ชีววิทยาเพิ่มเติม 1 รหัส ว31241...

ชดการเรยนรแบบสบเสาะหาความร(5E)

ชววทยาเพมเตม 1 รหส ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4

หนวยการเรยนร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดบเซลล

ชดท 3 การยอยอาหารของสตว

นางจนตนา ยงจน

โรงเรยนทาชนะ ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 11

ค าน า

ชดการเรยนร เรอง ระบบการยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดบเซลล รายวชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว 31241 ชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรสการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจ ชดการเรยนรท 3 เรอง การยอยอาหาร ของสตว ฉบบนกจกรรมการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร (5E) มขนตอนกจกรรมการเรยนทเปนลาดบ คอ ขนสรางความสนใจ ขนสารวจและคนหา ขนอธบายและลงขอสรป ขนขยายความร และขนประเมน เพอใหนกเรยนไดศกษาเนอหา ปฏบตกจกรรมตาง ๆ สงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กระบวนการสบเสาะหาความร ทกษะการสบคนขอมล และการนาความรไปใชประโยชน โดยครเปนผใหคา ปรกษา แนะนาและคอยอานวยความสะดวก ตลอดจนตดตามผลอยางใกลชด

ผจดทาขอขอบพระคณผทมสวนเกยวของทกทานทใหการสนบสนน ใหคาแนะนาและเปนทปรกษาทดในการจดทาชดการเรยนร หวงเปนอยางยงวาชดการเรยนรนจะใหประโยชนแกนกเรยนในการเรยนร และทาความเขาใจเนอหาสาระไดอยางชดเจน สามารถพฒนานกเรยนดานความร ทกษะกระบวนการและคณลกษณะอนพงประสงค รวมทงสามารถนาความรไปประยกตใชในชวตประจาวนไดเปนอยางด

นางจนตนา ยงจน

ชดกจกรรมการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร วชาชววทยา 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4 ชดท 3 การยอยอาหารของสตว ชดกจกรรมการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร วชาชววทยา 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4

ชดการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร วชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4

สารบญ

หนา คานา ก สารบญ ข สารบญภาพ ค คาชแจง จ คาแนะนาการใชชดการเรยนรสาหรบคร ฉ คาแนะนาการใชชดการเรยนรสาหรบนกเรยน ช ขนตอนการใชชดการเรยนร ฌ โครงสรางชดการเรยนรท 3 1 แบบทดสอบกอนเรยน 3 กระดาษคาตอบกอนเรยน 6 กจกรรมการเรยนรท 1 เรอง การยอยอาหารของสตวไมมทางเดนอาหารและ ทางเดนอาหารไมสมบรณ

7

เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1 เรอง การยอยอาหารของสตวไมมทางเดนอาหารและ ทางเดนอาหารไมสมบรณ

19

กจกรรมการเรยนรท 2-3 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารสมบรณ 24 เฉลยกจกรรมการเรยนรท 2-3 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารสมบรณ 62 แบบทดสอบหลงเรยน 75 กระดาษคาตอบหลงเรยน 78 เฉลยกระดาษคาตอบหลงเรยน 79 เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน 80 บรรณานกรม 84 ประวตผวจย 88

ชดท 3 การยอยอาหารของสตว ชดการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร วชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 ตวอยางการยอยอาหารของสตวไมมกระดก 7 2 ภาพทางเดนอาหารไมสมบรณ (ซาย) และทางเดนอาหารสมบรณ (ขวา) 11

3 การยอยในเซลลของฟองนา 12 4 ทางเดนอาหารของไฮดรา 13 5 ทางเดนอาหารของพลานาเรย 14 6 ทางเดนอาหารของพยาธใบไม (ซาย) สวนหวของพยาธใบไม (ขวา) 15 7 ภาพพยาธตวตด 15

8 ภาพทางเดนอาหารของกระตายและหมาปา 24 9-12 การผาปลาตดตามครบเอว 29 13-14 ทางเดนอาหารของปลา 29 15 ทางเดนอาหารสวนตนและเยอกนภายในชองอก 30 16-17 หวใจและเหงอกปลา 30 18 ภาพระบบสบพนธและระบบขบถาย 31 19 ภาพถงลมและอณฑะปลานล 31 20-23 วธการผาทางเดนอาหารของปลาดก 35 24-26 ไขมนและตบของปลาดก 35 27 อวยวะชวยในการหายใจ 36 28-29 แนวทจะผาตดเปดตวกบ 40 30-31 การผาเปดชนผวหนงของกบ (ซาย) และการตดชนผวหนง (ขวา) 40 32-33 ทางเดนอาหารของกบ 41 34 ทางเดนอาหารของหนอนตวกลม 46 35 ทางเดนอาหารของไสเดอนดน 46 36 อวยวะภายในของปลงชนดหนง ทางเดนอาหารมกงกานแตกแขนงเพอ เกบสะสมเลอดเหยอเอาไวในชวงทขาดแคลนอาหาร

47


สารบญภาพ (ตอ)

ภาพท หนา 37 ปากของแมลง 48

38 ทางเดนอาหารแมลง 48 39 ทางเดนอาหารแมลง 49 40 ทางเดนอาหารของหอยฝาเดยว 49 41 ทางเดนอาหารของปลา 52 42 การเปรยบเทยบทางเดนอาหารของปลา 53

43 ทางเดนอาหารของสตวเลอยคลาน 54 44 ทางเดนอาหารของกบ 54

45 ทางเดนอาหารของนก 55 46 ทางเดนอาหารของไก 55

47 ฟนของสตวเลยงลกดวยนม 56 48 ทางเดนอาหารของสตวเลยงลกดวยนม 57 49 กระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง 58 50 ทางเดนอาหารของวว 59 51 การเคลอนทของอาหารผานทางเดนอาหาร และการเคยวเอองในสตว เคยวเออง

59


1. ชดการเรยนร เรอง ระบบการยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดบเซลล รายวชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4 ประกอบดวยชดการเรยนร จานวน 6 ชด ดงน

ชดท 1 เรอง การปฐมนเทศ ชดท 2 เรอง การยอยอาหารของจลนทรยและสงมชวตเซลลเดยว ชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว ชดท 4 เรอง การยอยอาหารของคน ชดท 5 เรอง การสลายสารอาหารแบบใชออกซเจน ชดท 6 เรอง การสลายสารอาหารแบบไมใชออกซเจน

2. ชดการเรยนรนเปนชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว ใชประกอบแผนการจดการเรยนรรายวชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว 31241 ชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 1 แผน เวลา 3 ชวโมง

3. ชดการเรยนรท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว ชดนประกอบดวย 3.1 คาชแจง 3.2 คาแนะนาการใชชดการเรยนรสาหรบคร 3.3 คาแนะนาการใชชดการเรยนรสาหรบนกเรยน 3.4 ขนตอนการใชชดการเรยนร 3.5 โครงสรางชดการเรยนร 3.6 แบบทดสอบกอนเรยน

3.7 กจกรรมการเรยนรท 1 ชวโมงท 1 เรอง การยอยอาหารของสตวไมมทางเดนอาหาร และทางเดนอาหารไมสมบรณ

3.8 เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1 ชวโมงท 1 เรอง การยอยอาหารของสตวไมมทางเดน อาหารและทางเดนอาหารไมสมบรณ

3.9 กจกรรมการเรยนรท 2 ชวโมงท 2-3 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารสมบรณ

3.10 เฉลยกจกรรมการเรยนรท 2 ชวโมงท 2-3 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารสมบรณ

3.11 แบบทดสอบหลงเรยน 3.12 บรรณานกรม

3.13 ประวตผจดทา

ค าชแจง


ค าแนะน า

ชดการเรยนรส าหรบคร

ชดการเรยนร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดบเซลล รายวชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4 โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรสการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและความพงพอใจ ชดการเรยนรนเปนชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว ใชเวลาในการศกษา 3 ชวโมง ครควรเตรยมความพรอมและเตรยมวสดในการจดกจกรรมการเรยนร ดงน ศกษารายละเอยดเกยวกบแผนจดการเรยนรเนอหาทสอน เอกสารชดการเรยนรและ คาชแจงตาง ๆ ใหเขาใจกอนดาเนนกจกรรมการเรยนร ชดการเรยนรตามจานวนนกเรยน

