นพพานคอนพพาน 1 

นพพานคอนพพาน พระอาจารยสงบ มนสสนโต 

เทศนบนศาลา วนท ๒๘ กมภาพนธ ๒๕๕๓ ณ วดปาสนตพทธาราม (วดปาเขาแดงใหญ) ต.หนองกวาง อ.โพธาราม จ.ราชบร 

เอา  เราสงบ  กายวเวก  จตวเวก  เราจะฟงธรรมกน  วนนวนสาคญทางพทธศาสนา เพราะพระอรหนต  ๑,๒๕๐  องค  กบองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเหนไหม  ทาไมองค สมเดจพระสมมาสมพทธเจาตองเทศนโอวาทปาฏโมกขดวยละ  ในเมอเปนพระอรหนต หมดแลวน  เปนพระอรหนตแลวมนอยสขสบายแลว  ทาไมเทศนโอวาทปาฏโมกขอกละ และองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเทศนโอวาทปาฏโมกขนะ  โอวาทปาฏโมกขน  ใน หวใจผทสะอาดบรสทธยงตองมหลกมเกณฑอยางน  แลวผททกขจนเขญใจอยางเรา  เรามา ประพฤตปฏบตกนแลวเราจะเอาอะไรมาเปนทพง 

ฉะนน  ทพงน  เรากเอาองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา  ศาสดาเปนตวอยางนะ ในการประพฤตปฏบต  เราตองเอาองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเปนตวอยาง  เปน แบบอยางทด เหนไหม ชวตแบบอยาง องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจานอนสหไสยาสนนะ พวกเรานะนอนหงายเลย  นอนตามสบายเลย  พอนอนตามสบายไปนเหนไหม  เรากวาเรา สขสบายทงนน  เดยวนโลกเจรญแลว  ทกคนจะบอกวาโลกเจรญแลวละ  เราไมไดอยในสมย ดกดาบรรพทจะตองมาทรมานกายทรมานใจอยางนน  ไออยางนนมนเปนความคดของเรา นะ เปนความคดของเรา 

แตถาเราทา  เราดดแปลงตนนะ มนเปนนสย มนจะเปนนสยของเรา ถาเราจะเอานสย ของเราน เราหวงพนทกขนะ เราประพฤตปฏบตกนเหนไหม วนสาคญทางพทธศาสนา เราก มหลกมเกณฑของเรา    เรามความตงใจของเรา    เรามาทาเพอเปนคณประโยชนกบเรา  ถา ความเปนคณประโยชนกบเรานะ อะไรเปนคณประโยชนกบเราละ

นพพานคอนพพาน 2 

ถาเรามสตปญญา  เรามอานาจวาสนาบารม  เราตองมความยงคด  สงใดจะพดใครจะ พดสงใด  พดไปเถอะ  ยงคนทมชอเสยงทางสงคมเหนไหม  ยงทเปนนกปราชญ  พวก นกปราชญน พอพดสงใดเรากจะเชอฟงเขา วาเขาเปนนกปราชญเพราะเขาไดอตสาหคนควา มา  ไดคนควาจรงหรอ  ความจากบความจรงไมเหมอนกน  ความจาเหนไหม  ดอยาง คอมพวเตอรนะ  นพระไตรปฎกมนจาไดดกวาเราอก  ความจา  เปนความจา  ความจรงเปน ความจรง  แลวความจรงมนมาจากไหน  ถาไมมองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจามาตรสร ธรรมของเรา 

ความจรงมนเกดขนมาจากไหน  มนเกดขนมาจากใจขององคสมเดจพระสมมาสม พทธเจากอน  แลวเวลาองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเทศนธรรมจกรเหนไหม  “อญญา โกณฑญญะ  รแลวหนอ  อญญาโกณฑญญะรแลวหนอ”  ความจรงกบความจรงนะ  ความ จรงสวนหนง  เพราะ  น  ดวงตาเหนธรรม  แคดวงตาเหนธรรมนะ  “อญญาโกณฑญญะรแลว หนอ”  เพราะอะไร เพราะใจขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเปนความจรงอยแลว สงท มผประพฤตปฏบตเขาไปถงความจรงสวนหนงเหนไหม  องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา รบประกนเลย เหนไหม “อญญาโกณฑญญะรแลวหนอ” เสรจแลวเทศนตอไปจนปญจวคคย ทงหมดไดพระโสดาบนนะ  แลวเทศนอนตตลกขณสตรขนมากเปนพระอรหนตหมดเลย 

ถายงเปนพระอรหนตหมดแลว สงนเหนไหม นพพานคออะไร นพพานกคอนพพาน แลวนพพานจะเปนอยางอนไปไดอยางไร  เขาวานพพานเปนนพพานไมได  เพราะถาวา นพพานเปนนพพาน  มนมตวตนไง  เพราะนพพานมตวตน  นพพานเปนของเรา  เราเปน นพพานนมตวตนขนมา จะเปนนพพานไปไมได แลวถานพพานเปนเรา  มนเปนกเลสทงนน เขาวามนเปนกเลสมนเปนนพพานไปไมได  เพราะไปลบไปคลานพพานอย  มนกเลยไม นพพานซะท  เขาบอกเพราะเรามเปาหมายวานพพานคอนพพาน  พอเราปฏบตไป  มนถงไป ไมถงเปาหมาย  ไมถงเปาหมายเพราะเปนกเลสตณหาความทะยานอยากทงนน  แตนเปน ความคด นเปนความจาใชไหม 

ถาความจรงละ  ความจรงนพพานกคอนพพาน  เขาบอกนพพานเปนนพพานไมได เพราะถานพพานเปนนพพานแลวมนจะบบธรรมะใหแคบลง  ถานพพานเปนอนตตา  สรรพ

นพพานคอนพพาน 3 

สงตองถงเปนอนตตาหมด  เพราะเปนนามธรรมมนจะกวางขวาง  กวางขวางทาใหคนไดรอ คนไดประพฤตปฏบตวาเปนอนตตาไง  ถามนกวางขวาง  ถานพพานเปนนพพาน  กตองบบ ธรรมะใหเหลอแคขนธ  กวาเปนแคขนธไง ขนธนะ ในขนธเปนนพพาน เพราะเปนแคขนธ พอบบเขามาแคขนธ มนกเหมอน…  เขาไมเคยประพฤตปฏบต  เขาไมเคยทาขนมาตางๆ เขา จะไมรสงใดๆเลย ถาเขารเรองการประพฤตปฏบตขนมาน 

เหนไหม  ในการประพฤตปฏบต  เวลาประพฤตปฏบตขนมาน  แมแตจะเอาชนะ ตนเองเหนไหม ใหมหลกมเกณฑขนมา มนกแสนทกขแสนยากอยแลว สงตางๆ นนะ ถงวา นพพานถาเปนแคขนธ  สงตางๆบบใหมนแคบเขามา  ใหเราไมมหลกมเกณฑ  ถามหลกม เกณฑ แมแตจตสงบนะ เวลาจตสงบความคดทงหลายมาจากไหน มาจากจตทงนน  เวลาเรา กาหนดพทโธๆ หรอใชปญญาอบรมสมาธ  มนจะเขาไปสความสงบอนนน เขาไปสใจของ เรา  มนคบแคบไหมละ  ใจมนคบแคบไหม  แลวเขาวามนจะบบธรรรม บบธรรม ใครไป บบธรรม  ไมมใครไปบบธรรมหรอก  ธรรมะใครบบไมได  ทกคนไปกดขไปบงคบให เปนไปตามทเราปรารถนาไมได  เปนไปไมได 

ถามนเปนไปได  พอแมทกคนตองการลกใหเกดมามศกยภาพ  ใหเปนคนฉลาด  ให เปนคนดทงนน  ทาไมมนไมเปนไปตามปรารถนาของพอแมละ นกเหมอนกน เราตองการ ใหธรรมะเปนของเรา ใหเราบรรลธรรม ใหเราเขาใจธรรมะ น เวลาศกษากนมากจาไดทงนน ธรรมะขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาน  มนกจามาเทานนนะ  แลวพอจาขนมาแลว มนเปนความจรงไหม  มนบงคบไดอยางไร  มนบงคบไมไดหรอก  ไมมใครไปบบบงคบ ธรรมไดทงนน 

ธรรมะคอธรรมะ  ผใดปฏบตธรรมสมควรแกธรรม  สมควรแกธรรม  ธรรมะจะ ใหผลตามนน  ถาใครจะไปบบธรรม ใครจะไปคาดคนมาจากธรรมะ  มนไมมหรอก สงน มนไมม  มนไมไดบบ  ดส  เวลาสงบเขามา  กสงบเขามาสใจ  เวลาจตมนละเอยดเขาไปเปน ชนๆเขาไปนะ อยางเชนเวลาประพฤตปฏบตเขาไป  มนจะละเปนชนเปนตอนเขาไป การละ เปนชนเปนตอนเขาไป  มนละทไหน  แลวมนเขาไปสดทไหน  ดส  เหนไหม  ดส  เวลาครบา อาจารยทานพดนะ ทานบอกเลยนะ ถาเสอ นคหาของใจ  มนหดเขามา มนหดมาอยทน ถา

นพพานคอนพพาน 4 

เราอยากไดลกเสอเราตองเขาถาเสอ  เขาถาเสอเหนไหม คหาของใจนะ  เจอจตมนละทงเขา มาหมด มนละสงตางๆเขามาหมด แลวมนเขามาอยในตวของมน บบไหม บงคบไหม ไปบบ ธรรม ไปบบทไหน ไมไดบบธรรม แตสจธรรมมนเขาไปสทนน อวชชา ปจจยา สงขารา สง ขารา ปจจยา วญญาณง  ในเมอถงทสดแลวมนเขาไปสสถานะของจต  มนเขาไปสรากเหงา ของมน  ถาสรากเหงา  เรากตองตามเขาไปสรากเหงาของมน  ตองไปทาลายทรากเหงาของ มน 

มนไปบบคนธรรมทไหน  มนไมบบคนธรรมหรอก  เขาบอกธรรมะ  นพพานเปน นพพานกไปบบคน  ไปบบใหมนแคบเขามา  เปนการเสยโอกาสของชาวพทธ  ชาวพทธตอง กวางขวาง ตองใชปญญา ตองได...  ไอนนมนวชาการ ทางวชาการเหนไหม  ถาทางวชาการ นน  ใครจะวเคราะหวจยอยางไรกไดทงนน  ทกคนตองมโอกาสไดทางานวจย  ตอง กวางขวาง  ไอทางวชาการเหนไหม  ยงกวางขวางกมองออกไปส  เรามองไปในอากาศส  มน ไปได  ดวงดาวนะ จกรวาล  ไปไดหมดนะ  เวลาจตมนสงออกมนไปเกลยงนะ  แลวพอจะเขา มาสจตเดมแท มนไปบบธรรม ไปบบธรรม มนเปนขนธไปบบธรรม 

เอา ปฏสนธจตนะ  เวลาจตปฏสนธในไข นการกาเนด ๔ กาเนดในไข ในนาครา  ใน ครรภ  ในโอปปาตกะ    เวลาจะเกด  เกดจากจดปฏสนธจตจดนดเดยว  แลวมนขยายออกไป อยางไร แลวไปแกกนทไหน ถาจะไปแกไปแกกนทไหน  จะไปแกในอนตตาหรอ ทกอยาง เปนอนตตา สรรพสงเปนอนตตา  กวางขวางไปหมด มนกอวกาศไง จกรวาลนะ ออกไปนะ มนจะไปเจอสงใดละ 

ไมมใครบบธรรมหรอก แตตวเองนะตดธรรมตางหาก เขาบอกนหลง บบธรรมะแลว กหลงคาพดของตวเอง นพพานคอนพพาน ในเมอเราพดวานพพานคอนพพานตดคาพดของ ตวแลว กตองบบมน คนใหขนธ ๕ อยในขนธ ไมใช  เดยวจะพดใหฟง ระหวางละขนธเปน ชนๆขนมาแลวไปสเจาของขนธ  ใครเปนเจาของขนธ  ขนธมนเกดขนมาจากใคร  ใครไปบบ บงคบมน  ไมมใครไปบบบงคบมนหรอก แลวบอกวา นพพานตองสกแตวานพพานถงจะไม มตวตน  นนแหละตวตน  นพพานสกแตวานพพานนะ  ทาไมนพพานถงสกแตวานพพานละ ถานพพานสกแตวานพพาน  ใครไปบอกมนสกแตวา  ไอตวตนทงหมดเลยไปบอกนพพาน

