รายงานการวจย เรอง

การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

โดย นางสาวจตมา เสอทอง นางสาวมทนา โมรากล

นางสาววรฤทย หาญโชตพนธ

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2555

รายงานการวจย

เรอง การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

โดย

คณะผวจย สงกด 1. นางสาวจตมา เสอทอง คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม 2. นางสาวมทนา โมรากล คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม 3. นางสาววรฤทย หาญโชตพนธ คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2555

**หางจากขอบ 1 นว**

การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร จตมา เสอทอง/มทนา โมรากล/วรฤทย หาญโชตพนธ พ.ศ. 2555

(ก)

บทคดยอ ชอรายงานวจย : การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ

จงหวดนนทบร ผวจย : นางสาวจตมา เสอทอง นางสาวมทนา โมรากล นางสาววรฤทย หาญโชตพนธ ปทท าการวจย : 2555

..................................................................................................................... การวจยครงนมวตถประสงค เพอพฒนาบรรจภณฑ ผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร และเพอประเมนความพงพอใจบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ประชากรและกลมตวอยางการวจยเรองนจะศกษาถงการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ โดยท าการวจยจากกลมผผลตผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร จ านวน 26 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง แบบสอบถาม แบบประเมนความพงพอใจ

ผลการศกษาพบวา ผลจากการศกษาการพฒนาบรรจภณฑ ผลตภณฑ ขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ

จงหวดนนทบร พบวา กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร พงพอใจและเลอกแนวทางการพฒนาบรรจภณฑ ผลตภณฑขนมทองพบ แนวทางท 2 เปนแนวทางการออกแบบทสมควร น าไปพฒนาเปนบรรจภณฑของผลตภณฑขนมทองพบตอไป

ขอเสนอแนะ จากผลการวจย ผวจยมขอเสนอแนะดงน

การศกษาวจย การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบรในครงน ท าใหทราบถงบทบาทหนาทของตราสญลกษณประจ าผลตภณฑ วาควรท าการพฒนาตราสญลกษณประจ าผลตภณฑควบคไปกบการพฒนาบรรจภณฑดวย ผลงานวจยในครงนสามารถน าไปประยกตใชประโยชนควบคกบการพฒนาการออกแบบตราสญลกษณประจ าผลตภณฑขนมทองพบ ของกลม สตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ตอไปในอนาคต

www.ssru.ac.th

(ข)

ABSTRACT

Thesis Title : Packaging Development of Khanom Tong-Pub of Kheaw Khajee Housewife Group, Nonthaburi Province Author : Miss Jitima Suatong Miss Mattana Morakul Miss Woraruetai Hanchotpan Academic Year : 2012

.....................................................................................................................

This research aimed to develop packages of Khanom Tong-Pub of Kheaw Khajee Housewife Group, Nonthaburi Province and evaluate satisfaction on packages of Khanom Tong-Pub of Kheaw Khajee Housewife Group, Nonthaburi Province.

The samples of this study consisted of 26 respondents from Kheaw Khajee Housewife Group, Nonthaburi Province.

The data was collected by using unstructured interviews, questionnaires and satisfaction surveys.

The results found that According to the study, the results indicated that Kheaw Khajee Housewife

Group, Nonthaburi Province, was satisfied with the 2nd resolutions towards the packaging development of Khanom Tong-Pub which should be further improved for Khanom Tong-Pub.

Suggestions Regarding to the paper, some suggestions were provided as below. This study on the packaging development of Khanom Tong-Pub of Kheaw

Khajee Housewife Group, Nonthaburi Province, demonstrated roles and duties of product’s symbol that should be developed along with the package.

The findings of this research could be applied to the symbol development of Khanom Tong-Pub of Kheaw Khajee Housewife Group, Nonthaburi Province, in the future as well.

www.ssru.ac.th

(ค)

กตตกรรมประกาศ

รายงานการวจยเรองการ พฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร เนองจากบคคลหลายทานไดกรณาชวยเหลอใหขอมล ขอเสนอแนะ ค าปรกษาแนะน า ความคดเหน และก าลงใจ ผเขยนขอกราบขอบพระคณผเชยวชาญและผทรงคณวฒทสละเวลาในการใหขอเสนอแนะและตรวจเนอหาของเครองมอทใชในการวจย ขอขอบคณอาจารย เจาหนาททกทานของคณะเทคโนโลยอตสาหกรรม และสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทไดชวยใหค าแนะน า เปนทปรกษา ประสานงานและอ านวยความสะดวกตาง ๆ อกทงไดใหความชวยเหลอในการตดตอเปนอยางดดวยอธยาศยทอบอนเปนกนเอง ขอขอบคณ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร และผเชยวชาญทกทาน ทใชเปนกลมตวอยางในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยในครงนและไดรบความรวมมอเปนอยางดในการตอบแบบสอบถาม ทายสดน ขอกราบขอบพระคณบดา มารดา และขอขอบคณผรวมวจยทกทานทชวยในการจดพมพ ทคอยสนบสนนสงเสรม กระตนเตอนและเปนก าลงใจตลอดเวลาใหผจดท ารายงานการวจยในครงนไดส าเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผท าวจย กนยายน 255 5

www.ssru.ac.th

(ง)

สารบญ หนา

บทคดยอ (ก) ABSTRACT ( ข) กตตกรรมประกาศ ( ค) สารบญ ( ง) สารบญตาราง ( ฉ) สารบญภาพ ( ช) บทท 1 บทน า 1 1.1 ความส าคญและทมาของปญหา 1 1.2 วตถประสงคการวจย 2 1.3 กรอบแนวคดทใชในการวจย 2 1.4 ขอบเขตของการวจย 2 1.5 นยามศพททใชในการวจย 3

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3 บทท 2 ผลงานวจยและงานเขยนอน ๆ ทเกยวของ 4

2.1. แนวคดเกยวกบการบรรจภณฑ 4 2.2 แนวคดเกยวกบการพฒนาบรรจภณฑ 1 0 2.3 งานวจยทเกยวของ 20

บทท 3 วธการวจย 26 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 26 3.2 ออกแบบตราสญลกษณบรรจภณฑ 26 3.3 ประเมนความพงพอใจของบรรจภณฑ 27 3.4 การวเคราะหขอมล 27 3.5 สรปและอภปรายผล 27 บทท 4 ผลของการวจย 29 ผลของการวจย ตอนท 1

การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 29 1.1 การออกแบบบรรจภณฑ 29 1.2 ผลสรปแนวคดในการออกแบบ บรรจภณฑ จากการสมภาษณความ คดเหนผเชยวชาญ 32 1.3 ผลการวเคราะหขอมลจากการตอบแบบสอบถามความตองการของ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 32

ผลของการวจยตอนท 2 สอบถามความพงพอใจดานรปแบบของบรรจภณฑขนมทองพบ ของกลมสตร แมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 34

www.ssru.ac.th

(จ)

หนา บทท 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ 37 สรปผลการวจย 37 อภปรายผลการวจย 38 ขอเสนอแนะ 38 บรรณานกรม 40 ภาคผนวก ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพอการวจย 43 ภาคผนวก ข ภาพการออกแบบบรรจภณฑ ผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 48 ภาคผนวก ค ภาพการเขาศกษาขอมลผลตภณฑ ขนมทองพบ กลมสตรแมบาน เขยวขจ จงหวดนนทบร 53 ประวตผท ารายงานการวจย 59

www.ssru.ac.th

(จ)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 4.1 คารอยละของความตองการรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 32 4.2 คารอยละของรปแบบบรรจภณฑ 32 4.3 คารอยละของรายละเอยดขอมลทใหความส าคญมากทสด 33 4.4 คารอยละของตนทนของการท าบรรจภณฑ 33 4.5 สถานภาพทวไป จ าแนกตามเพศ 35 4.6 สถานภาพทวไป จ าแนกตามอาย 35 4.7 สถานภาพทวไป จ าแนกตามอาชพ 35 4.8 สถานภาพทวไป จ าแนกตามรายได 36 4.9 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความพงพอใจ ดานรปแบบของบรรจภณฑขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 36

www.ssru.ac.th

(ฉ)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1.1 กรอบแนวคดทใชในการวจย 3 4.1 แบบบรรจภณฑดงเดมของผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 30 4.2 การออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 1 30 4.3 การออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 2 31 4.4 การออกแบบฉลากตดประกอบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ

กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 31 4.5 รปแบบผลตภณฑทไดรบการพฒนาทกลมสตรแมบานเขยวขจ ไดเลอกใชฯ 34

www.ssru.ac.th

บทท 1

บทน า 1.1 ความส าคญและทมาของปญหา

ขนมไทย มเอกลกษณดานวฒนธรรมประจ าชาตไทยคอ มความละเอยดออนประณตในการเลอกสรรวตถดบ วธการท า ทพถพถน รสชาตอรอยหอมหวาน สสนสวยงาม รปลกษณชวนรบประทาน ในสมยโบราณคนไทยจะท าขนมเฉพาะวาระส าคญเทานน เปนตนวางานท าบญ เทศกาลส าคญ หรอตอนรบแขกส าคญ นอกจากรสชาตทอรอยแลวขนมไทยยงไดแฝงความหมายอนลกซงไวเปนชอของขนมแตละชนดดวย เชน ขนมทองหยบ ทองหยอด ทองมวน ทองพบ ทองเอก เปนขนมมงคล เชอกนวาจะมเงนใชอยางเหลอลนไมรจกหมดจกสน เปนตน

ขนมทองพบเปนอกขนมหนงทมสวนผสมหลกๆคลายกบขนมทองมวน คอ แปง มะพราว และน าตาล เปนตน ปจจบนไดมการพฒนาไดหลายหลายแบบ เชน การมวน การพบ การจบ และยงเพมสวนผสมอนๆเขาไปอกมากมายแลวแตวตถดบในทองถน

ทกลมสตรแมบานเขยวขจ ต าบลบางกรวย จงหวดนนทบร กเปนอกทหนงทไดผลตขนมทองพบสมนไพรเพอเปนอาชพเสรม และเหตทขนมทองพบนเปนกรณศกษาในการท าวจยครงนกคอ ขนมทองพบ เปนขนมทมรสชาตด และเปนทรจกของคนทวไป และยงสามารถน ามาประยกตน าผกสมนไพรมาเปนสวนผสมในการท าใหขนมทองพบนารบประทานมากยงขน แตปจจบนเนองจากขนมทองพบมผผลตหลายราย หาซอไดงาย แตบรรจภณฑมลกษณะไมโดดเดน ไมสามารถสรางความดงดด ความนาจดจ าใหกบผบรโภคได

จากการศกษางานวจยเรอง การพฒนาการออกแบบบรรจภณฑและผลตภณฑขนมทองมวนสมนไพรกลมแมบานตะกดจน ต าบลทาขาม อ าเภอชนแดน จงหวดเพชรบรณ ทด าเนนการโดย นางสาวจรญ อนแกว (พ.ศ. 2550) ซงเปนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ใชการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยมวตถประสงคเพอศกษาพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑทองมวนสมนไพรกลมแมบานตะกดจน ต าบลทาขาม อ าเภอชนแดน จงหวดเพชรบรณ โดยเขาท าการศกษาขอมลผลตภณฑ

ขนมทองมวนสมนไพรกลมแมบานตะกดจนและลกษณะรปแบบบรรจภณฑเดม เพอน ามาพฒนาผลตภณฑและบรรจภณฑใหมรปแบบทแสดงถงเอกลกษณเหมาะสมกบผลตภณฑ พบวา ปจจบนมการจ าหนายผลตภณฑขนมทองมวนสมนไพรเปนจ านวนมาก และเพมขนทกวนท าใหมความคลายกนมากอาจเกดความเหมอน ความเขาใจผดของผบรโภค ดงนนการพฒนาบรรจภณฑจงควรมเอกลกษณ โดดเดนและมความแตกตางจากคแขง เพอใหผบรโภคสามารถเกดการจดจ าผลตภณฑได จงสรางภาพลกษณใหมของผลตภณฑ

www.ssru.ac.th

2

ดงนน ผท าวจยไดเลงเหนถงความส าคญในการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ เพอเปนการพฒนาและเพมมลคาของผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ ใหมเอกลกษณโดดเดนและมความแตกตางจากคแขง และเปนการน าเสนอแนวทางการพฒนาในแงของการตอยอดภมปญญาทองถน และเปนการสงเสรมรายไดใหกบผผลตผลตภณฑชมชน ซงเปนแนวทางแกปญหาอกประการหนงทจะสรางความเจรญแกชมชน ใหสามารถยกระดบฐานะความเปนอยของคนในชมชนใหดขน มความกนดอยด ตลอดจนกระทงการตอยอดสการสงออกไปยงตางประเทศ 1.2 วตถประสงคการวจย

1.2.1 เพอพฒนาบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 1.2.2 เพอประเมนความพงพอใจบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวด

นนทบร 1.3 กรอบแนวคดทใชในการวจย ภาพท 1.1 กรอบแนวคดทใชในการวจย 1.4 ขอบเขตของการวจย การวจยเรองนจะศกษาถงการรวจยเชงพฒนา ผลตภณฑคอขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร โดยท าการวจยจากกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร จ านวน 26 คน

ศกษาขอมลผผลต ผลตภณฑขนมทองพบ กลม

สตรแมบานเขยวขจ จ.นนทบร

จงหวดนนทบร การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ

กลมสตรแมบานเขยวขจ จ.นนทบร

บรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ

ศกษาขอมลจากผเชยวชาญดานการ

ออกแบบ

www.ssru.ac.th

3

1.5 นยามศพททใชในการวจย

1.5.1 การพฒนาบรรจภณฑ หมายถง การคดออกแบบมาเพอปกปองรกษาผลตภณฑใหคงสภาพ และแกไขปรบปรง เพอใหไดมาซงบรรจภณฑทด

1.5.2 ผลตภณฑขนมทองพบ หมายถง ขนมไทยชนดหนงท าจากแปงมนส าปะหลงปงดวยเตาปงแลวพบครงมลกษณะกรอบรวน 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.6.1 ชวยสรางมลคาเพมใหกบผลตภณฑขนมทองพบ ใหมเอกลกษณ ดงดดความสนใจ ยกระดบผลตภณฑใหมมาตรฐานและสามารถแขงไดมากขนในเชงธรกจ

1.6.2 ไดรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

www.ssru.ac.th

บทท 2

ผลงานวจยและงานเขยนอน ๆ ทเกยวของ งานวจยครงน ผวจยไดศกษาคนควาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของดงน

2.1 แนวคดเกยวกบการบรรจภณฑ 2.1.1 ประวตความเปนมาของการบรรจภณฑ 2.1.2 องคประกอบการบรรจภณฑ 2.1.3 บรรจภณฑ : บทบาทและหนาทในการตลาด

2.2 แนวคดเกยวกบการพฒนาบรรจภณฑ 2.2.1 ความหมายการออกแบบบรรจภณฑ 2.2.2 แนวโนมของการพฒนาบรรจภณฑ 2.2.3 การออกแบบ (Design) 2.2.4 สภาวะสงแวดลอม

