รอิษึนิวลิยฑวปล · 2019-04-23 · develop. ment. of the students’...

การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

วทยานพนธ

ของ

เกยรตศกด แปโค

เสนอตอมหาวทยาลยราชภฏสกลนคร เพอเปนสวนหนงของการศกษาตาม

หลกสตรปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

เมษายน 2558

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

มหาวท

ยาลยราช

ภฏสกลน

คร

Development of the Students’ Morality Based on Buddhism-oriented

School at Chumchon Ueang Ko Na Di School Under the Office of

Nakhon Phanom Primary Education Service Area 2

KIATTISAK PAEKHO

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for The

Master of Education Degree in Educational Administration

At Sakon Nakhon Rajabhat University

April 2015

All Rights Reserved by Sakon Nakhon Rajabhat University

มหาวท


ภฏสกลน

คร

ประกาศคณปการ

วทยานพนธฉบบน ส าเรจลงไดดวยความกรณาชวยเหลอแนะน าเปนอยางดยง

จาก ผชวยศาสตราจารย ดร.วฒนา สวรรณไตรย ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ

และ ดร.ปยะพนธ ชยเสนา กรรมการทปรกษาวทยานพนธ ทกรณาแนะน า เสนอแนะ และ

ตรวจแกไขขอบกพรองดวยความเอาใจใสตลอดมา ตงแตตนจนส าเรจเรยบรอย ผวจยจงขอ

กราบขอบพระคณเปนอยางสง และขอขอบพระคณคณาจารยทกทานทใหความชวยเหลอ

ดวยด

ขอขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ธวชชย ไพใหล กรรมการบรหารหลกสตร

ครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ต าแหนงศกษานเทศกช านาญการพเศษ สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 นายสรยา คะษาวงค ต าแหนงผอ านวยการโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

วาทรอยตรเพยร มะละกา ต าแหนงคร วทยฐานะครช านาญการพเศษ โรงเรยนชมชนเอองกอ

นาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 พระใบฎกาชวา

อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค าต าบลบานเออง อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม ผเชยวชาญทไดกรณาตรวจสอบความถกตองของเครองมอในการวจยและแนวทางในการ

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธดวยความยนดยง ขอขอบพระคณผอ านวยการโรงเรยนชมชนเอองกอนาด คณะคร นกเรยน และ

บคลากรโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 ทใหความอนเคราะหในการด าเนนการดานตางๆ ในการวจยครงนดวยด

ประโยชนและคณคาของวทยานพนธเลมน ผวจยขอมอบเปนกตญญตาแด

บดา มารดา บรรพชนทลวงลบไปแลว และบรพาจารยทไดอบรมสงสอนจนผวจยสามารถ

ด ารงตน และบรรลผลส าเรจในปจจบน


มหาวท


ภฏสกลน

คร

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า 1

ภมหลง 1

ปญหาของการวจย 8

ความมงหมายของการวจย 8

ความส าคญของการวจย 8

ขอบเขตการวจย 9

กรอบแนวคดของการวจย 11

นยามศพทเฉพาะ 12

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 17

คณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค 18

ความหมายของคณธรรม 18

คานยมทพงประสงค 20

องคประกอบของคณธรรม 21

ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา 27

โรงเรยนวถพทธ 30

ความหมายของโรงเรยนวถพทธ 30

รปแบบของโรงเรยนวถพทธ 32

แนวทางการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ 38

การจดวถพทธสการเรยนร 43

การจดลกษณะทางกายภาพโรงเรยนวถพทธ 45

กจกรรมเสนอแนะการพฒนา 46

การพฒนาบคลากรและคณลกษณะบคลากรโรงเรยนวถพทธ 48

การเกอกลสมพนธโรงเรยนวถพทธและชมชน 49

ตวชวดการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ 52

มหาวท


ภฏสกลน

คร

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

การวจยปฏบตการ 60

แนวคดเกยวกบการวจยปฏบตการ 60

รปแบบการวจยปฏบตการ 62

การเขยนรายงานการวจย 64

ลกษณะของการวจยปฏบตการ 65

การประยกตการวจยปฏบตการในการพฒนาการศกษา 69

บรบทของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด 70

งานวจยทเกยวของ 77

งานวจยในประเทศ 77

งานวจยตางประเทศ 84

3 วธด าเนนการวจย 91

กลมเปาหมายในการวจย 91

ขนตอนการด าเนนการวจย 93

การวางแผน 93

การปฏบตการ 95

การสงเกตการณ 98

การสะทอนกลบ 98

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 98

การเกบรวบรวมขอมล 103

การจดกระท าและการวเคราะหขอมล 103

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 104

มหาวท


ภฏสกลน

คร

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

4 ผลการวเคราะหขอมล 105

การด าเนนการในวงรอบท 1 105

การด าเนนการในวงรอบท 2 140

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ 157

ความมงหมายของการวจย 157

กลมเปาหมาย 158

ขนตอนด าเนนการวจย 159

สรปผลการวจย 161

อภปรายผลการวจย 164

ขอเสนอแนะ 171

บรรณานกรม 173

ภาคผนวก 183

ภาคผนวก ก เครองมอและผลการวเคราะหเครองมอในการวจย 185

ภาคผนวก ข รายนามผเชยวชาญ 235

ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหเปนผเชยวชาญ 239

ภาคผนวก ง หนงสอขอความอนเคราะหเกบรวบรวมขอมลเพอการวจย 247

ภาคผนวก จ ภาพกจกรรมการด าเนนการวจย 251

ประวตยอของผวจย 263

มหาวท


ภฏสกลน

คร

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 การสงเคราะหองคประกอบของคณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ 26

2 รายละเอยดตวชวดดานปจจย 53

3 รายละเอยดตวชวดดานกระบวนการ 55

4 รายละเอยดตวชวดดานผลผลต 57

5 รายละเอยดตวชวดดานผลกระทบ 58

6 จ านวนนกเรยนในโรงเรยนชมชนเอองกอนาด 72

7 บญชบคลากรโรงเรยนชมชนเอองกอนาด 73

8 แผนการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 94

9 ความพงพอใจตอการศกษาดงานโรงเรยนสามผงวทยาคมของผรวมวจย เพอพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด 118

10 ก าหนดการอบรมการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด 120

11 แผนปฏบตงานการนเทศตดตาม 124

12 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรม

ของนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดกอนการด าเนนการพฒนาโดยผใหขอมล 126

13 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรม

ของนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดหลงการด าเนนการพฒนา 131

14 การเปรยบเทยบการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของนกเรยนโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด กอนและหลงการพฒนา โดยผใหขอมล 135

15 แผนการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 142 16 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรม

ของนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดหลงการด าเนนการพฒนา 147

17 การเปรยบเทยบการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของนกเรยน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด กอนและหลงการพฒนา โดยผใหขอมล 151

มหาวท


ภฏสกลน

คร

บญชตาราง (ตอ)

ตาราง หนา

18 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบสมภาษณการศกษาสภาพ

และปญหาการด าเนนการของโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด


19 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกการประชมการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด 202

20 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกการศกษาดงานเกยวกบ

การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด


21 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกการนเทศ ตดตาม

และประเมนผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

นครพนม เขต 2 210

22 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกกจกรรม การพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด


23 สรปการพจารณาความสอดคลอง(IOC) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการ

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด


24 สรปการพจารณาความสอดคลอง(IOC) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบ



มหาวท


ภฏสกลน

คร

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1 กรอบแนวคดการวจย 12

2 ระบบพฒนาผเรยนดวยไตรสกขา 34

3 รปแบบโรงเรยนวถพทธ 37

4 ขนตอนการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ 42

5 แสดงความสมพนธระหวางนกพฒนา นกวจยและชาวบาน 67

6 ประชมชแจงการท างานวจย 253

7 ศกษาดงานโรงเรยนสามผงวทยาคม 253

8 การนเทศตดตาม 254

9 คณะครรวมกจกรรมอบรมเชงปฏบตการ 254

10 ประชมผปกครองแจงแนวปฏบตการพฒนาคณธรรมนกเรยน 255

11 อบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน 255

12 อบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน 2 256

13 น านกเรยนเขารวมวนส าคญทางศาสนา 256

14 รวมกจกรรมวนส าคญทางศาสนา 1 257

15 รวมกจกรรมวนส าคญทางศาสนา 2 257

16 นกเรยนรวมกนพฒนากายภาพ/สงแวดลอม 258

17 กจกรรมนองไหวพ พไหวนอง 258

18 ท าบญตกบาตรวนพระ 259

19 นงสมาธกอนเขาเรยน 259

20 ปานสภาษต 260

21 ปายคณธรรม 260

22 บรรยายธรรมรายสปดาห 261

23 บรรยายธรรมรายสปดาห 261

มหาวท


ภฏสกลน

คร

ชอเรอง การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2

ผวจย นายเกยรตศกด แปโค

กรรมการทปรกษา ผศ.ดร.วฒนา สวรรณไตรย

ดร.ปยะพนธ ชยเสนา

ปรญญา ค.ม. (การบรหารการศกษา)

สถาบน มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

ปทพมพ 2558

บทคดยอ

การวจยครงนมความมงหมายเพอ 1) ศกษาสภาพและปญหาการพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด 2) หาแนวทางการ

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธและ 3) ตดตามผลการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โดยใชการวจยปฏบตการ 2 วงรอบ 4 ขนตอน คอ การ

วางแผน การปฏบตการ การสงเกตการณ และการสะทอนกลบ กลมเปาหมาย

ประกอบดวย กลมผรวมวจย 16 คน และกลมผใหขอมล 63 คน เครองมอทใชประกอบดวย

แบบสมภาษณ แบบบนทกการประชมและแบบบนทกผลการนเทศตดตาม การวเคราะห

ขอมลเชงปรมาณ ใชสถตคาเฉลย คารอยละ และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจย พบวา

1. สภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถ

พทธของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด พบวา

1.1 สภาพการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

ประกอบดวย การก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาหมายการด าเนนงานของโรงเรยนเพอ

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ มการจดท าแผนการด าเนนงาน ทง 5

ดาน ไดแก ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยนการสอน ดาน

บรรยากาศและปฏสมพนธและดานการบรหารจดการ พรอมทงน าเสนอผลการด าเนนงาน

และเผยแพรใหสาธารณชนไดรบทราบ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

1.2 ปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

ไดแก บคลากรสวนใหญไมไดรบการพฒนาการใชเทคโนโลยสมยใหมใหทนตอการ

เปลยนแปลง งบประมาณสนบสนนการด าเนนงานไมเพยงพอ การจดท าปายคตธรรมม

จ านวนนอยไมหลากหลาย นกเรยนสวนมากไมเหนความส าคญในการเขารวมกจกรรม

นกเรยนบางสวนไมใหความรวมมอในการพฒนาตามระบบไตรสกขาดงบประมาณการน า

นกเรยนไปศกษาแหลงเรยนรนอกโรงเรยนไมเพยงพอ โรงเรยนขาดการนเทศแบบ

กลยาณมตร บคลากรบางคนไมไดรบการพฒนาดานคณธรรมจรยธรรมท าใหมพฤตกรรม

ไมเหมาะสม ไมเปนแบบอยางทดแกนกเรยน คณะกรรมการนเทศไมไดนเทศตดตามอยาง

ตอเนอง คณะกรรมการประเมนผล ไมน าผลการประเมน มาจดท าแผนพฒนาในปตตอไป

และการรายงานผลการด าเนนงานใหหนวยงานทเกยวของไมเปนปจจบน

2. แนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ประกอบดวย การพฒนาบคลากรเพอพฒนาคณธรรมนกเรยน

ตามแนวโรงเรยนวถพทธ ไดแก 1) การศกษาดงาน 2) การประชมเชงปฏบตการของ

บคลากร 3) การจดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ และ

4) การนเทศตดตาม 3. ผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 พบวา

ผลการวเคราะหขอมลตามแบบประเมนพฤตกรรมการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโดยผใหขอมลเพอใหทราบคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของการ

แสดงพฤตกรรม พบวา วงรอบท 1 ภายหลงการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

นครพนม เขต 2 อยในระดบมากทกตวชวด วงรอบท 2 ภายหลงการพฒนาพฤตกรรมการ

มคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 อยในระดบมากทสดทกตวชวด

ค าส าคญ : การพฒนาคณธรรม, โรงเรยนวถพทธ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

TITLE Development of the Students’ Morality Based on the

Buddhism-oriented School at Chumchon Ueang Ko Na Di

School under the Office of Nakhon Phanom Primary

Educational Service Area 2

AUTHOR Kiattisak Paekho

ADVISORS Asst. Prof. Dr. Watana Suwannatrai

Dr. Piyaphan Chaisena

DEGREE M.Ed. (Educational Administration)

INSTITUTION Sakon Nakhon Rajabhat University

YEAR 2015

ABSTRACT

This study aimed at 1) investigating the states and problems of developing

the students’ morality based on the Buddhism-oriented School at Chumchon Ueang

Ko Na Di School under the Office of Nakhon Phanom Primary Educational Service Area

2, 2) finding out guidelines in developing the students’ morality based on the

Buddhism-oriented School, and 3) monitoring effects of the students’ morality

development based on the Buddhism-oriented School. The 2-spiral action research

with 4 stages: planning, action, observation and reflection was employed. The target

group consisted of the researcher and 15 co-researchers along with 63 informants.

Instruments used were a form of interview, a form of meeting minute record, as well

as a form of coaching supervision record. Mean, percentage, and standard deviation

were applied to analyze data.

Findings of this study were as follows:

1. The states and problems on the students’ morality development

based on the Buddhism-oriented School in Chumchon Ueang Ko Na Di School

revealed that:

1.1 The states of the students’ morality development at

มหาวท


ภฏสกลน

คร

the School were composed of: the setting of vision, commitment and goals of the

school performance to develop the students based on the Buddhism-oriented School.

The performance setting included 5 following aspects: physical aspect, aspect on

fundamental way of life, instructional aspect, aspect on atmosphere and interaction

together with aspect on management and the presentation of performances along with

dissemination of performance to the public.

1.2 The problems of the students’ morality development

at Chumchon Ueang Ko Na Di School included that most of the teachers at the School

had never been developed in the use of the modern technology to pace up with

changes. The budget to support the development was inadequate. The money spent

for the making of the morality signs was too little and was not diverse. Most of the

students paid no attention to the attendance of activities provided. Some students did

not cooperate in the Trisikha means. The budget spent on the study tour of out-of-

classroom learning resources was inadequate. The school encountered a lack of

amicable supervision. The school personnel were not developed on morality making

them obtain indecent behaviors. They could not be exemplary teachers for the

students. The supervisory committee did not perform continuous supervision. The

evaluation committee did not take the evaluation results to be included in the

development plan for the next year. The reports of performance to the school

units/sections concerned were not up-to-date.

2. The guidelines of the students’ morality development

based on the Buddhism-oriented School in Chumchon Ueang Ko Na Di School

comprised: Personnel development for the students’ morality development based on

the Buddhism-oriented School including 1) a study tour 2) a workshop for the

personnel 3) Application of the students’ morality development based on the

Buddhism-oriented School, and 4) coaching supervision.

3. The effects of the students morality development based on the

Buddhism-oriented School in Chumchon Ueang Ko Na Di School under the Office of

Nakhon Phanom Primary Educational Service Area 2 indicated that the results of data

มหาวท


ภฏสกลน

คร

analysis according to a form of behavior evaluation of the morality development

committee based on the Buddhism-oriented School by the informants found that, in

the first spiral after the development, the students’ morality development based on the

Buddhism-oriented School at Chumchon Ueang Ko Na Di School was at the high level

in every indicator. In the second spiral after the development, the students’ behaviors

on morality based on the Buddhism-oriented School at Chumchon Ueang Ko Na Di

School were at the highest level in every indicator.

KEY WORDS: Morality Development, Buddhism-oriented School

มหาวท


ภฏสกลน

คร

บทท 1

บทน า

ภมหลง

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ไดก าหนดแนวนโยบาย

พนฐานแหงรฐเกยวกบสทธและเสรภาพในการศกษาไวในมาตรา 49 วาบคคลยอมมสทธ

เสมอกนในการรบการศกษาไมนอยกวาสบสองปทรฐจะตองจดใหอยางทวถงและม

คณภาพโดยไมเกบคาใชจาย ผยากไร ผพการ ทพพลภาพหรอผอยในสภาวะยากล าบาก

ตองไดรบสทธและการสนบสนนจากรฐเพอใหไดรบการศกษาโดยทดเทยมกบบคคลอน

การจดการศกษาอบรมขององคกรวชาชพหรอเอกชน การศกษาทางเลอกของประชาชน

การเรยนรดวยตนเองและการเรยนรตลอดชวตยอมไดรบความคมครองและสงเสรมท

เหมาะสมจากรฐ มาตรา 50 กลาวถง บคคลยอมมเสรภาพในทางวชาการ การศกษา

อบรม การเรยนการสอน การวจยและการเผยแพรงานวจยตามหลกวชาการยอมไดรบ

ความคมครอง นอกจากนมาตรา 80 ยงกลาวถงการทด าเนนการตามแนวนโยบายดาน

สงคม การสาธารณสข การศกษาและวฒนธรรมดงในขอ 3 การพฒนาคณภาพและ

มาตรฐานการจดการศกษาในทกระดบและทกรปแบบใหสอดคลองกบความเปลยนแปลง

ทางเศรษฐกจและสงคม จดใหมแผนการศกษาแหงชาต กฎหมายเพอพฒนาการศกษาของ

ชาต จดใหมการพฒนาคณภาพครและบคลากรทางการศกษาใหกาวหนาทนการ

เปลยนแปลงของสงคมโลก รวมทงปลกฝงใหผเรยนมจตส านกของความเปนไทย มระเบยบ

วนย ค านงถงประโยชนสวนรวมและยดมนในการปกครองระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมขและ ขอ 6 การสงเสรมและสนบสนนความรรกสามคคและ

การเรยนร ปลกจตส านกและเผยแพรศลปวฒนธรรมประเพณของชาตตลอดจนคานยมอน

ดงามและภมปญญาทองถน (ราชกจจานเบกษา, 2550 หนา 15-24) สอดคลองกบ

จดมงหมายของการจดการศกษาในพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพทธศกราช 2542

และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พทธศกราช 2545 กลาวไวในหมวด 6 วาดวยเรองมาตรฐาน

และการประเมนคณภาพการศกษาวา“การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยให

มหาวท


ภฏสกลน

คร

2

เปนมนษยทสมบรณทงรายกาย จตใจ สตปญญา ความร คณธรรม จรยธรรมและ

วฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกนกบผอนไดอยางมความสข”

(พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. 2542 : 52) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขน

พนฐานจงไดก าหนดกลยทธ จดเนนและแนวทางการด าเนนงานทรองรบดานคณธรรม

จรยธรรมไวเปนกลยทธแรกในการพฒนาคอ เรงรดการปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรม

น าความรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ความสมานฉนท สนตวธ วถ

ประชาธปไตยขณะเดยวกนส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ได

น ากลยทธของคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานมาแปลงเปนนโยบายสการปฏบตโดยได

จดท ากลยทธการพฒนาโรงเรยนในสงกดเพอมงเนนคณภาพมาตรฐานของสถานศกษา

เปนแนวทางเดยวกนและประสานขอความรวมมอใหโรงเรยนด าเนนกจกรรมใหบรรลผล

ส าเรจตอไป (ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2. 2555 : 6)

สภาพปญหาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนทก าลงเพมขนจนอาจกลายเปน

ปญหาใหญในอนาคต ไมวาจะเปนในเรองของการแตงกายไมถกระเบยบ การพดจาท

ไมสภาพ การไมมสมมาคารวะ ขาดความสามคค มการแบงพรรคแบงพวก ขาดความ

เออเฟอเผอแผ ลกษณะเชนนหากไมไดรบการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมทถกตองดงาม

แลว เดกในวนนอาจจะเตบโตเปนผใหญทไมมคณธรรม จรยธรรม ขาดจตส านกของการ

เปนคนดจนยากตอการแกไข (รตนากร วงคศรและคณะ. 2551 : 69) ปญหาของเดกและ

เยาวชนทมความรนแรงและขยายตวเพมขนอยางนาวตก เมอไดพจารณาถงรากเหงาของ

ปญหาท าใหทราบไดวา เกดจากการขาดการบรณาการทางความคดและการด าเนนงาน

รวมกนของสถาบนครอบครว สถาบนทางการศกษาและหนวยงานทเกยวของจงน ามาส

กระบวนการหลอหลอมทางสงคมทไรประสทธภาพ ไมครอบคลมปญหาและการพฒนา

ประกอบกบสภาวะของสงคมไทยในปจจบนตกอยในขนวกฤต เกดวกฤตศลธรรมและ

จรรยาบรรณในตวบคคลอนน ามาสปญหาและความไมสอดคลองกนของคนในชาต ขาดซง

การมอดมการณ ความรกชาตและการมจตส านกรวมกนของคนในชาต สงตางๆ เหลาน

เปนเครองบงชและกระตนเตอนใหกบทกภาคสวนของสงคมและประชาชนทงประเทศได

ตระหนกถงปญหาทเกดขนกบบตรหลานของตนไดเปนอยางด ในปจจบนการศกษาเปน

กระบวนการทส าคญยงในการพฒนาคนใหมคณภาพ มความสามารถปรบตวไดอยางร

เทาทนการเปลยนแปลงตางๆ และมคณลกษณะตามทประเทศชาตพงประสงค เหมาะ

แกกาลเวลาและบรบทสงคมไทย ดงปรากฏจากนโยบายการปฏรปการศกษาทให

มหาวท


ภฏสกลน

คร

3

ความส าคญกบการปฏรปการเรยนรโดยยดนกเรยนเปนศนยกลางมกระบวนการจดการ

เรยนร ทสอดคลองกบความสนใจและความถนดของนกเรยน เนนการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรมเพอใหพฒนาสความเปนคนทสมบรณ คอ เปนคนด เกงและมความสขอยาง

แทจรง (กระทรวงศกษาธการ. 2551 : 6)

กระแสการปฏรปการศกษาทเกดขนทวโลกรวมทงในประเทศไทยเพอเตรยมรบ

ความเจรญกาวหนาและวกฤตการณทเกดขน และเปนการปฏรปทงระบบดงในพระราช-

บญญตการศกษาแหงชาตป พ.ศ.2542 ฉบบปรบปรงแกไขเพมเตม พ.ศ. 2545 หมวดท 1

บททวไปทวาดวยความมงหมายและหลกการจดการศกษาในมาตรา 6 มาตรา 7 มาตรา

8 และมาตรา 9 ทใหความส าคญเชงปรชญา ระบบโครงสรางและกระบวนการ จดการ

ศกษาอยางครอบคลมโดยเฉพาะในมาตรา 6 กลาววา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอ

พฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจใหมความร คณธรรมมจรยธรรม

และวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนอยางมความสข”(กระทรวงศกษา-

ธการ, 2546 ข หนา 5-6) สอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ.2552-2559) ทได

ใหความส าคญของการพฒนาคณธรรมของผเรยนโดยก าหนดไวในวตถประสงคขอท 1

กลาวถงการพฒนาคนอยางรอบคอบและสมดลเพอเปนฐานหลกของการพฒนา โดย

ก าหนดนโยบายเพอด าเนนการ ขอ 3 กลาวถงการใหมการปลกฝงและเสรมสรางศลธรรม

คณธรรมจรยธรรม คานยมและคณลกษณะองพงประสงคในระบบวถชวตทดงาม

นอกจากนนยงไดก าหนดไวในวตถประสงคขอ 2 กลาวถงการสรางสงคมไทยใหเปนสงคม

คณธรรม ภมปญญาและการเรยนรโดยก าหนดแนวนโยบายเพอด าเนนการขอ 5 กลาวถง

การใหมการพฒนาสงคมแหงการเรยนรเพอสรางเสรมความร ความคด ความประพฤต

และคณธรรมของคนและแนวนโยบายเพอด าเนนการขอ 7 กลาวถงการใหมการสรางสรรค

ประยกตใชและเผยแพรความรและการเรยนรเพอสรางสงคมคณธรรมภมปญญาและการ

เรยนร (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2545 ข หนา 37,50,60,70)

กระทรวงศกษาธการไดวางแนวทางในการบรหารจดการในรปแบบตางๆ โดยม

หลกการบรหารดานการเรยนการสอนทแตกตางจากการสอนแบบเดมเพอใหตอบสนองตอ

ความตองการของผเรยนใหไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพและตอบสนองตอความ

ตองการของประชาชนในสงคมซงม 5 รปแบบคอ 1) โรงเรยนในก ากบรฐบาล 2) โรงเรยน

ส าหรบผมความสามารถพเศษ 3) โรงเรยนสองภาษา 4) โรงเรยนตนแบบเทคโนโลย

สารสนเทศ (Information Communication Technology : ICT) และ 5) โรงเรยนวถพทธ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

4

(กตต วงษแหวน, 2550 หนา 3) โดยโรงเรยนทง 5 รปแบบมจดเนนทตางกนไดแก

(1) โรงเรยนในก ากบของรฐมจดเนนทการบรหารจดการแบบเอกชนทคลองตว

(2) โรงเรยนสองภาษามจดเนนทการใชภาษาเปนเครองมอในการเรยนร (3) โรงเรยน

ส าหรบผมความสามารถพเศษมจดเนนมงใหการจดการศกษาชวยพฒนาผทม

ความสามารถพเศษไดเตมตามศกยภาพและน าไปสการสรางสรรคความเจรญกาวหนา

ใหแกสงคมและประเทศชาตไดอยางกาวกระโดดตอไป (4) โรงเรยนตนแบบเทคโนโลย

สารสนเทศเปนโครงการทใช ICT พฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพโดยยดผเรยน

เปนส าคญเพอใหเปนคนด คนเกง มความสข ส าหรบเปนตนแบบแกโรงเรยนอนๆ ตอไปซง

สอดคลองกบแนวคดทวา (ประสาน ตางใจ, 2551 หนา 31) สรระมนษยไดพฒนาเตมทแลว

และสมองกเตมทมาตงแตแสนปแลวแตจตเราพฒนาไดครงทางคอระดบเหตผลและใชมน

เพอสนองความตองการบรโภคเสพสขของตนเองจนเกนเลยท าใหทรพยากรธรรมชาตโดน

ท าลายถงขนวกฤตจนโลกรบไมไหวสรปคอ จตเราพฒนาไมทนกาย กระทรวงศกษาธการ

จงไดมการจดประชมเรอง“หลกสตรใหมเดกไทยพฒนา”ทประชมไดหารอการจดการศกษา

เพอสนองตอบความสามารถทแตกตางกนของบคคลเพอน าเดกและเยาวชนไทยกาวทน

การเปลยนแปลงของโลกอยางไรขดจ ากด

โรงเรยนวถพทธจงเปนหนงในโรงเรยนรปแบบใหมทจะชวยผลกดนใหเดกและ

เยาวชนไทย สามารถพฒนาตามศกยภาพใหเปนคนด คนเกงของสงคมและสามารถ

ด ารงชวตไดอยางมความสขโดยรปแบบการด าเนนการของโรงเรยนวถพทธ ซงจะน า

หลกธรรมพระพทธศาสนามาประยกตใชในการบรหารจดการ พฒนาผเรยนโดยรวมของ

สถานศกษา เนนกรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขา (ศล สมาธ ปญญา) มาบรณาการซง

โรงเรยนทเขารวมโครงการจะไดรบงบประมาณสนบสนนโดยจดครพระเขามาสอนใน

โรงเรยนซงเปนวถชวตและ วฒนธรรมของชาวไทยทไดรบการกลอมเกลาจากค าสอนของ

พระพทธศาสนาตงแตยคแรกของประวตศาสตรชาตไทยจนกลาวไดวาวถพทธคอวถ

วฒนธรรมของชาวไทยสวนใหญจนมความเปนเอกลกษณททวโลกตระหนกและใหการ

ยอมรบ (กระทรวงศกษาธการ. 2546 : 1-2) ซงเปนทนาเสยดายในความล าคาของพทธ

ธรรมและในความเปนสมบตของชาตซงไดกอรางสรางฐานของวฒนธรรมไทยมาแตในอดต

ดวยคณคาอนนบอนนตขององคความรในพทธธรรมและระบบไตรสกขาทชดเจนในการให

การศกษาพฒนาผเรยนทกวย กระทรวงศกษาธการจงมแนวคดทสงเสรมใหสถานศกษาน า

ระบบของพทธธรรมมาประยกตเขากบระบบการเรยนการสอนในสถานศกษาปจจบนเพอ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

5

พฒนาเยาวชนไทยใหเปนมนษยทสมบรณตามทพระราชบญญตการศกษาแหงชาตก าหนด

ทมคณสมบตเปนคนด คนเกง มความสขอยางแทจรงอนเปนเปาหมายของพทธธรรมอย

แลวใหมความชดเจนขนโดยผานการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ (กระทรวงศกษา-

ธการ. 2546 : 14-15) โดยมการขยายความรวมมอกบกรมศาสนาและส านกงาน

พระพทธศาสนาแหงชาตเพอใหผบรหารสถานศกษา ครและบคลากรในสถานศกษาซงเปน

ผมความส าคญตอการพฒนานกเรยนในระบบไตรสกขา ทงในฐานะเปนผอบรมสงสอนและ

ผจดการเรยนรในพนทโดยมทปรกษาทางวชาการและมแหลงเรยนรอยใกลโรงเรยน

เพอทจะไดเปนแบบอยางทดในการปฏบตตน พรอมทจะชวยใหผเรยนพฒนาไดเปนอยางด

และเพอพฒนาสภาพโรงเรยนวถพทธทง 5 ดาน ใหเปนวถชวตซงเปาหมายส าคญของการ

พฒนาสภาพโรงเรยนวถพทธแตละดาน เพอใหนกเรยนตามโครงการโรงเรยนวถพทธเปน

คนด มคณธรรม จตใจงดงาม เอออาทรตอบคคลรอบขาง

ฉะนนโรงเรยนจงเปนสถาบนทส าคญในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของ

นกเรยนใหมประสทธภาพซงปจจบนมโรงเรยนประถมศกษาและโรงเรยนมธยมศกษา

จ านวนมากทเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธ พยายามปรบกระบวนทศนการบรหาร

จดการใหสอดคลองกบแนวทางการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธแตผลทเกดกบ ผเรยน

ในดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนนไมบรรลตามเปาหมายเพราะโรงเรยนไมสามารถ

จดสภาพการเรยนรใหเออตอการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนตามแนวทางการ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธทง 5 ดานไดอยางครบถวนและมประสทธภาพ เชน 1) ดาน

กายภาพ การจดสภาพแวดลอมของโรงเรยนยงไมเอออ านวยตอการพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนกเรยน ไมมแหลงการเรยนรทสงเสรมการพฒนาศล สมาธและปญญา ขาด

งบประมาณสนบสนน ขาดความเอาใจใสดแลรกษาสภาพแวดลอม 2) ดานกจกรรม

พนฐานวถชวต นกเรยนไมมสวนรวมและไมไดแสดงความคดเหนในการจดกจกรรม

รวมกน นกเรยนไมมอสระในการจดกจกรรมและนกเรยนไมมความตระหนกถงการไดรบ

ประโยชนจากการจดกจกรรมทางพทธศาสนา 3) ดานการเรยนการสอน การจดกจกรรม

การเรยนการสอน การบรณาการหลกพทธศาสนาในโรงเรยนยงไมเปนไปในทศทาง

เดยวกน ครยงไมน านวตกรรมเทคนค วธการสอนใหมๆ มาใชในการจดการเรยนการสอน

เพอเสรมสรางจรยธรรมนกเรยน ขาดครทมความรความสามารถและมประสบการณใน

การสอนวชาพทธศาสนาขาดเทคนคในการสอนหรอถายทอดวชา ไปสนกเรยน ขาดการ

สงเสรมใหมการน าหลกธรรมมาเปนฐานในการวเคราะหและแกปญหาและสาระส าคญของ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

6

เนอหาจรยธรรมทสอดแทรกในหลกสตรยงไมเหมาะสมกบสภาพสงคมและวยของนกเรยน

ระดบมธยมศกษา 4) ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ ขาดการสรางบรรยากาศทเปน

กลยาณมตรทดตอกน คร อาจารยสวนใหญมแนวคดและมอคตในเรองระเบยบวนย

ขอบงคบตางๆ ของโรงเรยนไมตรงกน ขาดความรวมมอประสานงานอยางจรงจงของ

บคลากรในสถานศกษาซงเปนอปสรรคส าคญทท าใหการพฒนาคณธรรมจรยธรรม

นกเรยนไมกาวหนาเทาทควร และ 5) ดานการบรหารจดการ การวางแผนพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนกเรยนไมชดเจน ขาดการสรางเครอขายเพอการบรหารจดการ บาน วด

โรงเรยนทเขมแขงและการจดหาเทคโนโลยททนสมยเพอใชในการบรหารจดการและการ

จดท าขอมลสารสนเทศเพอใชในการตดตาม การรายงาน การประเมนผลไมเปนปจจบน

(ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2. 2555 หนา 95) ซงปญหา

เหลานจะสงผลใหนกเรยนไมเอาใจใสตอการเรยนขาดการใฝรใฝเรยนขาดระเบยบวนย

ขาดความรบผดชอบไมเคารพเชอฟงพอแมและครอาจารยทะเลาะเบาะแวง ยกพวกตกน

หรอมเพศสมพนธกอนวยอนควรรวมถงการขาดจตส านกในการรกษาสาธารณะสมบต

การมจตสาธารณะซงปญหาเหลานลวนแตสะทอนใหเหนถงการบรหารจดการภายใน

โรงเรยนทงสนแตกมบางโรงเรยนในทมการบรหารจดการจนประสบความ ส าเรจตาม

เปาหมายเพอพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหเกดกบผเรยนจนไดรบการคดเลอกใหเปน

โรงเรยนวถพทธดเดนเปนตนแบบหรอโรงเรยนคณธรรมชนน าซงการด าเนนงานในโรงเรยน

วธพทธจะประสบผลส าเรจตามความมงหมาย เพยงใดยอมขนอยกบปจจยหลายประการ

เชน ความพรอมของผบรหารและบคลากรในโรงเรยนชมชน ความพรอมดานการบรหาร

จดการสถานท งบประมาณและทส าคญคอเทคนค กระบวนการบรหารทผบรหารน ามาใช

บรหารจดการภายในโรงเรยน (โรงเรยนชมชนเอองกอนาด. 2555, หนา 56)

สภาพปจจบนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดมผลการประเมนคณภาพภายนอก

รอบแรกปการศกษา 2546 พบวาคณภาพดานผเรยนของโรงเรยนชมชนเอองกอนาดม

ภาพรวมอยในระดบด (คาเฉลย 2.98) (สมศ.2546 : 8) และผลการประเมนคณภาพ

ภายนอกรอบสองปการศกษา 2549 ระหวางวนท 26-28 ธนวาคม 2549 ผานการ

ประเมนอยในระดบด (คาเฉลย 3.47) (สมศ.2548 : 258) แตเมอตรวจสอบตวบงชและ

ขอเสนอแนะของคณะกรรมการการประเมน พบวา มจดทควรพฒนาในมาตรฐานคณภาพ

ผเรยนไดแก การประหยด การออม การดแลรกษาสงของสวนรวม ความมระเบยบวนย

ความรบผดชอบ การแตงกาย ผลจากการสงเกต สมภาษณ ผปกครอง คณะกรรมการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

7

การศกษาขนพนฐานและผมสวนไดสวนเสยของโรงเรยน กลาวถงปญหาของนกเรยน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด วานกเรยนมพฤตกรรมไมเหมาะสมหลายประการ ไดแก การ

ไมรจกการเกบออม การไมรจกการประหยดใชทรพยสนทงสวนตวและสวนรวม ไมสนใจ

แสวงหาความรดวย แตงกายไมถกตองตามระเบยบของโรงเรยน ท าลายทรพยสนของ

โรงเรยน โกหกเพอขอเงนผปกครองไปใชในสงทไมจ าเปนตอการเรยน ไปโรงเรยนไมทน

แถวเคารพธงชาต เปนตน โรงเรยนพยายามขอความรวมมอกบผปกครองและชมชนแต

ไมไดรบความรวมมอเทาทควรคดวาเปนหนาทของโรงเรยนในการแกไขปญหาจงมความ

จ าเปนทโรงเรยนจะตองหากลยทธมาแกไขปญหาดงกลาวเพอหารปแบบทชดเจนในการ

แกปญหาผวจยในฐานะหวหนางานกจการนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดถอเปนภาระ

ทดานการเสรมสรางคณธรรมของนกเรยนใหมากขน เพราะการมคณธรรมของนกเรยน

ยอมสงผลตอการจดการเรยนรของครดขน จงมความสนใจทจะเสรมสรางคณธรรมของ

นกเรยนตามมาตรฐานการศกษาของชาต ดานการประหยดอดออม ดานความ

ขยนหมนเพยร ดานการมวนย ดานความซอสตยและดานความรบผดชอบซงเปนลกษณะ

ของคนไทยทพงประสงคทงในฐานะพลเมองไทยและพลโลกโดยใชกลยทธในกจกรรมของ

โรงเรยนวถพทธเปนกรอบในการด าเนนการโดยใชหลกการวจยเชงปฏบตการเปนเครองมอ

ในการด าเนนการซงจะผสมผสานอยในกระบวนการการบรหารและการจดการในโรงเรยน

เนนการมสวนรวมทกขนตอน โดยหวงวานกเรยนจะมคณธรรมตามทตองการ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ไดเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธตงแตป

การศกษา 2548 และจดการเรยนการสอนยดแนวทางแบบโรงเรยนวถพทธในการพฒนา

นกเรยนใหเปนมนษยทสมบรณ การด าเนนการดงกลาวนน ไดด าเนนการตามแนวทาง

โรงเรยนวถพทธมาเปนระยะเวลาพอสมควรแตยงไมมการตดตามประเมนผลโครงการ

ดงกลาว ผวจยจงเหนวาการน าผลการวจยไปเปนแนวทางในการปฏบตและพฒนากระบวน

ด าเนนงานในโรงเรยนวถพทธใหบรรลผลส าเรจยงขนนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตาม

แนวโรงเรยนวถพทธจะสงผลตอการพฒนาทรพยากรมนษยใหเปนมนษยทสมบรณทง

รางกาย จตใจ สตปญญา ความร สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ผวจยจง

สนใจทจะศกษาการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธในโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

มหาวท


ภฏสกลน

คร

8

ปญหาการวจย

ในการวจยครงนผท าวจยไดก าหนดค าถามการวจยไวดงน 1. สภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 เปนอยางไร

2. แนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 เปน

อยางไร

3. ผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โรงเรยนชมชน

เอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 เปนอยางไร

ความมงหมายของการวจย

ในการวจยครงนผท าวจยไดก าหนดความมงหมายของการท าวจย ไวดงน 1. เพอศกษาสภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา


2. เพอหาแนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ


เขต 2

3. เพอตดตามผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ


เขต 2

ความส าคญของการวจย

ในการวจยครงนผท าวจยไดก าหนดความส าคญของการท าวจย ไวดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

9

1. ท าใหทราบสภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว



2. ไดแนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยน


3. คร นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 เกดความรความเขาใจและเกดทกษะการพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวทางโรงเรยนวถพทธ

4. ผลการวจยนจะเปนสารสนเทศส าหรบหนวยงานอนๆ ทมความสนใจทจะ

น าไปใชในการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธและเปนแนวทางใน

ประยกตใชเพอทพฒนางานดานอนๆ ตอไป

ขอบเขตของการวจย

การวจยครงน ผวจยไดก าหนดขอบเขตของการวจยไวดงน

1. กลมเปาหมายของการวจย แบงเปน

1.1 กลมผรวมวจย จ านวน 16 คน ประกอบดวย

1.1.1 ผวจย คอ ครประจ าชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยน


ปการศกษา 2556

1.1.2 ผรวมวจย คอ ครประจ าชนประถมศกษาปท 1 - 6 และชน

มธยมศกษาปท 1-3 โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 ปการศกษา 2556 ทงหมด 14 หอง จ านวน 15 คน ซงไดมา

จากความสมครใจเขารวมท าวจย

1.2 กลมผใหขอมลจ านวน 63 คน ประกอบดวย

1.2.1 ผนเทศ คอ ผบรหารสถานศกษา และหวหนาฝายวชาการ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 ปการศกษา 2556 จ านวน 2 คน ซงเปนผมความรความสามารถในการนเทศ

1.2.2 วทยากรพเศษ คอ ผทใหความรในการอบรมคณธรรม จ านวน

2 คน คอ นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนท

มหาวท


ภฏสกลน

คร

10

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ผเชยวชาญดานการพฒนาคณธรรมนกเรยนตาม

แนวโรงเรยนวถพทธ และพระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า อ าเภอ

ศรสงคราม จงหวดนครพนม ผเชยวชาญดานการอบรมคณธรรม จรยธรรมแกนกเรยน 1.2.3 ตวแทนคณะกรรมการสถานศกษา จ านวน 3 คน คอ ประธาน

คณะกรรมการสถานศกษา ผน าทองถน และตวแทนศษยเกา ซงเตมใจเขารวมการท าวจย

1.2.4 ตวแทนนกเรยนระดบประถมศกษาปท 1-6 จ านวน 18 คน

ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง จากนกเรยน 9 หอง หองละ 2 คน คอ หวหนาหอง

และรองหวหนาหอง

1.2.5 ตวแทนนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 1-3 จ านวน 10 คน ซง

ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง จากนกเรยน 5 หอง หองละ 2 คน คอ หวหนาหอง และ

รองหวหนาหอง

1.2.6 ตวแทนผปกครองนกเรยน โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ปการศกษา 2556 จ านวน

28 คน ซงเปนผปกครองของนกเรยนประถมศกษาและมธยมศกษาทคดเลอกมา

1.3 กลมเปาหมายการพฒนา

กลมเปาหมายการพฒนา คอ นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 1-6

และนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนตนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ปการศกษา 2556 โดยเปนนกเรยน จ านวน

338 คนประกอบดวย

1.3.1 นกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 1 จ านวน 35 คน






1.3.7 นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 1 จ านวน 25 คน



มหาวท


ภฏสกลน

คร

11

2. ขอบเขตดานเนอหา ผวจยไดก าหนดไว ดงน

2.1 เนอหาทใชในการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน


นครพนม เขต 2 ผวจยไดศกษาแนวคด หลกการและทฤษฎทางดานคณธรรมรวมถงปจจย

ตางๆ ทมผลตอการพฒนาคณธรรมนกเรยนใน 5 ดาน คอ 1) ความขยน 2) ความ

ประหยด 3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ 5) ความมน าใจ

2.2 แนวทางทใชในการพฒนา ประกอบดวย

2.2.1 การศกษาดงาน

2.2.2 การประชมเชงปฏบตการ

2.2.3 การจดกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ 5 ดานคอ ดาน

กายภาพ/สงแวดลอม ดานบรรยากาศปฏสมพนธ ดานการเรยนการสอน ดานการบรหาร

จดการและดานกจกรรมพนฐานวถชวต

2.2.4 การนเทศตดตาม

3. ขอบเขตดานระยะเวลา

ระยะเวลาทใชในการวจยระหวางเดอน มถนายน – กนยายน 2556

วงรอบท 1 ระหวางวนท 5 มถนายน – 30 กรกฎาคม 2556

วงรอบท 2 ระหวางวนท 1 สงหาคม - 30 กนยายน 2556

4. ขอบเขตดานระเบยบวธวจย

การวจยครงนใชหลกของการวจยปฏบตการ (Action Research) ตาม

แนวคดของ องอาจ นยพฒน. (2551 : 301-303. อางองมาจาก Kemmis & Mc Taggart

1990 : 5) ประกอบดวย 4 ขนตอนดงน คอ 1) การวางแผน (Planning) 2) การปฏบตการ

(Action) 3) การสงเกตการณ (Observation) และ 4) การสะทอนกลบ (Reflection)

กรอบแนวคดการวจย

จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ผวจยไดสรปกรอบแนวคดใน

การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวทางโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ดงภาพประกอบ 1 ซง

สามารถน าเสนอเปนกรอบแนวคดไดดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

12

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดการวจย

นยามศพทเฉพาะ

เพอใหงานวจยมความชดเจนมากยงขน จงไดก าหนดค านยามศพทเฉพาะ ดงน

1. โรงเรยนวถพทธ หมายถง โรงเรยนระบบปกตทวไปทน าหลกธรรม

พระพทธศาสนามาใช หรอประยกตใชในการบรหารและการพฒนาผเรยนโดยรวมของ

สถานศกษา เนนกรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขา อยางบรณาการ

2. คณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ หมายถง ลกษณะหรอพฤตกรรมของ

การมคณธรรมของนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 ประกอบดวย

1. ศกษาสภาพและปญหาของการพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

2. ก าหนดแนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยน

ขนท 2 การปฏบตการ (Action)

ด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนโดย

1. การศกษาดงาน

2. ประชมเชงปฏบตการ

3. จดกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ

4. การนเทศตดตาม

ขนท 3 การสงเกตการณ (Observation)

1. สงเกตการด าเนนงานแตละกจกรรม

ในแตละดาน

2. สงเกตพฒนาการของนกเรยน

ขนท 4 การสะทอนกลบ (Reflection)

1. ประชมประเมนผลการด าเนนงาน

ตามแผน

2. ปรบปรงการด าเนนงาน

ขนท 1 การวางแผน (Planning)

วงรอ

บท 2

มหาวท


ภฏสกลน

คร

13

2.1 ความขยน หมายถง ความเอาใจใสตอหนาทการงาน มความ

รบผดชอบตอหนาท ทไดรบมอบหมาย

2.2 ความประหยด หมายถง รจกในการใชจายตามฐานะของตน รจก

ออม รจกใชจายในสงทเปนประโยชนและจ าเปน

2.3 ความซอสตย หมายถง ความซอสตยตอหนาทความรบผดชอบตอ

ตนเองและเพอน

2.4 ความมวนย หมายถง ความประพฤตปฏบตอยางถกตองเหมาะสม

กบจรรยา มารยาท กฎระเบยบวจย กฎหมายและหลกของศลธรรม

2.5 ความมน าใจ หมายถง นกเรยนชวยกนท าการงาน ชวยเหลอเพอ

นกเรยนหรอผทตองการความชวยเหลอดวยความเตมใจ

3. แนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ หมายถง

การด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดโดยใชวธการพฒนา

บคลากรกลมผรวมวจยและกจกรรมการพฒนาคณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ และ

การนเทศตดตามซงมรายละเอยดดงน คอ

3.1 การศกษาดงานโรงเรยนตนแบบ หมายถง การจดกจกรรมศกษา

นอกสถานทส าหรบคณะคร โดยไปศกษาดงานในโรงเรยนตวอยางคณธรรมชนน าในวนท

7 มถนายน 2556 คอ โรงเรยนสามผงวทยาคม

3.2 การประชมเชงปฏบตการ หมายถง การด าเนนการประชมคร แนะน า

สงเสรม ใหผเขารบการประชมเกดความร ความเขาใจทงดานทกษะ ดานทฤษฎและการ

ปฏบตเกยวกบการพฒนาคณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

3.3 กจกรรมการพฒนาคณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธดงตอไปน

3.3.1 ดานกายภาพ หมายถง สถานศกษาจะจดอาคารสถานท

สภาพแวดลอม โดยใหมศนยรวมศรทธาของคร นกเรยนและบคคลในชมชน คอม

พระพทธรปทเดนชวนใหระลกถงพระรตนตรย มสวนพทธธรรมประกอบดวยตนไมส าคญ

ในพระพทธศาสนา มปายนเทศ ปายคณธรรม มอาคารสถานททสะอาดเปนระเบยบและ

เพยงพอตอการใชสอย

3.3.2 ดานกจกรรมพนฐานวถชวต หมายถง สถานศกษาจดกจกรรม

วถชวต ประจ าวน ประจ าสปดาหหรอในโอกาสตางๆ เปนภาพรวมทงสถานศกษาทเปนการ

ปฏบตบรณาการทงศล สมาธ และปญญาโดยเนนการมวถชวตหรอวฒนธรรมของการกน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

14

อย ด ฟงดวยสตสมปชญญะเพอเปนไปตามคณคาแทของการด าเนนชวตโดยมกจกรรม

ดงน

3.3.2.1 กจกรรมสวดมนตไหวพระกอนเขาเรยนและกอนเลกเรยน

ประจ าวน (เพอใกลชดศาสนา)

3.3.2.2 มกจกรรมท าสมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธเปน

ประจ าวนกอนเรยน (เพอพฒนาสมาธ)

3.3.2.3 มกจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหาร

กลางวน (เพอใหกนเปน กนอยางมสต มปญญารเขาใจ)

3.3.2.4 กจกรรมการสวดมนต ฟงธรรมประจ าสปดาห (เพอ

พฒนาศลสมาธปญญา) การอบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน ไดด าเนนการอบรม

คณธรรมและท ากจกรรมตางๆ ตามทไดก าหนดไว ตงแตวนท 17 มถนายน – 23 กนยายน

2556 โดยมคณะครผลดเปลยนกนเปนวทยากร และมวทยากรพเศษอก 2 คน คอ

นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 และพระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า อ าเภอ

ศรสงคราม จงหวดนครพนม

3.3.2.5 มกจกรรมบนทกและยกยองการปฏบตธรรม (เนนย าและ

เสรมแรงการท าความด)

3.3.2.6 ทกหองเรยนมการก าหนดขอตกลงในการอยรวมกนโดย

เขาใจเหตผลและประโยชนทมตอการอยรวมกน (พฒนาศล วนย ดวยปญญา) เปนตน

3.3.3 ดานการเรยนการสอน สถานศกษามการจดหลกสตร

สถานศกษาหรอจดการเรยนการสอนทการบรณาการหลกธรรมทงทเปนความร

(Knowledge) ศรทธาคานยมคณธรรม (Attitude) และการฝกปฏบตธรรม (Practice)

และประสานรวมมอกบวด คณะสงฆในการจดการเรยนรทงสาระพระพทธศาสนาและกลม

สาระหรอกจกรรมอนๆ ในการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนผานกจกรรรมการเรยนการ

สอนอยางชดเจนและจดกจกรรมดงตอไปน

3.3.3.1 กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร คอ กจกรรมคาย

พทธบตร

3.3.3.2 กจกรรมประจ าวน/ประจ าสปดาห ไดแก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

15

1) กจกรรมหนาเสาธง ไดแก กจกรรมทกระท าเพอร าลกถง

ชาต ศาสนา พระมหากษตรย (กอนเคารพธงชาต) กจกรรมไหวพระสวดมนต แผเมตตา

และสงบนง (สมาธ) กจกรรมพทธศาสนสภาษตวนละบท กจกรรมนองไวพ (ในแถวหนาเสา

ธง) และกจกรรมเดนแถวเขาหองเรยนอยางมสต เชนเดนพรอมทองคตธรรมขณะเขา

หองเรยน

2) กจกรรมท าความดระหวางวน ไดแก กจกรรมเดนอยางมสต

กอน เขาโรงอาหาร กจกรรมกลาวค าพจารณาอาหารกอนการรบประทานอาหาร

กจกรรมรบประทานอาหารอยางมสตเชน มกตกาวา ไมดง ไมหก ไมเหลอ กจกรรม

ขอบคณหลงรบประทานอาหารและกจกรรมนงสมาธ 1 นาทกอนเรยน (อาจใหนกเรยนท า

พรอมกนหนาหองเรยน) เปนตน

3) กจกรรมกอนเลกเรยน เชน กจกรรมไหวพระสวดมนต

กจกรรม ร าลกพระคณของผมพระคณและกจกรรมทองอาขยานสรางสมาธ

4) กจกรรมประจ าสปดาห ไดแก กจกรรมท าบญตกบาตร

ประจ าวนพระ

3.3.3.3 กจกรรมเนองในโอกาสวนส าคญทางพระพทธศาสนา

โรงเรยนวถพทธจดกจกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา คอ วนวสาขบชา

วนอาสาฬหบชา วนมาฆบชา วนเขาพรรษา

3.3.3.4 กจกรรมพเศษอนๆ เชน กจกรรมยกยองเชดชเกยรตผท า

ความด กจกรรมอาสาตาวเศษ (มผสงเกตพฤตกรรมของผปฏบตธรรม) กจกรรมบนทก

ความดของผปฏบตธรรม กจกรรมตนไมพดได (เนนคตธรรม) กจกรรมสรางสรรคสงคม

เชน ท าความสะอาดหองน า กจกรรมปฏสมพนธ เชน ครตอนรบ ทกทายนกเรยนดวยกรยา

วาจาออนหวาน และสมผสทประกอบดวยเมตตา กจกรรมตนไมอธษฐาน กจกรรม

อธษฐานจตกอนเรยน กจกรรมอบรมธรรมะ 5 นาท (อาจจดสปดาหละ 1 ครง) และ

กจกรรมถอศล นอนวด ปฏบตธรรมชวงเขาพรรษา เปนตน

3.3.4 ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ การจดกจกรรมสงเสรมหรอ

ดแลใหบรรยากาศปฏสมพนธทดเปนกลยาณมตรเกดขนอยางจรงจงตอเนองโดยผาน

กจกรรมทหลากหลาย อาท การกระตนทกคนใหท าตนเปนตวอยางทด การยกยองผท าด

การปลกศรทธาคานยมปฏบตดปฏบตชอบตอผอน เปนตน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

16

3.3.5 ดานการบรหารจดการสถานศกษาโดยบคลากรในสถานศกษา

รวมกบผปกครอง และชมชน สรางความตระหนกและศรทธารวมทงเสรมสรางปญญา

เขาใจในหลกการและวธด าเนนการโรงเรยนวถพทธรวมกนโดยมจดเนน ประยกตไตรสกขา

ในระดบชนเรยน (การจดกระบวนการเรยนรรายวชา) เนนการประยกตในระดบกจกรรมวถ

ชวตประจ าวนภาพรวม

3.4 การนเทศตดตาม หมายถง การใหค าแนะน าและค าชแนะ เพอใหคร

สามารถจดกจกรรมไดอยางมประสทธภาพ

4. ผลการพฒนาคณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ หมายถง ผลทเกดขน

จากการด าเนนงานตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ไดแก หลงการพฒนามคณธรรมสงกวา

กอนการพฒนา ผมสวนเกยวของมความพงพอใจ

5. การวจยปฏบตการ (Action Research) หมายถง การวจยทมงแกปญหา

หรอพฒนางานของหนวยงาน องคกรหรอชมชน ซงมขนตอนการวจยประกอบดวย

5.1 การวางแผน (Planning) เรมตนดวยการส ารวจปญหารวมกนระหวาง

ผบรหารและครภายในโรงเรยน เพอใหไดปญหาส าคญทตองการแกไขตลอดจนการ

แยกแยะรายละเอยดของปญหาและน าปญหานนมาก าหนดแนวทางในการแกไขปญหา

5.2 การปฏบตการ (Action) เปนขนน าแนวคดและแผนปฏบตการท

ก าหนดเปนกจกรรมในขนการวางแผนไปสการปฏบต เพอแกปญหาใหหมดไปหรอให

ปญหาลดลง

5.3 การสงเกตการณ (Observation) เปนขนตรวจสอบการเปลยนแปลง

ทเกดขนดวยความรอบคอบ ซงอาจเปนสงทเกดขนทงทคาดหวงและไมคาดหวง โดยอาศย

เครองมอในการเกบรวมรวมขอมลเขามาชวย

5.4 การสะทอนกลบ (Reflection) เปนขนการประเมนการท างาน

ตรวจสอบกระบวนการในการแกไขปญหาหรอสงทเปนขอจ ากด ตลอดจนสรปผลการ

ด าเนนงานประเดนปญหาตางๆ ทเกดขนระหวางลงมอปฏบตการตามแผนโดยสงเกต

การด าเนนงานแตละกจกรรมทเกยวของในแตละดาน และสงเกตพฒนาการของนกเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การวจยครงนผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและน าเสนอตาม

ส าดบหวขอตอไปน

1. คณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

1.1 ความหมายของคณธรรม

1.2 คานยมทพงประสงค

1.3 องคประกอบของคณธรรม

1.4 ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรม

2. โรงเรยนวถพทธ

2.1 ความหมายของโรงเรยนวถพทธ

2.2 รปแบบโรงเรยนวถพทธ

2.3 แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ

2.4 การจดวถพทธสวถการเรยนร

2.5 การจดลกษณะทางกายภาพโรงเรยนวถพทธ

2.6 กจกรรมเสนอแนะการพฒนา

2.7 การพฒนาบคลากรและคณลกษณะบคลากรโรงเรยนวถพทธ

2.8 การเกอกลสมพนธโรงเรยนวถพทธและชมชน

2.9 ตวชวดการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ

3. การวจยปฏบตการ

4. บรบทโดยทวไปของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

4.1 ประวตความเปนมา

4.2 ขอมลโดยทวไป

4.3 สภาพโดยทวไปเกยวกบการด าเนนงานตามแนวโรงเรยนวถพทธ

5. งานวจยทเกยวของ

5.1 งานวจยในประเทศ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

18

5.2 งานวจยตางประเทศ

คณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค

คณธรรม จรยธรรม เปนค าทมความหมายใกลเคยงกน บางคนกใชควบคกนไป

จนหลายๆ คนเขาใจวาเปนค าทมความหมายเดยวกน เชน คนทมคณธรรมสงกคอ คนทม

จรยธรรมสง แตความเปนจรงแลวไมเปนเชนนน คนทมคณธรรมสงอาจจะมจรยธรรมต า

ค าสองค านจงใชแทนกนไมได (ดนพล สนทรตน. 2550 : 11) จากค ากลาวดงกลาว ผวจย

ไดรวบรวมความหมายของคณธรรม จรยธรรม ซงนกการศกษา นกวชาการ นกจตวทยา

ตลอดจนผเกยวของไดใหความหมายไวมากมาย ดงน

1. ความหมายของคณธรรม

คณธรรม (Morality เปนคณงามความด สภาพทเกอกล การประพฤตธรรม

และวชาทเกยวกบการประพฤตธรรมจะตองประพฤตอยในกศลธรรม กฎเกณฑความถก

ตอง หรอหลกธรรมค าสงสอนในศาสนาตางๆ ซงนกวชาการไดใหความหมายของ

คณธรรมไวมากมายเชน

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2549 : 2) ไดอธบาย ความหมาย

ของคณธรรม ไววา คณธรรม หมายถง หลกธรรมหรอระบบทคณคาของมนษย ชมชน

สงคมตระหนกใหความส าคญยดถอเปนมโนส านก เปนจตวญญาณทสะทอนความเปนจรง

ความดงาม ความถกตอง ท าใหคนในสงคมอยรวมกนอยางมความสข เออเฟอเผอแผ

มน าใจตอกน นอกจากนส านกงานเลขาธการสภาการศกษายงไดรวบรวมความหมาย

ของคณธรรมจากผรตางๆ เชน พทธทาสภกข ไดไหความหมายของคณธรรม วาเปน

คณสมบตฝายดโดยสวนเดยวเปนทตงหรอเปนประโยชนแกสนตภาพหรอสนตสข

ทเปนทตองการของมนษย คณธรรมเปนสงทตองอบรม โดยเฉพาะ เพอใหเกดขนเหมาะสม

กบทเราตองการ และพระราชวรมน กไดไหความหมายของคณธรรมวา เปนธรรม

ทเปนคณงามความด สภาพทเกอกล นอกจากนแลว พระเมธธรรมาภรณ ใหความหมาย

ของคณธรรมวาเปนเรองของความจรงแทหรอสจธรรม คณธรรมท าใหเกดการประพฤต

ทดท าใหเกดการรกษาศล คณธรรมเปนตวหลกและกระจายออกไปเปนจรยธรรมและ

จรรยาบรรณ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2552 : 8)

นงลกษณ วรชชย และคณะ (2551 : 25) กลาววา คณธรรม หมายถง

คณสมบตทถกตองดงามและแสดงถงคณลกษณะของบคคลทอาจเกยวของหรอไม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

