โครงงานภาษาไทยเรอง ปรศนาคำาทายในทอง

ถนเสนอ

อาจารยพรรณ จนทรณรงค

โดย

เดกหญงมาลน หนคม

เดกหญงจตตมา จนดาออน

เดกหญงปนอนงค ทพยโพธชนประถมศกษาปท ๖

โรงเรยนวดปากดาน

สปอ. ปะทว สปจ. ชมพร

ภาคเรยนท ๑ ปการศกษา ๒๕๔๔

ชอโครงงาน ปรศนาคำาทายในทองถน

ผจดทำา ๑. เดกหญงมาลน หนคม

๒. เดกหญงจตตมา จนดาออน

๓. เดกหญงป นอนงค ทพยโพธ

อาจารยทปรกษา อาจารยพรรณ จนทรณรงค

ปการศกษา ๒๕๔๔

บทคดยอ

โครงงานภาษาไทย เรอง ศกษาปรศนาคำาทำานายในทองถนน จดทำาขนเพอรวบรวมปรศนาคำาทายในทองถน ทมาจากภมปญญาของชาวบาน ซงนบวนจะหมดไป เพราะขาดการเผยแพรและสบตอกนมา คณะผจดทำารวบรวมไวเพอทจะไดเผยแพรแกผทสนใจ การศกษาปรศนาคำานายในทองถนนไดศกษาจากคนแกๆในหมบานโดยตรง โดยการออกสมภาษณนอกเวลาเรยนแลวจดบนทกไว ซงในปรศนาคำาทำานายทไดนนมทงภาษาถน คำาผวน คำาคลองจอง คำาศพทแปลก ๆ และมการใชภาษาสองแงสองงาม ปรศนาคำาทายทไดศกษามคณคามาก สามารถรวบรวมได ๑๐๐ ปรศนาคำาทาย และแยกเปนหมวดได ๘ หมวด เพอใหนกเรยนรนหลงไดศกษาสบไป

กตตกรรมประกาศ

โครงงานภาษาไทย เรองศกษาปรศนาคำาทายในทองถน คณะผจดทำาสามารถจดทำาโครงงานนสำาเรจไดดวยด เนองจากไดรบคำาแนะนำาทดและคอยสนบสนนดานวสดอปกรณจากอาจารยพรรณ จนทรณรงค ซงเปนอาจารยสอนวชาภาษาไทย ชนประถมปท ๖ และผทใหปรศนาคำาทายไดแก นางลม แยมโสพศ นายแกน ปานมต นายอน พรหมรกษ นางหลม ปานมต นายสรตน เนยมสวรรณ นายสมบรณ เนยมสวรรณ นายประเทอง จลพม

นอกจากนกมอาจารยใหญใหยมกลองถายรปและมเพอนๆชวยทำาแผงเพอนำาเสนอโครงงาน คณะผจดทำาขอขอบพระคณเปนอยางสง ณ โอกาสน

คณะผจดทำา

สารบญ

เรอง หนา

บทคดยอ

กตตกรรมประกาศ

บทท ๑ บทนำา๑

บทท ๒ เอกสารทเกยวของ๓

บทท ๓ วธดำาเนนการศกษา๕

บทท ๔ ผลการศกษา๗

- ปรศนาคำาทายหมวดสตว ๘

- ปรศนาคำาทายหมวดพช๑๒

- ปรศนาคำาทายหมวดของใชในชวตประจำาวน๑๖

- ปรศนาคำาทายหมวดอวยวะ ๒๗

- ปรศนาคำาทายหมวดการทำามาหากน๒๙

- ปรศนาคำาทายหมวดการใชคำาผวน๓๓

- ปรศนาคำาทายหมวดการใชภาษาสองแงสองงาม ๓๔

- ปรศนาคำาทายหมวดทวไป๓๖

บทท ๕ สรปผลการศกษา ๔๐

บรรณานกรม๔๓

ภาคผนวก

- รายชอผรในหมบาน

- ภาพประกอบขนตอนการทำางาน

บทท ๑ บทนำา

๑. ทมาและความสำาคญของโครงงาน

จากการเรยนภาษาไทยจะมการนำาปรศนาคำาทาย มาทายกนอยเสมอ โดยมากนำามาจากหนงสอ ซงเปนคำาถามทคลายๆกน ทำาใหไมชวนตดตามเมอไดฟงปรศนาคำาทายจากคนแกๆในหมบาน รสกสนกสนานนาสนใจ เพราะมทงภาษาถนทคนรนใหมไมรความหมาย มคำาคลองจอง ซงบางปรศนาจะสรางคำาใหมขนใชเพอใหมสมผสคลองจอง มคำาผวนชวนใหคด บางปรศนากใชภาษาสองแงสองงามทำาใหการทายมความสนกสนาน คำาตอบของปรศนาคำาทายสวนมากเปนสงใกลตวและเกยวของกบชวตประจำาวน สามารถคดหาคำาตอบไดงาย

ปรศนาคำาทายในทองถนเปนความคดของคนในทองถน แสดงใหเหนถงภมปญญาในการใชภาษาของชาวบาน ถอเปนวฒนธรรมทางภาษาของทองถนสมาชกในกลมเหนวาปรศนาคำาทายในทองถนนนาศกษาและรวบรวมไวเผยแพรใหผอนไดรจกและศกษา เพอเปนการอนรกษมรดกทางภาษาของทองถน จงไดจดทำาโครงงานนขน

๒. วตถประสงคในการศกษา

๑. เพอรวบรวมปรศนาคำาทายในทองถน ๒. เพอนำาปรศนาคำาทายมาทายกนในเวลาวาง ๓. เพอจดทำาเอกสารเผยแพรในโรงเรยนและผทสนใจ ๔.. เพออนรกษมรดกทางวฒนธรรมของทองถน

๓. ขอบเขตของการศกษา

เนอหา ศกษาและรวบรวมปรศนาคำาทายในเขตหมบานปากดาน บานดอนคาและบานดอนเมา ซงอยในตำาบลสะพล อำาเภอปะทว จงหวดชมพร

