การเลี้ยงโคขุนเป...

การเลยงโคขนเปนอาชพเสรม

เอกสารเผยแพ

โดย

ความหมาประเภทขล าดบขนตการจดเตการจดเตการจดเตการจดหาการจดกา

ร อนดบท 17 ISBN 974-552-813-7

รศ. ปรารถนา พฤกษะศร ภาควชาสตวบาลคณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ยและความส าคญ การปฏบตเลยงดโคขนองธรกจโคขน การเจรญเตบโตอนในการด าเนนงาน ลกษณะโคทพรอมสงตลาดรยมคอก ซากและเนอโคขนรยมแปลงหญา ตลาดโคขนรยมอาหารขน แนวโนมของตลาดเนอโคในอนาคตโคมาขน สรปขอเสนอแนะรกบโคเรมขน


๐ กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหนาหลก/สารบญ

2

ค าน า

การเลยงโคขนเปนอาชพทก าลงเปนทสนใจของบคคลทวไป เพราะสามารถท าก าไรใหแกผเลยงมากพอสมควร แตเนองจากโคขนเปนเรองคอนขางใหมส าหรบผเลยงและผบรโภคในประเทศไทย ระบบตางๆ ยงไมเขารปเขารอยดนกโดยเฉพาะอยางยงการจดโคเขาขนและการตลาด ผเลยงบางรายทไมไดศกษาขอมลและลทางใหถองแทจงมโอกาสจะขาดทนได ผเขยนขอเรยนวาไมมจดประสงคจะปลกระดมหรอเรงเราใหทกคนหนมาเลยงโคขน เพราะขณะนยงมปญหาหลายประการดงกลาวแลว แตส าหรบผทคดวาตนเองมความพรอมทจะเลยงโคขนได คาดวาเอกสารททานถออยนคงเปนประโยชนบางตามสมควร อยางไรกตาม ส าหรบผทยงไมพรอมการศกษาลทางไวลวงหนากนบวาไมเสยหลาย เพราะคาดวาในอนาคตอนไมไกลนก ธรกจการเลยงโคขนคงสามารถท าไดอยางกวางขวางในประเทศไทยอยางแนนอน

(ปรารถนา พฤกษะศร)


๐ กลบไป

3

ความหมายและความส าค

การเลยงโคทวไป ตอฟางในทงนาหรอตามขางถนน ไดรบอาหารไมสมบรณจงเตบโอายมากและตองออกก าลงกายม

การเลยงโคขน หมรวดเรว โดยไดรบอาหารทคอหนง (4-12 เดอน) คอ นอกหรอฟาง) แลวยงมการใหอาหท าใหโคเจรญเตบโตอยางรวดเรขณะทอายยงนอย ท าใหไดเนอโคทเลยงโดยใหอาหารหยาบเพตว กจะเปนรายไดเสรมใหแกคร

การเลยงโคขนถอเปนลงทนและมแผนงานทแนนอนสวนการเลยงโคทวๆ ไป เปรยเบย เมอตองการใชเงนกขายโค

ประโยชนของการเลยงโ1. ลดการเสยดลยกา

เนอโคขนจากตางประเทศปละห2. แกปญหาการขาดแ

เวลาในการเลยงดโคแตละตวให3. สงเสรมอาชพและ

มทท าการเพาะปลกเปนอาชพหไปถงเกษตรกรผปลกพชไร เชนสตรอาหารขนของโคขน

* รองศาสตราจารย ภาควชาสต

การเลยงโคขนเปนอาชพ

หนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหนาหลก/

ญ

นเชาตอนโคใหออกไปกนหญาหรอตอนเยนกตอนกลบคอก เนองจากโคตชา สามารถสงโรงฆาสตวไดเมอากจงท าใหเนอเหนยวายถงการเลยงโคใหเจรญเตบโตอยางนขางดอยางเตมทในชวงระยะเวลาจากจะใหโคกนอาหารหยาบ (หญาารขน(อาหารผสม) เพมเตมอกดวย ว โคจะถงก าหนดเขาโรงฆาสตวในทมคณภาพดและขายไดราคาดกวายงอยางเดยว หากเกษตรกรเลยงโคดวยวธอบครวอกทางหนงธรกจอยางหนง (ถงแมจะเลยงเพยง 2-3เพอใหไดผลตอบแทนจากเงนทนนน ใบเสมอนการออมทรพย การเตบโตของโบางตวออกจากฝง ไมมการวางแผนทแนนคขนมอยหลายประการ คอรคา คอ เนอโคขนทผลตขนในเมองไทยลายลานบาทคลนเนอส าหรบบรโภคในประเทศ เพสนลง ท าใหผลผลตเนอโคตอปมมากขนเพมรายไดแกเกษตร ท าใหเกษตรกรมอลก ยงสามารถเลยงโคขนเพอเสรมรายได ขาวโพด ขาวฟาง และมนส าปะหลง เพร

วบาล คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศ

ปรารถนา พฤกษะศร*

สารบญ

การนเพยงครอบครวละ 2-4

ตว) ทงนเพราะจะตองมการนระยะเวลาตามแผนทก าหนด คและลกโคทเกดขน คอ ดอกอนวาจะขายโคตวไหนเมอใด

และสามารถทดแทนการสงเขา

ราะการเลยงโคขนท าใหลดชวง

าชพเลยงโคขน หรอเกษตรกร นอกจากนนยงมผลตอเนองาะสงเหลานใชในการประกอบ

าสตร

การเลยงโคขนเปนอาชพเสรม 4

4. ท าใหอาชพการเลยงโคเนอเปนระบบมากขน ผเลยงแมโคเพอผลตลกจะสามารถวางแผนด าเนนงานได เพราะแนใจวาเมอผลตลกโคขนมาแลวจะมผรบซอไปขนในราคาทมมาตรฐานตามน าหนกและคณภาพของโค ไมใชตราคาดวยสายตาและความพอใจของพอคาเชนเดม

ประเภทของธรกจอาจจะแบงธร1. อาชพเสร

ครอบครว ใชพนททครว ใชวสดอาหารสตมนส าปะหลง เปนตน

2. อาชพหลกตองจางแรงงาน

3. อาชพหลกในคมอนจะก

อาจจะดดแปลงไปใชก

ล าดบขนตอนในกาผทจะเลยงโค1. ศกษาขอม

๐ กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหน

โคขนกจการเลยงโคขนไดเปน 3 ประเภท ดงนม เลยงโคขน 2-10 ตว ใชแรงงานในมอยเพยงเลกนอยเพอปลกหญาแบบสวนวทผลตเองไดบางสวน เชน ใบกระถน

ขนาดกลาง เลยงโคขน 20-60 ตว

ขนาดใหญ เลยงโคขน 200-300 ตว ตองลาวถงเฉพาะการเลยงโคขนเปนอาชพเสรมเบการเลยงโคขนเปนอาชพหลกได

รด าเนนงานขนเปนอาชพเสรม ควรจะด าเนนงานตามขนลความเปนไปได กลาวคอ การเลยงโคขนจ

าหลก/สารบญ

ใชพนทมาก และตองใชเครองทนแรงทานน อยางไรกตามขอมลบางอยาง

ตอนตอไปนะส าเรจไดตองมปจจยหลกๆ ดงน


๐ กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ ก

5

2. รวมกลมผสนใจ การเลยงโคขนรายยอยจะท าไดดตอเมอมการรวมเปนกลมกอน ซงจะท าใหสะดวกและประหยดในหลายๆ ดาน เชน การจดซอลกโคมาขน การจดซออาหารและการด าเนนการเรองตลาด เปนตน

