นวตกรรมเรอง การพฒนาระบบบรการการดแลเทาในผปวยเบาหวาน คลนกเบาหวาน โรงพยาบาลจตรส จงหวด ชยภม โดย นางพมพยภา มงคลสทธรกษ ทมงานผปวยนอกและงานกายภาพบ าบด

บทคดยอ

การพฒนาระบบบรการการดแลเทาในผปวยเบาหวาน โรงพยาบาลจตรส มวตถประสงคเพอ 1) ผปวยเบาหวานมความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาดวยตนเอง 2) ปองกน การเกดแผลทเทาในผปวยเบาหวาน 3) ศกษาความพงพอใจของผรบรการ 4) เพมพนทกษะและสรางความมนใจแกเจาหนาทในการใหความรแกผปวยเบาหวาน ด าเนนการพฒนาโดย 1) วางแผนการดวยการศกษาและอบรมแนวทางการดแลรกษาแผลทเทาในผปวยเบาหวาน และจดท าโครงการพฒนาระบบบรการการดแลเทาในผปวยเบาหวานเสนอผบรหาร 2) ด าเนนการพฒนาโดยประสานกบหนวยงานทเกยวของ ประชมอบรมเพมความรและทกษะของบคลากร แตงตงคณะกรรมการด าเนนงาน จดอบรมฟนฟความรเรองวธการตรวจประเมนเทาและการดแลรกษาแผลทเทาในผปวยเบาหวานแกเจาหนาทผเกยวของ และรวมกนปรบปรงแบบรายงานการประเมนเทาครงท3 ด าเนนการตรวจประเมนเทา 3) ทบทวน ตรวจสอบ ประเมนผลการด าเนนงาน โดยน าผลการตรวจประเมนเทามาทบทวนเพอคนหาปญหาทแทจรง 4) ปรบปรงการด าเนนงานโดยจดหาเครองมอส าหรบตรวจเทา ไดแก monofilament และ podoscope ด าเนนการตามแนวทางทก าหนด คอพยาบาลประจ าคลนกและพยาบาลผดแลผปวยเบาหวานประจ าศนยสขภาพชมชนในเขตรบผดชอบ ใหความรการดแลเทาดวยตนเอง สงผปวยใหนกกายภาพบ าบดตรวจประเมนเทาอยางละเอยดดวย monofilament และpodoscope รวบรวมผปวยทมภาวะเสยงสงทจะเกดแผล แลวประสานกบผเชยวชาญใหมาวดและตดรองเทาทเหมาะสมให พยาบาลงานอบตเหตและฉกเฉนดแลรกษาแผล แจงนกกายภาพบ าบดและแพทยท าการ off loading หากเหนสมควร และตดตามประเมนผลเปนระยะรวมกน

สรปผลการพฒนา 1) ผปวยเบาหวานมความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาของผปวยเบาหวานเพมขน

2) จ านวนผปวยเบาหวานไดรบการปองกนการเกดแผลทเทามากขน โดยไดรบการตรวจประเมนเทาอยางละเอยด และทราบขอมลเกยวกบสภาพเทาของตนเอง 3) ผปวยเบาหวานมความพงพอใจในการรบบรการจากระบบการดแลเทาอยในระดบ

มากทสด 4) เจาหนาทมความรและมนใจในการใหค าแนะน าแกผปวยมากขน

นวตกรรมเรอง การพฒนาระบบบรการการดแลเทาในผปวยเบาหวาน คลนกเบาหวาน โรงพยาบาลจตรส จงหวด ชยภม โดย นางพมพยภา มงคลสทธรกษ ทมงานผปวยนอกและงานกายภาพบ าบด

