สรุปบทเรียนบทที่11...

สรปบทเรยนบทท 11 การวางแผนและเขยนโครงการสงเสรมการเกษตร

การวางแผน (Planning) คอ กระบวนการทเกยวของกบการตดสนใจเลอกในทางเลอกตางๆ ทมอย โดยค านงถงการเลอกใชทรพยากรทมอยในเหมาะสม มการก าหนดเปาหมาย (Goals) และวตถประสงค (Objectives) ไวชดเจน และก าหนดระยะเวลาทจะท าใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคนนๆ ในอนาคตไวอยางชดเจน (Conyers and Hills, 1984) การวางแผนหรอการวางโครงการ หมายถง การก าหนดวตถประสงควาจะท าอยางไรใหส าเรจ และมการก าหนดขนตอนและรายละเอยดตางๆ ทจะด าเนนการ เพอท าใหวตถประสงคนนบรรลผลส าเรจตามก าหนด การวางแผน (Planning) พงษศกด (2543) ไดใหความหมาย สรปได 4 ลกษณะ คอ 1. หมายถงความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว (Planning mean of Achieving Goods) ซงเกยวของกบการเลอกกจกรรม การจดสรร การใชทรพยากรในเรองคน ทน การจดการ 2. หมายถงการเลอกแบบด าเนนงาน (To Plan what to Choose) เปนการเลอกปฏบตกจกรรมใดๆ ในขอบเขตของปจจยทเออ เชน เวลา งบประมาณ และก าลงคน 3. หมายถงการคาดคะเนสงทจะท าในอนาคต (Planning mean of the Future) หรอการก าหนดแนวทางในการปฏบตงานตามโครงการ เพออนาคต 4. หมายถงการจดสรรทรพยากร (Planning mean of Allocating Resources) ทจะใช ในการจดการใหเหมาะสมและคมทน ดงนนโดยสรปแลว การวางแผน (Planning) นาจะหมายถง การก าหนดวตถประสงคและเปาหมายในอนาคตวาเราจะท าอะไรบาง โดยมการก าหนดขนตอนตางๆ ตลอดจนผรบผดชอบ ในการด าเนนการ ซงผวางแผนตองค านงถงการจดสรรทรพยากรทเรามอย (คน ทน เครองมอตางๆ และการจดการ) ลงบรรจในแผนอยางเหมาะสม การวางแผนทดท าใหเราสามารถก าหนดทศทางวธการท างานใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคของงานไดอยางมประสทธภาพ (วรทศน, 2546) สงทตองพจารณาในเรองการวางแผน 1. การวางแผนเกยวของกบการเลอกตดสนใจ (To plan means to Choose) 2. การวางแผนเกยวของกบการจดสรรทรพยากร (Planning as a means of allocating resources)

3. การวางแผนเกยวของกบการท าใหบรรลเปาหมาย (Planning as a means of achieving goals) 4. การวางแผนเปนเรองของอนาคต (Planning for the future) สงทจะตองทราบในการวางแผน แผน (Plan) หมายถง สงทไดเตรยมไวเพอยดถอเปนหลกหรอเปนแนวทางในการปฏบตงานใหส าเรจตามเปาหมายทไดก าหนดไว มกจะเปนแผนอยางกวางๆ หรอเปนแผนระยะยาว ซงแยกออกเปนโครงการตางๆ เชน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ซงจะแตกตางจากแผนทจ าเพาะเจาะจงหรอเปนแผนระยะสนทเรยกวา “แผนปฏบตงาน” (บางครงอาจแยกยอยลงไปเปนแผนงาน) แผนงาน หมายถง กลมโครงการทมมากกวา 2 โครงการขนไป โดยมวตถประสงคเดยวกน โครงการ (Project) หรอบางทเรยกวา “แผนงาน” ซงแยกออกมาจาก “แผน” จะสงเกตไดวาแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ประกอบดวยโครงการใหญๆ หลายโครงการ เชน โครงการสงเสรมพชเศรษฐกจ โครงการปองกนและก าจดศตรพช โครงการสงเสรมสถาบนเกษตรกร เปนตน กจกรรม (Activity) หมายถง แยกออกมาจากโครงการ เปนรายละเอยดเฉพาะเจาะจง เรองใดเรองหนง หรอด าเนนงาน, ปฏบตอยางใดอยางหนง ความสมพนธของแผน โครงการ และกจกรรม แผนงาน 1 โครงการ A กจกรรม ก. แผน แผนงาน 2 โครงการ B กจกรรม ข. แผนงาน 3 โครงการ C กจกรรม ค. ตวอยาง แผน (Plan) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต โครงการใหญ (Program) สงเสรมพชเศรษฐกจ ปองกนก าจดศตรพช สงเสรมสถาบนเกษตรกร โครงการยอย (Project) ล าไย ก าจดหอยเชอร แมบานเกษตรกร กจกรรม (Activity) เพมผลผลตล าไย