แหลงศกษา ศกษาจากผรในหมบาน โดยการสมภาษณและจดบนทกรวบรวมไว

ระยะเวลา ใชเวลาในการศกษาระหวางวนท ๑ - ๑๔ มถนายน

พ.ศ. ๒๕๔๔ เปนเวลา ๒ สปดาห

๔. สมมตฐานในการศกษา

ปรศนาคำาทายในทองถนเปนภมปญญาชาวบานและเปนมรดกทางวฒนธรรมของทองถนทมคาและ

นาศกษาและควรเผยแพรเพอเปนการอนรกษไวใหอยคทองถนตลอดไป

๕. ผลทคาดวาจะไดรบ

๑. ไดปรศนาคำาทายในทองถนไวทายในเวลาวางและเผยแพรใหแกผ ทสนใจไดศกษา

๒. ปรศนาคำาทายในทองถนเปนทรจกของเพอนๆ นอง ๆ และบคคล ทสนใจไมสญหายไปจากทองถน

บทท ๒เอกสารทเกยวของ

ปรศนาคำาทายคอ ปญหาหรอคำาถามซงผถามอาจจะถามตรงๆ หรอถามทางออมกตาม คำาถามอาจจะใชถอยคำาธรรมดาเปนภาษารอยแกว หรอจะมสมผสแบบภาษารอยกรองกได ภาษาทใชนนเปนภาษาสน ๆ งาย ๆ กระชบความแตยากแกการตความในตวปรศนาอยบาง สวนคำาไข มกจะเปนสงทพบเหนในชวตประจำาวนในสมยนนๆ และในบางคำาถามนนมก

จะมเคาหรอแนวทางสำาหรบคำาตอบ ซงผตอบจะตองใชการสงเกต ความคดและไหวพรบในการคดหาคำาตอบในสมยกอนนยมเลนกนทงเดกและผใหญ มกจะเลนกนในยามวางจากการงาน เชนตอนหวคำาหลงจากรบประทานอาหารเยนแลว บรรดาสมาชกในครอบครวหรออาจจะมเพอนบานใกลเคยงมารวมดวยกได จะนงลอมวงกนหรอนงตามสบาย ผทายจะผลดกนแลวแตวาใครจะคดปญหาได ถามผตอบถก ผตอบคนนนกมสทธลงโทษผทาย เชน ใหดมนำา ใหเขกหว เปนตน แตถาตอบไมไดผทายกมสทธจะลงโทษผตอบทงหมดเชนกน เมอผตอบปฏบตตามแลวผทายกจะเฉลยปญหาของตน แลวกจะทายปญหาใหมตอไป การเลนทายปรศนานอกจากจะทำาใหผเลนไดรบความสนกสนานเพลดเพลนแลว ยงชวยฝกใหมนสยชางสงเกต ชางคดและไดรบความรตางๆ เปนผลพลอยได เชนความรเกยวกบสำานวนภาษา สงคมวทยา และธรรมชาตวทยา เปนตน

ประเภทของปรศนาคำาทายทวไปไดจดหมวดหมไวดงน

๑. ปรศนาทเปรยบกบสงมชวตแตไมทราบแนชดวาเปนคนหรอสตว เชน

อะไรเอย มปาก ไมมฟนกนขาวทกวนไดมากกวาคนอน (หมอขาว)๒. ปรศนาทเปรยบกบสตวตวเดยว เชน

อะไรเอย ตวอยนา ตาอยบาน ( ตาป )๓. ปรศนาทเปรยบกบสตวหลายตว เชน

อะไรเอย จะวานกกไมใชนก จะวากากไมใชกา บนมาใตเขา

(หวว หควาย )๔. ปรศนาเปรยบเทยบบคคลคนเดยว เชน

อะไรเอย ตาแกหวโลน กระโจนนำาแตดก( ขนตกนำา )

๕. ปรศนาทเปรยบเทยบกบบคคลหลายคน เชน

อะไรเอย พระหนอนอนกลาง พระนางนอนรม พระหนอลกขนทม พระนางยมแฉง (ไมขดไฟ )

๖. ปรศนาทเปรยบกบพช เชน

อะไรเอย ตนเทาครก ใบปรกดน ( ตะไคร )๗. ปรศนาทเปรยบกบสงไมมชวต เชน

อะไรเอย เวลาใชเอาทง เวลาไมใชเกบไวบนหว ( สมอเรอ )๘. ปรศนาทใหรายละเอยดเกยวกบการเปรยบเทยบ เชน

อะไรเอย ขาวเหมอนนกยาง มแตรงไมมไข ( งอบ )

๙. ปรศนาทใหรายละเอยดเกยวกบรป และอาการ เชน

อะไรเอย ตดเปนขน กนเปนเหลยม ( กระเทยม กระบง )๑๐. ปรศนาทใหรายละเอยดเกยวกบส เชน

อะไรเอย ชกออกมาดำา ตำาเขาไปแดง ( ไมขดไฟ )๑๑. ปรศนาทใหรายละเอยดเกยวกบการกระทำา เชน

อะไรเอย เชามา เยนกลบ ( พระอาทตย )

๑๒. ปรศนาเกยวกบภาษา เชน

อะไรเอย ตดหว ตดหาง เหลอกลางวาเดยว ( ควาย หรอกวาง ) ปรศนาคำาทายในทองถน หมายถงปรศนา

คำาทายทคนในทองถนคดขนมาเพอใชทายกนเฉพาะคนในทองถน โดยใชภาษาถนของตนเปนหลก ทำาใหคนตางถนเขาใจยาก แตมคำาสมผสคลองจองเหมอนปรศนาคำาทาย ทวไปสวนคำาตอบกเปนของใกลตวและมใชในทองถน

บทท ๓วธดำาเนนการศกษา

๑. เครองมอทใช

- แบบบนทก

- ดนสอ ปากกา

- กลองถายรป

๒. แหลงศกษาคนควา

- สมภาษณผรในหมบานปากดาน บานดอนเมาและบานดอนคา

- พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน

- พจนานกรมภาษาถน

๓. วธการศกษา

ขนท ๑ ขนศกษา

- เสนอโครงสรางของโครงงานตอครและขอคำาปรกษา

- ประชมสมาชกในกลมแบงเขตศกษาคนควา

- จดบนทกความรเดม

- สำารวจผรในชมชน ในครอบครวและเพอนๆ

- รวบรวมปรศนาคำาทายแตละเขต พรอมคำาตอบ

- แยกหมวดปรศนาคำาทาย

- จดทำาผลงานเปนรปเลม นำาเสนอตออาจารยทปรกษา เพอแกไขปรบปรงสวนทบกพรอง

ขนท ๒ ขนนำาเสนอผลงาน

- แนะนำาและชแจงการจดทำาโครงงาน หนาชนเรยน

- เสนอผลงาน

- แนะนำานกเรยนศกษาคนควาเพมเตม

- จดทำาเอกสารเผยแพรผลงาน

- จดนทรรศการในชนเรยน

บทท ๔ ผลการศกษา

จากการศกษาปรศนาคำาทายในทองถนตำาบลสะพล เขตบานปากดาน บานดอนเมาและบานดอนคานน สามารถรวบรวมปรศนาคำาทายได ๑๐๐ คำาทาย และแยกออกเปนหมวดๆไดทงหมด ๘ หมวด ดงน

