อาจารยยศพรธ วรรชนะ

การตงถนฐาน

เสนอ

การตงถนฐาน หมายถง การสรางทอยอาศยของมนษย โดยอยรวมกนเปนกลม

เปนหมบาน และเมอง ในการตงถนฐานจะมสวนประกอบทส าคญ คอ คน และพนท สวนประกอบทส าคญรองลงมา คอ การตดตอระหวางกนและกน การใชบรการตางๆเพอตอบสนองความตองการของคนในกลมชนนนๆ

ความรเบองตนทวไปเกยวกบการตงถนฐาน

แบงออกเปน 3 ลกษณะ คอ

1.การตงถนฐานแบบชวคราว หรอการตงถนฐานแบบเคลอนยาย

1.1 การเกบของปาและลาสตว เปนอาชพทออกเกบ หา สงทมอยตามธรรมชาต กลมชนทมอาชพน ไดแก

1.1.1 พวกยากาน อาศยอยบรเวณตอนใตสดของทวปอเมรกาใต แถบทเรยกวา เทยรา เดล เฟอโก

ลกษณะการตงถนฐาน

1.1.2 พวกปกม อาศยอยบรเวณลมแมน าซาอร (Zaire) พวกน มกอยในเขตรอนชนทวปแอฟรกาใต

1.1.3 พวกอบอรจน อาศยอยบรเวณภายในของทวปออสเตรเลย โดยเฉพาะบรเวณทมอากาศแหงแลง

1.1.4 พวกบชแมน อาศยอยทางตอนเหนอของทะเลทรายกาลาฮาร ในทวปแอฟรกา

ลกษณะการตงถนฐาน(ตอ)

1.2 การเลยงสตวแบบเรรอน

1.2.1 พวกเคอรกซ อาศยอยบรเวณทงหญาสเตปป แถบตอนกลางของทวปเอเชย

1.2.2 พวกเบดอน เปนชาวอาหรบทเลยงสตวเรรอนอยแถบคาบสมทรอาหรบ

1.2.3 พวกฟลานและมาซาย เปนชนพวกนโกรทเลยงสตวเรรอนแถบเขตแหงแลงในประเทศซดาน ทวปแอฟรกา

1.2.4 พวกแลปปและซามอย พวกนอาศยอยในเขตอากาศแถบทนดรา ซงอยในทางเหนอของยเรเซย

ลกษณะการตงถนฐาน(ตอ)

2.การตงถนฐานแบบกงถาวร เปนการตงถนฐานเพออยอาศยและประกอบอาชพการเพาะปลก โดยใชวธการโคนปา ถางและเผาปา

3.การตงถนฐานแบบถาวร เปนการตงถนฐานแบบอยกบทเปนหลกแหลงทแนนอน โอกาสในการเคลอนยายมนอย

ลกษณะการตงถนฐาน(ตอ)

อทธพลดานสภาพธรรมชาต

1.แหลงนาน าเปนสงส าคญอนดบแรก เนองจากน าเปนปจจยทมากอนสงอนทงหมดในแงความตองการน าเพออปโภคและบรโภค

2.ดน ดนเปนปจจยรองมาจากน าในการเลอกตงถนฐาน

3.สภาพภมประเทศ บรเวณทราบลมแมน า ทราบชายฝงทะเล

ทราบภายในทวป ทราบลกคลน ภเขาสง เปนตน

4.ภมอากาศ องคประกอบของอากาศเชน พลงงานความรอนจากดวงอาทตย อณหภม ปรมาณน าฝน มอทธพลตอการตงถนฐาน

ปจจยทมอทธพลตอการตงถนฐาน

อทธพลดานกจกรรมทางเศรษฐกจ

1.การเกษตร การตงถนฐานอาจเกดขนจากการวมกลมกน หรอตงถนฐานแบบกระจายขนอยกบความแตกตางของประเภทการเกษตร ซงกจกรรมทางการเกษตรทจะน ามาพจารณาเกยวกบการตงถนฐาน ไดแก การเพาะปลก การเลยงสตว

2.การอตสาหกรรม เปนปจจยหนงทดงดดใหมการตงถนฐานอยางหนาแนน เพราะโรงงานอตสาหกรรมตองการแรงงานเปนจ านวนมาก

3.การคาการประกอบกจกรรมประเภทนจะเลอกตงอยบรเวณทมประชากรแนนหนา โดยจะมลกษณะความเปนเมอง