โดยการฝกอบรม ใหความรเรองการผลต

ใหความรโดยน าเอา หอยเชอรมาท าปย

ชวภาพ

กระบวนการ สรางความเขมแขง

ของกลม

ความส าคญของการวางแผนโครงการสงเสรมการเกษตร 1. ท าใหทราบแนชดวาจะท าอะไรใหส าเรจ 2. เปนแนวทางในการด าเนนงานการนเทศ และควบคมงานใหบรรลผลส าเรจ 3. ท าใหการใชทรพยากรตางๆ ในการด าเนนงาน (คน วสดอปกรณ เงน และสงอ านวยความสะดวกอนๆ) เปนไปอยางรดกมสมเหตสมผล 4. ท าใหบคคลในหนวยงานทราบและเขาใจถงงานในหนาทความรบผดชอบ 5. ท าใหเกดการประสานงานทดระหวางหนวยงานทเกยวของและมการสนบสนนซงกนและกน 6. ชวยลดความยงยากในการตดสนใจ เพราะไดมการตดสนใจไวลวงหนาเปนสวนใหญแลว 7. ประหยดเวลาในการบรหารงาน และชวยในการท าแผนงาน หรอโครงการตอเนอง 8. ท าใหประชาชนหรอผเกยวของทราบถงแผนงานหรอโครงการตางๆ ขนตอนในการวางแผนโครงการสงเสรมการเกษตร 1. รวบรวมขอมลทเกยวของและการวนจฉยปญหา - ขอมลเกยวกบลกษณะทางธรรมชาต - ขอมลเกยวกบเกษตรกร - ขอมลเกยวกบปจจยการผลต - ขอมลเกยวกบการตลาดของผลผลต 2. ก าหนดวตถประสงค เพอเปนแนวทางในการด าเนนงาน, เลอกวธการสงเสรมและก าหนดเปาหมาย 3. จดท าแผนปฏบตงาน (Plan of work) 4. ด าเนนงานตามแผนปฏบตงาน โดยการจดท าปฏทนการท างาน (Working Calendar)

ตวอยางแผนปฏบตงานโครงการปรบปรงระบบชลประทานแมลาว และโครงการพฒนาอาชพเกษตรกร จงหวดเชยงรายและพะเยา ป 2545

กจกรรม

กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม หมายเหต สปดาหท สปดาหท สปดาหท สปดาหท สปดาหท สปดาหท

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1) กจกรรมการวเคราะหและจดระบบขอมล 1) คณะท างานประกอบดวย

4 กลม คอ 1. กรรมการจาก มหาวทยาลย 5 คน 2. ทมงานจากมหาวทยาลย 3. บรษททปรกษา 4. คณะท างานจดท าแผน พฒนาอาชพรายต าบล 2) ปฏบตงานในพนททกๆ วนองคาร พธ สปดาหละ 2 วน 3) อ าเภอทตองไปปฏบตงาน 3.1 อ.เมอง (เชยงราย) 3 ต าบล 3.2 อ.พาน (เชยงราย) 13 ต าบล 3.3 อ.แมลาว (เชยงราย) 4 ต าบล 3.4 อ.แมใจ (พะเยา) 3 ต าบล รวม 23 ต าบล

- ประชมก าหนดแนวทางปฏบตงาน - ตรวจสอบขอมลทมอยเดม - หาแนวปฏบตจดระบบขอมลกลมผใชน า และรายครวเรอน

- เตรยมวางแนวทางการจดท าขอมลในรปแบบ GIS - เกบขอมลเพมเตม

2) กจกรรมพฒนาและก าหนดแผนปฏบตงาน - วเคราะหแผนและโครงการเดม จดหมวดหม ของโครงการตามกลมผใชน า

- ท าความเขาใจและก าหนดรปแบบการมสวนรวม ของเกษตรกรในการก าหนดโครงการของผปฏบตงาน

- ประชมท าความเขาใจผทเกยวของในโครงการทงหมด - ปฏบตงานในพนทเพอวเคราะหแผนและโครงการ รวมกบเกษตรกร

- ประชมเชงปฏบตการเพอสรปโครงการพฒนาอาชพ เกษตรกรและก าหนดแผนปฏบตงาน ปฏทนการ ปฏบตงานตามกจกรรมในโครงการ

กจกรรม

กรกฎาคม สงหาคม กนยายน ตลาคม พฤศจกายน ธนวาคม หมายเหต สปดาหท สปดาหท สปดาหท สปดาหท สปดาหท สปดาหท

1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 - เตรยมความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงาน เพอเพม ขดความสามารถในการปฏบตงานรวมกบเกษตรกร

3) กจกรรมพฒนาการผลตภายใตแผนพฒนาอาชพ 1) คณะท างานประกอบดวย 4 กลม คอ 1. กรรมการทกระทรวง แตงตง 2. ทมงานจากมหาวทยาลย 3. บรษททปรกษา 4. คณะท างานจดท าแผน พฒนาอาชพรายต าบล

- ก าหนดขนตอน วธการ และการปฏบตงานของหนวย ราชการในพนท

- ก าหนดจดระบบการพฒนาองคกรผใชน าและสราง เครอขาย

- สมมนาการตลาด 4) กจกรรมการตดตามความกาวหนาในการด าเนนงาน 5) กจกรรมการประเมนผลโครงการ

การเขยนโครงการสงเสรมการเกษตร รปแบบการเขยนโครงการในปจจบนจะประกอบดวยหวขอ ดงตอไปน 1. ชอโครงการ 2. หนวยงานและเจาหนาททจะด าเนนการประเมนผล 3. หลกการและเหตผล 4. วตถประสงค 5. เปาหมาย 6. ระยะเวลาด าเนนการ 7. หนวยงานรบผดชอบด าเนนการ 8. พนทด าเนนการ 9. วธด าเนนการ 10. กจกรรมทด าเนนการ 11. งบประมาณ 12. การประเมนผล 13. ผลทคาดวาจะไดรบ 14. รายละเอยดประกอบคาใชจาย 15. การวเคราะหความเปนไปไดของโครงการ (ความคมทนของโครงการ) การจดท าโครงการทสมบรณสวนใหญมกจะมการวเคราะหความคมทนของโครงการนนๆ ดวย เพอเปนการประเมนผลในเบองตนวาโครงการนนมความนาจะเปนไปไดมากนอยเพยงใด ในการทจะจดท าใหเกดประโยชนตอผวางแผน ซงในปจจบนมความจ าเปนมากเนองจากการท าโครงการแตละโครงการตองใชทรพยากรตางๆ เปนอยางมาก (คน, เครองจกร, เครองมอ, เงน และวธการ) ดงนน กอนทจะน าโครงการไปเสนอ ผจดท าโครงการตองมการวเคราะหการลงทนเพอพจารณาผลตอบแทน ทจะท าโครงการนน สงกวาหรอต ากวาคาใชจายทเสยไป เพอตดสนใจเลอกลงทนท าโครงการทใหผลตอบแทนสงสดและสงกวาคาใชจาย ดงนน โครงการตางๆ จงมการวเคราะหความคมทนแนบทายโครงการเสนอ ซงมวธวเคราะห ดงน 1. ระยะคนทน (Payback Period) คอ การพจารณาระยะเวลาทผลตอบแทนสทธจากการด าเนนงานมคาเทากบคาลงทนของโครงการ หรอพจารณาถงจ านวนปทจะไดรบผลตอบแทนคมกบเงนลงทน วธการหาคอ