3. ศกษาวธเลยง โดยการอานจากเอกสารตางๆ หรอเขารบการอบรม ซงหนวยงานราชการตางๆ จดขน และทางทดควรจะไปเยยมชมกจการของเกษตรกรทเลยงโคขนอยแลว

4. ตดตอตลาด ซงควรจะท าในนามของกลม5. จดเตรยมเงนทน เรองนเปนเรองส าคญ เพราะการเลยงโคขนตองลงทนคอนขางสง

และหากเงนทนขาดมอในชวงกลางของการขนโค โคไมมอาหารกนตามก าหนด จะท าใหประสบกบการขาดทนได

6. จดเตรยมแปลหญา ตองลงมอปลกหญากอนทจะน าโคเขาคอกขนประมาณ 2 เดอน ในระหวางนนควรหาลทางเกยวกบเรองแหลงซออาหารขนและแหลงซอพนธโคไปดวย

7. สรางคอก8. จดเตรยมอาหารขน9. ซอโคเขาคอก10. ลงมอเลยงโคขน11 . วางแผนระยะยาว กลาวคอ ใน

อนาคตคาดวามผเลยงโคขนกนมากขน คงจะหาซอลกโคมาขนไดยากขน หรอซอไดในราคาแพง จงควรจะวางแผนระยะยาว โดยหาซอแมโคมาเลยงไวบาง

ถาทานขาดขอหนงขอใดกไมควรเสยงเลยงโคขนตามสมยนยม แตทานควรจะเลยงแมพนธเพอผลตลกโคส าหรบขายใหแกผเลยงโคขนดกวา

ลบหนาหลก/สารบญ


๐

6

การจดเตรยมคอก1. คอกควรอยบนทดอนและระบายน าไดด2. พนทคอก ควรมพนทใหพอเหมาะกบขนาดของตวโคโคเลก (100-200 กก.) ควรมพนทคอก 6 ตารางเมตร/ตวโคใหญ (300-400 กก.) ควรมพนทคอก 8 ตารางเมตร/ตว

3. ควรมหลงคาอยางนอย 1 ใน 3 ของพนทคอก4. พนคอกควรเปนพนคอนกรตผวหยาบ อาจจะใชเหลกหรอไมกวาดมอเสอครด

ผวหนาคอนกรตใหเปนรอย เพอปองกนโคลนลม อาจจะใชแกลบ ขกบ หรอฟางรองพนหนาประมาณ 5 เซนตเมตร กไดแลวแตความเหมาะสม

ใชเหลกหร

5. กนคจากพนดนประมาณ 130

6. หลงค7. ถาม

หนบคอ เพอสะดวกในกาพยาธ และฝงฮอรโมน เป

กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหน

อไมกวาดมอเสอครดผวหนาคอนกรตใหเปนรอยปองกนโคลนลม

อกดวยไมไผหรอวสดอนๆ ทมอยโดยกนเปน 4 แนว ใหแนวบนสดอยเหนอ-150 เซนตเมตราท าดวยจากหรอแฝกหรอสงกะสกไดโคมากกวา 5 ตว ควรจะท าซองและทรปฏบตงานตางๆ เชน ฉดวคซน ถายนตน

กนคอกดวยไมไผเปน 4 แนว

ซองหนบคอ

า
หลก/สารบญ


8. การสรางคอกดงกลาว จะสรางแบบชวคราว (เสาไมไผ หลงคาจาก) หรอแบบถาวรกได (เสาปน หรอไมเนอแขง หลงคากระเบอง หรอสงกะส) ถาสรางแบบถาวรควรวางแผนใหสามารถขยายกจการในอนาคตได หรอสามารถดดแปลงใชประโยชนอยางอนไดเมอเลกเลยงโค

เชน ใ

๐ กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหนาหลก/

9. ถาเลยงโคขนเพยง 1-4 ตว อาจจะดดแปลงสรางคอชใตถนบานเปนสวนหนงของคอกกไดตามความเหมาะสม

10. รางอาหารจะใชไมหรออฐบลอกท ากได ขนาดตามภา

แบบแปลนรางอาหาร

คอกโคขนแบบชวคราว

ร

ภาพแสดงหนาตดรางอาหาร

รางอาหารในบรเวณคอกโคขน

คอกโคขนแบบถาว

กแบบงายๆ ใหลงทนถกทสด

พ

หนวย : เซนตเมตร

สารบญ


๐ กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป

8

11. อางน า จะท าอยางไรกไดโดยค านวณใหพอเพยงส าหรบโคทมอยโดยยดหลกดงน โค 1 ตวกนน าวนละ 20-30 ลตร โคกนหญาตองการน าประมาณ 5 เปอรเซนตของน าหนกตว สวนโคทกนฟาง หรอหญาแหงตองการน าประมาณวนละ 10 เปอรเซนตของน าหนกตว ใชรองซเมนตขนาดเสนผาศนยกลาง 80 เซนตเมตร สง 40 เซนตเมตร สามารถบรรจน าได 200 ลตร ซงพอเพยงส าหรบโค 6-8 ตว (ถาเตมน าวนละ 1 ครง)

12. ทองททมยงชมควรท ามงดวยตาขายไนลอน ควรเลอกชนดหนากวาง 2.5 เมตร

ผงโรงเรอนคอกโคขน (1 ห

ท ามงคอกโคขนดวยตาขายไนลอนปองกนยง

๐ กลบหนาหลก/สารบญ

นวย/โค 6 ตว)

อางใหน าส าหรบโคขน


การจดเตรยมแปลงหญาหญาทแนะน าในกรณเลยงโคขนเปนอาชพเสรม คอ หญากนน เพราะเกยวงาย โตเรว

ผลตผลตอไรสง และคณคาทางอาหารสง แตหญาชนดนไมเหมาะสมส าหรบปลกในทลมซงมน าขง ถาน าสมบรณตลอดป หญากนน 1 ไร สามารถเลยงโคขนได 4-5 ตว

หญากนน สามารถปลกดวยเมลด หรอแยกกอปลกเชนเดยวกบตนตะไครกได แตในกรณปลกแปลงเลกๆ แนะน าใหใชวธแยกกอเพราะหญาจะขนสม าเสมอและเปนระเบยบ

จากแแลวเปลกวนเปเปนตแลงห

กนไดมกาตองป

๐ กลบไปหนากอน

วธปลกเตรยมดนเหมอนปลกพ

ปลงพนธ แยกกอ ตดยอด และตดอากระสอบคลมไว วธปลกแบบปกดระหวางแถว 75 เซนตเมตร ระหวานเวลา 1 สปดาห รากหญาจะเรองรดน า สวนในฤดแลงตองรดน านญากไมตาย แตจะไมเจรญงอกงาม

ประมาณ 2 เดอน หลงจ หญาจะแตกกอใหญขนเรอยๆ แลรบ ารงรกษาด คอมการใสปยคอก แลกใหม หญาแตละกอทเกยวไดจะห

หญากนนธรรมดา

น ๐ หนาถดไป ๐ กลบหนาหลก/สาร

ชไรชนดอนๆ คอ ไถ พรวน และตารากออกบาง ถายงไมปลกในวนนน าใหตนเอยง 60 องศา ใหแตละหงตน 50 เซนตเมตร ถาฝนไมตกตอมเดนเรมแทงหนอและตงตวได หลานๆ ครงตามความเหมาะสมแตถง

