใชในการเกบรวบรวมขอมลได

การเกบรวบรวมขอมล

ผ วจยและผ ชวยวจยนลงภาคสนามดวยตนเองทง 8 จงหวด ใชแบบสอบถามและแบบ

สมภาษณพรอมรายละเอยดการสมภาษณ รวมกบการสงเกตและบนทกยอ โดยขณะททาการ

สมภาษณ กจะดวาคาตอบทไดมาสอดคลองกบขอมลเดมทมอยหรอไม และทาการตรวจสอบแบบ

สามเสา (Triangulation) คอสอบถามยนยนกบผประกอบการธรกจรไซเคลและ เจาของรานรบซอ

หลายคน หรอผ รวมงานคนอน

การวเคราะหขอมล

ผ วจยไดดาเนนการวเคราะหขอมลจากการรวบรวมขอมล มลาดบดงน

1.นาแบบสอบถามมาตรวจสอบใหคะแนนแลวนาไปวเคราะหขอมลทางสถตโดยเครอง

คอมพวเตอรโปรแกรม SPSS (Statistical-Package for the Social Sciences) (NIC.1975: 465 –

514)

2. วเคราะหขอมลทวไปของกลมผประกอบการธรกจรไซเคลในเขตภาคกลาง จานวน

8 จงหวด และจงหวดพษณโลก (นารอง)ดวย โดยทาการวเคราะหขอมลคอ ใชสถตพรรณนา

(Descriptive Statistics) นอกจากนนยงรวมถงโดยการแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ

(Percentage) คาเฉลย (Mean) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)ดวย ใชวธการ

วเคราะหขอมลเชงพรรณนา (Descriptive Method) โดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS เพอการ

คานวณทางสถต ดวยเครองคอมพวเตอร เพอวเคราะหขอมลเกยวของกบสภาพทวไปและขอมล

ของผตอบแบบสอบถาม


สถตทใชในการวเคราะหขอมล

สถตทใชในการวเคราะหขอมล มดงน

1. การคานวณคาสถตพนฐานมดงน (ลวน สายยศและองคณา สายยศ 2531:59)

1.1 หาอตรารอยละ ใชสตร

รอยละของรายการใด = ความถของรายการนน x 100

ความถทงหมด

1.2 คาเฉลย ใชสตร ดงน

N

XX ∑=

เมอ X แทน คะแนน

X แทน คาเฉลย

N แทน จานวนผประกอบการ

∑ แทน ผลรวม

1.3 คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยใชสตร (ชศร วงศร ตนะ. 2534 : 74)

)1()(

..22

−−

= ∑ ∑NN

DDNDS

เมอ S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน

∑ X แทน ผลรวมของคาเฉลย

∑ 2X แทน ผลรวมของคาเฉยของผประกอบการแตละคน

N แทน จานวนผประกอบการ

2 ความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถามโดยใชสตร สมประสทธแอลฟา (Alpha-

Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach.1970: 161)

−

−= ∑

SSt

i

nn

2

2

11

α


เมอ α แทน คาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบ

n แทน จานวนขอในแบบสอบถาม

∑Si

2 แทน ผลรวมของคาคะแนนความแปรปรวนเปนรายขอ

St

2 แทน คะแนนความแปรปรวนของแบบสอบถามทงฉบบ

ขนตอนท 2 ศกษาการดาเนนธรกจ ปญหาของธรกจรไซเคลโดยใชกระบวนการ

มสวนรวมของเครอขายผประกอบการรไซเคล องคกรชมชนและภาครฐ

1. การเลอกพนททศกษา ในการดาเนนการวจยครงน เพอศกษาแผนยทธศาสตรการดาเนน

ธรกจอยางมภมคมกนและแกไขปญหาของธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลโดยใชกระบวนการมสวนรวม

ของเครอขายผประกอบการและชมชนและภาครฐ ผ วจยเลอกพนทศกษา คอ จงหวดในเขตภาคกลาง

จานวน 8 จงหวด ไดแก กรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา นครสรรค นครปฐม

สมทรปราการ สพรรณบร และพษณโลก (นารอง) การเลอกพนททศกษาครงน เลอกตามเกณฑ

ทกาหนด ดวยเหตผลดงตอไปน

1.1 ผ วจยสามารถเขาไปศกษาในพนทไดตลอดเวลา และการคมนาคมสะดวก

1.2 สถานประกอบการธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลมความเหมาะสม

1.3 ผ ทเกยวของ เชน ผประกอบการ ประชาชนในชมชน และหนวยงานทเกยวของ

ใหความรวมมอเปนอยางดกบผ วจยในการดาเนนการวจย

1.4 ผประกอบการ ประชาชนในชมชน และหนวยงานทเกยวของ มการดาเนนตาม

ขอกาหนดของกรมการปกครอง และกรมควบคมมลพษ

1.5 ผ วจยรจกคนเคยหรอไดรบการอนเคราะหใหความรวมมอเปนหนงสอแนะนาตว

โดยผบงคบบญชาตนสงกด ลงนามและหนงสอนนมการลงนามของ ดร.สมไทย วงษเจรญ แกนนา

กลมผประกอบการธรกจรไซเคลดวย ตลอดจนมการแจงวตถประสงคของการเขาพบ ขอขอมลกบ

ผประกอบการ ประชาชนในชมชน และหนวยงานทเกยวของ


2. การเขาสพนททศกษา ผ วจยเขาศกษาทง 8 จงหวด ไดแก กรงเทพมหานคร นนทบร

ปทมธาน พระนครศรอยธยา นครสรรค นครปฐม สมทรปราการ สพรรณบร และพษณโลก (นารอง)

โดยบอกใหทราบวาการดาเนนการวจยครงน เพอเชอมโยงสการจดทาแผนยทธศาสตรการดาเนนธรกจ

อยางมภมคมกนและแกไขปญหาของธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลดวยการวจยเชงปฎบตการแบบ

มสวนรวม และไมมผลเสยตอสถานประกอบการ ชมชน หรอหนวยงาน ไมทาใหผ ทเกยวของเสยเวลา

และการวจยเรองนสาระเนอหากระบวนการเปนสงผ ทเกยวของตองปฎบต ผ วจยไดวางแผนพทกษ

สทธผ ใหขอมลในทกขนตอนของการวจย ตงแตการเกบรวบรวมขอมลจนกระทงเผยแพรผลการวจย

โดยตองไดรบการยนยอมจากผใหขอมล ผ วจยพรอมทจะชแจงอยางชดเจนถงจดมงหมายของการวจย

การตดสนใจเขารวมโครงการวจยหรอไมเปนการตดสนใจของผ ใหขอมลหลก (สภางค จนทวานช,

2548, หนา 177) ผ วจยแจงวตถประสงคของการวจย วธการและขนตอนการเกบรวบรวมขอมล วธการ

สมภาษณแบบเจาะลก กจกรรมกลมและบทบาทของผ ใหขอมลหลกในแตละขนตอน การขออนญาต

บนทกเสยงและวดทศนในขณะทาการวเคราะหปญหา/ ความตองการ ทาแผนการจดการความร

การประกอบธรกจรไซเคล ผ วจยจะเกบขอมลทไดจากผ ใหขอมลหลกเปนความลบ ไมนามาเปดเผย

แตจะวเคราะหขอมลเปนภาพรวม และจะทาลายเอกสารรวมทงขอมลทงหมดทไดหลงจากการ

วเคราะหขอมล แปลความหมาย และสรป จากนนผ วจยขออนญาตผ ทเกยวของเพอศกษาบรบท

ของพนทเปาหมายตงแตสภาพแวดลอม แนวคด วธคด การดาเนนงาน ปญหา อปสรรค กลยทธ

ของธรกจ เปนตน

3. การสรางความสนใจรวมกน ในเรองการบรหารจดการการดาเนนธรกจรไซเคล ผ วจย

ขอความรวมมอจากผ ประกอบการ ประชาชนในชมชน และหนวยงานทเกยวของ มารวมประชม

ปรกษาพรอมทงอธบายวธการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวมใหทกฝายเขาใจ สาหรบการวจย

ในคร งน เ ปนการดาเนนการในรปแบบวธการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวมของผ วจย

ผประกอบการ ประชาชนในชมชน และหนวยงานทเกยวของ ควบคกบการใชวงจรเชงปฎบตการ

ตามแนวคดของสทธณฐ ประพทธนตสาร 2546 : (70-66) นอกจากนน ผ วจยการสรางความสนใจ

รวมกน ในเรองยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล โดยผ วจยดาเนนการ

จดประชมสมมนาเชงปฎบตการ เชญวทยากรทมความร ความสามารถ มความเชยวชาญใหความร

ดานยทธศาสตรการสรางมลคาเพ มของการคดแยกขยะเพอรไซเคล มาใหความร และ ผ วจย


ดาเนนการชแจงและใหความรความเขาใจเพมเตม นอกจากนยงดาเนนการใหมการศกษา ดงาน

สถานประกอบการทประสบผลสาเรจ

4. ทาการสารวจพนทภาคสนาม เพอศกษายทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยก

ขยะเพอรไซเคล ของผประกอบการ ประชาชนในชมชน และหนวยงานทเกยวของในกรงเทพมหานคร

นนทบร ปทมธาน พระนครศรอยธยา นครสรรค นครปฐม สมทรปราการ สพรรณบร และพษณโลก

(นารอง) รวมทงจานวนผประกอบอาชพเกบและรบซอของเกา

ขนตอนท 3 สรางยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล

ดวยการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวม

ในการวจยครงเมอดาเนนการตามแผน จนขอมลอมตว จากการสงเกต สมภาษณ สอบถาม

ศกษาเอกสาร ขอมลทไดจากการปฎบตตามขนตอนของกระบวนการวจยเพอสรางแผนยทธศาสตร

การสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคลของ สาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวด

ภาคกลาง ผ วจยนาขอมลทไดมารวมวเคราะห สรป รายงาน ใหกลมผ บรหารของวงษพาณชย

กลมผประกอบการรไซเคล องคกรชมชน และหนวยงานทเกยวของ รวมกนพจารณาเพอเชอมโยงเขาส

การกาหนดแผนยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล ดวยกระบวนการวจย

เชงปฎบตการแบบมสวนรวม

ตารางท 3.2 กจกรรมและขนตอนของกระบวนการวจยเชงปฎบตการแบบมสวนรวม

กจกรรม ชวงเวลา สถานท รปแบบ


ผเขารวม

กจกรรม

เปาหมาย

1.ประชมชแจง

ขนตอน

ดาเนนงานคณะ

นกวจย

ตลาคม 52 มรภ.สวน

สนนทา

ประชม

ชแจง

นกวจย 5

คน

สรางความร

ความเขาใจ





กจกรรม


2.ประชม

เตรยมการ 8

จงหวด

ตลาคม 52 บรษทคดแยก

ขยะเพอร

ไซเคล สาขา

พษณโลก

(เออเฟอ

สถานทและ

อาหาร)