2.3 งานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดเกยวกบการบรรจภณฑ

2.1.1 ประวตความเปนมาของการบรรจภณฑ ความเปนมาของการบรรจภณฑนนมมานานกวาสองศตวรรษแลว โดยเรมตนจากการทผผลตสนคาตองการตอบสนองความตองการของผบรโภค ถงแมวาการใชงานของบรรจภณฑนนจะมเพยงเพอบรรจและเกบรกษาผลตภณฑ ปจจบนไดมการพฒนาและเพมความหลากหลายมากขนกวาทเคยมมา ความกาวหนาของเครอขายคมนาคมขนสงในโลกทกวนน รวมไปถงความซบซอนของการคาปลกสมยใหม ท าใหการบรรจภณฑมความส าคญมากทสด ในการเกบรกษาและปองกนไมใหผลตภณฑเกดความเสยหายระหวางการขนสงจากโรงงานผลตไปยงรานคาปลกหรอผบรโภคทสงสนคาโดยตรง นอกจากนบรรจภณฑยงถกใชใหเปนสอโฆษณาทสามารถเคลอนทไปไหนตอไหนได ปองกนไมใหผลตภณฑมรอยขดขวนแสดงรายละเอยดการใช หรอแมแตเปนสวนหนงของผลตภณฑเอง ลกษณะส าคญโดยจดประสงคในการบรรจภณฑนนกเพอบรรจและปองกนผลตภณฑระหวางการขนสงและการขาย อยางไรกตามในปจจบนไดถกน ามาใชประโยชนอยางกวางขวาง คณสมบตอกอยาหนงคอเปนสวนทสรางความกดดนในระบบการคาปลก และถอเปนโอกาสทจะชวยเพมยอดการจ าหนายจากทางทเราไดเลอกด าเนนกจการ กลาวถงตนก าเนดของการบรรจภณฑ จากวนนยอนกลบไปในอดตชวงปลายศตวรรษทสบแปดในยคของการปฏวตอตสาหกรรม ไดกอใหเกดความเปลยนแปลงครงใหญในอตสาหกรรมการผลต ขณะทกอนหนานนกระบวนการผลตสวนใหญทเปนงานหนกตองอาศยแรงงานของกรรมกรและ

www.ssru.ac.th

5

ผลผลตทไดกมจ านวนนอย เครองจกรทสามารถผลตสนคาจ านวนมาก จงไดถกน าไปใชเพอเพมจ านวนการผลตของผลตภณฑประเภทเดยวกน ไมเพยงแตใชสนคาอยางเดยวเทานนยงรวมไปถงการผลตบรรจภณฑดวย ในชวงแรกอาหารจะน าไปบรรจในภาชนะโลหะทปดผนกและถกหลกอนามย นนคอกระปองบรรจอาหารทท าจากดบก หรอกลองกระดาษแขงกไดน าไปใชกนอยางกวางขวางดวย เพราะมน าหนกเบาสามารถพมพทบลงไปไดงายบนแผนกระดาษกอนทจะน าไปท าแบบบรรจ อกทงยงเปนการประหยดพนทอกดวย กลองโลหะกไดรบการพฒนาอยางกวางขวางเชนเดยวกนในเวลานน เพราะเปนอกทางเลอกหนงทดกวาการใชกลองกระดาษแขง โดยเฉพาะในสนคาทสามารถบดเนาได เชน ขนมปงกรอบ หรอ ขนมหวาน ท าใหระดบความตองการทจะเกบรกษาสนคาเพมจ านวนมากขน หนกลบมามองศตวรรษท 20 ปจจบนนเทคนคในการผลตไดกาวไกลไปมากพอทจะท าใหบรรจภณฑโลหะเหลาน มรปแบบหรอรปทรงตางๆ ไดตามตองการ ดวยการน าเทคนคคอมพวเตอรมาชวยในการผลต รวมถงพลาสตกทไดรบการพฒนาใหดยงขน เราจงน ามาใชในทกวนน เทคนคการพมพทเฟองฟมาตงแตตนศตวรรษท 19 นนตองการการพฒนาในเรองเทคนคการพมพบรรจภณฑทมความรวดเรว ตราผลตภณฑหรอยหอนนจ าเปนตองมตดอยบนภาชนะบรรจไมวาจะเปนวสดประเภทไหนกตามขวดแกว หมอดนเผา กลองหรอกระปองโลหะ กลองกระดาษแขง หรอกระดาษหอธรรมดาๆ ตางกตอมฉลากทจะบอกยหอของผลตภณฑนน ผลทตามมานนไปไกลเกนคาดในเรองของการเพมคณคาและความนาสนใจใหกบสนคาทวไป ตวอยางเชน รปภาพสสดชดเจนทอยบนกลองผงซกฟอก ยอมจะดงดดผบรโภคมากกวาตวผงซกฟอก เปนตน การพมพลงบรรจภณฑมความสามารถส าคญในการปรบขนาดของตราสญลกษณยหอและรายละเอยดของสนคาใหเหมาะสมพอด ท าใหเครองมอใชงานยากขนแตสามารถลดจ านวนพนกงานประจ าโรงงานลง ดวยผลประโยชนทเหนชดเมอเราเปรยบเทยบหางสรรพสนคาในปจจบนกบรานขายของบนทองถนนในอดต กยงท าใหเรายนดแมวาจะคอนขางแยทตองลดจ านวนพนกงานลงกตาม พฒนาการของการพมพส ท าใหศลปนผออกแบบไดสรางสรรครปแบบส าหรบผลตภณฑทบอยครงไดกลายเปนสญลกษณของสนคานนๆไป ปจจบนตราของผลตภณฑไดกลายมาเปนสวนส าคญเทากบตวของผลตภณฑ และดเหมอนวามนไดกลายเปนเกณฑในการตดสนใจเลอกซอของผบรโภค รปแบบทประสบความส าเรจทมอยมากมายนนถกท าใหเปลยนแปลงไปตงแตยคตนอยามนคงทเดยว และในอกหลายกรณทการออกแบบไดถกหลอหลอมใหเปนพนฐานอนโดดเดนทสรางสรรคขนดงทเราไดเหนทกวนน มตใหมของศลปะและการออกแบบทกลาวถงไดกลายเปนมาตรฐานทเรายอมรบกนในปจจบน พรอมไปกลบความใหญโตและสลบซบซอนของอตสาหกรรมสอโฆษณา การแขงขนเพอชวงชงสวนแบงตลาดไมมทางทจะเขมขนมากไปกวาน และนนเปนเพราะบรรจภณฑเปนหลกเกณฑส าคญของการสอสารทถกตองไปสผบรโภคไดเปนอยางด

2.1.2 องคประกอบการบรรจภณฑ องคประกอบการบรรจภณฑขนอยกบความตองการใชงานเฉพาะตวของบรรจภณฑ จดประสงคของการบรรจภณฑจะตองค านงถงความผนแปรเปนส าคญ และนเปนสงทเราตองตระหนกเพอประสทธผลทดทสด เมอเกดการเปรยบเทยบและความแตกตางในดานรายละเอยด เชน กลองชอกโกแลตทมาคกนกบกลองอาหารเชาธญพช ทงสองอยางนมจดประสงคการใชงานเบองตนคอ การ

www.ssru.ac.th

6

บรรจและปองกนรกษาเหมอนกน แตรปลกษณทมองเหนภายนอกกลบมความแตกตางกนอยางมาก ทงผวของบรรจภณฑรปภาพประกอบ รปทรง ราคา และสวนประกอบอนๆ องคประกอบเหลานจะตองระลกอยเสมอเมอเราออกแบบบรรจภณฑ-ไมมบรรจภณฑชนดไหนทออกแบบมาแลวจ าเปนตองบอกไดวาถกหรอผดไปจากการใชงาน แตทส าคญคอบรรจภณฑแตละชนจะตองเหมาะสมมากกวาอกชนหนง ความหลากหลายและทางเลอกตางๆ หาไดในนกออกแบบบรรจภณฑทมจ านวนมากมาย ผลตภณฑชนดหนงอาจจะมคณสมบตดเยยม ดงนนจงจ าเปนทจะตองแสดงใหปรากฏอยบนบรรจภณฑ หรอสามารถมองทะลผานบรรจภณฑได ในขณะทผลตภณฑบางชนดอาจถกบรรจปดผนกไวอยางดจนมองไมเหนอะไรเลย บอยครงทแครปลกษณของบรรจภณฑกท าใหสนคานนดมคามากขนได และยงสามารถบอกถงตวผลตภณฑแมจะถกบรรจไวกตาม ไมใชวาบรรจภณฑทงหมดจะถกออกแบบมา เพยงเพอกระตนความตองการซอยามไดเหน หลายครงทมนถกออกแบบมาเพอปองกนความเสยหายของผลตภณฑระหวางการขนสงหรอจดจ าหนาย ท าใหจ าเปนทจะตองท าบรรจภณฑทแตกตางกนไปหลายชน ทงนกขนอยกบระยะทางและกระบวนการในการขนสง แตยงคงไวซงจดประสงคหลกเพอการปองกนความเสยหาย โดยพนฐานแลวบรรจภณฑนนแบงออกเปน 2 ประเภทดวยกน คอ ปฐมภม และทตยภม บรรจภณฑแบบปฐมภมหมายถงบรรจภณฑทน าไปใชบรรจผลตภณฑโดยเปนสงทครอบปดตวผลตภณฑอย สวนแบบทตยภมประกอบไปดวยบรรจภณฑแบบปฐมภมแตละชนแยกกนหลายๆ ชนมารวมกน โดยปกตจะน าไปใชเพอจดประสงคในการขนสง การทตองขนอยกบผลตภณฑและการขนสงแบบเฉพาะนน อาจท าใหเกดความตองการบรรจภณฑแบบพเศษทนอกเหนอไปจากนได แตอยางไรกตามโดยปกตแลวบรรจภณฑแบบปฐมภมเราจะเหนไดตามชนวางสนคา สวนแบบทตยภมนน ในสวนของผลตภณฑจะใชเพอการขนสงและจดจ าหนาย บรรจภณฑแบบปฐมภมเปนสวนทมความส าคญมากตอการเปนตวบงชยหอ และเนอหาของสนคา เพราะจะประกอบไปดวยจดขายหรอขอมลตางๆ ทจ าเปนเกยวกบผลตภณฑ ขนาดกวางยาวทไดมาตรฐาน ท าใหพอดกบชนวางสนคา การจดวาง และทเกบสนคาในการขนสง บรรจภณฑจะแสดงใหเหนถงรปภาพตราสญลกษณทชดเจนและรปแบบของสนคา ในบางกรณบรรจภณฑถกออกแบบมาเพอชวยผบรโภคในการใชงานผลตภณฑ เชน กลองเครองดมอาจชวยใหผบรโภคสามารถบรโภคเครองดมไดคมคามากกวา และในบางกรณ มนสามารถจะเปนกลวธทส าคญในการชใหเหนถงตวผลตภณฑ ดงนน จงเปนสงส าคญทตองค านงถงเพอน าพาเราไปสความส าเรจดานการคาในโลกธรกจ งานสรางสรรคของนกออกแบบไมจ าเปนตองออกแบบหรอวางโครงสรางบรรจภณฑทบอยครงใชจนตนาการมากเกนไป แตควรตระหนกถงความเปนตวสนคาใหมากทสด ตวอยางทดส าหรบเรองนกคอ ชอกโกแลตแทง Toblerone ลกษณะแทงยาวๆ สามเหลยมทสามารถจ าไดทนทเมอไดเหน หรอขวดทมสวนโคงมนอยางคลาสลกของน าอดลมโคคา-โคลา บรรจภณฑแบบทตยภมใชบรรจและปองกนการเสยหายในสวนของบรรจภณฑแบบปฐมภมระหวางการขนสงและจดจ าหนายจากโรงงานผลตไปสตลาด แมจะถอไดวาบรรจภณฑแบบทตยภมส าคญเทากบแบบปฐมภมในเรองของการปองกนความเสยหาย แตมนกไมคอยจะสอถงจนตภาพ

www.ssru.ac.th

7

เกยวกบตรายหอสนคามากนก ในสวนเกยวของกนน แบบทตยภมไมไดมไวเพยงเพอท าใหบรรลวตถประสงคในใชประโยชนดานอนๆ และสงทจ าเปนตอบรรจภณฑแบบปฐมภม ความหมายและหนาทของบรรจภณฑ BRISTON AND NELL (1972:1) ไดใหความหมายของบรรจภณฑไว 2 ประการกวางๆ คอ

1. การบรรจภณฑ คอศลปะ วทยาศาสตร และเทคโนโลยของการตระเตรยมสนคาเพอการขนสงและการขาย

2. การบรรจภณฑ คอ วธการสงมอบผลตภณฑไปยงผบรโภคใหอยในสภาพเรยบรอยสมบรณและมราคาทเหมาะสม NIKAIDO (LECTURE) ใหความหมายวา “บรรจภณฑเปนเทคนคทสงเสรมการขายกบการประสานประโยชน ระหวางวตถกบภาชนะบรรจ โดยมความมงหมายเพอการคมครอง ในระหวางการขนสงและการเกบรกษาในคลง”

นอกจากนยงมการใหค าจ ากดความของการบรรจภณฑไวอกวา การบรรจภณฑ หมายถง กจกรรมตางๆทเกดขนตลอดขบวนการทางตลาดทเกยวเนองกบ

การออกแบบสรางสรรคภาชนะบรรจหรอหบหอใหกบผลตภณฑ (สดาดวง เรองรจระ และ ปราน พรรณวเชยร 2529:128)

การบรรจภณฑ คอ การน าเอาวสด เชน กระดาษ พลาสตก แกว โลหะ ไม ประกอบเปนภาชนะหอหมสนคา เพอประโยชนในการใชสอบมความแขงแรง สวยงาม ไดสดสวนทถกตอง สรางภาพพจนทด มภาษาในการตดตอสอสาร และท าใหเกดผลความพงพอใจจากผซอสนคา (จรญ โกสยไกรนรมล และ ด ารงศกด ชยสนท 2528:109)

การบรรจภณฑ หมายถง สงหอหมหรอบรรจภณฑ หรอภาชนะทใชเพอการขนสงผลตภณฑ จากแหลงผผลต ไปยงแหลงผบรโภคหรอแหลงทใชประโยชน เพอวตถประสงคเบองตนในการปองกน และรกษาผลตภณฑใหคงสภาพ ตลอดจนคณภาพใกลเคยงกบเมอแรกผลตใหมากทสด นอกจากนอาจกลาวไดวา หบหอหรอบรรจภณฑเปนปจจยทส าคญอยางหนงในกระบวนการผลตและหบหออาจสรางขนเพอวตถประสงคอนๆไดอกหลายอยาง อาทเชน วตถประสงคทางดานการตลาด วตถประสงคทางดานการเกบรกษาเปนตน (ดารณ พานทอง 2525:29) โดยสรปแลวบรรจภณฑ จงหมายถง หนวยรปแบบวตถภายนอกทท าหนาทปกปองคมครอง หรอหอหมผลตภณฑภายในใหปลดภย สะดวกตอการขนสง เอออ านวยใหเกดผลประโยชนในทางการคาและการบรโภค

2.1.3 บรรจภณฑ : บทบาทและหนาทในการตลาด อตราแขงขนดานการคาขายในภาวะเศรษฐกจของโลกปจจบน นบวนจะเพมปรมาณมากขนเรอยๆซงนบวาเปนภาวการณหนงทท าใหเกดการพฒนาและคดคนผลตภณฑใหมๆ ตลอดทงมการคดคนกลยทธ กลวธทางการตลาด (MARKETING STRATEGY) ขนมาอยางมากมาย โดยมจดมงหมายทคลายกน คอการไดมาซง “ความสนใจจากลกคา” (CUSTOMERS ‘ ATTENTION) และเงนตรา ฐานะร ารวยทางเศรษฐกจในทสด

www.ssru.ac.th

8

ดวยเหตดงกลาว บรรจภณฑจงไดรบความส าคญขนมาเปนอยางมากและเปนองคประกอบหลกทผผลตน ามาเปนเครองมอส าหรบการแขงขน ซง SHIMAGUCHI (1985:19) กลาวไวในหนงสอ PACKAGE DESIGN IN JAPAN. VOL.1 วา “ถาตวสนคาหรอผลตภณฑมฐานะเปนพระเอก (THE LEAD) บรรจภณฑกเปรยบเสมอนพระรอง (THE SUBORDINATE) ทน ามาเนนย าการบรการดวยตนเอง (SELF-SEVICE) เปนผชวยขายผลตภณฑ เพราะสามารถแสดงตวสนคาหรอตราสนคา (BRAND) ตอผใชประจ าไดอยางรวดเรวและยงพยายามทจะจงใจผทไมเคยใชใหเกดความคด ความสนใจ อยากจะทดลองใชเปนครงแรกอกดวย ดงนน สนคาและบรรจภณฑจงเปนของคกนมาตลอด ยงสนคาผลตภณฑมการคดคนแขงขนมากเทาใด การบรรจภณฑกจะไดรบการพฒนาขนตามไปมากเทานน จนกระทงปจจบนเปนทยอมรบกนทวไปวา บรรจภณฑมความส าคญส าหรบสนคาและการตลาดอยางจะขาดซงสงใดสงหนงมได เพราะบรรจภณฑไดแสดงบทบาทและหนาทในการตลาด ดงตอไปนคอ

1. การบรรจและการคมครองปองกน บรรจภณฑทจะประสบความส าเรจไดนนตองเอออ านวยการบรรจและการคมครอง ซงภาชนะบรรจจะตองไดรบการออกแบบใหสามารถคมครองผลตภณฑจากความเสยหาย เนองจากการขนสง ปองกนการเนาเสย เกบรกษางาย ไมเสอมสลายไว เพราะผบรโภคไมตองการทจะไดรบอนตรายจากอาหารเปนพษหรอบาดแผลอนเนองมาจากบรรจภณฑทไมเรยบรอยสมบรณ

2. การบงชผลตภณฑ บรรจภณฑตองแสดงใหเหนตวผลตภณฑตอผบรโภคในทนท โดยการใชชอการคา เครองหมายการคา ชอผผลตลกษณะและประเภทของสนคา เขามาเปนเครองมอบงชเพราะผบรโภคตองการบรรจภณฑทมรปทรงเดนชดมองหาไดงายตวอกษรจงควรมขนาดพอเหมาะ อานงาย สทใชกควรใหเดนหรอแตกตางกน ซงนอกจากจะงายตอการจดจ าแลว ยงชวยลดความผดพลาดในการหยบฉวยผลตภณฑทไมตองการ ทงของรานคาปลกและผบรโภคไดดอกดวย

3. การอ านวยความสะดวก ในแงของการผลตและการตลาดนนบรรจภณฑตองเอออ านวยความสะดวกตอการขนสงและการเกบรกษาในคลงสนคา ซงตองมความมนคงแขงแรงสามารถทจะวางซอนทบกนไดหลายชนเพอประหยดพนท ในระดบการขายปลกกเชนกน บรรจภณฑกตองมขนาดรปรางทลงตว งายสะดวกตอการเรยงซอนในชนวางของหรอจดแสดงโชว ดงนนเราจงไมคอยพบเหนบรรจภณฑทมรปสามเหลยมหรอลกษณะพเศษเฉพาะในรานขายของช ามากนก ในสวนทเกยวของกบผบรโภคนนเปนการอ านวยความสะดวกในแงของการน าไปใชสอยตามหนาทของผลตภณฑแตละชนด ซงมความแตกตางกนไปตามประเภทการใชงานและการเกบรกษาเมอสนคาถงมอผบรโภค ผออกแบบจงตองออกแบบใหมความเหมาะสมกบพฤตกรรมและสรระรางกายของมนษย เชนมขนาดเหมาะมอ สะดวกตอการจบ ถอ หว มความปลอดภยและเหมาะสมกบสภาวะการใชงาน เปนตน