ระยะคนทน

= คาใชจายในการลงทน

ผลตอบแทนสทธเฉลยตอป

ตวอยาง โครงการ A มการลงทน 100,000 บาท และมคาใชจายในการด าเนนงาน และผลตอบแทนรายป ดงน ตารางแสดงเงนลงทน คาใชจายในการด าเนนงาน ผลตอบแทน และผลตอบแทนสทธของโครงการ A

(บาท) ป เงนลงทน คาใชจายในการด าเนนงาน ผลตอบแทน ผลตอบแทนสทธ 1 100,000 - - -

2 (1) - 10,000 30,000 20,000 3 (2) - 17,000 40,000 23,000 4 (3) - 25,000 51,000 28,000 5 (4) - 35,000 55,000 20,000 6 (5) - 40,000 65,000 25,000 7 (6) - 40,000 63,000 23,000 ผลรวม 100,000 167,000 304,000 139,000

ผลตอบแทนสทธ (ปท 2 – ปท 7) = 139,000 หารดวยจ านวนป คอ 6 ป = = 23,166.67 2. การหามลคาปจจบนสทธ (Net Present Value : NPV) เปนการพจารณาคาปจจบน หรอคาเทาของเงนลงทน ณ เวลาปจจบนของเงนในอนาคต โดยอาศยอตราดอกเบยตอชวงเวลา เพอก าหนดคาในอนาคตทสมพนธกบคาปจจบน ในการวเคราะหหามลคาปจจบนสทธเราอาจใชการค านวณจากสตร S = มลคาของเงน i = อตราดอกเบย หรอเปดคาจากตารางส าเรจรป Single Payment Present Worth Factor : PWF และหามลคาปจจบนของคาใชจาย (Cost Present Value : CPV) มลคาปจจบนของผลตอบแทน (Benefit Present Value : BPV) กอนหา NPV ตวอยาง โครงการ B มขอมลโครงการในระยะ 10 ป และอตราดอกเบยรายป คด 15%

139,000

6

∴ ระยะคนทนของโครงการ A = 100,000 23,166.67

= 4.3 ป

มลคาของเงนในปจจบน = S

(1 + i )n

โดยมขอมลดงน ตารางแสดงคาใชจาย ผลตอบแทน และกระแสเงนสดของโครงการ B

(ลานบาท) ป คาใชจาย (Cost) ผลตอบแทน (Benefit) กระแสเงนสด (Cash flow) 1 0.5 - - 0.5 2 2.1 0.4 - 1.7 3 3.7 0.7 - 3.0 4 3.7 1.3 - 2.4 5 2.0 1.9 - 0.1 6 0.5 2.2 1.7 7 0.5 2.6 2.1 8 0.4 3.9 3.5 9 0.3 3.5 2.3

10 0.2 3.0 2.8 ผลรวม 13.9 19.5 5.6

ดงนนเราสามารถค านวณหามลคาปจจบน (NPV) ของโครงการ B ตารางแสดงการหามลคาปจจบนสทธ (NPV) ของโครงการ B อตราดอกเบย 15%

(ลานบาท) ป คาใชจาย

(Cost) คาจากตาราง

i = 15% หรอ

มลคาปจจบน ของคาใชจาย

(CPV)

ผล ตอบแทน

คาจากตาราง i = 15%

หรอ

มลคา ปจจบนของ ผลตอบแทน

มลคา ปจจบน สทธ 1

(1 + i )n 1

(1 + i )n

(BPV) (NPV) 1 0.5 .8696 0.44 - .8696 - - 0.44 2 2.1 .7561 1.59 0.4 .7561 0.30 - 1.29 3 3.7 .6575 2.43 0.7 .6575 0.46 - 1.97 4 3.7 .5718 2.12 1.3 .5718 0.74 - 1.38 5 2.0 .4972 0.99 2.8 .4972 1.39 0.40 6 0.5 .4323 0.22 3.9 .4323 1.69 1.47 7 0.5 .3759 0.19 5.5 .3759 2.07 1.88 8 0.4 .3269 0.13 6.8 .3269 2.22 2.09 9 0.3 .2843 0.09 6.0 .2843 1.71 1.62 10 0.2 .2472 0.05 5.5 .2472 1.36 1.31

ผลรวม

13.9 5.0188 8.25 32.9 5.0188 11.94 3.69

วธการหา 1. มลคาปจจบน (คาใชจาย) = คาใชจาย X คาจากตาราง i = 15% หรอ

= X 2. มลคาปจจบน (ผลตอบแทน) = ผลตอบแทน X คาจากตาราง i = 15% หรอ

= X 3. มลคาปจจบนสทธ = มลคาปจจบนของผลตอบแทน – มลคาปจจบนของคาใชจาย

= - = 11.94 – 8.25 = 3.69 3. การหาอตราผลตอบแทนตอตนทน (Benefit Cost Ratio : B/C ratio) เปนการหาอตราสวนระหวางมลคาปจจบนของผลตอบแทนกบมลคาปจจบนของคาใชจายตลอดอายโครงการ คาใชจายในทนคอ คาใชจายทงดานทน (Capital) และคาใชจายในดานการด าเนนงานและบ ารงรกษา (คาใชจายรวมทกประเภท) หาไดจาก B/C ratio = Benefit Present Value = มลคาปจจบนของผลตอบแทน

