มะเรงปากมดลกมะเรงปากมดลก

สถานการณของโรคมะเรงปากมดลกในประเทศไทยสถานการณของโรคมะเรงปากมดลกในประเทศไทย

• โรคมะเรงปากมดลกเปนโรคมะเรงท�พบเปนอนดบหน�งในสตรไทย

• มผปวยรายใหมประมาณปละ 6,300 ราย

• พบมากท�สดระหวางอาย 45 – 50 ป

• ระยะท�พบสวนใหญอยในระยะลกลาม อตราการอยรอด 5 ป

• พบวาเปนชนด Squamous Cell Carcinoma รอยละ 80 – 86 และเปนชนด Adenocarcinoma รอยละ 12 – 19 ของโรคมะเรงปากมดลกท�งหมด

มะเรงมะเรง

• คอ โรคของเซลลของรางกาย ซ� งปกตเซลลของรางกาย จะมการเจรญเตบโตและแบงตว ภายใตการควบคมของยนส ถาเซลลมการแบงตว และเจรญเตบโตผดปกตอยางรวดเรวเปนกอนเรยกวา เน�องอก ซ� งแบงเปนชนดธรรมดา(Benign) และชนดรายแรง (Malignant)

โรคมะเรงปากมดลกโรคมะเรงปากมดลก

• คอการท�เซลลเย�อบปากมดลก มการแบงตวอยางผดปกต (Cervical Intraepithelium Neoplasia : CIN)

• โดยความผดปกตแบงออกเปน 3 ระดบ ตามความหนาของเย�อบ ไดแก

CIN I มการแบงตวผดปกตเฉพาะดานบน (lower 1/3)

CIN II มการแบงตวผดปกตดานลาง และสวนกลาง (up to mid 2/3)

CIN III มความผดปกตทกช�นของเย�อบปากมดลก

โรคมะเรงปากมดลกโรคมะเรงปากมดลก

ท�พบบอยม 2 ชนด

1. เกดจากเย�อบปากมดลก (Ectocervix)

2. เกดจากเย�อบปากมดลก ดานในของรเปดเขาในตวมดลก (Endocervix)

อาการของมะเรงปากมดลกอาการของมะเรงปากมดลก

1. อาจจะไมมการผดปกต ในรายท�เร�มเปน และแผลยงเลกอย2. บางรายอาจจะมเลอดออกกะปรบกะปรอย หรอมเลอดออกใน

ระหวางหรอหลงจากการมเพศสมพนธ3. มอาการตกขาวผดปกต4. มเลอดออกทางชองคลอดท�งท�อยในวยหมดประจาเดอนแลว5. มอาการออนเพลย ซด เบ�ออาหาร น�าหนกตวลด6. หากโรคมะเรงปากมดลกลกลามไปแลว ทาใหมอาการปวดใน

องเชงกราน ตกเลอด ขาบวม ปวดหลง

ปจจยเส�ยงท�ทาใหเกดโรคมะเรงปากมดลกปจจยเส�ยงท�ทาใหเกดโรคมะเรงปากมดลก

• การตดเช�อไวรส HPV

• สตรท�มเพศสมพนธต�งแตอายยงนอย และมเพศสมพนธกบชายหลายคน

• การสบบหร�

• การใชยาฮอรโมนเปนประจา

• มลกมาก

• แม พ�สาว หรอนองสาว เคยเปนมะเรงปากมดลก

ปจจยเส�ยงท�ทาใหเกดโรคมะเรงปากมดลกปจจยเส�ยงท�ทาใหเกดโรคมะเรงปากมดลก

• เคยตดเช�อโรคตดตอทางเพศสมพนธ

• ภมคมกนบกพรอง

– HIV/AIDS

– ใชยาสเตยรอยดตดตอกนเปนเวลานาน (เปนโรคหด และโรคลปส)

ความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PWAความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PWA

• การตดเช�อไวรส เอช ไอ ว (HIV) น�นมความสมพนธอยางชดเจนกบการเกดมะเรงปากมดลก

รายงานการแพทย (Meta analysis)