ประชมเชง

ปฏบต โดย

การให

ความรแกน

แกนนา

USERดาน

การจดการ


และการ

จดการ

ความร KM

1.นกวจย 5

คน

2.แกนนา

USER 8

จงหวด รวม

20 คน

3.กรม

ควบคม

มลพษ

กรมการ

ปกครอง

และ

สานกงาน

เทศบาล

กทม

8 จงหวด

รวม 29 คน

ทกจงหวดม

แผนการ

ดาเนนงาน

และกจกรรม

3.การประชม

ระดมความคด

เพอวเคราะห

และสงเคราะห

ปญหา

พฤศจกายน

52

ลงพนท 8

จงหวด

ประชมสมม

นาโดยใช

รปแบบ

Brain

writing และ

Focus

Group

แกนนา

USER ใน

ทก 8 จง

หวด,

ผประกอบก

ารและ

ชมชน

สภาพปญหา

ของการทา

ธรกจรไซเคล

ในแตละ

จงหวด





กจกรรม




เพอการดาเนน

กจกรรม

ธนวาคม 52 ลงพนท 8

จงหวด

ประชมโดย

ใชรปแบบ

SWOT

Analysis

และ

Workshop


ารธรกจคด

แยกขยะ

เพอรไซเคล

ประจา

จงหวด

แผน


ประกอบดวย

วสยทศน

กลยทธ

วตถประสงค



ศกษาความ

เปนไปไดของ

แผนยทธศาสตร

ธนวาคม 53 มรภ.สวน

สนนทา

การประชม

เชง

ปฏบตการ

1.แกนนา

USER 8

จงหวด

2.นกวจย

3.ผทรง

คณวฒ

แผน

ยทธศาสตรท

ผานการ

ประเมนความ

เปนไปได

6.การนาแผนไป

ปฏบต

มกราคม-

พฤษภาคม

53


ผประกอบกา

รและชมชน 8

จงหวด

1.การ

ปฏบตตาม

แผน

2.การ

ตดตาม

ประเมนผล

1.เครอขาย


ารและ

ชมชน

2.คณะ

นกวจย

แผนถก

นาไปใช

ปฏบตและม

การบรหาร

และตดตาม

โครงการ

7.เกบรวบรวม

ผลภาคสนาม

และวเคราะห

กรกฎาคม

53


ผประกอบกา

รและชมชน 8

จงหวด

วจยเชง

ปรมาณ

นกวจย มแบบ

สมภาษณ

และการ

ประเมนผล

การ

ปฏบตงาน8

จงหวด





กจกรรม


8.เขยนรายงาน

และนาเสนอ

ผลการวจย

สงหาคม-

กนยายน

53

มรภ.สวน

สนนทา

นาเสนอผล นกวจย มการรายงาน

ผลและ

นาเสนอผล

รปแบบการจดการขยะเพอรไซเคลโดยชมชน

ปจจบนคนทมอาชพเกยวกบการรไซเคลขยะไดแก คนคยขยะ รถซาเลงเกบขยะ รานรบซอ

ของเกา ขยะทนากลบมาใชใหมไดเกอบทงหมดมาจากกลมคนเหลาน คอประมาณวนละ 1,893 ตน

ตอวน และไปเปนเพอการประกอบอาชพมากกวาวตถประสงคอยางอน การประกอบอาชพเกยวกบ

การเกบวสดเหลอใชไปขายน เทาทเปนอยจะเปนลกษณะโดยธรรมชาตคอ คนคยขยะและซาเลง

จะเปนจดแรกทนาขยะมาขายยงรานรบซอของเกา จากนนรานรบซอของเกาจะเปนผ รวบรวมแยก

ประเภทกอนาไปขายใหโรงงานแปรรปตาง ๆ ตอไป เชน โรงงานทาเมดพลาสตก โรงงานผลตกระดาษ

โรงงานผลตเกยวกบแกว ดงภาพท 3.2

ภาพท 3.2 การจดการขยะเพอการรไซเคลโดยชมชน

ขยะมลฝอยทไมสามารถรไซเคลได

ขยะมลฝอยทสามารถรไซเคลได

ขยะมลฝอยทไมสามารถคดแยกได ขยะมลฝอยทไมสามารถคดแยกได

ขยะมลฝอยจาก

ชมชน

รานรบซอขยะรไซเคล

พนกงานประจารถเกบ

ผคยขยะ หรอ ซาเลง ประชาชนทแยกขยะร

ไซเคลไวสาหรบขาย

โรงเรยน โรงแรม

หางสรรพสนคา ราน

ขายของชา

รถรบซอของเกา

ศนยรบซอขยะรไซเคล

โรงงานอตสาหกรรม


อาชพทเกยวของกบขยะเปนอาชพทสาคญในการสงเสรมใหเกดการรไซเคลอยางแพรหลาย

ดงนนลกษณะอาชพทเกยวของกบขยะตงแตการเกดของขยะจนถงขนแปรรปขยะไมวาจะเปนผคยขยะ

รายยอยจนถงรานรบซอวสดรไซเคลรวมทงกจการ/ธรกจเกยวกบขยะรไซเคล

1. ผคยขยะ โดยทวไปแลวจะแบงออกเปน 3 กลมใหญ ๆ

1.1 คนเขนรถเกบขยะขาย สวนใหญจะตระเวนเกบตามถงขยะรมถนน แหลงชมชน

และบานจดสรร เมอเกบขยะไดแลวจะนามาขายใหกบรานรบซอวสดหมนเวยน

1.2 คนเกบขยะเปนรายไดเสรม จะประกอบอาชพอนเปนหลก เชน ขายไอศกรม

นาแขงใส และอน ๆ โดยมจานวนไมมากนก โดยเมอผานบรเวณใดทมขยะทสามารถนามาขายได

กจะเกบมาดวย และเมอมปรมาณมากพอสมควร กจะนามาขายใหกบรานรบซอ

1.3 คนคยขยะ หนากองจะทาการคยเกบขยะหลงจากรถเกบขนขยะเขาไปเทททง

ฝงกลบขยะ

2. พนกงานประจารถเกบขนขยะ

พนกงานประจารถเกบขนขยะเปนอกกลมทคดแยกขยะขาย โดยรถเกบขยะ 1 คน จะม

พนกงานประจารถ 5 คน คอ พนกงานขบรถ 1 คน พนกงานเกบขนขยะ 2 คน และพนกงานคดแยก

ขยะททายรถอก 2 คน พนกงาน 2 คนหลงนนอกจากจะทาหนาท จดระเบยบขยะอยทายรถ

เพอสามารถเกบขนขยะไดในปรมาณมาก ทสาคญยงทาหนาทคดแยกขยะออกเปนชนดตาง ๆ

ไว สาหรบขายใหกบรานรบซอขยะรไซเคล

3. แรงงานรบจางในรานรบซอขยะรไซเคล

การจางงานในรานรบซอขยะรไซเคลม 3 ลกษณะคอ แรงงานรบจางเหมา แรงงาน

รบจางรายวน และรบจางรายเดอน โดยแรงงานเหลานจะมหนาทคดแยกขยะ แบกขนขยะ ขบรถ

นาขยะไปสงโรงงาน รวมทงงานอน ๆ ภายในรานทตองใชแรงงานเขมขน

4. รานรบซอขยะรไซเคล

รานทรบซอขยะจากคนคยขยะ รถซาเลง รถเกบขยะ และคนในชมชนทนามาขายเอง

กอนจะทาการคดแยก นาไปสงโรงงานตอไป แตกมบางสวนทประกอบกจการในลกษณะทตางออกไป

เชน บางรานรบซอขยะจากรานอนอยางเดยว ไมรบซอจากรถเกบขยะ คอ เปนการรบซอเฉพาะอยาง

เพอนาไปปรบปรงตอ เชน รบซอพลาสตกเพอนามาลางทาความสะอาดกอนจะสงเขาโรงงาน

แตบางรานกทาทงสองลกษณะควบคกนไปคอ รบซอขยะจากรถเกบขยะดวยและรบซอขยะจากราน


อน ๆ ดวย สวนใหญจะเปนรานขนาดใหญ ขณะทรานขนาดเลกมกจะรบซอจากรถเกบขยะ และซาเลง

แลวทาการคดแยกและสงโรงงานหรอรานรบซออนดงกลาว นอกจากนบางรานยงซอวสดทสามารถ

นาไปใชใหมได หรอ Reuse

5. ศนยรบซอขยะรไซเคล

ศน ยรบซอขยะรไซเคลจะมคาใชจายทางธรกจคลายคลงกบรานรบซอขยะรไซเคล

แตจะมมลคาสงกวา เนองจากตองใชสถานทในการประกอบกจการทมขนาดใหญกวา นอกจากนน

จะตองมเครองมอ เครองใชและอปกรณ ตลอดจนคนงานมากกวา เชนศนยรบซอฯ จะตองมโกดง

เกบของทรบซอมา ซงมขนาดใหญกวารานรบซอของเกา และจะตองมรถยก (โฟลคลฟท) ซงอาจจะ

เปนรถทใชแลว จะตองมรถตก นอกจากนนยงอาจมรถเทลเลอรชนด 6 ลอ ซงอาจเปนรถทใชแลว

เชนกน เปนตน

ขนตอนในการดาเนนงานของศนยรบซอขยะ เพอการรไซเคลจะเรมจากการนาเขามา

ของขยะทรไซเคลได โดยจะมอย 2 ทางคอ ศนยรบซอขยะเพอการรไซเคลจะมรถออกไปรบซอ

ตามรานคาในชมชนหรอโรงงานอตสาหกรรมและรบซอ ณ ศนยรบซอขยะเพอการรไซเคล ขยะท

รไซเคลไดจะนาไปชงและในกรณของขยะรไซเคลใดทไมตองทาการแปรรปจะถกเกบรวบรวมเพอรอ

การสงขายใหกบโรงงานอตสาหกรรม สวนขยะทรไซเคลไดทตองทาการแปรรปจะเขาสกระบวนการ

แปรรป แลวจะถกเกบรวบรวมเพอสงขายใหกบโรงงานอตสาหกรรม ซงในขนตอนการขนสงนนจะ

สามารถขนสงได 2 แบบคอ ศนยรบซอขยะจะมรถขนาดใหญเพอขนสงสนคาหรอขยะทรไซเคล

ไดใหกบโรงงานอตสาหกรรมเอง และในบางโรงงานอตสาหกรรมจะมาทาการรบซอและขนสงขยะ

ถงศนยรบซอขยะกลบไปทโรงงานอตสาหกรรมโดยตรง

ขยะรไซเคลทเขามาในศนยรบซอขยะโดยสวนมากแลว จะมการแปรรปกอนสงขายให

โรงงานเพอเพมมลคาของขยะใหสงขน โดยจะตองใหไดขนาดและมาตรฐานตามทโรงงานตองการ

ประเภทของขยะรไซเคลทแปรรป

6. โรงงานอตสาหกรรม

ขยะรไซเคลทจะนาไปรไซเคลจะถกรวบรวม เพอนาไปขายใหกบโรงงานอตสาหกรรม

ซงโรงงานอตสาหกรรมทรบซอขยะเพอการรไซเคลนน มสวนเกยวของกบการรไซเคลเปนอยางมาก

เพราะเปนตลาดรบซอทใหญ และถาไมมตลาดรองรบขยะเพอการรไซเคล การลดปรมาณขยะ

คงเปนไปไดยาก อตสาหกรรมทเกยวของในการรไซเคลหลก ๆ มดงน


6.1 โรงงานผลตกระดาษรไซเคล

1) กระดาษทจะนาไปรไซเคลจะถกเกบไวในโกดง เมอจะนาไปรไซเคลกจะ

ใชรถทาการยกกระดาษออกมาก กระดาษจะถกลาเลยงไปตามสายพานไปยงภาชนะขนาดใหญ

ซงบรรจนาและสารเคม

2) ใบมดขนาดใหญทอยภายในจะทาการตดแผนกระดาษใหมขนาดเลกลง

มการใชความรอนเพอทาใหกระดาษขาดเปนเยอหรอเสนใยและกระจายตวอยในนา ตามดวยขนตอน

ทาความสะอาดอกหลายรอบ เพอจากดส งเจอปนออก โดยเรมจากการเทผานตระแกรงเพอดก

เศษวสดอนทไมใชเยอกระดาษออกไป เชน พลาสตกหรอกาว เปนตน

3) เย อกระดาษทไหลผานชองตะแกรงจะถกกวนในภาชนะทรงกรวย

ขนาดใหญ ส งปลอมปนขนาดเลกทมนาหนกมาก เชน ตวเยบกระดาษจะถกเหวยงและจมลง

กนภาชนะ สวนสงปลอมปนทเบาจะถกเหวยงใหลอยขนมาอยบนผวและถกดกทงไป

4) เยอกระดาษจะถกสงผานมายงกระบวนการลางเอาหมกพมพและกาว

ออกโดยใชฟองอากาศ ในขนตอนนจะมการปมอากาศและเตมสารเคมทมสมบตเหมอนสบเขาไป

สารเคมนนจะทาใหหมกและกาวหลดออกมาจากเยอกระดาษและตดไปกบฟองอากาศทถกเปาเขาไป

ฟองอากาศจะมผลทาใหหมกและกาวลอยอยดานบนและถกดกออกไป

5) เยอทไดในขนตอนนสามารถนามาผลตกระดาษไดเลย หรอนามาผสม

กบเยอใหมเพอเพมความแขงแรง จากนนจะมการเตมนาเพอเจอจางเยอ โดยทาใหสวนผสมมนา

อยประมาณ 99.5% กอนทจะผานเขาไปยงเครองจกรผลตกระดาษซงเปนจดเรมตนของการทา

แผนกระดาษทความยาวอยางตอเนอง

6) เยอทสะอาดจะถกปนใหกระจายตวในนาอยางสมาเสมอ อาจมสาร

ฟอกขาวโดยเตมสารเคมเพอใหมสขาวขน โรงงานกจะไดเยอกระดาษทมคณภาพเหมาทจะนามาผลต

เปนแผนกระดาษ

7) เมอกระดาษออกมาจากเครองจกรผลตกระดาษแลว กระดาษจะถกตด

และมวนเพอความสะดวกในการขนสงไปยงโรงงานผลตผลตภณฑจากกระดาษ เชน โรงพมพหนงสอ

โรงงานผลตซองจดหมาย โรงงานผลตกลองกระดาษ เปนตน


6.2 โรงงานผลตพลาสตกรไซเคล

พลาสตกทถกใชแลวกอนเขาสกระบวนการรไซเคล จะตองมการคดแยก

ออกจากวสดอน ๆ กอน แลวตองมการคดแยกประเภทของพลาสตกเองอกท ซงพลาสตกทนยมนามา

รไซเคลไดแก พวกโพลเอทธลน (PE) โพลไวนลคลอไรด (PVC) และโพลโพรพลน (PP) เปนตน โดยม

ขนตอนดงน

1) พลาสตกแตละชนดจะถกนามาบดใหเปนชนเลก และลางทาความสะอาด

ในบอนาขนาดใหญ ในขนตอนนฝ นและสงสกปรกจะถกกาจดออกไป

2) ช นพลาสตกจะถกทาใหแหงโดยการตากแดดหรอใชอากาศรอน

ปายกระดาษ หรอฟลมทตดมากบชนพลาสตกจะถกเปาแยกออกมา

3) จากนนจะเขาสขนตอนหลอมชนพลาสตกผานเครองอดรดออกมาเปนเสน

พลาสตกยาว ๆ แลวทาการตดเปนเมดเลก ๆ บรรจลงกลองเพอสงไปยงโรงงานขนรปพลาสตกใหเปน

ผลตภณฑใหม ซงเทคโนโลยในการขนรปกเปนแบบเดยวกบการขนรปพลาสตกโดยทวไป

4) หากการขนรปเปนผลตภณฑใหมน ใชเมดพลาสตกรไซเคลทงหมด

ผลตภณฑพลาสตกทไดจะมคณสมบตทางกายภาพลดลง บางครงโรงงานจะนาเมดพลาสตกใหม

มาผสมเพอใหไดผลตภณฑทมคณสมบตดขน

6.3 โรงงานผลตขวดหรอโหลแกว

ขยะประเภทขวดแกวหรอโหลแกวทไมตองการใชแลว จะถกแยกผาหรอสวน

ทเปนโลหะออกแลวนามาผานเขาสกระบวนการรไซเคล โดยมขนตอนดงน

1) แกวทจะทาการรไซเคลจะถกแยกออกตามส ซงแกวทมสจะถกแยกออก

เนองจากนามารไซเคลไดยาก เพราะแกวสมกจะใชวธทาใหเกดสดวยไอออนของโลหะ เชน แกวสชา

เกดจากการเตมสนมเหลก และแกวสเขยวเกดจากการเตมโครไมท เปนตน

2) ขวดแกวจะถกบดใหละเอยดแลวทาความสะอาด กอนสงไปยงสายพาน

ผานเขาไปในตะแกรงแยกขนาดเพอแยกเศษแกวทมขนาดใหญเกนไปออกมาเพอนามาบดใหม

3) เศษแกวทมขนาดเหมาะสมจะถกลาเลยงผานแทงแมเหลกเพอดดวตถ

ทเปนเหลกออก สวนสงทแมเหลกดดไมได เชน กระดาษหรอเศษขยะอน ๆ ทมนาหนกเบาจะถกลมดด

แบบไซโคลนดดออกไป


4) แกวททาการบดแลวแยกเศษสงเจอปนอน ๆ ออกหรอเรยกอกอยางวา

แกวปน แกวปนลวน ๆ จะถกนาไปผสมกบทรายใหม โซดาแอช และหนปน ในอตราสวนทเหมาะสม

กอนสงเขาเตาหลอม เพอทาใหของผสมหลอมเหลว

5) จากนนนาแกวหลอมเหลวจะถกหยอดลงไปในแมพมพ เพอทาเปนภาชนะ

ขวดหรอโหลแกวขนมาใหม ขวดหรอโหลแกวจะถกตรวจสอบความเรยบรอยกอนสงยงโรงงานผลต

อาหารหรอเครองด มเพ อการบรรจตอไป หากแกวปนท นามาใชมส ง เ จอปน เชน เศษโลหะ

หรอกระเบองเลก ๆ อยดวย จะทาใหขวดแกวรไซเคลทผลตไดมตาหนและมคณสมบตไมเหมาะสม

ทจะนามาใชบรรจผลตภณฑตาง ๆ

6.5 โรงงานผลตกระปองโลหะรไซเคล

กระปองโลหะทจะทาการหลอมเพอรไซเคล จะถกตดเปนชนเลก ๆ ขนาด

โดยประมาณไมเกน 80 x 80 ซม. และถกสงเขาเตาหลอม กอนเทลงแมแบบขนรปเปนกอน เพอใชผลต

แผนโลหะบาง ๆ สาหรบนาไปผลตกระปอง ซ งสามารถนากระปองโลหะ (ทง เหลกกลา

และอะลมเนยม) กลบมารไซเคลได 100% โดยทคณสมบตไมเสอมลง กระปองอลมเนยมมกจะถก

รไซเคลเพอผลตกระปองใหม สวนกระปองเหลกสามารถนามารไซเคล เพอผลตเปนอปกรณเครองใช

ตาง ๆ ไดมากมาย เชน ทหนบกระดาษ กรรไกร หรอนามาผลตกระปองใหมไดเชนเดยวกน

7. กลไกการตงราคาขยะรไซเคล

จากการศกษารปแบบการจดการขยะเพอรไซเคล ทาใหเหนความสมพนธวา การทขยะ

รไซเคลหนงชน จะถกแปรเปลยนกลบไปเปนวตถดบใหกบโรงงานอตสาหกรรม มกระบวนการ

และขนตอนการเคลอนยายของขยะรไซเคลหลายขนตอน ซงกระบวนการของขยะรไซเคลจะเกดขนได

กตอเมอมความตองการของตลาดรบซอขยะรไซเคล ซงปลายทางของการเคลอนทของขยะรไซเคลคอ

โรงงานอตสาหกรรมทใชขยะรไซเคลเปนวตถดบในการผลต

โครงสรางของตลาดการซอ-ขายขยะรไซเคล ซงผ ขายขยะรไซเคลคอ ผผลตซงเรมตนจาก

ประชาชน โรงเรยน โรงแรม โรงพยาบาล รานของของตาง ๆ และอน ๆ ทเปนผ กอใหเกดขยะขน

ซงกลมนเปนผ กอใหเกดขยะรไซเคลชมชนเกดขน และนอกจากนยงมอกกลมหนง ซงถอไดวาเปนกลม

ผผลตขยะรไซเคล เรมตนดวยเชนกน คอกลมของคนคยขยะ พนกงานประจารถขนขยะ และซาเลง

จากนนมการนาขยะรไซเคลทเกบรวบรวมไว ขายตอใหกบรถรบซอของเกา รานรบซอขยะรไซเคล

และศนยรบซอขยะรไซเคล ซงกลมนเปรยบไดกบพอคาคนกลางของวงจรธรกจประเภทน ซงกลมนจะม


การคดแยก แปรรปเบองตน ตามทโรงงานตองการกอนทจะสงจาหนายใหกบโรงงานตอไป

ซงโครงสรางของตลาดซอ-ขาย ขยะรไซเคลดงภาพท 3.3

ภาพท 3.3 โครงสรางของตลาด ซอ-ขาย ขยะรไซเคล

ทมา: การศกษาของผ วจย

ในความเปนจรงนน ธรกจขยะรไซเคลจะไมสามารถเกดขนไดเลย ถาไมมความตองการ

ของตลาด โดยมลคาของขยะรไซเคลจะเปนศนย และถกทงเพอรอการกาจดตอไป ซงถอวาเปนภาระ

ของสงคมทตองแบกรบตนทนในการกาจดขยะอกดวย แตความเปนจรงในปจจบนนนขยะรไซเคล

มบทบาทสาคญในสงคมมากขน อนเปนผลมาจากทรพยากรธรรมชาตทใชเปนวตถดบในกระบวนการ

ผลตลดลงทกวน เชน เยอไม ทใชในกระบวนการผลตกระดาษ สนแรตาง ๆ ทใชในการอตสาหกรรม

โลหะ หรอนามนหรอกาซธรรมชาตท ใชในกระบวนการผลตพลาสตก เปนตน ซงทาใหโรงงาน

อตสาหกรรมตองพยายามรกษาระดบตนทน และหาวตถดบอน ๆ ทมราคาถกกวา มาทดแทน

ในกระบวนการผลต ทาใหเกดความตองการขยะรไซเคล

โรงงาน

ศนยรบซอ

ขยะรไซเคล


รถรบซอของเกา

ประชาชน, ผคยขยะ, ซาเลง,

พนกงานประจารถเกบขยะ,

โรงเรยน, โรงแรม, รานคาตาง ๆ

โรงพยาบาล

ทศทางการเดนทาง

ของขยะรไซเคล


ดงทกลาวมาแลววา ธรกจขยะรไซเคลจะไมสามารถเกดขนไดเลย ถาไมมความตองการของตลาด

ผ วจยจงศกษาถงกลไกการตงราคารบซอของขยะรไซเคลดงภาพท 3.4

ภาพท 3.4 กลไกการตงราคารบซอของขยะรไซเคล

ทมา : การศกษาของผ วจย

ทศทางการกาหนดราคา

จากโรงงานอตสาหกรรม

จนถงผขายรายยอย

ระดบราคาตาสด

ระดบราคาสงสด

โรงงานอตสาหกรรม



และ รถรบของเกา

ผผลตขยะรายยอย

ตนทนในการผลตทโรงงานตองการลด

ตนทนในการแปรรปขยะรไซเคล

กาไรททางศนยรบซอขยะรไซเคล

ตองการ

ตนทนในการขนสง

กาไรททางรานรบซอขยะรไซเคล

ตองการ


ตนทนในการคดแยกและจดเกบ


ตนทนการจดเกบขยะรไซเคลและคด

แยก และตนทนคาเสยโอกาสตาง ๆ

ตนทนในกระบวนการจดกาเบองตน

ตนทนในการคดแยกและจดเกบ

ราคาวตถดบอน ทใชในการ

ผลต

ราคารบซอขยะรไซเคลของ

โรงงาน




รานรบซอขยะรไซเคลและ

รถรบของเกา

ขยะรไซเคล ไมมมลคาเกดขน


1. กลไกการตงราคารบซอขยะรไซเคลของโรงงานอตสาหกรรม

จากภาพท 3 .2 แสดงกลไกการตงราคารบซอขยะรไซเคล ซ ง เ ม อโรงงาน

อตสาหกรรมมสนคาทดแทน วตถดบในการผลตเดมคอ ขยะรไซเคลนน ทาใหโรงงานอตสาหกรรม

เกดการเปรยบเทยบดานราคาเกดขน โดยมราคาวตถดบเปนราคาตงตน จากนนโรงงานอตสาหกรรม

ตองพจารณาวาการใชขยะรไซเคลนนตองมตนทนในการแปรรปและปรบปรงคณภาพเบองตน

มากนอยขนาดไหน เพอใหมคณสมบตเทากบวตถดบเดมทใชงานอย โดยโรงงานอตสาหกรรม

จะพจารณาความคมคาของการใชขยะรไซเคล โดยคานวณเปรยบเทยบจากตนทนการรบซอ บวกกบ

ตนทนการแปรรป เปรยบเทยบกบคาวตถดบทไดจากธรรมชาต ดงนนสรปไดวา การตงราคาซอ

ของโรงงานอตสาหกรรมประกอบไปดวย

1.1 ราคาวตถดบเดม

1.2 ตนทนในการรวบรวม ปรบปรง แปรรป ขยะรไซเคล เพอใหมคณสมบต

เทากบวตถดบ

1.3 ตนทนสวนทตองการลดลงของโรงงาน จากการใชขยะรไซเคล ซงถอได

วาเปนกาไรอนเกดจากการใชขยะรไซเคล

เนองจากในโครงสรางตลาดของธรกจขยะรไซเคล โรงงานอตสาหกรรมเปนกลมทม

จานวนอยไมมากนก ดงนน อาจกลาวไดวาในตลาดการรบซอขยะรไซเคล โรงงานอตสาหกรรม

มอานาจในการกาหนดราคารบซอขยะรไซเคล แตทงนผ ทขายขยะรไซเคลใหกบโรงงานอตสาหกรรม

ซงในทนคอ ศนยรบซอขยะรไซเคล หรอ รานรบซอขยะรไซเคล กจะมการตอรองราคาซงกนและกนอก

โดยราคาระหวางโรงงานอตสาหกรรมซงเปนผ ซอ และศนยรบซอขยะรไซเคล/รานรบซอขยะรไซเคล

จะขนอยกบคณภาพของขยะรไซเคล ซงไดแก ปรมาณทมจานวนมาก มการคดแยกทถกตอง สะอาด

และผานการแปรรปเบองตนใหพรอมสาหรบกระบวนการผลต ซงสวนนเองจะเปนการลดตนทน

ในสวนของการเกบรวบรวม ปรบปรง แปรรปขยะรไซเคล ใหพรอมสาหรบการผลตของโรงงาน

อตสาหกรรม ทาใหศนยรบซอขยะรไซเคลและรานรบซอขยะรไซเคล จะมอานาจในการตอรองราคา

ทสงขนดวย

นอกจากน อานาจการตอรองขนอยกบความตองการผลตภณฑของโรงงาน ซงถา

ผลตภณฑของโรงงานมความตองการของอกตลาดหนงสง ทาใหมความตองการวตถดบในการผลต

ทสงตามไปดวย ซงจะสงผลใหโรงงานตองการขยะรไซเคลในการผลต แตในสวนน ถาทางศนยรบซอ


ขยะรไซเคลและรานรบซอขยะรไซเคล มขอมลถงความตองการวตถดบในการผลตของโรงงาน จะทา

ใหศนยรบซอขยะรไซเคลและรานรบซอขยะรไซเคลสามารถตอรองราคาไดมากขนตามไปดวยเชนกน

2. กลไกการตงราคารบซอขยะรไซเคลของศนยรบซอขยะรไซเคล รานรบซอ

ขยะรไซเคลและรถรบซอของเกา

หลงจากทโรงงานอตสาหกรรมไดตงราคาในการรบซอ และไดผานกระบวนการตอรอง

ราคาแลว จากราคาทโรงงานอตสาหกรรมรบซอ ศนยรบซอขยะรไซเคล รานรบซอขยะรไซเคล และรถ

รบซอของเกา กจะนาราคารบซอนมาหกตนทนในการดาเนนกจการของตนและกาไรทตนเองตองการ

ไดรบ เมอหกทงสองสวนทกลาวมา กจะเปนราคารบซอตอไป ซงกระบวนการดาเนนการของศนยรบซอ

ขยะรไซเคล รานรบซอขยะรไซเคล และรถรบซอของเกา มความแตกตางกนดงตอไปน

2.1 รถรบซอของเกา เปนกลมท รบซอ ขยะรไซเคลจาเกแหลงตาง ๆ

เพอรวบรวมอยในรถกะบะ ทเขาไปรบซอ แลวนามาขายตอใหกบรานรบซอขยะรไซเคล หรอศนยรบซอ

ขยะรไซเคล สวนใหญไมมพนทในการจดเกบเปนของตนเอง ตนทนในการดาเนนการคอคานามนรถ

คาบารงรกษา คาเชา หรอตนทนในการซอรถมาใชงาน และคาแรงงานของผประกอบการเอง ดงนน

การดาเนนการ จะมลกษณะซอมาขายไปในวนเดยว หรอเตมพนทบรรทกทสามารถรบได ดงนน

การจดเกบขยะรไซเคล หรอปรมาณการซอขายจงมอยอยางจากด จากนนจะนาขยะรไซเคลไปขายตอ

ในแหลงรบซอ เชน รานรบซอขยะรไซเคล หรอ ศนยรบซอขยะรไซเคล ในบางครงทมขยะรไซเคล

เฉพาะอยางทมปรมาณมากกพอ กจะนาสงโรงงานอตสาหกรรมโดยตรง เชน รบซอกระดาษปรมาณ

มาก จากแหลงกาเนดขยะรไซเคล กจะสามารถสงไปขายใหกบโรงงานอตสาหกรรมไดเลย

2.2 รานรบซอขยะรไซเคล เปนกลมท มดาเนนการรวบรวมขยะรไซเคล

และคดแยกขยะรไซเคล จากชมชน กลมนจะมรถรบซอจากแหลงกาเนดขยะรไซเคล ซงตองมปรมาณ

มากพอสมควร จงจะคมคาในการเขาไปรบซอ สวนใหญผ ผลตขยะรไซเคลจะนามาขายใหบรเวณ

หนารานเปนสวนใหญ การลงทนของรานรบซอขยะรไซเคลสวนใหญเปนพนทในการดาเนนกจการ

โรงเรยนในการเกบขยะรไซเคล รถขนสงซงใชในการขนสงและรบซอ และลกจางในการขนยายขยะ

รไซเคลและคดแยกขยะรไซเคล ขนาดของพนทจดเกบขนอยกบขนาดของชมชน และแหลงรบซอ

เนองจากถาแหลงรบซอตอจากรานรบซอขยะรไซเคลอยไกลมาก ในการขนยายขยะรไซเคลไปสงนน

ตองมปรมาณมากพอจนมความคมคาในการจดสง และถาปรมาณขยะมากกตองมพนทสารองในการ

รอจดสงมากดวยเชนกน


2.3 ศนยรบซอขยะรไซเคล ศนยรบซอขยะรไซเคลจะมความแตกตางจากราน

รบซอขยะรไซเคลตรงทปรมาณขยะทเขาศนยรบซอจะมปรมาณขยะรไซเคลมากกวารานรบซอขยะ

รไซเคล มการเครองจกรในการแปรรปขยะรไซเคลทคดแยกเรยบรอยแลว กอนสงเขาโรงงาน

อตสาหกรรม มการลงทนทสงขนจากการดาเนนการ เงนหมนเวยนกจะสงตามไปดวยเชนกน พนท

การดาเนนกจการมากกวาของรานรบซอขยะรไซเคล สถานทจดตงอาจมปญหาเกยวกบชมชนไดงาย

เนองจากอาจกอมลภาวะทางเสยง หรอกลนได จงตองตงในพนทอยหางชมชนออกไป มรถในการรบ

ซอ และขนสงไปขายใหกบโรงงานอตสาหกรรมได

ในการตอรองราคากบผ ท นาขยะรไซเคลมาขายใหกบกลมน ขนอยกบอานาจ

การตอรองราคาขนอยกบปรมาณขยะรไซเคล ความสะอาดของขยะ ความสมาเสมอของปรมาณขยะ

รไซเคล การคดแยกเบองตน ความรในการคดแยกและราคาตลาดทมการซอขายกนอย ตนทนในการ

ดาเนนการของผ นาขยะรไซเคลมาขาย และตนทนในการดาเนนการของผ รบซอซงปรมาณขยะรไซเคล

ความสะอาด และความสมาเสมอของปรมาณขยะรไซเคลน เปนสวนทชวยลดตนทนใหกบการรบซอ

ขยะรไซเคล ทาใหผ นาขยะรไซเคลมาขายมอานาจในการตอรองราคามากขน ซงผ มขยะรไซเคล

ในลกษณะน ตวอยางเชน สถานทราชการ โรงเรยน โรงพยาบาล โรงแรม และรานคาตาง ๆ เปนตน

นอกจากน กลมท ทาการหารายไดจากการหาขยะรไซเคลเปนหลก เชน คนค ยขยะ ซาเลง

และพนกงานประจารถเกบขยะรไซเคล กมอานาจการตอรองราคาทสงขนเนองมาจากเปนกลมทหา

ขยะรไซเคลมาใหอยางสมาเสมอ และเปนกลมทมความรในการคดแยกและราคาขยะรไซเคลทม

การขายกนในทองตลาดดพอสมควร จงทาใหกลมนมอานาจในการตอรองราคาเพมขนดวยเชนกน

สวนประชาชนทวไป จะมอานาจในการตอรองตา เนองจากไมมความรหรอขอมล

ในการคดแยกขยะรไซเคลทถกตอง ราคาขายในทองตลาดในสวนของปรมาณขยะรไซเคลทมไมมาก

และไมสมาเสมอ ประกอบกบการมตนทนคาเสยโอกาสในการใชพนทเกบขยะรไซเคลไวในบาน

และอาจเปนแหลงทอยอาศยของสตวตาง ๆ ทาใหทอยอาศยไมสวยงาม ซงพนทดงกลาวสามารถ

นาไปใชประโยชนอยางอน ๆ มากกวา ดงนน กลมนจงมอานาจในการตอรองตา เมอนาขยะรไซเคล

ไปขายใหกบรานรบซอขยะรไซเคล หรอศนยรบซอขยะรไซเคล

จากทกลาวมาทงหมด ผ ทนาขยะรไซเคลไปขายจะเปรยบเทยบกบตนทนทเกดขน

ทงหมดจากการดาเนนการมอย เปรยบเทยบกบราคารบซอของศนยรบซอขยะรไซเคล รานรบซอขยะ

รไซเคล หรอรถรบซอขยะรไซเคล ถาไมคมคากจะทงขยะรไซเคลนนไปเสย ทาใหขยะรไซเคลไมมราคา


รปแบบการจดการขยะเพอรไซเคลของผประกอบการ

การศกษาถงขอมล แนวทางในการดาเนนงานของศนยรบซอขยะรไซเคล เน องจาก

การดาเนนงานภายในศนยรบซอขยะรไซเคล มความซบซอนมากทสด ถาไมรวมในสวนของโรงงาน

อตสาหกรรม และเปนสวนสดทายทรบขยะรไซเคลมาแปรรปเบองตนกอนปอนเปนวตถดบใหกบ

โรงงานอตสาหกรรม ดงนน ผศกษาจงใหความสาคญโดย มงเฉพาะกลมผ รบซอขยะรไซเคลเทานน

จากการศกษาสงเกต และเขารวมอบรมในหลกสตรของโรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคล

ของบรษท วงษพาณชย ทดาเนนธรกจเกยวกบขยะรไซเคลในปจจบน เพอดกลไกการเกบรวบรวม

จากการรบซอขยะมลฝอยจากชมชนโดยรอบ รวมทงจากรานรบซอขยะมลฝอยขนาดเลก พบวา

ศนยรบซอขยะรไซเคลจะทาการคดแยกและแปรรปสภาพขยะรไซเคลตาง ๆ เพ อใหไดขนาด

และมาตรฐานตามทโรงงานตองการ เชน แยกขวดทอยในสภาพดเพอรอสงขายใหโรงงานบรรจขวด

สวนแกวหรอขวดทแตกจะแยกตามส หลงจากนนจะทาการบดหรออด เพอสงใหโรงงานแปรรป

เปนวตถดบตอไป เปนตน ดงนนในการดาเนนงานทางธรกจของศนยรบซอขยะรไซเคล เพอทจะแปรรป

ขยะใหไดตามมาตรฐานทโรงงานตองการ จาเปนยงทตองมบคลากรทมความรในการคดแยกประกอบ

กบอปกรณและเครองมอในการแปรรปแตละชนดสนคาในเบองตน เพอใหไดขนาดตามมาตรฐาน

และความตองการของโรงงานอตสาหกรรม ซงในหวขอน จะกลาวถงแนวทางในการดาเนนงานจดตง

ศนยรบซอขยะรไซเคล ความรในการคดแยก ซงเปนพนฐานทสาคญทสดของการดาเนนธรกจประเภท

น จากนนจะกลาวถงกระบวนการแปรรปขยะรไซเคล แตละประเภทและงานบรหารจดการของศนย

รบซอขยะรไซเคล รวมไปถงการไดมาซงแหลงของขยะรไซเคล

1. ขนตอนในการดาเนนการ

ขนตอนในการดาเนนงานของศนยรบซอขยะรไซเคล เพ อใหงายแกความเขาใจ

สามารถสรปเปนภาพท 3.5


ภาพท 3.5 ขนตอนการดาเนนการของศนยรบซอขยะรไซเคล

ทมา: การคดแยกขยะเพอรไซเคล, สมไทย วงษเจรญ, พฤษภาคม 2544

1.1 การออกไปรบซอจากแหลงตาง ๆ ประกอบไปดวย เปนขนตอนทตองหาขยะ

รไซเคลไดเขาศนยรบซอขยะรไซเคล โดยทางศนยรบซอขยะรไซเคล จะมรถปดอพ หรอรถหกลอ

ไปรบซอจากแหลงตาง ๆ โดยตรง ตวอยางเชน โรงเรยน โรงแรม โรงพยาบาล รานคาตาง ๆ

หางสรรพสนคา เปนตน ซงแหลงเหลานมปรมาณขยะทมากและสมาเสมอ ทาใหเปนทตองการ

ของศนยรบซอขยะรไซเคล เนองจากศนยรบซอขยะรไซเคล ตองการขยะรไซเคล เพอนามาปอนใหกบ

เครองจกร ใหคมคากบการลงทน

1.2 การรบซอ ณ ศนยรบซอขยะรไซเคล เปนการรบซอขยะรไซเคลจากภายในศนย

รบซอขยะรไซเคล ทนามาขายใหถงทโดยกลมทนามาขายให ไดแกซาเลง ถาศนยรบซอขยะรไซเคล

ไมไกลจากชมชนมากนก จะมซาเลงนาขยะมาใหทศนยรบซอขยะรไซเคล และอกกลมหนงคอราน

ออกไปรบซอตามแหลงตาง ๆ รบซอ ณ ศนยรบซอขยะรไซเคล

การชงนาหนก และจดบนทก

คดแยกและเกบแยกตามประเภทของขยะร

กระบวนการแปรรป

เกบรวบรวมรอการขนสง

ขนสงออกจากศนยฯ ไปยงโรงงาน


รบซอขยะรไซเคล ทตงอยในชมชนตาง ๆ รานเหลานเมอรวบรวมขยะรไซเคลไดแลว จะนาขยะทได

ในปรมาณทมากขนสงมายงศนยรบซอขยะรไซเคล หรอไมกจะตดตอมายงศนยรบซอขยะรไซเคล

ไปรบซอทรานรบซอขยะรไซเคล ขนอยกบกลไกของการตกลงราคาซอขายและคาใชจายในการขนสง

ซงการรบซอ ณ ศนยรบซอขยะรไซเคล ตวอยางจดรบซอขยะรไซเคลของบรษท วงษพาณชย จากด

จ.พษณโลก ซ งไดมการแสดงราคารบซอเบองตน และการไมรบซอของโจรแสดงไวอยางชดเจน

และ ณ จดรบซอนจะเปนจดคดแยกขยะเบองตนใหกบศนยรบซอขยะรไซเคลอกดวย

1.3 การชง เมอของเขาสศนยรบซอขยะแลวนน จะทาการชง ซงจะชงแยกเปนของ

แตละประเภท แลวทาการจดบนทกถงปรมาณของขยะทชงได เพอใชเปนขอมลซอขายและวางแผน

ถงการดาเนนงานตอไป ซงการชงจะใหเครองมอชง โดยจะขนกบปรมาณขยะรไซเคลทเขาสศนยรบซอ

ขยะรไซเคล

1.4 การคดแยกและเกบรวบรวม เปนกระบวนการหลงจากการชงแลว ซงขยะทเกบ

รวบรวมไดนน ตองทาการคดแยกตามประเภท และชนด เพอรอการแปรรป หรอสงขายใหกบโรงงาน

อตสาหกรรม ซงมขยะบางชนดทสามารถเกบรวบรวม เพอรอการขนสงไดเลย เชน ขวดแกวตาง ๆ

เปนตน กระบวนการน เปนขนตอนท สาคญท สด ซ งผ ดาเนนธรกจรบซอขยะรไซเคล ตองม

พนฐานความรทางการคดแยกขยะเปนอนดบแรก

2. งานบรหารจดการศนยรบซอขยะรไซเคล

การทางานของศนยรบซอขยะรไซเคล นอกจากการทางานในกระบวนการผลตทมสวน

ทาใหธรกจสามารถดาเนนไปได ยงตองประกอบดวยโครงสรางการจดการภายใตศนยรบซอขยะทม

ศกยภาพ โดยควรมการจดใหเกดระบบทดในการทางาน ซงแบงการทางานภายในศนยรบซอขยะ

รไซเคลเปนฝายตาง ๆ ซงจะชวยการทางานเปนไปอยางสะดวก ไมมการทางานทซาซอน ไมมปญหา

เกยวกบการทางาน เพราะจะทาใหบคคลในฝายงานตาง ๆ รดวาตนมหนาทรบผดชอบอยางไรในการ

ทางานของตนเอง ซงจากการศกษาพบวาภายในศนยรบซอขยะรไซเคล แบงโครงสรางการทางาน

เปน 3 ฝายหลกคอ ฝายการตลาด ฝายแปรรป และฝายธรการ ดงแผนภาพท 3.6


ภาพท 3.6 ตวอยางโครงสรางการบรหารงานของศนยรบซอขยะรไซเคล

ทมา: การคดแยกขยะเพอรไซเคล, สมไทย วงษเจรญ, พฤษภาคม 2544

ผจดการศนยรบซอขยะรไซเคล

ฝายการตลาด ฝายแปรรป ฝายธรการ

แผนกรบซอขยะ

แผนกขาย

แผนกขนสง

แผนกคดแยกขยะ

แผนกแปรรปพลาสตก

แผนกบคคล

แผนกบญช

แผนกแปรรปกระดาษ

แผนกแปรรปโลหะ

แผนกแปรรปแกว

แผนกแปรรปขยะอน ๆ


เมอมการกาหนดโครงสรางการทางาน ดงนน จงตองมการกาหนดหนาท ความรบผดชอบของพนกงาน

ในศนยรบซอขยะรไซเคล ในตาแหนงหนาทตาง ๆ ซงมรายละเอยดดงตารางท 3.3

ตารางท 3.3 หนาท และความรบผดชอบของพนกงาน

ตาแหนงงาน หนาทรบผดชอบ

ผจดการศนยรบซอขยะรไซเคล ประสานงานกบฝายตาง ๆ

ควบคมการทางานในกรณทจาเปน

ตรวจสอบการทางานของฝายตาง ๆ

แนะนาการทางานกบพนกงาน

ตรวจสอบความเรยบรอยของงานในกระบวนตาง ๆ

วางแผนการดาเนนการตลาดและการไดมาของวตถดบ

ฝายธรการ

แผนกบคคล

เจาหนาทบคคล จดหาบคคลในตาแหนงตาง ๆ และวางแผนดานกาลงคน

ทาทะเบยนประวตและขอมลการทางานของพนกงาน

ตดตอประสานงานเรองประกนสงคมในการจดเงนประกน

สงคม เงนทดแทนตาง ๆ

คดเลอกบคคลเขาทางานและฝกอบรม

การบรหารคาจางแรงงานและสวสดการ

ยามรกษาความปลอดภย ดแลความปลอดภยของบรเวณ ปองกนทรพยสนสญหาย

แผนกบญช

เจาหนาทบญชและการเงน จดทารายรบรายจายของศนยรบซอขยะ

จดทางบการเงนตาง ๆ

จดทาบญชการเบกจายเงน การควบคมคาใชจายและดแล

โครงสรางทางการเงนของศนยรบซอขยะ

ตดตอสรรพากรเรองภาษ

ตดตอธนาคารในการเบกจายเงนและฝากเงน


ตารางท 3.3 (ตอ) หนาท และความรบผดชอบของพนกงาน


ฝายแปรรป

แผนกคดแยก

เจาหนาทคดแยก ทาการคดแยกขยะแตละประเภท

ทาการชงขยะทลกคานามาขาย

แผนกแปรรปพลาสตก

เจาหนาทแปรรปพลาสตก ทาการคดแยกพลาสตกแตละชนดเพอเตรยมการแปรรป

จดเกบ ขนยายจดเกบพลาสตกแตละชนดทงกอนและหลง

การแปรรป

นาพลาสตกใสเครองบดและนาพลาสตกทบดแลวใสถง

นาพลาสตกทบดแลวใสเครองลาง

นาพลาสตกทลางแลว ใสเครองสลดหมาด

นาพลาสตกทผานการสลดหมาดแลวใสเครองอบ

บรรจพลาสตกทผานกระบวนการแปรรปแลว

ทาการอดพลาสตกบางชนดเขาเครองอด


เจาหนาทแปรรปกระดาษ ทาการคดแยกกระดาษแตละชนดเพอเตรยมการแปรรป

นากระดาษเขาเครองอด

ขนยายกระดาษทอดเปนกอนแลวจดเกบและขนสง

แผนกแปรรปโลหะ

เจาหนาทแปรรปโลหะ ทาการคดแยกโลหะชนดตาง ๆ เพอเตรยมการแปรรป

ทาหนาทตดเหลกเปนชนสวนตาง ๆ

ปอนเหลกหรอโลหะอน ๆ เขาเครองอด เปนกอน

ขนยายโลหะทอดเปนกอนแลวจดเกบและขนสง


ตารางท 3.3 (ตอ) หนาท และความรบผดชอบของพนกงาน


แผนกแปรรปแกว

เจาหนาทแปรรปแกว ทาการคดแยกแกวชนดตาง ๆ

ดแล จดเกบขวดแกวชนดตาง ๆ เพอเตรยมสงออกจาหนาย

ทบขวดแกวทมตาหนใหเปนเศษแกว

ลางขวดแกว

แผนกแปรรปขยะอน ๆ

เจาหนาทแปรรปขยะอน ๆ ทาการคดแยกขยะอน ๆ

จดเกบแยกประเภทขยะอน ๆ

แปรรปตามขยะอน ๆ ตามทลกคาตองการ


เจาหนาทแปรรปกระดาษ ทาการคดแยกกระดาษแตละชนดเพอเตรยมการแปรรป

นากระดาษเขาเครองอด

ขนยายกระดาษทอดเปนกอนแลวจดเกบและขนสง

ฝายการตลาด

เจาหนาทฝายรบซอขยะ จดบนทกปรมาณของขยะทลกคานามาขาย

ตดตอลกคาเพอซอขยะจากแหลงตาง ๆ

เจาหนาทขาย ตดตอโรงงานในการนาขยะทผานการแปรรปไปขาย

เจรจา หาขอมลดานราคา ทงดานราคาขาย และกาหนดราคา

รบซอใหแกเจาหนาทรบซอขยะ

เจาหนาทขนสง ขบรถคบ โฟลคลฟท

ขบรถขนขยะรไซเคลททาการซอขาย นอกศนยรบซอ

ทมา : ผ วจ ย

3. ผลกระทบภายนอกและการปองกนของศนยรบซอขยะรไซเคล

ในการดาเนนงานทางธรกจศนยรบซอขยะรไซเคล แมวาธรกจทเกยวของกบขยะรไซเคล

เปนการชวยเหลอสงคมในการลดปญหาขยะลนเมอง ปญหาโลกรอนทเกดขนอยในปจจบน อนเปนผล


มาจากการใชพลงงานอยางไมรคณคา ปญหาสงแวดลอมซงชวยลดการตดไมมาทากระดาษ หรอใช

นามนมาทาเมดพลาสตกและยงมสวนในการลดตนทนของผลตภณฑในการใชวตถดบจากธรรมชาต

มาใชงาน แตปญหาทธรกจทเกยวของกบขยะรไซเคล ตองปองกนคอปญหาดานสงแวดลอมทธรกจน

เปนผ กอขนกบภายนอก หรอชมชนนน ๆ ดงนน การดาเนนงานในศนยรบซอขยะรไซเคลตองระวง

ไมกอใหเกดปญหาตอสงคมทอยรอบขาง โดยแบงไดดงตอไปน

3.1 ปญหาดานกลน และการปองกน

ปญหานไดเกดขนไดจากการทศนยรบซอขยะรไซเคลบางชนด เชน นามนเหลอใช

กลองนม ขวดพลาสตกบรรจนม เนอมะพราว หรอผลผลตทางการเกษตรตาง ๆ ซงสงเหลาน

จะกอใหเกดกลนรบกวนใหกบบานเรอนหรอชมชนทอยขางเคยง และอาจสงผลใหเกดปญหาตอเนอง

อยางอน เชน เปนทเพาะเชอโรค หรอแมลงวน ตลอดจนอาจเปนทอยอาศยของพาหะนาโรคอนๆ เชน

หน จากปญหาเรองกลนนเอง ประชาชนทอาศยอยบรเวณใกลเคยงอาจมการตอตานไมใหดาเนน

กจการ หรอใหแกไขปญหาทเกดขน ดงนน ศนยรบซอขยะรไซเคลควรตระหนกถงปญหาดงกลาววา

ควรมการแกไข ซงจากการศกษาพบวา การปองกนปญหาดงกลาวของศนยรบซอขยะรไซเคลบรษท

วงษพาณชย จากด จ.พษณโลก พบวา การแกไขปญหานเรทมตงแต การใหความรแกประชาชน

หรอบคคลตาง ๆ ทนาขยะรไซเคลมาขายใหแกศนยรบซอขยะรไซเคล วาการจดการขยะรไซเคลตงแต

การจดเกบกอนนามาขาย ใหมการลางมากอน หรอจะไมรบซอขยะทสงกลนเหมนเนาแลวเปนตน

ดงนน ปญหาของเรองกลนทเกดขนภายในศนยรบซอขยะรไซเคล สามารถจดการได

ตงแตกระบวนการรบซอ โดยใหความรกบบคคลทนาขยะรไซเคลมาขาย ซ งอาจใชกลไกราคา

มาตอรอง ใหราคาขยะทมการจดการมาแลวสงกวาขยะทยงไมผานการจดการ แลวใหพนกงาน

คอยดแล ทาความสะอาดขยะรไซเคลทอาจสงกลนได และใชกระบวนการจดเกบในททเหมาะสม เชน

เนอมะพราวไมควรเกบไวกลางแจง แตใหเกบอยในโรงเรอนเพอปองกนฝนและปญหาการเนาเสย

จนสงกล นเหมนได เปนตน ทาใหเหนไดวา การลงทนในการแกไขปญหากลนของศนยรบซอขยะ

รไซเคลอยทการใสใจของพนกงาน ตลอดจนเจาของกจการทจะดาเนนการแกไขปองกนไมใหเกด

ปญหา โดยอาจจะไมตองเสยคาใชจายเพมขนแตอยางไร

3.2 ปญหาเกยวกบเสยงของเครองจกร และการปองกน


เนองจากศนยรบซอขยะรไซเคลมเครองจกรทใชงานในการแปรรปขยะรไซเคล

เบองตน และเครองจกรเหลานนอาจมเสยงดง เชน การบดพลาสตก ซงเครองบดพลาสตก มเสยงดง

เปนอยางมาก หรอใหกรณทตองมการอด และตดเศษโลหะ เปนตน ซงจากกระบวนการเหลาน

กอใหเกดความราคาญแกชมชนทอยขางเคยงได ในการดาเนนการปองกนดงกลาว การออกแบบ

โรงเรอนของการดาเนนการกมสวนทจะชวยลงได ประกอบกบการตรวจสอบระดบความดงของเสยง

ไมใหเกนมาตรฐานของกระทรวงอตสาหกรรมกาหนดไว ตลอดถงการดาเนนการในกระบวนการใด

ทกอใหเกดเสยงดงแลวมผลกระทบตอชมชน ตองดาเนนการในชวงเวลาทเหมาะสม เชน กลางวน

หรอยกเวนวนหยด ในกรณทอยใกลชมชน ซงจากการเขาเยยมชมโรงงานของบรษท วงษพาณชย

จากด จ.พษณโลก ไดศกษาถงการปองกนผลกระทบทางเสยงของโณงงาน ซงไดมการกอสรางโรงเรอน

เพอปองกนเสยงของเครองจกร โดยออกแบบผนงใหมการปองกนเสยงดงออกไปดานนอก และให

พนกงานใสอปกรณปองกนเสยงเมออยภายในหองดงกลาว

ดงนน สามารถสรปไดวา การปองกนผลกระทบอนเนองจากเสยง ศนยรบซอขยะ

รไซเคลตองตรวจสอบดวาเครองจกรชนดใดทกอใหเกดเสยงดง และมการออกแบบโรงเรอนใหม

การปองกนเสยงดงกลาว และการดาเนนการทกอใหเสยงควรอยในขอบเขตเวลาทชมชนนนยอมรบได

เชนเวลากลางวนเทานน และไมเดนเครองในวนหยด ขนอยกบการประชาสมพนธกบชมชนขางเคยง

ดวย เพราะเปนการลดผลกระทบภายนอกทเกดขนกบชมชนอกทางหนง

3.3 ปญหานาเสย และการปองกน

การใหความสาคญในสวนของส งแวดลอมของศนยรบซอขยะรไซเคลทสาคญ

อกประการหนง กคอปญหาการบาบดนาเสย เนองจากศนยรบซอขยะรไซเคลทมการใชนาอยางมาก

ในกระบวนการตาง ๆ โดยเฉพาะการลางพลาสตกทผานการบดแลว ซงสงทตกคางจากกระบวนการ

ลางจะประกอบไปดวยคราบของนามนโซเดยมซลเฟต(สารเคมชนดหนงท ใชในกระบวนการ

ลางพลาสตก) ตลอดจนถงสงสกปรกตาง ๆ

ดงนน เพอเปนการปองกนผลกระทบภายนอกทจะเกดขนจากการปลอยนาเสยเหลาน

ลงสแหลงนาของชมชน ตองมกระบวนการเพอจากดของเสยเหลานกอน ซงตองมการทดสอบนา

ในเบองตน และนาตวอยางนาทผานการปรบคา pH ทดสอบความเปนกลางดวยกระดาษลสมส

ซงกระบวนการในระบบบาบดนาเสย มขนตอนในการดาเนนการดงภาพท 3.7


กระบวนการบาบดนาเสย

ภาพท 3.7 กระบวนการบาบดนาเสย

ทมา : การคดแยกขยะเพอรไซเคล, สมไทย วงษเจรญ, พฤษภาคม 2544

3.4 ปญหาดานภาพลกษณของชมชน และการปองกน

จากทกลาวมาแลววาการดาเนนงานธรกจขยะรไซเคลนน จะเปนสวนชวยแกไข

ปญหาของสงแวดลอมของประเทศ แตในสายตาหรอความรสกของคนสวนใหญทมตอธรกจประเภทน

เปนในลกษณะทศทางลบ เชน สกปรก สงกลนเหมน ไมเปนทนามองเวลาพบเหน และปญหาของ

นาเสยแมวาการดาเนนการทางธรกจของศนยรบซอขยะรไซเคลหลายแหง จะไมกอมลภาวะเหลานน

กตาม แตยงคงเปนภาพทคนสวนใหญนกถงอย ดงนน การทศนยรบซอขยะรไซเคลจะดาเนนการ

ทางธรกจดานนไมใหเกดผลกระทบกบชมชนอยางแทจรง ตองใสใจบทบาทของธรกจทมตอชมชน

ซงจะชวยใหธรกจทดาเนนการอยเปนสวนหนงของชมชนไดอยางแทจรง

ศนยรบซอขยะรไซเคลควรมการใหความรกบประชาชน ถงผลดทไดรบจากการรไซเคล

ขยะภายในชมชน ซงกอใหเกดรายไดจากการคดแยกขยะ ประกอบกบใหราคาทเปนธรรมตอชมชน

ตลอดจนมการสงเสรมกจกรรมตาง ๆ ภายในชมชน ททาใหประชาชนทวไปใสใจในการรไซเคลขยะ

มากยงขนดวย ซงตวอยางกจกรรมทศนยรบซอขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมคอ

นาเสย

บอดกไขมน

บอตกตะกอน

บอกวนชา

บอดอากาศ


(1) โครงการผาปารไซเคล

(2) โครงการขยะแลกไข

(3) โครงการธนาคารขยะรไซเคล

(4) โครงการแยกกระดาษเพอชวตปากบตาวเศษ

(5) โครงการแยกกลองยเอสทเพอสงแวดลอมกบตาวเศษ

(6) โครงการแยกขวดทกใบประหยดพลงงานไทย

(7) โครงการผลตป ยหมกจากขยะอนทรย

(8) โครงการทาขาเทยมจากหวงอลมเนยมกระปอง

ซงโครงการทกลาวมาเปนโครงการททาใหเกดสวนรวมของชมชนและศนยรบซอขยะ

รไซเคลทาใหชมชนไดเหนประโยชนจากการรไซเคลขยะ อกทงการท ศนยรบซอขยะรไซเคล

เปนหนวยงานทสงเสรมใหเกดกจกรรมทาใหทศนคตทมตอศนยรบซอขยะรไซเคลดขนอกดวย และยง

ชวยลดผลกระทบภายนอกทเกดขนจากการดาเนนการของศนยรบซอขยะรไซเคลอกทางหนง

กฏหมายทเกยวของกบศนยรบซอขยะรไซเคล

ในการดาเนนงานศนยรบซอขยะรไซเคล ผประกอบการตองมความรเรองกฎหมายทเกยวของ

ซงในการศกษานไดรวบรวมกฎหมายทเกยวของ เพอใชเปนความรเบองตนใหกบผ ทสนใจจะประกอบ

กจการศนยรบซอขยะรไซเคลตอไป

กฎหมายทมสวนเกยวของกบศนยรบซอขยะรไซเคล มรายละเอยดดงตอไปน

1. พระราชบญญตทะเบยนพาณชย พ.ศ.2499

การจดทะเบยนพาณชย เปนสงทผ ประกอบพาณชยกจตองปฏบตตามพระราชบญญต

ทะเบยนพาณชย พ.ศ 2499 ซงผ ประกอบพาณชยกจทมสานกงานตงอยในเขตกรงเทพมหานคร

ยนคาขอจดทะเบยนไดท สานกงาน ทะเบยนพาณชย กรงเทพมหานคร สวนในกรณทผประกอบการ

พาณชยกจทมสานกงานตงอยในตางจงหวด ยนคาขอจดทะเบยนไดท องคการบรหารสวนจงหวด

หรอเมองพทยา

ซงในการจดตงใหมมคาใชจายในการจดทะเบยนพาณชยตงใหมและตออายประจาป

50 บาท โดยผประกอบการตองจดทะเบยนภายใน 30 วนนบแตวนทเรมประกอบกจการ โดยทเมอได


จดทะเบยนเปนทเรยบรอยแลว ตองแสดงใบทะเบยนพาณชยหรอใบแทนใบทะเบยนพาณชยไว

ณ สานกงานในท เ ปดเผยและเหนไดงาย และจดใหมปายช อท ใ ชในการประกอบกจการไว

หนาสานกงานแหงใหญและสานกงานสาขา อานงายและชดเจน จะมอกษรตางประเทศในปายชอดวย

กได และจะตองตรงกบชอทจดทะเบยนไว หากเปนสานกงานสาขาจะตองมคาวา “สาขา” ไวดวย

2. พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.2535

เนองจากในศนยรบซอขยะรไซเคลมเครองจกร อยหลายชนดในการแปรรปขยะรไซเคล

ซงเปนผลใหศนยรบซอขยะรไซเคลตองยนของจดทะเบยนประกอบกจการโรงงาน โดยผประกอบการ

ตองศกษาขนตอนในการขอจดทะเบยน ตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ.2535 หนวยงานทรบผดชอบ

คอ กรมโรงงานอตสาหกรรม ซงผ ดาเนนการศนยรบซอขยะรไซเคลตองดาเนนการในการขอใบอนญาต

กอนเปดโรงงานสบหาวน และใบอนญาตมอายถงวนสนปปฏทนแหงปทหานบแตปทเรมประกอบ

ผประกอบกจการโรงงานตองชาระคาธรรมเนยมรายป ปละ 30,000 บาท และใบอนญาตฉบบละ

100,000 บาทตอหาป

นอกจากน มกฎหมายทเกยวของกบพระราชบญญตโรงงาน ซ งผ ท สนใจตงโรงงาน

ตองศกษา ซงประกอบไปดวย กฎกระทรวงฉบบตาง ๆ ซงจะกลาวถงรายละเอยดของหลกเกณฑ

เกยวกบทตงโรงงาน สภาพแวดลอม ลกษณะอาคารและภายในโรงงาน และลกษณะประเภทหรอชนด

ของเครองจกร เครองอปกรณ หรอสงทนามาใชในโรงงาน คนงานประจาโรงงาน ขอกาหนดวธการ

ควบคมการปลอยของเสย มลพษหรอสงใด ๆ ทมผลกระทบตอสงแวดลอมและความปลอดภยในการ

ประกอบกจการโรงงาน

3. พระราชบญญตควบคมการขายทอดตลาดและคาของเกา พ.ศ.2474

เนองจากศนยรบซอขยะรไซเคลอยภายใตการควบคมตามพระราชบญญตควบคมการขาย

ทอดตลาดและคาของเกา พ.ศ.2474 ซงผ ประกอบการตองศกษาถงขอกาหนดตาง ๆ ภายใต

พระราชบญญตดงกลาว ซงในการศกษานสรปสาระสาคญของพระราชบญญตไวดงน

“ของเกา” หมายความวา ทรพยทเสนอขาย แลกเปลยน หรอจาหนายโดยประการอน

อยางทรพยทใชแลว ทงนรวมถงของโบราณดวย ซงการซอขายขยะรไซเคลของศนยรบซอขยะรไซเคล

กหมายรวมถงของเกาเชนกน


ผประกอบการศนยรบซอขยะรไซเคลตองยนคารองขอใบอนญาตประกอบอาชพคาของเกา

ไดกอนสนสด 31 ธนวาคม ของทกป กอนเรมกจการ และผ ทประกอบการศนยรบซอขยะรไซเคล

อยแลวนน จะตองขอตอใบอนญาตฯ กอนจะสนอายในวนท 31 ธนวาคมของทกป ซงหากพนกาหนด

ดงกลาวแลว จะมความผดฐานทาการขายทอดตลาดหรอคาของเกาโดยใบอนญาตขาดอาย

ตามมาตรา 12 ทว แหงพระราชบญญตควบคมการขายทอดตลาดและคาของเกา พ.ศ.2474

ตองระวางโทษปรบไมเกน 2,000 บาท ดงนน ผประกอบการสามารถขอใบอนญาตได ณ ศนยบรการ

ประชาชน กรมการปกครอง วงไชยา (นางเลง) ถนนวงไชยา (นางเลง) ถนนนครสวรรค สแยกมหานาค

เขตดสต กรงเทพฯ 10300 โทรศพท 02-356-9593 และ 02-356-9576 และถาตางจงหวดสามารถ

ยนคารองได ณ ทวาการอาเภอทกแหง โดยมคาใชจายในการขอใบอนญาตฉบบละ 5,000 บาท

ในพระราชบญญตควบคมขายทอดตลาดหรอคาของเกาไดกาหนดให ผ ประกอบการ

ตองแสดงนามของตน และคาวา ผ คาของเกาไว ณ ททาการคาของตน พรอมทงใบอนญาตในทอนเหน

ไดชดแจง และตองมสมดบญชสาหรบการคาของตนและจดรายการขอสาคญทงปวงแหงการคาลงไว

ทกรายการ สมดบญชตามทกลาวมานตองทาตามแบบและนามาใหเจาพนกงานผ ออกใบอนญาต

ลงนาม และประทบตรากอนทกเลม ซงเปนขอปฏบตท สาคญของการดาเนนกจการคาของเกา

ตามพระราชบญญตน

4. ประมวลกฎหมายอาญาลกษณะ 12 ความผดเกยวกบทรพย

ในการประกอบธรกจซอ-ขายรไซเคลของศนยรบซอขยะรไซเคล ปญหาทตองพบเจอ

อกประการคอ ปญหาการรบซอของโจร ซงผประกอบการตองมความรในขอกฎหมายอาญาลกษณะ

12 ความผดเกยวกบทรพย โดยกฎหมายนจะทาใหทราบวาทรพยชนดใดไดบางทมลกษณะของการ

ไดมาท ผดกฎหมาย ดงนนในการศกษานไดเสนอวธการปองกนท จะไมใหเกดปญหาทางคด

กบผประกอบการศนยรบซอขยะรไซเคล ดงตอไปน

(1) ยนคาขอใบอนญาตคาของเกาตามประเภทของกจการและตอใบอนญาตทกป

(2) แตงตงผ จดการเปนตวแทนประจาราน ซงเมอเกดปญหาทางคดความกจการ

สามารถดาเนนกจการตอไปได และผ จดการรานสามารถตอสคดทางกฎหมายโดยมเจาของกจการ

ใหการชวยเหลอได

(3) ตดตงปายใหมองเหนไดชดวา ไมรบซอของผดกฎหมาย


(4) รบซอสนคาในเวลาทาการ และรบซอในทเปดเผยมองเหนไดชดเจนหรอมการ

ตดตงกลองวงจรปดในสถานทรบซอ เพอใชเปนหลกฐานเมอเกดปญหาทางการดาเนนคด

(5) ไมรบซอของเกาทเหนวาเปนทรพยสนของทางราชการ ทนามาขายโดยไมแจง

ประวตและการไดมา ซงถามขอสงสยวาเจาของทนาขยะรไซเคลมาขาย อาจเขาขายผดกฎหมาย

ใหสอบถามทมาและถายสาเนาบตรประชาชนของผ นามาขาย เพอปองกนการดาเนนคดรบซอของโจร

(6) กรณทถกเจาหนาทตารวจจบหรอกลาวหา ไมวาจะมของกลางอยในรานหรอไม

ใหผ ดาเนนกจการใหการปฏเสธโดยไมตองแจงรายละเอยด จนกวาจะไดปรกษาทนายความ

ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

ซงปญหารบซอของโจรเปนปญหาสาคญของผประกอบการศนยรบซอขยะรไซเคล

ดงนน ตองมการใหความรควบคมดแลพนกงานภายในศนยรบซอขยะรไซเคลวา สนคาชนดใดสามารถ

รบซอ หรอไมควรรบซอ ซงอาจมความเสยงวาการไดมาอาจไมถกกฎหมายกได และควรตดตอ

เจาหนาทตารวจเมอพบขอสงสยของสนคา และถายสาเนาบตรประชาชนของผ ขายขยะรไซเคล

เพอตดตามหรอใชเปนหลกฐานปองกนปญหารบซอของโจรได


บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวเคราะหผลการดาเนนงาน ปญหา และอปสรรคของธรกจการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เชงธรกจสาหรบผ ประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย จากการแจก

แบบสอบถามใหกบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง สามารถสรปผลไดดงน

1. ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการ

2. ผลการดาเนนงานของกจการ

3. ทรพยากรและความสามารถของกจการ

4. ผลประกอบการของกจการ

5. ปญหาและอปสรรคของกจการ

6. แผนการดาเนนธรกจในอนาคต

7. ขอเสนอแนะ / แนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล

วเคราะหทางดานแผนการดาเนนธรกจ

โดยการวเคราะหปญหา อปสรรค ของธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลโดยใชกระบวนการมสวนรวม

ของเครอขายผประกอบการและภาครฐ สามารถสรปผลวจย ไดดงน


1.1 รปแบบธรกจจาแนกตามภมภาค

จากผ ตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทสงแบบสอบถามกลบคนทงหมด

จานวน 1,079 ราย แยกเปนผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทอยในกรงเทพ รอยละ 23.4

รองลงไปไดแกปทมธาน สมทรปราการ พระนครศรอยธยา สพรรณบร นนทบร นครปฐม นครสรรค และ

พษณโลก คดเปนรอยละ 15.7 15.1 12.5 12.2 9.5 4.2 3.9 และ 3.5 ตามลาดบ

สาหรบผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทอยในกรงเทพ จานวน 253 ราย

แยกเปนผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทอยในธรกจแบบกจการเจาของคนเดยว 102 ราย

บรษท 87 ราย และหางหนสวน 64 ราย คดเปนรอยละ 9.5 8.1 และ 5.9 ของผตอบแบบสอบถาม

และสถานประกอบการทงหมด

สวนผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทอยในเขตภาคกลาง แยกเปนธรกจ

แบบกจการเจาของคนเดยว คดเปนรอยละ 41.7 ของผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมด


สวนธรกจแบบบรษท คดเปนรอยละ 23.2 สาหรบธรกจแบบหางหนสวนคดเปนรอยละ 11.6 ของผตอบ

แบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมด

ตารางท 4-1 รปแบบธรกจรไซเคลจาแนกตามจงหวด

รปแบบธรกจ กรงเทพ นนทบร ปทม

ธาน

พระนค

รศรอย

ธยา

นคร

สรรค

นครปฐ

ม

สมทรป

ราการ

สพรรณ

บร

พษณ

โลก

รวมทงสน

จานว

น

(รวม)

สดสวน

(%)

กจการเจาของ

คนเดยว 102 67 130 75 19 17 78 34 30 552 51.2

หางหนสวน 64 20 3 47 13 21 21 - - 189 17.5

บรษท 87 15 36 13 10 7 64 98 8 338 31.3

รวม 253 102 169 135 42 45 163 132 38 1079 100.0

สดสวน (%) 23.4 9.5 15.7 12.5 3.9 4.2 15.1 12.2 3.5 100.0

ทมา : จากแบบสอบถาม

1.2 รปแบบการดาเนนธรกจ

ผตอบแบบสอบถามดาเนนธรกจแบบกจการเจาของคนเดยวมากทสด คดเปนรอยละ

51.2 ของผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมด

ตารางท 4-2 รปแบบการดาเนนธรกจ

รปแบบการดาเนนธรกจ จานวน

(รวม)

สดสวน

(%)

กจการเจาของคนเดยว 552 51.2

หางหนสวน 189 17.5

บรษท 338 31.3

Total 1079 100.0



1.3 ขนาดการลงทน จานวนสนทรพยรวม

ผตอบแบบสอบถามดาเนนกจการโดยมขนาดเลก (ตงแต 5 แสนบาทแตไมเกน 3 ลาน

บาท) มากทสด คดเปนรอยละ 47 ของผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมด

ตารางท 4-3 ขนาดการลงทน จานวนสนทรพยรวม

ขนาดการลงทน จานวนสนทรพยรวม

จานวน

(รวม)

สดสวน

(%)

ขนาดเลก (ตงแต 5 แสนบาทแตไมเกน 3 ลานบาท) 507 47.0

ขนาดกลาง (ตงแต 3 - 10 ลานบาท) 456 42.3

ขนาดใหญ (มากกวา 10 ลานบาท) 116 10.8

Total 1079 100.0


1.4 จานวนพนกงานรวม

ผตอบแบบสอบถามมจานวนพนกงานรวม 11-50 คนมากทสด คดเปนรอยละ 43.5

ของผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมด

ตารางท 4-4 จานวนพนกงานรวม

จานวนพนกงานรวม

จานวน

(รวม)

สดสวน

(%)

ไมเกน 10 คน 415 38.5

11-50 คน 469 43.5

1-100 คน 102 9.5

101 - 200 คน 81 7.5

มากกวา 200 คน 12 1.1

Total 1079 100.0



1.5 การเขารวมเปนสมาชกองคกรตางๆ

ผตอบแบบสอบถามมการเขารวมเปนสมาชกองคกร สมาคม / เครอขายผประกอบการคา

ของเกา มากทสด คดเปนรอยละ 67 ของผตอบแบบสอบถามทงหมด

ตารางท 4-5 การเขารวมเปนสมาชกองคกรตางๆ

การเขารวมเปนสมาชกองคกรตางๆ จานวน

(รวม)

สดสวน

(%)

สถาบนพฒนา SMEs 175 16.2

กรมสงเสรมอตสาหกรรม 70 6.5

สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย 47 4.4

สภาหอการคาแหงประเทศไทย 14 1.3

สมาคม / เครอขายผประกอบการคาของเกา 418 38.7

อนๆ 355 32.9

Total 1079 100.0


สวนท 2. ผลการดาเนนงานของกจการ

ผ ตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการมความคดเหนวากจการมผลการดาเนนงาน

โดยรวม อยในระดบมาก คดเปนรอยละ 53.3 และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา กจการมอตรากาไรสทธ

สงขนมากกวาปทผานมา อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 67.7 มปรมาณยอดรบซอสนคามากขนกวา

ปทผานมาในระดบมาก คดเปนรอยละ 52.1 ตอบสนองความตองการของลกคาไดดกวาคแขง อยใน

ระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 64.8 ลกคาคดแยกประเภทสนคารไซเคลมาแลวอยางถกตอง อยใน

ระดบมาก คดเปนรอยละ 48.3 กจการใหราคาสนคาทรบซอสงกวาทอน อยในระดบปานกลาง คดเปน

รอยละ 45.1 มการแจกของสมนาคณใหลกคา อยในระดบนอย คดเปนรอยละ 45.6 กจการมความ

เทยงตรงในการตรวจรบซอสนคา อยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 62.7 กจการมความสะดวกในเรอง

อาคาร สถานท อยในระดบมาก คดเปนรอยละ 48.7 กาหนดระยะเวลาการเปดใหบรการมความสะดวก

อยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 45.7 กจการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม อยในระดบมากทสด

คดเปนรอยละ 32.7 กจการมการวางแผนและจดทาแผนธรกจ อยในระดบมาก คดเปนรอยละ 46.9

กจการมการเกบรวบรวมรายชอลกคาอยางเปนระบบ อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 35.9 ตามลาดบ


ตารางท 4-6 ผลการดาเนนงานของกจการ

หนวย : รอยละของผตอบแบบสอบถาม

ผลการดาเนนงานของกจการ

ระดบความคดเหน (%)

มากทสด มาก ปาน

กลาง

นอย นอยทสด รวม

กจการมอตรากาไรสทธสงขนมากกวาปท

ผานมา

2.8 14.4 67.7 13.5 1.7 100.0

กจการมปรมาณยอดรบซอสนคามากขน

กวาปทผานมา

7.8 52.1 29.9 9.5 0.7 100.0

กจการตอบสนองความตองการของลกคา

ไดดกวาคแขง

8.1 22.8 64.8 3.6 0.7 100.0

ลกคาคดแยกประเภทสนคารไซเคลมาแลว

อยางถกตอง

4.5 48.3 25.5 18.4 3.3 100.0

กจการใหราคาสนคาทรบซอสงกวาทอน 3.0 37.6 45.1 9.9 4.4 100.0

กจการมการแจกของสมนาคณใหลกคา 0.2 25.4 15.4 45.6 13.4 100.0

กจการมความเทยงตรงในการตรวจรบซอ

สนคา

62.7 30.9 5.6 0.9 0.0 100.0

กจการมความสะดวกในเรองอาคาร

สถานท

22.5 48.7 27.3 1.5 0.0 100.0

กจการกาหนดระยะเวลาการเปดใหบรการ

มความสะดวก

45.7 37.3 17.0 0.0 0.0 100.0

กจการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม 32.7 32.3 19.6 10.4 5.0 100.0

กจการมการวางแผนและจดทาแผนธรกจ 6.1 46.9 34.8 11.4 0.7 100.0

กจการมการเกบรวบรวมรายชอลกคาอยาง

เปนระบบ

10.8 41.3 35.9 6.7 5.3 100.0

โดยรวม 4.3 53.3 41.7 0.7 - 100.0



ตารางท 4-7 สรปความคดเหนสวนท 2 เรองผลการดาเนนงานของกจการ

ระดบความคดเหนของผตอบแบบสอบถาม

มากทสด มาก ปานกลาง

ผตอบแบบสอบถามประกอบธรกจ

ทกรงเทพมหานคร

มผลการดาเนนงานของกจการ

โดยรวม

กจการมอตรากาไรสทธ

สงขนมากกวาปทผานมา

เปนธรกจแบบกจการเจาของคน

เดยว

มปรมาณยอดรบซอสนคามาก

ขนกวาปทผานมา

สามารถตอบสนองความ

ตองการของลกคาไดดกวา

คแขง

มขนาดการลงทน จานวนสนทรพย

รวม ขนาดเลก (ตงแต 5 แสนบาท

แตไมเกน 3 ลานบาท)

ลกคาคดแยกประเภทสนคาร

ไซเคลมาแลวกอนมาขายได

อยางถกตอง

กจการใหราคาสนคาทรบ

ซอสงกวาทอน

มจานวนพนกงานรวม 11-50 คน มความสะดวกในเรองอาคาร

สถานท

กจการมการเกบรวบรวม

รายชอลกคาอยางเปน

ระบบ

ไดเขารวมเปนสมาชกองคกร

สมาคม / เครอขายผประกอบการ

คาของเกา

มการกาหนดระยะเวลาการ

เปดใหบรการมความสะดวก

กบลกคา

กจการมความเทยงตรงในการตรวจ

รบซอสน คา

มการวางแผนและจดทาแผน

ธรกจ

กจการมสวนรวมในกจกรรมทาง

สงคม



สวนท 3. ทรพยากรและความสามารถของกจการ

ผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการมความคดเหนวา ทรพยากรและความสามารถ

ของกจการโดยรวม อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 43.7 และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความร

และประสบการณในการดาเนนธรกจ โดยมผตอบสงสดอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 53.7 กจการม

เทคโนโลยในการจดการสนคา อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 53.5 กจการมเงนทนหมนเวยน

เพยงพอในการดาเนนงาน อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 40.5 กจการของมชอเสยงเปนทยอมรบ

ของลกคา อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 54.8 และสามารถลดคาใชจายในการเกบรกษาสนคา

คงคลงได อยในระดบมาก คดเปนรอยละ 40.0 ตามลาดบ

ตารางท 4-8 ทรพยากรและความสามารถของกจการ


ทรพยากรและความสามารถของกจการ

ระดบความคดเหน (%)

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอยทสด รวม

มความรและประสบการณในการดาเนนธรกจ 8.4 53.7 34.6 3.3 - 100.0

กจการของมเทคโนโลยในการจดการสนคา 3.5 10.8 53.5 24.5 7.7 100.0

กจการมเงนทนหมนเวยนเพยงพอในการ

ดาเนนงาน

0.6 23.1 40.5 33.5 2.3 100.0

กจการของมชอเสยงเปนทยอมรบของลกคา 0.7 2.1 54.8 40.0 2.3 100.0

สามารถลดคาใชจายในการเกบรกษาสนคาคง

คลงได

27.2 40.0 20.0 10.4 2.4 100.0

โดยรวม 2.3 29.7 43.7 22.4 1.9 100.0


ตารางท 4-9 สรปความคดเหนสวนท 3 เรองทรพยากรและความสามารถของกจการ


มาก ปานกลาง

มความรและประสบการณในการดาเนนธรกจ

กจการของมเทคโนโลยในการจดการสนคา

กจการมเงนทนหมนเวยนเพยงพอในการดาเนนงาน

กจการของมชอเสยงเปนทยอมรบของลกคา

สามารถลดคาใชจายในการเกบรกษาสนคาคงคลงได




เมอพจารณาแหลงทมาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการพบวา ผตอบแบบสอบถาม

และสถานประกอบการทงหมด รอยละ 90.0 มแหลงทมาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการ

มาจากลกคารายยอยทงหมด และอกรอยละ 10.0 มแหลงทมาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการ

มาจากลกคาบรษท ราชการ องคกรธรกจทงหมด

ตารางท 4-10 แหลงทมาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการ

แหลงทมาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการ จานวน

(ราย)

สดสวน

(%)

ลกคารายยอยทงหมด 971 90.0

ลกคาบรษท ราชการ องคกรธรกจทงหมด 108 10.0

รวม 1079 100.0


เมอพจารณาสถานทขายตอของสนคาวสดรไซเคลทรบซอเขามาพบวา ผตอบแบบสอบถาม

และสถานประกอบการทงหมด รอยละ 37.9 มสถานทขายตอของสนคาวสดรไซเคลทรบซอเขามา คอ

ทงขายตรงและขายผานตวแทน (คนกลาง) รองลงมาคอ ขายผานตวแทน (คนกลาง) คดเปนรอยละ 30.5

ขายตรงสผผลต/โรงงาน คดเปนรอยละ 24.8 และอน ๆ คดเปนรอยละ 6.8 ตามลาดบ

ตารางท 4-11 สถานทขายตอของสนคาวสดรไซเคลทรบซอเขามา

สถานทขายตอของสนคาวสดรไซเคลท รบซอเขามา จานวน

(ราย)

สดสวน

(%)

ขายตรงสผผลต/โรงงาน 268 24.8

ขายผานตวแทน (คนกลาง) 329 30.5

ทงขายตรงและขายผานตวแทน (คนกลาง) 409 37.9

อน ๆ 73 6.8

รวม 1079 100.0



เมอพจารณาแนวทางแกไขปญหาเมอยอดรบซอสนคาลดลงพบวา ผตอบแบบสอบถาม

และสถานประกอบการทงหมด รอยละ 63.8 มแนวทางแกไขปญหาเมอยอดรบซอสนคาลดลง คอ หากลม

ลกคาใหมเพ มขน รองลงมาคอ ใชการสงเสรมการขาย คดเปนรอยละ 22.5 เพมชนดสนคาใหมากขน

คดเปนรอยละ 8.5 อน ๆ คดเปนรอยละ 4.4 และเลกกจการ/หนไปทาธรกจอน คดเปนรอยละ 0.7

ตามลาดบ

ตารางท 4-12 แนวทางแกไขปญหาเมอยอดรบซอสนคาลดลง

แนวทางแกไขปญหาเมอยอดรบซอสนคาลดลง จานวน

(ราย)

สดสวน

(%)

หากลมลกคาใหมเพมขน 688 63.8

เพมชนดสนคาใหมากขน 92 8.5

ใชการสงเสรมการขาย 243 22.5

เลกกจการ/หนไปทาธรกจอน 8 0.7

อน ๆ 48 4.4

รวม 1079 100.0


เมอพจารณาปจจยทพจารณามากทสดในการวางแผนการตลาดพบวา ผ ตอบ

แบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมด รอยละ 51.1 มปจจยทพจารณามากทสดในการวางแผน

การตลาด คอ ยอดรบซอสนคาเขาในปทผานมา รองลงมาคอ ภาวะเศรษฐกจและสภาพคลองทางการเงน

คดเปนรอยละ 34.2 และความตองการของผ รบซอปลายทาง คดเปนรอยละ 14.7 ตามลาดบ

ตารางท 4-13 ปจจยทพจารณามากทสดในการวางแผนการตลาด

ปจจยทพจารณามากทสดในการวางแผนการตลาด จานวน

(ราย)

สดสวน

(%)

ยอดรบซอสนคาเขาในปทผานมา 551 51.1

ภาวะเศรษฐกจและสภาพคลองทางการเงน 369 34.2

ความตองการของผ รบซอปลายทาง 159 14.7

รวม 1079 100.0



เมอพจารณาวา มปญหาดานตนทนการบรหารสงขนในชวง 2-3 ปหรอไม พบวา ผตอบ

แบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมด รอยละ 78.8 มปญหาดานตนทนการบรหารสงขนในชวง

2-3 ป และรอยละ 21.2 ไมมปญหาดานตนทนการบรหารสงขนในชวง 2-3 ป

ตารางท 4-14 ปญหาดานตนทนการบรหารสงขนในชวง 2-3 ป

ปญหาดานตนทนการบรหารสงขนในชวง 2-3 ป จานวน

(ราย)

สดสวน

(%)

ม 850 78.8

ไมม 229 21.2

รวม 1079 100.0


เมอพจารณาสาเหตทตนทนการบรหารจดการทสงขนพบวา ผ ตอบแบบสอบถาม

และสถานประกอบการทงหมด รอยละ 66.4 มสาเหตทตนทนการบรหารจดการทสงขน คอ ตนทนคาขนสง

สง ขน รองลงมาคอ ตนทนคาแรงงานสงขน คดเปนรอยละ 29.6 ตนทนการจดหาสนคารไซเคล คดเปน

รอยละ 3.7 และภาระดอกเบย คดเปนรอยละ 0.4 ตามลาดบ

ตารางท 4-15 สาเหตทตนทนการบรหารจดการทสงขน

สาเหตทตนทนการบรหารจดการทสงขน จานวน

(ราย)

สดสวน

(%)

ตนทนคาขนสงสงขน 716 66.4

ตนทนคาแรงงานสงขน 319 29.6

ตนทนการจดหาสนคารไซเคล 40 3.7

ภาระดอกเบย 4 0.4

รวม 1079 100.0




ปจจยทเปนปญหาและอปสรรคตอการดาเนนธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคล ในงานวจยครงน

ไดแบงหมวดหมของปญหาออกเปน 4 ดาน ไดแก

1. ปจจยทเปนอปสรรคตอการดาเนนกจการ

2. ปญหาดานการเงน/การบญช

3. ปญหาดานการบรหาร/การจดการ

4. ปญหาการรวมตวกนของผประกอบการธรกจ

ผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการมความคดเหนวา ปญหาและอปสรรคของกจการ

โดยรวม อยในระดบมาก คดเปนรอยละ 67.5 และเมอพจารณาเปนรายดานของปญหาพบวา ปจจยทเปน

อปสรรคตอการดาเนนกจการ โดยมผตอบสงสดอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 61.6 ปญหาดานการเงน/

การบญช อยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 35.9 ปญหาดานการบรหาร/การจดการ อยในระดบมาก

คดเปนรอยละ 74.0 และปญหาการรวมตวกนของผประกอบการธรกจ อยในระดบมาก คดเปนรอยละ

34.8

เมอพจารณาปจจยทเปนอปสรรคตอการดาเนนกจการเปนรายขอพบวา ดานบคลากร/แรงงาน

มผ ตอบสงสดอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 45.4 ดานเทคโนโลย อยในระดบปานกลาง คดเปน

รอยละ 67.4 ดานการตลาด/การแขงขน อยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 46.1 ดานกฎระเบยบ/

นโยบายของรฐบาล อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 54.8 และดานสถานท อยในระดบปานกลาง

