วธการประเมนการลางมอ 1

กตตกรรมประกาศ

คมอฉบบนไดถกจดท�ำเพอเปนแนวทำงปฏบตในกำรประเมนกำร

ท�ำควำมสะอำดมอส�ำหรบบคลำกรทมสขภำพซงเปนหนงในโครงกำรIMPROVING

OCCUPATIONALSAFETYANDHEALTHOFHEALTHCAREWORKERSIN

PUBLICHOSPITALSINTHAILAND(Module:HandHygiene)คณะผจดท�ำ

ขอบคณ คณะท�ำงำนโครงกำร ควำมรวมมอรฐ-เอกชน โดยกำรสนบสนนจำก

รฐบำลเยอรมน GermanMinistry for Economic Cooperation and

Development(BMZ)(กระทรวงเพอควำมรวมมอทำงเศรษฐกจและกำรพฒนำ

แหงสหพนธสำธำรณรฐเยอรมน)และบรษทB.BraunMelsungenAGทให

ทนสนบสนนในกำรจดท�ำคมอฉบบน

คณะผจดท�ำขอขอบพระคณศ.น.ท.หญงพญ.ศรนธรำสงหรำณอยธยำ

รองคณบดฝำยวเทศสมพนธ คณะแพทยศำสตรโรงพยำบำลรำมำธบด และ

ทมงำนวเทศนสมพนธทกทำนทไดใหกำรสนบสนนและใหควำมอนเครำะหใน

ขนตอนตำงๆอยำงดยงจนท�ำใหคมอและโครงกำรส�ำเรจลลวงไปไดดวยด

คณะผจดท�า

2 วธการประเมนการลางมอ

ค�าน�า

คมอวธกำรประเมนกำรท�ำควำมสะอำดมอของบคลำกรตำมมำตรกำร

กำรควบคมกำรแพรกระจำยเชอในโรงพยำบำลฉบบนไดถกจดท�ำเพอเปน

แนวทำงปฏบตในกำรประเมนกำรท�ำควำมสะอำดมอส�ำหรบบคลำกรทมสขภำพ

ทงนในแตละโรงพยำบำลควรมกำรรณรงคเรอง กำรท�ำควำมสะอำดมอใน

โรงพยำบำลอยำงสม�ำเสมอเพอใหบคลำกรทมสขภำพโดยเฉพำะแพทยพยำบำล

ผชวยพยำบำลและบคลำกรทดแลผปวยมควำมรควำมเขำใจและควำมตระหนก

ในกำรท�ำควำมสะอำดมออยำงถกตองสม�ำเสมอกำรประเมนอตรำกำรท�ำควำม

สะอำดมอของบคลำกรอยำงถกตอง เปนเครองมอส�ำคญในกำรกระตนเตอน

บคลำกรใหมควำมระมดระวงเรองกำรท�ำควำมสะอำดมอซงแตละหอผปวยควร

จะมบคลำกรทสำมำรถท�ำกำรสงเกตและประเมนพฤตกรรมกำรท�ำควำมสะอำด

มออยำงตอเนอง

คณะผจดท�ำหวงเปนอยำงยงวำคมอฉบบนจะตอบสนองตอวตถประสงค

ดงกลำวขำงตนไดเปนอยำงด

คณะผจดท�า

สารบญ หนาค�าน�าสารบญสารบญรปสารบญตารางบทน�า ความเปนมา 6 วตถประสงค 7 ประโยชนทไดรบ 8มาตรการควบคมการแพรกระจายเชอโดยการท�าความสะอาดมอ 9 วธการท�าความสะอาดมอ 9 ขนตอนการท�าความสะอาดมอ 9 ขอบงชในการท�าความสะอาดมอ 10ขนตอนการประเมนการท�าความสะอาดมอ 14 แบบบนทกการท�าความสะอาดมอ 21 แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1 21 - แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1ObservationForm 22 แบบบนทกสรปขอมลจากแบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1 22 - ObservationForm–BasicComplianceCalculation 23 - ObservationForm–OptionalCalculationForm 24 แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท2 25 - RamathibodiHandHygieneObservationForm 25 ตวอยางการบนทกการท�าความสะอาดมอ 28 ขอแนะน�าการใชแบบบนทกการท�าความสะอาดมอ 32การประเมนผลการปฏบตการท�าความสะอาดมอ 33การตรวจสอบปรมาณการใชผลตภณฑ 36 (Consumptionofhygieneproductssuchassoapand alcohol-basedhandrub) - ตวอยางแบบบนทกจ�านวนการใชผลตภณฑ 37บรรณานกรม 39

4 วธการประเมนการลางมอ

สารบญรป

หนา

รปท1 วธการท�าความสะอาดมอ 12

รปท2ขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส 13

รปท3Thegeographicalconceptualization

ofthetransmissionrisk 16

รปท4แสดงขอบเขตThepatientzoneในหอผปวยสามญ 17

รปท5ตวอยางการสรปผลการปฏบตการท�าความสะอาดมอ 35

วธการประเมนการลางมอ 5

สารบญตาราง

หนา

ตารางท1 ตารางแสดงรายละเอยดขอบงช

ในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส 11

ตารางท2 ตารางเปรยบเทยบวธการประเมนการท�าความสะอาดมอ 14

ตารางท3 ตารางแสดงค�าอธบายการสงเกตการท�าความสะอาดมอ

ตามขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส 18

ตารางท4 รายละเอยดแตละหวขอของแบบบนทก

การท�าความสะอาดมอแบบท1 25

ObservationForm

ตารางท5 รายละเอยดแตละหวขอของแบบบนทก

การท�าความสะอาดมอแบบท2 28

RamathibodiHandHygieneObservationForm

6 วธการประเมนการลางมอ

บทน�า

ความเปนมา

การท�าความสะอาดมอถอเปนการปองกนการแพรกระจายเชอใน

โรงพยาบาลทงายและดทสด เมอบคลากรทมสขภาพท�าความสะอาดมออยาง

ถกตองและครบทกขนตอนสามารถลดการตดเชอในโรงพยาบาล ลดอตราการ

เจบปวยทรนแรงลดระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลและลดการเสยชวต1โดย

มงานวจยมากมายทแสดงใหเหนวาอตราการท�าความสะอาดมออยางถกตอง

มความสมพนธกบอตราการตดเชอในโรงพยาบาลและการแพรกระจายของเชอ

ในโรงพยาบาล ดงนนการท�าความสะอาดมอจงเปนมาตรการหนงทรวมอยใน

ชดการปฏบตเพอปองกนการตดเชอในระบบตางๆ (infection prevention

bundles) บคลากรในโรงพยาบาลจะตองมความร และปฏบตตาม hand

hygiene guideline ไดอยางถกตองอน ไดแก การท�าความสะอาดมอตาม

ขอบงชในการท�าความสะอาดมอ 5 โอกาส1,2 คอ กอนสมผสผปวย กอนท�า

หตถการ หลงสมผสเลอด สารคดหลง และ body fluid จากรางกายผปวย

หลงสมผสผปวย และหลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย และการท�าความ

สะอาดมอใหครบทง 7 ขนตอน เพอปองกนการแพรกระจายเชอไปสผปวย

บคลากรทมสขภาพและสงแวดลอมในโรงพยาบาล

แมวาการท�าความสะอาดมอจะเปนวธทปองกนการแพรกระจายเชอใน

โรงพยาบาลทงายและดทสดแตปญหา คอ บคลากรทมสขภาพมกไมท�าความ

สะอาดมอตามขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาสเนองจากปจจยหลาย

ปจจยไดแก ปจจยสวนบคคล เชน ไมมความรเกยวกบความส�าคญของการ

ท�าความสะอาดมอ3,4,5ในการลดการแพรกระจายเชอและการปนเปอนของเชอ

จลชพบนมอไมเขาใจในวธการท�าความสะอาดมอทถกตองหรอการใสถงมอแลว

วธการประเมนการลางมอ 7

ท�าใหมความเชอวาไมตองท�าความสะอาดมอ4 และปจจยในหนวยงาน เชน

ปญหาเกยวกบอปกรณการท�าความสะอาดมอไมเพยงพอหรอไมเหมาะสม3เชน

อางท�าความสะอาดมอมนอย หรออยไกลจากบรเวณทปฏบตงาน ผาหรอ

กระดาษเชดมอสบหรอน�ายาท�าความสะอาดมอมไมเพยงพอจ�านวนบคลากร

ทมสขภาพในหนวยงานมนอยท�าใหมงานมากไมมเวลาและตองรบชวยผปวย

กอน4,6เชนในหออภบาลผปวยวกฤตและหนวยตรวจผปวยนอกฉกเฉนเปนตน

และขาดการกระตนจากผน�าไมมการประเมนผลหรอใหขอมลยอนกลบหรอไมม

บทลงโทษในกรณทไมท�าหรอใหรางวลในกรณทท�าตามขอก�าหนด

ซงในแตละโรงพยาบาลควรมการรณรงคเรองการท�าความสะอาดมอใน

โรงพยาบาลอยางสม�าเสมอโดยมงหวงใหมบคลากรทมสขภาพโดยเฉพาะแพทย

พยาบาล ผชวยพยาบาลและบคลากรทดแลผปวยมความสนใจในการท�าความ

สะอาดมอตามการท�าความสะอาดมอตามขอบงชในการท�าความสะอาดมอ 5

โอกาส1,2โดยการประเมนความรวมมอการท�าความสะอาดมอ(HandHygiene

Audit) เปนสงจ�าเปนทโรงพยาบาลควรท�าการประเมนอยางสม�าเสมอเพอ

เปนการประเมนการปฏบตตามของบคลากรทมสขภาพในโรงพยาบาลและ

เปนการวดผลของโครงการทไดด�าเนนการรณรงคเรองการท�าความสะอาดมอ

และเพอน�ามาหาความสมพนธกบอตราการตดเชอในโรงพยาบาลและการแพร

กระจายของเชอในโรงพยาบาลคณะผจดท�าจงจดท�าคมอเพอเปนแนวทางปฏบต

ในการประเมนการท�าความสะอาดมอส�าหรบบคลากรทมสขภาพ

วตถประสงค

1. เพอทราบอตราการท�าความสะอาดมอของบคลากรในหนวยงาน

2. เพอน�าขอมลมาก�าหนดกจกรรมการสงเสรมการท�าความสะอาดมอและการ

ใหความรเรองการท�าความสะอาดมอในหนวยงานในการเพมอตราการ

ท�าความสะอาดมอของบคลากรในหนวยงาน

8 วธการประเมนการลางมอ

ประโยชนทไดรบ

การประเมนอตราการท�าความสะอาดมอของบคลากรในหนวยงานม

ความสมพนธกบการรบร และความเขาใจในเรองการท�าความสะอาดมอท

เกยวของกบการดแลผปวยซงการประเมนอตราการท�าความสะอาดมอเปนหนง

ในกระบวนการทส�าคญในการเพมอตราการท�าความสะอาดมอในโรงพยาบาล

การสงเกตการท�าความสะอาดมอและการรายงานอยางตอเนองเปนตวแปรหนง

ในการประเมนกจกรรมการสงเสรมและใหความรการท�าความสะอาดมอทผานมา

และเปนประโยชนในการก�าหนดทศทางการใหความรและกจกรรมการสงเสรม

การท�าความสะอาดมอของโรงพยาบาล

ผประเมนอตราการท�าความสะอาดมอของบคลากรโดยปกต ไดแก

พยาบาลงานปองกนและควบคมการตดเชอ แตมขอจ�ากดจากจ�านวนบคลากร

ท�าใหไมสามารถประเมนอตราการท�าความสะอาดมอของบคลากรในทกหนวยงาน

ไดอยางตอเนองสม�าเสมอนอกจากนยงควรมการใหค�าแนะน�าการปฏบตไดทนท

หลงพบเหตการณทมความเสยงตอการแพรกระจายเชอไปสผปวยบคลากรและ

สงแวดลอมในโรงพยาบาล

จากขอจ�ากดนจงไดจดท�าคมอเพอเปนแนวทางในการประเมนการ

ท�าความสะอาดมอของบคลากรตามมาตรการการควบคมการแพรกระจายเชอ

ในโรงพยาบาลส�าหรบพยาบาลงานปองกนและควบคมการตดเชอและบคลากร

ในหอผปวยเพอท�าการสงเกตและรวบรวมขอมลการท�าความสะอาดมอของ

บคลากรในหนวยงานของตนเองไดอยางถกตองเปนมาตรฐานเดยวกน

วธการประเมนการลางมอ 9

มาตรการควบคมการแพรกระจายเชอโดยการท�าความสะอาดมอ

การท�าความสะอาดมอเพอควบคมการแพรกระจายเชอในโรงพยาบาล

และเพอปองกนการตดเชอของผปวย ตางจากการท�าความสะอาดมอตามปกต

ในชวตประจ�าวนทวไปซงอาจจะท�าความสะอาดมอโดยการลางดวยน�าและสบ

ทไมผสมน�ายาฆาเชอแลวลางออกและเชดใหแหงกเพยงพอการท�าความสะอาด

มอของบคลากรในโรงพยาบาลมรายละเอยดดงน

วธการท�าความสะอาดมอ1,2

ท�าได2วธคอ

1.การท�าความสะอาดมอดวยน�าและสบหรอน�ายาฆาเชอ (hand

washingorhandantisepsis)เมอมอเปอนสงสกปรกอยางเหนไดชดเจน

2.การท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของ

แอลกอฮอล (alcohol-basedhandrubs) ใชท�าความสะอาดมอในกรณทมอ

ไมไดเป อนสงสกปรก เลอดหรอสารคดหลงอยางเหนไดชดเจน ท�าโดยใช

แอลกอฮอลประมาณ3-5มล.ถใหทวบรเวณมอโดยใชเวลาประมาณ20-30

วนาท

ขนตอนการท�าความสะอาดมอ1,2

การท�าความสะอาดมอควรประกอบดวย7ขนตอน(รปท1)ไดแก

1. ใสน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล(alcohol-

based handrubs) หรอสบหรอน�ายาฆาเชอ (hand washing or hand

antiseptic)ลงบนฝามอ

2.ถ(กรณใชแอลกอฮอล)ฟอก(กรณใชสบ)บรเวณฝามอ

3.ถหรอฟอกฝามอและงามนวดานหนา

4.ถหรอฟอกหลงมอและงามนวดานหลงท�าสลบกนทงสองขาง

10 วธการประเมนการลางมอ

5.ถหรอฟอกนวมอและขอนวมอดานหลงท�าสลบกนทงสองขาง

6.ถหรอฟอกปลายนวมอและเลบท�าสลบกนทงสองขาง

7.ถหรอฟอกโคนนวและนวหวแมมอท�าสลบกนทงสองขาง

โดยทวไปใหบคลากรทมสขภาพท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความ

สะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล(alcohol-basedhandrubs)เปนหลก

ตามขอบงชในการท�าความสะอาดมอเวนกรณทท�าความสะอาดมอดวยน�าและ

สบหรอน�ายาฆาเชอ1,2ไดแก

1.เมอมอสกปรกหรอปนเปอนเลอดสงคดหลงตางๆรวมทงกรณการ

ประสบอบตเหตสมผสเลอดหรอสงคดหลงในลกษณะตางๆ

2.หลงเสรจสนการตรวจรกษาหรอใหการพยาบาลผปวยทองรวงจาก

การตดเชอClostridiumdifficile

จะเหนไดวามกรณทจะตองท�าความสะอาดมอดวยน�าและสบนอยมาก

ในการใหการรกษาพยาบาลผปวยตามปกต การท�าความสะอาดมอดวยน�ายา

ท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอลจงเปนวธการหลกในท�าความ

สะอาดมอของบคลากรโรงพยาบาล

ขอบงชในการท�าความสะอาดมอ

ขอบงชในการท�าความสะอาดมอในสถานพยาบาล1,2,7 ไดแก โอกาส

การท�าความสะอาดมอ5ประการไดแกหลงสมผสเลอดสารคดหลงและbody

fluid จากรางกายผปวย กอนสมผสผปวย กอนการท�าหตถการ หลงสมผส

ผปวยหลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวยโดยมรายละเอยดดงน(รปท2)

วธการประเมนการลางมอ 11

ตารางท1ตารางแสดงรายละเอยดขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส

ขอบงชในกำรท ำควำมสะอำดมอ ขอบงชในการท าความสะอาดมอในสถานพยาบาล1,2,7 ไดแก โอกาสการท าความสะอาดมอ 5 ประการ

ไดแก กอนสมผสผปวย กอนการท าหตถการ หลงสมผสสงคดหลง หลงสมผสผปวย หลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย โดยมรายละเอยด ดงน (รปท 2) ตารางท 1 ตารางแสดงรายละเอยดขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส

ขอบงชในการท าความสะอาดมอ ตวอยาง กอนสมผสผปวย จบมอ พลกตะแคงตว อมเดก รบ-สงผปวย กอนชวยเหลอกจวตร

ประจ าวน เชน อาบน า สระผม เชดตว แปรงฟน เปลยนผาปทนอน ปอนอาหาร ปอนยาชนดรบประทาน กอนท ากจกรรมการรกษาพยาบาล เชน การใหออกซเจนชนดหนากาก วด vital signs และท า EKG กอนใสถงมอท ำกจกรรมกอนสมผสผปวย

กอนการท าหตถการ หยอดตา ดดเสมหะ กอนท าแผล การใสสายใหอาหาร NG tube การใสสายสวนปสสาวะ urine catheter กอนเตรยมยา กอนคาสายสวนหลอดเลอด การเจาะเลอด กอนใสถงมอท ำหตถกำรสะอำดทกหตถกำร

หลงสมผสเลอด สารคดหลงและ body fluid จากรางกายผปวย

หลงสมผสผวหนงทมแผลของผปวย หลงฉดยา, หลงคาสายสวนหลอดเลอด หลงท าหตถการตางๆ เชน การใส urine catheter, NG tube หลงการท าหตถการตางๆ เชน ผาอนามย, ผาพนแผล หลงสมผสอปกรณทอาจปนเปอนสงคดหลงหรอของเสยจากรางกายผปวย เชน หมอนอน, กระโถน, กระบอกรองปสสาวะ, ฟนปลอม, น าลาย หลงถอดถงมอทกหตถกำร