ปจจยทมอทธพลตอการตงถนฐาน(ตอ)

4.การคมนาคมขนสง ไมวาจะเปนทางน า ทางบก ทสามารถใชในการขนสง ระหวางบรเวณหนงไปยงบรเวณอนๆไดสะดวก และเปนปจจยทสงเสรมใหมการตงถนฐานมากขน

5. อทธพลดานสงคมและวฒนธรรม อทธพลทางดานสงคมและวฒนธรรมกเปนปจจยหนงทมผลตอการตงถนฐานของประชากรในอดต และยงสงผลใหมการตงถนฐานทถาวร

ปจจยทมอทธพลตอการตงถนฐาน(ตอ)

สภาพแวดลอมมอทธพลตอการตงถนฐานโดยตรง คอ สภาพแวดลอมทางธรรมชาต ไดแก อากาศ พชพรรณธรรมชาต แรธาต ดน น า ปาไม ลกษณะภมประเทศ เปนตน โดยภมภาคใดมสภาพแวดลอมทางธรรมชาตตางกนจะมผลท าใหการตงถนฐานตางกน นอกจากนอาจมองคประกอบอนๆเขามาเกยวของดวย คอ สภาพแวดลอมทางวฒนธรรม ไดแก ลกษณะทางสงคม ขนบธรรมเนยมประเพณ เศรษฐกจ ในสวนทเกยวของกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาตทท าใหลกษณะการตงถนฐานแตกตางกนนน จะมปจจยตางๆทส าคญ

ความสมพนธของการตงถนฐานกบสภาพแวดลอม

1. การตงถนฐานในเขตรอน แหงแลง

ประชากรทตงถนฐานอยในบรเวณนสวนใหญเปนกลมคนทยงไมไดรบการพฒนามากนก จะประกอบไปดวยคนพนเมองทมเผาพนธแตกตางกนมากมาย

ตงถนฐาน การตงถนฐานในเขตนมกจะไมใชวสดประเภทไมมากนกเปนเพราะหายาก โดยมากจะเปนวสดทคงทนตออากาศแหงแลงและหาไดไมยากนก เชน

- การสรางบานดวยหนหรอโคลน

- บานทสรางดวยหน สวนใหญเปนหนปน หนทราย

- บานสมยใหม มการกอสรางทอยอาศยเปนประเภทตก

ความสมพนธของการตงถนฐานกบสภาพแวดลอม(ตอ)

2. การตงถนฐานในเขตรอนชน คอ บรเวณทอยระหวางเสนทรอปกออฟแคนเชอรกบทรอปกออฟแคปรคอรน

การตงถนฐาน

- บานทสรางดวยไม ชนเดยวใตถนสง หลงคามกจะเปนหนาจว ฝาบานสวนมากเปนไม

- บานสมยใหม มกพบในเขตเมอง ฝาผนงมกจะใชวสดประเภทกระเบองแผนเรยบ อฐบลอก คอนกรต และกระจก

ความสมพนธของการตงถนฐานกบสภาพแวดลอม(ตอ)

3.การตงถนฐานในเขตอน

การตงถนฐาน

- บานทสรางดวยไม มลกษณะเปนบานชนเดยวตดพน หลงคาจะเปนหลงคาหนาจวเพอใหน าฝนไหลสะดวก ทกบานมกจะมปลองไฟ การสรางทอยอาศยมกจะเอาตนสนทล าตนตรงและยาว มาตดเปนทอนใหเทาๆกน แลวเรยงตอกนเปนบาน หรอเรยกวา บานซง

- บานสมยใหม ในเขตอบอนมกจะเปนบานทสรางดวยอฐ คอนกรต และคอนกรตเสรมเหลก

ความสมพนธของการตงถนฐานกบสภาพแวดลอม(ตอ)

4.การตงถนฐานในเขตหนาว บรเวณตอนเหนอของประเทศแคนาดา เกาะกรนแลนด ตอนเหนอของยเรเชย

ประชากร บรเวณนมกมการตงถนฐานเบาบาง ประชากรทพบ เชน พวกเอสกโม, แลปป, ซามอย, ซเรยน, ออสเทยก, ทงกส, ยาคท, ลามท,คาเรยก, ชคช เปนตน