ากเรมปลก หญาจะสงประมาณ 1 เะสามารถเกบเกยวไดทกเดอนๆ ละ ละพรวนดนปละครง หญาจะใหผลผนกประมาณ 1-1.5 กโลกรม

หญากนนยกษ

เตรยมดนปล

กดนไวระยะหนง ขดหญากใหกองไว เอาน ารดใหชมลมมหญา 2-3 ตน ระยะงรดน าในระยะเรมปลกทกงจากนนถาเปนฤดฝนไมจ าแมจะไมรดน าเลยตลอดฤด

มตร สามารถเกยวมาใหโค1 ครง ถาน าสมบรณ และลตสงอยไดนบสบปโดยไม

หญากนนมวง

บญ

กหญา – ไถ - พรวน


๐ กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กล

10

การจดเตรยมอาหารขนอาหารขนของโคขนมสวนประกอบหลกๆ คอ1. อาหารพลงงาน (แปง)2. อาหารโปรตน3. อนๆ ไดแก เกลอแร ไวตามน และสารเสรวตถดบทตองใชในปรมาณมากทสด คอ

ปลายขาว ร า และมนส าปะหลง เปนตน การทจะเลอกใชชนดสะดวกในการจดหา หรออาจจะใชหลายอยางรวมกนกได

ยกรองปลก กอตนกลากนนทจะใชปลก

ปลกแบบปกด าใหตนเอยง 60 องศา
ปลกหลมละ 2-3 ตนระยะปลก 50 x 75 ซม.แลวใหน าแปลงปลก
บหนาหลก/สารบญ

มตางๆอาหารพลงงานไดแก ขาวโพด ขาวฟาง ใดนนขนอยกบราคาในขณะนนและความ

ใสปยบ ารง


อาหารโปรตนทนยมใชในโคขน คอ ใบกระถน และยเรย (ปยสตร 46-0-0) เพราะคดเทยบแลวราคาถกกวาปลาปนและกากถวมากคอ ยเรย 1 กโลกรมบวกกบขาวโพด 6 กโลกรม มคาเทากบกากถวเหลอง 7 กโลกรม แตการใชยเรยมขอจ ากดคอ สามารถใชยเรยไดไมเกน 3 เปอรเซนตของอาหารขน และตองผสมใหเขากนด มฉะนนแลวถาโคตวใดไดรบยเรยเขาไปมากเกนไปกจะถงตายได อาหารทมยเรยผสมนควรใชกบโคทมระบบกระเพาะสมบรณแลว คออาย 7 เดอนขนไป เพราะยเรยจะเปนประโยชนไดกตอเมอมจลนทรยในกระเพาะอยางเตมทแลว

เกลอและกระดกปน จ าเปนตองมอย ในอาหารขนอยางละประมาณ 1-2 เปอรเซนต ถาโคขนกนฟางเปนอาหารหลกควรเพมเปลอกหอย หรอปนมารล ( แคลเซยม) อก 0.5 เปอรเซนต

แอก

น

ต

ท

ไวดป


ไวตามนตางๆ สวนใหญจลนทรยในกระเพาะสามารถสงเคราะหขนมาอยางเพยงพอละโคใชเปนประโยชนตอรางกายได ยกเวน ไวตามนเอ ซงรางกายโคตองการในปรมาณคอนขางมาก าจจ าเปนตองเตมลงในอาหารขนบาง แตถาโคไดกนหญาสดหรอในอาหารขนทมขาวโพดและใบระถนอยพอควรกไมจ าเปนตองเตม

สารเสรม ไดแก สารเรงการเจรญเตบโต เชน รเมนซน และยาปฏชวนะบางชนด ขณะประเทศไทยยงหาซอไดยาก แตในอนาคตเมอมการเลยงโคขนมากขนกคงจะไมมปญหาในการหาซอ

การเลยงโคขนรายยอย ควรปลกกระถนไวตามรมรวเพอใชเปนอาหารโปรตนโดยไมองซอ

ร าเปนอาหารทด แตมปญหาเรองการหน จงไมควรใชร าเกน 30 เปอรเซนตของอาหารขาวโพดและขาวฟางทใชผสมอาหารควรบดเพยงหยาบๆ หรอเพยงบบใหแบนยงดกากน าตาลใหพลงงานสง แตไมควรใหเกน 20 เปอรเซนตในอาหาร เพราะจะท าให

องรวงได เนองจากมโปตสเซยมอยมากมนส าปะหลงเปนอาหารทโคชอบกนมากการผสมอาหารขนควรน าเอาวตถดบทใชปรมาณนอยๆ คอ ยเรย เกลอ กระดกปน

ตามน และสารเสรมผสมกบอาหารพลงงาน เชน ขาวโพดหรอปลายขาว เพยง 20-30 กก. จนเขากนกอน แลวจงน าสวนผสมนไปผสมกบวตถดบอนทใชปรมาณมากๆ ภายหลง ทงนเพอใหวตถดบทใชในรมาณนอยๆ เหลานนไดกระจายอยางทวถง

ผสมอาหารขนหลายๆ ชนดรวมกน


๐ กลบ

12

ตารางท 1 ตวอยางสตรอาห

วตถดบ1

ขาวโพดมนเสนปลายขาวร าละเอยดกากฝายทงเปลอกกากถวเหลองใบกระถนลวนกากมะพราวยเรยกระดกปนเกลอปนก ามะถนผง

78.5-----

16.5-

2.511

0.1% โปรตน% โภชนะยอยได% แคลเซยม% ฟอสฟอรส

18.074.01.10.5

ารส าหรบโคอาย 7-12 เดอนหรอน าหนกไมเกน 200 กโลกรม มดงน

สตรท2 3 4 5 6 7 8 9 10

75-----10102.511

0.1

70--

20-5--

2.511

0.1

4030

--10

510

-2.511

0.1

40-

40--5-102.511

0.1

1550

-10

-1010

-2.511

0.1

-65

--101010

-2.51.51

0.1

-70

--515

5-

2.51.51

0.1

--

7010

-510

-2.51.51

0.1

--

75--515

-2.51.51

0.117.973.41.10.8

18.274.51

0.6

18.374.4

0.90.4

17.775.71.10.6

17.6750.90.4

17.9740.90.4

17.675.7

0.80.4

18.3740.90.5

18.4741.20.4

ไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหนาหลก/สารบญ



13

ตารางท 2 ตวอยางสตรอาหารส าหรบโคอายมากกวา 1 ป ขนไป หรอน าหนกไมต ากวา 200 กโลกรมมดงน

สตรทวตถดบ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ขาวฟางขาวโพดปลายขาวมนเสนกากฝายกระเทาะเปลอกกากฝายทงเปลอกใบกระถนลวนกระดกปนยเรยเกลอปนก ามะถนผง

---

82.513

--1

2.51

0.1

---

75.5-

20-1

2.51

0.1

20--

60.5--151

2.51

0.1

-25

-55.5

--151

2.51

0.1

40--

47.5--81

2.51

0.1

-50

-37.5

--81

2.51

0.1

73--

22.5---1

2.51

0.1

-70

-22.5

--31

2.51

0.1

96------21.30.70.1

-95.8

-----1

2.21

0.1

% โปรตน% โภชนะยอยได% แคลเซยม% ฟอสฟอรส

14.077.54.40

14.273.6

.55

.30

14.075.5

.64

.30

14.075.4

.72

.25

14.175.4

.58

.40

14.075.5

.74

.30

14.076.5

.53

.34

14.276.4

.77

.34

14.276.71

0.6

14.576.7

0.50.4

หมายเหต1. ถาตองการใชอาหารขนรวมกบเปลอกสบปะรดควรเตมปนขาวลงไปในอาหาร 2.5

กโลกรม ทกๆ 100 กโลกรม ของอาหารขนเพอลดการเปนกรด2. “ใบกระถนลวน” หมายถง ใบแหงซงไดจากการเคาะใบออกจากกง หลงจากผงแดด