หลงสมผสผปวย หลงสมผสผปวย จบมอ พลกตะแคงตว อมเดก รบ-สงผปวย หลงชวยเหลอกจวตรประจ าวน อาบน า สระผม เชดตว เปลยนผาปทนอน ปอนอาหาร ปอนยาชนดรบประทาน หลงท ากจกรรมการรกษาพยาบาล เชน การใหออกซเจนชนดหนากาก หลงท าหตถการสะอาด วด vital signs และท า EKG หลงถอดถงมอท ำกจกรรมหลงสมผสผปวย

หลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย หลงเขาสมผสวสดอปกรณ หรอเฟอรนเจอรทอยในบรเวณสงแวดลอมของผปวย เชน ราวกนเตยง ตหรอโตะขางเตยงผปวย ลกบดประต เตยง เกาอ ผามาน ไมวาจะสมผสหรอไมสมผสผปวยกตาม หลงถอดถงมอทสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย

12 วธการประเมนการลางมอ

77

ถหรอฟอกปลายนวมอและเลบ

ทำสลบกนทงสองขาง

55

ถหรอฟอกโคนนว

และนวหวแมมอ

ทำสลบกนทงสองขาง

ถหรอฟอกนวมอ

และขอนวมอดานหลง

ทำสลบกนทงสองขาง

ถหรอฟอกหลงมอและงามนวดานหลง

ทำสลบกนทงสองขาง

ถ (กรณใชแอลกอฮอล)

ฟอก (กรณใชสบ) บรเวณฝามอ

22

ถหรอฟอกฝามอ

และงามนวดานหนา

การทำความสะอาดมอ 7 ขนตอนการทำความสะอาดมอ 7 ขนตอน

66

33

ใสนำยาทำความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล

(alcohol-based handrubs) หรอสบหรอนำยาฆาเชอ

(hand washing or hand antiseptic) ลงบนฝามอ

11

44

รปท1วธการท�าความสะอาดมอ

วธการประเมนการลางมอ 13

5 โอกาสในการทำความสะอาดมอ5 โอกาสในการทำความสะอาดมอ

กอนการทำหตถการ22

44 หลงสมผส

ผปวย

หลงสมผสเลอด

สารคดหลง

และ body fluid

จากรางกายผปวย

33หลงสมผสสงแวดลอม

รอบตวผปวย

11

55

รพ.รามาธบด

รพ.รามาธบด

รพ.รามาธบด

รพ.รามาธ

บด

รพ.รามาธ

บด

รพ.รามาธ

บด

รพ.รา

ธบด

กอนสมผส

ผปวย

รปท2ขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส

14 วธการประเมนการลางมอ

ขนตอนการประเมนการท�าความสะอาดมอ

การตรวจสอบประสทธภาพการท�าความสะอาดมอในบคลากรสามารถท�าไดทงวธการทางตรง ไดแก การสงเกตการท�าความสะอาดมอโดยบคลากร ผเชยวชาญ (direct observation) การประเมนการท�าความสะอาดมอโดย ผปวย(assessmentbypatients)หรอการรายงานการท�าความสะอาดมอในหนวยงานของตนเอง (HCW self-reporting) และวธการทางออม หมายถง การตรวจสอบปรมาณการใชผลตภณฑเชนสบหรอน�ายาฆาเชอน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล(alcohol-basedhandrubs)และการตรวจสอบการท�าความสะอาดมอดวยระบบอตโนมต(automatedmonitoring)โดยมขอดขอเสยตางกนดงน

ตารางท2ตารางเปรยบเทยบวธการประเมนการท�าความสะอาดมอ8

ขนตอนกำรประเมนกำรท ำควำมสะอำดมอ การตรวจสอบประสทธภาพการท าความสะอาดมอในบคลากรสามารถท าไดทงวธการทางตรง ไดแก การ

สงเกตการท าความสะอาดมอโดยบคลากรผเชยวชาญ (direct observation) การประเมนการท าความสะอาดมอโดยผปวย (assessment by patients) หรอการรายงานการท าความสะอาดมอในหนวยงานของตนเอง (HCW self-reporting) และวธการทางออม หมายถง การตรวจสอบปรมาณการใชผลตภณฑ เชน สบหรอน ายาฆาเชอ น ายาท าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (alcohol-based handrubs) และการตรวจสอบการท าความสะอาดมอดวยระบบอตโนมต (automated monitoring) โดยมขอดขอเสยตางกน ดงน ตารางท 2 ตารางเปรยบเทยบวธการประเมนการท าความสะอาดมอ8

วธกำรประเมน (Monitoring approach)

ขอด (Advantages)

ขอเสย (Disadvantages)

กำรสงเกตกำรท ำควำมสะอำดมอโดยบคลำกรผเชยวชำญ (direct observations by expert observers)

สามารถบนทกการท าความสะอาดมอของบคลากรไดอยางถกตอง ครบถวน มรายละเอยดในการบนทกตามขอบงชในการท าความสะอาดม อ 5 โอกาส ร วมท งสามารถน าไปวเคราะหหาสาเหตของอตราการท าความสะอาดมอทไมเปนไปตามเปาหมายได

ตองใชเวลามาก ผสงเกตการท าความสะอาดมอ

ตองไดรบการอบรมการสงเกตการท าความสะอาดมออยางถกวธ

ผถกสงเกตอาจจะท าความสะอาดมอมากขนเมอรวาจะถก บนทก แตท าความสะอาดมอ นอยลงเมอรวาไมมการบนทก อตราการท าความสะอาดมอ อาจไมสะทอนถงวฒนธรรม ความปลอดภย

กำรรำยงำนกำรท ำควำมสะอำดมอในหนวยงำนของตนเอง (self-report by health-care workers)

ไมมคาใชจาย มโอกาสเกดอคต โดยประเมนและนบเฉพาะเมอมการท าความสะอาดมอถกตอง

ขอมลอาจมความเชอถอต า กำรประเมนกำรท ำควำมสะอำดมอโดยผปวย (direct observations by patients)

ไมมคาใชจาย อาจมผลกระทบทางลบตอความสมพนธระหวางผปวยกบบคลาการทมสขภาพ

ความน า เ ช อ ถ อและความถกตองจ าเปนตองไดรบการตรวจสอบ

วธการประเมนการลางมอ 15

วธกำรประเมน (Monitoring approach)

ขอด (Advantages)

ขอเสย (Disadvantages)

กำรตรวจสอบจ ำนวนกำรใชผลตภณฑ (consumption of hygiene products such as towels, soap, and alcohol-based handrub)

ไมแพง บงบอกถงกจกรรมการท าความ

สะอาดมอโดยรวม (ไมเลอกอคต)

ในการคดอตราการใชตวหารควรเปนจ านวนวนนอนผปวยหรอจ านวนภาระงาน เปนตน (patient-days, workload measures)

ไมนาเชอถอในกรณใชจ านวนครงการท าความสะอาดมอเปนตวหาร

ไมสามารถบอกชวงเวลาทมการท าความสะอาดมออยางเหมาะสม (เชา บาย ดก)

บางหนวยงานมการเกบ stock สนคาท าใหขอมลไมถกตอง

ขอมลทไดรวมการท าความสะอาดมอของผปวยและญาต

ไมสามารถแยกแยะระหวางบคคลหรอกลมวชาชพ

กำรตรวจสอบกำรท ำควำมสะอำดมอดวยระบบอตโนมต (automated monitoring systems)

กรณไมมผสงเกตท าใหลดอคต ไดขอมลทมรายละเอยดทเปน

ประโยชนเกยวกบพฤตกรรมการท าความสะอาดมอ

ว ธ ก า รย ง ไ ม เ ป นท ย อมร บเทาทควร

บางโอกาสการสงเกตอาจมปญหาดานจรยธรรม

ไมสามารถระบหรอแยกพฤตกรรมหรอโอกาสการท าความสะอาดมอของบคลากรทมสขภาพตอผปวย

ระบบอาจจะเสย มคาใชจายสงและความลมเหลวไดงาย

16 วธการประเมนการลางมอ

โดยคมอฉบบนจะกลาวถงวธการสงเกตการท�าความสะอาดมอโดยวธตรง

(directobservation)ดงประโยชนทกลาวไวในขางตนซงถอเปนวธมาตรฐาน

ของการสงเกตการท�าความสะอาดมอทวโลก เปนวธเดยวทสามารถจ�าแนก

โอกาสการท�าความสะอาดมอได (ขอบงชในการท�าความสะอาดมอ 5 โอกาส)

