ความจริงของชีวิต (the truth of life)€¦ · web...

ความจรงของชวต (The Truth of Life)

หนวยท ๑ ชวตและองคประกอบของชวตเคาโครงเนอหา๑. ความหมายของชวต๒.องคประกอบของขนธ ๕๓. เหตแหงความแตกตางของขนธ ๕๔. กาลามสตร (หลกการพจารณาเกยวกบความเชอ)๕. ประเภทกำาเนดของชวต๖.ววฒนาการของทารกในครรภ๗.อปมาของชวต๘. ประโยชนของการรความจรงของชวตว ต ถ ป ร ะ ส ง ค เ ช ง พ ฤ ต ก ร ร ม เมอศกษาหนวยท ๑ จบแลวนกศกษาสามารถ ๑.อธบายความหมายของคำาวาชวตตามหลกพระพทธศาสนาไดถกตอง

๒.ระบองคประกอบของชวตตามหลกคำาสอนในพระพทธศาสนาไดถกตองครบถวน ๓.อธบายความหมายของแตละองคประกอบของชวตไดถกตอง ๔.จำาแนกเหตแหงความแตกตางของขนธ ๕ ได ๕.อธบายวธคดตามแบบหลกกาลามสตรไดอยางนอย ๕ ขอ ๖.นำาวธคดตามแบบหลกกาลามสตรไปวเคราะหสถานการณตางๆในชวตประจำาวนได ๗.แยกประเภทกำาเนดของชวตได ๘.สรปววฒนาการทารกในครรภไดอยางนอย ๔ สปดาห ๙.ยกตวอยางอปมาของชวตไดอยางนอย ๔ ตวอยางได ๑๐.บอกประโยชนการเรยนรความจรงของชวตไดอยางนอย ๓ ขอ

หนา 1


บทท ๑ชวตและองคประกอบของชวต

บทนำา

มนษยเปนสงมชวตอยางหนงทเกดมาในโลกและแตกตางจากสงมชวตอนๆ ตรงทมนษยเปนผมขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมในการดำาเนนชวต มนษยสรางวฒนธรรมทหลากหลายขนมาเพอใชด ำาเนนชวตโดยเฉพาะวฒนธรรมทางดานวตถทเกดขนจากปญญาของมนษย ในยคแรกการสรางวตถขนมามงหวงเพยงเพออำานวยความสะดวกสบายใหกบตนเอง แตในปจจบนนมนษยกบตกเปนทาสของวตถมากขน ทกคนตองดนรนแสวงหาวตถใหไดมากทสดหรออยางนอยกมากกวาคนอน ท ำาใหมนษยมองเหนความสำาคญของสงภายนอกคอวตถมากกวาความสำาคญของตนเองหรอมนษยดวยกน คนสวนมากไมมเวลาคดถงตนเองวาเราคอใคร มาจากไหน เปนอยางไร และจะเปนไปอยางไร เราควรเปนอยอยางไร

การศกษาความจรงของชวต คอการศกษาทจะนำาใหผศกษาไดหนกลบมาพจารณาตนเองวาเราคอใครเปนตน เพอจะไดรและเขาใจตนเองวาเราควรจะดำาเนนชวตอยางไร และเราจะทำาความเขาใจชวตไดอยางไร การศกษาเร องชวตอปกรณสำาคญกคอชวตซงเปนสงททกคนมประจำาตวอยแลว เพอใหเปนไปตามวตถประสงคของการเรยนจะไดอธบายตามลำาดบดงน

หนา 2


๑. ความหมายของชวต ราชบณฑตยสถาน พ.ศ 2542 (2546 : 366 ) ไดอธบาย ความหมายของชวตวา “....ชวต...ความเปนอย ตรงขามกบความตาย...” ในการดำารงชวตอย มลมหายใจ สามารถปฏบตกจกรรมตางๆได เรากเรยกกนวามชวต ซงชวตทกชวตจะสามารถตดตอกบโลกไดโดยอาศยชองทางทเรยกวา ทวาร“ ” หรอ“อายตนะภายใน6” ไดแก ตา ห จมก ลน กาย และ ใจ ( พระธรรมปฎก 2544 : 27 ) ตดตอกบ อายตนะภายนอก“ 6” คอ รป รส กลน เสยง สมผสกาย สมผสใจ ดงนนผทมชวตจงสามารถรบรสมผสสงแวดลอมรอบตวได ในขณะทผทไมมชวตไมสามารถใชชองทางเหลานในการตดตอรบรการรบรของ ทวาร แตละอยางจะแยกสวนในการรบรกอนทจะประมวลเปน“ ”เนอเดยวกนเหมอนกบ รถ“ ” ทประกอบขนมา จากชนสวนตางๆหลายชน เชน ลอ เพลา พวงมาลย ฯลฯ หากแยกสวนออกจากกน สภาพของ รถ“ ” กจะหายไป (พระธรรมปฎก 2544: 19) มนษยกเชนเดยวกน การกอเกดเปนชวต ตองมองคประกอบตางๆหลายสวนรวมกนจงจะเปนชวตซงจะกลาวถงในลำาดบตอไป พระธรรมปฎก(2544 : 20) ไดกลาวไววา ตามหลกคำาสอนในพระพทธศาสนา ชวตหมายถง ขนธ 5ชวตเปนผลรวมของรป กบ นาม ซงมองคประกอบ 5 ตว หรอสงของ 5 อยางมารวมตวกนเขาเรยกตามภาษาธรรมวา ขนธ 5 (The Five Aggregates) ซงสอดคลองกบคำากลาวของ พทธทาสภกข (2535 : 96-119) เกยวกบเรองของเบญจขนธและราชบณฑตยสถานพ.ศ 2542 (2546 :178) อธบายวา“ ขนธ 5 ”เปนคำานาม หมายถงหมวด หม กอง ของรปกบนามทแยกออกเปน 5 กอง คอ รป เวทนา สญญา

หนา 3


สงขาร และ วญญาณ จากทกลาวมาขางตนจงสรปความไดวา ชวต ตามหลกคำา“ ”สอนของพระพทธศาสนาหมายถงการดำารงอยของสตวโลกไมวาจะบญญตเรยกเปน มนษย หรอ อะไรกตาม และการดำารงอยนน จะตองประกอบดวย รป เวทนา สญญา สงขารและวญญาณ หรอ อธบายสนๆวา ชวต หมายถง ขนธ 5

๒.องคประกอบของขนธ ๕

ข น ธ ๕ ห ร อ เ บ ญ จ ข น ธ (The Five Groups of Existence: Five Aggregates) มรายละเอยดพรอมทงเนอหาสาระดงทพระธรรมปฎก (ป.อ. ปยตโต) ไดใหนยามความหมายไวดงน