1. ปญหาและการวเคราะหปญหา โรงพยาบาลจตรสเปนโรงพยาบาลขนาด 60 เตยง มผมารบบรการดวยโรคเบาหวาน ของคลนกเบาหวานในอ าเภอจตรสทงหมด 8 ต าบล และจากอ าเภอใกลเคยง รวม 3,335 คน เปนผสงอายรอยละ 62 บางคนอยตามล าพงไมมบตรหลานดแล ตามองไมคอยเหน ความเปนอยคอนขางล าบาก มขอจ ากดในการรบรเรองการปรบเปลยนพฤตกรรมการด าเนนชวต ปวยเปนโรคเบาหวานเปนเวลานาน บางคนเกดความทอแท ท าใหการควบคมระดบน าตาลในกระแสเลอดไดไมด สงผลใหเกดภาวะแทรกซอนตางๆ เชน ภาวะน าตาลในกระแสเลอดสงหรอต าเกนไป ภาวะไตวาย ภาวะหลอด-เลอดแดงทเทาแขงและตบ เกดแผลทเทาเปนสาเหตใหผปวยถกตดอวยวะและพการ เกดความทกขทรมานทงดานรางกาย จตใจ เปนภาระของผดแล สงคม และประเทศชาต สญเสยคาใชจายในการรกษาสง สญเสยรายได เสยโอกาสในการประกอบอาชพ อตราการกลบมารกษาซ าสง ผลการทบทวนการตรวจประเมนเทาผปวยเบาหวานปงบประมาณ 2551 - 2552 พบวาจ านวนผปวยเบาหวานทเทาผดรป มแผลทเทา ถกตดอวยวะจนเกดความพการและเสยชวตจากการตดเชอในกระแสเลอด

มมากขน หนวยงานผปวยนอกและงานกายภาพบ าบดจงรวมกนหาแนวทางพฒนาระบบบรการ การดแลเทาในผปวยเบาหวานขน

2. มลเหตชน า 1) ผปวยเบาหวานเปนผสงอายรอยละ 62 2) เปนเบาหวานมานาน มขอจ ากดในการดแลตนเอง 3) ผปวยเบาหวาน ยงขาดความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาของตนเอง 4) มผปวยเบาหวานมแผลทเทา ถกตดอวยวะและตดเชอเสยชวต 5) เจาหนาทผใหบรการยงขาดทกษะและความมนใจในการดแลแผลเบาหวานและ ใหความรแกผปวยเบาหวาน

3. วตถประสงค 1) เพอใหผปวยเบาหวานมความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาของตนเอง 2) เพอปองกนการเกดแผลทเทาในผปวยเบาหวาน

3) เพอศกษาความพงพอใจของผรบรการ 4) เพอเพมพนทกษะและสรางความมนใจแกเจาหนาทในการใหความรแกผปวยเบาหวาน

4. วธด าเนนการ 4.1 วธด าเนนการแบบเดม

ปงบประมาณ 2551 หลงจากพยาบาลประจ าคลนกเบาหวาน พยาบาลผรบผดชอบคลนกเบาหวานของศนยสขภาพชมชนในเขตรบผดชอบโรงพยาบาลจตรส ไปรบการอบรม “แนวทางการดแลรกษาแผลทเทาในผปวยเบาหวาน” และมารวมกนสรางแบบประเมนเทาผปวยเบาหวานและ แผนพบเรองการดแลรกษาเทาในผปวยเบาหวาน ใชประเมนเฉพาะผปวยเบาหวานทน าตาลในกระแสเลอดมากกวา 200 mg% ผลพบวาอตราเทาผดรป เปนตาปลาและมแผลทเทา คอนขางสง ใหการดแล โดยการใหความรการดเทาเปนรายบคคล แจกแผนพบเพอน าไปอานและปฏบตตาม ยงไมมการบรการอยางอนรองรบ ปงบประมาณ 2552 ทมผดแลผปวยเบาหวานไดแก แพทย พยาบาลประจ าคลนกเบาหวาน พยาบาลผรบผดชอบคลนกเบาหวานของศนยสขภาพชมชนในเขตรบผดชอบโรงพยาบาล ไปรบการอบรม “แนวทางการดแลรกษาแผลทเทาของผปวยเบาหวาน” อก แลวน าความรไปจดอบรมใหแกเจาหนาททเกยวของคอ พยาบาลประจ าคลนก พยาบาลแผนกอบตเหตและฉกเฉน พยาบาลประจ าตกผปวยในและผทสนใจในโรงพยาบาล วางแนวทางการดแลเทาเพอเปนแนวทางในการประสานงาน ระหวางแผนก ปรบปรงแบบประเมนเทาครงท2 ใชประเมนเทาผปวยเบาหวานรายเกาทไดรบการตรวจ คดกรองภาวะแทรกซอนของเบาหวาน ประจ าป คอตรวจการท างานของไต ไขมนในกระแสเลอด และโปรตนในปสสาวะ ค านวณหาคาดชนมวลกาย BMI และวดรอบพง พรอมใหค าแนะน าแนวทางการดแลเทาของตนเอง ตรวจพบความผดปกต ไดแก เทาผดรป ตาปลา ซงเปนภาวะทเสยงสงทจะเกดแผลและอาจเปนเหตใหถกตดอวยวะตามมาได ส าหรบคนทมแผลทเทา แพทยจะพจารณา off loading ให 3 คน แผลหายภายใน 2 เดอนทงหมด ด าเนนงานไดประมาณ 6 เดอน แพทยผรบผดชอบยาย จงไมมแพทยสานงานตอ การoff loadingจงหยดไป แตยงประเมนเทาดวยแบบประเมนอย ไมมโครงการหรอหนวยงานทมศกยภาพมากกวามารองรบเพอใหการดแลตอเนอง และพบวามผปวยเบาหวานทมแผลทเทาถกตดอวยวะ 2 คน เสยชวตจากตดเชอในกระแสเลอด 1 คน