นพพานคอนพพาน 5 

เปนสกแตวานพพาน  ถานพพานเปนนพพานไมได นพพานคอนพพานไมได นพพานตอง สกแตวานพพาน เอออยางนถงจะใชได  แตนพพานทงหมดตองลงสอนตตา 

เขาพยายามยนยนอยวาเปนอนตตา  แตไมกลาเอาตวเองยนยน  อางโนนอางน  อาง พระไตรปฎก  อางสตรนนสตรนไปตลอด  แตไมบอกวาเรามความเหนอยางนนละ  บอก ออกมาสวามความเหนวานพพานเปนอนตตา บอกออกมา  แลวเปนอนตตาเพราะเหตใด พด ออกมาส  มนกอางพทธพจนอยอยางนนนะ  นพพานเปนอนตตา  นพพานตองสกแตวา นพพาน  นพพานเปนนพพานไมได  ผทพดวานพพานคอนพพานคอตดในนพพานไง  นคอ ความเหนของเขานะ 

มนไมเปนความจรงหรอก นพพานมนกคอนพพาน  นพพานคอนพพานเพราะอะไร นพพานเปนนพพานเพราะวาเราละมาตลอดแลว  มนละเปนชนเปนตอนขนมา  เพราะถา นพพานเปนอยางอน  นพพานเปนอนตตา  นพพานเปนอะไรตางๆ  มนกเหมอนกบเรา พยายามตอนววตอนควายเขาไปสทอบ  พอมนหลดออกไปไดมนกเตลดละ  ถานพพานเปน อยางอนไป  มนกอธบายไดหมดละ  นพพานคอนพพาน  แตมนเปนภาษาสมมต  เพราะเขา ถามวานพพานคออะไร  นพพานเปนอยางไร  ในเมอมเหตวานพพานเปนอตตาและอนตตา เขาถามวานพพานเปนอตตาหรออนตตา  หลวงตาทานบอกวานพพานกคอนพพานไมใช อตตา  นไง  ถาบอกนพพานเปนตวตนกนพพานเปนอตตาไง  อตตาคอตวตน  กตวตนนนคอ นพพานไง นนมนคออตตา 

แตถาเปนอนตตา อนตตา สภาวะของอนตตา สภาวะของการเปลยนแปลง มนจะเปน นพพานไปไดอยางไร มนเปนนพพานไปไมได  แลวถานพพานเปนนพพานละ นพพานเปน นพพานเพราะคนทรนพพานเขาพดนพพาน  เพราะผพดไมไดพด  ไมไดมตวตน  ไมมสงใด เขาไปเจอปนกบตรงนน  นพพานกคอนพพาน  กคอนพพานอนนนแหละ  บอกไมได  พด อยางนไมได  เพราะพดอยางนตดคาพดของตวเอง  พอตดคาพดของตวเองเลยหาทางออก ไมได กตองวากนไป

นพพานคอนพพาน 6 

ถาตดคาพดของตวเองมนจะหาทางออกไดอยางไร  เพราะวามนจะตดคาพดของ ตวเองในเมอสจธรรมมนเปนอยางนน เปนอยางนนเพราะอะไร  เพราะเราประพฤตปฏบต ขนมา  เราตงใจปฏบตของเราขนมาใชไหม  ถาเราตงใจของเราขนมาเหนไหม เราทาความ สงบของใจไดอยางไร  ดส  เราเกดมานงกนอยอยางน  เราเกดมาจากอะไร  กเกดมาจากพอ จากแม  เปนเรองสดวสย  กมนเกดขนมา  เกดโดยความบงเอญไง  เกดเพราะพอแมไมตงใจก เลยมานงกนอยเนย 

พอแมจะตงใจหรอไมตงใจไมใชสทธของแมทจะตงใจหรอไมตงใจ  มนเปนสทธ ของจตทจะเกดตางหากละ  มนเปนเรองการเกดของกรรม  ในเมอปฏสนธจตมนมกรรมของ มน มนจะตองไปเกดตามสจธรรมของมน  มนเปนผลของวฏฏะใชไหม  มนจะเกดเองไมได มนจะเกดเองกเกดเปนโอปปาตกะ  ถาจะเกดเองกเกดเปนเทวดาอนทรพรหมส  แตนเพราะ มนมสายบญสายกรรมขนมา  มนถงตองมาเกดมพอกบแม  ถามพอมแมกมาเกดเพราะมนม สายบญสายกรรม  แตมนกเปนเพราะพอแมสมสกน  มนถงเคลอนออกมาใชไหม  นากามกบ ไขมนถงเคลอนออกมา มนมเวรมกรรมตอกน ปฏสนธจตมนเกดทน 

ถาปฏสนธจตมนเกดทน  ถามนเกดขนมาแลว  มนเกดเพราะกรรม  ไมไดเกดเพราะ ความตงใจหรอไมตงใจของพอแมหรอก  พอแมตงใจอยางไร  ไมไดตงใจอยางไร  ความ พลงเผลออยางไร  ทาไมทองขนมาละ  ทาใหเกดขนมาไดอยางไร  นเพราะกรรมของผเกด  ผ เกดเกดมาเพราะกรรมใชไหม  เพราะกรรม  มนเกดขนมาเพราะมนมการกระทาของมน ขนมา พอเกดขนมาแลวมนกเปนเราแลว  แลวพอเปนเราขนมามนเปนเรองสดวสยทไหนละ มนเปนเรองของกรรม  เรองของการกระทาทงนน 

เวลาเกดขนมาในพระพทธศาสนาเหนไหม  แลวเราออกประพฤตปฏบตขนมา  ถา เปนความจรงขนมา  มนจะเปนความจรงขนมามนตองเรมจากความสงบของใจ  ถาใจไม สงบขนมามนเปนความจาทงนน  นพพานจะเปนอยางไรกแลวแตวาใครจะตความไป แลว อางองอะไรออกมาเปนฐานรองรบ  แตในการประพฤตปฏบตครบาอาจารยของเราอางความ จรงรองรบ  อางผลการประพฤตปฏบตรองรบนนพพานคอนพพาน

นพพานคอนพพาน 7 

นพพานเปนนพพานเพราะอะไร  เพราะมนเปนจรงขนมา  แตถานพพานเปนนพพาน โดยกเลส  เหนไหม  เขาวานพพานคอนพพาน  กนพพานสกแตวานนไง  ไอนพพานสกแตวา นพพานเพราะอะไร  เพราะมนมเราใชไหม  ของสกแตวามนตองมคนเหนวามนเปนสกแต วา  มนเปนสญญาอารมณเปนอารมณสอง  เพราะมความกระทบ  ถาไมมการกระทบจะรได อยางไรวาเปนสกแตวา  ถาสกแตวา คน  วตถสงของ มนมความรสกรบรกนไดไหม มนรบร กนไมได แตคนจะรวาสงนนมอยเหนไหม เหนวามอย แตทาเกลยดตวแตกนไข มนสกแตวา ไง สกแตวานพพาน  เพราะสกแตวานพพานกมเราพดเหนไหม นพอเราพดขนมา มนถงเปน อารมณสอง ถานพพานสกแตวานพพาน นไง ถงบอกนพพานของคนมกเลสไง 

นพพานเปนกเลสเพราะอะไร  เพราะนพพานสกแตวานพพานไมใชเรา  เพราะถา นพพานเปนเรากเปนกเลสใชไหม  เปนตวตนใชไหม  ไมใช  ไมใชเพราะอะไร  ถาคนมกเลส มนกเคลมไป   เคลมวานพพานนะตดสมาธตดอะไรตางๆ  วามนเปนสงทมนมอย แตถาเปน ผประพฤตปฏบตขนมาโดยสจจะความจรงเพราะมครมอาจารย  มอานาจวาสนาบารมทเกด ขนมาในพทธศาสนา  นเพยงแตจะตงใจประพฤตปฏบตขนมาเรากเขาออนกนแลวนะ  คอ พอบอกวานพพานเนย นพพานคอสนสดแหงทกข ทกคนไมกลานะ ไมกลาขยบเลย มนเปน เรองสดวสย  มนเปนเรองเหลอกาลง  มนเปนสงทเราจะไมมปญญาไมมโอกาสทเราจะจบ ตองสงนนไดเลย นมนเปนความคดความเหน  เหนไหม มนเปนความคดความเหนของกเลส เพราะกเลสมนปกคลมใจอยแลว 

ฉะนน บอกวานพพานเปนสงททาใจ  ใหทาความรสกสญญาอารมณ  ใหมนหายไป โดยเอาพทธพจนเอาคาสอนของพระพทธเจามาอางอง  นไง  สกแตวา  หรอวานพพานสกแต วาเพราะอะไร เพราะมนสกแตวา เนย เปนนพพานแตกไมรวาสงใดทมนเกดขนมา แตถามน มครมอาจารยคอยสอนนะ  มความตงใจจรงไหม  ถามความตงใจจรง  เราศกษาขนมาแลวเรา อยากไดมรรคผลนพพาน มนกตองเรมตนจากเรา 

เรมตนจากเราเหนไหม ถาเรากาหนดพทโธๆ ๆหรอใชปญญาอบรมสมาธขนมา  ถา จตมนไมสงบ  จตมนไมสงบขนมามนกเปนสญญาอารมณหรอเปนความคดจนตนาการไป ทงหมด เพราะอะไร เพราะปญญา ๓ ขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา สตมยปญญา จน

นพพานคอนพพาน 8 

ตมยปญญา  ภาวนามยปญญา  ปญญา๓ระดบเนย  ภาวนามยปญญาเปนอยางไร  ปญญาตองม การศกษาอยางเดยวใชไหม  ปญญาตองเรยนปรยตอยางเดยวใชไหม  ตองจาธรรมขององค สมเดจพระสมมาสมพทธเจาไดหมด  ตองตความออกใหหมดใชไหม  ตองเขาใจพทธพจน ตองเขาใจภาษามคธ  เขาใจภาษาบาล  ตองเขาใจหมดใชไหม  เพราะภาษาบาล  มนกเปน ภาษาๆหนงเหมอนกน 

คาวาภาษาเหนไหม  ดส  เวลาครบาอาจารยของเราทสนสดแหงทกขไปแลว  การ แสดงออกจงเปนกรยาทงหมด  สงนเปนเพยงกรยา  เพราะสงทเปนความจรง  นพพานคอ นพพานเพราะมนแสดงออกมาไมได    สงทเปนนพพานเหนไหม  เพราะนพพานมนแสดง ออกมาไมได  ตวมนเองแสดงออกมาไมได  แตเพราะมนมจรงของมนใชไหม  นพพานคอ นพพาน  ตวมนเองเปนนพพานอยแลว  จะแสดงออกมาน  จะแสดงออกมาจากกรยา  กรยา เหนไหม  จตเสวยอารมณ  ถาจตไมเสวยอารมณ  จตมนไมเสวยอารมณ  จตมนไมเสวย  มนก จตไมเสวยเหนไหม มนกเปนภพ ผประพฤตปฏบตใหมๆ จตไมเสวยอารมณเปนภพนะ เปน ภพเพราะอะไร  เพราะมนมความรบรรสกอย แตเวลามนทาลายเหนไหม เวลาจตเปนมธยสถ แลวทาลายมนหมดเลย  ทาลายมนหมดแลวเหนไหม 

ถามนเสวยอารมณโดยกเลสตณหาความทะยานอยาก  เพราะเรามกเลสอย  เวลาจะ เสวยอารมณเหนไหม  เวลาความคดทมนเกดทมนฟงซานเนย  มนเกดความฟงซานมาจากสง ใด  มนเกดความฟงซานเพราะตวตนของเราเนยมนไปโดยสจจะ  โดยความจรง  โดย สญชาตญาณ โดยความเปนไปของมน โดยความเปนไปของสถานะของมนษยทมนมธาต ๔ และขนธ  ๕  เนย  สงนมนเปนไปโดยธรรมชาตเลย  สงนมนเปนทางวทยาศาสตร  มนเปน ภพนะ  มนเปนสถานท มนตองเปนอยางน มนตองเปนของมนอยางน แลวถาไมมธรรมของ องคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาขนมา  เขามาใครครวญ  เขามาไตรตรอง  เขามาชาระลาง ใครจะมาทาอยางนไวได 

ถาสงน  น  เวลาจตเสวยอารมณโดยสามญสานก  โดยกเลสตณหาความทะยานอยาก แตเวลาประพฤตปฏบตขนมา  ชาระลางขนมา  เปนชนเปนตอนเขามา  ชาระลางเปนขนเปน ตอน  ตองเปนโสดาบน  สกทาคา  อนาคา  ขนมา  จนถงจตมธยสถ  เปนโสดาบนเพราะอะไร