วสดอปกรณและสารเคมตามทระบไวในชดการเรยนรใหพรอมและครบจานวนนกเรยนในชนเรยนแตละกลม เมอมกจกรรมกลมใหแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 5-6 คน จานวนกลมขนอยกบนกเรยนในชนเรยน โดยคละนกเรยนเกง ปานกลาง และออน ใหมการเลอกประธาน และเลขานการกลมแบง หนาทรบผดชอบแกสมาชกในกลม กอนการจดกจกรรมการเรยนร ครควรใหนกเรยนอานคาชแจงใหเขาใจบทบาทของตนเอง

แนะนาขนตอนการใชชดการเรยนรแนวปฏบตระหวางการดาเนนการเรยนรแลวจงใหทาแบบทดสอบ กอนเรยน ขณะทนกเรยนทากจกรรมครมบทบาทหนาทใหคาแนะนาและเปนผอานวยความสะดวก

ในการจดกจกรรมการเรยนร เนนยา ใหนกเรยนปฏบตกจกรรมดวยความซอสตย มวนยและมความรบผดชอบ จงจะทาใหการเรยนรโดยใชชดการเรยนรนเกดประโยชนสงสด เมอนกเรยนปฏบตกจกรรมครบถวนใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน การวดและประเมนผล ประเมนจากแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน สงเกตพฤตกรรม

การปฏบตงานกลม ใบกจกรรม ใบงาน แบบฝก


ค าแนะน า ชดการเรยนรส าหรบนกเรยน

ชดการเรยนร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายสารอาหารระดบเซลล วชาชววทยา

เพมเตม 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โดยใชกระบวนการ สบเสาะหาความรสการพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและความพงพอใจ ชดการเรยนรนเปนชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว ใชเวลาในการศกษา 3 ชวโมง นกเรยนปฏบตตามขนตอนดวยความซอสตยและตงใจดงน

รบชดการเรยนรจากครผสอน โดยนกเรยน 1 คน ตอ 1 เลม นกเรยนตงใจฟงการชแจงบทบาทของตนเองในระหวางการดาเนนกจกรรมจากครผสอน

อานคาชแจง คาแนะนาการใชชดการเรยนร ขนตอนการเรยนโดยใชชดการเรยนรใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดการเรยนร

ศกษาโครงสรางชดการเรยนร ทาแบบทดสอบกอนเรยน ชดการเรยนร ชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว

จานวน 10 ขอ เพอตรวจสอบความรพนฐาน ปฏบตกจกรรมตามขนตอนในชดการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร ซงม

ขนตอนดงน 5.1 ขนสรางความสนใจ 5.2 ขนสารวจและคนหา 5.3 ขนอธบายและลงขอสรป 5.4 ขนขยายความร 5.5 ขนประเมนผล

เมอปฏบตกจกรรมตาง ๆ ตามใบกจกรรม ใบงาน เรยบรอยแลวสามารถตรวจคาตอบไดจากเฉลย

ทาแบบทดสอบหลงเรยนชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว จานวน 10 ขอ ตรวจคาตอบจากเฉลยแบบทดสอบหลงเรยน ซงนกเรยนตองทาแบบทดสอบหลงเรยน

ไดรอยละ 80 ขนไปจงจะผานเกณฑ ถานกเรยนไมผานเกณฑตามทกาหนด ใหทบทวนเนอหาแลวทาแบบทดสอบหลงเรยนอกครง หากผานเกณฑใหศกษาชดการเรยนรท 4 ตอไป

หากมขอสงสยใหขอคาอธบายหรอถามครผสอนเพอรวมกนสรปขอสงสยนน ๆ


ขนตอนการใชชดการเรยนร เรอง การยอยอาหารของสตว

ล าดบขนตอนการเรยนรโดยใชชดการเรยนร ตามกระบวนการสบเสาะหาความร (5E) ชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตว

อานค าชแจงและค าแนะน า

ทดสอบกอนเรยน

เรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร จากชดการเรยนร

ประเมนผลการเรยนร

ผานเกณฑ ไมผานเกณฑ

ศกษาชดกจกรรมการเรยนรตอไป


โครงสรางชดการเรยนร

สาระการเรยนรท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ททางานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความรและนาความรไปใชในการดารงชวตของตนและดแลสงมชวต

สาระการเรยนรท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบาย และตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวา ว ทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวขอสมพนธกน

ผลการเรยนร

สบคนขอมล ทดลอง อภปราย และเปรยบเทยบทางเดนอาหารและกระบวนการยอยอาหารของสตวบางชนด

สาระส าคญ

ฟองนา ไมมระบบทางเดนอาหารแตจะมเซลลพเศษ ทาหนาทจบอาหารเขาส เซลลแลวทาการยอยภายในเซลล สตวบางชนดมระบบทางเดนอาหารไมสมบรณเนองจากมชองเปดทางเดยวเชนไฮดรา พลานาเรย สตวบางชนด เชน ไสเดอนดน แมลง สตวมกระดกสนหลง มระบบทางเดนอาหารสมบรณ

สาระการเรยนร

การยอยอาหารของสตว

จดประสงคการเรยนร ความร

1. สรปเกยวกบโครงสรางของระบบการยอยอาหารของสตวได 2. เปรยบเทยบทางเดนอาหารของสตวประเภทเดยวกนทกนอาหารตางกนได


ทกษะ/กระบวนการ 1. สารวจตรวจสอบ สบคนขอมล โครงสรางทางเดนอาหารแบบไมสมบรณและทางเดนอาหารท

สมบรณของสตวบางชนด พรอมทงระบหนาทของทางเดนอาหารแตละสวนได คณลกษณะอนพงประสงค

1. ความซอสตยสจรต 2. สามารถทางานรวมกบผอน

3. มวนยและมความรบผดชอบ ใชเวลา 3 ชวโมง


แบบทดสอบกอนเรยน เรอง การยอยอาหารของสตว

ค าชแจง แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตวนเปนขอสอบแบบปรนย 4 ตวเลอก ก, ข, ค, ง จานวน 10 ขอ ๆ ละ 1 คะแนน ใหนกเรยนทาเครองหมายกากบาท (X) ทบตวเลอกทถกตองทสดเพยงขอเดยวลงในกระดาษคาตอบทจดให 1. กากอาหารของฟองนาจะถกกาจดโดยวธใด ก. ถกขบออกทางรดานขางลาตว ข. ถกขบออกทางเดยวกบทางนาเขา ค. สามารถขบออกไดทกวธแลวแตโอกาส ง. ถกขบออกจากเซลลสชองกลางลาตวและขบออกทางชองนาออก 2. ไฮดรามการยอยอาหารทสวนใด

ก. คอหอย ข. เซลลทปลายหนวด ค. ปากทมหนวดลอมรอบ ง. ชองแกสโทรวาสควลาร

3. ขอใดทกลาวถงหนวด (tentacles) ของไฮดราไมถกตอง

ก. มขนาดใหญและยาวเมอเทยบกบตวไฮดรา ข. มเซลลทสรางเอนไซมในการยอยอาหารอยทปลายหนวด ค. ไฮดราใชหนวดในการชวยจบเหยอซงเปนสตวทมขนาดเลก ง. ทหนวดของไฮดราจะมเขมพษ (nematocyst) แทงเหยอใหสลบหรอตายกอนจบใสในปาก

นกเรยนทาไดหรอเปลา ถาไมไดไมเปนไรคะ ขอสอบวดความรพนฐานเฉย ๆ ลองทาขอตอไปนะ


4. อาหารของไฮดราและฟองนา มลกษณะเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ก. อาหารของไฮดรามขนาดเลกเหมอนของฟองนา ข. อาหารของไฮดรามขนาดใหญกวามาก เพราะมการยอยทสมบรณ ค. อาหารของฟองนามขนาดเลกมาก สวนอาหารของไฮดรามขนาดใหญ ง. ไมแนนอน เพราะอาจมขนาดเลกหรอขนาดใหญกได ทงฟองนาและไฮดรากสามารถยอย