∑

1 (1 + i )n

1 (1 + i )n

∴ มลคาปจจบนสทธ (NPV) ของโครงการ B = ∑BPV - ∑CPV

Benefit Present Value Cost Present Value

Cost Present Value = มลคาปจจบนของคาใชจายหรอตนทน = = 1.45 4. การหาอตราผลตอบแทนภายในของโครงการ (Internal Rate of Return : IRR) หมายถง อตราทจะท าใหผลตอบแทนและคาใชจายทไดคดลดเปนคาในปจจบนแลวเทากน ซงเปนอตราความสามารถเงนทจะท าใหเกดรายไดเทากบเงนลงทนในโครงการพอด การค านวณ จะเหมอนกบการหามลคาปจจบนสทธ เพยงแตเปลยนจากอตราดอกเบย (Interest) มาเปนคาอตราสวนลด (Discount Rate) และเพอชวยในการตดสนใจ เมอไดคา IRR แลว ควรท าไปเปรยบเทยบกบคาเสยโอกาสของทน ถาคา IRR สงกวาคาเสยโอกาสของทนหรออตราดอกเบย แสดงวาเปนการลงทนทคมคา แตถาคา IRR ต ากวา แสดงวาเปนการลงทนทไมคมคา ตวอยาง โครงการ B เราทดลองเลอกอตราสวนลด 15% พบวามมลคา NPV = 3.67 ลานบาท แสดงวาโครงการนเสยดอกเบย 15% ตอป รายไดยงเกนคาใชจายอย สมมตวา เราเลอกอตราสวนลดเทากบ 19% ปรากฎวา NPV ไมเทากบ 0 แตเปน -1.27 ลานบาท ดงนน เราจงตองการหาวา ระหวางอตราดอกเบย 15% - 19% อตราดอกเบยเทาใดจงจะท าใหคาใชจายและผลตอบแทน = 0 ตารางแสดงการหาอตราผลตอบแทนของโครงการ B อตราสวนลด 15% และ 18%

(ลานบาท) ป คาใชจาย

(Cost) ผลตอบแทน

(Benefit) อตราสวนลด 15% อตราสวนลด 18%

NPV คาใชจาย (Cost)

ผลตอบแทน (Benefit)

NPV

1 0.5 - .8696 - 0.44 .8475 .42 - - 0.42 2 2.1 0.4 .7561 - 1.29 .7182 1.51 0.29 - 1.22 3 3.7 0.7 .6575 - 1.97 .6086 2.25 0.43 - 1.82 4 3.7 1.3 .5718 - 1.38 .5158 1.91 0.67 - 1.24 5 2.0 1.9 .4972 0.40 .4371 0.87 0.83 - 0.04

11.94 8.25

1 (1 + i )n

1 (1 + i )n

6 0.5 2.2 .4323 1.47 .3704 0.19 0.82 0.63 7 0.5 2.6 .3759 1.88 .3139 0.16 0.82 0.66 8 0.4 3.9 .3269 2.09 .2660 0.11 1.04 0.93 9 0.3 3.5 .2843 1.62 .2255 0.07 0.79 0.72 10 0.2 3.0 .2472 1.31 .1911 0.04 0.57 0.53

ผลรวม ∑

13.9 19.5 5.0188 3.69 4.4941 7.53 6.26 - 1.27

วธการหา IRR คอ ตองหา NPV ของอตราดอกเบยทแตกตางกน และในทางปฏบตไมควรหาอตราสวนลดระหวางอตราสวนลดสองคาทหางเกนกวา 5% ขนไป เพราะจะท าใหเกดขอผดพลาดได จงไมนยมใช IRR = อตราสวนลดตวต า + (ผลตอบแทนระหวางอตราสวนลดทงสอง) = 15% + (18% - 15%) = 15% + (3%) = 15% + (3%) 0.74 = 15% + 2.22 = 17.22% สรปไดวาโครงการ B ถามอตราดอกเบย 15% โครงการนยงไดรบก าไรอย แตถาอตราดอกเบยเพมเปน 18% โครงการนจะมคาใชจายเกดขน จนอยในภาวะทคาใชจายมากกวาผลตอบแทน แตถาคดอตราดอกเบย 17.22% โครงการนจะมคาใชจาย = ผลตอบแทนพอด คอ = 0 15% 17.22% 18%

อตราดอกเบย ตวอยาง การจดท าโครงการของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล วงแดง อ าเภอตรอน จงหวดอตรดตถ (ป 2546)

โครงการเพมศกยภาพการผลตของชมชนเพอรบรองการสนบสนนเงนก ASPL ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลวงแดง

NPV อตราสวนลดตวต า ผลตาง NPV ทใชอตราสวนลด

3.69 3.69 – ( - 1.27)