นพพานคอนพพาน 9 

เพราะ  เอา  ถาเปนโสดาบนกไปยดมนถอมนโสดาบนอกแลวนะ  แลวถาเปนโสดาบนนะ เปนสกทาคา อนาคา กยดมนถอมนขนมาอกแลว แลวมนจะเกดขนมาไดอยางไร มนเปนจรง ของมน  มนเปนจรงเพราะมนทาของมน  รอนกรวารอน  หนาวกรวาหนาว  เนย  ฤดกาลมน เปลยนแปลงนะ  จตมนสมผสมนกรบร  อณหภมมนเปลยนแปลง  มนกเปลยนแปลงของมน เวลาจตมนพฒนาขนมา มนกเปลยนแปลงของมนเปนชนเปนตอนขนมานะ มนเปนปจจตตง เปนสนทฏฐโก เปนการกระทาตามความเปนจรง 

พอเปนจรงขนมาเหนไหม พอจตมนเปนมธยสถขนมา มนทาลายตวภพ ทาลายตวจต หมดแลว นทาลายตวจตหมดแลวนไงธรรมธาต สงนคอธรรมธาต นพพานคอนพพาน และ ถานพพานมนเสวยอารมณละ  นพพานเสวยอารมณอะไรอก  ถานพพานไมไดเสวยอารมณ เวลาองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจา “อานนท เรากระหายนาเหลอเกน เธอตองเอานามาให เราดบกระหาย”  กระหายทางรางกาย  รางกายกระหายนา  เหนไหม  กระหายนา  แลวทพด ออกมาละ คาพดออกมาวากระหายนานะ นกรยาของจต กรยาของสงทเปนธรรมธาต 

สงทเปนธรรมธาตมนเสวยอารมณเหนไหม  มนเสวยอารมณ  นไง  สอปาทเสส นพพาน  สะ คอ ความคด ขนธ ๕  ความคดน  ขนธ ๕ น เนย ธรรมหาเหนไหมทวา ทอนา กบนา  ทอนาคอรางกายน  พอรางกายนมนมนาหลอเลยงอย  นาหลอเลยงคอใจ  แลวมน สะอาดบรสทธหมดเหนไหม  โดยปกตเราเนย  ทอนาคอรางกายของเรา  แตจตใจของเรามน เปนนาครา  มนเปนนาเนา  มนเปนตณหาความทะยานอยากเหนไหม  มนเสวยอารมณมนดน ออกมาจากทอนานนเหมอนกนทงนน แตเวลามนใสสะอาดบรสทธขนมาแลว  เหนไหม ใส สะอาดบรสทธ  นานะ  สอปาทเสสนพพาน นามประโยชนในทกๆ  อยาง นาสะอาดบรสทธ เปนประโยชนกบอตสาหกรรม  เปนประโยชนกบพชผลการเกษตร  เปนประโยชนกบชวต มนษย  เปนประโยชนหมดเลย  แตมนกมแรงดนของมนเหนไหม  มแรงดนมแรงขบของมน เหนไหม 

แรงขบเนย เสวยอารมณ เสวยอารมณ เพราะมนยงมอยใชไหม แตเวลาอนปาทเสสน พพานละ  เวลามนตายแลว  เวลามนตายขนมา  เพราะจตเนยมนทาลายไปหมดแลว  เพราะนา สะอาดบรสทธ  เวลามนระเหยไปหมด มนไมมสงใดๆ  เหลอไวเลย  แตทอนานนเขากเผาทง

นพพานคอนพพาน 10 

รางกายทกคนเขากเผาทงหมด  แตถาเปนนาโสโครกเหนไหม  เวลาระเหยขนไป  มนก ตกตะกอนไง  มนมธาตเหลก  ธาตทกๆอยางมหมดเลย  ธาตอนนเหนไหม  กเลสตณหาความ ทะยานอยากเนยมนไป สงทมนไปเนย พอมนทาความสะอาด สงทแสดงออกคอเปนกรยา 

น  มนเสวยอารมณมนเปนกรยาออกมา  เนย  นพพานคอนพพาน  นพพานใชไหม  ก สงทเปนจรง  พดตามความเปนจรง  ไมมตวตน  ไมมตวตนเพราะจตเปนมธยสถ  แลวมน ทาลายจต  ทาลายทกอยางหมดเลย  พระอรหนตถงไมมจตไง  พระอรหนตไมมจต  จตพระ อรหนตนคอสมมต คอ พดใหเดกฟงนะ จะบอกวา ธรรมธาตแลวจบตองตรงไหน ในเมอเรา จะพด  ในเมอสงทเปนประโยชนกบโลก  เขาจะพดใหโลกฟง  ใหโลกนจบตอง  ใหโลกได เทยบเคยงได เทยบเคยงไดวามนเปนอยางใด นภาษาสมมตหมดนะ นไง ตวคาวากรยาไง คา วากรยาคอความรสกนคอกรยาหมดเลย แลวเปนอนนนนะ เหนไหม 

นพพานคอนพพานคอมนอยทนน  แตถามนจะอยทนนไดมนตองมเหตมผลรองรบ มนขนมา ถามเหตมผล สงทรองรบมนเอามาจากไหนละ เอามาจาก นไง ตงแตเราเกดนะ เรา ไมไดเกดจากความบงเอญของพอแมหรอก  เราเกดจากเรานแหละ  เราเกดจากเราเพราะจตน มนตองเกด ถาไมเกดเปนมนษย มนกเกดในนรกอเวจ เกดในวฏฏะ มนตองเกดอยแลว มนม ของมนอยอยางน มนมของมนอยอยางน แตมนเปนความลกลบมหศจรรย นเรองของจตนะ 

นองคสมเดจพระสมมาสมพทธเจามาใครครวญตรงน  วางธรรมและวนยไวเนย เพอใหเกดการประพฤตปฏบต  ปรยตแลวใหปฏบต  ไมใชปรยตแลวเปนสมบตของก  ของก เนย  มนไมมหรอก  นก  เหนไหม  ทมนรอง  ของก  ของก  เนย  แลวมนกตายเปลาไง  นก เหมอนกน  ปรยต  ธรรมะขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจาเนย ศกษาแลวใหปฏบต ถา ปฏบตไปแลวเนยเหนไหม  สงทเปนภาคปฏบตขนมาเนย  นพพานคอนพพาน  มนจะเปน อนตตาไปไหน มนจะสกแตวาไปไหน สกแตวานนแหละมนคอตวตน แตถามนเปนนพพาน เปนนพพานขนมา เพราะมนประพฤตปฏบตขนมาเหนไหม 

เรมตน  ตงแตนาสกปรก  ทอนานนมแตนาคราทงนนนะ  แลวจะทาอยางไรใหมน สะอาดบรสทธชวคราว  คาวาชวคราวเหนไหม  ถงจะมแรธาตมอะไรตางๆ  แตทสะอาด

นพพานคอนพพาน 11 

บรสทธอยางนน  มนเอาสงทสะอาดบรสทธนไปเพอประกอบสมมาอาชวะ  ประกอบ ประโยชนกบมนขนมา  จตถามนเปนนาคราใชไหม  มนใชอะไรไมไดหรอก  สงทเราเปน กนเนย  แลวนาคราดนไปจาธรรมะพระพทธเจาไดนะ  จาไดหมดเลย  เนย  นาครานมนกม ความสะอาดในตวมนเอง ทมนสกปรกนเพราะมนมสารตกคางอย มนเลยสกปรก น ธรรมะ พระพทธเจาไง 

ธรรมะพระพทธเจาเรากรอยแลวน  ถามนสะอาดบรสทธมนปลอยวาง  มนกไมม กเลสไง  ถารเทาไมยดมน  ไอทกเลสเกดเพราะยดไง  นปรยตเขาพดกน  ปรยตพดปฏบต  เนย สงทกเลสเกดนนะ  เพราะมนยดมนถอมน ถาปลอยความยดมนถอมนมนกนพพานนะ  รเทา แลวดบหมดเลย กเลสไมมเลยถารเทานะ ปรยต แตพดธรรมะของพระพทธเจา แตปฏบตไม เชอนะ ไมเชอหรอก วาความรเทา ความเสมอกนแลวมนจะละกเลสได  เปนไปไมไดเลย เปน สงทเปนไปไมได  เพราะเขาไมเคยประพฤตปฏบตขนมา  แตถาประพฤตปฏบตขนมาเหน ไหม ดสนาครา เราตองทาใหมนสะอาดขนมา พอมนสะอาดขนมา 

สะอาดดวยอะไร  สะอาดดวยคาบรกรรม  สะอาดดวยคาบรกรรม  ถาเราบรกรรมพท โธๆๆหรอใชปญญาอบรมสมาธขนมา  เนย  สงทเปนนาคราเหนไหม  เราทาใหมนสะอาด ขนมา  พอมนสะอาดขนมาได น  มนสะอาดจรงๆ  ไมใชวาตามปรยต  ปรยตเหนไหม  เพราะ มนษยมนมความรสก  มนมรางกายกบจตใจนะ  แตพอมนมความยดมนถอมนกเปนทกขนะ เปนกเลสตณหาความทะยานอยาก  เพราะความยดมน  ถาเราไมยดมนขนมา  มนกไมม  เหน ไหม ไมมกนพพาน นพพานกสกแตวานพพาน ตวตนมนคาตวเองอยนนนะ คาตวเองเพราะ ความรสกมนเตมตวของมน  ความรสกเราเตมตวของเรา  นพพานสกแตวานพพานมนเปน ปรยตลวนๆนะ  เนยมนเปนปรยตลวนๆ  ตองเปนสกแตวานะ  เพราะนพพานเปนของเรา ไมได  นพพานกเชดชวานพพานอยนนนะ  แลวกนพพานเปนสกแตวา  นพพานเปนอนตตา อนตตามนกวางขวาง  แลวกมาพดกนไดนะ  พดนพพาน  พดธรรมะของพระพทธเจา  แต ตวเอง ตวตนมนเตมตวอย 

แตถาทาความสงบของใจเขามาเหนไหม  การทาความสงบของใจกคอการรเทานน แหละ สงรเทานนะ ถาพดถงปญญา การรเทา  เพราะรเทาตวตน รเทาตวเองหมด พอรเทาตว

นพพานคอนพพาน 12 

เอง กเลสมนอาย พอกเลสมนอายมนจะกลบเขาไปสทตงของมน กเลสกลบเขาไปสทตงของ จต ปฏสนธจต ปฏสนธวญญาณ ไมใชวญญาณรบรในขนธ ๕ น วญญาณรบรในขนธ ๕ นะ รป  เวทนา  สญญา  สงขาร  วญญาณ  วญญาณรบรทางอายตนะ  วญญาณรบรทางขอมล วญญาณรบรในการศกษา วญญาณรบรทางวชาชพ 

วญญาณอยางน  มารเอย  เธอเกดจากความดารของเรา  เราจะไมดารถงเจาอกแลว  เจา จะเกดจากเราไมไดเลย  สงทรบรรบรอยน  มนเปนวญญาณทางอายตนะเหนไหม  แตไอตว ปฏสนธจต ไอตววญญาณทางปฏจจสมปบาทนะ มนเปนอวชชา สงทเปนอวชชานะ มนเปน นาเนา  มนเปนสงโสโครก  พอมนโสโครกมนผานออกมาจากความคดนะ  มนกไปยด หมดนะ  แลวพอไปรเทามนจะปลอย  มนเปนไปไมไดเลย  มนเปนสงทเปนไปไมได  เพราะ เขาไมเคยปฏบต  เขาไมเคยรจรงในสจจะความจรงเลย  แตพดธรรมะของพระพทธเจานะ แลวผทประพฤตปฏบตขนมา  กมาบอกวา  บบธรรม  มนไมไดบบธรรม  มนเขาไปถงจด ปฏสนธจตแลวมนทาลายกนทนน 

พระอรหนตทกองคตองไปทาลายกนตรงนน  แลวบอกวา  มนไปบบคน  บบคน  บบ คนเพราะอะไร  เพราะตวเองทาไมเปน  ตวเองหาสงนนไมเปน  เวลาเราทาความสงบของใจ เขามาเนย  เหนไหม สฐตจต สจตเดมแทของเรา สฐตจต สจตเดมแท คอสงทพอรเทา  กเลส มนเขาไปสทตง พอกเลสเขาไปสทตงเหนไหม กเลสเขาไปสทตง เราจะทาอยางไร เอากเลส ออกมาตแผ  ถาเราไมเอากเลสออกมาตแผเหนไหม  เพราะเราไมเกดวปสสนา  ไมเกด วปสสนาญาณ ไมเกดญาณทสนะ ไมเกดความเหน แตเนย ญาณทสนะ กทศนะ คอ ทศนคต กรแลวเหนแลว  ศกษาธรรมะ  เขาเขาใจแบบวทยาศาสตร  เขาเขาใจแบบโลกๆไง  ครบา อาจารยบอกโลกไมใชธรรม  ธรรมเหนอโลก  โลกไมใชธรรม  โลกทศน  ความเหน  ความคด ความคดของเราเนย  โลกยปญญา  ความคดของโลกๆ  ทงนน  ทงๆ  ทศกษาธรรมะของ พระพทธเจา 