คดเปนรอยละ 53.8

เมอพจารณาปญหาดานการเงน/การบญชเปนรายขอพบวา ธนาคารไมปลอยก เน องจาก

ขาดหลกทรพยคาประกน มผ ตอบสงสดอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 67.7 การทาบญชไมเปนระบบ

อยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 68.9 เงนกนอกระบบ ภาระดอกเบยสง อยในระดบมาก คดเปนรอยละ

63.3 และสภาพคลองทางการเงน/การถอครองเงนสดเพอใชซอสนคาเขา อยในระดบมากทสด คดเปน

รอยละ 37.6

เมอพจารณาปญหาดานการบรหาร/การจดการเปนรายขอพบวา เครองจกร อปกรณเกาไมม

ประสทธภาพ มผตอบสงสดอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 71.5 และไมมการนาเทคโนโลยสมยใหมมาใช

ในระบบการทางาน อยในระดบมาก คดเปนรอยละ 44.6

และเมอพจารณาปญหาการรวมตวกนของผประกอบการธรกจเปนรายขอพบวา เมอรวมกลมกน

แลวไมสามารถควบคมการเปดเผยขอมลได มผ ตอบสงสดอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 47.9

ไมตองการรวมตวเพราะขาดแรงจงใจทจะสรางผลประโยชน อยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 45.1

และไมตองการรวมตวเพราะ ไมเชอใจกน / ไมไววางใจกน อยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 60.7


ตารางท 4-16 ปญหาและอปสรรคของกจการ


ปญหาและอปสรรคของกจการ ระดบความคดเหน (%)

มาก

ทสด

มาก ปาน

กลาง

นอย นอย

ทสด

รวม

ปจจยทเปนอปสรรคตอการดาเนนกจการ 3.2 61.6 29.2 5.9 - 100.0

ดานบคลากร/แรงงาน 45.4 42.6 6.2 5.2 0.6 100.0

ดานเทคโนโลย 7.4 16.5 67.4 2.2 6.5 100.0

ดานการตลาด/การแขงขน 46.1 39.3 12.7 1.9 - 100.0

ดานกฎระเบยบ/นโยบายของรฐบาล 4.4 38.0 54.8 0.6 2.3 100.0

ดานสถานท (ตามเกณฑมาตรฐานสงแวดลอม /

ชมชน)

1.2 6.7 53.8 32.4 5.9 100.0

ปญหาดานการเงน/การบญช 35.9 35.2 7.3 13.5 8.1 100.0

ธนาคารไมปลอยก เนองจากขาดหลกทรพยคา

ประกน

7.4 67.7 9.2 6.1 9.6 100.0

การทาบญชไมเปนระบบ 68.9 13.8 11.1 6.2 - 100.0

เงนกนอกระบบ ภาระดอกเบยสง 2.5 63.3 9.6 12.8 11.8 100.0

สภาพคลองทางการเงน/การถอครองเงนสดเพอใช

ซอสนคาเขา

37.6 37.3 11.7 6.5 7.0 100.0

ปญหาดานการบรหาร/การจดการ 1.2 74.0 11.8 10.4 2.7 100.0

เครองจกร อปกรณเกาไมมประสทธภาพ 0.7 71.5 16.5 4.2 7.0 100.0

ไมมการนาเทคโนโลยสมยใหมมาใชในระบบการ

ทางาน

3.9 44.6 42.4 5.7 3.4 100.0

ปญหาการรวมตวกนของผประกอบการธรกจ 33.2 34.8 17.5 7.6 6.9 100.0

เมอรวมกลมกนแลวไมสามารถควบคมการเปดเผย

ขอมลได

8.3 34.5 47.9 4.8 4.4 100.0

ไมตองการรวมตวเพราะขาดแรงจงใจทจะสราง

ผลประโยชน

4.1 34.8 45.1 6.2 9.7 100.0

ไมตองการรวมตวเพราะ ไมเชอใจกน / ไมไววางใจ

กน

60.7 5.4 17.2 7.3 9.4 100.0

โดยรวม 2.1 67.5 20.9 9.5 - 100.0



ตารางท 4-17 สรปความคดเหนสวนท 5 เรองปญหาและอปสรรคของกจการ


มากทสด มาก ปานกลาง

ดานบคลากร/แรงงาน ธนาคารไมปลอยก เนองจากขาด

หลกทรพยคาประกน

ดานเทคโนโลย

ดานการตลาด/การแขงขน เงนกนอกระบบ ภาระดอกเบยสง ดานกฎระเบยบ/นโยบายของ

รฐบาล

การทาบญชไมเปนระบบ เครองจกร อปกรณเกาไมม


ดานสถานท (ตามเกณฑมาตรฐาน

สงแวดลอม / ชมชน)

สภาพคลองทางการเงน/การถอ

ครองเงนสดเพอใชซอสนคาเขา

ไมมการนาเทคโนโลยสมยใหมมา

ใชในระบบการทางาน

เมอรวมกลมกนแลวไมสามารถ

ควบคมการเปดเผยขอมลได

ไมตองการรวมตวเพราะ ไมเชอใจ

กน / ไมไววางใจกน

ไมตองการรวมตวเพราะขาด

แรงจงใจทจะสรางผลประโยชน


สวนท 6 แผนพฒนาการดาเนนธรกจในอนาคต

ในดานแผนพฒนาการดาเนนธรกจในอนาคต ผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการ

ในระยะสน (1 ป) มแผนพฒนาประสทธภาพบคลากรและพนกงาน พฒนาระบบ

คณภาพขององคกร/กจการ ลดภาระหนของกจการ จดระบบการบรหารสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพ

จดหาแหลงเงนทนทมดอกเบยตา การใหบรการแลกเปลยนดานขอมลขาวสาร และจดหาแหลงของสนคา

วสดรไซเคล ในระยะสน (1 ป) คดเปนรอยละ 77.2 38.5 74.1 70.6 44.1 75.1 และ 74.5

ตามลาดบ

ในระยะปานกลาง (2-3 ป) มแผนพฒนาเทคโนโลย เครองจกร อปกรณ การบรหาร

จดการวสดรไซเคล สนบสนนกจกรรมทใหความรดานการประกอบธรกจ รไซเคล เชนศนยอบรม

ผประกอบการรนใหม ศนยกลาง ขอมลขาวสาร ตงชมรม สมาคมผ คาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอกนในกลม

ผประกอบการในธรกจประเภทเดยวกน และสนบสนนการสรางเครอขายผ ประกอบการ/ศนยกระจาย

สนคาวสดรไซเคล คดเปนรอยละ 85.4 78.1 50.6 และ 62.0 ตามลาดบ

ในระยะยาว (5 ป) มแผนหาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพ มขนทงใน

และตางประเทศ ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก สนคาวสดรไซเคล


และขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของเครองจกรและอปกรณ คดเปนรอยละ

47.3 67.4 และ 63.9 ตามลาดบ

ตารางท 4-18 แผนการดาเนนธรกจในอนาคต

หนวย : รอยละ

กลยทธ ระยะสน

(1ป)

ระยะปาน

กลาง

(2-3ป)

ระยะ

ยาว

(5ป)

พฒนาเทคโนโลย, เครองจกร, อปกรณ การบรหาร จดการวสดรไซเคล 5.4 85.4 9.3

พฒนาประสทธภาพบคลากรและพนกงาน 77.2 19.6 3.2

สนบสนนกจกรรมทใหความรดานการประกอบธรกจ รไซเคล เชนศนยอบรม

ผประกอบการรนใหม ศนยกลาง ขอมลขาวสาร

16.5 78.1 5.4

พฒนาระบบคณภาพขององคกร/กจการ 38.5 28.0 33.5

ลดภาระหนของกจการ 74.1 11.3 14.6

หาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพมขนทงใน และตางประเทศ 42.8 9.9 47.3

จดระบบการบรหารสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพ 70.6 17.3 12.0

จดหาแหลงเงนทนทมดอกเบยตา 44.1 42.7 13.2

ตงชมรม สมาคมผ คาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอกนในกลม ผประกอบการใน

ธรกจประเภทเดยวกน

11.3 50.6 38.1

การใหบรการแลกเปลยนดานขอมลขาวสาร 75.1 12.0 13.0

จดหาแหลงของสนคาวสดรไซเคล 74.5 18.9 6.6

สนบสนนการสรางเครอขายผประกอบการ/ศนยกระจาย สนคาวสดรไซเคล 22.8 62.0 15.2

ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก สนคาวสดร

ไซเคล

12.6 20.0 67.4

ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของเครองจกรและ

อปกรณ

11.7 24.4 63.9



ตารางท 4-19 สรปความคดเหนแผนการดาเนนธรกจในอนาคต

กลยทธระยะสน (1ป)

1. พฒนาประสทธภาพบคลากรและพนกงาน

2. พฒนาระบบคณภาพขององคกร/กจการ

3. ลดภาระหนของกจการ

4. จดระบบการบรหารสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพ

5. จดหาแหลงเงนทนทมดอกเบยตา

6. การใหบรการแลกเปลยนดานขอมลขาวสาร

7. จดหาแหลงของสนคาวสดรไซเคล

กลยทธระยะปานกลาง (2-3ป)

1. พฒนาเทคโนโลย, เครองจกร, อปกรณ การบรหาร จดการวสดรไซเคล

2. สนบสนนกจกรรมทใหความรดานการประกอบธรกจ รไซเคล เชนศนยอบรมผประกอบการรนใหม ศนยกลาง

ขอมลขาวสาร

3. ตงชมรม สมาคมผ คาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอกนในกลม ผประกอบการในธรกจประเภท

เดยวกน

4. สนบสนนการสรางเครอขายผประกอบการ/ศนยกระจาย สนคาวสดรไซเคล


กลยทธระยะยาว (5ป)

1. หาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพมขนทงใน และตางประเทศ

2. ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก สนคาวสดรไซเคล

3. ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของเครองจกรและอปกรณ




ผ ประกอบการธรกจรไซเคล จากจานวน 8 จงหวดในเขตภาคกลาง ไดใหความคดเหน

ในสวนทายของแบบสอบถาม โดยสรปเปนภาพรวมไดวา ธรกจรบซอของเกา หรอวสดรไซเคลเปนธรกจทม

การแขงขนกนสงมาก การดาเนนธรกจตงอยบนความเสยงและความผนผวนทางเศรษฐกจ ในเรองของ

ราคาทรบซอสนคาเขามา เพ อเกงกาไรแลวรอขาย อาจจะไมไดผลตอบแทนทค มคากบการลงทน

ในบางชวงเวลาทสนคามราคาตกตาลง ผ ประกอบการจงมความจาเปนตองเรงระบายสนคาใหได

หลายรอบหากมสภาพคลองทางการเงนนอย แตหากมสภาพคลองทางการเงนมาก หรอมเงนเกบรอซอ

สนคาไดมากกจะเปนขอไดเปรยบ เรองทสาคญคอปญหาดานแรงงานทเกดจากคาจางแรงงานสง

มปญหาภาระดอกเบย สวนเรองการขอรบการสนบสนน สงเสรมชวยเลอจากหนวยงานภาครฐบาล

สวนใหญจะเปนเรองการจดเกบภาษ และมขอสงเกตทเปนประเดนสาคญวา สวนใหญมความหวงแตไม

เคยคาดหวงการชวยเหลอจากรฐบาล

ผลการวจยทรวบรวมจากแบบสมภาษณเชงลก

การวเคราะหผลการดาเนนงาน ปญหา และอปสรรคของธรกจการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เชงธรกจสาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย ทไดจากการสมภาษณ

ภาคสนามเพอใหไดความคดเหนจากผ รซงเปนประธานโรงงานคดแยกขยะรไซเคลวงษพาณชย ดร.สมไทย

วงษเจรญ และผประกอบการธรกจรไซเคลจานวน 8 จงหวดๆละ 3 คน รวมทงขอมลความคดเหนจาก

ตวแทนจากกรมการปกครอง, กรมควบคมมลพษ และองคการปกครองสวนทองถน จานวน 5 คน รวมเปน

30 คน มขอมลทนาสนใจดงน

สรปผลการวจยจากแบบสมภาษณเชงลกกลมผประกอบการธรกจรไซเคลจานวน 8 จงหวด

ระยะเวลา : ระหวางเดอน พฤศจกายน พ.ศ.2552

จานวนผตอบ : 50 คน

ผทสมภาษณ : นางสาวญาณญฎา ศรภทรธาดาและคณะผชวยนกวจยจานวน 20 คน

สถานทสมภาษณ : กลมจงหวดเปาหมายในเขตภาคกลาง 8 จงหวดและ จ.พษณโลก (นารอง)


ตารางท 4-20 สรปผลการวจยจากแบบสมภาษณเชงลกกลมผประกอบการจานวน 8 จงหวด

คาถาม สรปความเหนทไดรบ

1.สถานการณของธรกจรไซเคลมผลกระทบจากความผนผวนทางเศรษฐกจ, สภาพคลองทางการเงน, การแขงขนสงมาก ทานมความคดเหนอยางไร

1.ธรกจรไซเคลไดถกจดให เปน 1 ใน 5 ของธรกจทมอนาคต

และยงคงเตบโตไปไดอกทงในปนและปหนาดวย(ทมา :

ศนยวจยกสกรไทย, ป 2553)

2.ธรกจนตองซอและขายเปนเงนสด

3.หาตลาดผมาขายสนคาวสดรไซเคลไดไมยากเหมอน

อตสาหกรรมอน เนองจากมผมาขายสนคาอยทวไป

4.เรองราคาสนคามความผนผวนอยางรนแรงในชวง 2 ปท

ผานมา ราคามกขนอยกบความตองการของตลาดทงภายใน

และภายนอกประเทศ

5.ธรกจรไซเคลเปนธรกจทมการแขงขนกนอยางรนแรง ปลา

ใหญกนปลาเลก มการไดเปรยบ-เสยเปรยบ ผ คาในธรกจร

ไซเคลทมเงนทนมาก สามารถเหมาตดราคาได ผ คาทม

เงนทนนอยกจะมอานาจตอรองนอย และตองพบกบสภาพ

กดดนจากราคาทผนผวนอยางหนกจนไมสามารถแบก

รบภาระคาใชจาย, ดอกเบย ไดในภาวะทราคาสนคาทเกบ

กกตนไวรอเกงกาไรขาย อยในชวงราคาตกตองแบกรบถอตอ

รอราคาดจงจะนาออกสงขายได จงตองจบกระแสธรกจใหด


2.ความแตกตางกนของทาเล, ภาค,

พนท, กลม,การรวมตวกน มผล

อยางไรตอธรกจ

1.ความตางททาเลเปนปจจยสาคญมาก เนองจากการรบซอ

สนคาควรจะมทาเลทใกลลกคาเพอใหเกดความสะดวก

2.สวนทาเลในกรงเทพฯนนมตนทนทสงอาจใชพนทไดนอย

กวาและอาจเปนทนารงเกยจของพนทขางเคยง

3.การรวมตวกนของผ คาธรกจรไซเคลในการรวบรวมสง

สนคาเขาสโรงงานรบซอในคราวเดยวกนจะกอใหเกดการ

ตอรองราคากบโรงงานรบซอทาใหไดราคาทสงขนได ดกวา

การสงสนคาแบบตางคนตางสง



3.แนวโนมของธรกจรไซเคลจะเปน

อยางไรในมมมองของทาน

1.จะมปญหาดานแรงงานเนองจาก คนไทยไมนยมทาอาชพ

ขายแรงงานดานน

2.อนาคตของธรกจรไซเคล ผ คารายยอยอาจจะประสบ

ปญหาและหายออกไปจากระบบในทสด สวนผ ทจะอยรอด

จะเหลอเพยงผ คารายใหญเทานน


4.ความคาดหวงของธรกจรไซเคล

จากรฐบาล,หนวยงานราชการ,ผ รวม

คาดวยกนและลกคาคออะไร

1.รฐไมควรเกบภาษหลายชน เชนภาษสงแวดลอม เทศบาล

ปละ 2,000 บาท, ภาษโรงเรอนคาของเกาปละ 100,000

บาท , คาใบอนญาตคาของเกา ปละ 5,000 บาท ภาษ

ปาย, ภาษสรรพากร, ภาษมลคาเพม, , คาใบอนญาต

ประกอบกจการโรงงานลาดบท 105 หรอ 106 ,ภาษซอ

ภาษขาย ภ.พ.30 คาใบอนญาตเกบรวบรวมสนคาทเปน

อนตรายตอสขภาพ ทมมากมายหลายรายการเกนไป

2.รฐควรแกปญหาเรองแรงงานตางดาว เชนขยายระยะเวลา

การเปดใหลงทะเบยนไดนานมากขน

3.รฐควรยกเลกการเกบภาษมลคาเพม 7 % เนองจาก

โครงสรางทมาของสนคาบางแหลงเชนชมชน ธรกจรไซเคล

ไมสามารถหาใบเสรจรบเงนคาซอสนคาไดแตเมอสรรพากร

มาตรวจแลวเหนวาธรกจรไซเคลมรายไดเกนทตองนาสง

ภาษ

4.รฐควรสงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลใหมากกวาน

เนองจากเปนธรกจทมสวนรวมในการรกษาสงแวดลอม

ชวยลดการนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากร

กลบมาใชไดใหม หมนเวยน

5.รฐควรจดหาแหลงเงนกดอกเบยตาเพอชวยเหลอ

ผประกอบการธรกจรไซเคล

6.รฐควรหาแหลงของตลาดและโรงงานรบซอทมคณภาพ ม

มาตรฐานของราคา มการประกนราคา

7. ผ รวมคาในธรกจรไซเคลควรใหความรวมมอกนในธรกจ


เพอสรางความเขมแขงมากขน

8. ผ รวมคาในธรกจรไซเคลควรทาธรกจอยางตรงไปตรงมา ม

การเปดประมลอยางเสร ไมมการฮวประมล ไมมอานาจ

มดแอบแฝง


5.ขอเสนอแนะแนวทางพฒนาและ

สรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล

1. เรอง Logistics เปนสงทมความสาคญมากและในลาดบ

ตนๆของธรกจรไซเคล เนองจากกระบวนการ Logistics ทง

ภายนอกคอเรองตนทนภาคการขนสงและ ภายในเกยวกบ

การเคลอนยายสนคา , การจดวางสนคา, การขนถาย,

ลาเลยง เพอการหมนเวยนของสนคาอยางมประสทธภาพ

ลวนแลวแตเปนเรองทตองอาศยความรและประสบการณ

มาก เปนทงศาสตรและศลปในความสารจของการ

ประกอบธรกจรไซเคล

ขอเสนอแนะแนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคลเชงธรกจ

จากการวเคราะหผลการดาเนนงาน ปญหา และอปสรรคของธรกจการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เชงธรกจสาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย เพอใหไดความคดเหน

จากผ รซงเปนประธานโรงงานคดแยกขยะรไซเคลวงษพาณชย ดร.สมไทย วงษเจรญ และผประกอบการ

ธรกจรไซเคลจานวน 8 จงหวดมขอเสนอแนะทเปนประโยชนทไดจากการสมภาษณภาคสนามอกสวนหนง

มประเดนทนาสนใจเปนอยางมาก หากสามารถวางกลยทธในการจดการเพอสรางมลคาเพมดานการคด

แยกขยะ รวมถงการประชาสมพนธหรอสรางเครอขายความรวมมอ การสอสารทมประสทธภาพ กจะทาให

การดาเนนงานของแตละหนวยธรกจเปนไปอยางมประสทธภาพและสามารถสรางความเขมแขงใหแก

ความมนคงของชาตทางดานเศรษฐกจไดอยางแทจรง ผ วจยจงมความสนใจทจะนาการวจยเขาเปนสวน

หนงของเครองมอในการการศกษาเพอหายทธศาสตรในการสรางมลคาเพมในการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เพอพฒนาและยกระดบของรายไดของผประกอบการและชมชน ใหมความมนคงยงยน มภมคมกนและม

ประสทธภาพตอไป ดงภาพท 4.1 และภาพท 4.2


สรางนวตกรรมและใชการวจยเพ�อพฒนาธรกจรไซเคล

ใหการกระตนและผลประโยชนทางภาษ

รวมลงทนกบภาคเอกชนในการวจย (matching fund)

ใหผประกอบการธรกจรไซเคล SMEs เขาถงแหลงเงนก

ความตองการของ

ผประกอบการธรกจ

รไซเคลภาครฐบาล การวจย

1

32

3

3

ภาพท 4-1 แสดงโครงสรางการนานวตกรรมและการใชการวจยเพอพฒนาธรกจรไซเคล

ทมา: จากการวจย

โครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคล

ความมประสทธภาพของภาครฐ

กฏเกณฑและกฏหมายตาง ๆ

ภาษและงบประมาณ

โครงสรางพ� นฐานเศรษฐกจ

โครงสรางตลาดเงนและตลาดทน

3

3

ภาพท 4-2 แสดงโครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคล



ซงจากการวเคราะหผลการดาเนนงาน ปญหา และอปสรรคของธรกจการคดแยกขยะเพอรไซเคล

เชงธรกจสาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย สรปออกมาเปนประเดน

ไดดงตอไปน

1. ดานภาษ

ภาษการคาของเกามการจดเกบทซาซอนมากเกนไป เชนภาษสงแวดลอม เทศบาลปละ 2,000

บาท ภาษโรงเรอนคาของเกาปละ 100,000 บาท คาใบอนญาตคาของเกา ปละ 5,000 บาท ภาษปาย ภาษ

สรรพากร และอนๆ มากมาย ควรปรบปรงกฎหมายการจดเกบ ระบบภาษใหมความเหมาะสมกบกจการคา

ของเกาหรอธรกจรไซเคล และสามารถนาสการปฏบตไดจรงอยางเหมาะสม โดยเฉพาะเรองภาษมลคาเพม

(VAT 7%) และสรางความรความเขาใจเกยวกบเรองภาษ และระบบการจดเกบภาษอยางชดเจนใหแก

ผประกอบการธรกจรไซเคล ทผานมาผประกอบการธรกจรไซเคลยงไมมความเขาใจระบบภาษอยางดพอ

เนองมาจากไมมหนวยงานใดสามารถใหคาตอบทกระจาง ชดเจนไดแมแตสรรพากรเองกยงไมสามารถ

ใหขอมลหรออธบายทาความเขาใจใหกบผ ประกอบการไดเทาทควร รฐควรลดหยอนภาษใหกบ

ผ ประกอบการธรกจรไซเคลซงเปนธรกจเพอส งแวดลอม ไมควรเกบภาษรายไดเนองจากเปนสนคา

ทเหลอใช

2. ดานการเงน / การบญช

ผประกอบการธรกจรไซเคลบางทานไดทดลองใชระบบบญชเตมรปแบบแตกลบพบปญหา

มากมาย เนองจาก ธรกจรไซเคลนนเมอรบซอสนคาเขามาในกจการกจะมการคดแยกไปหลายทอด ประสบ

ปญหาความยากในการทาสนคาคงคลงจาเปนตองใชพนกงานทมความสามารถ มความร ความเขาใจ

ในธรรมชาตของกจการผประกอบการธรกจรไซเคล สวนดานการเงน ธรกจรไซเคลเปนกจการทเนนเงนสด

เมอมเงนทนเปนจานวนเทาใดกตองจดสรรไปเพอการรบซอสนคาใหมากทสดและซอเปนเงนสดดวย

จงเปนสาเหตททาใหเปนอปสรรคตอการวางแผนการเงนและการลงทนดานสนทรพยกเปนปญหาทตามมา

ดวย เนองจากผประกอบการผประกอบการธรกจรไซเคลทขาดสนทรพยกจะประสบปญหาในการแสดง

หลกทรพยคาประกน ความนาเชอถอในการขอสนเชอจากสถาบนการเงน

3. ดาน เทคโนโลย

ประเทศไทยมสถาบนโลหะแหงชาตทเปนแหลงรวบรวมความรดานการตรวจ วเคราะห คดแยก

เศษวสดเหลอใช แตยงขาดการประสานความรวมมอใหเขามามบทบาทในการเปนศนยกลางขอมล

และเผยแพรความรใหกบผประกอบการธรกจรไซเคล ซงควรจะมหนวยงานทจะสงเสรม สนบสนนดานการ

วจยสงประดษฐทสามารถเปนอปกรณ เปนเครองมอตรวจพสจน คดแยก จาแนกประเภทและดานขนสง

เพอการจดการกบเศษวสดเหลอใชทมปรมาณมหาศาลในแตละวน เพอขจดปญหาสนคาขาดคณภาพ


และใชเวลามากในการคดแยกโดยแรงงานมนษย ตลอดจนปญหาดาน Logistics เปนสงทมความสาคญ

มากและในลาดบตนๆของธรกจรไซเคล

4. ดานการตลาด / การแขงขน

ธรกจรไซเคลเปนธรกจทไมมความแตกตางดานผลตภณฑ สวนเรองของราคาคอ

คาตอบของลกคาสวนใหญและเปนเรองสาคญสาหรบธรกจทมการแขงขนกนทางการตลาดสง

มธรกจรไซเคลทถกตองและไมถกตองมากมายเขามาในวงการ ขนาดของธรกจรไซเคลเลกหรอใหญ

ไมใชเรองสาคญ เนองจากธรกจรไซเคลทจะสามารถอยรอดไดคอธรกจทมความรและสามารถปรบตวได

สวนเรองแนวทางการพฒนาดานการตลาดคอ ควรทจะปรบจานวนของธรกจรไซเคลทมอย

มากมายในปจจบนใหมความหนาแนนนอยลง แลวสรางความรดวยการอบรมใหความรแกธรกจ

รไซเคล หากมการพฒนาไปถงการทาตลาด Online ไดกจะเปนเรองทนาสนใจ

5. ดานการบรหารงาน / การจดการ

หากเปนธรกจรไซเคลรายเลกจะบรหารจดการเองซงมโอกาสรวไหลงายเนองจากไมไดมระบบ

บญชทมมาตรฐานเทาทควรยกเวนผประกอบการธรกจรไซเคลรายใหญ การบรหารงานดานธรกจรไซเคล

เปนธรกจท มความแตกตางจากธรกจอ นคอตองใชเวลาในการเรยนร ทาความเขาใจ ตองอาศย

ประสบการณสงมาก ตองมความเปนมออาชพจรงๆ มฉะนนกจะดาเนนธรกจไปแบบลองผดลองถก

บางครงกเกดการสญเสยได

ขอเสนอบนได 5 ขนสการปรบปรงรานคาของเกา ดงน

ขนท 1 จดทา Website ทเปนสอกลางในการประชาสมพนธ และแจงรายละเอยดการเคลอนไหว

ในการดาเนนการขององคกร และเปนอกหนงทางในการตดตอกนระหวางรานคาของเกากบองคกร

ขนท 2 รวมกลมผ คาของเกา โดยขอความรวมมอจากอาเภอเพอขอรายชอรานคาของเกาทขนทะเบยน

ถกตองตามกฏหมาย แลวสงจดหมายแจงวตถประสงค และเรยนเชญใหเขารวมองคกร โดยอาจจะ

รวมกลมกนในระดบอาเภอ ระดบจงหวด จนถงระดบเขต (ภาคเหนอ ภาคอสาน ภาคใต ภาคกลาง

และกทม.) เมอมแนวทางปฎบตออกมาแลว กตองปฎบตตาม แมวาจะเปนขนตอนทยากทสด

ขนท 3 ตวแทนเขตตางๆ ประชมรวมกนถงปญหาในแตละพนท และแนวทางในการแกไขปญหา พรอมทง

ขอเสนอแนะ ตางๆ เพอเปนกรอบในการพดคยกบหนวยงานรฐ

ขนท 4 ตดตอหนวยงานทเกยวของ เพอประชมรวมกนถงการเพมกฎหมาย และแนวทางปฏบตสาหรบใช

กบรานรบซอของเกาโดยเฉพาะ ไมวาจะเปนการลงบญชของเกา การตรวจสอบ การจดทะเบยน บทลงโทษ

เม อ ทาผด ฯลฯ (แกไขกฏหมายคงเปนเ ร องยากมากๆ ควรจะเ ปนการเพ มกฎหมายลก

จะงายกวา)


ขนท 5 ประชาสมพนธใหบคคลทวไป และรานคาของเกาไดทราบบทสรป เพอทจะไดปฎบตใหถกตอง

ตามกฏหมาย

6. ดานบคลากร / แรงงาน

ดานแรงงานเปนปญหาทสาคญมากอกดานหนงของธรกจรไซเคล เนองจากกจการถกมอง

จากสงคมอยางไมเปนธรรมวา สกปรก ไมเปนระเบยบและไมซอสตย แมรายใหญจะขยายกจการเปดเปน

บรษทใหมความสะดวก พนทจดวางอยางเปนสดสวน ปญหานกมไดลดนอยลง แรงงานยงขาดแรงจงใจ

ทอยากจะทางานดานน บางครงในบางพนทตองใชแรงงานตางคนตางดาว หรอแรงงานจากพมาเปนตน

7. ดานกฎระเบยบและนโยบายของภาครฐ

พรบ.ควบคมการขายทอดตลาดและคาของเกาออกมาตงแตป 2475 สมยพระบาทสมเดจ

พระปกเกลาเจาอยหว เปน พรบ.ทใชบงคบควบรวมกบกจการซอ - ขายเพชรทอง ศลปโบราณซงถอวายงม

ความลาสมยกบยคปจจบนมาก จงควรจะมการนาเรองการปรบขอบงคบ, ขอกฎหมายใหมความเหมาะสม

กบปจจบน และเปนทนาสงเกตวาในป 2475 กเรมมการเกบคาธรรมเนยมท 5,000 บาทแลวซงถอวาเปน

การเกบคาธรรมเนยมในอตราทสงมากในยคสมยนน ภาครฐควรจะจดระบบการอบรมใหความร

และมการปฏบตทชดเจน ซงหากมการจดระเบยบกจการ ธรกจรไซเคลใหมการสอบเพอขอรบการรบรอง

การประกอบวชาชพดานธรกจรไซเคลเพอสงแวดลอม จะมสวนทาใหเกดการยกระดบการยอมรบในสงคม

มากขนและเกดความใกลชดกบรฐบาลในการควบคม และมการประสานงานกบองคกรตางๆมากขน

หากสามารถวางระบบธรกจรไซเคลใหเกดเปนโมเดลไดควรมลกษณะคลายกบ การควบคมยานพาหนะ

ทแบงออกเปนหลายประเภท อาท รถยนต รถบรรทก รถรบจางสาธารณะ กมการจดเกบภาษประจาป

แบงตามประเภทของรถตางๆ สวนตวของผ ใชยานพาหนะกจะตองมการสอบวดความรความสามารถ

ในการใชรถใชถนนอยางไรจงจะเกดความปลอดภย รจกกฎจราจร ปฏบตตาม พรบ.การจราจร จงออก

ใบอนญาตใหใชยวดยานพาหนะได และหากฝาฝน กระทาผดกฎจราจร กจะถกดาเนนการตามกฎหมาย

ตงแตตกเตอนจนกระทงการจบปรบ ยดใบอนญาตขบข หากนาหลกการนมาประยกตใชกบธรกจรไซเคล

อาจจะเกดเปนโมเดลธรกจรไซเคลขนมาได กเปนเรองทนาสนใจ ดงภาพท 4.3


ลงทนในระบบส�อสาร และ เครอขายคอมพวเตอร

• ยกระดบมาตรฐานธรกจรไซเคลประเทศไทยส

ระดบสากลโครงสราง

พฒนา

ความสามารถของ

ผประกอบการ

• ผประกอบการมความสามารถในการใชคอมพวเตอร

• การอบรมใหความรทางดานการเขยนแผนธรกจ, การ

ประกอบการธรกจ, ความรในธรกจรไซเคล ฯลฯ

• ยกเลก ปรบเปล�ยน กฏหมาย, ปองกนการแขงขนท�

ไมเปนธรรม และ พฒนากฎหมายท�เหมาะสมของ


3

3

ภาพท 4-3 แสดงโครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคลในระบบสอสาร และเครอขายคอมพวเตอร


ภาครฐควรเขามาชวยสงเสรม โดยใหผ คาของเกาทกกจการในแตละจงหวดตองรวมตวกน

ตงสมาคม แลวเลอกประธานสมาคมแตละจงหวดๆละทานแลวเขารวมเขาประชมเพอเลอก ประธาน

สมาคมผ คาของเกา แหงประเทศไทยขนมาใหเปนรปธรรม การมสมาคมกเพอเปนปากเปนเสยงใหกลม

ผ คาของเกา เพอใหสามารถแกไขปญหาไดอยางถกทถกทาง ผประกอบการธรกจรไซเคลจะไดมสวนรวม

กาหนดชะตาชวตไดเองบาง ตอจากนน กเปดประชมกบหนวยงานของภาครฐ เพอแกไข ปรบปรง

ขอกฎหมายทเกาแก ใหทนการกบยคสมยใน ปจจบน และ วางแนวทางขอประฎบต ในการซอสนคา

ใหชดเจน และ ลงบญชใหมประสทธภาพในการตรวจสอบไดและผ คาสามารถทาไดดวย ภาครฐ

ควรปองกนปญหารานของเกาเกดมาอยางไรการควบคมจานวนมากใน 2 ปทผานมา

งานวจยนจงไดประเดนทนาสนใจเกยวกบธรกจรไซเคลดงนวา :