ประมาณ 2 วน (ไมรวมกง)3. “ยเรย” คอปยสตร 46-0-0 ชนดเดยวกบทใชในการปลกพช ในอาหาร

โคสามารถใชแทนปลาปนและกากถวได4. ใช “ไดแคลเซยมฟอสเฟต” แทนกระดกปนกได5. เพอใหการใชประโยชนของยเรยมประสทธภาพยงขน ควรเตมก ามะถนผงลงในสตร

อาหารบางเลกนอย

การจดหาโคมาขน1. โคขนทดควรมคณสมบตดงน

◆ หาซอไดงายและราคาถก! เลยงดงาย ทนโรค ทนเหบ ทนรอน! เตบโตเรว! ประสทธภาพการใชอาหารสง คอ สามารถเปลยนอาหารเปนเนอไดด



14

! คณภาพซากด คอมเนอมากโดยเฉพาะอยางยงเนอทมราคาแพง คอ เนอสนและเนอสะโพก

! เปนทตองการของตลาดและไดราคาสงแตในความเปนจรงไมมโคชนดใดในประเทศไทยทมคณสมบตครบถวนทกประการ ดง

ทกลาวขางตน จงควรพจารณาขอมลทจะเสนอตอไปวา ควรจะเลอกเลยงโคพนธอะไร อายเทาใด และมสภาพเชนไร

2. พนธประเทศไทยเปนประเทศรอน โคทอยในประเทศไทยมานานจนสามารถปรบตวเขากบ

สภาพภมอากาศของประเทศไทยไดดแลว เรยกวา โคพนเมอง ซงจดวาเปนโคทมอยมากทสดในประเทศไทย โคพนเมองในแตละภาคของประเทศ จะมลกษณะทแตกตางกนออกไป แตกลาวโดยสรปไดวา โคพนเมองเลยงงายมขนาดเลกและเตบโตชา ดงนน ในป พ.ศ. 2500 กรมปศสตวจงไดสงพอพนธโคพนธอเมรกนบราหมน เขามาปรบปรงพนธโคพนเมองใหมขนาดใหญขนโตเรวขน และสามารถใชงานไดดวย อกทงโคพนธนมตนตระกลดงเดมอยในประเทศอนเดย ซงเปนประเทศรอนเหมอนประเทศไทย โคพนธบราหมนจงสามารถปรบตวเขากบภมอากาศของประเทศไทยไดอยางสบาย ถงแมจะมเลอดพนธบราหมนอยสงหรอแมกระทงเปนพนธแท โคลกผสมพนเมองบราหมนจงมมากเปนอนดบสองรองจากโคพนเมอง โดยเฉพาะอยางยงในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โคตระกลเมองรอนพนธอนกมอยในประเทศไทยบาง แตไมมากนก คอ พนธเรดซนด ซงเปนพนธโคนม และพนธฮนดบราซล ซงเลยงกนเพอความสวยงาม สวนโคเนอตระกลเมองหนาวนนไดรบการสงเสรมโดย กองอ านวยการกลางรกษาความปลอดภยแหงชาต (กรป.กลาง) ดงททราบกนแลววาโคพนธแทตระกลเมองหนาวไมสามารถทนตอสภาพดนฟาอากาศรอนชนของประเทศไทยไดดงนน โคทมสายเลอดตระกลเมองหนาวทเลยงอยในประเทศไทย สวนใหญจงเปนโคลกผสมระหวางตระกลเมองหนาวกบโคพนเมองหรอกบพนธบราหมน โคตระกลเมองหนาวทมมากทสดคอโคลกผสม พนธชารโรเลส รองลงมาคอ โคลกผสม พนธลมซน ซงโคลกผสมทง 2 พนธดงกลาวทมเลอดเมองหนาวไมเกน 50 เปอรเซนต จะเลยงงาย สามารถเตบโตไดดและมคณภาพซากด คอ เนอมาก และมไขมนแทรกในเนอ เปนทตองการของตลาดชนสง ยงถาเปนลกผสมจากพอพนธแทของ 2 พนธนกบแมทมเลอดบราหมนดวยแลว จะเตบโตดมาก ถาจะเปรยบเทยบระหวางพนธชารโรเลส กบพนธลมซน พอจะกลาวไดวา พนธชารโรเลสเตบโตดกวาและมขนาดใหญกวา แตพนธลมซนมคณภาพซากดกวา ลกโคนมเพศผซงสวนใหญเปน พนธโฮลสไตน (ขาว-ด า) กสามารถน ามาขนไดถงแมจะใหคณภาพซากไมดนก (คอสวนสะโพกเลก และพอคาต าหนวาเนอเหลว) แตกมอตราการเจรญเตบโตไมแพโคเนอ อยางไรกตามเนองจากลกโคนมสวนใหญมเลอดของโคเมองหนาว (โฮลสไตน) อยสงมาก จงท าใหเลยงดยาก ดงนน ถาจะซอลกโคนมมาเลยงควรจะเลอกทมเลอดโคนมไมสงนกหรอถาไดลกผสมระหวางพนธบราหมนกบโคนมกยงด

เพอใหเปรยบเทยบคณสมบตโคแตละพนธและระดบสายเลอดไดชดเจนยงขน จงไดสรปขอมลไวในตารางท 3 ขอมลเหลานไดจากประสบการณ การสงเกตและการสอบถามผมประสบการณ มเพยงสวนนอยเทานนทไดจากรายงานผลการวจย และเปนขอมลในชวงเวลาป 2529-2530 เทานน ดงนนขอมลเหลานอาจจะตองเปลยนแปลงไปบางในอนาคต แตถาจะกลาวโดยสรปในสถาน



15

การณของปจจบนน โคลกผสมบราหมนถงแมจะไมใชโคทดทสดในการขน แตกนบวาเปนโคทเหมาะสมทสด เพราะหาซอไดไมยากนก ราคาไมแพงนก โตดพอสมควร และเลยงดกไมยากนก

ตารางท 3 คณสมบตของโคพนธตางๆ ในสภาพภมอากาศประเทศไทย (ป 2529-2530)10

0 พ.