เหมอนลกเลย  ลกนะ  พอถงวนนะ  แบมอขอตงคแมอยางเดยว  แมใหตงคตลอดเวลา เลย  พอแมนใหตงคลกอยางเดยวเลยนะ แลวลกนทางานเปนไหม  เพราะมนไดตงคมาจาก การแบมอขอ  แตถาเราเตบโตขนมา  มนมาทาธรกจ ทาการคา  ทาหนาทการงานของมน

นพพานคอนพพาน 13 

มนไดผลตอบแทนมาดารงชวตของเขา  นกเหมอนกน  ธรรมะของพระพทธเจา  แบมอขอนะ ตองเปนอยางนน  ตองเปนอยางนน  แตไมมการกระทา  ไมเกดการกระทาขนมาเลย  นนคอ ปรยต ถาพอปฏบตขนมาเหนไหม ทเขาบอกวา กเลสม มเพราะไปยดมน ถาไมยดมน กเลสก ไมม  สงใดกไมม  โอ  มนงายขนาดนนเนาะ  เพราะมนงาย  มนงายเกนไป  พอมนงายเกนไป แลวนะ 

แลวยงวาผทประพฤตปฏบตขนมานะมนเปนอตตกลมถานโยค  มนเปนการแบบวาต กรอบวาตองพดอยางนนใหเหมอนกน  จะพดแตกตางไมได  ทาไมจะพดแตกตางไมได  พด แตกตางนะ ยงแตกตางนะยงสดยอดเลย หลวงปมน เวลาครบาอาจารยทานออกไปเทยววเวก แลวกลบมาเหนไหม เวลามากราบหลวงปมน แตละองคมาเหนไหม หลวงปมนนะ เคยบอก ลกศษยไวเลยนะ หลวงปขาวนะ ทานไดคยกบเราแลวนะ หลวงปพรหมอยางน 

น ครบาอาจารยทไดคยกบเราแลวนะ แลวความเหนมนแตกตางไหม มนแตกตางกน หมด  หลวงปชอบกความเหนแตกตาง  แมแตพจารณากายเหมอนกนมนกแตกตาง  ความ เหมอน  เหมอนไมได  มนตองมความแตกตาง แตความแตกตางตองแตกตางตามขอเทจจรง แตกตางทมนทาแลวไดผลตามความเปนจรง  ดส  เรามานงกนอยน  เรามอาชพแตกตางกน ไหม  เรามอาชพเดยวกนหรอ  เราตองอาชพเหมอนกนใชไหม  เราตองไดผลคาเงนตอบ แทนเทากน มนเปนไปไดไหม มนเปนไปไมไดเลย 

มนเปนไปไมไดเพราะ หนง ความสามารถของเรา ความรจรงของเรา ภมปญญาของ เราเนย  มนกไมเทากน  อานาจวาสนาบารมของเราทสรางมาแตกตางกนมนกไมเทากน  แต ทกคนเนย พดถงโลกนะ ดส นวมอเราน มนเทากนไหม นวมอ ๕ นวกไมเทากน แตมนใช ประโยชนแตกตางกนนะ ทกนวมนมคณคาหมดเลย ขาดไปนวใดนวหนงนะ การทางานมน จะไมเปนปกตแลว  ทน  คณคาของใจ  คณคาของการเกด  คณคาของความรสกอนนมนม คณคามาก  ถามคณคาขนมาแลวนเหนไหม ในการประพฤตปฏบต ในการกระทาออกไปน มนจะเหมอนกนนะ  หนาทการงานของคนมนแตกตางออกไป แตผลนะ ผลตอบสนองมาก คอปจจยเครองอาศยใชไหม

นพพานคอนพพาน 14 

สงตางๆในการประพฤตปฏบต แตกตางไมไดนะ  แตกตางได แตแตกตางเปน ไมใช ไมแตกตาง ไอนมนไปยดมนถอมน  ยดไปหมดเลย หลงตดกบทฤษฎ หลงตดกบธรรมะของ พระพทธเจา  ธรรมะของพระพทธเจาทานใหศกษา  พระพทธเจานะ  ทานบอกเลย  เราไม สามารถชาระกเลสใครได  เราเปนเพยงผชทางใหเทานน  เราจะตองประพฤตปฏบตขนมา ตามความเปนจรงเทานน น พระพทธเจาไมใหตดนะ ผใดปฏบตธรรม ผใดปฏบตเหมอนเรา จะอยถงภาคตะวนตกขนาดไหนกเหมอนอยกบเรา  ผใดจบชายจวรเราไว  แตไมประพฤต ปฏบตตามเรา  เหมอนกบอยหางไกล  มนไมไดลมรสเลยนะ  ไมไดลมรสธรรมะของ พระพทธเจาเลย แตจะพดวาตองเปนสจธรรมอยางนน 

แตถาเราปฏบตนะ เวลามนชาระขนไป มนเปนชนเปนตอนขนไป มนตองเปนความ จรงนะ  อยางเชน  เราสงบแลว  เราใชปญญาของเรา  ปญญาน  มนจะเปนปญญาในกาย  ใน เวทนา ในจต ในธรรม ถาพจารณาในกายในจตในธรรม  มนพจารณาของมนไป ถาพจารณา ตามความเปนจรงของมนไป มนแตกตางหมดนะ  ในการปฏบตมนแตกตางหมด  แมแต สมาธแมแตความสงบของใจ  มนกยงม  ขณกสมาธ  อปจารสมาธ  อปปนาสมาธ  นคอ กรรมฐาน  กรรมฐานเราพดอยางน ไมใชฌาน ๑ ฌาน ๒ฌาน ๓ ฌาน ๔ ไอ ฌาน ๒ ฌาน ๓ ไอนนมน  ฌานสมาบตนะ  มนอกกรณนง  เพราะฌานสมาบตเหนไหม  จะบอกวาไมเปน มจฉาสมาธหรอก แตวา คาวาสมาธเนย คาวาสมาธ คาวาสมาธมนจะมสตของมน มสตของ มน มความรบรของมน เรารบรตวเราเองนะ อยางเชน  พวกเรานงกนอยน เราเปนคนปกตใช ไหม  เราไมใชคนใบบาเสยจรตนะ  ถาเราไมใชคนใบบาเสยสต  เราไมรจกตวเราเองเลยหรอ นกเหมอนกน  แตถาเราเปนคนใบบาเสยสตนะ  เรากนงอยน  นงตาเหมอตาลอยอยน  เราเอง ไมรจกตวเราเองนะ ตองใหคนบอกนะ น กลบโรงพยาบาลไดแลว โรงพยาบาลนะเขารอให ยาอย  แมแตรบยา เรายงตองใหคนบอกเลย 

นกเหมอนกน  ในเมอถามนเปนสมาธจรงนะ  มนมสตปญญาของมนจรง  มนเหมอน เรา  เราไมใชคนใบบา  เรามสตปญญาเรารบรตวของเราเองได  ถามนมสมาธของมนนะ  มน จะรตวมนเองโดยสมบรณแบบ  แตถามนเปนคนใบบา  เปนคนทตองใหคนคอยบอกวา  ตอง ไปรบยานะ  ขาดยาไมไดนะเดยวจะตาลอย  น  อยางนเปนสมมาสมาธไหม  น  ไมใช

นพพานคอนพพาน 15 

สมมาสมาธหรอก  ถาเปนสมมาสมาธมนจะเปนปกต  มนจะรบรของมน  รในรสชาต  ใจ ฟงซานกรวาฟงซาน  เวลาทกขทกคนกรวาทกข  เวลาอารมณขนมานะทกคนรหมดเลยเพราะ มนทกขมนยากอยในใจของเรา 

แลวเวลาศกษาธรรมเขามา  กมาปฏบตแลวนะ  ศกษาธรรมพระพทธเจาเนย  โห มนก วางหมด มนกสบายหมด มนกสบาย โดยไมตองปฏบตมนกสบาย โยมไมตองปฏบต ไมตอง ศกษาธรรมะพระพทธเจาเลย  เนย    อยกบโลกเนย  แลวกมเงนใชสอย  มอะไรตางๆ  มนก สบายใจขนมา  เขาพาไปสขสาราญทางโลกนะ  มนมความพอใจไหม  มนกมพอใจ  สบายใช ไหม ตอนทมความสขกสบาย แลวสบายจรงหรอเปลา น  มนมหนสนขนมา มนมทกๆอยาง หมดนะ นกเหมอนกน  ศกษาธรรมะพระพทธเจาแลวสบายๆ  สบายจรงหรอ  คาวาสบายๆ มนกเหมอนเรมตนปรยตนแหละ  เวลาศกษาปรยตขนมา  เวลาศกษาขนมาแลวน  เราร  เราร ชองทาง  เหมอนกบเรารชองทาง  เหมอนกบเราตองการประกอบสมมาอาชวะ  เรารชองทาง การทามาหากนใชไหม วาการทามาหากนอยางน  มนจะประสบความสาเรจ  แลวการทามา หากนนมนจะตอบสนองใหสงทด 

นไง เราศกษาธรรมะของพระพทธเจานไง พอคนมชองทางออกนะ อม เราไปไดแลว เรามทางไปแลว  อย  สขสบายมากเลย  มนจะประสบความสาเรจ  ประสบจรงหรอ  ประสบ หรอยง  นไง  คาวาสบาย  ทกคนวาสบายๆ  คนเรานนะ  ถามนตอบสนอง  ไดเสพสงใดเปน อามส  สงทเปนอามสไดเสพสขแลว  มนกเปนความสขอยชวคราว  เหมอนคนกนเหลาเลย คนกนเหลาเมาแปเลยนะไมกนอกแลว   พอแลว  อยาเผลอนะ นกเหมอนกน มนสขสบายนะ ศกษาแลวกสบายๆนะ  เราจะบอกวา  มนเปนธรรมชาตของจตมนเปนอยางนเอง  จตของ คนเรานะ  ถงทสดแหงทกขนะ  ทกขทสดแลว  พอถงทสด  มนกทนได  มนกเปลยนไป  มนก พอจะมความสขของมน  พอสขแลวเดยวกกลายเปนทกขอยอยางนน  มนเปลยนแปลง ตลอดเวลา 

แตนพอศกษาแลวสบายๆ  คาวาศกษาแลวสบายๆ  มนกเหมอนคนเราเลย  คนทเปน นกกฬาน  ถารางกายแขงแรง  เรามโอกาสแขงขน  เรามโอกาสแขงขนนะ  เพอประโยชนทา

นพพานคอนพพาน 16 

คะแนนของเราเนย เราควรจะทาใหเปนประโยชน ใหเปนขอเทจจรง เราเปนนกกฬา เราจะม โอกาสแขงขนนะ แตไมแขง  ซอมอยนนนะ ซอมเนยเปนเซยนในสนามซอมไง  เปนหมใน สนามแขงไง  วาเอาจรงๆกแพทกทเลย  แตพอซอม สบายๆ ทาอยางไร  กได สบาย มนอย ตวของมนคนเดยว มนไมเปนความจรงขนมาเหนไหม แตถาจตมนสงบขนมา มนเปนความ จรงของมนขนมานะ มนตองแขงขน มนตองลงไปทากจกรรม มนตองแขงขนขนมา 

ถาจตมนลงไปทาแขงขนขนมา แขงขนกบอะไร กเลสกบธรรมน เวลาสขสบาย เวลา มนมสตสมปชญญะ  น  ธรรมะ  แตเวลากเลสมนตนขนมา  มนกระทบทเดยว  หงายทองเลย เพราะคนปฏบตทกๆคนนะ ตองมอปสรรคทงนน เพราะกเลสนะ เราจะฆาเขา เขาจะยอมให เราฆาโดยงายๆเปนไปไดอยางไร  เราจะฆากเลสนะ กเลสมนมากบเราตลอด  เหมอนชวตเรา เหนไหม  กเลสกบจตเรากคบกนมาตงแตดกดาบรรพไมมตนไมมปลาย  กเลสกบจตมนคบ กนมาตลอด  ถงเวลาเราจะตจากมนไป  มนจะยอมใหเราไปไหม  ศกษาธรรมะของ พระพทธเจานแหละ  แลวมนจะยอมใหเราไปไหม  ศกษาธรรมะของพระพทธเจา  กศกษา ดวย แลวกเหนดเหนงามไปหมดเลย  เออ สบายเหนไหม เออ สบายกบรรลธรรมแลวไง กไม ตองปฏบตหรอก อยในองตนเราอยางนไป มนกหลอกกนเราไปตลอดเหนไหม  กเลสมนอย กบเรามาตลอดนะ มนจะยอมพลดพรากจากเราไปงายๆหรอ 