1. ปรศนาคำาทายหมวดสตว2. ปรศนาคำาทายหมวดพช3. ปรศนาคำาทายหมวดของใชในชวต

ประจำาวน4. ปรศนาคำาทายหมวดอวยวะ5. ปรศนาคำาทายหมวดการทำามาหากน6. ปรศนาคำาทายหมวดคำาผวน7. ปรศนาคำาทายหมวดการใชภาษาสองแง

สองงาม8. ปรศนาคำาทายหมวดทวไป

ปรศนาคำาทายหมวดสตว๑. อะไรเอย สตนผาดโผน สองโคนหกยอด

คำาคลองจอง โผน – โคนความหมาย เปนสตวสเทา มเขาสองเขาแต

ปลายเขามหกยอด

คำาตอบ กวาง๒. อะไรเอย ฤๅษอยในถำานอนควำาทงหวเขา

คำาคลองจอง ถำา – ควำาความหมาย

ทงหวเขา ( ภาษาถน ) หมายถง งอเขาแลวยกขน

ถำา หมายถง รคำาตอบ จงหรด

๓. อะไรเอย ไอขนยนไอแขวน นำาออก

คำาคลองจอง ขน – ยนความหมาย

ไอขน หมายถง สตวทมขนยน เปนภาษาถนหมายถง กระแทกเขา

ไปแรงๆไอแขวน หมายถง ผลมะพราวทตดอยกบ

ทะลายบนตนคำาตอบ กระรอกเจาะมะพราว๔. อะไรเอย แบกขวานขนหมาก แบกขวากขนเขา นกเภาตอ ตนทลงนำา

คำาคลองจอง หมาก- ขวาก เขา – เภาอ – ทความหมาย

แบกขวานขนหมาก หมายถง เอาขวานขนบนตนไม คอนกหวขวาน

แบกขวาก หมายถง มหนาม แหลม คอ เมน

นกเภาตอ หมายถง การหมนสายตะแกรงชอนกง ในนำาใหนำาวนเพอใหกงเขาอยในตะแกรง คอ ตะแกรงชอนกง

ตนทลงนำา หมายถง สตวทมเทาท ๆ ชอบเลนนำา คอ ชาง

คำาตอบ นกหวขวาน เมน ตะแกรงชอนกง และชาง๕. อะไรเอย ตะโจหมมงสง โลมายงทวกาย บพโตโงหากน สองเนตรนนอยใตคร ทนตะบนไมม แลใหดขางลางยง

คำาคลองจอง สง – ยง โต – โง กน – นน ร – ม – ด

ความหมายตะโจหมมงสา หมายถง หนงหมเนอโลมายงทวกาย หมายถง มขนอยทวบพโตโงหากน หมายถง เขาโงงเขาหากน

(โง เปนภาษาถน)สองเนตรนนอยใตคร หมายถง มสองตา

ใตเขา

ทนตะบนไมม หมายถง ไมมฟนบนและใหดขางลางยง แล เปนภาษาถน หมาย

ถง ด แปลวา ฟนลางยงม

คำาตอบ ควาย6. อะไรเอย นอนควำา เหนลาย นอนหงาย

เหนตบ นอนไมหลบ ยกขนวาเพลง

คำาคลองจอง ลาย – หงาย ตบ – หลบ ความหมาย

ลาย หมายถง ลายเสอ ตบ หมายถง ตบจากมงหลงคายกขน เปนภาษาถน หมายถง ลกขน วาเพลง เปนภาษาถน หมายถง รองเพลง

คำาตอบ เสอ จาก และไก๗. อะไรเอย สองสกณา มนามเรยกวา ขงไวไมอย คไวไมเขา ปกษนนเลา คอใคร

คำาคลองจอง ณา – วา อย – ค เขา – เลา ความหมาย

สองสกณา หมายถง นกสองชนดขงไวไมอย หมายถง ออกคไวไมเขา หมายถง คไมได ตองแอนไว

คำาตอบ นกออก นกนางแอน ๘. อะไรเอย สตวสตน กนตนเดยว สตวหวเขยว กนสตวปากควำา เตากนเหด เปด กนหอย ตนทาย ปลาย บอก

คำาคลองจอง เดยว – เขยว เหด – เปด ทาย – ปลาย

ความหมาย

มตนเดยว หมายถง เหด

สตวหวเขยว หมายถง เปด

สตวปากควำาหมายถง หอย

ตนทาย ปลายบอก หมายถง ขอความขางตนเปนคำาทาย สวนขอความขางหลงเปนการบอกคำาตอบ

คำาตอบ เตากนเหด เปดกนหอย

๙. อะไรเอย ตวดำาเหมอนกา บนมาเหมอนนก สปกตนหก ตทมลงนำา

คำาคลองจอง กา – มา นก – หก

ความหมาย สปกตนหก หมายถง มปกสปก คอปกใน ๒ ปก

ปกนอก ๒ ปก ตนหก หมายถง ม ๖ เทา

ตทม หมายถง วายนำา

คำาตอบ เตาเหนยง ( ภาษาถน ) แมลงเหนยง ( ภาษากลาง )