การตงถนฐาน ลกษณะการสรางบานในเขตเมองจะเปนบานสมยใหม ทส าคญ คอ ตองมเครองปรบอากาศใหมอณหภมอน ในชวงฤดหนาว วสดทใชในกอสรางเปนประเภทคอนกรตฝาผนงหนา ในเขตชนบทการสรางบานจะใชพวกหญา ฟาง

ความสมพนธของการตงถนฐานกบสภาพแวดลอม(ตอ)

การตงถนฐานในระยะเรมแรกเชอวามความสมพนธโดยตรงกบการกระจายของชนเผาตางๆ โดยเฉพาะชนกลมเดยวกนจะตงถนฐานอยรวมกนในพนทใดพนทหนงของโลก โดยค านงถงสภาพแวดลอมทางธรรมชาตเปนส าคญ ทงนเพอการเหมาะสมในการด ารงชพ โดยเฉพาะกจกรรมทางเศรษฐกจขนตน ตอมาเมอเวลาลวงเลยไปจ านวนผอยอาศยเพมมากขนมการขยายพนทในการตงถนฐาน และเพอการประกอบอาชพมากขน รวมทงมการกอสรางสงตางๆ เพมขนจนท าใหสภาพธรรมชาตเดมเปลยนไป

ประวตการตงถนฐาน

การตงถนฐานในทวปยโรป

1.การตงถนฐานในองกฤษ แบงออกเปน 2 บรเวณ

1.1บรเวณทราบทางตะวนออกเฉยงใต ลกษณะการตงถนฐานจะอยรวมกนเปนกลมไมกหลงคาเรอนลอมรอบบรเวณทโลงซงเปนทงหญา หมบานประเภทนเรยกวา Green Village มสนามหญาและทงหญาเปนศนยกลางของหมบาน

1.2 บรเวณสงทางตะวนตกและทางเหนอ การตงถนฐานบรเวณนเกดขนหลงบรเวณทราบ โดยมลกษณะเปนหมบานทกระจาย ทงนเพราะลกษณะทวเขาประเทศขรขระเปนทสง

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

2. การตงถนฐานในเยอรมน

การตงถนฐานในบรเวณนจะอยรวมกนเปนกลมโดยมลกษณะเปนหมบานขนาดเลกประมาณ 5 หลงคาเรอนซงไมเปนระเบยบลอมรอบบรเวณทโลง ซงบรเวณทโลงนจะเปนศนยรวมของหมบาน จดเปนสนามหญา โบสถ โรงเรยน บอน า หมบานประเภทนเรยกวา Rundling หรอ Runddorf คลายกบองกฤษทเรยกวา Green Village

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

3. การตงถนฐานในฝรงเศสและเบลเยยม

การตงถนฐานบรเวณตอนใตของฝรงเศสและรอบๆ ทะเลเมดเตอรเรเนยนเนองจากลกษณะภมประเทศเปนทสงกบมชายฝงทะเล ลกษณะการตงถนฐานจะเปนหมบานขนาดเลกอยบรเวณหบเขา หรออาจจะมการตงถนฐานแบบโดดเดยวกระจายออกไปจากหมบาน หรอจะพบวามการตงถนฐานขนาดใหญอยบรเวณเนนเขาเปนตน สวนการประกอบอาชพเปนการเกษตรเชนเดยวกบบรเวณอนๆ

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

4. การตงถนฐานในเนเธอรแลนด

โดยเฉพาะบรเวณตะวนตกของประเทศซงเปนทะเลมากอนประมาณครสตศตวรรษท 14 ไดมการปรบพนทบรเวณททะเลเหลานใหเปนพนดนโดยการสรางเขอนแลวสบน าทะเลออก เพอใหเปนพนททใชประโยชนไดบรเวณพนทนเรยกวา Polder เศรษฐกจสวนใหญในเขตนคอ การปลกพชผกตางๆและใชเปนทอยอาศยโดยมลกษณะการตงถนฐานตามแนวยาวของถนนและคลอง

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

การตงถนฐานในทวปอเมรกา

กอนทชาวยโรปจะอพยพเขาไปในทวปอเมรกาภายหลงท ครสโตเฟอร โคลมบส นกเดนทางชาวสเปนจะคนพบทวปอเมรกาใน พ.ศ. 2035 บรเวณนมชนพนเมองคอพวกมองโกลอยด หรอทเรยกวา พวกอนเดยน ไดอพยพจากทวปเอเชยขามชองแคบเบรงไปยงบรเวณแอลสกา ตอมาพวกนไดขยายลงมาทางตอนใตของทวปอเมรกาเขาไปตงถนฐานบรเวณทโลงเพอท าการเพาะปลก