4.2 วธด าเนนการแบบใหม (พฒนาระบบบรการการดแลเทาในผปวยเบาหวาน ) 1) ประชมอบรมเพมความรและทกษะของบคลากร

2) น าผลการตรวจประเมนเทามาทบทวนเพอคนหาปญหาทแทจรง 3) จดท าโครงการพฒนาระบบบรการการดแลเทาในผ ปวยเบาหวานและน าเสนอผบรหาร 4) แตงตงคณะกรรมการด าเนนงานประกอบดวยงานผปวยนอก งานอบตเหตและฉกเฉน งานผปวยใน ศนยสขภาพชมชนในโรงพยาบาล งานประกนสขภาพ และงานกายภาพบ าบด รวมกนก าหนดแนวทาง การดแลเทา 5) ประสานหนวยงานทเกยวของ

6) จดอบรมฟนฟความรเรองวธการตรวจประเมนเทาและการดแลรกษาแผลทเทาในผปวยเบาหวานแกเจาหนาทผเกยวของ และปรบปรงแบบรายงานการประเมนเทาครงท3 7) จดหาเครองมอส าหรบตรวจเทา ไดแก monofilament และ podoscope 8) ด าเนนการตามแนวทางทก าหนด คอพยาบาลประจ าคลนกและพยาบาลผดแลผปวยเบาหวานประจ าศนยสขภาพชมชนในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาล ใหความรการดแลเทา ดวยตนเอง สงผปวยใหนกกายภาพบ าบดตรวจประเมนเทาอยางละเอยดดวย monofilament และpodoscope รวบรวมผปวยทมภาวะเสยงสงทจะเกดแผล แลวประสานกบผเชยวชาญใหมาวดและ ตดรองเทาทเหมาะสมให พยาบาลงานอบตเหตและฉกเฉนดแลรกษาแผล แจงนกกายภาพบ าบดและแพทยท าการ off loading หากเหนสมควร และตดตามประเมนผลเปนระยะรวมกน งานประกนสขภาพลงขอมลเบกเงนจากส านกงานหลกประกนสขภาพ . 9) ประเมนผลการด าเนนการ โดยการสมภาษณ ตอบแบบสอบถาม

4.3 ประชากร เปนผปวยเบาหวานทไดรบการตรวจเทาปงบประมาณ 2551-2554 ดงแสดงในตารางท 1

ตารางท 1 แสดงจ านวนและรอยละของผปวยเบาหวานโรงพยาบาลจตรสทไดรบการตรวจเทา ปงบประมาณ 2551- 2554 (มถนายน 2554)

รายการ ปงบประมาณ

2551 2552 2553 2554 จ านวนผปวยเบาหวานทงหมด 2537 3099 3335 1968 จ านวนผปวยทไดรบการตรวจเทา 345 572 844 783 รอยละของผปวยทไดรบการตรวจเทา 13.6 18.5 31.9 39.7 จากตารางท 1 พบวา ผปวยเบาหวานทไดรบการตรวจเทา ปงบประมาณ 2551-2554 เปน จ านวน 345, 572, 844 และ 783 คน คดเปนรอยละ 13.6, 18.5, 31.9 และ 39.7 ตามล าดบ

4.4 เครองมอทใชในการพฒนาระบบและประเมนผล 1) แบบทดสอบความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาผปวยเบาหวานโรงพยาบาลจตรส มจ านวน 10 ขอ ขอละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน

2) แบบตรวจประเมนเทาของผปวยเบาหวาน เปนแบบประเมนเทาทเจาหนาททรบผดชอบรวมกนศกษา วเคราะห สรางองคความรและด าเนนการจดท าขน เพอใชในการตรวจประเมนสภาพเทาผปวยเบาหวาน ปรบปรงครงท 2 มจ านวน 13 ขอ 3) แบบประเมนเทาผปวยเบาหวาน งานกายภาพบ าบดและงานคลนกเบาหวานรวมกนสรางขน เพอใชในการตรวจประเมนสภาพเทาผปวยเบาหวานปรบปรงครงท 3 (ปจจบนใชประเมนเทาผปวย) 4) แบบสอบถามความพงพอใจของผรบบรการ 5) แบบประเมนผลการใสรองเทาของผ ปวยเบาหวานทไดรบการตดรองเทา จ านวน 40 คน

5. ผลการพฒนา 5.1 ผลตอผปวย 1) ผปวยเบาหวานมความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาของผปวยเบาหวานเพมขน ดงตารางท 2 ตารางท 2 แสดงผลการประเมนความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาของ ผปวยเบาหวาน โรงพยาบาลจตรส ในปงบประมาณ 2552 และ 2554

ท รายการประเมน ป 2552 ป 2554 เพมขน

42 รอยละ 83 รอยละ รอยละ 1 ควรท าความสะอาดเทาทกวนดวยน าสบ และเชดให

แหงทนท

38 90.4 83 100 9.6

2 ไมควรแชเทาในน า 24 57 50 60.24 3.2 3 ไมเดนเทาเปลา ควรสวมถงเทาประจ า 39 92.8 83 100 7.2 4 รองเทาทเหมาะสมส าหรบผปวยเบาหวานคอ รองเทา

กฬาทมเชอกผก หรอมสายรดสนเทา 24 57 50 60.24 3.2

5 ไมใสรองเทาทหลวมมาก ๆ จะท าใหเดนสะดวก และอาจเกดแผลไดงาย

19 45.2 42 50.6 5.4

6 งดการสบบหรและดมสราโดยเดดขาด 36 85.7 83 100 14.3 7 ควบคมน าตาลในเลอดใหอยในระดบ 70 – 110 มก% 33 78.5 65 78.3 0.2 8 ควรออกก าลงกายอยางสม าเสมอวนละ 20 – 30 นาท 34 80.9 83 100 20 9 ตดเลบเทาในแนวขวางเปนเสนตรง โดยใหปลายเลบ

เสมอปลายนวเทา 32 76.1 58 69.8 6.3

10 ถามอาการชาปลายเทามากๆ หามแชในน าอนเดดขาด 38 90.4 67 80.7 9.7 รวม 317 75.4 664 80.0 4.6

จากตารางท 2 พบวา ความรความเขาใจในการปฏบตปฏบตตวเรองการดแลเทาของผปวยเบาหวาน โดยเฉลยปงบประมาณ 2552 คดเปนรอยละ75.4 ปงบประมาณ 2554 คดเปนรอยละ.80

ผปวยมความรความเขาใจเพมขน คดเปนรอยละ 4.6 โดยความรความเขาใจในการปฏบตตวทมคะแนนสงสด 4 อนดบแรกคอ ควรท าความสะอาดเทาทกวนดวยน าสบ และเชดใหแหงทนท ไมเดนเทาเปลา ควรสวมถงเทาประจ า งดการสบบหรและดมสราโดยเดดขาด และควรออกก าลงกายอยางสม าเสมอวนละ 20 – 30 นาท คดเปนรอยละ 100 เทากน สวนขอทมคะแนนต าสด 3 อนดบคอ ไมใสรองเทาทหลวมมาก ๆ จะท าใหเดนสะดวก และอาจเกดแผลไดงาย.ไมควรแชเทาในน า และรองเทาทเหมาะสมส าหรบผปวยเบาหวานคอ รองเทากฬาทมเชอกผก หรอมสายรดสนเทาคดเปนรอยละ45.2, และ57 เทากน 2) จ านวนผปวยเบาหวานไดรบการปองกนการเกดแผลทเทามากขน โดยไดรบการตรวจประเมนเทาอยางละเอยด และทราบขอมลเกยวกบสภาพเทาของตนเอง ดงตารางท 1 และตารางท 3 ตารางท 3 แสดงจ านวนผปวยเบาหวานและผลการตรวจประเมนเทาปงบประมาณ 2552 – 2554 โรงพยาบาลจตรส