3.69 4.96

อ าเภอตรอน จงหวดอตรดตถ -------------------------------------------------------

1. แผนงาน เพมศกยภาพการผลตของชมชน 2. โครงการ เพมศกยภาพการผลตของชมชน โครงการยอย โครงการกอสรางและปรบปรงสวนลานตากและการจดเกบขาวเปลอก 3. หนวยงานรบผดชอบ 3.1 หนวยงานหลก 1. ส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวดอตรดตถ 2. ส านกงานเกษตรจงหวดอตรดตถ 3. ส านกงานเกษตรอ าเภอตรอน 4. ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลวงแดง 5. องคการบรหารสวนต าบลวงแดง 3.2 หนวยงานสนบสนน 1. ส านกงานพฒนาทดนจงหวดอตรดตถ 2. ส านกงานปศสตวจงหวดอตรดตถ 3. ส านกงานประมงจงหวดอตรดตถ 4. ส านกงานสหกรณจงหวดอตรดตถ 5. ส านกงานเขตเกษตรเศรษฐกจท 11 จงหวดแพร 4. หลกการและเหตผล ผลจากการศกษาศกยภาพของการเกบรกษาขาวเปลอกระยะยาวของกลมเกษตรกรและท านา วงแดง เมอเกบเกยวขาวเปลอกได จะน ามาทลานตากขาวเปลอกทนท ขณะทลานตกขาวเปลอกและรถตกเกลยขาวมจ านวนไมเพยงพอตอปรมาณขาวเปลอก ดงนน ชาวนาจงตองรบจ าหนายขาวเปลอกออกไป โดยมความชนสงประมาณ 22 – 25% ซงเปนผลท าใหราคาขาวเปลอกไมดเทาทควร ดงนน หากมลานตากขาวและมรถตกเกลยขาวเพยงพอ จะสามารถทจะตากขาวและลดความชนลงได นอกจากน ฉางขาวทมอย มจ านวนไมเพยงพอและจ าเปนตองไดรบการปรบปรงฉางเพอใหกลมเกษตรกร/ท านาวงแดง มฉางขาวเพยงพอตอการจดเกบขาวเปลอกและสามารถน าขาวเปลอกออกจ าหนายไดในชวงเวลาทราคาขาวเปลอกสงขน 5. วตถประสงค 5.1 เพอสนบสนนใหกลมเกษตรกรสามารถเกบขาวเปลอกในระยะยาวขน เพมศกยภาพ ในการเกบขาวเปลอกไวในระยะหนง เพอใหมโอกาสเลอกรอราคาขาวเปลอกทสงขน 5.2 เพอสนบสนนใหกลมเกษตรกรมศกยภาพในการบรหารจดการซอและจดเกบขาวทด 5.3 เพอปรบปรงคณภาพของขาวเปลอก โดยลดความชนของขาวเปลอกใหต าลงกอนทจะถกสงจ าหนายไปยงโรงสเพอใหไดราคาขาวเปลอกทสงขน 6. เปาหมาย

6.1 สนบสนนใหกลมเกษตรกรไดใชลานตากขาวมากขน ปรบปรงฉางขาวเพอการเกบขาวไดจ านวนมากขน และไดมรถตกเกลยขาวในปรมาณทเพยงพอตอความตองการ 6.2 ปรบปรงคณภาพขาวเปลอกไดดขน ลดความชนของขาวเปลอกลงใหอยในระดบทตรงกบความตองการของโรงสขาวผซอ 6.3 สามารถคดแยกชนดของขาวเปลอก เพอเสนอขายใหโรงสตามความตองการ ซงจะท าใหจ าหนายขาวเปลอกไดราคาสงขนกวาการขายขาวเปลอกแบบรวม 7. สถานทด าเนนการ สถานทด าเนนการรวม 2 จด ไดแก 1. กอสรางลานตากกลมเกษตรกต าบลวงแดง หนวยท 5 2. ปรบปรงลานตากกลมเกษตรกรท านาต าบลวงแดง หนวยท 4 8. แผนปฏบตงาน 1. จดตงทมงานเจาหนาทเพอรบผดชอบด าเนนการ 2. ด าเนนการสรางลานตากขาว ปรบปรงฉางขาว จดท าสายพานล าเลยงและจดซอรถตกเกลยขาว และจดสรรไปยงแตละพนท 3. จดประชมชแจงชาวนาในพนททไดรบการจดสรร เพอชแจงประโยชนทจะไดรบจากโครงการ 4. ทมงานเจาหนาททรบผดชอบ น าเสนอรายงานสรปผลใหแกส านกงานเกษตรจงหวด ส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวด ทราบผลทก 3 เดอน 9. การจดการบรหารเงนทนหมนเวยน (เงนอดหนน) - เกษตรกรทเขารวมโครงการตองระดมหนตามขอตกลง เพอใชเปนกองทนหมนเวยน - จดตงกองทนหมนเวยน โดยการคดเลอกกรรมการกองทนและรางกฎระเบยบขอบงคบของกองทน - เกษตรกรทเขารวมโครงการตองมการคนเงนใหกองทนตามเงอนไขของกองทน - เงนทนหมนเวยนทไดคนจะน ามาใชเพอกจการของกลม หรอกจการอนตามทกลมเหนสมควร 9.1 การจดการบรหารทรพยสนทเกดขน ทรพยสนตางๆ ทเกดขน ไมวาจะจากการสนบสนนของโครงการหรอทรพยสนใหม ใหอยภายใตการบรหารจดการของคณะกรรมการบรหารศนยฯ คณะกรรมการกองทนและกลมเกษตรกร