ความสาคญธรกจรไซเคล

ถอเปนกลมอาชพหนงทมกจกรรมเกยวกบการจดการสงแวดลอม โดยมบทบาทสาคญในการ

สนบสนนการดาเนนงานดาน 3 R คอ Reduce การลดปรมาณของเสย และการลดขยะมลฝอย Reuse

การใชซาของเสย หรอซากผลตภณฑทยงมประโยชน และ Recycle การแปรรปเพอนากลบมาใชใหม

อกครง


การแขงขนของธรกจรไซเคล

มการแขงขนกนอยางรนแรง ปลาใหญกนปลาเลก มการไดเปรยบ-เสยเปรยบ ผ คาในธรกจรไซเคล

ทมเงนทนมาก สามารถเหมาตดราคาได ผ คาทมเงนทนนอยกจะมอานาจตอรองนอย และตองพบกบ

สภาพกดดนจากราคาทผนผวนอยางหนกจนไมสามารถแบกรบภาระคาใชจาย, ดอกเบย ไดในภาวะ

ทราคาสนคาทเกบกกตนไวรอเกงกาไรขาย อยในชวงราคาตกตองแบกรบถอตอเพอรอราคาดจงจะนาออก

สงขายได

แนวโนมของผประกอบการคาในธรกจรไซเคล

อนาคตของธรกจรไซเคล ผ คารายยอยอาจจะประสบปญหาไดและอาจหายออกไปจากระบบ

ในทสด สวนผ ทจะอยรอดจะเหลอเพยงผ คารายใหญเทานน

ระบบทนนยม2 (Capitalism)

การแขงขนการในเชงการคาเพอทากาไรสงสด ซงไมไดควบคมโดยหนวยงานกลางหรอจากทาง


0

รฐบาล 0 ใหเกดขนกบผ ทเปนเจาของทน เอกชนมเสรภาพในการถอครองทรพยสน และเลอกดาเนนธรกจ

ดวยตวเอง การใชกลไกราคา(price mechanism/market economy) ในการจดการสนคาวสดรไซเคลทม

เปนจานวนมาก เกดการแขงขนระหวางผ รบซอดวยกนเองและดวยกลยทธทางการคาหลากหลายททาให

ผขายสนคารไซเคลไดประโยชน แนวโนมของธรกจในอนาคตอาจทาใหผประกอบการรายยอยเสยเปรยบ

ไดมากและอยรอดไดยาก หากผประกอบการมการรวมกลมกนไดกจะชวยใหธรกจสามารถดาเนนตอไป

อยางมเสถยรภาพได

ปญหาดานแรงงานธรกจรไซเคล

เนองจาก คนไทยไมนยมทาอาชพขายแรงงานดานนทาใหเกดผลกระทบตอผ ประกอบการคา

ในธรกจรไซเคลซงเปนธรกจทมลกษณะของธรกจทตองการใชแรงงานมากในการดาเนนการ ตนทน

ดานแรงงานจงตองสงขนเพอรกษาคนทางานขายแรงงานใหอยในระบบตอไป บางรายอาจตองใชแรงงาน

จากตางประเทศเพอนบานใกลเคยง กจะมขอกากดทางกฎหมาย ระเบยบ ขนตอนทมากขน

2ปญหาอาชญากรรม2

2

ของธรกจรไซเคล

รานรบซอของเกาสวนมากจะทามาคาขายสจรต แตกมเพยงบางรานเทานนทไมคอยซอตรง

จนทาใหเกดปญหาอาชญากรรมเพราะรบซอไมเลอกหรอแมกระทงรวาเปนของทขโมยมายงรบซอ


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A5�


การบรณาการตอยอดของธรกจรไซเคล

การดาเนนการเพอรองรบปรมาณของสนคารไซเคลทรบซอเขามาเพอนาไปผลตตอ หรอแปรรป

ตอเปนวตถดบ หรอผลตภณฑได จะทาใหเกดมลคาเพมและสรางความไดเปรยบในการดาเนนธรกจ

ลดความเสยง ความผนผวนในปรมาณความตองการของตลาดทงในและตางประเทศ ลดการพงพา

ความตองการรบซอจากตลาดได

การรวมตวกนของกลมผประกอบการธรกจรไซเคล

การรวมตวกนของผ คาธรกจรไซเคลในการรวบรวมสงสนคาเขาสโรงงานรบซอในคราวเดยวกน

จะกอใหเกดการตอรองราคากบโรงงานรบซอทาใหไดราคาทสงขนได ดกวาการสงสนคาแบบตางคนตางสง


รฐควรสงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลใหมากกวานเนองจากเปนธรกจทมสวนรวมในการรกษา

สงแวดลอม ชวยลดการนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชไดใหม หมนเวยน

1. ยกเลกการเกบภาษมลคาเพม 7 % และการจดเกบภาษหลายชน เชนภาษสงแวดลอม เทศบาล

ปละ 2,000 บาท ภาษโรงเรอนคาของเกาปละ 100,000 บาท คาใบอนญาตคาของเกา ปละ 5,000 บาท

ภาษปาย ภาษสรรพากร คาใบอนญาตประกอบกจการโรงงานลาดบท 105 หรอ 106 ภาษซอ

ภาษขาย ภ.พ.30 คาใบอนญาตเกบรวบรวมสนคาทเปนอนตรายตอสขภาพ ทมมากมายหลายรายการ

เกนไปนน ใหเหลอเพยงการจดเกบภาษทเหมาะสมทงประเภทและอตราภาษ

2. ควบคมผ รวมคาในธรกจรไซเคลในการทาธรกจอยางตรงไปตรงมา มการเปดประมลอยางเสร

ไมมการฮวประมล ไมมอานาจมดแอบแฝง



5. จดหาแหลงเงนกดอกเบยตา



8. สนบสนนดานการวจยสงประดษฐทสามารถเปนอปกรณ เปนเครองมอตรวจพสจน คดแยก

จาแนกประเภทและดานขนสงเพอการจดการกบเศษวสดเหลอใชทมปรมาณมหาศาลในแตละวน

9. สงเสรมดานการอบรมใหความรแกธรกจรไซเคล และการพฒนาไปถงการทาตลาด Online ได

10. สรางโมเดลธรกจรไซเคลเพอวางระบบใหมการควบคมการจดตงธรกจ การพฒนาระบบ

ฐานขอมลของรฐ ดวยการขอรบใบอนญาตจากกรมการปกครองมการจดเกบภาษประจาปแบงตาม

ประเภทและขนาดของธรกจ และผ ประกอบการฯ ควรมการสอบวดความรเพอขอใบอนญาตในการ


ประกอบการ (License) เพอปฏบตตาม พรบ.การคาของเกาและการขายทอดตลาดได และหากฝาฝน

กระทาผดกฎหมายกจะถกดาเนนการตามกฎหมายตงแตตกเตอนจนกระทงการจบปรบ ยดใบอนญาต

สถานประกอบการธรกจ ตลอดจน ใบอนญาตของผประกอบการธรกจดวย เพอปองกนปญหารานของเกา

เกดมาอยางไรการควบคม

11. สงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลมากขนเนองจากธรกจทมสวนรวมในการรกษาสงแวดลอม

ชวยลดการนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชไดใหม หมนเวยน

12. ภาครฐ มหนวยงานราชการทเกยวของกบธรกจรไซเคลหลายหนวยงานทงในสวนของการ

ควบคม การปองปราม การปราบปราบ การสงเสรม การสนบสนน การตดตามดแล การรณรงค การจดเขต

(Zoning) และกฎหมายหลายฉบบทเกยวของ แตยงขาดเอกภาพในการบรหารจดการ ดแลรบผดชอบ

ของธรกจรไซเคลอยางเพยงพอ ตางคนตางทา และตางถอครองขอมลทตางกน ทงในสวนของการจดเกบ

ฐานขอมลของธรกจรไซเคลยงไมเปนระบบททนสมย จงควรจะมการบรณาการระดบกระทรวง กรม

และกรงเทพมหานคร

ภาครฐมประสทธภาพสงข� น รฐบาลเดนหนาเขาหาประชาชน

หนวยงาน 1





• สราง single gateway เพ�ออานวยตวาม

สะดวกใหนกธรกจไทย ใหคาแนะนา

และความชวยเหลอท�ถกตอง และ

รวดเรว

Singlegateway

• หนวยงานรฐบาลตาง ๆ เดนหนา

เขาหาภาคเอกชน

• ภาคเอกชนคอลกคา

ควบรวมหนวยงานตาง ๆ ของภาครฐ ภาครฐเดนเขาหาภาคเอกชน


รฐบาล

ผประกอบ

การเอกชน

3

3

ภาพท 4-4 แสดงโครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคลในระบบสอสาร และเครอขายคอมพวเตอร


การพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล


เรอง Logistics เปนส งทมความสาคญมากและในลาดบตนๆของธรกจรไซเคล เนองจาก

กระบวนการ Logistics ทงภายนอกคอเรองตนทนภาคการขนสง และภายในเกยวกบการเคลอนยายสนคา

การจดวางสนคา การขนถาย ลาเลยง เพอการหมนเวยนของสนคาอยางมประสทธภาพ ลวนแลวแตเปน

เรองทตองอาศยความรและประสบการณมาก เปนทงศาสตรและศลปในความสารจของการประกอบธรกจ

รไซเคล

ความคดเหนจาก 3ดร. 3

3

สมไทย วงษเจรญ ผ รซ งเปนประธานกรรมการโรงงานคดแยกขยะ

เพอรไซเคลวงษพาณชย

ขอมลจากการสมภาษณ ดร. 3สมไทย วงษเจรญ เปนผประกอบการทอยในวงการขยะรไซเคล

มา 36 ป มความคดเหนวาธรกจขยะรไซเคลเปนธรกจทซอนตวอยอยางเงยบๆ ในสงคมไทยมานาน

จากรถเขนเกบขยะไปจนถงผ รบซอรายเลก รายกลาง รวมไปถงอตสาหกรรมใหญๆ ทตองการขยะ

เศษเหลก เศษกระดาษ หลายพนตนตอวน จงทาใหอตสาหกรรมรไซเคล วากนวาเปนธรกจทสามารถสราง

มลคาไดกวาแสนลานบาท แตมตนทนวตถดบตามาก วงษพาณชยเปนผประกอบการทอยตรงกลาง

ของวงจรธรกจรไซเคล เพราะทาหนาทเปนผ รบซอและขายตอไปใหกบอตสาหกรรมปลายทางในประเทศ

และตางประเทศเพอนาไปผลตเปนสนคาใหมและกลบมาขายอกครงภายใตแนวคดทวาวงษพาณชยกอตง

ขนมาเพอเปนผ คาปลก เพอการผลตขายสงในระดบนานาชาต กระจายออกไปทวโลก กระบวนการทางาน

ของวงษพาณชยไมไดทางานเพยงผ เดยวแตไดรวมมอกบพนธมตรทมสาขาอยทวประเทศถง 500 แหง

รวมทงรวมมอกบเทศบาลเมองพษณโลกซงมปรมาณขยะทวงเขา-ออกในกลมวงษพาณชยมปรมาณถง

6,000 ตนตอวน ดงนนระบบการจดการเพอใหเกดผลคมคาตอธรกจขยะรไซเคลจงเปนหวใจ

ของธรกจน การกาหนดราคาในขายสนคาโดยอางองตลาดโลก ตลาดไหนหรอประเทศใดทใหราคาสง

กเลอกขายใหกบประเทศ นนๆ เพอเพมรายไดและกาไร การซอขายทอางองราคาตลาดโลก ทาให

วงษพาณชยจาเปนตองวาจางพนกงาน ทมความรความชานาญในการตดตามราคา สนคาทวโลก

และมความรทางดานภาษา เชน ภาษาญป น จน องกฤษ ลกคาของวงษพาณชยกระจายอยทวโลก เชน จน

อนเดย บงกลาเทศ เวยดนาม ลาว กมพชา ญป น และกลมประเทศในยโรป จงทาใหปจจบนมสดสวน

การขายตางประเทศ 60 เปอรเซนตและขายในประเทศ 40 เปอรเซนต การออกไปแสวงหาตลาด

ในตางประเทศ ทาใหเวทการแขงขนกวางมากขน ทาใหทราบวาธรกจรไซเคลในตางประเทศมการปรบตว

อยางมาก และมวธการทาตลาดทเหนอกวาประเทศไทยหลายเทาตว โดยเฉพาะประเทศจน รฐบาลสงเสรม

ใหกอตงอตสาหกรรมรไซเคล ปจจบนกอตงอตสาหกรรมรไซเคล 4 มลฑลและสงคนออกไปไลลาซอสนคา

รไซเคลจากทวโลกเขาประเทศ นอกจากนนรฐบาลยงยกเวน ภาษศนยเปอรเซนตใหกบพลาสตกรไซเคล

อตสาหกรรมรไซเคลไทยตองตดตามความเคลอนไหวของประเทศอนๆ ทมขอตกลงมากมายเกยวกบสนคา


ร ไ ซ เ คล ซ ง ไ ท ย จ า เ ปน ตอง ป รบตว เ น อ ง จ า กกา ร ซ อ ขายส น คา เ ร ม เป ล ย นแป ลง ไ ป

ปจจบนตางประเทศเรมมการตนตวสงเสรมใหประกอบอาชพธรกจรไซเคล มากขน แตในประเทศ

ไทยระบบการทางานของรฐบาลในฐานะฟนเฟองหลกสาคญ ไมสามารถทางานไดอยางเตมท รวมถงระบบ

การทางานมหนวยงานดแลจานวนมากเขามาเกยวของ เชนกรมโรงงานอตสาหกรรม กรมควบคมมลพษ

กระทรวงสาธารณสข กรมการปกครอง กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทาใหการทางาน

ขาดเอกภาพและไมมความชดเจน

สวนปญหาอปสรรคใหญในการทาธรกจรไซเคลในประเทศไทย คอโครงสรางภาษจานวนมากทม

ถง 11 รายการ กรณธรกจมรายได 1,200,000 บาท ผประกอบการตองเสยภาษ เชน ภาษมลคาเพม

7 เปอรเซนต, ภงด.91 (ภาษปลายป), ภงด.90 (ภาษกลางป) ,ภาษสงคมรงเกยจ, ภาษเกบสงของเหลอใช

ทเปนอนตรายตอสขภาพอนามย, ภาษการคาของเกาของหนวยงานกรมการปกครอง ภาษอนญาต

กรมโรงงานอตสาหกรรม 105 และ 106 ของกรมโรงงานฯ, ภาษปาย ทกาหนดใหแสดงเรองสงแวดลอม

ภาษเขตพเศษเขตอทแซดเปนเขตผลตอตสาหกรรมพเศษ หลายๆ ประเทศไดสงเสรมธรกจรไซเคล

ใหเกดขนภายในประเทศ รวมมอกบคคาระหวางประเทศหลายแหง เพราะ ตระหนกดวาทรพยากรโลก

นบวนจะนอยลงทกท จงทาใหไมสามารถปฏเสธไดวา การนาสนคากลบมาใชใหมเปนเรองจาเปนอยางยง

ในขณะทนโยบายภาครฐยงไมชดเจน แตเอกชนไดเดนไปขางหนาหลายกาวแลว

ความคดเหนจากผรซงเปนแกนนากลมผประกอบการรบซอวสดรไซเคล

ความสาคญของกลมผประกอบอาชพรบซอของเกา ไมวาจะเปนซาเลงหรอรานใหญ ถอเปน

กลมอาชพหนงทมกจกรรมเกยวกบการจดการส งแวดลอม โดยมบทบาทสาคญในการสนบสนน

การดาเนนงานดาน 3 R คอ Reduce การลดปรมาณของเสย และการลดขยะมลฝอย Reuse การใชซา

ของเสย หรอซากผลตภณฑทยงมประโยชน และ Recycle การแปรรปเพอนากลบมาใชใหมอกครง ทงซาก

ผลตภณฑและขยะมลฝอย

มความคดเหนเกยวกบการสรางรายไดจากการคดแยกขยะขายวา กอนทเราจะ

ขายขยะรไซเคลนนตองศกษาทาความเขาใจ รจก คนทเกยวของกบธรกจรไซเคลวาเปนใครและแตละคน

แตละฝายมหนาทอยางไร การเดนทางของขยะรไซเคลนนมผงดงน

2คนใช2 — คนรบซอของเกา — รานรบซอของเกา2 — โรงงานรไซเคล 2 (ตวกลาง) 2 —โรงงานผผลต 2 —

คนใช2

ดงภาพท 4,5


3

3

ภาพท 4-5 แสดงการเดนทางของขยะรไซเคล

ทมา:

ดดแปลงมาจากกรมควบคมมลพษ, 2541

ปจจบนมคนทาอาชพรบซอของ เกาตามบาน ใชหาบ รถเขนและทพบเหนจะมอย 2 ประเภท

คอรถสามลอ (ซาเลง) และรถปกอพ ทงสอง ประเภทแตกตางกนตรงทขนาด รถปกอพซอไดมากกวา

เพราะพนทวางของมากกวาสงผลใหราคารบซออาจดกวาแตมขอเสยคอมจานวนรถไมมาก ไมสมาเสมอ

ตองรอนานกวาจะผานมาแตละครง ไมเหมอนซาเลงทบางแหงวงผานกนชวโมงละหลายคน มตวเลข

ทเคยสารวจพบวาในกรงเทพๆมรถซาเลงรบซอของเกาอยถง 25,000 คน และมกจะขายใหแกรถปกอพ

กอน เพราะ สวนมากราคาจะดกวาและรบซอไดหลายประเภทมากกวา(ซาเลงไมชอบซอขวดกบพลาสตก

เพราะราคาถก และเปลองทวางแตเวลามคนทงเขากจะเกบเพอขาย) หากเลอกไมไดกขายใหกบซาเลง

จะสะดวกกวา มจานวนมาก แตจะพบปญหาเรองของตาชงไมตรงเปนสวนมาก หลงจากทซาเลงได

ของเตมรถแลวพวกเขาจะนาไปสงทรานรบซอของเกาทนท ซงม เรองทตองเตอนคอควรนาของทจะขาย

มากองรอไวนอกบานหรอหนาบาน อยาใหซาเลงหรอใครกตามทไมรจกเขาไปชวยขน ยายถงในบาน

จะไมคอยปลอดภย เคยเกดเรองทไมดมามากแลวโดยเฉพาะผหญงทอยบานคนเดยวเรองนจงตองระวง

ตอไปคอรานรบซอของเกา 3ซงทวประเทศมรานคาของเกากวา 1 หมนราน รานรบซอของเกามกจะ

ตงอยทวไปตามตรอกซอกซอยใหญบางเลกบาง สวนใหญจะดไมคอยสะอาด กองของรกๆ ไมรวาอะไร

เปนอะไรสาหรบคนทวไป (สวนคนรไซเคลคอเงนทงนน) ขอเทจจรงคอของทกองอยนนเขาไดแยกประเภท

ไวเรยบรอยแลวแตทตองกองไวกอนนนเพราะตองรอใหได เตมเทยวรถทจะรวมไปสงในแตละประเภท คอ

คนรบซอ ของเกา

รานรบซอ ของเกา

โรงงาน รไซเคล

(ตวกลาง)

โรงงาน ผผลต

ประชาชน


กอนทจะสงตอนนตองคดและรวบรวมกอน รานของเกาจะแตกตางจากคนรบซอของเกาตรงทคนซอจะรบ

ซอทกอยางและสงไดพรอมกนทกอยาง แตรานรบซอของเกานนรบซอทกอยางแตสงไดทละอยาง

ตองสะสมรวบรวมใหไดจานวนจนเตมคนรถ กระดาษกกระดาษทงคน เศษเหลกกเศษเหลกทงคน หากม

จานวนนอยเกนไปมนกไมคมคาขนสง แตทเหนกองรกๆอยตลอดนนกเพราะมของมาขายทกวนและราน

ของเกาทกรานมรถสงของไมกคน ตองรอควสงของกน เลยดรกๆอยตลอดเวลา รานกอยากจะขนไปขาย

ใหหมดจะไดมเงนมาหมนเวยนซอของ หากสะดวกสามารถนาของมาขายทรานรบซอของเกาไดเองอาจจะ

ไดราคาทสงขนและขายของไดหลากหลายขน แตกไมเสมอไปเพราะบางรานใหความสาคญกบคนรบซอ

ของเกามากเพราะถอวาเปนลกคารายใหญทาใหอาจใชราคาสองระบบคอขาประจากบขาจร สาหรบราคา

ขาจรนนราคาจะถกกวามากและบางครงตาชงกไมตรง ทาใหตามเลหเหลยมชนเชงการคาของผ รบซอ

ไมทน แตรานคาของเกาทดๆกมมาก

รานรบซอของเกาสวนมากจะทามาคาขายสจรต แตกมเพยงบางรานเทานนทไมคอยซอตรง

จนทาใหเกดปญหาอาชญากรรมเพราะรบซอไมเลอกหรอแมกระทงรวาเปนของทขโมยมายงรบซอ 2

ซงปจจบนนเปนเรองใหญของสงคมแลว เพราะมการลกขโมยตดสายไฟตามเสาไฟฟา ปายบอกทาง

ฝาระบายนา มเตอรนา แมกระทงระฆงวด เรองนเปนความเหนแกตวของทงคนลกขโมยและคนรบซอ

ของพวกนทงหมดไปสนสดปลายทางทรานรบซอของเกา (บางแหง) ทงนน มการวางแผนทาเปนขบวนการ

รายไดดเพราะไมมตนทนและราคารบซอขยะรไซเคลปจจบนสงกวาสมยกอนทองแดงราคาเมอ 10 ปกอน

ราคา 30 บาท ปจจบนราคา 220 บาทขนไป นเปนตวอยางเฉพาะทองแดง ในทางธรกจนนขยะรไซเคล

เมอแยกแลวมอยประมาณ 200 กวาชนด

สนคาทผานการคดประเภทจากรานรบซอของเกามาแลวนนจะถกสงตอมาใหกบโรงงานตวกลาง

อกครงหนง โรงงานประเภทนเมการจดแบงชดเจนในการเลอกรบซอเชน โรงกระดาษตองซอแตเศษ

กระดาษ โรงเหลกตองซอแตเศษเหลก โรงงานโลหะมคากจะซอทองแดง ทองเหลอง อลมเนยม ตะกว

เปนตน รานรบซอของเกาจะนามาสงเปนคนรถ เมอมาถงโรงงานตวกลางจะไมตองคดแลวแตจะนามาอด

เปนแทงใหมนาหนกมาก ขนเพอสะดวกตอการขนสงในครงละมากๆบางแหงกเพอจดสงภายในประเทศ

บางแหงกเพอสงตางประเทศแลวแตจะทาสญญาไวกบโรงงานผลตประเภทใด เมอโรงงานผลตไดรบสนคา

แลวกจะนาไปใชกระบวนการผลต อกครงหน ง บางแหงกนาไปใชไดเลยโดยตรงเชนโรงงานรดเหลก

โรงงานเปาขวด โรงงานผลตกระดาษเปนตน บางแหงกตองนาไปผสมวตถดบอนๆกอนจะผลตเปนชนงาน

อกครงเชนโรงงานผลตผลตภณฑพลาสตก โรงงานผลตภณฑโลหะเปนตน แลวกนามาขายใหกบผบรโภค

ในทสด วงจรกหมนเวยนอยเชนน

ราคาซอขายของขยะรไซเคลนนมขนลง มราคากลาง คนทกาหนดมาจากโรงงงานตวกลาง

เนองจากทราบวาโรงงานผลตนนมความตองการใชมากนอยเพยงใด ในชวงเวลาไหนหรอไดรบออเดอร


พเศษกทาใหมความตองการมากขน ราคากสงตามมากขนเหมอนสนคาทวไปทกประการ หากลกคา

ไปขายของทรานรบซอของเกาแลวพบวาราคาในวนนถกหรอแพงกวาราคาเมอวนกอนหนานกไมใชเรองท

ตองแปลกใจ เพราะราคานนมการเปลยนแปลงและการผนผวนของราคานเปนไปตามกลไกของตลาด วธท

ดคอตองสอบถามราคากอนแลวจงคอยตดสนใจขายกไดมใหเลอกอยดวยกนหลายราน รานทใหราคา

แพงๆกตองระมดระวง เพราะสวนใหญจะมปญหาตาชง รานของเกาเกอบทกแหงสงของไปทโรงงาน

ตวกลางเหมอนกน ไดราคาเทากน หากม รานอยหนงรานซอไดแพงกวารานอนจนผดปกตจะเปนขอสงเกต

วา รานนนจะเอากาไรจากสวนใด สงทเปนไปไดมากทสดกคอการนากาไรมาจากทตาชง รานทม

มาตรฐานมากกวากอาจขนราคาหนารานไวใหสงเกตเหนงาย หรอมใบแจงราคาไวแจกเลยกม บางแหงม

บรการรบถงบานแตตองมของเปนจานวนมากๆซงคมคาขนสง จงจะไปรบซอซ งกเปนทางเลอกทด

ความคดเหนจากผรซงเปนหนวยงานราชการ

กรมควบคมมลพษในฐานะของหนวยงานราชการทคอยกากบดแลธรกจรบซอของเกา มความเหน

วาในอดต การรบซอของเกา เชน รานรบซอของเกา หรอรถซาเลง ทขบเขาออกตามซอกซอยตาง ๆ แมจะ

เปนธรกจเลก ๆ กเปนกระบวนการในการนาขยะทมคากลบมาเปนประโยชนแบบเดมๆ ทดอยแลว แตหาก

เกดจากความรวมมอในชมชนกจะเปนสงทด เนองจากการคดแยกขยะของครวเรอนสวนหนงเกดจาก

จตสานกในการรกษาสงแวดลอมของคนในครอบครวซงเปนสมาชกของชมชนเองดวย อาจตองปรบใช

ทงมาตรการเชงบงคบและจงใจ ซงหนงในมาตรการจงใจทอยากใหลองทากนกคอ การสราง “ธรกจคดแยก

ขยะ” ใหเกดขนอยางเปนระบบในชมชน มการนาขยะทแยกมาขายในชมชนดวยกนเอง มการใหความร

ดวยสอตางๆทงายตอการเขาใจ มองเหนชดเจน สะดวก เดกเลกหรอผสงวยจะไดมกจกรรมรวมกนอาจจะ

กอใหเกดเปนสงทดในชมชนดวยและถอเปนจดเรมตนของการสรางมลคาเพมใหกบสงเหลอใชทเรยกวา

ขยะจากครวเรอน เมอนาไปทงกไมกอใหเกดรายไดแตอยางใด หากชมชนมความรในเรองการจดการ

คดแยกขยะเบองตนแลวจะนามาซงรายไดอยางตอเนอง เพราะขยะไมมวนหมด มแตจะเพมขนจากการ

บรโภค อปโภคทมากขนกอใหเกดเปนการสรางธรกจคดแยกขยะของชมชนเพอสรางรายไดอกทางหนง

นอกจากครวเรอนจะขายขยะไดราคาท ด มความยตธรรม ไมถกเอารดเอาเปรยบดวย

แลวยงกอใหเกดเปนธรกจของชมชน มการปนเงนกาไรจากตรงนกลบมาใหกบชมชนไดดวยกจะเปนสงทด

ทาใหชมชนอยากเขามามสวนมากขน เพราะผลดเกดขนกบทกครวเรอน หรอนาเงนรายไดกลบมาเปน

สาธารณะประโยชน ทนการศกษาของคนในชมชนกยงดมาก หากตองการสนบสนนใหชมชนมการใช

ประโยชนจากขยะรไซเคลมากขน ควรมการศกษารปแบบธรกจการคดแยก และรบซอขยะรไซเคล

ทเหมาะสมขนมา เชน สรางเปนธรกจในการคดแยก ขายขยะ ใหเปนระบบเพอใหเกดรายได และสราง


แรงจงใจใหกบทงผคดแยกและสหกรณขยะรไซเคลของชมชนทดาเนนธรกจ ซงควรเปนธรกจทครบวงจร

เชอมตอไปยงปลายทางอตสาหกรรมทรบซอได

ภาพท 4-6 แสดงการสรางธรกจคดแยกขยะของชมชน

ทมา: ดดแปลงมาจากกรมควบคมมลพษ, 2541

การสรางระบบการคดแยกขยะรไซเคล และนาไปใช ในทางปฏบตใหทมประสทธภาพใหเปนจรง

ไดเพยงใด ตองเกดจากความรวมมอของทกคน โดยเฉพาะแรงผลกดนดานจตสานกทตองสรางใหเกดขน

ตงแตระดบเดกไปถงผ ใหญ โดยเรมตนคดแยกขยะจากบานเรอนของตนเองกอน กลไกในการสราง

แรงผลกดนนตองทาแบบตอเนอง ในทกระดบชมชน และสงคม ซงหากสงเหลานเกดขนอยางจรงจง

และมการสนบสนนจากทก ๆ ฝาย มการนาขยะทแยกมาขายในชมชนดวยกนเอง มการใหความรดวย

สอตางๆทงายตอการเขาใจ มองเหนชดเจน สะดวก เดกเลกหรอผ สงวยจะไดมกจกรรมรวมกนอาจจะ

กอใหเกดเปนสงทดในชมชนดวยและถอเปนจดเรมตนของการสรางมลคาเพมใหกบสงเหลอใชทเรยกวา

ขยะจากครวเรอน เมอนาไปทงกไมกอใหเกดรายไดแตอยางใด หากชมชนมความรในเรองการจดการ

คดแยกขยะเบองตนแลวจะนามาซงรายไดอยางตอเนอง เพราะขยะไมมวนหมด มแตจะเพมขนจากการ

บรโภค อปโภคทมากขนกอใหเกดเปนการสรางธรกจคดแยกขยะของชมชนเพอสรางรายไดอกทางหนง

ขยะของ

ชมชน

โรงงาน ผผลต

ขยะจาก

ครวเรอน

ธรกจคดแยก

ขยะชมชน

โรงงาน รไซเคล

(ตวกลาง)


และนาไปสแหลงรบซอสนคาวสดรไซเคล ซงเปนปลายทางของกระบวนการคดแยกขยะโดยชมชน

กอใหเกดรายไดกบธรกจรไซเคลอกหนงทาง

ปจจบนมรานรบซอของเกาทวประเทศไมตากวา ๑๐,๒๐๐ รานจากการทสารวจของกรมควบคม

มลพษ เมอป 2551 ปจจบนรานรบซอของเกาหลายพนท กยงมระบบการจดการทยงไมเรยบรอยบาง ทงใน

เรองทสงผลกระทบตอสงแวดลอม บางรานกรกรงรง รวมถงตวผประกอบการเองทอาจจะไดรบผลกระทบ

ดานสขอนามย ธรกจคาของเกาหรอการรไซเคลนนควรจะมการจดระเบยบใหดดยงขน และเปนความ

รวมมอระหวางภาครฐและผประกอบการโดยตรง แตประเดนหลกกยงอยในเรองของสงแวดลอม ทงขยะมล

ฝอยทตองแนะนาใหเปนระเบยบยงขน ทงทวประเทศทขนทะเบยนอยกบองคกรปกครองสวนทองถนตางๆ

ตามพระราชบญญตคาของเกา และขณะนรานรบซอกตองลงทะเบยนเพมเตมกบทางเทศบาลเพมเตม

เนองจากมผลตอระบบสาธารณสขในแตละพนท ทงนเพอเปนการจดระเบยบรวมกนอกทางหนง ปญหา

เรองวตถอนตรายในการเกบของเกา ถอวาเปนเรองสาคญอกอยางหนง เพราะสงผลกระทบโดยตรง

ในหลายดาน ซงเปนเรองทตองใหความรแกรานรบซอของเกาตางๆ ทตองแยกหมวดหมอยางชดเจน

มเครองมออปกรณในการปองกนเพมเตม การเกบของเกาเกยวของโดยตรงกบเรองสขภาพ และปจจบนน

รานรบซอของเกากเปนในลกษณะตางคนตางอย ยงไมมการรวมกนเปนกลมกอนเพอพฒนาธรกจดานน

โดยตรง

สวนกรมการปกครองซงมหนาทในการออกใบอนญาตผ ประกอบการใหสามารถดาเนนธรกจ

การคาของเกา และคอยควบคม กากบดแลดานการปกครอง ดานกฎหมาย และการรณรงคสรางจตสานก

ทดในการดาเนนธรกจ ตลอดจนการใหขอมล ขาวสารทเปนประโยชนตอผประกอบการ มองวาในอดตนน

ไมมการลกทรพยไปขาย หากมการลกทรพยกจะสามารถจบกมผกระทาผดได ประเทศไทยเดมใชกฎหมาย

เกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอย และมการออก พรบ.ควบคมการขายทอดตลาดและคาของเกา