สลายได 5. เมอเปรยบเทยบทางเดนอาหารของไสเดอนดน พลานาเรย แมลง และไฮดรา จะมระบบทางเดนอาหารแตกตางกนอยางไร ก. แมลงมปากในการกดเคยวเปนการชวยยอยเชงกล ข. ไสเดอนดนและแมลงมทางเดนอาหารแบบสมบรณ ค. ไฮดรามทางเดนอาหารโดยมชองเปดทางเดยว ทาหนาทในการกนและการขบถาย ง. ถกตองทกขอ 6. ทางเดนอาหารของพลานาเรยแตกตางกบทางเดนอาหารของไฮดราอยางไร ก. เปนทางเดนอาหารแบบไมสมบรณ ข. พลานาเรยและไฮดรามทางเดนอาหารแบบชองเปดทางเดยว ค. ทางเดนอาหารของไฮดราเปนแบบสมบรณ แตพลานาเรยเปนแบบไมสมบรณ ง. ทางเดนอาหารของพลานาเรยมแขนงออกไปตลอดลาตว แตไฮดราจะมชองวางกลางลาตว 7. คากลาวขอใดไมถกตอง ก. พยาธใบไมเปนหนอนตวแบนชนดหนง ข. พยาธใบไมมอวยวะดดเกาะอยหลายอนเรยกวา สโคเลกซ ค. ทางเดนอาหารของพยาธใบไมคลายกบพลานาเรย แตไมมแขนงมาก ง. พยาธตวตดไมมทางเดนอาหาร แตจะอาศยอาหารทยอยแลวของผถกอาศย

8. ในการศกษาทางเดนอาหารของปลากนพชและปลากนสตวแตกตางกนอยางไร ก. ปลากนสตวจะมทางเดนอาหารสน ผนงทางเดนอาหารบาง ข. ปลากนพชจะมทางเดนอาหารยาว ผนงทางเดนอาหารบาง ค. ปลากนสตวและปลากนพชจะมผนงทางเดนอาหารเหมอนกน ง. ปลากนพชจะมทางเดนอาหารสน ผนงทางเดนอาหารหนาและแขงแรงมาก


9. พลานาเรยเปนสตวทมพฤตกรรมในการกนอาหารโดยวธยนงวงออกมาดดอาหาร สวนทเรยกวางวงคอสวนของทางเดนอาหารชนดใด

ก. ปาก ข. คอหอย ค. หลอดอาหาร

ง. รยางคทชวยใหเกดการเคลอนท 10. สตวเคยวเอองจะมกระเพาะอาหารแบงออกเปน 4 สวน ซงมผลดอยางไร

ก. ชวยเกบสารองอาหารเพอสารอกออกมาเคยวใหม ข. อาหารเมอถกกลนเขาไปอกครงจะมจลนทรยชวยใหเกดการยอยเปนไขมน ค. ทาใหเซลลโลสถกเปลยนเปนกรดไขมนไดหลงจากการหมกอยในกระเพาะอาหาร

ง. ถกตองทกขอ


แบบทดสอบกอนเรยน เรอง การยอยอาหารของสตว

คะแนนทได

ชอ ........................................................ เลขท..................... หอง ...............

ขอ ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10


กจกรรมการเรยนรท 1 ชวโมงท 1 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารไมสมบรณ

1. ขนสรางความสนใจ (Engagement)

….. ใชเวลา 5 นาท

นกเรยนแตละกลมสงเกตภาพของโครงสรางทเกยวของกบการยอยอาหารของสตวไมมกระดกสนหลงบางชนด ไดแก ฟองนา ไฮดรา พลานาเรย ไสเดอนดน และแมลงทผาใหเหนทางเดนอาหารตามยาว

ภาพท 1 แสดงตวอยางการยอยอาหารของสตวไมมกระดก ทมา : ตวอยางการยอยอาหารของสตวไมมกระดก. 2556 : เวบไซต

1. สตวทง 5 ชนดนมทางเดนอาหารเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ……………………………………………..……………………………………………………………………………….…………………. ………………………………………………………………………………………….…………………………………………………….…………..

2. สตวแตละชนดมการนาสารอาหารเขาสรางกายและยอยอาหารอยางไร ………………………………………………..……………………………………………………………………………….…………………

…………………………………………………………………………………………………………………….……….……………….………………


gastrovascular cavity

intestine

anus

gizzard

mouth

pharynx esophagus

crop

gastrovascular cavity

pharynx mouth mouth

food wastes

tentacle

digestive tract

body stalk

H2O

osculum

choanocyte

atrium

2. ขนส ารวจและคนหา (Exploration)


ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนทากจกรรม 3.1 เรอง การกนอาหารของไฮดรา

จดประสงค

1. สงเกตการกนอาหารและทางเดนอาหารของไฮดราได 2. อธบายกระบวนการยอยอาหารทเกดขนภายในตวของไฮดราได

วสดอปกรณ

1. ไรแดง 2. ไฮดรา 3. สไลดหลม 4. หลอดหยด 5. กลองจลทรรศน

วธท ากจกรรม

1. ใสไฮดราลงในสไลดหลม แลวใชหลอดหยดดดไรแดงใสลงในสไลดหลม 5-6 ตว 2. นาสไลดทเตรยมไดไปสงเกตภายใตกลองจลทรรศนกาลงขยายตา บนทกผลทสงเกตได


อานวธการทากจกรรมเสรจแลว ......ไปทาการทดลองดกวา


ผลการทดลอง

สงทสงเกต ผลการสงเกต

3. ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation)


นกเรยนนาเสนอผลการทดลองการกนอาหารของไฮดรา และอภปรายในประเดนตอไปน

1. ไฮดรานาอาหารเขาสรางกายดวยวธการใด ……………………………………..……………………………………………………………………………….…………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………

2. เมอไรแดงเขาไปในตวของไฮดราจะเกดการเปลยนแปลงในลกษณะใด ……………………………………………………………..……………………………………………………………………………….……………………..………………………………………………………………………………………………………………….………………….…………………….. …………………………………………………………………………………..………………………………………..………………………………….. ………………………………………………………………………………………..…………………………………..…………………………………..


3. สรปผลการทดลอง ……………………………………………………………..………………………………………………………………………..……….……………………..……..………………………………………………………………………………….……………………………………..………………………………………………………………………………………………..……………………………………….………………………..……………………………………..………………………..……………………………………………………….……………………..…………………………………………………………………………………..…….………………………………………………………………………….…………………..……………

4. ขนขยายความร (Elaboration)

….. ใชเวลา 15 นาท เพอขยายความรใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนตอไปน

1. ใหนกเรยนศกษาใบความรท 3.1 เรอง การยอยอาหารของสตวทไมม ทางเดนอาหารและทางเดนอาหารไมสมบรณ

2. ใบงานท 3.1 เรอง การยอยอาหารของฟองนา 3. ใบงานท 3.2 เรอง การยอยอาหารของไฮดรา 4. ใบงานท 3.3 เรอง การยอยอาหารของหนอนตวแบน

5. ขนประเมน (Evaluation)


5.1 ตรวจความถกตองจากการตอบคาถามในใบงานท 3.1 ใบงานท 3.2 และใบงานท 3.3

5.2 ประเมนความถกตองของการทากจกรรม 3.1 เรอง การกนอาหาร ของไฮดรา


ใบความรท 3.1 เรอง การยอยอาหารของสตวทไมมทางเดนอาหาร

และทางเดนอาหารไมสมบรณ

ระบบทางเดนอาหาร (องกฤษ : Gastrointestinal tract, GI tract, alimentary canal หรอ gut) ระบบทางเดนอาหาร อาจเรยกอกอยางวาระบบยอยอาหาร (digestive tract) ระบบอวยวะนมเฉพาะในสตวหลายเซลล (multicellular animals) ทตองกนอาหาร และยอยอาหาร เพอรบสารอาหารและพลงงานและขบถายของเสยออกไป

ระบบทางเดนอาหารของสตวแบงได 2 แบบ คอ 1. ระบบทางเดนอาหารไมสมบรณ (incomplete digestive tract) ประกอบดวยชองเปด

เพยง 1 ชอง คออาหารเขาทางปาก และกากอาหารออกทางเดยวกน 2. ระบบทางเดนอาหารสมบรณ (complete digestive tract) ประกอบดวยชองเปด 2 ชอง

ทาหนาทเปนปากและทวารหนกตามลาดบ

ภาพท 2 แสดงทางเดนอาหารไมสมบรณ (ซาย) และทางเดนอาหารสมบรณ (ขวา) ทมา : ทางเดนอาหารไมสมบรณและทางเดนอาหารสมบรณ. 2556 : เวบไซต