8.2 วธการบรณาการภายในโครงการเดยวกนและโครงการหรอแผนงานอน

ในการด าเนนงานโครงการเนนการบรณาการ ทงจากสวนภาครฐ เอกชน และเกษตรกร โดยม ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลเปนแกนกลาง ไมวาจะเปนการ บรณาการในโครงการเดยวกนหรอโครงการอน 10. การบรหารโครงการ 10.1 คณะท างานโครงการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรต าบลหลกจงหวดอตรดตถ มเกษตรกรและสหกรณจงหวดอตรดตถ เปนประธาน มหนาทก ากบดแลการจดท าแผนและการด าเนนงานของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรต าบลวงแดง (ต าบลหลก) 10.2 คณะกรรมการบรหารศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตรต าบลวงแดง อ าเภอตรอน จงหวดอตรดตถ มเกษตรกรอ าเภอตรอน เปนประธานคณะกรรมการ และมผอ านวยการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรต าบลวงแดง เปนกรรมการและเลขานการ กรรมการอน ประกอบดวย ตวแทน อบต. ตวแทนคณะกรรมการหมบาน ผแทนกลมเกษตรกร ผแทนกลมอาชพ และผแทนกรรมการสหกรณการเกษตร 10.3 คณะกรรมการกองทนศนยถายทอดฯ ต าบลวงแดง เปนองคกรของเกษตรกรทงหมด มหนาทบรหารและจดการเงนทนตางๆ ของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตร ต าบล วงแดง โดยพจารณาการอนมตและตดตามเงนทนหมนเวยน 10.4 ศนยบรการถายทอดเทคโนโลยการเกษตรระดบต าบล ท าหนาทเปนหนวยในการบรการเบดเสรจดานการเกษตรในระดบพนท และเปนทประสานงาน / บรณาการ ในการปฏบตงาน 10.5 การมสวนรวมของประชาชน - ผน าหมบาน / ผน ากลมอาชพ สงคม รวมกนก าหนดปญหา แนวทางการพฒนาและวสยทศนในการพฒนาของต าบล - ผน ากลม / ผแทนกลม รวมกนเลอก / ระบกจกรรม / ทางเลอก ในการด าเนนการ (โครงการยอย) - เกษตรกรแตละคนมสทธเลอก / สมคร รวมกจกรรมตางๆ อยางเสรและรวมก าหนด กฎเกณฑตางๆ ของกลม เชน - การออมเงนของสมาชกภายในกลม - อตราดอกเบยเงนก (ทนหมนเวยน) - ระยะเวลาการคนเงนก - กจกรรมอนๆ ของกลม - รวมก าหนดอตราดอกเบยเงนก (ทนหมนเวยน) ทคณะกรรมการกองทนศนยฯ คดจากแตละกลม - รวมก าหนดแผนการใชเงนคน - รวมกนจดหาปจจย / จ าหนายผลผลต

11. แผนด าเนนงาน

วธด าเนนการ

เปาหมาย ป 2546

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. 1. จดตงทมงานทรบผดชอบ 2. จดสรางลานตากขาว ขนาด 5 ไร

1 แหง

3. ปรบปรงฉางขาว ขนาด 500 ตน 1 แหง 4. ปรบปรงลานตาก ขนาด 5 ไร 1 แหง 5. ซอรถตกเกลยขาว 1 คน 6. จดประชมชแจงชาวนา 1 จด 7. ทมงานทรบผดชอบจดท า รายงานเสนอ

ทก 3 เดอน

12. งบประมาณ งบประมาณรวม 6,511,039 บาท (หกลานหาแสนหนงหมนหนงพนสามสบเกาบาทถวน)

รายละเอยดโครงการ จ านวนเงน (บาท) 1. คากอสรางลานตากขาว ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง รวม 1 แหง ขนาด 5 ไร 2,865,500 2. คาปรบปรงลานตาก ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง หมท 4 จ านวน 1 แหง 1,251,558 3. คาปรบปรงฉางขาว ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง ขนาด 500 ตน จ านวน 1 แหง 781,981 4. จดซอรถตกเกลยขาว ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง จ านวน 1 คน 1,500,000 5. ตดตงสายพานล าเลยง ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง จ านวน 1 จด 100,000 6. จดประชมชแจงชาวบานและฝกอบรมทศนศกษาดงานของคณะกรรมการ กลมเกษตรกรท านาวงแดง จ านวน 4 วน เกษตรกร 60 ราย

12,000

รวมงบประมาณทงสน 6,511,039 13. แผนการเบกจายงบประมาณ

โครงการยอย ป 2546

รวม ม.ค. – ม.ค. เม.ย. – ม.ย. ก.ค. – ก.ย.

1. คากอสรางลานตากขาวกลมเกษตรกรท านาวงแดง รวม 2 แหง ขนาด 5 ไร

2,865,500 2,865,500

2. คาปรบปรงลานตากทกลมฯ ท านาวงแดง หมท 4 1,251,558 1,251,558

(1 แหง) 3. คาปรบปรงฉางขาวทกลมฯ ท านาวงแดง ขนาด 500 ตน (1 แหง)

781,981 781,981

4. จดซอรถตกเกลยขาว ทกลมฯ ท านาวงแดง (1 คน) 1,500,000 1,500,000 5. ตดตงสายพานล าเลยง ทกลมฯ ท านาวงแดง (1 จด) 100,000 100,000 6. จดประชมชแจงชาวนาและฝกอบรมทศนศกษาดงาน ของคณะกรรมการกลมเกษตรกรท านาวงแดง จ านวน 2 วน เกษตรกร 60 ราย

12,000 12,000

รวมงบประมาณทงสน 6,511,039 6,511,039

14. ระยะเวลาด าเนนการ มกราคม 2546 – กนยายน 2546 15. แผนถายทอดเทคโนโลย จดฝกอบรมและศกษาดงานแกเกษตรกร จ านวน 60 คน เวลา 2 วน โดยส านกงานเกษตรจงหวดอตรดตถ 16. แผนธรกจชมชน 16.1 คากอสรางลานตากขาว ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง รวม 1 แหง ขนาด 5 ไร จ านวนเงนงบประมาณ 2,865,500 บาท 16.2 คาปรบปรงลานตาก ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง หมท 4 จ านวน 1 แหง เปนเงน 1,251,558 บาท 16.3 คาปรบปรงฉางขาว ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง ขนาด 500 ตน จ านวน 1 แหง เปนเงน 781,981 บาท 16.4 จดซอรถตกเกลยขาว ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง จ านวน 1 คน คนละ 1,500,000 บาท 16.5 ตดตงสายพานล าเลยง ทกลมเกษตรกรท านาวงแดง จ านวน 1 จด ราคา 100,000 บาท 17. ผลตอบแทนโครงการ 17.1 ชาวนาไดรบผลตอบแทนทดขน โดยสามารถทจะลดความชนของขาวเปลอกลง หากสามารถลดความชนของขาวเปลอกลงได 1% จะเปนผลใหชาวนาสามารถขายขาวไดในราคาดขนประมาณ 25 บาท/ตน 17.2 ชาวนามแรงจงใจทจะท างานในทองถนของตน ลดปญหาการอพยพยายถนฐาน ไปยงทท ากนอนๆ 17.3 เกดการวาจางบคลากร กระจายรายไดสทองถน

