อาณาจกรสโขทย กอตงขนประมาณ พ.ศ.1792 โดย พอขนบางกลางหาว กบ พอขนผาเมอง

การตน อาณาจกรสโขทย.flv

1) ขอมเสอมอ านาจลง เนองจากพระเจาชยวรมนท 7 สวรรคต

2) ความเขมแขงของผน าและความสามคคของคนไทย 3) ท าเลทตงกรงสโขทยเหมาะสม อยบนฝงแมน ายม การคมนาคมสะดวก

1) พอขนศรอนทราทตย

2) พอขนบานเมอง

3) พอขนรามค าแหงมหาราช

4) พระยาเลอไทย

5) พระยางวน าถม

6) พระมหาธรรมราชาท 1 (ลไทย)

7) พระมหาธรรมราชาท 2

8) พระมหาธรรมราชาท 3 (ไสยลอไทย)

9) พระมหาธรรมราชาท 4 (บรมปาล)

การปกครองในชวงแรก สโขทยปกครองแบบพอปกครองลก กษตรยมค า

น าหนาพระนามวา “พอขน” ผคนเดอดรอนสนกระดงทหนาประตวง

พอขนรามค าแหงมหาราช จะเสดจออกตดสนดวยพระองคเอง

การปกครองแบบพอปกครองลก

- พอขน อยในฐานะผปกครอง มอ านาจสงสดเดดขาดหรอ

อธปไตย

- พอขนใชอ านาจอธปไตยน ปกครองประชาชนบนพนฐานของ

ความรก ความ เมตตา ประดจบดาพงมตอบตร

- ผปกครองกบประชาชนผอยใตการปกครองอยในฐานะเทาเทยม

กนตางกอยในฐานะมนษย

การเมองการปกครอง : สมยสโขทยตอนตน

เมองพระยามหานคร เมองหลวง เมองลกหลวง

เมองประเทศราช

เมองหลวง ปกครองโดยพระมหากษตรย

เมองลกหลวง ปกครองโดยราชโอรส

เมองพระยามหานคร ปกครองโดยขนนางชนผใหญ

เมองประเทศราช ปกครองโดยเจาเมองนนๆ แตตองสงเรองราชบรรณาการ

แลวเขาจะปกครองอยางไรกนนะ ใครรบางชวยอธบายใหทราบ

หนอยครบ

ผมรครบ ฮะ ฮะ คณยายเคยเลาใหฟง

การจดแบงสวนการปกครอง

การแบงสวนการปกครองแบงเปน 2 สวน คอ

1. การปกครองสวนกลาง เปนการปกครองในราชธานหรอเมองหลวง คอ สโขทยเปนศนยกลางการปกครองของอาณาจกร

2. การปกครองสวนภมภาค เปนการปกครองเมองตางๆ นอกเมองหลวงออกไป แบงออกเปน 3 สวน คอ

2.1 เมองลกหลวง หรอเมองหนาดาน ระยะทางเดนเทา 2 วนจากเมองหลวง พระมหากษตรยจะแตงตงเจานายเชอพระวงศไปปกครอง อยรอบราชธานทง 4 ทศ คอ

- ทศเหนอ ไดแก เมองศรสชนาลย (สวรรคโลก)

- ทศใต ไดแก เมองสระหลวง (พจตร)

- ทศตะวนออก ไดแก เมองสองแคว (พษณโลก)

- ทศตะวนตก ไดแก เมองนคร (ก าแพงเพชร)

2.2 เมองพระยามหานคร พระมหากษตรยจะทรงแตงตงเจาเมองไปปกครองดแล ในสมยพอขนรามค าแหงมหาราช มหลายเมองเชน เมองพระบาง เชยงทอง บางพาน เปนตน

2.3 เมองประเทศราช เจาเมองเดมปกครองแตตองสงเครอง ราชบรรณาการมาถวายตอกษตรยสโขทย และสงทพและเสบยงไปชวยในยามสงคราม ในสมยพอขนรามค าแหง ไดแก เมองแพร นาน นครศรธรรมราช มะละกา เวยงจนทร หลวงพระบาง ทวาย เมาะตะมะ และ เมองหงสาวด

การเมองการปกครองชวงนไดรบอารยธรรมตะวนออกมาจาก แหลงตางๆ เชน อนเดย ลงกา มอญ เขมร จงมการปกครองแบบ “ธรรมราชา ” ค าน าหนาพระนามพระมหากษตรยเปลยนจาก “พอขน” มาเปน “พระยา” (พญา) หรอ “พระมหาธรรมราชา”

สมยพระมหาธรรมราชาท 1 (ลไทย) จงใหความส าคญของความเปน “ธรรมราชา”