สตวบางชนด เชน ฟองนา ไมมระบบทางเดนอาหาร แตจะมเซลลพเศษทาหนาทจบอาหารเขาสเซลลแลวทาการยอยภายในเซลล สตวบางชนดมระบบทางเดนอาหารไมสมบรณ เชน ไฮดรา พลานาเรย สตวบางชนด เชน ไสเดอนดน แมลงและสตวมกระดกสนหลงมระบบทางเดนอาหารสมบรณ ระบบทางเดนอาหารของสตวเหลานจะมโครงสรางบางอยางแตกตางกนขนอยกบชนดอาหารและ พฤตกรรมการกน


mouth mouth

anus

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A4%E0%B8%A9

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3

การยอยอาหารของสตวไมมทางเดนอาหาร

การยอยอาหารของฟองน า

ในสตวพวกฟองนาซงเปนสตวหลายเซลลกลมแรก ยงไมมทางเดนอาหารโดยเฉพาะในชอง ทางนาเขาภายในลาตวเปนทางใหอาหารประเภทแพลงกตอนขนาดเลกผานเขาไปทผนงชนในมเซลลโคแอนโนไซต (choanocyte) หรอเซลลปลอกคอ (collar cell) ทมสวนยนเปนปลอกคอและลอมรอบ แฟลเจลลาทยนออกมาเพอใชจบอนภาคอาหารดวยกระบวนการฟาโกไซโทซส เพอจบแพลงกตอนเขาไปยอยในเซลลเชนเดยวกบโพรโทซว สาหรบอาหารทยอยไมไดหรอกากอาหารจะปลอยออกทางชองนาออก

ภาพท 3 แสดงการยอยในเซลลของฟองนา ทมา : การยอยในเซลลของฟองนา. 2556 : เวบไซต

ฟองนาสามารถกรองแพลงกตอน (plankton) ทปะปนมากบนานนไดถงขนาด 1 ไมโครเมตร (1 ในลานสวนของเมตร )โคแอนโนไซต (choanocyte) หรอเซลลปลอกค อ (collar cell) เปนเซลลยาวมแผนบาง ๆ เปนวงกลมรอบแฟลเจลลม สวนของปลอกคอทยนออกมา ทาหนาทดกจบอาหาร


porocyte (pore cell)

spicule choanocyte (collar cell)

amebocyte

water flow

osculum ostium (pore)

choanocyte food

flagellum food

cell body

collar food vacuole

การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารไมสมบรณ

สตวในไฟลมซเลนเทอราตา ไดแก พวกไฮดรา ซแอนโมน ปะการง กลปงหา มชองภายใน

ลาตวทเรยกวาชองแกสโทรวาสควลาร (gastrovascular cavity) ซงเปนชองทมรเปดเพยงทางเดยว รเปดนทาหนาทเปนทงปากในการกนอาหาร และเปนทวารหนกในการขบของเสยเมอสตวพวกนใชเทนทาเคล (tentacle) หรอหนวดเลก ๆ ทมเขมพษ (nematocyst) จบเหยอใสปาก อาหารจะ เขา ไปในชองแกสโทรวาสควลาร ทผนงของชองนมเซลลตอม (gland cell) ทาหนาทปลอยเอนไซมออก มายอยอาหารในแกสโทรวาสควลาร อาหารบางสวนทยอยแลวอาจถกเซลลยอยอาหาร ทอยทผนงของชองแกสโทรวาสควลาร เรยกเซลลยอยอาหารนวา digestive cell หรอ nutritive cell ทาการจบและยอยภายในเซลลกระบวนการแบบเดยวกบอะมบา

1. การยอยอาหารของไฮดรา (hydra) ไฮดราจะมเขมพษ (nematocyst) อยบรเวณหนวด (tentacle) ซงจะปลอยพษออกมาทาราย

เหยอ (ไรนา) แลวจบเหยอสงเขาสปากผานเขาสชองกลางลาตว (gastrovascular cavity) ทผนงลาตวจะมเซลลแกสโทรเดอรมส (gastrodermis) ซงทาหนาทเกยวกบการยอยอาหาร ประกอบดวยเซลล 2 ชนด คอ

1. เซลลตอม (gland cell) เปนเซลลขนาดเลกทาหนาทสรางนายอยสงไปยอยอาหารทอยใน gastrovascular cavity ซงเปนการยอยภายนอกเซลล (extracellular digestion) กากอาหารจะถกขบถายออกทางชองปาก

2. เซลลยอยอาหาร (digestive or nutritive cell) เปนเซลลทมขนาด ใหญกวา gland cell สวนปลายจะ มแฟลเจลลมทาหนาทจบอาหารทมขนาดเลกเขาสเซลล สามารถสราง food vacuole เกดการยอยภาย ในเซลล (intracellular digestion)


ภาพท 4 แสดงทางเดนอาหารของไฮดรา ทมา : ทางเดนอาหารของไฮดรา. 2556 : เวบไซต

food Gastrovascular cavity

tentacle mouth

2. การยอยอาหารของแพลทเฮลมนเทส

แพลทเฮลมนทศมทางเดนอาหารลกษณะเดยวกบพวกซเลนเทอเรต คอ มชองเปดทางเดยวเปนทางเขาของอาหารและทางออกของกากอาหาร แตในสตวบางชนดทางเปดอยกลางลาตว และอยดานลางของลาตว เชน พลานาเรย สวนพยาธตวแบนอน ๆ ทางเปดอยทางปลายหว ถงแมสวน ประกอบ ตางๆ ของ ทางเดนอาหารไฮดรากบพลานาเรยจะแตกตางกนในรายละเอยด เชน ทางเดนอาหารของพลานาเรยมการแตกแขนงแยกเปนทางยอยออกไป แตทางเดนอาหารของสตวทงสองยงเหมอนกนคอ มทางเปดทางเดยว

2.1 การยอยอาหารของพลานาเรย

พลานาเรย ใชคอหอย (pharynx) ซงมลกษณะคลายงวงทยดหดได อยในชองปาก ทาหนาทดดอาหาร อาหารของพลานาเรยจงมขนาดเลกเทาทจะผานชองปากเขาได อาหารจะถกยอยในทางเดนอาหาร และถกดดซมเขาสเซลล สวนกากอาหารจะออกทางปากเชนเดยวกบไฮดรา

ภาพท 5 แสดงทางเดนอาหารของพลานาเรย ทมา : ทางเดนอาหารของพลานาเรย. 2556 : เวบไซต

2.2 การยอยอาหารของพยาธใบไม

มทางเดนอาหารคลายพลานาเรย แตทางเดนอาหารสวนลาไสไมแตกกงกานสาขา มลกษณะคลายอกษรรปตววาย (Y–shape) ทางเดนอาหารของพยาธใบไม ประกอบดวยปากปมดด (oral sucker) ทมปากดดกนอาหารจากโฮสต ตอจากปากเปนคอหอย (pharynx) ตอจากคอหอยเปนหลอดอาหารสนๆ ซงจะตอกบลาไส (intestine)


Gastrovascular cavity

mouth pharynx digestive tract

pharynx mouth

ภาพท 6 แสดงทางเดนอาหารของพยาธใบไม (ซาย) สวนหวของพยาธใบไม (ขวา) ทมา : ทางเดนอาหารของพยาธใบไม. 2556 : เวบไซต

2.3 การยอยอาหารของพยาธตวตด

สตวกลมเดยวกบหนอนตวแบนบรเวณสวนหวมอวยวะดดเกาะหลายอนอยรอบ ๆ สวนหว เรยกวา สโคเลกซ (scolex) ไมมทางเดนอาหาร จงตองดดซมสารอาหารทยอยแลวจากทางเดนอาหารของผถกอาศย (host) เขาสรางกายโดยไมตองยอย

พยาธใบไมไดอาหารโดยการดดกนเขาทางปาก อาหารสวนใหญคอเลอดของผถกอาศย จงไมตองผานการยอยมากนก สวนพยาธตวตดไดรบอาหารโดยการดดซมจากผถกอาศยผานผนงลาตวและเซลลนาอาหารนนไปใชไดโดยไมตองยอยอกแตกตางจากพลานาเรยกนอนทรยสารซงอยนอกรางกาย โดยใชปากดดอาหารเขามาในทางเดนอาหาร และทาการยอยตอไป

ภาพท 7 แสดงสวนหวพยาธตวตด (บน) พยาธตวตดอาศย ในทางเดนอาหารของผถกอาศย (ลาง) ทมา : พยาธตวตด. 2557 : เวบไซต


scolex

ปาก หลอดอาหาร

อวยวะดดเกาะ คอหอย ลาไส

อวยวะดดเกาะ อวยวะดดเกาะ

ใบงานท 3.1 เรอง การยอยอาหารของฟองน า

ค าชแจง นกเรยนศกษาแผนภมภาพของฟองนา แลวตอบคาถามขางลาง (5 คะแนน)

เนอเยอลาตวของฟองนา ม _____ ชน เซลลททาหนาทกนอาหาร และยอยอาหารของฟองนา คอ _____________________ วธการกนอาหารแบบนของฟองนา เรยกวา ________________________________

2. จงอธบายโครงสรางและหนาทของ choanocyte _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________