และบนทกพฤตกรรมทไมเหมาะสมได เชน การใชถงมอทไมถกตอง สามารถ

จ�าแนกการท�าความสะอาดมอตามประเภทของบคลากรระบชวงเวลาทเหมาะสม

ของการท�าความสะอาดมอได

ผสงเกตตองไดรบการฝกอบรมและผานการตรวจสอบโดยวธการสงเกต

ตองนบจ�านวนโอกาสการท�าความสะอาดมอทถกตอง(ตวสวน)และนบจ�านวน

โอกาสในการท�าความสะอาดมอทเกดขน (ตวหาร) ดงนนผสงเกตตองมความร

ทถกตองเกยวกบขอบงชในการท�าความสะอาดมอ (ขอบงชในการท�าความ

สะอาดมอ 5 โอกาส) วธการท�าความสะอาดมอ และแนวคดพนทเสยงตอ

การแพรกระจายเชอ (The geographical conceptualization of the

transmissionrisk)ซงการตรวจสอบความถกตองของผสงเกตมความส�าคญตอ

คณภาพของขอมลการสงเกตดงจะกลาวถดไป

รปท3Thegeographicalconceptualizationofthetransmissionrisk1,2

โดยคมอฉบบนจะกลาวถงวธการสงเกตการท าความสะอาดมอโดยวธตรง (direct observation) ดงประโยชนทกลาวไวในขางตน ซงถอเปนวธมาตรฐานของการสงเกตการท าความสะอาดมอทวโลก เปนวธเดยวทสามารถจ าแนกโอกาสการท าความสะอาดมอได (ขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส) และบนทกพฤตกรรมทไมเหมาะสมได เชน การใชถงมอทไมถกตอง สามารถจ าแนกการท าความสะอาดมอตามประเภทของบคลลากร ระบชวงเวลาทเหมาะสมของการท าความสะอาดมอได

ผสงเกตตองไดรบการฝกอบรมและผานการตรวจสอบ โดยวธการสงเกตตองนบจ านวนโอกาสการท าความสะอาดมอทถกตอง (ตวสวน) และนบจ านวนโอกาสในการท าความสะอาดมอทเกดขน (ตวหาร) ดงนนผสงเกตตองมความรทถกตองเกยวกบขอบงชในการท าความสะอาดมอ (ขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส) วธการท าความสะอาดมอ และแนวคดพนทเสยงตอการแพรกระจายเชอ (The geographical conceptualization of the transmission risk) ซงการตรวจสอบความถกตองของผสงเกตมความส าคญตอคณภาพของขอมลการสงเกตดงจะกลาวถดไป รปท 3 The geographical conceptualization of the transmission risk1,2

แนวคดพนทเสยงตอการแพรกระจายเชอ คอการแบงแยกความแตกตางของพนททมความเสยงตอการแพรกระจายเชอโดยมอของบคลากร การสมผสผปวย การสมผสสารคดหลงจากตวผปวย หรอสงแวดลอมรอบตวผปวย โดยการสมผสแตละครงมโอกาสทท าใหเกดการแพรกระจายของเชอโรคผานมอของบคลากร หลกการส าคญทควรทราบเพอใชเปนตวชวดการท าความสะอาดมอทถกตองตามขอบงชการท าความสะอาดมอ ประกอบไปดวย 1. The patient zone ไดแก

1.1. ผปวย: ผปวยเปนบคคลทมความเสยงตอการไดรบเชอโรคจากมอของบคลากร โดยเชอโรคจะเขาสรางกายผานทางอปกรณทางการแพทย เชน สายสวนหลอดเลอดด าสวนกลาง สายสวนปสสาวะ เปนตน อนจะน าไปสการตดเชอในโรงพยาบาล และเปนความเสยงตอการตดเชอส าหรบบคลากรทมสขภาพหากมการปนเปอนสารคดหลงตางๆจากผปวย

วธการประเมนการลางมอ 17

แนวคดพนทเสยงตอการแพรกระจายเชอ คอการแบงแยกความ

แตกตางของพนททมความเสยงตอการแพรกระจายเชอโดยมอของบคลากร

การสมผสผปวย การสมผสสารคดหลงจากตวผปวย หรอสงแวดลอมรอบตว

ผปวยโดยการสมผสแตละครงมโอกาสทท�าใหเกดการแพรกระจายของเชอโรค

ผานมอของบคลากร หลกการส�าคญทควรทราบเพอใชเปนตวชวดการท�า

ความสะอาดมอทถกตองตามขอบงชการท�าความสะอาดมอประกอบไปดวย

1. The patient zoneไดแก

1.1.ผปวย:ผปวยเปนบคคลทมความเสยงตอการไดรบเชอโรคจากมอของ

บคลากร โดยเชอโรคจะเขาสรางกายผานทางอปกรณทางการแพทย เชน

สายสวนหลอดเลอดด�าสวนกลาง สายสวนปสสาวะ เปนตน อนจะน�าไปส

การตดเชอในโรงพยาบาล และเปนความเสยงตอการตดเชอส�าหรบบคลากร

ทมสขภาพหากมการปนเปอนสารคดหลงตางๆจากผปวย

1.2.สงแวดลอมรอบตวผปวย:พนทรอบตวผปวยไดแกเตยงราวขางเตยง

โตะขางเตยงผาปทนอนมอนเตอรตางๆEKGเกาอผปวยผามานเปนตน

รปท4แสดงขอบเขตpatientzoneในหอผปวยสามญ

1.2. สงแวดลอมรอบตวผปวย: พนทรอบตวผปวย ไดแก เตยง ราวขางเตยง โตะขางเตยง ผาปทนอน มอนเตอรตางๆ EKG เกาอผปวย ผามาน เปนตน

รปท 4 แสดงขอบเขต patient zone ในหอผปวยสำมญ

1.3. Critical sites พนททมความส าคญตอการแพรกระจายของเชอ ไดแก บรเวณเยอเมอกบผว ผวหนงของผปวยทถกท าลาย เชน แผลผาตด แผลไฟไหม บรเวณ access port ของสายสวนตางๆ เชน บรเวณทฉดยา ซงมความสมพนธกบการตดเชอหรอแพรกระจายเชอสผปวย และ/หรอการแพรกระจายเชอไปสบคลากรทมสขภาพ

2. The health-care zone ไดแก บรเวณพนทโดยรอบสงแวดลอมรอบตวผปวย ไดแก เคานเตอรพยาบาลเปนตน

การท าความสะอาดมอทนทกอนและ/หรอหลงการสมผสตามขอบงชการท าความสะอาดมอชวยลดความเสยงตอการแพรกระจายเชอ ซงมความส าคญตอความเขาใจในการสงเกตการท าความสะอาดมอตามขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส ยกตวอยาง Hand hygiene indications according to ‘‘My five moments for hand hygiene.’’

18 วธการประเมนการลางมอ

1.3 Critical sitesพนททมความส�าคญตอการแพรกระจายของเชอไดแกบรเวณเยอเมอกบผวผวหนงของผปวยทถกท�าลายเชนแผลผาตดแผลไฟไหมบรเวณaccessportของสายสวนตางๆเชนบรเวณทฉดยาซงมความสมพนธกบการตดเชอหรอแพรกระจายเชอสผปวย และ/หรอการแพรกระจายเชอไปสบคลากรทมสขภาพ2. The health-care zoneไดแกบรเวณพนทโดยรอบสงแวดลอมรอบตว ผปวยไดแกเคานเตอรพยาบาลเปนตน การท�าความสะอาดมอทนทกอนและ/หรอหลงการสมผสตามขอบงชการท�าความสะอาดมอชวยลดความเสยงตอการแพรกระจายเชอ ซงมความส�าคญตอความเขาใจในการสงเกตการท�าความสะอาดมอตามขอบงชใน การท�าความสะอาดมอ 5 โอกาส ยกตวอยาง Hand hygiene indicationsaccordingto‘‘Myfivemomentsforhandhygiene.’’ ตารางท3ตารางแสดงค�าอธบายการสงเกตการท�าความสะอาดมอ ตามขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส

ตารางท 3 ตารางแสดงค าอธบายการสงเกตการท าความสะอาดมอตามขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส สถำนกำรณ ค ำอธบำย

Critical sites พนททมความส าคญตอการแพรกระจายของเชอ เชน 1. เยอบผวตา ปาก 2. tracheostomy 3. infusion access port 4. peripheral venous line access port; 5. เยอบทางเดนปสสาวะ 6. แผล 7. ผาปเตยงทเปอนเลอดหรอสารคดหลง

ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณกอนสมผสผปวย: บคลากรทมสขภาพเดนเขามาในพนท patient zone สมผสโตะขางเตยงและผปวย การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ ท าความสะอาดมอกอนเขาพนท patient zone

ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณกอนท าหตถการ: บคลากรทมสขภาพจบผาปทนอนผปวยจากนนไปท าแผลท peripheral venous line access port การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ ท าความสะอาดมอกอนท าหตถการ ทนท

วธการประเมนการลางมอ 19

ตารางท 3 ตารางแสดงค าอธบายการสงเกตการท าความสะอาดมอตามขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส สถำนกำรณ ค ำอธบำย

Critical sites พนททมความส าคญตอการแพรกระจายของเชอ เชน 1. เยอบผวตา ปาก 2. tracheostomy 3. infusion access port 4. peripheral venous line access port; 5. เยอบทางเดนปสสาวะ 6. แผล 7. ผาปเตยงทเปอนเลอดหรอสารคดหลง

ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณกอนสมผสผปวย: บคลากรทมสขภาพเดนเขามาในพนท patient zone สมผสโตะขางเตยงและผปวย การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ ท าความสะอาดมอกอนเขาพนท patient zone

ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณกอนท าหตถการ: บคลากรทมสขภาพจบผาปทนอนผปวยจากนนไปท าแผลท peripheral venous line access port การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ ท าความสะอาดมอกอนท าหตถการ ทนท

สถำนกำรณ ค ำอธบำย

ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณหลงสมผสสารคดหลง: บคลากรทมสขภาพแทงเสนเขาหลอดเลอดด าและปรบอตราการหลงของยา การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ ท าความสะอาดมอ ทนท หลงแทงเสนเขาหลอดเลอดด าแลวจงปรบอตราการหลงยา

ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณหลงสมผสผปวย: บคลากรทมสขภาพพลกตะแคงตวผปวยแลวจากนนหยบแกวน าทโตะขางเตยงผปวยเพอน าออกไปลาง การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ เหตการณท 1. ท าความสะอาดมอหลงสมผสผปวย หรอ เหตการณท 2. หลงสมผสผปวยหยบแกวน าทโตะขางเตยง หลงจากนนจงท าความสะอาดมอ ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณหลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย: บคลากรทมสขภาพจดของบนโตะขางเตยงของ ผปวย จากนนเดนออกพนท patient zone โดยไมมการสมผสตวผปวย ในกรณ ไมมการสมผสตวผปวยไมจ าเปนตองท า ความสะอาดมอกอนเขา พนท patient zone แตตองท าความสะอาดมอหลงออกจาก patient zone เสมอ การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ ท าความ สะอาดมอ ทนท หลงสมผสสงแวดลอมรอบตว ผปวย

สถานการณ ค�าอธบาย

20 วธการประเมนการลางมอ

สถำนกำรณ ค ำอธบำย

เสนทางสมมตสถานการณตามขอบงชการท าความสะอาดมอ การท าความสะอาดมอ

ขอบงชการท าความสะอาดมอ สถานการณมขอบงชการท าความสะอาดมอ 2 โอกาสในสถานการณเดยว: บคลากรทมสขภาพหลงจากสมผสผปวยคนท 1 และกอนสมผสผปวยคนท 2 (โดยไมตองสมผสพนผวใด ๆ นอกพนท patient zone) การท าความสะอาดมอทถกตอง คอ สามารถท าความสะอาดมอได 1 ครง โดยการลงบนทกสามารถเลอกลงวา เปนเหตการณกอนสมผสผปวยหรอหลงสมผสผปวย

สถานการณ ค�าอธบาย

วธการประเมนการลางมอ 21

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอ

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอสามารถออกแบบใหเขากบบรบทของ

แตละโรงพยาบาลแตในคมอเลมนอางองแบบบนทกการท�าความสะอาดมอตาม

แบบบนทกขององคการอนามยโลก(WHO)ในการเปนแบบอยางในการบนทก

ขอมลทสามารถน�าไปประเมนและเปนมาตรฐานระดบสากล

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1

WHO Observation Form

แบบฟอรมแบงออกเปน3สวนไดแก

1.สวนท1แสดงขอมลเกยวกบสถาบน(โรงพยาบาลภมภาค)

2.สวนท 2 แสดงขอมลเกยวกบ ผสงเกต วนและเวลาทเรมตนและสนสด

การบนทกระยะเวลาทบนทกจ�านวนทบนทกไดแผนกหอผปวย

3.สวนท 3 เปนตารางรวม 4 คอลมนโดยแสดงถงประเภทของบคลากรท

ตางกนในระยะเวลาทสงเกตในสถานการณเดยวกนสามารถรวมกลมประเภท

บคลากรทมสขภาพเดยวกนในคอลมนเดยวกนไดและในกรณตางสถานการณ

ใหลงบนทกในคอลมนประเภทบคลากรทมสขภาพเดยวกน และสามารถ

สงเกตประเภทบคลากรทมสขภาพมากกวา4ประเภทในระหวางเหตการณ

เดยวกน

22 วธการประเมนการลางมอ

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1WHOObservationForm

แบบบนทกสรปขอมลจากแบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1WHO Observation Form

1.1 Observation Form – Basic Compliance Calculationเพอใชตรวจสอบความถกตองสรปผลการสงเกตท�าความสะอาดมอการวเคราะหและรายงานขอมลทบนทกการท�าความสะอาดมอจากแบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1รายงานจ�านวนเหตการณทเกดขนทงหมดและจ�านวนขอมลการสงเกตการท�าความสะอาดมอในสถานการณทเกดขนเดยวกนในบรรทดเดยวกนลงในแตละคอลมนโดยแยกความแตกตางระหวางการท�าความสะอาด

แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 Observation Form แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Observation Form

Hand Hygiene Compliance (Indication-related compliance with hand hygiene) Facility: Service: Period: Observer: Page N°:

Ward: Department

Before After Before touching a patient Before clean/ aseptic

procedure After body fluid exposure

risk After touching a patient After touching patient

surroundings

Facility: Period Number*: Session Number*: Service: Date: (d/mm/y) Observer: Ward: Start/End time: Page N°: Department: Session duration: Prof.cat Prof.cat Prof.cat Prof.cat code code code code Number: Number: Number: Number: Opp. Indication HH Action Opp. Indication HH Action Opp. Indication HH Action Opp. Indication HH Action 1. bef-pat.

bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

2. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

2. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1 bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

2. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

วธการประเมนการลางมอ 23

มอดวยน�าและสบหรอน�ายาฆาเชอ(Handwash,HW)การท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (Handrub, HR)

รายงานเปนรอยละการท�าความสะอาดมอโดยจ�าแนกตามบคลากรแบบฟอรม

แบงออกเปน2สวนไดแก

1. สวนท1แสดงขอมลเกยวกบโรงพยาบาลชวงเวลาทเกบขอมลหอผปวย

ทท�าการสงเกต

2. สวนท2เปนตารางรวม4คอลมนโดยแสดงถงประเภทของบคลากรทตางกน

ในระยะเวลาทสงเกต ในสถานการณเดยวกนสามารถรวมกลมประเภท

บคลากรทมสขภาพเดยวกนในคอลมนเดยวกนได และในกรณตาง

สถานการณใหลงบนทกในคอลมนประเภทบคลากรทมสขภาพเดยวกนและ

สามารถสงเกตประเภทบคลากรทมสขภาพมากกวา4ประเภทในระหวาง

เหตการณเดยวกนรายงานผลรวมในคอลมนเดยวกน

ObservationForm–BasicComplianceCalculation

แบบบนทกสรปขอมลจำกแบบบนทกกำรท ำควำมสะอำดมอแบบท 1 1.1 Observation Form – Basic Compliance Calculation

เพอใชตรวจสอบความถกตอง สรปผลการสงเกตท าความสะอาดมอ การวเคราะหและรายงานขอมลทบนทกการท าความสะอาดมอจากแบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 รายงานจ านวนเหตการณทเกดขนทงหมดและจ านวนขอมลการสงเกตการท าความสะอาดมอในสถานการณทเกดขนเดยวกนในบรรทดเดยวกน ลงในแตละคอลมน โดยแยกความแตกตางระหวางการท าความสะอาดมอดวยน าและสบหรอน ายาฆาเชอ (Handwash, HW) การท าความสะอาดมอดวยน ายาท าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (Handrub, HR) รายงานเปนรอยละการท าความสะอาดมอ โดยจ าแนกตามบคลากร แบบฟอรมแบงออกเปน 2 สวน ไดแก 1. สวนท 1 แสดงขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล ชวงเวลาทเกบขอมล หอผปวยทท าการสงเกต2. สวนท 2 เปนตารางรวม 4 คอลมนโดยแสดงถงประเภทของบคลากรทตางกนในระยะเวลาทสงเกต ในสถานการณเดยวกนสามารถรวมกลมประเภทบคลากรทมสขภาพเดยวกนในคอลมนเดยวกนได และในกรณตางสถานการณใหลงบนทกในคอลมนประเภทบคลากรทมสขภาพเดยวกน และสามารถสงเกตประเภทบคลากรทมสขภาพมากกวา 4 ประเภทในระหวางเหตการณเดยวกน รายงานผลรวมในคอลมนเดยวกน Observation Form – Basic Compliance Calculation

Facility: Period: Setting: Prof.cat. Prof.cat. Prof.cat. Prof.cat. Total per session

Session N° Opp (n)

HW (n)

HR (n)

Opp (n)

HW (n)

HR (n)

Opp (n)

HW (n)

HR (n)

Opp (n)

HW (n)

HR (n)

Opp (n)

HW (n)

HR (n)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Total Calculation Act (n) =