ออกมาตงแตป 2475 สมยพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว เรมมการเกบคาธรรมเนยมท 5,000 บาท

และตอมามการปฏรประบบราชการมผลใหกรมการปกครองรบมอบโอนภารกจในการดแลเรองการคา

ของเกามาอยในความรบผดชอบแทน ตารวจจนถงปจจบน ซงกรมการปกครองพยายามทจะใหความร

การรณรงคสรางจตสานกทดในการดาเนนธรกจ ตลอดจนการใหขอมล ขาวสารทเปนประโยชนตอ

ผประกอบการ และมยทธศาสตรสาคญ 2 เรองคอ การบงคบใชกฎหมาย และการการรณรงคจตสานก

ใหรกษากฎหมาย ซงเปนงานทบรณาการสวนของความมนคงรวมกบสวนกฎหมายเขาควบคกน

การรวมมอกนกบหนวยงานราชการอ นท เ ก ยวของกบธรกจรไซเคล เชนเ รองกฎหมายผงเมอง

กบความเหมาะสมในการบงคบใชตามสภาพการณทเปนจรง ระบบฐานขอมลผ คาของเกา อกทงเรอง

การสงเสรมมาตรฐานของสถานประกอบการธรกจรไซเคล สาหรบกรมการปกครองแลว ภารกจหลกในสวน

ของการควบคมกากบ ดแลธรกจรไซเคล ยงคงตองดาเนนการอยางจรงจงและตอเนองดวยเกดปญหา


ทผานมาเกยวกบการกระทาความผดในการลกทรพยสนของทางราชการไปขายและปลายทางของสง

ผดกฎหมายมกจะไปสนสดทรานคาของเกา กรมการปกครองจงตองมมาตรการในการขอความรวมมอ

จากผประกอบการพรอมทงการบงคบใชกฎหมายควบคกนไป และกระทาอยางตอเนองเพอใหเกดผลทด

และมประสทธภาพ อกทงความพยายามทจะรณรงคใหผ ประกอบการทอยนอกระบบคอไมขอรบ

ใบอนญาต ใหเขาสระบบใหมากขน ทงนกตองไดรบความรวมมอจากหลายฝายในการรวมแกปญหา

เชงนโยบาย หรออาจรวมถงการปรบแกกฎหมายผงเมองเพอใหเกดความเหมาะสมกบสภาพการณ

ในปจจบน เปนตน

ธรกจรไซเคลในประเทศไทยเปนธรกจภายใตระบบทนนยม2 ทนนยม (Capitalism) หมายถงระบบ

เศรษฐกจทใช "ทน" หรอ capital มาเปนเครองมอในการสรางความมงคง เปนระบบเศรษฐกจทซง 0

ผลตภณฑ 0และ 0สนคา 0มการจาหนาย แลกเปลยนซอขายโดยทางเอกชน บรษท หรอกลมธรกจ เพอสราง

ผล 0กาไร 0ใหกบหนวยงาน โดยการแลกเปลยนสนคาและการบรการ ทมการรองรบทาง 0กฎหมาย 0และมการ

แขงขนการในเชงการคาเพอทากาไรสงสด ซงไมไดควบคมโดยหนวยงานกลางหรอจากทาง 0รฐบาล 0 ใหเกด

ขนกบผ ทเปนเจาของทน เอกชนมเสรภาพในการถอครองทรพยสน และเลอกทาการผลตและบรโภคดวย

ตวเอง การใชกลไกราคา(price mechanism/market economy) ในการจดการสนคาบรการทม

เปนจานวนมาก โดยเฉพาะอยางยงระบบเศรษฐกจขนาดใหญทสลบซบซอน จะทาไดอยางมประสทธภาพ

ทงในกจกรรมดานการผลต แลกเปลยน หรอ บรโภค เกดการแขงขนระหวางผ ผลต ทาใหผ บรโภค

ไดประโยชน แนวโนมของธรกจในอนาคตอาจทาใหผประกอบการรายยอยเสยเปรยบไดมากและอยรอด

ไดยาก หากผประกอบการมการรวมกลมกนไดกจะชวยใหธรกจสามารถดาเนนตอไปอยางมเสถยรภาพ

ได สาหรบแนวทางในการสรางมลคาเพมใหกบธรกจนน หากธรกจรไซเคลมการมการคดตอยอดธรกจ

อยางบรณาการ เชน มการดาเนนธรกจขนมาเพอรองรบปรมาณของสนคารไซเคลทรบซอเขามาเพอนาไป

ผลตตอ หรอแปรรปตอเปนวตถดบ หรอผลตภณฑได จะทาใหเกดมลคาเพมและสรางความไดเปรยบ

ในการดาเนนธรกจ ลดความเสยง ความผนผวนในปรมาณความตองการของตลาดทงในและตางประเทศ

ลดการพงพาความตองการรบซอจากตลาดได ดงนนจากการศกษาวจยสามารถทจะนาเสนอแผนเพอนา

ธรกจรไซเคลไทยดงภาพท 4.7


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B9%8C�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%93%E0%B8%91%E0%B9%8C�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B9%89%E0%B8%B2�

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%81%E0%B8%B3%E0%B9%84%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1�

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%8E%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A2�


แผนนาธรกจรไซเคลไทย

โปรแกรมสวนองคประกอบเศรษฐกจ

การพฒนาบคลากร

การพฒนาเทคโนโลย/การลงทน

ในเคร�องจกร และ อปกรณ

โปรแกรมสวนภาค

เศรษฐกจ

ศนยรบซ� อ

สนคาวสด

รไซเคลการใชทรพยากรธรรมชาต

โปรแกรมสวนภมภาค

ภาคเหนอ

ภาคตะวนออกเฉยง

เหนอ

ภาคกลาง

ภาคใต

ภาคตะวนออกเฉยง

ใต

ความม


ของภาครฐ

กฏเกณฑและ

กฏหมายตาง ๆ

ภาษและ

งบประมาณ

โครงสรางสนบสนนธรกจรไซเคล

โครงสราง

พ� นฐาน

เศรษฐกจ

โครงสราง

ตลาดเงนและ

ตลาดทน

ภาพท 4-7 แสดงแผนการนาธรกจรไซเคลไทย


การวจยเรองยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจสาหรบ

ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทยน จงมแนวทางเพอการดาเนนกลยทธใน

ระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว ของผประกอบการ และนามาสการสรางยทธศาสตรเพอสราง

มลคาเพมในการคดแยกขยะ การดาเนนธรกจอยางมภมคมกนและแกไขปญหาของธรกจคดแยกขยะเพอ

รไซเคลโดยใชกระบวนการมสวนรวมของเครอขายผประกอบการและชมชนและภาครฐใหประสบ

ความสาเรจอยางมประสทธภาพ ตลอดจนบทบาทการสนบสนนและการพฒนาของหนวยงานภาครฐ เพอ

สรางความเขมแขงตงแตธรกจในระดบฐานรากจนกระทงการดาเนนธรกจในขนาดกลางและขนาดยอมให

มความมนคงในระดบเศรษฐกจชมชนจนถงระดบประเทศตอไป


บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย

การวจยเรอง ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจสาหรบ

ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย ซงมวตถประสงคเพอศกษาวธการ

ปญหา และอปสรรคตลอดจนบทบาทการสนบสนนและการพฒนาของหนวยงานภาครฐ

และภาคเอกชนในการ เพอศกษาแนวทางการดาเนนกลยทธในระยะสน ระยะปานกลาง และระยะยาว

ของผประกอบการ และนามาสการสรางยทธศาสตรเพอสรางมลคาเพมในการคดแยกขยะ การดาเนน

ธรกจอยางมภมคมกนและแกไขปญหาของธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลโดยใชกระบวนการมสวนรวม

ของเครอขายผประกอบการและชมชนและภาครฐใหประสบความสาเรจอยางมประสทธภาพ จากการ

วเคราะหผลการดาเนนงาน ปญหา และอปสรรคของธรกจการคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจ

สามารถสรปผลไดดงน


ไดรบขอมลจากผ ตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการทอยในกรงเทพมหานคร

และเปนธรกจแบบกจการเจาของคนเดยว มากทสด ซงสวนใหญจะมขนาดการลงทน จานวนสนทรพย

รวม ขนาดเลก (ตงแต 5 แสนบาทแตไมเกน 3 ลานบาท) มจานวนพนกงานรวม 11-50 คนมากทสด

มการเขารวมเปนสมาชกองคกร สมาคม / เครอขายผประกอบการคาของเกา มากทสด


ผลการดาเนนงานของกจการโดยรวม อยในระดบด กจการมอตรากาไรสทธสงขนมากกวา

ปทผานมาปานกลางอนเนองจากมปรมาณยอดรบซอสนคามากขนกวาปทผานมา สรางความ

พงพอใจใหลกคาเมอเปรยบเทยบกบคแขงขนคแขงอยในระดบปานกลาง ลกคาสวนมากจะคดแยก

ประเภทสนคารไซเคลมาแลวอยางถกตอง กจการใหราคาสนคาทรบซออยในระดบปานกลาง

แตกจการมความเทยงตรงในการตรวจรบซอสนคามากทสด สถานท , ระยะเวลาการเปดใหบรการ

มความสะดวก กจการมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม อยในระดบมากทสด กจการมการวางแผน


และจดทาแผนธรกจ อยในระดบมาก กจการมการเกบรวบรวมรายชอลกคาอยางเปนระบบ อยใน

ระดบปานกลาง


ผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการมความคดเหนวา ทรพยากรและความสามารถ

ของกจการโดยรวม อย ในระดบปานกลาง และเ ม อพจารณาเปนรายขอพบวา มความ ร

และประสบการณในการดาเนนธรกจ มสามารถลดคาใชจายในการเกบรกษาสนคาคงคลงได โดยม

ผตอบสงสดอยในระดบมาก กจการของมเทคโนโลยในการจดการสนคา มเงนทนหมนเวยนเพยงพอ

มชอเสยงเปนทยอมรบของลกคาอยในระดบปานกลาง


เมอพจารณาแหลงท มาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการพบวา ผ ตอบ

แบบสอบถามและสถานประกอบการทงหมดมแหลงทมาของยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการ

มาจากลกคารายยอยเปนสวนใหญ มสถานทขายตอของสนคาวสดรไซเคลทรบซอเขามา คอ

ทงขายตรงและขายผานตวแทน (คนกลาง) มแนวทางแกไขปญหาเมอยอดรบซอสนคาลดลงดวยการ

หากลมลกคาใหมเพ มขน และใชยอดรบซอสนคาเขาในปท ผานมาในการวางแผนการตลาด

และผประกอบการไดรบผลกระทบจากปญหาดานตนทนการบรหารสงขนในชวง 2-3 ปทผานมาคอ

เรองตนทนคาขนสงสงขน


ปจจยทเปนปญหาและอปสรรคตอการดาเนนธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคล ในงานวจยครงน

พบวาปญหาทอยในระดบมากทสด ไดแก ปญหาดานการเงน/การบญช ดานการตลาด/การแขงขน

การทาบญชไมเปนระบบ สภาพคลองทางการเงน /การถอครองเงนสดเพ อใชซ อสนคาเขา

และไมตองการรวมตวเพราะ ไมเชอใจกน / ไมไววางใจกน สวนปญหาทอยในระดบมากไดแก

การจดการ เงนกนอกระบบ ภาระดอกเบยสง เครองจกร อปกรณเกาไมมประสทธภาพ ไมมการนา

เทคโนโลยสมยใหมมาใชในระบบการทางาน และปญหาการรวมตวกนของผ ประกอบการธรกจ

ธนาคารไมปลอยก เนองจากขาดหลกทรพยคาประกน สวนปญหาทอยในระดบปานกลางไดแก

ปญหาดาน บคลากร/แรงงาน ดานเทคโนโลย กฎระเบยบ/นโยบายของรฐบาล ดานสถานท


และเมอพจารณาปญหาการรวมตวกนของผประกอบการธรกจเปนรายขอพบวา เมอรวมกลมกนแลว

ไมสามารถควบคมการเปดเผยขอมลได, ไมตองการรวมตวเพราะขาดแรงจงใจทจะสรางผลประโยชน

สวนท 6 แผนพฒนาการดาเนนธรกจในอนาคต

ในดานแผนพฒนาการดาเนนธรกจในอนาคต ผตอบแบบสอบถามและสถานประกอบการ

ในระยะสน (1 ป) ผประกอบการมแผนพฒนาประสทธภาพบคลากรและพนกงาน ระบบ

คณภาพขององคกร/กจการ ลดภาระหนของกจการ จดระบบการบรหารสนคาคงคลง จดหาแหลง

เงนทนทมดอกเบยตา การใหบรการแลกเปลยนดานขอมลขาวสาร และจดหาแหลงของสนคาวสด

รไซเคล ในระยะสน (1 ป)

ในระยะปานกลาง (2-3 ป) ผประกอบการมแผนพฒนาเทคโนโลย เครองจกร อปกรณ

การบรหาร จดการวสดรไซเคล สนบสนนกจกรรมทใหความรดานการประกอบธรกจ รไซเคล เชนศนย

อบรมผประกอบการรนใหม ศนยกลาง ขอมลขาวสาร ตงชมรม สมาคมผ คาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอ

กนในกลม ผประกอบการในธรกจประเภทเดยวกน และสนบสนนการสรางเครอขายผประกอบการ/

ศนยกระจาย สนคาวสดรไซเคล

ในระยะยาว (5 ป) ผประกอบการมแผนหาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพมขน

ทงใน และตางประเทศ ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก สนคาวสด

รไซเคล และขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของเครองจกรและอปกรณ

ตารางท 5-1 สรปความคดเหน สวนท 6 เรองแผนการดาเนนธรกจในอนาคต

กลยทธระยะสน

(1ป)

1. พฒนาประสทธภาพบคลากรและพนกงาน

2. พฒนาระบบคณภาพขององคกร/กจการ

3. ลดภาระหนของกจการ


กลยทธระยะสน

(1ป)…ตอ

4. จดระบบการบรหารสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพ

5. จดหาแหลงเงนทนทมดอกเบยตา

6. การใหบรการแลกเปลยนดานขอมลขาวสาร

7. จดหาแหลงของสนคาวสดรไซเคล

กลยทธระยะปานกลาง

(2-3ป)

1. พฒนาเทคโนโลย, เครองจกร, อปกรณ การบรหาร จดการวสดรไซเคล

2. สนบสนนกจกรรมทใหความรดานการประกอบธรกจ รไซเคล เชนศนยอบรมผประกอบการ

รนใหม ศนยกลาง ขอมลขาวสาร

3. ตงชมรม สมาคมผ คาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอกนในกลม ผประกอบการในธรกจประเภท

เดยวกน



กลยทธระยะยาว

(5ป)

1. หาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพมขนทงใน และตางประเทศ

2. ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก สนคาวสดรไซเคล

3. ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของเครองจกรและอปกรณ




ผประกอบการธรกจรไซเคล จากจานวน 8 จงหวดในเขตภาคกลาง ไดใหความคดเหน

ในสวนทายของแบบสอบถาม โดยสรปเปนภาพรวมไดวา ธรกจรบซอของเกา หรอวสดรไซเคล

เปนธรกจท มการแขงขนกนสงมาก การดาเนนธรกจตงอยบนความเส ยงและความผนผวน

ทางเศรษฐกจ ในเรองของราคาทรบซอสนคาเขามา เพอเกงกาไรแลวรอขาย อาจจะไมไดผลตอบแทน

ทคมคากบการลงทนในบางชวงเวลาทสนคามราคาตกตาลง ผ ประกอบการจงมความจาเปนตอง

เรงระบายสนคาใหไดหลายรอบหากมสภาพคลองทางการเงนนอย แตหากมสภาพคลองทางการเงน

มาก หรอมเงนเกบรอซอสนคาไดมากกจะเปนขอไดเปรยบ เรองทสาคญคอปญหาดานแรงงานทเกด

จากคาจางแรงงานสง มปญหาภาระดอกเบย สวนเรองการขอรบการสนบสนน สงเสรมชวยเหลอจาก

หนวยงานภาครฐบาล สวนใหญจะเปนเรองการจดเกบภาษ และมขอสงเกตทเปนประเดนสาคญวา

สวนใหญมความหวงแตไมเคยคาดหวงการชวยเหลอจากรฐบาล

อภปรายผลการวจย

ธรกจรไซเคลไดถกจดให เปน 1 ใน 5 ของธรกจทมอนาคตและยงคงเตบโตไปไดอกมาก กลไก

ราคาสนคามความผนผวนอยางรนแรง ขนอยกบความตองการของตลาดทงภายในและภายนอก

ประเทศ มการไดเปรยบ-เสยเปรยบ ผ คาในธรกจรไซเคลทมเงนทนมาก สามารถเหมาตดราคาได

ผ คาท มเงนทนนอยกจะมอานาจตอรองนอย และตองพบกบสภาพกดดนจากราคาทผนผวน

อยางหนกจนไมสามารถแบกรบภาระคาใชจาย, ดอกเบย ไดในภาวะทราคาสนคาทเกบกกตนไว

รอเกงกาไรขาย อยในชวงราคาตกตองแบกรบถอตอเพอรอราคาสงขนจงจะนาออกสงขายได จงตอง

จบกระแสธรกจใหด ดงนนหากมการรวมตวกนของผ คาธรกจรไซเคลในการรวบรวมสงสนคาเขาส

โรงงานรบซอในคราวเดยวกนจะกอใหเกดการตอรองราคากบโรงงานรบซอทาใหไดราคาทสงขนได

อนาคตของธรกจรไซเคล ผ คารายยอยอาจจะประสบปญหาและหายออกไปจากระบบในทสด

สวนผ ทจะอยรอดจะเหลอเพยงผ คารายใหญเทานนแตธรกจนกมปญหาดานแรงงานเนองจาก

คนไทยไมนยมทาอาชพขายแรงงานดานน


ผ รวมคาในธรกจรไซเคลควรใหความรวมมอกนในธรกจ เพอสรางความเขมแขงมากขน

ควรทาธรกจอยางตรงไปตรงมา มการเปดประมลอยางเสร ไมมการฮวประมล ไมมอานาจมด

แอบแฝง ตลอดจนเรอง Logistics เปนสงทมความสาคญมากและในลาดบตนๆของธรกจรไซเคล

เนองจากกระบวนการ Logistics ทงภายนอกคอเรองตนทนภาคการขนสงและ ภายในเกยวกบการ

เคล อนยายสนคา การจดวางสนคา การขนถาย ลาเ ลยง เ พ อการหมนเ วยนของสนคา

อยางมประสทธภาพ

รฐบาลควรสงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลใหมากกวานเนองจากเปนธรกจทมสวนรวม

ในการรกษาสงแวดลอม ชวยลดการนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชไดใหม

หมนเวยน เชนจดหาแหลงเงนก ดอกเบยตาเพอชวยเหลอผประกอบการ จดหาแหลงของตลาด

และโรงงานรบซอทมคณภาพ มมาตรฐานของราคา มการประกนราคา ลดหยอนภาษใหกบ

ผประกอบการธรกจรไซเคลซงเปนธรกจเพอสงแวดลอม ไมควรเกบภาษรายไดเนองจากเปนสนคา

ทเหลอใช สนบสนนการขอสนเชอจากสถาบนการเงน ปองกนปญหารานของเกาเกดมาอยางไรการ

ควบคมจานวนมากใน 2 ปทผานมา ธรกจรไซเคลทมอยมากมายในปจจบนใหมความหนาแนนนอยลง

แลวสรางความรดวยการอบรมใหความรแกธรกจรไซเคล , ประเทศไทยมสถาบนโลหะแหงชาตทเปน

แหลงรวบรวมความรดานการตรวจ วเคราะห คดแยกเศษวสดเหลอใช แตยงขาดการประสาน

ความรวมมอใหเขามามบทบาทในการเปนศนยกลางขอมลและเผยแพรความร ควรจะมหนวยงาน

ทจะสงเสรม สนบสนนดานการวจยส งประดษฐทสามารถเปนอปกรณ เปนเครองมอตรวจพสจน

คดแยก จาแนกประเภทและดานขนสงเพอการจดการกบเศษวสดเหลอใชทมปรมาณมหาศาลในแตละ

วน เพอขจดปญหาสนคาขาดคณภาพและใชเวลามากในการคดแยกโดยแรงงานมนษย การปรบ

ขอบงคบ ขอกฎหมายใหมความเหมาะสมกบปจจบนนโยบายภาครฐยงไมชดเจน จดระบบการอบรม

ใหความร และมการปฏบตท ชดเจน ซงหากมการจดระเบยบกจการ ธรกจรไซเคลใหมการสอบ

เพอขอรบการรบรองการประกอบวชาชพดานธรกจรไซเคลเพอสงแวดลอม จะมสวนทาใหเกดการ

ยกระดบการยอมรบในสงคมมากขนและเกดความใกลชดกบรฐบาลในการควบคม และมการ

ประสานงานกบองคกรตางๆมากขน นาหลกการนมาประยกตใชกบธรกจรไซเคล อาจจะเกดเปน

โมเดลธรกจรไซเคลขนมาได


งานวจยนจงไดประเดนทนาสนใจเกยวกบธรกจรไซเคลดงนวา :

ความสาคญธรกจรไซเคล

ถอเปนกลมอาชพหนงทมกจกรรมเกยวกบการจดการสงแวดลอม โดยมบทบาทสาคญในการ

สนบสนนการดาเนนงานดาน 3 R คอ Reduce การลดปรมาณของเสย และการลดขยะมลฝอย

Reuse การใชซาของเสย หรอซากผลตภณฑทยงมประโยชน และ Recycle การแปรรปเพอนากลบมา

ใชใหมอกครง

การแขงขนของธรกจรไซเคล

มการแขงขนกนอยางรนแรง ปลาใหญกนปลาเลก มการไดเปรยบ-เสยเปรยบ ผ คาในธรกจ

รไซเคลทมเงนทนมาก สามารถเหมาตดราคาได ผ คาทมเงนทนนอยกจะมอานาจตอรองนอย และตอง

พบกบสภาพกดดนจากราคาทผนผวนอยางหนกจนไมสามารถแบกรบภาระคาใชจาย ดอกเบย

ไดในภาวะทราคาสนคาทเกบกกตนไวรอเกงกาไรขาย อยในชวงราคาตกตองแบกรบถอตอเพอรอราคา

ดจงจะนาออกสงขายได

แนวโนมของผประกอบการคาในธรกจรไซเคล

อนาคตของธรกจรไซเคล ผ คารายยอยอาจจะประสบปญหาไดและอาจหายออกไปจากระบบ

ในทสด สวนผ ทจะอยรอดจะเหลอเพยงผ คารายใหญเทานน

ระบบทนนยม2 (Capitalism)

การแขงขนการในเชงการคาเพ อทากาไรสงสด ซงไมไดควบคมโดยหนวยงานกลาง

หรอจากทาง


0รฐบาล 0 ใหเกดขนกบผ ทเปนเจาของทน เอกชนมเสรภาพในการถอครองทรพยสน

และเลอกดาเนนธรกจดวยตวเอง การใชกลไกราคา( price mechanism/market economy ) ในการ

จดการสนคาวสดรไซเคลทมเปนจานวนมาก เกดการแขงขนระหวางผ รบซอดวยกนเองและดวยกลยทธ

ทางการคาหลากหลายททาใหผขายสนคารไซเคลไดประโยชน แนวโนมของธรกจในอนาคตอาจทาให

ผประกอบการรายยอยเสยเปรยบไดมากและอยรอดไดยาก หากผประกอบการมการรวมกลมกนได

กจะชวยใหธรกจสามารถดาเนนตอไปอยางมเสถยรภาพได



ปญหาดานแรงงานธรกจรไซเคล

เนองจาก คนไทยไมนยมทาอาชพขายแรงงานดานนทาใหเกดผลกระทบตอผประกอบการคา

ในธรกจรไซเคลซงเปนธรกจทมลกษณะของธรกจทตองการใชแรงงานมากในการดาเนนการ ตนทน

ดานแรงงานจงตองสงขนเพอรกษาคนทางานขายแรงงานใหอยในระบบตอไป บางรายอาจตองใช

แรงงานจากตางประเทศเพอนบานใกลเคยง กจะมขอกากดทางกฎหมาย ระเบยบ ขนตอนทมากขน

2ปญหาอาชญากรรม2

2


การบรณาการตอยอดของธรกจรไซเคล

รานรบซอของเกาสวนมากจะทามาคาขายสจรต แตกมเพยงสวนหนงทไมดาเนนธรกจ

ทซอตรงจนทาใหเกดปญหาอาชญากรรมอนเนองมาจากการรบซอสนคาทมทมาทผดกฎหมาย

การดาเนนการเพ อรองรบปรมาณของสนคารไซเคลท รบซอเขามาเพ อนาไปผลตตอ

หรอแปรรปตอเปนวตถดบ หรอผลตภณฑได จะทาใหเกดมลคาเพมและสรางความไดเปรยบในการ

ดาเนนธรกจ ลดความเสยง ความผนผวนในปรมาณความตองการของตลาดทงในและตางประเทศ

ลดการพงพาความตองการรบซอจากตลาดได

การรวมตวกนของกลมผประกอบการธรกจรไซเคล

การรวมตวกนของผ คาธรกจรไซเคลในการรวบรวมสงสนคาเขาสโรงงานรบซอในคราวเดยวกน

จะกอใหเกดการตอรองราคากบโรงงานรบซอทาใหไดราคาทสงขนได ดกวาการสงสนคาแบบตางคน

ตางสง


ปจจบนตางประเทศเรมมการตนตวสงเสรมใหประกอบอาชพธรกจรไซเคล มากขน

แตในประเทศไทยระบบการทางานของรฐบาลในฐานะฟนเฟองหลกสาคญ ไมสามารถทางานได

อยางเตมท รวมถงระบบการทางานมหนวยงานดแลจานวนมากเขามาเกยวของ เชนกรมโรงงาน

อตสาหกรรม กรมควบคมมลพษ กระทรวงสาธารณสข กรมการปกครอง กระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม ทาใหการทางานขาดเอกภาพและไมมความชดเจน


รฐควรสงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลใหมากกวาน เนองจากเปนธรกจทมสวนรวมในการ

รกษาสงแวดลอม ชวยลดการนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชไดใหม หมนเวยน

1. ยกเลกการเกบภาษมลคาเพม 7 % และการจดเกบภาษหลายชน เชนภาษสงแวดลอม

เทศบาลปละ 2,000 บาท ภาษโรงเรอนคาของเกาปละ 100,000 บาท คาใบอนญาตคาของเกา

ปละ 5,000 บาท ภาษปาย ภาษสรรพากร คาใบอนญาตประกอบกจการโรงงานลาดบท 105

หรอ 106 ภาษซอ ภาษขาย ภ.พ.30 คาใบอนญาตเกบรวบรวมสนคาทเปนอนตรายตอสขภาพ

ทมมากมายหลายรายการเกนไปนน ใหเหลอเพยงการจดเกบภาษทเหมาะสมทงประเภทและอตรา

ภาษ


อยางเสร ไมมการฮวประมล ไมมอานาจมดแอบแฝง





7. สนบสนนดานการวจยสงประดษฐทสามารถเปนอปกรณ เปนเครองมอตรวจพสจน คดแยก

จาแนกประเภทและดานขนสงเพอการจดการกบเศษวสดเหลอใชทมปรมาณมหาศาลในแตละวน

8. สงเสรมดานการอบรมใหความรแกธรกจรไซเคล และการพฒนาไปถงการทาตลาด online ได


ฐานขอมลของรฐ ดวยการขอรบใบอนญาตจากกรมการปกครองมการจดเกบภาษประจาป แบงตาม

ประเภทและขนาดของธรกจ และผประกอบการฯ ควรมการสอบวดความรเพอขอใบอนญาตในการ

ประกอบการ (License) เพอปฏบตตาม พรบ.การคาของเกาและการขายทอดตลาดได และหากฝาฝน

กระทาผดกฎหมายกจะถกดาเนนการตามกฎหมายตงแตตกเตอนจนกระทงการจบปรบ ยดใบอนญาต

สถานประกอบการธรกจ ตลอดจน ใบอนญาตของผประกอบการธรกจดวย เพอปองกนปญหาราน

ของเกาเกดมาอยางไรการควบคม

10. รฐบาลควรสงเสรมใหมการกอตงอตสาหกรรมรไซเคล สาหรบประเทศไทย



ทงนกตองไดรบความรวมมอจากหลายฝายในการรวมแกปญหาเชงนโยบาย หรออาจรวมถงการ

ปรบแกกฎหมายผงเมองเพอใหเกดความเหมาะสมกบสภาพการณในปจจบน

12. สงเสรมและสนบสนนธรกจรไซเคลมากขนเนองจากธรกจทมสวนรวมในการรกษา

สงแวดลอม ชวยลดการนาเขาทรพยากร ชวยใหมการนาทรพยากรกลบมาใชไดใหม หมนเวยน

13. ภาครฐ มหนวยงานราชการทเกยวของกบธรกจรไซเคลหลายหนวยงานทงในสวนของ

การควบคม การปองปราม การปราบปราบ การสงเสรม การสนบสนน การตดตามดแล การรณรงค

การจดเขต (Zoning) และกฎหมายหลายฉบบทเกยวของ แตยงขาดเอกภาพในการบรหารจดการ ดแล

รบผดชอบของธรกจรไซเคลอยางเพยงพอ ตางคนตางทา และตางถอครองขอมลทตางกน ทงในสวน

ของการจดเกบฐานขอมลของธรกจรไซเคลยงไมเปนระบบททนสมย จงควรจะมการบรณาการระดบ

กระทรวง กรม และกรงเทพมหานคร

การพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล

เรอง Logistics เปนสงทมความสาคญมากและในลาดบตนๆของธรกจรไซเคล เนองจาก

กระบวนการ Logistics ทงภายนอกคอเรองตนทนภาคการขนสงและ ภายใน เกยวกบการเคลอนยาย

สนคา การจดวางสนคา การขนถาย ลาเลยง เพอการหมนเวยนของสนคาอยางมประสทธภาพ

ลวนแลวแตเปนเรองทตองอาศยความรและประสบการณมาก เปนทงศาสตรและศลปในความ

สาเรจของการประกอบธรกจรไซเคล

แนวทางการพฒนาการคดแยกขยะเพอรไซเคลสาหรบชมชน

องคกรธรกจทมรปแบบระดบชมชนหรอระดบเมอง ควรมการจดการทเปนระบบแบบแผน

จะกอใหเกดการมสวนรวมของทก ๆ ฝาย ทงองคกรบรหารสวนทองถน ชมชน วด โรงเรยน และองคกร

เอกชนตาง ๆ อนสงผลตอการจดการทยงยน กลยทธในการดาเนนธรกจเพอชวยลดปญหาขยะ

การคดแยกขยะเพอนามาสรางเปนรายได สามารถแบงออกไดเปน 2 ขนตอนใหญ


5.2.1 ขนตอนในระยะเรมตน

เรมจากการศกษาสภาพพนท ขอเทจจรง ของศกยภาพชมชน วด โรงเรยน ศกษาขอมล

เกยวกบประเภทของขยะรไซเคล มกจกรรมในการรณรงคเพอสรางความรความเขาใจและจตสานก

ของประชาชน การรณรงคและประชาสมพนธทกรปแบบโดยใชมาตรการสรางแรงจงใจ ตลอดจน

การอบรมและศกษาดงานการตงธนาคารขยะใหเดกและเยาวชน ตลาดนดรบซอขยะรไซเคล

ทอดผาปาขยะรไซเคล พฒนากลมซาเลง และบทบาทสาคญในเรองกลไกของตลาด โดยตองอาศย

ความรวมมอจากหลายฝาย เชน องคกรบรหารสวนทองถน ชมชน วด โรงเรยน สวนราชการอน ๆ

ตลอดจนภาคเอกชน

ภาพท 5-1 ขนตอนเรมตนของการจดการขยะรไซเคลโดยองคกรธรกจ /ชมชน

ทมา : การจากศกษาของผ วจย

รปแบบและกระบวนการ

จดการขยะเชงบรณาการ

ระดบอาเภอ และ อบต.ท

เหมาะสมและสอดคลอง

กบบรบทของพนท

ศกษารปแบบและ

กระบวนการจดการขยะ

ระดบอาเภอ และ อบต.ท

เปนอยในปจจบน

จดประชม ภาครฐ,

ภาคเอกชน, ชมชน

สมมนาเพอหาแนวทาง

-คณภาพชวตของ

ประชากรทยงยน

- สภาพแวดลอมด

ขน

-ปรมาณขยะทตอง

กาจดนอยลง

-ปรมาณขยะทถก

นาไปคดแยกเพอนา

กลบมาใชเพมมาก

ขน

คมอคณภาพของรปแบบ

และกระบวนการจดการ

ขยะเปนแนวทางในการ

ปฏบต

สรางความรความเขาใจ

และทศนคตทดตอการ

จดการขยะในชมชน

ความรวมมอ

ของผมสวน

เกยวของ


5.2.2 ขนตอนในระหวางดาเนนการ

มการดาเนนกจกรรมอยางตอเ น อง คอยประสานงานหนวยงานท เ ก ยวของ

เพอชวยเหลอแกไขปญหาเชน การตงธนาคารขยะรไซเคล มกจะมปญหาในการจดการซอขายสนคา

และเ งนทนหมนเ วยน ผ ประกอบการธร กจจะตองเ ขาไปรบซอสนคาและใหเ งนทนสารอง

อยางสมาเสมอ มการประเมนผลการดาเนนกจกรรม นอกจากจะชวยลดปญหาขยะแลว ยงจะ

สามารถแกไขปญหาอน ๆ ของชมชน เชน ปญหาการวางงาน ปญหาเรองเศรษฐกจครวเรอน ไดด

(มลนธชมชนเมอง, 2544)