๑๐. อะไรเอย ตวดำาเหมอนกา บนมาเหมอนนก สปกตหก เจาะตนไมตาย

คำาคลองจอง กา – มา นก – หก

ความหมาย สปกตนหก หมายถง มปกสปก คอปกใน ๒ ปก

ปกนอก ๒ ปก ตนหก หมายถง ม ๖ เทา

เจาะตนไมตาย หมายถง เจาะรอยทตนไมผ ๆ

คำาตอบ แมลงภ

ปรศนาคำาทายหมวดพช

๑. อะไรเอย ไอแดงไปเทยว ไอเขยว อยบาน

คำาคลองจอง เทยว – เขยว

ความหมาย

ไอแดงไปเทยว หมายถง ทเปนสแดงเขาเกบไปกน

ไอเขยวอยบาน หมายถง สเขยวอยกบตน

คำาตอบ พรก

๒. อะไรเอย ถอดพลกแดงแจ มองแล รวง

คำาคลองจอง แจ – แล

ความหมาย

ถอดพลก หมายถง ดงออกอยางรวดเรว ( พลกเปนภาษาถน )

แดงแจ หมายถง แดงมาก ( แจ เปนภาษาถน )

มองแล หมายถง เหน ( แล เปนภาษาถน )

รวง หมายถง รกลวง ( วง เปนภาษาถน )

คำาตอบ มะขาม ( ฝกมะขามแหง เมอดงเนอสแดงออกเหลอแตเปลอกจะเปนรโหวกลวง)

๓. อะไรเอย เลก ๆ นงผา พอใหญขนมาแกผาโพกหว

คำาคลองจอง ผา – มา – ผา

ความหมาย

พอใหญขนมา ( ภาษาถน ) หมายถง เมอโตขน

คำาตอบ มะเขอ

๔. อะไรเอย สกไมหอมงอมไมหลน เหลองคาตน คนกนได

คำาคลองจอง หอม – งอม หลน – ตน

คำาตอบ ขาว

๕. อะไรเอย นกคดตดตน ผลดขนทกวน

คำาคลองจอง คด – ตด ตน – วน

ความหมาย

นกคด ( ภาษาถน ) หมายถง นกกะปด

ตดตน หมายถง กนไมมร

คำาตอบ หวปล ( เมออยบนตนจะสลดเปลอกทงวนละเปลอก )

๖. อะไรเอย คอนไมพกไปถกไมแกน เจอแทนดนสอ พบบอนำาใส

คำาคลองจอง พก – ถก แกน – แทน สอ – บอ

ความหมายคอน ( ภาษาถน ) หมายถงโคนพก ( ภาษาถน ) หมายถง ผ

แกน ( ภาษาถน ) หมายถง แขงแทน ( ภาษาถน ) หมายถง แทงไมพก ( ไมผ ) หมายถง เปลอก

มะพราวไมแกน หมายถง กะลาแทนดนสอ ( แทงดนสอ ) หมายถง เนอ

มะพราวบอนำาใส หมายถง นำามะพราว

ความหมาย มะพราว

๗. อะไรเอย ตนเทาครก ใบหกวา

คำาคลองจอง ครก – หก

คำาตอบ มะพราว

๘. อะไรเอย ตนเทาขา ใบวาเดยว

คำาคลองจอง ขา – วา

คำาตอบ หมาก

๙. อะไรเอย ตนเทาแขน ใบแลนเสยว

คำาคลองจอง แขน – แลน

ความหมาย

ใบแลนเสยว หมายถง เสนใบตรง

คำาตอบ ออย

๑๐. อะไรเอย เลก ๆ นงผาพอใหญขนมาแกผาไวโคน

คำาคลองจอง ผา – มา – ผา

ความหมาย

พอใหญขนมา หมายถง เมอเตบโตขน

คำาตอบ ไผ

๑๑. อะไรเอย ตนเทาลำาเรอ ใบหอเกลอไมเมด

คำาคลองจอง เรอ – เกลอ

ความหมาย

ไมเมด ( ภาษาถน ) หมายถง ไมมด

คำาตอบ มะขาม

๑๒. อะไรเอย ไอเขยวหางเรยวชฟา พอใหญขนมานงผาแดงแปรด

คำาคลองจอง เขยว – เรยว ฟา – มา – ผา

ความหมาย

พอใหญขน หมายถง เมอโตขน

คำาตอบ พรกชฟา

๑๓. อะไรเอย นกไมใชนก ถงเดอนหกรองเอาะ ๆ

คำาคลองจอง นก – หก

คำาตอบ ดอกลำาพ

๑๔. อะไรเอย มาจากเมองเทศ มจกบนเกศ มตารอบตว

คำาคลองจอง เทศ – เกศ

ความหมาย เมองเทศ หมายถง เมองนอก

คำาตอบ สบปะรด

๑๕. อะไรเอย หางพวงเหมอนกระรอก ยอกเทาพระยา ยอกสกสกา

ยอกมงยอกก ยอกสยอกเรา

คำาคลองจอง รอก – ยอก ยา – กา ก – ส

ความหมาย

สก หมายถง ประสก แปลวา ชายทนบถอศาสนาพทธ

คำาตอบ หญาเกรย ( ภาษากลาง ใช หญาเจาช )ปรศนาคำาทายหมวดของใชในชวตประจำา

วน๑. อะไรเอย ไอสงจงไอวลย รบกนในหวย ขเมาเขาชวย เลอดยอยหลามไหล

คำาคลองจอง สง จง– วลย กน– หวย – ชวย

ความหมาย

ไอสง หมายถง พชทอยสง

ไอวลย หมายถง พชทเปนเถา

ในหวย หมายถง ปาก

ขเมา หมายถง สงทเสพแลวเมา

เลอดยอยหลามไหล หมายถง มของเหลวสแดงไหลออกมา

คำาตอบ คนกนหมาก

๒. อะไรเอย กะรดตดต มขนลกขสองเสน

คำาคลองจอง รด – ตด ต – ข

ความหมาย

กะรดตดต หมายถง เสยงของจกร

ลกข ( ภาษาถน ) หมายถง กน

คำาตอบ จกรเยบผา

๓. อะไรเอย กดหวพงปง

ความหมาย

พงปง ( ภาษาถน ) หมายถง ทองปอง

คำาตอบ สาแหรก

๔. อะไรเอย ผกคอเพอนแลว ตหวเพอนเลา

คำาคลองจอง ไมม

ความหมาย

ตหวเพอนเลา ( ภาษาถน ) หมายถง ตหวเพอนอก

คำาตอบ หลกลามควาย

๕. อะไรเอย สซมสเสา สซมนกเขา สเสานางนอน

คำาคลองจอง เสา – เขา – เสา

ความหมาย

ใชเสาสตนสำาหรบผกเพอใชในการนอน

คำาตอบ มง

๖. อะไรเอย ฝายโนนกเขา ฝายนกเขา เรอสำาเภา แลนตรงกลาง

คำาคลองจอง เขา – เภา

ภาษาถนไมม

คำาตอบ หกทอผา

๗. อะไรเอย แมกรก ลกกรก แมฟก ลกไข

คำาคลองจอง กรก – ฟก

ความหมาย

แมกรก ลกรก แมฟก เปนการกลาวถงแมไก และลกไกเพอใหคนตอบเขว สวนทตองการคำาตอบคอ ลกไข ซงเปนภาษาทองถน หมายถง ลกกญแจ