19

เกยวของกบจรยธรรมกได ในขณะทค าวา จรยธรรม เปนกรอบหรอหลกประพฤตปฏบต

ของกลมคนหรอกลมบคคล ซงสอดคลองกบมาตรฐานทดงามอนเปนทยอมรบของสงคม

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม (2552 : 5) ใหความหมายของ

ค าวา คณธรรม หมายถง ความดงามในจตใจทท าใหบคคลประพฤตด ผมคณธรรม

เปนผมความเคยชนในการประพฤตดดวยความรสกในทางดงามคณธรรมเปนสงทตรงกน

ขามกบกเลสซงเปนความ ไมดในจตใจ ผมคณธรรมจงเปนผทไมมากดวยกเลสซงไดรบ

ยกยองวาเปนคนด

ชฎล นมนวล (2552 : 20) กลาววา คณธรรม หมายถง ความประพฤต

ทดงาม อนจะเปนฐานรากเรมตนจากปรชญาความคดทถกตอง ประกอบกบมคานยม

ทถกตองเมอประพฤตแลวเปนเหตกอใหเกดความรสกทดงามทงตอตนเองและผอน

คณธรรมจรยธรรมเปนเครองควบคมและก ากบการประพฤตของคนในสงคมใหม

ความรสกนกคดและแสดงออกในสงทดงามกอใหเกดประโยชนสขทงแกตนเอง ผอน

และสงคมสวนรวม จดมงหมายสงสดของการมคณธรรมในสงคมใหทกชวตอยรวมกนใน

สงคมอยางสงบสนตและมความสข

รจนา ภกองไชย (2553 : 32) กลาววา คณธรรม หมายถง สภาพคณงาม

ความด และคณลกษณะหรอสภาวะทมคาอยภายในจตใจของมนษยทเปนไปในทางท

ถกตองดงาม ซงเปนภาวะนามธรรมอยในจตใจของแตละคน

Dewey (1998 : 12, อางถงใน ก าแหง จตตะมาก. 2548 : 14) ไดกลาววา

คณธรรม จรยธรรม คอ หลกความประพฤตทมการฝกอบรมใหเปนความประพฤต

ของพลเมองดโดยเนนทรายบคคลเทากบทตระหนก ถงผลทางสงคมทจะด ารงรปแบบ

ของสงคมนน ดงนน หลกจรยธรรมจงไมมใครคนใดคนหนงผกขาดการตดสนใจ ไมใชเรอง

เหนอธรรมชาต ไมสรางรปแบบเฉพาะผกขาดหรอวถชวตเพยงอยางใดอยางหนง การแปล

ความหมายคณธรรมในชวตสงคมซงเตมไปดวยการเรงรดหนาทจะสรางลกษณะนสย

ของบคคลโดยเนนความส าคญในดานจตใจในการจดจรยศกษา

Kohlberg (1999 : 5, อางถงใน ก าแหง จตตะมาก. 2548 : 14) ไดให

ค าจ ากดความไววา คณธรรม คอ ความรสกผดชอบชวด เปนกฎเกณฑและมาตรฐาน

ของการประพฤตและปฏบตในสงคมและท าใหบคคลมการพฒนาจนกระทงมลกษณะ

พฤตกรรมเปนของตนเองมาตรฐานการตดสนใจของสงคมจะเปนเครองตดสนวา

การแสดงออกซงพฤตกรรมเชนนนเปนเรองทผดหรอถก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

20

จากแนวคดและความหมายดงกลาวขางตน สามารถสรปไดวา คณธรรม

หมายถง หลกธรรม ความดงามในจตใจทท าใหบคคลมความประพฤตทดงามอนจะเปน

ฐานรากเรมตนจากปรชญาความคดทถกตองยดหลกความประพฤตทมการฝกอบรมให

เปนความประพฤตของพลเมอง ผมคณธรรมเปนผมความเคยชนในการประพฤตดดวย

ความรสกในทางดงามคณธรรมเปนสงทตรงกนขามกบกเลสซงเปนความ ไมดในจตใจ ผม

คณธรรมจงเปนผทไมมากดวยกเลสซงไดรบยกยองวาเปนคนดโดยเนนทรายบคคลเทากบ

ทตระหนก ถงผลทางสงคมทจะด ารงรปแบบของสงคมนนซงเปนคณสมบตทถกตองดงาม

และแสดงถงคณลกษณะของบคคลซงเปนคณลกษณะหรอสภาพความดงามทมอยในจตใจ

ของแตละบคคล ซงแตละบคคลสามารถแสดงออกมาอยางถกตอง เพอท าใหสงคมของ

เราเปนสงคมทนาอย

2. คานยมทพงประสงค

การทองคกรหนงๆ จะบรรลถงเปาหมายและวสยทศนขององคกรไดนน

ยอมขนอยกบผลการปฏบตงานของสมาชกในองคกรเปนส าคญ แมวาการก าหนดลกษณะ

งานและเปาหมายผลงานจะมสวนชวยใหพนกงานปฏบตใหเปนไปตามผลทคาดหวงได

แตหากม“ตวชวย”ชแนะพฤตกรรมการปฏบตงานของสมาชกเปนไปในทศทางเดยวกน

และเออตอการบรรลเปาหมายขององคกรกจะท าใหองคกรไดรบผลลพธทพงประสงค

ไดงายขน อกทงชวยลดความเสยงทผลการปฏบตงานของพนกงานจะเบยงเบนไปจาก

ทคาดหวงไดอกทางหนงดวย

การเสรมสราง“คานยมรวม”(Shared Values) เพอใหเกดเปนวฒนธรรม

องคกรทพงประสงคเปนวธการหนงในการปลกฝงแนวประพฤตปฏบตทคาดหวงใหเกดขน

ในหมพนกงาน คานยมรวมนยงกอใหเกดความภาคภมใจ ผกพนกบองคกร อกทงท าให

พนกงานเกดความชดเจนวาองคกรคาดหวงพฤตกรรมแบบใดจากตน และประเมนตนเอง

ไดอยางมนใจวา เมอปฏบตตนตามนนแลวยอมสงผลดตอผลงานของตนและองคกร

แมวายงไมปรากฏในรายงานผลการปฏบตงานของชวงเวลานนกตาม การปลกฝงคานยม

ทพงประสงคจนเกดผลเปนการปฏบตอยางสม าเสมอทงองคกร ควรด าเนนการ ดงน

1. ก าหนดคานยมทพงประสงค ในการก าหนดคานยมทพงประสงค

จะตองเรมดวยการน าวสยทศนและแผนกลยทธขององคกรมาเปนตวตง นอกจากนน

ยงตองค านงถงระบบงานและลกษณะเดนของพนกงานในภาพรวม คานยมทด

ควรมนอยรายการจ าไดงายและอยในวสยทพนกงานทกคนจะปฏบตไดในการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

21

ท างาน คานยมแตละรายการควรสงเสรมซงกนและกน เมอปฏบตแลวจะสงเสรม

กลยทธหลกขององคกรดวย

2. ก าหนดแผนกลยทธเพอน าไปสคานยมทพงประสงค การปลกฝง

คานยมทพงประสงคตองด าเนนการอยางตอเนองจงตองก าหนดแผนด าเนนงานในภาพรวม

และขนตอนตางๆ ในการด าเนนงาน ซงรวมทงการประชาสมพนธ และการบรณาการ

คานยมทพงประสงคเขากบระบบบรหารงานบคคลอยางครบวงจร

3. รณรงคและด าเนนการสงเสรมคานยมทพงประสงคเปนการน า

ขนตอนตางๆ ทก าหนดไวในแผนกลยทธไปด าเนนการ ตลอดจนจดเวทอภปราย รบฟง

ความคดเหนและรณรงคประชาสมพนธใหคนในองคกรเขาใจตรงกนวา พฤตกรรมและวธ

ปฏบตงานทพงประสงคในบรบทเฉพาะของต าแหนงงานของตนนนคออยางไร เพอพนกงาน

ทกคนจะสามารถปฏบตไดถกตองตามแนวทางทคาดหวง

4. ประเมนผลการด าเนนงานเสรมสรางคานยมทพงประสงค

เพอวดความคบหนา และประสทธภาพประสทธผลของการน าแผนกลยทธไปด าเนนการ

อกทงเพอใหไดขอมลไปปรบปรงพฒนาในสงทจะตองด าเนนการเพมเตม ตลอดจน

ปรบปรงระบบตางๆ ทเกยวของ อาท ระบบบรหารและพฒนาทรพยากรบคคล

ระบบประเมนผลงาน เปนตน เพอใหระบบบรหารจดการตางๆ ภายในองคกรสามารถ

สนบสนนคานยมทพงประสงคใหเกดเปนวฒนธรรมองคกรเปาหมายในทศทางเดยวกน

จากแนวคดและความหมายดงกลาวขางตน สามารถสรปไดวา คานยมทพง

ประสงค มแนวทางด าเนนการ คอ 1) ก าหนดคานยมทพงประสงค 2) ก าหนดแผนกลยทธ

เพอน าไปสคานยมทพงประสงค 3) รณรงคและด าเนนการสงเสรมคานยมทพงประสงค

และ 4) ประเมนผลการด าเนนงานเสรมสรางคานยมทพงประสงค

3. องคประกอบของคณธรรม

ในงานวจยครงน ไดรวบรวมองคประกอบคณธรรมของบคคลทวไป ซงม

รายละเอยด ดงน

คณะอนกรรมการขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง ส านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2549 : 15) สรปปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ดานเงอนไของคประกอบคณธรรมไว 6 ประการ ไดแก 1) ความซอสตย 2) ความสจรต

3) ความขยน 4) ความอดทน 5) มสตปญญา 6) การแบงปน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

22

กระทรวงศกษาธการ ประกาศนโยบายเรงรดการปฏรปการศกษา โดยยด

คณธรรมน าความรสรางความตระหนกส านกในคณคาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ความสมานฉนท สนตวธ วถประชาธปไตย พฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของ

กระบวนการเรยนรทเชอมโยง ความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชน สถาบนศาสนา

และสถาบนการศกษา โดยมจดเนนเพอพฒนาเยาวชนใหเปนคนด มความร และอยดมสข

ดงนนเพอใหการขบเคลอนดงกลาวใหมความชดเจนเกดประสทธภาพสงสด และสามารถ

น าไปสการปฏบตอยางเปนรปธรรม คณธรรมพนฐาน 8 ประการ ทควรเรงปลกฝง

ประกอบดวย

1. ความขยน

ความขยน คอ ความตงใจเพยรพยายามท าหนาทการงานอยางตอเนอง

สม าเสมอ อดทน ความขยนตองปฏบตควบคกนกบการใชสตปญญาแกปญหาจนเกดผล

ส าเรจ

ผทมความขยน คอ ผทตงใจท าอยางจรงจงตอเนองในเรองทถกทควร

เปนคนสงาน มความพยายาม ไมทอถอย กลาเผชญอปสรรค รกงานทท า ตงใจท าหนาท

อยางจรงจง

2. ความประหยด

ความประหยด คอการรจกเกบออม ถนอมใชทรพยสน สงของแต

พอประมาณใหเกดประโยชนคมคา ไมฟมเฟอย ไมฟงเฟอ

คนทมความประหยด คอผทด าเนนชวตความเปนอยทเรยบงาย รจก

ฐานะการเงนของตน คดกอนใชคดกอนซอ เกบออม ถนอมใชทรพยสนสงของอยางคมคา

รจกท าบญชรายรบ-รายจายของตนเองอยเสมอ

3. ความซอสตย

ความซอสตย ความประพฤตทไมเอนเอยง ไมมเลหเหลยม มความจรงใจ

ปลอดจากความรสกล าเอยงหรออคต

ผทมความซอสตย คอ ผทมความประพฤตตรงทงตอหนาตอวชาชพ ตรง

ตอเวลา ไมใชเลหกล คดโกงทงทางตรงและทางออม รบรหนาทของตนเองและปฏบตอยาง

เตมทถกตอง

4. ความมวนย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

23

ความมวนย คอ การยดมนในระเบยบแบบแผน ขอบงคบ และขอปฏบต

ซงมทงวนยในตนเองและวนยตอสงคม

ผมวนย คอ ผทปฏบตตนเองในขอบเขต กฎ ระเบยบของสถานศกษา

สถาบน/องคกร/สงคมและประเทศ โดยทตนเองยนดปฏบตตามอยางเตมใจและตงใจ

5. ความสะอาด

ความสะอาด คอ การปราศจากความมวหมองทงกาย ใจ และ

สภาพแวดลอม ความผองใส เปนทเจรญตา ท าใหเกดความสบายใจแกผพบเหน

ผทมความสะอาด คอ ผรกษารางกาย ทอยอาศย สงแวดลอม ถกตอง

ตามสขลกษณะ ฝกฝนจตใจมใหขนมว จงมความแจมใสอยเสมอ

6. ความสภาพ

ความสภาพ คอเรยบรอย ออนโยน ละมนละมอม มกรยามารยาททด

งาม มสมมาคารวะ

ผทมความสภาพ คอผทออนนอม ถอมตนความสถานภาพและกาลเทศะ

ไมกาวราว รนแรง วางอ านาจขมผอนทงโดยวาจาและทาทาง แตในเวลาเดยวกนยงคงม

ความมนใจ ในตนเองเปนผมมารยาท วางตนเหมาะสมตามวฒนธรรมไทย

7. ความสามคค

ความสามคค คอ ความพรอมเพรยงกน ความกลมเกลยวกน ความ

ปรองดองกน รวมใจกน ปฏบตงานใหบรรลผลตามทตองการ เกดงานการอยางสรางสรรค

ปราศจากการทะเลาะววาท ไมเอารดเอาเปรยบกน เปนการยอมรบความมเหตผล ยอมรบ

ความแตกตางหลากหลายทางความคด ความหลากหลายในเชอชาต ความกลมเกลยวกน

ในลกษณะเชนนเรยกอกอยางวา “ความสมานฉนท”

ผทมความสามคค คอ ผทเปดใจกวางรบฟงความคดเหนของผอน ร

บทบาทของตนทงในฐานะผน าและผตามทด มความมงมนตอการรวมพลง ชวยเหลอ

เกอกลกนเพอใหการงานส าเรจลลวง แกปญหาและขจดความขดแยงได เปนผมเหตผล

ยอมรบความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรม ความคด ความเชอ พรอมทจะปรบตว

เพออยรวมกนอยางสนต

8. ความมน าใจ

ความมน าใจ คอความจรงใจทไมเหนแกเพยงตวเองหรอเรองของตวเอง

แตเหนอกเหนใจ เหนคณคาในเพอนมนษย มความเอออาทรเอาใจใส ใหความสนใจใน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

24

ความตองการ ความจ าเปน ความทกขสขของผอน และพรอมทจะใหความชวยเหลอ

เกอกลกนและกน

ผมน าใจ คอ ผใหและผอาสาชวยเหลอสงคม รจกแบงปน เสยสละ

ความสขสวนตนเพอท าประโยชนแกผอน เขาใจ เหนใจผทมความเดอดรอน อาสาชวยเหลอ

สงคมดวยแรงกาย สตปญญา ลงมอปฏบตการเพอบรรเทาปญหา หรอรวมสรางสรรคสง

ทดงามใหเกดในชมชน

พทธทาสภกข (2529, อางถงใน สมคด บางโม. 2549 : 95) กลาวถง

คณธรรม ประจ าใจทตองม องคประกอบ คอ 1) หร หมายถง ความละอายตอบาป

หรอความชว เปนความส านกในใจตนเอง ความชวในฐานะผบรหาร ไดแก ความไมซอสตย

คดโกง คอรรปชน เอาเปรยบลกนองไมรบผดชอบการงาน มาท างานสายเสมอ ล าเอยง

ไมเปนธรรม กลนแกลงลกนอง แอบอางผลงานลกนองวาเปนของตน 2) โอตตปปะ

หมายถง ความเกรงกลวตอความชว เกดความส านกในตนเองวา ท าความชวแลวจะไดรบ

ผลกรรมแนนอน ความกลวนจะฝงอยในจตใจตลอดไปไมมความสข เกรงคนอนจะร

ผยดถอหลกธรรมขอนจะไมยอมท าชวทงตอหนาและลบหลง และโลกธรรม 8 มลาภ

กบความเสอมลาภ ทรพยสนเงนทองทไดมาและสรางความพงพอใจให ถาใชหรอดแล

ไมเปนยอมท าใหลาภทไดมาหมดไป มยศกบเสอมยศ ต าแหนงหนาทการงานสงเหลาน

เมอไดมาวนหนงกตองหมดไป มสรรเสรญกบนนทา สรรเสรญ คอ การไดรบการกลาว

ยกยองชมเชย เมอท าดเปนทชอบใจของผอนกไดรบค าสรรเสรญ แตถาไปขดผลประโยชน

หรอท าใหผอนไมชอบใจกจะไดรบค านนทา สขกบทกข สข คอ ความพงพอใจทไดรบ

ในสงทตนปรารถนา เมอสมหวงกจะมความสข ทกข คอ ความทนไดยาก เมอผดหวง

หรอพลดพรากจากสงทรกกเปนทกข โลกธรรม 8 เปนเครองเตอนสตผบรหารไมให

ประมาท ตองบรหารงานดวยความระมดระวงอยในกรอบของคณธรรม เมอเกดสภาวะใด

ขนจะไดไมเสยใจหรอดใจจนเกนไป

นงลกษณ วรชชยและคณะ (2551 : จ) ไดรวบรวมองคประกอบคณธรรม

จรยธรรม ทมความส าคญในสงคมไทย รายละเอยดดงน 1) การมงผลสมฤทธของงาน

2) ความกตญญ 3) ความขยนหมนเพยร 4) ความซอสตย 5) ความประหยด

6) กลยาณมตร 7) ความมอสระ 8) การมวนย 9) ความยตธรรม 10) ความรบผดชอบ

11) ความสามคค 12) ความอดทน 13) ความพอใจหรอฉนทะ 14) ความมสตสมปชญญะ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

25

ส านกวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (2550) ไดกลาวถงคณลกษณะอนพงประสงคของ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ประกอบดวย 1) รกชาต ศาสนา

พระมหากษตรย 2)ซอสตยสจรต 3) ความมวนย 4) ใฝเรยนร 5) อยอยางพอเพยง 6)

มงมนในการท างาน 7) รกความเปนไทย และ 8) มจตสาธารณะ

พระพรหมสทธ (ออนไลน.2558) กลาวถงผลของการส ารวจความคดเหน

ของผประกอบการ ในการพจารณารบคนเขาท างาน ในหนวยงาน องคกร สถาบนตางๆ

พบวา ผประกอบการสวนมากตองการบณทตทมคณลกษณะดานคณธรรมทประกอบดวย

ความขยน ความประหยด ซอสตย อดทน เสยสละและมความรบผดชอบ ซงปรากฏการณ

ในสงคม (พระพรหมสทธ เขาถงใน http://www.jariyatam.com/th/moral-cultivation, 8

มนาคม 2558.)

Kitchenner (2000 : 67) กลาววา ถาบคคลปฏบตตามหลก 5 ประการ

จะท าใหสามารถตดสนใจอยางมคณธรรมจรยธรรม ประกอบดวย 1) การเคารพใน

เสรภาพ (respect autonomy) 2) ไมสรางความเดอดรอนใหผอนๆ (do not harm) 3) รจก

สรางประโยชนใหผอน (benefit other) 4) มความยตธรรม (be just) 5) มความซอสตย

(be faithful)

Velasquez (2002 : 131) กลาวถงมาตรฐานองคประกอบของคณธรรม

(Moral Standard) ไว 4 ประการ ไดแก 1) การค านงถงผลประโยชนสวนรวมสงสด

(maximize social utility) 2) ใหความเอาใจใสตอ ความถกตอง ความยตธรรม

(respect moral rights) 3) แบงปนผลประโยชนและความรบผดชอบอยางเทาเทยม

(distribute benefits and burdens justly) และ 4) เปนหวงเปนใยตอผอน (exercise caring)

Covey (2004, อางถงใน ดนย จนทรเจาฉาย 2548 : 111) กลาวถง

องคประกอบของคณธรรมไว 4 ประการ คอ 1) วสยทศน คอ การมองดวยสตปญญา

เพอดวา ทงตวบคคล ทงโครงการตางๆ ทงเปาหมาย รวมทงแผนการตางๆ 2) วนย คอ

สงทเราตองทมเทลงไปเพอท าใหวสยทศนนนเปนความจรง 3) ไฟในตว คอ ความรสกแรง

กลา ความปรารถนา เปนพลงทเกดจากความเชอมน ชวยใหเรารกษาวนยเพอท าให

วสยทศนเปนจรง 4) มโนธรรม คอ การส านกในหลกศลธรรมทอยภายในผลกดนให

แสวงหาความหมายและการสรางสรรคผลงานทเกอกลผอน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

http://www.jariyatam.com/th/moral-cultivation,%208%20มนาคม

http://www.jariyatam.com/th/moral-cultivation,%208%20มนาคม

26

Lennick and Kiel (2005, อางถงใน ชยเสฎฐ พรหมศร. 2548 : 18) กลาวถง

การพฒนาทกษะทางดานคณธรรม ส าหรบผบรหารประกอบดวยคณธรรมดาน 1) ความ

สตยจรงหมายถง การปฏบตตามหลกเกณฑ คณคา และความเชอถอของตนเองอยาง

สม าเสมอ เปนบคคลทพดความจรงยนหยดตอสงทถกตองและรกษาสญญาทไดใหไว

2) ความรบผดชอบ 3) ความเมตตาสงสาร ใหความเอาใจใสดแลผอน 4) การใหอภย

หมายถง การปลอยวางความผดของตนเอง ปลอยวางความผดของผอน

จากขอมลองคประกอบเกยวกบคณธรรมสามารถสงเคราะหดงตาราง 1

ตาราง 1 การสงเคราะหองคประกอบของคณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ

องคประกอบ

ส านก

งานค

ณะก

รรมก

าร

พฒนา

การเศร

ษฐกจ

และ

สงคม

แหงช

าต (2

549)

กระท

รวงศ

กษาธ

การ(

2550

)

นงลก

ษณ วรช

ชยแล

ะคณะ

(255

1)

ส านก

วชาก

ารแล

ะมาต

รฐาน

การศ

กษา สพ

ฐ(25

51)

พระพ

รหมส

ทธ (2

558)

Kitch

enne

r (20

00)

Velas

quez

(200

2)

Cove

y (2

004)

Lenn

ick a

nd K

iel (2

005)

ความ

ถ

คดเป

นรอย

ละ

1. ความซอสตย 8 88.89

2. ความสจรต 1 11.11

3. ความขยน 5 55.56

4. ความอดทน 3 33.33

5. สตปญญา 2 22.22

6. ความมน ำใจ 4 44.44

7. ความประหยด 4 44.44

8. ความมวนย 4 44.44

9. ความสะอาด 1 11.11

10. ความสภาพ 1 11.11

11. ความสามคค 2 22.22

12. เคารพในเสรภาพ 1 11.11

13. กตญญ 1 11.11

14. มงผลสมฤทธ 1 11.11

15. กลยาณมตร 1 11.11

16. ความมอสระ 1 11.11

17. ความยตธรรม 3 33.33

18. ความรบผดชอบ 3 33.33

มหาวท


ภฏสกลน

คร

27

ตาราง 1 (ตอ)

องคประกอบ ส า

นกงา

นคณะก

รรมก

าร

พฒนา

การเศร

ษฐกจ

และ

สงคม

แหงช

าต (2

549)

กระท

รวงศ

กษาธ

การ(

2550

)

นงลก

ษณ วรช

ชยแล

ะคณะ

(255

1)

ส านก

วชาก

ารแล

ะมาต

รฐาน

การศ

กษา สพ

ฐ (2

551)

พระพ

รหมส

ทธ (2

558)

Kitch

enne

r (20

00)

Velas

quez

(200

2)

Cove

y (2

004)

Lenn

ick a

nd K

iel (2

005)

ความ

ถ

คดเป

นรอย

ละ

19. ความพอใจ 1 11.11

20. ไมสรางความ

เดอดรอน

1 11.11

21.รจกสรางประโยชน 2 22.22

22. มวสยทศน 1 11.11

23. รกชาต ศาสนา

พระมหากษตรย

1 11.11

24. รกความเปนไทย 1 11.11

25. ใฝเรยนร 1 11.11

26. เสยสละ 1 11.11

จากตาราง 1 ผวจยไดสงเคราะหองคประกอบคณธรรมเพอเปนขอมลพนฐาน

ในการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด โดย

น าเอาแนวคด ทฤษฎ คณธรรมตงแต รอยละ 40 ขนไป มองคประกอบ ดงน 1) ความ

ซอสตย 2) ความขยน 3) ความมน าใจ 4) ความประหยด และ 5) ความมวนย

สรปไดวา องคประกอบเกยวกบคณธรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด ประกอบดวย คอ ความซอสตย ความขยน ความมน าใจ ความประหยด

และความมวนย

4. ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ (2551) กลาวถง

การประเมนผลคณธรรม 8 ประการของผเรยนจากการศกษาเจตคตและพฤตกรรมโดยท

รฐบาลไดก าหนดนโยบายเรงรดปฏรปการศกษาโดยยดคณธรรมน าความร เสรมสราง

ความตระหนกส านกในคณคาของปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ความสมานฉนท สนตวธ วถ

ประชาธปไตย พฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของกระบวนการเรยนร ทเชอมโยง

ความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชน สถาบนศาสนาและสถาบนการศกษา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

28

ซงกระทรวงศกษาธการไดประกาศนโยบายและทศทางหลกในการปฏรปการศกษา โดยยด

“คณธรรมน าความร” เพอรองรบนโยบายรฐบาลในปงบประมาณ 2550 - 2551 โดย

ก าหนด 4 ยทธศาสตร คอ 1) ปลกจตส านก สรางเจตคต ปรบพฤตกรรม 2) ปรบ

กระบวนการเรยนร หาตนแบบสบทอด 3) สรางภมตานทานโดยเครอขายขยายผล บาน

สถาบนการศกษา สถานศกษา ชมชน สอ 4) ก ากบ ตดตาม และประเมนผล

ในยทธศาสตรท 4 ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดด าเนนโครงการวจย

ประเมนผลคณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม โดยมวตถประสงคเพอ

พฒนาตวชวดและประเมนสถานภาพดานคณธรรมของผเรยนวาอยในระดบใด และ เพอ

ประเมนวานโยบายคณธรรมน าความรของกระทรวงศกษาธการทผานมามผลสมฤทธใน

เชงเจตคตและพฤตกรรมของผเรยนอยางไร ทงน ส านกงานฯ ไดรบความรวมมอจาก

จฬาลงกรณมหาวทยาลย โดยนกวจยจากคณะจตวทยาเปนผด าเนนการไดพฒนาแบบวด

พฤตกรรมและเจตคตตอคณธรรม โดยอางองตามนยาม คณธรรม 8 ประการ จากการ

สมมนาทางวชาการของกระทรวงศกษาธการ ในป 2550 คอ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย

สภาพ สะอาด สามคค มน าใจ อยางไรกตาม คณะผวจย พบวานยาม ค าวา “สะอาด”

สามารถแบงได 2 ประเดน คอ สะอาดกาย ทเนนความสะอาด ทางดานรางกาย และ

สะอาดใจ ทเนนการไมคดท ารายใคร การมจตใจชวยเหลอผอน จงได แบงคณธรรม

“สะอาด” ออกเปน 2 สวนคอ สะอาดกายและสะอาดใจ ท าใหไดคณธรรม ทงหมด 9

ประการส านกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ (2551) จงให

ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมดงรายละเอยดตอไปน

ขอเสนอแนะในการสงเสรมคณธรรมในสถานศกษา มดงตอไปน

1. สถานศกษาระดบประถมศกษา

ส าหรบสถานศกษาระดบประถมศกษา ควรจะสงเสรมการพฒนาครเพอ

ชวยใหเกดพฤตกรรมคณธรรมของผเรยน เนองจากในระดบการศกษาน ครมอทธพลสง

และม “บทบาทโดยตรง” ในการดแลจดการ และเปนตนแบบใหนกเรยนเกดพฤตกรรม

คณธรรมขนได ทงน ควรจดโครงการฝกอบรมครใหมความเขาใจในความหมายของ

“คณธรรม” ดานตางๆ ทตองการสงเสรมอยางชดเจน และฝกทกษะครในการถายทอด

คณธรรมไปสนกเรยน ทงในลกษณะของการถายทอดผานการเรยนการสอน และการจด

กจกรรมนอกหลกสตรใหกบเดก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

29

นอกจากน สถานศกษายงสามารถก าหนดนโยบายตางๆ ในการสงเสรม

คณธรรม และจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมตางๆ ใหแกผเรยนไดโดยตรง เนองจากผเรยน

ในระดบประถมศกษามการยอมตามและเชอในครผสอนคอนขางมาก ทงยงใหความส าคญ

กบกฎ ระเบยบมากกวาผเรยนในระดบการศกษาทสงขน นอกจากน การทนกเรยนใน

โรงเรยน ระดบประถมศกษาจากโรงเรยนเดยวกน มกจะมพฤตกรรมและความคดไปใน

ทศทางเดยวกน เนองจากมาจากชมชนใกลโรงเรยนซงมลกษณะคลายคลงกน ไดรบ

บรรทดฐานจากชมชน ในระดบใกลเคยงกน และมลกษณะครอบครวทคลายคลงกน จงท า

ใหงายส าหรบสถานศกษา ในการจดกจกรรมสงเสรมคณธรรมทเปนทสนใจและเหมาะสม

กบนกเรยนในชมชนได

2. สถานศกษาระดบมธยมศกษา อาชวศกษา และมหาวทยาลย

การพฒนาคร/อาจารยเพอชวยใหเกดพฤตกรรมคณธรรมของผเรยนใน

สถานศกษาระดบสงนน ไมควรมงเนน “บทบาทตรง” ของคร/อาจารยในการดแล จดการ

และเปนตนแบบใหนกเรยนเกดพฤตกรรมคณธรรม แตควรจะมงเนน “บทบาทเสรมสราง”

ใหคร/อาจารยไดมบทบาทในการเสรมสรางคณธรรมใหแกผเรยนใน 2 แงมม คอ

พฤตกรรม การสงเสรม และวธการสงเสรม โดยสนบสนนใหคร/อาจารยไดมพฤตกรรม

การสงเสรม คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม ส านกงานเลขาธการ

สภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ คณธรรมแกผเรยนมากขน พรอมทงหาวธทจะท าให

พฤตกรรมการสงเสรมของครนน เขาถงผเรยนไดอยางแทจรง โดยเฉพาะอยางยง เมอ

ผเรยนมความแตกตางกนอยางหลากหลาย ควรค านงถง “ความสนใจของผเรยน” เปน

หลก วาผเรยนสนใจกจกรรมพฒนาคณธรรม รปแบบใด รวมถงอาจสงเสรมและเปด

โอกาสใหผเรยนรเรมโครงการคณธรรมดวยตนเอง เพอใหเกดกจกรรมทตรงกบความ

ตองการและความสนใจของผเรยนอยางชดเจน ลดบทบาทของคร/อาจารย และ

สถานศกษา เปนเพยงผใหการสนบสนนทรพยากรตางๆ มากกวาจะเปนผจดโครงการ

คณธรรมแกผเรยนเสยเอง

นอกจากน สถานศกษาระดบสงควรพจารณาใหความส าคญในการจด

บรรยากาศ สถานศกษาใหเอออ านวยตอการสรางเสรมและพฒนาคณธรรมของนกเรยน

นกศกษา โดยอาจเนนการสงเสรมในดานกจกรรมนอกหลกสตรตางๆ ของนกเรยน

นกศกษาใหเปนกจวตรตอเนองตลอดทงป เพอใหบรรยากาศในการสรางเสรมคณธรรมใน

สถานศกษามความชดเจน และเกดการรบรในกลมนกเรยนนกศกษาไดอยางเปนรปธรรม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

30

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการกลาวถงการ

พฒนาคณธรรมโดยใชคณธรรม 8 ประการตามทรฐบาลไดก าหนดนโยบายเรงรดปฏรป

การศกษาโดยยดคณธรรมน าความร พฒนาคนโดยใชคณธรรมเปนพนฐานของ

กระบวนการเรยนร ทเชอมโยงความรวมมอของสถาบนครอบครว ชมชน สถาบนศาสนา

และสถาบนการศกษา โดยอางองตามนยาม คณธรรม 8 ประการ จากการสมมนาทาง

วชาการของกระทรวงศกษาธการ ในป 2550 คอ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ

สะอาด สามคค มน าใจ และส านกงานเลขาธการสภาการศกษาใหขอเสนอแนะในการ

สงเสรมคณธรรมในสถานศกษา ระดบประถมศกษา ใหความส าคญในการพฒนาครเพอ

ชวยใหเกดพฤตกรรมคณธรรมของผเรยน และฝกทกษะครในการถายทอดคณธรรมไปส

นกเรยน ทงในลกษณะของการถายทอดผานการเรยนการสอน และการจดกจกรรมนอก

หลกสตรใหกบเดก สวนสถานศกษาระดบมธยมศกษา อาชวศกษา และมหาวทยาลย ไม

ควรมงเนน “บทบาทตรง” ของคร/อาจารยในการดแล จดการ แตจะมงเนน “บทบาท

เสรมสราง” ใหคร/อาจารยไดมบทบาทในการเสรมสรางคณธรรมใหแกผเรยนใน 2 แงมม

คอ พฤตกรรม การสงเสรม และวธการสงเสรม โดยสนบสนนใหคร/อาจารยไดมพฤตกรรม

การสงเสรม คณธรรม 8 ประการของผเรยน : เจตคตและพฤตกรรม

โรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนวถพทธเปนหนงในโรงเรยนรปแบบใหม ทจะชวยผลกดนใหเดกและ

เยาวชนไทยสามารถพฒนาตามศกยภาพ เปนคนด คนเกงของสงคม และสามารถ

ด ารงชวตไดอยางมความสข โดยมรายละเอยดดงนคอ

1. ความหมายของโรงเรยนวถพทธ

ความหมาย ความส าคญและความเปนมาของโรงเรยนวถพทธไดมผ

กลาวถงความหมาย ความส าคญและความเปนมาของโรงเรยนวถพทธดงนคอ

ไพรช สแสนสข และบรรเจอดพร รตนพนธ (2554 : เวบไซต) กลาววา

โรงเรยนวถพทธเปนโรงเรยนใน 5 รปแบบของกระทรวงศกษาธการ ไดแก โรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนในก ากบของรฐ โรงเรยนสองภาษา โรงเรยนส าหรบเดกทมความสามารถพเศษ

และโรงเรยนตนแบบ การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

31

สบเนองจากทกระทรวงศกษาธการไดจดประชมเรอง “หลกสตรใหม

เดกไทยพฒนา” ณ สถาบนราชภฎสวนดสต เมอวนท 25 ธนวาคม 2545 เพอน าพาเดก

และเยาวชนไทยกาวทนความเปลยนแปลงของโลกอยางไรขดจ ากด โรงเรยนวถพทธเปน

หนงในโรงเรยนรปแบบใหม ทจะชวยผลกดนใหเดกและเยาวชนไทยสามารถพฒนาตาม

ศกยภาพเปนคนด คนเกงของสงคมและสามารถด ารงชวตไดอยางมความสข

กระทรวงศกษาธการน าความเหนของทประชมมาหารอตออกหลายครงและไดกราบขอ

ค าแนะน าเรองการจดโรงเรยนวถพทธจากพระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) ณ วดญาณ-

เวศกวน เมอวนท 14 กมภาพนธ 2546 นอกจากนนยงมขาราชการระดบสงไดไปกราบขอ

ค าแนะน าในเรองเดยวกนนจากพระเทพโสภณ (ประยร ธมมจตโต) อธการบดมหาวทยาลย

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย รวมทงนมนตทานมาใหขอคดในการประชมระดมความคด

ครงแรกวนท 26-27 กมภาพนธ 2546 เปนการประชมหารอเรองโรงเรยนวถพทธเปนครง

แรกมพระภกษและ ฆราวาสผทรงคณวฒมารวมประชมประมาณ 30 รป/คน ไดขอสรป

เบองตนถงหลกส าคญของการจดโรงเรยนวถพทธ วนท 1-4 เมษายน พ.ศ. 2546 เปนการ

ประชมหารอครงท 2 มพระภกษและฆราวาสรวมทงผทรงคณวฒมารวมก าหนดแนวการ

ด าเนนการตอจากหลกการทไดขอสรปไว โรงเรยนวถพทธ คอ โรงเรยนระบบปกตทวไปท

น าหลกธรรมพระพทธศาสนามาใชและการพฒนาผเรยนโดยรวมของสถานศกษาเนน

กรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขาอยางบรณาการ ผเรยนไดเรยนร ไดพฒนาการกน อย

ด ฟงใหเปน โดยผานกระบวนการทางวฒนธรรมแสวงปญญาและมวฒนธรรม เมตตา เปน

ฐานการด าเนนชวต วถชวตและวฒนธรรมของชาวไทยไดรบการกลอมเกลาจากค าสอน

ของพระพทธศาสนาตงแตยคแรกของประวตศาสตรชาตไทยจนกลาวไดวาวถพทธคอวถ

วฒนธรรมของชาวไทยสวนใหญจนมความเปนเอกลกษณททวโลกตระหนกและใหการ

ยอมรบพทธธรรมหรอพทธศาสตรเปนองคความรทมงเนนใหผศกษาเขาใจธรรมชาตของ

โลกและชวตทแทจรงและฝกใหผศกษาสามารถด าเนนชวตไดอยางถกตองเหมาะสมตงแต

ระดบการด าเนนชวตประจ าวนของคนทวไปคอการกนอย ด ฟง จนถงระดบการด าเนนชวต

ของนกบวชผมงมชวตทบรสทธพทธธรรมมกรอบการพฒนาหลกเปนระบบการศกษา 3

ประการเรยกวาไตรสกขาคอ อธศลสกขา อธจตตสกขาและอธปญญาสกขา ทเรยกสนๆ

วา ศล สมาธ ปญญา ซงเปนการฝกหดอบรมเพอพฒนากาย ความประพฤต จตใจและ

ปญญา ไตรสกขานเปนการศกษาทครอบคลมการด าเนนชวตทกดานและทกวย อกทงม

ความงาย ยากตงแตเรองเบองตนทงของเดกและผใหญจนถงเรองทละเอยดซบซอนทยาก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

32

จะหาองคความรอนใดมาเทยบได การศกษาของกลบตรกลธดาและผใหญทงหลายในอดต

อนยาวนานของไทย มฐานจากการใชพทธธรรมมาอบรมสงสอนแตอาจไมมระบบของ

การศกษาบงคบอยางในยคปจจบนแมในปจจบนจะมการศกษาภาคบงคบแกคนสวนใหญ

แตมไดน าเอาพทธธรรมมาเปนฐานของการศกษาแตน าระบบและองคความรตามโลกนยม

โดยมฐานจากประเทศตะวนตกมาเปนแกนในการจดการศกษาท าใหพทธธรรมเองเรมหาง

เหนจากชวตของคนไทยยคปจจบนมากขนซงเปนทนาเสยดายในความล าคาของพทธธรรม

และจากการทเปนฐานของวฒนธรรมไทยมาแตอดตดวยคณคาอนอนนตขององคความรใน

พทธธรรมและระบบไตรสกขาทชดเจนในการศกษาพฒนาผเรยนทกวยทางกระทรวง

ศกษาธการจงมแนวความคดทจะสงเสรมใหสถานศกษาน าระบบของพทธธรรมมา

ประยกตจดกบระบบการเรยนการสอนในสถานศกษาปจจบนเพอพฒนาเยาวชนไทยใหเปน

มนษยทสมบรณตามทพ.ร.บ.การศกษาแหงชาตก าหนดทมคณสมบตของการเปนคนทด

เกง มความสข อยางแทจรง อนเปนเปาหมายแทของพทธธรรมอยแลวใหมความชดเจนขน

โดยผานการด าเนนงานของ “โรงเรยนวถพทธ” อนจะเปนตวอยางทจะขยายผลสการ

พฒนาในโรงเรยนอนๆ ในวงกวางตอไป สรปไดวา โรงเรยนวถพทธ คอ โรงเรยนระบบปกต

ทวไป ทน าเอาหลกธรรมพระพทธศาสนามาใชพฒนาผเรยนโดยรวมของสถานศกษาเนน

กรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขาอยางบรณาการเพอใหผเรยนไดเรยนร ไดพฒนาการ

กนอย ด ฟง ใหเปนมกรอบการพฒนาหลกเปนระบบการศกษา 3 ประการเรยกวา

ไตรสกขา คอ อธศลสกขา อธจตตสกขาและอธปญญาสกขาทเรยกสนๆ วา ศล สมาธ

ปญญา ซงเปนการฝกหดอบรมเพอพฒนากาย ความประพฤต จตใจและปญญาเพอ

พฒนาเยาวชนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ

2. รปแบบโรงเรยนวถพทธ

รปแบบโรงเรยนวถพทธและการจดสภาพการเรยนรของสถานศกษาไดม

ผกลาวถงรปแบบของโรงเรยนวถพทธและการจดสภาพการเรยนรของโรงเรยนวถพทธ

เอาไว ดงน

ไพรช สแสนสขและบรรเจอดพร รตนพนธ (2554 : เวบไซต) กลาวถง

ลกษณะจดเนนโรงเรยนวถพทธเปนสถานศกษาในระบบปกตทน าหลกพทธธรรมหรอองค

ความรทเปนค าสอนในพระพทธศาสนามาประยกตใชในการจดการศกษาของสถานศกษา

นนโดยมจดเนนทส าคญคอการน าหลกธรรมมาใชในระบบการพฒนาผเรยนโดยรวมของ

สถานศกษาโดยน าไปสจดเนนของการพฒนาใหผเรยนสามารถกน อย ด ฟงเปน คอใช

มหาวท


ภฏสกลน

คร

33

ปญญาและเกดประโยชนแทจรงตอชวตและการด าเนนการของสถานศกษาแสดงถงการจด

สภาพแวดลอมและบรรยากาศ (ปรโตโฆสะ) ทเปนกลยาณมตรทเออในการพฒนาผเรยน

อยางรอบดานดวยวถวฒนธรรมแสวงปญญาลกษณะโรงเรยนวถพทธเนนการจดสภาพ

ทกๆ ดาน เพอสนบสนนใหผเรยนพฒนาตามหลกพทธธรรมอยางบรณาการทสงเสรมให

เกดความเจรญงอกงามตามลกษณะแหงปญญาวฒธรรม 4 ประการคอ 1) สปปรสสงเสวะ

หมายถงการอยใกลคนดใกลผร มคร อาจารยดมขอมล มสอทด 2) สทธมมสสวนะ

หมายถง เอาใจใสศกษาโดยมหลกสตรการเรยนการสอนทด 3) โยนโสมนสการ หมายถง

มกระบวนการคด วเคราะหพจารณาหาเหตผลทดและถกวธ 4) ธมมานธมมปฏปตต

หมายถง ความสามารถน าความรไปใชในชวตไดถกตองเหมาะสมทงนการพฒนาผเรยน

ดงกลาวจดผานระบบไตรสกขาทผเรยนไดศกษาปฏบตอบรมทงศลหรอพฤตกรรมหรอวนย

ในการด าเนนชวตทดงามส าหรบตนและสงคม สมาธหรอดานการพฒนาจตใจทมคณภาพ

มสมรรถภาพ มจตใจทตงมนเขมแขงและสงบสขและปญญาทมความรทถกตองมศกยภาพ

ในการคด การแกปญหาทเหมาะสม(โยนโสมนสการ)โดยมครและผบรหาร สถานศกษาเปน

กลยาณมตรส าคญทรกและปรารถนาดทจะพฒนาผเรยนอยางดทสดดวยความเพยร

พยายาม ระบบพฒนาผเรยนดวยไตรสกขา ดงภาพประกอบ 2

มหาวท


ภฏสกลน

คร

34

ภาพประกอบ 2 ระบบพฒนาผเรยนดวยไตรสกขา

ทมา พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). 2546 : 9

สถานศกษาไดจดสภาพการเรยนรในทกๆ ดานเพอสนบสนนใหผเรยน

พฒนาตามหลกพทธธรรมอยางบรณาการและสงเสรมใหผเรยนพฒนาชวตใหสามารถกน

อย ด ฟงเปนมวฒนธรรมแสวงปญญา ทงนการจดสภาพจะสงเสรมใหเกดลกษณะของ

ปญญาวฒธรรม 4 ประการคอ ประการแรก สปปรสสงเสวะหมายถงการอยใกลคนดใกล

ผร อยในสงแวดลอมทด ครอาจารยดมขอมลม สอท ด ประการทสอง สทธมมสสวนะ

หมายถง เอาใจใสศกษาโดยมหลกสตรการเรยนการสอนทด ประการทสามโยนโสมนสการ

หมายถง มกระบวนการคดวเคราะหพจารณาหาเหตผลทดและถกวธ และประการทส

ธมมานธมมปฏปตต หมายถง ความสามารถทจะน าความรไปใชในชวตไดและด าเนนชวต

ไดถกตองตามธรรมซงปญญาวฒธรรม 4 ประการนจะสงเสรมใหผเรยนพฒนาตามหลก

ไตรสกขาไดอยางชดเจน ส าหรบแนวคดเบองตนของการจดสภาพภายในสถานศกษาท

เหมาะสมในดานตางๆ เพอพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนมดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

35

2.1 ดานกายภาพ สถานศกษาจะจดอาคารสถานท สภาพแวดลอม

หองเรยนและแหลงเรยนรทสงเสรมการพฒนาศล สมาธ และปญญาเชนมศาลา

พระพทธรปเดนเหมาะสมทจะชวนใหระลกถงพระรตนตรยอยเสมอ มมมหรอหองใหศกษา

พทธธรรมบรหารจตเจรญภาวนาเหมาะสม หรอมากพอทจะบรการผเรยนหรอการตกแตง

บรเวณใหเปนธรรมชาตหรอใกลชดธรรมชาตชวนมใจสงบและสงเสรมปญญาเชน รมรน

มปายนเทศ ปายคณธรรม ดแลเสยงตางๆ มใหอกทกถาเปดเพลงกระจายเสยงกพถพถน

เลอกเพลงทสงเสรมสมาธ ประเทองปญญา เปนตน

2.2 ดานกจกรรมพนฐานวถชวต สถานศกษาจดกจกรรมวถชวต

ประจ าวน ประจ าสปดาหหรอในโอกาสตางๆ เปนภาพรวมทงสถานศกษาทเปนการปฏบต

บรณาการทงศล สมาธ และปญญาโดยเนนการมวถชวตหรอวฒนธรรมของการกน อย ด

ฟงดวยสตสมปชญญะเพอเปนไปตามคณคาแทของการด าเนนชวตโดยมกจกรรมตวอยาง

ดงน

2.2.1 กจกรรมสวดมนตไหวพระกอนเขาเรยนและกอนเลกเรยน


2.2.2 มกจกรรมรบศล หรอทบทวนศลทกวนอาจเปนบทกลอนหรอเพลง

เชนเดยวกบกจกรรมแผเมตตา(เพอใหตระหนกถงการอยรวมกนในสงคมอยางสนตสข)

2.2.3 มกจกรรมท าสมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธ ทองอาขยานเพอ

สมาธสวดมนตสรางสมาธหรอท าสมาธเคลอนไหวอนๆ เปนประจ าวนหรอกอนเรยน (เพอ

พฒนาสมาธ)

2.2.4 มกจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหารกลางวน

(เพอใหกนเปน กนอยางมสต มปญญารเขาใจ)

2.2.5 มกจกรรมอาสาตาวเศษปฏบตวนยหรอศล (เพอใหอยเปนอยอยาง

สงบสข)

2.2.6 มกจกรรมประเมนผลการปฏบตธรรม (ศล สมาธ ปญญา)

ประจ าวน (เพอใหอยเปน)

2.2.7 การสวดมนต ฟงธรรมประจ าสปดาหหรอในวนพระ (เพอพฒนา

ศลสมาธปญญา)

2.2.8 มกจกรรมบนทกและยกยองการปฏบตธรรม (เนนย าและเสรมแรง

การท าความด)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

36

2.2.9 ทกหองเรยนมการก าหนดขอตกลงในการอยรวมกนโดยเขาใจ

เหตผลและประโยชนทมตอการอยรวมกน (พฒนาศล วนย ดวยปญญา) เปนตน

2.3 ดานการเรยนการสอน สถานศกษามการจดหลกสตรสถานศกษา

หรอ จดการเรยนการสอนทบรณาการพทธธรรมเพอพฒนาผเรยนผานกจกรรรมการเรยน

การสอนอยางชดเจน เพอเปนการพฒนาผเรยนดวยหลกพทธธรรมอยางตอเนองสม าเสมอ

เชน

2.3.1 หลกสตรสถานศกษามการก าหนดคณลกษณะอนพงประสงคและ

ผลการเรยนรทคาดหวงทสะทอนการพฒนาไตรสกขาไปพรอมๆ กน หรอ

2.3.2 การจดหนวยการเรยนรทกชนใหมการบรณาการพทธธรรมในการ

เรยนรและปฏบตหรอการจดการเรยนรแตละครงน าพทธธรรมมาเปนฐานในการคดหรอ

เปนเกณฑตรวจสอบการเรยนร การปฏบตหรอเชอมโยงการเรยนรสหลกธรรมในการ

พฒนาตนและผอน

2.3.3 ประสานรวมมอกบวด คณะสงฆในการจดการเรยนรทงสาระ

พระพทธศาสนาและกลมสาระหรอกจกรรมอนๆ เพอสงเสรมใหผเรยนใกลชดกบ

พระพทธศาสนาในบรบทตางๆ ทงนกระบวนการจดการเรยนรควรมลกษณะ “สอนใหร ท า

ใหด อยใหเหน” โดยนกเรยนมกระบวนการเรยนรการพฒนาทงดานกาย (กายภาวนา)

ดานความประพฤต (ศลภาวนา) ดานจตใจ (จตตภาวนา) และดานปญญา (ปญญาภาวนา)

โดยมงใหนกเรยนมคณลกษณะ “กน อย ด ฟง เปน” เพอใหเกดประโยชนในการพฒนาตน

และสงคมโดยไมเบยดเบยนผใดและเกอกลในการพฒนาวฒนธรรมแสวงปญญา และ

วฒนธรรมเมตตา เชน“การกน อยเปน” เพอยงประโยชนในด ารงชวตทอยไดเหมาะสม

เปนไปตามคณคาแทหรอ “การด ฟงเปน” เพอเนนประโยชนในการเรยนรเพมพนปญญา

2.4 ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ สถานศกษาสงเสรมบรรยากาศของ

การใฝเรยนร และพฒนาไตรสกขาหรอสงเสรมการมวฒนธรรมแสวงปญญาและม

ปฏสมพนธทเปนกลยาณมตรตอกน มบรรยากาศของการเคารพออนนอม ยมแยมแจมใส

การมความเมตตากรณาตอกนทงครตอนกเรยน นกเรยนตอคร นกเรยนตอนกเรยน และ

ครตอครดวยกนและสถานศกษาสงเสรมใหบคลากรและนกเรยนปฏบตตนเปนตวอยางทด

แกผอน เชน การลด ละ เลกอบายมขการเสยสละ เปนตน

2.5 ดานการบรหารจดการสถานศกษา โดยบคลากรในสถานศกษา


มหาวท


ภฏสกลน

คร

37

เขาใจในหลกการและวธด าเนนการโรงเรยนวถพทธรวมกนทงนผเกยวของทกฝาย

โดยเฉพาะอยางยงครและผบรหารเพยรพยายามสนบสนนโดยลกษณะตางๆ และการ

ปฏบตตนเอง ทจะสนบสนนและเปนตวอยางในการพฒนาผเรยนตามวถชาวพทธ

สถานศกษาวเคราะหจดจดเนนหรอรปแบบรายละเอยดโรงเรยนวถพทธตามความ

เหมาะสมกบบรบทของสถานศกษา ซงแตละสถานศกษาจะมจดเนนและรายละเอยด

รปแบบทแตกตางกนได เชน บางสถานศกษาจะมจดเนน ประยกตไตรสกขาในระดบชน

เรยน(การจดกระบวนการเรยนรรายวชา) บางสถานศกษาเนนประยกตในระดบกจกรรม

วถชวตประจ าวนภาพรวมบางสถานศกษาอาจท าทงระบบทกสวนของการจดการศกษาก

เปนไปไดลกษณะรปแบบโรงเรยนวถพทธตามรายละเอยดขางตนสรปประเดนส าคญเปน

แผนภาพ ดงภาพประกอบ 3

ภาพประกอบ 3 รปแบบโรงเรยนวถพทธ

ทมา พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต). 2546 : 13

สรปไดวา โรงเรยนวถพทธเปนโรงเรยนทกระทรวงศกษาธการเตรยมการ

พฒนาใหเปนนวตกรรมแหงการพฒนาผเรยนไปสการเปนมนษยทสมบรณโดยมจดเนนท

ส าคญคอ การน าเอาพทธธรรมหรอค าสอนทางพทธศาสนามาใชพฒนาผเรยนโดยรวมของ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

38

สถานศกษาโดยมแนวคดในการจดสภาพของสถานศกษาใหเหมาะสมกบการเรยนรรอบ

ดาน คอ ดานกายภาพดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยนการสอน ดานบรรยากาศ

และปฏสมพนธและดานบรหารจดการเพอใหผเรยนมคณธรรมจรยธรรมทด

3. แนวทางการดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ

ไดมผกลาวถงแนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ ดงน การด าเนนงาน

ตามแนวโรงเรยนวถพทธมลกษณะดงน

3.1 ลกษณะจดเนน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2548 :

16-17) ไดกลาวถงโรงเรยนวถพทธเปนสถานศกษาในระบบปกตทน าหลกพทธธรรม หรอ

องคความรทเปนค าสอนในพระพทธศาสนาประยกตใชในการจดการศกษาของสถานศกษา

นน โดยจดเนนทส าคญ คอ การน าหลกธรรมมาใชพฒนาระบบการพฒนาผเรยนโดยรวม

ของสถานศกษาซงอาจเปนการเรยนการสอนในภาพรวมของหลกสตรสถานศกษา หรอ

การจดเปนระบบวถชวตในสถานศกษาของผเรยนสวนใหญ โดยน าจดเนนของการพฒนา

ใหผเรยนสามารถ กน อย ด ฟงเปน คอใชสตปญญา และเกดประโยชนอยางแทจรงตอชวต

และการจดด าเนนการของสถานศกษาจะแสดงถงการจดสภาพแวดลอมและบรรยากาศ

(ปรโตโฆษะ) ทเปนกลยาณมตรเออในการพฒนาผเรยนอยางรอบดาน ดวยวถวฒนธรรม

แสวงปญญา ทงนการพฒนาผเรยนดงกลาวจดผานระบบไตรสกขาทผเรยนศกษาปฏบต

อบรม ทงศล หรอพฤตกรรม หรอวนยในการด าเนนชวตทดงามส าหรบตนและสงคม สมาธ

หรอดานการพฒนาจตใจทมคณภาพมสมรรถภาพ มจตใจทตงมนเขมแขงและสงบสข และ

ปญญาทมความรทถกตองมศกยภาพในการคดแกไขปญหาทแยบคาย (โยนโสมนสการ)

โดยมครและผบรหารสถานศกษาเปนกลยาณมตรทส าคญ ทรกและปรารถนาด ทจะ

พฒนาผเรยนอยางดทสดดวยความเพยรพยายาม

3.2 สภาพการจดของสถานศกษา สถานศกษาจดสภาพในทกๆ ดาน

เพอสนบสนนใหผเรยนพฒนาตามหลกพทธธรรมอยางบรณาการ และสงเสรมใหผเรยน

พฒนาชวตใหสามารถ กน อย ด ฟงเปน มวฒนธรรมแสวงหาปญญาทงนการจดสภาพจะ

สงเสรมใหเกดลกษณะของปญญาวฒธรรม 4 ประการคอ

3.2.1 สปปรสสงเสวะ หมายถง การอยใกลชดคนด ใกลผร อย

สงแวดลอมทด คร อาจารยด มขอมล มสอด

3.2.2 สทธมมสสวนะ หมายถง การเอาใจใสศกษาโยมหลกสตร การ

เรยนการสอนทด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

39

3.2.3 โยนโสมนสการ หมายถง มกระบวนการคดวเคราะหพจารณาหา

เหตผลทด และถกวธ

3.2.4 ธมมานธมมปตต หมายถง ความสามารถทจะน าความรไปใชใน

ชวตได และด าเนนชวตไดถกตองตามธรรม

ปญญาวฒธรรม 4 ประการนจะสงเสรมใหผเรยนพฒนาตามหลกไตรสกขา

ไดอยางชดเจน

3.3 แนวทางการดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ

กระทรวงศกษาธการ (2547 : 30-37) ไดเสนอแนวทางการ

ด าเนนการโรงเรยนวถพทธทเหมาะสมในดานตางๆ มลกษณะดงตอไปนคอ การบรหาร

จดการโรงเรยนวถพทธใหมประสทธภาพนนจะตองมองคประกอบและล าดบขนตอนทเปน

ระบบตามแนวของกระทรวงศกษาธการซงสถานศกษาสามารถน าไปพจารณาปรบใชได

ตามความเหมาะสม ซงประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

3.3.1 การเตรยมการเปนขนตอนความพยายามทจะเตรยมสงทจะท า

ใหการด าเนนการพฒนาไปไดโดยสะดวกซงมประเดนส าคญทตองค านงถงในการ

เตรยมการ เชน

3.3.1.1 การหาทปรกษาแหลงศกษา และเอกสารขอมลตางๆ

โดยเฉพาะอยางยงทปรกษาทเปนกลยาณมตร ในการพฒนาวถพทธนซงอาจจะเปน

พระภกษสงฆหรอคฤหสถ ทเปนผทรงคณวฒเปนผปฏบตดปฏบตชอบมศรทธาและความร

ชดในพทธธรรม ถาเปนคฤหสถควรเปนแบบอยางในสงคมไดเชนเปนผไมของแวะใน

อบายมข เปนผทรงศล ปฏบตธรรมเปนตน ทปรกษาจะมความจ าเปนมากโดยเฉพาะใน

ระยะเรมของการพฒนา

3.3.1.2 การเตรยมบคลากร คณะกรรมการสถานศกษานกเรยน

ผปกครองและชมชนใหมความตระหนกในคณประโยชนทจะเกดขนใหเกดศรทธาและฉนทะ

ในการรวมกนพฒนาโรงเรยนวถพทธรเขาใจทศทางจากศรทธาและฉนทะการพฒนา

รวมกน ความส าเรจในการพฒนาคาดหมายไดวาเกดขนไดไมยากส าหรบวธการเตรยม

ผเกยวของนสามารถด าเนนการไดหลากหลายตงแตวธทวไปเชนการประชมชแจงการ

สมมนา จนถงการประชาสมพนธทหลากหลาย การรวมกนศกษาดงานเปนตน

3.3.1.3 การก าหนดเปาหมายจดเนนหรอวสยทศนและแผนงานท

ชดเจนทงระยะยาวในธรรมนญสถานศกษาและแผนปฏบตการรายปกตามทผเกยวของเหน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

40

พองกน จะเปนหลกประกนความชดเจนในการด าเนนการพฒนาโรงเรยนวถพทธไดอยางด

อนเปนสวนส าคญของการเตรยมการทด

3.3.2 การด าเนนการจดสภาพและองคประกอบเปนการด าเนนการ

จดปจจยตางๆ ของการพฒนาผเรยนซงประกอบดวยสภาพทงกายภาพและองคประกอบ

ตางๆ ทเกยวของอนจะน าไปสการเปนปจจยในการพฒนาผเรยนตามหลกปญญาวฒธรรม

4 ประการ คอ

3.3.2.1 การอยใกลชดคนด ใกลผรมขอมลมสอทด (สปปรสสง-

เสวะ)

3.3.2.2 การใสใจศกษาเลาเรยนโดยฐานของหลกสตร การเรยน

การสอนทด (สทธมมสสวนะ)

3.3.2.3 การมกระบวนการคดทด คดถกวธ โดยมสภาพและ

บรรยากาศทสงเสรม (โยนโสมนสการ)

3.3.2.4 ปฏบตธรรมสมควรแกธรรมหรอน าความรไปใชใน

ชวตประจ าวนไดเหมาะสม (ธมมานธมมปฏบตด)

3.3.3 การด าเนนการพฒนาตามระบบไตรสกขา จดเนนการ

ด าเนนการพฒนาคอนกเรยนของสถานศกษาโดยเปนการพฒนาตามระบบไตรสกขาทเปน

ลกษณะบรณาการทงในกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตรและกจกรรมวถชวตตางๆ

ทสงเสรม “การกน อย ด ฟงใหเปน” เปาหมายการพฒนาจดใหมความชดเจนทพฒนาทง

องครวมของชวต ทจะน าสการการพฒนาชวตทสมบรณในทสดนอกจากการพฒนาผเรยน

อนเปนภาระหลกแลว สถานศกษาจ าเปนตองไมละเลยการพฒนาบคลากรของตนเอง

ทงหมดดวย เพราะบคลากรโดยเฉพาะอยางยงคอครและผบรหารจะเปนปจจยส าคญใน

การพฒนาผเรยน ดงนนยงบคคลไดรบการพฒนาตามหลกไตรสกขามากเทาไรกยงสงผลด

ตอการชวยใหนกเรยนไดรบการพฒนามากขนเทานนการด าเนนการพฒนาผเรยนและ

บคลากรตามหลกไตรสกขาจะด าเนนการไดดหากในขนเตรยมการขนด าเนนการจกสภาพ

และองคประกอบและขนดแลสนบสนนใกลชดด าเนนการไดอยางดเพราะตางเปนเหตปจจย

ทส าคญในการด าเนนการพฒนาผเรยน

3.3.4 การด าเนนการสนบสนนใกลชดเปนขนตอนส าคญในการเปน

ปจจยสงเสรมใหการด าเนนการพฒนาเปนไปอยางราบรนมประสทธภาพทงนลกษณะของ

การดแลสนบสนนทเหมาะสมควรมลกษณะของความเปนกลยาณมตรทปรารถนาดตอกน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

41

ปรารถนาดตอการพฒนาผเรยนหรอตองานกจกรรมทส าคญของขนนคอการนเทศตดตาม

ทจะดแลงานใหเปนไปตามแผนทก าหนดไวการใหค าปรกษาและชแนะผปฏบต การใหความ

ชวยเหลอทางวชาการ ฯลฯ การสนบสนนทงทรพยากร ขอมลและเครองมอตางๆ ในการ

ชวยเหลอด าเนนการใหเปนไปอยางราบรน การรวบรวมขอมลและการประเมนผลระหวาง

ด าเนนการ อนจะเปนของการปรบปรงตอเนองตอไปหรอแมเปนขอมลในการพจารณา

จดการดแลสนบสนนไดอยางเหมาะสม

3.3.5 การปรบปรงและพฒนาตอเนองเปนขนตอนของระบบบรหาร

จดการทก าหนดเพอเนนย าการพฒนาทตองด าเนนการอยางตอเนองโดยน าขอในขน

ตอนตนๆ มาพจารณาแลวก าหนดปรบปรงหรอพฒนางานทก าลงด าเนนการดยงขน ทงน

องคธรรมทสนบสนนการปรบปรงและพฒนางานใหเปนไปอยางชดเจนตอเนอง คอ การม

อทธบาท 4 และอปญญาตธรรม 2 เปนตน

3.3.6 การประเมนผลและเผยแพรผลการด าเนนงานเปนขนตอนทจะ

สะทอนใหทราบถงผลการด าเนนงานในชวงเวลาหนงๆ อาจเปน 1 ป หรอ 3 ป หรอเมอ

เสรจสนกจกรรมเปนตนและในการประเมนจะเนนขอมลทเปนเชงประจกษเชอถอไดให

ขอมลทชดเจน ทสามารถน าสการเผยแพรหรอรายงานผเกยวของใหทราบผลการ

ด าเนนงานนนๆ และน าเปนขอมลในการวางแผนด าเนนการอนๆ ตอไปและในระบบประกน

คณภาพขนตอนนมความส าคญไมนอยตอการเสนอใหผเกยวของยอมรบในการด าเนนการ

และบรหารจดการ

แนวทางการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ สามารถสรปเปนแผนภมไดดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

42

ขนตอนการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ

ภาพประกอบ 4 ขนตอนการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ

ทมา : กระทรวงศกษาธการ. (2547 : 29)

ตวอยางสภาพและองคประกอบทส าคญทจ าเปนตองจดสงเสรมใหเกดวถพทธ

ประกอบดวย 1) หลกสตรสถานศกษา หนวยการเรยนรและแผนการจดการเรยนรซงเปน

องคประกอบส าคญของการเรยนการสอนทโรงเรยนวถพทธควรค านงอยางยงแนวคดหนง

3. ดาเนนการพฒนาตามระบบ

ไตรสกขา

- นกเรยน

- บคลากรและผเกยวของ

1. เตรยมการ (ศรทธาและฉนทะ)

- หาทปรกษา แหลงศกษา เอกสาร

ขอมล

- เตรยมบคลากร กรรมการ

สถานศกษา

- เตรยมนกเรยน

- เตรยมผปกครอง ชมชน

- ก าหนดธรรมนญสถานศกษา

- จดท าแผนปฏบตการ

ฯลฯ

2. การดาเนนการตามสภาพและ

องคประกอบ (ปญญาวฒธรรม)

- จดหลกสตรสถานศกษา/หนวยการ

เรยนร/แนวการเรยน

- เตรยมกจกรรมนกเรยน

- จดสภาพกายภาพสถานศกษา

- จดบรรยากาศปฏสมพนธ

ฯลฯ

4. ดแลสนบสนนใกลชด

(กลยาณมตร)

- นเทศ ตดตาม

- สนบสนน

- รวบรวมขอมลและประเมนผล

ระหวางด าเนนงาน

5. ปรบปรงแผนและพฒนา

ตอเนอง

(อทธบาท 4 อปปญญาตธรรม)

6. ประเมนผลและเผยแพรผลการ

ดาเนนการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

43

ของการจดกคอการบรณาการหลกธรรมทงทเปนความร (Knowledge) ศรทธาคานยม

คณธรรม (Attitude) และการฝกปฏบตธรรม (Practice) ในการเรยนการสอนโดยอาจ

ก าหนดในระดบจดเนนหลกสตรสถานศกษาทแทรกในทกองคประกอบของหลกสตร

สถานศกษาหรอก าหนดในระดบหนวยการเรยนร หรอแผนการจดการเรยนรทครจะ

น าไปสการจดการเรยนรตอไป 2) การเตรยมกจกรรมนกเรยนทโรงเรยนตองคดและ

ก าหนดใหเหมาะสมกบผเรยนของตนมากทสดซงลกษณะกจกรรมทก าหนดมหลากหลาย

ทงทเปนกจกรรมประจ าวนประจ าสปดาหหรอประจ าโอกาสตางๆ และกจกรรมวถชวตซง

ถาโรงเรยนเลอกก าหนดและเตรยมการไวลวงหนาจะชวยสงเสรมการเรยนรของผเรยนอก

สะทอนใหเหนถงค ากลาวทวา “การศกษาเรมตนทคนกน อย ด ฟงเปน” 3) การจดสภาพ

กายภาพสถานศกษา ทหมายครอบคลมถงอาคารสถานท หองเรยน แหลงเรยนร

สภาพแวดลอม อาณาบรเวณของสถานศกษาซงสถานศกษาจ าเปนตองค านงถงการจดให

เหมาะสมและมงเนนทจะสงเสรมใหเกดการพฒนาไตรสกขาใหมากทสด ทงทผานระบบ

การเรยนรตามหลกสตรสถานศกษาและผานการเรยนรวถชวตจรงจาก “การกน อย ด

ฟงเปน” ในชวตประจ าวน 4) การจดบรรยากาศปฏสมพนธโดยผานการเตรยมการ

มอบหมายการรบผดชอบ และ 5) การจดกจกรรมสงเสรมหรอดแลใหบรรยากาศ

ปฏสมพนธทดเปนกลยาณมตรเกดขนอยางจรงจงตอเนองโดยผานกจกรรมทหลากหลาย

อาท การกระตนทกคนใหท าตนเปนตวอยางทด การยกยองผท าด การปลกศรทธาคานยม

ปฏบตดปฏบตชอบตอผอน เปนตน

4. การจดวถพทธสวถการเรยนร

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2548 : 47-58) ไดเสนอ

แนวทางการจดวถพทธสวถการเรยนรทเหมาะสม ดงตอไปน

4.1 หลกการจดวถพทธสการเรยนร

4.1.1 บรณาการพทธธรรมสการจดการเรยนรและการปฏบตจรงท

สอดคลองกบวฒนธรรมและวถชวตอยางตอเนองสม าเสมอเพอน าสการรเขาใจ ความจรง

4.1.2 จดการเรยนรใหเกดขนในทกสถานการณทกสถานททงทางตรง

และทางออม

4.1.3 ประสานความรวมมอ วด/คณะสงฆและชมชนในการจดการ

เรยนร

4.2 หลกธรรมส าคญสการจดการเรยนรโรงเรยนวถพทธ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

44

4.2.1 ปรโตโฆสะ (ตามหลกกลยาณมตตตา)

4.2.2 โยนโสมนสการ

4.2.3 ไตรสกขา

4.2.4 ปญญาวฒธรรม

4.3 หลกการจดการเรยนรโรงเรยนวถพทธประกอบดวย

4.3.1 หลกสตรสถานศกษา ด าเนนการโดย

1) สอดแทรกเพมเตมพทธธรรมในวสยทศนคณลกษณะอนพง

ประสงคของนกเรยน

2) เพมเตมคณธรรมจรยธรรมในผลการเรยนรทคาดหวง

3) ใหมการบรณาการพทธธรรมในการจดหนวยการเรยนรทก

กลมสาระ

4) สอดแทรกความรและการปฏบตจรงในการเรยนรทกกลมสาระ

กจกรรมพฒนาผเรยนและสถานการณอนๆ นอกหองเรยน ไดแก บรณาการในการเรยนร

บรณาการในชวตและบรณาการไตรสกขาเขาในชวตประจ าวน

4.3.2 ผสอน มแนวปฏบตดงน

1) เปนตวอยางทดในลกษณะ“สอนใหร ใหท าด อยใหเหน” อยาง

สม าเสมอ

2) เปนกลยาณมตรของผเรยนมเมตตาธรรมความออนโยน อดทน

อดกลนและสรางเสรมก าลงใจแกผเรยนอยเสมอ

4.3.3 กระบวนการเรยนร

1) พฒนาผเรยนรอบดานสมดล สมบรณ ทงกาย (กายภาวนา)

ความประพฤต (สลภาวนา) จตใจ (จตตภาวนา) ปญญา (ปญญาภาวนา)

2) จดโอกาสสงเสรมผเรยนไดเรยนร และปฏบตธรรมอยาง

สอดคลองกบวถชวต (กน อย ด ฟงเปน)

3) สรางเสรมใหเกดวฒนธรรมแสวงปญญาและวฒนธรรมเมตตา

4) เนนใหเกดการเรยนรแบบโยนโสมนสการ เขาใจและคนพบ

คณคาแทจรงของสรรพสง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

45

5. การจดลกษณะทางกายภาพโรงเรยนวถพทธ

5.1 หลกการ ความส าคญของสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร ตามท

ปรากฏในพระพทธศาสนา และแนวทางในการจดบรรยากาศ สภาพแวดลอมของ

สถานศกษา ทกระทรวงศกษาธการก าหนดสามารถสรปเปนหลกการในการจดสภาพทาง

กายภาพของโรงเรยนวถพทธไดดงน คอ 1) บรรยากาศสงบเงยบเรยบงาย 2) ใกลชด

ธรรมชาตรมรน 3) ใกลชดชมชน 4) สะอาดมระเบยบ 5) ทนสมย มการปรบปรงพฒนา

อยเสมอและ 6) เปนแหลงเรยนรทงดานวชาการ วชาชพและคณธรรม

5.2 หลกคด โรงเรยนหรอสถานศกษาเปนปจจยภายนอกทส าคญตอการ

เรยนร พระพทธเจาทรงใหความส าคญกบสถานททเกยวกบการเรยนมาก เหตการณใน

พระพทธศาสนาหลายตอนเนนถงความส าคญของสถานทและบรรยากาศ เชน 1) ทรงเรยน

อานาปานสตกรรมฐานเมอมพระชนมาย 7 พรรษา ณ ใตตนหวาในบรรยากาศทเงยบสงบ

2) ทรงเลอกสถานททใกลชดธรรมชาตและชมชนส าหรบบ าเพญเพยร 3) เมอตรสรทรง

เปลยนสถานทจากทตรสรไปประทบตนไทรและตนอนๆ 4) ทรงก าหนดเรองความสะอาด

ความมระเบยบไวในพระวนยปฎกวาดวยเสนาสนวตรและเสนาสนขนธกะ 5) ทรงแสดง

ภาวะเออ เกอกล เหมาะสม สะดวกสบายของสภาพแวดลอม ซงประมวลกนไว 7 ประการ

คอ สปปายะ 7

แนวทางการปฏรปการศกษาของกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2539 –

2550 โรงเรยนในอดมคตนนก าหนดใหมบรรยากาศและสงแวดลอมทเออตอการเรยนร

เพอใหนกเรยนไดเรยนอยางมความสข คอ มงเนนการเรยนรตามธรรมชาต ปลกฝงเรอง

ความสะอาด ความมวนย รวมทงการจดสถานศกษาใหมความรมรน มตนไม มแหลงน า

บอน า ไรฝน ไรมลภาวะ ปลอดภยไมมมมอบ

5.3 หลกท า โรงเรยนวถพทธ มลกษณะทางกายภาพทเปนธรรมชาต

รมรน สวยงาม สะอาด เปนระเบยบ ปลอดภย ใหความรสกผอนคลาย สบายใจ มศนยรวม

ศรทธาของคร นกเรยนและบคคลในชมชน คอมพระพทธรปทเดน ชวนใหระลกถงพระ

รตนตรย มสวนพทธธรรมประกอบดวยตนไมส าคญในพระพทธศาสนา มปายนเทศ ปาย

คณธรรม มอาคารสถานททสะอาด เปนระเบยบและเพยงพอตอการใชสอย มแปลงเกษตร

โรงฝกงานทเหมาะสมตอการฝกฝนคณธรรม เพอประกอบสมมาอาชวะ มหองจรยธรรม

หองสมดพระพทธศาสนา ทกหองเรยนมพระพทธรปเพอใหนกเรยนไดเหนและระลกถง

พระรตนตรยอยเสมอ บรรยากาศในหองเรยนมความสงบ สะอาด ครและนกเรยนมความ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

46

ส ารวมตนอยเสมอ สอและอปกรณการเรยนการสอนทนสมยครบครน ทงสอทเกดจากภม

ปญญาคร นกเรยน และชมชน ตลอดจนสอเทคโนโลยตางๆ เพอใหเกดการเรยนรอยางม

ความสข ปลกฝงคณลกษณะ ใฝร ใฝเรยน และความรทเทาทนตอการเปลยนแปลงของ

โลก สถานศกษาตองมความใกลชดธรรมชาต ชมชนและภมปญญาทองถน ความสะอาด

มระเบยบเรยบรอยของโรงเรยนวถพทธ จะตองเกดจากความรวมมอรวมใจของนกเรยนทก

คน โดยครสรางบรรยากาศของความรกความสามคค และความรบผดชอบ

6. กจกรรมเสนอแนะการพฒนา

การจดกจกรรมวถพทธทเหมาะสมในดานตางๆ ดงตอไปน

6.1 หลกการ กระบวนการพฒนาผเรยน คอ การจดกจกรรมอยาง

หลากหลาย ตอเนองเปนวถชวต เพอใหผเรยนรจกคด มการฝกปฏบตเสมอๆ ทงดานความ

ประพฤต (ศล) จตใจ (สมาธ) และปญญา (ปญญา) เพอใหเกดการพฒนาทง 3 ดาน

ไปพรอมๆ กน

6.2 หลกคด การศกษาตามแนวพทธ ปรชญาการศกษาของโรงเรยนวถ

พทธ คอ กระบวนการพฒนาผเรยนทงในดานความประพฤต (ศล) จตใจ (สมาธ) และ

ปญญา (ปญญา) เพอความเจรญงอกงามในทกขนตอนของชวต โดยเฉพาะอยางยง การ

กน อย ด ฟง ในชวตประจ าวนทมสตสมปชญญะคอยก ากบ เพอใหผเรยนพฒนาตนจน

เปนก าลงส าคญในการพฒนาสงคมและสงแวดลอมใหเจรญสบตอไป และเนองจากพทธ

ศาสนามหลกการพฒนาวามนษยทกคนมศกยภาพทจะฝกฝนและพฒนาไดประกอบกบ

การวเคราะหผเรยนวามสตปญญา อปนสย ความพรอมและภมหลงทแตกตางกน การ

พฒนาจงเนนตวผเรยนแตละคนเปนส าคญ

6.3 หลกท า ในการจดกจกรรมของโรงเรยนวถพทธนน ครและผบรหาร

สามารถจดพฒนาไดตามหลกการ หลกคดขางตน โดยใหเหมาะสมกบบรบทสถานศกษา

ในทนขอเสนอแนะการจดกจกรรมไวเปนแนวทาง 4 ลกษณะ คอ

6.3.1 กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร เชน พธแสดงตนเปน

พทธมามกะ ประกวดมารยาทชาวพทธ กจกรรมคายพทธบตร (ตามสาระวชา

พระพทธศาสนา) กจกรรมบรหารจตเจรญปญญาเรยนธรรมศกษา หรอสอบธรรมศกษา

และบรรพชาสามเณรฤดรอน เปนตน

6.3.2 กจกรรมประจ าวน/ประจ าสปดาห เชน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

47

1) กจกรรมหนาเสาธง ไดแก กจกรรมทกระท าเพอร าลกถงชาต

ศาสนา พระมหากษตรย (กอนเคารพธงชาต) กจกรรมไหวพระสวดมนต แผเมตตาและ

สงบนง (สมาธ) กจกรรมพทธศาสนสภาษตวนละบท กจกรรมนองไวพ (ในแถวหนาเสาธง)

และกจกรรมเดนแถวเขา หองเรยนอยางมสต เชน เดนพรอมทองคตธรรมขณะเขา


2) กจกรรมท าความดระหวางวน ไดแก กจกรรมเดนอยางมสต

กอน เขาโรงอาหาร กจกรรมกลาวค าพจารณาอาหารกอนการรบประทานอาหาร

กจกรรมรบประทานอาหารอยางมสตเชน มกตกาวาไมดง ไมหก ไมเหลอ กจกรรม

ขอบคณหลงรบประทานอาหารและกจกรรมนงสมาธ 1 นาทกอนเรยน (อาจใหนกเรยนท า

พรอมกนหนาหองเรยน) เปนตน

3) กจกรรมกอนเลกเรยน เชน กจกรรมไหวพระสวดมนต

กจกรรม ร าลกพระคณของผมพระคณและกจกรรมทองอาขยานสรางสมาธ เปนตน

4) กจกรรมประจ าสปดาห เชน กจกรรมสวดมนตสรภญญะ

ประจ าสปดาห และกจกรรมท าบญตกบาตรประจ าสปดาห (อาจท าในวนพระหรอวนท

โรงเรยนก าหนด)

6.3.3 กจกรรมเนองในโอกาสวนส าคญทางพระพทธศาสนา

โรงเรยนวถพทธควรจดกจกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนา คอ วนวสาขบชา


6.4 กจกรรมพเศษอนๆ เชนกจกรรมไขปญหาธรรม กจกรรมวนส าคญ

ของชาต ศาสนาและพระมหากษตรย กจกรรมการประเมนผลการท าความด กจกรรมยก

ยองเชดชเกยรตผท าความด กจกรรมอาสาตาวเศษ (มผสงเกตพฤตกรรมของผปฏบต

ธรรม) กจกรรมบนทกความดของผปฏบตธรรม กจกรรมตนไมพดได (เนนคตธรรม)

กจกรรมการจดนทรรศการผลงานทาง พระพทธศาสนา กจกรรมการก าหนดทกษะและ

ความรทางพระพทธศาสนา กจกรรมสมาทานศลในวนพระ กจกรรมสรางสรรคสงคมเชน

ท าความสะอาดหองน า กจกรรมปฏสมพนธ เชน ครตอนรบ ทกทายนกเรยนดวยกรยา




มหาวท


ภฏสกลน

คร

48

สรปไดวา แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธสถานศกษาตอง

บรณาการหลกธรรมทงทเปนความร ศรทธา คานยม คณธรรมและการฝกปฏบตตาม

หลกธรรมในการจดการเรยนการสอนโดยอาจก าหนดเปนจดเนนในหลกสตรสถานศกษา

ทตองแทรกกจกรรมวถพทธในทก องคประกอบของหลกสตรสถานศกษาการจดกจกรรม

ของโรงเรยนวถพทธ ครและผบรหารสามารถจดกจกรรมพฒนาการเรยนรไดตามหลกการ

หลกคด และหลกท าโดยใหเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยน เพราะมนษยทกคนมศกยภาพ

ทจะฝกฝนและพฒนาได

7. การพฒนาบคลากรและคณลกษณะบคลากรโรงเรยนวถพทธ

มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย (2547 : 103-108) ไดเสนอแนว

ทางการการพฒนาบคลากรการพฒนาบคลากร และคณลกษณะบคลากรโรงเรยนวถพทธ

ทเหมาะสมมลกษณะดงตอไปน

7.1 การพฒนาบคลากรโรงเรยนวถพทธ

7.1.1 หลกการ ผบรหารสถานศกษาคร และบคลากรมความส าคญ

ตอการพฒนาผเรยนในระบบไตรสกขาทงในฐานะเปนผอบรมสงสอนผจดการเรยนรและ

เปนแบบอยางทดในการปฏบตตนบคลากรทกคนพฒนาตามหลกไตรสกขามคณลกษณะ

เปนผมความรพทธธรรมเปนอยางดในการประพฤตดประพฤตชอบสามารถจดการเรยนร

ตามวถพทธ และเปนกลยาณมตรมลกษณะของการเปนผท“สอนใหร ท าใหด อยใหเหน”

พรอมจะชวยใหผเรยนพฒนาไดเปนอยางด

7.1.2 หลกคด การพฒนาบคลากรของสถานศกษาควรด าเนนการ

อยางตอเนองมรปแบบวธการหลากหลายเหมาะสมกบลกษณะและเงอนไขของตนเอง

แนวทางส าคญหนงในการพฒนาบคลากรคอการปฏบตธรรมในวถชวตประจ าวนทงน

ผบรหารควรเปนผน าในการพฒนาตนเองและการปฏบตเปนตวอยาง

7.1.3 หลกท า แนวทางการจดพฒนาบคลากร เชน

1) วเคราะหสภาวธรรมหรอภมธรรมธรรมวฒและลกษณะของ

บคลากร

2) คนหาบคลากรแนวรวมหรอแกนน า

3) วางแผนพฒนาบคลากร โดยการสรางศรทธาสรางความเขาใจ

ดวยวธทเหมาะสมกบลกษณะของบคลากร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

49

4) จดกจกรรมทเปนตวอยางสะทอนใหเหนความส าเรจทง

กจกรรมรปธรรมและกจกรรมพฒนาจต

5) ใหการยกยอง ชมเชย แกบคลากรทพฒนาจนเปนแบบอยาง

อยางไดลกษณะแนวกจกรรมพฒนาบคลากรเชน การจดอบรมใหญประจ าป การจด

พฒนาจต เจรญปญญายอยรายสปดาหหรอรายเดอน การจดกลมสนทนาธรรม การจด

ฟงเทศน ปฏบตธรรมในโอกาสวนส าคญ การจดศกษาดงานหรอปฏบตธรรมดวยตนเอง

โดยจดหองสมดและสอตางๆ ใหยมหรอใชศกษา จดหองวปสสนา ฯลฯ การสงเสรมการ

ประเมนผลปฏบตธรรมและสอบอารมณ (วปสสนา) ฯลฯ

7.2 คณลกษณะสาคญของบคลากรโรงเรยนวถพทธ

คณลกษณะของบคลากรโรงเรยนวถพทธทเหมาะสมนน ควรม

ลกษณะดงตอไปน

7.2.1 ผบรหารสถานศกษา

1) ศรทธาในพระพทธศาสนา

2) ละเลกอบายมข

3) ถอศล 5 เปนนจ

4) มอดมการณทจะพฒนาตนเองและด าเนนชวตทดงาม

5) เปนผน าและปฏบตตนเปนแบบอยางในการท าความด

7.2.2 คร อาจารย และบคลากร

1) ศรทธาในพระพทธศาสนา

2) ละเลกอบายมข

3) ถอศล 5 เปนนจ

4) มอดมการณทจะพฒนาตนเองและด าเนนชวตทดงาม

5) มความเปนกลยาณมตรตอศษย

8. การเกอกลสมพนธโรงเรยนวถพทธและชมชน

ลกษณะการเกอกลสมพนธกนระหวางโรงเรยนวถพทธกบชมชนท

เหมาะสมนน ควรมลกษณะดงตอไปน

8.1 ลกษณะการเกอกลสมพนธโรงเรยนวถพทธและชมชน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

50

8.1.1 หลกการ โรงเรยนวถพทธกบชมชนประกอบดวยบาน วด

และสถานบนอนๆ ในชมชนทเปนกลยาณมตรตอกน เกอกลรวมมอกนและกนในการ

พฒนานกเรยน และพฒนาสงคมในวถพทธธรรม เพอประโยชนสขรวมกน

8.1.2 หลกคด โรงเรยนวถพทธเพยรพฒนาตนมผลการพฒนา

นกเรยนเปนทยอมรบและศรทธาของชมชน เปดโอกาสใหชมชนมสวนรวมในการพฒนา

สถานศกษา จดระดมทรพยากรก าลงลกษณะตางๆ อยางหลากหลายในการพฒนางานทก

ดานของสถานศกษาโดยเฉพาะอยางยงการพฒนานกเรยน โรงเรยนวถพทธ บรหาร

วชาการ อาคารสถานท รวมมอสนบสนนกบชมชนในการพฒนาภมธรรม ภมปญญา

คณธรรมจรยธรรม และกจกรรมสมมาอาชวะตางๆ เปนตน ไดแกชมชน สงคมดวยเมตตา

ธรรมและดวยความเปนกลยาณมตร เพอใหเกดความเจรญงอกงามและสนตสข

8.1.3 หลกท า สถานศกษาอาจพจารณาก าหนดและด าเนนงานตาม

วสยทศน และแผนปฏบตการของสถานศกษา ซงบงชถงความเปนวถพทธอยางเขมแขงและ

ตอเนอง จนบงเกดผลทงในดานการบรหารจดการ ดานลกษณะทางกายภาพ ดาน

บคลกภาพและคณธรรมของคร อาจารย นกเรยน และบคลากรของโรงเรยนจนเปนภาพท

เหนไดชดเจน เชน ผบรหารมคณธรรม มการบรหารจดการโดยใชหลกเมตตาธรรม ครม

กลยาณมตร นกเรยนมกรยาวาจาสภาพ มน าใจ มคณธรรมเปนลกษณะเดนทบคคลทวไป

เหนไดชดเจน พรอมกนนน โรงเรยนวถพทธมลกษณะเปดกวางสชมชนและสงคม พรอมท

จะรบฟงความคดเหนเพอการปรบปรงพฒนาอยเสมอ และพรอมทจะใหความรวมมอใน

การพฒนาชมชนสงคม ดวยความเกอกลกนและกนอยางตอเนอง

8.2 กจกรรมเสนอแนะเกอกลสมพนธ

กจกรรมเกอกลสมพนธกนระหวางโรงเรยนวถพทธกบชมชนทเหมาะสม

นน มแนวทางการจดกจกรรมดงตอไปน

8.2.1 สถานศกษา บาน วด ด าเนนกจกรรมรวมกนในวนส าคญทาง

พระพทธศาสนาและวนตามประเพณ เชน กจกรรมหลอเทยนพรรษา การทอดกฐน

ทอดผาปา กจกรรมวนพอ วนแม ฯลฯ

8.2.2 สถานศกษาน าสถานศกษารวมกจกรรมของวดและชมชน เชน

กจกรรมท าความสะอาดวด ซงอาจจดในชวโมงกจกรรมพฒนาผเรยน หรอกจกรรม

ชวยเหลอสงคมอนๆ เชน น าอาหารไปเลยงคนชราทบานพกคนชรา หรอบานเดกก าพรา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

51

8.2.3 สถานศกษาตองเปนของชมชน โดยเปดตอนรบผปกครองไดม

โอกาสเสนอขอคดเหนและมสวนรวมในภารกจตางๆ เชน ดแลความสะอาดของโรงอาหาร

ด าเนนการเชญผทางภมปญญาทางพระพทธศาสนา ภมปญญาทองถนมาชวยสถานศกษา

ในการจดการเรยนร เปนตน

8.2.4 เปดหองสมดเพอใหชมชนใชบรการไดในวนหยด รวมทงสนามกฬา

หอประชม ฯลฯ

8.2.5 เปนศนยกลางของชมชนในดานวชาการ วชาชพ เชน จดอบรมให

ความรแกผปกครองในเรองอาชพตางๆ จดรานคาของสถานศกษาเพอใหผปกครองน า

ผลผลตทางการเกษตรผลตภณฑตางๆ มาขาย โดยนกเรยนเปนผดแลกจการ

8.2.6 รวมกบวดในชมชนจดการเรยนธรรมศกษา กจกรรมทางดาน

ศาสนาตางๆ เชน นมนตพระสงฆมาแสดงพระธรรมเทศนา เชญวทยากรมาใหความรแก

เยาวชนในเรองตางๆ ในวนหยด จดทศนศกษาทางธรรม เปนตน

8.2.7 จดกจกรรมเชอมความสมพนธระหวางสถานศกษา บาน วด

ชมชน เชน จดแขงขนกฬา จดกจกรรมปจฉมนเทศโดยเชญผปกครองมารวมรบประทาน

อาหารรวมกน จดคายครอบครว

8.2.8 เสรมสรางความเขมแขงของระบบดแลชวยเหลอนกเรยน เชน

การเยยมบานนกเรยน ชวยเหลอนกเรยนแกไขปญหาครอบครว ฯลฯ

8.2.9 ประชาสมพนธผลงานของโรงเรยนในรปแบบตางๆ เชน จดท า

หนงสอพมพหรอวารสารของสถานศกษาเผยแพรแกผปกครอง ศษยเกา ชมชน ฯลฯ

8.2.10 ยกยองเชดชเกยรตของผกระท าความดทง คร อาจารย นกเรยน

บคลากรของสถานศกษาและบคคลในชมชน เพอใหเปนตวอยางแกชมชนทวไป เพอใหวถ

พทธเปนวถชวตของคนทงชมชน

สรป โรงเรยนวถพทธ คอ โรงเรยนระบบปกตทวไปทน าหลกธรรม

พระพทธศาสนามาใชหรอประยกตใชในการบรหารและการพฒนาผเรยนโดยรวมของ

สถานศกษาเนนกรอบการพฒนาตามหลกไตรสกขา (ศล สมาธ ปญญา) อยางบรณาการ

ผเรยนไดเรยนรไดพฒนาการกน อย ด ฟงใหเปน ซงโรงเรยนตองศกษารปแบบการจด

สภาพโรงเรยน ตามรปแบบโรงเรยนวถพทธทกระทรวงศกษาธการก าหนดไวอยางกวางๆ

โดยมแนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธทงหมด 5 ดาน คอ ดานการบรหารจดการ

โรงเรยนวถพทธดานการจดวถพทธสวถการเรยนร ดานกจกรรมเสนอแนะการพฒนา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

52

ดานการพฒนาบคลากรและคณลกษณะของบคลากรโรงเรยนวถพทธ ดานการเกอกล

สมพนธโรงเรยนวถพทธและชมชน

9. ตวชวดการดาเนนงานโรงเรยนวถพทธ

มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย (2547 : 45-53) ไดเสนอแนวคด

หลกการ วากระทรวงศกษาธการสนบสนนใหสถานศกษาพฒนาคณธรรมจรยธรรม

นกเรยน ควบคกบการพฒนาทกดานอยางมองครวมโดยสงเสรมการด าเนนงานตาม

โครงการวถพทธ และรบทกโรงเรยนทสมครเขารวมโครงการ ผลทเกดขนมสถานศกษา

จากทกสงกดจ านวนมากใหความสนใจและสมครเปนโรงเรยนวถพทธ โดยส านกงานเขต

พนทการศกษาทวประเทศเปนจดรบสมครประสานงานและสงเสรมการพฒนา

กระทรวงศกษาธการสงเสรมการพฒนาดานวชาการเปนหลกและได

จดท าเอกสาร “แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ” และเอกสารแนวคดหลกการ

ตางๆ ในลกษณะเปนหลกการกวางๆ และมตวอยางบางสวนใหโรงเรยนเปนแนวในการ

ประยกตใชในการพฒนาตามความเหมาะสมเพอใหการพฒนาโรงเรยนวถพทธในเชง

เปาหมายภาพรวมมความชดเจนและสามารถเปนเครองมอแกสถานศกษาและผเกยวของ

ทกระดบในการนเทศตดตาม ตลอดจนการทบทวนและประเมนผลการด าเนนงานพฒนา

โรงเรยนวถพทธได กระทรวงศกษาธการจงไดจดท า“ตวชวดการด าเนนงานโรงเรยนวถ

พทธ” ขน โดยวเคราะหก าหนดจากเอกสาร “แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ” ขน

และไดรบการตรวจพจารณาจากผทรงคณวฒหลายคณะซงคาดหวงวา “ตวชวดการ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ” จะชวยใหการด าเนนงานและการพฒนาโรงเรยนวถพทธทก

ระดบ เปนไปตามหลกการทเหมาะสมเปนไปในทางเดยวกน ตวชวดการด าเนนงานโรงเรยน

วถพทธประกอบดวย 4 ดานใหญคอ ดานปจจย ดานกระบวนการ ดานผลผลต และผล

ดานผลกระทบในแตละดานมรายละเอยดดงตอไปน

9.1 ตวชวดดานปจจย

ตวชวดดานปจจย ก าหนดเฉพาะปจจยส าคญทจะเปนเงอนไขหลก

และสงผลอยางชดเจนตอการพฒนานกเรยน และงานโรงเรยนวถพทธตามหลกไตรสกขา

ตวชวดดานปจจยนเพอใหทกฝายตระหนกถงความส าคญเชงเหตผลของการด าเนนการ

พฒนา ซงมจดเนนในการพฒนาทงระบบโรงเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

53

ตาราง 2 รายละเอยดตวชวดดานปจจย

องคประกอบหลก องคประกอบยอย ขอบงชคณภาพ

1. บคลากรม

คณลกษณะทด

1. ผบรหาร 1. มวถชวตสอดคลองกบหลกพทธธรรม (ลด

ละเลกอบายมข) ถอศล 5 และปฏบตตนเปน

ตวอยางทด

2. มพรหมวหารธรรมประจ าใจ

3. มความซอสตยจรงใจในการท างาน

4. มความรความเขาใจทถกตองในพระรตนตรย

นบถอและศรทธาในพระพทธศาสนา

2. คร 1. มวถชวตสอดคลองกบหลกพทธธรรม (ลด

ละเลกอบายมข) มศลธรรม และปฏบตตนเปน

ตวอยางทด

2. มพรหมวหารธรรม มกลยาณมตร มงพฒนา

ใหผเรยนเกดความเจรญงอกงามตามหลก


3. รเขาใจ หลกการพฒนาผเรยนตามหลก


2. การบรหาร

จดการด าเนนการ

อยางมระบบ

1. ระบบบรหาร 1. มวสยทศนหรอปรชญา พนธกจ เปาหมาย

ธรรมนญหรอแผนกลยทธทมจดเนนในการ

พฒนาโรงเรยนวถพทธ

2. แตงตงคณะกรรมการทปรกษา หรอ

คณะกรรมการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ และ

บรหารการด าเนนงานอยางตอเนอง โดย

ผเกยวของทกฝาย (บ ว ร) มสวนรวม

3. ปลกฝงปญญาสรางเสรมปญญาใน

พระพทธศาสนาใหเกดกบบคคล และผเกยวของ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

54



4. รวมมอผปกครอง วด ชมชน เพอพฒนา

ผเรยนและชมชน

5. มการนเทศ ก ากบ ตดตาม การด าเนนงาน

โรงเรยนวถพทธอยางตอเนอง

6. มระบบตรวจสอบประเมนผลและเปดโอกาส

ใหมการเสนอแนะอยางเปนกลยาณมตรเพอ

พฒนาอยางตอเนอง

2. ระบบหลกสตร


- หลกสตรสถานศกษา หนวยการเรยนร และ

แผนการจดการเรยนร บรณาการพทธธรรม

3. กายภาพและ

สงแวดลอมจด

อยางรอบคอบ

- สภาพแวดลอม 1. จดประดษฐานพระพทธรปประจ าโรงเรยน

และประจ าหองเรยนอยางเหมาะสม

2. มปายนเทศ ปายคตธรรม ค าขวญพทธธรรม

โดยทวไปในบรเวณโรงเรยน

3. สภาพโรงเรยนสะอาด ปลอดภย สงบรมรน

เรยบงาย ใกลชดธรรมชาต

4. บรเวณโรงเรยนปราศจากสงเสพตด

อบายมข สงมอมเมาทกชนด

9.2 ตวชวดดานกระบวนการ

ตวชวดดานกระบวนการ ก าหนดโดยวเคราะหจาก “แนวทางการ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ” เปนหลกการและแนวทางกลางของกระทรวงศกษาธการทใช

เปนหลกทวประเทศ การก าหนดปจจยดานน เพอสงเสรมใหกระบวนการพฒนาเปนไป

อยางชดเจน รอบคอบ มประสทธภาพ ใหผเรยนไดรบการพฒนาอยางแทจรงตามระบบ

ไตรสกขา มาตรฐานดานกระบวนการทตองการใหเกด คอ โรงเรยนจดบรรยากาศและ

กจกรรมการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนไดเปนไปตามหลกไตรสกขาและบรณาการใน

วถชวต

มหาวท


ภฏสกลน

คร

55

ตาราง 3 รายละเอยดตวชวดดานกระบวนการ


1. การเรยนการ

เรยนสอนทบรณา

การไตรสกขา

1. กระบวนการ

จดการเรยนร

1. จดการเรยนรโดยบรณาการพทธธรรมหรอ

หลกไตรสกขาในทกกลมสาระการเรยนรและ

เชอมโยงกบวถชวตประจ าวน

2. สงเสรมใหมการน าหลกธรรมมาเปนฐานใน

การคดวเคราะหและแกปญหา

3. จดการเรยนรทสงเสรมการใฝรและแสวงหา

ความรดวยตนเอง

4. จดกจกรรมบรหารจตเจรญปญญาในการ

เรยนการสอน และกจกรรมการด ารงชวต

ประจ าวน

2. การใชสอและ

แหลงเรยนร

1. ใชสอการเรยนรทสงเสรมการใฝเรยนรและ

แสวงหาความรดวยตนเองเสมอ

2. นมนตพระสงฆหรอเชญภมปญญาทาง

พระพทธศาสนามาสอนนกเรยนสม าเสมอ

3. จดใหนกเรยนไปเรยนรทวด หรอศาสนสถาน

ทใชเปนแหลงเรยนรประจ าโรงเรยนอยาง

ตอเนอง

3. การวด

ประเมนผล

- มการวดผลตามสภาพจรงดวยวธการท

หลากหลายครอบคลมตามหลกภาวนา 4 (กาย

ศล สมาธ ปญญา) โดยมจดเนนเพอพฒนา

นกเรยนตอเนอง

2. บรรยากาศและ

ปฏสมพนธทเปน

กลยาณมตร

บรรยากาศ

ปฏสมพนธท

สงเสรมกรสอนให

ร ท าใหด อยให

เหน

1. สงเสรมความสมพนธแบบกลยาณมตร

เคารพใหเกยรตซงกนและกน มเมตตาตอกนทง

ครตอนกเรยน และครตอผปกครอง

2. สงเสรมบรรยากาศ ใฝร ใฝเรยน ใฝ

สรางสรรค

มหาวท


ภฏสกลน

คร

56



2. บรรยากาศและ

ปฏสมพนธทเปน

กลยาณมตร

บรรยากาศ

ปฏสมพนธท

สงเสรมใหร ท าให

ด อยใหเหน

3. สงเสรมบคลากรและนกเรยนใหปฏบตตนเปน

ตวอยางทดตอผอน

4. สงเสรม ยกยอง เชดช ผท าด เปนประจ า

3. กจกรรมพนฐาน

วถชวต

1. กจกรรม

พนฐาน

ชวตประจ าวน

1. ฝกอบรมใหเกดการกน อย ด ฟงเปน (รเขาใจ

เหตผล และไดประโยชนตามคณคาแท ตามหลก


2. สงเสรมกจกรรมการรบผดชอบ ดแลรกษา

พฒนาอาคารสถานทและสงแวดลอมอยาง

สม าเสมอ

2. กจกรรมทาง

พระพทธศาสนา

1. สงเสรมปฏบตกจกรรมพระพทธศาสนาอยาง

เหนคณคา รเขาใจเหตผล

2. จดกจกรรมสงเสรมการระลกและศรทธาใน

พระรตนตรยเปนประจ าและในโอกาสส าคญ

อยางตอเนอง

3. สงเสรมใหทกคนมสวนรวม และเหนคณคาใน

การรกษาและสบทอดพระพทธศาสนา

9.3 ตวชวดดานผลผลต

ตวชวดดานผลผลต ก าหนดเฉพาะผลทเกดกบผเรยน ก าหนดโดย

วเคราะหจากหลกภาวนา 4 คอ มองคประกอบดวยกาย ศล สมาธ และปญญา ซงเปนผล

ทผเรยนไดรบจากการพฒนาตามระบบไตรสกขา การก าหนดปจจยดานน เพอสงเสรมให

สถานศกษามเปาหมายการพฒนาโรงเรยนวถพทธเพอพฒนาผเรยนอยางชดเจน

มาตรฐานดานผลผลตทตองการใหเกดคอ “ผเรยนไดรบการพฒนา

เปนผมคณลกษณะกน อย ด ฟง เปน (ภาวนา 4) ด าเนนชวตอยางมคณคาและมความสข”

มหาวท


ภฏสกลน

คร

57

ตาราง 4 รายละเอยดตวชวดดานผลผลต


พฒนากาย ศล

จต และปญญา

อยางบรณาการ

(ภาวนา 4)

1. กาย (กายภาพ) 1. บรโภคใชสอยปจจย 4 ในปรมาณและ

คณภาพทเหมาะสมไดคณคาแท

2. การดแลรางกายและการแตงกายสะอาด

เรยบรอย

3. ด ารงชวตอยางเกอกลสงแวดลอม

2. ศล 1. มศล 5 เปนพนฐานในการด ารงชวต

2. มวนย ซอสตย มความรบผดชอบ ตรงตอ

เวลา

3. สามารถพงตนเองไดหรอท างานเลยงชพดวย

ความสจรต

3. จต (จตใจ/

อารมณ)

1. มความกตญญรคณ ตอบแทนคณ

2. มจตใจ เมตตา กรณา (เออเฟอ เผอแผ

แบงปน) ตอกน

3. มงานและเรยนร อยางตงใจ อดทน

ขยนหมนเพยร

4. มสขภาพจตด แจมใส ราเรงเบกบาน

4. ปญญา 1. มศรทธาและความเขาใจทถกตองในพระ

รตนตรย

2. รบาป-บญ คณ-โทษ ประโยชน-มใช

ประโยชน

3. ใฝร ใฝศกษา แสวงหาความจรง และใฝ

สรางสรรค พฒนางานอยเสมอ

4. รเทาทน แกไขปญหาชวตและการท างานได

ดวยสตปญญา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

58

ตวชวดดานผลกระทบ

ตวชวดดานผลกระทบ ก าหนดจากผลการพฒนาตามระบบไตรสกขาท

สถานศกษาด าเนนการทงระบบแลวกอใหเกดผลดและผลตอเนองกบผเกยวของขางนอก

สถานศกษาซงประกอบดวย บาน (ผปกครอง ชมชน วดและราชการอน) การก าหนดปจจย

ดานนเพอใหเกดความตระหนกถงการพฒนาโรงเรยนวถพทธจะกอใหเกดผลดตอเนองและ

สงผลดตอสงคมในวงกวาง

มาตรฐานดานผลกระทบทประสงคใหเกด คอ “วด บาน โรงเรยน ไดรบ

ผลประโยชนจากการพฒนาโรงเรยนและสงคมตามวถพทธอยางตอเนอง”

ตาราง 5 รายละเอยดตวชวดดานผลกระทบ


บ ว ร ไดรบ

ประโยชนจากการ

พฒนาโรงเรยนวถ

พทธ

1. บาน (ผปกครอง

และชมชน)

1. บานและชมชนมสมาชกทเปนคนดไมยง

เกยวกบอบายมขเพมขน

2. ชมชนมผชวยเหลอในการพฒนาชมชนมาก

ยงขน

2. วด วดไดศาสนทายาท และก าลงชวยงานสงเสรม

พระพทธศาสนามากขน

3. โรงเรยน โรงเรยนไดรบความไววางใจ เชอมน ศรทธาและ

ไดรบความรวมมอจากผมสวนเกยวของ (บาน

วด ราชการ)

กลาวโดยสรป ตวชวดการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธจะ

ชวยใหการด าเนนงานและการพฒนาโรงเรยนวถพทธทกระดบ เปนไปตามหลกการท

เหมาะสมเปนไปในทางเดยวกน ตวชวดการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธประกอบดวย 4 ดาน

ใหญ คอ ดานปจจย ดานกระบวนการ ดานผลผลต และผลดานผลกระทบ ซงตวชวด

ทงหมดสามารถน ามาใชในการพฒนาประสทธภาพการด าเนนงานโรงเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ทจะใชเปนกรอบในการด าเนนโครงการวา

ในแตละตวชวดมจดเนนในดานใด กจกรรมใดทจะพฒนาใหเปนไปตามตวชวดแตละดาน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

59

ซงมตวอยางใหโรงเรยนเปนแนวทางในการประยกตใชเพอใหการพฒนาโรงเรยนวถพทธใน

เชงเปาหมายภาพรวมมความชดเจน และสามารถเปนเครองมอแกสถานศกษาและ

ผเกยวของทกระดบในการนเทศตดตาม ตลอดจนการทบทวนและประเมนผล

สรปไดวา สภาพของสถานศกษาตามแบบโรงเรยนวถพทธ ดงไดกลาวขางตน

แลวนนอาจจะขยายความใหเหนชดเจนขนในแตละดาน ซงประกอบดวย 5 ดาน ไดแก

1) ดานกายภาพ หมายถง การจดอาคารสถานท สภาพแวดลอม หองเรยน แหลงเรยนรท

จะสงเสรมผเรยน พฒนาศล สมาธ และปญญา เชน มศาลาพระพทธรปเดน เหมาะสมทจะ

ชวนใหระลกถงพระรตนตรยอยเสมอ มมมหรอหองเรยนพทธธรรม บรหารจต เจรญ

ภาวนาเหมาะสม หรอเพยงพอทจะบรการผเรยน หรอการตกแตงบรเวณใหเปนธรรมชาต

หรอใกลชดธรรมชาต ชวนใหมใจสงบ และสงเสรมปญญา เชน รมรน มปายนเทศ ปาย

คณธรรม หรอพทธสภาษตตางๆ ดแลเสยงมใหอกทกถาจะมการเปดเพลงกระจายเสยงก

ควรพถพถนเลอกเพลงทสงเสรมคณธรรม ประเทองปญญา 2) ดานกจกรรมพนฐานชวต

หมายถง การจดกจกรรมวถชวตประจ าวน ประจ าสปดาห หรอในโอกาสส าคญตางๆ อน

เปนภาพรวมของสถานศกษาทเปนการปฏบตบรณาการทงศล สมาธ ปญญา โดยเนนการ

มวถชวต หรอวฒนธรรมการกน อย ด ฟง ดวยสตสมปชญญะเพอเปนไปตามคณคาแท

ของการด าเนนชวต 3) ดานการเรยนการสอน หมายถงการจดท าหลกสตรสถานศกษา

หรอจดการเรยนการสอนทบรณาการพทธธรรม เพอพฒนาผเรยนผานกจกรรมการเรยน

การสอนอยางชดเจน เพอเปนการพฒนาผเรยนดวยหลกพทธธรรมอยางตอเนองสม าเสมอ

4) ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ หมายถง การสรางบรรยากาศของการใฝเรยนรและ

พฒนาไตรสกขาหรอสงเสรมการมวฒนธรรมแสวงปญญา และมปฏสมพนธทเปน

กลยาณมตรตอกน มบรรยากาศของการเคารพออนนอม ยมแยมแจมใส การมความ

เมตตากรณาตอกน ทงครตอนกเรยน นกเรยนตอคร นกเรยนตอนกเรยนและครตอคร

ดวยกน และสถานศกษาสงเสรมใหบคลากรและนกเรยนปฏบตตนเปนตวอยางทดแกผอน

เชน การลด ละ เลกอบายมข การเสยสละ 5) ดานการบรหารจดการ หมายถงบคลากรใน

สถานศกษารวมกบผปกครองและชมชนสรางความตระหนกและศรทธารวมทงเสรม

ปญญา เขาใจในหลกการและวธด าเนนการโรงเรยนวถพทธรวมกน ทงนผเกยวของทกฝาย

โดยเฉพาะอยางยงครและผบรหารตองเพยรพยายามสนบสนนโดยลกษณะตางๆ และการ

ปฏบตตนทจะสนบสนนและเปนตวอยางในการพฒนาผเรยนตามวถชาวพทธ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

60

การวจยปฏบตการ

การวจยปฏบตการ (Action Research) เปนการวจยเพอแสวงหาแนวทาง

แกปญหา ซงมความหมายและรายละเอยด ดงน

1. แนวคดเกยวกบการวจยปฏบตการ

บญชร แกวสอง (2545 : 260-262) กลาววา การวจยปฏบตการ

เปนกระบวนการแสวงหาความรความเขาใจในแนวทางการแกปญหาขององคการ

มกมกระบวนการทส าคญเปนล าดบขนตอนดงน 1) การวนจฉยเบองตน 2) การเกบขอมล

จากกลมผปฏบตงาน 3) การสงขอมลยอนกลบไปยงผปฏบตงาน 4) การส ารวจขอมลโดย

ผปฏบตงาน 5) การวางแผนปฏบตงานโดยผปฏบตงานและ 6) การด าเนนการโดยสมาชก

ของกลมผปฏบตงานซงในกระบวนการของการวจยปฏบตการเพอพฒนาองคการนนจะ

เรมจากผบรหารระดบสงขององคการรบรและตระหนกในปญหาทเกดขนจงไดปรกษา

หารอ กบทปรกษาผซงเชยวชาญทางดานพฤตกรรมศาสตรหลงจากนนทปรกษาจะเกบ

รวบรวมขอมลและวนจฉยองคการแลวสงขอมลยอนกลบใหบคคลส าคญในองคการเพอ

รวมกนวางแผนการปฏบตการหลก เชน ก าหนดวตถประสงคและวธการทจะบรรลผล

จากนนกจะมการเกบรวบรวมขอมลและใหขอมลยอนกลบไปยงกลมเพอจะไดอภปรายและ

ปฏบตงานตามขอมลยอนกลบทไดโดยมงวางแผนการปฏบตการและปฏบตการตาม

พฤตกรรมใหม หลงจากนนจะมการเกบขอมลเพอประเมนสภาวะขององคการใหมและสง

ขอมลยอนกลบเพอวางแผนปฏบตการใหม ด าเนนการตอไปเรอยๆ จนกวาจะไดขอสรป

ประวต เอราวรรณ (2545 : 5) ไดสรปความหมายของการวจย

ปฏบตการวา หมายถงกระบวนการศกษาคนควารวมกนอยางเปนระบบของกลม

ผปฏบตงาน เพอท าความเขาใจตอปญหาหรอขอสงสยทก าลงเผชญอย และไดใหแนว

ทางการปฏบตหรอวธการแกไขปรบปรงทท าใหเกดการเปลยนแปลงทดขนในการ

ปฏบตงาน

ส าราญ ก าจดภย และคณะ (2547 : 10) ไดสรปเกยวกบการวจย

ปฏบตการวา เปนการวจยประเภทหนงทผท าวจยคอผปฏบตงานในองคการหรอมสวน

เกยวของในองคการนน ซงอาจมคนเดยว หรอหลายคน หรอทกคนในองคการได

ด าเนนการแกไขปญหาหรอพฒนาองคการใหดขน โดยน าเอาวธการ แนวทาง หรอ

กจกรรมตางๆ ทผานมา การพจารณาตรวจสอบเบองตนแลววาเหมาะสม ไปทดลอง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

61

ปฏบตการตามแผนทวางไว มการตดตาม ตรวจสอบและประเมนกระบวนการปฏบตงาน

และผลลพธยอยๆ ทตองการใหเกดขนในแตละขนตอนของการท างาน รวมทงปญหา

อปสรรคตางๆ สะทอนผลการประเมนทไดใหกบองคการเปนระยะเพอใหเปนขอมลส าหรบ

การวางแผนปรบปรงแกไขในสวนยงเปนปญหา จากนนด าเนนการแกไขปญหาหรอพฒนา

ตอไป จนกระทงปญหาทเกดขนในองคการนนไดรบการคลคลายหรอเปาหมายของการ

พฒนานนบรรลผลตามตองการกลาวโดยสรปการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม เปนการ

วจยเพอคนหาความจรงหรอสงทดขนของบคลากรในองคการซงเปนผปฏบตงานทจะน ามา

แกไขปญหาและพฒนาการด าเนนงานใหเปนไปในทางทดขน ดวยการใชกระบวนการตางๆ

ตงแตการวเคราะหปญหา การวางแผนเพอการพฒนา การด าเนนการแกไขปญหาและม

การตดตามประเมนผลไปพรอมๆ กบการด าเนนการพฒนาไดขอมลยอนกลบจนกวาการ

พฒนากจกรรมตางๆ นนบรรลผลตามทตองการ

ธรวฒ เอกกล (2553. 48) กลาวถงรปแบบการวจยปฏบตการวา การ

วจยปฏบตการรปแบบแรกทปรากฏขนคอ แนวคดของเลวน ซงมลกษณะบนไดเวยน มการ

ท าวจยซ าจนกวาจะไดค าตอบทคงทแนนอน เหมาะกบปญหาการวจยทไมสลบซบซอน

รวมทงมการสะทอนกลบของขอมลเพอการปรบปรงแกไขสวนรปแบบการวจยปฏบตการ

ตามแนวคดอลเลยต เปนลกษณะปญหาการวจยทมความสลบซบซอน มการแบงการ

ปฏบตการวจยเปนกจกรรมยอยๆ โดยจะสะทอนกลบเพอการปรบปรงแกไขทแผนงาน

ด าเนนการ ขณะทรปแบบการวจยปฏบตการตามแนวคดของเอบบท มการก าหนด

จดมงหมายกอนเรมปฏบตการวจยเพอใหนกวจยมความชดเจนในการปฏบตการวจยมาก

ยงขน อกทงมทางเลอกในการปรบปรงแกไขไดทงทจดมงหมายการวจยและแผนปฏบตการ

วจย และรปแบบการวจยปฏบตการาตามแนวคดของโคเฮนและเมเนยน มลกษณะการวจย

ทคลายกบการวจยทางการศกษาทวไปเพอทจะพสจนแนวคดทฤษฎทน ามาอางอง จง

เหมาะกบการวจยทเปนการวจยแบบตอยอด การเลอกใชรปแบบใดขนอยกบสงท

ท าการศกษาวจยวาจะสอดคลองกบรปแบบใด

คอลฮาว (Callhoun. 1993, อางถงใน ประวต เอราวรรณ. 2545 :

24-25) มมมมองเกยวกบการวจยปฏบตการวาอาจจะท าได 3 ลกษณะ ไดแก การวจย

ปฏบตการทท าโดยผปฏบตงานคนเดยวในองคการการวจยปฏบตการโดยกลมผปฏบตงาน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

62

ทสนใจในปญหาเดยวกนรวมกนท าและการวจยปฏบตการโดยผปฏบตงานทงองคการ

รวมกนท า

การวจยปฏบตการ จงหมายถงกระบวนการแสวงหาความรความเขาใจในแนว

ทางการแกปญหาขององคการมกมกระบวนการทส าคญเปนล าดบขนตอน การศกษา

คนควารวมกนอยางเปนระบบของกลมผปฏบตงาน เพอท าความเขาใจตอปญหาหรอขอ

สงสยทก าลงเผชญอย และไดใหแนวทางการปฏบตหรอวธการแกไขปรบปรงทท าใหเกด

การเปลยนแปลงทดขนในการปฏบตงานมการแบงการปฏบตการวจยเปนกจกรรมยอยๆ

โดยจะสะทอนกลบเพอการปรบปรงแกไขทแผนงานด าเนนการ การก าหนดจดมงหมาย

กอนเรมปฏบตการวจยเพอใหนกวจยมความชดเจนในการปฏบตการวจยมากยงขน อกทง

มทางเลอกในการปรบปรงแกไขไดทงทจดมงหมายการวจยและแผนปฏบตการวจยและท

ส าคญมลกษณะการวจยทคลายกบการวจยทางการศกษาทวไปเพอทจะพสจนแนวคด

ทฤษฎทน ามาอางอง จงเหมาะกบการวจยทเปนการวจยแบบตอยอด

2. รปแบบการวจยปฏบตการ

การวจยปฏบตการ อาจมรปแบบอยางใดอยางหนงใน 3 รปแบบตอไปน

(เฉลยว บรภกด และคณะ. 2545 : 239)

2.1 มนกวจยจากภายนอกเปนนกวจยหลกในระยะแรกๆ หรอวงรอบ

แรกๆ ของกระบวนการวจย โดยมประชาชนในทองถน (หรอผปฏบตงานในองคการ) ซง

เปนกลมเปาหมายเขามาเปนนกวจยรวม (นกวจยภายใน) จนกระทงถงระยะหนงหรอวงจร

รอบหลง จงคอยถายโอนความรบผดชอบของบทบาทผน าของนกวจยหลกจากภายนอกไป

ยงสมาชกในชมชนเอง (หรอในองคการ) โดยอาจจะมนกวจยหลกหรออาจไมมกได

2.2 ไมมนกวจยหลกจากภายนอก แตอาจมผใหค าปรกษาคนเดยว

หรอเปนคณะผใหค าปรกษาและมสมาชกรวมวจยจากชมชนทองถน (หรอจากองคการ)

นนด าเนนการจดรปองคกร คณะผวจยขนเองตามทเหมาะสมกบลกษณะปญหาเชงพฒนา

ทตองการแกไขของชมชนทองถน (หรอองคกร)

2.3 รปแบบอนทดดแปลงหรอประยกตไปจากรปแบบในขอ 1

และขอ 2 เชน ไมเรยกนกวจยหลกจากภายนอกและไมเรยกผใหค าปรกษาแตอาจเรยกวา

ผอ านวยกระบวนการ (Facilitator) เปนตน จากแนวคดของนกวชาการทไดกลาว ผวจยไดเลอกขนตอนการวจยเชง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

63

ปฏบตการตามแนวคดของ Kemmis & Mc Taggart มาใชในการท าวจยในครงน ซงม

รายละเอยดขนตอนการวจยเชงปฏบตการดงน (องอาจ นยพฒน. 2551 : 300 – 303)

1. การวางแผน (Planning) เปนการก าหนดแนวทางปฏบตการไวกอน

ลวงหนา โดยอาศยการคาดคะเนแนวโนมของผลลพธทอาจเกดขนจากการปฏบตการตาม

แผนทวางไว ประกอบกบการระลกถงเหตการณหรอเรองราวในอดตทเกยวของกบประเดน

ปญหาทตองการแกไขตามประสบการณทงทางตรงและทางออมของผวางแผน ภายใตการ

ใครครวญไตรตรองถงปจจยสนบสนนขดขวางความส าเรจในการแกไขปญหาตอตาน

รวมทงสภาวการณเงอนไขอนๆ ทแวดลอมปญหาอยในเวลานน โดยทวไปการวางแผน

จะตองค านงถงความยดหยน ทงนเพอจะไดสามารถปรบเปลยนใหเขากบเหตการณท

เกดขนในอนาคต ซงอาจไมเปนไปตามเงอนไขหรอยากตอการควบคมใหเปนไปในทางทพง

ปรารถนาได กจกรรมทก าหนดไวในแผนปฏบตการจะตองประกอบดวยกจกรรมทสงผลตอ

การแกไขปญหาไดในระดบหนงเปนอยางด และเปนกจกรรมทมความสอดคลองกลมกลน

กบบรบททางดานสงคมวฒนธรรม การเมอง และอนๆ ทเปนอยในสภาวการณเวลานน

2. การปฏบตการ (Action) เปนการลงมอด าเนนงานตามแผนทก าหนดไว

อยางระมดระวงและควบคมการปฏบตการใหเปนไปตามทระบไวในแผน อยางไรกตามใน

ความเปนจรงการปฏบตการตามแผนทก าหนดไวมโอกาสเกดการพลกผนหรอแปรเปลยน

ไปตามเงอนไขและขอจ ากดในสภาวการณเวลานนได ดวยเหตนแผนปฏบตการทดจะตองม

ลกษณะเปนเพยงแผนทดลองหรอแผนชวคราว ซงเปดชองทางใหผปฏบตการสามารถ

ปรบเปลยนไดตามเงอนไขปจจยทเปนอยในขณะนน ดงทกลาวมาแลว การปฏบตการทด

จะตองด าเนนไปอยางตอเนองเปนพลวตภายใตการใชดลยพนจตดสนใจ สงใดควรกระท า

ตามแผนทวางไว สงใดควรปรบเปลยนใหเขากบปจจยเงอนไขในขณะนน แลวจงด าเนน

กจกรรมอนตอไป ผปฏบตการอาจใชประสบการณทผานมาชวยในการตดสนใจเกยวกบ

การกระท าของตนไดบางสวน แตประสบการณเหลานนกเปนเพยงสมมตฐานชวคราว ซง

อาจไมสอดคลองกบความเปนจรงทเกดขนในเวลานนกได

3. การสงเกตการณ (Observation) เปนการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบ

กระบวนการและผลทเกดขนจากการปฏบตงานทไดลงมอกระท าลงไป (ทงทตงใจและไม

ตงใจ) รวมทงสงเกตการณปจจยสนบสนนและปจจยขดขวางการด าเนนงานตามแผนทวาง

ไว ตลอดจนประเดนปญหาตางๆ ทเกดขนในระหวางปฏบตการตามแผนวามสภาพหรอ

ลกษณะเปนอยางไร การสงเกตการณทดจะตองมการวางแผนไวกอนลวงหนาอยางคราวๆ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

64

โดยจะตองมขอบเขตไมแคบหรอจ ากดจนเกนไป เพอจะไดเปนแนวทางส าหรบการสะทอน

กลบ กระบวนการและผลการปฏบตทจะเกดขนตามมา นอกจากนจะตองตอบสนองตอ

การเปลยนแปลงใดๆ ทมองเหนไดดวยตาและสมผสไดดวยกายหรอใจ และจะตองมความ

ยดหยนตอการเกบรายละเอยดของสรรพสงตางๆ ทอาจเกดขนไดในหลายแงมมและหลาย

รปแบบ ดงนน นกวจยเชงปฏบตการจะตองมความพรอมตลอดเวลาในการสงเกตการณ

การเปลยนแปลงของสรรพสงตางๆ ทอาจเกดขนและไมเกดขนตามแผนทวางไว

4. การสะทอนกลบ (Reflection) เปนการหวนระลกถงการกระท าตามท

บนทกขอมลไวจากการสงเกตอยางครนคดไตรตรองในเชงวพากษกระบวนการและผลการ

ปฏบตงานตามแผนทวางไว ตลอดจนการใครครวญเกยวกบปจจยสนบสนนและปจจย

ขดขวางการพฒนา รวมทงประเดนปญหาตางๆ ทเกดขนวาเปนไปตามทพงประสงคหรอไม

กลยทธประการหนงทชวยใหกระบวนการสะทอนกลบเกดขนอยางไดผล ไดแก การ

อภปรายซกถามในลกษณะวพากษวจารณหรอประเมนผลการปฏบตงานระหวางบคคลทม

สวนรวมในการวจยภายใตการยดมนตอเปาหมายของกลมเปนหลก การสะทอนผลโดย

อาศยกระบวนการกลมดงกลาวน จะน าไปสการรอถอน (Deconstruction) แนวคดความเชอ

และการปฏบตงานอยางเดมไปสการฟนฟหรอปรบปรงวธการปฏบตงานตามแนวทาง

ดงเดมเปลยนไปเปนการปฏบตงานตามวธการใหม ซงใชเปนขอมลพนฐานส าหรบการ

ทบทวนและปรบปรงวางแผนปฏบตการในวงจรกระบวนการวจยในรอบหรอเกลยวตอไป

3. การเขยนรายงานการวจย

การเขยนรายงานการวจยในงานวจยประเภทการวจยปฏบตการแบบม

สวนรวม มประเดนทควรน าเสนอ ดงน (พนธทพย รามสต. 2545 : 52)

3.1 อธบายวตถประสงค หลกการ วธการ และการประยกตใช PAR ใน

ชมชน

3.2 อธบายเหตผลทใชรปแบบการวจยประเภท PAR ในการแกปญหา

3.3 บอกลกษณะพนท ชมชน และปญหา

3.4 อธบายวธการ PAR ทใชโดยนกวจย

3.5 บอกลกษณะกจกรรมของ PAR ในชมชน ความส าคญ

และวนเวลา

3.6 อธบายปญหา ทางแกปญหาของชมชนทเลอกและปฏบต

3.7 อธบายระดบการเปลยนแปลงพฤตกรรมของสมาชกในชมชน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

65

3.8 อธบายระดบทปญหาไดรบการแกไข

3.9 อธบายบทบาทของนกวจยตลอดระยะเวลาทท าการวจย

3.10 สรปถงประสทธผลของ PAR

3.11 ขอเสนอแนะอนๆ

3.12 เอกสารอางอง หรอบรรณานกรม

จากประเดนการเขยนรายงานดงกลาวขางตน นบวาเปนประโยชนอยาง

มากส าหรบนกวจยทยงมประสบการณนอยในการท าวจยแบบ ส าหรบน าไปปรบใชให

เหมาะสมกบลกษณะปญหาของการวจยและเจตนาของนกวจยวา ตองการน าเสนอ

ผลการวจยในรปแบบใดอยางเปนทางการเหมอนรายงานการวจยเชงวชาการทวไป (ทนยม

เขยนสวนเนอหาของการวจยเปน 5 บท) หรอแบบกงทางการ (น าเสนอตามประเดนหวขอท

จ าเปนไมแบงเปนบทๆ) หรอแบบไมเปนทางการ (เขยนอยในรปความเรยง เชน เขยนใน

ลกษณะเปนบทความการวจย)

4. ลกษณะของการวจยปฏบตการ

การวจยปฏบตการ เปนวธการเรยนรจากประสบการณโดยอาศยการ

แบงสวนรวมอยางแขงขนจากทกฝายทเกยวกบกจกรรมวจย นบตงแตการระบปญหา

การด าเนนการ การตดตามผล จนถงขนประเมนผล ปฏบตการ (Action) หมายถง

กจกรรมทโครงการวจยตองการจะด าเนนการอาจเปนเรองพฒนาแหลงน า หรอภาวะ

โภชนาการ ฯลฯ สวนใหญแลวปฏบตการมกเปนกจกรรมทเกยวกบการพฒนา ดานใดดาน

หนง การมสวนรวม (Participatory) หมายถง การมสวนเกยวของของทกฝายทรวมกจกรรม

การวจย ในการวเคราะหสภาพปญหา หรอสถานการณอนใดอนหนง แลวรวมใน

กระบวนการตดสนใจ และด าเนนการจนสนสดการวจย การวจยปฏบตการแบบมสวนรวม

คอการน าเอาแนวคด 2 ประการน มาผสมผสานกนโดยปกตการวจยปฏบตการ (Action

Research) หมายถง กระบวนการทผวจยไดเลอกกจกรรมอยางใดอยางหนงวาด เหมาะสม

ตามความรความเขาใจของผวจยมาด าเนนการปฏบตทดลองวา ใชไดหรอไม ประเมนด

ความเหมาะสมในความเปนจรง ควบคมแนวทางปฏบตการ แลวน าผลมาปรบปรง

ปฏบตการ เพอน าไปทดลองใหมจนกวาจะไดผลเปนทนาพอใจ น าไปใชและเผยแพรได

การวจยชนน เออตอการเปลยนแผนการด าเนนงาน เมอผวจยไดขอมลใหมเพมขน ท าให

รปแบบการวจยยดหยนได การวจยปฏบตการอาจเปนแบบมสวนรวมหรอไมกได

มหาวท


ภฏสกลน

คร

66

(สภางค จนทวานช. 2542 : 68) สวนการวจยแบบมสวนรวม (Participatory Research)

ขอมลทไดจากการวจยทกขนตอน เปนสงทชมชนหรอชาวบานรวมรบร และใชประโยชน

ดวย ชาวบานเปนผรวมก าหนดปญหาของชมชน และสทางแกไขปญหา ชาวบานเปนผ

ตดสนใจและยนยนเจตนารมณทจะแกไขปญหาเหลานน กระบวนการวจยด าเนนไปใน

ลกษณะการแลกเปลยนความคดเหนระหวางชาวบานกบผวจย เพอใหไดขอสรปเปนขนๆ

อาจกลาวไดวา ขบวนการสงเคราะหขอสรปมลกษณะเชงวภาษาวธ (Dialectic) ชาวบานจะ

คอยๆ พฒนาศกยภาพในการแกไขปญหาของชมชน ชาวบานจะคอยๆ เรยนรดวยตนเอง

ดวยวธการวจยแบบมสวนรวมนขอมลทไดจะมความชดเจน สะทอนความคดอานของ

ชาวบานตลอดจนนสยใจคอ ความตองการ และแบบแผนในการด าเนนชวตของเขา อยางไร

กตามขอมลเหลานอาจไมไดน าไปสการปฏบตการโดยตรงกได

การวจยปฏบตการ เปนแนวทางวจยทตางไปจากการวจยเชง

วทยาศาสตรธรรมชาต เพราะเนนการยอมรบหรอความเหนพองจากฝายชาวบาน

ในการวจยชนดนนกวจยจะตอง

1. ประเมนความสมพนธระหวางผวจยกบชาวบานอยตลอดเวลา

2. ทบทวนวตถประสงคของการวจยเปนครงคราว เพอใหสอดคลอง

กบความเหนของชาวบาน อนจะน าไปสการมสวนรวมอยางแทจรง และการเปลยนแปลง

ของชมชน

ในการวจยแบบ PAR ผวจยถอวาชาวบานเปนผรดเทากบนกวจยหรอ

นกพฒนา ในการก าหนดปญหาและการเลอกปฏบตการใดๆ กตามทจะน าไปสการพฒนา

คณภาพชวต ปญหาของการวจยจงเรมจากชาวบานดวย ไมใชจากสมมตฐานของผวจย

หรอนกพฒนาแตฝายเดยว จะเหนวาทงสามฝายคอ ชาวบาน นกวจยและนกพฒนา ตางก

มบทบาทเทาเทยมกนในการรวมก าหนดปญหาและเลอกแนวทางปฏบตการ การวจยนจะ

เปนการผสมผสานระหวางความรเชงทฤษฎ และระเบยบวธของนกวจย เปาหมาย และ

วตถประสงคของนกพฒนา และความตองการกบความรอบรของชาวบาน ดงภาพตอไปน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

67

นกวจย

กอน PAR หลง PAR

ภาพประกอบ 5 แสดงความสมพนธระหวางนกพฒนา นกวจยและชาวบาน

กอนและหลงการวจย แบบ PAR

ทมา : สภางค จนทวานช (2542 : 70) และรตนะ บวสนธ (2541 : 22-23)

จากภาพดงกลาว วงกลมแตละวง คอโลกทศน หรอวธมองปญหา

ของแตละกลมทเกยวของกบการวจย โลกทศนของแตละฝายตางกนไปตามกรอบแนวคด

ทตนยดถอหลงจากทไดมการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมแลว คนทงสามกลม

จะม “โลกทศนรวม” และความเขาใจรวมกนในเรองของการพฒนา สงนเปนรากฐานท

ส าคญยงส าหรบความส าเรจในการพฒนาความร ความเขาใจทไดจากการวจยจะเปน

จดเรมตนของการปฏบตการอยางมประสทธภาพ องคกรเอกชนและโครงการขนาดเลกได

ใชวธการเชนน ไดผลมาแลว กระบวนการของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม

กระบวนการของการวจยปฏบตการ ประกอบดวยขนตอนตางๆ โดยยอ ดงน (พนธทพย

รามสต. 2545 : 42-43)

1. เลอกพนทเปาหมาย โดยเลอกพนททมสภาพปญหาทตองแกไขหรอ

พฒนาอยางเรงดวนทสด

2. การวเคราะหปญหา โดยใหชมชนมสวนรวมในการระบปญหา

หรอความจ าเปน (Needs) จดล าดบความส าคญของปญหา สาเหต และแนวทางแกไข

ปญหาทมประสทธภาพ

3. เสนอผลการคนพบปญหากบชมชน โดยมจดมงหมาย เพอทจะน า

ขอมลทไดจากขอ 2 เสนอตอชมชนใหมโอกาสตรวจสอบและแกไขความถกตอง

4. การวางแผนเพอพฒนา หรอการเขยนแผนพฒนา โดยการเตรยม

ทรพยากรก าหนดจดประสงค ก าหนดการใชเวลาในการท างาน และก าหนดกจกรรม

ชาวบาน

นกพฒนา

นกพฒนา

ชาวบาน

นกวจย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

68

5. การด าเนนงานตามแผนปฏบตงาน เปนขนตอนทลงปฏบต

ตามแผนงาน อาจมการเปลยนแปลงในขนตอนใดขนตอนหนง เมอมปญหาหรออปสรรค

6. การตดตาม และประเมนผล เปนการตดตามและประเมนผล

การปฏบต ตามแผนวาประสบผลส าเรจเพยงใด มปญหาและอปสรรคอะไรบาง

7. การเผยแพรผลงาน และเตรยมการถอนตว เมอตรวจสอบแนใจ

แลววาชมชนสามารถใชการวจยปฏบตการในการแกปญหาไดแลว

สวนการวจยปฏบตการทางการศกษาเปนการประยกตตามขนตอนของการ

วจยปฏบตการ (Action Research) ซงเปนแนวคดของ เคมมสและแมค แทกการด

(Kemmis และ MC Taggart. 1991 : 1) สตเฟน และวลคนสน (Stephen and Mervyn

Wilkinson. 1998 : 21-24) และอลเลยต (Elliott. 1991 : 69-76) ซงไดเสนอขนตอนทส าคญ

ของการวจยปฏบตการแบบมสวนรวมสรปได ดงน

ขนท 1 การวางแผน (Planing) คอการทผวจยและผมสวนรวม

ในการวจยรวมกนก าหนดโครงการของกจกรรม หรอขนตอนการปฏบตงาน

ขนท 2 การปฏบตและตดตามผล (Action and Monitor) หมายถง

การน าแผนงานทก าหนดไวไปท าการปฏบตจรง ในขณะปฏบตงานผปฏบตจะท าการ

ตดตามผลอยางใกลชดและรอบคอบ เพอใหไดขอมลทจ าเปนตอการปรบปรงการ

ปฏบตงาน

ขนท 3 การใหขอมลยอนกลบ (Reflection) เปนกจกรรมทผวจย

น าเสนอขอมลทไดรบจากการปฏบตและตดตามผลใหกบผทมสวนรวมในการวจยแลว

รวมกนพจารณาวาผลทไดจากการปฏบต เปนไปตามความตองการหรอไม แลวน าขอมลไป

ใชในการวางแผนใหม

จากแนวคดดงกลาว สามารถสรปเปนขนตอนการด าเนนการวจย

ปฏบตการแบบมสวนรวมไดเปน 4 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การวางแผน

ขนตอนท 2 การปฏบตการ

ขนตอนท 3 การสงเกตการณ

ขนตอนท 4 การสะทอนกลบ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

69

ทงนขนตอนการด าเนนการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม จะมลกษณะ

เปนกระบวนการพลวตร (Dynamics) โดยผวจยสามารถด าเนนการตามขนตอนนนซ ากน

หลายๆ รอบไดจนกวาจะไดผลการปฏบตงานอนเปนทนาพอใจ

5. การประยกตการวจยปฏบตการ ในการพฒนาการศกษา

สมบต ทายเรอค า (2547 : 48) ไดน าการวจยปฏบตการ

ไปประยกตใชในการวางแผนการศกษานอกระบบในชนบท โดยน าผทมบทบาทหนาท

ในลกษณะผน าอยางเปนทางการ และไมเปนทางการในงานการศกษานอกระบบ หรอ

งานพฒนาในระดบหมบาน มารวมกนวางแผนการศกษา โดยเนนการใชชมชนเปนหนวย

ในการศกษา ซงท าใหสามารถจดการศกษานอกระบบไดตรงตามความตองการของชมชน

ซงสอดคลองกบส านกงานโครงการพฒนาทรพยากรมนษย จงหวดกระบทน าการวจย

เชงปฏบตการแบบมสวนรวมเปนเครองมอในการพฒนาการศกษาจงหวดกระบ โดยใช

ตวแทนชมชนในจงหวดกระบ จ านวน 32 คน (ในกลมนมผน าชมชน 10-15 คน) มารวมกน

วางแผนการด าเนนการจดการศกษาเพอพฒนาทรพยากรมนษย โดยการจดท าหลกสตร

วชาชพส าหรบกลมคนดอยโอกาสทอยในวยแรงงาน เพอยกระดบความรและสามารถน า

ความรไปใชในการประกอบอาชพ หรอพฒนาอาชพทท าอยแลวใหดยงขน ซงเปนการ

กระจายอ านาจในการตดสนใจ และด าเนนการพฒนาการศกษาไปสชมชน ใหชมชนมสวน

รวมในการพฒนาการศกษาอยางแทจรงและเมอน าการวจยปฏบตการแบบมสวนรวมมาใช

ในโรงเรยน เพอแกไขปญหาและพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ ผทจะมสวน

รวมคอ ครกบนกวจย หรอนกพฒนา ผทจะท าการวจยหรอพฒนาอาจจะเปนศกษานเทศก

นสตนกศกษาระดบบณฑตศกษา หรอนกวจยอสระทเกยวของกบการจดการศกษา ซงเปน

คนนอก สวนคนใน คอ ครผจดกจกรรมการเรยนการสอน การก าหนดปญหาในการวจย

จ าเปนจะตองทราบสภาพปญหาทแทจรงในการจดการเรยนการสอน เชน นกเรยนเปนชน

กลมนอยอานและเขยนภาษาไทยไมคลอง นกเรยนชาวเขามผลสมฤทธทางการเรยนวชา

คณตศาสตรต า นกเรยน ในชมชนแออด มปญหาเรองสขภาพ หรอตองเพมปจจยหรอ

องคประกอบใด ถงท าใหครเปลยนพฤตกรรมการเรยนการสอนจากครเปนศนยกลางมา

เปนการเรยนการสอนแบบใหนกเรยนเปนศนยกลางได ซงครจะเปนผทราบขอมลนมาก

ทสด สวนนกวจยหรอนกพฒนาเปนเพยงคนนอกทมความรในกระบวนการวธวจย

(กระบวนการแกปญหา) ซงในการพฒนาหรอแกไขปญหา จะตองน าบคคลสองฝายนมา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

70

รวมมอกน ครมเนอหา (ปญหา) สวนนกวจยหรอนกพฒนามวธการในการแกปญหา

ซงเมอแกปญหาสวนหนงสวนใดไดแลว ครจะเกดความรในกระบวนการหรอวธการ

แกปญหา ซงสามารถทจะขยายผลไปยงครคนอนๆ ไดและสามารถทจะแกปญหาเองได

เมอนกวจยถอนตวแลว สรปไดวา การวจยปฏบตการ เปนการวจยเพอคนหาความจรงหรอสงทดขน

ของบคลากรในองคกรซงเปนผปฏบตงานทจะน ามาแกไขปญหาและพฒนาการด าเนนงาน

ใหเปนไปในทางทดขน ดวยการใชกระบวนการตางๆ ตงแตการวเคราะหปญหา การ

วางแผนเพอการพฒนา การด าเนนการแกไขปญหา และมการตดตามประเมนผลไป

พรอมๆ กบการด าเนนการพฒนาไดขอมลยอนกลบ จนกวาการพฒนากจกรรมตางๆ

นนบรรลผลตามทตองการ

บรบทของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดสานกงานเขตพนทการศกษา


1. ประวตโรงเรยน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด เดมชอวา “โรงเรยนประชาบาลต าบลบานเออง

(วดทรายค า)” กอตงเมอวนท 15 กนยายน พ.ศ. 2464 อาศยเรยนในศาลาวดทรายค าเปน

ทเรยน ตอมาไดเปลยนชอเปน “โรงเรยนบานกอ (อเทนราษฎรบ ารง)”

เมอป พ.ศ. 2508 ไดรบเงนจากทางราชการ จ านวน 50,000 บาท

ในการกอสรางอาคาร

เมอวนท 1 ตลาคม พ.ศ. 2509 โอนเขาสงกดองคการบรหารสวนจงหวด

นครพนม

เมอป พ.ศ. 2519 กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ไดคดเลอกเปน

โรงเรยนชมชนของอ าเภอศรสงคราม และเปลยนชอโรงเรยนอกเปน “โรงเรยนชมชนบาน

กอ”

ตอมาในป พ.ศ. 2543 คณะคร นกเรยน ผปกครองนกเรยน ไดเสนอ

เปลยนชอโรงเรยน เพอใหสอดคลองกบชอของหมบานในเขตบรการของโรงเรยน คอบาน

เออง บานกอ และบานนาด เปนโรงเรยน “โรงเรยนชมชนเอองกอนาด” เดมโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด เปนโรงเรยนททางอ าเภอเปนฝายด าเนนการจดตง ครงแรกมนกเรยนจาก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

71

หมบานตางๆ มาเรยนรวมกนคอบานนาคณนอย บานนาคณใหญ (ต าบลนาคณใหญ

อ าเภอนาหวา) บานนาโพธ บานโพนสวาง บานโคกกลาง (ต าบลโพนสวาง) บานดอนถอน

บานนาด บานเออง บานดงขวาง (ต าบลบานเออง) การเรยนการสอน แรกเปดสอนตาม

หลกสตรชนประถมศกษาของกระทรวงธรรมการในระดบประถมตนและประถมสามญ

ประถมวสามญ และเปดขยายโอกาสทางการศกษาระดบประถมศกษาตอนปลาย (ป.5-

ป.7) ตามหลกสตรประถมศกษา พ.ศ. 2503

เมอปการศกษา 2521 กระทรวงศกษาธการประกาศใชหลกสตรประถมศกษา

พ.ศ. 2521 เปดสอนตงแตชนประถมศกษาปท 1-6

ป พ.ศ. 2526 ไดเปดสอนตงแตชนเดกเลก – ชนประถมศกษาปท 6

ป พ.ศ. 2531 ไดเปดสอนชนอนบาลชนบท เปนหลกสตรกอนประถมศกษา

2 ป คอ ชนอนบาล 1-2

ป พ.ศ. 2539 โรงเรยนไดเปดขยายโอกาสทางการศกษาในระดบมธยมศกษา

ตอนตน (ม.1- ม.3)

ปจจบนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ตงอยทบานกอ หมท 13 ต าบลบานเออง

อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม มเนอททงหมด 31 ไร สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 มหมบานในเขตบรการจ านวน 4 หมบาน คอบาน

เออง หมท 1 บานกอ หมท 2,13 บานนาด หมท 3 เปดสอนตงแตชนอนบาล 1 ถงชน

มธยมศกษาปท 3 จ านวน 16 หองเรยน มนกเรยนทงหมด 412 คน ขาราชการครทงหมด

20 คน พนกงานราชการ 1 คน ครอตราจาง 2 คน ลกจางชวคราว 1 คน นกการภารโรง 1

คน

ผบรหารโรงเรยนตงแตแรกตงโรงเรยนมาจนถงปจจบนไดมการเปลยนแปลง

ผบรหารเปนล าดบ ปจจบน นายสรยา คะษาวงค เปนผอ านวยการโรงเรยน

2. ทตง และขนาด โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ตงอยทบานกอ หมท 13 ต าบลบานเออง

อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม มเนอททงหมด 31 ไร สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

3. สภาพชมชน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด มหมบานในเขตบรการจ านวน 4 หมบาน คอ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

72

บานเออง หมท 1 บานกอ หมท 2,13 บานนาด หมท 3 ประชากรสวนใหญมอาชพ

เกษตรกรรม ไดแก การท านา ท าสวน ท าไร เลยงสตว และรบจาง ฐานะเศรษฐกจยากจน

สภาพสงคมและยงรกษาขนบธรรมเนยมประเพณของตนไวอยางด ยดมนทางดานศาสนา

อยางเหนยวแนน ผปกครองของนกเรยนในชมชน มความตองการใหบตรหลานไดศกษา

เกยวกบเทคโนโลยใหมๆ เชน คอมพวเตอร มจ านวน 19 เครอง ซงยงไมเพยงพอกบความ

ตองการของนกเรยน ดงนนจดทควรพฒนา คอ การระดมทรพยากรจากชมชนเพอหา

รายไดจดซอเพมเตม โดยไมตองรองบประมาณจากทางราชการ นอกจากนชมชนยงสนใจ

และรกษาวฒนธรรมประเพณอนดงามจะเหนไดจากมการสบสานประเพณ ศาสนา

ศลปวฒนธรรมของทองถนโรงเรยนไดจดกจกรรมแหเทยนเขาพรรษา และใหนกเรยนไดสบ

สานสวดท านองสรภญญะ เพอสบทอดตลอดไปรวมกบชมชน

4. ขอมลนกเรยน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 มจ านวนนกเรยนทงสน 412 คน

ตาราง 6 จ านวนนกเรยนในโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

ชน จ านวนนกเรยน จ านวน

หองเรยน ชาย หญง รวม

อนบาลศกษาปท 1 14 15 29 1

อนบาลศกษาปท 2/1 11 11 22 1

อนบาลศกษาปท 2/2 11 12 23 1

ประถมศกษาปท 1 17 18 35 1

ประถมศกษาปท 2 23 12 35 1

ประถมศกษาปท 3/1 9 11 20 1


มหาวท


ภฏสกลน

คร

73


ชน จ านวนนกเรยน จ านวน

หองเรยน ชาย หญง รวม







มธยมศกษาปท 1 15 10 25 1



รวม 212 200 412 16

ทมา : โรงเรยนชมชนเอองกอนาด (2556 : 5)

5. ขอมลบคลากร


ประถมศกษานครพนม เขต 2 มจ านวนบคลากร ทงสน 26 คน

ตาราง 7 บญชบคลากรในโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

ท ชอ – สกล ตาแหนง วฒการศกษา วชาเอก

1 นายสรยา คะษาวงค ผอ านวยการ กศ.ม. การบรหารการศกษา

2 นายอดศกด วงศรช รอง ผอ.ร.ร. กศ.ม. การบรหารการศกษา

3 นายประสงค กลางประพนธ คร กศ.ม. การบรหารการศกษา

4 นายโกสนทร มะละกา คร วท.บ. เทคโนโลยการศกษา

5 นายกฤษฎา เมาะลาษ คร กศ.ม. การบรหารการศกษา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

74


ท ชอ – สกล ตาแหนง วฒการศกษา วชาเอก

6 นางสวรรณา สวรรณเพชร คร ค.บ. การศกษาปฐมวย

7 นางสาวเนยรนภา แกวบ คร กศ.ม. การบรหารการศกษา

8 นายปรญญา ปากด คร ค.บ. ภาษาองกฤษ

9 นางสาวอรอนงค ยะภกด คร ค.ม. การบรหารการศกษา

10 นางสาวจรภา อผา ครผชวย ค.บ. ภาษาองกฤษ

11 วาทรอยตรเพยร มะละกา คร ค.บ. คอมพวเตอร

12 นายเกยรตศกด แปโค คร ค.บ. ภาษาองกฤษ

13 นางบงอร ผาพองยน คร ศษ.บ. การประถมศกษา

14 นายแสนศกด พเดช คร พธ.บ. ภาษาไทย

15 นางพรพศ ศรพลมาตย คร ค.บ. การประถมศกษา

16 นายธนพงษ ค าเกษ คร ค.บ. อตสาหกรรมศลป

17 นายนพดล เพงค า คร ป.กศ. -

18 นายพฒพงษ เลไพจตร คร ค.บ. เกษตรศาสตร

19 นายเจษฎาพงศ สทธยา คร ค.บ. ศลปศกษา

20 นางสาวพรรนภา วงศณะ

รตน

คร กศ.บ. การประถมศกษา

21 นายปฏวต แสนสข พนกงาน

ราชการ

วท.บ. สตวบาล

22 นายประสงค รตนะ เจาหนาทธรการ วท.บ. เทคโนโลยการผลต

23 นางสาวศรรตน ผาพองยน ครอตราจาง ศศ.บ. รฐศาสตร

24 นายอนชา เพงค า ครอตราจาง ศษ.บ. พลศกษา

25 นายค าฝน อผา นกการภารโรง ป.4

26 นายประยร สมด พนกงานขบรถ ม.6

ทมา : โรงเรยนชมชนเอองกอนาด (2556 : 6)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

75

6. โครงสรางการบรหารงาน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด แบงโครงสรางการบรหารงานเปน 4 ฝาย

ไดแก ฝายงานบรหารวชาการ ฝายงานบรหารงานบคคล ฝายงานบรหารงบประมาณและ

ฝายงานบรหารทวไป

ผบรหารยดหลกการบรหารงานเทคนคการบรหารแบบประชาธปไตย

โดยก าหนดปรชญา วสยทศน และเปาหมายการพฒนาไว ดงน

7. คาขวญโรงเรยน

วนยด กฬาเดน เนนการศกษา พฒนาเดกไทย

8. วตถประสงคของโรงเรยน

8.1 จดการศกษาใหสอดคลองกบวย และธรรมชาตของนกเรยนตาม

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน 2544 และหลกสตรโรงเรยนชมชนเอองกอนาด พ.ศ. 2553

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551

8.2 จดการเรยนการสอนโดยใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร

จากแหลงสารสนเทศตางๆ

8.3 จดการเรยนรทเปนทองถน วฒนธรรมไทยสากล

8.4 จดการศกษาเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมโดยใชกจกรรมลกเสอ

เนตรนาร และกจกรรมทหลากหลาย

8.5 จดกจกรรมสงเสรมสขภาพพลานามยโดยเนนออกก าลงกาย และการ

เลนกฬา 8.6 จดกจกรรมสรางความตระหนกใหชมชนเหนคณคา และใหความ

รวมมอทางโรงเรยน

9. ปรชญาของโรงเรยน

“ความร คคณธรรม”

มหาวท


ภฏสกลน

คร

76

10. วสยทศนของโรงเรยน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด และชมชนจดการศกษาใหนกเรยนมคณภาพ

เรยนรเทคโนโลยภายใตวฒนธรรมไทย มความรคคณธรรม

11. พนธกจ

11.1 จดการศกษาใหสอดคลองกบวย และธรรมชาตของนกเรยน

11.2 จดการเรยนร โดยใชเทคโนโลยเปนสอในการแสวงหาความร

จากแหลงขอมลสารสนเทศตางๆ

11.3 จดการเรยนรเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมโดยใชกจกรรมลกเสอ –

เนตรนาร กฬา และกจกรรมทหลากหลาย

12. เปาหมาย

12.1 ผเรยนและครทกคนไดรบการปลกฝงคานยมทด น าหลกปรชญา

เศรษฐกจพอเพยงไปปรบใชในการด าเนนชวต

12.2 ผเรยนทกคนไดรบโอกาสทางการศกษาภาคบงคบ 9 ป อยางทวถง

12.3 ผเรยนทกคนไดรบการศกษาทมคณภาพตามมาตรฐานการศกษา

ขนพนฐาน

12.4 ครไดรบการอบรมพฒนาตามมาตรฐานวชาชพ

12.5 ครจดการเรยนการสอนมประสทธภาพเนนผเรยนเปนส าคญ

12.6 สถานศกษามความเขมแขงและมประสทธภาพในการบรหารจดการ

12.7 สถานศกษาจดการศกษาโดยการมสวนรวมของทกฝาย สอดคลองกบ

บรบทและความตองการของทองถน

13. คณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยน

13.1 รกชาต ศาสน กษตรย

13.2 ซอสตย สจรต

13.3 มวนย

13.4 ใฝเรยนร

13.5 มอยอยางพอเพยง

13.6 มงมนในการท างาน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

77

13.7 รกความเปนไทย

13.8 มจตสาธารณะ

14. การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธ การด าเนนงานโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ไดเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธตงแต

ปการศกษา 2548 เปนตนมา ซงแนวทางการด าเนนงานประกอบไปดวย การอบรมครและ

บคลากรทางการศกษา การเขาคายอบรมคณธรรมแกนกเรยน และการจดกจกรรมเนอง

ในวนส าคญทางพระพทธศาสนา เปนตน แตยงขาดประสทธภาพในการด าเนนงาน

เนองจากมการเปลยนแปลงบคลากรไมวาจะเปนผบรหารโรงเรยนและครสายผสอน

คอนขางบอย ท าใหขาดความตอเนองดานผด าเนนงานและจดท าโครงการ (บนทกการ

ประชม : 2556)

จากขอมลดงกลาว สรปไดวาโรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 เปนโรงเรยนขยายโอกาสมความพรอม

ทางปจจยภายใน คอ บคลากรมความกระตอรอรน ตงใจในการท างาน และมความสามคค

ผบรหารมวสยทศนในการบรหารงาน แตสวนทเปนปญหาและเปนอปสรรคตอการ

ด าเนนงานคอ หองเรยนมไมเพยงพอ สอเทคโนโลยคอมพวเตอรมไมเพยงพอกบความ

ตองการของนกเรยน งบประมาณมจ านวนจ ากด สวนปจจยภายนอก เปนชมชนทนบถอ

ศาสนาพทธ เปนหมบานทมความสงบสข มขนบธรรมเนยมประเพณอนดงาม ผปกครองให

ความสนใจ สนบสนนตอการจดการศกษา ใหความรวมมอเอาใจใสตอนกเรยนเปนอยางด

งานวจยทเกยวของ

1. งานวจยในประเทศ

จรล เพชรด (2549 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การด าเนนงานตาม

โครงการโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชมพร เขต 2 ผลการวจย

พบวา การด าเนนงานตามโครงการโรงเรยนวถพทธสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ชมพร เขต 2 โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก ระดบการด าเนนงานตามต าแหนง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

78

หนาทปฏบตงานระหวางผอ านวยการโรงเรยนและครผสอนไมแตกตางกนระดบการ

ด าเนนงานดานกจกรรมพนฐานวถชวตและดานการเรยนการสอนแตกตางกน

วสนต ออนมตร (2549 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การศกษาสภาพ

การด าเนนงานโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนทาวงวทยาคาร จงหวดลพบร ผลการศกษา

พบวา สภาพการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนทาวงวทยาคาร มสภาพการ

ด าเนนงานอยในระดบดมากทกดาน ดานปจจยน าเขา พบวาผบรหารและครมคณลกษณะ

ทด มการบรหารจดการกายภาพและสงแวดลอม สงบ รมรน เรยบงายใกลชดธรรมชาต

ดานกระบวนการ พบวา มการจดบรรยากาศและปฏสมพนธทเปนกลยาณมตร ยมแยม

มเมตตาตอกน มกจกรรมการสงเสรมกจกรรมทางพระพทธศาสนาเปนประจ า ดาน

ผลผลต พบวา ผเรยนไดพฒนากาย ศล จตและปญญาอยางบรณาการ มศล 5 เปน

พนฐานในการด ารงชวต ดานผลกระทบ พบวา บาน วดและโรงเรยนไดรบผลประโยชนจาก

การพฒนาโรงเรยนวถพทธ และความไววางใจ เชอมน ศรทธา จากผปกครองและชมชน

ใหเขามามบทบาทในการพฒนาการศกษา

ธนวฒน ฐาตจรางคกล (2550 : บทคดยอ) ไดการศกษาเรอง สภาพและ

ปญหาการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย

ผลการวจยพบวา 1) สภาพการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ ตามแนวคดของผบรหาร

โรงเรยนและครผสอน อยในระดบดมาก 2) ผลการเปรยบเทยบสภาพการด าเนนงานของ

โรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอนแตกตางกน โดย

ผบรหารโรงเรยนเหนวามสภาพการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธมากกวาครผสอน

3) ปญหาการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและ

ครผสอน อยในระดบนอย 4) ผลการเปรยบเทยบปญหาการด าเนนงานของโรงเรยนวถ

พทธ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอน โดยภาพรวมไมแตกตางกน

เมอพจารณาเปนรายดานมเพยงบางดานทแตกตางกน โดยผบรหารโรงเรยนเหนวาม

ปญหาการด าเนนงานนอยกวาครผสอน 5) สภาพการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ

ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอนทอยในโรงเรยนขนาดตางกน พบวา

อยในระดบมาก 6) ผลการเปรยบเทยบสภาพการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ

ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอนทอยในโรงเรยนขนาดตางกน พบวา

โรงเรยนขนาดใหญมสภาพการด าเนนงานนอยกวาโรงเรยนขนาดกลางและขนาดเลก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

79

7) ปญหาการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและ

ครผสอนทอยในโรงเรยนขนาดตางกน โดยภาพรวมอยในระดบนอย เมอพจารณาเปนราย

ดานทโรงเรยนขนาดใหญ เหนวามปญหาในระดบกลาง 8) ผลการเปรยบเทยบปญหาการ

ด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอนทอย

ในโรงเรยนขนาดตางกน พบวา โรงเรยนขนาดใหญมปญหาการด าเนนงานมากกวา

โรงเรยนขนาดกลางและขนาดเลก 9) สภาพการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ

ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ตางกน พบวา อยในระดบมาก 10) ผลการเปรยบเทยบปญหาการด าเนนงานของโรงเรยน

วถพทธ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอนสงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาตางกน พบวา ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 3 มสภาพการด าเนน

นอยกวาเขต 1 และเขต 2 11) ปญหาการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหน

ของผบรหารโรงเรยนและครผสอนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาตางกน โดยภาพรวม

อยในระดบนอย เมอพจารณาเปนรายดานมบางดานส านกงานเขตพนทการศกษา

หนองคาย เขต 3 เหนวามปญหาอยในระดบกลาง 12) ผลการเปรยบเทยบปญหาการ

ด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยนและครผสอนสงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาตางกน พบวา ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย เขต 3

มสภาพการด าเนนงานมากกวาเขต 1 และเขต 2

พระลอชย ออนส (2550 : บทคดยอ) ไดการศกษาเรอง ความพงพอใจของ

บคลากรทมตอการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

กรงเทพมหานคร จากการวจยพบวา 1) บคลากรมความพงพอใจตอการบรหารจดการ

โรงเรยนวถพทธดานวชาการ ดานกจการนกเรยน ดานบคลากร ดานอาคารสถานท

ดานธรการ-การเงน และดานความสมพนธกบชมชน อยในระดบมากทกดาน 2) บคลากร

มความคดเหนตอปจจยแวดลอมโรงเรยนวถพทธดานบคลากร ดานงบประมาณ

ดานทรพยากรสนบสนน และดานการจดการของโรงเรยน อยในระดบมากทกดาน

3) บคลากรทมอาย สถานภาพ รายไดเฉลยตอเดอนแตกตางกนมความพงพอใจตอการ

บรหารจดการโรงเรยนวถพทธแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

4) บคลากรทมอาย สถานภาพ รายไดเฉลยตอเดอนแตกตางกนมความพงพอใจตอปจจย

แวดลอมดานงบประมาณแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 5) ระดบความ

คดเหนของบคลากรตอปจจยแวดลอมมความสมพนธกบระดบความพงพอใจของบคลากร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

80

ทมตอการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธทกดานแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .05

ศรสดา ชวยรกษา (2550 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การประเมนผล

การจดกจกรรมโรงเรยนวถพทธ ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร

เขต 3 ผลการศกษาพบวา 1) ระดบผลกจกรรมโรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหนของ

ผบรหาร ครผสอนและคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานโดยรวมอยในระดบมาก

2) ผลการประเมนกจกรรมโรงเรยนวถพทธ ตามความคดเหนของนกเรยนโดยรวมอยใน

ระดบมาก

ส าเนยง ศรลนชาง (2550 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง สภาพและ

ปญหาการบรหารจดการศกษาโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

อดรธาน ผลการศกษา พบวา 1) สภาพการบรหารจดการตามความคดเหนของผบรหาร

และครผสอน โดยภาพรวมและรายขนตอน อยในระดบมาก เปรยบเทยบสภาพการบรหาร

โดยรวมไมแตกตางกน พจารณาเปนรายขนตอน พบวาขนตอนการจดสภาพและ

องคประกอบ แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และขนดแลสนบสนน

ใกลชดแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 2) ปญหาการบรหารจดการ

ตามความคดเหนของผบรหารและครผสอน โดยภาพรวมและรายขนตอน อยในระดบนอย

เปรยบเทยบสภาพการบรหารโดยรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

พจารณาเปนรายขนตอน พบวาขนเตรยมการ ขนด าเนนการจดสภาพและองคประกอบ

และขนตอนตามระบบไตรสกขา แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และขน

ดแลสนบสนนใกลชด แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 3) สภาพการ

บรหารจดการ ตามความคดเหนของผบรหารในโรงเรยนทมขนาดตางกน โดยภาพรวม

และรายขนตอน อยในระดบมาก เปรยบเทยบสภาพการบรหารจดการศกษา โดยรวม

แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 พจารณาเปนรายขนตอน พบวา

ขนเตรยมการ แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ขนสนบสนนใกลชด

และขนปรบปรงพฒนาตอเนอง แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

4) ปญหาการบรหารจดการ ตามความคดเหนของผบรหารในโรงเรยนทมขนาดตางกน

โดยภาพรวม และรายขนตอน อยในระดบนอย เปรยบเทยบการบรหารจดการศกษา

โดยรวม ไมแตกตางกน เมอพจารณาเปนรายขนตอน พบวา ขนเตรยมการ แตกตางกน

อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 5) สภาพการบรหารจดการ ตามความคดเหนของ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

81

ครผสอนในโรงเรยนทมขนาดตางกน โดยภาพรวม และรายขนตอน อยในระดบมาก

เปรยบเทยบสภาพการบรหารจดการศกษาโดยรวม พบวา ไมแตกตางกน

6) ปญหาการบรหารจดการ ตามความคดเหนของครผสอนในโรงเรยนทมขนาดตางกน

โดยภาพรวม และรายขนตอน พบวา ไมแตกตางกน เปรยบเทยบปญหาการบรหารจด

การศกษาโดยรวม พบวา ไมแตกตางกน

สปน เดชประเสรฐ (2550 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การบรหาร

จดการโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอดรธาน ผลการวจย พบวา

1) ความคดเหนของผบรหารสงกวาครผสอนตอการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ

โดยรวมและรายดาน ปฏบตการอยในระดบมาก แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต

ทระดบ .01 2) ความคดเหนของผบรหารจ าแนกตามขนาดโรงเรยน โดยภาพรวมมความ

คดเหนไมแตกตางกน แตเมอพจารณารายดาน พบวา มเพยงดานเดยว คอ ดานการเรยน

การสอน ปฏบตการอยในระดบมาก แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

3) ความคดเหนของครผสอน จ าแนกตามขนาดโรงเรยน โดยภาพรวม ปฏบตการอยใน

ระดบมาก แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

สวรรณ วลารกษ (2551 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การด าเนนงาน

โรงเรยนวถพทธในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาฉะเชงเทรา เขต 2 พบวา การ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธในภาพรวมและรายดานทกดานอยในระดบมาก เรยงอนดบตาม

คะแนนเฉลยมากไปหานอยดงน ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ ดานกจกรรมพนฐานชวต

ดานบรหารจดการ ดานกายภาพ และดานการเรยนการสอน ผลการเปรยบเทยบ การ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ จ าแนกตามต าแหนงผบรหารและคร พบวา ในภาพรวมและ

รายดานทกดาน แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน

พบวา ในภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทระดบ .05 และเมอพจารณาเปนรายดาน

พบวา ดานกายภาพ แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต ดานกจกรรมพนฐานชวต

ดานการเรยนการสอน ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ และดานการบรหารจดการ

โรงเรยนขนาดกลางและขนดใหญแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

พลชย ชมปญญา (2551 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง ผลการ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 3 พบวา

1) ผลการด าเนนงานโดยรวมและรายดานอยในระดบมากโดยผลการด าเนนงานโรงเรยนวถ

พทธดานปจจยน าเขา สงกวาดานอนๆ 2) ความคดเหนของผบรหารโรงเรยนครผสอน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

82

และประธานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานโดยรวมไมแตกตางกน 3) การ

ด าเนนงานของผบรหารโรงเรยน ครผสอน และประธานคณะกรรมการสถานศกษาขน

พนฐานทปฏบตงานในโรงเรยนขนาดใหญ ขนาดกลางและขนาดเลก โดยรวมแตกตางกน

ปยนนท รงรจไพศาล (2551 : บทคดยอ) ไดศกษาเรอง แนวทางการพฒนา

บคลากรของโรงเรยนวถพทธ จากการศกษา พบวา แนวทางการพฒนาบคลากรของ

โรงเรยนวถพทธ โดยน าหลกไตรสกขา ปญญาวฒธรรม กลยาณมตตตา และพรหมวหาร

ธรรม มาบรณาการขนตอนการพฒนาทง 4 ขนตอน 24 รายการ มความเหมาะสมและ

เปนไปได โดยมแนวทางดงนคอ 1) การก าหนดความตองการจ าเปน ผรบผดชอบมการ

วเคราะห มพรหมวหาร ส ารวจปญหา ความตองการ สรางปจจยเกอหนน จดล าดบความ

ตองการครอบคลมทง 3 ดาน คอความร ความคด และจตใจ 2) การวางแผน

ผรบผดชอบพฒนาตามหลกไตรสกขา มแผนการ มโครงการ และกจกรรมทหลากหลาย

พฒนาจตใจโดยผมภมรในธรรม มแผนนเทศ ก ากบตดตาม 3) การด าเนนการวางแผน

ผรบผดชอบมอทธบาท 4 พฒนากลยาณมตรธรรม 7 สรางปญญาวฒธรรม คดแบบ

โยนโสมนสการ มสตในงาน ในวถชวตประจ าวน นเทศตดตามอยางตอเนอง 4) การ

ประเมนผลผรบผดชอบประเมนผลโดยใชภาวนา 4 คอ กาย ศล จต และปญญา เนนการ

ประเมนตนเอง และกระบวนการกลมในวถชวตจรง

พระอธการประภาส นกกระโทก (2551 : 159) ไดศกษาการพฒนาการ

ด าเนนงานเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนโรงเรยนบานทบชาง อ าเภอเมอง

จงหวดนครราชสมา พบวา กอนการพฒนานกเรยนไมมระเบยบวนยโดยเฉพาะอยางยง

การเขาแถวไมมการเรยงล าดบอยางเปนระบบ ไมวาจะเปนการเคารพธงชาตหรอการเขา

แถวรบประทานอาหารท าใหเกดการกระทบกระทงซงกนและกนตลอดกอใหเกดการ

ทะเลาะววาทและท ารายรางกายซงกนและกนหลงการพฒนาพบวานกเรยนสวนใหญม

ความสามคคดขนใหความรวมมอแกครและโรงเรยนในการรกษาระเบยบวนยมากขน

พระมหาด ารง วรเสโน (2552 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง

ความสมพนธระหวางการบรหารจดการศกษากบประสทธผลของโรงเรยนวถพทธ สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต 1 จากการศกษาพบวา 1) การบรหารจดการ

โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก 2) การบรหารจดการตามความคดเหนของผบรหาร

โรงเรยน ครผสอนและคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน โดยรวมไมแตกตางกน

3) การบรหารจดการตามความคดเหนของผบรหารโรงเรยน ครผสอนและคณะกรรมการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

83

สถานศกษาขนพนฐาน ทอยในโรงเรยนทมลกษณะการเปดสอนตางกน โดยรวมแตกตาง

กนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ .05 ตามล าดบ 4) การบรหารจดการ

โดยรวมมความสมพนธทางบวกกบประสทธผลโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษานครพนม เขต 1 โดยรวมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 5) แนวทางในการ

พฒนาประสทธผลของโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต 1

พบวา ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถชวต และดานการเรยนการสอน เพอเปน

แนวทางในการน าไปใชตอไป

ชาตร นามคณ (2552: 166) ไดวจยการพฒนาแนวทางการด าเนนงาน

โรงเรยนแกนน าโรงเรยนวถพทธเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 1 โดยมวตถประสงคเพอ

ศกษาสภาพและสภาพของปญหาการจดการศกษาและเพอแสวงหาแนวทางการพฒนา

การจดการศกษาโรงเรยนวถพทธในโรงเรยนแกนน าโรงเรยนวถพทธเขตพนทการศกษา

เชยงใหม เขต 1 ผลการวจยสรปไดวาดานปจจยน าเขาเกยวกบการจดการดานกายภาพ

และสงแวดลอมทเหมาะสมโดยภาพรวมและรายขออยในระดบมากทกขอ ดานกระบวน

การเกยวกบการจดการกจกกรมพนฐานชวตโดยภาพรวมและรายขออยในระดบมากทกขอ

ขอทมคาเฉลยมากกวาขออนคอ โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนปฏบตกจกรรมพระพทธ

ศาสนาอยางเหนคณคาส าหรบแนวทางการพฒนาไดแกจดกจกรรมทเนนใหนกเรยนเปนผ

มวจารณญาณ ในกน อย ด ฟงเปนและฝกใหรจกการวางแผนชวตและมทกษะชวต

จดกจกรรมใหนกเรยนเหนคณคาของการรกษาศลเพอการอยกนในสงคมอยางเปนสขควร

มการหารปแบบกจกรรมพนฐานชวตทเปนรปธรรมชดเจนโดยความรวมมอของผเกยวของ

ทกฝาย แนวทางการพฒนาเพอใหบาน วด โรงเรยนไดรบประโยชน ไดแก การสงเสรมให

ผเกยวของ (ผบรหาร คร นกเรยน ผปกครอง) เขาใจในหลกปรชญาการศกษาตามแนว

วถพทธและสรางสรรคความรวมมอตามหลก บวร (บาน วด โรงเรยน) สงเสรมใหบาน

(ชมชน) วด โรงเรยนท ากจกรรมรวมกนในโอกาสตางๆ สอดแทรกวถพทธเขาไปในชมชน

ใหวดแสดงธรรมเรองโรงเรยนวถพทธใหชมชนเกดความเขาใจ

ยาใจ พรหมวงศ (2553 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การประเมน

โครงการโรงเรยนวถพทธ โรงเรยนบานเวยงฝาง จงหวดเชยงใหม จาการศกษา พบวา

ผตอบแบบสอบถามสวนใหญไดปฏบตงานในดานบรบท ดานปจจยน าเขา ดาน

กระบวนการ และดานผลผลต แตเมอพจารณาในรายละเอยดของแตละองคประกอบ

ปรากฏผลดงน ไดก าหนดหลกการเหตผลสอดคลองกบนโยบายของโครงการโรงเรยนวถ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

84

พทธ สรางความรความเขาใจในวตถประสงคของโครงการโรงเรยนวถพทธใหกบครผสอน

จดบคลากรด าเนนงานตามบทบาทและหนาทอยางเพยงพอ สนบสนนงบประมาณปฏบต

ตนเปนกลยาณมตร จดท าแผนและปฏทนปฏบตงาน โดยใหครมสวนรวมวางแผน ฝกฝนให

นกเรยนท างานดวยความอดทนและขยนหมนเพยร สรางสงแวดลอมเพอสงเสรม

สขภาพจตทดใหกบผเรยน สงเสรมบคลากรครและนกเรยนใหปฏบตตนเปนแบบอยางทด

ใหกบผอน สวนองคประกอบทผตอบแบบสอบถามบางสวนใหขอมลวา ไมไดปฏบตคอ

ก าหนดเวลาทจดโครงการประสานงานกบบคคลและองคกรภายนอกอยางตอเนอง

และสงเสรมความสามคคใหแกนกเรยนและครผสอน โดยมขอเสนอแนะดงน ควรจดปาย

นเทศ ใหขาวสารสาระความรเกยวกบพทธศาสนาในสถานศกษา และประชาสมพนธการ

ท าโครงการโรงเรยนวถพทธอยางตอเนอง

2. งานวจยตางประเทศ

Christine Lyne Lewis (1982 : 5088 – A) ไดท าการวจยเรอง

ความสมพนธของพฒนาการทางจรยธรรมและสตปญญาของนกเรยนปญญาเลศ

และนกเรยนทมสตปญญาปานกลาง ซงแตกตางในเรองของเพศ สถานภาพทางเศรษฐกจ

สงคมและอาย มวตถประสงคเพอเปรยบเทยบพฒนาการทางจรยธรรมของนกเรยนทม

สตปญญาเลศกบนกเรยนทมสตปญญาปานกลาง เครองมอทใชในการใหคะแนน “P”

จาก defining issue test สวนคะแนนทใหเพอวดพฒนาการทางสตปญญาใชของเพยรเจท

(Inventory of Piaget’s Development task) และการใช home Index เพอดสถานภาพทาง

สงคมและเศรษฐกจ กลมตวอยางทใชเปนนกเรยน 120 คน เปนชาย 60 คน และหญง 60

คน ซงมาจากโรงเรยนมธยมแถบชานเมองและชนบทจากเกรด 10, 11 และ 12 การ

วเคราะหใชการวเคราะหแบบคาแปรปรวน 3 ทาง (3 – way analysis of variance) โดยการ

วเคราะหพฒนาการทางจรยธรรม พฒนาการทางสตปญญา และสถานภาพทางเศรษฐกจ

สงคมรวมทงใชคาสหสมพนธของเพยรสน ผลทไดปรากฏวา พฒนาการทางจรยธรรม

ระหวางนกเรยนทมสตปญญาเลศกบนกเรยนทมสตปญญาปานกลาง มความแตกตาง

อยางมนยส าคญรวมทงพฒนาการทางสตปญญาดวย สวนในดานความสมพนธไดพบ

ความสมพนธเชงบวกระหวางพฒนาการทางสตปญญา และจรยธรรม และระหวาง

พฒนาการทางสตปญญากบสถานภาพทางเศรษฐกจ

Tucker (1998 : 32–36) ไดศกษาการรบรของนกเรยนผปกครองครและ

ผบรหาร โรงเรยนมธยมศกษาตอนปลายเบอรมวดาเกยวกบสาเหตหรอค าอธบาย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

85

พฤตกรรมทผดของนกเรยนทเกยวของกบนโยบายโรงเรยน/วธด าเนนงานโรงเรยน

การศกษาพยายามใหค าตอบแกค าถามวจย 2 ขอ ผลการศกษาพบวา พฤตกรรมนกเรยน

จดอยในประเภทตอไปนตามล าดบจากมากไปหานอย (1) ไมเคารพครอยางเปดเผย

(2) ชอบหนเรยน (3) พดจาหยาบคาย (4) เสพยาเสพตด/ดมแอลกอฮอล (5) มความรนแรง

และ (6) ประพฤตตนดวยพฤตกรรมผดๆ หลายอยางนกเรยนชายถกสงพกการเรยนบอย

มากเปนสามเทาของนกเรยนหญงในทกประเภทยกเวนการใชยาเสพยตด/แอลกอฮอล

การใหนยามพฤตกรรมผดๆ แกคร การลงโทษจงกระท าไมคงทและท าตามอ าเภอใจ

Wark (1997 : 2183-B) ไดศกษาพฤตกรรมการปฏบตตนดานวนยของ

นกเรยนระดบประถมศกษาในชมชนเมองผศกษาไดคนพบองคความรเกยวกบการ

เสรมสรางความมระเบยบวนยในตนเองของนกเรยนเปนการกลอมเกลาทางสงคมเพอ

พฒนานกเรยนใหมคณภาพรจกหนาทของตนเองและตอสวนรวมหรอสงคมเปน

กระบวนการทางการศกษาทสามารถแกปญหาวนยของนกเรยนได ปญหาวนยของนกเรยน

ทพบเปนสวนใหญคอการแตงกายและการตรงตอเวลาการปลกฝงความมระเบยบวนยใน

ตนเอง เปนการฝกอบรมตงแตเยาววยและพฒนาตอไปจนถงวยผใหญตองเขาใจธรรมชาต

ของนกเรยนตลอดทงมการแนะน าสงเสรมในสงทถกทควรใหรจกแกปญหาและปลกฝง

ความมวนยในตนเองอยางตอเนองใหค าแนะน าและมอบหมายใหเดกท าตามความสามารถ

ของตนเองทจ าเปนอยางยงคอการปลกฝงความมระเบยบวนยอนดงาม

Johnson (1997 : 2769-A) ไดศกษาการมสวนรวมในการประเมนวนย

นกเรยนชนประถมศกษาจากการศกษาคนควาพบวาปญหาเกยวกบพฤตกรรมของนกเรยน

ในโรงเรยนโดยทวไปมกเรมเกดทหองเรยนสวนการประเมนในเรองของการมวนยของ

นกเรยนควรใหหลายฝายเขามามสวนรวมไมวาจะเปนตวนกเรยน อาจารยและผปกครอง

นอกจากนนการประเมนควรมขอมลพรอมจากหลายฝายไมวาจะเปนขอมลเกยวกบการ

จดชนเรยน สภาพโรงเรยน ความเครยดของนกเรยน จนเกดพฤตกรรมไมเหมาะสม

อยางไรกตามสามารถสรปไดวาการททกฝายมสวนรวมในการประเมน วนยนกเรยนนน

ท าใหพฒนาการดานวนยของนกเรยนอยในระดบทนาพอใจ

Biskin & Hoskinson (1997 : 407-415) ไดทดลองสอนจรยธรรมโดยใช

วธการจดโครงการอภปรายเกยวกบจรยธรรมทตดสนใจยากจากวรรณคด และการอาน

เรองราว โดยใชนกเรยนระดบเกรด 4-5 แบงกลมออกเปนกลมทดลอง และกลมควบคม

แลววดจรยธรรมโดยวธของโคลเบอรก จากการทดลองโดยกลมทดลอง มการจด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

86

โครงสรางการอภปรายอยางเปนระบบ ครใชค าถาม 3 แบบ คอ ค าถามเกยวของกบ

ขอเทจจรง ตความ การประเมน เพอยวยใหผเรยนสมมตบทบาทของตนลงไป สวนกลม

ควบคมปลอยใหมการอภปรายตามยถากรรม จากนนวดระดบจรยธรรมตอนหลง

ผลการวจยพบวาการอภปรายอยางเปนระบบทใหโอกาสผเรยนใหอยในบทบาททองเรอง

สามารถเปลยนแปลงตดสนเชงจรยธรรมในระดบสงขนอยางมนยส าคญ นนหมายความวา

ผสอนสามารถพฒนาการใชเหตผลเชงจรยธรรมไดโดยใหเดกมโอกาสอยในสถานการณ

ของสงคมทท าใหเขาตองกระท าบทบาทตางๆ กน

Krebbs ( 1997 : 36) ไดท าการวจยเรองกรณศกษา : หลกธรรมของศาสนา

ครสตนกายคาธอลก จากหลกสตร วตถประสงคการวจย เพอศกษาหลกธรรมของศาสนา

จากหลกสตรของโรงเรยนศาสนาครสต (คาธอลก) โดยการศกษาวธการเรยนการสอนของ

ชมชน ทเขารวมโครงการ 3 แหง และจากแบบสอบถามของผบรหารโรงเรยนและคร 119

คน จากโรงเรยน 11 แหงของโรงเรยนศาสนาครสต (คาธอลก) ผลการวจยทไดจาก

แบบสอบถามและการสมภาษณ พฤตกรรมของครทเปนอาสาสมครและผบรหารโรงเรยน

ในโครงการทง 3 แหง และศกษาจากการวเคราะหเอกสารและการสงเกต เปนขอมลเชง

คณภาพทรวบรวมไวเปนหมวดหม ผทตอบแบบสอบถามเชอวาหลกธรรมของศาสนา

จะตองจดควบคกบหลกสตรของโรงเรยนทจดไวอยางเหมาะสมและถามเครองมอทม

ประสทธภาพจะสงผลตอการน าหลกธรรมของศาสนามาใชในหลกสตรเปนอยางมากจาก

การศกษาหลกธรรมของหลกสตรศาสนาครสต (คาธอลก) ลกษณะเฉพาะของศาสนา

ครสต (คาธอลก) และการยอมรบของชมชนเพอการพฒนาคณธรรมทยงยนสงผลใหควรม

การด าเนนการน าหลกธรรมของศาสนาครสต (คาธอลก) มาบรรจในหลกสตรและควรม

การวางแผนตอไป เพอเปนการพฒนาคณธรรมทนกเรยนมาใชประโยชนไดจรงอยางมนคง

Kazuaki (2000) ไดท าการศกษาเปรยบเทยบระบบการศกษาของ 40 ชาต

ทวโลกในเรองความไมเทาเทยมกนทางสงคมในโรงเรยน ซงหมายถงคณภาพของ

ประสบการณทไดรบในโรงเรยน เชน ผลสมฤทธเกยวกบวชาการและประสบการณทไดรบ

การแนะน าสงสอน ซงแตกตางกนตามคณลกษณะเฉพาะของผเรยน เชน เพศ เชอชาต

และชนชนทางสงคม มากกวาทจะตดสนใจโดยคณธรรมและความพยายามในประเทศ

อตสาหกรรมความไมเทาเทยมกนทางสงคมในโรงเรยน เปนปรากฏการณธรรมชาต แตใน

บางสงคมกลบไมเปนอยางนน ครท าหนาทเปนตวกลางทจะไกลเกลยใหเกดความเทาเทยม

เขาพบวา ประชาชนหรอสงคมทมการกระตนกระบวนการในการฝกสมาธมากกวาทอนๆ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