๑. รปขนธ (Corporeality) คอกองรป สวนทเปนรป รางกาย พฤตกรรมและคณสมบตตาง ๆ ของสวนทเปนรางกาย สวนประกอบของรปธรรมทงหมด, สงทเปนรางพรอมทงคณและอาการ รปขนธแบงออกเปน ๒ สวน คอ มหาภตรปและอปาทายรป ดงน

๑.๑ มหาภตรป หรอภตรป ๔ (The Four Primaries) หรอทเรยกกนโดยทวไป

วามหาภตรป คอรปใหญหรอรปหลก, สงททรงสภาวะของตนเอง คอมอยโดยธรรมดา เปนไปตามเหตปจจย ไมมผสราง ไมมอตตา มใชสตว มใชชวะ ไมมผสรางผบนดาล สามารถกลายเปนสภาวะตาง ๆ ไดมากมาย รปทมอยโดยสภาวะ รปทเปนตนเดมซงไดแกธาต ๔ คอ

๑.๑.๑ ปฐวธาต (Element of extension) คอธาตดน มลกษณะเขมแขงเปนสภาวะ

ทแผไปกนเนอทเปนหลก เปนทตงอาศยแหงรปทเกดพรอมกน(สหชาตรป) เปนสงทมลกษณะขยายตว กนเนอทซงเปนคณสมบตพนฐานของสสาร ปฐวธาต คอธาตดนดงกลาวมาน มอยท งภายในตวและภายนอกตว

หนา 4


เฉพาะทเปนภายในตวม ๒๐ อยาง คอ ผม ขน เลบ ฟน หนง เนอ เอน กระดก เยอในกระดก มาม หวใจ ตบ พงผด ไต ปอด ลำาไสใหญ ลำาไสนอย อาหารใหม อาหารเกา และเยอในสมอง

๑.๑.๒ อาโปธาต (Element of cohesion) คอธาตนำา มลกษณะเหลว เปน

สภาวะทดดซม ซมซบ ซานไป ขยายขนาด ผนก พอกพนเขาดวยกน ซงสามารถยดปรมาณของสสารทกระจดกระจายใหรวมกน ทำาใหเราเหนเปนเปนรางขนมา มการเกาะตดยดเปนกลมเปนกอนอาโปธาต คอธาตนำา เปนธาตทมลกษณะเอบอาบไปทวตว มอยทงทเปนไปภายในตวและทเปนไปภายนอกตว เฉพาะทเปนไปภายในตวม ๑๒ อยาง คอ ด เสลด หนอง เลอด เหงอ มนขน นำาตา เปลวมน นำาลาย นำามก ไขขอ และมตร

๑.๑.๓ เตโชธาต (Element of heat or radiation) คอธาตไฟ เปนสภาวะททำา

ใหรอน ความรอนหรออณหภมความเยนกรวมเขาในเตโชธาตดวย เพราะเปนพลงงานสรางสรรคชวตและสรรพสงใหเจรญเตบโต เมอความรอนกบความเยนรวมตวกนกจะทำาใหเกดความอบอนพอเหมาะพอด เกดความสมดลยแหงชวต แตถาขาดดลยภาพแหงเตโชธาตแลวชวตหรอรางกายตลอดถงสรรพสงกจะเสอมสลายไปทนท เตโชธาต คอธาตไฟ เปนธาตทม ลกษณะรอน มอยท งภายในตวเราและภายนอกตวเรา เฉพาะทเปนไปภายในตวม ๔ ประเภท คอ

-ไฟทยงกายใหอบอน-ไฟทยงกายใหทรดโทรม-ไฟทยงกายใหกระวนกระวาย-ไฟทเผาอาหารใหยอย๑ .๑ .๔ ว า โ ย ธ า ต (Element of vibration or

motion) คอธาตลม เปนสภาวะท

หนา 5


ทำาใหสนไหว เคลอนท และคำาจน การเคลอนไหวถอวาเปนพลงงานหรอเปนตวกอใหเกดความรอน การเคลอนไหวทกอยางเกดขนเพราะธาตลม วาโยธาต คอ ธาตลม เปนธาตทมลกษณะพดผน เปนไปภายในตวกม ภายนอกตวกม เฉพาะทเปนภายในตวม ๖ ประเภท คอ

-ลมพดขนเบองบน-ลมพดลงเบองลาง-ลมในทอง-ลมในไส-ลมแผซานไปตามตว-ลมหายใจ

๑.๒ อปาทารป หรออปาทายรป ๒๔ (Derived material qualities) คอรปอาศย รปทเปนไปโดยอาศยมหาภตรป คณและอาการของมหาภตรปม ๒๔ โดยแบงออกเปนปสาทรป ๕ โคจรรปหรอวสยรป ๕, ภาวรป ๒, หทยรป ๑, ชวตรป ๑, อาหาร ๑, ปรจเฉทรป ๑, วญญตรป ๒, วการรป ๕, ลกขณรป ๔ มรายละเอยดดงน

๑.๒.๑ ปสาทรป คอร ปท เป นประสาทส ำาหรบรบอารมณ (Sensitive Material Qualities) ม ๕ ประการ คอ จกข ตา, โสตะ ห, ฆานะ จมก, ชวหา ลน, กายะ กาย

๑.๒.๒ โคจรรป หรอวสยรป คอ รปทเปนอารมณ หรอแดนรบรของอนทรย (Material qualities of sense) ม ๕ ประการ คอ รปะ รป, สททะ เสยง, คนธะ กลน, รสะ รส, โผฏฐพพะ สมผสทางกาย (โผฏฐพพะไมนบ เพราะเปนอนเดยวกนกบมหาภตรป ๓ คอ ปฐวธาต เตโชธาต และวาโยธาตดงกลาวมาแลวในมหาภตรป)

๑ .๒ .๓ ภาวร ป ค อร ปท เ ป นภา ว ะแห ง เพศ (Material Qualities of Sex) ม ๒ ประการ คอ อตถตตะ อตถนทรย ความเปนหญง, ปรสตตะ ปรสนทรย ความเปนชาย

หนา 6


๑.๒.๔ หทยรป รปทเปนหทยวตถ หรอหวใจ (Physical basic of mind) ไดแก หทยวตถทตงแหงใจ, หวใจ

๑.๒.๕ ชวตร ป ๑ รปทเป นชวต (Material quality of life) ไดแก ชวตนทรย อนทรยคอชวต

๑.๒.๖ อาหารรป ๑ รป คอ อาหาร (Material quality of nutrition) ไดแก กวฬง-

การาหาร อาหารคอคำาขาว, อาหารทกน ๑.๒.๗ ปรเฉทรป ๑ รปทกำาหนดเทศะ (Material quality

of delimitation) ไดแกอากาศธาต สภาวะคอชองวาง

๑.๒.๘ วญญตรป ๒ รป คอ การเคลอนไหวใหรความหมาย (Material quality of

communication) ไดแก กายวญญต การเคลอนไหวใหรความหมายดวยกาย และวจวญญต การเคลอนไหวใหรความหมายดวยวาจา