การเมองการปกครอง : สมยสโขทยตอนปลาย

แผนทแสดงอาณาจกรสโขทย สมยพอขนรามค าแหงมหาราช

สโขทย

นครศรธรรมราช

ขอม

ญวน

จน ลานนา

1.การสถาปนาสโขทย

5.ความสมพนธกบตางประเทศ

3.เศรษฐกจสมยสโขทย

4.สงคมสมยสโขทย

6.การเสอมอ านาจ

2.การปกครองสมยสโขทย

พนฐานทางเศรษฐกจอยทการเกษตรเปนหลก และมการคากบเครองสงคโลกเปนองคประกอบ ชลประทาน

บรเวณทราบลมแมน า โดยเฉพาะแมน ายม และแมน านาน แตน ามกทวม ใหผลผลตนอย สวนบรเวณทราบเชงเขา เปนทดอน ไมมน า ดวยเหตน สโขทยจงตองสรางระบบชลประทานเพอควบคมน าใหใชประโยชนไดสงสด

สโขทยสรางสรดภงส หรอท านบพระรวงซงเปนเขอนดนขนาดใหญไวทางทศตะวนตกเฉยงใตของตวเมองเพอกกเกบน าไวใชในฤดแลง มการสรางเหมองฝาย และขดคลองสงน าเปนแนวยาวผานศรสชนาลย-สโขทย- ก าแพงเพชร เกดเปนผนดน กวางใหญส าหรบเพาะปลก

พชส าคญ คอ ขาว มะมวง มะพราว มะขาม ขนน หมากพล พชไร และไมผลอนๆ แตผลตไดปรมาณนอย บางป สโขทยตองซอขาวจากแถบลพบรไปเลยงประชากรในอาณาจกร

เครองสงคโลก

เปนสนคาทสโขทยรบชวงมาจากจน สโขทยสงเครองสงคโลกไปขายโดยลองแมน าไปออกทะเลทเมาะตะมะ และอาวไทย ซงท ารายไดใหอาณาจกรมากพอสมควร

เตาทใชเผาเครองสงคโลกเรยกวา “เตาทเรยง” การเผาจะใชความ รอนสง สงคโลกเปนภาชนะดนเผาเคลอบ มการเขยนสบนถวยชาม แลวเคลอบ อยางสวยงาม

ในสมยสโขทย มการผลตเงน พดดวงเปนครงแรก มาตราเงนใช ต าลง บาท สลง สวนตราทประทบ ไดแก..ตราชาง สงข ราชสห ฯลฯ นอกจากนยงใชเบยเปนเงนตราดวย ซงเบยทนยม คอ เบยจน

1. มแมน า ปง วง ยม และ นาน ไหลผาน 2. มการจดระบบชลประทาน ม ท านบกกเกบน า(สรดภงส) ขดสระน า(ตระพง) รอบเมองสโขทย และเมองส าคญ

1. สนคาออกทส าคญคอ เครองสงคโลก พรกไทย น าตาล งาชาง 2. สนคาเขาทส าคญ คอ ผาไหม ผาทอ อญมณ 3. ตลาดปสาน คอ ตลาดประจ าหมบาน เปนทแลกเปลยนสนคา 4. จกอบ(จงกอบ) คอ ภาษผานดาน ซงไมมการเกบ ท าใหมปรมาณสนคามาก ราคาถก

งานหตถกรรมทมชอเสยงของสโขทยคอ การท าเครองปนดนเผาเครองสงคโลกทเผาโดยใชเตาทเรยงซงทมผลตมากคอ ถวยชาม รองลงมาคอ แจกน คนโฑ และตกตาตางๆ

เครองสงคโลก

เครองสงคโลก

1. เจดยแบบสโขไทยแท ฐานเปนสเหลยมสามชน ตง ซอนกน องคเจดยเปนทรงกลม ยอดเจดยพมขาวบณฑ(ดอกบวตม)

2. เจดยทรงกลมแบบลงกา( คลายระฆง) 3. เจดยแบบศรวชย ฐานเปนสเหลยม องคระฆงสง

มลกษณะเดนคอ พระเกศมรศมเปลวเพลง พระเกศาขมวดเปนกนหอย พระพกตรรปไข พระนาสกแหลมงม พระโอษฐยมเลกนอย พระองสะใหญ ครองจวรหมเฉลยง ชายจวรยาวจรด

พระนาภ

กลมคนในสงคมสมยสดขทย แบงออกเปน 6 กลม ไดดงน

กษตรย มอ านาจสงสดในอาณาจกร

พระราชวงศ ผมเชอสายรวมกบกษตรย มหนาทชวยเหลอราชการแทนกษตรย โดยกษตรยจะสงไปปกครองตามหวเมองตาง ๆ เมองลกหลวง

ขนนาง ผปฏบตหนาทในการดแลบานเมอง และปกครองราษฎรตามพระบรมราชโองการ

ไพร ราษฎรสามญ มอสรเสรในการด ารงชวต โดยจะถกขนนางเกณฑแรงงานเปนครงคราว

ขา ผรบใชหรอผตดตามชนชนปกครอง

นกบวชทางศาสนา

พระพทธรปปางลลา เปนอาการกรยาทพระพทธเจาทรงเสดจลงจากสวรรค หลงจากทรงโปรดพระมารดาของพระองค