87

ท าใหประชาชาตนนมความสามารถในการสงเสรมและสนบสนนความเทาเทยมกนในสงคม

ไดกวาทอน ๆ

Enciso (2000 : 96–102) ไดศกษาการรบรเกยวกบวนยนกเรยนตามทศนะ

ของนกเรยน คร และผบรหาร โดยศกษาในโรงเรยนระดบกลางทมนกเรยนประมาณ

1,700 คน คร 69 คน พฤตกรรมดานวนยของนกเรยน คอ พฤตกรรมไมเหมาะสมและการ

กลาววาจาทกอใหเกดอปสรรคตอการเรยนของนกเรยนคนอนๆ ในชนเรยน จากการศกษา

เชงเอกสารพบวาความเขาใจคลาดเคลอนเกยวกบการระบปญหาวนยของครจะตองรบร

กอนการด าเนนการใดๆ เกยวกบวนยนกเรยนผลการศกษาพบวา ครจะตองรบรกอนท

ด าเนนการใดๆ ตอปญหาวนยนกเรยนเพอการปองกนหรอการแกไขปญหานกเรยนใหได

อยางประสบผลส าเรจซงขนอยกบประสทธภาพในการจดการชนเรยนของครและนกเรยนม

ความเชอวาผปกครองเปนปจจยส าคญทสดในกระบวนการแกไขปญหา ดานวนยนกเรยน

Chan (2003 : 102) ไดท าการวจยเรอง หลกสตรบรณาการ : ความเชอของ

ครในโรงเรยนมธยมศกษาทมอทธพลตอการน าหลกสตรบรณาการมาใชอยางไร

วตถประสงคของการวจยเพออธบายและวเคราะหความเชอของครโรงเรยนมธยมศกษาทม

อทธพลตอการน าหลกสตรบรณาการมาใชหรอไมโดยตอบค าถาม 3 ขอ ธรรมชาตของ

หลกสตรบรณาการโรงเรยนมธยมศกษาปจจบนเปนอยางไร การวจยครงนเปนการวจย

แบบมสวนรวมในโรงเรยน A และ B มครเขารวมโครงการ 6 คน ผลการวจยพบวา

หลกสตรบรณาการโรงเรยน A และ B มความแตกตางกนในโรงเรยน A เปนการบรณาการ

แบบวทยากร (Multidisciplinary) และโรงเรยน B บรณาการแบบหลกสตรกวาง (Broad

field Approach) ความเชอของครและการแสดงออกของครทง 2 โรงเรยน แตกตางกน

พบวา ความเชอของครขนอยกบวชาทสอนซงมอทธพลตอการเรยนการสอนความเชอของ

ครเกยวกบการท างานกลมรวมกนม 3 ดาน เชน การตดตอสอสารกนอยางสม าเสมอความ

เชอเรองการเปลยนแปลงรปแบบและความเชอดานการรวมมอกน สวนความเชอดานการ

น าไปปฏบตจรงนนคณะครทมความเชอเหมอนกน มผลตอการพฒนาหลกสตรบรณาการ

สงผลใหคณะครในโรงเรยน A มการตดตอสอสารสม าเสมอในกลมของผรวมท าหลกสตร

บรณาการ สวนในโรงเรยน B ครผใชหลกสตรบรณาการ มการแลกเปลยนวสดการเรยน

การสอน แตครผรวมโครงการทง 6 คน มสงทเหมอนกนคอครยงยดรปแบบการสอนของ

ตวเองทแตกตางกนดานการสอนและการน าเสนอตอนกเรยนและยงพบวาความเชอของคร

ในแตละวชาแตกตางกนตามเนอหาความร วธการแสวงหาความรและจากการวดและการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

88

ประเมนผลทจรงแลวความเชอของครผสอนแตละวชานนจะขดแยงความเชอในเรอง

หลกสตรบรณาการ นอกจากนยงพบวา สงนาสนใจเกยวกบความเชอของครเกยวกบ

หลกสตรบรณาการนนครเปลยนความเชอไดยาก และไมมทางทจะเปลยนแปลงไดแมวาจะ

มการอบรมเกยวกบหลกสตรบรณาการหลายครงและยงพบวาการตดสนใจยอมรบ

หลกสตรบรณาการนนเปนการท าตามหนาทแตมไดรวมเปนเจาของหรอเหนดวยและความ

เชอของครมกจะถกละเลยจากนโยบายของโรงเรยน ผลของการวจยนผวจยใหขอเสนอแนะ

วาในการน านโยบายและวางแผนการน าหลกสตรบรณาการมาใชควรศกษาความเชอของ

ครมาพจารณาเพอใหเกดการเปลยนแปลงการพฒนาหลกสตรบรณาการในอนาคต

Cranley (2003 : 1531 - A) ไดศกษาพฤตกรรมการปฏบตในดาน

จรยธรรมของนกเรยนในโรงเรยนประถมศกษาในชมชนเมองของประเทศไทยการประพฤต

ปฏบตทางดานจรยธรรมของนกเรยนประกอบดวยมาตรการทโรงเรยนใชเปนกรอบ

จรยธรรม นกเรยนเพอเปนมาตรการทจะจดการศกษาโดยการน าเอาจรยธรรมมา

บรณาการเขากบวชาอนวามาตรการเหลานจะเกดผลอยางไรตอนกเรยน การวจยนได

ก าหนดกรอบความคดไว 6 ดาน คอ การสอนจรยธรรมเปนสวนหนงของหลกสตรการสอน

จรยธรรมในหลกสตรปกต การสอนจรยธรรมโดยใชสถานการณทางประเพณ การสอน

จรยธรรมโดยใชกจกรรมการสอนอยางตอเนอง การสอนจรยธรรมโดยก าหนดระเบยบกฎ

ของหองเรยน การสอนจรยธรรมโดยด าเนนตามนโยบายและระเบยบของทางราชการ

จากการศกษางานวจยทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศสรปไดวา

ผมสวนเกยวของทกฝายทงในสถานศกษาและนอกสถานศกษาตองใหความชวยเหลอซงกน

และกน โรงเรยนตองใหความสนใจ ก าหนดนโยบาย วสยทศน ในดานการพฒนาคณธรรม

จรยธรรมนกเรยนใหชดเจนใหโอกาสนกเรยนไดฝกปฏบตกจกรรม ครตองเปนแบบอยาง

ทด โรงเรยนตองจดงบประมาณ หากจกรรมสงเสรมคณธรรมจรยธรรมเพอน ามาบรณา

การเขากบหลกสตรสถานศกษาและปรบสภาพการเรยนรภายในโรงเรยนใหเออตอการ

พฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนในขณะเดยวกนผบรหาร คร ชมชน ตองเขามามสวน

รวมในการด าเนนงานพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนและตองปฏบตตนใหเปน

แบบอยางทดแกสงคม ผบรหารโรงเรยนตองจดหาทรพยากรทางการศกษาสนบสนนให

เพยงพอและเหมาะสมกบการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมจรยธรรมพรอมกบใหโอกาส

นกเรยนไดประพฤตปฏบตตนในสงทด ยกยองชมเชยใหขวญก าลงใจแกผท าดเพอใหเกด

คณคามความหมายตอโรงเรยนและชมชน ตดตาม ประเมนผลและรายงานผลการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

89

ด าเนนงานใหสาธารณะชนไดรบทราบความกาวหนาอยางตอเนองดวย การด าเนนงานตาม

แนวโรงเรยนวถพทธเปนการน าหลกธรรมค าสงสอนของพระพทธศาสนามาใชในการ

วางแผนพฒนาโรงเรยนและจดกจกรรมการเรยนรแกนกเรยนซงผลปรากฏวา นกเรยนม

จรยธรรมสงขนสามารถใชเหตผลเชงจรยธรรมไดสงขนและการพฒนาโรงเรยนวถพทธนน

จะสงผลตอนกเรยน บคลากรและชมชนโดยมเปาหมายทครอบคลมทงภายในและภายนอก

โรงเรยน การด าเนนงานจงตองมเครอขายทกวางขวางหลายหนวยงาน ท าใหมความจ าเปน

ทตองการศกษาอยางเปนระบบไดขอมลสารสนเทศทถกตองชดเจนและเพยงพอทจะ

น ามาใชในการตดสนใจปรบปรงพฒนาคณภาพอกทงสภาพและปญหาการด าเนนงานของ

โรงเรยนวถพทธ การบรหารโครงการ การปฏบตงานและปญหาตางๆ ตามแนวทางการ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ 5 ดาน ไดแก ดานการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ ดานการ

จดวถพทธสวถการเรยนร ดานกจกรรมเสนอแนะการพฒนา ดานการพฒนาบคลากรและ

คณลกษณะบคลากรทคาดหวงและดานเกอกลสมพนธโรงเรยนวถพทธและชมชนซงพบวา

ยงมผใหความสนใจท าการศกษาหรอท าการวจยคอนขางนอยเปนเหตใหสถานศกษาทเขา

รวมโครงการโรงเรยนวถพทธขาดขอมลสารสนเทศทจะน ามาใชประกอบการปรบปรงและ

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธทมงประโยชนเพอพฒนาเยาวชนใหเปน

มนษยทสมบรณตามทพระราชบญญตการศกษาแหงชาตก าหนด เพอเปนการศกษา

ประสทธภาพการด าเนนงานตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ผวจยจงด าเนนการวจย เพอ

ประโยชนในดานการพฒนาประสทธภาพการด าเนนงานใหเปนไปตามมาตรฐานการ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธอยางยงยนตอไป

มหาวท


ภฏสกลน

คร

90

มหาวท


ภฏสกลน

คร

บทท 3

วธด าเนนการวจย

การวจยในครงนเปนการวจย เพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน


นครพนม เขต 2 ซงผวจยใชหลกการวจยปฏบตการ (Action Research) โดยมล าดบขนตอน

การด าเนนการ ดงน

1. กลมเปาหมายของการวจย

2. ขนตอนการด าเนนการวจย

3. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

4. ขนตอนการสรางเครองมอ

5. การเกบรวบรวมขอมล

6. การจดกระท าขอมลและการวเคราะหขอมล

กลมเปาหมายของการวจย






ปการศกษา 2556






มหาวท


ภฏสกลน

คร

92




1.2.2 วทยากร คอ ผทใหความรในการอบรมคณธรรม คอ ผทให

ความรในการอบรมคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธจ านวน 2 คน คอ นายชวลต

ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถม

ศกษานครพนม เขต 2 ผเชยวชาญดานการพฒนานกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ และ

พระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม

ผเชยวชาญดานการอบรมคณธรรม จรยธรรมแกนกเรยน 1.2.3 ตวแทนคณะกรรมการสถานศกษา จ านวน 3 คน คอ ประธาน


1.2.4 ตวแทนนกเรยนระดบประถมศกษาปท 1-6 จ านวน 18 คน ซง

ไดมาโดยการเจาะจง จากนกเรยน 9 หอง หองละ 2 คน คอ หวหนาหองและรองหวหนา

หอง


ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง จากนกเรยน 5 หอง หองละ 2 คน คอ หวหนาหองและรอง

หวหนาหอง


ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต 2 ปการศกษา 2556 จ านวน 28

คน ซงเปนผปกครองของนกเรยนทคดเลอกมา และเปนผปกครองของนกเรยนคนอนๆ


กลมเปาหมายการพฒนา คอนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 1-6


พนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต 2 ปการศกษา 2556 โดยเปนนกเรยนจ านวน






มหาวท


ภฏสกลน

คร

93






ขนตอนการด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยปฏบตการ ซงผวจยไดประยกตใชหลกการวจย

ปฏบตการวงจร PAOR ตามแนวคดของ Kemmis and Mc Taggart (องอาจ นยพฒน. 2551

: 301 - 303, อางองมาจาก Kemmis & Mc Taggart 1990 : 5) ประกอบดวย 4 ขนตอน

ดงน คอ 1) การวางแผน (Planning) 2) การปฏบตการ (Action) 3) การสงเกตการณ

(Observation) และ 4) การสะทอนกลบ (Reflection) เพอคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชน

เอองกอนาดตามแนวโรงเรยนวถพทธ โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยมขนตอนการด าเนนการดงน

ขนท 1 การวางแผน

ผวจยไดด าเนนการตามขนตอน ดงน

1. ศกษาสภาพ ปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยน โรงเรยนชมชนเออง

กอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ดงน

1.1 ศกษาเอกสารทเกยวของกบการจดกจกรรมทเกยวของกบ

คณธรรมนกเรยน รวมไปถงการสงเกตการจดกจกรรมการเรยนรทบรณาการสอดแทรก

คณธรรมจรยธรรมใหกบนกเรยนของครระดบประถมศกษาและมธยมศกษาตอนตน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด

1.2 สมภาษณผทเกยวของ เชน ผบรหารโรงเรยน ครผสอน

และผปกครอง เปนตน เกยวกบพฤตกรรมการแสดงออกของนกเรยน รวมไปถงสภาพและ

ปญหาในการจดกจกรรมการเรยนร การจดท าโครงการอบรมคณธรรมของคณะคร


1.3 ด าเนนการประชม อภปราย เกยวกบสภาพปญหา ความตองการ

และรวมกนคดหาแนวทาง หรอวธการเพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถ

พทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

ตาราง 8 แผนการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

กจกรรม พฒนาคณธรรมดาน

ระยะเวลา เครองมอ สถานท ผรบผดชอบ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย มน าใจ

1. จดประชม รวมกนวเคราะหสภาพ

ปญหาและความตองการในการพฒนา 5 ม.ย.2556 - บนทกการ

ประชม

- แบบสมภาษณ

หองประชม

โรงเรยนชมชน

เอองกอนาด

- ผวจย

- ผรวมวจย

2. ศกษาดงานโรงเรยนตนแบบ 7 ม.ย.2556 - แบบบนทก

การศกษาดงาน

โรงเรยนสาม

ผงวทยาคม

- ผวจย


3. ประชมเชงปฏบตการ 10 ม.ย.2556 - แบบบนทก

การประชม



- ผวจย


4. จดกจกรรมแนวโรงเรยนวถพทธ

-กายภาพ

-กจกรรมพนฐานวถชวต

-การเรยนการสอน

-บรรยากาศและปฏสมพนธ

-การบรหารจดการ

17 ม.ย. – 30

ก.ค. 2556

- แบบวด

พฤตกรรม

- แบบประเมน

ความพงพอใจ



- วทยากร

- ผวจย


- คณะคร

5. นเทศ ตดตามผลการปฏบตงาน

และใหค าแนะน า 17 ม.ย. – 30

ก.ค. 2556

- แบบบนทก

การนเทศและ

ตดตามผล



- ผบรหาร

- ผทไดรบ

มอบหมาย

94

มหาวท


ภฏสกลน

คร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

95

จากตาราง 8 แสดงใหเหนถงแผนการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยน

ตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา


ขนท 2 การปฏบตการ

ผวจยไดด าเนนการตามแผนทไดก าหนดไว ดงน

1. การประชม ไดประชมผบรหาร คณะคร คณะผรวมวจย และ

คณะกรรมการสถานศกษา เพอรวมกนวเคราะหสภาพ ปญหา และความตองการในการ

พฒนาคณธรรมนกเรยน ณ หองประชมโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ในวนพธ ท 5

มถนายน พ.ศ. 2556

2. การศกษาดงาน ไดน าคณะผรวมวจย และผใหขอมลบางสวนไป

ศกษาดงานในโรงเรยนทประสบความส าเรจในการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตาม

แนวโรงเรยนวถพทธ 1 โรงเรยน ซงไดแก โรงเรยนสามผงวทยาคม ต าบลสามผง อ าเภอ

ศรสงคราม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22 ในวนศกร ท 7

มถนายน พ.ศ. 2556 ซงผวจยและผรวมวจย ไดศกษาสภาพโดยทวไปของโรงเรยน การ

จดกจกรรมการเรยนร การจดโครงการ การสมภาษณถงปญหาและวธการแกไข เปนตน

3. การประชมเชงปฏบตการ เพอรวมกนหาแนวทางการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ในวนจนทรท 10 มถนายน พ.ศ. 2556

4. การจดกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธโดยไดด าเนนการจด

กจกรรมของโรงเรยนวถพทธ ดงตอไปน คอ

4.1 ดานกายภาพ สถานศกษาจะจดอาคารสถานท สภาพแวดลอม

โดยใหมศนยรวมศรทธาของคร นกเรยนและบคคลในชมชน คอมพระพทธรปทเดน ชวนให

ระลกถงพระรตนตรย มสวนพทธธรรมประกอบดวยตนไมส าคญในพระพทธศาสนา มปาย

นเทศ ปายคณธรรม มอาคารสถานททสะอาด เปนระเบยบและเพยงพอตอการใชสอย

4.2 ดานกจกรรมพนฐานวถชวต สถานศกษาจดกจกรรมวถชวต

ประจ าวน ประจ าสปดาหหรอในโอกาสตางๆ เปนภาพรวมทงสถานศกษาทเปนการปฏบต

บรณาการทงศล สมาธ และปญญาโดยเนนการมวถชวตหรอวฒนธรรมของการกน อย ด

ฟงดวยสตสมปชญญะเพอเปนไปตามคณคาแทของการด าเนนชวตโดยมกจกรรม ดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

96

4.2.1 กจกรรมสวดมนตไหวพระกอนเขาเรยนและกอนเลกเรยน


4.2.2 มกจกรรมท าสมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธเปน

ประจ าวนกอนเรยน (เพอพฒนาสมาธ)

4.2.3 มกจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหารกลางวน

(เพอใหกนเปน กนอยางมสต มปญญารเขาใจ)

4.2.4 กจกรรมการสวดมนต ฟงธรรมประจ าสปดาห (เพอพฒนา

ศลสมาธปญญา) การอบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน ไดด าเนนการอบรมคณธรรมและ

ท ากจกรรมตางๆ ตามทไดก าหนดไว ตงแตวนท 17 มถนายน – 30 กรกฎาคม 2556 โดยม

คณะครผลดเปลยนกนเปนวทยากร และมวทยากรอก 2 คน คอ นายชวลต ศรพวงผกา

พนธ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 และพระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า อ าเภอศรสงคราม จงหวด-

นครพนม

4.2.5 มกจกรรมบนทกและยกยองการปฏบตธรรม (เนนย าและ

เสรมแรงการท าความด)

4.2.6 ทกหองเรยนมการก าหนดขอตกลงในการอยรวมกนโดย

เขาใจเหตผลและประโยชนทมตอการอยรวมกน (พฒนาศล วนย ดวยปญญา) เปนตน

4.3 ดานการเรยนการสอน สถานศกษามการจดหลกสตร

สถานศกษาหรอจดการเรยนการสอนทการบรณาการหลกธรรมทงทเปนความร

(Knowledge) ศรทธาคานยมคณธรรม (Attitude) และการฝกปฏบตธรรม (Practice)


สาระหรอกจกรรมอนๆ ในการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนผานกจกรรรมการเรยนการ

สอนอยางชดเจนและจดกจกรรมดงตอไปน

4.3.1 กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร คอ กจกรรมคาย

พทธบตร

4.3.2 กจกรรมประจ าวน/ประจ าสปดาห ไดแก

4.3.2.1 กจกรรมหนาเสาธง ไดแก กจกรรมทกระท าเพอร าลก

ถงชาต ศาสนา พระมหากษตรย (กอนเคารพธงชาต) กจกรรมไหวพระสวดมนต แผเมตตา

และสงบนง (สมาธ) กจกรรมพทธศาสนสภาษตวนละบทกจกรรมนองไวพ (ในแถวหนาเสา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

97

ธง) และกจกรรมเดนแถวเขาหองเรยนอยางมสต เชน เดนพรอมทองคตธรรมขณะเขา


4.3.2.2 กจกรรมท าความดระหวางวน ไดแก กจกรรมเดน

อยางมสตกอน เขาโรงอาหาร กจกรรมกลาวค าพจารณาอาหารกอนการรบประทาน

อาหาร กจกรรมรบประทานอาหารอยางมสตเชน มกตกาวา ไมดง ไมหก ไมเหลอ

กจกรรมขอบคณหลงรบประทานอาหารและกจกรรมนงสมาธ 1 นาทกอนเรยน (อาจให

นกเรยนท าพรอมกนหนาหองเรยน)

4.3.2.3 กจกรรมกอนเลกเรยน เชน กจกรรมไหวพระสวดมนต

กจกรรม ร าลกพระคณของผมพระคณและกจกรรมทองอาขยานสรางสมาธ เปน

4.3.2.4 กจกรรมประจ าสปดาห ไดแกกจกรรมท าบญ

ตกบาตรประจ าวนพระ

4.3.3 กจกรรมเนองในโอกาสวนส าคญทางพระพทธศาสนา

โรงเรยนวถพทธจดกจกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนาคอ วนวสาขบชา


4.3.4 กจกรรมพเศษอนๆ เชน กจกรรมยกยองเชดชเกยรตผท า

ความด กจกรรมอาสาตาวเศษ (มผสงเกตพฤตกรรมของผปฏบตธรรม) กจกรรมบนทก

ความดของผปฏบตธรรม กจกรรมตนไมพดได (เนนคตธรรม) กจกรรมสรางสรรคสงคม

เชน ท าความสะอาดหองน า กจกรรมปฏสมพนธ เชน ครตอนรบ ทกทายนกเรยนดวยกรยา




4.4 ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ การจดกจกรรมสงเสรมหรอดแล

ใหบรรยากาศปฏสมพนธทดเปนกลยาณมตรเกดขนอยางจรงจงตอเนองโดยผานกจกรรมท

หลากหลาย อาท การกระตนทกคนใหท าตนเปนตวอยางทด การยกยองผท าด การปลก

ศรทธาคานยมปฏบตดปฏบตชอบตอผอน เปนตน

4.5 ดานการบรหารจดการสถานศกษาโดยบคลากรในสถานศกษา


เขาใจในหลกการและวธด าเนนการโรงเรยนวถพทธรวมกนโดยมจดเนน ประยกตไตรสกขา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

98

ในระดบชนเรยน (การจดกระบวนการเรยนรรายวชา) เนนการประยกตในระดบกจกรรมวถ


5. นเทศ และตดตามผลการปฏบตงาน โดยผบรหารและหวหนา

ฝายวชาการ

ขนท 3 การสงเกตการณ

หลงจากไดรบการประชมเชงปฏบตการ มการนเทศตดตามตามแผนท

ก าหนด ดงน

1. นเทศตดตามและประเมนผลการพฒนาบคลากรการไปศกษาดงานท

โรงเรยนตนแบบของกลมผรวมวจยและคณะครโรงเรยนชมชนเอองกอนาดโดยการ

สมภาษณอยางไมเปนทางการ

2. นเทศตดตามการเขารวมกจกรรมของนกเรยน และการรวมมอกน

ท างานของคณะครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

3. นเทศตดตามพฤตกรรมนกเรยน การแสดงความคดเหน และการ

รวมกนหาแนวทางพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอ

นาด

ขนท 4 การสะทอนกลบ

สอบถามความพงพอใจทมตอการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด น าขอมลทไดจากขนตอนการสมภาษณ การตอบ

แบบสอบถาม ประชมเชงปฏบตการ แบบบนทกการนเทศตดตาม มาวเคราะหและท าความ

เขาใจรวมกน โดยคณะผรวมวจยรวมกนพจารณาแสดงความคดเหนถงผลทเกดขนจาก

การปฏบตในแตละขนตอนพรอมทงหาวธปรบปรงแกไขขอบกพรองของการด าเนนงาน

และปรบแผนการด าเนนการศกษาใหมเกดการพฒนาทดขน

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

การวจยครงน ผวจยไดจ าแนกการใชเครองมอเปนประเภทตามลกษณะของ

การด าเนนงาน ดงรายละเอยดตอไปน

1. ประเภทของเครองมอ

เครองมอในการวจยครงน แบงออกเปน 3 ประเภท คอ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

99

1.1 เครองมอทใชในการวางแผน ไดแก แบบบนทกการประชมคร เพอ

ปรกษาเกยวกบสภาพปญหาคณธรรมโรงเรยน โดยใชแบบสงเกต แบบสมภาษณ

1.2 เครองมอทใชในการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ไดเเก คมอการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ

1.3 เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลและเครองมอทใชในการสะทอนผล

การปฏบต ไดแก

1.3.1 แบบบนทกการสมภาษณผรวมวจยและกลมผใหขอมลเกยวกบการ

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

1.3.2 แบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน

1.3.3 แบบสอบถามเพอประเมนพฤตกรรมนกเรยนโดยครประจ าชน

1.3.4 แบบสอบถามเพอประเมนพฤตกรรมของตนเองของนกเรยน

2. ลกษณะของเครองมอ

2.1 แบบบนทกการสมภาษณผรวมวจยและกลมผใหขอมล เปนแบบ

สมภาษณแบบมโครงสรางใชสมภาษณผรวมวจยและกลมผใหขอมล โดยการสมภาษณ

เกยวกบสภาพทวไปของโรงเรยน และการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถ

พทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สภาพจรงของผถกสมภาษณ ใชเกบรวบรวมขอมลกอน

ด าเนนการพฒนา ระหวางด าเนนการและหลงด าเนนการพฒนา

2.2 แบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมรายกลมของนกเรยน เปนแบบบนทก

การสงเกตแบบมโครงสราง เปนเครองมอส าหรบผวจยและผรวมวจยใชในการเกบรวบรวม

ขอมล โดยการสงเกตพฤตกรรมเกยวกบคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาดกอนด าเนนการพฒนา ระหวางด าเนนการและหลงด าเนนการ

พฒนา

2.3 แบบสอบถามเพอประเมนพฤตกรรมดานคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ของนกเรยนส าหรบคร เปนแบบสอบถาม

เกยวกบคณธรรมของนกเรยนโดยครเปนผประเมนตามตวบงชทก าหนด

2.4 แบบสอบถามเพอประเมนพฤตกรรมดานคณธรรมของตนเองส าหรบ

นกเรยน เปนแบบสอบถามเกยวกบคณธรรมของนกเรยนโดยนกเรยนเปนผประเมนตนเอง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

100

3. วธการสรางและการหาคณภาพของเครองมอ

เครองมอทใชในการศกษาครงน มทงหมด 4 ชนด โดยมกระบวนการสรางและ

การพฒนาดงน

3.1 แบบสมภาษณ การสรางแบบสมภาษณการพฒนาคณธรรมนกเรยน

ตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ผวจยด าเนนการดงน

3.1.1 ศกษารปแบบการสรางแบบสมภาษณจากหนงสอการพฒนา

เครองมอส าหรบการประเมนการศกษา ของ ลดดาวลย เพชรโรจน และคณะ (2545, หนา

1-35) ตลอดจนการน าไปใชเกบขอมลเพอน าไปใชไดอยางถกตอง

3.1.2 ก าหนดขอบขายและสรางแบบสมภาษณใหครอบคลมขอมลสงท

ตองการ โดยมประเดนทจะสมภาษณ เกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

3.1.3 น าแบบสมภาษณทสรางเสรจเรยบรอยแลวเสนอคณะกรรมการท

ปรกษาวทยานพนธ เพอพจารณาใหขอเสนอแนะ

3.1.4 ปรบปรงแบบสมภาษณตามค าแนะน าของคณะกรรมการทปรกษา

วทยานพนธแลวน าแบบสมภาษณไปใหผเชยวชาญ 5 คน ตรวจสอบคณภาพของเครองมอ

ดงน

3.1.4.1 ผชวยศาสตราจารย ดร.ธวชชย ไพใหล อาจารยประจ า

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

3.1.4.2 นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการ

พเศษ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

3.1.4.3 นายสรยา คะษาวงค ผอ านวยการโรงเรยนชมชนเอองกอ

นาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

3.1.4.4 วาทรอยตรเพยร มะละกา คร วทยฐานะครช านาญการ

พเศษ โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

นครพนม เขต 2

3.1.4.5 พระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า บานกอ

อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม

3.1.5 น าแบบสมภาษณมาปรบปรงแกไขตามค าแนะน าของผเชยวชาญ

แลวน าไปใหคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบความถกตองอกครง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

101

3.1.6 ปรบปรงขอแกไขแบบสงเกตตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ

โดยคดเลอกขอค าถามทมคาดชนความสอดคลอง (Index Of Congruence : IOC) ตงแต

0.5 ขนไปพบวามคา IOC อยระหวาง 0.80 – 1.00 แลวน าไปใชเกบรวบรวมขอมลระหวาง

กจกรรมการด าเนนงาน

3.1.7 จดพมพแบบสมภาษณฉบบสมบรณ เพอน าไปใชเกบรวบรวม

ขอมล

3.2 แบบสงเกตพฤตกรรมรายกลมของนกเรยน การสรางแบบสงเกต

พฤตกรรมของนกเรยน ผวจยด าเนนการดงน

3.2.1 ศกษารปแบบการสรางแบบสงเกตจากหนงสอการพฒนา

เครองมอ ส าหรบการประเมนการศกษา ตลอดจนการน าไปใชเกบขอมลเพอน าไปใชได

อยางถกตอง

3.2.2 ก าหนดขอบขายของสงทตองการบนทกแลวก าหนดโครงสรางของ

แบบสงเกต โดยมประเดนทสงเกต คอ คณธรรมนกเรยนใน 5 ดาน ไดแก 1) ความขยน

2) ความประหยด 3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ5) ความมน าใจ

3.2.3 น าแบบสงเกตทสรางเสรจเรยบรอยแลวเสนอคณะกรรมการท

ปรกษาวทยานพนธเพอพจารณาใหขอเสนอแนะ

3.2.4 ปรบปรงแบบสงเกตแลวน าแบบสงเกตไปใหผเชยวชาญ 5 คน

ตรวจสอบคณภาพเครองมอ โดยพบวามคาความเทยงตรงโดยหาคา IOC เทากบ 1.00

3.2.5 น าแบบสงเกตมาปรบปรงแบบสงเกตแกไขตามค าแนะน าของ

ผเชยวชาญ แลวน าไปใหคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบความถกตองอก

ครง

3.2.6 จดพมพเครองมอฉบบสมบรณ เพอน าไปใชเกบรวบรวมขอมล

3.3 แบบสอบถามเพอประเมนพฤตกรรมดานการมคณธรรมนกเรยนส าหรบคร

การสรางแบบสอบถาม ผวจยด าเนนการดงน

3.3.1 ศกษารปแบบโครงสรางแบบสอบถามจากหนงสอการพฒนา

เครองมอส าหรบการประเมนการศกษา ตลอดจนการน าไปใชเกบขอมลเพอน าไปใชได

อยางถกตอง

3.3.2 ก าหนดขอบขายของแบบสอบถาม และสรางแบบสอบถาม เพอ

ประเมนพฤตกรรมของนกเรยนตามขอบขาย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

102

3.3.3 น าแบบสอบถามทผวจยสรางขน เสนอคณะกรรมการทปรกษา

วทยานพนธตรวจสอบเเกไข แลวน ามาปรบปรงเสรจแลวน าไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ

คณภาพ

3.3.4 น าแบบสอบทผานการตรวจสอบแกไขจากผเชยวชาญมาปรบปรง

แกไขตามขอเสนอแนะ แลวน าเสนอใหคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบความ

ถกตองอกครงโดยพบวามคาความเทยงตรงโดยหาคา IOC เทากบ 1.00


3.4. แบบสอบถามเพอประเมนพฤตกรรมดานคณธรรมของตนเองส าหรบ

นกเรยนการสรางแบบสอบถามผวจยด าเนนการดงน

3.4.1 ศกษารปแบบการสรางแบบสอบถามจากหนงสอการพฒนาเครองมอ

ส าหรบการประเมนการศกษา ตลอดจนการน าไปใชเกบขอมลเพอน าไปใชไดอยางถกตอง

3.4.2 ก าหนดขอบขายของแบบสอบถาม และสรางแบบสอบถาม เพอ

ประเมนพฤตกรรมของนกเรยนตามขอบขายคณธรรมนกเรยนใน 5 ดาน คอ 1) ความขยน

2) ความประหยด 3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ5) ความมน าใจ

3.4.3 น าแบบสอบถามทผวจยสรางขน เสนอคณะกรรมการทปรกษา

วทยานพนธตรวจสอบแกไข แลวน ามาปรบปรงเสรจแลวน าไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ

คณภาพ

3.4.4 น าแบบสอบถามทผานการตรวจสอบแกไขจากผเชยวชาญมาปรบปรง

แกไขตามขอเสนอแนะ แลวน าเสนอใหคณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธตรวจสอบความ

ถกตองอกครงโดยพบวามคาความเทยงตรงโดยหาคา IOC เทากบ 1.00


เกณฑการแปลความหมายคาเฉลย ผวจยก าหนดเกณฑการแปลความหมายของคาเฉลย

ดงน (บญชม ศรสะอาด, 2550 หนา 132)

คาเฉลย 4.51 - 5.00 หมายถง มคณธรรมนกเรยนอยในระดบมากทสด

คาเฉลย 3.51 - 4.50 หมายถง มคณธรรมนกเรยนอยในระดบมาก

คาเฉลย 2.51 - 3.50 หมายถง มคณธรรมนกเรยนอยในระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.51 - 2.50 หมายถง มคณธรรมนกเรยนอยในระดบนอย

คาเฉลย 1.00 - 1.50 หมายถง มคณธรรมนกเรยนอยในระดบนอยทสด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

103

การเกบรวบรวมขอมล

กลมผวจยท าการเกบรวบรวมขอมลโดยใชเครองมอทสรางขน ใชเวลาในการ

ด าเนนการภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2556 ระหวางเดอน มถนายน 2556 ถงเดอน

กนยายน 2556 โดยใชเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบบนทกการสมภาษณ

ผรวมวจยและกลมผใหขอมลเกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถ

พทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด และแบบสอบถามเพอประเมนพฤตกรรมดานคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ซงมขนตอนการเกบรวบรวม

ขอมลตามกจกรรมพฒนา ดงน

1. เกบรวบรวมขอมล โดยผวจยและคณะกรรมการทโรงเรยนจดตงขน

ด าเนนการเกบขอมลตามความมงหมายของการวจยตงแตเดอน มถนายน 2556 เปนตนไป

2. การเกบรวบรวมขอมล ผวจยและคณะกรรมการจะเกบขอมลตามขนตอน

การวจย (PAOR)

การจดกระท าและการวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลในการวจยครงน ไดท าการวเคราะหขอมลจากสวนตางๆ

ดงน 1. ขอมลทไดจากการสมภาษณแบบมโครงสราง ผวจยไดท าการวเคราะห

ขอมลเชงพรรณนาเปนความเรยง 2. ขอมลทไดจากแบบบนทกการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน แบบม

โครงสราง ผวจยไดท าการวเคราะหขอมลเชงพรรณนาเปนความเรยง 3. ขอมลทไดจากแบบสอบถาม ผวจยไดท าการวเคราะหโดยการแจกแจง

ความถ หาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและคารอยละความกาวหนา แลวน าเสนอใน

รปตารางและความเรยงโดยมการแปลผลคะแนน (บญชม ศรสะอาด. 2545 : 99) ดงน

คะแนน ความหมาย

5 มคณธรรมนกเรยนอยในระดบมากทสด

4 มคณธรรมนกเรยนอยในระดบมาก

3 มคณธรรมนกเรยนอยในระดบปานกลาง

2 มคณธรรมนกเรยนอยในระดบนอย

1 มคณธรรมนกเรยนอยในระดบนอยทสด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

104

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

สถตทใชในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณมดงน 1. คารอยละ (%)

2. คาเฉลย (X) 3. คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 4. รอยละความกาวหนา ส าหรบขอมลเชงคณภาพ ผวจยไดวเคราะหเนอหา (Content Analysis) จด

หมวดหมของเนอหาและน ามาเสนอโดยความเรยง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

105

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยครงน เปนการวจยปฏบตการเพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

นครพนม เขต 2 ประกอบดวย การวางแผน (Planning) การปฏบตการ (Action) การสงเกตการณ

(Observation) และการสะทอนกลบ (Reflection) ผวจยไดด าเนนการรวบรวมขอมลทเกยวของกบ

สภาพและปญหา ตามขอบขายของการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม ระดบการศกษาขน

พนฐาน มาตรฐาน ท 1 กลมตวบงชพนฐานตวบงชท 2 ผเรยนมคณธรรม จรยธรรมและคานยม

ทพงประสงค โดยด าเนนการวเคราะหขอมลเชงพรรณนาวเคราะห (Descriptive Analysis) โดย

ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลตามความมงหมายของการวจยซงผลการวจยเปน

ดงน

1. สภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต 2

ผลการด าเนนงานในวงรอบท 1

ขนท 1 การวางแผน (Planning) ประกอบดวย

1. ศกษาสภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธ โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 โดยด าเนนการ ดงน

1.1 การศกษา วเคราะหเอกสารทเกยวของกบสภาพและปญหาการพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 จากธรรมนญโรงเรยน แผนปฏบตการประจ าป

การศกษา 2555 และเอกสารอนๆ ทเกยวกบคณธรรมนกเรยน พบวาธรรมนญโรงเรยน ไดระบ

ถงการพฒนาคณภาพของผเรยน ใหเปนคนดมปญญา มคณภาพชวตทด มขดความสามารถใน

การแขงขน โดยเฉพาะอยางยง การเพมศกยภาพของผเรยนใหสงขน สามารถด ารงชวตอยางม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

106

ความสขไดบนพนฐานของความเปนคนไทยและความเปนสากลซงในการด าเนนงานคณภาพ

ผเรยน ในปงบประมาณ 2556 ก าหนดใหมการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพง

ประสงคของนกเรยน มการจดระบบดแลชวยเหลอนกเรยน โดยความรวมมอของทกฝาย เพอ

ปลกฝงคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคอยางตอเนองใหกบนกเรยน สวนแผน

ปฏบตการประจ าปการศกษา 2556 โรงเรยนไดใชกลยทธในการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและ

คานยมทพงประสงคของนกเรยน คอ กลยทธท 3 สงเสรมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพง

ประสงค ตามแนวทางการประเมนคณภาพจากหนวยงานภายนอก ตามตวบงชท 2 ของ

ส านกงานประเมนและรบรองคณภาพการศกษาทใชประเมนคณภาพการศกษารอบ 3

ประกอบดวย ผเรยนเปนลกทดของพอแม ผปกครอง ผเรยนเปนนกเรยนทดของโรงเรยน

ผเรยนมการบ าเพญประโยชนตอสงคม และจากการประเมนตนเองของโรงเรยนชมชนเอองกอนา

ด ประจ าปการศกษา 2556 สรปถงปญหาในสวนทเกยวกบคณธรรม ของนกเรยนบางคน ดงน

นกเรยนขาดความรบผดชอบ ขาดความมระเบยบวนย ชอบเอาเปรยบผอน ไมชอบชวยงานบาน

มความเหนแกตว ไมรจกอดออม ซอแตสงของทไมจ าเปน แสดงพฤตกรรมกาวราวไมเหมาะสม

ไมเชอฟงค าสงสอนของพอแม ผปกครอง และขอใหทางโรงเรยนชวยก าชบวากลาวตกเตอน

อบรม สงสอนและใชกจกรรมเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคนกเรยน

เพอใหนกเรยนมพฤตกรรมทดขน มทกษะชวตและอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสขไมท าให

ผอนเดอดรอน เปนตน

1.2 การสมภาษณ ผอ านวยการโรงเรยน ประธานคณะกรรมการ

สถานศกษาขนพนฐาน และครหวหนาระดบชน ครและผปกครองนกเรยนโดยใชแบบสมภาษณ

แบบมโครงสราง ซงมประเดนค าถามเนอหาเกยวกบสภาพและปญหาคณธรรม ของนกเรยน

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ผวจยขอน าเสนอเปนรายดาน ดงน

1.2.1 สภาพการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน

1.2.1.1 ดานการเตรยมการ

จากการวจยพบวา โรงเรยนชมชนเอองกอนาดมการเตรยมการ

ดวยการวเคราะหบรบทของโรงเรยน ในดานคณธรรมจรยธรรมเพอก าหนดวสยทศน พนธกจ

เปาหมายรวมกบคณะกรรมการสถานศกษา ผปกครองนกเรยน ในรปของคณะกรรมการ

จดเตรยมหาทปรกษาฝายสงฆโดยมพระใบฎกาชวา ฐานตตโรเจาอาวาสวดทรายค า (วดบาน

กอ) ต าบลบานเออง มพนทบรการ 4 หม 3 หมบาน เปนทปรกษา และนายเกยรตศกด ฝากงค า

ผทรงคณวฒดานการศาสนา และมวดประจ าโรงเรยนคอวดทรายค า ดานการเตรยมการดาน

บคลากร โรงเรยนไดจดอบรบรมบคลากรภายในโรงเรยนใหไดรบความรและแนวทางการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

107

ด าเนนงานเพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวทางโรงเรยนวถพทธ แตงตงคณะกรรมการ

รบผดชอบงานครบทง 5 ดาน โดยไดมอบหมายใหนายอดศกด วงศรช รองผอ านวยการหวหนา

กลมบรหารงานวชาการเปนผรบผดชอบหลกในการควบคม ดแลการด าเนนงานพฒนา

คณธรรมนกเรยนรวมกบคณะกรรมการแตละดานและไดมอบหมายใหคณะกรรมการท

รบผดชอบงาน ไดจดท าแผนงาน โครงการพฒนาประจ าป เพอบรรจไวในแผนปฏบตการ

ประจ าปของโรงเรยน นอกจากนยงไดจดสรรงบประมาณสนบสนนตามแผนงานและโครงการ

ประจ าป ไวดวย

1.2.1.2 การจดสภาพและองคประกอบการเรยนรเพอพฒนา

คณธรรมนกเรยนในแตละดานทง 5 ดาน โรงเรยนด าเนนการ ดงน

1) ดานกายภาพ จากการวจยพบวาโรงเรยนไดจดอาคาร

สถานทสภาพแวดลอม หองเรยนและแหลงเรยนรทสงเสรมการพฒนาศล สมาธ และปญญา

เพอสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรกบธรรมชาต โดยปรบภมทศนภายในโรงเรยนใหสวยงาม เชน

จดสวนหยอม ปลกไมดอก ไมประดบและไมยนตน ตดแตงตนไมใหรมรน สวยงาม สงบ รมเยน

โดยแบงงานใหนกเรยนไดรบผดชอบควบคมดแล ท าความสะอาดเพอเปนการสรางความ

รบผดชอบ การมวนยและการมสวนรวมในการรกษาสาธารณสมบตของโรงเรยน ปลกสวนปา

ในโรงเรยน เพอใหนกเรยนไดศกษาระบบนเวศ จดหาพระพทธรปประจ าโรงเรยนมาประดษฐาน

ททางเขาหนาโรงเรยนเพอใหนกเรยนและชมชนผมจตศรทธาเลอมใสในพระพทธศาสนาได

เคารพสกการะเปนทพง ทางใจมนเตอนใหกระท าแตกรรมด ภายในหองเรยนโรงเรยนมอบหมาย

ใหครทปรกษาและนกเรยนไดปรบปรงหองเรยนใหเปนหองแหงการเรยนรมสญลกษณทแสดงถง

ความเปนเอกลกษณของสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย เชนธงชาต พระพทธรป พระบรม

ฉายาลกษณ เปนตน ปรบปรง ขยาย ตอเตมหองเรยนหองปฏบตการใหเพยงพอในการใหบรการ

นกเรยน เชน หองปฏบตการคอมพวเตอร หองปฏบตการภาษา หองปฏบตการวทยาศาสตร

ปรบปรง ขยาย ตอเตมโรงอาหาร ทดมน า หองน าหองสวมทถกสขอนามยใหเพยงพอในการ

ใหบรการนกเรยน ปรบปรงหองจรยธรรมเปนสดสวน จดท าปายคตธรรม ตดตามอาคารเรยน

ถนนตนไม จดหาวสดอปกรณ และสงอ านวยความสะดวกในการด าเนนงานดานกายภาพหรอ

สภาพแวดลอมของโรงเรยนใหเพยงพอและใชงานไดด (วาทรอยตรเพยร มะละกา. 2556 :

สมภาษณ)

2) ดานการจดกจกรรมพนฐานวถชวต จากการวจยพบวา

โรงเรยนจดกจกรรมพนฐานวถชวตประจ าวน ประจ าสปดาหหรอในโอกาสตางๆ เพอบรณาการ

ทงศล สมาธและปญญาโดยเนนการมวถชวตหรอวฒนธรรมเพอสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

108

การด าเนนชวตประจ าวนโดยผานกระบวนการ กน อย ด ฟงโดยโรงเรยนชมชนเอองกอนาดได

จดกจกรรมพนฐานวถชวตใหกบนกเรยนดงน คอ การจดท าแผนการด าเนนงานและไดจดท า

ปฏทนปฏบตงาน การจดกจกรรมพนฐานวถชวตทชดเจน สงเสรมใหนกเรยนไดสวดมนต

ไหวพระรบศลกอนเขาเรยน แผเมตตาเพอใหนกเรยนไดประกอบกจกรรมประจ าวนทาง

พทธศาสนาและ โครงการอบรมคณธรรมนกเรยน กจกรรมฝกอบรมมารยาทไทย กจกรรม

อมบญ กจกรรมจตอาสาโดยน านกเรยนทมจตอาสาไปไปชวยชมชนในทองถนเกยวขาว (การลง

แขกเกยวขาว) เปนการฝกการน าความร ประสบการณไปใชในชวตประจ าวน เปนการสราง

ทกษะชวตใหนกเรยนกจกรรมท าบญตกบาตรทกวนพระ ทบทวนศลสมาธทกวน และกจกรรม

สงเสรมขนบธรรมเนยมประเพณรวมกบชมชนตามเทศกาลทส าคญของทองถน ดานการ

วางแผนงานบคลากรและงบประมาณ โรงเรยนมการวางแผนการใชจาย งบประมาณประจ าป

เกยวกบการด าเนนงานดานกจกรรมพนฐานวถชวตทชดเจนมการวางแผนแสวงหางบประมาณ

สนบสนนการด าเนนกจกรรมพนฐานวถชวตจากหนวยงานหรอองคกรภายนอก ซงเปนการ

ระดมทรพยากรเพอการศกษา เชน ผาปาศษยเกา เปนตน มแนวปฏบตในการใชจาย

งบประมาณ การด าเนนงานดานกายภาพหรอสภาพแวดลอมชดเจนโดยคณะกรรมการสามารถ

ด าเนนการไดถกตองตามระเบยบราชการ นอกจากนนในการวางแผนงานวสดอปกรณ มวสด

อปกรณ และสงอ านวยความสะดวกในการด าเนนงานดานกจกรรมพนฐานวถชวตในการเรยน

การสอน ตามหลกพทธธรรม

3) ดานการจดการเรยนการสอน พบวา โรงเรยนไดมอบหมายให

กลมบรหารวชาการรวมกบกลมสาระการเรยนทกกลมสาระวางแผนจดท าหลกสตรสถานศกษา

โดยจดท าแผนการเรยนรทน าเอาหลกธรรมในพระพทธศาสนามาบรณาการเขากบรายวชาทก

กลมสาระการเรยนรเพอใหนกเรยนไดเรยนรตามระบบไตรสกขา ศล สมาธ ปญญาในรายวชาท

เรยนครผสอนไดจดท าแผนการเรยนรทตองสอดแทรกคณธรรมจรยธรรมนกเรยนทกกลมสาระ

การเรยนรและทกรายวชา ก าหนดชวโมงสอนคณธรรมจรยธรรมในชวโมงพฒนาผเรยนทก

สปดาห จดใหมการจดการเรยนการสอนโดยใชเทคนคกระบวนการโครงการเพอสงเสรมให

นกเรยนคดเปน ท าเปน แกปญหาได นกเรยนจะไดท างานเปนทมมการประกวดโครงงาน

คณธรรม ในโรงเรยนและสงแขงขนในระดบทสงขน มแผนการสรางสอ การใชสอ และน า

นวตกรรม เทคโนโลยสมยใหมเขาไปชวยในการสอนเพอใหนกเรยนเกดความสนใจยงขน

กจกรรมการน านกเรยน ไปศกษาคนควาจากแหลงการเรยนรภายนอก เชน วด ส านกวปสสนา

กรรมฐานกจกรรมสงเสรม ขนบธรรมเนยม ประเพณชมชนในทองถน กจกรรมแขงขนตอบ

ปญหาธรรม โครงการจดท าอทยานการศกษาในโรงเรยน จดหาอนเทอรเนตไรสายใหนกเรยนได

มหาวท


ภฏสกลน

คร

109

สบคนจากแหลงการเรยนรตางๆ ในโลกอนเทอรเนตในโรงเรยน (พรพศ ศรพลมาตย. 2556 :

สมภาษณ)

4) ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ พบวา โรงเรยนชมชนเอองกอ

นาด ไดด าเนนการสรางบรรยากาศและปฏสมพนธระหวางนกเรยน คร ผปกครองและชมชน

เพอใหนกเรยนไดเรยนรตามระบบไตรสกขา ศล สมาธ ปญญาโดยการเรยนร ซมซบจาก

บรรยากาศทดในโรงเรยนดงน คอ โรงเรยนไดน ากจกรรมตามระบบดแลชวยเหลอนกเรยนมา

ด าเนนการโดยจดกจกรรมประชมครและผปกครองนกเรยน เพอเปดโอกาสใหครทปรกษา

นกเรยนและผปกครองมาประชมรวมกน เพอรบทราบความกาวหนาของนกเรยนในปกครอง

ตนเองและเมอเกดปญหาจะไดรวมกนแกไขทกภาคเรยนเพอสรางบรรยากาศและปฏสมพนธทด

ระหวางคร นกเรยนและผปกครอง โครงการหรอกจกรรมพฒนาบคลากรดานคณธรรม

จรยธรรม วนย เพอใหประพฤตปฏบตใหเปนแบบอยางทดแกนกเรยน คร และชมชนตามหลก

พทธธรรม จดกจกรรมสงเสรมยกยองเชดชคนท าดทงในและนอกโรงเรยน เชนการมอบรางวล

ใหแกนกเรยนทมความประพฤต ด มจตอาสาชวยเหลอกจกรรมของโรงเรยน มอบเกยรตบตร

ใหแกนกเรยนทเรยนด เพอเปนการกระตน ใหนกเรยนเปนผใฝรใฝเรยน จดกจกรรมกฬาเยาวชน

รวมกบชมชนและหนวยงานในทองถนเพอสราง ความสมพนธทด จดกจกรรมวนไหวครประจ าป

เพอใหนกเรยนมจตส านกในความเปนลกศษยมความ ออนนอมสมมาคารวะ จดกจกรรม

จตอาสาชวยพฒนาชมชนเชน การน านกเรยนชมนมจตอาสาและนกเรยนชมนมอนๆทมความ

สนใจทจะไปชวยงานลงแขกเกยวขาวใหกบชมชน เพอใหนกเรยนไดเรยนร วถชวตของคนใน

ชมชนจาก การกน อย ด ฟง เพอน ามาปรบใชในชวตประจ าวนของตนเอง (บงอร ผาพองยน.