๑.๒.๙ วการรป ๕ รป คอ อาการทดดแปลงทำาใหแปลกพเศษได (Material quality

of plasticity or alterability) ไดแก (รปสสะ) ลหตา ความเบาแหงรป, (รปสสะ) มทตา ความออนสลวย, (รปสสะ) กมมญญตา ความควรแกการงาน ใชการได วญญตรปอก ๒ ไมนบเพราะซำากนกบขอ ๘

๑.๒.๑๐ ลกขณรป ๔ คอ ลกษณะหรออาการเปนเครองกำาหนด (Material quality

of salient features) ไดแก (รปสสะ) อปจจยะ ความกอตวหรอเตบโตขน, (รปสสะ) สนตต ความสบตอ, (รปสสะ) ชรตา ความทรดโทรม, (รปสสะ) อนจตา ความแปรปรวนแตกสลาย

๒. เวทนาขนธ (Feeling : Sensation) คอกองเวทนา หมายเอาสวนทเปนการเสวยอารมณ สข ทกข หรอเฉยๆ การเสวยอารมณ

หนา 7


ความรสกรสของอารมณ แบงออกเปนเวทนา ๒, เวทนา ๓, เวทนา ๕ และเวทนา ๖ ดงน

๒.๑ เวทนา ๒ ไดแก กายกเวทนา เวทนาทางกาย และเจตสกเวทนา เวทนาทางใจ

๒.๒เวทนา ๓ ไดแก สขเวทนา คอ ความรสกสขสบายทางกายและทางใจ, ทกขเวทนา คอ ความรสกทกข ไมสบายกายและใจและอทกขมสขเวทนาหรออเบกขาเวทนา คอ ความรสกเฉย ๆ จะเรยกวาสขหรอทกขกไมใช

๒.๓ เวทนา ๕ ไดแก สข ความสข ความสบายทางกาย, ทกข ความทกข

ความไมสบายใจ เจบปวดทางกาย, โสมนส ความแชมชน สบายใจ สขใจ, โทมนส ความเสยใจ ทกขใจ และอเบกขา ความรสกเฉย ๆ เวทนา ๕ นมคำาวา อนทรย ตอทายทกคำาเชน สขนทรย เปนตน

๒.๔เวทนา ๖ ไดแก จกขสมผสสชาเวทนา เวทนาทเกดจากสมผสทางตา, โสตสมผสสชาเวทนา เวทนาทเกดจากสมผสทางห, ฆานสมผสสชาเวทนา เวทนาทเกดจากสมผสทางจมก, ชวหาสมผสสชาเวทนา เวทนาทเกดจากสมผสทางลน, กายสมผสสชาเวทนา เวทนาทเกดจากสมผสทางกาย, มโนสมผสสชาเวทนา เวทนาทเกดจาการสมผสทางใจ

๓. สญญาขนธ (Perception) คอกองสญญา, หมายเอาสวนทเปนการกำาหนดหมายใหจำาอารมณนน ๆ ได ความกำาหนดไดหมายรไดในอารมณ ๖ คอ

๓.๑ รปสญญา: ความหมายรในรป เชน ดำา แดง เขยว ขาว เปนตน

๓.๒ สททสญญา: ความหมายรในเสยง เชน เสยง ดง เบา ทม แหลม เปนตน

หนา 8


๓.๓ คนธสญญา: ความหมายรในกลน เชน กลนเหมน, กลนหอม เปนตน

๓.๔ รสสญญา: ความหมายรในรส เชน รส หวาน ขม เปรยว เคม เปนตน

๓.๕ โผฏฐพพสญญา: ความหมายรอารมณทางกาย เชน รวาออน แขง กระดาง เปนตน

๓.๖ ธมมสญญา: ความหมายรในอารมณทางใจ เชน งาม ไมงาม นาเกลยด ด ไมด เทยง ไมเทยง เปนตน

๔ . ส ง ข า ร ข น ธ (Mental Formation: Volitional Activities) คอกองสงขาร สวนทปรงแตงจตใหด ชว หรอเปนกลาง ๆ, คณสมบตตาง ๆ ของจต มเจตนาเปนตวนำาทปรงแตงคณภาพของจตใหเปนกศล อกศล และอพยากฤต

คำาวา สงขาร ในทนหมายถงความนกคดทปรงแตงจตใจสภาวะทท ำาใหจตใจคดตาง ๆ ใหคดด คดช ว คดทำาลายหรอคดสรางสรรค เปนตน แบงออกเปน ๓ อยาง ไดแก

๔.๑ ปญญาภสงขาร (Formation of merit) อภสงขารทเปนบญ หรอสภาพทปรง

แตงกรรมฝายด ไดแก กศลเจตนาทเปนกามาวจรและรปาวจร๔.๒ อปญญาภสงขาร (Formation of demerit) อภ

สงขารทเปนปฏปกษตอบญ คอ เปนบาป, สภาพทปรงแตงกรรมฝายชว ไดแก อกศลเจตนาทงหลาย

๔ .๓ อ า เ น ญ ช า ภ ส ง ข า ร (Formation of imperturbable)อภสงขารทเปนอาเนญชา

คอ สภาพทปรงแตงภพอนมนคง ไมหวนไหว ไดแก กศลเจตนาทเปนอรปาวจร ๔ หมายเอาภาวะจตทมนคงแนวแนดวยสมาธแหงจตตถฌาน

สงขารยอมปรงแตงไปตามเจตนา หรอสญเจตนา คอ ความจงใจ ความตงใจ ความจำานง ความแสวงหาอารมณ ซงม ๖ ประการ คอ

หนา 9


๑. รปสญญาเจตนา ความจำานงรป ๒. สททสญญาเจตนา ความจำานงเสยง ๓. คนธสญญาเจตนา ความจำานงกลน ๔. รสสญญาเจตนา ความจำานงรส ๕. โผฏฐพพสญญาเจตนา ความจำานงโผฏฐพพะ ๖. ธมมสญญาเจตนา ความจำานงธรรมารมณ

คณสมบตตาง ๆ ของจตทมเจตนาเปนตวนำา ทปรงแตงคณภาพของจตใหเปนกศลคอฝายด อกศลคอฝายชว และอพยากฤตคอฝายทเปนกลาง ๆ คณสมบตของจตนนตามนยแหงพระอภธรรมเรยกวา เจตสก ม ๕๒ ประการ ในจำานวนเจตสก ๕๒ ประการนน เจตสกทจดเขาในสงขารขนธม ๕๐ ประการ คอ