การวเคราะหความคมทนของโครงการกอสรางและปรบปรงลานตากและจดเกบขาวเปลอก ต าบลวงแดง มพนทท านา 37,000 ไร มครวเรอนเกษตรกร 1,345 ครวเรอน มผลผลตทงขาวนาปและนาปรง รวมทงป 59,200 ตน ปจจบนเมอท าการเกบเกยวขาวแลว เกษตรกรสวนใหญจะขายขาวทนท เนองจากลานตากมนอย ไมเพยงพอตอความตองการ ท าใหตองขายขาวเปลอกออกไปโดยมความชนสง 22 – 25% ท าใหราคาทขายไมดเทาทควร ดงนนจงตองการปรบปรงลานตากเดมใหมสภาพดขน และตองการลานตากใหม เพอใหเกษตรกรไดใชประโยชนเพมขน นอกจากนตองการปรบปรงฉางขาวเกาเพอใหสามารถเกบขาวเปลอกและน าออกขายไดในเวลาทเหมาะสม 1. ความคมทนของโครงการกอสรางและปรบปรงลานตากและการจดเกบขาวเปลอก 1.1 ตนทนการผลตของโครงการ ในโครงการนมกจกรรม คอ ลานตากและฉางขาว ซงมตนทนการผลต ดงน ตนทนคงท - คาปรบปรงลานตาก 1,251,558 บาท - คากอสรางลานตาก 2,865,500 บาท - คาปรบปรงฉาง 781,981 บาท - คารถตก 1,500,000 บาท - คาตดตงสายพานล าเลยง 100,000 บาท รวมเปนเงน 6,499,039 บาท ตนทนแปรผน ไดแก คาใชจายสนเปลองทใชในกจกรรมลานตากและยงฉาง - คาน ามนเชอเพลงรถตก 150 วนๆ ละ 800 บาท 120,000 บาท - คาถายน ามนเครองรถตกเฉลย 200 + 1,740 บาท 1,940 บาท - คาคนงาน 2 คน คนละ 150 บาท 150 วน 45,000 บาท - คาน า + คาไฟฟา 12 เดอนๆ ละ 1,385 บาท 16,620 บาท - คาเจาหนาทด าเนนงาน 150 วนๆ ละ 10 บาท 15,000 บาท รวมเปนเงน 198,560 บาท 1.2 รายไดหรอผลทไดจากโครงการ 1. รายไดจากการใหบรการตากขาว 2 ลาน ลานละ 60 ตน คาบรการลานตากตนละ 110 บาท (คารถโรยตาก 60 บาท, รถตก 30 บาท, รถเกลย 10 บาท, และแรงงานคน 10 บาท) ใน 1 ป ตากได 90 วน ปรมาณขาวทตากได 10,800 ตน คอเปนรายไดจากลานตาก 1,188,000 บาท 2. รายไดจากการใหบรการตากขาวโพด / ป 600 ตน คาบรการตนละ 150 บาท รวมเปนรายได 90,000 บาท

3. รายไดจากการใชบรการตากเมลดพนธขาว 160 ตน คาบรการตนละ 20 บาท รวมเปนรายได 3,200 บาท 4. รายไดจากการใชบรการฉางขาว ปละ 2,000 ตน คาบรการตนละ 50 บาท รวมเปนรายได 100,000 บาท 5. รายไดจากการน ารถตกไปรบจาง เมอปรมาณงานทลานและฉางไมม ประมาณ 60 วน วนละ 120 ตน คาบรการตนละ 30 บาท รวมเปนรายได 216,000 บาท 6. รายไดจากการเกบขาวไวรอราคา สามารถขายขาวได 2,000 ตน ในราคาทเพมขน ตนละ 100 บาท รวมเปนรายได 200,000 บาท 7. รายไดเพมขนจากการขายขาวทความชนลดลงจาก 22 – 25% เหลอเพยง 14% ราคาขาวจะดขน ความชนละ 25 บาท เปนเงน 225 บาท เมอเกษตรกรเสยคาใชบรการลานตาก ตนละ 110 บาท เพราะฉะนนเกษตรกรมรายไดเพมขนตนละ 115 บาท หรอมรายไดเพมขนทงหมด 1,242,000 บาท รวมเปนรายไดในปท 1 – 4 เปนเงน 3,039,200 บาท / ป ระยะโครงการ 5 ป ในสนป ท 5 คดมลคาทรพยสนคงเหลอ ดงน ลานตากใหม มลคาซาก 1,500,000 บาท ลานตากทปรบปรง มลคาซาก 1,000,000 บาท ฉางทปรบปรง มลคาซาก 500,000 บาท รถตก มลคาซาก 800,000 บาท รวม 3,800,000 บาท รวมเปนรายไดในปท 5 เปนเงน 6,839,200 บาท 2. ผลตอบแทนทางการเงนของการลงทนในโครงการ เมอพจารณาผลตอบแทนทางการเงนของโครงการในระยะเวลา 5 ป โดยปรบผลและตนทนของโครงการเปนมลคาปจจบน ผลการวเคราะหผลตอบแทนของการลงทนทงโครงการ สรปดงน 2.1 อตราผลตอบแทนภายในโครงการ (Internal Rate of Return) จากการวเคราะหถงผลไดและตนทนของโครงการปรากฎวา โครงการนใหผลตอบแทนภายในโครงการ (IRR) มคา 78% และเมอเปรยบเทยบกบอตราคาเสยโอกาสของเงนทน ซงอตราคาเสยโอกาสของเงนทน ซงอตราปกตสากลททกประเทศใชกนอยระหวาง 8 – 15% และทนยมใชกนมากทสดคอ และทนยมใชกนมากทสดคอ 12% แตในภาวะเศรษฐกจถดถอย เชน ปจจบนอตราคาเสยโอกาสของเงนทน ไมนาจะถงรอยละ 12 แตอยางไรกตาม ถงแมอตราคาเสยโอกาสของเงนลงทนรอยละ 12 โครงการนกยงใหผลตอบแทนคมคาการลงทน