50 พ

, 50

บ

25 พ

, 75 บ

100 บ

50 พ

, 50 ช

25 พ

, 75 ช

50 พ

, 75 ล

25 พ

, 75 ล

25 พ

, 25 บ,

50 ช

25 พ

, 50 บ,

25 ล

25 พ

, 50 บ,

25 ช

25 พ

, 50 บ,

25 ล

50 พ

, 50 ข

25 พ

, 75 ข

12.5

พ, 8

7.5 ข

25 พ

, 25 บ,

50 ข

50 บ

, 50 ข

50 พ

, 50 ฮ

25 พ

, 75 ฮ

100 ฮ

หาซอไดงาย(มจ านวนมาก)

10 8 7 3 3 1 2 1 1 1 2 3 3 2 2 1 1

ราคาถก (กอนขน) 10 8 7 5 6 6 6 6 5 5 10 10 10 8 3 2 1

เลยงดงาย 10 10 9 8 9 2 9 4 9 9 9 4 3 9 10 8 7

โตเรว 3 6 7 8 7 3 6 6 9 9 6 7 6 7 6 7 8

ปร ะส ทธ ภ าพการ ใชอาหารสง

5 6 7 8 7 3 7 7 9 9 6 7 6 7 6 7 8

คณภาพซากด 5 6 6 6 8 8 9 9 8 8 5 5 5 5 6 6 6

เป น ทต องการของตลาดชนสง

1 1 1 1 10 10 10 10 10 8 1 1 1 1 1 1 1

เป น ทต องการของตลาดชนกลาง

3 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

เป น ทต องการของตลาดพนบาน (ววมน)

10 8 8 8 8 8 8 8 8 8 7 7 7 7 8 8 8

หมายเหตพ. = พนเมอง ช = ชารโรเลส ข = ขาว-ด า (โฮลสไตน) บ = บราหมน ล = ลมซน ฮ = ฮนดบราซล

การใหคะแนน ดมาก : 9-10 ด : 7-8 ปานกลาง : 5-6 พอใช : 3-4 เลว : 1-2


๐ กลบไปหน

16

เปรยบเทยบโคกอนขนและหลงขน

กอนขน หลงขน

พนธลกผสมพนเมอง x บราหมน

เหมาะทสดส าหรบขนเพราะเตบโตดพอควร ราคาพอประมาณและหาซอไดไมยาก

พนธพนเมองโคพนธพนเมองหลงขน อวนพอประมาณ

โตด
พนธลกผสมพนเมอง x ลมซนพอประมาณ แตราคาสงหาซอยาก
ากอนน ๐ หนาถดไป


๐ กลบไปหนา

17

3. เพศ3.1 ประเทศไทย

สตวแพทยวาไมสามารถใหลกได (เป3.2 โครนเพศผ

ประมาณ 5-10 เปอรเซนต และมเพราะฮอรโมนจากลกอณฑะเปนตว

3.3 โครนเพศผต10-15 เปอรเซนต และมประสทธภ

3.4 โครนเพศเมยวน จงสามารถสงตลาดไดเรวกวา แ

3.5 ราคาโครนเพเมอขนเสรจแลวกมกจะไดราคาต าก

3.6 โคเพศเมยมปดวยการตอน แตการตอนโคเพศเมย

โตด
พนธลกผสมพนเมอง x ชารโรเลสพอประมาณ แตราคาสง และหาซอยาก
พนธลกผสมพนเมอง x บราหมน x ชารโรเลสโตดมาก แตราคาแพง และหาซอยาก

กอนน ๐ หนาถดไป

มกฎหมายหามฆานหมน) การขนโคเ ไมตอนจะมอตรากประสทธภาพการใชเรงการเจรญเตบโตอนจะมอตราการเจราพการใชอาหารสงกจะโตเตมท (เรมสะตอาจจะไมเปนทตองศเมยทจะซอมาขน วาโครนเพศผเชนกนญหาเรองการเปนสคอนขางจะยงยาก แ


โคเพศเมย นอกจากจะไดรบค ารบรองจากพศเมยจงท าไดยาการเจรญเตบโตตอวนสงกวาโครนเพศผ ตอน อาหารสงกวาประมาณ 3-5 เปอรเซนต ทงน

ญเตบโตตอวนสงกวาโครนเพศเมย ประมาณ วา 5-10 เปอรเซนตสมไขมน) กอนโครนเพศผประมาณ 30-40 การของตลาด เพราะมขนาดซากเลก(ไมใชโคพนธ) มกจะถกกวาโครนเพศผ แต

ด และการทองในขณะขน ซงสามารถแกไขไดละเปนการเสยงพอสมควร


3.7 โคเพศเมยมคณภาพซากและเปอรเซนตซากต ากวาโคเพศผเลกนอย3.8 ตลาดเนอชนสงในกรงเทพฯ ตองการเนอทมไขมนแทรก ดงนนจงไมสามารถใชโค

เพศผทไมตอนได3.9 ตลาดเนอพนบานทวไปตองการเนอทมไขมนหมซากหนาๆ และไขมนมสเหลอง

เขม จงนยมซอโคเพศผตอนหรอโคเพศเมยทมอายมาก (เรยกวา “ววมน”) โดยใหราคาสงกวาโคเพศผไมตอน

3.10 ตลาดเนอทใชเนอส าหรบท าลกชนตองการเนอทไมมมน และสเขม จงนยมใชโคเพศผไมตอน

3.11 ตลาดมาเลเซย ซงพอคาไทยสงโคมชวตผานชายแดนเขาไปจ าหนาย จะมความตองการโคเพศผไมตอน

3.12 การขนโคเพศผไมตอนแบบขงรวมกน คอกละหลายตว จะมปญหาเรองการขวดกน

4. อายมขอความค านงดงน4.1 ถาลกโครบอาหารอยางดเตมทมาตงแตแรกคลอดอยางตอเนอง อตราการ

เจรญเตบโตตอวนจะเพมขนเรอยๆ และจะสงสดเมออายประมาณ 1 ป แลวคอยๆ ลดลงเรอยๆ จนถงอายเตมวย (4-5 ป) อตราการเจรญเตบโตจะเปนลบ หรอน าหนกตวจะเรมลดลง ดงนนถาจะน าโคทอวนแลวมาขนกควรจะเลอกลกโคทอายไมเกน 1 ป

2 ป จะมโคหยานม

ตอวนสงนตว 1 กโลตอวนจงไม


แตถาหากวาโคทจะน ามาขนนนอยในสภาพผอม (แตสขภาพดไมแคระแกรน) โคอาย อตราการเจรญเตบโตตอวนสงกวาโค 1 ปและโค 1 ป มอตราการเจรญเตบโตตอวนสงกวา

อยางไรกตาม เมอคดถงคาทางเศรษฐกจแลวมใชวาโค 2 ป ซงมอตราการเจรญเตบโตนจะดกวาโคหยานม เพราะโค 2 ป จะกนอาหารมากกวาโคหยานมในการเปลยนเปนน าหนกกรมเทากน (ประสทธภาพการใชอาหารดอยกวาโคหยานม) ดงนนคาอตราการเจรญเตบโตไดเปนปจจยทส าคญนก ในแงของก าไรหรอขาดทนในการเลยงโคขนอาจจะใชไดเพยงเพอ



19

เปรยบเทยบในระหวางโคทมอายและขนาดเทากนเทานน สวนประสทธภาพการใชอาหารนบวาเปนสาเหตทส าคญยงในความส าเรจของกจการ และสามารถใชประกอบการตดสนใจวาควรเลอกโคประเภทใดมาขน

4.2 ถาความแตกตางของราคาระหวางโคกอนขนกบโคหลงขนมมาก ควรจะขนโคใหญ แตถาลกโคกอนขนมราคาสงควรจะขนตงแตอายยงนอย เพอประหยดเงนคาตวโคแตหวงก าไรจากการเจรญเตบโต

4.3 ถาอาหารขนมราคาถก ควรขนโคตงแตอายยงนอย แตถาอาหารขนราคาแพง ควรจะขนโคใหญเพอลดระยะเวลาขน