รายการ ปงบประมาณ

2551 2552 2553 2554 จ านวนผปวย รอยละ 345 100 572 100 844 100 783 100 1. เทาผดรป 153 44.3 179 31.2 350 41.4 537 68.58 2. มตาปลา 20 5.7 17 2.9 24 2.8 25 3.19 3. มแผลทเทา 4 1.1 5 0.8 9 1.06 6 0.76 4. ถกตดอวยวะ 2 0.05 3 0.52 4 0.47 2 0.25 5. เสยชวตจากการตดเชอ ในกระแสเลอด

0 0.0 0 0.0 1 0.001 0 0

จากตารางท 3 พบวาผลการตรวจเทาพบเทาผดรปจ านวนสงสดในปงบประมาณ 2554 คดเปนรอยละ 68.58 รองลงมาคอปงบประมาณ 2551 และ 2553 คดเปนรอยละ 44.3, 41.4 ตามล าดบ เปนตาปลาพบมากทสดในปงบประมาณ 2551 คดเปนรอยละ 5.7 รองลงมาคอปงบประมาณ 2554 และ 2552คดเปนรอยละ 3.19, 2.9 ตามล าดบ มแผลทเทาสงสดในปงบประมาณ 2551 คดเปนรอยละ 1.1 รองลงมาคอปงบประมาณ 2553 และ 2552 คดเปนรอยละ 1.06, 0.8 ตามล าดบถกตดอวยวะรนแรงสดคอปงบประมาณ2553 ผปวยเบาหวานเสยชวตจากการตดเชอในกระแสเลอดจ านวน 1 คน รองลงมาคอปงบประมาณ2552 ผปวยเบาหวานถกตดขา ใตเขา 1คน เหนอเขาอก 1 คน

3 ) ผปวยเบาหวานทมภาวะเสยงสงไดรบการตดรองเทาทถกสขลกษณะไปใช ดงตารางท 4 4) ผปวยเบาหวานทมแผลทเทาไดรบการดแลแลดวยการ off loading ท าใหแผลหายเรวขน ดงตารางท 4 ตารางท 4 แสดงผลการประเมนการใสรองเทาของผ ปวยเบาหวานจ านวน 40 คน ทไดรบรองเทาท

เหมาะสม และการ off loading

ล าดบท รายการประเมน จ านวนคน

ทงหมด

จ านวนผปวย

รอยละ

1. ผปวยสามารถสวมรองเทาทไดรบการตดใหทกวน

40 35 87.5

2. ผปวยเกดแผลใหม หลงสวมรองเทาทตดให

40 2 5

3. ผปวยทมแผลอยเดม หลงจากไดรบรองเทาแลว มแผลใหมเพมขน

7 1 14.3

4. หลงจาก off loading ใหผปวย แผลหาย ภายใน 4 เดอน

7 2 28.5

5. ผปวยถกตดอวยวะหลงจากสวมรองเทาทตดให

40 1 2.5

จากตารางท 4 พบวา ผปวยทไดรบรองเทาแลวสามารถสวมรองเทาทตดใหทกวนคดเปนรอยละ 87.6 มแผลเกดใหมหลงสวมรองเทาทตดให คดเปนรอยละ 5 ผทมแผลอยเดมหลงจากไดรบรองเทาแลว มแผลใหมเพมขน รอยละ 14.3 หลง off loading ให แผลผปวยจ านวน 7 คน แผลหาย ภายใน 4 เดอน คดเปนรอยละ 28.5 ผปวยถกตดอวยวะหลงจากสวมรองเทาทตดให คดรอยละ 2.5 ไมมผเสยชวต

5.2 ผลตอหนวยงาน 1) ผปวยเบาหวานมความพงพอใจ ตอการรบบรการจากระบบการดแลเทาอยในระดบ

พงพอใจมากทสด ดงตารางท 5

ตารางท 5 แสดงผลประเมนความพงพอใจของผปวยเบาหวานตอการตรวจเทา ปงบประมาณ 2554 จ านวน 123 คน

ท รายการประเมนความพงพอใจ รอยละ 1. เจาหนาทแจงขนตอนการตรวจเทาใหทราบชดเจน 84 2. หลงจากตรวจเทาผปวยสามารถน าความรเรองการดแลเทาไปปฏบตไดอยางถกตอง 92 3. ความ พงพอใจ ของบรรยากาศ ภายในหองตรวจ 73.2 4. ความพงพอใจตอเครองมอและอปกรณทใชตรวจเทา 80 รวม 82.3