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

การตงถนฐานในทวปเอเชย

ทวปเอเชยเปนทวปทมประชากรประมาณรอยละ 58 ของประชากรโลก ขณะทมเนอทรอยละ 19 ของเนอทโลก จากการทมประชากรมากนจะปรากฏวาจ านวนประชากรมากกวารอยละ 75 อาศยอยในชนบท ดงนนลกษณะการตงถนฐานในทวปเอเชยจงประกอบไปดวยหมบานและเมองขนาดเลกเปนจ านวนมากโดดยกระจายทวไปในพนทการเกษตร ส าหรบการตงถนฐานในทวปเอเชยนนจะกลาวเฉพาะบางประเทศดงน คอ

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

1. การตงถนฐานในประเทศไทย

1.1 ภาคกลาง รปแบบการตงถนฐานในภาคกลางแบงการตงถนฐานไว 3 รปแบบคอ

1. การตงถนฐานแบบกลม เปนการตงถนฐานทมกจะปรากฏในบรเวณทราบใกลแมน า บรเวณแยกของเสนทางคมนาคม

2. การตงถนฐานแบบกระจาย จะพบบรเวณทมการท าเกษตรแบบเพมผลผลต หรอการท าการเกษตรแบเขมขน

3. การตงถนฐานตามแนวเสนทางคมนาคม เสนทางคมนาคมเปนทดงดดการตงถนฐานของประชากรตงแตอดต โดยเฉพาะแมน า ล าคลอง

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

1.2 ภาคเหนอ การตงถนฐานตามแนวเสนทางคมนาคม เปนการตงถนฐานทพบมากทสดโดยเฉพาะบรเวณทราบบรเวณคนดนธรรมชาตตามแนวของแมน าปง และแนวโนมปจจบน การตงถนฐานตามแนวเสนทางคมนาคมมกปรากฏตามแนวถนนสายใหญ อกรปแบบหนงคอการตงถนฐานแบบกลม จะปรากฏบรเวณถนนตดกน บรเวณโคงแมน า และถาหบเขาเปนแองแผนดนขนาดใหญยอมมผลท าใหลกษณะการตงถนฐานเปนหมบานขนาดใหญดวย

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

1.3 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

รปแบบการตงถนฐานแบงเปน 2 แบบ คอ

-การตงถนฐานแบบกลม จะพบโดยทวไปบรเวณใกลแหลงน าธรรมชาต นอกจากนยงพบบรเวณรอบๆอางเกบน า บรเวณเนน บรเวณเสนทางคมนาคม

-การตงถนบานแบบกระจาย มกจะพบอยโดยทวไปในพนทการเกษตรซงอยหางจากชมชนทเปนหมบาน ต าบล

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

1.4 ภาคตะวนตก

รปแบบการตงถนฐานแบงได 3 แบบ คอ

-การตงถนฐานแบบกระจาย โดยเฉพาะบรเวณแองทราบ บางบรเวณอาจมบานอยรวมกบเปนกลมเลกๆ 5-7 หลงคา

-การตงถนฐานแบบรวมกลม มกจะพบในบรเวณทราบบรเวณกวางอยระหวางภเขา ทราบลมแมน า โดยเฉพาะบรเวณรมถนน ในภาคตะวนตกมการปรบปรงเสนทางคมนาคมใหมเพอสะดวกในการขนสงวตถดบ

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

1.5 ภาคตะวนออก

รปแบบการตงถนฐานไดแก

- การตงถนฐานตามแนวเสนทางคมนาคม ซงบรเวณนมกจะอยกนอยางหนาแนนตามแนวถนน

- การตงถนฐานแบบรวมกลม มกจะพบบรเวณทเปนทงนา

- การตงถนฐานแบบกระจายในสวนของตนโดยไมอยไกลนก เชน สวนเงาะ ทเรยน ยางพารา

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

1.6 ภาคใต

รปแบบการตงถนฐานไดแก

การตงถนฐานแบบกลมทมขนาดแตกตางกนขนอยกบตวแปรอนๆเชน ขนาดของถนน ขนาดของล าคลอง นอกจากนยงอยรวมกนเปนกลมบรเวณทมทรพยากรแรธาตประเภทดบก วลแฟรม สวนการตงถนฐานตามแนวเสนทางคมนาคม และการตงถนฐานแบบกระจายกมลกษณะคลายกบภาคอนๆ ของประเทศ