4.4 การขนโคอายนอยตองใชเวลามากกวาการขนโคใหญโคหยานม ใชเวลาขนประมาณ 10 เดอนโค 1 ป ใชเวลาขนประมาณ 8 เดอนโค 1 ½ ป ใชเวลาขนประมาณ 6 เดอนโค 2 ป ใชเวลาขนประมาณ 4 เดอนโคเตมวย ใชเวลาขนประมาณ 3 เดอน

ดงนน ถาตลาดระยะสนด หรอตองการผลตอบแทนเรวกควรขนโคใหญ แตถาตลาดระยะยาวดหรอตลาดยงไมแนนอนควรขนโคเลก เพอยดเวลาและโคจะเจรญเตบโตไปเรอยๆ สวนโคใหญจะประวงเวลาไมไดเพราะระยะหลงๆ ของการขนโคใหญจะโตชามาก

4.5 โคเลกตองการอาหารทมโปรตนสงและอาหารหยาบคณภาพด ดงนนถามหญาสดคณภาพสงกสามารถขนโคเลกได แตถามฟางเพยงอยางเดยวกควรขนโคใหญ

4.6 ถาผเลยงยงมประสบการณนอยกควรจะขนโคใหญ เพราะโคใหญมปญหาในการเลยงดนอยกวาโคเลก

4.7 ถาจะผลตเนอโคขนสงตลาดชนสง โคทขนเสรจแลวไมควรจะมอายเกน 3 ป4.8 ถาจะผลต “ววมน” สงตลาดธรรมดา ควรจะเลอกโคเตมวยมาขน เพอจะไดม

ไขมนมากและสเหลอง

5. สภาพโคทจะซอมาขนทมสภาพตางๆ กน เชน อวนสมบรณ ผอมแตไมแคระแกรน และผอมแคระ

แกรน จะไดผลตอบแทนตางกน กลาวคอ โคทอยในลกษณะผอมเพราะขาดอาหารมาระยะหนงแตไมถงกบแคระแกรนจะมอตราการเจรญเตบโตและประสทธภาพการใชอาหารดกวาโคทเคยไดรบอาหารสมบรณมาตลอด เรยกการเตบโตอยางรวดเรวลกษณะนวา “การเตบโตชดเชย”



ดงนนการเลอกโคประเภทนมาขนยอมไดก าไรดกอนขนกถกดวย การทโคไดรบอาหารนอยมาระยะหนงโครงรางหรอกระดกยงคงเตบโตขนเรอยๆ เมอไดรบอา

ดงทไดกลาวในเรองพนธแลววา โคพนเมองมลงทนขน แตถาหากเปนโคพนเมองทมขนาดใหญแลวแสามารถเพมน าหนกไดอยางรวดเรว เชนกน และเปนทต

6. การคดเลอกโคจากลกษณะภายนอกเมอสามารถตดสนใจไดแลววาจะเลอกโคพ

โอกาสคดเลอกเพยงบางตวมาจากกลมโคประเภทเดยไดดงน

6.1 เลอกโคทมกระดกใหญ ซงกระดกทสอนทจรงกระดกมราคาต ากวาเนอมาก แตจากผลงานวเตบโตและประสทธภาพการใชอาหารดกวาโคทมกระภาพการใชอาหารดกวาโคกระดกเลก เมอขนจนอวนแลกบปรมาณเนอ คอ โคทมกระดกใหญจะมโครงรางใหญของกลามเนอ การเพมน าหนกของกระดกเมอคดเปนเปหนกเนอของโคทกระดกใหญนน

6.2 ระยะหางระหวางกระดกกนกบ และรโคตวนจะมสะโพกหนา

6.3 กระดกกนกบอยหางจากกระดกเชงกรขอ 2 และ 3 ท าใหโคตวนมเนอสวนทายมาก (ซงมราค

6.4 สวนของล าตวยาว แตไมตองลกมากราคาต า

โคเลกกอนขนตองอยในสภาพทสมบรณ


เพราะนอกจากมการเตบโตชดเชยแลวราคาโคนนรางกายจะไมมการสรางกลามเนอเพมขนแตหารดภายหลงกจะเพมน าหนกตวไดอยางรวดเรวอตราการเจรญเตบโตต ามากจนไมคมคาตอการตอยในสภาพผอม (เชนโคงาน) เมอน ามาขนกองการของตลาด “ววมน”

นธ เพศ วย และสภาพอยางไรมาเลยงแลวถามวกนมหลกในการพจารณาจากลกษณะภายนอก

งเกตและเปรยบเทยบไดงายทสด คอกระดกแขง จยยนยนวาโคทมกระดกใหญจะมอตราการเจรญดกใหญจะมอตราการเจรญเตบโตและประสทธวพบวาขนาดของกระดกมความสมพนธทางบวกและมเนอมากดวย เพราะกระดกเปนทยดเกาะอรเซนตแลวจะนอยมากเมอเทยบกบการเพมน า

ะยะหางระหวางกระดกเชงกรานมาก ซงแสดงวา

าน ซงแสดงวาโคตวนมสวนของสะโพกยาวจากาแพง)นก เพราะครงลางของล าตวโคจะมเนอนอยและ

โคใหญกอนขนไมจ าเปนตองอวนสมบรณ


การจดการกบโคเม1)2)

กนฟาง กควรใหโค3)

อาหารขนโดยใหจ าเคยวเออง เปนตนปรมาณทตองการใ

4)ควรขอค าแนะน าจา

5)คอโรคปากและเทาปศสตวอ าเภอ

6)วน รายละเอยดอา

7)การตอนควรใชคมเพราะจะท าใหโคบ

8)ฮอรโมนท าใหอตร


เรมขนอโคเขามาอยในคอกขนใหมๆ ควรปฏบตดงน มน าสะอาดใหโคกนตลอดเวลา ใหโคกนอาหารชนดเดยวกบทโคเคยกนเปนเวลา 1-2 วน เชน ถากอนซอโคเคยกนฟาง หรอหญาแหง ไมควรใหกนหญาสดทนททนใด เมอโคเรมหายเครยดเรมคนเคยกบคอก คอประมาณวนท 2-3 จงเรมฝกใหกนนวนนอยๆ กอน หมนสงเกตวาโคมอาการผดปกตหรอไม เชน ทองอด ยนซม ไม ถาโคปกตดกเพมอาหารขนใหอกในวนท 5-6 และเพมขนเรอยๆ จนกระทงถงนวนท 14-15 (ดตารางท 3) ใหยาถายพยาธตวกลมและพยาธใบไม ยาถายพยาธมขายในทองตลาดหลายชนด กปศสตวอ าเภอ ฉดวคซนปองกนโรคระบาด ซงในแตละทองทอาจจะไมเหมอนกน แตโรคทส าคญๆ เปอย 3 ชนด กบโรคเฮโมรายกเซฟตกซเมย (โรคคอบวม) รายละเอยดควรปรกษา

ถาโคมเหบมากควรใชยาฆาเหบพนบนตวโคเพยงครงเดยว เชน อาชนโทนหรอเซฟนไดจากสลากยา ถาจ าเปนตองตอนโค (เพราะความตองการของตลาด) กควรตอนในระยะเรมขนน ตอน (เบอรดซโซ) หรอเครองมอตอนโค “ก าแพงแสน ” ไมควรใชวธทบแบบพนบาน อบช ามาก ฝงฮอรโมนเรงการเจรญเตบโตใตใบห แตจะไมฝงกได จากรายงานวจยพบวาการฝงาการเจรญเตบโตของโคเพมขนประมาณ 12 เปอรเซนต