2556 : สมภาษณ)

5) ดานการบรหารจดการ จากการวจยพบวา โรงเรยนไดจด

ประชมคณะกรรมการสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของเพอศกษา วเคราะหบรบทของ

โรงเรยนเพอก าหนดวสยทศน พนธกจและเปาหมายดานคณธรรมจรยธรรมนกเรยนในโรงเรยน

สรางเครอขายชมชนบาน วด โรงเรยน ใหเขามามสวนรวมในการพฒนาคณธรรมนกเรยน

โรงเรยนไดจดประชมคณะกรรมการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธทกปในวนปฐมนเทศนกเรยน

มโครงการอบรมพฒนาบคลากรและผเกยวของในการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ เพอใหการ

ด าเนนงานประสบผลส าเรจตามเปาหมายและยงยน จดหาทรพยากรทางการศกษามาชวย

พฒนาโรงเรยน จดกจกรรมการใหบรการชมชน เชน อาคารสถานท หอประชม บคลากร

เมอชมชนขอความอนเคราะหและ ไมขดตอระเบยบปฏบตของทางราชการ แสวงหางบประมาณ

สนบสนนการด าเนนงานดานการบรหารจดการจากหนวยงานหรอองคกรภายนอกเชน ผาปา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

110

ศษยเกา เปนตน จดหาวสด อปกรณและสงอ านวยความสะดวกในการบรหารจดการใหมความ

เพยงพอและใชงานไดด เพอสนบสนนการจดกจกรรมดานอนๆ ดวย

1.2.1.3 การพฒนาตามระบบไตรสกขา เพอใหนกเรยนเกดการ

เรยนรสามารถน าเอาหลกการไตรสกขา ศล สมาธ ปญญา โดยผานกระบวนการ กน อย ด ฟง

โรงเรยนไดด าเนนการดงนคอ จดท าทประดษฐานพระพทธรปเพอน าพระพทธรปประจ าโรงเรยน

มาประดษฐานททางเขาโรงเรยนเพอใหนกเรยนไดสกการไดระลกถงค าสอนของพระพทธเจา

จดท าปายคตเตอนใจ ตดตามตนไมอาคารเรยน เพอเปนขอคดในการด าเนนชวต การสงเสรมให

นกเรยนเปนผด าเนนการ จดกจกรรมสงเสรมขนบธรรมเนยมประเพณรวมกบชมชน เชน การจด

งานบญฟงเทศนมหาชาต ซงเปนงานบญประเพณของชมชนทจดขนทกป เพอสงเสรมใหนกเรยน

ไดเรยนรจากการ กน อย ด ฟง การจดการเรยนการสอน โรงเรยนจดกจกรรมการสอนโดยน า

นกเรยนไปศกษานอกสถานท โดยจดกจกรรมอบรมคณธรรมนกเรยน น านกเรยนไปเขาคาย

คณธรรมทวดประจ าโรงเรยน คอ วดทรายค า โดยนมนตพระสงฆเปนพระวทยากรอบรม

นกเรยนตามหลกสตร 3 วน 2 คน ซงกจกรรมนจะเปนกจกรรมทบรณาการหลกไตรสกขา ศล

สมาธ ปญญา และการกน อย ด ฟง ใหนกเรยนไดปฏบตจรง จากสถานทจรง เพอใหเกด

ปญญาสามารถน ามาประยกตใชในชวตประจ าวนได

1.2.1.4 การดแลสนบสนนใกลชด โรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการ

นเทศตดตามโรงเรยน ซงประกอบดวยคณะกรรมการบรหารวชาการ ผปกครองนกเรยน

กรรมการสถานศกษาเปนคณะกรรมการนเทศโครงการ โดยเปนการนเทศแบบกลยาณมตร

เพอใหการชวยเหลอสนบสนนเปนทปรกษา ตดตามดแลการด าเนนงานใหเปนไปตามแผนท

ก าหนดไวโดยคณะกรรมการ นเทศจะใหค าปรกษาและชแนะผปฏบต การใหความชวยเหลอ

สนบสนนดานวชาการทงทรพยากร ขอมลและเครองมอตางๆ เพอชวยใหการด าเนนการเปนไป

ไดอยางราบรนและการเกบรวบรวมขอมลระหวางด าเนนการ เพอเปนขอมลพนฐานการปรบปรง

การด าเนนงานอยางตอเนองตอไป

1.2.1.5 การปรบปรงและพฒนาตอเนอง เปนขนตอนทคณะ

กรรมการนเทศไดน าผลการนเทศตดตามมาพจารณาเพอหาขอบกพรอง ปญหาแนวทางการ

แกไขแลวก าหนดแนวทางการปรบปรงหรอพฒนางานทก าลงด าเนนการอยใหดยงขนเพอให

นกเรยนซมซบเอาหลกธรรม ค าสอนมาประพฤตปฏบตและมบรรยากาศแหงธรรมใน


1.2.1.6 การประเมนผลและเผยแพรผลการด าเนนงาน โรงเรยนได

แตงตงคณะกรรมการประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการซงประกอบดวยคณะกรรมการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

111

บรหารโรงเรยน คณะกรรมการสถานศกษาและตวแทนผปกครองนกเรยน คณะกรรมการ

นกเรยนเปนคณะกรรมการประเมนผลโดยการจดนทรรศการเปดบานคณธรรมเพอเปนการ

ประเมนตามสภาพจรงใหนกเรยนหรอผรบผดชอบงานสงเสรมคณธรรมนกเรยนไดน าเสนอผล

การด าเนนงานเพอใหคณะกรรมการไดรบทราบและสอบถามเมอเสรจสนกจกรรม

คณะกรรมการจะน าผลการประเมนทเปนขอมลเชงประจกษ เชอถอไดไปวเคราะหเพอทบทวน

ผลการด าเนนงาน หาจดเดนจดดอยเพอน าไปปรบปรงพฒนาจดท าแผนปฏบตการในปตอไป

แลวน าผลการด าเนนงานเผยแพรหรอรายงานผเกยวของใหทราบผลการด าเนนงานในดานการ

เผยแพรผลการด าเนนงานโรงเรยนได และจดท าเอกสารเผยแพร นอกจากนนโรงเรยนยงจด

กจกรรมประชมผปกครองนกเรยนแลวชแจงผลการด าเนนงานใหผปกครองไดรบทราบและ

สอบถาม ซงเปนการระดมความคดในการปรบปรงพฒนางานสงเสรมคณธรรมจรยธรรมใหด

ยงขน (แสนศกด พเดช. 2556 : สมภาษณ)

1.2.2 ปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยน

1.2.2.1 ปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยน

1) การเตรยมการ จากการวจยพบวา การเตรยมการดาน

บคลากรในโรงเรยนยงไมไดรบการพฒนาเตรยมความพรอมดานการพฒนาคณธรรมแก

นกเรยนอยางทวถง ทปรกษาทเปนพระสงฆและฆราวาสไมใหความรวมมอในการเขารวมประชม

วางแผน ขาดการประชาสมพนธการประชมชแจงใหบคลากรทมสวนรวมไดรบทราบการพฒนา

โรงเรยนวถพทธ

2) การจดสภาพและองคประกอบ

2.1) ดานกายภาพ จากการวจยพบวา การปรบปรงอาคาร

สถานทใหมบรรยากาศทสงเสรมคณธรรม ไมมปายนเทศ การจดหาทพกผอนใหนกเรยน ยงไม

เพยงพอตอจ านวนนกเรยน บคลากรและงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานดานกายภาพหรอ

สภาพแวดลอมไมเพยงพอและไมตอเนอง ส าหรบการด าเนนงานตามโครงการ ขาดวสดอปกรณ

และสงอ านวยความสะดวกในการด าเนนงานพฒนาดานกายภาพหรอสภาพแวดลอมของ

โรงเรยน เชน จอบ เสยม พรา เครองตดหญา ขาดการซอมแซมบ ารงรกษาใหใชการไดอยเสมอ

ขาดการประสาน ความรวมมอทดจากชมชนเพอระดมทรพยากร มาชวยพฒนาดานกายภาพ

หรอสภาพแวดลอม (โกสนทร มะละกา. 2556 : สมภาษณ)

2.2) ดานกจกรรมพนฐานวถชวต จากการวจยพบวา การจด

กจกรรมพนฐานวถชวตยงไมครอบคลมคณลกษณะทพงประสงคของโรงเรยนดานการวางแผน

งานบคลากรและงบประมาณขาดบคลากรทมความรและความเชยวชาญเกยวกบการด าเนนงาน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

112

ดานกจกรรมพนฐานวถชวต บคลากรมหนาทรบผดชอบมากและไมไดรบการพฒนาศกยภาพ

ไมมประสบการณดานการจดกจกรรมพนฐานวถชวตเพอสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรโดยผาน

กระบวนการ กน อย ด ฟง ไดอยางมประสทธภาพ ขาดการตดตอสอสารทใชเทคโนโลยท

ทนสมยในการประสานงาน ขาดการตดตามเปรยบเทยบผลการด าเนนงานดานกจกรรมพนฐาน

วถชวตทเกดขนจรงกบแผนงบประมาณทวางไว (เจษฎาพงศ สทธยา. 2556 : สมภาษณ)

2.3) ดานการจดการเรยนการสอน จากการวจยพบวา

โรงเรยนไมมแหลงการเรยนรภายในโรงเรยนทเออตอการเรยนการสอนเพอสงเสรมคณธรรม

จรยธรรมนกเรยนทหลากหลาย ไมมคมอการสอนการคดวเคราะหตามหลกการทางพทธศาสนา

เพอเปนคมอ แนวทางการจดกจกรรมการเรยนการสอน พระสงฆหรอผทรงคณวฒในดานพทธ

ศาสนาเขามาชวยสอน วชาพทธศาสนาและฝกอบรมไมตอเนองโรงเรยนไดรบงบประมาณในการ

จดซอเครองมอและอปกรณ สนบสนนจากเงนงบประมาณโรงเรยนนอย วสดอปกรณไม

เพยงพอตอจ านวนนกเรยน โรงเรยนไมมเทคโนโลย นวตกรรมสอการสอนททนสมย

(นพดล เพงค า. 2556 : สมภาษณ)

2.4) ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ จากการวจยพบวา

โรงเรยนไมไดแตงตงคณะกรรมการนเทศตดตามแบบกลยาณมตรทชดเจน ขาดการจดกจกรรม

ชมชน สมพนธแนะแนวการศกษาและอาชพ บคลากรในโรงเรยนบางคนประพฤตตนไมเปน

แบบอยางทดแกนกเรยน การประสานงานระหวางบาน วด โรงเรยน ไมมความตอเนอง ขาดการ

รวมมอทด (นภากร ไชยรนทร. 2556 : สมภาษณ)

2.5) ดานการบรหารจดการ จากการวจยพบวา การก าหนด

แผนการด าเนนงาน โรงเรยนขาดขอมลการเตรยมการใหหนวยงานภายนอกเขามามสวนรวมใน

การวางแผน โรงเรยนยงไมมกจกรรมการสรางเครอขายบาน วด โรงเรยน ชมชนใหเขมแขงท

ชดเจน ไมไดสะทอนผลการด าเนนงานใหสาธารณะชนไดทราบ องคกรและคนในชมชนทองถน

ไมมสวนรวมในการพฒนาดานการบรหารจดการของโรงเรยน (อดศกด วงศรชและประสงค

กลางประพนธ. 2556 : สมภาษณ)

3) การพฒนาตามระบบไตรสกขา จากการวจยพบวา นกเรยน

ไมใหความรวมมอในการเขารวมกจกรรมพฒนาตามระบบไตรสกขา บคลากรไมไดรบการ

พฒนาความรความสามารถเพยงพอเพอจดกจกรรมสงเสรมตามระบบไตรสกขาเพอสอดแทรก

ในวชาทสอน

4) การดแลสนบสนนอยางใกลชด จากการวจยพบวา

คณะกรรมการ นเทศขาดทกษะการนเทศงานดานการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยนท าให

มหาวท


ภฏสกลน

คร

113

ผรบการนเทศไมเชอถอและขาดการประสานงานทดระหวางคณะกรรมการนเทศและผรบการ

นเทศท าใหมทศนคตทไมดตอผนเทศ คดวาผนเทศไปจบผดและจะมผลตอการประเมนคณภาพ

การปฏบตงานประจ าป

5) การปรบปรงพฒนาตอเนอง จากการวจยพบวา โรงเรยน

ไมไดน าผลการนเทศมาปรบปรงพฒนางาน ขาดการประชมปรกษาระหวางคณะกรรมการนเทศ

และผรบการนเทศ หรอผรบผดชอบโครงการเพอรวมกนแกปญหาพฒนางาน

6) การประเมนผลและรายงานผล จากการวจยพบวา การ

ประเมนผล โครงการเครองมอการประเมนผลไมสอดคลองกบสงทตองการประเมน การจดท า

ระบบสารสนเทศในโรงเรยนยงไมมคณภาพ ขาดบคลากรทมความเชยวชาญดานการใช

เทคโนโลยสมยใหมเพอการสอสารท าใหการรายงานผลการด าเนนงานใหสาธารณชนทราบ

ลาชา

สรปไดวา สภาพการพฒนาคณธรรมนกเรยน โรงเรยนไดวางกรอบการ

ด าเนนงานประจ าปภายใตโครงสรางการบรหารงานของโรงเรยนโดยผบรหาร โรงเรยนและ

คณะกรรมการผรบผดชอบงานโครงการโรงเรยนวถพทธในแตละดานไดก าหนดวสยทศน

พนธกจ เปาหมายการด าเนนงานเพอจดท าแผนการด าเนนงาน ประกอบดวยดานกายภาพ

โรงเรยนไดปรบปรงภมทศนภายในโรงเรยนใหดรมรน สงบ รมเยน ดานกจกรรมพนฐานวถชวต

โรงเรยนไดจด กจกรรมสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากประสบการณตรงเพอใหนกเรยน กน อย

ด ฟง เปน เชน กจกรรมอบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน กจกรรมท าบญตกบาตรในโรงเรยน

สงเสรมใหนกเรยนท ากจกรรมท าบญตกบาตรทกวนพระ ดานการเรยนการสอนโรงเรยนได

จดท าหลกสตรสถานศกษาทน าเอาหลกธรรมในพระพทธศาสนามาบรณาการเขากบรายวชาทก

กลมสาระการเรยนร ครมแผนการพฒนาการเรยนการสอนทชวยใหนกเรยนไดรวมคด รวมท า

รวมแกปญหาตามหลกพทธธรรม ดานบรรยากาศและปฏสมพนธโรงเรยนสงเสรมใหคร

นกเรยน ผปกครอง ชมชน มบรรยากาศทเปน กลยาณมตรตอกน ดานการบรหารจดการ

โรงเรยนไดจดประชมเครอขายบาน วด โรงเรยน ชมชน ใหเขามามสวนรวมในการด าเนนงาน

ตามโครงการโรงเรยนวถพทธและมการสะทอนผลการด าเนนงาน ใหสาธารณะชนไดทราบ

การพฒนาตามระบบไตรสกขา สงเสรมใหนกเรยนเปนผด าเนนการจดกจกรรมสงเสรมขนบ

ธรรมเนยมประเพณรวมกบชมชน เชน การจดงานบญฟงเทศนมหาชาต ซงเปนงานบญประเพณ

ของชมชนทจดขนทกปเพอสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรจากการกน อย ด จดกจกรรมอบรม

คณธรรมนกเรยน น านกเรยนไปเขาคายคณธรรมทวดประจ าโรงเรยนคอ วดทรายค า การดแล

สนบสนนใกลชดโรงเรยนไดแตงตงคณะกรรมการนเทศตดตามโรงเรยน แบบกลยาณมตรเพอให

มหาวท


ภฏสกลน

คร

114

การชวยเหลอ สนบสนนเปนทปรกษา ตดตามดแลการด าเนนงานใหเปนไปตามแผนทก าหนดไว

เพอใหการพฒนาตอเนอง เอาหลกธรรมค าสอนมาประพฤตปฏบตและมบรรยากาศแหงธรรม

ในสถานศกษาสวนการประเมนผลและเผยแพรผลการด าเนนงาน โรงเรยนไดแตงตง

คณะกรรมการประเมนผลประเมนผลตามสภาพจรง โดยใหนกเรยนหรอผรบผดชอบงาน

สงเสรมคณธรรมไดน าเสนอผลการด าเนนงานเมอเสรจสนและเผยแพรผลการด าเนนงานให

สาธารณชนไดรบทราบโดยไดจดท าเอกสารเผยแพรผลการด าเนนงานใหสาธารณชนทราบ

จากการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว โรงเรยนวถพทธ โรงเรยนประสบ

ปญหาดงน คอ บคลากรสวนใหญไมไดรบการพฒนาการใชเทคโนโลยสมยใหมใหทนตอการ

เปลยนแปลงเพอน ามาใชในการจดกจกรรมและงบประมาณสนบสนนการด าเนนงานตาม

โครงการไมเพยงพอ การจดองคประกอบทง 5 ดาน ดานกายภาพ หองเรยน หองปฏบตการไม

เพยงพอตอการจดกจกรรม การจดท าปายคตธรรมค าสอนมจ านวนนอยไมหลากหลายเพอเปน

ขอคดคตเตอนใจนกเรยน ดานกจกรรมพนฐานวถชวตนกเรยนสวนมากไมเขารวมกจกรรมไม

เหนความส าคญ โรงเรยนไมไดนมนตพระหรอผทรงคณวฒทางดานพทธศาสนามาเปนวทยากร

ชวยสอนอยางตอเนอง งบประมาณการน านกเรยนไปศกษาแหลงเรยนรนอกโรงเรยนไมพอ ดาน

บรรยากาศและปฏสมพนธ โรงเรยนขาดการนเทศแบบกลยาณมตร บคลากรบางคนไมไดรบ

การพฒนาดานคณธรรมจรยธรรมท าใหมพฤตกรรมไมเหมาะสมเปนแบบอยางทดแกนกเรยน

ดานการบรหารจดการ การสรางเครอขายบาน วด โรงเรยน ชมชนใหเขามามสวนรวมในการ

พฒนาโครงการ โรงเรยนวถพทธยงไมเขมแขง ขาดการประชมเพอใหชมชนไดเขามามสวนรวม

ในการพฒนาคณธรรม จรยธรรมนกเรยน การพฒนาตามระบบไตรสกขา นกเรยนบางสวนไมให

ความรวมมอในการเขารวม กจกรรมพฒนาตามระบบไตรสกขา คณะกรรมการนเทศไมไดนเทศ

ตดตามอยางตอเนอง ขาดการประสานงานทดระหวางคณะกรรมการนเทศและผรบการนเทศ

น าผลการนเทศมาปรบปรง พฒนางานไมตอเนอง การประเมนผลและรายงานผล

คณะกรรมการประเมนผล ไมน าผลการประเมน มาวเคราะหจดเดนจดดอยเพอน าไปจดท า

แผนพฒนาในปตอไปและการรายงานผลการด าเนนงานใหหนวยงานทเกยวของไมเปนปจจบน

ขาดบคลากรทมความเชยวชาญดานการใชเทคโนโลยสมยใหมเพอการสอสาร

1.3 การก าหนดประเดนทตองการพฒนา ผวจยและผรวมวจยไดน าเสนอผลการ

วเคราะหเอกสาร จากการสมภาษณผอ านวยการโรงเรยน ประธานคณะกรรมการสถานศกษา

ขนพนฐาน ครหวหนาระดบชน และผปกครองนกเรยนใหทประชมทราบ เมอวนท 27 สงหาคม

2556 เวลา 15.30-17.30 น. ณ หองประชมโรงเรยนชมชนเอองกอนาด เพอชแจงสภาพ ปญหา

และเหตผล ความจ าเปนทตองพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของนกเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

115

ซงประกอบดวยคณธรรมนกเรยนใน 5 ดาน คอ 1) ความขยน 2) ความประหยด 3) ความ

ซอสตย 4) ความมวนย และ 5) ความมน าใจ เปนทมาของการท าวจยในครงน คณะครในท

ประชมรวมกนเสนอแนวทางพฒนาคณธรรมนกเรยน 4 แนวทาง ประกอบดวย 1) ศกษาดงาน

2) การประชมเชงปฏบตการ 3) การจดกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ มกจกรรม 5 ดานคอ

ดานกายภาพ/สงแวดลอม ดานบรรยากาศปฏสมพนธ ดานการเรยนการสอน ดานการบรหาร

จดการและดานกจกรรมพนฐานวถชวต และ 4) การนเทศตดตาม

1.4 วางแผนก าหนดกจกรรม โดยประชมคณะครในโรงเรยนทกคน เพอวางแผน

พฒนาบคลากรและก าหนดแนวทางพฒนาคณธรรมนกเรยน เมอวนท 3 มถนายน 2556 เวลา

15.30-16.30 น. ณ หองประชมโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ซงทประชมไดวางแผนพฒนา

บคลากร โดยการศกษาดงานในโรงเรยนตวอยางคณธรรมชนน า คอ โรงเรยนสามผงวทยาคม

วนท 10 มถนายน 2556 เพอศกษาแนวทางการพฒนาคณธรรมของนกเรยนในโรงเรยนสามผง

วทยาคม โดยการสงเกต และสมภาษณผมสวนเกยวของกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตาม

แนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 รายการทสงเกตประกอบดวย สภาพทวไปของโรงเรยนสามผง

วทยาคม การปฏบตงานของบคลากรในโรงเรยน การแตงกาย และพฤตกรรมของนกเรยน สวน

การสมภาษณจะสมภาษณผอ านวยการโรงเรยนครและนกเรยน เกยวกบแนวทางการพฒนา

คณธรรมนกเรยน

2. แนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอ


2. ขนการปฏบตการ

ผวจยและผรวมวจยไดด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธ โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ตามทวางแผนไว โดยด าเนนการ ดงน

1. การพฒนาบคลากรเพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว โรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ดงน

1.1 การศกษาดงานโรงเรยนตวอยาง ด าเนนการโดย ประสานกบ

ผอ านวยการโรงเรยนสามผงวทยาคม เพอขอความอนเคราะหศกษาดงานเกยวกบการ

ด าเนนการพฒนาคณธรรม นกเรยน ผอ านวยการโรงเรยนสามผงวทยาคมไดใหความ

อนเคราะหดวยดโดยจดใหศกษาดงานในวนท 7 มถนายน 2556 ตงแตเวลา 09.00 น. เปนตนไป

มหาวท


ภฏสกลน

คร

116

จากการศกษาดงาน พบวา โรงเรยนสามผงวทยาคม มแผนงานการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม

ความส านกในความเปนไทย รกษทองถนและวถชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ม 2 โครงการ คอ โครงการปรบปรงหลกสตรและกระบวนการเรยนรสอดแทรกหลกคณธรรม

น าความรและการประยกตใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวย กจกรรมปองกนอบตภย

หางไกลสงเสพตด กจกรรมสงเสรมและพฒนากระบวนการเรยนร เพอใหนกเรยนมสขภาวะทด

และมสนทรยภาพ มคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค มทกษะการท างาน รกการ

ท างาน สามารถท างานรวมกบผอนได และมเจตคตทดตออาชพสจรต ด าเนนกจกรรมตาม

โครงการโดยการประชม วางแผน ก าหนดหนาทและมอบหมายผรบผดชอบ และด าเนนการตาม

แผนทวางไว มการนเทศตดตาม ประเมนผลอยางตอเนอง สรปและรายงานโครงการปลกฝง

คณธรรม จรยธรรม ความส านกในความเปนไทย รกษทองถนและวถชวตตามหลกปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง ประกอบดวย กจกรรมการแตงกาย ดวยชดพนเมอง กจกรรมออมเพอชวต

กจกรรมไหวคร กจกรรมปฐมนเทศ กจกรรมรกษสงแวดลอม กจกรรมเสรมสรางการมเจตคตท

ดตออาชพสจรต กจกรรมคายมตรไมตรจากพสนอง กจกรรมสงเสรมและพฒนา

ศลปวฒนธรรม ดานดนตร นาฏศลป กจกรรมเดกเอาถาน กจกรรมสวมสขสนต กจกรรมจต

อาสาวยใส กจกรรมประกาศเกยรตคณผลงานดเดนของนกเรยน คร และโรงเรยน เพอให

นกเรยนมสขภาวะทด และมสนทรยภาพ เพอใหนกเรยนมคณธรรม จรยธรรมละคานยมทพง

ประสงค เพอใหนกเรยนมทกษะในการท างานรกการท างานสามารถท างานรวมกบผอนไดและม

เจตคตทดตออาชพสจรต ด าเนนกจกรรมตามโครงการโดยการประชม วางแผน ก าหนดหนาท

และมอบหมายผรบผดชอบ และด าเนนการตามแผนทวางไว มการนเทศ ก ากบตดตาม

ประเมนผลอยางตอเนอง ดงตวอยางการสมภาษณ เชน

“...คณภาพโรงเรยนกดขน ทงดานการเรยนและพฤตกรรมอนพงประสงค

ทแสดงออกตอสงคมมความมนใจในการแสดงออกและกลาแสดงบทบาทของตนเองออกมา

อยางเตมท...”

(รองผอ านวยการโรงเรยนตวอยาง. สมภาษณ, 2556)

“...นกเรยนเปนผทมคณลกษณะอนพงประสงคของหลกสตรกลาแสดงออก

มความมนใจในตนเอง...”

(ครผสอนในโรงเรยนตวอยาง. สมภาษณ, 2556)

“...โรงเรยนไดด าเนนการพฒนาผเรยนตามโครงการปลกฝงคณธรรม

จรยธรรม ความส านกในความเปนไทย รกษทองถน และวถชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

117

พอเพยง ประกอบดวย กจกรรมการแตงกายพนเมอง กจกรรมออมเพอชวต กจกรรมไหวคร

กจกรรมปฐมนเทศ กจกรรมรกษสงแวดลอม กจกรรมคายมตรไมตรจากพสนอง กจกรรมเดก

เอาถาน กจกรรมสวมสขสนต กจกรรมจตอาสาวยใส ซงวธการพฒนาโดยโรงเรยนสงเสรม

ผเรยนใหมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค มการจดโครงการ/กจกรรม

ทหลากหลาย...”

(ผอ านวยการโรงเรยนตวอยาง. สมภาษณ, 2556)

“...จากการจดโครงการ/กจกรรมอยางหลากหลาย เพอสงเสรมใหผเรยน

มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค สงผลใหผเรยนมคณธรรม จรยธรรม และ

คานยมทพงประสงค มผลการประเมนคณภาพมาตรฐานท 2 ในระดบดเยยม...”

(หวหนางานประกนคณภาพโรงเรยนตวอยาง. สมภาษณ, 2556)

“...โรงเรยนมงมนทจะด าเนนงานโครงการ/กจกรรมตางๆ ทสงเสรมใหผเรยน

มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงคอยางตอเนอง พรอมทงปรบปรง/พฒนาใหม

ประสทธภาพและเกดประสทธผลยงขน โดยน าไปบรรจไวในแผนปฏบตการประจ าปของ

โรงเรยนในปการศกษาตอไป...”

(หวหนางานระบบดแลชวยเหลอนกเรยนโรงเรยนตวอยาง. สมภาษณ, 2556)

“...มองภาพรวมแลวถอวามความประทบใจมาก เพราะนกเรยนของเขา

ใหความรวมมอทจะพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนทมคณภาพ...”

(ประสงค กลางประพนธ. สมภาษณ, 2556)

“...คดวานกเรยนทกคนในโรงเรยนน ปฏบตตามกฎระเบยบของโรงเรยน

ไดดและนกเรยนสวนมากจะท าชอเสยงใหกบโรงเรยนมาก...”

(โกสนทร มะละกา. สมภาษณ, 2556)

“... นกเรยนมความรวมมอในการท ากจกรรมตางๆ และพฒนาโรงเรยน

ใหมคณภาพ...”

(กฤษฎา เมาะลาษ. สมภาษณ, 2556)

นอกจากการศกษาเอกสาร การสงเกต และการสมภาษณแลว ผวจยยงไดสอบถาม

ความพงพอใจของผรวมวจย หลงจากการศกษาดงานโรงเรยนสามผงวทยาคม ดงตาราง 9

มหาวท


ภฏสกลน

คร

118

ตาราง 9 ความพงพอใจตอการศกษาดงานโรงเรยนสามผงวทยาคมของผรวมวจย

เพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

รายการ คาสถต (N=22)

แปลความ x ..DS

1. การประชาสมพนธโครงการเปนไปอยางทวถงทนเวลา

2. ความเหมาะสมของโรงเรยนซงเปนสถานทศกษาดงาน

3. พาหนะทใชในการศกษาดงาน

4. บรรยากาศในการศกษาดงาน

5. การตอนรบของทางโรงเรยนตวอยางทศกษาดงาน

5.00

4.86

4.91

5.00

5.00

0.00

0.35

0.29

0.00

0.00

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

6. บคลากรใหขอมลอยางชดเจน นาสนใจ

7. บคลากรเปดโอกาสใหผศกษาดงานไดซกถาม

8. สออปกรณทเจาหนาทใชประกอบการบรรยาย

มความเหมาะสม

9. ตวอยางเอกสารทไดรบจากโรงเรยนตวอยาง

10. ชวงเวลาทใชในการศกษาดงานมความเหมาะสม

11. ทานไดรบความสะดวกในการตดตอสอบถามขอมล

12. ทานไดรบประโยชนจากการศกษาดงานในครงน

5.00

4.91

4.86

4.91

4.86

5.00

5.00

0.00

0.29

0.35

0.29

0.35

0.00

0.00

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

มากทสด

รวม 4.94 0.16 มากทสด

จากตาราง 9 พบวา ความพงพอใจตอการศกษาดงานโรงเรยนสามผงวทยาคม

ของผรวมวจยเพอพฒนาคณธรรม นกเรยน โดยภาพรวม อยในระดบมากทสด ( x = 4.94)

รายดานทผรวมวจยมความพงพอใจสงสด ไดแก การประชาสมพนธโครงการเปนไปอยางทวถง

บรรยากาศในการศกษาดงาน การตอนรบของทางโรงเรยนตวอยางทศกษาดงาน บคลากรให

ขอมลอยางชดเจน นาสนใจ การไดรบความสะดวกในการตดตอสอบถามขอมลและการไดรบ

ประโยชนจากการศกษาดงานในครงน ( x = 5.00) สวนความ พงพอใจรองลงมา ไดแก

ตวอยางเอกสารทไดรบจากโรงเรยนตวอยาง และพาหนะทใชในการศกษาดงาน ( x = 4.91)

สรปไดวา โรงเรยนสามผงวทยาคม ซงเปนโรงเรยนตวอยางไดบรหารจดการ

โรงเรยนอยางมประสทธภาพ เปนไปตามเปาหมายหลกของโรงเรยน คอการใหการศกษาเพอ

พฒนาคณภาพของผเรยน ดานนกเรยนมคณธรรม จรยธรรมและคณลกษณะทพงประสงค

มหาวท


ภฏสกลน

คร

119

พบวา นกเรยนมความรบผดชอบ ซอสตย และเสยสละ ปฏบตหนาทของตนเองไดดและท างาน

รวมกบผอนได ตระหนกในคณคาของภมปญญาไทยและภมใจในความเปนไทย มจตส านกใน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภายในสถานศกษา รวมกนดแลและบ ารงรกษา

ทงภายในและภายนอกสถานศกษา รวมกบสถานศกษาวางแผนพฒนาอยางเปนระบบและจาก

การศกษาดงานโรงเรยนตวอยางท าใหคณะครซงเปนผรวมวจยของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

มความรความเขาใจเกยวกบการพฒนาคณธรรมของนกเรยนเพมขน

1.2 การประชมเชงปฏบตการเพอวางแผนด าเนนการ

ผวจยและผรวมวจยไดด าเนนการประชมรวมกนเพอวางแผน

ด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ในวนท 10 มถนายน 2556 เวลา

14.40 – 16.30 น. ณ หองโรงเรยนชมชนเอองกอนาด เพอชแจงเหตผลในการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โรงเรยนชมชนเอองกอนาด แลวรวมกนศกษาขอมลโดยทวไป

เกยวกบสภาพ ปญหา และขอเสนอแนะทไดจากการไปศกษาดงานโรงเรยนตนแบบคณธรรม

ชนน า คอโรงเรยนสามผงวทยาคม ตลอดจนรวมกนวางแผนการด าเนนการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ผรวมวจยทกคนมความตองการ

และสมครใจทจะพฒนาคณธรรมนกเรยน ดงนนทประชมจงมมตใหด าเนนการพฒนาคณธรรม

นกเรยนโดยก าหนดแนวทางการพฒนาตามแนวโรงเรยนวถพทธประกอบดวย กจกรรมอบรม

เชงปฏบตการเกยวกบการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงคของนกเรยน

ด าเนนการวนท 17 มถนายน 2556 เพอใหทราบถงวสยทศน หลกการ จดมงหมาย เกณฑการ

ประเมนคณธรรมนกเรยน และหลกการเขยนโครงการ การนเทศตดตามผล การรายงานผลการ

ปฏบตงาน กจกรรมนเทศตดตามผลจะเรมไปพรอมๆ กบการด าเนนกจกรรมพฒนาบคลากร

และการด าเนนกจกรรมพฒนาคณธรรม นกเรยน โดยคณะครไดก าหนดกจกรรมเพอพฒนา

คณธรรมของนกเรยนไว 5 ดาน คอ ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยนการ

สอน ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ และดานการบรหารจดการสถานศกษา โดยก าหนดให

นกเรยนของโรงเรยนชมชนเอองกอนาดทกคนรวมทกกจกรรม ตงแตวนท 17 มถนายน 2556

ถง 23 กนยายน 2556

1) การอบรมเชงปฏบตธรรมในวน 17-18 มถนายน 2556 และ 2) การ

นเทศตดตามดงผลการสะทอนความคดเหน ดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

120

ตาราง 10 ก าหนดการอบรมการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

17 ม.ย.2556 กจกรรมทด าเนนการ

06.00-06.30 น.

06.30-07.30 น.

07.30-08.00 น.

08.00-10.00 น.

10.00-12.00 น.

รายงานตวเขารวมกจกรรม

กจกรรมละลายพฤตกรรม

รวมกจกรรมหนาเสาธง

กจกรรมกลมเสรมสรางคณธรรม(ความมวนย)

การน าเสนองาน

12.00-13.00น.

13.00-14.00 น.

14.00-16.00 น.

16.00-17.00 น.

17.00-18.00 น.

19.00-21.00 น.

พกรบประทานอาหารและการฝกความรบผดชอบ

เกมนนทนาการ

กจกรรมกลมเสรมสรางคณธรรม(ความขยน)


รบประทานอาหาร /อาบน า

กจกรรมภาคกลางคน(ความซอสตยและความมน าใจ)

06.00-06.30 น.

06.30-07.30 น.

07.30-08.00 น.

08.00-10.00 น.

10.00-12.00 น.

12.00-13.00น.

13.00-14.00 น.

14.00-14.30 น.

รายงานตวเขารวมกจกรรม

กจกรรมละลายพฤตกรรม

รวมกจกรรมหนาเสาธง

กจกรรมกลมเสรมสรางคณธรรม(ความประหยด)


พกรบประทานอาหารและการฝกความรบผดชอบ

ท าบญบ าเพญประโยชน

พธปด/รบเกยรตบตร

ผลจากการเขารวมกจกรรมการพฒนาคณธรรมในระหวางวนท 17-18 มถนายน

2556 พบวา กลมเปาหมายไดรบความร และประสบการณตรง จากวทยากรชนน า ท าใหม

ความรความเขาใจในความหมายของคณธรรมนกเรยนกบสงคม มความกระตอรอรน

กระฉบกระเฉง สนกสนาน เกดความเขาใจ มความตระหนกในภาระหนาทสรางคณธรรม

เพมมากขนไดเหนวธการพฒนาคณธรรม การน าเสนอผลจากการสมภาษณและการ

สงเกตการณ ดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

121

“...ดใจทไดรวมกจกรรมของโรงเรยนเปนกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนเปนผท

มความพฤตกรรมทด และเปนผมจตสาธารณะในการชวยเหลอผอนและการอยรวมกนใน

สงคม...”

(อารยา อผา. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...ไดมโอกาสเขารวมกจกรรมในวนน นบเปนโอกาสทดมาก เพราะเปนกจกรรม

ทสงเสรมใหตนเปนคนดของสงคม...”

(ธนวฒน คะดน. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“…อยากใหมกจกรรมทดๆอยางนสม าเสมอและจะตงใจท าความดตอสงคมทงใน

โรงเรยนและนอกโรงเรยน...”

(พลลภ อ าภยศร. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“…ไดเขารวมกจกรรมคณธรรม สนกดและมความมนใจในการท าความดเพอ

โรงเรยนและจะตงใจเปนคนทมคณธรรมตอไป...”

(ปยดา กะตะนาร. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...ดฉนประทบใจมาก ไดรจกความหมายของค าวามคณธรรม รจกการท าตนให

มคณคาและเหนคณคาของตนเอง...”

(นวรตน ส าลงมาตย. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...เปนกจกรรมทดมากมความเหมาะสม เพราะเนนการปฏบตจรง ไดรบความร

เรองการมคณธรรมและพฤตกรรมทแสดงออกถงการมคณธรรม..."

(สรยา คะษาวงค. ผอ านวยการ. สมภาษณ, 2556)

“...การพฒนาผเรยนใหมคณธรรมเปนกจกรรมฝกความตระหนกเพอใหเกด

จตส านกอยางแทจรง และจตส านกดานการมคณธรรมเและการตระหนกถงพระคณของพอแม

คณคร รวมถงผมพระคณ...”

(บงอร ผาพองยน. คร. สมภาษณ, 2556)

“...ภมใจมากทเหนลกเขารบการอบรม เพอจะไดประพฤตตนใหเปน

ประโยชนตอสงคมในอนาคตตอไป...”

(ทรงชย สงหงอย. ผปกครอง. สมภาษณ, 2556)

“...ดฉนอยากใหมกจกรรมเกยวกบคณธรรมมากๆ จะไดฝกใหเยาวชนของ

ไทยมลกษณะเปนแบบอยางทด รจกหนาท รจกเสยสละ และรจกการอยรวมกนในสงคมอยาง

มความสข รจกการใหอภย เปนตน...”

(ส าราญ อนทรง. ผปกครอง. สมภาษณ, 2556)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

122

ผลการด าเนนงานการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมของนกเรยนโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด ตามกจกรรมทด าเนนการทงหมดน สรปผลการด าเนนการ พบวา นกเรยน

ไดรบความรและมความเขาใจ เรองการมคณธรรม และปฏบตไดด เชน 1) ดานกายภาพ ไดแก

การจดอาคารสถานท สภาพแวดลอมทมพระพทธรปทเดน มปายนเทศ ปายคณธรรม มอาคาร

สถานททสะอาดเปนระเบยบและเพยงพอตอการใชสอย 2) ดานกจกรรมพนฐานวถชวต

สถานศกษาจดกจกรรมวถชวต ไดแก ประจ าวน คอกจกรรมสวดมนตไหวพระกอนเขาเรยนและ

กอนเลกเรยนประจ าวน กจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหารกลางวน กจกรรมท า

สมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธเปนประจ าวนกอนเรยน ประจ าสปดาหหรอในโอกาสตางๆ เปน

ภาพรวมทงสถานศกษาไดแก กจกรรมการสวดมนต ฟงธรรม ประจ าสปดาห ทเปนการปฏบต

บรณาการทงศล สมาธ และปญญาโดยเนนการมวถชวตหรอวฒนธรรมของการกน อย ด ฟง

ดวยสตสมปชญญะเพอเปนไปตามคณคาแทของการด าเนนชวตโดยมกจกรรม ดงน มกจกรรม

บนทกและยกยองการปฏบตธรรม ทกหองเรยนมการก าหนดขอตกลงในการอยรวมกนโดย

เขาใจเหตผลและประโยชนทมตอการอยรวมกน เปนตน 3) ดานการเรยนการสอน สถานศกษาม

การจดหลกสตรสถานศกษาหรอจดการเรยนการสอนทการบรณาการหลกธรรมทงทเปน

ความร(Knowledge) ศรทธาคานยมคณธรรม (Attitude) และการฝกปฏบตธรรม (Practice)


สาระหรอกจกรรมอนๆ ในการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนผานกจกรรรมการเรยนการสอน

อยางชดเจนและจดกจกรรมดงตอไปนคอ กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร คอ กจกรรม

คายพทธบตร และกจกรรมประจ าวน/ประจ าสปดาห กจกรรมเนองในโอกาสวนส าคญทาง

พระพทธศาสนา โรงเรยนวถพทธจดกจกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนาคอ วนวสาขบชา

วนอาสาฬหบชา วนมาฆบชา วนเขาพรรษา 4) ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ การจดกจกรรม

สงเสรมหรอดแลใหบรรยากาศปฏสมพนธทดเปนกลยาณมตรเกดขนอยางจรงจงตอเนองโดย

ผานกจกรรมทหลากหลาย อาทการกระตนทกคนใหท าตนเปนตวอยางทด การยกยองผท าด

กจกรรมยกยองเชดชเกยรตผท าความด การปลกศรทธาคานยมปฏบตดปฏบตชอบตอผอน

เปนตน 5) ดานการบรหารจดการสถานศกษาโรงเรยนวถพทธรวมกนโดยมจดเนนประยกต

ไตรสกขาในระดบชนเรยน เนนการประยกตในระดบกจกรรมวถชวตประจ าวนภาพรวม

2.3 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยน ผวจยและผรวมวจยได

ปรกษาหารอรวมกนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โรงเรยนชมชนเออง

กอนาด เพอก าหนดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยน หลงจากทไดไปศกษาดงานจากโรงเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

123

ตนแบบแลว โดยไดตกลงรวมกนจดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โดยใชกจกรรมในการพฒนา ดงน

2.3.1 ดานกายภาพ สถานศกษาจะจดอาคารสถานท สภาพแวดลอม

โดยมพระพทธรปทเดน มสวนพทธธรรมประกอบดวยตนไมส าคญในพระพทธศาสนา มปาย

นเทศ ปายคณธรรม มอาคารสถานททสะอาด เรมตงแต 17 มถนายน 2556 ถง 30 กนยายน

2556

2.3.2 ดานกจกรรมพนฐานวถชวตเรมตงแต 17 มถนายน 2556 ถง 30

กนยายน 2556 โดยมกจกรรม ดงน

2.3.2.1 กจกรรมสวดมนตไหวพระกอนเขาเรยนและกอนเลกเรยน

ประจ าวน

2.3.2.2 มกจกรรมท าสมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธเปนประจ าวน

กอนเรยน)

2.3.2.3 มกจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหารกลางวน

2.3.2.4 กจกรรมการสวดมนต ฟงธรรมประจ าสปดาห โดยมคณะคร

ผลดเปลยนกนเปนวทยากร และมวทยากรพเศษอก 2 คน คอ นายชวลต ศรพวงผกาพนธ

ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

และพระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม

2.3.2.5 มกจกรรมบนทกและยกยองการปฏบตธรรม

2.3.2.6 ทกหองเรยนมการก าหนดขอตกลงในการอยรวมกนโดยเขาใจ

เหตผลและประโยชนทมตอการอยรวมกน

2.3.3 ดานการเรยนการสอน สถานศกษามการจดหลกสตรสถานศกษา

หรอจดการเรยนการสอนทการบรณาการหลกธรรมทงทเปนความร (Knowledge) ศรทธา

คานยมคณธรรม (Attitude) และการฝกปฏบตธรรม (Practice) และประสานรวมมอกบวด

คณะสงฆในการจดการเรยนรทงสาระพระพทธศาสนาและกลมสาระหรอกจกรรมอนๆ เรม

ตงแต 17 มถนายน 2556 ถง 30 กนยายน 2556 มรายละเอยดดงตอไปน

2.3.3.1 กจกรรมเสรมเนอหาสาระตามหลกสตร คอ กจกรรมคาย

พทธบตร ในวนท 17 – 18 มถนายน 2556

2.3.3.2 กจกรรมประจ าวน/ประจ าสปดาห ไดแก กจกรรมหนาเสาธง

กจกรรมท าความดระหวางวน ไดแก กจกรรมเดนอยางมสตกอน เขาโรงอาหาร กจกรรมกลาว

ค าพจารณาอาหารกอนการรบประทานอาหาร กจกรรมรบประทานอาหารอยางมสต เชน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

124

มกตกาวาไมดง ไมหก ไมเหลอ กจกรรมขอบคณหลงรบประทานอาหารและกจกรรมนงสมาธ

1 นาทกอนเรยน กจกรรมกอนเลกเรยน เชน กจกรรมไหวพระสวดมนต และกจกรรมทอง

อาขยานสรางสมาธ กจกรรมประจ าสปดาห ไดแกกจกรรมท าบญตกบาตรประจ าวนพระ

2.3.3.3 กจกรรมเนองในโอกาสวนส าคญทางพระพทธศาสนา

2.3.4 ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ ไดแก การกระตนทกคนใหท าตน

เปนตวอยางทด คอกจกรรมการยกยองผท าด มรางวล

2.3.5 ดานการบรหารจดการสถานศกษา เนนการประยกตในระดบ

กจกรรมวถชวตประจ าวนโดยภาพรวม

2.4 การนเทศตดตาม

การนเทศและการตดตามการด าเนนงานของผวจยและผรวมวจย

จดมงหมายเพอชวยเหลอและใหค าแนะน าในการด าเนนงานพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด เรมด าเนนการระหวางวนท 5 มถนายน 2556 ถงวนท 30 กนยายน 2556

มการด าเนนการดงน รายละเอยดดงตาราง 11

ตาราง 11 แผนปฏบตงานการนเทศตดตาม

วน เดอน ป การด าเนนการ/กจกรรม ผรบผดชอบ/ผนเทศ

5 ม.ย.2556 แตงตงค าสงมอบหมายงาน รบผดชอบใน

การด าเนนการนเทศตดตาม

นายประสงค กลางประพนธ

นายเกยรตศกด แปโค

10 ม.ย.2556 ประชมเชงปฏบตการแจงแนวปฏบตการ นายประสงค กลางประพนธ

นางสวรรณภา สวรรณเพชร

19 ม.ย.2556

ถง

26 ม.ย.2556

นเทศตดตามผลการพฒนาคณธรรม

นกเรยนของผปกครองและครทปรกษา

นายประสงค กลางประพนธ

นางสาวอรอนงค ยะภกด

นางพรพศ ศรพลมาตย

นายนพดล เพงค า

1 ก.ค. 2556 ประชมใหขอเสนอแนะซกถามปญหาทเกด

จากการนเทศ

ผรวมวจยทกคน

ผนเทศทกคน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

125

การนเทศตดตาม วนท 1 กรกฎาคม 2556 ตดตามค าสงตามกรอบการ

พฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ตงแตวนท 5 มถนายน 2556 ถง วนท

1 กรกฎาคม 2556 และในวนท 10 มถนายน 2556 ผวจยกลมผรวมวจย ไดประชมรวมกน

ก าหนดแนวทางการนเทศตดตามและการตรวจสอบการพฒนาคณธรรมนกเรยนดงน

1. แตงตงผรบผดชอบโครงการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเออง

กอนาด มหนาทในการก ากบตดตาม การด าเนนโครงการและนเทศตดตามพรอมใหค าปรกษา

ในการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

2. ประชมชแจง คณะครในโรงเรยนเพอใหทราบวตถประสงคของการ

ด าเนนงาน

3. แตงตงมอบหมายหนาทครทมความเชยวชาญเปนผนเทศเพอแนะน า

ชวยเหลอ

4. ก าหนดปฏทนการนเทศ

5. สรปและรายงานผล

การนเทศและตดตามการจดกจกรรมการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 เปนการใหค าแนะน าใหขอเสนอแนะ เพอชวยเหลอผรวมวจยในขณะด าเนนกจกรรม

ตางๆ เมอพบปญหาจะไดใหค าปรกษา รวมหาทางแกปญหาและเสนอแนะแนวทางการ

ด าเนนงานตอไป

3. ผลการตดตามการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชน

เอองกอนาดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต 2

การสงเกตการณ (Observation)

ในขนนเปนการสงเกตและตดตามการด าเนนกจกรรมตางๆ ในการพฒนา


การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยไดรบความรวมมอจากผรวมวจยและคณะคร

โรงเรยนชมชนเอองกอนาดทกคน ซงขนตอนนจะมลกษณะผสมผสานและปฏบตไปพรอมๆ

กบการด าเนนงานในขนท 2 คอ การปฏบตการโดยผวจยใชวธการสงเกตและสมภาษณ

ดงการน าเสนอ ดงน

3.1 การศกษาดงานโรงเรยนตนแบบทประสบความส าเรจในการพฒนา

คณธรรมนกเรยน ผลจากการศกษาดงานโรงเรยนตนแบบทประสบความส าเรจในการพฒนา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

126

คณธรรมนกเรยนคอโรงเรยนสามผงวทยาคม ในวนท 7 มถนายน 2556 จากการสงเกต

สมภาษณ และพดคยอยางไมเปนทางการ พบวาโรงเรยนไดมการจดการเรยนการสอนทเนน

ผเรยนเปนส าคญ มการจดกจกรรมเพอเสรมสรางและพฒนาผเรยนอยเสมออยางหลากหลาย

ครบทกดาน ไมวาจะเปนดานวชาการ หรอดานคณธรรม จรยธรรม โดยเฉพาะการมคณธรรม

ของนกเรยน ซงผวจยและผรวมวจยไดน าความรและประสบการณจากการศกษาดงาน

มาประยกตใชจดกจกรรมส าหรบกลมเปาหมายท าใหไดรบความรและประสบการณตรง

มความเขาใจในความหมายของคณธรรมนกเรยน มความกระตอรอรนกระฉบกระเฉง

สนกสนาน เกดความเขาใจ มความตระหนกในภาระ หนาทสรางจตสาธารณะเพมมากขนอยาง

นาพอใจ

3.2 การประชมเชงปฏบตการ

การนเทศตดตามการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

ผวจยไดด าเนนการวเคราะห ดงน 1) ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบการพฒนาคณธรรม

นกเรยนชมชนเอองกอนาดกอนการพฒนาและหลงการพฒนาคณธรรมนกเรยน 2 ) ผลการ

นเทศตดตาม และ3) การสอบถามความพงพอใจของผเกยวของ สามารถสรปไดดงน

3.2.1 ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบคณธรรมนกเรยนชมชนเอองกอนาด

กอนการพฒนาคณธรรมนกเรยนโดยการประเมนของผใหขอมลปรากฏผลดงตาราง 12

ตาราง 12 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรม

ของนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดกอนการด าเนนการพฒนาโดยผใหขอมล

รายการประเมน คาสถต(N= 63) แปล

ความหมาย X S.D.

1. ความขยน (1.93) (.68) นอย

1. นกเรยนชวยเหลอพอแมท างานบาน 1.91 0.68 นอย 2. นกเรยนมาโรงเรยนแตเชาตรงตามเวลาทกวน 2.26 0.7 นอย 3. นกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษา 1.95 0.77 นอย 4. นกเรยนตงใจเรยนหนงสอจนสอบไดคะแนนด 1.92 0.76 นอย 5. นกเรยนชวยเพอนๆ ท างานเมอมเวลาวาง 1.76 0.66 นอย 6. นกเรยนมความตงใจท างานดวยความแขงขน

และตอเนอง 1.77 0.63 นอย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

127




7. นกเรยนสงการบานตรงตามเวลาทครก าหนด 2.01 0.72 นอย 8. นกเรยนมความมานะจนประสบความส าเรจ 2.44 0.69 นอย 9. นกเรยนขยนฝกซอมกฬาจนไดรบชยชนะ 1.84 0.7 นอย 10. นกเรยนจะอานหนงสอซ าๆ ในบทเรยนทยาก

เมอไมเขาใจจะถามทนท 1.44 0.56 นอย

2. ความประหยด (1.94) (.68) นอย 11. นกเรยนใชเงนของพอแมดวยความประหยด 1.68 0.64 นอย 1.2 นกเรยนไปโรงเรยนโดยรถสาธารณะเพอ

ประหยดคาใชจาย 2.05 0.68 นอย

13. นกเรยนใชโทรศพทเมอมความจ าเปน 1.85 0.69 นอย 14. นกเรยนซอเสอผาดวยความประหยด 2.11 0.62 นอย 15. นกเรยนด าเนนชวตดวยความเรยบงายไม

ฟงเฟอ 2.07 0.84 นอย

16. นกเรยนรจกใชทรพยสนสวนตนและสวนรวม

อยางคมคา 1.79 0.62 นอย

17. นกเรยนรจกท าบญชรบจายของตนเองอยเสมอ 1.77 0.65 นอย 18. ไมเปดคอมพวเตอรทงไวเมอไมใชงาน เพอลด

กระแสไฟฟา 2.15 0.7 นอย

19.ไมควรเปดตเยนบอยครงจนเกนความจ าเปน 2.07 0.76 นอย 20. นกเรยนดงปลกออกกอนการรดผาเสรจ

เรยบรอย เพอชวยประหยดไฟฟา 2.19 0.61 นอย

3. ความซอสตย (2.25) (.69) นอย 21. นกเรยนมความซอสตยตอตนเองอยเสมอ 2.22 0.75 นอย 22. นกเรยนมความประพฤตตามหลกคณธรรม

และจรยธรรม 2.26 0.65 นอย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

128


รายการประเมน คาสถต(N= 63) แปลความหมาย

X S.D.

23. นกเรยนมความซอสตยตอครอาจารย 2.2 0.71 นอย 24. นกเรยนมความซอสตยสจรตตอเพอนๆ และ

ตนเอง 2.41 0.68 นอย

25. นกเรยนไมขโมยของใชของเพอน 2.19 0.61 นอย 26. นกเรยนเกบของเพอนไดแลวคนเพอน 2.22 0.75 นอย 27. นกเรยนไมมเลหเหลยมคดโกงเพอเมอมโอกาส 2.25 0.67 นอย 28. นกเรยนมความประพฤตทดทงตอหนาและลบ

หลง 2.19 0.66 นอย

29. นกเรยนมความจรงใจปราศจากความรสก

ล าเอยง 2.34 0.65 นอย

30. นกเรยนไมท าใหพอแมและครเดอดรอน 2.23 0.83 นอย 4. ความมวนย (2.06) (.71) นอย

31. นกเรยนมวนยในตนเอง 2.12 0.72 นอย 32. นกเรยนทงขยะในททโรงเรยนจดไว 2.14 0.83 นอย 33. นกเรยนแตงกายถกตองตามระเบยบของ

โรงเรยน 1.96 0.67 นอย

34. นกเรยนมาโรงเรยนเขาแถวตรงตอเวลา 2.04 0.72 นอย 35. นกเรยนเขาแถวตามล าดบเมอจดซอสนคา 1.95 0.79 นอย 36. นกเรยนไมประพฤตตนขดตอขนบธรรมเนยม

อนดงาม 2.11 0.65 นอย

37. นกเรยนไมเขาไปในสถานทไมสมควรเชนสถาน

เรงรมยฯลฯ 2.12 0.63 นอย

38. นกเรยนไมสบบหร หรอเสพสรา ยาเสพตด 2.17 0.7 นอย 39. นกเรยนไมเลนการพนน 2 0.74 นอย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

129


รายการประเมน คาสถต(N= 63) แปลความหมาย

X S.D.

40. นกเรยนปฏบตตนตามหลกศลธรรมของ

ศาสนาทตนนบถอ 2.12 0.72 นอย

5. ความมน าใจ (2.02) (.71) นอย 41. นกเรยนอาสาชวยพอแมท างานบานเสมอ 2.31 0.75 นอย

42. นกเรยนอาสาชวยครเกบสมภาระบนโตะ 1.92 0.7 นอย 43. นกเรยนชวยเพอนท างานในโรงเรยน 1.76 0.66 นอย 44. นกเรยนอาสาชวยเหลอกจการของโรงเรยน 2.17 0.7 นอย 45. นกเรยนอาสาชวยเพอท างานกลมเสมอตาม

ค าสงและความสามารถ 2.06 0.7 นอย

46. นกเรยนแบงปนเงนชวยเพอนมความ

จ าเปนตองใช 2.06 0.78 นอย

47. นกเรยนเสยสละเงนแกผทไดรบความ

เดอดรอน 2 0.69 นอย

48. นกเรยนอาสารวมชวยสรางสรรคสงดงามให

สงคมในชมชน 2.03 0.69 นอย

49. นกเรยนชวยเหลอสตวเมอมนเกดอนตราย 2.01 0.79 นอย 50. นกเรยนชวยคนชราขามถนน ใหรอดพนจาก

อบตเหต 1.88 0.69 นอย

จากตาราง 12 พบวา กอนการพฒนา ครประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมนกเรยน

โรงเรยนชมชนเอองกอนดโดยภาพรวม อยในระดบนอย ( X = 2.04) เมอพจารณาเปนรายดาน

พบวา ดานความขยนจะมคะแนนเฉลยนอยทสด( X = 1.93) รองลงมาคอ ความประหยด

( X = 1.94) และดานทมมากทสดดานความซอสตย( X = 2.25)

3.2.2 การจดกจกรรมพฒนาการนกเรยนผวจยและผรวมวจยไดปรกษา

หารอรวมกนพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

130

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต 2 เพอก าหนดกจกรรมพฒนาคณธรรม

นกเรยน หลงจากทไดไปศกษาดงานจากโรงเรยนตนแบบแลว โดยไดตกลงรวมกนจดกจกรรม

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ โดยใชกจกรรมในการพฒนา ดงน

3.2.3.1 ดานกายภาพ สถานศกษาจะจดสภาพแวดลอมโดยมพระพทธรป

ทเดน มสวนพทธธรรมประกอบดวยตนไมส าคญในพระพทธศาสนา มปายนเทศ ปายคณธรรม

เรมตงแต 17 มถนายน 2556 ถง 30 กนยายน 2556 พบวานกเรยนใหความสนใจและ

กระตอรอรนในการหาค าศพท อปมาอปไมยเกยวกบคณธรรมพรอมความหมายเพอประกอบ

กบการท าปายนเทศ

3.2.2.2 ดานกจกรรมพนฐานวถชวตเรมตงแต 17 มถนายน 2556 ถง 30

กนยายน 2556 มอบหมายใหเปนหนาทของครเวรประจ าวนเนนเฉพาะการเสรมแรงดานบวก

เชน การกลาวชมเชยนกเรยนทมพฤตกรรมแสดงออกถงการมคณธรรมใน 5 ดาน คอ 1) ความ

ขยน 2) ความประหยด 3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ5) ความมน าใจ ผรบผดชอบ

กจกรรมนรวมกบครเวรประจ าวน โดยมกจกรรม ดงน

1) กจกรรมสวดมนตไหวพระกอนเขาเรยนและกอนเลกเรยน

2) กจกรรมท าสมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธเปนกอนเรยน

3) กจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหารกลางวน

4) กจกรรมการสวดมนต ฟงธรรมรายสปดาหเปนการพานกเรยนสวด

มนตไหวพระนงสมาธทกวนศกรสดสปดาห โดยมครเวร วทยากรพเศษ และครทปรกษาคอย

ก ากบดแล และสอดแทรกคณธรรมดานการมจตสาธารณะใหกบนกเรยน กจกรรมนจะใชเวลา

ประมาณ 20-30 นาท โดยมคณะครผลดเปลยนกนเปนวทยากร และมวทยากรพเศษอก 2 คน

คอ นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 และพระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า อ าเภอศร

สงคราม จงหวดนครพนม

5) กจกรรมบนทกและยกยองการปฏบตธรรม โดยในแตละวนนกเรยน

ตองบนทกความดของตนเองในสมดบนทกความดแลวน ามาใหครทปรกษารบรองพรอมทงผท

เกยวของเพอประกาศยกยองตอไปผรบผดชอบกจกรรมน คอ นายธนพงษ ค าเกษ เจาหนาท

ฝายบรหารทวไป

6) ทกหองเรยนมการก าหนดขอตกลงในการอยรวมกนโดยเขาใจ

เหตผลและประโยชนทมตอการอยรวมกน ซงเปนการมอบหมายใหนกเรยนดแลรบผดชอบท า

ความสะอาดบรเวณเขตพนทรบผดชอบทไดรบมอบหมาย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

131

3.2.2.3 ดานการเรยนการสอน สถานศกษามการจดหลกสตร

สถานศกษาทบรณาการหลกธรรมทงทเปนความร (Knowledge) ศรทธาคานยมคณธรรม

(Attitude) และการฝกปฏบตธรรม (Practice) และประสานรวมมอกบวด คณะสงฆในการ

จดการเรยนรทงสาระพระพทธศาสนาและกลมสาระหรอกจกรรมอนๆ เรมตงแต 17 มถนายน

2556 ถง 30 กนยายน 2556 มรายละเอยดดงตอไปน คอ กจกรรมคายพทธบตร ในวนท 17 –

18 มถนายน 2556 และกจกรรมเนองในโอกาสวนส าคญทางพระพทธศาสนา โรงเรยนวถพทธ

จดกจกรรมในวนส าคญทางพระพทธศาสนาคอ วนวสาขบชา วนอาสาฬหบชา วนมาฆบชา

วนเขาพรรษา มอบหมายใหครทปรกษาเปนผก ากบตดตามนกเรยนและผรวมวจยคอยเกบ

รวบรวมขอมลประกอบเครองมอการท ากจกรรม

2.2.2.4 ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ ไดแก การกระตนทกคนใหท าตน

เปนตวอยางทด คอกจกรรมการยกยองผท าด มรางวล ประกอบกบการยกยองคนดและ

บนทกความดมอบหมายใหครประจ าชนคอยก ากบตดตาม

2.3.5 ดานการบรหารจดการสถานศกษา เนนการประยกตในระดบ

กจกรรมวถชวตประจ าวนโดยภาพรวมโดยเฉพาะการเปนแบบอยางทดทผบรหารน าเสนอ

สปดาหละ 1 คน

2.4 การนเทศตดตาม

การนเทศและการตดตามการด าเนนงานของผวจยและผรวมวจย

จดมงหมายเพอชวยเหลอและใหค าแนะน าในการด าเนนงานพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

นครพนม เขต 2 เรมด าเนนการระหวางวนท 5 มถนายน 2556 ถงวนท 30 กนยายน 2556

มการด าเนนการดงน รายละเอยดดงตาราง 13


ของนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดหลงการด าเนนการพฒนา



1. ความขยน (3.54) (0.67) มาก

1. นกเรยนชวยเหลอพอแมท างานบาน 3.51 0.62 มาก 2. นกเรยนมาโรงเรยนแตเชาตรงตามเวลาทกวน 3.75 0.80 มาก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

132




3. นกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษา 3.35 0.65 ปานกลาง 4. นกเรยนตงใจเรยนหนงสอจนสอบไดคะแนนด 3.27 0.48 ปานกลาง 5. นกเรยนชวยเพอนๆ ท างานเมอมเวลาวาง 3.75 0.80 มาก 6. นกเรยนมความตงใจท างานดวยความแขงขน

และตอเนอง 3.43 0.61 ปานกลาง

7. นกเรยนสงการบานตรงตามเวลาทครก าหนด 3.30 0.56 ปานกลาง 8. นกเรยนมความมานะจนประสบความส าเรจ 3.43 0.71 ปานกลาง 9. นกเรยนขยนฝกซอมกฬาจนไดรบชยชนะ 3.70 0.78 มาก 10. นกเรยนจะอานหนงสอซ าๆ ในบทเรยนทยาก

เมอไมเขาใจจะถามทนท 3.67 0.74 มาก

2. ความประหยด (3.89) (0.77) มาก 11. นกเรยนใชเงนของพอแมดวยความประหยด 3.70 0.82 มาก 12. นกเรยนไปโรงเรยนโดยรถสาธารณะเพอ

ประหยดคาใชจาย 3.76 0.80 มาก

13. นกเรยนใชโทรศพทเมอมความจ าเปน 3.83 0.81 มาก 14. นกเรยนซอเสอผาดวยความประหยด 3.94 0.80 มาก 15. นกเรยนด าเนนชวตดวยความเรยบงายไม

ฟงเฟอ 4.11 0.79 มาก


อยางคมคา 3.68 0.64 มาก

17. นกเรยนรจกท าบญชรบจายของตนเองอยเสมอ 3.83 0.73 มาก 18. ไมเปดคอมพวเตอรทงไวเมอไมใชงาน เพอลด

กระแสไฟฟา 4.02 0.79 มาก

19.ไมควรเปดตเยนบอยครงจนเกนความจ าเปน 3.84 0.79 มาก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

133




20. นกเรยนดงปลกออกกอนการรดผาเสรจ

เรยบรอย เพอชวยประหยดไฟฟา 4.22 0.79 มาก

3. ความซอสตย (4.24) (0.77) มาก

21. นกเรยนมความซอสตยตอตนเองอยเสมอ 3.79 0.79 มาก

22. นกเรยนมความประพฤตตามหลกคณธรรม

และจรยธรรม 3.94 0.82 มาก

23. นกเรยนมความซอสตยตอครอาจารย 4.13 0.79 มาก 24. นกเรยนมความซอสตยสจรตตอเพอนๆ และ

ตนเอง 4.56 0.62 มากทสด

25. นกเรยนไมขโมยของใชของเพอน 4.32 0.82 มาก 26. นกเรยนเกบของเพอนไดแลวคนเพอน 3.87 0.81 มาก 27. นกเรยนไมมเลหเหลยมคดโกงเพอเมอมโอกาส 4.32 0.78 มาก 28. นกเรยนมความประพฤตทดทงตอหนาและลบ

หลง 4.37 0.77 มาก


ล าเอยง 4.41 0.75 มาก

30. นกเรยนไมท าใหพอแมและครเดอดรอน 4.40 0.83 มาก 4. ความมวนย (4.19) (0.79) มาก

31. นกเรยนมวนยในตนเอง 4.33 0.93 มาก 32. นกเรยนทงขยะในททโรงเรยนจดไว 3.94 0.86 มาก 33. นกเรยนแตงกายถกตองตามระเบยบของ

โรงเรยน 4.19 0.82 มาก

34. นกเรยนมาโรงเรยนเขาแถวตรงตอเวลา 3.65 0.88 มาก 35. นกเรยนเขาแถวตามล าดบเมอจดซอสนคา 3.73 0.92 มาก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

134




36. นกเรยนไมประพฤตตนขดตอขนบธรรมเนยม

อนดงาม 3.63 0.81 มาก


เรงรมยฯลฯ 3.57 0.76 มาก

38. นกเรยนไมสบบหร หรอเสพสรา ยาเสพตด 3.90 0.87 มาก 39. นกเรยนไมเลนการพนน 3.33 0.62 ปานกลาง 40. นกเรยนปฏบตตนตามหลกศลธรรมของ

ศาสนาทตนนบถอ 3.05 0.52 ปานกลาง

5. ความมน าใจ (3.67) (0.69) ปานกลาง

41. นกเรยนอาสาชวยพอแมท างานบานเสมอ 3.33 0.54 ปานกลาง 42. นกเรยนอาสาชวยครเกบสมภาระบนโตะ 3.65 0.81 มาก 43. นกเรยนชวยเพอนท างานในโรงเรยน 3.37 0.75 ปานกลาง 44. นกเรยนอาสาชวยเหลอกจการของโรงเรยน 3.56 0.84 มาก 45. นกเรยนอาสาชวยเพอท างานกลมเสมอตาม

ค าสงและความสามารถ 3.29 0.55

ปานกลาง


จ าเปนตองใช 3.46 0.64



เดอดรอน 3.41 0.71



สงคมในชมชน 3.46 0.64 ปานกลาง

49. นกเรยนชวยเหลอสตวเมอมนเกดอนตราย 3.49 0.64 ปานกลาง 50. นกเรยนชวยคนชราขามถนน ใหรอดพนจาก

อบตเหต 3.51 0.78 มาก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

135

จากตาราง 13 พบวา หลงการพฒนานกเรยนประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของ

นกเรยนโดยภาพรวม อยในระดบนอย ( X = 3.75) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดาน

ความซอสตยจะมคะแนนเฉลยมากทสด( X = 4.20) รองลงมาคอดานความประหยด

( X = 3.85) และดานทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอดานความมน าใจ( X = 3.45)

ตาราง 14 การเปรยบเทยบการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของนกเรยนโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด กอนและหลงการพฒนา โดยผใหขอมล

รายการประเมน

กอน

การพฒนา

(N= 63)

หลง


(N=63 )

ผลตาง

รอยละ

ความ

กาวหนา

X S.D. X S.D.

1. ความขยน (1.91) (.68) (3.54) (.43) 2.86 92.56

1. นกเรยนชวยเหลอพอแมท างาน

บาน 1.91 0.68 3.51 0.62 1.60 51.71

2. นกเรยนมาโรงเรยนแตเชาตรง

ตามเวลาทกวน 2.26 0.7 3.75 0.80 1.49 54.23

3. นกเรยนตดตามขาวสารดาน

การศกษา 1.95 0.77 3.35 0.65 1.40 45.88

4. นกเรยนตงใจเรยนหนงสอจน

สอบไดคะแนนด 1.92 0.76 3.27 0.48 1.35 43.82

5. นกเรยนชวยเพอนๆ ท างานเมอ

มเวลาวาง 1.76 0.66 3.75 0.80 1.99 61.30

6. นกเรยนมความตงใจท างาน

ดวยความแขงขนและตอเนอง 1.77 0.63 3.43 0.61 1.66 51.35

7. นกเรยนสงการบานตรงตาม

เวลาทครก าหนด 2.01 0.72 3.30 0.56 1.29 43.20

8. นกเรยนมความมานะจนประสบ

ความส าเรจ 2.44 0.69 3.43 0.71 0.99 38.62

มหาวท


ภฏสกลน

คร

136



กอน


(N= 63)

หลง


(N=63 ) ผลตาง

รอยละ

ความ

กาวหนา X S.D. X S.D.