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

2.การตงถนฐานในประเทศจน

การตงถนฐานของจนกอนทจะมการปฏรปเปนระบบคอมมน บรเวณทเปนชนบทในเขตทสงทางตอนใน จะมประชากรอยเบาบาง และอยกระจายอยในพนททมการเพาะปลกอนจ ากด เชน ในมณฑลเสฉวนลกษณะบานสวนใหญจะปลกเปนบานชนเดยวบนลานดนทอดแนน ทางตอนเหนอของจน นยมใชดนเหนยวทตากแหงท าฝาบานเพราะไมหายาก สวนทางใตยงใชไมเปนสวนประกอบของบาน

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

ตงแตปพ.ศ. 2494 เปนตนมาจนไดมการเปลยนแปลงระบบการปกครองใหมเปนคอมมวนสต จงไดมการปฏรปทดนและระบบการเกษตรใหม เพอใหการใชดนเกดประโยชนรวมกน ทดนถกโอนเปนกรรมสทธของรฐในปพ.ศ. 2501 ไดมการจดตงระบบคอมมน เพอใหชาวจนในชนบทและในเมองโดยทวไปเปนการท างานเปนหมคอมมนแตละคอมมนมพนทประมาณ 155 ตารางกโลเมตร และแบงหนวยออกเปนกอง และแตละกองประกอดวยหมบานเดยวขนาดใหญ ลกษณะหมบาน จะสรางเปนบานชนเดยวเรยงกนตามแนวถนน ในหมบานจะมสถานทตางๆเชนโรงเรยน สถานอนามย รานคาของรฐ สถานวทย เปนตน

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

3. การตงถนฐานในประเทศญปน

ในชนบทของญปนการตงถนฐานจะรวมกนเปนหมบานขนาด 10-20 หลงคาเรอนในเขตทราบ หรอหบเขา และแตละครอบครวจะมพนทการเกษตรของตนเอง โดยรอบหมบาน สวนบรเวณทสง บรเวณเชงเขา หมบานกระจดกระจาย บางบรเวณเปนบานเดยวโดดส าหรบลกษณะบานสวนมากเปนบานชนเดยวตดพน ภายในบานมหอง 2-3 หอง ภายในบานไมมเครองตกแตงมากชน โดยจะปลอยใหเปนทโลงมากกวาเพอสามารถใชประโยชนไดเตมท วสดทใชสรางสวนมากเปนวสดโปรงเบา

ประวตการตงถนฐาน(ตอ)

รปแบบการตงถนฐานในชนบท

การตงถนฐานในชนบทสวนใหญไมคอยมการวางแผนมากอน การตงถนฐานมกขนอยกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาตและปจจยอนๆท าใหลกษณะการตงถนฐานไมเปนระเบยบและกอใหเกดปญหาตางๆไดในระยะหลง จงไดมการวางแผนการใชทดนในชนบทโดนเฉพาะเกยวกบการเกษตรเพอใชทดนไดประโยชนทางเศรษฐกจเตมท ดงนนรปแบบการตงถนฐานในชนบทสามารถแบงได 2 ประเภทคอ

รปแบบการตงถนฐาน

1. การตงถนฐานทไมมการวางแผน ประกอบดวยรปแบบทแตกตางกน

1.1การตงถนฐานแบบกลม หรอการตงถนฐานแบบกระจก การตงถนฐานแบบนจะมความสมพนธกบปจจยทางธรรมชาต หรอปจจยทางกายภาพ

1.2 การตงถนฐานแบบกระจาย เปนการตงถนฐานทบานเรอน ยงฉาง คอกสตว โรงเกบเครองมอตางๆของเกษตรกรตงอยในเขตพนทการเกษตรกรของตนหรออาจเรยกวา การกระจายในลกษณะโดดเดยว

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

1.3 การตงถนฐานแบบสม( Random Settlement) เปนลกษณะการตงถนฐานในพนทการเกษตรทมลกษณะเปนกลมและกระจายแบบโดดเดยวสลบกน

1.4 การตงถนฐานตามแนวเสนทางคมนาคม การตงถนฐานประเภทนจะปรากฏในบรเวณทราบเปนสวนใหญ ลกษณะการตงบานเรอนจะเปนแนวยาวตามเสนทางคมนาคมทสะดวก โดยอาจจะตงอยเปนกลมตดตอกนในทเปนเขตชมชนการคา หรอทางแยกตามเสนทางคมนาคม