จากตารางท 5 พบวาผปวยเบาหวานทไดรบการตรวจเทา ป 2554 มความพงพอใจโดยภาพรวมคดเปนรอยละ 82.3 โดยคะแนนความพงพอใจสงสดคอหลงจากตรวจเทาผปวยสามารถน าความรเรองการดแลเทาไปปฏบตไดอยางถกตองคดเปนรอยละ 92 สวนความพงพอใจทมคะแนนต าสดคอบรรยากาศ ภายในหอง ความพงพอใจตอเครองมอและอปกรณทใชตรวจเทา คดเปนรอยละ 73.2 และ 80 ตามล าดบ 2) เจาหนาทมทกษะและมนใจในการใหค าแนะน าแกผปวยมากขน

3) มการประสานงานระหวางหนวยงานฝายตาง ๆ ในโรงพยาบาลมากขน เพอดแล

ผปวยเบาหวานแบบสหสาขาวชาชพ 4) มเครองมอตรวจประเมนเทาทไดมาตรฐาน ไดแก monofilament และ Podoscope 5.3. ผลตอชมชน 1) เกดการประสานงานเพอใหบรการระหวางเจาหนาทในโรงพยาบาลชมชน,เจาหนาทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต าบลและอาสาสมครสาธารณสขในการนดผปวย เบาหวานมาตดรองเทา ในกรณทไมมเบอรโทรศพทตดตอกลบ 2) ผปวยเบาหวานรายอนในชมชนเกดความตระหนกในการดแลเทาและการปรบเปลยนรองเทาทเหมาะสม

6. ปจจยแหงความส าเรจ 1) ผรวมงานมความเขาใจ เหนความส าคญของการแกปญหา 2) ผบรหารเหนชอบ 3) ผรบบรการเหนดวยกบแนวทางการแกปญหา 7. ปญหาและอปสรรค

1) ระยะแรกผปวยไมเหนความส าคญของการตรวจเทา เนองจากรบเขาพบแพทย เพอรบยาแลวกลบบาน

2) การลงทะเบยนมความยงยากทงการลงขอมลเบองตน และแบบประเมนการตรวจเทา 3) การสอสารไมทวถงท าใหผปวยมาวดเทาเพอตดรองเทาไมครบทกคนครงแรกทนด 8. แผนการพฒนาตอเนอง 1) มการด าเนนการนดผปวยเบาหวานในกลมเสยงสงทตดรองเทาแลวมาประเมนซ าและแลกเปลยนเรยนรเรองการดแลเทาภายในกลม

2) มการด าเนนการนดผปวยเบาหวานในกลมมแผลท off loading แลวมาประเมนซ าโดยรวมกบแพทยประเมนเรองแผล และผลส าเรจของการ off loading 3) ท าโครงการออกไปเยยมบานผปวยเบาหวานในกลมเสยงสงทไมสามารถมาโรงพยาบาลไดสะดวก ในลกษณะกลมสหสาขาวชาชพ

4) ตดตามจ านวน Re admit ของผปวยเบาหวานจากการมแผลทเทาลดลง 5) ตดตามขอมลคาใชจายในการดแลรกษาแผลในผปวยเบาหวานลง

ภาคผนวก แบบตรวจประเมนเทาผปวยเบาหวาน ( หลงปรบปรงครงท 2 )

ชอ.......................สกล...................... HN……....วนทประเมน...................ผประเมน......................... 1 ประเมนการเดน ( ) เดนไดเอง ( ) เดนไดโดยใชไมเทา ( ) ตองมคนพยง ( ) เดนไมไดตองใชรถเขน ( ) เดนไมไดเลยตองนอนตลอด

2. ประวตการสบบหร ( ) ไมเคยสบเลย ( ) เคยสบ.......ป วนละประมาณ.......มวน ( ) เลกสบ.......เดอน .........ป

3. ประวตการเปนแผลทเทา ( ) เคย ( ) ไมเคย 4. ประวตการถกตดอวยวะจากแผลเบาหวาน

( ) เคย ( ) ไมเคย 5. ประวตการเกดแผลซ า ( ) เคย ( ) ไมเคย 6.บรเวณทเกดแผลซ า ระบ................. 7. ชนดของรองเทาทสวมใสประจ า ระบ.................. 8. ลกษณะของรองเทาทสวม