3. ฟองนามระบบยอยอาหารหรอไม เพราะเหตใด _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________




amebocyte

water flow

ostium (pore)

choanocyte food

flagellum food

cell body

collar food vacuole

osculum

ใบงานท 3.2 เรอง การยอยอาหารของไฮดรา

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามทกาหนดใหแลวเขยนคาตอบใหถกตองสมบรณ (5 คะแนน) 1. นกเรยนศกษาแผนภมภาพของไฮดรา และเตมชอโครงสรางทหมายเลข แลวลากเสน (Label) ชไปยงโครงสรางใหถกตอง

1. ___________________

2. ___________________

3. ___________________

4. ___________________

5. ___________________

2. ระบบททาหนาทยอยอาหารของไฮดรา ประกอบดวย (เรยงตามลาดบตงแตกนจนถงขบถาย) 1. ____________________________ 2. _______________________________ 3. ____________________________ 4. _______________________________ 5. ____________________________ 6. _______________________________ 7. ___________________________ 8. _______________________________ 9. ____________________________ 10. _______________________________ _________________________________________________________________


ใบงานท 3.3 เรอง การยอยอาหารของหนอนตวแบน

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามทกาหนดใหแลวเขยนคาตอบใหถกตองสมบรณ (5 คะแนน) 1. ศกษาแผนภมภาพพลานาเรย แลวเตมโครงสรางใหถกตอง

1. ____________________ 2. ____________________ 3. ____________________

2. ศกษาแผนภมภาพโครงสรางภายในของพลานาเรย แลวเตมโครงสรางใหถกตอง

3. ระบบททาหนาทยอยอาหารของพลานาเรย ประกอบดวย (เรยงตามลาดบตงแตกนจนถงขบถาย)

1. ____________________________ 2. _______________________________ 3. ____________________________ 4. _______________________________ 5. ____________________________ 6. _______________________________ 7. ____________________________ 8. _______________________________ 9. ____________________________ 10. _______________________________ _________________________________________________________________



เฉลยกจกรรมการเรยนรท 1 ชวโมงท 1 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารไมสมบรณ


สตวทง 5 ชนดนมทางเดนอาหารเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร (แนวคาตอบ ไมเหมอนกน ฟองนาไมมปากและทวารหนก ไฮดรามปากไมมทวารหนก พลานาเรยมปากไมมทวารหนก สวนไสเดอนดนมทงปากและทวารหนก)

ทางเดนอาหารของสตวทนามาศกษาแตกตางกน นาจะทาใหการยอยอาหารของสตวทนามาศกษาแตกตางกน หรอไม และโครงสรางทางเดนอาหารของสตวแตละชนดนาจะเหมาะสมกบการยอยอาหารของสตวอยางไร

(แนวคาตอบ ทางเดนอาหารแตกตางกนการยอยอาหารกจะแตกตางกน อาหารทสตวกนกจะมผลตอโครงสรางทางอาหาร เชน พลานาเรยมปากไมมทวารหนก มงวงทาหนาทดดอาหาร อาหารจงมขนาดเลกเทาทจะผานชองปากเขาไปได กากอาหารจะออกทางปาก)


ตวอยางผลการทดลอง

สงทสงเกต ผลการสงเกต ลกษณะการกนอาหารของไฮดรา ไฮดราใชเทนทาเคลทอยรอบปากจบไรแดงเขาส

ชองปาก



1. ไฮดรานาอาหารเขาสรางกายดวยวธการใด

(แนวคาตอบ ใชเทนทาเคลทอยรอบปากจบอาหาร )

2. เมอไรแดงเขาไปในตวของไฮดราจะเกดการเปลยนแปลงในลกษณะใด (แนวคาตอบ ไรแดงผานไปยงชองวางภายในลาตวทเรยกวาแกสโทรวาสควลาร ซงภายใน

บดวยเซลลททาหนาทสรางเอนไซมออกมายอยอาหารทยอยแลวถกดดซมเขาสภายในเซลล สวนกากอาหารถกขบออกทางปากเชนเดม) 3. สรปผลการทดลอง

(แนวคาตอบ ไฮดราใชเทนทาเคลทอยรอบปากจบไรแดงเขาสชองปาก อาหารจะถกสงไปยงชองวางทอยภายในลาตวทเรยกวา แกสโทรวาสควลาร ซงภายในบดวยเซลลททาหนาทสรางเอนไซมออกมายอยอาหาร)


1. เฉลยใบงานท 3.1 เรอง การยอยอาหารของฟองนา 2. เฉลยใบงานท 3.2 เรอง การยอยอาหารของไฮดรา 3. เฉลยใบงานท 3.3 เรอง การยอยอาหารของหนอนตวแบน


เฉลยใบงานท 3.1 เรอง การยอยอาหารของฟองน า

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาแผนภมภาพของฟองนา แลวตอบคาถามขางลาง (5 คะแนน)

เนอเยอลาตวของฟองนา ม 2 ชน เซลลททาหนาทกนอาหาร และยอยอาหารของฟองนา คอ choanocyte วธการกนอาหารแบบนของฟองนา เรยกวา phagocytosis

2. จงอธบายโครงสรางและหนาทของ choanocyte (แนวคาตอบ เซลลโคแอนโนไซตหรอเซลลปลอกคอมสวนยนเปนปลอกคอและลอมรอบ

แฟลกเจลลม ทยนออกมาเพอใชจบอนภาคอาหารดวยกระบวนการฟาโกโซโตซส เพอจบแพลงคตอนเขาไปยอยในเซลล) 3. ฟองนามระบบยอยอาหารหรอไม เพราะเหตใด

(แนวคาตอบ ไมมระบบยอยอาหารไมมปากและทวารหนก ฟองนากนอาหารโดยการกรองนาจบอนภาคอาหารขนาดเลกทปะปนในนาทพดผานรเลก ๆ ของชองนาเขาและกากอาห ารหรออาหารทยอยไมไดกจะออกทางทอนาออก)




amebocyte

water flow

ostium (pore)

choanocyte food

flagellum food

cell body

collar food vacuole

osculum

เฉลยใบงานท 3.2 เรอง การยอยอาหารของไฮดรา

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามทกาหนดใหแลวเขยนคาตอบใหถกตองสมบรณ (5 คะแนน) 1. นกเรยนศกษาแผนภมภาพของไฮดรา และเตมชอโครงสรางทหมายเลข แลวลากเสน (label) ชไป ยงโครงสรางใหถกตอง

1. tentacle

2. mouth

3. gastrovascular cavity

4. food

5. gastrodermis

2. ระบบททาหนาทยอยอาหารของไฮดรา ประกอบดวย (เรยงตามลาดบตงแตกนจนถงขบถาย)

1. เทนทาเคล (tentacle) 2. ปาก (mouth) 3. ชองแกสโทรวาสควลาร (gastrovascular cavity) 4. เซลลยอยอาหาร (digestive cell หรอ nutritive cell) 5. เซลลตอม (gland cell)


เฉลยใบงานท 3.3 เรอง การยอยอาหารของหนอนตวแบน

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามทกาหนดใหแลวเขยนคาตอบใหถกตองสมบรณ (5 คะแนน) 1. ศกษาแผนภมภาพพลานาเรย แลวเตมโครงสรางใหถกตอง

1. ตา 2. คอหอย 3. ปาก

2. ศกษาแผนภมภาพโครงสรางภายในของพลานาเรย แลวเตมโครงสรางใหถกตอง

3. ระบบททาหนาทยอยอาหารของพลานาเรยน ประกอบดวย (เรยงตามลาดบตงแตกนจนถงขบถาย)

1. คอหอย (pharynx) 2. ปาก (mouth) 3. ชองแกสโทรวาสควลาร (gastrovascular cavity) 4. ลาไส (Intestine)


ทางเดนอาหาร

คอหอย

ปาก

กจกรรมการเรยนรท 2 ชวโมงท 2-3 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารสมบรณ



นกเรยนพจารณาภาพทางเดนอาหารของสตวมกระดกสนหลง 2 ชนดแลว รวมกนคดและระดมสมองแลวตอบคาถาม

ภาพท 8 แสดงทางเดนอาหารของกระตายและหมาปา ทมา : ทางเดนอาหารของสตวมกระดกสนหลงตาง ๆ. 2556 : เวบไซต

นกเรยนคดวาสตว 2 ชนดน ทางเดนอาหารสมบรณหรอไม ………………………………………………………..……………………………………………………………………………