ทสวรรคชนดาวดงส

สมยสโขทย พบภาพจตกรรมทงลายเสนและภาพสฝนตาม ฝาผนง สนยมใชเปนสกลมด าแดง ทเรยกวา “สเอกรงค”

เปนพระราชนพนธ ของพระมหาธรรมราชา ท 1 (ลไทย) ซงเกยวกบพระพทธศาสนา มงเนน ใหท าความด ชใหเหนถงบาปบญ นรก สวรรค

ประเพณลอยกระทง

พระราชพธจองเปรยงตอมาภายหลงจงเรยกวาลอยกระทงทรงประทป และถาเปนพธของชาวบานราษฎรทวไปเรยกวา ลอยกระทง

ประเพณกรานกฐนเดอนสบสอง

ทเกยวเนองในวนทางศาสนาพทธ คอวนออกพรรษา ชาวสโขทยจะพากนมารวมขบวนแห เพอน าองคกฐนไปยงวดอรญญก เพอรวมถวายผากฐน

1) ความไมเขมแขงของกษตรยสโขทยบางพระองค 2) การแยงชงอ าอาจกนเองในหมผน าของสโขทย 3) การประกาศตนเปนอสระของอาณาจกรอยธยา 4) การตงตนเปนอสระของหวเมองมอญ

จ าไวนะคะในฐานะทเราเปนคนไทย ไมวาจะอยในแผนดนของราชวงศไหนกขอใหเราปฏบตตนเปนคนดของสงคม ของแผนดน เพอทดแทนพระคณของแผนดนกนนะคะ

แมวาอาณาจกรสโขทยจะเจรญรงเรองไดนานถง 200 ป ดวยเหตปจจยหลายๆอยางขางตน ท าใหอาณาจกรสโขทยตองลมสลายลงในทสด

• 1. บคคลใดคอผสถาปนาอาณาจกรสโขทย

2. อาณาจกรสโขทยหลงสมยพอขนรามค าแหงมหาราชมรปแบบการปกครองเปนแบบใด

• 3. ในสมยสโขทย ผใดมหนาทปกครอง "เมองลกหลวง"

4. กษตรยททรงเรองอ านาจมาก

ทสดของอาณาจกรสโขทย

5. ลกษณะการปกครองของ

สโขทยตอนตนเปนแบบ

6. กษตรยทปกครองสโขทยมกพระองค

1. แมลกน าบอกลกสาววา "พรงนจะไปตลาดปสานแตเชามด" นกเรยนคดวาแมลกน าจะไปท าอะไรทตลาดปสาน

ก. ไปช าระภาษอากร ข. ไปสนกระดงรองทกข ค. ไปซอกบขาวและของใชตางๆในบาน ง. ไปน าเครองสงคโลกออกจากเตาเผา

2. จากขอความในศลาจารก "ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคา ใครจกใครคาเงนคา ทองคา" แสดงใหเหนถงลกษณะการคาขายของสโขทยวาเปนอยางไร ก. อาชพหลกของราษฎรคอการคาขาย ข. รฐสนบสนนการเลยงสตวและคาทองค า ค. มการตดตอคาขายกบนานาประเทศอยางเสร ง. ราษฎรสามารถท าการคาขายไดอยางอสระ

3. สนคาสงออกทส าคญกบการคาขายกบตางประเทศ ไดแก ก. มะนาว ขาวสาร ข. ไมฝาง งาชาง ค. เครองประดบ ง. ออย มนส าปะหลง

4. สนคาน าเขาสมยสโขทย เปนสนคาประเภทใด ก. ผาไหม เครองประดบ ข. ถวยชาม ค. ของปาหายาก ง. พรกไทย

4. พนฐานทางเศรษฐกจสมยสโขทยประกอบดวย ก. เกษตรกรรม พาณชยกรรม และหตถกรรม ข. เกษตรกรรม อตสาหกรรม ค. เกษตรกรรม ง. เปนเศรษฐกจแบบการคาและมงหวงผลก าไร

อยทางดานเหนอของสโขทย พญาเมงรายแหงลานนานเปนเพอนสนทกบพอขนรามค าแหงมหาราช

พระเจาฟารว(มะกะโท) มฐานะเปนราชบตรเขยของพอขนรามมหาราช เมอสนสมยพอขนรามฯ กแยกตวเปนอสระ

พอขนรามค าแหงมหาราช ทรงน าพระพทธศาสนานกายเถรวาทจากนครศรธรรมราชมาประดษฐานในกรงสโขทย

มความสมพนธกบสโขทยทางดานวฒนธรรมทางพระพทธศาสนานกายเถรวาท ลทธลงกาวงศ

มความสมพนธกบสโขทยในลกษณะการคาในระบบบรรณาการ

การสรางความสมพนธกบดนแดนอนๆ 1) อาณาจกรลานนา : ดานการเมองและศาสนา 2) อาณาจกรมอญ : ดานการเมองและการคา 3) แควนนครศรธรรมราชและประเทศลงกา :

ดานศาสนา 4) ประเทศจน : ดานการเมอง การทต การคา และ

งานสงคโลก