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

2. การตงถนฐานทมการวางแผน เปนการตงถนฐานเพอใหเปนไปอยางเหมาะสมและเกดประโยชนทางเศรษฐกจมากทสด

2.1 การตงถนฐานกลางพนทการเกษตร เปนหมบานทจดตงขนเพอความสะดวกในการประกอบอาชพทางการเกษตร

2.2 การตงถนฐานบรเวณสแยกเสนทางคมนาคม การตงถนฐานประเภทน ท าใหเกษตรกรบรเวณทอยสแยกตดกนมความสมพนธใกลชด และการบรการสาธารณปโภครฐจดใหเปนไปไดสะดวกขน

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

2.3 การตงถนฐานบรเวณเสนทางคมนาคม การตงถนฐานบรเวณนจะเหนวาบานเรอนจะอยสองฝงของถนน

2.4 การตงถนฐานเปนรปวงกลม เปนการตงถนฐานทจดใหมศนยกลางของหมบานเปนรปวงกลมอยตรงกลางพนท

2.5 การตงถนฐานแบบชมชนใหญ เปนการตงถนฐานทก าหนดใหชมชนใหญแหงหนงใหบรการแกหมบานการเกษตรทอยโดยรอบประมาณ 4-8 หมบาน โดยมหมบานการเกษตรเหลานจะมการวางแผนการใชทดน

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

รปแบบการตงถนฐานในเมอง แบงออกเปน 2 รปแบบดงนคอ

1.การตงถนฐานทไมมการวางแผน เปนรปแบบการตงถนฐานของเมองทวไปในปจจบน ทมลกษณะการสรางทไมไดมการวางแผนมากอน การตงถนฐานทไมมการวางแผนลวงหนา ดงนนจะเหนไดวาเมองใหญหลายเมองของโลกมประชากรอาศยอยอยางแออด สกปรก ไมมความเปนระเบยบ ปญหาเกยวกบมลพษตางๆ

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

การปรบปรงใหเมองเจรญขน ควรเปลยนแปลงลกษณะของเมองเสยใหมตามแนวทางทปฏบตไดดงนน

-ลดจ านวนการเดนทางในเมองใหนอยลง

-การเดนทางควรเปนวธการเคลอนไหวระยะทางสนทมประสทธภาพ

-ออกแบบและการดดแปลงถนนใหมรวมทงโครงสรางพนฐานอนๆของการขนสงใหเกดการใชทดนแบบใหม ลดความสกปรกทเกดจากรถยนต

-หาท าเลทตงโดยการวางแผนการใชทดนส าหรบทพกอาศย

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

2. การตงถนฐานทมการวางแผน เปนการตงถนฐานทมขนในภายหลง โดยเรมมการวางแผนการใชทดน ทงนเพราะประชากรเพมขนทกป การขยายพนทจงมความจ าเปน ดงนนการสรางเมองในระยะหลงหรอการขยายพนทบางสวนในเขตเมองมกจะมการวางแผนหรอก าหนดผงแมบทเกยวกบการใชพนทในแตละบรเวณเพอเปนการขยายเมองในอนาคต ส าหรบรปแบบการตงถนฐานของเมองทมการวางแผนแบงไดดงนคอ

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

2.1 การตงถนฐานแบบวงกลม หรออาจเรยกการตงถนฐานแบบนวาการตงถนฐานแบบใยแมงมม เปนการก าหนดบรเวณศนยกลางของเมองทประกอบธรกจการคา พพธภณฑ ธรกจการเงน สถานบนเทงตางๆใหเปนวงกลมอยใจกลางเมอง และมการสรางถนนสายหลกเปนเสนตรงจากศนยกลางของเมองเปนรศมออกไปทกทศทาง

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

2.2 การตงถนฐานแบบกรดหรอแบบตารางสเหลยม การตงถนฐานแบบนเปนการวางแผนผงเมองโดยใชถนนเปนแนวตดกนเพอใหเกดพนทตารางรปสเหลยม ผงเมองจะมลกษณะเปนตอนหรอเปนสวน(Block) ซงสะดวกในการปกครองและเพอประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจ เชน ใชเปนยานการคา ลกษณะการวางผงแผนเมองแบบน สามารถทจะจดใหรบลมและแสงอาทตยไดเตมทตลอดแนวถนน แตมกจะมปญหาในดานการคมนาคมจากใจกลางเมองทจะตดตอกบบรเวณรอบนอก