การทาใหสนคาวสดทเหลอใชนากลบมาใชไดใหมโดยจดการทาใหมมลคามากขน

สงผลทาใหชมชนมรายไดทสงขน และยงเปนการสรางงานใหแกสมาชกของชมชนดวย หากชมชน

ทองถนตาง ๆ สามารถทจะรวมกนเพอดาเนนธรกจชมชนจากการดาเนนธรกจขยะรไซเคล ภายใต

เงอนไขดงกลาว ชมชนกจะสามารถพงพาตนเองได ซงสรปเปนกระบวนการไดดงภาพท 5-2

ทมา : การจากศกษาของผ วจย

ชมชน ชมชน ชมชน

กจกรรมเสรมสรางความสมพนธทางสงคม

การรณรงคคดแยกขยะเพอรไซเคล

องคกรธรกจชมชน องคกรธรกจชมชน องคกรธรกจชมชน

รวมตวเปนเครอขาย

ภาพท 5-2 แนวทางการสรางรายไดจากจดการขยะรไซเคล


จากการศกษาวธการดาเนนธร กจรไซเคล ปญหา และอปสรรคตลอดจนบทบาท

การสนบสนนและการพฒนาของหนวยงานภาครฐ ทมตอผ ประกอบการและชมชนในเขตจงหวด

ภาคกลางของประเทศไทย เพอศกษาแนวทางการดาเนนกลยทธในระยะสน ระยะปานกลาง

และระยะยาว ของผประกอบการ และนามาสการสรางยทธศาสตรเพอสรางมลคาเพมในการคดแยก

ขยะ การดาเนนธรกจอยางมภมคมกนและแกไขปญหาของธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลโดยใช

กระบวนการมสวนรวมของเครอขายผ ประกอบการและชมชนและภาครฐ สามารถนามา

รางยทธศาสตรไดดงน



1. พฒนาและยกระดบธรกจรไซเคลไทยสสงคมแหงภมปญญา

และการเรยนร

2. สรางความเขมแขงของธรกจรไซเคลใหเปนรากฐานท�ม �นคง

ของประเทศ

3. ปรบโครงสรางเศรษฐกจของธรกจรไซเคลไทยใหสมดลและ

ย �งยน


5. เปล�ยนบทบาทรฐ เรงแกไขมาตรการปจจบน เรงความเช�อม �น

กลบคน

ภาพท 5-3 แสดงยทธศาสตรการพฒนาธรกจรไซเคลไทย



ประเดนยทธศาสตรท 1

พฒนาและยกระดบธรกจรไซเคลไทยส

สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร

1.1 การสรางธรกจตอยอดรองรบการผลตตอหรอการแปรรปสนคา

วสดรไซเคล

1.2 พฒนาระบบกระจายสนคา ระดบภมภาค, ระดบประเทศ,

ระดบโลก

1.3 สรางนวตกรรมและใชการวจยเพ�อพฒนาธรกจรไซเคล

1.4 รวมลงทนกบภาคเอกชนในการวจย (matching fund)

1.5 สรางเศรษฐกจฐานความร (knowledge-based economy)

1

ภาพท 5-4 แสดงประเดนยทธศาสตรท 1 พฒนาและยกระดบธรกจรไซเคลไทย



เปาประสงค

1. เพอพฒนาผประกอบการธรกจรไซเคลไทยใหประสบความสาเรจ

2. เพอยกระดบธรกจรไซเคลไทยสสงคมแหงการใชภมปญญาเปนฐานการเรยนร

3. เพอสรางการยอมรบ / และสนบสนนผลกดนใหเกดแหลงการเรยนรทมมาตรฐาน


กลยทธ

1. สนบสนนดานการศกษา อบรม สมมนา จดเวทสาธารณะ เพอรองรบการผลตตอ

หรอการ แปรรปสนคาวสดรไซเคล

2. พฒนาองคความรดานระบบกระจายสนคา ระดบภมภาค, ระดบประเทศ, ระดบโลก

3. สรางนวตกรรมและใชการวจยเพอพฒนาธรกจรไซเคล, สรางเครองมอในการตรวจ

วเคราะห ตรวจพสจน คดแยก จาแนกประเภทวสดรไซเคลทมเปนจานวนมากและดาน

การขนสงทมประสทธภาพ

4. สนบสนนการรวมลงทนกบภาคเอกชนในการวจย (matching fund) เพอสรางองคความร

5 .สงเสรมเศรษฐกจฐานความร (knowledge-based economy)

6. สนบสนนแนวทางการจดการความร (Knowledge Management) ดานรไซเคล

ตวชวด

1. รอยละการเพมขนของผลงานวจยและบทความ ตลอดจนองคความร

2. รอยละการเพมขนของสงประดษฐ เครองมอ อปกรณ เครองจกร เทคโยโลยเพอชวยการ

จดการคดแยกวสดรไซเคลจากผลงานวจย

3. รอยละของสถานประกอบการธรกจรไซเคลไทยมผลประกอบการสงขน

4. รอยละของครงการการประชม อบรม สมมนา การจดเวทสาธารณะการใหความรดานการ

ประกอบธรกจรไซเคล องคความรเพอรองรบการผลตตอหรอการ แปรรปสนคาวสดรไซเคล



สรางความเขมแขงของธรกจรไซเคลให

เปนรากฐานท�ม �นคงของประเทศ

2.1 ลดตนทนธรกจ เพ�มผลตภาพ (productivity)

2.2 การเสรมสรางความเขมแขงของธรกจรไซเคลระดบชมชน

2.3 การสรางความม �นคงทางเศรษฐกจของธรกจรไซเคล

2.4 การเสรมสรางศกยภาพของธรกจรไซเคลในการอยรวมกนกบ

ทรพยากรธรรมชาตและส�งแวดลอมอยางสนตและเก� อกล

2.5 สนบสนนใหผประกอบการธรกจรไซเคลไดเขาถงแหลงเงนก

2

ภาพท 5-5 แสดงประเดนยทธศาสตรท 2 การพฒนาธรกจรไซเคลไทย




1. เพอสรางความเขมแขงในการประกอบการธรกจรไซเคลไทยใหประสบความสาเรจ

2. เพอยกระดบธรกจรไซเคลไทยสการเปนอตสาหกรรมรไซเคลและตลาดระดบนานาชาต

3. เพอสรางการยอมรบ / และสนบสนนผลกดนใหมระบบการดาเนนธรกจอยางมมาตรฐาน

4. องคกรชมชน, ประชาชนและ อบต.ใหความสาคญในการคดแยกขยะทจะนากลบมาใชใหม


กลยทธ

1. ลดตนทนการดาเนนงานของธรกจรไซเคล เพมรายไดใหกลมผประกอบการรไซเคล

2. สรางความเขมแขงของธรกจรไซเคลระดบองคกรชมชน

3. สรางศกยภาพและความมนคงดานสภาพคลองทางการเงนของธรกจรไซเคล

4. สนบสนนใหผประกอบการธรกจรไซเคลไดเขาถงแหลงเงนกดอกเบยตา

5. สนบสนนการรวมตวกนของผ คาธรกจรไซเคลในการรวบรวมสงสนคาเขาสโรงงานรบซอ

6. รณรงคเสรมสรางความเขมแขงของภาคประชาชนใหเกดความรวมมอ และสามารถ

เขารวมในการจดการคดแยกขยะในครวเรอนเพอสรางรายไดในองคกรชมชน

7. สงเสรมใหมอตสาหกรรมรองรบปรมาณของวสดรไซเคลเพอการนาไปผลตตอ หรอแปรรป

ตอเปนวตถดบ หรอผลตภณฑได จะทาใหเกดมลคาเพมและสรางความไดเปรยบในการ

ดาเนนธรกจ


9. ปรบระบบการ Logistics ทงภายนอกและภายในเพอลดตนทนตลอดจนภาคการขนสง

ตวชวด

1. รอยละการเพมขนของผลประกอบการ รายไดใหกลมผประกอบการรไซเคล

2. รอยละขององคกรระดบอาเภอและองคการบรหารสวนตาบล และเทศบาล ทไดรบการ

อบรม สมมนา การจดการความร

3. รอยละการลดลงของสถานประกอบการรไซเคลทเลกทาธรกจ

4. ปรมาณขยะในชมชนลดลงอยางชดเจนและถกนากลบมาใชมากขน



ปรบโครงสรางเศรษฐกจของธรกจร

ไซเคลไทยใหสมดลและย �งยน

3.1 การปรบโครงสรางกระบวนการจดการวสดรไซเคลเพ�อเพ�มผลต

ภาพ, เพ�มมลคาและคณคาของสนคาวสดรไซเคลบนฐานการ

จดการความร (KM: Knowledge Management)และภมปญญาไท

3.2 การสรางภมคมกนของระบบเศรษฐกจของธรกจรไซเคล

3.3 การสนบสนนใหเกดการแขงขนท�เปนธรรมและการกระจาย

ผลประโยชนจากการพฒนาอยางเปนธรรม

3

ภาพท 5-6 แสดงประเดนยทธศาสตรท 3 การปรบโครงสรางเศรษฐกจของธรกจรไซเคลไทย


3. พฒนาและยกระดบธรกจรไซเคลไทยเปนศนยกลางการกระจายวสดรไซเคล

สตลาดตางประเทศ


1. เพอพฒนาธรกจรไซเคลไทยใหมความกาวหนา

2. เพอยกระดบธรกจรไซเคลไทยสเวทของตลาดในอตสาหกรรมวสดรไซเคลระดบชาต


3. เพอสรางการยอมรบ / และสนบสนนผลกดนใหเกดอตสาหกรรมทเปนศนยกลางการ

กระจายวสดรไซเคลสตลาดตางประเทศทมมาตรฐานในระดบชาต

4. เพอสรางความรวมมอในระดบชาตดานการอนรกษทรพยากรและลดภาวะโลกรอน

กลยทธ

1. ปรบโครงสรางกระบวนการจดการวสดรไซเคลเพอเพมผลตภาพ, เพมมลคาและคณคา

ของสนคาวสดรไซเคลบนฐานการจดการความร (KM: Knowledge Management)

2. สนบสนนใหเกดการแขงขนทเปนธรรมและการกระจาย ผลประโยชนจากการพฒนา

อยางเปนธรรม

3. สนบสนนการรวมตวกนของผ คาธรกจรไซเคลในการรวบรวมสงสนคาเขาสศนยกลางรบซอ

วสดรไซเคลเพอการกระจายสตลาดตางประเทศ

ตวชวด

1. รอยละการเพมขนเศรษฐกจการเงนการคาการลงทนระหวางประเทศมความสะพด

2. .รอยละการเพมขนของอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ จากธรกจรไซเคล

3. รอยละของสถานประกอบการธรกจรไซเคลไทยใหความรวมมอเพมขน

4. รอยละของครงการการประชม อบรม สมมนา การจดเวทสาธารณะการใหความรดานการ

ประกอบธรกจรไซเคล กบตลาดการคาตางประเทศเพมขน



เสรมสรางธรรมาภบาลในการ

บรหารจดการธรกจรไซเคลไทย

4.1 การเสรมสราง และพฒนาวฒนธรรมการคาท�สรางสรรค

และ ธรรมาภบาลใหเปนสวนหน�งของวถการดาเนนธรกจร

ไซเคลของประเทศไทย

4.2 เสรมสรางความเขมแขงของภาคประชาชนใหเกดความ

รวมมอและสามารถเขารวมในการจดการคดแยกขยะใน

ครวเรอน

4

ภาพท 5-7 แสดงประเดนยทธศาสตรท 4 การเสรมสรางธรรมาภบาลของธรกจรไซเคลไทย




1.เพอพฒนาธรกจรไซเคลไทยใหประสบความสาเรจบนรากฐานของธรรมมาภบาล

2.เพอยกระดบธรกจรไซเคลไทยสสงคมทมวฒนธรรมการคาทสรางสรรค

3.เพอสรางการยอมรบ / และสนบสนนผลกดนใหเกดความรวมมอของกลมผประกอบการ

4.เพอลดจานวนของการกระทาผดทางกฎหมายดานการคาและปญหาอาชญากรรม


กลยทธ

1. สรางเครอขายความรวมมอทกฝายสงเสรมวฒนธรรมการคาทสรางสรรค และธรรมาภบาล

ใหเปนสวนหนงของวถการดาเนนธรกจรไซเคลของประเทศไทย

2. ขจด2

3. รณรงคและประชาสมพนธเชงรกดานความรบผดชอบตอสงคม 2

ปญหาอาชญากรรมอนเนองมาจากการรบซอสนคาทมทมาทผดกฎหมาย

2

ตานการรบซอสนคาทม

4. กระตนสถานประกอบการธรกจรไซเคลดวยสทธประโยชนใหกบโครงการทใหการสนบสนน

ทมาทผดกฎหมาย

และความรวมมอกบทางราชการ

5. ปองกนปญหารานของเกาเกดมาอยางไรการควบคมจานวนมาก

ตวชวด

1. รอยละการเพมขนของโครงการการประชม อบรม สมมนา การจดเวทสาธารณะการให

ความรดานการรณรงคและประชาสมพนธเชงรกดานความรบผดชอบตอสงคม 2

2

ตานการ

รบซอสนคาทมทมาทผดกฎหมาย2

2. รอยละการเพมขนของสถานประกอบการทเขารวมโครงการการประชม อบรม สมมนา

การจดเวทสาธารณะการใหความรดานการรณรงคและประชาสมพนธเชงรก ดานความ

รบผดชอบตอสงคม 2

กบธรกจรไซเคล

ตานการ รบซอสนคาทมทมาทผดกฎหมาย2

กบธรกจรไซเคล



เปล�ยนบทบาทรฐ แกไขมาตรการปจจบน คนความเช�อม �น






• สราง single gateway เพ�ออานวยตวาม

สะดวกใหนกธรกจไทย ใหคาแนะนา

และความชวยเหลอท�ถกตอง และ

รวดเรว

Singlegateway

• หนวยงานรฐบาลตาง ๆ เดนหนา

เขาหาภาคเอกชน

• ภาคเอกชนคอลกคา

ควบรวมหนวยงานตาง ๆ ของภาครฐ ภาครฐเดนเขาหาภาคเอกชน


รฐบาล

ผประกอบ

การเอกชน

5

ภาพท 5-8 แสดงประเดนยทธศาสตรท 5 การเปลยนบทบาทรฐ แกไขมาตรการ คนความเชอมน


5.เปลยนบทบาทรฐ เรงแกไขมาตรการปจจบน เรงความเชอมนกลบคน


1. เพอบรณาการระดบกระทรวง กรม และกรงเทพมหานคร การบรหารจดการ การจดเกบ

ฐานขอมล การควบคมดแลรบผดชอบทมมาตรฐาน และความเหมาะสม

2. เพอสรางการยอมรบและความเชอมนใหกบผประกอบการธรกจรไซเคลไทย

3. เพอพฒนาใหธรกจรไซเคลไทยมความกาวหนาและประสบผลสาเรจ


กลยทธ

1. เปลยนบทบาทรฐจากผควบคม เปน ผ กากบดแล และ อานวยความสะดวกใหกบธรกจ

รไซเคล ดงน

1.1 สงสญญาณใหม เรงแกไขมาตรการปจจบนทเปนอปสรรค

1.2 ยกเลกมาตรการดานภาษทซบซอน และหลากหลายรายการ

1.3 ใหการกระตนและผลประโยชนทางภาษ กบธรกจทชวยประเทศชาตในเรอง

ส งแวดลอม ลดการนาเ ขาทรพยากร แกปญหาการกระจายรายได ลดปญหาการยากจน

และแรงงาน

1.4 แกไขกฎหมายทเกยวของกบธรกจรไซเคล ลดขอกากดระเบยบ ขนตอนทมากขน

เรองการใชแรงงานตางประเทศ ขยายระยะเวลาการเปดใหลงทะเบยนใหมความเหมาะสม

2. ขจดความสบสน ทากตกาใหชดเจน สนบสนนผประกอบการใหมการแขงขนอยางเปน

ธรรม เรงสรางความเชอมนกลบคนมา




ฐานขอมลของรฐ ดวยการขอรบใบอนญาตจากกรมการปกครอง มการจดเกบภาษประจาปแบงตาม

ประเภทและขนาดของธรกจ และผประกอบการฯ ควรมการสอบวดความรเพอขอใบอนญาตในการ

ประกอบการ (License) เพอปฏบตตาม พรบ.การคาของเกาและการขายทอดตลาดได


6. การบรณาการระดบกระทรวง กรม และกรงเทพมหานคร การบรหารจดการ การจดเกบ

ฐานขอมล การควบคมดแลรบผดชอบของธรกจรไซเคล

ตวชวด

1. รอยละการเพมขนของผประกอบการทอยนอกระบบการจดทะเบยนขออนญาตกลบเขาส

ระบบใหมากขน

2. รอยละการเพมขนของประเดนการแกไขกฎหมายทเกยวของกบธรกจรไซเคล

3. รอยละของสถานประกอบการธรกจรไซเคลไทยมความพงพอใจเพมขน


ขอเสนอแนะ

จากผลการวจยเรองการวจยเรอง ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะ

เพอรไซเคลเชงธรกจสาหรบผ ประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย

มขอคนพบ (Fact Findings) ท สามารถนามากาหนดในขอเสนอแนะ (Recommendations)

ดงตอไปน

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1.1 ยกเลกการเกบภาษทซาซอนหลายรายการใหเหลอเพยงการจดเกบภาษทเหมาะสม

ทงประเภทและอตราภาษ

1.2 ควบคมผ รวมคาในธรกจรไซเคลในการทาธรกจอยางตรงไปตรงมา มการเปดประมล


1.3 จดหาแหลง/ตลาดและโรงงานรบซอทมคณภาพ มมาตรฐานของราคา มการประกน

ราคา

1.4 สนบสนนดานการขอสนเชอจากสถาบนการเงนภาครฐ

1.5 จดหาแหลงเงนกดอกเบยตาเพอชวยเหลอผประกอบการธรกจรไซเคล

1.6 แกปญหาเรองแรงงานตางดาว เชนขยายระยะเวลาการเปดใหลงทะเบยนไดนานมากขน

1.7 สนบสนนการวจยสงประดษฐทสามารถเปนเครองมอตรวจพสจน คดแยก จาแนก

ประเภทและดานขนสงเพอการจดการกบเศษวสดเหลอใชทมปรมาณมาก

1.8 สงเสรมจดอบรมใหความรแกธรกจรไซเคล และการพฒนาไปถงการทาตลาด Online ได

1.9 สรางโมเดลธรกจรไซเคลใหเปนระบบมาตรฐานเพอควบคมการจดตงธรกจ พฒนา

ระบบฐานขอมลของรฐ ดวยการขอรบใบอนญาตจากกรมการปกครองมการจดเกบภาษประจาป

แบงตามประเภทและขนาดของธรกจ และผประกอบการฯ ควรมการสอบวดความรเพอขอใบอนญาต

ในการประกอบการ (License) เพอปฏบตตาม พรบ.การคาของเกาและการขายทอดตลาดได และหาก

ฝาฝน กระทาผดกฎหมายกจะถกดาเนนการตามกฎหมายตงแตตกเตอนจนกระทงการจบปรบ

ยดใบอนญาตสถานประกอบการธรกจ ตลอดจน ใบอนญาตของผประกอบการธรกจดวย เพอปองกน

ปญหารานของเกาเกดมาอยางไรการควบคม

1.10 รฐบาลควรสงเสรมใหมการกอตงอตสาหกรรมรไซเคล สาหรบประเทศไทย


1.11 รณรงคใหผประกอบการทอยนอกระบบคอไมขอรบใบอนญาต ใหเขาสระบบใหมากขน

รวมถงการปรบแกกฎหมายผงเมองเพอใหเกดความเหมาะสมกบสภาพการณในปจจบน

1.12 สรางความเปนเอกภาพในหนวยงานราชการทเกยวของกบธรกจรไซเคลทงในสวนของ

การควบคม การปองปราม การปราบปราบ การสงเสรม การสนบสนน การตดตามดแล การรณรงค

ตลอดจนการจดเขต (Zoning) การจดเกบฐานขอมลของธรกจรไซเคลยงไมเปนระบบททนสมย จงควร

จะมการบรณาการระดบกระทรวง กรม และกรงเทพมหานคร

2. ขอเสนอแนะสาหรบผสนใจศกษาตอไป

เพอใหผลการศกษาวจยครงนสามารถไปประยกตใชใหเกดประโยชนไดอยางกวางขวาง

มากขน ผ วจยใครขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ดงตอไปน

2.1. กลมตวอยางทใชในการวจยคอ ผ ประกอบการธรกจรไซเคลควรเกบขอมล

ใหครอบคลม ในมตทางดานของภมภาค, พนท และมตของรปแบบการดาเนนธรกจ เชน ขนาดการ

ลงทน ระดบของการกระจายสนคาวสดรไซเคล ตลอดจนประเภทของการรบอนญาตประกอบกจการ

จากหนวยงานราชการ ทครอบคลมมากกวานเพอใหผลของการวจยมความเทยงตรง ใกลเคยงกบ

ความเปนจรงมากทสด อนจะนาไปสการวางแผนเพอพฒนาตอไป

2.2. ในการศกษาครงนยงมประเดนทนาสนใจศกษาตอเกยวกบ การนายทธศาสตรลงส

การปฏบต ตลอดจนแนวโนมและทศทางความเปลยนแปลง และผลกระทบทอาจเกดขน อกทง

ประเดนทคลมเครอทผ วจยอาจจะยงศกษาไปไมพบ เชนกรณของผลกระทบและแนวทางการแกไข

ปญหาของการสรางรายไดทไมถกตองตามกฎหมายของผประกอบการธรกจแบบธรกจสเทา (Grey

Market) ทมแอบแฝงอย การอยเบองหลงของกลมมจฉาชพทลกลอบกระทาผดทางกฎหมาย เปนตน

2.3. ในการศกษาตอไปจากนควรจะนาผลของการวจยครงนไปทาการศกษาเพอพสจน

อกครงในเขตพนทอน ทมผ รลกษณะทคลายคลงกน แตตางพนท ตางบรบทกน เปนตน


บรรณานกรม

กรมควบคมมลพษ. 2536. การใชประโยชนของเสยจากโรงงานอตสาหกรรม. กรงเทพฯ :

โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

กรมควบคมมลพษ. 2541. แผนการศกษาแนวทางในการลดมลพษโดยการพฒนาของเสย

หรอวสดเหลอใชนามาใชใหมโครงการปองกนและแกไขปญหามลพษจากสารพษ

และกากของเสย. กรงเทพฯ : กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลย

และสงแวดลอม.

กรมควบคมมลพษ. 2542. อตสาหกรรมทรองรบการใชประโยชนของเสย. (อดสาเนา)

กรมควบคมมลพษ. 2543. การจดการขยะมลฝอยชมชนอยางครบวงจร. กรงเทพฯ : เรโปรเฮาส.

กรมการปกครอง. 2539. คมอการจดการคดแยกขยะมลฝอยเพอนากลบมาใชประโยชน.

กรงเทพฯ : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย.

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม. 2543. เอกสารประกอบการฝกอบรมและการรณรงคการ

จดการขยะมลฝอยในพนทโครงการหลวง. (อดสาเนา)

กรมโรงงานอตสาหกรรม. 2541. คมอการจดการสงแวดลอมอตสาหกรรมหลอโลหะทไมใช

เหลก. กรงเทพฯ : กรมโรงงานอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม.

กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม. 2542. เกณฑ มาตรฐาน และแนวทางการ

จดการขยะมลฝอยชมชน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.

กรงแกว เลาบญเสถยร. 2537. ทศนคตและพฤตกรรมของประชาชนในชมชนแออดคลองเตย

ทมตอขยะบรรจภณฑเครองดม. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

จกรพงษ สทธทรพยสน. 2549. การศกษาการไหลเวยนของวสดรไซเคลจากมลฝอยชมชน

ในเขตเทศบาลนครพษณโลก. วทยานพนธบณฑตวทยาลย วศ.ม.., มหาวทยาลย

นเรศวร.

จนทรา สขเฟองฟ. 2547. ความคมคาทางเศรษฐกจในการจดตงโรงงานคดแยกขยะเพอร

ไซเคล กรณศกษาเทศบาลเมองเพชรบร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย วท.ม.., .

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ธนพรรณ สนทระ. 2541. ปญหาขยะมลฝอยกบความพยายามแกไข. วารสารสงแวดลอม ปท 2,

ฉบบท 9 (เม.ย.- ม.ย.) : 31. http://www.ssru.ac.th

ธดาวรรณ พงษเจรญ. 2538. การศกษาความเปนไปไดขนตนการจดระบบแยกขยะพลาสตก

ในโรงพยาบาลประเภทนากลบไปผลตเปนผลตภณฑชนดใหม. วทยานพนธบณฑต

วทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

นนทพร สงสวรรณ. 2543. โอกาสทางธรกจจากขยะรไซเคลและผลกระทบทางออม. สารนพนธ

สานกพฒนาบณฑตศกษา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

นรศ โควสภทร. 2540. การยอมรบแนวทางการลดปรมาณมลฝอยในเขตเทศบาลเมอง

ปทมธาน โดยการคดแยกประเภทมลฝอยเพอแปรรปนากลบมาใชประโยชน.

วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกรก.

นรากร วสทธกาญจญ (2550). ความเปนไปไดทางการเงนของศนยรบซอขยะรไซเคลในพนท

กรงเทพมหานครและปรมณฑล, วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

บณฑต เออวฒนานกล และไพฤทธ สขเกด. 2544. การมสวนรวมของชมชน : กรณศกษาศนย

วสดรไซเคลชมชน และธนาคารขยะ เขตบางกะป กรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ :

ธรรมกมลการพมพ.

ประชด ทณบตร. 2531. การออกแบบบรรจภณฑ. กรงเทพฯ : โอ.เอส.พรนตงเฮาส.

มลนธชมชนเมอง. 2544. การจดการขยะในบรบทของชมชน. เอกสารประกอบการสมมนา

ขมทรพยขยะสทางเลอกใหมของชมชน. (อดสาเนา).

มลนธเพอการพฒนาส งแวดลอมและพลงงาน. 2544. การมสวนรวมของประชาชนตอการ

จดการขยะมลฝอยชมชน. (อดสาเนา).

มารยาท เศวตกตธรรม. 2538. ผลประโยชนจากการรไซเคลในระบบการจดการขยะจาก

กระปองอลมเนยมของไทย. ภาคนพนธคณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนา

บรหารศาสตร.

รงสรรค ปนทอง. 2531. การลดปรมาณของเสยและการนาของเสยมาใช. (อดสาเนา).

รงสรรค ปนทอง. 2540. ประสบการณรไซเคลทญปนนามาประยกตใชในไทย. วารสาร

กรมควบคมมลพษ ปท 2, ฉบบท 2 (พ.ค.-ส.ค.) : 48.

เรองยศ จนทรคร. 2543. ธรกจมหศจรรยขยะรไซเคล. พษณโลก : รตนสวรรณการพมพ.

วราภรณ ปญญาวด. 2539. การนาของเสยกลบมาใชใหม : มมมองดานเศรษฐศาสตร.

วารสารเศรษฐศาสตรธรรมศาสตร ปท 14, ฉบบท 3 (ก.ย.) : 84.


วสนต เอารตน. 2537. มาตรการทางกฎหมายในการสงเสรมการหมนเวยนพลาสตกกลบมา

ใชใหม. วทยานพนธบณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

วมลรตน ศรจรสสน. 2536. จากตนไมสเขยวสกระดาษสขาวและความรกตอดาวเคราะหนา

เงน. สารคด. ปท 9, ฉบบท 97 (ม.ค.) : 158.

ศศเกษม ทองยงค. 2520. โลหะจากพนโลก. กรงเทพมหานคร : ชวนพมพ.

สถาบนสงแวดลอมไทย. 2543. รายงานโครงการการพฒนาระบบการจดการขยะบรรจภณฑ

และวสดเหลอใชในเชงธรกจ. กรงเทพฯ.

สชาต ประสทธรฐสนธ.2550. ระเบยบวธวจยทางสงคมศาสตร (พมพครงท 14) กรงเทพมหานคร:

เฟองฟา

สนย มลลกะมาลย. 2540. การจดการขยะเพอลดปรมาณขยะ. เอกสารประกอบการสมมนา

การลดของเสยจากแหลงกาเนด. (อดสาเนา).

สนย มลลกะมาลย และคณะ. 2543. การจดการขยะชมชนอยางมประสทธภาพ : รปแบบ

และมาตรการทางสงคมเศรษฐศาสตรการจดการและกฎหมาย. สานกนกกองทน

สนบสนนการวจย.

สภารกษ จตระกล. 2536. การศกษาพฤตกรรมการเปดรบขาวสารกบความร ทศนคตและการ

มสวนรวมของประชาชนในการทงขยะแยกประเภทเพอการเวยนกลบมาใช

ประโยชนใหมของประชาชนในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สภาน ธงไชย. 2543. การศกษาวเคราะหแนวทางการสงเสรมการคดแยกมลฝอยชมชน

โดยประสานความรวมมอระหวางนกเรยนและศนยรบซอขยะมลฝอยของโรงเรยน

ในสงกดเทศบาลชลบร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

สมทศน สมชวตา. 2534. นโยบายการดาเนนงานของภาครฐในการควบคมมละภาวะ

และสงแวดลอมในแผนพฒนาฯ ฉบบท 7 การพฒนาเศรษฐกจและสงแวดลอม

สมไทย วงษเจรญ. ผจดการบรษท วงษพาณชย จากด. 2543. สมภาษณ, 20 พฤศจกายน 2543.

สมไทย วงษเจรญ. ผจดการบรษท วงษพาณชย จากด. 2544. สมภาษณ, 27 มนาคม 2544.

สรนทรเทพ เคาประยร และคณะ. 2543. ศกยภาพในการคดแยกมลฝอยมคาจากมลฝอยชมชน

: กรณศกษาจากหมบานในจงหวดปทมธาน. วารสารวจยสภาวะแวดลอม ปท 22,

ฉบบท 1 (ม.ค.-ม.ย.) : 25.


สรพร สมบรณบรณะ. 2536. วถชวตในชมชนชายขอบของสงคมเมอง : กรณศกษาของคน

คยขยะในชมชนกองขยะชานเมอง. วทยานพนธคณะสงคมวทยาและมานษยวทยา

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

สภาณ ธงไชย. 2543. การศกษาวเคราะหแนวทางสงเสรมการคดแยกมลฝอยชมชน

โดยประสานความรวมมอระหวางนกเรยนและศนยรบซอมลฝอยของโรงเรยน

ในสงกดเทศบาลเมองชลบร. วทยานพนธบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

หฤทย สขยง. 2533. อตสาหกรรมบรรจภณฑโลหะ. รายงานการศกษาเรองอตสาหกรรม

ในประเทศไทยป 2533. กรงเทพฯ : บรรษทเงนทนอตสาหกรรมแหงประเทศไทย.

หฤทย สขยง. 2534. รบซอของเกาธรกจเพอสงแวดลอม. วารสารบรรษทปรทรรศน ปท 11,

ฉบบท 10 (พ.ค.) : 24.

อมรรตน สวสดทต. 2539. การนาบรรจภณฑไปแปรใชใหม. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ปท 11, ฉบบท 3 (ก.ย.-ธ.ค. 2539) : 7.

หนงสอและบทความในหนงสอ

วน ร ก ษ ม ง ม ณ น า ค น . ห ล ก ส ต ร เ ศ ร ษ ฐ ศ า ส ต ร จ ลภ า ค ก ร ง เ ท พ ม หา น ค ร :

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2547

สมไทย วงษเจรญ. การคดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจ พษณโลก : โรงพมพนวเสรนคร, 2544

อะทสฮโระ, ฮอนดา. หนงสอชด การรไซเคลทรพยากร เลม 1 : อตสาหกรรมและการรไซเคล.