คำาตอบ กญแจ

๘. อะไรเอย ขลก ๆ เขลยะ ๆ หวเปยะ นอยหนง

คำาคลองจอง เขลยะ – เปยะ

ความหมาย

ขลกๆเขลยะๆ เสยงดง

เปยะ หมายถง เปยก ( การใชภาษาทประสมสระเสยง)

ยาว ม ก สะกด เมอเปนภาษาถน ก สะกดจะหายไปแลวเสยงจะเปลยนเปนสระเสยงสน

นอยหนง หมายถง นดเดยว

คำาตอบ กระบวยตกนำา

๑๐. อะไรเอย สเหลยมจตรส ทาวพรหมทตออกจากเมอง บาวไพรกตายเปลอง เหลอแตมาไมมรถ

คำาคลองจอง รส – ทต เมอง – เปลอง

ภาษาถน ไมม

คำาตอบ กระดานหมากรก

๑๑. อะไรเอย เชากรร เยนกรร กอดลกขกนนอน

คำาคลองจอง ร – ข

ความหมาย

รร หมายถง มเสยงไมดงมากนก

ลกข ( ภาษาถน ) หมายถง กน

คำาตอบ ถวยชาม

๑๒. อะไรเอย ตวดำามดหม ยงตยงกด

คำาคลองจอง หม – ต

ความหมาย

ดำามดหม ( ภาษาถน ) หมายถง ดำามาก

คำาตอบ สว

๑๓. อะไรเอย ตำาแสนตำา ตองขน

คำาคลองจองไมม

ความหมาย

ตำาแสนตำา หมายถง ตำามาก

คำาตอบ กระตายขดมะพราว

๑๔. อะไรเอย นกคดตาแดง นำาแหงตาย

คำาคลองจอง แดง – แหง

ความหมาย

นกคด ( ภาษาถน ) หมายถง นกกะปด

นำา ในทน หมายถง นำามน

คำาตอบ ตะเกยง

๑๕. อะไรเอย ดำาเหมอนจรกา มตาขางเดยว

คำาคลองจอง กา – ตา

คำาตอบ ทะนาน ( ทำาจากกะลามะพราว ) ๑๖. อะไรเอย ตาแปะ หลงกง ลงนำาไมขน

คำาคลองจอง กง – ลง

ความหมาย

หลงกง ( ภาษาถน ) หมายถง หลงโกง

ขน ( ภาษาถน ) หมายถง ขน

คำาตอบ เบดตกปลา

๑๗. อะไรเอย ตนเทาลำาหวาย ลกกระจายทวแมนำา

คำาคลองจอง หวาย – จาย

คำาตอบ แห

๑๘. อะไรเอย ไมปกกลางหนอง ใครไปกตองใครมากตอง

คำาคลองจอง หนอง – ตอง

ความหมาย

ตอง (ภาษาถน) หมายถง จบ

คำาตอบ ไมตกปนกนกบปาก

๑๙. อะไรเอย เอนใหญหารอย เอนนอยหาพน เอนมารวมกนเปนเอนทอนเดยว ไดลกไดเตาเพราะไอเฒาหวเขยว ถกทบถกต เพราะไอนทเดยว

คำาคลองจอง รอย – นอย พน – กน เดยว – เขยว

เตา – เฒา ต – น

คำาตอบ ซงเจาะรเรอ

๒๐. อะไรเอย กะลมกะเหลด ลกเทาไขเปด เจดคนกนไมหมด

คำาคลองจอง เหลด - เปด – เจด

ความหมาย

กะลมกะเหลด ไมมความหมาย ตองการเลนคำาสมผส

คำาตอบ ปนกนกบหมาก

๒๑. อะไรเอย พอแรกไดหน เขาถเขาไถ พอหนผอมลงเขาทงหนไป

คำาคลองจอง หน – ถ ไถ – ไป

คำาตอบ สบ

๒๒. อะไรเอย ไอแดงแยงทายไอดำา ไอดำารองไห นำาลายเปนฟ

ความหมาย

ไอแดง หมายถง ไฟ

ไอดำา หมายถง หมอหงขาวทมควนดำาตดอย

นำาลายเปนฟ หมายถง หมอขาวทกำาลงเดอดมเฟอง

คำาตอบ หมอหงขาวดวยเตาฟน

๒๓. อะไรเอย ตนเทาสายพาน ตวทะยานบนเวหา

คำาคลองจอง พาน – ยาน

ภาษาถน ไมม

คำาตอบ วาว

๒๔. อะไรเอย มปกแตไมรจกบน เทยวหากนอยใตหญา

คำาคลองจอง บน – กน

ภาษาถน ไมม

คำาตอบ หวหมไถนา

๒๕. อะไรเอย เอาศลามาทำาไส เอาใบไมมาทำาตว ใครทายผดตองเปนลก ใครทายถกใหไดผว

คำาคลองจอง ไส – ไม ตว – ผว

ภาษาถน ไมม

คำาตอบ ปนกบพล

๒๖. อะไรเอย มาสามขา เจาพระยาขนข ใสหมวกกำามะหย สบบหรปย ๆ

คำาคลองจอง ขา – ยา ข – หย – หรความหมาย

มาสามขา หมายถง เตาททำาจากเหลกมสามขา ใชฟน เปนเชอเพลง

เจาพระยา หมายถง กาตมนำาหมวกกำามะหย หมายถง ฝากาสบบหรปย ๆ หมายถง ไอนำาทออก

จากพวยกาคำาตอบ กาตมนำาบนเตา

๒๗. อะไรเอย หนหนรอย ๆ นำายอยสก ๆคำาคลองจอง รอย – ยอยความหมาย

หนรอย ๆ (ภาษาถน) หมายถง หมนไปเรอย ๆ

นำายอยสก ๆ (ภาษาถน) หมายถง นำาหยดตง ๆ

คำาตอบ เครองโมแปง (ทำาดวยหน)๒๘. อะไรเอย กลมเหมอนพระจนทร ดนทองสาว ๆ แก ๆ เฒา ๆ ดนมง หาง ๆ