เหนไหม  กเลสกบธรรมในหวใจทมนตอสกนนะ  ถามนตอสกน  มนตองเหนส  เรา คบกนมาตงแตอดตชาต  ตงแตการเกดและการตายไมมตนไมมปลายมาตลอดยาวนานขนาด น  แลวเราจะเสยสละ  เราจะพลดพรากจากเขา  แลวเราจะทาอยางไร ทาอยางไรเหนไหม  เรา ออกใชปญญา  ปญญามนจะออกใชในกาย  ในเวทนา  ในจต  ในธรรม  ในกายน  เกดมาเปน มนษยทกคนนะ สงทมคณคาในชวตของเรา สงทมคณคาทสดคอรางกายของเรา  เราจะมเงน ทองมากนอยขนาดไหน ถาเรามรางกายสมบรณอยเนย เรายงหาเงนหาทองไดตลอดเวลา 

รางกายทสมบรณมนเปนสมบตของเรา  ใครบางจะไมรกไมสงวนไมรกษา  มนเปน ธรรมชาต  มนเปนความจรงอนหนงวารางกายนเปนของเราทงนนนะ  จตใตสานกมนบอก แตธรรมะพระพทธเจาบอกวา  ไมใชของเรา  มนเปนของยม  ของยมเพราะอะไร  ของยม เพราะวามนเกดมาชวคราว  มนจรงนะ  จรงหมดตามทพดนนแหละ  มนไมไดยมอะไรหรอก

นพพานคอนพพาน 17 

เพราะเวลาตายมนกไปจรงๆนนนะ  แตธรรมพระพทธเจาสอนไว  เรากสรางภาพขนมา  มน เปนของยม เรากเขาใจนะ พดแตปาก 

ถามนเปนความจรงขนมา  สจจะความจรงมนขนมาจากใจนมนละไดทใจ  มนละ อยางไร  แลวมนปลอยอยางไร  ถามนละไดทใจเหนไหม  พจารณากาย  กายมนเปนสภาวะ อยางไร  มนปลอยอยางไร  แลวใจเนยทมนเหนนะ  ญาณทสนะทเหนตามความเปนจรง พจารณากายเหนกายตามความเปนจรง มนปลอยกายอยางไร ถามนปลอยกาย มนปลอยแลว มนมผลตอบสนองอยางไร  เพราะมนปลอย  มนปลอยไดทงนนนะ  ปลอยดวยความจรงกได ปลอยดวยอานาจวาสนาบารมกได  ปลอยดวยการบงคบเอากได  มนปลอยรอยปลอยพน ปลอย รอยเลหรอยสนพนคม เพราะกเลสมนพาปลอยไง กเลสมนพาปลอย 

มนควบคม มนคเคยงกบจตมาตลอด มนจะปลอยใหเราไปงายๆมนไมมหรอก มนก ปลอยๆ  เหนไหม  เวลาประพฤตปฏบตธรรมนะ  ธรรมะพระพทธเจา  สจธรรมนะ  ไมเคย เหยยบยาทาลายเราเลย  มนมแตกเลสตณหาความทะยานอยากนนทาลายเรามาตลอดเลย แมแตปฏบตธรรม  มนกมาหลอกตอหนาการปฏบตเนย  เอาธรรมะ..  เพราะเราปรารถนา อยากไดธรรมะใชไหม มนกเอาธรรมะมาบอกเนยใชๆ มนกนอนตแปลงอยนนนะ  กเลสมน จะเหยยบหวเอานนนะ 

แตถามนพจารณา  ตทงคปหาน มนจะปลอยขนาดไหน มนปลอยอยางไร นไง ครบา อาจารยทานประพฤตปฏบตประจานะ  เวลามนปลอยนะ  ทานกไมเชอ    ถามนไมมเหตมผล ไมเอา ถาไมมอะไรตอบสนอง ไมเอา มนตองมความจรงขนมาบอกส  ความจรงมนบอกได เวลาทกขมนกยงบอกไดวาทกขเลย  แลวเวลาสข  มนกสขพอสมควร  การประพฤตปฏบต ธรรมนะ ทกขควรกาหนด สขมนกสขอยพอสมควร แตผลมนเปนอยางไรละ ผลมนตอบมา อยางไร 

ผลยงไมตอบมาเหนไหม ซาแลวซาเลาๆ พจารณากาย พจารณาเวทนา จต ธรรม  ซา แลวซาเลาๆ  เวลามนขาดนะ  สมจเฉทปหาน  ตทงคปหาน  ปหานชวคราว  ตทงคปหาน  คอ ปหานแลวไมถงทสดแหงทกข  แตเวลามนสมจเฉทปหาน  มนขาดปป  แลวมนสมจเฉท

นพพานคอนพพาน 18 

ปหาน เวลามนขาดไปแลว เนย ขนธ ๕ ไมใชเรา เราไมใชขนธ ๕  ขนธ ๕ ไมใชทกข ทกข ไมใชขนธ ๕  เหนไหม เนย เขาวาไมมตวตน ไมมตวตนนะ ขนธ ๕ ไมใชเรา เราไมใชขนธ ๕  เพราะเราเพราะเขา มนถงยดมนถอมนใชไหม แตขนธ ๕ ไมใชเรา เราไมใชขนธ ๕  แลว มนเหลออะไรละ นไง นนละตวตน เพราะสงนมนปลอยมาเหนไหม 

สงทปลอยมา เวลามนขาด มนขาดอยางไร  มนปลอยวางอยางไร  พอมนปลอยวาง แลว มนขาดแตกตาง ความแตกตางมนสรปขนมาได นไง  เวลามนละขนธอยางหยาบขนมา ขนธอยางละเอยดเหนไหม  มนกตอสกนจากภายใน  ภายในมนจะตอสไปเรอยๆนะ  การ ประพฤตปฏบตแตละขนแตละตอนนะ มนไมมสงใดหลนมาจากฟาหรอก สมหลนไมม สม หลนมนขนของสมาธ  มนขนของนมต  ขนของความเหน  เนย  เวลาธรรมเกด  ธรรมเกดเนย สมหลน  เวลาปฏบตธรรมไปมนจะเกดสภาวธรรม  มนจะเกดความเหนความรบรตางๆ  เนย สมหลน 

สมหลนเพราะอานาจวาสนาบารมของแตละบคคลไมเหมอนกน  อานาจวาสนาบาง คนสรางมากสรางนอย สรางมา  ดส  เราเกบกรยาของเราได  เราเกบอารมณของเราได อะไร ขนมาเราเกบของเราไดนงเฉย บางคนเกบอาการไมได นอานาจวาสนาบารมของเขา เนย มน เปนปฏภาณไหวพรบของเขา ของใครของมน ถาของใครของมนนะ 

สงทเกดมาเวลาจตมนสงบเขาไป สงนมนแสดงออกทงนนนะ นไงสมหลน ฟลค แต ปฏบตธรรม  ไมมฟลค    ฟลคไมได  ถามนฟลคขนมาเนย  ดสกเลสกบจตทมนอยมาดวยกน ตลอดน  แลวมนจะพลดพรากจากกนนะ  มนมแตมนกลนนะ มแตมนกลนกบใจเนย บอกวา ไมมหรอก  กไมม  แตมนกลนเขาไปในเนอของใจนะ  ไมม  หลวงตาบอก  กเลสแกยากทสด กเลสมนอยในใจของเรา สงนแกยากทสดเลย เนยงานตางๆ ททามาวางานยากขนาดไหนมน กทาได มนยงสงใหคนอนทาตอได แตไอจะสกบตวเองเนย กเลสกบธรรมในหวใจเนย มแต จะกลนเขามา พอมนจะกลนเขามา เราพจารณาของเรา 

เราไมเชอถอ ไมยอมรบ ถงจะปลอยจะวางขนาดไหน ธรรมะพระพทธเจาน สาธ อย ในตพระไตรปฎก  เปนธรรมะของพระพทธเจา  พระพทธเจาปรนพพานไปแลว  “อานนท

นพพานคอนพพาน 19 

เรานพพาน  เราไมไดเอาสมบตของใครไปนะ  เราไปของเราคนเดยว”  เนย  ธรรมะของ พระพทธเจา  พระพทธเจานพพานไปแลว นนธรรมธาตของพระพทธเจา  สดยอด  เปนครบา อาจารยของเรา แตเวลาประพฤตปฏบตนะ ของเราไมมหรอก ของเราถาของเรามมนตองเกด ขนมากบเราส จะอางธรรมะของพระพทธเจาไมได จะอางเลหสงใดๆ ไมไดเลย 

ธรรมะพระพทธเจาเปนแบบแผน  เปนเครองดาเนน  แตความจรงมนเกดจากการ กระทาเกดจากปฏบตขนมา  พอปฏบตขนมาถงเปนความจรงขนมา  เวลามนขาดขนมาเนย แลวมนเหลออะไร  สงทเหลอ  เหลออะไร  “อญญาโกณฑญญะรแลวหนอ  อญญาโกณ ฑญญะรแลวหนอ”  ออ  รอยางนเนย  รแลวนะ  แลวรอะไร  “สงใดสงหนงเกดขนมาเปน ธรรมดา  สงใดสงหนงดบไปเปนธรรมดา”  แลวอะไรเกดอะไรดบละ สงหนงเกดขนมา นก วาไฟเกดไฟดบอยโนน พระอาทตยขนพระอาทตยตกอยโนนมนกเกดดบเนย 

ทกคนเขากร  ยงวทยาศาสตรยงรดกวาเราอก  แลวรดแลวตวเองไดอะไรละ  เราจะโง เขลาเบาปญญา เขาจะรมากอะไรกวาเรา เรองของเขา แตถารใจเราละ เรารถงสงนมนเกดมน เกดทไหน สงทมนดบ มนดบเพราะอะไร  ใครไปทาลายมน  สงใดสงหนงเกดขนมา สง นนดบลงไปเปนธรรมดา  คอเกดเทาไรกดบทงหมด  แลวดบไป  ใครเปนคนดบมน  ดบดวย มรรคญาณเวย ดบดวยญาณทสนะ ญาณทสนะเขาไปทาลายขาด! ขนธ ๕ ไมใชเรา เราไมใช ขนธ ๕  ขนธ ๕ ไมใชทกข ทกขไมใชขนธ ๕  เนย  แลวรวมลง  รวมลงมออยางไร จตมน ปฏบตตอเนองกนไปเหนไหม 

น  ขนธ  อยางหยาบ  แลวขนธอยางกลาง  ขนธอยางละเอยด  กวาทจะเขาไปขน นพพานเปนนพพานนะ มนมทมาทไปไง  บอกน  นพพานเปนนพพานกเปนตวตนไง  เพราะ เรากบนพพานเปนอนเดยวกนนะ กไปนอนกอดนพพาน ไปนอนจมนพพาน พระปฏบตเลย ไมมนพพานสกองคนง พระปฏบตนะ โห โงเงาเตาตน เอานพพานเปนเราเราเปนนพพาน ม ตวตนไปนอนอยในนพพานนนนะ มนจะนอนนพพานไดอยางไร ในเมอมนทาลายมาขนาด น มนทาลายตวตนเปนขนเปนตอน ตวตนมหยาบ มกลาง มละเอยด ตวตนมความยดมนถอ มน ยดอยางหยาบๆกยดอยางหยาบๆ

นพพานคอนพพาน 20 

ดส   ปฏบตธรรมนะ รบรวาทน โห มใบประกาศเนาะ โห ๒๐ ใบ ๓๐ใบ แขวนไว เตมหองเลย  เปนนกปราชญนะ  มใบรบรองเตมไปหมดเลย  แตตวเองกพดแตธรรมะ พระพทธเจานะ แลวตวเองกไมรจกตวเองดวยนะ นพพานตองเปนสกแตวานพพานนะ  เปน เราไมไดนะ นพพานเปนอนตตา มนถงจะกวางขวาง การปฏบตจะไดกวางขวาง ชาวพทธจะ ไดมโอกาส จะไดใชทาการวจย ออกไปนอกโลกนะ เราเปนไข  เราเปนคนทกข เราเปนคนม กเลส  เราจะชนะกเลส  มนตองกลบมาทเรา  ออกไปขางนอกไมได  ออกไปขางนอกนนคอ ธรรมะของพระพทธเจาทวางไวใหเปนแบบแผน แตถาเปนของเราจะยอนกลบมาทเรา 