สตวทกนอาหารตางกน จะมทางเดนอาหารแตกตางกนหรอไม ………………………………………………………..……………………………………………………………………………. เหตใดทางเดนอาหารของสตวแตละชนด ยาวไมเทากน

………………………………………………………..……………………………………………………………………………


esophagus

esophagus

stomach

stomach

small intestine

small intestine

anus

anus

cecum cecum

cecum

large intestine

large intestine



2.1 ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนเปรยบเทยบทางเดนอาหารโดยมสตวทนามา ทดลองดงน

1) ไสเดอนดน 2) ปลานล 3) ปลาดก

4) กบ 2.2 นกเรยนสงเกตสงมชวตทง 4 ชนดแลวฟงครอธบายวธการใชเครองมอผาตดพรอม

ทงวธการผาศกษาทางเดนอาหารของ ไสเดอนดน ปลานล ปลาดก กบ 2.3 นกเรยนแตละกลม ทากจกรรมตามใบกจกรรมดงน

ใบกจกรรมท 3.2 เรอง ระบบทางเดนอาหารของไสเดอนดน ใบกจกรรมท 3.3 เรอง ระบบทางเดนอาหารของปลา ใบกจกรรมท 3.4 เรอง ระบบทางเดนอาหารของกบ

ใบกจกรรมท 3.2 เรอง ระบบทางเดนอาหารของไสเดอนดน

จดประสงค 1. ศกษาโครงสรางภายนอกและหนาทของไสเดอนดนได

2. ทดลอง สารวจ ตรวจสอบทางเดนอาหารของไสเดอนดนได


อปกรณและสารเคม

1. กระบอกฉดนา 2. ไมบรรทด 3. ถงมอยาง 4. มดผาตด 5. เขมหมด 6. ปากคบ 7. กรรไกรผาตด 8. ถาดผาตด

9. ไสเดอนดน

วธท ากจกรรม

1. การศกษาลกษณะภายนอก วางไสเดอนดนไวในถาดผาตด

1.1 ศกษาลกษณะภายนอก เชน ขนาด ส ลกษณะของผวลาตวปาก ทวารหนก 1.2 บนทกผลการสงเกตและระบหนาทของโครงสรางตาง ๆ ลงในใบงาน

2. การศกษาลกษณะภายใน 2.1 ใสถงมอตรงใสเดอนดนไวทถาดผาตดใหสวนดานหลงอยดานบนถาด ปกเขมหมดตวแรก

บนลาตวปลองท 1 และเขมหมดอกตวปลองสดทายของลาตว 2.2 ใชกรรไกรผาตดสอดเขาทางปาก ผาตามแนวขางลาตวไปจนตลอดลาตว ระมดระวง

อยาใหโดนอวยวะภายในใชเขมหมดดงผวหนงใหแผกวางตลอดลาตว 2.3 ศกษาลกษณะทางเดนอาหารตงแตปาก (mouth)จนถงทวารหนก (anus) นกเรยนศกษาเรมจากสวนหวใหหาตาแหนงของคอหอย ซงคอหอยประกอบดวยขากรรไกรซงใชในการลาเหยอหากระเพาะพกอาหาร และกน หาตาแหนงของลาไสซงเปนหลอดยาวซงชวยในการยอยอาหารสวนทายของไสเดอนดน

2.4 ใชเขมหมดปกสวนทเปนอวยวะในระบบทางเดนอาหาร 3. เตรยมการนาเสนอ และเขยนรายงาน


บนทกผลการทดลอง

ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของไสเดอนดน

ลกษณะทางเดนอาหารของไสเดอนดน


ใบกจกรรมท 3.3 เรอง ระบบทางเดนอาหารของปลา

ตอนท 1 ระบบทางเดนอาหารของปลานล


1. ศกษาโครงสรางภายนอกและระบตาแหนง หนาทสวนประกอบของปลานลได 2. ทดลอง สารวจ ตรวจสอบทางเดนอาหารของปลานลได


1. ปลานล 2. แผนรองตด 3. ถงมอ 4. กรรไกรผาตด

วธการทดลอง

1. การศกษาลกษณะภายนอก วางปลานลไวในถาดผาตด 1.1 ศกษาลกษณะภายนอก เชน ขนาด ส ลกษณะของผว ลาตว ครบ ปาก ทวารหนก 1.2 บนทกผลการสงเกตและระบหนาทของโครงสรางตาง ๆ ลงในใบงาน

2. การศกษาลกษณะภายใน 2.1 ใสถงมอศกษาระบบทางเดนอาหาร โดยปฏบตตามขนตอน ดงตอไปน

2.1.1 ใหเอากรรไกรสอดเขาชองเปดเหนอครบกน และตดตามแนวลาตวมาทครบเอว ดงภาพประกอบหมายเลข 9-12 (โดยถาเปนปลามเกลด อาจจะทาการขอดเกลดปลาบรเวณทองออกเสยกอน


เพอทาใหงายตอการใชกรรไกรตดเนอ เพอเปดชองทอง)

ภาพท 9-12 แสดงการผาปลาตดตามครบเอว ทมา : การผาปลาตดตามครบเอว. 2556 : เวบไซต

2.1.2 จากนนคอย ๆ ตดเนอเยอบรเวณทอง ออกเพอทาใหดอวยวะภายในไดชดเจนขน ดงภาพหมายเลข 13

เมอตดเนอบรเวณทองทงไปกจะเหนอวยวะภายใน เชน กระเพาะ ไขมนสะสมในตวปลา และตบปลา ดงภาพหมายเลข 14 (ในปลาสวนใหญเนอเยอตบและตบออนจะอยรวมกนเปนอวยวะเดยว เรยกวาhepatopancreas ไมไดแยกออกจากกนเปน 2 อวยวะเหมอนในสตวเลยงลกดวยนม)

ภาพท 13-14 แสดงทางเดนอาหารของปลา ทมา : ทางเดนอาหารของปลา. 2556 : เวบไซต

13

14

9 10

11 12


กระเพาะปสสาวะ

ไขมน

ตบ

1.3 ตดเนอปลาสวนทองไลขนไปทางปาก เพอดทางเดนอาหารสวนตน ดงภาพหมายเลข 15 และจะเหนเยอกนแบงอวยวะภายในชองอก และชองทองของปลา

ภาพท 15 แสดงทางเดนอาหารสวนตนและเยอกนภายในชองอก ทมา : ทางเดนอาหารสวนตนและเยอกนภายในชองอก. 2556 : เวบไซต

1.4 เมอเอาเนอดานทองของปลาออกจะเหนวาหวใจอยใกลกบเหงอกและอยภายในชองอก

โดยมแผนปดเหงอกซงเปนโครงสรางแขงชวยในการปองกนอนตรายและปองกนแรงกระแทกจากสงตาง ๆ ดงภาพหมายเลข 16-17

ภาพท 16-17 แสดงหวใจ ตบและเหงอกปลา ทมา : หวใจและเหงอกปลา. 2556 : เวบไซต

1.5 ใหนกเรยนสงเกตดบรเวณททอทางเดนอาหาร ระบบสบพนธและระบบขบถายของเสย

จากไต มาเปดออกนอกรางกายปลา ทอเหลานเปดออกรวมกนหรอไม ดงภาพหมายเลข 18 (ใหนยามของคาวา Cloaca เปนชองทมทางเดนเดนอาหาร ทอจากระบบสบพนธ และทอจากระบบขบถายของเสยจากไต มาเปดรวมกน พบไดในปลา สตวครงบกครงนา สตวเลอยคลาน นก และในสตวเลยงลกดวยนมแบบโบราณ)


15

3-

16 17


เหงอก ตบ หวใจ

ถงนาด

เยอกนแบงอวยวะภายในชองอกและชองทองปลา

ภาพท 18 แสดงระบบสบพนธและระบบขบถาย

ทมา : ระบบสบพนธและระบบขบถาย. 2556 : เวบไซต

1.6 ใหนกเรยนสงเกต ถงลม และไต ซงอยตดกบ กระดกสนหลง และอวยวะในระบบสบพนธ ภาพหมายเลข 19

ภาพท 19 แสดงถงลมและอณฑะปลานล

ทมา : ถงลมและอณฑะปลา. 2556 : เวบไซต 1.7 วดความยาวของทางเดนอาหารของปลาเปรยบเทยบกบความยาวของลาตว บนทกผลการทดลอง

18


19


ถงลม อณฑะ

ไขมน

กระเพาะปสสาวะ

กระเพาะ อณฑะ

ลาไส

ตารางผลการทดลอง


ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของปลานล



ลกษณะทางเดนอาหารของปลานล


ตอนท 2 ระบบทางเดนอาหารของปลาดก


1. ศกษาโครงสรางภายนอกและหนาทของปลาดกได 2. ทดลอง สารวจ ตรวจสอบทางเดนอาหารของปลาดกได