ก. อญญสมานาเจตสก คอ เจตสกทเขากนไดทงฝายดและฝายชวม ๑๓ ประการ คอ

(๑) สพพจตตสาธารณเจตสก ไดแก เจตสกทเกดกบจตทกดวงม ๗ ประการ คอ ผสสะ ความกระทบอารมณ, เจตนา ความจงใจตออารมณ, เอกคคตา ความมจตเปนอารมณเดยว คอ มสมาธ, ชวตนทรย อนทรยชวต, สญญา ความหมายรอารมณ, เวทนา ความเสวยอารมณ, มนสการ การใสใจ

(๒) ปกณณกเจตสก ไดแก เจตสกทเกดกบจตทวไปทงฝายดและฝายชว แตไมตายตวม ๖ ประการคอ วตก ความตรก, วจาร ความตรอง, อธโมกข ความฝงใจ, วรยะ ความเพยร, ปต ความอมใจ, ฉนทะ ความพอใจ

ข. อกศลเจตสก คอ เจตสกฝายชว ม ๑๔ ประการ ไดแก(๑) สพพากศลสาธารณเจตสก ไดแก เจตสกทเกดกบจตทเปน

อกศลทกดวงม ๔ ประการ คอ โมหะ ความหลง, อหรกะ ความไมละอาย, อโนตตปปะ ความไมกลวบาป, อทธจจะ ความฟงซาน

หนา 10


(๒) ปกณณกอกศลเจตสก ไดแก อกศลเจตสกทเกดเร ยรายแกอกศลจตม ๑๐ ประการ คอ โลภะ ความโลภ, โทสะ ความโกรธ ความประทษราย, มานะ ความถอตว, ทฏฐ ความเหนผด, อสสะ ความรษยา, มจฉรยะ ความตระหน, กกกจจะ ความร ำาคาญใจ, ถนะ ความหดหใจ, มทธะ ความเซองซม, วจกจฉา ความสงสยลงเลใจ

ค. โสภณเจตสก คอ เจตสกฝายด ม ๒๕ ประการ คอ(๑) โสภณสาธารณเจตสก ไดแก เจตสกทเกดกบจตทดงามทก

ดวง ม ๑๙ ประการ คอ สทธา (ศรทธา) ความเชอ, สต ความระลกได, หร ความละอายตอบาป, โอตตปปะ ความเกรงกลวตอบาป, อโลภะ ความไมโลภ, อโทสะ ความไมประทษราย, ตตตรมชฌตตา (อเบกขา) ความวางตนเปนกลาง, กายปสสทธ ความสงบแหงนามกาย คอ กองเจตสก, จตตปสสทธ ความสงบแหงจต, กายลหตา ความเบาแหงกองเจตสก, จตตลหตา ความเบาแหงจต, กายมทตา ความออนแหงกองเจตสก, จตตมทตา ความออนโยนแหงจต, กายกมมญญตา ความควรแกการงานแหงกองเจตสก, จตตกมมญญตา ความควรแกการงานแหงจต, กายปาคญญตา ความคลองแคลวแหงกองเจตสก, จตตปาคญญตา ความคลองแคลวแหงจต, กายชกตา ความซอตรงแหงกองเจตสก, จตตชกตา ความซอตรงแหงจต

(๒) ปกณณกโสภณเจตสก ไดแก เจตสกทเกดกบจตฝายดงามแตไมตายตว ม ๖ ประการ คอ สมมาวาจา เจรจาชอบ, สมมากมมนตะ การงานชอบ, สมมาอาชวะ เลยงชวตชอบ, กรณา ความสงสารคดจะชวยคนอนสตวอนใหพนทกข, มทตา ความพลอยยนดเมอผอนไดด, ปญญนทรย คอ อโมหะ ความร ความเขาใจ ความไมหลง

สวนจตม ๘๙ ดวง หรอโดยพสดารม ๑๒๑ ดวง เรยกวา จต ๘๙ หรอ ๑๒๑ หากผศกษาตองการทราบรายละเอยดพงศกษาคนควาไดจากพระอภธรรมปฎกคมภรอภธรรมรนอรรถกถาหรอหนงสอ ตำารา เอกสารอางอง

หนา 11


ทางวชาการในพระพทธศาสนา ซงเกยวกบปรมตถธรรม ๔ คอ จต เจตสก รป นพพาน

๕. วญญาณขนธ (Consciousness) คอกองวญญาณ สวนทเปนความรแจงอารมณทางอารมณ ความรอารมณทางอายตนะทง ๖ ซงไดแกวญญาณ ๖ ประการ คอ

๕.๑จกขวญญาณ ความรแจงอารมณทางตา คอ รรปดวยตา ๕.๒โสตวญญาณ ความรแจงอารมณทางห คอ รเสยงดวยห,

ไดยน ๕.๓ฆานวญญาณ ความรแจงอารมณทางจมก คอ รกลนดวย

จมก, ไดกลน ๕.๔ชวหาวญญาณ ความรแจงอารมณทางลน คอ รรสดวย๕.๕กายวญญาณ ความรแจงอารมณทางกาย คอ รโผฏฐพพะ

ดวยกาย, รสกสมผส ๕.๖ มโนวญญาณ ความรแจงอารมณทางใจ คอ รธรรมารมณ

ดวยใจ, รความนกคด วญญาณขนธ กองวญญาณ หมายถง ความรบรซ งผานประสาท

สมผสทง ๖ คอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ และวญญาณ น แปลตามศพทวา การรแจงอารมณ แตในขอเทจจรงเปนการรบรเทานน ไม แจง สวน“ ”การรแจมแจงวาเปนอะไร จ ำาได หรอแยกแยะความแตกตางกนได นาชอบใจหรอไมนาชอบใจนนเปนขนตอนของสญญาและเวทนา

วญญาณขนธเปนความรตน คอ เปนความรเรมแรกตวอยางการทำาหนาทของขนธ ๔ ดงน

- เหนคนเดนผานหนาไป การเหน นน เปนขนตอนของวญญาณ“ ” (Consciousness)

- รวาเปนคนไมใชสตวอน จำาไดวาเปนนายแดง ไมใชนายดำา ความร แจงชดวาเปนอะไร แยกแยะความแตกตางได เปนขนตอนของสญญา (Perception)

หนา 12


- เมอเหนและรวาเปนใครแลว รสกไมสบายใจ เพราะเขาเปนเจาหนของตน เปนขนตอนของเวทนา (Sensation, Feeling)

- จากนนกเกดความคด เชน คดหาทางหน หรอคดหาทางวาจะท ำาอยางไรดจนกระทงลงมอทำาตามทคดอนเปนขนตอนใหเกดพฤตกรรมนเปนสงขาร (Mental Formations)