ถายอนกลบมาทเราเวลามนพจารณาซาเขาไปเหนไหม  ถามนปลอยกายมาแลวเหน ไหม  ทวามนปลอยกายโดยความเปนจรง มนไมใชปลอยกายเพราะวาเราเขาใจแลวเราปลอย ถาเราเขาใจแลวเราปลอย  มนปลอยไมได  ถาปลอยตามความเปนจรงจะปลอยของมนขนมา ถาปลอยขนมาๆ  มนทางานของมนไดแลว  มนจะทาความสงบของใจเขาไปอก  พอจตสงบ เขาไป  มนจะเขาไปตอส  ตอสกบกเลสอนทละเอยดกวา  เหนไหม  เนย  คาวาตวตนเหนไหม ถานพพานเปนเรา  เราจะมตวตน  มนทาลายตวตนเปนชนเปนตอน  ถามนทาลายตวตนเปน เราเปนเขาไมได มนจะเขาไปทางานสงทละเอยดๆ กวาไดอยางไร 

สงทละเอยดกวา  ดส  จตของเราน  เปรยบเหมอนมะพราวเหนไหม  ปอกเปลอก มะพราวออกเหนไหม  มะพราวพอปอกไปแลวมนเหลออะไร  มนเหลอกะลา  กะลาพอ ทาลายไปแลวมนเหลออะไร  เหลอเนอ  พอทาลายเนอมะพราวไปแลว  มนเหลออะไร  มน เหลอนามะพราว  นไง  พอจตมนละเอยดเขามาเปนชนเปนตอนเขามา  มนละเขามาเปนชน เปนตอนเขามา มนละสงนนเขามาแลวเหนไหม มนละเปลอกมนมาแลว 

ถาละเปลอกมนมาแลว อปาทานในจต  ในจตอปาทานมนไปเกาะยดอะไร สงทมน เกาะยดนะ มนเกาะยดนะ ดส ตวนามะพราวเหนไหม ดส ดอยางมะพราวแตละลกเหนไหม มนมอะไรหลอเลยงมนขนมา  จากลกเลกๆมนโตขนมาเปนลกมะพราวได  นกเหมอนกน จตใจของเราเนย  มนเปนอยางนมาตลอด  แตไมมใครรไมมใครเหน  แตองคสมเดจพระ สมมาสมพทธเจาตรสรในธรรมขนมาแลวเนย  แลวการตรสรในธรรมขององคสมเดจพระ

นพพานคอนพพาน 21 

สมมาสมพทธเจา ถานพพานเปนนพพานน มนตองปอกลอกมายงน มนปอก มนลอกนะ มน คลายออก คลายกาหนด มนทาความคลายออกมา 

ถาจตสงบออกวปสสนาเขาไป  ในสตปฏฐาน  ๔  ในกาย  ในเวทนา  ในจต  ในธรรม เหนไหม  กายในกาย  เขาบอกกายกคอกาย  ยงมกายในกายอกเปนโวหารทงนนนะ  กายนอก กายนอกเหนไหม ดส แมแตความสงบของใจเนย ดส มนมองเหนไหม ดกายนอก ดกายคน อนดแลวมนสลดสงเวชนะ  มนดสลดสงเวชเพราะมนมสตปญญา  แตถามสตปญญายงดนะ มนยงกระตนตวเอง น  มนเปนปฏภาคตอกน  เพราะธรรมดาโลกนกมขวบวกขวลบ การเกด ของมนษย  สงคม  สงคมการเกด  เหนไหม  การดารงเผาพนธมนมธรรมชาตของมนอยอยาง นนอยแลว  ถาธรรมชาตของมนอยางนน  เราไปตามธรรมชาตของมน  มนกออกเปนโลกไป หมดนะ น กายนอก 

เขาถงไมใหดปฏภาคตรงขามตอกน  เขาไปดซากศพ  ในวสทธมรรคบอกวาใหไปด ซากศพ ใหดซากศพเพราะอะไร เพราะซากศพเวลาคนตายไปแลว มนกแคนนนะ ถาคนตาย มนตองแยกสลายเปนธรรมดา  พอไปดซากศพแลวมนกสะทอนใจส  มนจะยอนกลบมาทเรา เราเหนมนสะทอนอยางนน  เรากเปนอยางน  แลวเราไปตดอะไรกบสงทมนเคลอนไหวอย นนนะ สงทมนเคลอนไหวคอมนยงมชวตอยไง มชวตอยเนย มธาตไฟ มนหลอเลยง มนกยง กาวเดนของมนเปนธรรมชาตของมน  เราไปเหนเขามนกสงทเราปรารถนาไง  เวลามนไมม ธาต ธาตไฟเหนไหม พอจตออกจากรางไป มนกเหมอนทอนฟน แลวทอนฟนมนกจะเนาไป เหนไหม 

น กายนอก ไปดกายนอกใหมนสลดสงเวช ถาสลดสงเวชขนมาน สงทดกายนอก มน สลดสงเวชขนมา มนกยอนกลบมาทใจ ไปดน เอาตาไปดหรอ ตาเนย ถาเราตาบอดตาใสไป ด  จะเหนไหม  เนยเอาตาไปดมนกไปเหนแตวตถธาตนะส  แตถาจตมนสงบขนมาเหนไหม 

จตสงบ  เพราะเอาจตด  พอดเสรจแลวหลบตา  ไปเทยวปาชาเหนไหม  เหนภาพนน หลบตาลง  หลบตาลงแลวภาพนนยงอยในใจไหม  ถาภาพยงอยในใจใหกลบไปยงในทอย ของตว แลวใชจตเหนไหม ขยายมนเหนไหม อคคหนมต วภาคนมต เหนภาพนน แลวขยาย ภาพสวนนน  แลวภาพสวนนนมนจะเขาไปสะเทอนกบขอมลฝงลกในใจ  ขอมลทฝงลกใน

นพพานคอนพพาน 22 

ใจเนย มนวาสงนนเปนเราทงนนนะ สงนมนเปนสมบตของเรา  แลวถนอมรกษามาก ดส เรา ไดเพชรนลจนดามา  เราจะดแลอยางดเลยแมวาจะกนไมไดนะ  เขาไมไดกนหรอก  เขาเอาไป ขายแลกเงน เงนกกนไมได ตองไปแลกอาหารมา  อาหารกกนไดแคชวคราว 

นกเหมอนกน  สงทเปนอคคหนมตนะ  แยกสวนขยายสวนลงไปเพราะจตมนยดมน ถอมนของมนเหนไหม พอมน  วภาคะ  ขยายสวน  เพราะมนเขาไปสะเทอนขอมล  ขอมลคอ ความเขาใจ  คอความยดมนของจตอยทจตใตสานกนะ  พอมนเหนเขา  มนกคลายออกๆเหน ไหม น ถอนอปาทาน จากทวปสสนามาถง ขนธ ๕ ไมใชเรา เราไมใชขนธ ๕  แตความยด มนถอมนของใจมนยงมอยเหนไหม 

ถาวปสสนาไป มนกเขาไปสจต เหนไหม เพราะจตเนย ขอมลเดม คอ อานาจวาสนา คอการเกด สญญาละเอยด เหนไหม การเกดการตายของคนทระลกชาตตางๆเนย การเกดแต ละภพ ดสเมอวานน  เหนภาพอะไร นกถงส  ภาพเมอวาน  ยงมไหม  แตสงทเหน  เหนตงแต เมอวาน  ทาไม  วนนยงจาไดละ  แลวอดตชาตละ  แลวสงทมนเกดมากบจตละ  จตทมนรบร อะไรตางๆขนมา  แลวขอมลมนฝงอยทไหน  มนกฝงอยทปฏสนธจตนะ  ปฏสนธจตนะ  ภพ นะ ภวาสวะนะ สงทมนละเอยดทสดอยทใจนะ 

น  มนฝงอานาจวาสนาบารม  มนเกบฝงขอมลตางๆ  เมลดพนธพชมนเกดขนมาแต ละตน  มนไปเกดตามพนธพชของมน แตเวลาจตเกดขนมาน พนธกรรมทางจต จตทมนเกด ขนมามนมขอมลของมนในหวใจอกมหาศาลเลย    แลวเวลาวปสสนาไปเหนไหม  ขอมลนะ วปสสนาเนย  ขยายสวนแยกสวน  วภาคะเนย  แลวมนไปสะเทอนขอมลอนนนนะ  มนไป กระเทอนขอมลนน  เพราะขอมลนนมนรบรสงใด  โดยอานาจวาสนา  โดยบวกโดยลบก แลวแต  มนจะยดมนถอมนของมนทงหมดเลย    แลววปสสนาไปเหนไหม  ถาวปสสนาไป โดยจต  จตทมนมสมมาสมาธขนมาแลว  วปสสนาไป  สงทมนเหนโดยวภาคะเนย  มน แตกตาง มนแตกตาง  มนทาลาย  มนไมเปนเหมอนทเราคดเลย มนไมเปนสงทเราจงใจตงใจ เลยเหนไหม  มนถอนอปาทาน  ถอนๆๆๆๆๆนะ  มนซาแลวซาเลาๆ  วปสสนา  ใครครวญเขา บอยครงเขา ในวงของปญญาเหนไหม

นพพานคอนพพาน 23 

มนจะเรมมกาลงของมนขนมา จากโสดาบน ขนโสดาบนตองเขน เพราะอะไร เพราะ มนภาวนาไมเปนใชไหม ตองเขน ตองพยายามตอส  ตองพยายามออกแรงปากกดตนถบของ มนจนเตมทขนมาเลย  จนกวาจะถงทสดได  ถงจะ  เฮอ…  มนเขาใจแลว  ถงจะ  เฮอ…  ถงท แลวไง เนย ถงบางออ  ออเสรจแลว เพราะอออนนนใชไหม มนกเปนประสบการณของจต เหนไหม  เพราะจตมนเคยเกดมาแลว  พอวปสสนาเขาไปมนกไปถอดถอนขอมลจากภายใน ขอมลอยางหยาบ อยางกลาง  อยางละเอยดนะ  โสดาบนกละกเลสไดอยางหนง  ไดสวนหนง สกทาคา  กละกเลสไดสวนหนง  อนาคาเนยถอดถอนเกอบหมดเลย  เนย  สงทเขามาทาลาย ถอดถอนเรองกายนอกกายในเนย พอถงทสดแลวมนขาด โลกน ราบ ราบหมดเลย สงทราบ ราบเพราะอะไร ราบเพราะจตมนปลอยเหนไหม ระหวางกายกบใจ มนราบหมดเลย 

น  มนมาสขอมลทมนถอดถอนเหนไหม  วาง  วาง  วางๆ ของสมาธ  วางๆ ของมจฉา สมาธกอยางหนง  วางๆเพราะการวปสสนาญาณทมนเกดขนมาแลวกอยางหนง  วปสสนา ญาณทเกดขน  ทมนปลอย  ทมนวางขนาดน  เพราะกเลสมนละเอยดขนไง  เพราะละเอยดขน มนจะยบยง ยบยงไมใหเลยเถดไปกวาน  ถากเลสมนถอยรนมาขนาดนแลว เราทาลายขนมา เนย  หลานกเลส  เนยลกกเลส  มนทาลายแลวมนเหลอพอกบปอยขางใน  แตลกหลานพอ ทาลายมนแลว  ลกหลานมนเซอ  ลกหลานมนออนวย  เองทาลายมนไดแลวนะ  ขากยงยนไว ไง ใหกลบมาอยท  “วาง” เนย นพพาน ตดไดเหมอนกนนะ พอตดแลว ถามบญ มปญญา ม ละเอยดของใจ ถาใจมนละเอยดเขาไปน มนจะเขาสมหาสตมหาปญญาละ 