• สตรท�ตดเช�อไวรสเอชไอว มความเส�ยงท�จะเกดเซลลมะเรงปากมดลกผดปกต

• ระยะแรกจะยงคงอยไมสามารถดข�นไดเองตามธรรมชาต สงกวาสตรปกตโดยท�วไปถง 4 เทา และมโอกาสท�โรคจะลกลามไปสระยะท�รนแรงข�น ในระยะเวลา 6 เดอน มากกวาสตรปกตถง 2 เทา

• การตดเช�อไวรส เอช ไอ ว (HIV) น�นมความสมพนธอยางชดเจนกบการเกดมะเรงปากมดลก

รายงานการแพทย (Meta analysis)

• สตรท�ตดเช�อไวรสเอชไอว มความเส�ยงท�จะเกดเซลลมะเรงปากมดลกผดปกต

• ระยะแรกจะยงคงอยไมสามารถดข�นไดเองตามธรรมชาต สงกวาสตรปกตโดยท�วไปถง 4 เทา และมโอกาสท�โรคจะลกลามไปสระยะท�รนแรงข�น ในระยะเวลา 6 เดอน มากกวาสตรปกตถง 2 เทา

ความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PWAความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PWA

• สตรท�ตดเช�อไวรสเอชไอวน�น มการตดเช�อไวรส เอชพว (HPV)

ท�เปนสาเหตสาคญของมะเรงปากมดลกในปจจบน โดยพบถงรอยละ 65 ในขณะท�สตรท�ไมตดเช�อเอชไอว โอกาสท�จะพบโรคเอชพว มเพยงรอยละ 30 และในสตรท�ม CD4 นอยกวา 200 เซลลตอ ลกบาศกมลลลตร จะพบวามการคงอยของ HPV มากอยางชดเจน

ความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PHAความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PHA

• คณะนกวจยมหาวทยาลยแมนเชสเตอร ประเทศองกฤษ

• เช�อวายาตานโรคเอดสท�ใชกนท�วไปอาจใชปองกนมะเรงปากมดลกได ภายหลงจากผลทดลองเบ�องตนในหองทดลองปฏบตการพบวายา

"โลปนาเวยร" นอกจากตานไวรสเอชไอวท�เปนสาเหตของโรคเอดสแลว ยงสามารถตานไวรสเอชพว ท�เปนสาเหตของมะเรงปากมดลกดวย

ความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PHAความสมพนธของการเกดมะเรงปากมดลกใน PHA

วธการตรวจคดกรองมะเรงปากมดลก ม 2 วธ

1. วธ Pap Smear

2. วธ VIA (Visual Inspection with Acetic Acid)

วธ Pap Smear

• การทา Pap Smear หรอ Cervical pap smear เปนวธการตรวจหาความผดปกตของเซลลเย�อบปากมดลก ระยะกอนเปนมะเรง และมะเรงระยะเร�มแรกของ ปากมดลก เรยกยอ ๆ วา Pap Smear

วธ Pap Smear

การเตรยมตวกอนรบการตรวจ Pap Smear1. ตองไมมการตรวจภายในมากอน(ในชวง 24 ช�วโมง) เพราะอาจมสารหรอยา

ปนเป� อนอย

2. ไมมการเหนบยา ในชองคลอดกอนมาตรวจ 48 ช�วโมง

3. หามลางหรอทาความสะอาดในชองคลอดภายใน 48 ช�วโมง กอนมาตรวจ

เพราะอาจไมมเซลลเหลอใหตรวจ

4. งดการมเพศสมพนธ กอนมารบการตรวจ 48 ช�วโมง

5. ถายงอยในระหวางการรกษาปากมดลกอกเสบ ใหรกษากอน แลวจงทา

Pap Smear ซ�า ภายใน 4-6 สปดาห

วธ VIA

• การตรวจหาความผดปกตของปากมดลกและการรกษาโดยวธท�รวดเรวและมประสทธภาพ โดยการใชน�าสมสายชมาปายปากมดลกเพ�อใหเหนความผดปกตของปากมดลก เพราะน�าสมสายชจะไปทาปฏกรยากบเน�อเย�อท�ผดปกตของปากมดลกใหเหนเปนฝา สขาว ขอบเขตชดเจน และตาแหนงท�แนนอน สามารถมองเหนไดดวยตาเปลา(visual inspection with acetic acid : VIA)