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

2.3 การตงถนฐานตามแนวยาวของเสนทางคมนาคม (Linear Town) เปนลกษณะการวางแผนผงของเมองขนาดเลก ก าหนดใหการใชทดนเปนรปสเหลยมมมฉากและจะมถนนสายเลกเปนแนวแบง การตงถนฐานทงหมดอยในระยะหางจากทางรถไฟ หรอถนนสายหลกทเปนธรกจ (Busy Road)ประมาณ 2 กโลเมตร และการสรางเปนแนวยาวตามถนนเปนระยะทาง 10 กโลเมตร ส าหรบบรเวณทเปนศนยบรการทางดานการคา ทท าการของรฐ จะอยตามแนวของถนนสายหลก และสถานททเปนศนยกลางธรกจ รานคา จะมระยะทางทหางกนประมาณ 1 กโลเมตร

รปแบบการตงถนฐาน(ตอ)

1.Isolated Farmstead หรอ Isolated Settlement คอ บานแบบโดดเดยว มกพบในบรเวณทเปนแหลงเกษตรกรรม เปนการสรางทอยอาศยพนทเกษตรของตนเองโดยไมอยรวมกนเปนกลม

ประชากรกบขนาดของการตงถนฐาน

เปนการแบงขนาดของการตงถนฐานทงทเปนชนบทและเมอง โดยค านงถงจ านวนประชากรเปนหลกรองลงมาคอโครงสรางทางหนาทของบรเวณนนๆ ซงแบงไดดงตอไปน

2.Hamlet คอ กลมบานหรอหมบานเลกๆในประเทศไทย หมายถง “หมบาน”ทวๆไปซงอาจมการตงถนฐานเพยง 3-5 หลงคาเรอน ไปจนถง 30 หลงคาเรอน มจ านวนประชากรระหวาง 20-150 คน สวนใหญมอาชพหลกทางดานการเกษตร มศนยกลางในการใหบรการทไมใหญมาก โดยจะเปนรานคาขนาดเลกมจ านวนไมเกน 10 ราน และจะเปนรานทขายของทจ าเปนตอชวตประจ าวน

ประชากรกบขนาดของการตงถนฐาน(ตอ)

3.Village คอ หมบาน ซงตรงกบความหมายวา “ต าบล”ในประเทศไทย เปนบรเวณทมจ านวนประชากรอยระหวาง 150-1,000 คน ลกษณะการตงถนฐานอาจจะอยรวมกนเปนกลมหนาแนน หรออยแบบกระจดกระจายหางกนออกไปเปนบรเวณกวาง สวนใหญจะมศนยกลาง เชน โบสถ โรงเรยน บอน าสาธารณะ ศนยกลางการคาหรอตลาดทใหบรการสนคา ไดแก รานช า บาร โรงแรม อาชพสวนใหญ คอ ดานเกษตร การขดพลอย ปาไม ประมง หตถกรรม หรอขายของใหนกทองเทยว

ประชากรกบขนาดของการตงถนฐาน(ตอ)

4.Town คอ เมองขนาดเลก เปนบรเวณทมประชากรอยระหวาง 1,000-15,000 คน ภายในเมองประกอบดวยรานคาและสถานบรการตางๆมากมาย นอกจากนยงมบรการสนคาเฉพาะอยางขน เชน คลนกแพทย รานซกแหง รานเฟอรนเจอร ธนาคาร เปนตน สวนประชากรทตงถนฐานอยบรเวณนมกประกอบอาชพนอกเหนอจากเกษตร เชน การคา การบรการตางๆอตสาหกรรม เพอใหบรการแกประชาชนรอบนอก

ประชากรกบขนาดของการตงถนฐาน(ตอ)

การตงถนฐาน เปนการสรางทอยอาศยของมนษยจะมลกษณะทแตกตางกนออกไปตามลกษณะสภาพแวดลอมทางธรรมชาต เพอความเหมาะสมในการด ารงชวตและการประกอบอาชพโดยการอาศยปจจยตางๆ

สรป

คณะผจดท า

นายธนา ใชบางยาง

นางสาวนนทยา ออนสด

นางสาวปนดา สบบก

นางสาวสาลน ทกษโณ