4. การดงดดความสนใจผบรโภค การทบรรจภณฑจะสามารถดงดดความสนใจผบรโภคไดดนน เปนผลมาจากองคประกอบหลายๆอยางอาท ขนาด รปราง รปทรง ส วสด ขอความตวอกษรบอกวธการใช ฯลฯ หรออาจจะกลาวไดวา สงทปรากฏเปนรปบรรจภณฑทงหมดกคอสงทจะน ามาซงความสนใจของผบรโภคนนเอง ผออกแบบจะตองสราง สงทประกอบเปนรปลกษณบรรจภณฑนใหเกดประสทธภาพทางการสอสารและเกดผลกระทบทางจตวทยาตอผบรโภค เชน

www.ssru.ac.th

9

- ออกแบบใหบรรจภณฑมหลายขนาด เพราะผบรโภคมความตองการ ขนาด ปรมาณ ตลอดจนงบประมาณการซอทแตกตางกน

- การใชสบรรจภณฑ ทใหความรสกสมพนธกบผลตภณฑทหอหมอยภายใน เชน ใชสแดง ชมพ เขยว ฟา กบบรรจภณฑประเภทเครองส าอาง หรออาหารเพอชวยสงเสรมสรางบรรยากาศใหรสก สดใส นากน นาใช เปนตน

- การใชรปราง รปทรงบรรจภณฑใหตรงกบมโนทศนเฉพาะกรณ เทศกาล โอกาส เพศและวย ใหผบรโภคเกดความรสกรวมสมย กเปนสงหนงทดงดดความสนใจผบรโภคดวยเชนกน เชน เทศกาลวนแหงความรก วนปใหม ฯลฯ ซงบรรจภณฑจะแสดงตวใหผบรโภคทราบวาควรจะน าไปใชในโอกาสหรอกรณใดจงจะเหมาะสม

บางกรณบรรจภณฑอาจดงดดความสนใจของผบรโภคดวยการเอออ านวยความสะดวกสบายในการน าไปใชและใหความรสกคมคากบเงนตราทจายออกไป เชน การรวมผลตภณฑขายเปนชดหรอหนวยบรรจรวม เปน 2,4,6,8,12 หรออาจมากกวา ท าใหผบรโภคเกดความรสกสะดวกในการขนถาย ประทบใจในวสดและการออกแบบ โดยเฉพาะเกดความรสกวามราคาถกลง เมอเทยบราคาตอหนวยบรรจ บางครงอาจจะสรางบรรจภณฑใหสามารถแปลงหนาทเปนภาชนะบรรจอยางอน เมอใชผลตภณฑภายในหมดไปแลวไดอก สรางความรสกตอผบรโภควาไดของแถมทมประโยชนเพมขนมากลยทธและวธการดงกลาวทกลาวมาแลว จงนบวาเปนสงทบรรจภณฑไดกระท าหนาทดงดดความสนใจใหเกดพฤตกรรม การซอ การขาย การน าไปใช อนจะน ามาซงวฏจกรทหมนเวยนเปลยนแปลง ในระบบเศรษฐกจอกตอไป

5. การเศรษฐกจ บรรจภณฑมบทบาทและหนาทส าคญอกประการหนง เปนองคประกอบรวมในการก าหนดราคาชายผลตภณฑเพราะถอวาเปนตนทนการผลตอกอนหนง ทท าใหเกดผลก าไรแกผผลต เกดการวาจาง เกดการใชแรงงาน ตลอดจนการใชทรพยากรตางๆมาสรางใหบรรจภณฑมบทบาทและหนาท 4 ประการ ทกลาวมา ปจจยตางๆ ทมผลตอราคาของบรรจภณฑ ไดแก

(1) ราคาของวสดบรรจภณฑ (2) ราคาของกรรมวธการผลตบรรจภณฑ (3) ราคาของการเกบรกษาและการขนสง (4) ราคาของเครองมอเครองจกรทใชในการผลตและบรรจผลตภณฑ ปจจยตางๆเหลาน มใชเพยงแตมผลตอการก าหนดราคาสนคาเทานน แตยงท าใหระบบ

เศรษฐกจเกดการหมนเวยนไปอยางครบวงจร ซงอาจจะดขนหรอตกต าลงกเปนได ดงนน บรรจภณฑจงเปนสงหนงทสามารถสะทอนใหเหนถงสภาพเศรษฐกจของประเทศ ความกาวหนาทางวชาการ เทคโนโลย วธการด าเนนชวต ตลอดจนศลปวฒนธรรมของมวลมนษยในแตละยคสมยไดดอกดวย

www.ssru.ac.th

10

2.2 แนวคดทฤษฎเกยวกบการพฒนาบรรจภณฑ 2. 2.1 ความหมายการออกแบบบรรจภณฑ

ประชด ทณบตร (2531:1,19) ไดใหความหมายของการออกแบบบรรจภณฑไววา ความหมายและหนาทของบรรจภณฑ (MEANING AND FUNCTIONS)

BRISTON AND NELL (1972 : 1) ไดใหความหมายของบรรจภณฑไว 2 ประการกวาง ๆ คอ

1.การบรรจภณฑ คอศลปะ วทยาศาสตร และเทคโนโลยของการตระเตรยมสนคาเพอการขนสงและการขาย

2.การบรรจภณฑ คอ วธการสงมอบผลตภณฑไปยงผบรโภคใหอยในสภาพทเรยบรอยสมบรณและมราคาทเหมาะสม

NIKAIDO ( LECTURE) ใหความหมายวา “บรรจภณฑเปนเทคนคทสงเสรมการขายกบการประสานประโยชน ระหวางวตถกบภาชนะบรรจ โดยมความมงหมายเพอการคมครองในระหวางขนสงและการเกบรกษาในคลง” การบรรจภณฑ หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทเกดขนตลอดกระบวนการทางการตลาดทเกยวเนองกบการออกแบบสรางสรรคภาชนะบรรจหรอหบหอใหกบผลตภณฑ (สดาดวง เรองรจระ และ ปราน พรรณวเชยร 2523:128) การบรรจภณฑ คอ การน าเอาวสด เชน กระดาษ พลาสตก แกว โลหะ ไม ประกอบเปนภาชนะหอหมสนคา เพอประโยชนในการใชสอยมความแขงแรง สวยงามไดสดสวนทถกตอง สรางภาพพจนทด มภาษาในการตดตอสอสาร และท าใหเกดผลความพงพอใจจากผซอสนคา (จรญ โกสยไกรนรมล และ ด ารงศกด ชยสนท 2528:109) บรรจภณฑ หมายถง สงหอหมหรอบรรจผลตภณฑ รวมทงภาชนะทใชเพอการขนสงผลตภณฑ จากแหลงผผลต ไปยงแหลงผบรโภคหรอแหลงใชประโยชน เพอวตถประสงคเบองตนในการปองกน และรกษาผลตภณฑใหคงสภาพ ตลอดจนคณภาพใกลเคยงกบเมอแรกผลตใหมากทสด นอกจากนอาจกลาวไดวา หบหอหรอบรรจภณฑเปนปจจยทส าคญอยางหนงในกระบวนการผลตและหบหออาจสรางขนเพอวตถประสงคอนๆไดอกหลายอยาง อาทเชน วตถประสงคทางดานการตลาด วตถประสงคทางดานการเกบรกษา เปนตน (ดารณ พานทอง 2524:29) โดยสรปแลวบรรจภณฑ จงหมายถง หนวยรปแบบวตถภายนอกทท าหนาทปกปองคมครอง หรอหอหมผลตภณฑภายในใหปลอดภย สะดวกตอการขนสง เอออ านวยใหเกดประโยชนในทางการคาและการบรโภค

ประเภทของบรรจภณฑ (THE CLASSIFICATION OF PACKAGE) เราสามารถแบงประเภทของบรรจภณฑ ออกเปน 3 ประเภท คอ

1.INDIVIDUAL PACKAGE หรอบรรจภณฑเฉพาะหนวยคอ บรรจภณฑทสมผสอยกบผลตภณฑขนแรกคอ เพมคณคาในเชงพาณชย ( TO INCREASE COMMERCIAL VALUE) เชน การก าหนดใหมรปรางลกษณะตาง ๆ เปน ขวด กระปอง หลอด ถง กลอง ฯลฯ ซงอาจจะท าใหมลกษณะ

www.ssru.ac.th

11

พเศษเฉพาะหรอท าใหมรปรางทเหมาะแกการ จบ ถอ และอ านวยความสะดวกตอการใชผลตภณฑภายใน พรอมทงท าหนาทใหความปกปองแกผลตภณฑโดยตรงอกดวย

2. INNER PACKAGE หรอบรรจภณฑชนในคอ บรรจภณฑทอยถดออกมาเปนชนทสอง มหนาทรวบรวมบรรจภณฑชนแรกเขาไวดวยกนหรอเปนชด ในการจ าหนายรวมตงแต 2-24 ชนขนไป โดยมวตถประสงคขนแรกคอการปองกนรกษาผลตภณฑจาก น า ความชน ความรอน แสง แรงกระทบกระเทอน และอ านวยความสะดวกแกการขายปลก-ยอย เปนตน

3. OUTER PACKAGE หรอบรรจภณฑชนนอกสด คอบรรจภณฑทเปนหนวยรวมขนาดใหญทใชในการขนสง โดยปกตแลวผซอจะไมไดเหนบรรจภณฑประเภทนมากนก เนองจากท าหนาทปองกนผลตภณฑในระหวางการขนสงเทานน ลกษณะของบรรจภณฑประเภทน ไดแก ภายนอกจะบอกเพยงขอมลทจ าเปนตอการขนสงเทานน เชน รหสสนคา ( CODE) เลขท (NUMBER) ตราสนคา สถานทสง เปนตน

ประเภทของบรรจภณฑทกลาวมาทง 3 ลกษณะน เปนการแบงประเภทตามลกษณะกรรมวธการบรรจและวธการขนถายผลตภณฑ ซงการจดแบงและเรยกชอบรรจภณฑในทรรศนะของผออกแบบ ผผลต หรอนกการตลาด อาจแตกตางกนออกไป แตถงอยางไรบรรจภณฑแตละประเภทกตงอยภายใตวตถประสงคหลกใหญ (OBJECTIVES OF PACKAGE) ทคลายกนคอ

1. เพอปองกนผลตภณฑ TO PROTECT PRODUCTS 2. เพอจ าหนายผลตภณฑ TO DISTRIBUTE PRODUCTS 3. เพอโฆษณาประชาสมพนธ ผลตภณฑ TO PROMOTE PRODUCTS

วสดบรรจภณฑ (PACKAGING MATERIALS) ในยคของระบบการผลตแบบอตสาหกรรม การขายแลการบรโภคทแพรหลายในทกวนน

เทคนคกรรมวธของการผลต “ผลตภณฑ” ไดเปลยนแปลงพฒนาไปมาก ซงเปนผลมาจากความเพยรพยายามตาง ๆ ในอนทจะคนหาวสดสงของและวธการเอออ านวยความสะดวกสบายนานาชนด มาสรางสรรคผลตภณฑใหสามารถสนองตอบความตองการของมนษยดวยกนอยางเพยงพอ ผลจากความเพยรพยายามเหลาน จงท าใหเกดวฏจกรของขบวนการทางเศรษฐกจขนมา นนคอขบวนการของ การผลต – การจ าหนาย – การน าไปใช และอ านาจจดการ

องคประกอบของกระบวนการดงกลาว นบวามความส าคญตอการสรางบรรจภณฑเปนอยางมาก เพราะหนาทของกายภาพ ( PHYSICAL FUNCTIONS) คอหนาททางดานการปกปองคมครอง (PROTECTION) และการใชประโยชน ( UTILITY) ของบรรจภณฑนคอ ผลทเกดขนเนองจากขบวนการทางเศรษฐกจทกลาวมานนเอง

วสดบรรจภณฑ โดยพนฐานแลวสามารถแบงออกเปน 4 ประเภทใหญ ๆ คอ ( GRIFFIN AND SACHAROW 1982 : 23)

1. ประเภทเซรามคส (CERAMICS) 2. ประเภทผลตภณฑทไดจากพช-ผก (VEGETABLE PRODUCTS) 3. ประเภทโลหะ (METALS)

www.ssru.ac.th

12

4. ประเภทพลาสตก (PLASTICS) จากการเปรยบเทยบปรมาณการขนสงวสดบรรจภณฑหรอภาชนะบรรจในชวงป ค.ศ.1979

และป 1983 ปรากฏวาบรรจภณฑทท ามาจากวสดประเภทกระดาษ มปรมาณการใชสง 44-45% รองลงมาคอพลาสตก ประมาณ 19-20% โลหะประมาณ 15% และทเหลออก 4-5% นน เปนวสดจ าพวกแกว (YOKOYAMA 1985 : 113-114) วสดทง 4 ประเภทดงกลาวจดอยในอนดบความนยมใชผลตเปนบรรจภณฑ ซงสมควรทจะน ามากลาวไวเปนขอมลพนฐานเพอการออกแบบคอ

1.กระดาษ (PAPER) กระดาษ เปนวสดทแพรหลายและนยมใชกนมากทสด เพราะสามารถออกแบบ

สรางสรรคเปน บรรจภณฑไดมากมายหลายชนดอยางไมมทสนสด ซงอาจจะตองอาศยคณสมบตทางกายภาพของกระดาษทสามารถ ตด พบ ดด งอ ไดงาย มาก าหนดสรางเปนรปราง รปทรงตาง ๆ ขนมาเปนถง เปนกลอง พบเปนซอง หรอกระปองไดหลายวธ

1.1 กลองกระดาษแขงแบบพบ FOLDING CARTONS นยมใชกนอยางแพรหลาย มราคาถก ทงวสดและกรรมวธการผลต สามารถพบเกบแบนราบไดเมอไมตองการใช ท าใหประหยดเนอทในการเกบและการขนสง

1.2 กลองกระดาษแขงแบบตายตว RIGID BOXES กลองกระดาษแขงแบบตายตวคอรปทรงสเหลยมมมฉากประกอบดวยโครงสราง 2 ชน ท าใหแขงแรงดวยขอบมมในแนวตง เนอกระดาษท ากลองชนดนเปนกระดาษแขง-หนา กลองดานในกมกจะปดผนกดวยกระดาษเนอละเอยดอกชนหนง

1.3 กลองกระดาษลกฟก CORRUGATED PAPERBOARD BOXES แผนกระดาษลกฟกประกอบดวยกระดาษ 2 ชนด ไดแก กระดาษท าผว และกระดาษท าลกฟก ประกอบดวยกระดาษอยางนอย 2 ชน

1.4 ถงและซอง BAGS AND ENVELOPES วสดทใชท าถงและซองกระดาษสวนใหญนยมใชกระดาษคราฟท (KRAFT) ซงมความหนาบาง น ามาซอนเปนผนงหลายชน หรอเคลอบผวประกอบ แตกตางกนไปตามหนาทใชสอย รปแบบของถงและซองกระดาษมหลายรปแบบดวยกนสามารถสรางสรรคขนโดยกรรมวธของการพบ ปดผนก ผนงดวยกาวหรอเยบประกอบขนเปนรปรางรปทรงตาง ๆ 2. พลาสตก (PLASTIC) ปจจบนความนยมในการใชพลาสตกเปนวสดในการผลตภาชนะบรรจหรอหบหอในรปตาง ๆ ตลอดจนสงประดษฐอน ๆ ส าหรบใชเปนสวนประกอบในการบรรจผลตภณฑ เพมขนตามล าดบ การน ามาใชประโยชนมใหเหนไดในรปตาง ๆ เชน ถง ขวด กลอง ฯลฯ และลกษณะพเศษอน ๆ อกเปนจ านวนมาก ซงอาจจดเปนประเภทไดหลายๆประเภท โดยปกตแลวไดมการจดแบงประเภทของพลาสตกออกเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ 1.ประเภท THERMOSETTING พวกนสามารถใหความรอนแลวพมพเปนผลตภณฑในรปของหบหอไดเพยงครงเดยวเมอแขงตวแลว อาจแตกได ไมสามารถท าใหหลอมตวดวยความรอนหรอพมพใหมได

www.ssru.ac.th

13

2. ประเภท THERMOPLASTIC พวกนสามารถใหความรอนท าใหหลอมตว แลวพมพออกมาเปนผลตภณฑไดหลาย ๆครงตามตองการ เชน ภาชนะพลาสตกของทพเพอรแวร ถงพลาสตกใสใสนม ขวดน าโพลาลส ฯลฯ

3. โลหะ (METAL) โลหะมคณสมบตแขงแรง ทนทาน การเคลอบผวภายในจะชวยลดการสกกรอน ซง

เกดจากปฏกรยาระหวางโลหะกบผลตภณฑทบรรจ ไมมการซมผานของไอน าและก๏าซ แตมจดออนอยตามรอยตอหรอฝา อาจน าโลหะไปน าภาชนะบรรจตาง ๆ ไดคอ

1. กระปอง (CAN) หมายถงกระปองรปตาง ๆ เชน กระบอกรปเหลยม รปไข เปนตน 2. ถง (DRUM, PALL, KEG) มความจ และมขนาดใหญกวากระปองมาก ใชบรรจ

สารเคม น ามนหลอลน และอนๆ 3. AEROSOLS OR PRESSURIZED CONTAINERS ใชบรรจผลตภณฑทเปน

ของเหลวและมสารทใชขบ ( PROPELLANT) ซงเปนของเหลวและก๏าซผสมกนอย ใชบรรจยาฆาแมลงตาง ๆ เครองส าอาง อาหาร ยาบางชนด