สรปวา ชวต ตามความหมายของพระพทธศาสนา คอ ขนธ ๕ อนไดแก รปขนธ กองแหงรป, เวทนาขนธ กองแหงเวทนา, สญญาขนธ กองแหงความจ ำาไดหมายร, สงขารขนธ กองแหงความปรงแตง , วญญาณขนธ กองแหงการรแจง

๓. เหตแหงความแตกตางของขนธ ๕ในทศนะของพระพทธศาสนาการทมนษยเกดมาไดรบความสข ความ

ทกข มรปรางและสตปญญาเปนตนแตกตางกน เพราะกรรมทมนษยแตละคนไดสงสมมาในอดตชาตสวนหนง และกรรมทกระทำาในปจจบนสวนหนง การประกอบกรรมดจงเปนการเตรยมเพอชวตทดงาม ผทจะประกอบกรรมดได ต องเป นผมความเช อในส งท ควรเช อ เช ออยางมเหตผล พระพทธเจาไดทรงแสดงหลกความเชอไว ๔ ประการ คอ

๑ . ก ม ม ส ท ธ า (Belief in Karma : Confidence in accordance with the law of action) เชอการกระทำาทเรยกวากรรม เชอกฎแหงกรรม เชอวาทำาดไดด ทำาชวไดชว เชอวากรรมมอยจรง คอทำาอะไรโดยมเจตนา มความจงใจทงทรอย ยอมเปนกรรม นนคอ เปนความดความชวทเกดมขนในตนเปนเหตเปนปจจยใหผลดผลรายสบตอเนองกนไปไมขาดสาย การกระทำายอมไมวางเปลาหรอสญเปลา ผลของการกระทำายอมตามมาเสมอ และเชอวาผลทเราตองการนน จะสำาเรจกเพราะการกระทำาของเรา มใชสำาเรจไดดวยการนอนรอคอยโชคชะตา หรอออนวอนขอพรจากใครทงสน

๒ . ว ป า ก ส ท ธ า (Belief in the consequences of action) เชอวบาก คอผลของกรรม วามจรง กรรมททำาแลวตองมผล

หนา 13


และผลนนตองมาจากเหต ผลดเกดจากกรรมด ผลชวเกดจากกรรมชว หวานพชเชนใด ยอมไดรบผลเชนนน ผท ำากรรมดยอมไดรบผลด ผทำากรรมชวยอมไดรบผลชว

๓ . ก ม ม ส ส ก ต า ส ท ธ า (Belief in the individual ownership of action) เชอความทสตวทงหลายมกรรมเปนของตน มกรรมเปนกำาเนด มกรรมเปนเผาพนธ มกรรมเปนทพงอาศย แตละคนเปนเจาของกรรมนน จะตองรบผดชอบตอการกระทำาของตนและตองเสวยผลวบากกรรม คอ ผลของการกระทำาของตน ดงทพระพทธองคตรสวา กมมนา วตตต โลโก สตวโลกยอมเปนไปตามกรรม

๔ .ต ถ า ค ต โ พ ธ ส ท ธ า (Confidence on the Enlightenment of the Buddha) เช อพระปญญาตรสรของพระพทธเจา มความมนคงในพระตถาคตวา ทรงเปนพระสมมาสมพทธเจาทรงบำาเพญพทธจรยา ๓ ประการ อยางครบถวน คอ โลกตถจรยา ทรงบำาเพญประโยชนแกสตวโลก ญาตตถจรยา ทรงบำาเพญประโยชนแกพระญาต และพทธตถจรยา ทรงบำาเพญประโยชนในฐานะทพระองคทรงเปนพระสมมาสมพทธเจา เชอวาพระพทธเจาเปนผทรงพระคณทง ๙ ประการ คอเปนพระอรหนตหางไกลจากกเลสและกองทกขทงมวล (อรหำ), ไดตรสร เปนพระสมมาสมพทธเจาโดยชอบดวยพระองคเอง โดยไมมครผใดสงสอน (สมมาสมพทโธ), ทรงถงพรอมดวยวชาและจรณะ (วชชาจรณสมปนโน), เสดจไปดแลว คอเสดจไปสฝ งพระนพพาน ทรงรอบรอยางถองแทคอตรสรจตรารยสจ (สคโต), ทรงรแจงโลก (โลกวท), ทรงเปนผยอดเยยมไมมใครยงกวาพระองค (อนตตโร), ทรงเปนผฝกบรษ ฝกคนทวไปใหสนพยศ (ปรสทมมสารถ), ทรงเปนศาสดาของเทวดาและมนษยทงหลาย (สตถา เทวมนสสานำ), ทรงเปนผร ผตน ผเบกบานแลว (พทโธ), ทรงเปนผมโชค เปนผหกเสยไดซงกำากงแหงสงสารจกร คอ ทรงหลดพนจากสงสารวฏทงมวล (ภควา), และเชอวาพระพทธเจาทรงบญญตพระธรรมวนยดวยด ทรงเปนผนำาทางทด ทรงเปนแบบอยางทด

หนา 14


หากมนษยเราทกคนฝกตนดวยด ปฏบตด ปฏบตชอบ ปฏบตถกตองตามพระธรรมคำาสงสอนตามทพระองคไดทรงแนะนำาสงสอนไวดแลว กสามารถเขาถงภมธรรมสงสดไดโดยมตองสงสย

๔. กาลามสตร (หลกการพจารณาเกยวกบความเชอ)นอกจากน ยงมหลกพทธธรรมส ำาคญยงทควรนำาประกอบการ

พจารณาในการหาเหตผลกอนทจะตกลงปลงใจเชอในสงใด กควรพจารณาไตรตรองใหรอบคอบดวยปญญาอนถองแทเสยกอน ดงทพระพทธเจาไดตรสสอนชนเผากาลามะ ซงเปนวรรณะกษตรยชาวเกสปตตนคม ทปรากฏในพระบาลวา เกสปตตยสตร หรอตามทเรยกกนโดยทว ๆ ไปวากาลาม“ ”สตร ซงพระพทธเจาตรสสอนเกยวกบวธปฏบตในเร องทควรสงสยหรอหลกความเชอไว ๑๐ ประการ ดงทพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ไดสรปไววา

1.มา อนสสสเวน อยาปลงใจเชอดวยการฟงตามกนมา2.มา ปรมปราย อยาปลงใจเชอดวยการสบ ๆ กนมา3.มา อตกราย อยาปลงใจเชอดวยการเลาลอ4.มา ปฎกสมปทาเนน อยาปลงใจเชอดวยการอางตำารา หรอ