กา

คอหญใหโ

วนอ

การตอนโคดวยคมตอนโค “เบอรดซโซ”
การตอนโคดวยเครองมอตอนโค “ก าแพงแสน ”

รปฏบตเลยงดโคขน

1. ใหโคอยในคอกตลอดเวลาหรอถาเลยงเพยง กบางกได ไมนยมปลอยโคลงไปแทะเลมหญาในแปลง าเสอมโทรมดวย อยางไรกตามถาจะเลยงโคโดยวธปลคตองเดนมากและไมควรใหแทะเลมขณะแดดรอนจด

2. ใหโคกนอาหารขนวนละ 1 หรอ 2 ครง หรอยางสม าเสมอ ปรมาณอาหารตอตวตอวนเปนดงน

ฝงฮอรโมนใตใบห

๐

2

กลบหนาหลก/สารบญ

-3 ตว อาจจะจงโคมาผกลามใตรมไมใกลๆ เพราะท าใหโคตองเสยพลงงานมาก และท าใหอยใหกนหญาในแปลงกได แตตองพยายามไม

3 ครง ในเวลาใดกไดแตตองใหเหมอนกนทก

อาบน าใหโคในวนทอากาศรอนมาก


๐ กลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กล

23

ปรมาณอาหารขน (กก.) ทใหเมอเลยงรวมกบนน.โค (กก.) ฟางหรอยอดออย หญาสดหรอตนขาวโพดออน เปลอกสบปะรด100150200250300350400450

2.53.03.54.04.55.56.57.5

2.02.53.03.54.05.06.07.0

1.52.02.53.03.54.05.06.0

หมายเหต ถาใหเปลอกสบปะรดบวกฟาง ตองใหอาหารขนเทากบเมอใหหญาสด

3. ใหโคกนอาหารหยาบ เชนหญา หรอฟางหรอตนขาวโพดหรอยอดออยหรอเปลอกสบปะรดอยางเตมท

4. มน าสะอาด (น าบอกใชได) ใหโคตลอดเวลา5. เปลยนวสดรองพนคอกเมอเหนวาชนแฉะ6. ถาอากาศรอนมากควรฉดน าหรออาบน าใหโคบาง7. หมนสงเกตพฤตกรรมปกตของโคแตละตว ถาเหนวาโคตวใดมอาการผดไปจากปกตแสดง

วาอาจจะไมคอยสบาย ตองหาสาเหตและรบแกไข หรอรบปรกษาสตวแพทย

การเจรญเตบโต1. โคจะเจรญเตบโตวนละ 0.6-1.2 กโลกรมตอวน ทงนขนอยกบปจจยหลายอยาง ไดแก

พนธ เพศ คณภาพอาหาร และการเอาใจใสเลยงด2. การเสยดายอาหารขนโดยใหนอยกวาทก าหนดจะท าใหโคเตบโตชาตองใชระยะเวลานาน

จงจะถงก าหนดสงตลาด ซงมผลท าใหขาดทนหรอก าไรนอยลง3. ระยะแรกของการขน โคจะเจรญเตบโตดกวาระยะปลาย4. สามารถประมาณการเจรญเตบโตของโคได

โดยการวดรอบอกโคเดอนละครง โดยใชสายวดตดเสอ 2 เสนตอกน วดรอบอกโคบรเวณซอกขาหนา ใหสายวดตงพอดจะท าใหขนราบตดผวหนง ในระยะเพงขนใหมๆ (โคยงผอมอย) รอบอกเพมขน 1 เซนตเมตรเทากบน าหนกเพมขนประมาณ 5 กก. แตเมอโคอวนมากแลว 1 เซนตเมตรมคาเทากบประมาณ 8 กโลกรม

บหนาหลก/สารบญ

การวดรอบอกโคเพอประมาณน าหนก


๐ กลบ

24

ลกษณะโคทพรอมสงตลาด1. เมอกลามเนอของโคเจรญเกอบเตมทหรอเตมทแลว รางกายโคจะเรมสะสมไขมนแทรกอย

ในกลามเนอและหมอยนอกกลามเนอ (ใตผวหนง) จดทสงเกตไดชดจากภายนอก คอ บรเวณ 2 ขางของโคนหาง ถาไขมนตรงจดนนขนมาพอสมควรแลวแสดงวาโคถงก าหนดสงตลาดแลว ถาหากยงชะลอตอไปก าไรจะคอยๆ ลดลง เพราะระยะนน าหนกโคจะเพมนอยมากในขณะทตองกนอาหารมาก

2. ถาจะสงตลาดทไมเขมงวดเรองไขมนควรจะรบสงตลาดตงแตโคอวนเตมทโดยทไขมนยงไมขนมาใหเหน

ซากและเนอโคขน1. ควรใหโคอดอาหา2. ซากสดหมายถงส

ในโรงฆาสตวใหญๆ ทวไปจะแโครงท 12 กบ 13 เรยกภาษา

3. โดยปกตโคขนจะไกบพนธ ขนาด และความอวน

4. เมอเอาซากไปแชใอกประมาณ 3 เปอรเซนต เรย

5. ซากโคขนทดควรม6. โคขนทดควรมไขม

ชดคอทหนาตดเนอสนเมอผาเรองนลงมาก เพราะกลวเรองไ

โคถงก าหน

ไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหนาหลก/สารบญ

ร 20-24 ชวโมงกอนฆา (กนน าได)งทไดหลงจากฆาโคแลวตดเอาหว หนาแขง หนงและเครองในออกไปแลว บงซากออกเปน 4 ชน โดยผาซกซาก แลวตดครงแตละซกทระหวางซชาวบานวา “ผาซก”ดซากสดประมาณ 58-61 เปอรเซนตของน าหนกมชวตกอนฆา ซงขนอยของโค โคทมขนาดใหญและอวนจะมเปอรเซนตซากสงนหองเยน 3 องศาเซลเซยส เปนเวลา 48 ชวโมง น าหนกซากจะลดลงกวา “ซากเยน” ซงตลาดชนสงซอขายกนดวยน าหนกซากแบบนไขมนหมตว วดทกลางหลงไดหนาประมาณ 1-2 เซนตเมตรนแทรกอยในเนอเพอใหเนอมความชมฉ า บรเวณทสงเกตไขมนแทรกไดส อยางไรกตามปจจบนนตลาดเนอในตางประเทศไดลดความส าคญในขมนอดตนเสนเลอดผบรโภค

ดสงตลาด เมอสงเกตเหนไขมนบรเวณ 2 ขางโคนหาง


๐ ก

25

ตลาดโคขน1. ตลาดเนอคณตลาดประเภท

ไทยทมรายไดสง เนอประเสรรพสนคาบางแหง เนอค

1.1 ระดบ 1- เปนโค

เปนตน- เนอตอ- อายโค- น าหน- ซอขาย

(น าหนกซากสดหลงฆา) ห1.2 ระดบ 2

- เปนโคระดบ 1 จะน ามาขายในตล

- เนอตอ- อายโค- น าหน- ซอขาย

บาท (น าหนกซากสดหลงฆปจจบนนประเทศไ

ผลตในประเทศไทยยงเขาทบรษทซอกบอกวาไมมโคพ

ลบไปหนากอนน ๐ หนาถดไป ๐ กลบหนาหลก/สารบญ

ภาพสงนมอยเฉพาะในเมองใหญๆ ทมชาวตางประเทศเดนทางมาทองเทยว หรอคนภทนใชประกอบอาหารในโรงแรมหรอภตตาคารใหญๆ และวางขายตามหางณภาพสงนยงแบงออกเปน 2 ระดบ ซงมขอมลในแตละระดบ ดงน