4. COLLAPSIBLE TUBES บรรจสนคาทมลกษณะหนด เชน เครองส าอาง ยา อาหาร กาว

5. อะลมเนยมแผนเปลว ( ALUMINUM FOLL) ใชหอท าซอง หรอท าเปนรปรางตางๆ เพอบรรจอาหาร ยา และอนๆ

4. แกว (GLASS) แกว เชอวามการคนพบและใชมาเมอประมาณ 7 ,000 ป กอนครสตกาล โดยเมอ

ประมาณ 1,550 ป กอน ค.ศ.นน ชาวอยปตไดเรมท าขวดแกวขนเปนอตสาหกรรมแลว แกว ผลตขนมาจากการหลอมเหลวรวมกนระหวาง

- หนปน (LIMESTONE) ประมาณ 10% - โซดา (SODA) ” 15 % - ซลกา (SILICA) ” 75 % - และอน ๆ เปนสวนนอย เชน ALUMINIUM, POTASSIUM และ

MAGNESIUM OXIDES ซงสารประกอบทงหมดจะหลอมละลายเปนแกวใส ในอณหภมประมาณ 2,800 องศาฟาเรนไฮต เมอหลอมละลายแลวกสามารถน าไปเปาขนรปตามแบบ ( MOLD) ออกมาเปนภาชนะบรรจตางๆ ได เชน ขวด แกวน า คนโท จาน ชาม ฯลฯ

รปทรงบรรจภณฑ (PACKAGE FORMS) ผลตภณฑแตละชนด มความแตกตางกนในกรรมวธการบรรจ วสดกมความแตกตางกนในความเหมาะสมกบวตถประสงคการบรรจผลตภณฑ ซงวสดเดยวกน อาจจะมความแตกตางในขนาด รปทรง รปราง ความหนา หรอลกษณะทวๆไป ทางโครงสรางสงตางๆ เหลานจะเหนไดชดเมอวสดถกน ามาสรางเปนรปราง รปทรงของบรรจภณฑทเสรจสมบรณ (FINAL FORM) ดงนนจงเหนไดวา บรรจภณฑทปรากฏมานนตงแตอดตจนถงปจจบน ทงบรรจภณฑทน ามาจากวสดในธรรมชาต หรอบรรจภณฑทมนษยสรางขนมรปรางรปทรงมากมาย มรปแบบซบซอน และ

www.ssru.ac.th

14

มกใชวสดรวมกนหลายชนดในโครงสรางหนงๆ ของภาชนะบรรจ ซงถาหากจะแบงประเภทรปทรงบรรจภณฑในสมยปจจบน ตามคณสมบตทางกายภาพทวๆไป แลวอาจแบง รปราง รปทรงของบรรจภณฑไดเปน 3 ประเภทคอ

1. บรรจภณฑประเภทรปทรงแขงตว (RIGID FORMS) เปนบรรจภณฑทมความแขงแกรงทนทาน ใหความคมครองปองกนผลตภณฑจากสภาพแวดลอมภายนอกไดดเลศ

2. บรรจภณฑประเภทรปทรงกงแขงตว ( SEMIRIGID FORMS) เปนบรรจภณฑทเกดขนจากความพยายามหาวสดอนมาแทนภาชนะประเภทแขงตวเพอลดตนทนการผลต

3. บรรจภณฑประเภทรปทรง ยดหยน ( FLEXIBLE FORMS) บรรจภณฑทท าขนจากวสดออนตว มลกษณะเปนแผนบาง เชน กระดาษ พลาสตก อลมเนยม ฟอยล โฟม เปนตน

การออกแบบบรรจภณฑ (PACKAGING DESIGN) ในบางครงลทางทดทสดส าหรบเนนย าใหเหนถงความส าคญของการออกแบบบรรจภณฑอาจจะตองน าเอายอดจ านวนทใชจายไปเขามากลาวอาง เชน ในป ค.ศ.1980 สหรฐอเมรกาใชเงนมากกวา 50 พนลานเหรยญไปในการใชจายเกยวกบบรรจภณฑ ซงในเงนจ านวนนเปนการใชจายเกยวกบบรรจภณฑมากกวาการโฆษณา โดยมเหตผลวาบรรจภณฑเปนแนวโนมตอไปในการทจะเขาถงการบรการตนเอง ( TREND TOWARD SELF-SERVICE) ทตองการใหบรรจภณฑไดแสดงบทบาทหลก 2 ประการ ไปพรอมๆกนคอ ทงการโฆษณาและการขาย ( ADVERTISING AND SELLING) ดงนน บรรจภณฑจงกลายเปนสงทแสดงรวมไวซงรปรางลกษณะทางกายภาพของภาชนะบรรจ (CONTAINER) และการออกแบบ สสน รปราง ตราฉลาก ขอความโฆษณาประชาสมพนธ ในการออกแบบบรรจภณฑใดๆกตาม ควรทจะมขอพจารณาตามปจจยหลก 3 ประการ อยางกวางๆ ตอไปนคอ (BOVEE AND ARENS 1982:431-432)

1.ท าอยางไร บรรจภณฑจงจะสามารถสอสารไดทงวจนและทศนสญลกษณ เชน ออกแบบภาชนะบรรจหอขนมปงดวยพลาสตก ทนอกจากจะแสดงใหเหนถงความสดชอดวยสและการตกแตงแลวกยงสรางความรสกใหมสดจากเตาอบใหเกดแกผบรโภคไดอกดวย

2. บรรจภณฑควรจะสรางความพงพอใจ เกยรตและศกดศรส าหรบผใช แมวาผบรโภคจะซอผลตภณฑไปแลว ผลตภณฑทผบรโภคซอไปนนควรตองท าหนาทขายตอไปไดอก เพราะการขายนนมไดสนสดเพยงทจดซอเทานน แตบรรจภณฑทดตองสรางความตอเนองในการน ามาใชและการขายหลงจากทถกซอไปแลวไมวาบรรจภณฑนนจะถกน าไปวางอย ณ ทใดกตาม หรอจนกวาผลตภณฑและบรรจภณฑนนจะใชหมดหรอถกท าลายไป จงถอวาเปนทสนสด

3. บรรจภณฑจะตองแสดงความโดดเดนออกมาใหชดเจนจากผลตภณฑอน ดวยการใชรปราง ส หรอขนาด เพอบงชเอกลกษณเฉพาะของผลตภณฑสามารถจดจ าไดงาย หรอหยบฉวยไดไวในรานคา เปนทตดตาตรงใจเรยกหาใชไดอก

วตถประสงคของการออกแบบบรรจภณฑ (PURPOSE OF PACKAGING DESIGN) วตถประสงคของการออกแบบบรรจภณฑนน สวนใหญมอย 2 ประการอยางกวาง ๆ คอ

1.เพอสรางบรรจภณฑ ใหสามารถเอออ านวยคณประโยชนดานหนาทใชสอยไดด มความปลอดภยตอการคมครองผลตภณฑ ความประหยด ความมประสทธภาพ ในการผลต การบรรจ การ

www.ssru.ac.th

15

ขนสง การเกบรกษา การวางจ าหนายและการอปโภค ซงทงนการออกแบบตองอาศยความร และประสบการณดานวศวกรรมศาสตรและวทยาศาสตร เขามาชวยเปนหลกใหญ

2.เพอสรางบรรจภณฑใหสามารถสอสาร และสรางผลกระทบทางจตวทยาตอผบรโภค โดยใชความรแขนงศลปะเขามาสรางคณลกษณะของบรรจภณฑใหมคณสมบตตาง ๆ เชน

- ความมเอกลกษณพเศษของผลตภณฑ - ความมลกษณะพเศษทสามารถสรางความทรงจ าหรอทศนคตทดตอผลตภณฑและ

บรษทผผลต - ความมลกษณะพเศษทสามารถดงดดความสนใจของผอปโภคบรโภคตลอดจนใหเขาใจถง

ความหมายและคณประโยชนของผลตภณฑ ฯลฯ

2.2.2 แนวโนมของการพฒนาบรรจภณฑ บรรจภณฑในยคนไมเยงแตตองปกปองรกษาสนคาไดอยางมประสทธภาพแลว ยงตองออกแบบใหสามารถแขงขนกนอ านวยความสะดวกในการน าสนคาออกไปใช พรอมทงค านงถงผลกระทบทมตอสงแวดลอมไมวาจะเปนการน ากลบมาผลตใหมไดงาย เพอชวยกนลดทรพยากรธรรมชาตตางๆ ทใชผลตวสดบรรจภณฑ เปนททราบกนวาอตสาหกรรมทใชบรรจภณฑมากทสด คอ อตสาหกรรมอาหาร ดวยเหตนการบรรยายในหวขอแนวโนมบรรจภณฑยอมหลกหนไมพนทจะตองกลาวถงแนวโนมของบรรจภณฑอาหารเปนหลก วสดบรรจภณฑทใชในการแปรรปเปนบรรจภณฑม 4 ประเภท คอ เยอกระดาษ โลหะ แกวพลาสตก บรรจภณฑทแปรรปจากวสดทง 4 นแตละประเภทตางมจดดอยในคณสมบตเปนลกษณะเฉพาะ เชน

กระปองโลหะขนสนทและรวได แกวแตกหกไดงายและมน าหนกมาก กลองกระดาษจะดดความชนและบบไดงาย พลาสตกมปญหาการซงผานและไมทนตอสภาวะการเปลยนแปลงของภมอากาศ

บรรจภณฑทผลตจากวสดแตละประเภทลวนมจดออนของวสดแตละชนดแตกตางกนซงมผลตออายการใชงานและคณภาพของผลตภณฑทบรรจในบรรจภณฑนนๆ แนวโนมของบรรจภณฑประเภทดงกลาว จงเปนเรองของววฒนาการทางเทคโนโลยตางๆ ทพยายามจะลดจดบกพรองของบรรจภณฑแตละประเภท โดยค านงถงความตองการของผบรโภคและผใช ความเปนมตรตอสงแวดลอม กฎหมายและขอบงคบใหม พรอมทงความสามารถทจะประยกตใชเทคโนโลยใหมๆ ในเชงพาณชยดวยคาใชจายทเหมาะสม

- บรรจภณฑพกพา

ชวตประจ าวนในยคสหสวรรษใหมน มนษยชาตดจะเรงรบกนมากขน ซงเหนไดจากการรบประทานอาหารเชาภายในรถ หรอรบประทานอาหารกลางวนบนโต๏ะท างาน ดวยเหตนบรรจภณฑทสามารถสนองตอบชวตประจ าวนทเปลยนไปนจงไดรบการขนานนามวา บรรจภณฑพกพา และคงไม

www.ssru.ac.th

16

นาแปลกใจทพบวาบรรจภณฑส าหรบสนคาบรโภคตางๆ ไดรบการพฒนาออกมาในรปของบรรจภณฑพกพาตามซปเปอรมารเกตตางๆ ทวโลก บรรจภณฑทมชอวาบรรจภณฑพกพาประกอบดวยคณสมบตตางๆ เหลาน

1. สามารถใชมอเดยวหยบถอไดงาย 2. มปรมาณบรรจเพยงพอแกการบรโภคไดเพยงคนเดยว ครงเดยว 3. มการใชงานอยางสะดวก 4. ปรงส าเรจรปและตระเตรยมไดงายมาก 5. ไมตองใชเครองครวตางๆ พรอมทงสามารถวางแลวไมลมงายและบรโภคสะดวก พจารณาองคประกอบเหลาน บรรจภณฑพกพาสามารถผลตไดจากวสดตางชนดกน แปรผน

ตามประเภทผลตภณฑทจะบรรจใส อตสาหกรรมทมววฒนาการบรรจภณฑพกพามากทสด คอ อตสาหกรรมอาหารจ าพวกเครองดมและผลตภณฑนม ซงพยายามจะสงเสรมผลตภณฑอาหารเหลานบรโภคเปนอาหารวางกอปรกบจดมงหมายทตองการเกบไวในสภาพบรรยากาศหอง หรอทเรยกวา Shelf-Stable Foods โดยไมจ าเปนตองเกบในตเยน ระบบการบรรจจงจ าเปนตองใชกระบวนการทซบซอนมากขนและบรรจภณฑมโครงสรางพเศษ เชน การฆาเชอทอณหภมต า การบรรจแบบปลอดเชอ การบรรจแบบปรบบรรยากาศ การใชบรรจภณฑทเกดปฏกรยาในตว เปนตน เทคโนโลยใหมๆ และการพฒนาโครงสรางบรรจภณฑพเศษลวนมบทบาทในการเอออ านวยความสะดวกใหแกบรรจภณฑแบบพกพา

- บรรจภณฑพลาสตก อตสาหกรรมบรรจภณฑพลาสตกนบเปนอตสาหกรรมทมการพฒนาเคลอนไหวมากทสด และเปนอตสาหกรรมผลตบรรจภณฑทมใชกนมากเปนอนดบสองรองมาจากอตสาหกรรมบรรจภณฑกระดาษ ปรมาณยอดขายของบรรจภณฑพลาสตกประเมนมปรมาณ1/3 ของยอดจ าหนายบรรจภณฑทใชทงหมด มากกวาครงหนงของบรรจภณฑพลาสตกหรอประมาณ 60% จะเปนบรรจภณฑพลาสตกประเภทฟลมหรอซอง ซงรจกกนในชอวาบรรจภณฑออนนม บรรจภณฑพลาสตกอนๆ ทนยมใชมขวด ถาด ลง เปนตน บรรจภณฑพลาสตกทมการววฒนาการอยางตอเนองในยคสมยนและมอนาคตอนสดใส คอ บรรจภณฑซองพลาสตกยนหรอตงได แมวาในหลายๆประเทศถงตงไดจะไดรบความนยมอยางเชองชา ยกเวนในประเทศฟลปปนสทไดรบความนยมมากสาเหตหนงทถงตงได ไดรบความนยมชาแตอยางตอเนองเพราะโครงสรางทออนนมและความยากล าบากในการน ากลบไปผลตใหม เนองจากโครงสรางทมหลายชนและยงยากสลบซบซอน คณประโยชนทใชวสดปรมาณนอยมากตอหนวยบรรจภณฑของสนคาท าใหถงตงไดมตนทนตอหนวยถกกวาบรรจภณฑอน นอกจากนความกาวหนาทางเทคโนโลยของเครองจกรทผลตและบรรจไดเรวขน สงผลใหตนทนตอหนวยบรรจลดลงกวาเดม การประหยดปรมาตรในการจดสงทงซองเปลาและซองบรรจสนคาเรยบรอยแลว กนบไดวาเปนคณประโยชนอกประการหนงของบรรจภณฑประเภทน ดวยเหตผลดงกลาวนซองตงจงเปนคแขงขนส าคญของบรรจภณฑอนๆ เชน ขวดแกว ขวดพลาสตก กระปองโลหะ เปนตน

www.ssru.ac.th

17

รปแบบของบรรจภณฑซองตงไดสามารถปมใหเปนรปแบบหลากหลาย นอกจากนยงมการตดจกเพอน าสนคาออกใชไดมากเปนรอยๆแบบ นอกจากนยงมแบบสามารถเปดแลวปดใหมได หรอแมกระทงการตดซปพลาสตกบนซองยงเปนไปไดดวยรปแบบหลากหลายในรปทรงและฝาปด ท าใหสามารถสรางความแปลกใหมแกตวสนคา ณ จดขาย พรอมทงเอออ านวยความสะดวกในการน าผลตภณฑออกใช ซองทใชบรรจภณฑอาหารมกจ าเปนตองมอายขยทก าหนดได ดวยเหตนชนในสดของซองซงมผลตอการปดผนกใหสนทแนนจงมบทบาทส าคญมาก โดยปกตฟลมชนในสดทท าหนาทในการปดผนกดวยความรอน มกจะเปนโครงสรางของ LLDPE หรอ lonomer หรอ EVA เรยงตามคณสมบตในการปดผนก ววฒนาการใหมของเรซน พลาสตก ส าหรบจดประสงคการปดผนกสนทแนนน คอ เมทตะโลซน ฟลมทไดจากเรซนประเภทนนอกจากจะใหความแขงแรงของการปดผนกดวยความรอนไดอยางดและยงสามารถก าหนดความสามารถในการซมผานใหมากหรอนอยได โดยการเลอกใชเรซนทมความหนาแนนแตกตางกน คณสมบตทไมเหมอนเรซนอนๆ ท าใหฟลมทผลตไดสามารถแปรรปเปนฟลมใหมอตราซมผานสงหรอรจกกนในชอทวาฟลมทปลอยใหสนคาหายใจได เพอใชในการหอบรรจผลตผลธรรมชาตตางๆ เชน ผก ผลไม ดอกไม เปนตน ซงสามารถชวยยดอายขยของสนคาเหลานได

- บรรจภณฑแกว บรรจภณฑแกวนบเปนบรรจภณฑทมประวตศาสตรยาวนานทสด ในปจจบนยงไดรบความนยมในวงการทตองการความสวยงามและดมคณคา นอกจากนความจ าเปนและความสะดวกในการน ามาผลตใหมและบรรจใหม ท าใหบรรจภณฑแกวไดรบการยอมรบวาเปนมตรกบสงแวดลอมอกดวย ววฒนาการของขวดแกวนอกจากการลดน าหนกของตวขวดแลว แนวโนมยงมงการตบแตงขวดแกวใหสวยงามมากยงขน เชน การกดผวแกวเปนลายตางๆ เชน สารเคลอบเซรามค สารทใชเคลอบหรอผสมในเนอแกวจะววฒนาการสขวดแกวทตกไมแตกดวยการผสมเนอแกวกบโพลเมอรพเศษบางชนด และคงไมนานเกนรอทจะเหนแกวตกไมแตกในอนาคตอนใกลน กลาวโดยสรป บรรจภณฑแกวยงคงสามารถรกษาคณคาในตลาดบางสวนและภาพพจนความเปนมตรตอสงแวดลอมยงเปนคณสมบตทสามารถใชเจาะตลาดใหมๆได