สตปญญาน  แกไขกเลสไดแคน  แลวถาจะกาวหนาตอไป  มนจะเปนมหาสตมหา ปญญา  คาวามหาสตมหาปญญาเพราะอะไร  เพราะมนละเอยดออนกวาน  แมแตสตปญญาท การเขามาถงทสดในการประพฤตปฏบตเขามา  มนยงแบบวาตอสกนมาปากกดตนถบกน ขนาดนนนะ แตในทางวชาการทเขาศกษา นพพาน นพพานตองเปนสกแตวานะ นพพานถา เปนตวเรา  มนคอเราๆๆๆๆนะ  มนเปนการเคลม  เปนการโอโลมปฏโลม  เปนความคด ความเหนของจตทมกเลสตณหาความทะยานอยากโดยการเอาวชาการมาเปนตวตง  เพราะ มนไมรสกถงตวตนของเราเลย แตเรามการประพฤตปฏบตมาถงจดอยางน น สตปญญา

นพพานคอนพพาน 24 

แลวมนยงมมหาสต มหาปญญา สงทเปนมหาสต มหาปญญา  เพราะมนรวดเรวกวา น ดส ดคอมพวเตอรนะ ความเรวของมนเหนไหม  ความเรวของมนทมนเรวกวาหรอชากวา ดวยคณประโยชนอยางไร จตนมนเรวกวา มนหลอกเราไดลกซงกวา มนสรางภาพไดเรวกวา ทเราจะตามมนทน  ฉะนน  เราตองตงสตขนมา  สรางสตขนมา  จนเปนมหาสต  มหาสตนะ มนถงจะเขาไปจบ  เขาไปจบกเลสทมนซอนอยในจตนได  ถาเขาไปจบกเลสทมนซอนอยใน จตนไดนะ เพราะมนมมหาสต มสต มปญญา  มนถงจะจบได 

คอมพวเตอรทเรวขนาดไหน  มนกเปนสรางผลประโยชนใหกบเจาของคอมพวเตอร นนเพอการสอสาร  เพอการคานวณตางๆ  นกเหมอนกน  พอสตปญญาเราเขาไปสจตจบการ เคลอนททมนเรวกวา  เพราะเครองมอเราพรอม  พอเครองมอเราไปจบได  นไง  กเลสอยาง ละเอยด เหนไหม นไง คอพอมน ความโลภความโกรธความหลงเกดทนนะ น ผทประพฤต ปฏบตนะ เมอกอนเปนคนทแหม  โกรธ  โทสะ โมหะ เปนคนโกรธ  เปนคนอะไร เดยวน ไม ทาสกอยางหนงเลย โอ เปนคนดหมด มนเปนเรองไรสาระสาหรบฝายปฏบต ฝายปฏบต คร บาอาจารยทเปนผประพฤตปฏบตทานไมเชอเรองอยางนนหรอก  อนนนคอลมปาก  คอ คาพด ไมใชความจรง 

แตถาเปนความจรงเหนไหม มนตงแตสตปญญา ละเขามาเปนโสดาบน เปนสกทาคา ขนมา  แลวจะเปนมหาสต  พอเปนมหาสตเขาไปจบตอง  เขาไปจบตองถงกามราคะ  ปฏฆะ สงทเปนปฏฆะ สงทหวงแหน ปฏฆะคอขอมลของใจ สงทใจทเกดทตายน เหนไหม ปฏฆะ ทเกดทใจ ขอมลนะ มนมขอมลแลว มนกจะสรางภาพตามขอมลนน  นกามราคะ ถาผดจาก น  พอมนไมไดดงใจเหนไหม  พอมนกระเทอนหวใจ  มนกมโทสะ  น  ความโลภความโกรธ ความหลง โทสะ โมหะ มนเกดตรงน นไง นคอพอ คอแมทพ น จตเดมแทเนย เปนพลงงาน ทมกาลงของมนนะ มพลงงานนะ พลงงานทเปนอวชชาเนยนโยบาย แตสงทขบเคลอนจรงๆ สงทขบเคลอนคอ  ทพ  กองทพ  ความโลภความโกรธความหลง  นางตณหา  นางอรด  เนย กองทพ

นพพานคอนพพาน 25 

สงน  มนทาใหจตของเรา  ทาใหภวาสวะคอภพของเราทวาเปนเวรเปนกรรมมน ขบเคลอนไป  ขบเคลอนไปแลวเปนสกกายทฏฐ  เปนวจกจฉา  อะไรตางๆขนมาเนย  อนนน มนเปนสงทเปนสงหยาบๆกระทบสงคมทางโลกกบสภาวะแวดลอมทจตมนเปนไป  แต ขอมลจรงๆ สงทขบเคลอนจรงๆ มนอยทโทสะ โมหะ ความหลงของจตน หลงวาอะไร หลง ในตวเอง กามราคะ กามฉนทะ ถาไมมตวตน ไมม เรา เราจะไปมผลการตอบสนองเรองกาม ไดอยางไร  เราจะมผลตอบสนองในการกระทบน  ถาไมมเรา  เราจะกระทบกบใครเหนไหม ถาเราด  เราจะกระเทอนกระทบกบเขาทาไม ถาเราด  เรากรกษาของเราอยางนส แตเพราะเรา เราไมรจกตวเราเหนไหม  เราไมรจกตวเราเลย  พอไมรจกตวเราเนย  มนมกามฉนทะ  เพราะ มนพอใจ  พอมนพอใจ  มนถงเกดการกระทบกบขอมล  ขอมลคอ  ปฏฆะ  กามราคะ  กระทบ สงนนมนถงไดออกไป พอออกไปเหนไหม พอออกไปเรองกามคณมนกเรองโลก 

ถาเรองของจตมนกเปนกามฉนทะอยภายใน  ถามสตปญญามนจะไลตอนเขาไปเหน ไหม  มนจะเปนมหาสตมหาปญญา  เพราะมนละเอยดลกซงมาก  พวกทปฏบตเขามานะ โอโฮ  ปญญามน ละเอยดมาก โอย มนลกซงมาก  ยง!  ยงไมเจอมน ยงไมเคยเหนมน ยงไม เคยคาด  ไมเคยเจอขาศก  อยาเพงไปคานวณวา  ขาศกมกาลงมากกาลงนอย  เรายงไมเหน กองทพขาศกเลยวามนใหญโตมากมายแคไหน  มนมเลหกล  มนมอบายเลหกลทจะมาหลอก เราไดอยางไร  ยงไมเคยเหน…  ยงไมเคยเหน ยงคานวณขาศกกาลงขาศกไมได แตถาไปเหน ไปรของมนขนมา  แตถามจตมมหาสตมหาปญญาเขาไปแลวจบตองมนได  เจอขาศกแลว แลวกาลงขาศกมนมมากขนาดไหน  เขาไปเจอครงแรกตอนสครงแรกลมลกคลกคลาน ไมม ทางสไดหรอก มนกระทบ มนเหยยบยาอยนนแหละ เหยยบยาจนหวปนนะ 

ทวาจนหวปนนนะ  กเราจะสกบกเลสไง  กเราเปนลกศษยกรรมฐานนะ  เรากมครม อาจารยนะ เรากประพฤตปฏบตมา มพนฐานมารองรบขนาดนแลว ทาไมเราจะสกเลสไมได ทาไมจะสกเลสไมได  โอย  มนคกคกเขาไปนะ กเลสมนไมไดทาอะไรเลยนะ มนแคโบกมอ เดยวลมกลงไปแลว  สงนเปนความจรง  นเวลาครบาอาจารยกรรมฐานทานเทศนภาคปฏบต นะ  เพราะอะไร  ทานตอสมาอยางไร  ทานเอาจตของทานตอสกบกามราคะ  ตอสกบกเลส มนนะ  ทานตอสมาอยางใด  ทานตอสเหนไหม  โห  พดถงตอสเชยวหรอ  โหนมนกอตตก

นพพานคอนพพาน 26 

ลมฐานโยคนะ  โห  อยางนมนกกเลสชดๆ  เลยนะ  อยางงมนเปนไปไมได  นดส  นมนภาค ปรยตเขาคดกน พอเขาคดกนขนมาเนย เขาบอกวา เขาเรยบงาย เขาดสงบเสงยม เขาเปน สง เนย นพพานเปน สกแตวา  นพพานเปนอนตตา นพพานเปนนพพาน  ไมมหรอก มนเปนไป ไมไดหรอก  เพราะเขาไมเคยรเคยเหนสงใดๆเลย  แลวพอไมเคยเหนสงใดๆเลย  พอไมเคยร เคยเหนสงใดๆเลย ถงบอก นพพานเปนตวตน ไง มนจะตวตนทไหนมนตอสมา ตอสมาเปน ชนเปนตอนขนมา  จนขนาดทวา  กามราคะเนย  ความเปนกามราคะทมนตอสดวยสตปญญา ดวยเหนขาศก  เหนขาศกเวลามนเขาไปหาขาศกดวยความเซอซา  เขาไปหาขาศกกเขาไป เปนไพรพลของขาศกไปเลย จนเขาไปเปนพวกเขาเลย 

วปสสนาไปเนย  มนหลง  หลงเขาไปในกามราคะ  หลงเขาไปในความวาง  หลงไป หมดเลย ทงๆ ทจะไปตอสกบขาศก มนจะตอสกบกามราคะตอสกบกเลสนะ ทนจตมนสงบ มนมมหาสตปญญา พอเขาไปตอสกบขาศก มนเลย กลมกลนเปนกเลส ไปหมดเลย  เนยการ ตอสการกระทามนมการผานวกฤตมามากมายมหาศาล  กวาจะมนจะชาระชะลาง  กน  กวา มนจะถอดถอนกนแตละชน  มนไมไดถอดถอนกนทปากหรอก 

ไปทองพทธพจนมาแลวบอกวา ไมมๆ  ยดตด คนยดตดนะ มนถงเปนกเลส ไมยดตด มนกไมมกเลสเลย  ไมเลย  โหย  พระปฏบตนะงเงาโงมากเลยนะ  ตอสมาโดยกาลงเดน จงกรมมาจนๆ  ขาฉก    โอ  พระทาไมโงขนาดน  สนพพานเปนสกแตวาไมได  นพพานเปน อนตตา มนไมม รเทากจบ โห นพพานมนกเลสมกเพราะยดนะ ไมยดกไมม คาพดนะ พดนะ พดในวงสงคม  มนพดในวงของชาวพทธ  แลวชาวพทธ  กเชอวาเปนนกปราชญ  เขาเปน นกปราชญ  เขาเปนผทสงคมยอมรบ  พดอยางไรคนเขากเชอ  แตเขาเชอกเชอเพราะคาพด เขาไมไดเชอแบบกรรมฐานหรอแบบเรา  กรรมฐานของเราๆมครมอาจารย  ถาครบาอาจารย ของเราไมประพฤตปฏบตขนมา  ไมมมมมองไมมความเหนอยางน  จะเอาอะไรมาสอนเรา เราเนยเจบไขไดปวยขนาดน  ไปขอยาจากครบาอาจารย  ทานบอกเอายาแดงทาส  เนยยาแดง ทาหายเราทามาแลว เชอไหมละ มนเปนไปไมไดหรอก 

นในการประพฤตปฏบตของเราเหนไหม  เราจะไมกลมกลนกบขาศก  เราจะไม กลมกลนกบกเลส  ถงจะกลมกลนไปเพราะกาลงเราไมร  เพราะเปนมหาสต  มหาปญญา

นพพานคอนพพาน 27 

กเลสมความลกซงละเอยดออนกวา เรากหลงพลาดไปเหนไหม หลงพลาดไป พอเราๆ พลาด ไป  เราเทยบอารมณเทยบความรสก  มนไมใช  พอไมใชเรากกลบมาพทโธ  กลบมาตงสต ตง กาลงของเราขนมามกาลงขนมา  เรากตอสใหม  ตอสใหม  การตอสเหนไหม  ความเพยรชอบ ความเพยรการตอส  ถาเรามการตอสขนมาแลวเนย  มนมโอกาสนะ  คนจะพายแพขนาดไหน แตโอกาสในการตอสน มนจะฝกฝนใหจตใจพฒนาขนไป พฒนาขนไปกาลงมนจะมมากขน ไป  ความผดพลาด  การกระทานนๆนะ  มนจะกลบมาสอนเรา  เรากตอสไปเรอย  ทาไปเรอย เราถงอดนอนผอนอาหารกน 