คมภร5.มา ตกกเหต อยาปลงใจเชอเพราะตรรกะ6.มา นยเหต อยาปลงใจเชอเพราะการอนมาน7.มา อาการปรวตกเกน อยาปลงใจเชอดวยการคดตรองตาม

แนวเหตผล8.มา ทฏฐนชฌานกขนตยา อยาปลงใจเช อ เพราะเข าก นได ก บ

ทฤษฎดทพนจไวแลว9.มา ภพพรปตาย อย าปลงใจ เช อ เพราะมองเหนร ป

ลกษณะนาจะเปนไปได

หนา 15


10. มา สมโณ ครต อยาปลงใจเชอเพราะนบถอวาทานสมณะนเปนครของเรา

ตอเมอใดเขาใจดวยตนวา ธรรมเหลานนเปนอกศล เปนกศล มโทษ ไมมโทษ เปนตน แลวจงควรละหรอปฏบตตามนน

จากหลกศรทธาหรอหลกความเช อดงกลาวมา แสดงใหเหนวา พระพทธเจาทรงสงสอนใหเชอในสงทควรเชอ ไมทรงสงสอนใหถอมงคลตนขาวหรอโชคลางของขลงใด ๆ หรอการดลบนดาลของสงศกดสทธ หรออทธฤทธปาฏหารยใด ๆ ชาวพทธทแทจรงตองพจารณาใครครวญใหด ใหรอบคอบเสยกอนแลวจงจะเชอ หรอกระทำาสงใด ๆ ดงทพระพทธเจาทรงสงสอนไววา “นสมม กรณำ เสยโย ใครครวญใหดเสยกอนแลวจงทำา พระองคทรงเปนเพยงผชแนะแนวทาง เปนผบอกหนทางให ดงพระ”บาลวา “อกขาตาโร ตถาคตา ตถาคตทงหลายเปนเพยงผบอกเทานน” สวนใครจะเชอหรอไม จะประพฤตปฏบตตามหรอไมเปนเร องของแตละบคคล หรอเปนเร องของปจเจกชน (Individual) พระองคไมไดทรงบงคบแตประการใด ความเชอทถกตองตองนำาไปสการประพฤตปฏบตทถกตอง หรอการปฏบตดปฏบตชอบดงทพระพทธเจาตรสไววา เมอพทธบรษทในพระธรรมวนยนมการปฏบตด ปฏบตชอบเพอสลดออกจากองทกขทงปวง (สพพทกขนสสรณนพพาน) ตราบใด ตราบนน โลกนกจะไมวางจากพระอรหนต

หลงจากการศกษาหลกธรรมเพอใชเปนเคร องมอในการพจารณาตดสนใจวา สงใดควรเชอหรอไม ประการใดแลวกควรศกษาเร องขนธ ๕ เพมเตมใหละเอยดพอสมควร ทงนกเพอจะไดรและเขาใจเร องขนธ ๕ ของตนเอง เพอใหรในเร องทเกยวกบรางกายและจตใจของตนเอง ซงยอมจะรวมไปถงเรองของรป เวทนา สญญา สงขารและวญญาณซงเรยกวาขนธ ๕ โดยมสารตถะสำาคญทควรศกษาใหเขาใจแจมแจงยง ๆ ขนไป

๕. กำาเนดชวตในทศนะของพระพทธศาสนา

หนา 16


ในพระไตรปฎกนวสตรและภวสตร พระพทธเจาไดตรสเกยวกบการเกดขนของชวตวา ดกรอานนท เหตนแล กรรมจงช อวาเปนไรนา“ วญญาณชอวาเปนพช ตณหาชอวา เปนยาง ของพวกสตวทมอวชชา…เปนเครองสกดกน มตณหาเปนเครองผกใจ ดวยประการฉะน จงมการเกดในภพใหมตอไปอก”

“กมมง เขตตง กรรมคอการกระทำาด กระทำาชว เปนพนทของชวต วญญาณง พชง วญญาณ คอความรสกนกคด เปนพชพนธของชวต ตณหา สเนหง กเลสคอตณหา ความทะยานอยากเปนยาง ทง ๓ สงนมอยตราบใด กตองสรางชวตขนมาตราบนน จะขาดเสยอยางใดอยางหนงไมได”

๖. ประเภทกำาเนดของชวต

เมอสตวมองคประกอบ ๓ อยาง คอ กรรม วญญาณและตณหาเกดขนในตน ยอมนำาไปสกำาเนด ๔ ประการอยางใดอยางหนงซงขนอยกบกรรมทมนษยแตละคนเปนผกระทำา ผทำากรรมดยอมไปสกำาเนดทด ผทำากรรมชวยอมไปสก ำาเนดทช ว ในมหาสหนาทสตร มชฌมนกาย มลปณณาสก พระไตรปฎกเลมท ๑๒ พระพทธเจาไดตรสถงกำาเนด ๔ วา “ สารบตร กำาเนด ๔ ชนดน กำาเนด ๔ ชนดไหนบาง คอ

๑. กำาเนดอณฑชะ คอ เหลาสตวผเจาะทำาลายเปลอกไขแลวเกด๒. กำาเนดชลาพชะ คอ เหลาสตวผเกดในครรภ๓. กำาเนดสงเสทชะ คอ เหลาสตวผเกดในปลาเนา ซากศพเนา ขนม

บด นำาครำา หรอเถาไคล๔. กำาเนดโอปปาตกะ คอ เทวดา สตวนรก เปรต…”

๗.ววฒนาการของทารกในครรภ

ในพทธพจนแสดงสาเหตแหงการเกดของสรรพสตววาม ๓ อยาง คอ กรรม วญญาณและตณหา ทำาใหสรรพสตวตองเวยนวายตายเกดใน

หนา 17


วฏฏสงสารเร อยไป เมอมองคประกอบทง ๓ แลวมนษยยอมกาวลงสครรภของมารดา ในมหาตณหาสงขยสตร พระไตรปฎกเลมท ๑๒ พระพทธเจาไดตรสถงองคประกอบททำาใหสตวกาวลงสครรภของมารดาไววา

“ดกรภกษทงหลาย เพราะความประชมพรอมแหงปจจย ๓ ประการ ความเกดแหงทารกกมในโลกน คอมารดาบดาอยรวมกน แตมารดายงไมมระดและทารกทจะมาเกดยงไมปรากฏ ความเกดแหงทารกกยงไมมกอน ในสตวโลกนมมารดาบดาอยรวมกน มารดามระด แตทารกทจะมาเกดยงไมปรากฏ ความเกดแหงทารกกยงไมมกอน ดกรภกษทงหลาย เมอใดมารดาบดาอยรวมกน มารดามระดดวย ทารกทจะมาเกดกปรากฏดวย เพราะความประชมพรอมแหงปจจย ๓ ประการอยางน ความเกดแหงทารกจงม”