วธ VIA

• หลงจากปายน�าสมสายช ท�งไว 1 นาท กสามารถตอบไดวา ปากมดลกปกตหรอผดปกต ถาผดปกตจะเหนเปนฝาสขาว มขนาดและขอบเขตชดเจน ถาความผดปกตน�นมขนาดเลก เหนขอบเขตชดเจนกจะไดรบการรกษาดวยการจ�เยนทนท ซ�งจะใชเวลาประมาณ 13 นาท โดยไมตองใชยาชา ไมตองอยโรงพยาบาล ไมมโรคแทรกซอน และไมเจบปวด หลงจากไดรบการรกษา สตรผน�นจะไดรบการตรวจตดตามผลอก 3-4 เดอน ตอมา และทก ๆ 1 ป

วธ VIA

• สาหรบสตรท�ไดรบการตรวจแลวผลปกต จะไดรบการตรวจซ�าอก 5 ปตอมา

• การตรวจหาความผดปกตของปากมดลกและการรกษาโดย การจ�เยนใชเวลาท�งหมดไมเกน 20 นาท ขอด คอ รผลทนทและไดรบการรกษาทนท

• สาหรบสตรท�มความผดปกต(มฝาขาว) เหนขอบเขตไมครบ หรอมขนาดกวางมาก จะไดรบการสงตอไปรกษาโดยวธอ�น

การวนจฉยมะเรงปากมดลกการวนจฉยมะเรงปากมดลก

• ถาผลการตรวจมะเรงปากมดลก ผดปกต และสงสยวาจะเปนมะเรง จะตองทาการตรวจเพ�มเตม

1.การตรวจดวยกลองขยาย ชนดต�งบนพ�น (Colposcopy)

2. การตดช�นเน�อ (Punch biopsy)

3. การตดช�นเน�อ ดวยขดลวดท�มความถ�สง (LEEP : Loop Electrosurgical Excision Procedure)

4. การตดปากมดลกเปนรปกรวย (Cone biopsy หรอ Conization)

การรกษาการรกษา

• ระยะกอนเปนมะเรง (Pre - Cancerous)

• - Low – Grade SIL ไมจาเปนตองรกษา โดยเฉพาะรายท�ไดรบการตดช�นเน�อจนหมด และ 80% จะกลบมาเปนปกต แตควรแนะนาใหผปวยไดรบการตรวจมะเรงปากมดลกทกป ถาจาเปนตองรกษา แพทยอาจเลอกวธรกษาไดหลายวธ คอการใชความเยน (Cryosurgery) ใชไฟจ�(Cauterization) หรอ ใช Laser เปนตน

• การรกษามะเรงปากมดลก

ข�นอยกบระยะของมะเรง อาย และสภาพของผปวย

* การผาตด

- การผาตด โดยการตดเฉพาะปากมดลกเปนรปกรวย (Cone biopsy หรอConization)

- การตดมดลก การตดมดลกม 2 แบบ

การรกษาการรกษา

* การรกษาโดยใชรงส คอ การใชรงสไปทาลายเซลลมะเรง ซ�งมกจะทาในรายท�มะเรงมขนาดโต และไมสามารถผาออกไดหมด หรอมะเรงลกลามออกมานอกปากมดลกแลว

* การใหเคมบาบด มวตถประสงค เพ�อทาลายเซลลมะเรง ฆาเซลลท�แบงตวเรว และทาลายเซลลดของรางกายนอยท�สด

- การตดตามหลงการรกษา

- ผปวยตองไดรบการตรวจอยางสม�าเสมอ ตามการนดของแพทย

- แมจะตดมดลกไปแลวหรอมปากมดลกอย ในกรณท�รกษาโดยการฉายแสง แตกตองตรวจแปบสเมยร (Pap smear) ท�บรเวณชองคลอดดานในสดอยางสม�าเสมอ

การรกษาการรกษา