ตารางผลการวเคราะหผลตอบแทนการลงทนกอสรางและปรบปรงลานตากและฉางขาว

ปท ผลไดของ โครงการ

ตวทอนคา 3%

ผลไดทปรบ ดวยตวทอนคา

3%

ตนทนรวม ของโครงการ

ตนทนรวม ทปรบดวยดวยตวทอนคา 3%

มลคาปจจบน สทธทปรบดวย ตวทอนคา 3%

1 3,039,200 0.971 2,951,063 6,697,599 6,503,369 3,552,305 2 3,039,200 0.943 2,865,966 198,560 187,242 2,678,724 3 3,039,200 0.915 2,780,868 198,560 181,682 2,599,186 4 3,039,200 0.888 2,698,810 198,560 176,321 2,522,488 5 6,839,200 0.963 5,902,230 198,560 171,357 5,730,872

รวม 18,996,000 17,198,936 7,491,839 7,219,972 9,978,964

IRR = 78% NPV = 9,978,964 บาท B/C = 2.38 ตารางผลการวเคราะหผลตอบแทนการลงทนกอสรางและปรบปรงลานตากและฉางขาว




5%




1 3,039,200 0.952 2,893,318 6,697,599 6,376,114 3,482,796 2 3,039,200 0.907 2,756,554 198,560 180,094 2,576,460 3 3,039,200 0.864 2,625,869 198,560 171,556 2,454,313 4 3,039,200 0.823 2,501,262 198,560 163,415 2,337,847 5 6,839,200 0.784 5,361,933 198,560 155,671 5,206,262

รวม 18,996,000 16,138,936 7,491,839 7,046,850 9,092,086

IRR = 78% NPV = 9,092,086 บาท B/C = 2.29



คากอสราง และปรบปรง ลานตากและ ฉางขาว

คาน ามน เชอเพลง

และหลอลน

คาเจาหนาท ด าเนนงาน

คาคนงาน คาน า คาไฟฟา

ตนทนรวม ของ

โครงการ

1 3,039,200 6,499,039 121,940 15,000 45,000 16,620 6,697,599 2 3,039,200 - 121,940 15,000 45,000 16,620 198,560 3 3,039,200 - 121,940 15,000 45,000 16,620 198,560 4 3,039,200 - 121,940 15,000 45,000 16,620 198,560 5 6,839,200 - 121,940 15,000 45,000 16,620 198,560

รวม 18,996,000 6,499,039 609,700 75,000 225,000 83,100 7,491,839

IRR = 78%

2.2 มลคาปจจบนสทธของโครงการ (Net Present Value) หรอเรยก NPV ซงคอผลรวมของมลคาปจจบนของกระแสเงนสดตลอดอายโครงการและเมอใชอตราทอนคา (Discount Rate) ท 3, 5, 8, 13% โครงการจะม NPV = 9.978, 9,092, 7.912, 6.591 ลานบาท ตามล าดบ ซงถอวาโครงการใหผลตอบแทนคมคาการลงทน (NPV > 0)

2.3 อตราสวนผลไดตอทน (Benefit – Cost ratio) หรอเรยก B/C ratio คอ ผลรวมของมลคาปจจบนของผลไดตลอดอายโครงการ ตอผลรวมของมลคาปจจบนของตนทนตลอดอายโครงการ และเมอใชอตราทอนคา (Discount Rate) ท 3, 5, 8, 13% โครงการจะม B/C ratio = 2.38, 2.29, 2.16, 2.01 ตามล าดบ ซงถอวาโครงการ ใหผลตอบแทนคมคาการลงทน (B/C ratio > 1)





8%




1 3,039,200 0.926 2,814,299 6,697,599 6,201,977 3,387,667 2 3,039,200 0.857 2,604,594 198,560 170,166 2,434,428 3 3,039,200 0.794 2,413,125 198,560 157,657 2,255,468 4 3,039,200 0.735 2,233,812 198,560 145,942 2,087,870 5 6,839,200 0.681 4,657,495 198,560 135,219 4,522,276

รวม 18,996,000 14,723,326 7,491,839 6,810,960 7,912,365

IRR = 78% NPV = 7,912,365 บาท B/C = 2.16 ตารางผลการวเคราะหผลตอบแทนการลงทนกอสรางและปรบปรงลานตากและฉางขาว




12%




1 3,039,200 0.893 2,714,006 6,697,599 5,980,956 3,266,950 2 3,039,200 0.757 2,422,242 198,560 158,252 2,263,990 3 3,039,200 0.712 2,163,910 198,560 141,375 2,022,536 4 3,039,200 0.636 1,932,931 198,560 126,284 1,806,647 5 6,839,200 0.567 3,877,826 198,560 122,584 3,765,243

รวม 18,996,000 13,110,916 7,491,839 6,519,451 6,591,465

IRR = 78% NPV = 6,591,465 บาท B/C = 2.01

สรุปบทเรียนบทที่11...

Documents