Opp (n) = Act (n) = Opp (n) =

Act (n) = Opp (n) =

Act (n) = Opp (n) =

Act (n) = Opp (n) =

Compliance

24 วธการประเมนการลางมอ

1.2 Observation Form – Optional Calculation Form (Indication-related compliance with hand hygiene) เพอใชตรวจสอบความถกตอง สรปผลการสงเกตท�าความสะอาดมอ การวเคราะหและรายงานขอมลทบนทกการท�าความสะอาดมอจากแบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1รายงานจ�านวนเหตการณทเกดขนทงหมดและจ�านวนขอมลการสงเกตการท�าความสะอาดมอในสถานการณทเกดขนเดยวกนในบรรทดเดยวกน ลงในแตละคอลมน ในกรณทมการลงบนทกวามขอบงช การท�าความสะอาดมอมากกวา1ขอบงชใหผสงเกตพจารณาเลอกวเคราะหตามสถานการณ โดยแยกความแตกตางระหวางการท�าความสะอาดมอดวยน�าและสบหรอน�ายาฆาเชอ(HW)การท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (HR) รายงานเปนรอยละการท�าความสะอาดมอโดยจ�าแนกตามขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส แบบฟอรมแบงออกเปน2สวนไดแก1.สวนท 1แสดงขอมลเกยวกบ โรงพยาบาลชวงเวลาทเกบขอมลหอผปวย ทท�าการสงเกต2.สวนท2ตารางรวม5คอลมนโดยแสดงถงขอบงชในการท�าความสะอาดมอ 5โอกาสรายงานผลรวมในคอลมนเดยวกน

ObservationForm–OptionalCalculationForm

1.2 Observation Form – Optional Calculation Form (Indication-related compliance with hand hygiene)

เพอใชตรวจสอบความถกตอง สรปผลการสงเกตท าความสะอาดมอ การวเคราะหและรายงานขอมลทบนทกการท าความสะอาดมอจากแบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 รายงานจ านวนเหตการณทเกดขนทงหมดและจ านวนขอมลการสงเกตการท าความสะอาดมอในสถานการณทเกดขนเดยวกนในบรรทดเดยวกน ลงในแตละคอลมน ในกรณทมการลงบนทกวามขอบงชการท าความสะอาดมอมากกวา 1 ขอบงชใหผสงเกตพจารณาเลอกวเคราะหตามสถานการณ โดยแยกความแตกตางระหวางการท าความสะอาดมอดวยน าและสบหรอน ายาฆาเชอ (HW) การท าความสะอาดมอดวยน ายาท าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (HR) รายงานเปนรอยละการท าความสะอาดมอ โดยจ าแนกตามขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส

แบบฟอรมแบงออกเปน 2 สวน ไดแก 1. สวนท 1 แสดงขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล ชวงเวลาทเกบขอมล หอผปวยทท าการสงเกต2. สวนท 2 ตารางรวม 5 คอลมนโดยแสดงถงขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส รายงานผลรวมในคอลมนเดยวกน Observation Form – Optional Calculation Form

Facility: Period: Setting: Before touching a

patient Before clean/ aseptic

procedure After body fluid

exposure risk After touching a

patient After touching patient

surroundings Session N° Indic

(n) HW (n)

HR (n)

Indic (n)

HW (n)

HR (n)

Indic (n)

HW (n)

HR (n)

Indic (n)

HW (n)

HR (n)

Indic (n)

HW (n)

HR (n)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Calculation Act (n) = Indic1 (n) =

Act (n) = indic2 (n) =

Act (n) = indic3 (n) =

Act (n) = indic4 (n) =

Act (n) = indic5 (n) =

Ratio act / indic

วธการประเมนการลางมอ 25

ตารางท4 รายละเอยดแตละหวขอของแบบบนทกการท�าความสะอาดมอ แบบท1ObservationFormตารางท 4 รายละเอยดแตละหวขอของแบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 Observation Form

Facility: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล

Service: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล

Ward: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล

Department: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล แบงตามภาควชาไดดงน ภาควชาอายรศาสตร ภาควชาศลยศาสตร ภาควชากมารเวชศาสตร ภาควชาสต-นรเวช ภาควชาฉกเฉน เปนตน

Period Number ระบเปนกอนหรอหลงการลงกจกรรมสงเสรมการท าความสะอาดมอ หรอชวงระยะเวลาของการเกบขอมล

Date: วน เดอน ป ทท าการเกบขอมล

Start/end time: เวลาทเรมตนถงเวลาทสนสดของการเกบขอมล

Session duration: จ านวนเวลาทงหมดทท าการเกบขอมล (นาท)

Session N°: จ านวนเหตการณทท าการเกบขอมล

Observer: ผสงเกตหรอผเกบขอมล

Page N°: แสดงเลขทหนาในกรณทมการบนทกมากกวา 1 แผน

Prof.cat: ประเภทของบคลากร

1. พยาบาล 1.1 พยาบาล, 1.2 นกศกษาพยาบาล

2. ผชวยพยาบาล

3. แพทย 3.1 อายรแพทย, 3.2 ศลยแพทย, 3.3 วสญญแพทย / resuscitator / แพทยฉกเฉน, 3.4 กมารแพทย, 3.5 แพทยสต-นรเวช, 3.6 นกศกษาแพทย

4.บคลากรทมสขภาพอนๆ

4.1นกกายภาพบ าบด, 4.2 technician (นกรงสวทยา เจาหนาทหองปฏบตการ เปนตน), 4.3 อนๆ (เจาหนาทท าความสะอาด นกสงคมสงเคราะห เปนตน), 4.4 นกเรยน

Number: จ านวนการสงเกตตามแตละคอลมนทท าการสงเกต

Opp (Opportunity): จ านวนครงของการสงเกต

Indication: ขอบงชการท าความสะอาดมอ

bef.pat: กอนสมผสผปวย aft.b.f: หลงสมผสเลอด สารคดหลง และ body fluid จากรางกายผปวย

bef.asept: กอนท าหตถการ aft.pat: หลงสมผสผปวย

aft.p.surr: หลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย

HH action: การท าความสะอาดมอตามขอบงช

HR คอ การลางดวยน ายาท าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (alcohol-based handrubs) HW คอ การลางดวยน าและสบหรอน ายาฆาเชอ (handwashing or hand antisepsis)

Missed คอ บคลากรไมมการท าความสะอาดมอตามขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส

แบบบนทกกำรท ำควำมสะอำดมอแบบท 2 Ramathibodi Hand Hygiene Observation Form

26 วธการประเมนการลางมอ

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท2Ramathibodi Hand Hygiene Observation Form

แบบบนทกนแบงออกเปน3สวนไดแก สวนท 1 แสดงขอมลเกยวกบสถาบน (โรงพยาบาล ภมภาค แผนก หอผปวย)ผสงเกตชวงระยะเวลาของการเกบขอมลจ�านวนเหตการณทท�าการเกบขอมลแสดงเลขทหนาในกรณทมการบนทกมากกวา1แผน สวนท2เปนตารางรวม5คอลมนโดยแสดงถงโดยแสดงถงขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาสและในแตละคอลมนระบต�าแหนงอาชพและวธการท�าความสะอาดมอในบรรทดเดยวกนเพอน�ามาค�านวณอตราการท�าความสะอาดมอแยกตามโอกาสการท�าความสะอาดมอ

วธการลงขอมลตามแบบประเมนการท�าความสะอาดมอ

1. การสงเกตการท�าความสะอาดมอโดยก�าหนดใหสงเกตตามขอบงชใน การท�าความสะอาดมอ5โอกาสไดแก 1.กอนสมผสผปวย 2.กอนการท�าหตถการ 3.หลงสมผสเลอดสารคดหลงและbodyfluidจากรางกายผปวย 4.หลงสมผสผปวย 5.หลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย

2. ต�าแหนงบคลากรทมสขภาพProf.catสามารถระบเปนcodeในแบบบนทก และปรบแกตามบรบทของโรงพยาบาลไดแก 1.อาจารยแพทย 2.อาจารยพยาบาล 3.แพทย 4.พยาบาล 5.ผชวยพยาบาล 6.นกศกษาแพทย 7.นกศกษาพยาบาล8.เจาหนาทเอกซเรย 9.นกกายภาพบ�าบด 10.บคลากรอนๆอาทเชนเจาหนาทเวรเปลแมบานเปนตน หมายเหต 1.อาจารยแพทยหมายถงอาจารยทท�าหนาทสอนนกศกษาแพทย และแพทยทกชนป 2.แพทยหมายถงแพทยประจ�าบานและแพทยประจ�าบานตอยอดทกชนป

วธการประเมนการลางมอ 27

RamathibodiHandHygieneObservationFormHandHygieneCompliance(Indication-relatedcompliancewithhandhygiene)

3. วธการท�าความสะอาดมอ 1.HW-การลางดวยน�าและสบหรอน�ายาฆาเชอ (handwashingorhandantisepsis) 2.HR-การลางดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (alcohol-basedhandrubs) 3.Missed–บคลากรไมมการท�าความสะอาดมอกอน/หลงตามขอบงช ในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส

Session Prof HW HR Missed G Prof HW HR Missed G Prof HW HR Missed G Prof HW HR Missed G Prof HW HR Missed G

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Calculation

Act (n) = Indic1 (n) =

Act (n) = indic2 (n) =

Act (n) = indic3 (n) =

Act (n) = indic4 (n) =

Act (n) = indic5 (n) =

Ratio act / indic

Prof.cat; ระบเปน code ในแบบบนทก 1. อาจารยแพทย 2. อาจารยพยาบาล 3. แพทย 4. พยาบาล 5. ผชวยพยาบาล 6. นกศกษาแพทย 7. นกศกษาพยาบาล 8. เจาหนาทเอกซเรย 9. นกกายภาพบ าบด 10. บคลากรอนๆ อาทเชน เจาหนาทเวรเปล แมบาน เปนตน HW: Hand washing (/) HR: Hand Rub (/) Missed (/)

แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 Observation Form แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Observation Form

Hand Hygiene Compliance (Indication-related compliance with hand hygiene) Facility: Service: Period: Observer: Page N°:

Ward: Department

Before After Before touching a patient Before clean/ aseptic

procedure After body fluid exposure

risk After touching a patient After touching patient

surroundings

Facility: Period Number*: Session Number*: Service: Date: (d/mm/y) Observer: Ward: Start/End time: Page N°: Department: Session duration: Prof.cat Prof.cat Prof.cat Prof.cat code code code code Number: Number: Number: Number: Opp. Indication HH Action Opp. Indication HH Action Opp. Indication HH Action Opp. Indication HH Action 1. bef-pat.

bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

2. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

2. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

1 bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

2. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

3. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

4. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

5. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

6. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

7. bef-pat. bef-asept. aft-b.f. aft-pat. aft.p.surr

HR HW

missed gloves

28 วธการประเมนการลางมอ

ตารางท5รายละเอยดแตละหวขอของแบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท2RamathibodiHandHygieneObservationForm

ตวอยางการบนทกการท�าความสะอาดมอเหตการณท1พยาบาลท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอลกอนใสถงมอท�าแผลผปวย

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1WHOObservationForm

ตารางท 5 รายละเอยดแตละหวขอของแบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Hand Hygiene Observation Form

Facility: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล

Service: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล

Ward: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล

Department: ขอมลเกยวกบ โรงพยาบาล แบงตามภาควชาไดดงน ภาควชาอายรศาสตร ภาควชาศลยศาสตร ภาควชากมารเวชศาสตร ภาควชาสต-นรเวช ภาควชาฉกเฉน เปนตน

Period Number ระบเปนกอนหรอหลงการลงกจกรรมสงเสรมการท าความสะอาดมอ หรอชวงระยะเวลาของการเกบขอมล

Observer: ผสงเกตหรอผเกบขอมล

Page N°: แสดงเลขทหนาในกรณทมการบนทกมากกวา 1 แผน

Indication: ขอบงชการท าความสะอาดมอ

Before touching a patient: กอนสมผสผปวย After body fluid exposure risk: หลงสมผสเลอด สารคดหลงและ Body Fluid จากรางกายผปวย

Before clean/ aseptic procedure: กอนท าหตถการ After touching a patient: หลงสมผสผปวย

After touching patient surroundings: หลงสมผสสงแวดลอมรอบตวผปวย

HH action: การท าความสะอาดมอตามขอบงช

HR คอ การท าความสะอาดมอดวยน ายาท าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล (alcohol-based handrubs) HW คอ การท าความสะอาดมอดวยน าและสบหรอน ายาฆาเชอ (handwashing or hand antisepsis)

Missed คอ บคลากรไมมการท าความสะอาดมอตามขอบงชในการท าความสะอาดมอ 5 โอกาส

ตวอยำงกำรบนทกกำรท ำควำมสะอำดมอ เหตกำรณท 1 พยาบาลท าความสะอาดมอดวยน ายาท าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอลกอนใสถงมอท าแผลผปวย แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 Observation Form

แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Observation Form

วธการประเมนการลางมอ 29

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท2RamathibodiObservationForm

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท2RamathibodiHandHygieneObservationForm

เหตการณท2 แพทยสวมถงมอไมท�าความสะอาดมอกอนใสถงมอไปตรวจรางกายผปวย

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1WHOObservationForm

ตวอยำงกำรบนทกกำรท ำควำมสะอำดมอ เหตกำรณท 1 พยาบาลท าความสะอาดมอดวยน ายาท าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอลกอนใสถงมอท าแผลผปวย แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 Observation Form

แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Observation Form

เหตกำรณท 2 แพทยสวมถงมอไมท าความสะอาดมอกอนใสถงมอไปตรวจรางกายผปวย แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 Observation Form

แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Hand Hygiene Observation Form

เหตกำรณท 2 แพทยสวมถงมอไมท าความสะอาดมอกอนใสถงมอไปตรวจรางกายผปวย แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 1 Observation Form

แบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Hand Hygiene Observation Form

30 วธการประเมนการลางมอ

หมายเหต

เหตการณท1ผชวยพยาบาลหยบเครองวดความดนเพอวดความดน

ผปวยเตยง1–กอนสมผสผปวยไมท�าความสะอาดมอ

เหตการณท 2 ผชวยพยาบาลกอนออกจากผปวยเตยงท 1ท�าความ

สะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอลเดนเขาหา

ผปวยเตยงท 2 – เปนเหตการณทเกดขนพรอมกน (coincidence of two

indications) – ใหลงขอมลวาเปนขอบงชหลงสมผสผปวยเตยงท 1 และ

กอนสมผสผปวยเตยงท 2 ท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทม

สวนผสมของแอลกอฮอลโดยเมอตอนค�านวณอตราการท�าความสะอาดมอให

เลอกลงขอมลวาเปนหลงสมผสผปวยหรอกอนสมผสผปวย

เหตการณท 3 ผชวยพยาบาลหยบเครองวดความดนเพอวดความดนผปวย

เตยง1กอนออกจากผปวยเตยงท1ท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาด

มอทมสวนผสมของแอลกอฮอล เดนเขาหาผปวยเตยงท2 เพอชวยผปวยเตยง

ท2ลกนงและหยบแกวน�าใหผปวยดมแลวเดนออกจากเตยงผปวยเตยงท2มา

ทเคานเตอร

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท1WHOObservationForm

พยาบาล

1

แพทย

3

ผชวยพยาบาล

1

วธการประเมนการลางมอ 31

แบบบนทกการท�าความสะอาดมอแบบท2RamathibodiHandHygieneObservationFormแบบบนทกการท าความสะอาดมอแบบท 2 Ramathibodi Hand Hygiene Observation Form

หรอ

เหตการณท 3 ผชวยพยาบาลชวยผปวยเตยงท 2 ลกนงและหยบ

แกวน�าใหผปวยดมแลวเดนออกจากเตยงผปวยเตยงท2มาทเคานเตอร-หลง

สมผสผปวยไมท�าความสะอาดมอ

32 วธการประเมนการลางมอ

ขอแนะน�าการใชแบบบนทกการท�าความสะอาดมอ

1.การสงเกตท�าความสะอาดมอตองกระท�าแบบเปดเผย ผสงเกต

สามารถแนะน�าหรอชแจงในกรณทพบวาบคลากรไมท�าความสะอาดมอใน

เหตการณอนจะกอใหเกดความเสยงตอการตดเชอตอผปวยหรอบคลากรเอง

2.แบบบนทกการท�าความสะอาดมอเปนรปแบบของการใชกระดาษ

ขอมลการสงเกตการท�าความสะอาดมอควรบนทกดวยดนสอเพอใหสามารถ

แกไขไดทนท

3.การเกบขอมลแตละกจกรรมควรเฝาสงเกตไมเกน 20 นาทตอ

กจกรรม(±10นาทตอกจกรรมการสงเกต)

4.ผสงเกตควรเฝาสงเกตบคลากรเรองการท�าความสะอาดมอไมเกน

3คนตอกจกรรม

5.หนงบรรทดในแตละโอกาสการท�าความสะอาดมอ เปนอสระจาก

คอลมนหนงไปยงอกคอลมนหนง

6.วธการท�าความสะอาดมอในแตละกจกรรมสามารถเลอกไดเพยง

1 วธการท�าความสะอาดมอ โดยเลอกวธการการท�าความสะอาดมอครงแรกท

ผถกเฝาสงเกตท�าการท�าความสะอาดมอหรอเลอกMissในกรณทถกเฝาสงเกต

ไมท�าความสะอาดมอกอนหรอหลงท�ากจกรรม

7.การใชถงมอไมใชตวแทนของการท�าความสะอาดมอ ในกรณท

บคลากรไมท�าความสะอาดมอกอนใสถงมอท�ากจกรรมใหถอวากจกรรมนน

เปนการไมท�าความสะอาดมอ

8.การสงเกตการท�าความสะอาดมอเปนวธแบบสมสงเกตใหระบเวลา

ในการบนทก

9.ในกรณทเหนบคลากรทมสขภาพไมปฏบตตามขอบงชการท�าความ

สะอาดมอใหสามารถตกเตอนไดเมอเหนเปนความเสยงตอการแพรกระจายเชอ

วธการประเมนการลางมอ 33

การประเมนผลการปฏบตการท�าความสะอาดมอ

วธการค�านวณอตราการท�าความสะอาดมอ(HandHygieneCompliance)1.อตราการท�าความสะอาดมอในโอกาสของแตละโอกาส

(จ�านวนการท�าความสะอาดมอHWของแตละโอกาส+จ�านวนการท�าความสะอาดมอHRของแตละโอกาส)x100