- บรรจภณฑกระปอง บรรจภณฑกระปองส าหรบอาหารยงคงตองปกปองสวนแบงตลาดจากการแยงตลาดของบรรจภณฑประเภทอนๆ ไมวาจะเปนแกว พลาสตก โดยเฉพาะอยางยงจากซองทฆาเชอได ในประเทศทพฒนาแลว อตสาหกรรมอาหารกระปองมความเจรญเตบโตทคอนขางต าคอ ไมเกนกวา 3% จดดอยอยางหนงของอาหารกระปอง คอ ความไมสามารถมองเหนสนคาภายในได แมวาจะมความพยายามในการพฒนากระปองพลาสตกทใสมองเหนสนคาแตกไมเปนทยอมรบ นอกจากนความสามารถในการเกบรกษาอาหารไดนานกวาบรรจภณฑประเภทอนโดยเกบไดถง 2 ป กลบจะกอใหเกดผลเสย เนองจากผบรโภคมกเกบตนไวในครวนานเกนควรท าใหโอกาสเพมยอดขายของอาหารกระปองลดนอยลง

www.ssru.ac.th

18

ววฒนาการของบรรจภณฑกระปองจะคลายคลงกบบรรจภณฑแกว คอ มการลดน าหนกของกระปองลงมาตลอดเวลา พรอมๆกบพฒนากระปองใหเบาลง ในขณะเดยวกนกระปองยงคงตองรกษามาตรฐานความแขงแรงไวเหมอนเดม การขนรปผวกระปองใหเปนรอยหยกหรอเปนรอง เปนวธการหนงทชวยเพมความแขงแรง ไมวาจะเปนรองทเดนรอยตามเสนรอบวงหรอรองทเดนรอยตามแนวสงของกระปอง ลวนเปนวธการเพมความแขงแรงใหกระปอง ววฒนาการใหม คอ การจดแนวรองทมขนาดไมเทากน และมระยะหางแปรตามความตองการบรเวณทจะเสรมความแขงแรง การเดนรองแบบใหมนจะชวยเพมความแขงแรงบรเวณทออนแอทสด เพอลดโอกาดปงตวเมอมการฆาเชอดวยความรอน ววฒนาการใหมของกระปองทไดรบความนยมมาหลายปแลว แตยงไมไดมโอกาสพบเหนในเมองไทย คอ กระปองแปรรปทรงได ใชวธการเบงตวผวของกระปองใหไดรปทรงทตองการ เพอเพมความสนใจในการวาง

- บรรจภณฑรวมกลม (Multipacks) บรรจภณฑรวมกลมถอเปนบรรจภณฑทตยภมทมสวนชวยในการกระจายสนคาออกสทองตลาดมากขน พรอมทงตอบสนองความตองการของผซอและผบรโภคทตองการซอสนคาปรมาณมากขน บรรจภณฑรวมกลมมกจะมผลตอการกระตนใหเกดความตองการของผซอ ณ จดขายดวยราคาตอหนวยทต ากวาเนองจากซอปรมาณมากขน สภาวะการแขงขนของธรกจคาปลกไดทวความรนแรงมากยงขนเรอยๆ กลยทธอยางหนง คอ การระบายสนคาเพอรบเงนสดมาใหเรวและมากทสด แมวาก าไรตอหนวยของสนคาในบรรจภณฑปฐมภมจะลดลงกตาม รปแบบของบรรจภณฑรวมกลมมกจะหอรวมโดยใชฟลมหดรดรปหรอใชกลองกระดาษแขงทพมพสอดสอยางสวยงาม แนวโนมในตลาดยโรปและญปนจะใชบรรจภณฑรวมกลมแบบกระดาษทปดสนทมากกวา เนองจากความเปนมตรตอสงแวดลอมของกระดาษ พรอมทงมการบรรจหลายหนวยมากขน อตสาหกรรมเครองจกบรรจภณฑไดตอบสนองตอความตองการนดวยการออกแบบเครองจกรทสามารถหอไดเรวถง 350 หอตอนาท ของหนวยบรรจรวม 6 หนวย ซงนบไดวาเปนเครองจกรทสามารถหอรวมกลมไดเรวทสดในโลก ในตลาดระดบลาง บรรจภณฑรวมกลมโดยใชฟลมหอรดรปทงแบบทมการพมพสอดสหรอแบบไมมการพมพพรอมทงไมมแผนกระดาษรองรบขางลางจะมแนวโนมไดรบความนยมมากขน โดยเฉพาะอยางยงใชกบสนคาจ าพวกน าดม น าผลไม และอาหารกระปองเพอชวยประหยดตนทนบรรจภณฑ

- บรรจภณฑระหวางการผลต (Intermediate Packages) ในอดตการขนสงวตถดบและสวนประกอบสนคาระหวางโรงงานมกจะใชกลองกระดาษลกฟกและสงกลองลกฟกทใชแลวกลบไปยงผสง โดยปกตกลองลกฟกแตละใบเมอใชเพยงไมกเทยวกเรมเสยหาย โดยเฉพาะอยางยงในฤดฝน ในกรณทใชขนสงระหวางประเทศจะใชเพยงครงเดยวและสรางภาระใหแกผใชปลายทางในการก าจดทง เพอชวยในการลดมลภาวะของบรรจภณฑประเภทน การใช

www.ssru.ac.th

19

บรรจภณฑระหวางการผลตแบบใชซ าหรอแบบคนได ไดรบความนยมมากขนเรอยๆ รวมทงการใชขนสงระหวางประเทศ โดยมการจดตงบรษทในเครอตามประเทศตางๆ ท าการรวบรวมบรรจภณฑเหลานเพอสงตอใหอตสาหกรรมอนๆ ไดใชตอไป โดยไมจ าเปนตองสงกลบประเทศเดมหรอท าลายทง บรรจภณฑระหวางการผลตแบบใชไดหลายครงนมกจะท าเปนลงพลาสตกทพบไดโดยใชวสดททนทาน สามารถปองกนสนคาไดดกวากลองลกฟกทวๆไป ผใชบรรจภณฑทน ากลบไปใชใหมเหลาน จะลดภาระในการเกบคงคลง การรกษาดแล และเมอมการใชอยางกวางขวางยอมจะมตนทนถกกวากลองกระดาษลกฟกทใชเพยงครงเดยวแลวทง ความสามารถในการตดตามบรรจภณฑระหวางการผลตแบบใชซ าไดน สามารถน ามาปฏบตใชงานไดงายดวยการตดสญลกษณรหสแทงหรอบารโคด ท าใหผประกอบการบรการบรรจภณฑระหวางการผลตสามารถตดตามปรมาณและเทยวการเดนทางไดโดยใชระบบคอมพวเตอรชวย คลายคลงระบบคอนเทนเนอรทมการใชอยางแพรหลายในธรกจการขนสงระหวางประเทศ

2.2.3 การออกแบบ (Design) แนวโนมในการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑจะยงคงวนเวยนอยกบวธการกระตนใหเกด

ความตองการในตวสนคา ณ จดขาย ตราสนคาจะเปนกลยทธหนงทใชในการสรางความมนใจทมตอผผลตสนคานนๆ นอกจากนการใชตราขององคกรจะเปนอกกลยทธทใชในบรษทมหาชนทงหลาย หรอกระตนจตส านกทดตอตราขององคกร อยางไรกตามแนวทางการออกแบบยงคงเนนความงายในการจดจ า ความชนตาชนใจทไดเหนเพอสรางโอกาสทจะขยายสนคาตอเนองไปได สวนแนวทางการออกแบบบรรจภณฑจะมงเขาสสจธรรมขอทวา “บอกขาซวาเปนอะไร และขานแหละจะเปนคนตดสนใจ” (Tell me what it is, I will make own decision) การสรางภาพพจนของตราสนคายงเปนสงทจ าเปนอยเสมอ เนองจากเปนสอทผซอมโอกาสรบรและสรางความสมพนธทางดานจตใจหลงจากไดใชหรอบรโภคสนคานนๆ ตวอยางทเกดในสหรฐอาจเปนลางบอกเหตการณลวงหนาทจะเกดขนในประเทศตางๆ ทวโลก ส านกงานจดทะเบยนตราสนคาและลขสทธในประเทศสหรฐอเมรกา ไดรายงานวาในรอบ 10 ปทผานมา เรมตงแตป ค.ศ.1990 การยนขอจดตราสนคาเพมขนสงถง 4 เทาตว โดยแตละปมอตราเฉลยเพมขนประมาณ 20% ตอป และประเมนวาในอก 5 ปขางหนา ปรมาณการยนขอตราสนคาจะเพมมากถง 1 ลานรายตอป บทสรปในการออกแบบบรรจภณฑในสหสวรรษนพอสรปไดวา การลอกเลยนแบบและตราสนคาทสลบซบซอนคงจะไมสามารถอยรอดได ณ จดขาย

2.2.4 สภาวะสงแวดลอม ความจ าเปนในการออกแบบบรรจภณฑใหเปนมตรตอสงแวดลอมยงคงเปนหวใจส าคญตอความส าเรจของบรรจภณฑในยคน วธการออกแบบบรรจภณฑใหเปนมตรตอสงแวดลอม วธทงายและสะดวกทสด คอ การลดปรมาณวสดบรรจภณฑทใชซงสามารถกระท าไดหลายวธ เชน การลดน าหนก การลดปรมาตร การลดความสลบซบซอนของความหลากหลายของวสด พฒนาสนคาใหมความเขมขนมากขนและสงปรมาณสนคาตอหนวยบรรจภณฑใหมากขน เปนตน

www.ssru.ac.th

20

ส าหรบการลดน าหนกของวสดทใช ในวงการอตสาหกรรมบรรจภณฑไดมการพฒนาในหลายๆ ดาน ดงตอไปน

ปรมาณอะลมเนยมทใชบนกระปองอะลมเนยมไดลดน าหนกโดยเฉลยลงจาก 20 กรม/กระปอง ในป ค.ศ.1972 มาเหลอ 15 กรม/กระปอง ในป ค.ศ.1990 แมวา 5 กรม/กระปองทลดลงนอาจจะดเปนจ านวนนอยมาก แตถาพจารณาจากภาพรวมของปรมาณกระปองทใช น าหนกทลดลงนจะมคามหาศาล

บรรจภณฑขวดแกว 16 ออนซ ไดลดน าหนกโดยเฉลยจาก 255 กรม/ขวด ในป ค.ศ.1980 ลดลงเหลอ 177 กรม/ขวด ใน 10 ปตอมา

ขวด PE ทผลตไดหนกโดยเฉลย 95 กรมตอขวด ในป ค.ศ.1970 สามารถลดลงเหลอ 60 กรม/ขวด ในป ค.ศ.1990

ในป ค.ศ.1984 ถงหหวทใชกนอยโดยเฉลยจะหนา 2.3 มม. มาสมยนความหนาทผลตไดลดลงเหลอ 0.7 มม.

ขวด PET ทเคยผลตไดโดยเฉลย 68 กรม ในป ค.ศ.1980 สามารถลดลงไดต ากวา 50 กรมในปจจบน น าหนกของบรรจภณฑตางๆ ทลดลงเหลาน ยอมชวยลดการสญเสยทางเศรษฐกจพรอมทง

การลดใชทรพยากรธรรมชาตและลดภาระในการก าจดบรรจภณฑทใชแลว บทสรป แนวโนมการพฒนาบรรจภณฑยอมแปรตามสภาวะการด ารงชพของผบรโภค บรรจภณฑพกพาเปนตวอยางหนงของการพฒนาบรรจภณฑทเปลยนไปเพอสนองตามผใชบรรจภณฑ ในขณะเดยวกนขนตอนการผลตทเปลยนแปลงไปจากการทใชอตสาหกรรมสนบสนนมากขน สงผลใหบรรจภณฑระหวางการผลตทวความส าคญมากขน ความกาวหนาทางเทคโนโลยเปนอกปจจยหนงทกอใหเกดการพฒนาบรรจภณฑรปแบบตางๆกน ไมวาจะเปนบรรจภณฑทผลตจากวสดใด หวใจส าคญในการพฒนา คอ ความพยายามลดจดดอยของบรรจภณฑแตละชนด ในเวลาเดยวกนจ าค านงถงกระแสของการรกษาสงแวดลอมในประเทศทพฒนาแลว ดวยเหตนเทคโนโลยตางๆทคดคนขนมาพยายามมงสการใชวสดทนอยลงและเพมความเปนมตรตดลอมมากขน 2.3 งานวจยทเกยวของ

เมอกลาวถงการออกแบบ บรรจภณฑเปนตวแทนของกระบวนการสงเสรมการขายทางดาน

การตลาด ณ จดขายทสามารถจบตองไดเปรยบเสมอนกญแจ ดอกสดทายท จะไขผานประตแหงการตดสนใจซอ บรรจภณฑสามารถ ท าหนาทเปนสอโฆษนา ไดอยางดเยยม ณ จดขาย เพราะบรรจภณฑเปนงานพมพ 3 มตและมดานทงหมดถง 6 ดาน ทจะสามารถใชเปนสอโฆษณา ไดดกวาแผนโฆษณาทมเพยง 2 มตหรอดานเดยว ซงไดเปรยบเทยบการออกแบบบรรจภณฑ วาเปรยบเสมอนรางกาย

www.ssru.ac.th

21

ของมนษย เรมตนจากรปทรงของบรรจภณฑ อนไดแก ทรงสเหลยมของกลอง ทรงกลมของขวด หรอกระปอง เปนตน รปทรงเหลานเปรยบไดกบตวโครงรางกายมนษย สทออกแบบบรรจภณฑเปรยบ เสมอนผวหนงของมนษย ค าบรรยายบนบรรจภณฑ เปรยบไดกบปากทกลาวแจงแถลงสรรพคณของสนคา การออกแบบทงหมด ของบรรจภณฑจงเปรยบเสมอนระบบการท างานของมนษย ในการออกแบบ ดงนนจะน าเอาองคประกอบตาง ๆ อนไดแก กลยทธการตลาด ชองทางการจดจ าหนาย และสภาวะคแขงขนมาเปนแนวความคดในการออกแบบ ใหสนองกบจดมงหมายทตงไว ดวยเหตน ในแงของนกออกแบบบรรจภณฑ การออกแบบอาจจะเขยน เปนสมการอยางงาย ๆ ไดดงน

การออกแบบ = ค าบรรยาย + สญลกษณ + ภาพพจน Design = Words + Symbols + Image ในสมการน ค าบรรยาย และสญลกษณมความเขาใจ ตามความหมายของค า สวนภาพพจน

นน คอนขาง จะเปนนามธรรม เนองจากการออกแบบภาพพจนเปนศลปะอยางหนง ซงอาจแสดงออกไดดวย จด เสน ส รปวาด และรปถาย ผสมผสานกน ออกมาเปนพาณชยศลปบนบรรจภณฑ ดวยหลกการงาย ๆ 4 ประการ คอ SAFE ซงมความหมายวา

S = Simple เขาใจงายสบายตา A = Aesthetic มความสวยงาม ชวนมอง F = Function ใชงานไดงาย สะดวก E = Economic ตนทนหรอคาใชจายทเหมาะสม

ทองเจอ เขยดทอง ( 2548) ไดกลาวตออกวา ตราสญลกษณกบบรรจภณฑวา บนบรรจภณฑ 1 ชน จะตองพบสญลกษณอยางนอย 1 อยาง หรออาจจะมากกวานนเปนสวนหนงของการออกแบบกราฟกบนบรรจภณฑซงมความจ าเปนตอการสอสารกบผบรโภค จงสมควรจะออกแบบจดวางสญลกษณเหลานนใหถกตองเหมาะสมกบความงามและความหมายของสญลกษณ สญลกษณทมความส าคญทสดเพราะมขนาดใหญกวา และเปนจดสนใจของบรรจภณฑ ผบรโภคจะจดจ าชอ และรปแบบสญลกษณทมลกษณะเฉพาะตวของชอสนคานนไดหรอไมขนอยกบสญลกษณประเภทน ผประกอบการมกจะน าชอสนคาทผานการออกแบบไปจดทะเบยนเปนเครองหมายการคา (Trade Mark) เพอปกปองลขสทธของตน คณลกษณะของสญลกษณทดควรมความหมายหรอเนอหาและผบรโภคเขาใจ หรอรสกไดจากภาพทปรากฏ สามารถสอถงวตถประสงคหรอกจการของบรษท หนวยงาน หรอสนคาได มความงาม ความลงตว ความเปนไปไดทใชกบสอนนๆ เพราะสญลกษณบางอยางอาจจะดดเมออยบนกลองสนคา สามารถเขาถงคนในสมยนนๆได คอ มความทนสมยอยตลอดเวลา สญลกษณทดควรมอายการใชงานยาวนาน เชน 5-10 ป รปแบบควรใหคนมองเกดความศรทธา นาเชอถอ มความเปนเอกลกษณทชดเจน สามารถน าไปใชประโยชนไดหลายทางอยางเหมาะสม ทส าคญตองมความเหมาะสมกบกลมเปาหมาย