จากพระพทธพจนนชใหเหนวา ชวตตามหลกคำาสอนของพระพทธเจาจะเกดขนไดตองอาศยองคประกอบทสำาคญยง ๓ ประการดวยกน คอ

๑. มาตาปตโร จ สนนปตตา โหนต มารดาบดาอยรวมกน๒. มาตา จ อตน โหต มารดามระด๓. คนธพโพ จ ปจจปฏฐโต โหต วญญาณจตมาถอปฏสนธ

คอ ทารกทจะมาเกดกปรากฏดวยเมอทารกเขาไปสครรภของมารดาแลวกจะเรมมววฒนาการเปนลำาดบ

สบไป ในพระไตรปฎกเลมท ๑๕ ยกขสงยต อนทกสตร พระพทธเจาไดตรสเกยวกบววฒนาการของทารกทอยในครรภวา

“รปนเปนกลละกอน จากกลละเกดเปนอพพทะ จากอพพทะเกดเปนเปส จากเปสเกดเปนฆนะ จากฆนะเกดเปนปม ๕ ปม ตอจากนนผม ขนและเลบจงเกดขน มารดาของสตวผอยในครรภนน บรโภคขาวนำาโภชนาหารอยางใด สตวผอยในครรภมารดานน กยงอตภาพใหเปนไปในครรภดวยขาวนำาโภชนาหารอยางนน”

หนา 18


ในพทธพจนนแสดงใหเหนถงลำาดบแหงววฒนาการของทารกในครรภ คอ

สปดาหท ๑ เกดเปนกลละ คอรปละเอยดมลกษณะกลมใส ขนาดเทาหยดนำามนทตดบนขนแกะซงเหลอจากการสะบด ๓ ครง

สปดาหท ๒ เกดเปนอพพทะ คอ รปละเอยดทเกดถดจากกลละนนไป ๗ วน มสเหมอนนำาลางเนอ

สปดาหท ๓ เกดเปนเปส คอ รปทละเอยดทเกดจากอพพทะ ๗ วนมลกษณะเหมอนเนอโดนบด

สปดาหท ๔ เกดเปนฆนะ คอ รปทปรากฏเปนกอนเนอสปดาหท ๕ เกดปญจสาขา คอ ปมอวยวะทง ๕ อนไดแก ศรษะ

๑ แขน ๒ และขา ๒หลงจากนนอวยวะอน ๆ ของทารกในครรภกจะเกดตามมาและ

ววฒนาการไปจนถง ๙ เดอนบาง ๑๐ เดอนบางกจะคลอดออกมาสโลกในภายนอก

ดงนน ชวต คอองคประกอบของรปธรรมและนามธรรมจะขาดเสยซงอยางใดอยางหนงไมได ดงขอความในมหานทานสตร ทฆนกาย มหาวคค พระไตรปฎกเลมท ๑๐ วา

“ดกรอานนท ถาวญญาณจกไมหยงลงในครรภมารดา นามรปจะพงสถตในครรภมารดาไดหรอไม

ไมไดเลย พระเจาขาอานนท ถาวญญาณครนหยงลงสครรภมารดาแลว จกออกไปเสย

นามรปจกพงบงเกดขนเพอความเปนอยางนไดหรอไมไมไดเลย พระเจาขาอานนท ถาวญญาณผเยาวไมวาชายหรอหญงจกขาดตอนเสย นาม

รปจกพงถงความเจรญงอกงามไพบลยไดหรอไมไมไดเลย พระเจาขา”

หนา 19


การกำาเนดของชวตเปนการบงเกดขนของรปนามทมขนาดเลกซงไมอาจจะมองดวยตาเปลาเหน นกชววทยาไดแสดงไววา ในขณะทมการเกด “คนเราไดรบเซลลจากบดามารดาขนาดเลกเพยงเศษหนงสวนรอยยสบของนว ในระยะเวลา ๙ เดอนจดเลก ๆ นเจรญเตบโตขนกวาจดเรมตนถง ๑๕,๐๐๐ ลานเทา ซงตรงกบพทธพจนทพระพทธเจาไดตรสวามนษยเรม”ตนจากกลละทมขนาดเลกมากซงพระองคเปรยบเทยบเหมอนนำามนทตดปลายแหงขนแกะทเกดใหมและมววฒนาการเปนลำาดบไป

๘. อปมาของชวต

นยามความหมายของชวต ผรไดกลาวไวในเชงเปรยบเทยบไวหลายประการ แตจะขอนำามากลาวไว ณ ทนพอเปนตวอยาง ดงน

๑.ชวตคอหมอดน เพราะชวตแตกสลายไดงาย ตายแลวเกดขนไดทกเมอทกขณะ เหนหนาอยเมอเชา สายตาย สายอยสบาย บายมวย ดงนนมนษยจงตองไมประมาท ระมดระวงรกษาชวตไวใหได

๒.ชวตเหมอนโคทเขาจงไปสทฆา โคยงเดนเรวเทาไรกยงใกลความตายไปทกขณะ มชวตอยแตละวนแตละคน วนคนผานไป ชวตมนษยกใกลจะตายทกขณะ

๓.ชวตคอการตอส ชวตมนษยตองตอสความทกข ความลำาบากมากมาย ตงแตเกดจนชพสลาย

๔.ชวตคอการเดนทางไกลอนยาวนาน เพราะชวตตองเดนทางมงไปหาความสขทแท ความสขชวนรนดรตองใชเวลายาวนาน หลายภพหลายชาตนบไมถวนจงจะพบความสขทแสวงหา

๕.ชวตคอละคร ชวตแตละคนกเลนไปตามบทบาทของคน ชวตเหมอนฉากละครทผานไปเปนฉากๆ เมอจบฉากแลวกจบสนซงหนาทและบทบาท ตองโบกมออำาลาโรง ลงมาดเวทอนวางเปลาหรอดผอนเลนบทเวทชวตตอไป

หนา 20


๖.ชวตคอการวงไลควาเงา หลายคร งทมนษยวงไลเงาของตวเอง สรางอนาคตไวอยางสวยหรและกวงไลสงทคาดหวงอยางเอาเปนเอาตาย เหนดเหนอยเมอยลาไปตลอดชพ เมอควาตะครบไดกเปนเพยงแคเงาๆ ท หาแกนแทและสาระไมไดเลย

๗.ชวตคอฤดกาล ฤดกาลมรอนมหนาวมฝน ชวตกเฉกเชนนน เพราะช ว ต ม ค ว า ม ท ก ข ความสข ความหวง ผดหวง มไดมเสย ผสมปนเป ชวตมไดมแตเพยงสงใดสงหนง ชวตมหลายสงหลายอยางเพอทำาใหชวตสมบรณ ถาฤดกาลมเพยงฤดฝนอนเยนฉำาเพยงฤดเดยว คงไมเพยงพอทจะทำาใหพชธญญาหารผลตออกผลฉนใด ชวตมนษยกฉนนน