9. นกเรยนขยนฝกซอมกฬาจน

ไดรบชยชนะ 1.84 0.7 3.70 0.78 1.86 58.81

10. นกเรยนจะอานหนงสอซ าๆ ใน

บทเรยนทยากเมอไมเขาใจจะ

ถามทนท

1.44 0.56 3.67 0.74 2.23 62.55

2. ความประหยด (2.05) (.68) (3.89) (.67) 2.38 80.68

11. นกเรยนใชเงนของพอแมดวย

ความประหยด 1.68 0.64 3.70 0.82 2.02 60.80

12. นกเรยนไปโรงเรยนโดยรถ

สาธารณะเพอประหยด

คาใชจาย

2.05 0.68 3.76 0.80 1.71 58.03

13. นกเรยนใชโทรศพทเมอมความ

จ าเปน 1.85 0.69 3.83 0.81 1.98 62.71

14. นกเรยนซอเสอผาดวยความ

ประหยด 2.11 0.62 3.94 0.80 1.83 63.20

15. นกเรยนด าเนนชวตดวยความ

เรยบงายไมฟงเฟอ 2.07 0.84 4.11 0.79 2.04 69.66

16. นกเรยนรจกใชทรพยสนสวน

ตนและสวนรวมอยางคมคา 1.79 0.62 3.68 0.64 1.89 58.96

17. นกเรยนรจกท าบญชรบจาย

ของตนเองอยเสมอ 1.77 0.65 3.83 0.73 2.06 63.63

18. ไมเปดคอมพวเตอรทงไวเมอไม

ใชงาน เพอลดกระแสไฟฟา 2.15 0.7 4.02 0.79 1.87 65.47

มหาวท


ภฏสกลน

คร

137



กอน


(N= 63)

หลง



รอยละ

ความ


19. ไมควรเปดตเยนบอยครงจน

เกนความจ าเปน 2.07 0.76 3.84 0.79 2.02 60.45

20. นกเรยนดงปลกออกกอนการ

รดผาเสรจเรยบรอย เพอชวย

ประหยดไฟฟา

2.19 0.61 4.22 0.79 2.03 72.32

3. ความซอสตย (2.20) (.71) (4.24) (.53) 2.48 88.57

21. นกเรยนมความซอสตยตอ

ตนเองอยเสมอ 2.22 0.75 3.79 0.79 1.57 56.61

22. นกเรยนมความประพฤตตาม

หลกคณธรรมและจรยธรรม 2.26 0.65 3.94 0.82 1.68 61.19

23. นกเรยนมความซอสตยตอคร

อาจารย 2.2 0.71 4.13 0.79 1.93 68.82

24. นกเรยนมความซอสตยสจรต

ตอเพอนๆ และตนเอง 2.41 0.68 4.56 0.62 2.15 82.84

25. นกเรยนไมขโมยของใชของ

เพอน 2.19 0.61 4.32 0.82 2.13 75.71

26. นกเรยนเกบของเพอนไดแลว

คนเพอน 2.22 0.75 3.87 0.81 1.65 59.46

27. นกเรยนไมมเลหเหลยมคดโกง

เพอเมอมโอกาส 2.25 0.67 4.32 0.78 2.07 75.18

28. นกเรยนมความประพฤตทด

ทงตอหนาและลบหลง 2.19 0.66 4.37 0.77 2.18 77.41

29. นกเรยนมความจรงใจ

ปราศจากความรสก ล าเอยง 2.34 0.65 4.41 0.75 2.07 77.92

มหาวท


ภฏสกลน

คร

138



กอน


(N= 63)

หลง



รอยละ

ความ


30. นกเรยนไมท าใหพอแมและคร

เดอดรอน 2.23 0.83 4.40 0.83 2.17 78.22

4. ความมวนย (2.04) (.72) (4.19) (.61) 2.56 86.49

31. นกเรยนมวนยในตนเอง 2.12 0.72 4.33 0.93 2.21 76.85

32. นกเรยนทงขยะในททโรงเรยน

จดไว 2.14 0.83 3.94 0.86 1.80 62.81

33. นกเรยนแตงกายถกตองตาม

ระเบยบของโรงเรยน 1.96 0.67 4.19 0.82 2.23 73.37

34. นกเรยนมาโรงเรยนเขาแถว

ตรงตอเวลา 2.04 0.72 3.65 0.88 1.61 54.42

35. นกเรยนเขาแถวตามล าดบเมอ

จดซอสนคา 2.04 0.72 3.73 0.92 1.69 57.10

36. นกเรยนไมประพฤตตนขดตอ

ขนบธรรมเนยมอนดงาม 1.95 0.79 3.63 0.81 1.68 55.24

37. นกเรยนไมเขาไปในสถานทไม

สมควรเชนสถานเรงรมยฯลฯ 2.11 0.65 3.57 0.76 1.46 50.57

38. นกเรยนไมสบบหร หรอเสพ

สรา ยาเสพตด 2.12 0.63 3.90 0.87 1.78 61.97

39. นกเรยนไมเลนการพนน 2.17 0.7 3.33 0.62 1.16 41.11

40. นกเรยนปฏบตตนตามหลก

ศลธรรมของศาสนาทตนนบ

ถอ

2 0.74 3.05 0.52 1.05 34.92

มหาวท


ภฏสกลน

คร

139



กอน


(N= 63)

หลง


(N=63 )

ผลตาง

รอยละ

ความ

กาวหนา

X S.D. X S.D.

5. ความมน าใจ (2.06) (.70) (3.67) (.65) 2.34 79.59

41. นกเรยนอาสาชวยพอแมท างาน

บานเสมอ 2.31 0.75 3.33 0.54 1.02 38.04

42. นกเรยนอาสาชวยครเกบ

สมภาระบนโตะ 1.92 0.7 3.65 0.81 1.73 56.19

43. นกเรยนชวยเพอนท างานใน

โรงเรยน 1.76 0.66 3.37 0.75 1.61 49.54

44. นกเรยนอาสาชวยเหลอกจการ

ของโรงเรยน 2.17 0.7 3.56 0.84 1.39 48.96

45. นกเรยนอาสาชวยเพอท างาน

กลมเสมอตามค าสงและ

ความสามารถ

2.06 0.7 3.29 0.55 1.23 41.69

46. นกเรยนแบงปนเงนชวยเพอนม

ความจ าเปนตองใช 2.06 0.78 3.46 0.64 1.40 47.63

47. นกเรยนเสยสละเงนแกผทไดรบ

ความเดอดรอน 2 0.69 3.41 0.71 1.41 47.09

48. นกเรยนอาสารวมชวย

สรางสรรคสงดงามใหสงคมใน

ชมชน

2.03 0.69 3.46 0.64 1.43 48.16

49. นกเรยนชวยเหลอสตวเมอมน

เกดอนตราย 2.01 0.79 3.49 0.64 1.48 49.57

50. นกเรยนชวยคนชราขามถนน ให

รอดพนจากอบตเหต 1.88 0.69 3.51 0.78 1.63 52.18

มหาวท


ภฏสกลน

คร

140

จากตาราง 14 พบวา คณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ขอมลหลงการ

พฒนาสงกวากอนการพฒนา โดยกอนการพฒนามคาเฉลยอยในระดบ นอย ( X = 2.04) สวน

หลงการพฒนา มคาเฉลยอยในระดบมาก ( X = 3.91) โดยมคาเฉลยรอยละความกาวหนา

เทากบ 63.18

ดงนน การสะทอนกลบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

สรปไดวา สามารถพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอ

นาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ใหมคณธรรมทง 5 ดาน

คอ ความขยน ความประหยด ความซอสตย ความมวนย และความมน าใจ สงขนได จากการใช

แบบสอบถามประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดตามแนว

โรงเรยนวถพทธ ไดระดบมากไมมคณดานใดเลยไดระดบมากทสด ดงนนกลมผรวมวจยมความ

คดเหนตรงกนวาในการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดจ าเปนจะตองมการ

พฒนาในวงรอบท 2 ตอไป

การด าเนนการในวงรอบท 2

1.สภาพและปญหาของการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ


เขต 2

การวางแผน (Planning)

จากการประชมรวมกนของกลมผรวมวจยและผนเทศ ในวนท 10 มถนายน

2556 เกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยน าผลสรปการด าเนนงาน

ในวงรอบท 1 มารวมกนพจารณาเพอหาแนวทางในการพฒนา ในวงรอบท 2 และทประชมมมต

รวมกนวา จะใชแนวทางขยายกรอบเวลาในการท ากจกรรมเพมอกโดยใชกจกรรมเดมเนองจาก

การท ากจกรรมในวงรอบท 1 นอยเกนไปและใหมการแตงตงครรบผดชอบกจกรรมอยางใกลชด

และจรงจง โดยจะด าเนนการตามกจกรรมโรงเรยนวถพทธทงหมด 5 ดาน คอ 1) ความขยน 2)

ความประหยด 3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ5) ความมน าใจ โดยมแนวทางการพฒนา

คอ การประชมเชงปฏบตการ การจดกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ มกจกรรม 5 กจกรรม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

141

คอ ดานกายภาพ/สงแวดลอม ดานบรรยากาศปฏสมพนธ ดานการเรยนการสอน ดานการ

บรหารจดการและดานกจกรรมพนฐานวถชวตนน เปนกจกรรมทตองวางแผนตงแตตนป

การศกษา จงไมไดด าเนนการในวงรอบท 2 ทงนครผรบผดชอบแตละกจกรรมจะตองให

ค าแนะน าและเปนทปรกษาใหกบนกเรยนในการท ากจกรรมเพอพฒนาคณธรรมนกเรยนให

สงขนมากกวาวงรอบ ท 1 คอใหไดระดบ มากทสด ขนไป

2. แนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยน


การปฏบตการ (Action)

ผวจยและผรวมวจยไดด าเนนการตามแนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยน


ประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยขยายกรอบระยะเวลาในการจดกจกรรมโดยจะด าเนนการ

ตามกจกรรมโรงเรยนวถพทธทงหมด 5 ดาน คอ 1) ความขยน 2) ความประหยด 3) ความ

ซอสตย 4) ความมวนย และ5) ความมน าใจ โดยมแนวทางการพฒนา คอ การประชมเชง

ปฏบตการ การจดกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ มกจกรรม 5 ดาน คอ ดานกายภาพ/

สงแวดลอม ดานบรรยากาศปฏสมพนธ ดานการเรยนการสอน ดานการบรหารจดการและ

ดานกจกรรมพนฐานวถชวตนน เปนกจกรรมทตองวางแผนตงแตตนปการศกษา จงไมได

ด าเนนการในวงรอบท 2 ทงนครผรบผดชอบแตละกจกรรมจะตองใหค าแนะน าและเปนทปรกษา

ใหกบนกเรยนในการท ากจกรรมเพอพฒนาคณธรรมนกเรยนใหสงขนมากกวาวงรอบท 1

คอใหไดระดบมากทสด โดยขยายกรอบระยะเวลาด าเนนการเรมตงแตวนท 1 สงหาคม – 30

กนยายน 2556 ขนไปซงมรายละเอยดดงตอไปน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

142

มหาวท


ภฏสกลน

คร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

142

ตาราง 15 แผนการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

กจกรรม พฒนาคณธรรมดาน

ระยะเวลา เครองมอ สถานท ผรบผดชอบ ขยน ประหยด ซอสตย มวนย มน าใจ

1. ประชมเชงปฏบตการ 1 ส.ค.2556 - แบบบนทก

การประชม

โรงเรยน

ชมชนเออง

กอนาด

- ผวจย


2. จดกจกรรมแนวโรงเรยนวถ

พทธ

- กายภาพ

- กจกรรมพนฐานวถชวต

- การเรยนการสอน

- บรรยากาศและปฏสมพนธ

- การบรหารจดการ

2 ส.ค. – 30

ก.ย. 2556

- แบบวด

พฤตกรรม

- แบบประเมน

ความพงพอใจ



กอนาด

- วทยากร

- ผวจย


- คณะคร

3. นเทศ ตดตามผลการ

ปฏบตงาน และใหค าแนะน า

1 ส.ค. – 30

ก.ย. 2556

- แบบบนทก

การนเทศและ

ตดตามผล



กอนาด

- ผบรหาร

- หวหนาฝาย

- ผทไดรบ

มอบหมาย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

143

จากตาราง 15 แสดงใหเหนถงแผนการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว


นครพนม เขต 2 ในรอบท 2 ซงจดกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธเหมอนเดมและเพมเตมและ

เนนกจกรรมบางสวนดงตอไปน

1. ดานกายภาพ เปลยนปายนเทศ ปายคณธรรม เปนรายสปดาหพรอมให

นกเรยนอธบายปายดงกลาวในชวโมง

2. ดานกจกรรมพนฐานวถชวต เพมกจกรรมสวดมนตไหวพระแปลกอนเขาเรยน

และกอนเลกเรยนประจ าวน กจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหารกลางวน กจกรรม

ท าสมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธเปนประจ าวนกอนเรยน ประจ าสปดาหหรอในโอกาสตางๆ

เปนภาพรวมทงสถานศกษาไดแก กจกรรมการสวดมนต ฟงธรรม ประจ าสปดาห มกจกรรม

บนทกและยกยองการปฏบตธรรม ยกยองความด

3. ดานการเรยนการสอน เพมกจกรรมประจ าวน/ประจ าสปดาห กจกรรมเนอง

ในโอกาสวนส าคญทางพระพทธศาสนา โรงเรยนวถพทธจดกจกรรมในวนส าคญทาง

พระพทธศาสนาคอ วนวสาขบชา วนอาสาฬหบชา วนมาฆบชา วนเขาพรรษา

4. ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ เนนการกระตนทกคนใหท าตนเปนตวอยางทด

การยกยองผท าด กจกรรมยกยองเชดชเกยรตผท าความด การปลกศรทธาคานยมปฏบตด

ปฏบตชอบตอผอน เปนตน

5. ดานการบรหารจดการสถานศกษา เนนการประยกตในระดบกจกรรมวถ


3. ผลการตดตามการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ


เขต 2

การสงเกตการณ (Observation)

ในขนนเปนการสงเกตและตดตามการด าเนนกจกรรมตางๆ ในการพฒนา


การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 จากการขยายกรอบระยะเวลาการด าเนนงานพฒนา


การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ในวงรอบท 2 ตามกจกรรมทด าเนนการทง 5 ดาน

ในวงรอบท 2 ในระหวางวนท 1 สงหาคม – 30 กนยายน 2556

มหาวท


ภฏสกลน

คร

144

3.1 จากการสงเกตการณ การด าเนนงานกจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ

วงรอบท 2 เรมตงแตวนท 1 สงหาคม- 30 กนยายน 2556 ตามกจกรรมทด าเนนการทง 5 ดาน

คอ ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยนการสอน ดานบรรยากาศและ

ปฏสมพนธ และดานการบรหารจดการสถานศกษา เนนการประยกตในระดบกจกรรมวถ

ชวตประจ าวน ภาพรวมซงท าใหนกเรยนเกดคณธรรมทงความขยน ความประหยด ความ

ซอสตย ความมวนย และความมน าใจ ตวอยางเชนการกลาวยกยองชมเชยนกเรยนทแสดง

พฤตกรรมดานความขยนหลงเคารพธงชาตและบนทกชอไวในสมดบนทกความด พบวา

นกเรยนจะมตงใจในการฟงการอบรมหนาเสาธงของครเวร และแสดงความชนชมตอเพอนท

ไดรบการกลาว ยกยองชมเชย ทกคนมความกระตอรอรนและพยายามทจะท าความด ดงผล

การสมภาษณ ดงน

“...นกเรยนใหความสนใจและตงใจฟงการอบรมหนาเสาธงดมาก

โดยเฉพาะการกลาวยกยองชมเชยนกเรยน ซงถอวากจกรรมนดมาก เปนการสรางก าลงใจ

ส าหรบคนดของโรงเรยน และสรางคนดใหสงคมตอไป...”


“...นกเรยนมพฤตกรรมทเปลยนไปในทางทดขนมาก และมคณธรรมมากขน

จ านวนนกเรยนทอาสาท างานชวยครชวยเหลอโรงเรยนมากขน...”

(กฤษฎา เมาะลาษ. สมภาษณ, 2556)

“...กจกรรมนเปนกจกรรมทด นาจะใหท าอยางตอเนองส าหรบนองรน

ตอไป ทกๆ ป เพอพฒนาจตสาธารณะของนกเรยนทกคนและไดกระท าความด...”

(พรนภา ผาล. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...ส าหรบกจกรรมนเปนกจกรรมทดมากๆ เปนการสอนใหเรารจกการ

ท าความด โดยไมตองหวงสงตอบแทน แตเมอคณครยกยองชมเชยเรากมความภมใจในตวเรา

ดวยครบ...”

(อสนย อ าคาเพท. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...กจกรรมนสงเสรมใหนกเรยนมพฤตกรรมทเปลยนไปในทางทดขนมาก

ผปกครองกชนชม และสามารถพฒนาจตสาธารณะของนกเรยนไดเปนอยางด...”

(โกสนทร มะละกา. สมภาษณ, 2556)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

145

“...ผมวากจกรรมการท าความด เราท าอะไรทเปนประโยชนตอคนอน

แลวท าใหเรามความสขได มหลกฐานวาเราไดท าอะไรดๆบางในแตละวน...”

(ภทรพล ภาโสม นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...กจกรรมนชอบมากคะ เพราะหนจะไดรวาวนนไดท าความดหรอยง...”

(พรนภา เหลาวาน. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...นกเรยนมความรบผดชอบดมาก และมความสขในการท า

กจกรรม โดยครไมตองควบคมเหมอนอยางเคย รจกหนาทมากขน...”

(ยทธพร พรเพชร. คร. สมภาษณ, 2556)

“...โรงเรยนสะอาด ครและนกเรยนกมความสขในการเรยนการสอน อยากให

โรงเรยนของเรามบรรยากาศแบบนตลอดไป...”

(อารยา อผา.นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...พวกเราภมใจทไดเรยนโรงเรยนแหงน และพรอมทจะรกษาโรงเรยนให

สะอาด เปนระเบยบ และกจะชวยคณแมท าความสะอาดบานดวยคะ...”

(ธนวฒน คะดน. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...นกเรยนปฏบตกจกรรมนไดดมาก โดยเฉพาะการสวดมนตไหวพระนง

สมาธ ท าใหนกเรยนมจตใจทแจมใส ไดทบทวนการปฏบตตนเองตลอดสปดาหทผานมา...”


“...เมอนกเรยนไดเขารวมกจกรรมตามเปาหมายทโรงเรยนก าหนด รสก

วานกเรยนมพฤตกรรมทดขนมาก รจกการชวยเหลอและการปฏบตตน...”

(ประสงค กลางประพนธ. คร. สมภาษณ, 2556)

“...ผมวากจกรรมนท าใหจตใจเราสงบ มสตและมสมาธในการรบรสงท

เราท า และสงเราไดปฏบตมาตลอดสปดาหครบ...”

(ปยดา กะตะนาร. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

“...ผมคดวาเปนกจกรรมทดมาก เพราะท าใหหนรสกโลงสบาย จตใจไม

ฟงซาน และอยากปฏบตบอยๆ...”

(พลลภ อ าภยศร. นกเรยน. สมภาษณ, 2556)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

146

สรปไดวา ผลการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถ

พทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต

2 ในวงรอบท 2 ในระหวางวนท 1 สงหาคม – 30 กนยายน 2556 โดยจดกจกรรมจ านวน 5

ดาน คอ ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยนการสอน ดานบรรยากาศและ

ปฏสมพนธ และดานการบรหารจดการสถานศกษา เนนการประยกตในระดบกจกรรมวถ

ชวตประจ าวน ภาพรวม ซงเหนไดจากการสงเกต สมภาษณและประเมนพฤตกรรม

กลมเปาหมายเปลยนไปในทางทดขน

การสะทอนกลบ (Reflection)

การตดตามและประเมนผลการด าเนนงานการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว


นครพนม เขต 2 ในวงรอบท 2 ปรากฏผลดงน

1. การหาแนวทางในผลการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว


นครพนม เขต 2 ในวงรอบท 2 ทประชมมมตรวมกนวาจะขยายกรอบระยะเวลาการด าเนน

กจกรรมเพมอก เนองจากระยะเวลาในการท ากจกรรมในวงรอบท 1 นอยเกนไปและจะ

ด าเนนการกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยน โดยจดกจกรรมจ านวน 5 ดาน คอ ดานกายภาพ

ดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยนการสอน ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ และดาน

การบรหารจดการสถานศกษา เนนการประยกตในระดบกจกรรม วถชวตประจ าวนพรอมทงได

มการแตงตงผรบผดชอบแตละกจกรรมเพอเปนทปรกษาใหค าแนะน าการด าเนนงานกจกรรม

โรงเรยนวถพทธในวงรอบท 2 ใหนกเรยนมคณธรรมเพมมากขนกวาวงรอบท 1

2. การตดตามและประเมนผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 โดยการขยายกรอบระยะเวลาด าเนนการจากวนท 1 สงหาคม – 30 กนยายน 2556 ใน

วงรอบท 2 ไดด าเนนการโดยใชแบบสอบถามประเมนคณธรรมนกเรยนตามตวบงชทก าหนด

ผลการประเมน ตามสถานการณทเกดขนดวยความกระตอรอรน ในการวเคราะหขอมล

ผวจยไดท าการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมนกเรยน


ประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยผใหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป แบงการ

วเคราะหขอมลเปน 2 สวน ดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

147


ของนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาดหลงการด าเนนการพฒนา



1. ความขยน (4.77) (.43) มากทสด

1. นกเรยนชวยเหลอพอแมท างานบาน 4.92 .27 มากทสด 2. นกเรยนมาโรงเรยนแตเชาตรงตามเวลาทกวน 4.69 .55 มากทสด 3. นกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษา 4.80 .39 มากทสด 4. นกเรยนตงใจเรยนหนงสอจนสอบไดคะแนนด 4.71 .52 มากทสด 5. นกเรยนชวยเพอนๆ ท างานเมอมเวลาวาง 4.85 .35 มากทสด 6. นกเรยนมความตงใจท างานดวยความแขงขน

และตอเนอง 4.85 .35 มากทสด

7. นกเรยนสงการบานตรงตามเวลาทครก าหนด 4.85 .35 มากทสด 8. นกเรยนมความมานะจนประสบความส าเรจ 4.74 .50 มากทสด 9. นกเรยนขยนฝกซอมกฬาจนไดรบชยชนะ 4.82 .38 มากทสด 10. นกเรยนจะอานหนงสอซ าๆ ในบทเรยนทยาก

เมอไมเขาใจจะถามทนท 4.47 .73 มาก

2. ความประหยด (4.43) (.67) มาก

11. นกเรยนใชเงนของพอแมดวยความประหยด 4.47 .73 มาก 12. นกเรยนไปโรงเรยนโดยรถสาธารณะเพอ

ประหยดคาใชจาย 4.65 .59 มากทสด

13. นกเรยนใชโทรศพทเมอมความจ าเปน 4.74 .50 มากทสด 14. นกเรยนซอเสอผาดวยความประหยด 4.74 .50 มากทสด 15. นกเรยนด าเนนชวตดวยความเรยบงายไม

ฟงเฟอ 4.74 .50 มากทสด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

148





อยางคมคา 4.14 .80 มาก

17. นกเรยนรจกท าบญชรบจายของตนเองอยเสมอ 3.90 .79 มาก 18. ไมเปดคอมพวเตอรทงไวเมอไมใชงาน เพอลด

กระแสไฟฟา 4.25 .78 มาก

19. ไมควรเปดตเยนบอยครงจนเกนความจ าเปน 4.26 .78 มาก 20. นกเรยนดงปลกออกกอนการรดผาเสรจ

เรยบรอย เพอชวยประหยดไฟฟา 4.46 .71 มาก

3. ความซอสตย (4.68) (.53) มากทสด

21. นกเรยนมความซอสตยตอตนเองอยเสมอ 4.46 .71 มาก

22. นกเรยนมความประพฤตตามหลกคณธรรม

และจรยธรรม 4.46 .71 มาก

23. นกเรยนมความซอสตยตอครอาจารย 4.76 .46 มากทสด 24. นกเรยนมความซอสตยสจรตตอเพอนๆ และ

ตนเอง 4.74 .43 มากทสด

25. นกเรยนไมขโมยของใชของเพอน 4.82 .42 มากทสด 26. นกเรยนเกบของเพอนไดแลวคนเพอน 4.39 .77 มาก 27. นกเรยนไมมเลหเหลยมคดโกงเพอเมอมโอกาส 4.82 .42 มากทสด 28. นกเรยนมความประพฤตทดทงตอหนาและลบ

หลง 4.69 .55 มากทสด


ล าเอยง 4.87 .33 มากทสด

30. นกเรยนไมท าใหพอแมและครเดอนรอน 4.79 .48 มากทสด 4. ความมวนย (4.60) (.61) มากทสด

31. นกเรยนมวนยในตนเอง 4.79 .48 มากทสด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

149




32. นกเรยนทงขยะในททโรงเรยนจดไว 4.50 .73 มากทสด 33. นกเรยนแตงกายถกตองตามระเบยบของ

โรงเรยน 4.76 .46 มากทสด

34. นกเรยนมาโรงเรยนเขาแถวตรงตอเวลา 4.73 .62 มากทสด 35. นกเรยนเขาแถวตามล าดบเมอจดซอสนคา 4.68 .56 มากทสด 36. นกเรยนไมประพฤตตนขดตอขนบธรรมเนยม

อนดงาม 4.26 .80 มาก


เรงรมยฯลฯ 4.26 .80 มาก

38. นกเรยนไมสบบหร หรอเสพสรา ยาเสพตด 4.82 .42 มากทสด 39. นกเรยนไมเลนการพนน 4.52 .71 มากทสด 40. นกเรยนปฏบตตนตามหลกศลธรรมของ

ศาสนาทตนนบถอ 4.69 .55 มากทสด

5. ความมน าใจ (4.40) .65 มาก

41. นกเรยนอาสาชวยพอแมท างานบานเสมอ 4.80 .43 มากทสด 42. นกเรยนอาสาชวยครเกบสมภาระบนโตะ 4.80 .43 มากทสด 43. นกเรยนชวยเพอนท างานในโรงเรยน 4.80 .43 มากทสด 44. นกเรยนอาสาชวยเหลอกจการของโรงเรยน 4.74 .53 มากทสด 45. นกเรยนอาสาชวยเพอท างานกลมเสมอตาม

ค าสงและความสามารถ 4.30 .77 มาก


จ าเปนตองใช 4.06 .80 มาก


เดอดรอน 4.30 .77 มาก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

150





สงคมในชมชน 4.06 .80 มาก

49. นกเรยนชวยเหลอสตวเมอมนเกดอนตราย 4.06 .80 มาก 50. นกเรยนชวยคนชราขามถนน ใหรอดพนจาก

อบตเหต 4.06 .80 มาก

จากตาราง 16 พบวา หลงการพฒนานกเรยนประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของ

ตนเองโดยภาพรวม อยในระดบนอย ( X = 4.57) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความ

ขยนจะมคะแนนเฉลยมากทสด( X = 4.77) รองลงมาคอดานความซอสตย ( X = 4.68) และ

ดานทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอดานความมน าใจ( X = 4.40)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

151

ตาราง 17 การเปรยบเทยบการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของนกเรยนโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด กอนและหลงการพฒนา โดยผใหขอมล


กอน


(N= 63)

หลง


(N=63 )

ผลตาง

รอยละ

ความ

กาวหนา

X S.D. X S.D.

1. ความขยน (1.91) (.68) (4.77) (.43) 2.86 92.56

1. นกเรยนชวยเหลอพอแมท างาน

บาน 2.26 .70 4.92 .27 2.66 97.08

2. นกเรยนมาโรงเรยนแตเชาตรง

ตามเวลาทกวน 1.95 .77 4.69 .55 2.74 89.84

3. นกเรยนตดตามขาวสารดาน

การศกษา 1.92 .76 4.80 .39 2.88 93.51

4. นกเรยนตงใจเรยนหนงสอจน

สอบไดคะแนนด 1.76 .66 4.71 .52 2.95 91.05

5. นกเรยนชวยเพอนๆ ท างานเมอ

มเวลาวาง 1.77 .63 4.85 .35 3.08 95.36

6. นกเรยนมความตงใจท างาน

ดวยความแขงขนและตอเนอง 2.01 .72 4.85 .35 2.84 94.98

7. นกเรยนสงการบานตรงตาม

เวลาทครก าหนด 2.44 .69 4.85 .35 2.41 94.14

8. นกเรยนมความมานะจนประสบ

ความส าเรจ 1.84 .70 4.74 .50 2.90 91.77

9. นกเรยนขยนฝกซอมกฬาจน

ไดรบชยชนะ 1.44 .56 4.82 .38 3.38 94.94

มหาวท


ภฏสกลน

คร

152



กอน


(N= 63)

หลง



รอยละ

ความ


10. นกเรยนจะอานหนงสอซ าๆ ใน

บทเรยนทยากเมอไมเขาใจจะถาม

ทนท

1.68 .64 4.47 .73 2.79 84.04

2. ความประหยด (2.05) (.68) (4.43) (.67) 2.38 80.68

11. นกเรยนใชเงนของพอแมดวยความ

ประหยด 1.85 .69 4.47 .73 2.62 83.17

12. นกเรยนไปโรงเรยนโดยรถ

สาธารณะเพอประหยดคาใชจาย 2.11 .62 4.65 .59 2.54 87.89

13. นกเรยนใชโทรศพทเมอมความจ าเปน 2.07 .84 4.74 .50 2.67 91.13

14. นกเรยนซอเสอผาดวยความ

ประหยด 1.79 .62 4.74 .50 2.95 91.90

15. นกเรยนด าเนนชวตดวยความเรยบ

งายไมฟงเฟอ 1.77 .65 4.74 .50 2.97 91.95

16. นกเรยนรจกใชทรพยสนสวนตนและ

สวนรวมอยางคมคา 2.15 .70 4.85 .35 2.7 94.74

17. นกเรยนรจกท าบญชรบจายของ

ตนเองอยเสมอ 2.07 .76 4.14 .80 2.07 70.65

18. ไมเปดคอมพวเตอรทงไวเมอไมใช

งาน เพอลดกระแสไฟฟา 2.19 .61 4.25 .78 2.06 73.31

19. ไมควรเปดตเยนบอยครงจนเกน

ความจ าเปน 2.22 .75 4.26 .78 2.04 73.38

20. นกเรยนดงปลกออกกอนการรดผา

เสรจเรยบรอยเพอชวยประหยดไฟฟา 2.26 .65 4.46 .71 2.2 80.29

มหาวท


ภฏสกลน

คร

153



กอน


(N= 63)

หลง



รอยละ

ความ


3. ความซอสตย (2.20) (.71) (4.68) (.53) 2.48 88.57

21. นกเรยนมความซอสตยตอ

ตนเองอยเสมอ 2.41 .68 4.46 .71 2.05 79.15

22. นกเรยนมความประพฤตตาม

หลกคณธรรมและจรยธรรม 2.19 .61 4.46 .71 2.27 80.78

23. นกเรยนมความซอสตยตอคร

อาจารย 2.22 .75 4.76 .46 2.54 91.37

24. นกเรยนมความซอสตยสจรต

ตอเพอนๆ และตนเอง 2.25 .67 4.74 .43 2.49 90.55

25. นกเรยนไมขโมยของใชของ

เพอน 2.19 .66 4.82 .42 2.63 93.59

26. นกเรยนเกบของเพอนไดแลว

คนเพอน 2.34 .65 4.39 .77 2.05 77.07

27. นกเรยนไมมเลหเหลยมคดโกง

เพอเมอมโอกาส 2.23 .83 4.82 .42 2.59 93.50

28. นกเรยนมความประพฤตทด

ทงตอหนาและลบหลง 2.12 .72 4.69 .55 2.57 89.24

29. นกเรยนมความจรงใจ

ปราศจากความรสก ล าเอยง 2.14 .83 4.87 .33 2.73 95.45

30. นกเรยนไมท าใหพอแมและคร

เดอดรอน 1.96 .67 4.79 .48 2.83 93.09

มหาวท


ภฏสกลน

คร

154



กอน


(N= 63)

หลง



รอยละ

ความ


4. ความมวนย (2.04) (.72) (4.60) (.61) 2.56 86.49

31. นกเรยนมวนยในตนเอง 2.04 .72 4.79 .48 2.75 92.91

32. นกเรยนทงขยะในททโรงเรยนจด

ไว 1.95 .79 4.50 .73 2.55 83.61

33. นกเรยนแตงกายถกตองตาม

ระเบยบของโรงเรยน 2.11 .65 4.76 .46 2.65 91.70

34. นกเรยนมาโรงเรยนเขาแถวตรง

ตอเวลา 2.12 .63 4.73 .62 2.61 90.63

35. นกเรยนเขาแถวตามล าดบเมอ

จดซอสนคา 2.17 .70 4.68 .56 2.51 88.69

36. นกเรยนไมประพฤตตนขดตอ

ขนบธรรมเนยมอนดงาม 2.00 .74 4.26 .80 2.26 75.33

37. นกเรยนไมเขาไปในสถานทไม

สมควรเชนสถานเรงรมยฯลฯ 2.31 .75 4.26 .80 1.95 72.49

38. นกเรยนไมสบบหร หรอเสพสรา

ยาเสพตด 1.92 .70 4.82 .42 2.9 94.16

39. นกเรยนไมเลนการพนน 1.76 .66 4.52 .71 2.76 85.19

40. นกเรยนปฏบตตนตามหลก

ศลธรรมของศาสนาทตนนบถอ 2.17 .70 4.69 .55 2.52 89.05

มหาวท


ภฏสกลน

คร

155



กอน


(N= 63)

หลง



(+,- )

รอยละ

ความ


5. ความมน าใจ (2.06) (.70) (4.40) (.65) 2.34 79.59

41. นกเรยนอาสาชวยพอแมท างาน

บานเสมอ 2.06 .78 4.80 .43 2.74 93.20

42. นกเรยนอาสาชวยครเกบ

สมภาระบนโตะ 2.00 .69 4.80 .43 2.8 93.33

43. นกเรยนชวยเพอนท างานใน

โรงเรยน 2.03 .69 4.80 .43 2.77 93.27

44. นกเรยนอาสาชวยเหลอกจการ

ของโรงเรยน 2.01 .79 4.74 .53 2.73 91.30

45. นกเรยนอาสาชวยเพอท างาน

กลมเสมอตามค าสงและ


1.88 .69 4.30 .77 2.42 77.56

46. นกเรยนแบงปนเงนชวยเพอนม

ความจ าเปนตองใช 2.06 .64 4.06 .80 2 68.03

47. นกเรยนเสยสละเงนแกผทไดรบ

ความเดอดรอน 2.03 .67 4.30 .77 2.27 76.43

48. นกเรยนอาสารวมชวย

สรางสรรคสงดงามใหสงคมใน

ชมชน

2.11 .65 4.06 .80 1.95 67.47

49. นกเรยนชวยเหลอสตวเมอมน

เกดอนตราย 2.30 .63 4.06 .80 1.76 65.19

50. นกเรยนชวยคนชราขามถนน ให

รอดพนจากอบตเหต 2.15 .80 4.06 .80 1.91 67.02

มหาวท


ภฏสกลน

คร

156

จากตาราง 17 พบวา พฤตกรรมการมคณธรรมนกเรยน พจารณาตามตวชวดและ

พฤตกรรมบงช ซงประเมนโดยผใหขอมล หลงการพฒนา สงกวากอนการพฒนา โดยกอนการ

พฒนามคาเฉลยอยในระดบ นอย ( X = 2.25) สวนหลงการพฒนา มคาเฉลยอยในระดบ มาก

ทสด ( X = 4.57) โดยมคาเฉลยรอยละความกาวหนา เทากบ 84.36

ดงนน การสะทอนกลบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

สรปไดวา สามารถพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ใหมคณธรรมตามตวบงชท

ก าหนด ประกอบดวย 1) ความขยน 2) ความประหยด 3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ5)

ความมน าใจ นกเรยนเขารวมกจกรรมเพอพฒนาคณธรรมเกดขนดวยความกระตอรอรน

สงขนได จากการใชแบบประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของนกเรยน ผลการพฒนาอยใน

ระดบ มากทสด ดงนนกลมผรวมวจยมความคดเหนตรงกนวาคณธรรมของนกเรยนโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด สงขนในระดบมากถงมากทสด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการวจยปฏบตการเพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถม

ศกษานครพนม เขต 2 โดยผวจยไดประยกตใชหลกการของการวจยตามแนวคดของ

Kemmis and McTaggart เปนกระบวนการในการศกษาประกอบไปดวยการปฏบต 4

ขนตอน คอ1) การวางแผน 2) การปฏบตการ 3) การสงเกตการณ และ 4) การสะทอน

กลบ (องอาจ นยพฒน. 2551 : 301 - 303) ผวจยขอเสนอผลการวจยตามล าดบ ดงน

1. ความมงหมายของการวจย

2. กลมเปาหมาย

3. ขนตอนการด าเนนการวจย

4. สรปผลการวจย

5. อภปรายผลการวจย

6. ขอเสนอแนะ

ความมงหมายของการวจย

ในการวจยครงนผท าวจยไดก าหนดความมงหมายของการท าวจย ไวดงน

1. เพอศกษาสภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชน


2. เพอหาแนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

3. เพอตดตามผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

มหาวท


ภฏสกลน

คร

158

กลมเปาหมายของการวจย






ปการศกษา 2556 ทสนใจท าการวจยเรองการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน


นครพนม เขต 2









1.2.2 วทยากร คอ ผทใหความรในการอบรมคณธรรม ตามแนว

โรงเรยนวถพทธ จ านวน 2 คน คอ นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการ

พเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ผเชยวชาญดานการ

พฒนานกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ และพระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทราย

ค า อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม ผเชยวชาญดานการอบรมคณธรรม จรยธรรมแก

นกเรยน 1.2.3 ตวแทนคณะกรรมการสถานศกษา จ านวน 3 คน คอ ประธาน


1.2.4 ตวแทนนกเรยนระดบประถมศกษาปท 1-6 จ านวน 18 คน ซง

ไดมาโดยการเจาะจง จากนกเรยน 9 หอง หองละ 2 คน คอ หวหนาหองและรองหวหนา

หอง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

159


ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง จากนกเรยน 5 หอง หองละ 2 คน คอ หวหนาหองและรอง

หวหนาหอง


ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ปการศกษา 2556 จ านวน

28 คน ซงเปนผปกครองของนกเรยนทคดเลอกมา และเปนผปกครองของนกเรยนคนอนๆ


กลมเปาหมายการพฒนา คอนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 1-6


พนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ปการศกษา 2556 โดยเปนนกเรยนจ านวน











ขนตอนการด าเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยปฏบตการ ซงผวจยไดประยกตใชหลกการวจย

ปฏบตการวงจร PAOR ตามแนวคดของ Kemmis and Mc Taggart (องอาจ นยพฒน. 2551

: 301 - 303) ประกอบดวย 4 ขนตอนดงน คอ 1) การวางแผน (Planning) 2) การ

ปฏบตการ (Action) 3) การสงเกตการณ (Observation) และ 4) การสะทอนกลบ

(Reflection) เพอพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอ

นาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยมขนตอนการ

ด าเนนการดงน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

160

1. การวางแผน

ผวจยไดด าเนนการศกษาสภาพและปญหาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ดงน คอ

การศกษาเอกสารทเกยวของการสมภาษณผทเกยวของ และการด าเนนการประชม

อภปราย เกยวกบสภาพปญหา ความตองการและรวมกนคดหาแนวทางหรอวธการเพอ

พฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

2. การปฏบตการ

ผวจยไดด าเนนการตามแผนทไดก าหนดไว ดงนคอ การประชมเพอรวมกน

วเคราะหสภาพ ปญหา และความตองการในการพฒนาคณธรรมนกเรยน ณ หองประชม

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด ในวนพธ ท 5 มถนายน พ.ศ. 2556 การศกษาดงานโรงเรยนท

ประสบความส าเรจในการด าเนนการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

1 โรงเรยน ซงไดแก โรงเรยนสามผงวทยาคม ต าบลสามผง อ าเภอศรสงคราม สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22 ในวนศกร ท 7 มถนายน พ.ศ. 2556

การประชมเชงปฏบตการเพอรวมกนหาแนวทางการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 ในวนจนทรท 10 มถนายน พ.ศ. 2556 การจดกจกรรมตาม

แนวโรงเรยนวถพทธโดยไดด าเนนการจดกจกรรมของโรงเรยนวถพทธ ทง 5 ดาน ไดแก

ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยนการสอน ดานบรรยากาศและดาน

การบรหารจดการสถานศกษา รวมทงการนเทศและตดตามผลการปฏบตงาน โดย

ผบรหารและหวหนาฝายบรหารงานทวไป

3. การสงเกตการณ

หลงจากไดรบการประชมเชงปฏบตการมการนเทศตตามตามแผนทก าหนด

ดงนคอ การนเทศตดตามและประเมนผลการพฒนาบคลากรการไปศกษาดงานทโรงเรยน

ตนแบบของกลมผรวมวจยและคณะครโรงเรยนชมชนเอองกอนาดโดยการสมภาษณอยาง

ไมเปนทางการ การนเทศตดตามการเขารวมกจกรรมของนกเรยน และการรวมมอกน

ท างานของคณะครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด และการนเทศตดตามพฤตกรรมนกเรยน

การแสดงความคดเหนและการรวมกนหาแนวทางพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

มหาวท


ภฏสกลน

คร

161



4. การสะทอนกลบ

ผวจยและผรวมวจย ไดก าหนดการสะทอนกลบ การด าเนนการดงนคอ

เกบรวบรวมขอมลจากการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาดตามแนวทางการพฒนา 4 แนวทาง คอ 1) การศกษาดงานโรงเรยน

ตนแบบทประสบความส าเรจในการพฒนาคณธรรมนกเรยน 2) การประชมเชงปฏบตการ

3) จดกจกรรมโรงเรยนวถพทธ ทง 5 ดาน ไดแก ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถ

ชวต ดานการเรยนการสอน ดานบรรยากาศและดานการบรหารจดการสถานศกษา และ

4) การนเทศตดตามเพอแนะน าและชวยเหลอผวจยและผรวมวจยแลวประมวลผลใน

ภาพรวม และ สรปผลการด าเนนงานถาพบสวนดกด าเนนการตอไป แตถาพฒนาแลวยง

ไดผลไมเปนทพอใจกน าขอมล ปญหาอปสรรคมาเปนขอมลในการวางแผนแกปญหาตาม

ขนตอนการวจยใน 4 ขนตอน ในวงรอบตอไป

สรปผลการวจย

ในการวจยครงน ผวจยไดสรปผลการวจย ดงน

1. ผลการศกษาสภาพและปญหาเกยวกบคณธรรมของนกเรยนโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 พบวา

1.1 สภาพการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

โรงเรยนไดก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาหมายการด าเนนงานเพอจดท าแผนการ

ด าเนนงาน เชน กจกรรมอบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน กจกรรมท าบญตกบาตรใน

โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนท ากจกรรมท าบญตกบาตรทกวนพระ จดท าหลกสตร

สถานศกษาทน าเอาหลกธรรมในพระพทธศาสนามาบรณาการเขากบรายวชาทกกลมสาระ

การเรยนร ครมแผนการพฒนาการเรยนการสอนทชวยใหนกเรยนไดรวมคด สงเสรมใหคร

นกเรยน ผปกครอง ชมชน มบรรยากาศทเปนกลยาณมตรตอกน ดานการบรหารจดการ

โรงเรยนไดจดประชมเครอขายบาน วด โรงเรยน ชมชน ใหเขามามสวนรวมในการ

ด าเนนงานตามโครงการโรงเรยนวถพทธและมการสะทอนผลการด าเนนงาน ใหสาธารณะ

ชนไดทราบ การจดงานบญฟงเทศนมหาชาต น านกเรยนไปเขาคายคณธรรมทวดประจ า

มหาวท


ภฏสกลน

คร

162

โรงเรยนคอ วดทรายค าและเผยแพรผลการด าเนนงานให สาธารณชนไดรบทราบโดยได

จดท าเอกสารเผยแพรผลการด าเนนงานใหสาธารณชนทราบ

1.2 ปญหาดานการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนประสบปญหาดงน คอ การจดท าปายคตธรรมค าสอนมจ านวนนอยไมหลากหลาย

กจกรรมพนฐานวถชวตนกเรยนสวนมากไมเขารวมกจกรรมไมเหนความส าคญ โรงเรยน

ไมไดนมนตพระหรอผทรงคณวฒทางดานพทธศาสนามาเปนวทยากรชวยสอนอยางตอเนอง

ขาดการประชมเพอใหชมชนไดเขามามสวนรวมในการพฒนาคณธรรมนกเรยนคณะกรรม-

การนเทศไมไดนเทศตดตามอยางตอเนอง คณะกรรมการประเมนผลไมน าผลการประเมน

มาวเคราะห แผนพฒนาในปตอไป


ชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ในครง

น ม 4 แนวทาง ประกอบดวย 1) ศกษาดงาน 2) การประชมเชงปฏบตการ 3) การจด

กจกรรมตามแนวโรงเรยนวถพทธ มกจกรรม 5 ดานคอ ดานกายภาพ/สงแวดลอม

ดานบรรยากาศปฏสมพนธ ดานการเรยนการสอน ดานการบรหารจดการและดานกจกรรม

พนฐานวถชวตและ 4) การนเทศภายในมรายละเอยดดงตอไปน คอ

2.1 การศกษาดงานโรงเรยนตวอยางคอโรงเรยนสามผงวทยาคม ซงเปน

โรงเรยนตวอยางไดบรหารจดการโรงเรยนอยางมประสทธภาพ พบวา นกเรยนมความ

รบผดชอบ ซอสตย และเสยสละ ปฏบตหนาทของตนเองไดดและท างานรวมกบผอนได

ตระหนกในคณคาของภมปญญาไทยและภมใจในความเปนไทย มจตส านกในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมภายในสถานศกษา รวมกนดแลและบ ารงรกษาทง

ภายในและภายนอกสถานศกษา การศกษาดงานโรงเรยนตวอยางท าใหคณะครซงเปนผรวม

วจยของโรงเรยนชมชนเอองกอนาดมความรความเขาใจเกยวกบการพฒนาคณธรรม ของ

นกเรยนเพมขน

2.2 การประชมเชงปฏบตการเพอวางแผนด าเนนการ ในระหวางวนท

17-18 มถนายน 2556 พบวา กลมเปาหมายไดรบความรและประสบการณจากวทยากร

ท าใหมความรความเขาใจในความหมายของคณธรรมนกเรยนกบสงคมมความกระตอรอรน

สนกสนาน มความตระหนกในภาระหนาทสรางคณธรรมเพมมากขนไดเหนวธการพฒนา

คณธรรม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

163

2.3 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยน พบวาการพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ประกอบดวยคณธรรมนกเรยน 5 ดาน คอ

1) ความขยน 2) ความประหยด 3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ5) ความมน าใจ

มแนวทางการพฒนา 5 ดาน คอ ดานกายภาพ ดานกจกรรมพนฐานวถชวต ดานการเรยน

การสอน ดานบรรยากาศและปฏสมพนธและดานการบรหารจดการสถานศกษา

2.4 การนเทศและตดตามผลการปฏบตงาน โดยผบรหารและหวหนา

ฝายวชาการ

3. ผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 มดงน

3.1 ผลการวเคราะหขอมลตามแบบประเมนพฤตกรรมการพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยผใหขอมลเพอใหทราบคาเฉลยและสวน

เบยงเบนมาตรฐานของการแสดงพฤตกรรมพบวา วงรอบท 1 ภายหลงการพฒนาภาพ

รวมอยในระดบมาก วงรอบท 2 ภายหลงการพฒนาอยในระดบมากทสดทกตวชวด

3.2 ผลการวเคราะหขอมลแบบประเมนพฤตกรรมการมคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 พจารณาตามตวชวดและพฤตกรรมบงช

ซงประเมนโดยผใหขอมล หลงการพฒนา สงกวากอนการพฒนา โดยกอนการพฒนาม

คาเฉลยอยในระดบ นอย (X = 2.25) สวนหลงการพฒนา มคาเฉลยอยในระดบมากทสด

(X = 4.57) โดยมคาเฉลยรอยละความกาวหนา เทากบ 84.36

มหาวท


ภฏสกลน

คร

164

อภปรายผลการวจย

การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอ

นาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 ครงนโดยใชรปแบบ

การวจยปฏบตการ (Action Research : AR) ผวจยน าผลการวจยมาอภปรายดงน

1. ผลการศกษาสภาพและปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 พบวา

สภาพการพฒนาคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด ไดก าหนดวสยทศน พนธกจ

เปาหมายการด าเนนงานเพอจดท าแผนการด าเนนงาน ประกอบดวย ปรบปรงภมทศน

ภายในโรงเรยนใหดรมรน โรงเรยนไดจดกจกรรมสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนร เชน

กจกรรมอบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน กจกรรมท าบญตกบาตรในโรงเรยนกจกรรม

ท าบญตกบาตรทกวนพระ จดท าหลกสตรสถานศกษาทน าเอาหลกธรรมในมาบรณาการ

เขากบรายวชาทกกลมสาระการเรยนร โรงเรยนไดจดประชมเครอขายบาน วด โรงเรยน

ชมชน ใหเขามามสวนรวมในการด าเนนงานตามโครงการโรงเรยนวถพทธและมการสะทอน

ผลการด าเนนงาน ใหสาธารณะชนไดทราบ การจดงานบญฟงเทศนมหาชาต น านกเรยนไป

เขาคายคณธรรมทวดประจ าโรงเรยนคอ วดทรายค า จดท าเอกสารเผยแพรผลการ

ด าเนนงานใหสาธารณชนทราบ นกเรยนยงขาดคณธรรม นกเรยนไมมระเบยบวนยไม

รบผดชอบหนาททไดรบมอบหมาย แสดงพฤตกรรมกาวราวไมพงประสงค ไมเขารวม

กจกรรมทโรงเรยนจดขนไมรจกการดแลรกษาสงของทเปนสาธารณะสมบต พอแม

ผปกครอง และครตองคอยก ากบ ดแลพฤตกรรมของนกเรยนอยางใกลชด นกเรยนไม

ปฏบตตามกฎระเบยบของทางโรงเรยน ไมเชอฟงค าสอนของพอแม ผปกครอง ท าลายขาว

ของทเปนสาธารณะสมบต ไมใสใจเขารวมกจกรรมตางๆ ทเปนประโยชนตอสวนรวม

โรงเรยนมกฎระเบยบขอตกลงเพอควบคมพฤตกรรมของนกเรยน นกเรยนมพฤตกรรมขาด

สมมาคารวะ ปฏบตตวไมเหมาะสม โรงเรยนมการแบงเวรหนาทในการรบผดชอบท าความ

สะอาด โรงเรยนเนนจดกระบวนการเรยนการสอนแบบกลม นกเรยนไมมจตใจท

เออเฟอเผอแผกบคนอน ทงนอาจเนองมาจาก 1) สภาพครอบครวและการอบรมเลยงด

ของผปกครอง 2) ครไมมความเขาใจในการจดกจกรรมเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมใหแก

นกเรยน 3) การจดการเรยนการสอนไมสอดคลองกบเนอหาคณธรรมจรยธรรมใหนกเรยน

สอดคลองกบงานวจยของ วสนต ออนมตร (2549 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง

การศกษาสภาพการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนทาวงวทยาคาร จงหวดลพบร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

165

ผลการศกษาพบวา สภาพการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนทาวงวทยาคาร ม

สภาพการด าเนนงานอยในระดบดมากทกดาน ดานปจจยน าเขา พบวาผบรหารและครม

คณลกษณะทด มการบรหารจดการกายภาพและสงแวดลอม สงบ รมรน เรยบงายใกลชด

ธรรมชาต ดานกระบวนการ พบวา มการจดบรรยากาศและปฏสมพนธทเปนกลยาณมตร

ยมแยม มเมตตาตอกน มกจกรรมการสงเสรมกจกรรมทางพระพทธศาสนาเปนประจ า

ดานผลผลต พบวา ผเรยนไดพฒนากาย ศล จตและปญญาอยางบรณาการ มศล 5 เปน

พนฐานในการด ารงชวต ดานผลกระทบ พบวา บาน วดและโรงเรยนไดรบผลประโยชนจาก

การพฒนาโรงเรยนวถพทธ และความไววางใจ เชอมน ศรทธา จากผปกครองและชมชน

ใหเขามามบทบาทในการพฒนาการศกษา

ปญหาการพฒนาคณธรรมนกเรยนจากการประเมนตนเองของโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด ประจ าปการศกษา 2555 และการสมภาษณผเกยวของประกอบดวย นกเรยน

ขาดความรบผดชอบ ขาดความมระเบยบวนย ชอบเอาเปรยบผอน ไมชอบชวยงานบาน

มความเหนแกตว ไมรจกอดออม ซอแตสงของทไมจ าเปน แสดงพฤตกรรมกาวราวไม

เหมาะสม ไมเชอฟงค าสงสอนของพอแม ผปกครองและขอใหทางโรงเรยนชวยก าชบวา

กลาวตกเตอน อบรม สงสอนและใชกจกรรมเพอพฒนาคณธรรม ซงสอดคลองกบ สรรตน

เพงบญ (2546 : บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาการด าเนนงานกจการนกเรยนดานการ

สงเสรมคณธรรมจรยธรรมและคานยมทพงประสงคแกนกเรยนโรงเรยนบานหนองยาว

อ าเภอเบญจลกษณ จงหวดศรสะเกษ ผลการวจย พบวา ปญหาคณธรรมจรยธรรมของ

นกเรยนนน นกเรยนยงขาดวนย ขาดความรบผดชอบประพฤตตนไมเหมาะสมกบสภาพ

การเปนนกเรยน การใชสงของในโรงเรยนถกปลอยปละละเลย และขาดระบบในการ

ควบคมดแลนกเรยนอยางใกลชด ทงนอาจเนองมาจากการขาดความเอาใจใสการดแล

พฤตกรรมของนกเรยน รวมทงการพฒนาคณธรรมจรยธรรมใหนกเรยนและนกเรยนขาด

ความรบผดชอบไมปฏบตตามกฎระเบยบของทางสถานศกษาสอดคลองกบสมเดช ใจหวง

(2547:บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาคณธรรมจรยธรรม ของนกเรยนโรงเรยน บานไทร

อ าเภอไพรบง จงหวดศรสะเกษ พบวา ปญหาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนนน นกเรยน

ยงขาดความมวนยในตนเอง ขาดความเปนระเบยบในการแตงกาย ไมมการรกษาความ

สะอาดของสถานศกษา ขาดความรบผดชอบ ความซอสตย และไมเคารพกฎระเบยบของ


116

มหาวท


ภฏสกลน

คร

166



ด าเนนการพฒนาดงน คอ การศกษาดงานโรงเรยนตวอยางทโรงเรยนสามผงวทยาคม

ผรวมวจยมความพงพอใจตอการประชาสมพนธโครงการเปนไปอยางทวถงทนเวลา ไดรบ

ตวอยางเอกสารจากโรงเรยนสามผงวทยาคม ผอ านวยการโรงเรยน ครและบคลากร

ทางการศกษาเปดโอกาสใหผรวมวจยไดซกถามขอสงสยตางๆ ท าใหไดรบประโยชนจาก

การศกษาดงานในครงนเปนอยางมาก การประชมเชงปฏบตการ ผรวมวจยพงพอใจกบ

ความเหมาะสมของสถานทจดการประชมเชงปฏบตการความเหมาะสมของอปกรณ/

เทคโนโลยตางๆ ความเหมาะสมของเนอหาหลกสตรการประชมเชงปฏบตการและวทยากร

เปดโอกาสใหมการซกถามและแนะน าไดตรงประเดนมสวนรวมในกจกรรม ทงนอาจ

เนองมาจากวทยากรเปนผทมความรและมประสบการณเกยวกบการพฒนาคณธรรมตาม

แนวโรงเรยนวถพทธ สามารถถายทอดความรและประสบการณใหผรวมวจยทเขารบการ

ประชมเชงปฏบตการไดเปนอยางดจงสามารถน าความรทไดรบจากการอบรมไปประยกต

ใชพฒนาคณธรรมของนกเรยน นอกจากนผรวมวจย ยงไดรบการนเทศตดตามผลจากผ

นเทศททางโรงเรยนมอบหมายใหก ากบดแลการด าเนนกจกรรมพฒนาคณธรรมของ

นกเรยน จากการพฒนาบคลากรทง 3 กจกรรมคอการศกษาดงาน การประชมเชง

ปฏบตการ และการนเทศตดตาม สวนการพฒนาคณธรรมนกเรยนไดแก การจดกจกรรม

ตามแนวโรงเรยนวถพทธท าใหผรวมวจยมความรความสามารถและมความมงมนทจะ

พฒนาคณธรรมของนกเรยนทงนอาจเนองมาจากครผรวมวจยไดทราบถงขอบกพรอง

ของการปฏบตงานดานคณธรรม ของตนเอง จงมความตองการทจะพฒนาการ

ปฏบตงานของตนและตองการเตรยมนกเรยนเพอรอรบการประเมนจากหนวยงาน

ภายนอกรอบสาม อาจเนองมาจากเนอหาในการอบรมมมากแตระยะเวลาในการอบรมเชง

ปฏบตการมจ ากด ซงสอดคลองกบชตมาธตา มะโนมย (2553 : 280-290) ไดท าการวจย

เรอง การวจย แบบมสวนรวมเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนบานดง

สงา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 3 พบวา การศกษาดงานโรงเรยน

คณธรรมชนน า ท าใหคณะครเกดความร ความเขาใจในการพฒนาคณธรรม จรยธรรม

มากขน และน ามาก าหนดกระบวนการพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนโรงเรยน

บานดงสงาใหมกจกรรมทหลากหลาย ตอเนอง และครอบคลมคณธรรม ทตองการให

เกดขน และสอดคลองกบรจนา ภกองไชย (2553 : 212-221) ไดท าการวจย เรอง การวจย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

167

แบบมสวนรวมเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนบานคางฮงเจรญศลป

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 3 ผลการวจยพบวา การวางแผนและ

กระบวนการปฏบตการพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนประกอบดวยการ วเคราะห

เอกสารทเกยวของกบการพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยน การสมภาษณผบรหาร

โรงเรยน คณะคร การศกษาดงานโรงเรยนคณธรรมชนน า และการประชมครทงโรงเรยน

เพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนโดยการใชการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม

การตดตามและประเมนผลการพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยน โดยการสงเกต

พฤตกรรมของนกเรยน การสมภาษณผรวมวจยและผทมสวนเกยวของ ผลการจดกจกรรม

พฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนตามขนตอนตางๆ ท าใหนกเรยนกลมเปาหมาย เกด

การพฒนาดานความขยน ความประหยด ความซอสตย ความมวนย ความสภาพ ความ

สะอาด ความสามคค และความมน าใจเพมมากขนและสอดคลองกบเกษม จนนคร (2551

: บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาคณธรรม จรยธรรมโดยใชโครงการอบรมธรรมมะเพอ

พฒนาจตและโครงการเขาคายคณธรรม จรยธรรมน าดวงใจหางไกลยาเสพตดในโรงเรยน

บานปากหวยฉลอง ส านกเขตพนทการศกษาอตรดตถ พบวา นกเรยนขาดวนยเพราะคร

ขาดทกษะดานเทคนค วธการ กระบวนการในการถายทอดความรดานคณธรรม จรยธรรม

จงมแนวคด ความเชอ และการปฏบตทแตกตางกนในการถายทอดคณธรรม จรยธรรม

ใหกบนกเรยน ท าใหผเรยนมนสยกาวราวไมเหมาะสมกบสภาพของนกเรยน แตงกายไม

เรยบรอยผดระเบยบของโรงเรยนอยตลอดเวลา ขาดระเบยบวนยตามสภาพของผเรยน

นกเรยนขาดความซอสตย สจรตตามสภาพของนกเรยน นกเรยนขาดความเมตตากรณา

เออเฟอเผอแผและเสยสละเพอสวนรวม และนกเรยนมนสยฟงเฟอและเหอตามสมยนยม

ขาดการประหยดและอดออม ท าใหเกดปญหาดานคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนเปน

อยางมากสอดคลองกบสรยา ผนพล (2552 : บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาคณธรรม

จรยธรรม : กรณศกษาโรงเรยน เซนตยอเซฟศรสงคราม สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษานครพนม เขต 2 ผลการวจยพบวา 1) การศกษาสภาพปญหาเกยวกบคณธรรม

จรยธรรม ของนกเรยนโรงเรยนเซนตยอเซฟศรสงคราม ตองไดรบการพฒนาดาน

คณธรรม จรยธรรม เนองจากนกเรยนสวนมากยงขาดระเบยบวนย ขาดความรบผดชอบ

นกเรยนพดคยและสงเสยงดง ในขณะทครสอนไมสนใจคร ไมตงใจปฏบตกจกรรม ไมกลา

แสดงออก ขาดความมนใจในตนเองไมคอยสนใจในการศกษาเลาเรยนและยงขาดความ

รบผดชอบตอตนเองและบคคลอน กจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

168

พทธโดยการจดกจกรรม ผวจยและผรวมวจยไดปรกษาหารอรวมกนการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนว โรงเรยนวถพทธ โรงเรยนชมชนเอองกอนาด เพอก าหนดกจกรรมพฒนา

คณธรรมนกเรยน หลงจากทไดไปศกษาดงานจากโรงเรยนตนแบบแลว โดยไดตกลง

รวมกนจดกจกรรมพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโดยใชกจกรรมในการ

พฒนา ดงน ดานกายภาพ สถานศกษาจะจดอาคารสถานท สภาพแวดลอม โดยม

พระพทธรปทเดน มสวนพทธธรรมประกอบดวยตนไมส าคญในพระพทธศาสนา จดท าปาย

นเทศ ปายคณธรรม มอาคารสถานททสะอาด เรมตงแต 17 มถนายน 2556 ถง 30

กนยายน 2556 ดานกจกรรมพนฐานวถชวตเรมตงแต 17 มถนายน 2556 ถง 30 กนยายน

2556 โดยมกจกรรม ประกอบดวย กจกรรมสวดมนตไหวพระกอนเขาเรยนและกอนเลก

เรยนประจ าวน กจกรรมท าสมาธรปแบบตางๆ เชน นงสมาธเปนประจ าวนกอนเรยน

กจกรรมพจารณาอาหารกอนรบประทานอาหารกลางวน กจกรรมการสวดมนต ฟงธรรม

ประจ าสปดาห โดยมคณะครผลดเปลยนกนเปนวทยากร และมวทยากรอก 2 คน คอ

นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ ส านกงานเขตพนทการศกษา

ประถมศกษานครพนม เขต 2 และพระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า อ าเภอ

ศรสงคราม จงหวดนครพนม กจกรรมบนทกและยกยองการปฏบตธรรม ทกหองเรยนม

การก าหนดขอตกลงในการอยรวมกนโดยเขาใจเหตผลและประโยชนทมตอการอยรวมกน

ดานการเรยนการสอน สถานศกษามการจดหลกสตรสถานศกษาหรอจดการเรยนการสอน

ทการบรณาการหลกธรรมทงทเปนความร (Knowledge) ศรทธาคานยมคณธรรม

(Attitude) และการฝกปฏบตธรรม (Practice) และประสานรวมมอกบวด คณะสงฆในการ

จดการเรยนรทงสาระพระพทธศาสนาและกลมสาระหรอกจกรรมอนๆ เรมตงแต 17

มถนายน 2556 ถง 30 กนยายน 2556 ประกอบดวย กจกรรมเสรมเนอหาสาระตาม

หลกสตร คอ กจกรรมคายพทธบตร ในวนท 17 – 18 มถนายน 2556 และกจกรรม

ประจ าวน/ประจ าสปดาห ไดแก กจกรรมหนาเสาธง กจกรรมท าความดระหวางวน ไดแก

กจกรรมเดนอยางมสตกอน เขาโรงอาหาร กจกรรมกลาวค าพจารณาอาหารกอนการ

รบประทานอาหาร กจกรรมรบประทานอาหารอยางมสตเชน มกตกาวาไมดง ไมหก

ไมเหลอ กจกรรมขอบคณหลงรบประทานอาหารและกจกรรมนงสมาธ 1 นาทกอนเรยน

(อาจใหนกเรยนท าพรอมกนหนาหองเรยน) กจกรรมกอนเลกเรยน เชน กจกรรมไหวพระ

สวดมนต กจกรรม ร าลกพระคณของผมพระคณและกจกรรมทองอาขยานสรางสมาธ

กจกรรมประจ าสปดาห ไดแกกจกรรมท าบญตกบาตรประจ าวนพระและ กจกรรมเนองใน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

169

โอกาสวนส าคญทางพระพทธศาสนา โรงเรยนวถพทธจดกจกรรมในวนส าคญทาง

พระพทธศาสนาคอ วนวสาขบชา วนอาสาฬหบชา วนมาฆบชา วนเขาพรรษา ดาน

บรรยากาศและปฏสมพนธ ไดแก การกระตนทกคนใหท าตนเปนตวอยางทด คอกจกรรม

การยกยองผท าด มรางวล ดานการบรหารจดการสถานศกษาเนนการประยกตในระดบ

กจกรรมวถชวตประจ าวนโดยภาพรวมสอดคลองกบพระครประโชตจนทวมล

(นาม จนทโชโต) (2555 : บทคดยอ) ศกษาเรองการสงเสรมคณธรรมและจรยธรรม

นกเรยนโรงเรยนนวมนทราชนทศหอวงนนทบร อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร สอดคลอง

กบชาตร นามคณ (2552: 166) ไดวจยการพฒนาแนวทางการด าเนนงานโรงเรยนแกนน า

โรงเรยนวถพทธเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 1 โดยมวตถประสงคเพอศกษาสภาพและ

สภาพของปญหาการจดการศกษาและเพอแสวงหาแนวทางการพฒนา การจดการศกษา

โรงเรยนวถพทธในโรงเรยนแกนน าโรงเรยนวถพทธเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 1

ผลการวจยสรปไดวาดานปจจยน าเขาเกยวกบการจดการดานกายภาพและสงแวดลอมท

เหมาะสมโดยภาพรวมและรายขออยในระดบมากทกขอ ดานกระบวนการ เกยวกบการ

จดการกจกรรมพนฐานชวตโดยภาพรวมและรายขออยในระดบมากทกขอ ขอทมคาเฉลย

มากกวาขออนคอ โรงเรยนสงเสรมใหนกเรยนปฏบตกจกรรมพระพทธศาสนาอยางเหน

คณคาส าหรบแนวทางการพฒนาไดแกจดกจกรรมทเนนใหนกเรยนเปนผมวจารณญาณ

ในกน อย ด ฟงเปนและฝกใหรจกการวางแผนชวตและมทกษะชวตจดกจกรรมใหนกเรยน

เหนคณคาของการรกษาศลเพอการอยกนในสงคมอยางเปนสขควรมการหารปแบบ

กจกรรมพนฐานชวตทเปนรปธรรมชดเจนโดยความรวมมอของผเกยวของทกฝาย

แนวทางการพฒนาเพอใหบาน วด โรงเรยนไดรบประโยชน ไดแกการสงเสรมใหผเกยวของ

(ผบรหาร คร นกเรยน ผปกครอง)เขาใจในหลกปรชญาการศกษาตามแนววถพทธและ

สรางสรรคความรวมมอตามหลกบวร (บาน วด โรงเรยน) สงเสรมใหบาน (ชมชน) วด

โรงเรยนท ากจกรรมรวมกนในโอกาสตางๆ สอดแทรกวถพทธเขาไปในชมชน ใหวดแสดง

ธรรมเรองโรงเรยนวถพทธใหชมชนเกดความเขาใจ

3. ผลการตดตามการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยใช

แนวทางพฒนา 4 แนวทาง คอ 1) ศกษาดงานโรงเรยนตนแบบทประสบผลส าเรจ 2) การ

ประชมเชงปฏบตการ 3) การจดกจกรรมโรงเรยนวถพทธ และ4)การนเทศตดตามและใน

วงรอบท 2 ไดด าเนนการ 1 แนวทาง คอขยายเวลาในการจดกจกรรมโรงเรยนวถพทธซงม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

170

ผลการด าเนนการประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของนกเรยนจากผใหขอมล กอนการ

พฒนา ครประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

โดยภาพรวม อยในระดบนอย (X = 2.04) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความขยน

จะมคะแนนเฉลยนอยทสด (X = 1.93) รองลงมาคอ ความประหยด (X = 1.94) และดาน

ทมมากทสดดานความซอสตย (X = 2.25) และวงรอบท 2 หลงการพฒนานกเรยน

ประเมนพฤตกรรมการมคณธรรมของตนเองโดยภาพรวม อยในระดบนอย (X = 4.57)

เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความขยนจะมคะแนนเฉลยมากทสด (X = 4.77)

รองลงมาคอดานความซอสตย (X = 4.68) และดานทมคะแนนเฉลยนอยทสดคอดาน

ความมน าใจ (X = 4.40) สอดคลองกบการวจยของ มงคลสน เตชะนยม (2550 :

บทคดยอ) ไดศกษาผลการด าเนนงาน การพฒนาคณธรรมพนฐานโดยกจกรรมคาย

คณธรรมของนกเรยนพบวา หลงการเขาคายคณธรรมนกเรยนมพฤตกรรมจตสาธารณะ

สงกวากอนเขาคายสอดคลองกบการวจยของศลธรรม โพทะนาม (2546 : บทคดยอ)

ไดศกษาการพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน พบวา หลงการ

พฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน ท าใหนกเรยนมพฤตกรรมดานคณธรรมจรยธรรม

มากขน ซงสอดคลองกบการวจยของเนตรนภส แพงพา (2555 : บทคดยอ) ไดศกษาการ

จดกจกรรมพฒนาจตสาธารณะของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โรงเรยนบานโมน

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสกลนคร เขต 2 พบวา นกเรยนม

พฤตกรรมจตสาธารณะทเปลยนแปลงไปในทางทดขน หลงจากมการพฒนา สอดคลองกบ

ทรงศกด สารรตน (2553 : 95-96) ไดท าการวจยเรอง การพฒนากระบวนการ

เสรมสรางระเบยบวนยของนกเรยนโรงเรยนหนองซนพทยาคม สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษานครพนม เขต 2 พบวา จากการไดเขารวมโครงการของนกเรยนท าใหพฤตกรรม

การปฏบตตามระเบยบของทางโรงเรยนดานตางๆ ดขนมาก ดานการแตงกายถกตองตาม

ระเบยบของทางโรงเรยนและดานความประพฤตของนกเรยน แสดงวาโครงการพฒนาและ

สงเสรมระเบยบวนยของนกเรยน ชวยท าใหนกเรยนมพฤตกรรมดานระเบยบวนยดขน

นอกจากนยงสอดคลองกบรจนา ภกองไชย (2553 : 212-221) ไดท าการวจยเรอง การวจย

แบบมสวนรวม เพอพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนบานคางฮงเจรญศลป สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 3 ผลการพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยน โดย

การสงเกตพฤตกรรมของนกเรยน การสมภาษณผรวมวจยและผทมสวนเกยวของ ผลการจด

กจกรรมพฒนาคณธรรม จรยธรรมของนกเรยนตามขนตอนตางๆ ท าใหนกเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

171

กลมเปาหมาย เกดการพฒนาดานความขยน ความประหยด ความซอสตย ความมวนย ความ

สภาพ ความสะอาด ความสามคค และความมน าใจเพมมากขนสอดคลองกบจรล เพชรด

(2549 : บทคดยอ) ไดท าการศกษาเรอง การด าเนนงานตามโครงการโรงเรยนวถพทธ

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชมพร เขต 2 ผลการวจยพบวา การด าเนนงานตาม

โครงการโรงเรยนวถพทธสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาชมพร เขต 2 โดยภาพรวมและ

รายดานอยในระดบมาก ระดบการด าเนนงานตามต าแหนงหนาทปฏบตงานระหวาง

ผอ านวยการโรงเรยนและครผสอนไมแตกตางกนระดบการด าเนนงานดานกจกรรมพนฐาน

วถชวตและดานการเรยนการสอนแตกตางกน

ขอเสนอแนะ

จากการด าเนนการวจยในครงนผวจยมขอเสนอแนะดงน

1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

1.1 ผบรหารและครควรสงเสรมใหมการจดกจกรรมพฒนาคณธรรมของ

นกเรยนอยางจรงจงเปนระบบและตอเนอง มการสงนกเรยนประกวดโครงการเกยวกบคณธรรม

จรยธรรมและคานยมทพงประสงคทหนวยงานตางๆ ทจดประกวดหรอแขงขน เพอใหนกเรยน

ไดปฏบตกจกรรมอยางตอเนอง

1.2 การจดกจกรรมพฒนาคณธรรม ของนกเรยนควรมระยะเวลาในการวด

และประเมนผลโครงการพอสมควรเพราะคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค เปนเรอง

ทเกยวกบเจตคต คานยมและทกษะของนกเรยน

1.3 การนเทศตดตามผลควรใชวธการนเทศทหลากหลายจะสามารถพฒนา

บคลากรใหเกดความกระตอรอรนในการพฒนาคณธรรม นกเรยนไดดยงขน และด าเนนการ

นเทศตดตามผลอยางเปนระบบจะท าใหการจดกจกรรมพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมท

พงประสงคของนกเรยนมประสทธภาพมากขน

2. ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจย ครงตอไป

2.1 การพฒนาคณธรรม ของนกเรยนควรควบคกบการพฒนาบคลากร

เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมของครและนกเรยน

2.2 ควรท าการวจยเฉพาะดานเพมเตมเพอพฒนาคณธรรมแกนกเรยน

อยางยงยน เชน การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาดานความมวนยของ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

172

นกเรยน การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาคณธรรมน าความรในโรงเรยน

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาคณลกษณะทพงประสงคอนของนกเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

บรรณานกรม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

175

บรรณานกรม

กมล สดประเสรฐ. การวจยปฏบตการแบบมสวนรวมของผปฏบตงาน. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : เจ.เอน.ท, 2540.

กฤษฎา เมาะลาษ. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

กระทรวงศกษาธการ. คณธรรมพนฐาน 8 ประการ, (นโยบายเรงรดการปฏรปการศกษา),

2550.

กรมการศาสนา. คมอการด าเนนงานเสรมสรางศลธรรมส าหรบเดกและเยาวชน :

กรมการศาสนา กระทรวงวฒนธรรม, 2552.

ก าแหง จตมาก. การศกษาแนวทางการพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพง

ประสงคแกผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาอางทอง. วทยานพนธ ค.ม. พระนครศรอยธยา : มหาวทยาลย

ราชภฎพระนครศรอยธยา, 2548.

เกรยงศกด เขยวยง. การบรหารทรพยากรมนษย. ขอนแกน : คลงนานาวทยา, 2543.

โกสนทร มะละกา. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

คณะกรรมการพฒนานวตกรรมการศกษา. ความหมายโรงเรยนวถพทธ. (ออนไลน)

เขาถงไดจาก : htpp://www.moe.go.th/tstye.html, 2549.

จรล เพชรด. การด าเนนงานตามโครงการวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทชมพร เขต 2.

วทยานพนธ ค.ม. สราษฎรธาน : มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน, 2550.

เจษฎาพงศ สทธยา. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

เฉลยว บรภกด และคณะ. วชาการวจยชมชน. กรงเทพฯ : เอส.อาร.พรนตง แมสโปร

ดกส, 2545.

ชฏล นมนวล. รปแบบความสมพนธเชงโครงสรางระหวางคณธรรมของผบรหาร

สถานศกษากบความภกดตอองคการ. วทยานพนธ ปร.ด. ศลปากร :

มหาวทยาลยศลปากร, 2552.

ชาตร นามคณ. การพฒนาแนวทางการด าเนนงานโรงเรยนแกนน าโรงเรยนวถพทธ เขต

พนทการศกษาเชยงใหม เขต 1. วทยานพนธ กศ.ม. เชยงใหม :

มหาวทยาลยเชยงใหม, 2552.

ชยเสฎฐ พรหมศร. การบรหารจดการแบบมออาชพ. กรงเทพฯ : บคแบงก,

2548.

มหาวท


ภฏสกลน

คร

176

ชชพ พทธประเสรฐ. การพฒนารปแบบการบรการวชาการแกสงคมของวทยาลยคร

ภาคเหนอ. ปรญญานพนธ กศ.ด. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทร

วโรฒ ประสานมตร, 2534.

ดนพล สนทรตน. การพฒนาหลกสตรเสรมเพอพฒนาคณธรรมจรยธรรมของนกเรยน

โรงเรยนเอกชน. วทยานพนธ กศ.ด. ชลบร : มหาวทยาลยบรพา, 2550.

ตน ปรชญพฤทธ และอสระ สวรรณบล. ปทานกรมการบรหาร. กรงเทพฯ : สมาคม

สงคมศาสตรแหงประเทศไทย, 2544.

ทรงชย สงหงอย. ผปกครองนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

ทพาวด เมฆสวรรค. การบรหารมงผลสมฤทธ. กรงเทพฯ : คณะปฏรปราชการ, 2539.

ธงชย สนตวงษ. ทฤษฎการจงใจ. พมพครงท 9 กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2543.

ธนวฒน คะดน. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

ธรยทธ หลอเลศรตน. เอกสารการสอนชดวชาการบรหารงานบคคลภาครฐ

หนวยท 8 – 15. พมพครงท 11. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช,

2544.

ธระวฒน ฐาตจรางคกล. สภาพและปญหาการด าเนนงานของโรงเรยนวถพทธ สงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาหนองคาย. วทยานพนธ ค.ม. อดรธาน :

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2550.

นงลกษณ วรชชยและคณะ. รายงานการวจยเรองการน ารองการใชตวบงชคณธรรม

จรยธรรมในสถานศกษา. กรงเทพฯ : บรษทพรกหวานกราฟฟค จ ากด, 2551.

นพดล เฮงเจรญ. เทคนคการบรหารงานทมประสทธภาพ. วารสารขาราชการ, 2446.

นพพล เพงค า. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

นวรตน ส าลงมาตย. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

นภากร ไชยรนทร. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

บญชม ศรสะอาด. การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2545.

บงอร ผาพองยน. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

ประสาน ตางใจ. สนทนากบ นพ.ประสาน ตางใจ หลงโลกรอนเราจะมชวตอยอยางไร.

กรงเทพฯ : สานแสงอรณ, 2551.

ปยนนท รงรจไพศาล. แนวทางการพฒนาบคลากรของโรงเรยนวถพทธ. วทยานพนธ

ค.ม. พระนครศรอยธยา : มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, 2551.

มหาวท


ภฏสกลน

คร

177

ปยดา กะตะนาร. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

ปรชา เตงศรวฒนา. การพฒนาบคลากรของสถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขต

พายพ. การคนควาแบบอสระ ศศ.บ. เชยงใหม. : มหาวทยาลยเชยงใหม,

2543.

พยอม วงศสารศร. การบรหารทรพยากรมนษย. กรงเทพฯ : คณะวทยาการจดการ

สถาบนราชภฏสวนดสต, 2542.

พระมหาด ารงค วรเสโน. ความสมพนธระหวางการบรหารจดการศกษากบประสทธผล

ของโรงเรยนวถพทธ สงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครพนม เขต 1.

วทยานพนธ ค.ม. สกลนคร : มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร, 2552.

พระลอชย ออนศร. ความพงพอใจของบคลากรทมตอการบรหารจดการโรงเรยนวถพทธ

ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร. วทยานพนธ บธ.ม.

พระนครศรอยธยา : มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา, 2550.

พระอธการประภาส นกกระโทก. การพฒนาด าเนนงานเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมของ

นกเรยนโรงเรยนบานทบชาง อ าเภอเมอง จงหวดนครราชสมา. การศกษา

คนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2551.

พรนภา ผาล. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

พลชย ชมปญญา. ผลการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

สกลนคร เขต 3. วทยานพนธ ค.ม. สกลนคร : มหาวทยาลยราชภฏ

สกลนคร, 2551.

พลลภ อ าภยศร. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

พนธทพย รามสต. การวจยปฏบตการอยางมสวนรวม. กรงเทพฯ : พ.เอ.ลฟวง, 2545.

พนธนภา แยมชต. การพฒนาบคลากรโรงเรยนเทคโนโลยหมบานคร ภาคเหนอ.

วทยานพนธ ศศ.ม. เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม, 2544.

พภพ วชงเงน. พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ : อกษรพทยา, 2547.

ภทรพล ภาโสม. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

ยาใจ พรหมวงศ. การประเมนโครงการโรงเรยนวถพทธโรงเรยนบานเวยงฝาง

จงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระ ศษ.ม. เชยงใหม :

มหาวทยาลยเชยงใหม, 2553.

ยทธพร พรเพชร. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

มหาวท


ภฏสกลน

คร

178

รจนา ภกองไชย. การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาคณธรรม จรยธรรม

ของนกเรยนโรงเรยนบานคางฮงเจรญศลป. วทยานพนธ ค.ม. สกลนคร :

มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร, 2553.

รตนะ บวสนธ. วธวจยเชงคณภาพทางการศกษา. พษณโลก : คณะศกษาศาสตร

พษณโลก : มหาวทยาลยนเรศวร, 2541.

ราชกจจานเบกษา. รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพส านก

นายกรฐมนตร, 2550.

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด. รายงานผลการเรยนประจ าปการศกษา 2555. งานบรหาร

วชาการ, 2555.

เลขาธการสภาการศกษา, ส านกงาน. รายงานการประเมนการจดการเรยนรทสงเสรม

คณธรรมจรยธรรมของผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : ส านกงาน

เลขาธการสภาการศกษา, 2550. วราภรณ บญเพชร. การประเมนผลโครงการโรงเรยนวถพทธ ส านกงานเขตพนท

การศกษามหาสารคาม เขต 2. วทยานพนธ ค.ม. มหาสารคาม :

มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม, 2550.

วาโร เพงสวสด. วธวทยาการวจย. กรงเทพฯ : โรงพมพสวรยาสาสน, 2551.

วชาการ, กรม. การวจยเพอพฒนาการเรยนร ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน.

กรงเทพฯ : กรมวชาการ. ม.ปป.

วลาพณย อรบญนวลชาต. การพฒนาโปรแกรมการฝกอบรมตามแนวไตรสกขา

เพอเสรมสรางความมวนยในตนเองของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5.

วทยานพนธ ค.ม. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ถายเอกสาร, 2547.

วสนต ออนมตร. การศกษาสภาพการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนทาวง

วทยาคาร จงหวดลพบร. ภาคนพนธ ค.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยราชภฏ

พระนคร, 2549.

ศรสดา ชวยรกษา. การประเมนผลการจดกจกรรมโรงเรยนวถพทธในโรงเรยนสงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 3. วทยานพนธ ค.ม. สกลนคร :

มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร, 2550.

ศกษาธการ, กระทรวง. แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ. พมพครงท 5,

กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดครภณฑ. ส านกพฒนา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

179

นวตกรรมการศกษา กระทรงศกษาธการ, 2548.

ศกษาธการ, กระทรวง. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ :

โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2542.

. วารสารวชาการ. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2544.

. วารสารวชาการ. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2546.

. แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ. พมพครงท 7 กรงเทพฯ :

ออนปา, 2548.

. การจดการเรยนรทสงเสรมคณธรรมจรยธรรมของผเรยนใน

สถานศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ : พมพดการพมพ จ ากด, 2550.

ศนยสงเสรมและพฒนาพลงแผนดนเชงคณธรรม (ศนยคณธรรม). คณลกษณะและ

กระบวนการปลกฝงคณธรรม จรยธรรมของประเทศนวซแลนด กรงเทพฯ:

บรษทพรกหวานกราฟฟค จ ากด, 2549.

สภาการศกษา, ส านกงานเลขาธการ. การประชมสภาการศกษาโครงการคณธรรม

น าความรกระทรวงศกษาธการ. 21 ธนวาคม 2549. กรงเทพฯ : ส านกงาน

เลขาธการสภาการศกษา, 2549. . รายงานเบองตนการเสรมสรางคณธรรมในระบบการศกษาไทย. กรงเทพฯ :

หางหนสวนจ ากด ว.ท.ซ. คอมมวนเคชน, 2550.

สถาบนพฒนาครคณาจารยและบคลากรทางการศกษา. ยทธศาสตรการพฒนาครและ

บคลากรทางการศกษา ป 2549-2551. กรงเทพฯ : ส านกปลดกระทรวง

กระทรวงศกษาธการ, 2548.

สนธยา พลศร. ทฤษฎและหลกการพฒนาชมชน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : โอเดยน

สโตร, 2545.

สมคด บางโม. หลกการบรหารการศกษา. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : สถาบนราชภฎ

พระนคร, 2544.

สมคด บางโม. องคการและการจดการ. กรงเทพฯ : พมพด, 2540.

สมบต ทายเรอค า. การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมเพอพฒนาหลกสตรการวจย

เชงปฏบตการในชนเรยนส าหรบครสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษา

ขนพนฐาน. วทยานพนธ กศ.ด. พษณโลก : มหาวทยาลยนเรศวร, 2547.

สงด อทรานนท. การนเทศการศกษา : หลกการ ทฤษฎและปฏบต. พมพครงท 2.

มหาวท


ภฏสกลน

คร

180

กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2530.

สวสดการส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. หลกการบรหารเบองตน.

กรงเทพฯ : สมหวาน, 2544.

สรยา คะษาวงค. ผอ านวยการโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. ตวชวดการด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ.

กรงเทพฯ : โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, 2548.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. แผนการศกษาแหงชาต (พ.ศ. 2545-2559).

กรงเทพฯ : พรกหวานการฟฟค, 2545.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต

พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ : พรกหวาน

กราฟฟค, 2545.

ส าเนยง ศรลนชาง. สภาพและปญหาการบรหารจดการศกษาโรงเรยนวถพทธสงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาอดรธาน. วทยานพนธ ค.ม. อดรธาน :

มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2550.

ส าราญ อนทรง. ผปกครองนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

สปน เดชประเสรฐ. การบรหารจดการโรงเรยนวถพทธสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

อดรธาน. วทยานพนธ ค.ม. อดรธาน : มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2550.

สภางค จนทวานช. การวเคราะหขอมลในการวจยเชงคณภาพ. พมพครงท 2.

กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2542.

สวรรณ วลารกษ. การด าเนนงานโรงเรยนวถพทธ ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

ฉะเชงเทรา เขต 2. วทยานพนธ ค.ม. ฉะเชงเทรา : มหาวทยาลยราชภฏ

ฉะเชงเทรา, 2551.

สวมล วองวาณช. การวจยปฏบตการในชนเรยน. พมพครงท 12. กรงเทพ ฯ : โรงพมพ

แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2552.

เสาวลกษณ นกรพทยา. การพฒนาบคคลและการฝกอบรม. เอกสารประกอบการสอน

มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม, 2544.

แสนศกด พเดช. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

องอาจ นยพฒน. การออกแบบการวจย : วธการเชงปรมาณ เชงคณภาพ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

181

และผสมผสานวธการ. วธวทยาการวจยเชงปรมาณและคณภาพการ

พฤตกรรม. กรงเทพฯ : แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

อดศกด วงศรชและประสงค กลางประพนธ. ครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ,

2556.

อมรา พงศศาพชญ. “ความหมายของการวจยเชงคณภาพ”, การวจยเชงคณภาพเพอ

การพฒนา. พมพครงท 3. ขอนแกน : สถาบนวจยและพฒนา

มหาวทยาลยขอนแกน. 2544.

อรณ รกธรรม. การพฒนาองคการ. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2536.

อารยา อผา. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

อสนย อ าเคาเพท. นกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด. สมภาษณ, 2556.

Belief Influence the Integration. Chinese University of Hong Kong (People’s Republic of

China). In Umi – Pro – Quest – Direct.” Dissertation Abstracts International.

102 : 2003.

Biskin, Donald S ; & Hoskinson Kenneth. “An Experimental test of the Effect of

Structured Discussions of Moral Dilemmas Found in Children’s Literratures

on Moral Reasoning” The Elementary School Journal. 77 (5) : 407, 1997.

Chan, K, J. “Integrating the Curriculum : How do Secondary School Teacher

Cranley, Mary Elizabeth. “Tessaban School : The Moral Life of a Thai Primary School,”

Dissertation Abstracts International. 64(05) : 1531-A ; November, 2003.

Enciso, Raymond Paz. “Perceptions of Students Discipline : Viewpoints to Students,

Teachers, and Administrators,” Maters Abstracts International. 39(4) : 961 ;

August, 2001.

Johnson, Constance Ellen. “Effects of Interdisciplinary Team an Teacher Advisory

Groups on Middle School Discipline,” Dissertation Abstracts International.

57(7) : 2769–A ; January, 1997.

Kazuaki A. J. “Making equality in 40 national education systems,” Dissertation

Abstracts International. 61-03A : 2000.

Kitchener, K. Foundations of Ethical. Research and Teaching in Psychology. Mahwah

New Jersey : Lawrence Erlbaum Associatse, 2000.

มหาวท


ภฏสกลน

คร

182

Krebbs, M. J. “A case study : Infusing Catholic Values Throughout the Curriculum.

Fordham University.” Dissertation Abstracts International. 36 :

1997.

Lewis, Christine Limn. “The Relationship of Moral Development and Cognitive

Development Within Gifted Students in the Light of the Variables of Sex

Socioeconomic Status and Age” Dissertation Abstracts International. 42 :

5008-A : 1997.

Tucker, Gina Marie. “Discipline : Bermuda High School Student, Teacher, Parent, and

Administrator Perceptions of the Causes of Misbehavior,”Dissertations

Abstracts International. 59(07) : 2290-A ; January, 1998.

Wark, Gillian R. “Real-life Moral Judgment,” Dissertation Abstracts International.

58(04) : 2183-B ; October, 1997.

มหาวท


ภฏสกลน

คร

ภาคผนวก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

187

ภาคผนวก ก

เครองมอและผลการวเคราะหเครองมอในการวจย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

188

ภาคผนวก ก - 1

แบบสมภาษณ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

189

แบบสมภาษณ

การศกษาสภาพและปญหาการด าเนนการของโรงเรยนวถพทธ



ผสมภาษณ

..................................................................................................................................

ผใหสมภาษณ

.............................................................................................................................

วนทท าการสมภาษณ .......................................................... เวลา ...........................น.

หวขอทสมภาษณ

ตามความคดของทานเกยวกบการด าเนนการของโรงเรยนวถพทธโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด เปนอยางไร และมปญหาการด าเนนงานอยางไร ในหวขอตอไปน

1. สภาพและปญหาเกยวกบการเตรยมการ ด าเนนการของโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชน

เอองกอนาด เปนอยางไร

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ปญหา/อปสรรค

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2. สภาพและปญหาเกยวกบ การจดสภาพและองคประกอบการเรยนรเพอพฒนา

คณธรรมนกเรยนในแตละดานเปนอยางไร

2.1 ดานกายภาพ

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

190


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2.2 ดานการจดกจกรรมพนฐานวถชวต

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2.3 ดานการจดการเรยนการสอน

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2.4 ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2.5 ดานการบรหารจดการ

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

191


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

3. สภาพและปญหาเกยวกบการพฒนาตามระบบไตรสกขาของโรงเรยนวถพทธโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด เปนอยางไร

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

4. สภาพและปญหาเกยวกบการดแลสนบสนนใกลชด ในการด าเนนการโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาด เปนอยางไร

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

5. สภาพและปญหาเกยวกบการปรบปรงและพฒนาตอเนองในการด าเนนการโรงเรยน

วถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด เปนอยางไร

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

192

6. สภาพและปญหาเกยวกบการประเมนผลและเผยแพรผลการด าเนนงานโรงเรยน


สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

7. สภาพและปญหาเกยวกบการวางแผนและจดท าปฏทนการปฏบตงานเกยวกบ

ด าเนนงานโรงเรยนวถพทธของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด เปนอยางไร

สภาพ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

193

แบบประเมนเครองมอ แบบสมภาษณ

การศกษาสภาพและปญหาการด าเนนการของโรงเรยนวถพทธ



(ส าหรบผเชยวชาญ)

ค าชแจง ขอใหทานในฐานะผเชยวชาญดานการตรวจสอบคณภาพเครองมอการวจย

เกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชน


โดยกาเครองหมาย ลงในชองความคดเหนทผวจยจดท าขนเพอน ามา

ปรบปรงแกไขใหเกดความสมบรณ

รายการประเมน ความคดเหนผเชยวชาญ

+1 0 -1 ขอเสนอแนะ

1. สภาพและปญหาเกยวกบการเตรยมการ

ด าเนนการของโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชน

เอองกอนาดเปนอยางไร

- สภาพ

- ปญหา/อปสรรค

2. สภาพและปญหาเกยวกบการจดสภาพและ

องคประกอบการเรยนรเพอพฒนาคณธรรม

นกเรยนในแตละดานเปนอยางไร เปนอยางไร

2.1 ดานกายภาพ

- สภาพ


2.2 ดานการจดกจกรรมพนฐานวถชวต

- สภาพ


มหาวท


ภฏสกลน

คร

194



2.3 ดานการจดการเรยนการสอน

- สภาพ


2.4 ดานบรรยากาศและปฏสมพนธ

- สภาพ


2.5 ดานการบรหารจดการ

- สภาพ


3. สภาพและปญหาเกยวกบการพฒนาตาม

ระบบไตรสกขา ในการด าเนนการโรงเรยนวถ

พทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด เปนอยางไร

- สภาพ


4. สภาพและปญหาเกยวกบการดแลสนบสนน

ใกลชด ในการด าเนนการโรงเรยนวถพทธ


- สภาพ


5. สภาพและปญหาเกยวกบการปรบปรงและ

พฒนาตอเนองในการด าเนนการโรงเรยน


- สภาพ


มหาวท


ภฏสกลน

คร

195



6. สภาพและปญหาเกยวกบการประเมนผลและ

เผยแพรผลการด าเนนงานโรงเรยน วถพทธ


- สภาพ


7. สภาพและปญหาเกยวกบการวางแผนและ

จดท าปฏทนการปฏบตงานเกยวกบด าเนนงาน

โรงเรยนวถพทธของโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

เปนอยางไร

- สภาพ


ขอเสนอแนะเพมเตม

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ...............................................ผเชยวชาญ

(.............................................)

ต าแหนง...........................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

196

ตาราง 18 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบสมภาษณการศกษาสภาพและ

ปญหาการด าเนนการของโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกด


ขอท ความคดเหนของผเชยวชาญ

รวม สรป แปลผล คนท 1 คนท 2 คนท 3 คนท 4 คนท 5

1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2.1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2.2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2.3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2.4 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2.5 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

4 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

5 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

6 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

7 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

197


แบบบนทก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

198

มหาวท


ภฏสกลน

คร

199

แบบบนทกการประชม


สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

ครงท .........../2556

วนท...............เดอน................................ พ.ศ. ............... สถานทประชม

................................

1. ผเขารวมประชม

1.1 ...............................................................................

1.2 ...............................................................................

1.3 ...............................................................................

1.4 ...............................................................................

1.5 ...............................................................................

1.6 ...............................................................................

2. ระเบยบวาระการประชม

2.1 ระเบยบวาระท 1 เรองประธานแจงใหทราบ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ผลการประชม

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2.2 ระเบยบวาระท 2 เรองรบรองรายงานการประชมครงทแลว

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

. ผลการประชม

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

200

2.3 ระเบยบวาระท 3 เรองเสนอเพอทราบ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2.4 ระเบยบวาระท 4 เรองเสนอเพอพจารณา

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2.5 ระเบยบวาระท 5 เรองอนๆ

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

3. ขอเสนอแนะ/ขอคดเหน

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ปดประชมเวลา..............................น.

ลงชอ...................................................ผบนทกการประชม

(...............................................)

ต าแหนง................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

201

แบบประเมนเครองมอ แบบบนทกการประชม











1. ผเขารวมประชม

2. ระเบยบวาระการประชม

2.1 ระเบยบวาระท 1 เรองประธานแจงใหทราบ

2.2 ระเบยบวาระท 2 รบรองรายงานครงทแลว

2.3 ระเบยบวาระท 3 เรองเสนอเพอทราบ

2.4 ระเบยบวาระท 4 เรองเสนอเพอพจารณา

2.5 ระเบยบวาระท 5 เรองอนๆ

3. ขอเสนอแนะ / ขอคดเหน


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ...............................................ผเชยวชาญ

(.............................................)

ต าแหนง...........................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

202

ตาราง 19 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกการประชม





1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

203

แบบบนทกการศกษาดงาน

ผบนทก.............................................................................................................................

สถานทศกษาดงาน............................................................................................................

วนท......................................................เวลา........................น.

ค าชแจง ผลการด าเนนกจกรรมการศกษาดงานในครงนท าใหทานไดรบความรความ

เขาใจเกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 ในลกษณะดงตอไปน

1. ทานมความรความเขาใจในการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต2

จากการศกษาดงานครงนอยางไร

.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

2. ผลทไดจากการศกษาดงานครงน มอะไรบาง

.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

3. การด าเนนงานในการศกษาดงานครงนทานไดรบประโยชนอยางไร

.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

204

4. ทานไดประโยชนจากการศกษาดงานเกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว

โรงเรยนวถพทธมอะไรบาง

.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

5. ขอเสนอแนะเพอใหเกดการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ ทไดจาก


.......................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.......................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ..................................ผบนทก

มหาวท


ภฏสกลน

คร

205

แบบประเมนเครองมอ แบบบนทกการศกษาดงาน











1. ทานมความรความเขาใจในการพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขต

พนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต2

จากการศกษาดงานครงนอยางไร

2. ผลทไดจากการศกษาดงานครงน ม

อะไรบาง

3. การด าเนนงานในการศกษาดงานครงนทาน

ไดรบประโยชนอยางไร

4. ทานไดประโยชนจากการศกษาดงานเกยวกบ

การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยน

วถพทธม อะไรบาง

5. ขอเสนอแนะเพอใหเกดการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ ทไดจาก


มหาวท


ภฏสกลน

คร

206


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ...............................................ผเชยวชาญ

(.............................................)

ต าแหนง...........................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

207

ตาราง 20 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกการศกษาดงานเกยวกบ





1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

4 1 1 0 1 1 4 .80 เหนดวย

5 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

208

แบบบนทกการนเทศ ตดตาม และประเมนผล

ครงท................



ท ชอ - สกล

รายการนเทศ ตดตาม และประเมนผล

การเตร

ยมกา

ร

การจ

ดสภา

พและ

องคป

ระกอ

บการ

เรยน

ร

เพอพ

ฒนา

คณธร

รมนก

เรยน

การพ

ฒนา

ตามร

ะบบไ

ตรสก

ขา

การด

แลสน

บสนน

ใกลช

ด

การป

รบปร

งและ

พฒนา

ตอเนอง

การป

ระเมนผ

ลและ

เผยแ

พรผล

การด

าเนน

งาน

1 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

2 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

3 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

4 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

5 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

6 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

7 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

8 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

9 ............................................................ ......... ................. ........ ........ ........ ........

ลงชอ................................ผนเทศ ตดตาม และประเมนผล

(..............................)

วนท......../ ........ / .............

มหาวท


ภฏสกลน

คร

209

แบบประเมนเครองมอ แบบบนทกการนเทศ ตดตาม และประเมนผล







โดยกาเครองหมาย ลงในชองความคดเหนทผวจยจดท าขนเพอน ามาปรบปรง

แกไขใหเกดความสมบรณ



1. การเตรยมการ

2. การจดสภาพและองคประกอบการเรยนร

เพอพฒนาคณธรรมนกเรยน

3. การพฒนาตามระบบไตรสกขา

4. การดแลสนบสนนใกลชด

5. การประเมนผลและเผยแพรผลการด าเนนงาน


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ...............................................ผเชยวชาญ

(.............................................)

ต าแหนง...........................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

210

ตาราง 21 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกการนเทศ ตดตามและ

ประเมนผลการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชน




1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

4 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

5 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

211

แบบบนทกกจกรรม



บนทกครงท.....................................................................................................................

เรองทบนทก.....................................................................................................................

วน เดอน ป.......................................................................................................................

สถานทบนทก..........................................................................เวลา...........................น.

รายการบนทก ขอคดเหนและขอเสนอแนะ ผลทไดรบ

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

....................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

..........................................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

............................................

ลงชอ.............................................ผบนทก

(.......................................)

มหาวท


ภฏสกลน

คร

212

แบบประเมนเครองมอ แบบบนทกกจกรรม





เกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยกาเครองหมาย

ลงในชองความคดเหนทผวจยจดท าขนเพอน ามาปรบปรงแกไขใหเกดความสมบรณ



1. รายการบนทก

2. ขอคดเหนและขอเสนอแนะ

3. ผลทไดรบ


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ...............................................ผเชยวชาญ

(.............................................)

ต าแหนง...........................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

213

ตาราง 22 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบบนทกกจกรรม การพฒนา

คณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกด




1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

214


แบบสอบถาม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

215

มหาวท


ภฏสกลน

คร

216

มหาวท


ภฏสกลน

คร

217

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง การพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอ


ค าชแจง

1. แบบสอบถามนส าหรบนกเรยนโรงเรยนชมชนเอองกอนาด อ าเภอศร-

สงคราม จงหวดนครพนม ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

2. การเกบรวบรวมขอมลครงน มจดประสงคเพอการวจย เรองการพฒนา


พนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

3. แบบสอบถามมสามสวน

3.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

3.2 แบบสอบถามเกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถ

พทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม

เขต 2 จ านวน 5 ดาน ไดแก 1) ความขยน 2) ความประหยด 3) ความซอสตย 4) ความม

วนย และ5) ความมน าใจ

3.3 แสดงความคดเหนเกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว



4. ในการตอบแบบสอบถามขอความกรณานกเรยนตอบค าถามทกขอและ

ค าตอบของนกเรยนจะถกเกบเปนความลบ จะไมมผลเสยตอตวนกเรยนและโรงเรยนของ

ทานดวยแตประการใด

5. เมอทานตอบแบบสอบถามเสรจแลวกรณาตรวจสอบอกครงวาทานไดตอบ

ครบทกขอแลวหรอไม แบบสอบถามททานตอบครบทกขอเทานนจะเปนแบบสอบถาม

ทสมบรณ และน ามาใชวจยครงน

ผวจยหวงวาคงไดรบความรวมมอจากทานดวยด และขอบใจในความรวมมอ

จากนกเรยนทกคน


นกศกษาระดบปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร

มหาวท


ภฏสกลน

คร

218

สวนท 1 ขอมลทวไป

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงใน ตามความเปนจรง

1. เพศ

ชาย หญง

2. อาย

10-12 13-15 16 – 18

3. ระดบชนทเรยน

ประถมศกษา มธยมศกษา

4. สถานภาพทางครอบครว

อยกบบดามารดา อยกบบดา อยกบมารดา อนๆ

สวนท 2 แบบสอบถามการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยน

ชมชนเอองกอนาด จ านวน 5 ดาน ไดแก 1) ความขยน 2) ความประหยด

3) ความซอสตย 4) ความมวนย และ 5) ความมน าใจ

ค าชแจง

ระดบคะแนน 5 หมายถง ความคดเหนตอการพฒนาคณธรรมในระดบมากทสด

ระดบคะแนน 4 หมายถง ความคดเหนตอการพฒนาคณธรรมในระดบมาก

ระดบคะแนน 3 หมายถง ความคดเหนตอการพฒนาคณธรรมในระดบปานกลาง

ระดบคะแนน 2 หมายถง ความคดเหนตอการพฒนาคณธรรมในระดบนอย

ระดบคะแนน 1 หมายถง ความคดเหนตอการพฒนาคณธรรมในระดบนอยทสด

ตวอยาง

ขอ รายการ ความคดเหน

5 4 3 2 1

0 นกเรยนตนนอนกอน 05.00 น.ทกวน

00 นกเรยนซกชดนกเรยนดวยตวเองทกวน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

219


5 4 3 2 1


1. นกเรยนชวยเหลอพอแมท างานบาน

2. นกเรยนมาโรงเรยนแตเชาตรงตามเวลาทกวน

3. นกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษา

4. นกเรยนตงใจเรยนหนงสอจนสอบไดคะแนนด

5. นกเรยนชวยเพอนๆ ท างานเมอมเวลาวาง

6. นกเรยนมความตงใจท างานดวยความแขงขนและตอเนอง

7. นกเรยนสงการบานตรงตามเวลาทครก าหนด

8. นกเรยนมความมานะจนประสบความส าเรจ

9. นกเรยนขยนฝกซอมกฬาจนไดรบชยชนะ

10. นกเรยนจะอานหนงสอซ าๆ ในบทเรยนทยากเมอไมเขาใจ

จะถามทนท


11. นกเรยนใชเงนของพอแมดวยความประหยด

12. นกเรยนไปโรงเรยนโดยรถสาธารณะเพอประหยด


13. นกเรยนใชโทรศพทเมอมความจ าเปน

14. นกเรยนซอเสอผาดวยความประหยด

15. นกเรยนด าเนนชวตดวยความเรยบงายไมฟงเฟอ

16. นกเรยนรจกใชทรพยสนสวนตนและสวนรวมอยางคมคา

17. นกเรยนรจกท าบญชรบจายของตนเองอยเสมอ

18. ไมเปดคอมพวเตอรทงไวเมอไมใชงาน เพอลดกระแสไฟฟา

19. ไมควรเปดตเยนบอยครงจนเกนความจ าเปน

20. นกเรยนดงปลกออกกอนการรดผาเสรจเรยบรอย เพอชวย

ประหยดไฟฟา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

220


5 4 3 2 1


21. นกเรยนมความซอสตยตอตนเองอยเสมอ

22. นกเรยนมความประพฤตตามหลกคณธรรมและ

จรยธรรม

23. นกเรยนมความซอสตยตอครอาจารย

24. นกเรยนมความซอสตยสจรตตอเพอนๆ และตนเอง

25. นกเรยนไมขโมยของใชของเพอน

26. นกเรยนเกบของเพอนไดแลวคนเพอน

27. นกเรยนไมมเลหเหลยมคดโกงเพอเมอมโอกาส

28. นกเรยนมความประพฤตทดทงตอหนาและลบหลง

29. นกเรยนมความจรงใจปราศจากความรสกล าเอยง

30. นกเรยนไมท าใหพอแมและครเดอดรอน


31. นกเรยนมวนยในตนเอง

32. นกเรยนทงขยะในททโรงเรยนจดไว

33. นกเรยนแตงกายถกตองตามระเบยบของโรงเรยน

34. นกเรยนมาโรงเรยนเขาแถวตรงตอเวลา

35. นกเรยนเขาแถวตามล าดบเมอจดซอสนคา

36. นกเรยนไมประพฤตตนขดตอขนบธรรมเนยมอนดงาม

37. นกเรยนไมเขาไปในสถานทไมสมควรเชนสถานเรงรมย

ฯลฯ

38. นกเรยนไมสบบหร หรอเสพสรา ยาเสพตด

39. นกเรยนไมเลนการพนน

40. นกเรยนปฏบตตนตามหลกศลธรรมของศาสนาทตน

นบถอ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

221


5 4 3 2 1


41. นกเรยนอาสาชวยพอแมท างานบานเสมอ

42. นกเรยนอาสาชวยครเกบสมภาระบนโตะ

43. นกเรยนชวยเพอนท างานในโรงเรยน

44. นกเรยนอาสาชวยเหลอกจการของโรงเรยน

45. นกเรยนอาสาชวยเพอท างานกลมเสมอตามค าสงและ


46. นกเรยนแบงปนเงนชวยเพอนมความจ าเปนตองใช

47. นกเรยนเสยสละเงนแกผทไดรบความเดอดรอน

48. นกเรยนอาสารวมชวยสรางสรรคสงดงามใหสงคมใน

ชมชน

49. นกเรยนชวยเหลอสตวเมอมนเกดอนตราย

50. นกเรยนชวยคนชราขามถนน ใหรอดพนจากอบตเหต

สวนท 3 ใหนกเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบแนวทางการพฒนาการพฒนาคณธรรม

นกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด สงกดส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

222

แบบประเมน

แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนวโรงเรยนวถพทธ

โรงเรยนชมชนเอองกอนาดสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต 2


ค าชแจง ขอใหทานในฐานะผเชยวชาญดานการตรวจสอบคณภาพเครองมอการพฒนา


ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนมเขต2 โดยกาเครองหมาย

ลงในชองความคดเหนทผวจยจดท าขนเพอน ามาปรบปรงแกไขใหเกดความ

สมบรณ

ขอ รายการ ความคดเหนของผเชยวชาญ



1. นกเรยนชวยเหลอพอแมท างานบาน

2. นกเรยนมาโรงเรยนแตเชาตรงตามเวลาทกวน

3. นกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษา

4. นกเรยนตงใจเรยนหนงสอจนสอบไดคะแนนด

5. นกเรยนชวยเพอนๆ ท างานเมอมเวลาวาง

6. นกเรยนมความตงใจท างานดวยความแขงขนและ

ตอเนอง

7. นกเรยนสงการบานตรงตามเวลาทครก าหนด

8. นกเรยนมความมานะจนประสบความส าเรจ

9. นกเรยนขยนฝกซอมกฬาจนไดรบชยชนะ

10. นกเรยนจะอานหนงสอซ าๆ ในบทเรยนทยากเมอไม

เขาใจจะถามทนท


11. นกเรยนใชเงนของพอแมดวยความประหยด

มหาวท


ภฏสกลน

คร

223


-1 0 -1 ขอเสนอแนะ

12. นกเรยนไปโรงเรยนโดยรถสาธารณะเพอประหยด


13. นกเรยนใชโทรศพทเมอมความจ าเปน

14. นกเรยนซอเสอผาดวยความประหยด

15. นกเรยนด าเนนชวตดวยความเรยบงายไมฟงเฟอ

16. นกเรยนรจกใชทรพยสนสวนตนและสวนรวมอยาง

คมคา

17. นกเรยนรจกท าบญชรบจายของตนเองอยเสมอ

18. ไมเปดคอมพวเตอรทงไวเมอไมใชงาน เพอลด

กระแสไฟฟา

19. ไมควรเปดตเยนบอยครงจนเกนความจ าเปน

20. นกเรยนดงปลกออกกอนการรดผาเสรจเรยบรอย เพอ

ชวยประหยดไฟฟา


21. นกเรยนมความซอสตยตอตนเองอยเสมอ

22. นกเรยนมความประพฤตตามหลกคณธรรมและ

จรยธรรม

23. นกเรยนมความซอสตยตอครอาจารย

24. นกเรยนมความซอสตยสจรตตอเพอนๆ และตนเอง

25. นกเรยนไมขโมยของใชของเพอน

26. นกเรยนเกบของเพอนไดแลวคนเพอน

27. นกเรยนไมมเลหเหลยมคดโกงเพอเมอมโอกาส

28. นกเรยนมความประพฤตทดทงตอหนาและลบหลง

29. นกเรยนมความจรงใจปราศจากความรสกล าเอยง

30. นกเรยนไมท าใหพอแมและครเดอดรอน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

224


-1 0 -1 ขอเสนอแนะ


31. นกเรยนมวนยในตนเอง

32. นกเรยนทงขยะในททโรงเรยนจดไว

33. นกเรยนแตงกายถกตองตามระเบยบของโรงเรยน

34. นกเรยนมาโรงเรยนเขาแถวตรงตอเวลา

35. นกเรยนเขาแถวตามล าดบเมอจดซอสนคา

36. นกเรยนไมประพฤตตนขดตอขนบธรรมเนยมอนด

งาม


เรงรมยฯลฯ

38. นกเรยนไมสบบหร หรอเสพสรา ยาเสพตด

39. นกเรยนไมเลนการพนน

40. นกเรยนปฏบตตนตามหลกศลธรรมของศาสนาทตน

นบถอ


41. นกเรยนอาสาชวยพอแมท างานบานเสมอ

42. นกเรยนอาสาชวยครเกบสมภาระบนโตะ

43. นกเรยนชวยเพอนท างานในโรงเรยน

44. นกเรยนอาสาชวยเหลอกจการของโรงเรยน

45. นกเรยนอาสาชวยเพอท างานกลมเสมอตามค าสง

46. นกเรยนแบงปนเงนชวยเพอนมความจ าเปนตองใช

47. นกเรยนเสยสละเงนแกผทไดรบความเดอดรอน

48. นกเรยนอาสารวมชวยสรางสรรคสงดงามใหสงคม

ในชมชน

49. นกเรยนชวยเหลอสตวเมอมนเกดอนตราย

50. นกเรยนชวยคนชราขามถนน ใหรอดพนจากอบตเหต

มหาวท


ภฏสกลน

คร

225


.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ...............................................ผเชยวชาญ

(.............................................)

ต าแหนง...........................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

226

ตาราง 23 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบ





1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

4 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

5 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

6 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

7 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

8 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

9 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

10 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

11 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

12 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

13 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

14 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

15 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

16 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

17 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

18 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

19 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

20 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

21 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

22 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

227




23 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

24 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

25 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

26 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

27 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

28 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

29 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

30 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

31 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

32 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

33 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

34 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

35 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

36 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

37 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

38 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

39 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

40 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

41 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

42 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

43 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

44 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

45 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

46 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

228




47 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

48 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

49 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

50 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

229

แบบสอบถามความพงพอใจการศกษาดงานเพอการวจย



ค าชแจง

1. แบบสอบถามนส าหรบครโรงเรยนชมชนเอองกอนาด อ าเภอศรสงคราม

จงหวดนครพนม สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

2. การเกบรวบรวมขอมลครงนมจดประสงคเพอการวจยเรองการพฒนา


พนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2

3. แบบสอบถามมสามสวน

3.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

3.2 แบบสอบถามเกยวกบความพงพอใจในการศกษาดงานโรงเรยนสามผง

วทยาคม

3.3 แสดงความคดเหนเกยวกบการพฒนาคณธรรมนกเรยนตามแนว



4. ในการตอบแบบสอบถามขอความกรณาครทานตอบค าถามทกขอและ

ค าตอบจะถกเกบเปนความลบจะไมมผลเสยตอคณครและโรงเรยนของทานดวยแต

ประการใด

5. เมอทานตอบแบบสอบถามเสรจแลวกรณาตรวจสอบอกครงวาทานไดตอบ

ครบทกขอแลวหรอไมแบบสอบถามททานตอบครบทกขอเทานนจะเปนแบบสอบถามท

สมบรณ และน ามาใชวจยครงน

ผวจยหวงวาคงไดรบความรวมมอจากทานดวยด และขอบใจในความรวมมอ

จากนกเรยนทกคน


นกศกษาระดบปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา


มหาวท


ภฏสกลน

คร

230

สวนท 1 ขอมลทวไป

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงใน ตามความเปนจรง

1. เพศ

ชาย หญง

2. ระดบการศกษา

ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

สวนท 2 แบบสอบถามความพงพอใจเกยวกบการศกษาดงานโรงเรยนสามผงวทยาคม

ค าชแจง

ระดบคะแนน 5 หมายถง ความพงพอใจตอการศกษาดงานในระดบมากทสด

ระดบคะแนน 4 หมายถง ความพงพอใจตอการศกษาดงานในระดบมาก

ระดบคะแนน 3 หมายถง ความพงพอใจตอการศกษาดงานในระดบปานกลาง

ระดบคะแนน 2 หมายถง ความพงพอใจตอการศกษาดงานในระดบนอย

ระดบคะแนน 1 หมายถง ความพงพอใจตอการศกษาดงานในระดบนอยทสด


5 4 3 2 1








8. สออปกรณทเจาหนาทใชประกอบการบรรยายมความเหมาะสม



มหาวท


ภฏสกลน

คร

231

สวนท 3 ใหแสดงความคดเหนเกยวกบแนวทางการพฒนาการพฒนาคณธรรมนกเรยน

ตามแนวโรงเรยนวถพทธโรงเรยนชมชนเอองกอนาด

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

.........................................................................................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

232

แบบประเมน

แบบสอบถามความพงพอใจการศกษาดงานเพอการวจย




ค าชแจง ขอใหทานในฐานะผเชยวชาญดานการตรวจสอบคณภาพเครองมอการพฒนา


ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครพนม เขต 2 โดยกาเครองหมาย

ลงในชองความคดเหนทผวจยจดท าขนเพอน ามาปรบปรงแกไขใหเกดความ

สมบรณ










8. สออปกรณทเจาหนาทใชประกอบการบรรยายมความเหมาะสม




.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................

ลงชอ...............................................ผเชยวชาญ

(.............................................)

ต าแหนง...........................................................

มหาวท


ภฏสกลน

คร

233

ตาราง 24 สรปการพจารณาความสอดคลอง (IOC) แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบ





1 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

2 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

3 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

4 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

5 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

6 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

7 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

8 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

9 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

10 1 1 1 1 1 5 1 เหนดวย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

234

มหาวท


ภฏสกลน

คร

235

ภาคผนวก ข

รายนามผเชยวชาญทตรวจแกไขและปรบปรงเครองมอวจย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

236

มหาวท


ภฏสกลน

คร

237

รายนามผเชยวชาญทตรวจแกไขและปรบปรงเครองมอวจย

1. ผชวยศาสตราจารย ดร.ธวชชย ไพใหล กรรมการบรหารหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา


2. นายชวลต ศรพวงผกาพนธ ศกษานเทศกช านาญการพเศษ

สงกดส านกงานเขตพนทการศกษา


3. นายสรยา คะษาวงค ผอ านวยการโรงเรยนชมชนเอองกอนาด



4. วาทรอยตรเพยร มะละกา ครช านาญการพเศษ




5. พระใบฎกาชวา อนตตโร เจาอาวาสวดทรายค า บานกอ

อ าเภอศรสงคราม จงหวดนครพนม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

ภาคผนวก ค

หนงสอขอความอนเคราะหเปนผเชยวชาญ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

241

มหาวท


ภฏสกลน

คร

242

มหาวท


ภฏสกลน

คร

243

มหาวท


ภฏสกลน

คร

244

มหาวท


ภฏสกลน

คร

245

มหาวท


ภฏสกลน

คร

ภาคผนวก ง

หนงสอขอความอนเคราะหเกบรวบรวมขอมลเพอการวจย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

248

มหาวท


ภฏสกลน

คร

249

มหาวท


ภฏสกลน

คร

ภาคผนวก จ

ภาพกจกรรมการด าเนนการวจย

มหาวท


ภฏสกลน

คร

253

ภาพประกอบ 6 ประชมชแจงการท างานวจย

ภาพประกอบ 7 ศกษาดงานโรเรยนสามผงวทยาคม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

254

ภาพประกอบ 8 การนเทศตดตาม

ภาพประกอบ 9 คณะครรวมกจกรรมอบรมเชงปฏบตการ

มหาวท


ภฏสกลน

คร

255

ภาพประกอบ 10 ประชมผปกครองแจงแนวปฏบตการพฒนาคณธรรมนกเรยนฯ

ภาพประกอบ 11 อบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

256

ภาพประกอบ 12 อบรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน2

ภาพประกอบ 13 น านกเรยนเขารวมวนส าคญทางศาสนา

มหาวท


ภฏสกลน

คร

257

ภาพประกอบ 14 รวมกจกรรมวนส าคญทางศาสนา 1

ภาพประกอบ 15 รวมกจกรรมวนส าคญทางศาสนา 2

มหาวท


ภฏสกลน

คร

258

ภาพประกอบ 16 นกเรยนรวมกนพฒนากายภาพ/สงแวดลอม

ภาพประกอบ 17 กจกรรมนองไหวพ พไหวนอง

มหาวท


ภฏสกลน

คร

259

ภาพประกอบ 18 ท าบญตกบาตรวนพระ

ภาพประกอบ 19 นงสมาธกอนเขาเรยน

มหาวท


ภฏสกลน

คร

260

ภาพประกอบ 20 ปายสภาษต

ภาพประกอบ 21 ปายคณธรรม

มหาวท


ภฏสกลน

คร

261

ภาพประกอบ 22 บรรยายธรรมรายสปดาห

ภาพประกอบ 23 บรรยายธรรมรายสปดาห

มหาวท


ภฏสกลน

คร

รอิษึนิวลิยฑวปล · 2019-04-23 · develop. ment. of the students’...

Documents