ศรพงศ พะยอมแยม (2537) อธบายวา เครองหมายสญลกษณเปนงานกราฟกทใชในการสอความหมายของมนษยในการแสดงความเปนเจาของ แสดงวตถประสงค แสดงกฎขอบงคบ ตลอดจน

www.ssru.ac.th

22

การถายทอดไปยงผอปโภค บรโภคใหเขาใจความหมายไปในทศทางเดยวกน การออกแบบสญลกษณอาจใชรปภาพ ตวอกษร หรอใชทงรปภาพและตวอกษรผสมกน รปภาพทน ามาเสนอในการออกแบบอาจใชลกษณะรปภาพเหมอนจรง ภาพดดแปลงตลอดจนภาพนามธรรม โดยค านงถงลกษณะของภาพสญลกษณทด ไดแก หลกความงาม การใชภาพทเราความสนใจ เปนงานทอยไดทกสมย เปนงานทสะดวกตอการน าไปใช เปนงานทท าความเขาใจไดงายและหลกเลยงขอหามตามกฎหมาย

ชยรตน อศวางกร (2548) ไดกลาวสอดคลองกบ ศรพงศ พะยอมแยม (2537) วาการออกแบบสญลกษณควรมรปลกษณทนาจดจ า ใหความรสกคนเคย แตตองดไมธรรมดา ควรเรยบงาย สอความหมายไดรวดเรว แตสมบรณพรอมดวยสาระและรายละเอยด มความรวมสมย เหมาะกบกาลเวลา ไมล ายคจนท าใหลาสมยไดโดยเรว ควรสะดวกตอการใชงานดเหมาะสมกบปรชญาและกจกรรมของผลตภณฑนนๆ โดยสามารถสรปคณสมบต 9 ประการ ของสญลกษณทดไดดงน

1. สรางความมเอกลกษณ 2. ผสมผสานกนไดอยางมเอกภาพ 3. ดเรยบงายสรางความจดจ า 4. ความหมายด ฟงสบาย 5. มความเปนสากลใหคนจดจ าไดงาย 6. เสรมความรวมสมย 7. สามารถแสดงถงความยงยนได 8. ใชงานงายไมวาจะเปนผลตภณฑหรอบรรจภณฑ 9. เหมาะสมกบผลตภณฑ

การออกแบบกราฟก(Design Graphic) หมายถง การวาดภาพสงของทอาจจะถกน าไปผลต การจดการและการวางแผนทวไป การสรางตนแบบจากเสน รปราง หรอรปทรงเพอประดบตกแตง บนพนปพรมแจกนและอนๆ นนยงรวมถงการแสดงภาพสญลกษณ ตวอกษร ไดอะแกรม หรอการวาดภาพ เพอถายทอดรายละเอยดของความคดใหผอนสามารถรบรและเขาใจได( Cowic,1994: 325,543) อางใน ศรพร ปเตอร,2547 : 3 เกรก เบอรรแมน ( Gregg Berryman) ไดใหค าก าจดความของการออกแบบกราฟกไววาเปนการวาดภาพเพอการอาน เชน หนงสอ นตยสาร การโฆษณา บรรจภณฑ ภาพสญลกษณ โปสเตอร โทรทศน และการแสดงนทรรศการ(Berryman,1990:5)อางใน ศรพร ปเตอร ,2547 : 3 ทงนการบรรจภณฑของสมาคมบรรจภณฑไทย (2533) ใหความหมายบรรจภณฑวา อาหารสวนใหญทเรารบประทานจะมาถงเราภายในบรรจภณฑ(ภาชนะบรรจ) ไมรปแบบใดกรปแบบหนง บรรจภณฑเหลานนอาจจะเปนกลอง แผง กระปอง ถวย ขวด ถง และอนๆอกมากมายหลายรปแบบหลายลกษณะ จดประสงคของการบรรจภณฑคอ เพอคมครอง รกษา , เพอหอหม รองรบตวสนคาใหสามารถขนถาย , จดจ าหนายไดอยางปลอดภย , เพอเปนสอใหขอมลค าอธบาย , ค าบรรยายแกผอปโภค-บรโภค , เพอปองกนปกปองตวสนคาใหปลอดภยมใหเกดความเสยหาย, เพอการขายการตลาด, ปน และสมพร คงเจรญเกยรต (2540) กลาวตออกวา การเปลยนแปลงพนฐานการผลตจากประเทศกสกรรมมาเปนประเทศอตสาหกรรมท าใหคนชนบทละถนฐานของตวเองมาเปนคนเมอง

www.ssru.ac.th

23

มากยงขนเพอความเปนอยทดขนและเพมรายไดสถานะความเปนอยของคนเหลานไดเปลยนไปเนองจากไมมเวลาทจะเตรยมอาหารใหครอบครวและตวเองเวลาสวนใหญใชในการท างานปกตและท างานลวงเวลายงไมรวมถงเวลาในการสญจร บรรจภณฑทจะอ านวยความสะดวกในการเตรยมอาหารเพอชวยแกปญหาดานเวลาทจ ากดของตวเองจงไดอบตขน ตวอยางเชน บะหมกงส าเรจรปและอาหารกระปองชนดตางๆ เปนตน เนองจากเวลาอนจ ากดนเองท าใหพฤตกรรมทใชในการจบจายใชสอยเปลยนไปดวย การซออาหารจากซปเปอรมาเกตตางๆ ทสะดวกในการเดนทางซงมอยทวไปในระยะไมเกน 10 กโลเมตร สนคาทวางจ าหนายในรานคาหรอหางสรรพสนคาจ าตองใชบรรจภณฑทสามารถสนองความตองการของคนเมองตามทไดกลาวถงสภาวะความเปนอยและนสยการจบจายใชสอยทเปลยนไปดงกลาวมาน สงผลใหเกดววฒนาการทางดานบรรจภณฑพรอมทงกระบวนการผลตตางๆ เพอสนองความตองการของผบรโภคทเปลยนไป ววฒนาการของบรรจภณฑดงกลาวยอมหนไมพนการศกษาวจยพฒนาตวบรรจภณฑและววฒนาการของกระบวนการผลตอาหาร บรรจภณฑเรมมบทบาทในการจ าหนายสนคาสงมาก ไมเพยงแตตางประเทศในทวปเอเชย หรอแมแตประเทศไทยกมการแขงขนทางการตลาดสงเชนกน บรรจภณฑทมรปลกษณะทเดนชด ศพทค าวา “บรรจภณฑ ” ไดรบกลาวถงอยางกวางๆ แตมกจะมการใชค าวา ภาชนะบรรจ กบ บรรจภณฑ อยางสบสน ค าถามมอยวาภาชนะบรรจกบบรรจภณฑนนแตกตางกนอยางไร ขอใหพจารณาถงการรบประทานอาหารตามรานนอกบาน จาน ชาม หรอถาดทใสมาบรการทโต๏ะนนจะถอวาเปนภาชนะบรรจ แตเมอไรกตามทภาชนะบรรจนนๆ มการปดผนกและน าสง เชน น าไปรบประทานทบาน หรอบนรถ ภาชนะบรรจนนๆ จะกลายมาเปนบรรจภณฑ แมวาบรรจภณฑทวานจะไมมการพมพยหอหรอฉลากกตาม จากตวอยางขางตนนน จะพบวาภาชนะบรรจจะกลายมาเปนบรรจภณฑนนจะตองมบทบาทและหนาทบางอยาง นอกเหนอจากการรองรบบรรจใสผลตภณฑเทานน

ดงนนสงทผซอเสยความรสกมากทสด คอ บรรจภณฑไมสามารถท างานไดตรงตามตองการหรอไมสามารถท างานไดตามทบรรยายบนบรรจภณฑ ตวอยางเชน มการโฆษณาบนบรรจภณฑวาเปนซองออกแบบใหมฉกเปดไดงาย แตกลบเปดไดยากแลวพอเปดซองแลวสนคาเกลอนกระจายไปทวพน เปนตน เหตการณเชนนผบรโภคจะไมต าหนบรรจภณฑแตจะไมยอมรบสนคายหอนนๆ ตอไปเพราะถอวาถกหลอกไมวาบรรจภณฑทวานจะออกแบบมาสวยงามนาประทบใจเพยงใด เจาของสนคาจ าตองยอมรบวาการออกแบบบรรจภณฑไมดจะมผลตอการซอของผซอมากจงควรออกแบบใหรอบคอบโดยเอาใจใสในสงเลกนอยดงกลาวนเพราะจะมผลกระทบตอยอดขายของสนคาเนองจากประสบการณอนเลวรายทเกดขนดวยเหตนการออกแบบบรรจภณฑจ าตองมการวางแผนงานและก าหนดจดมงหมายรองรบซงมหลายประการไวอยางชดเจนรปลกษณของบรรจภณฑนนสามารถจบตองได ซงโดยปกตแลวมกจะเปนรปทรงเรขาคณต เชน สเหลยมและทรงกลม รปทรงทแตกตางกนยอมกอใหเกดความรสกทแตกตางกน ความกาวหนาทางเทคโนโลยคอมพวเตอรท าใหเพมขดความสามารถในการออกแบบรปทรงตางๆ กนของวสดหลก 4 ประเภท อนไดแก กระดาษ โลหะ แกว และพลาสตก ทเหนไดชด คอ กระปองโลหะทแตเดมมกเปนรปทรงกระบอก เทคโนโลยสมยใหมสามารถออกแบบเปนรปทรงอนทเรยกวา Contour Packaging

นอกจากรปลกษณของตวบรรจภณฑ การออกแบบกราฟกตามทไดบรรยายอยางละเอยดมาแลวยอมมบทบาทอยางมากในการสรางภาพลกษณทดแกกลมเปาหมายเทคนคการออกแบบท

www.ssru.ac.th

24

ตองการสงเสรมสนคาทผลตขนภายในทองถนเพอเสนอแกนกทองเทยวใหซอกลบไปเปนของฝากถาสนคาดงกลาวไดรบความนยมในวงกวางกสามารถน าออกขายในตลาดทมขนาดใหญขน หรออาจสงขายไปยงตางประเทศได ถาสามารถควบคมคณภาพการผลตและมวตถดบมากพอ พรอมทงกระบวนการผลตแบบอตโนมตทสามารถวางแผนงานการผลตได รายละเอยดบนบรรจภณฑทใชสอความหมายเพอเปนของฝากน มกจะใชสงทรจกกนดในทองถนนน เชน รปจระเขชาละวนของจงหวดพจตร รถมาของจงหวดล าปาง ภมประเทศในทองถน เปนตน นอกเหนอจากรายละเอยดของกราฟก การออกแบบบรรจภณฑเพอซอไปเปนของฝากแลวยงตองพจารณาถงความสะดวกในการน ากลบของผซอและความแขงแรงของบรรจภณฑในการน าไปมอบเปนของขวญอกดวย เทคนคในการออกแบบบรรจภณฑแบบของขวญคอนขางจะแตกตางจากเทคนคอนๆ สาเหตเนองจากผซอสนคาทเปนของขวญไมมโอกาสบรโภค และหลายครงทการตดสนใจซอเกดขน ณ จดขาย ดวยเหตนการออกแบบบรรจภณฑของขวญทดจงมบทบาทส าคญมากตอความส าเรจตอการขายสนคา โดยเฉพาะอยางยงในเทศกาลตาง ๆ การออกแบบของขวญหรอของทระลกอาจท าในรปลกษณทเปนหวใจ วธนเนนความมนใจดวยชอบรษท และย าความคนเคยใหซอดวยรายละเอยดสวนสดทายทวา For You ในสนคาหรอขอความอนๆ ทบงบอกถงความจรงใจ ความรก ความปรารถนาด องคประกอบอยางอนทสรางความสนใจ คอ มการผกโบวใหเรยบรอยเหมาะทจะใหเปนของขวญ ของทระลก จะพบวาการออกแบบบรรจภณฑ เปนไปอยางเรยบงายๆ แตจะสรางอารมณใหแกกลมเปาหมาย ผอปโภคบรโภคในปจจบนมความตองการแตกตางกน ตามอาย เพศ ศาสนา สถานะความเปนอย เปนตน มาตรฐานความเปนอยของคนในประเทศทมบรรจภณฑไดมาตรฐานยอมมความเปนอยทดกวา สบเนองจากความสามารถในการรกษาคณภาพอาหาร การผลตสตลาดเปนจ านวนมาก ดวยเครองจกรท าใหราคาตอหนวยต าลงและสามารถบรโภคไดทวถงมากยงขนโดยไมแบงแยกวรรณะทางดานเศรษฐกจ ตวอยางของนมกลองเปนตวอยางทเหนไดอยางชดเจนของการรณรงคใหเดกนกเรยนทวทงประเทศไดดมนมระหวางอาหารกลางวน จากการพฒนาของบรรจภณฑนมกลองทบรรจในสถานะปลอดเชอท าใหสามารถเกบไดนานและสามารถจดสงไปยงชนบทไกลๆ ได สงผลใหมการจดสรรงบประมาณแผนดนจ านวนหลายพนลานบาทตอปแจกนมใหเดกนกเรยนเพอสรางใหเยาวชนรนหลงไดบรโภคอาหารทมคณคาตอการเจรญเตบโตของรางกาย ตวอยางววฒนาการของบรรจภณฑนมกลองน ยอมท าใหสขภาพอนามยของอนชนรนหลงดกวารนบรรพบรษ ประชด ทณบตร.(2531) ไดกลาวตออกวา บรรจภณฑมหนาทหลกคอเปนตวภาชนะส าหรบบรรจสนคา การออกแบบบรรจภณฑแบงเปนกลมใหญ ๆ ได 3 กลม ตามลกษณะหนาท ดงน 1. บรรจภณฑส าหรบการคาปลก บรรจภณฑประเภทคาปลกตองออกแบบใหสวยงาม สะดวกสบายในการใชสอย นาใชบรรจภณฑของสนคาบางชนด นกออกแบบจะพยายามคดและสรางแบบทเนนความสวยงามเปนพเศษ จนท าใหมผสนใจเกบสะสมหรอตงโชวความสวยงาม ลกษณะของงานกราฟกของบรรจภณฑประเภทนจะบอกรายละเอยดของตวสนคาทถกบรรจอยภายใน ไดแก ชอสนคา สรรพคณ ผผลตจ าหนาย และขนาดหรอปรมาตรของการบรรจ รายละเอยดตาง ๆ มขอก าหนดโดยพระราชบญญตคมครองผบรโภค จะละเวนเสยมไดการออกแบบใหมความสวยงามและ

www.ssru.ac.th

25

ตองมรายละเอยดครบถวนตามขอก าหนดจงไมใชเรองงายนก ซงนกออกแบบจกตองระมดระวงเปนพเศษ 2. บรรจภณฑเพอการคาสง ไดแก บรรจภณฑทออกแบบขนส าหรบสนคาจ านวนมาก ๆ เชน เปนโหล เปนกลอง หรอเปนหบ การก าหนดรายละเอยดบนบรรจภณฑจะมความแตกตางกนออกไป เชน บอกชอสนคา จ านวนของสนคา บรษทผผลตหรอขอแนะน าบางประการ เชน ขอควรระวง การเกบรกษา การก าหนดวธจดวาง ขอมลตาง ๆ อาจเปนตวอกษรขอความหรออาจเปนเครองหมายสญลกษณกได 3. บรรจภณฑเพอการขนสง เปนบรรจภณฑทออกแบบขนเพอใชส าหรบขนสงโดยเฉพาะ ทจะตองเนนเรองของความสะดวกในการขนสง การก าหนดขนาดของบรรจภณฑประเภทนควรเนนเรองของความประหยดในการขนสง การออกแบบตองชวยใหเกดความปลอดภยในการขนสงดวย รายละเอยดบนบรรจภณฑจงตองบอกประเภทของสนคา ทศทางการจดวาง ขอควรระวงตาง ๆ เปนตน บรรจภณฑมไดเปนเพยงภาชนะบรรจตวสนคาเทานน หากแตจะตองแสดงหนาททงความสวยงามและประโยชนใชสอยดานอนอก องคประกอบสองสวนส าคญของบรรจภณฑ คอ ฉลากสนคา และหบหอบรรจภณฑทตองใชหลกการออกแบบกราฟกสรางสรรคใหเกดภาพลกษณทนาสนใจแกผบรโภค

www.ssru.ac.th

บทท 3

วธด าเนนงานวจย

ในบทนจะกลาวถงวธการด าเนนการวจย เรองการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร หลงจากทไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของในบทท 2 แลว ในบทน จะไดกลาวถงวธด าเนนงานวจยทผวจยไดศกษาวธการโดยมล าดบในการน าเสนอดงน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 3.2 เครองมอในการวจย 3.3 ออกแบบบรรจภณฑ 3.4 ประเมนความพงพอใจของบรรจภณฑ 3.5 การวเคราะหขอมล 3.6 สรปและอภปราย

ในการศกษา “การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวด

นนทบร” ผวจยไดศกษาวธด าเนนการวจยโดยมรายละเอยดตามล าดบดงน

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง การวจยเรองนจะศกษาการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร โดยท าการวจยจากกลมแมบานสตรเขยวขจ ประชากร ไดแก สมาชกกลมแมบานสตรเขยวขจ จงหวดนนทบร จ านวน 26 คน

3.2 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถาม ( Questionnaires) ทสรางขนตามแนววตถประสงคของการวจย แบงออกเปนดงน

3.2.1 เพอออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ผวจยแบงเครองมอในการเกบขอมลเปน แบบสมภาษณ 1 ชด และแบบสอบถาม 1 ชด ดงน

ชดท 1 แบบสมภาษณความคดเหนผเชยวชาญดานการออกแบบ เปนแบบสมภาษณแบบไมมโครงสราง จ านวน 3 ทาน