1. กรรไกรผาตด

2. ถงมอ 3. แผนรองตด 4. ปลาดก


1. การศกษาลกษณะภายนอก วางปลาดกไวในถาดผาตด 1.1 ศกษาลกษณะภายนอก เชน ขนาด ส ลกษณะของผว ลาตว ครบ ปาก ทวารหนก

1.2 บนทกผลการสงเกตและระบหนาทของโครงสรางตาง ๆ ลงในใบงาน 2. การศกษาลกษณะภายใน

2.1 ใสถงมอศกษาระบบทางเดนอาหาร โดยปฏบตตามขนตอน ดงตอไปน 2.1.1 ใหเอากรรไกรสอดเขาชองเปดเหนอครบกน และตดตามแนวทครบเอว

ดงภาพประกอบหมายเลข 20-23


ภาพท 20-23 แสดงวธการผาทางเดนอาหารของปลาดก ทมา : วธการผาทางเดนอาหารของปลาดก. 2556 : เวบไซต

2.1.2 จากนนคอย ๆ ตดเนอเยอบรเวณทองออกเพอทาใหดอวยวะภายในไดชดเจนขน ดงภาพหมายเลข 5 และเมอตดเนอบรเวณทองทงไป กจะเหนอวยวะภายใน เชน กระเพาะ ไขมนสะสมในตวปลา และตบปลา ดงภาพหมายเลข 24-26

ภาพท 24-26 แสดงไขมนและตบของปลาดก ทมา : ไขมนและตบของปลาดก. 2556 : เวบไซต


20 21

22 23


ไขมน

ไขมน ไต

25 24

26

ตบ

ตบ

1.3 เมอเอาเนอดานทองปลาออกจะเหนเหงอก และอยภายในชองอก โดยมแผนปดเหงอก ซงเปนโครงรางแขงชวยในการปองกนอนตราย และปองกนแรงกระแทกจากสงตาง ๆ ดงภาพหมายเลข 27

ภาพท 27 แสดงอวยวะชวยในการหายใจ ทมา : อวยวะชวยในการหายใจ. 2556 : เวบไซต


27

อวยวะชวยในการหายใจ


ตารางผลการทดลอง


ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของปลาดก



ลกษณะทางเดนอาหารของปลาดก


ใบกจกรรมท 3.4 เรอง ระบบทางเดนอาหารของกบ


1. ศกษาโครงสรางภายนอกและหนาทของกบได

2. ทดลอง สารวจ ตรวจสอบทางเดนอาหารของกบได


1. ถาดผาตด 2. เขมหมด 3. เขม 4. ปากคบ 5. กรรไกรเลก 6. กรรไกรใหญ 7. มด


1. นากบทจะศกษาวางหงายทองบนถาดพาราฟน กางแขนขากบเพอทจะตรงดวยหมดท

ฝามอฝาเทาจากนนใชปากคบ คบหนงททองชวงลางขนมา แลวใชกรรไกรตดเปนชองเลก ๆ พอใหสอดกรรไกรเขาไปในร และตดหนงกบไลขนมาสวนบน สงเกตเหนไดวาผวหนงกบจะแยกจากกลามเน อ และมเสนเลอดจานวนมากมาเลยงดานใน ตดผวหนงกบตามรอบประ ดงภาพหมายเลข 28


ภาพท 28-29 แสดงแนวทจะผาตดเปดตวกบ

ทมา : แนวทจะผาตดเปดตวกบ. 2556 : เวบไซต

2. เมอเปดชนผวหนงกบแลวใหตรงหนงกบ กางออกไปดานขาง และพยายามซบเลอดหรอของเหลวออกไปโดยใชสาลวางไวขางลาตวกบ สามารถสงเกตเหนเสนสขาว (Linear alba) กลางลาตวกบซงดานลางของเสนนจะเปนเสนเลอด ventral abdominal vein ซงควรเลยงการตดขาด การผาตดชนกลามเนอเพอเปดชวงตว จงเขยบมาดานขางของเสนกลางตว และตรงกลามเนอแบบเดยวกบผวหนง เมอตดมาถงสวนอกจะคอนขางแขง

ภาพท 30-31 แสดงการผาเปดชนผวหนงของกบ (ซาย) และการตดชนผวหนง (ขวา) ทมา : การผาเปดชนผวหนงของกบ (ซาย) และการตดชนผวหนง (ขวา). 2556 : เวบไซต


28 29

31 30

3. เมอเปดชองทองแลวใหศกษาอวยวะภายใน รวมถงโครงสรางอน ๆ วาดภาพทสงเกตเหนครงแรกเมอเปดชนกลามเนอออก และวาดอกครงเมอตดสวนของตบ และไขมน (fat body) บางสวนออกไป

ภาพท 32- 33 แสดงทางเดนอาหารของกบ ทมา : ทางเดนอาหารของกบ. 2556 : เวบไซต

4. เมอทาการผากบเสรจแลวใหนาซากกบใสถงเพอนาไปกาจดและลางอปกณทงหมดให

สะอาด เชดใหแหงกอนเกบคนลงกลอง

ชดท 3 การยอยอาหารของสตว ชดกจกรรมการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร วชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4

ลาไสเลก ไขมน กระเพาะอาหาร 32 33

ตบ

ถงนาด

บนทกผลการทดลอง


ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของกบ



ลกษณะทางเดนอาหารของกบ




นกเรยนนาเสนอผลการทดลองโครงสรางทางเดนอาหารของไสเดอนดน ปลานล

ปลาดก และกบ เปรยบเทยบโครงสรางทางเดนอาหาร ความยาวของกระเพาะ ความยาวของลาไส และอภปรายในประเดนตอไปน

โครงสรางของทางเดนอาหารของไสเดอนดน ปลาและกบ มอะไรบาง มลาดบการเรยงตวอยางไร

……………………………………………………………..………………………………………………………………………………….…………… …….……………………..……………………………………………………………………………………….……………………….…………….… …….……………………..…………………………………………………………………………………………………………….……………….…

………………………….……………………..…………………………………………………………….………………………….………………… กระเพาะอาหารของปลาทง 2 ชนด มความยาวและความหนาตางกนอยางไร

……………………………………………………………..………………………………………………………………………………….…………… …….……………………..……………………………………………………………………………………….……………………….…………….…

…….……………………..…………………………………………………………………………………………………………….……………….…

ลาไสของปลาทง 2 ชนด มลกษณะและความแตกตางกนหรอไมอยางไร ……………………………………………………………..……………………………………………………………………….……………………… …….……………………..…………………………………………………………………………………………………………….……………….…

…….……………………..…………………………………………………………………………………………………………….……………….… จากการศกษา นกเรยนจะสรปไดวาอยางไร …………………………………………………..……………………………………………………………………………….…………….………..…… …………………………………………………………….……………….…………………………………………………………………….…………… ……………………………………..……………………………………….……………………………………………………………..…….…………… ………….…….…………………………………………….……………………..…………………………………………………………………….…… …………….……………………………………………………………………………………………..…………………………………………………… ………………………….……………………..…………………………………………………………….………………………….………………….…



….. ใชเวลา 40 นาท เพอขยายความรใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนตอไปน

1. ใหนกเรยนศกษาใบความร ใบความรท 3.2 เรอง การยอยอาหารของสตวไมมกระดกสนหลง

ใบความรท 3.3 เรอง การยอยอาหารของสตวมกระดกสนหลง ใบความรท 3.4 เรอง การยอยอาหารของสตวเลยงลกดวยนม

2. ใบงานท 3.4 เรอง การยอยอาหารของไสเดอนดน 3. ใบงานท 3.5 เรอง การยอยอาหารของหอย

4. ใบงานท 3.6 เรอง การยอยอาหารของสตวเคยวเออง 5. แบบฝกท 3.1 เรอง การยอยอาหารของสตว

5. ขนประเมน (Evaluation)


5.1 ตรวจความถกตองจากการตอบคาถามในใบงานท 3.4 ใบงานท 3.5 และใบงานท 3.6 และแบบฝกท 3.1 เรอง การยอยอาหารของสตว

5.2 ประเมนความถกตองของการทากจกรรมการทดลอง กจกรรมท 3.2 เรอง ระบบทางเดนอาหารของไสเดอนดน กจกรรมท 3.3 เรอง ระบบทางเดนอาหารของปลา กจกรรมท 3.4 เรอง ระบบทางเดนอาหารของกบ