กรงเทพมหานคร : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญป น), 2547.

อะทสฮโระ, ฮอนดา. หนงสอชด การรไซเคลทรพยากร เลม 2 : การรไซเคลในอตสาหกรรม

การผลต. กรงเทพมหานคร : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญป น), 2547.เอกสารอน ๆ

“คมอการจดทาโครงสรางสาหรบโครงการจดการขยะมลฝอย”. โครงการกองทนสงแวดลอม

ธนาคารเพอความรวมมอระหวางประเทศแหงญป น (JBIC).ม 2545.

เดชา เวชชพพฒน. “ขยะมมลคา” Reader’s Digest

พชย ศรมนตะและวรยาภรณ ศรประทม. “การศกษาเชงเศรษฐศาสตรในการตงศนยรบซอ

(สงหาคม, 2548)

ขยะมลฝอย เพอการรไซเคลในจงหวดขอนแกน” รายงานโครงการ หลกสตร

วศวกรรมศาสตร บณฑต ภาควชาวศวกรรมส งแวดลอม คณะวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยขอนแกน, 2547.


ภญโญ รตนาพนธ . การตงราคา/กลยทธ. หลกสตรการฝกอบรมการงานบรหารการจดการ

และการตลาดตามโครงการใหความร คาปรกษา แนะนา เพอยกระดบขดความสามารถ

และทกษะของผประกอบการ OTOP ป 2547

รายงานหลกการและเหตผลโครงการการศกษาการจดทาแผนยทธศาสตรการบรหารจดการ

ขยะมลฝอย และขยะมลฝอยอนตรายชมชนระดบประเทศ.สานกงานนโยบาย

และแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม,

2547.

เอกสารประกอบการบรรยายการประชมสมมนาวชาการ ยทธศาสตรการจดการขยะมลฝอย

จงหวดปทมธาน”. สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชย ประเทศไทย, 2548.

Cronbach, Lee J. 1970.Essential of psychologicaltesting. 3rd

Emily C. Dooley. (19 September). Goodwill, Dell have recycling partnership. McClatchy -

Ed.New York : Harper &

Collins, proceeding. Melbourne, Australia: Prentice-l

Tribune Business News, Retrieved September 23, 2010, from ABI/INFORM

Dateline. (Document ID: 2141323721).

Forsman,S. (2004). How do small rural food-processing firms complete? : A resource-

based approach to competitive strategies. Unpublished doctoral dissertation,

University of Helsinki, Finland.

Fröhling, M., Schwaderer, F., Bartusch, H., & Rentz, O.. (2010). Integrated planning of

transportation and recycling for multiple plants based on process

simulation. European Journal of Operational Research, 207(2), 958. Retrieved

September 23, 2010, from ABI/INFORM Global. (Document ID: 2115433061).

Hair, J.F.J., Anderson, R.E., Tatham, R.L., Black, W.C. (1998), Multivariate Data Analysis

Josef,T. (2002) Study on Municipal Solid Waste Management in Phitsanulok, Thailand.

Thailand GTZ.

,

5th ed., Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ, .


Stephen P. Robbins and Mary Coulter, 1999. Management, 6th

Yamane, Taro.1973. “Statistic and Introductory Analysis” . 3

. New Jersey : Prentice-

Hall. rd

Puplishers.

Ed.New York : Harper & Row,

ขอมลจากเวบไซต

บรษท วงษพาณชย จากด www.wongpanit.com, 2550

สถาบนวถทองถน “โครงการบรหารจดการขยะแบบครบวงจร เทศบาลนนทบร จงหวด

นนทบร” <http://www.polsci.chula ac.th/initiatives/Detafile/garbage 4.pdf>, 2547.


http://www.wongpanit.com/�

ค.

ประวตนกวจย


ประวตนกวจย ชอ / นามสกล : นางสาวญาณญฎา ศรภทรธาดา

วนเดอนปเกด : 14 ตลาคม 2509

ตาแหนงปจจบน : อาจารย (พนกงานมหาวทยาลย) คณะวทยาการจดการ

ชอหนวยงาน : มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สถานทตง : เลขท 1 ถนนอทองนอก แขวงวชระ เขตดสต กรงเทพฯ 10300

โทรศพท / โทรสาร : 02-1601000 ตอ 1518 โทรสาร 02-1601491

ทอยปจจบน : เลขท 43/32 ถ.รชดาภเษก แขวงจนทรเกษม เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900

โทรศพท / โทรสาร : 02-5138780 / 081-6802222 / 089-4985050

E-MAIL : [email protected]

ประวตการศกษา : (ปรญญาตร – เอก; สาขา และสถาบน)

ชอปรญญา สาขาวชา สถาบนการศกษา

บรหารธรกจบณฑต บรหารการตลาด มหาวทยาลยหอการคาไทย

นตศาสตรบณฑต นตศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

บรหารธรกจ

มหาบณฑต

บรหารธรกจ (MBA) มหาวทยาลยรามคาแหง

ปรชญาดษฎบณฑต

(กาลงศกษา)

การจดการนวตกรรม

ภาคธรกจ

โครงการปรชญาดษฎบณฑต วทยาลย

นวตกรรมการจดการ มหาวทยาลยราชภฏ

สวนสนนทา

ประสบการณ : - อาจารยคณะวทยาการจดการ ภาควชาการบรหารธรกจ สาขาวชาการตลาด


- อาจารยคณะวทยาการจดการ โปรแกรมการจดการทวไป

มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม

- ผจดการฝายการตลาดและขาย บรษท โทเทล แอคเซส คอมมนเคชน

จากด (มหาชน) สานกงานภาคเหนอ

- เจาหนาทการตลาดหลกทรพย บรษทเงนทนหลกทรพยศรมตร จากด

(มหาชน)

- เจาหนาทฝายขาย บรษท ฮทชสน เทเลคอมมนเคชน จากด

- เจาหนาทการตลาดและขาย บรษทสหยเนยน จากด สานกงานใหญ

สาขาวชาทมความชานาญพเศษ

บรหารธรกจ สาขาการจดการทวไป / การบรหารการตลาด / นตศาสตร


ผลงาน/ประสบการณทเกยวของกบการบรหารงานวจย

งานวจยทดาเนนการเสรจแลว (งานวจยทดาเนนการในฐานะหวหนาโครงการ)

1.-ชดโครงการวจย : ยทธศาสตรการสงเสรมศกยภาพของผประกอบการวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอม ในเขตกรงเทพมหานคร (Strategies To Promote Potential for Small

and Medium Enterprise (SMEs ) in The Bangkok ) ดงน

1.1 การศกษาปจจยทมอทธพลตอการสงออกของผประกอบการวสาหกจ ขนาดกลาง

และขนาดยอมในเขตกรงเทพมหานคร (Factors Influencing Exporting of Small

and Medium Enterprise (SMEs) To Export in Bangkok)

1.2 การศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการซอสนคาผานสอพาณชย อเลกทรอนกส

ของผบรโภคในเขตกรงเทพมหานคร (Factors Influencing Consumers’ Buying

Behavior to Use E-Commerce in Bangkok)

1.3 การศกษารปแบบของ ลอจสตกส ตามความตองการของผประกอบการวสาหกจ

ขนาดกลางและขนาดยอมในเขตกรงเทพมหานคร. (The study of Logistics Model

in Response To The Needs of Small and Medium Enterprise (SMEs)

: A Case Study in Bangkok)

1.4 การบรหารจดการเพอพฒนาการตลาดของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม,

SMEs ในเขตกรงเทพมหานคร (The Management in response to The

Marketing Development of Small and Medium Enterprise (SMEs) :

A Case study in Bangkok )

2. คณลกษณะผประกอบการยคใหมทสงผลตอความสาเรจในการดาเนนงานของ

ธรกจวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม ในเขตกรงเทพมหานคร

(Characteristics of The New Successful Entrepreneur Elements on The

Small and Medium Enterprises (SMEs) in Bangkok Metropolitan.)

งานวจยรวม :

1. งานวจยขอมลความตองการของพนกงานและผบรหารในนคมอตสาหกรรม

อมตะนคร จ.ชลบร เพอการพฒนาธรกจใหม

2. งานสงเคราะหผลงานงานวจยเพอพฒนาวสาหกจชมชนสงเคราะหของ

มหาวทยาลยราชภฏเพอนาเสนอผลการสงเคราะหงานวจยในเวทการประชม

วชาการระดบชาต “ราชภฏวจยเพอทองถน” วนท 1-5 เมษายน 2552 ณ

เมองทองธาน จงหวดกรงเทพมหานคร


ผลงานวจย :

1. ยทธศาสตรในการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล เชงธรกจ

ใหกบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมในประเทศไทย

(Strategies Management How to Increase Value Added of Recycle Garbage

Separate for Entrepreneurial and Community in The Central Area of Thailand )

(ไดรบทนสนบสนนการวจยจาก ว.ช. ปงบประมาณ 2553 ตามมตคณะรฐมนตร)

2. การพฒนาสอเพอสงเสรมการสรางมลคาเพมสาหรบการคดแยกขยะใน

ครวเรอนของชมชนเขตพนทตาบลศาลายา

(Media Development Towards Promoting the Method of How to Increase Value

Added of Recycle Garbage Separate for Communities in Tambol Salaya.)

(ไดรบทนสนบสนนการวจยจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2552)

3. กลยทธการพฒนาสวนประสมทางการตลาดสาหรบผลตภณฑสนคาทาง

การเกษตร ของตลาดชมชนในแหลงทองเทยว อาเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม: กรณศกษานาตาลมะพราว

(Strategies Development The Marketing’s Mix for The Agricultural Products of

The Tourism Local Area Markets in Amphawa District Samut Songkram:

The Case of Palm Sugar.)

(ไดรบทนสนบสนนการวจยจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2552)


ภาคผนวก


ก.

แบบสอบถามและแบบสมภาษณ


เลขท....................

แบบสอบถาม

ชอโครงการวจย ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล เชงธรกจสาหรบ

ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย

คาชแจง

1.แบบสอบถามนจดทาขนโดยนกวจย คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ซงม

วตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลตอความสามารถในการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะ เพอรไซเคลทงใน

ดานการแขงขนและการพฒนาการประกอบการธรกจใหมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขนโดยมงหวงใหเกด

ประโยชนดานการขยายความรในทางวชาการและนา ผลการวจยมาประยกตใชใหเกดประโยชนแกองคกรธรกจ รวมทง

นาเสนอแนวทางในการกาหนดนโยบายการสนบสนนชวยเหลอจากภาครฐบาล

2.แบบสอบถามนแบงออกเปน 7 สวน คอ








3.โปรดตอบคาถามทกขอตามความเปนจรงทงนขอมลทไดรบทงหมดจากทานจะถกเกบเปนความลบ ผวจย

จะนาเสนอเพยงผลสรปในภาพรวมเทานน ดงนนจงขอความกรณาทานผตอบแบบสอบถาม กรณาตอบแบบสอบถาม

โดยประเมนตามความคดเหนและประสบการณของทาน ตามความเปนจรง คาตอบของทานมคณคาอยางยงในการ

พฒนาการศกษาและสนบสนนงานวจยทางวชาการ


คาชแจง

ขอมลสถานประกอบการ :

: โปรดทาเครองหมาย ลงในชองวางหรอตอบคาถามตามความเปนจรง

1.ชอสถานประกอบการ.............................................................................................................

2.สถานทตงเลขท.............หม.........ถนน........................................ซอย.....................................

ตาบล/แขวง.........................................อาเภอ....................................จงหวด.............................

เมอทานตอบแบบสอบถามแลว กรณาพบใสซองทแนบมา ซงตดแสตมปเรยบรอยแลว พรอมสงทาง

ไปรษณยทอยทกาหนดไวบนซอง...ขอขอบพระคณอยางสงคะ


รหสไปรษณย..............................โทรศพท.....................................โทรสาร.............................

3.เรมดาเนนกจการเมอป พ.ศ.......................................................................................................

4.ทานดาเนนธรกจในรปแบบใด

(1) กจการเจาของคนเดยว (2) หางหนสวน

(3) บรษท (4) อนๆ......................................

5.ขนาดการลงทน จานวนสนทรพยรวม

(1)ขนาดเลก (ตงแต 5 แสนบาทแตไมเกน 3 ลานบาท)

(2)ขนาดกลาง (ตงแต 3 – 10 ลานบาท)

(3)ขนาดใหญ (มากกวา 10 ลานบาท)

6.จานวนพนกงานรวม

(1)ไมเกน 10 คน (2) 11-50 คน

(3) 51-100 คน (4) 101 – 200 คน

(5) มากกวา 200 คน ประมาณ (โปรดระบ)...............................

7.กจการของทานเขารวมเปนสมาชกองคกรใดบาง

(1) สถาบนพฒนา SMEs (2) กรมสงเสรมอตสาหกรรม

(3) สภาอตสาหกรรมแหงประเทศไทย

(4) สภาหอการคาแหงประเทศไทย

(5) สมาคม / เครอขายผประกอบการคาของเกา

(6) อนๆ (โปรดระบ)........................................................

ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม :

8.เพศ (1) ชาย (2) หญง

9. อาย (1) 21-30 ป (2) 31-40 ป

(3) 41-50 ป (4) 51-60 ป

(5) มากกวา 60 ป

10. ระดบการศกษาสงสด

(1)ประถมศกษา (2) มธยมศกษาตอนตน

(3)มธยมศกษาตอนปลาย (4) อนปรญญา

(5)ปรญญาตร (6) สงกวาปรญญาตร

11. ตาแหนงปจจบน

(1) เจาของกจการ / หนสวน

(2) ผบรหารกจการ

(3) เจาของกจการ และเปนผบรหารกจการ

(4) อนๆ (โปรดระบ)...........................................................

12. ทกษะทางภาษาองกฤษ

(1) ดมาก (2) ด (3) ปานกลาง (4) พอใช (5) ตองปรบปรง

13. ทกษะทางคอมพวเตอร

(1) ดมาก (2) ด (3) ปานกลาง (4) พอใช (5) ตองปรบปรง


คาชแจง

ความเปนจรงมากทสด เพยง 1 คาตอบ (กรณาตอบทกขอ) โดยใหหมายเลข

: โปรดพจารณาขอความตอไปน แลวทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบ


5 หมายถง เปนจรงมากทสด 4 หมายถง เปนจรงมาก

3 หมายถง เปนจรงปานกลาง 2 หมายถง เปนจรงนอย

1 หมายถง เปนจรงนอยทสด

การดาเนนงานของกจการ

ระดบความเปนจรง

5

มาก

ทสด

4

มาก

3

ปาน

กลาง

2

นอย

1

นอย

ทสด

1. กจการของทานมอตรากาไรสทธสงขนมากกวาปทผานมา

2. กจการของทานมปรมาณยอดรบซอสนคามากขนกวาปทผานมา

3 กจการของทานตอบสนองความตองการของลกคาไดดกวาคแขง

4. ลกคาของทานคดแยกประเภทสนคารไซเคลมาแลวอยางถกตอง

5. กจการของทานใหราคาสนคาทรบซอสงกวาทอน

6. กจการของทานมการแจกของสมนาคณใหลกคา

7. กจการของทานมความเทยงตรงในการตรวจรบซอสนคา

8 กจการของทานมความสะดวกในเรองอาคาร สถานท

9 กจการของทานกาหนดระยะเวลาการเปดใหบรการมความ

สะดวกตอลกคา

10.กจการของทานมสวนรวมในกจกรรมทางสงคม

11.กจการของทานมการวางแผนและจดทาแผนธรกจ

12. กจการของทานมการเกบรวบรวมรายชอลกคาอยางเปนระบบ


คาชแจง

: โปรดพจารณาขอความตอไปน แลวทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบความเปนจรง

ทรพยากรและความสามารถของกจการ

ระดบความเปนจรง

5

มาก

ทสด

4

มาก

3

ปาน

กลาง

2

นอย

1

นอย

ทสด

1. ทานมความรและประสบการณในการดาเนนธรกจ

2. กจการของทานมเทคโนโลยในการจดการสนคา

วสดรไซเคลทมความทนสมย

3. กจการของทานมเงนทนหมนเวยนเพยงพอในการดาเนนงาน

4.กจการของทานมชอเสยงเปนทยอมรบของลกคา

5. ทานสามารถลดคาใชจายในการเกบรกษาสนคาคงคลงได


คาชแจง

36. ยอดรบซอสนคาวสดรไซเคลของกจการมาจากแหลงใด

: โปรดทาเครองหมาย ลงในชองวางทตรงตามความเปนจรงมากทสดหรอตอบคาถาม

(1) ลกคารายยอยทงหมด คดเปน สดสวน .......................เปอรเซนต

(2) ลกคาบรษท ราชการ องคกรธรกจทงหมด คดเปนสดสวน ........................เปอรเซนต


37. สนคาวสดรไซเคลทรบซอเขามาทานนาสงขายตอทใด

(1) ขายตรงสผผลต/โรงงาน (2) ขายผานตวแทน (คนกลาง)

(3) ทงขายตรงและขายผานตวแทน (คนกลาง)

(4) อน ๆ โปรดระบ.............................................................

38. หากยอดรบซอสนคาลดลง ทานมแนวทางแกไขปญหาอยางไร (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

(1) หากลมลกคาใหมเพมขน (2) เพมชนดสนคาใหมากขน

(3) ใชการสงเสรมการขาย (4) เลกกจการ/หนไปทาธรกจอน

(5) อน ๆ โปรดระบ……………………………………………

39. ทานพจารณาจากปจจยใดมากทสดในการวางแผนการตลาด

(1) ยอดรบซอสนคาเขาในปทผานมา

(2) ภาวะเศรษฐกจและสภาพคลองทางการเงน

(3) ความตองการของผรบซอปลายทาง (4)อน ๆ โปรดระบ..............................

40. ในชวง 2-3 ปทผานมา ทานมปญหาดานตนทนการบรหารจดการสงขนหรอไม

(1) ม (2) ไมม

41. ตนทนการบรหารจดการทสงขนมสาเหตมาจากขอใดมากทสด

(1) ตนทนคาขนสงสงขน (2) ตนทนคาแรงงานสงขน

(3) ตนทนการจดหาสนคารไซเคล (4) เทคโนโลยลาสมย

(5) ภาระดอกเบย (6) ภาษ/กฎระเบยบทางราชการ

(7) อน ๆ โปรดระบ.....................................


คาชแจง

ความเปนจรงมากทสด เพยง 1 คาตอบ (กรณาตอบทกขอ) โดยใหหมายเลข

: โปรดพจารณาขอความตอไปน แลวทาเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบ

5 หมายถง มากทสด 4 หมายถง มาก

3 หมายถง ปานกลาง 2 หมายถง นอย

1 หมายถง นอยทสด

ปญหาและอปสรรคของกจการ

ระดบความคดเหน

5

มาก

ทสด

4

มาก

3

ปาน

กลาง

2

นอย

1

นอย

ทสด

42.ดานบคลากร/แรงงาน

ปจจยทเปนอปสรรคตอการดาเนนกจการ

43.ดานเทคโนโลย

44.ดานการตลาด/การแขงขน

45.ดานกฎระเบยบ/นโยบายของรฐบาล

46.ดานสถานท (ตามเกณฑมาตรฐานสงแวดลอม / ชมชน)

47.ธนาคารไมปลอยกเนองจากขาดหลกทรพยคาประกน

ปญหาดานการเงน/การบญช

48.การทาบญชไมเปนระบบ

49.เงนกนอกระบบ ภาระดอกเบยสง http://www.ssru.ac.th

50. สภาพคลองทางการเงน/การถอครองเงนสดเพอใชซอสนคาเขา

51.เครองจกร อปกรณเกาไมมประสทธภาพ

ปญหาดานการบรหาร/การจดการ

52.ไมมการนาเทคโนโลยสมยใหมมาใชในระบบการทางาน

53.เมอรวมกลมกนแลวไมสามารถควบคมการเปดเผยขอมลได

ปญหาการรวมตวกนของผประกอบการธรกจ

54.ไมตองการรวมตวเพราะขาดแรงจงใจทจะสรางผลประโยชน

รวมกน

55ไมตองการรวมตวเพราะ ไมเชอใจกน / ไมไววางใจกน


คาชแจง

เกยวกบการวางแผนบรหารจดการธรกขของทานในดานตางๆในอนาคต

: โปรดทาเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบความคดเหนของทาน

กลยทธ ระยะสน

(1ป)

ระยะปานกลาง

(2-3ป)

ระยะยาว

(5ป)

56.พฒนาเทคโนโลย, เครองจกร, อปกรณ การบรหาร

จดการวสดรไซเคล

57.พฒนาประสทธภาพบคลากรและพนกงาน

58.สนบสนนกจกรรมทใหความรดานการประกอบธรกจ

รไซเคล เชนศนยอบรมผประกอบการรนใหม, ศนยกลาง

ขอมลขาวสาร

59.พฒนาระบบคณภาพขององคกร/กจการ

60.ลดภาระหนของกจการ

61.หาตลาดสงขายสนคาหรอขยายตลาดเพมขนทงใน

และตางประเทศ

62.จดระบบการบรหารสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพ

63.จดหาแหลงเงนทนทมดอกเบยตา

64.ตงชมรม,สมาคมผคาวสดรไซเคลเพอชวยเหลอกนในกลม

ผประกอบการในธรกจประเภทเดยวกน

65.การใหบรการแลกเปลยนดานขอมลขาวสาร

66.จดหาแหลงของสนคาวสดรไซเคล

67.สนบสนนการสรางเครอขายผประกอบการ/ศนยกระจาย

สนคาวสดรไซเคล

68.ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการตลาดและการสงออก

สนคาวสดรไซเคล

69.ขอรบการสนบสนนจากรฐบาลดานการพฒนาเทคโนโลยของ

เครองจกรและอปกรณ

70.อน ๆ โปรดระบ........................................................


สวนท 7 ขอเสนอแนะแนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคลเชงธรกจ ในดานตางๆ เชน ดานภาษ

, เทคโนโลย, การตลาด / การแขงขน, การบรหารงาน / การจดการ, บคลากร / แรงงานและกฎระเบยบและนโยบาย

ของภาครฐ

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………………….

ขอขอบคณทานอยางสงทสละเวลาตอบแบบสอบถามคะ


เลขท....................

แบบสมภาษณ

ชอโครงการวจย ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล เชงธรกจสาหรบ ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย

คาชแจง

1.แบบสมภาษณนจดทาขนโดยนกวจย คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ซงม

วตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลตอความสามารถในการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะ เพ อร

ไซเคลทงในดานการแขงขนและการพฒนาการประกอบการธรกจใหมประสทธภาพและประสทธผลมาก

ยงขนโดยมงหวงใหเกดประโยชนดานการขยายความรในทางวชาการและนา ผลการวจยมาประยกตใชให

เกดประโยชนแกองคกรธรกจ รวมทงนาเสนอแนวทางในการกาหนดนโยบายการสนบสนนชวยเหลอจาก

ภาครฐบาล

สวนท 1 ขอมลพนฐานของผตอบแบบสมภาษณและสถานประกอบการ

1.ชอผตอบสมภาษณ.............................................................................................................

2. ชอสถานประกอบการ...........................................................................................................................................

สถานทตงเลขท.............หม.........ถนน........................................ซอย.....................................



สวนท 2 สถานการณของธรกจรไซเคล

1.สถานการณของธรกจรไซเคลมผลกระทบจากความผนผวนทางเศรษฐกจ, สภาพคลองทางการเงน, การแขงขน

สงมาก ทานมความคดเหนอยางไร

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

2.ความแตกตางกนของทาเล, ภาค, พนท, กลม,การรวมตวกน มผลอยางไรตอธรกจ

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................


.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

3.แนวโนมของธรกจรไซเคลจะเปนอยางไรในมมมองของทาน

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.

4.ความคาดหวงของธรกจรไซเคลจากรฐบาล,หนวยงานราชการ,ผรวมคาดวยกนและลกคาคออะไร

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................

5.ขอเสนอแนะแนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

ขอขอบคณทานอยางสงทสละเวลาตอบสมภาษณคะ


เลขท....................

แบบสมภาษณหนวยงานราชการ

ชอโครงการวจย ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะเพอรไซเคล เชงธรกจสาหรบ ผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย

คาชแจง

1.แบบสมภาษณนจดทาขนโดยนกวจย คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ซงม

วตถประสงคเพอศกษาปจจยทสงผลตอความสามารถในการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะ เพ อร

ไซเคลทงในดานการแขงขนและการพฒนาการประกอบการธรกจใหมประสทธภาพและประสทธผลมาก

ยงขนโดยมงหวงใหเกดประโยชนดานการขยายความรในทางวชาการและนา ผลการวจยมาประยกตใชให

เกดประโยชนแกองคกรธรกจ รวมทงนาเสนอแนวทางในการกาหนดนโยบายการสนบสนนชวยเหลอจาก

ภาครฐบาล

สวนท 1 ขอมลพนฐานของผตอบแบบสมภาษณ

1.ชอผตอบสมภาษณ.............................................................................................................

2. หนวยงาน........................................................................................................................................................................

สถานทตงเลขท.............หม.........ถนน........................................ซอย.....................................



สวนท 2 สถานการณของธรกจรไซเคล

1.สถานการณของผประกอบการธรกจรไซเคลไดรบผลกระทบจากความผนผวนทางเศรษฐกจ, สภาพคลองทาง

การเงน, การแขงขนสงมาก ทานมความคดเหนอยางไร

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

2.แนวโนมของธรกจรไซเคลจะเปนอยางไรในมมมองของทาน

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................http://www.ssru.ac.th

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

3.อะไรคอความคาดหวงของรฐบาล, หนวยงานราชการตอธรกจรไซเคล

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.

4.ทานคดเหนอยางไรทธรกจรไซเคลถกมองวาเปนธรกจสเทา (Grey Market) ทมกหลบเลยงกฎหมาย

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

5.ขอเสนอแนะแนวทางพฒนาและสรางมลคาเพมใหธรกจรไซเคล

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

ขอขอบคณทานอยางสงทสละเวลาตอบสมภาษณคะ


ข.

ภาพงานวจยภาคสนาม


ท ศธ ๐๕๖๗.๖/ ๕๐๖ คณะวทยาการจดการ


๑ ถนนอทองนอก เขตดสต

กรงเทพ ฯ ๑๐๓๐๐

๒๒ เมษายน ๒๕๕๓

เรอง ขอความรวมมอในการใหขอมลและตอบแบบสอบถาม

เรยน ดร.สมไทย วงษเจรญ

ประธานกรรมการโรงงานคดแยกขยะเพอรไซเคลวงษพาณชย

ดวย นางสาวญาณญฎา ศรภทรธาดา ตาแหนงอาจารย กลมสาขาวชาบรหารธรกจ คณะวทยาการ

จดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดดาเนนการทาวจยเรอง “ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการ

คดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจสาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย”

ซงไดรบงบประมาณจากสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2553 ตามมต

คณะรฐมนตร จากการพจารณาแลวเหนวางานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาแนวทางการสรางมลคาเพม ใน

การสรางแผนยทธศาสตรเพอพฒนากจการผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลางของประเทศไทย อนจะ

เกดประโยชนตอผประกอบการธรกจคดแยกขยะเพอรไซเคลวงษพาณชย และตอวงวชาการตอไป

คณะจงขอความรวมมอจากทานดานขอมล, การตอบแบบสอบถาม และการอนเคราะหลงนามในหนงสอ

ทแนบมาดวยน ซง เปนสวนสาคญยงในการสนบสนนใหการดาเนนงานวจยประสบความสาเรจตอไปหากมขอ

สงสยตดตอสายตรงผวจย ๐๘๑-๖๘๐๒๒๒๒ E-mail: [email protected]

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความรวมมอ และขอขอบคณมา ณ โอกาสน

ขอแสดงความนบถอ

( อาจารย ดร.สมเดช รงศรสวสด )

คณบดคณะวทยาการจดการ ปฏบตราชการแทน

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สานกงานคณะวทยาการจดการ

โทรศพท ๐๒ ๑๖๐๑๕๑๘ โทรสาร ๐๒ ๑๖๐๑๔๙๑


ท ศธ ๐๕๖๗/๑๗๑๗ คณะวทยาการจดการ


๑ ถนนอทองนอก เขตดสต

กรงเทพ ฯ ๑๐๓๐๐

๑๓ มถนายน ๒๕๕๓

เรอง ขอความรวมมอในการใหขอมลและตอบแบบสอบถาม

เรยน ผประกอบการธรกจรไซเคล

สงทสงมาดวย แบบสอบถามพรอม แบบแสดงความประสงคขอรบผลสรปยองานวจย

ดวยผวจย คอ นางสาวญาณญฎา ศรภทรธาดา อาจารยกลมสาขาวชาบรหารธรกจ คณะวทยาการจดการ

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดทาวจยเรอง ”ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการคดแยกขยะ เพอรไซเคล

เชงธรกจสาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย ซงมวตถประสงคเพอศกษา

แนวทางการสรางมลคาเพมในการสรางแผนยทธศาสตรพฒนากจการผประกอบการ

การศกษาวจย นไดดา เ นนการอยาง เ ปนระบบ ผ วจย จงขอความกรณาจากท านสละเวลาอนมค า

ใหความรวมมอดานขอมล, การตอบแบบสอบถาม ซงเปนสวนสาคญยงในการสนบสนนใหการดาเนนงานวจยประสบ

ความสาเรจตอไป อนจะเกดประโยชนตอผประกอบการ และตอวงวชาการตอไป และขอใหทานมนใจวาขอมลทไดรบจะ

ถกเกบไวเปนความลบ และจะนาเสนอผลการวจยในภาพรวมเทานน และหากทานตองการผลสรปยอของงานวจยนกรณา

แจงความประสงคในแบบแสดงความประสงค (สงทสงมาดวย) ผวจยจะจดสงผลสรปยอของงานวจยใหทานเมองานวจยน

ดาเนนการเสรจเรยบรอยหากมขอสงสยตดตอสายตรงผวจย ๐๘๑-๖๘๐๒๒๒๒ E-mail: [email protected]

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาใหความรวมมอ และขอขอบคณมา ณ โอกาสน


(อาจารย ดร.สมเดช รงศรสวสด)

คณบดคณะวทยาการจดการ ปฏบตราชการแทน

อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สานกงานคณะวทยาการจดการ

โทรศพท ๐๒ ๑๖๐๑๕๑๘

โทรสาร ๐๒ ๑๖๐๑๔๙๑


ท ศธ ๐๕๖๗/ ๒๔๙๘


๑ ถนนอทองนอก แขวงวชระ

เขตดสต กทมฯ ๑๐๓๐๐

๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๓

เรอง ขอความอนเคราะหขอมล

เรยน ผอานวยการสานกงานจดการกากของเสยและสารอนตราย กรมควบคมมลพษ

ดวย นางสาวญาณญฎา ศรภทรธาดา อาจารย คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนน

ทา ไดดาเนนการทาวจยเรอง "ยทธศาสตรการสรางมลคาเพมของการ คดแยกขยะเพอรไซเคลเชงธรกจ

สาหรบผประกอบการและชมชนในเขตจงหวดภาคกลาง ของประเทศไทย" ซงไดรบงบประมาณจากสานกงาน

คณะกรรมการวจยแหงชาตประจาปงบประมาณ พ.ศ. 2553 ตามมตคณะรฐมนตร มวตถประสงคเพอศกษาแนว

ทางการสรางมลคาเพมเพอพฒนากจการผประกอบการรบซอของเกาเพอรไซเคลในเขตจงหวดภาคกลางของ

ประเทศไทย (พษณโลก, นครสวรรค, พระนครศรอยธยา, สพรรณบร, นครปฐม, นนทบร, สมทรปราการ,

ปทมธาน และกรงเทพมหานคร) อนจะเกดประโยชนตอผประกอบการ และตอวงวชาการตอไป

คณะจงขอความรวมมอจากทานดานขอมลอนเปนประโยชนตองานวจยและรายนามสถาน

ประกอบการธรกจรบซอของเกาเพอรไซเคล ซงเปนสวนสาคญยงในการสนบสนนใหการดาเนนงานวจย

ประสบความสาเรจตอไป หากมขอสงสยประการใด กรณาตดตอทผวจย หมายเลข 0816802222 หรอ E-

mail [email protected]

จงเรยนมาเพอโปรดพจารณาอนเคราะห และขอขอบคณมา ณ โอกาสน


(ดร.สมเดช รงศรสวสด)

คณบดคณะวทยาการจดการ 17 ก.ค. 53 เวลา 15:02:54 Non-PKI Server Sign

Signature Code : NQA0A-DEANg-A1AEI-AOABG


mailto:[email protected]�

รายงานการวิจัยssruir.ssru.ac.th/bitstream/ssruir/822/1/001_53.pdf ·...

Documents