ชดท 2 แบบสอบถามกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร โดยแบงออกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 สอบถามรปแบบบรรจภณฑและตนทนการผลต แบบเลอกตอบ ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหนเกยวกบรปแบบบรรจภณฑและตนทนแบบปลายเปด

www.ssru.ac.th

27

3.2.2 เพอประเมนความพงพอใจบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

เมอไดบรรจภณฑตนแบบ เพอจดท าแบบประเมนเพอวดระดบความพงพอใจของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ประเมนโดย ผผลตผลตภณฑขนมทองพบ จ านวน 26 คน และผเชยวดานการออกแบบ จ านวน 3 คน ผวจยแบงเครองมอในการเกบขอมลเปนแบบประเมน 1 ชด คอ

แบบประเมนความพงพอใจบรรจภณฑทไดรบการออกแบบและพฒนาแลว โดยแบงออกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สอบถามขอมลทวไป ตอนท 2 สอบถามรปแบบดานบรรจภณฑ แบบเลอกตอบ ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหนเกยวกบรปแบบบรรจภณฑ แบบปลายเปด

เกณฑการวดระดบตวแปร ผวจยไดก าหนดเกณฑการวดระดบตวแปร ตามหลกของ John W. Bast (1970) ดงตอไปน ชวงคะแนนเฉลย 4.50 – 5.00 หมายถง ความคดเหนเกยวกบความพงพอใจดานรปแบบบรรจภณฑขนมทองพบกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ระดบมากทสด ชวงคะแนนเฉลย 3.50 – 4.49 หมายถง ความคดเหนเกยวกบความพงพอใจดานรปแบบบรรจภณฑขนมทองพบกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ระดบมาก

ชวงคะแนนเฉลย 2.50 – 3.49 หมายถง ความคดเหนเกยวกบความพงพอใจดานรปแบบบรรจภณฑขนมทองพบกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ระดบปานกลาง ชวงคะแนนเฉลย 1.50 – 2.49 หมายถง ความคดเหนเกยวกบความพงพอใจดานรปแบบบรรจภณฑขนมทองพบกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ระดบนอย ชวงคะแนนเฉลย 1.00 – 1.49 หมายถง ความคดเหนเกยวกบความพงพอใจดานรปแบบบรรจภณฑขนมทองพบกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ระดบนอยทสด 3.3 ออกแบบบรรจภณฑ 3.3.1 การสรางแนวคดในการออกแบบ น าผลของการศกษาแนวทางการออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ใหมประสทธภาพในดานรปแบบทนาสนใจ และโดดเดนในการถนอมผลตภณฑ รวมทงดานกราฟกตรงตามความตองการของกลมเปาหมายมาใชในการก าหนดแนวคดในการออกแบบบรรจภณฑ จ านวน 2 ทางเลอก 3.3.2 การออกแบบบรรจภณฑ การออกแบบบรรจภณฑ เปนการใชวสดจรงจากทองตลาด สสน ลวดลาย ตราสญลกษณ และขอมลตางๆทเปนตวอกษร น ามาจดองคประกอบ (Composition) โดยมงเนนเพอสนองประโยชนทางการตลาดในดานตางๆ ไดแก แสดงถงเอกลกษณเฉพาะถน สรางความทรงจ า นาประทบใจ สอถงคณประโยชนของผลตภณฑไดอยางเดนชด แสดงถงภาพลกษณทรบผดชอบตอสงคม 3.3.3 การประเมนและการออกแบบ

www.ssru.ac.th

28

น าผลงานออกแบบบรรจภณฑมาสรางเปนแบบ เพอใชประกอบการประเมนความพงพอใจในดานกราฟก ของผลงานออกแบบบรรจภณฑ จ านวน 2 ทางเลอก เพอใหกลมเปาหมายประเมนความพงพอใจสรปใหเหลอผลงานขนสดทาย แลวน าไปพฒนาปรบปรงตอไป 3.4 ประเมนความพงพอใจของบรรจภณฑ การประเมนความพงพอใจของกลมเปาหมายและผจ าหนาย จ านวน 26 คน โดยการใชแบบสอบถามประกอบตนแบบตวอยางตราสญลกษณบรรจภณฑ 3.5 การวเคราะหขอมล ในการท าวจยครงนผวจยไดใชวธการวเคราะหขอมลเปนดงน 3.5.1 วเคราะหขอมลดานเอกสารและงานวจย โดยเปนการวเคราะหทใชหลกทฤษฎเหตผลมาน าเสนอในรปแบบการบรรยายเพอหาความจรง ความคดเหนในดานหลกการออกแบบกราฟกและบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

3.5.2 วเคราะหขอมลจากแบบสมภาษณ และแบบสอบถาม ทไดจากผเชยวชาญดานการออกแบบ และกลมผผลตผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร เพอน าไปเปนแนวทางในการออกแบบบรรจภณฑ โดยวเคราะหตามล าดบดงน

1. ตรวจสอบแบบสมภาษณ แบบสอบถาม และแบบประเมนทผานการกรอกครบถวน

2. วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรป 3.6 สรปและอภปรายผล การด าเนนการวจยเพอ “ การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ” ใหตรงตามความตองการของกลมเปาหมาย การด าเนนงานตามขนตอนทวางแผนไวทกขนตอน น าผลมาวเคราะหขอมลในการวจยเรอง การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ศกษาและรวบรวมขอมล สรปเพออภปรายผล

โดยแยกเปนหมวดหมของขอมลเพอหาความสมพนธและมประเดนทเชอมโยงกน รวมถงการวเคราะหขอมลโดยใชคาสถตขนสงโดยใชคาสมประสทธสหสมพนธอยางงาย (Simple Correlation) เพอเปรยบเทยบความสมพนธระหวางกลมตวอยาง

www.ssru.ac.th

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจย เรอง การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร มวตถประสงคเพอพฒนาบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร และเพอประเมนความพงพอใจบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร โดยผวจยไดแบงการน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในแตละขนตอนการศกษาวจยออกเปน 2 ตอน ดงน

ตอนท 1 การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร 1.1 การออกแบบบ รรจภณฑ 1.2 ผลสรปแนวคดในการออกแบบ บรรจภณฑ จากการสมภาษณความคดเหนผเชยวชาญ 1.3 ผลการวเคราะหขอมลจากการตอบแบบสอบถามความตองการของ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ตอนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ตอนท 1 การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

1.1 การออกแบบบรรจภณฑ จากการเขาศกษาขอมลการผลตผลตภณฑขนมทองพบนน โดยการผลตขนมทองพบทงหมด

ลวนแลวแตจดท าโดยสมาชกในกลมสตร ทงสน โดยใชวตถดบและแรงงานในชมชน ทงน ไดพบวา บรรจภณฑดงเดมของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร มรปแบบไมหลากหลาย และท าจากวสดกระดาษ ซงในการพฒนาบรรจภณฑในครงน จงมสวนส าคญในการสรางเอกลกษณและสรางมลคาสนคาเพมใหกบผลตภณฑขนมทองพบ รวมทงเปนการสงเสรมอาชพกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ใหมรายไดเพมขนเชนกน ผวจยจงเขาท าการศกษาเอกลกษณเฉพาะ ความโดดเดนของ ผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ขอมลตาง ๆ ทสามารถบอกไดถงคณสมบตทส าคญของผลตภณฑ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ผวจยจงไดน าขอมลตาง ๆ เหลาน มาพฒนาบรรจภณฑ ผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ไดดงน

www.ssru.ac.th

30

ภาพท 4.1 แบบบรรจภณฑดงเดมของผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ภาพท 4.2 การออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 1

www.ssru.ac.th

31

ภาพท 4.3 การออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 2

ภาพท 4.4 การออกแบบฉลากตดประกอบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

www.ssru.ac.th

32

1.2 ผลสรปแนวคดในการออกแบบ บรรจภณฑ จากการสมภาษณความคดเหนผเชยวชาญดานการออกแบบ ผวจยไดเขาศกษาขอมลการพฒนาบรรจภณฑ ผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 1 และแบบท 2 พรอมดวยฉลากตดบรรจภณฑ โดยการนดหมายผเชยวชาญเพอสมภาษณ ไดน าภาพการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ประกอบการสมภาษณ

ผเชยวชาญดานการออกแบบทงสามทานไดใหขอเสนอแนะและแสดงความคดเหนในการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ดงน

1. มความเปนไปไดในการน าบรรจภณฑและฉลากมาใชในบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ สามารถสรางมลคาเพมในเชงตลาด จะใหความรสกดมคณคาและแสดงถงเอกลกษณของกลมผลตภณฑขนมทองพบได 2. การสรางภาพลกษณทแสดงเอกลกษณทองถน และสามารถน าไปใชประโยชนไดจรงในบรรจภณฑ การออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 2 ทดมคณคา นาซอ ส าหรบเปนของฝากและของทระลก

1.3 ผลการวเคราะหขอมลจากการตอบแบบสอบถามความตองการบรรจภณฑของ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ตารางท 4.1 คารอยละของความตองการรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร (N=26)

ความตองการรปแบบบรรจภณฑของกลมสตรแมบานเขยวขจ จ านวน รอยละ 1. ทานมความพอใจในบรรจภณฑเดม 3 11.54 2. ทานตองการบรรจภณฑมความกะทดรด จดจ าไดงาย 3 11.54 3. ทานตองการบรรจภณฑมความโดดเดนเปนเอกลกษณเฉพาะ 4 15.38 4. ทานตองการบรรจภณฑสามารถบงบอกไดถงคณสมบตทส าคญของผลตภณฑได 3 11.54 5. ทานตองการบรรจภณฑมลกษณะทสะอาดปลอดภย 3 11.54 6. ทานตองการบรรจภณฑมความสวยงาม โดดเดน 7 26.92 7. ทานตองการบรรจภณฑสามารถน าเสนอขอมลครบและชดเจน 3 11.54

รวม 26 100 จากตารางท 4.1 พบวา กลมสตรแมบานเขยวขจมความตองการรปแบบบรรจภณฑกลมสตรแมบานเขยวขจ คอ ตองการบรรจภณฑทสวยงาม โดดเดน โดยคดเปน รอยละ 26.92

ตารางท 4.2 คารอยละของรปแบบบรรจภณฑ (N=26) รปแบบบรรจภณฑ จ านวน รอยละ

1. เปนลกษณะรปสเหลยม 8 30.77 2. เปนลกษณะรปวงกลม 8 30.77 3. เปนลกษณะรปวงร 10 38.46

รวม 26 100

www.ssru.ac.th

33 จากตารางท 4.2 พบวา กลมสตรแมบานเขยวขจมความตองการรปแบบบรรจภณฑ คอ เปนลกษณะรปวงร โดยคดเปน รอยละ 38.46

ตารางท 4.3 คารอยละของรายละเอยดขอมลทใหความส าคญมากทสด (N=10) รายละเอยดขอมลทใหความส าคญมากทสด จ านวน รอยละ

1. ชอสนคา – ตราสนคา 8 30.77 2. ภาพประกอบ 4 15.38 3. สวนประกอบและคณภาพสนคา 3 11.54 4. ตรารบรองคณภาพสนคา 8 30.77 5. ผผลตสนคา 3 11.54

รวม 26 100 จากตารางท 4. 3 พบวา กลมสตรแมบานเขยวขจตองการรายละเอยดขอมลทใหความส าคญมากทสด คอ ชอสนคา – ตราสนคา และตรารบรองคณภาพสนคา โดยคดเปน รอยละ 30.77

ตารางท 4.4 คารอยละของตนทนของการท าบรรจภณฑ (N=26) ตนทนของการท าบรรจภณฑ จ านวน รอยละ

1. ตนทน 0.25 - 0.50 บาท 6 23.08 2. ตนทน 0.75 - 1 บาท 16 61.54 3. ตนทน 1.25 – 1.50 บาท 4 15.38

รวม 26 100 จากตารางท 4. 4 พบวา กลมสตรแมบานเขยวขจมความตองการตนทนของการท าบรรจภณฑ คอ ตนทน 0.75 - 1 บาท โดยคดเปน รอยละ 61.54 ขอเสนอแนะของกลมสตรแมบานเขยวขจ จ านวน 2 คน จากจ านวนทงหมด 26 คน ทแสดงความคดเหนเกยวกบ การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ใหมแนวทางเพอใหมรปแบบสวยงามมเอกลกษณและเพมรายไดใหกบทองถนมากขน โดยใหขอเสนอแนะความคดเหนซงเปนค าถามปลายเปดในแบบสอบถาม ดงน 1. ราคาตนทนบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบไมควรมราคาแพงเกนไป สามารถจ าหนายไดก าไรพอควร 2. ลกษณะของบรรจภณฑควรเปนวสดทสามารถทนทานตอการจดเกบรกษา เนองจากพบวาบรรจภณฑเดม ไมทนทานตอการเกบรกษาเทาทควร (เนองจากเหตอทกภยป 2554 ทผานมา)

www.ssru.ac.th

34

ภาพท 4.5 รปแบบผลตภณฑทไดรบการพฒนาทกลมสตรแมบานเขยวขจ ไดเลอกใช คอ รปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

แบบวงรทรงสง

โดยกลมเปาหมายมความตองการรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แนวทางท 2 เพราะบรรจภณฑมลกษณะเปนแบบวงรทตองการ แตรปแบบทรงสงท าใหมจดสนใจและสามารถบรรจขนมทองพบไดดและดสวยงามกวารปแบบท 1 ซงในรปแบบท 1 นน จากกลมสตรแมบานเขยวขจไดเคยทดลองน ามาเปนบรรจภณฑแลวแตไดยกเลกไป ตอนท 2 ผลการประเมนความพงพอใจ การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ผวจยเสนอผลการวเคราะหขอมลในรปของตารางประกอบการบรรยาย โดยแบงออกเปน 3 ขนตอน ดงน

ตอนท 1 สอบถามขอมลทวไป ตอนท 2 สอบถามความพงพอใจดานรปแบบของบรรจภณฑขนมทองพบ ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหน

www.ssru.ac.th

35 ตอนท 1 สถานภาพทวไป ตารางท 4.5 สถานภาพทวไป จ าแนกตามเพศ

สถานภาพ จ านวน รอยละ 1. ชาย 0 0 2. หญง 26 100

รวม 26 100

จากตารางท 4.5 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 100 ตารางท 4.6 สถานภาพทวไป จ าแนกตามอาย

อาย จ านวน รอยละ 1. อายต ากวา 30 ป 0 0 2. อาย 31 – 40 ป 6 23.08 3. อาย 41 – 50 ป 10 38.46 4. อาย 51 ป ขนไป 10 38.46

รวม 26 100

จากตารางท 4.6 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญม อาย 41-50 ป และอาย 51 ปขนไป มากทสด จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 38.46 รองลงมาคอ อาย 31 – 40 ป จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 23.08 ตารางท 4.7 สถานภาพทวไป จ าแนกตามอาชพ

อาชพ จ านวน รอยละ 1. นกเรยน นกศกษา 0 0 2. ขาราชการ 0 0 3. รฐวสาหกจ 0 0 4. พนกงานบรษท 0 0 5. ประกอบธรกจสวนตว 26 100

รวม 26 100

จากตารางท 4.7 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญม อาชพประกอบธรกจสวนตว จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 100 มากทสด

www.ssru.ac.th

36 ตารางท 4 .8 สถานภาพทวไป จ าแนกตามรายได

รายได จ านวน รอยละ 1. ต ากวา 10,000 บาท 26 100 2. 10,001 – 20,000 บาท 0 0 3. 20,001 – 30,000 บาท 0 0 4. 30,001 บาท ขนไป 0 0

รวม 26 100

จากตารางท 4 .8 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ มรายไดต ากวา 10,000 บาท จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 100 มากทสด ตอนท 2 สอบถามความพงพอใจดานรปแบบของบรรจภณฑ ขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ตารางท 4.9 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของระดบความพงพอใจดานรปแบบ ของบรรจภณฑขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

รปแบบบรรจภณฑขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร x S.D. แปลความ

1. ทานมความพอใจในบรรจภณฑเดม 4.65 .476 มากทสด

2. บรรจภณฑมความกะทดรด จดจ าไดงาย 4.15 .361 มาก

3. บรรจภณฑมความโดดเดนเปนเอกลกษณเฉพาะ 4.46 .500 มาก

4. บรรจภณฑสามารถบงบอกไดถงคณสมบตทส าคญของผลตภณฑได

3.50 .500 มาก

5. บรรจภณฑมลกษณะทสะอาด ปลอดภย 4.54 .500 มากทสด

6. บรรจภณฑมความสวยงาม โดดเดน 3.62 .487 มาก

7. บรรจภณฑสามารถน าเสนอขอมลครบและชดเจน 4.62 .487 มากทสด

รวม 4.22 .473 มาก

จากตารางท 4.9 พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความพงพอใจดานรปแบบของบรรจภณฑ ขนมทองพบ ของกลม สตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบ ร โดยรวมอยในระดบมาก ( x = 4.22) และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบมาก โดยในระดบมากขอทมคะแนนเฉลยมากทสด คอ บรรจภณฑมความโดดเดนเปนเอกลกษณเฉพาะ ( x =4.46) รองลงมาคอ บรรจภณฑมความกะทดรด จดจ าไดงาย ( x =4.15) บรรจภณฑมความสวยงามโดดเดน ( x =3.62) และบรรจภณฑสามารถบงบอกไดถงคณสมบตทส าคญของผลตภณฑได ( x =3.50)

www.ssru.ac.th

บทท 5

สรปผล อภปรายผลการวจยและขอเสนอแนะ การวจยในครงนเปนการศกษา การพฒนาบรรจภณฑ ผลตภณฑขนมทองพบ ของกลม สตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร มวตถประสงค เพอพฒนาบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร และเพอประเมนความพงพอใจบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ประชากรและกลมตวอยางทใชในการการวจยครงน คอ ประชากรผผลตผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร จ านวน 26 คน