๘.ชวตคอนกมวย มนษยถกธรรมชาตกำาหนดใหขนชกบนสงเวยนแหงชวต คตอสคอ ความโลภ ความโกรธ และความหลง มนษยมทางเลอกอยสองทางคอ นอคคตอส หรอ คตอสนอค ทางรอดของมนษยมอยทางเดยว คอทำาใจใหเขมแขง ขจดความกลวออกไป ขยนอดทน ฝกหดกายวาจาใจ ตอสอยางมสตปญญา จงสามารถจะชนะคตอสไดในทสด และจะเปนผชนะอยางแทจรง

๙. ประโยชนของการรความจรงของชวต

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ไดใหแนวคดเกยวกบคนทรความเปนจรงของชวต (อางถงใน วเชยร ชาบตรบณฑรกและคณะ, ความจรงของชวต 2542:2)( 2520:21) วา

“คนทมความมนใจในชวตของตน จนไมหวาดหวนพร นพรงแมตอความตาย กเพราะไดดำาเนนชวตของตนอยอยางดทสดและไดใชชวตนนใหเกดคณประโยชนคมคากบการทไดเกดมาแลวชาตหนง เรยกไดวาเปนอยอยางผมชย ประสบความสำาเรจในการดำาเนนชวต บคคลเชนน คอผทไดเขาถงจดหมายแหงการมชวต”

หนา 21


การรจกความจรงของชวตจงเปนความดและมประโยชนส ำาหรบตนเองและสงคม กลาวคอ ตนเองกจะปฏบตตนดวยความถกตองและเกดความสข ในขณะเดยวกนสงคมกจะพลอยมความสงบสขไปดวย ในทางตรงกนขามคนทไมไดศกษาและเขาใจความจรงแหงชวตของตนและชวตอนๆแลว อาจกลาวไดวาไดสญเสยคณคาแหงความดทพงจะไดรบในฐานะทเกดมาเปนมนษยและนบวาเปนผตกอยในความประมาทยง เพราะคนทไมเขาใจความจรงของชวต เมอประสบทกขและผดหวงยอมจะเศราโศกเสยใจ มความทอแทใจและหมดหวงในชวต มองไมเหนหนทางในการแกไขปญหาชวตของตน ในทำานองเดยวกนคนทประสบกบความสข ยอมจะลมหลงในชวตปราศจากการควบคมดวยสต อาจเกดโทษทกขภยแกตนและสงคมทงทางตรงและทางออม

โดยแทจรงแลว มนษยทกชวตมสทธทจะดำารงชวตอยอยางสขเกษมสำาราญในปจจบนและในอนาคตได เพยงแตใหมเวลาทจะศกษาเร องราวชวตใหถกตองและลกซง กจะเปนเคลดลบในการดำาเนนชวตไดอยางรนรมยมความสขไดดงทปรารถนา แตนอยคนนกทจะรจกความจรงของชวต เสมอนนกไมเหนฟา ปลาไมเหนนำา เมอไมรจกชวตกไมสามารถพฒนาชวตได ชวตจงมแตความทกขเศราอยร ำาไป คนหาความสขสงบในชวตไมพบนนเอง

คำาถามประจำาบทท ๑ชวตและองคประกอบของชวต

............................................................................

๑.จงอธบายความหมายของคำาวา ชวต ตามหลกนรกตศาสตรมา ๔ ตวอยาง..................................................................................................................................

หนา 22


.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.............................................................

.................................................................

.................................................................

.....................๒.องคประกอบของชวตในทศนะของพระพทธศาสนาเรยกวาอะไร มเทาไร อะไรบาง............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๓.รปขนธ คออะไร นกศกษาจงเขยนสงทเปนรปขนธทมอยในรางกาย ๑๐ อยาง..................................................................................................................................

หนา 23


.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

...................๔.มหาภตรปคออะไร อปาทายรปคออะไร ทง ๒ อยางนมความเกยวของกนอยางไร จงอธบาย.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๕.องคประกอบใดในในรปขนธททำาใหมนษยมความแตกตางกน จงยกตวอยางเปรยบเทยบใหชดเจน..................................................................................................................................

หนา 24


.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

.................................................................

........................................๖.เวทนา คออะไร ใหเขยนตวอยางเวทนาทเกดทางกายและทางใจมาตวอยางละ ๑ ตวอยาง............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๗.สญญาขนธ คออะไร สญญาขนธทำาหนาทอยางไรบาง........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

หนา 25


.................................................................

...................๘.สงขารขนธคออะไร นางสาวทองแท โลภอยากไดทรพยสนของคนอน ชอวานางสาวทองมสงขารขนธขอใด............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๙.คณสมบตฝายดแหงจตเรยกวาอะไร มกอยาง จงเขยนคณสมบตแหงจตทเหนวาสำาคญมา ๕ คำา..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

หนา 26


๑๐.วญญาณขนธ คออะไร แบงเปนเทาไร อะไรบาง............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๑๑.นกศกษาคดวา การเรยนรเรองขนธ ๕ ไดรบประโยชนในสวนทเกยวของกบชวตอยางไร จงแสดงความเหน..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๑๒.จงแปลคำาภาษาบาลตอไปน

หนา 27


1. ม า อ น ส ส ส เ ว น .......................................................................................................

2. ม า ป ร ม ป ร า ย ...........................................................

............................................3. ม า อ ต ก ร า ย

.......................................................................................................

4. ม า ป ฎ ก ส ม ป ท า เ น น ....................................................................................................

5. ม า ต ก ก เ ห ต ...........................................................

............................................6. มา นยเหต

.......................................................................................................

7. ม า อ า ก า ร ป ร ว ต ก เ ก น ....................................................................................................

8. ม า ท ฏ ฐ น ช ฌ า น ก ข น ต ย า ............................................................................................

9. ม า ภ พ พ ร ป ต า ย ......................................................................................................

๑ ๐ . ม า ส ม โ ณ ค ร ต ................................................................................................

หนา 28


๑๓.การเกดขนของชวตจะตองประกอบดวยองคประกอบเทาไร มอะไรบาง...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................๑๔.ววฒนาการของทารกในครรภตามแนวแหงพระไตรปฏกมอยางไร.......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

หนา 29


.................................................................

.................................................................

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

“เมอเจามาเอาอะไรมาดวยเจาเจาจะเอาแตสขสนกไฉน

เมอเจามาดวยความหวงไมตงใจเจากเอาเกรดศนยไปกแลวกน”

หนา 30

ความจริงของชีวิต (the truth of life)€¦ · web...

Documents