คำาคลองจอง จนทร – ดน สาว – เฒา

คำาตอบ กระดงฝดขาว๒๙. อะไรเอย พนองเราไป พนองเรามา ฉกแขงฉกขา เขาไปทละหนวย

คำาคลองจอง มา – ขาความหมาย

หนวย หมายถง ลก (ผล)คำาตอบ กรรไกรหนบหมาก

๓๐. อะไรเอย สหหนงหว มแตตวไมมขา พอมดขนมากนคนทงเปน

ความหมายหว เปนลกษณะนามของมง ทถกตอง

ใชวา หลงพอมดขนมา (ภาษาถน) หมายถง เมอ

ถงเวลาคำาคำาตอบ มง

๓๑. อะไรเอย หบเทากระบอก ถอกเทากระดง

คำาคลองจอง บอก – ถอกความหมาย

ถอก หมายถง รดใหออกคำาตอบ รม

๓๒. อะไรเอย ลกสปดน แยงกนแมคำาคลองจอง ดน – กนความหมาย

แยง หมายถง แหยคำาตอบ ลกกญแจ

๓๓. อะไรเอย มาจากเมองจน ตดหวตดตน กนคนทงเปน

คำาคลองจอง จน – ตน

ความหมาย

คำาวามาจากเมองจน ตองการคำาคลองจอง

คำาตอบ เสอ

๓๔. อะไรเอย พระกไมใชพระ เณรกไมใชเณร ไมเคนไมฉน

คำาคลองจอง เณร - เคน

ความหมาย

เคน ( ภาษาถน ) หมายถงประเคน

คำาตอบ กระตายขดมะพราว

๓๕. อะไรเอย แปดห สองขา อศจรรยหนกหนา เอาขาแยงห

คำาคลองจอง ขา – หนา – ขา

ความหมาย

แยง ( ภาษาทองถน ) หมายถง แหย

คำาตอบ ปนโต

๓๖. อะไรเอย คำาคบออกดอก คำาศอกตองแหงน คาแขนตองแบก

คำาคลองจอง ดอก - ศอก แหงน – แขน

ความหมาย

คา (ภาษาถน) หมายถง ยาวเทา

ตำาตอบ เทยนไข กระบอกตาล พระธรรม

๓๗. อะไรเอย อยกบคนกนขางบนขขางลาง อยกบชางกนขางลางข

ขางบน

คำาคลองจอง คน – บน ลาง – ชาง – ลาง

ภาษาถนไมม

คำาตอบ มาไสนำาแขง และ กบไสไม

๓๘. อะไรเอย นางนงอยในกอหวาย ชกใหตายกไมออก

คำาคลองจอง หวาน – ตาย

ความหมาย

กอหวาย ในทนหมายถง เกาอหวาย

คำาตอบ กระจกเงา

๓๙. อะไรเอย หวแหลม ทายปานวงพลานในสมด คนไมบรสทธคดวาเรอ

คำาคลองจอง ปาน – พลาน สมด – สทธ

ความหมาย คำาวาสมด คนฟงจะคดวา สมทร

คำาตอบ ดนสอ

ปรศนาคำาทายหมวดอวยวะ

๑. อะไรเอย เหดกระดางขนขางเขาเขยว หวายกอเดยว ตดลด ตดลด

คำาคลองจอง ดาง – ขาง เขยว – เดยว

ความหมาย

เหดกระดาง หมายถง อวยวะทคลายเหดแตคอนขางแขง

เขาเขยว หมายถง อวยวะทใหญ

หวายกอเดยว หมายถง อวยวะทรวมกนเปนกลม

ตดลด ตดลด หมายถง ตดแลวขนอก

คำาตอบ ห ศรษะ ผม

๒. อะไรเอย หนองนอยหนองแหน กมลงแลปากเบยวถงห

คำาคลองจอง แหน – แล

ความหมาย

หนองนอยหนองแหน ( หนองแหนเปนคำาเสรมบท ไมมความหมาย ใชใหเกดคำา

สมผสคลองจอง ) หมายถง แองนอยๆ

กมลงแลปากเบยวถงห หมายถง เมอกมดปากจะเบยว

คำาตอบ รกแร

๓. อะไรเอย หบนอยใสแจเหลก ผาผนเลกตากไมแหง

คำาคลองจอง เหลก - เลก

ความหมาย

ใสแจ ( ภาษาถน) หมายถง ใสกญแจ

คำาตอบ ลน

ปรศนาคำาทายหมวดการทำามาหากน

๑. อะไรเอย ขางใตรนขางบนกด พอถงกำาห น ด เอามอคลำาแล

คำาคลองจอง รน – บน กด – หนด

ความหมาย

รน หมายถง ดน

คลำาแล ( ภาษาถน) หมายถง คลำาด

คำาตอบ คนสมปลา

๒. อะไรเอย สามอกหกห มองดชายคลอง

คำาคลองจอง อก – หก ห – ด

ความหมาย

สามอก หมายถง คนสองคนกบอกเลอยหนงป น

คลอง ในทนหมายถง คลองเลอย

คำาตอบ คนเลอยไม

๓. อะไรเอย สองตนยนยน กรนธรณ หางยาวรอยหวางขาคน

คำาคลองจอง ยน – กรน

ความหมาย