5.1 สรปผลการวจย

5.1.1 สรปแนวทางการพฒนา บรรจภณฑ ผลตภณฑขนมทองพบ กลม สตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

- กลมสตรแมบานเขยวขจมความตองการรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ คอ ตองการตราสญลกษณทสวยงาม โดดเดน โดยคดเปน รอยละ 26.92

- กลมสตรแมบานเขยวขจมความตองการรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ คอ เปนลกษณะรปวงร โดยคดเปน รอยละ 38.46

- กลมสตรแมบานเขยวขจตองการรายละเอยดขอมลทใหความส าคญมากทสด คอ ชอสนคา – ตราสนคา และตรารบรองคณภาพสนคา โดยคดเปน รอยละ 30.77

- กลมสตรแมบานเขยวขจมความตองการตนทนของการท าบรรจภณฑ คอ ตนทน 0.75 - 1 บาท โดยคดเปน รอยละ 61.54

- ขอเสนอแนะทไดจากกลมสตรแมบานเขยวขจในการพฒนาบรรจภณฑ คอ 1. ราคาตนทนบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบไมควรมราคาแพงเกนไป สามารถจ าหนายไดก าไรพอควร 2. ลกษณะของบรรจภณฑควรเปนวสดทสามารถทนทานตอการจดเกบรกษา เนองจากพบวาบรรจภณฑเดม ไมทนทานตอการเกบรกษาเทาทควร (เนองจากเหตอทกภยป 2554 ทผานมา) ซงลกษณะของบรรจภณฑควรเปนบรรจภณฑทหาซอหรอสงผลตไดงายตามทองตลาด และมราคาตนทนตอหนวยเพมไมมากจากตนทนผลตบรรจภณฑเดมทเปนรปแบบกระดาษ

www.ssru.ac.th

38

5.1.2 ผลสรปการประเมนความพงพอใจบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

สมาชกของกลมสตรแมบานเขยวขจ จ านวน 26 คน ไดท าการตอบแบบประเมนความพงพอใจการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ผลการวเคราะหขอมล พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมความพงพอใจดานรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร โดยรวมอยในระดบมาก ( x = 4.22) และเมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความพอใจในบรรจภณฑเดม อยในระดบมากทสด ( x = 4.65), บรรจภณฑสามารถน าเสนอขอมลครบและชดเจน อยในระดบมากทสด ( x = 4.62), บรรจภณฑมลกษณะทสะอาด ปลอดภย อยในระดบมากทสด ( x = 4.54) รองลงมา คอ บรรจภณฑมความโดดเดนเปนเอกลกษณเฉพาะ อยในระดบมาก ( x = 4.46), บรรจภณฑมความกะทดรด จดจ าไดงาย อยในระดบมาก ( x = 4.15), บรรจภณฑมความสวยงาม โดดเดน อยในระดบมาก ( x = 3.62) และ บรรจภณฑสามารถบงบอกไดถงคณสมบตทส าคญของผลตภณฑได อยในระดบมาก ( x = 3.50)

5.2 อภปรายผลการวจย

5.2.1 ผลการประเมนแบบสอบถาม กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ดานบรรจภณฑและตนทนการผลต โดยกลมเปาหมายมความตองการรปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ ของกลม สตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แนวทางท 2 เพราะบรรจภณฑมลกษณะเปนแบบวงรทตองการ แตรปแบบทรงสงท าใหมจดสนใจและสามารถบรรจขนมทองพบไดดและดสวยงามกวารปแบบท 1 ซงในรปแบบท 1 นน จากกลมสตรแมบานเขยวขจไดเคยทดลองน ามาเปนบรรจภณฑแลวแตไดยกเลกไป 5.3 ขอเสนอแนะทไดจากการวจย จากการศกษาวจย เรอง การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร สรปไดดงน 5.3.1 ในการออกแบบบรรจภณฑจ าเปนอยางยงทจะตองศกษาขอมลพนฐานของกลมประชากร รวมถงปญหาตาง ๆ ทเกดขน เพอการพฒนาบรรจภณฑจะไดผลตรงตามความตองการของกลมประชากรทท าการศกษา และเพอใหไดความพงพอใจสงสดสามารถน าบรรจภณฑทไดรบการพฒนาไปประยกตใชภายภาคหนา 5.3.2 ในการออกแบบบรรจภณฑควรท าการสรางแนวคดดานการออกแบบกราฟกตราสญลกษณควบคไปกบการออกแบบบรรจภณฑดวย โดยใหความส าคญของชอสนคา ตราสนคา และภาพประกอบสนคาเพอใหผบรโภคไดรจกผลตภณฑ สรางภาพลกษณใหเปนทจดจ า โดยสอถงสนคาดวยรปภาพทชดเจน และจดวางใหสวยงาม 5.4 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป การศกษาวจย การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบรในครงน ท าใหทราบถงบทบาทหนาทของตราสญลกษณประจ าผลตภณฑ วาควรท าการพฒนาตราสญลกษณประจ าผลตภณฑควบคไปกบการพฒนาบรรจภณฑดวย

www.ssru.ac.th

39

ผลงานวจยในครงนสามารถน าไปประยกตใชประโยชนควบคกบการพฒนาการออกแบบตราสญลกษณประจ าผลตภณฑขนมทองพบ ของกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ตอไปในอนาคต

www.ssru.ac.th

40

บรรณานกรม การบรรจภณฑของสมาคมบรรจภณฑไทย. (2533).สารแสดงความยนด. กรงเทพฯ :โรงพมพหยเฮง กลธดา มงกรไชยา. (2551). ภมปญญาชมชนบานบในการผลตขนลงหน เพอการพฒนาเศรษฐกจ ชมชนอยางยงยน . มหาวทยาลยมหาสารคาม กรมสงเสรมการสงออก.(2550).วสาหกจชมชน. [Online] Available:http://www.ThaiTambon.com กอเกยรต วรยะกจพฒนาและเตชา อศวสทธถาวร.(2546).การบรรจภณฑ.กรงเทพ : ส านกพมพ

วงอกษร ชยรตน อศวางกร.(2548).ออกแบบใหโดนใจ.กรงเทพฯ:บรษท ทงฮวซนการพมพ จ ากด ดารณ พานทอง.(2524).การหบหอ. กรงเทพ : วารสารรามค าแหง 8 ฉบบบรหารธรกจ เลม 1 ทองเจอ เขยดทอง.(2548).การออกแบบสญลกษณ.กรงเทพฯ:ส านกพมพสปประภา ประชด ทณบตร.(2531).การออกแบบบรรจภณฑ.กรงเทพ : ส านกพมพโอเดยนสโตร ประเวศ วะส.(2534). การศกษาของชาตกบภมปญญาทองถน.ในคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต, ส านกงาน .การสมมนาทางวชาการภมปญญาชาวบานกบการด าเนนงานดานวฒนธรรมและ การพฒนาชนบท . กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงกรป ปน และสมพร คงเจรญเกยรต.(2540).บรรจภณฑอาหาร.กรงเทพ : กรมสงเสรมอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรมและสมาคมการบรรจภณฑไทย มยร ภาคล าเจยก.(2550).ประเภทของบรรจภณฑ. [Online]Available : http://www.mew6.com/ composer/package/ package_1.php มหาวทยาลยเชยงใหม.(2547).ประวตการออกแบบบรรจภณฑ.เชยงใหม: ส านกงานบรหาร เทคโนโลยสารสนเทศเพอพฒนาการศกษา ทบวงมหาวทยาลย.ภาควชาเทคโนโลยการบรรจ คณะอตสาหกรรมเกษตร เมตตา เสลานนท. 15 กรกฎาคม 2554. ผผลตขนลงหนชมชนบานบ. สมภาษณ วทยา เมฆข า. (2550) ผลกระทบการถายทอดเทคโนโลย ภมปญญาทองถนงานศลปหตถกรรมโลหะ การผลตเครองทองลงหน ชมชนบานบ แขวงศรราช เขตบางกอกนอย กรงเทพมหานคร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.(2546).คมอการใชกระดาษเพอการหบหอ.

กรงเทพฯ:หางหนสวนจ ากดโอเดยนสแควร สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.(2546).คมอการใชแกวเพอการหบหอ.

กรงเทพฯ:หางหนสวนจ ากดโอเดยนสแควร สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.(2546).คมอการใชโลหะเพอการหบหอ.

กรงเทพฯ:หางหนสวนจ ากดโอเดยนสแควร

www.ssru.ac.th

41

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย.(2544).รอบรเรองบรรจภณฑ. กรงเทพฯ: โรงพมพสรวฒน

สามารถ จนทรสรย. (2534).ภมปญญาทองถน. ในคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต, ส านกงาน. การสมมนาทางวชาการภมปญญาทองถน

สกข แสนสภา.2548.กรณตวอยางการพฒนาบรรจภณฑวสาหกจชมชน. กรงเทพฯ:มหาวทยาลย ศลปากร

สรชย สกขาบณฑต.(2527).การออกแบบตวอกษร.กรงเทพ : ส านกพมพโอเดยนสโตร สรเดช ลนะเสน. (2526).การออกแบบตวอกษร.กรงเทพ: ส านกพมพโอเดยนสโตร ศรพงศ พะยอมแยม.(2537).กระบวนการพมพ .กรงเทพ : ส านกพมพโอเดยนสโตร ศรพร ปเตอร.(2548).การออกแบบกราฟก.กรงเทพฯ:เอกสารประกอบการสอนสถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ศกดชย เกยรตนาคนทร. (2540).วฒนธรรมกบการพฒนาชมชนบทบาทของการศกษามนษยศาสตร

ทมการพฒนา. วารสารวฒนธรรมไทย 35 อารยะ ศรกลยณบตร.(2550).การออกแบบสงพมพ.กรงเทพฯ :บรษท วสคอมเซนเตอร จ ากด Abbot,T.E.(1988) . A Study of the Relationship Between College Involvement and Maturity in College Senior. Dissertation Abstracts International,50(09),2799 - A

(UMI No.8922239) Astin, A.W. (1991). Four critical years of college on beliefs, attitudes, and knowledge.

SanFrancisco : Josses Bass Publishers. -------. (1970). What matters in colloid. four critical year revisited. San Francisco :

Josses Ball. Dement,S.L. (1962). The College Woman as a Science Major. Journal of Higher Education ,33:484-90, Ferderic, R.W. (1959). The third curriculum. New York : Appleton Century Crofts. Good, C.V. (1976). Dictionary of education. New York : McGraw-Hill. Gulick, L., & Lyndall, U. (1937). Papers on the science of public administration. New York :

Institute of Public Administration. Held, W.H. (1958). What are the aims, objective, and the power of the student Council?.

The Bulletin of the NASSP. 52 : 88.

www.ssru.ac.th

42

Herbert, Stroup Toward.(1965) The Philosophy of Student Activities Minneapolis: University of Minneapolis Press. McKaig, R. N. (1982) A study of the relationship between intensity of participation in studentactivities and satisfaction with the university. Indiana University. Peterson,J.S. (1966) . Some Obsrvation on Superior Student. Journal of Education Sociology. 35,172

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ก

แบบสอบถามเพอการวจย

www.ssru.ac.th

44

แบบสอบถามกลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร เรอง การพฒนาบรรจภณฑผลตขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ตอนท 1 สอบถามขอมลเบองตนเกยวกบความตองการบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ขอท ความตองการรปแบบบรรจภณฑ

ระดบความตองการ มากทสด ปานกลาง นอย

1 ทานมความพอใจในบรรจภณฑเดม 2 บรรจภณฑมความกะทดรด จดจ าไดงาย 3 บรรจภณฑมความโดดเดนเปนเอกลกษณเฉพาะ 4 บรรจภณฑสามารถบงบอกไดถงคณสมบตทส าคญของผลตภณฑได 5 บรรจภณฑมลกษณะทสะอาดปลอดภย 6 บรรจภณฑมความสวยงาม โดดเดน 7 บรรจภณฑสามารถน าเสนอขอมลครบและชดเจน

ตอนท 2 สอบถามขอมลเกยวกบความตองการบรรจภณฑและตนทน ขอท 1 รปแบบบรรจภณฑควรมลกษณะตามขอใด เปนลกษณะรปสเหลยม เปนลกษณะรปวงกลม

เปนลกษณะรปวงร ขอท 2 รายละเอยดขอมลทานใหความส าคญอะไรมากทสด ชอสนคา – ตราสนคา ภาพประกอบ

สวนประกอบและคณภาพสนคา ตรารบรองคณภาพสนคา ผผลตสนคา

ขอท 3 จากความตองการบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ ทานคดวาตนทนของการท าบรรจภณฑควรอยในราคาเทาไหร ตนทน 0.25 - 0.50 บาท เพราะ............................................................................ ตนทน 0.75 - 1 บาท เพราะ.................................................................................

www.ssru.ac.th

45

ตนทน 1.25 – 1.50 บาท เพราะ........................................................................... ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหนเกยวกบการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ ท าใหมแนวทางและการขยายการตลาดไดในลกษณะใด ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

ขอบขอบคณทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถามและแสดงความคดเหน คณะผวจย

www.ssru.ac.th

46

แบบประเมนความพงพอใจ เรอง การพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ค าชแจง : แบบสอบถามการพฒนาบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบงออกเปน 3 ตอน ดงน

ตอนท 1 สอบถามขอมลทวไป ตอนท 2 สอบถามความพงพอใจดานรปแบบบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหน

ตอนท 1 สอบถามขอมลทวไป 1) เพศ ชาย

หญง

2) อาย อายต ากวา 30 ป อาย 31 – 40 ป อาย 41 – 50 ป อาย 51 ป ขนไป 3) อาชพ นกเรยน นกศกษา ขาราชการ รฐวสาหกจ พนกงานบรษท ประกอบธรกจสวนตว 4) รายได ต ากวา 10,000 บาท 10,001 – 20,000 บาท 20,001 – 30,000 บาท 30,001 บาท ขนไป

www.ssru.ac.th

47

ตอนท 2 สอบถามความพงพอใจดานรปแบบของบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ขอท

รปแบบบรรจภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

ระดบความพงพอใจ มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1 ทานมความพอใจในบรรจภณฑเดม 2 บรรจภณฑมความกะทดรด จดจ าไดงาย 3 บรรจภณฑมความโดดเดนเปนเอกลกษณเฉพาะ 4 บรรจภณฑสามารถบงบอกไดถงคณสมบตทส าคญของผลตภณฑได 5 บรรจภณฑมลกษณะทสะอาดปลอดภย 6 บรรจภณฑมความสวยงาม โดดเดน 7 บรรจภณฑสามารถน าเสนอขอมลครบและชดเจน

ตอนท 3 ขอเสนอแนะและความคดเหน ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ขอบขอบคณผตอบแบบสอบถาม ทใหความรวมมอในการตอบแบบประเมนความพงพอใจและแสดงความคดเหน ขอมลของทานจะน าไปใชประโยชนในการศกษาและสนบสนนใหมการพฒนาตอไป คณะผวจย

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ข

ภาพแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

www.ssru.ac.th

49

การออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 1

www.ssru.ac.th

50

การออกแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 2

www.ssru.ac.th

51

การออกแบบฉลากตดประกอบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

www.ssru.ac.th

52

รปแบบบรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร แบบท 1 และ แบบท 2

www.ssru.ac.th

ภาคผนวก ค

ภาพการเขาศกษาขอมลผลตภณฑขนมทองพบ กลมสตรแมบานเขยวขจ จงหวดนนทบร

www.ssru.ac.th

54

ภาพท 1 คณอษา แกวทบ ประธานกลมสตรแมบานเขยวขจ

www.ssru.ac.th

55

ภาพท 2 ลงพนทศกษาขอมลในการท าวจย

ภาพท 3 ศกษาขอมลจากผผลตขนมทองพบ

www.ssru.ac.th

56

ภาพท 4 ผลตภณฑขนมทองพบทวางขายอยในปจจบน

www.ssru.ac.th

57

ภาพท 5 บรรจภณฑผลตภณฑขนมทองพบททางกลมแมบานเลอก

www.ssru.ac.th

58

ภาพท 6 ฉลากบนบรรจภณฑ

www.ssru.ac.th

59

ประวตผเขยน

ชอ – นามสกล นางสาวจตมา เสอทอง ประวตการศกษา

2539 ปรญญาตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 2547 ปรญญาโท University of New South Wales

ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน อาจารยประจ าสาขาวชาออกแบบกราฟกและมลตมเดย สาขาวชาออกแบบกราฟกและมลตมเดย คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ประสบการณ ผลงานทางวชาการ รางวลหรอทนการศกษา มความช านาญในดานการออกแบบกราฟกและมลตมเดย

www.ssru.ac.th

60

ประวตผเขยน ชอ – นามสกล นางสาวมทนา โมรากล ประวตการศกษา

2549 ปรญญาตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน เจาหนาทบรหารงานทวไป คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ประสบการณ ผลงานทางวชาการ รางวลหรอทนการศกษา - ชอ – นามสกล นางสาววรฤทย หาญโชตพนธ ประวตการศกษา

2553 ปรญญาตร มหาวทยาลยกรงเทพ ต าแหนงและสถานทท างานปจจบน เจาหนาทบรหารงานทวไป คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ประสบการณ ผลงานทางวชาการ รางวลหรอทนการศกษา -

www.ssru.ac.th