( ) พอด ( ) คบ ( ) หลวม

9. การสวมถงเทา ( ) ใสประจ า ( ) ใสบางครง ( ) ไมใส

10. ความรสกทเทาขณะพก ( ) ชา ( ) ปวด ( ) ออกรอน ( )อนๆระบ........... 11. ความรสกทเทาขณะเคลอนไหว ( ) ชา ( ) ปวด ( ) ออกรอน ( )อนๆระบ........... 12. ลกษณะเทาในปจจบน ลกษณะเลบ ( ) ปกต ( )ไมปกต หด ตาปลา ( ) ม ( )ไมม ผวหนง ( ) ปกต ( )ไมปกต แผลทเทา ( ) ม ( )ไมม จ านวนนวเทา ( ) ครบ ( )ไมครบ 13. การคล าชพจร Dorsal pedis เทาขวา ( )ปกต ( ) เบา ( ) คล าไมได เทาซาย ( )ปกต ( ) เบา ( ) คล าไมได

แบบประเมนเทาในผปวยเบาหวาน โรงพยาบาลจตรส ( ปรบปรงครงท 3) ( INITIAL FOOT ASSESSMENT FORM FOR DIABETES )

ใชตรวจประเมนในปจจบน

ชอ....................................นามสกล.................................... อาย.............ป HN……………….. ประวต ประเมนสภาพเทา ประเภทเบาหวาน ( ) type 1 ( ) type 2 - เลบมปญหา ( ) ไมม ( ) ม เปนโรคเบาหวานนาน................................ป - มหด ตาปลา ( ) ไมม ( ) ม คา FBS........................เมอ.................... - เคยมแผลทเทา ( ) ใช ( ) ไมใช เคยตดนว/ขา/เทา ( ) ใช ( ) ไมใช - ผวหนง สผว ( ) ปกต ( ) แดง การสญเสยความรสก ( ) ไมม ( ) ชา ( ) ปวด ( ) ซด ( ) คล า ปจจบนสบบหร ( ) ใช ( ) ไมใช - อณหภม ( ) ปกต ( ) เยน รองเทาทใชประจ า................................ - มขนหาย หลด ( ) ไมม ( ) ม ถงเทา ( ) ใส ( )ไมใส - การตดเชอรา ( ) ไมม ( ) ม Foot care ( ) ม ( ) ไมม - Arch of foot ( ) ปกต ( ) Flat ( ) High - ลกษณะนวเทาผดรป ( ) Hallux valgus ( ) Hallux varus ( ) Claw toes ( ) Mallet toes ( ) Hammer toes ( ) Charcot foot ประเมนชพจรเสนเลอดแดง เทาซาย คล า pulse dorsalis pedis ( ) คล าได ( ) คล าไดแตเบา ( ) คล าไมได คล า pulse posterior tibial ( ) คล าได ( ) คล าไดแตเบา ( ) คล าไมได เทาขวา คล า pulse dorsalis pedis ( ) คล าได ( ) คล าไดแตเบา ( ) คล าไมได คล า pulse posterior tibial ( ) คล าได ( ) คล าไดแตเบา ( ) คล าไมได มเนอตาย(gangrene) ( ) ไมม ( ) ม อาการปวดนองเวลาเดนและหายปวดเมอพก ( ) ไมม ( ) ม

การจ าแนกความเสยงและการตดตาม ( ) 1. เสยงต า (low risk) ไมพบความผดปกต ตดตามผลทก 1 ป. .......................................................................................................................... *แนะน าเรอง การดแลตนเอง การดแลเทา การบรหารเทา *แนะน า foot ware ( ) 2. เสยงปานกลาง (moderate risk) พบความผดปกตขอใดขอหนง ตดตามทก 6 เดอน ................................................................................................................ ( ) 1. skin/nail ( ) 2. callus ( ) 3. fungal ( ) 4. sensory loss ( ) 5. deformity ( ) 6. vascular ( ) 7. arch of foot *แนะน าเรองการดแลตนเอง การดแลเทา การบรหาร *foot ware...................................... *footorthosis............................................................. ( ) 3. เสยงสง (high risk) พบความผดปกตมากกวา 2 ขอขนไป ตดตามทก 3 เดอน ............................................................................................................ *แนะน าเรองการดแลตนเอง การดแลเทา การบรหาร *foot ware............................................ *foot or thosis........................................... ( ) 4. เสยงสงมาก (very high risk) พบความผดปกตมากกวา 2 ขอขนไป และเคยมแผลหรอเคยตด อวยวะทเทา ตดตามทก 1 เดอน. .................................................................................................................................................. *แนะน าเรองการดแลตนเอง การดแลเทา การบรหาร *foot ware............................................... *foot orthosis....................................................... ( ) 5. กลมมแผล ตดตาม 2 สปดาห วนทตดตาม......................................... สถานท................................................................................................... *แนะน าเรองการดแลตนเอง การดแลเทา การบรหารหตถการ ..............................................................................................................................