จ�านวนครงของการสงเกตของแตละโอกาส 2.อตราการท�าความสะอาดมอในภาพรวม

(จ�านวนการท�าความสะอาดมอHWทงหมดของการสงเกต+จ�านวนการท�าความสะอาดมอHRทงหมดของการสงเกต)x100

จ�านวนครงทงหมดของการสงเกต

3.สดสวนการท�าความสะอาดมอดวยน�าและสบหรอน�ายาฆาเชอ (handwashingorhandantisepsis)

จ�านวนการท�าความสะอาดมอHWทงหมดของการสงเกตx100จ�านวนการท�าความสะอาดมอHWทงหมดของการสงเกต+จ�านวนการท�าความสะอาดมอHRทงหมดของการสงเกต

4.สดสวนการท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของ แอลกอฮอล(alcohol-basedhandrubs)

จ�านวนการท�าความสะอาดมอHRทงหมดของการสงเกตx100จ�านวนการท�าความสะอาดมอHWทงหมดของการสงเกต+จ�านวนการ

ท�าความสะอาดมอHRทงหมดของการสงเกต

34 วธการประเมนการลางมอ

การสรปและรายงานขอมล

1.สรปขอมลตามแตละโอกาสการท�าความสะอาดมอ (ตามคอลมน)

โดยแยกคดเปนรอยละตามขอบงชในการท�าความสะอาดมอ5โอกาส

ตวอยางหอผปวยICมอตราการท�าความสะอาดมอกอนสมผสผปวย

รอยละ 80 กอนท�าหตถการรอยละ 75หลงสมผสสงคดหลงรอยละ 90หลง

สมผสผปวยรอยละ80หลงสมผสสงแวดลอมรอยละ75

2.สรปขอมลวธการท�าความสะอาดมอเพอแสดงวธการท�าความสะอาด

มอในแตละหอผปวยวามสดสวนของการท�าความสะอาดมอดวยน�าและสบและ

การท�าความสะอาดมอดวยน�ายาท�าความสะอาดมอทมสวนผสมของแอลกอฮอล

3.สรปภาพรวมอตราการท�าความสะอาดมอของแตละหอผปวย

(รอยละ)และภาพรวมของแตละภาควชา/ฝายการพยาบาล

4.การสรปขอมลรอยละการท�าความสะอาดมอโดยการใช control

chart

วธการประเมนการลางมอ 35

รปท5ตวอยางการสรปผลการปฏบตการท�าความสะอาดมอรปท 5 ตวอยำงกำรสรปผลกำรปฏบตกำรท ำควำมสะอำดมอ

36 วธการประเมนการลางมอ

การตรวจสอบปรมาณการใชผลตภณฑ(Consumption of hygiene products such as soap and alcohol-based handrub)

การตรวจสอบปรมาณการใชผลตภณฑการท�าความสะอาดมอเปน

วธการทางออมในการตรวจสอบประสทธภาพการท�าความสะอาดมอในบคลากร

ตวบงชนสามารถใชในการประเมนความสมพนธของการใชผลตภณฑรวมกบ

อตราการท�าความสะอาดมอในหนวยงาน แตตองมการควบคมการเกบของ

ส�ารองในหนวยงานเพอชวยลดความผดพลาดในการประเมนการใชผลตภณฑ

วธการรวบรวมขอมล

วธการรวบรวมขอมลอาจจะรวบรวมขอมลการใชผลตภณฑในภาพรวม

ทงโรงพยาบาลหรอเกบขอมลเฉพาะหอผปวยหรอหนวยงานทตองการเปรยบเทยบ

ขอมลกบการท�าความสะอาดมอในหอผปวยโดยปกตแนะน�าไมใหเปลยนแปลง

หอผปวยหรอหนวยงานทตองการเกบขอมลเพอใหขอมลทไดสามารถเปรยบเทยบ

ไดในเวลาทตางกนการรวบรวมขอมลคอการน�าขอมลการเบกใชผลตภณฑจาก

หนวยจดซอสวนกลางของแตละหอผปวยโดยรวบรวมทงปรมาณและคาใชจาย

ขอมลทน�ามาสรปควรมจ�านวนขอมล3ถง6เดอน

วธการค�านวณอตราการใชผลตภณฑ(Consumptionofhygiene)

โรงพยาบาลอาจใชผลตภณฑท�าความสะอาดมอแตละชนดในปรมาณ

และสดสวนทแตกตางกนโปรดระบจ�านวนหนวยทใช(เชนจ�านวนขวด)จ�านวน

ลตรทเทยบเทาหรอน�าหนกรวมของผลตภณฑ จ�านวนผปวยทเขารบการรกษา

ในโรงพยาบาลหรอแผนกหรอหอผปวย และจ�านวนวนนอนของผ ปวยใน

โรงพยาบาลหรอแผนกหรอหอผปวย

ปรมาณการใชผลตภณฑ(ลตร)x1000

จ�านวนผปวยทเขารบการรกษาหรอจ�านวนวนนอนของผปวยในโรงพยาบาลหรอแผนกหรอหอผปวย

วธการประเมนการลางมอ 37

ตวอยางแบบบนทกจ�านวนการใชผลตภณฑAlcohol-basedhandrubformulation(measuredinlitres)ตวอยำงแบบบนทกจ ำนวนกำรใชผลตภณฑ Alcohol-based handrub formulation (measured in litres) โรงพยำบำล ทมำของขอมล

ภาพรวมของโรงพยาบาล ภาควชา/ฝายการ........................... หอผปวย.............................. ชวงระยะเวลำทเกบขอมล (โปรดระบวนทเรมตนและสนสด เชน 30 มถนายน - 31 ธนวาคม) ชอผลตภณฑ ลกษณะผลตภณฑ Gel Liquid อนๆ.......................

ปรมาณการใชผลตภณฑ จ านวนผปวยทเขารบการรกษา

จ านวนวนนอนของผปวย จ านวนขวด ปรมาณการใช (ลตร)

Month 1 Date (month): ปรมาณการใช

Month 2 Date (month): ปรมาณการใช

Month 3 Date (month): ปรมาณการใช

Month 4 Date (month): ปรมาณการใช

Month 5 Date (month): ปรมาณการใช

Month 6 Date (month): ปรมาณการใช

รวม

38 วธการประเมนการลางมอ

สบหรอน�ายาฆาเชอ(measuredinlitres)สบหรอน ำยำฆำเชอ (measured in litres) โรงพยำบำล ทมำของขอมล

ภาพรวมของโรงพยาบาล ภาควชา/ฝายการ........................... หอผปวย.............................. ชวงระยะเวลำทเกบขอมล (โปรดระบวนทเรมตนและสนสด เชน 30 มถนายน - 31 ธนวาคม) ชอผลตภณฑ ลกษณะผลตภณฑ

Non-medicated soap bar Medicated soap bar Liquid soap อนๆ (เชน โฟม)

ปรมาณการใชผลตภณฑ จ านวนผปวยทเขารบการรกษา

จ านวนวนนอนของผปวย จ านวนขวด ปรมาณการใช )ลตร(

Month 1 Date (month): ปรมาณการใช

Month 2 Date (month): ปรมาณการใช

Month 3 Date (month): ปรมาณการใช

Month 4 Date (month): ปรมาณการใช

Month 5 Date (month): ปรมาณการใช

Month 6 Date (month): ปรมาณการใช

รวม

วธการประเมนการลางมอ 39

บรรณานกรม

1. World HealthOrganization (WHO).World alliance for patient safety.Globalpatientsafetychallenge:2005-2006.Cleancareis safercare.Geneva:WHODocumentProductionServices;2006.2. World HealthOrganization (WHO).WHOGuidelines on Hand Hygiene in Health Care. Geneva:WHODocument Production Services;2009.3. BischoffWE,ReynoldsTM,SesslerCN,EdmondMB,WenzelRP. Handwashingcompliancebyhealthcareworkers:Theimpact ofintroducinganaccessible,alcohol-basedhandantiseptic.Arch InternMed.2000;160:1017-21.4. PittetD.Improvingcompliancewithhandhygieneinhospitals. InfectControlHospEpidemiol.2000;21:381-6.5. RosenthalVD,McCormickRD,GuzmanS,VillamayorC,Orellano PW. Effect of education and performance feedback on handwashing: the benefit of administrative support in Argentineanhospitals.AmJInfectControl.2003;31:85-92.6. Muller MP, Carter E, Siddiqui N, Larson E. Hand hygiene complianceinanemergencydepartment:theeffectofcrowding. AcadEmergMed.2015;22:1218-21.7. World Health Organization (WHO). Hand Hygiene Technical ReferenceManual:WHODocumentProductionServices;2009.8. Sax H, Allegranzi B, Barre MN, Boyce J, Larson E, Pittet D. The World Health Organization handhygiene observation method.AmJInfectControl2009;37:827-34.

40 วธการประเมนการลางมอ

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

วธการประเมนการลางมอ 41

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

42 วธการประเมนการลางมอ

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

วธการประเมนการลางมอ 43

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

44 วธการประเมนการลางมอ

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

วธการประเมนการลางมอ 45

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

46 วธการประเมนการลางมอ

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

วธการประเมนการลางมอ 47

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

48 วธการประเมนการลางมอ

NOTE

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................

............................................................................................................................