ทมเลอดโคเนอตระกลเมองหนาว เชน ลกผสมชารโรเลส และลกผสมลมซน

งมไขมนแทรกในเนอระดบสงทเขาฆาอายนอย (อายไมเกน 3 ป)กซากโคไมต ากวา 200 กโลกรมหรอน าหนกมชวตไมต ากวา 350 กโลกรมกนดวยน าหนกซาก ราคาทเกษตรกรไดรบประมาณกโลกรมละ 55-60 รอถาเทยบเปนน าหนกมชวตประมาณกโลกรมละ 30-35 บาท

ไมจ ากดพนธ แตสวนใหญใชโคลกผสมบราหมนและลกโคนมเพศผ (โคในาดระดบ 2 กได)งมไขมนแทรกในเนอพอควรทเขาฆาไมเกน 3 ปกซากเชนเดยวกบระดบ 1กนดวยน าหนกซาก ราคาทเกษตรกรไดรบประมาณกโลกรมละ 48-50 า) หรอถาเทยบเปนน าหนกมชวตประมาณกโลกรมละ 28-30 บาททยสงเนอคณภาพสงเขามาจากตางประเทศปละมากกวา 100 ตน เนอโคทดแทนไมไดถง 50 เปอรเซนต แตกบนวาขนแลวไมรจะขายใหใคร ในขณะทอทจะซอ ทงนเพราะธรกจโคขนในประเทศไทยเพงอยในจดเรมตน ระบบการ

เนอโคขนมไขมนแทรก



26

ตลาดยงไมเขาท นาจะมหนวยงานใดทรบผดชอบชวยเปนตวกลางจดการในเรองนใหผซอและผขายไดพบกนเพอใหไดผลประโยชนรวมกน ชมรมโคเนอแหงประเทศไทยพยายามจดท าหนาทนแตเนองจากเปนเรองใหมจงยงไมประสบผลส าเรจเทาทควร

2. ตลาดทวไปตลาดประเภทนมอยทวไปซงพอจะแบงยอยออกเปน 2 ระดบ ซงมขอมลในแตละระดบดงน2.1 ววมน

- ไมจ ากดพนธและอายโค สวนใหญใชโคงานอายมากทมาจากพมา น ามาขนเพยง 3-4 เดอน

- ไมสนใจเรองไขมนแทรกแตตองการไขมนหมซากหนาๆ และชอบไขมนเปนสเหลอง

- น าหนกซากโคไมต ากวา 170 กโลกรมหรอเทยบน าหนกมชวตประมาณ 300 กโลกรม

- ซอขายกนดวยน าหนกซาก ราคาทเกษตรกรไดรบประมาณกโลกรมละ 42-45 บาท (น าหนกซากสดหลงฆา) หรอเทยบเปนน าหนกมชวตประมาณกโลกรมละ 25-26 บาท แตถาพอคาไปซอถงหนาคอกโดยการชงน าหนกมชวตจะไดราคาประมาณกโลกรมละ 23-24 บาท

- เนอโคคณภาพสงสามารถน ามาขายในตลาดววมนได2.2 ตลาดววลกชน

- เปนโคไมจ ากดพนธ และอายโค ถงแมจะเปนโคผอมหรอโคไมขนกใชได- ไมสนใจเรองไขมนแทรกและไขมนหมซาก- ไมจ ากดน าหนกซาก- ปกตผเลยงโคขนจะไมน าโคมาขายใหแกตลาดน นอกจากกรณพเศษ เชน โคขาหก

โคทขนไมขน หรอโคททองขนตายอยางกระทนหน เปนตนสรปไดวา ผเลยงโคขนรายยอยควรรวมกลมกนเพอตดตอตลาดเนอในกรงเทพฯ หรอเมอง

ใหญๆ ซงจะสามารถจ าหนายไดในราคาสง อยางไรกตาม ถาสามารถเลยงโคขนใหมอตราการเจรญเตบโตไดไมต ากวาวนละ 1 กโลกรม ถงแมจะจ าหนายในตลาดธรรมดา (ตลาดววมน) กยงมก าไรพอสมควร โดยเฉพาะอยางยงถาขนโคเตมวยจะเปนทตองการของตลาดธรรมดามากกวาโคขนอายนอยเสยอก เพราะมไขมนสเหลอง ขอย าวาผทจะเลยงโคขนจ าเปนจะตองตดตอตลาดใหเปนทเรยบรอยกอนลงมอขน เพราะถาหากถงก าหนดขายแลวแตยงขายไมไดก าไรจะลดลงเรอยๆ เนองจากระยะหลงนน าหนกโคแทบจะไมเพมขนเลย

แนวโนมของตลาดเนอโคในอนาคต

ในปจจบนนการตลาดโคขนยงไมเขารปเขารอยดนก ราคาเนอโคขนคณภาพสงยงมความแตกตางจากเนอโคทวไปมาก แตคาดวาในอนาคตไมไกลนกราคาเนอคณภาพสงคงจะขยบต าลง ในขณะทเนอทวไปขยบสงขน ทงนเนองจาก


1. โคทเลยงปลอยโดยไมตองลงทนมากนก จะลดนอยลงเรอยๆ เพราะไมมทเลยง ไมเหมาะสมกบสภาพสงแวดลอมและสงคมในอนาคต การเลยงโคเนอจงตองหนมาเลยงในระบบทตองการลงทนสงขน

2. ผบรโภคมความรเรองการเลอกซอเนอตามคณภาพมากขน3. ตนทนการเลยงโคขนในอนาคตอาจจะต าลงเพราะมการปรบปรงพนธโคใหสามารถขนได

เตบโตเรวขน และมเทคโนโลยทเหมาะสมขนท าใหสามารถลดตนทนในการเลยงโคขนไดและเมอนนเนอในตลาดทวไปคงจะเปนเนอโคขนเปนสวนใหญเชนเดยวกบเนอสกร ในปจจบน

แตความเสยงเรองราคาขนๆ ลงๆ แบบเนอสกรคงเกดกบเนอโคไดยากเพราะโคออกลกปละตว

สรปขอเสนอแนะจากขอมลทเสนอมาขางตนพอจะสรปไดวา ธรกจการเลยงโคขนเปนอาชพเสรม สามารถท าราย

ไดใหแกเกษตรกรรายยอยไดเปนอยางด ยงถามตลาดซงรบซอโคขนระดบกลางเกดขนดวยแลวธรกจการเลยงโคขนคงรดหนาไปดวยดและกวางขวางขน แตการเลยงโคขนรายละนอยตวนจะท าใหดตอเมอมการรวมเปนกลมกอน ซงจะท าใหสะดวกและประหยดในหลายๆ ดาน เชน การจดซอลกโคขน การจดซออาหาร และการจดสงโคหลงขนไปยงตลาด เปนตน

ขอเนนวาการเลยงโคขนจะส าเรจไดตองประกอบดวยปจจยหลกๆ ดงนคอ" พนธด" อาหารด" เอาใจใสดแลด" มตลาดราคายตธรรมและมนคงถาทานขาดขอหนงขอใดกไมควรเสยงเลยงโคขนตามสมยนยม แตทานควรจะเลยง

แมพนธเพอผลตลกขายใหกบผเลยงโคขนจะดกวา


การเลี้ยงโคขุนเป...

Documents