ผตรวจ...................................................วนท.................................................

แบบทดสอบความรความเขาใจในการปฏบตตวเรองการดแลเทาผปวยเบาหวาน โรงพยาบาลจตรส

ขอมลทวไป

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / และเตมตวเลขตามทเปนจรง 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย.....ป 3. สถานภาพ ( ) ค ( ) โสด ( ) หมาย หยาราง แยก 3. การศกษา ( ) ประถมศกษาหรอต ากวา ( ) มธยมศกษาหรอนปรญญา

( ) ปรญญาหรอสงกวา

แบบทดสอบการปฏบตตวเรองการดแลเทาของผปวยเบาหวาน ค าชแจง โปรดอานขอความในแตละขอ แลวพจารณาวา ถาทานไดปฏบตตวถกตองเหมาะสม ท าเครองหมาย ( / ) หรอปฏบตตวไมถกตองเหมาะสม ท าเครองหมาย ( X ) หนาขอความตอไปน

.............. 1. ควรท าความสะอาดเทาทกวนดวยน าสบ และเชดใหแหงทนท

.............. 2. ไมควรแชเทาในน า

.............. 3. ไมเดนเทาเปลา ควรสวมถงเทาประจ า

.............. 4. รองเทาทเหมาะสมส าหรบผปวยเบาหวานคอ รองเทากฬาทมเชอกผกหรอมสายรดสนเทา

.............. 5. ไมใสรองเทาทหลวมมาก ๆ จะท าใหเดนสะดวก และอาจเกดแผลไดงาย

............. 6. งดการสบบหรและการดมสราอยางเดดขาด

............. 7. ควบคมระดบน าตาลในเลอดใหอยในระดบ 70 - 110 มก%

............. 8. ควรออกก าลงกายอยางสม าเสมอวนละ 20 - 30 นาท

............. 9. ตดเลบเทาในแนวขวางเปนเสนตรง โดยใหปลายเลบเสมอปลายนวเทา

............. 10. ถามอาการชาปลายเทามากๆ หามแชในน าอนเดดขาด

แบบประเมนความพงพอใจในการตรวจเทาผปวยเบาหวาน

ขอมลทวไป

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / และเตมตวเลขตามทเปนจรง 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญง 2. อาย.....ป 3. สถานภาพ ( ) ค ( ) โสด ( ) หมาย หยาราง แยก 3. การศกษา ( ) ประถมศกษาหรอต ากวา ( ) มธยมศกษาหรอนปรญญา

( ) ปรญญาหรอสงกวา

แบบประเมนความพงพอใจ ค าชแจง โปรดอานขอความในแตละขอ แลวพจารณาวา ถาทานมความพงพอใจในแตละขออยในระดบใด แลวท าเครองหมาย ( / ) ในชอง ตามเกณฑดงน

5 หมายถง มความพงพอใจในระดบมากทสด

4 หมายถง มความพงพอใจในระดบมาก

3 หมายถง มความพงพอใจในระดบปานกลาง 2 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอย 1 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอยทสด

ท รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1 1 เจาหนาทแจงขนตอนการตรวจเทาใหทราบชดเจน

2 หลงจากตรวจเทาผปวยสามารถน าความรเรองการดแลเทา ไปปฏบตไดอยางถกตอง

3 สภาพบรรยากาศ ภายในหองตรวจ

4 เครองมอและอปกรณทใชตรวจเทา

Podoscope

การตรวจเทาดวย monofilament

ลกษณะเทาผดรป

ใหสขศกษาการดแลเทารายกลม

รองเทารนแรก

ลกษณะพนรองเทาดานลาง

รองเทารนใหม หลงปรบปรง

แผลกอนขด caiius และกอน off loading

แผลหลงขด callus

Off Loading

หลง Off loading ให 1 เดอน

แผลหายหลง off loading 4 เดอน