สองตนยนยน หมายถง คนหนงมสองเทากำาลงยน

กรนธรณ หมายถง ยนพนดนไว

หวางขา ( ภาษาถน) หมายถง ระหวางขา

คำาตอบ คนยกยอ

๔. อะไรเอย สบปะรอง สบปะแรง สบปะแกวงหาร สบปะรน ตนต สบปะรง ถงโคน

คำาคลองจอง แรง – แกวง ร – ต รน – ตน

ความหมาย

สบปะ ในทนไมมความหมาย ตองการใหคำาทายมภาษา

ทสนกสนาน

รองแรง (ภาษาถน) หมายถง หวรองแรง

แกวางหาร หมายถง มองหารกระบอกไมไผ

รนตนต (ภาษาถน) หมายถง สน ในทน หมายถง

ตดจนมะพราวใหสน

รงถงโคน หมายถง ลงจากปลายตนมาถงโคน

คำาตอบ คนตดตาล

๕. อะไรเอย สขายนหยด ทำาทาหนอย ๆ ทำาทาเหมอนจะตอย ขยอยตดขา

คำาคลองจอง หนอย – ตอย – ยอย

ความหมาย

สขายนหยด หมายถง สองคนยนอยกบท

หนอย ๆ (ภาษาถน) หมายถง นดหนอย

ขยอย หมายถง ขไหล

คำาตอบ คนเลอยไม

๖. อะไรเอยถอยหลงเหมอนกง มอถง ตาแล

ความหมาย

มอถง (ภาษาถน) หมายถง มอกระทง

ตาแล (ภาษาถน) หมายถง ตาคอยมองไว

คำาตอบ คนดำานา

๗. อะไรเอย พญาหารอย ลงหนองนอย เหนรอยตวเดยว

คำาคลองจอง รอย – นอย – รอย

ความหมาย

พญาหารอย หมายถง การใชดอกไมไผมาก ๆ มาสาน (ในทนใชคำาวารอย แทนคำาวา สาน) เหนรอยตวเดยว หมายถง เหนเฉพาะรอยคน

คำาตอบ คนใชตะแกรงชอนกง

๘. อะไรเอย มาจากเมองกรง สาวนอยเจบพง รองใหแมบบ

คำาคลองจอง กรง – พง

ความหมาย

เจบพง (ภาษาถน) หมายถง ปวดทอง

คำาตอบ ทำาขนมจน

๙. อะไรเอย ฉกถง ฉกถง นำายอยตงตง ถงฉก ถงฉก

คำาคลองจอง ถง – ตง – ถง

ความหมาย

ถง (ภาษาถน) หมายถง กระทง

นำายอยตง ๆ (ภาษาถน) หมายถง นำาหยดตง ๆ

คำาตอบ คนดำานา

๑๐. อะไรเอย เชากโกรง เยนกโกรง ขนโกงโคงบนเวหา

คำาคลองจอง โกรง – โคง

ความหมาย

โกรง หมายถง เสยงกระทบของกระบอกตาล

บนเวหา หมายถง บนตนตาล

คำาตอบ คนตดตาล

๑๑. อะไรเอย ปกสไมใชนก นมเตมอกไมใชคน

คำาคลองจอง นก – อก

ความหมาย

ปกส หมายถง ปกแลวสกน

ปกษ หมายถง นก

นมเตมอก หมายถง เลอย

คำาตอบ คนเลอยไม

๑. อะไรเอย ฝรงทำา จนขาย ไทยเขยน

ปรศนาคำาทายหมวดการใชคำา

ความหมายขอความขางหนาเปนการหลอก สวนคำาตอบอยทขอความหลง คอ ไทยเขยน

คำาตอบ เทยนไข๒. อะไรเอย หนงหนำา สองหนำา เขาหนำาเดยว

ความหมายทตองการ คอ เขาหนำาเดยวคำาตอบ ขาวเหนยวดำา

๓. อะไรเอย ปแจง ขาวแหนงเดยวคำาตอบ แปงจ ขาวเหนยวแดง

๔. อะไรเอย หวโมง คนคนคำาตอบ หวมดคนโคง

โคง (ภาษาถน) หมายถง ใหญมดคนโคง หมายถง มดตวใหญ ๆ

๑. อะไรเอย รปรางเหมอนใบพล มขนรมร มรตรงกลาง

ปรศนาคำาทายหมวดการใชภาษาสอง

คำาคลองจอง พล – ร – รความหมาย

รมร (ภาษาถน ) หมายถง รงรงคำาตอบ ใบหควาย

๒. อะไรเอย ปนใหแขง แยงเขาหวางขาคำาคลองจอง แขง – แยงความหมาย

แยง (ภาษาถน) หมายถง แหยหวางขา (ภาษาถน) หมายถง ระหวาง

ขาคำาตอบ นงโจงกระเบน

๓. อะไรเอย ฉกขาเถดนอง พจะใสใหนำาไหลทางหวางขา

คำาคลองจอง ใส – ไหลความหมาย

หวางขา (ภาษาถน) หมายถง ระหวางขา

คำาตอบ กรรไกรหนบออย

๔. อะไรเอย ผหญงอยใต ผชายอยบน ชายหญงสองคน ทำาไรกน

คำาคลองจอง ใต – ชาย บน – คนคำาภาษาถน ทำาไร หมายถง ทำาอะไรคำาตอบ ผหญงสงจากใหผชายมงหลงคา