ถงเวลา ครบาอาจารยทานบอกเหนไหม เวลาปญญามนหมน  นขนของมนหมนแลว ละ หมนเตมทเลย  ถาจกรมนหมนแลวนะ มนกเหมอนกบวา ก กเลสเนย เรากรเรากเหน ถง เราจะกลนไปกบมน  กกลนไปกบมนเพราะเราเขาใจผดวาเราเปนธรรม  กเลสกบเราเปน ธรรมดวยกน  แลวพอเรากลนเขาไปความเหนผดเหนไหม พอเหนผดขนมาพอรสกตวขนมา กเรากยอนกลบมา  สรางกาลงขนมา  พอสรางกาลงขนมาเรากมความแตกตางระหวางธรรม กบกเลส  ธรรมมเพราะอะไรเพราะมมหาสตมหาปญญา  เวลากเลสกคอความมอมเมา  มน มอมเมาจตใหเปนความเหนของมนเหนไหม พอมนมความแตกตางๆ เพราะมนมกาลงขนมา เหนไหม  มนจะแยกออกไมกลนกบมน  พอไมกลนกบมนเนยพอปญญามนตอสขนไหมละ ตอสเนยบอยครง บอยครง ตองบอยครงมาก 

เหนไหม  ขนธ  ๕  เขาบอกขนธ  ๕  เนย  ขนธ  ๕  กบจตเนย  ถาบบ..  ถาธรรมะเปน นพพานเปนนพพาน  กบบแคเหลอขนธ  ๕  เนยเวลาขนธ  ๕  กบจตเหนไหม  เนยเวลา กลมกลนขนไปเนยมนกเปนขนธ  แตสงทเปนขนธ ขนธอนละเอยด  เพราะปฏฆะ กามราคะ ถามนไมเกดจากขอมล ไมเกดจากสญญามนเกดจากอะไร ถาปนขนธขนมาเหนไหม แตเวลา พจารณาไปมนจะ  สนเขามาสนเขามาเนย  ระหวางขนธกบจตเหนไหม  ระหวางขนธกบ จตนะ มนเขามาถงตวจตเหนไหม เวลามนปลอยวางเขามาถงทสดแลวเนย มนทาลายลงทจต ถาทาลายลงทจต  เนยขนธมนไมมแลว  ทาลายลงทจต  ขนธมนไมมแลว  ถาขนธไมมมนม ความคดไดอยางไร  ทาลายๆขนมา  ถามนละเอยดเขามาถงทจตมนระเบดตม  ครนไปหมด

นพพานคอนพพาน 28 

เลยนะ เนย ทาลายหมด ขนธ ๕  ขาดหมด ขนธอนละเอยดนะ ขาดอะไร ขาดดวยกามราคะ ขาดดวยกามปฏฆะ ขอมล สญญาอนละเอยด ขาดหมดเลย 

เนย  ถาพจารณาเปนเจโตวมตเหนไหม  พจารณากายจนถงทสด  กายมนจะเยมเขาไป เยมไปหมดเลยนะ ถาพจารณาอสภะ อสภะจะเกดขนขนอนาคา ทวาพจารณาอสภะๆนะ อน นนเปนปากพด  มนเปนการพจารณากาย  พจารณาสกกายทฐ  เวลาพจารณาธาตขนธ  ถา พจารณากายจนละเอยดมนจะเปนอสภะ ถาอสภะมนแกกามราคะ สงทเปนกามราคะเนยมน อยในเนอของจตอยแลว ถาพจารณาไปมนปลอย มนละเอยดเขาไป  ถงทสดนะ มนกทาลาย ลงทจตเหมอนกน  ถาทาลายทจต  พอทาลายทจตเนย  พระอนาคา  พระอนาคา  นแตกตางกบ พระโสดาบน แตกตางกบพระสกทาคา เพราะพระอนาคาเนยมนมหยาบมละเอยดนะ 

ถาพระอนาคาเหนไหม  พระอนาคาม  ม  ๕  ชน  เพราะมขอมลอนละเอยด  ถามน ยอนกลบมาทาลาย  ทาลาย  ฝกฝนเขาไปจนถงทสดเหนไหม ถงทสด วางหมดเลย วางทาไม ทาไมถงวาง  นไง  ถงวางกมตวตน  ตวตน  วาง  ตววางคอ  จตเดมแท  จตเดมแท  ไมใชขนธ ขนธไมใชจต  จตไมใชขนธ  ไมไดบบอยในขนธ ทาลายขนธทงหมดเลย  แลวกลบมาอยท จตแลว  พอกลบมาอยทจตแลวจตมนจะจบจตไดอยางไร  ถาจตมนจะจบจตไดอยางไรแลว เหนไหม  อรหตตมรรค  ถาจตจบจต จตเดมแทผองใส จตเดมแทหมองดวยอปกเลส  จต เดมแทนผองใส แลวมนจะจบขนมาไดอยางไร 

ถามนจะจบขนมานเหนไหม  เปนพระอนาคา  ถาเขาถงเวลาจตมน..  ขนธมนขาด หมดแลว วาง น  ทวาตดกนเปนสวนใหญ ครบาอาจารยตดเพราะอะไร เพราะมนมเศษสวน มนมอนาคา  ๕  ชนทจตมนเขา  มนเขามาเหนไหม  รปราคะ  อรปราคะ  มานะ  อทธจจะ อวชชา  เวลามานะ  เหนไหม  มานะตวตน  แตมานะอนนมนมานะละเอยดนะเหนไหม  ใน อทธจจะ  คาวา  อทธจจะ  คอความฟงซานนะ  อทธจจะ  เนยมนเปนความนกคดเปนความ ฟงซาน  อทธจจะกกกจจะ  เหนไหม  มนเปนนวรณธรรม  แลวอธจจะมนเปนอยางไร  เนย เวลาเปนตวตน  คาวา  ตวตนๆ  นะ  ขนธ  ๕  เราไมใชขนธ  ๕  เพราะโสดาบน  ละแลวไมม ตวตน

นพพานคอนพพาน 29 

แลวมานะ  ๙  นมนคออะไร  เราสาคญวาเราเสมอเขา  เราสาคญวาเราตากวาเขา  เรา สาคญวาสงกวาเขา เราสาคญวา เราสาคญวา กบตวตนในขนธ ๕ เหนไหม นไงถงบอกวา ถา นพพานคอนพพานจะมตวตน ตวตนนะมนโดนทาลายมาเปนชนเปนตอนขนมาแลวนะแลว มนตวตนอนละเอยด ตวตนอยางนมนเปนตวตนทละเอยดออนมาก  เปนตวตนทมานะ๙เนย ความเปนมานะ๙  น  มานะกลา  ทงๆทมนละเอยดออนเพราะพระอนาคา  คาวาพระอนาคา ทาไมมมานะขนาดนนละ  เนย  กเลสของพระอนาคา  อยากดง  อยากใหเขายอมรบ  อยากๆๆ เนย  กเลสของพระอนาคา ไปดในพระไตรปฎกกม พระไตรปฎกนะ พระอนาคาตองการให คนยอมรบทงนนนะ กอยากใหยอมรบวาเปนพระอรหนตไง อยากใหยอมรบวาสนกเลสแลว โอย อยากใหรวาเปนธรรมะแลว บาบอคอแตกอยนนนะ 

แตถามนมหลกมเกณฑขนมามนจะยอนกลบมาถงตวมนเองนะ  สงทกาลงปฏบต ขนมาเนยมนเปนระหวางขนธกบจต  ระหวางขนธกบจตมนมการกระทบกนมาตลอด ระหวางจต  ระหวางพลงงานเหนไหม  พลงงานกบความรสกมนกระทบกนตลอด  ทนพอไป เปนพลงงานเปลาๆ  พลงงานเพยวๆ  พลงงานทไมมสงใดเลยเนย  แลวสงใดจะไปจบตองมน ละ  สงทจบตองมนเหนไหม  เนย  อรหตตมรรคนะมนจะยอนกลบเขามาทตวมน  ถาเขามาท ตวมนเหนไหม  กกวาจะรอคนได  การรอคน  จตจบจต มนของแสนยากเลย  จตเหนอาการ ของจตเนยงาย  จตเหนอาการของจต  เพราะมนเสวยอารมณ  จตเหนอาการของจต  จตเหน ความคดเนยมน มนยงพอเหนความคดเนยมนจบตองไดแลวเนย วปสสนามามนเปนชนเปน ตอน จตเหนกายของจต ละอาการ ละอาการ ละเงา ละตางๆ ละจนเปนตวมนเอง ไมมเงา ไม มเงาไมมการเคลอนไหวเลย  แลวจตเหนจต จตจบตวจต 

ถาจตจบจตจบอยางไร  นไงสงทจบจต  จบจตเนย  สงทจตจบจตเวลาวปสสนาเขามา มนจะยอนกลบเขามา  ถาพดแลวมนก  เหมอนกบเรองจะสดวสย  ถาไมมครบาอาจารยเนย เราจะสรางภาพ  ดส  ปรยตเขาเนย  เขาพดๆธรรมะเขาพดพทธพจนหมดเลย  พดธรรมะ พระพทธเจาหมดเลยตวเองไมรอะไรเลย  แตเวลาถาเราประพฤตปฏบตไปเนย ในภาคปฏบต เวลาในภาคปฏบต  ถาเรามนละเอยดขนาดน  กมนละเอยดขนาดน  ละเอยดจนสดวสย ละเอยดจนไมรจะละเอยดอะไรไปกวานอกแลว  ละเอยดๆๆขนาดไหนกแลวแต  กละเอยด

นพพานคอนพพาน 30 

ของเรานะ ละเอยดของกเลสนะ มนไมใชละเอยดของครบาอาจารยททานผานไปแลว เพราะ ครบาอาจารยของเราๆกตองผานอาการอยางนมา 

ถาครบาอาจารยเหลานมาเนยๆ ความละเอยดขนาดไหน มนกมสงทรบรไดเนย  ภวา สวะ  กเลสสวะ  อวชชาสวะ  เราวากเลสวะ  อวชชาสวะ  น  นารงเกยจมาก  ภวาสวะเนยไมม อะไรกคอเรา  ไมเปนไรไมตอง  ไมเปนอะไรนะ  ตวนสาคญทสดเลย  เนยกเลสสวะ  กรวา กเลสตองไมอยากได  อวชชาสวะเขารอวชชา  เรากรอยแลววามนไมเอา  ภวาสวะมนเปน อยางไรละ นไง สงทละเอยดๆ มากเนย  แลวมนจะจบตองมนอยางไร สงทจบตองของมน ไดเหนไหม  นไง  ถาจบตองไดเนย  จตเปนมธยสถ  เปนกลาง  ถงตวมนเองแลวทาลายตวเอง ทงหมดเลย  ทาลายตวเองทงหมดเลย  ปลอยเขามาหมดแลวผมอทธพล  ทาลายคนอน หมดแลว  เราเปนเจาอทธพลอยคนเดยวเนย ขวางโลกอยคนเดยวเนย โลกมนยงมผมอทธพล อย มนยงไมสงบสขได โลกสงบสขไมได ผมอทธพลนยงครองโลกอย แตถามนไปทาลายผ มอทธพลตวน  ไปทาลายตวจตเดมแทตวน  แลวทาลายจตเดมแทตวน  แลวมนครนลงไป ครนลงไปในหวใจ 

ธรรมะ  นพพานเปนนพพานมนจะมตวตนทไหน  ถามนมตวตนอย  มนจะมนพพาน ไดอยางใด  ถามนมตวตนอย  มนจะเปนนพพานไดอยางใด แตถามนเปนนพพานคอนพพาน กนพพานกตองคอนพพาน  นพพานมนกหนงเดยวเปนนพพานนนแหละแตมนไมมตวตน ไมมตวตนเพราะผทเขาพดนะ  เขารจรงของเขา  แตเพราะเราเองเนย  เราไมรจรงของเรา  เรา ไมเขาใจวา นพพานเปนนพพานตองนพพานเปนสกแตวานพพานเหนไหม  เพราะสกแตวา มนถงจะไมมตวตน นพพานเปนอนตตา ใจจรงกจะบอกวานพพานเปนอนตตา ยงคดคานวา นพพานเปนอนตตา  แลวบอกวาไมมความเหนเหมอนกบพระปฏบต  ไมมความเหน เหมอนกบหลวงตา หลวงตาทานกวาของทานไป  อยาไปตเตยนทานเลย ยกทานไวองคหนง เหนไหม 

แตวา  พระปากปฏบตไป  พระบานกรไดนะ  เขาวาพระปานะ  ผทปฏบตจนถงทสด แหงทกขแลวเนยตงใจปรารถนาจะอยปากอยางนง  ตงใจจะปรารถนาอยบานกไดเหมอนกน พระบานกรไดเหมอนกนเขาวานะ

นพพานคอนพพาน 31 

พระบานพระปาไมม  เพราะบวชดวยอปชฌายเหมอนกน  เพยงแตวาประพฤตปฏบต จรงหรอไมจรง  ทาจรงหรอไมจรง  ไดประโยชนจรงหรอไมจรง  อนนตางหาก  ถงจะเปน ความจรง “นพพานคอนพพาน” เอวง