๕. อะไรเอย หวแดงเหมอนหมากสก ไมลกไมเขา

คำาคลองจอง สก – ลกความหมาย

ไมลก ในทน หมายถง ไมยกใหขน คำาภาษาถน ไมมคำาตอบ หวประแจรถไฟ

๖. อะไรเอย ฉกสองรม ทมเขารคำาคลองจอง รม – ทมความหมาย

ทม (ภาษาถน) แหยเขาไปคำาตอบ ฉกขนไกแยงห

๑. อะไรเอย สาวนอยอยในวง ไมสงไมออกคำาคลองจอง วง – สงคำาภาษาถน ไมมคำาตอบ นำามก

๒. อะไรเอย ปลดกระเบนกนกน กมภณฑไมใชยกษ

คำาคลองจอง กน – ภณฑคำาภาษาถน ไมมความหมาย

กระเบน หมายถง โจงกระเบนคำาตอบ ขาวตมใบกระพอ

๓. อะไรเอย สเหลยมเทยมทศ ประตปด หลงคาเปด

คำาคลองจอง ทศ – ปดคำาตอบ คอกควาย

๔. อะไรเอย กะลมกะลำา เดนยงคำา ไมเหนรอย

ปรศนาคำาทายหมวดทวไป

คำาคลองจอง ลำา – คำาความหมาย

กะลมกะลำา ไมมความหมาย ตองการเลนคำาคลองจอง

ยงคำา (ภาษาถน) หมายถง ตลอดเวลา

คำาตอบ เรอ๕. อะไรเอย กงกอตวใหญ ไตบนเหลก ตวมนไมเลก กนคนตงพน

คำาคลองจอง ใหญ – ไต เหลก – เลกคำาภาษาถน ไมมคำาตอบ รถไฟ

๖. อะไรเอยสเขยวชอม พมไสว ไมมใบ มแตดอก

คำาคลองจอง ชอม – พม ไสว – ใบคำาภาษาถน ไมมคำาตอบ ฝน

๗. อะไรเอย เหลองเหมอนอเกง รองเพลงกนขนม

คำาคลองจอง เกง – เพลงคำาภาษาถน ไมมคำาตอบ พระ

๘. อะไรเอย ขาไปไปสองคน ขากลบมดฟามวฝนกลบคนเดยว

คำาคลองจอง คน – ฝนคำาภาษาถน ไมมคำาตอบ คนกบเงา

๙. อะไรเอย หางอยในวด ตวพลดอยกลางนาคำาคลองจอง วด – พลดความหมาย

พลด (ภาษาถน) หมายถง ตกคำาตอบ หางควาย

หมายถง เครองนงหมของพระและหางของควาย

๑๐. หวอะไรเอย ทมองไมเหนคำาคลองจอง ไมมคำาภาษาถน ไมมคำาตอบ หวคำา

๑๑. อะไรเอย สกข สกขง สกคาราง สกคารคำาคลองจอง ขง – รางความหมาย และคำาตอบ

สก หมายถง ทำาใหถกความรอนข (ภาถน) หมายถง ขสกข หมายถง สกโดยการขกน หมาย

ถงขาวตมมด สกขง หมายถง ลกขณะถกขง หมาย

ถง ขนมเขง สกคาราง หมายถง สกขณะอยในราง

หมายถงขนมครก สกคาร หมายถง สกขณะอยในร หมาย

ถง ขาวหลาม

๑๒. อะไรเอย กลางวนอมลกยน กลางคนอมลกนอน

คำาคลองจอง ยน – คนคำาภาษาถน ไมมคำาตอบ บนได (คนสมยกอนจะเกบบนไดไว

บนบานในเวลากลางคน และจะนำามาพาดใหมในตอนเชา)

บทท 5สรปผลการศกษา

๑. ประโยชนทไดรบจากการทำาโครงงาน - ไดปรศนาคำาทายในทองถน โดยการรวบรวมไวศกษาเอง และใหผอนไดศกษา ไดทงหมด ๘ หมวด ม

๑. ปรศนาคำาทายหมวดสตว ๑๐ คำาทาย ๒. ปรศนาคำาทายหมวดพช ๑๕ คำาทาย

๓. ปรศนาคำาทายหมวดของใชในชวตประจำาวน ๓๙ คำาทาย

๔. ปรศนาคำาทายหมวดอวยวะ ๓ คำาทาย๕. ปรศนาคำาทายหมวดการทำามาหากน ๑๑

คำาทาย๖. ปรศนาคำาทายหมวดการใชคำาผวน ๔

คำาทาย๗. ปรศนาคำาทายหมวดการใชคำาสองแง

สองงาม ๖ คำาทาย

๘. ปรศนาคำาทายหมวดทวไป ๑๒ คำาทายไดปรศนาคำาทายทงหมด ๑๐๐ คำาทาย

- รจกคำาและความหมายของภาษาถนในปรศนาคำาทาย เชน

วง หมายถง โหวนกคด หมายถง นกกะปดลกข หมายถง กน

ฯลฯ- ไดเรยนรคำาคลองในปรศนาคำาทายทำาใหเขาใจ

คำาคลองจองดยงขน เชนอะไรเอย มาจากเมองเทศ มจกบนเกศ มตารอบตว

เทศ คลองจองกบคำาวา เกศอะไรเอย ไอขนยนไอแขวน นำาออก

ขน คลองจองกบคำาวา ยนอะไรเอย กะลมกะหล วงลงรปดหางไมเมด

หล คลองจองกบคำาวา ร

- เหนคณคาของปรศนาทำาทาย โดยไดรวบรวมปรศนาคำาทายทไดศกษาไวเปนรปเลมของเอกสาร และจะหาเพมเตมจากหมบานอน ๆ ทใกลเคยงบนทกเพมเตม

๒. การนำาผลการศกษาไปใช- นำาปรศนาคำาทายมาทายกบเพอน ๆ ในเวลา

วาง ทำาใหสนกสนานและเกดปญญา- ใชภาษากลางไดดขน โดยไมนำาภาษาถนมาใช

ปะปนกบภาษากลาง- เขาใจคำาคลองจอง สามารถเขยนบทรอยกรอง

และปรศนาคำาทายงาย ๆ ได- ไดนำาปรศนาคำาทายทไดจากการศกษา เผย

แพรแกเพอน ๆ นอง ๆ และผทสนใจ โดยการทายในเวลาวางทงทบานและทโรงเรยน จดทำาเอกสารไวในหองเรยนและหองสมดโรงเรยน

๓. ขอเสนอแนะจากการศกษาปรศนาคำาทายในทองถน ทำาใหเหน

คณคาของปรศนาคำาทาย ตองการใหทกคนไดศกษา

ปรศนาคำาทายทไดรวบรวมไว และถามโอกาสนาจะศกษาเพมเตมใหมากกวาน

การทไดพบปะกบคนแก ๆ ในหมบาน ทำาใหรจกสงด ๆ อกหลายอยาง เชน เพลงกลอมเดก ภาษาถน เพลงบอก เพลงนา ซงสงเหลานเปนวฒนธรรมของทองถน ควรอนรกษไวใหชนรนหลงไดรจก เพอทจะไดรกและหวงแหนไว และนาจะทำาโครงงานเรองเหลานในโอกาสตอไป

บรรณานกรม

ประจกษ ประภาพทยากร. ภาษากบวฒนธรรม. กรงเทพมหานคร :

อกษรเจรญทศน, ๒๕๒๔.พรรณ จนทรณรงค. พจนานกรมภาษาถนอำาเภอปะทว.

เอกสารอดสำาเนาฉบบปรบปรง, ๒๕๒๐.อกษรเจรญทศน, สำานกพมพ. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน.

กรงเทพมหานคร: อกษรเจรญทศน, ๒๕๒๕.