5.3 นกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนแบบปรนยชนดเลอกตอบ เรอง การยอย อาหารของสตว จานวน 10 ขอ


ใบความรท 3.2 เรอง การยอยอาหารของสตวทไมมกระดกสนหลง

การยอยอาหารของสตวทไมมกระดกสนหลง

หนอนตวกลม เรมมทางเดนอาหารทเปด 2 ทาง คอ ม ปาก เปนอวยวะนาอาหารเขาและทวารหนก เปนทางใหกากอาหาร คอ ในไฟลมเนมาโทดา (Nematoda) เปนสตวพวกแรกทมทางเดน อาหารสมบรณ (complete digestive tract) มคอหอยเปนกลามเนอหนาชวยในการดด อาหาร มลาไสยาวตลอดลาตว อาหารทหนอน ตวกลมกนเขาไปจะถกยอยและดดซมโดยลาไส

ลาดบทางเดนอาหารของหนอนตวกลม

ปาก คอหอย ลาไสเลก ไสตรง ทวารหนก

ไสเดอนดน เปนสตวกนซากขนาดเลก (detritivore) ปากยงไมมฟน อาหารจะถกกลนเขาปากดวย การทางานของกลามเนอแขงแรงบรเวณคอหอย

อาหารจงผานไปยงกระเพาะพกอาหาร (crop) กอนถกสงไปบดทกน(gizzard) ซงมกลามเนอแขงแรง เมออาหารถกบดแลวจงสงผานตอไปยงลาไส ซงเปนบรเวณทางเดนอาหารทมความยาวมากทสด มเอนไซมถกปลอยออกมาจากเซลลบผนงลาไสสารอาหารทไดจากการยอยแลวถกสงเขาสระบบหมนเวยนเลอด สวนกากอาหารจะออกทางทวารหนก


ภาพท 35 แสดงทางเดนอาหารของไสเดอนดน ทมา : ทางเดนอาหารของไสเดอนดน. 2556 : เวบไซต

ภาพท 34 แสดงทางเดนอาหารของหนอนตวกลม ทมา : ทางเดนอาหารของหนอนตวแบน. 2557 : เวบไซต http://www.slideshare.net/Songsak1/ss-45614442

mouth

anus

intestine pharynx

mouth

typhlosole anus

intestine crop gizzard

esophagus pharynx

ลาดบทางเดนอาหารของไสเดอนดน

ปาก คอหอย หลอดอาหาร กระเพาะพกอาหาร (crop) กน (gizzard) ลาไส ทวารหนก

ปลง

ภาพท 36 แสดงอวยวะภายในของปลงชนดหนง ทางเดนอาหารมกงกานแตกแขนงเพอเกบสะสม เลอดเหยอเอาไวในชวงทขาดแคลนอาหาร

ทมา : ทางเดนอาหารของปลงนาจด. 2556 : เวบไซต คนทถกปลงนาจดกดเลอดจะไหลออกไมหยดเพราะมสารไฮรดน (hirudin) ทปลอยออกมาจากตอมนาลายทาใหเลอดของเหยอไมแขงตวและปลงดดเลอดเกบไวไดในปรมาณมาก โดยเกบไวในกงกานทแตกเปนแขนงของทางเดนอาหาร ดงนนเมอปลงดดเลอดจนเตมทขนาดตวจะใหญกวาเดมมากมาย

ลาดบทางเดนอาหารของปลง

ปาก คอหอย หลอดอาหาร กระเพาะพกอาหาร (crop) ลาไส ทวารหนก


แมลง ปากของแมลงมหลายชนด 1

ยง ใชนาลายพนใสเลอดเพอไมใหเลอดแขงตว ยงจงดดเขาไปใชได แมลงวน จะปลอยนาลายออกมาละลายอาหารแลวจงดดอาหารเขาปาก ผเสอ ดดนาหวานโดยใชงวงซงมวนเปนวงดดเขาไป

ภาพท 38 แสดงทางเดนอาหารแมลง ทมา : ทางเดนอาหารของแมลง. 2556 : เวบไซต

ทางเดนอาหารของแมลง ประกอบดวย ปาก และชองปาก ถดไปเปนคอหอย (pharynx) อยตรงบรเวณใกลชองปาก หลอดอาหาร เปนทางเดนอาหารทจะคอย ๆ พองออกจนเปนถงใหญเรยกวา ถงพกอาหาร (crop) สองขางของหลอดอาหารมตอมนาลาย (salivary gland) สขาว รปรางคลายกงไม และอยตด ๆ กนเปนถงเกบนาลาย (salivary reservoir) ทอนาลายทงสองขางจะไปเปดท ไฮโปฟารงซ (hypopharynx) หรออาจเทยบไดกบลน ปลายของถงพกอาหารนมกระเปาะแขง ๆ เรยกวา โปรเวนตรคลส หรอกน (proventriculus หรอ gizzard) ภายในมหนามแหลม ๆ ยนออกไปรวมกนตรงกลางมไวเพอกรองใชกรองอาหาร สวนทตอกบกนมถ งเลก ๆ รปรางคลายนวมอ 8 ถง เรยกวา เฮปาตกซกา หรอไดเจสตฟซกา (hepatic caeca หรอ digestive caeca) ทาหนาทสรางนายอย ตอกบทางเดนอาหารสวนกลาง (mid gut) เทยบไดกบลาไสในสตวชนสง ตอนกลางของลาตวจะมอวยวะกาจดของเสย เรยกวา หลอดมลพ เกยน (malpighian tubules) เปนเสนฝอยบางๆ สเหลองอยเปนกระจก ลาไสชวงนมหนาทสรางนายอย และดดอาหารทยอยแลวจงคลายกบลาไสเลกของสตวชนสง ถดไปเปนไอเลยม (ileum) คอลาไสเลกและโคลอน (colon) เปนสวนหนงของลาไสใหญ สงกากอาหารตอไปยงไสตรง แลวจงเปดออกททวารหนก


1

2 3

2 1 3

ภาพท 37 แสดงปากของแมลง(ซาย,กลาง, ขวา) ทมา : ปากของแมลง. 2556 : เวบไซต http://www.slideshare.net/Songsak1/ss-45614442

mouth

crop intestine stomach

rectum anus

gastric ceca malpighian tubules

gizzard

ลาดบทางเดนอาหารของแมลง

ภาพท 39 แสดงทางเดนอาหารแมลง

ทมา : ทางเดนอาหารของแมลง. 2556 : เวบไซต

ปาก (มตอมนาลาย) คอหอย หลอดอาหาร กระเพาะพกอาหาร (crop) กนหรอโพรเวนตรคลส เฮปาตกซกน กระเพาะอาหาร ลาไสเลก ลาไสใหญ ไสตรง ทวารหน ก

หอย

ภาพท 40 แสดงทางเดนอาหารของหอยฝาเดยว ทมา : ทางเดนอาหารของหอยฝาเดยว. 2556 : เวบไซต

นกเรยนลองลาดบทางเดนอาหารของหอย วาเหมอนแมลงหรอเปลา ลองคดเองนะคะ


intestine teeth radula

radula

mouth esophagus

anus

stomach

foot

gill

nerve cords

gonads heart

coelom

shell

nephridium

mantle

mantle cavity

ใบงานท 3.4 เรอง การยอยอาหารของไสเดอนดน

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาแผนภมภาพไสเดอนดน แลวตอบคาถามใหถกตอง (5 คะแนน)

1. ใหนกเรยนบอกหนาทของอวยวะในระบบทางเดนอาหารของไสเดอนดน 1. month ทาหนาท _______________________________________________ 2. pharynx ทาหนาท ______________________________________________

3. esophagus ทาหนาท ____________________________________________ 4. crop ทาหนาท _________________________________________________ 5. gizzaard ทาหนาท_______________________________________________ 6. intestine ทาหนาท______________________________________________ 7. anus ทาหนาท _________________________________________________

2. โครงสรางททาหนาทกนอาหารของไสเดอนดน คอ __________________________________ 3. โครงสรางททาหนาทยอยอาหารของไสเดอนดน คอ _________________________________ 4. โครงสรางททาหนาทดดซมอาหารของไสเดอนดน คอ ________________________________ 5. โครงสรางททาหนาทขบถายการอาหารของไสเดอนดน คอ ____________________________ 6. ระบบยอยอาหารเปนระบบทสมบรณหรอไม เพราะเหตใด

_______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________


mouth

typhlosole anus

intestine

crop gizzard

esophagus pharynx

ใบงานท 3.5 เรอง การยอยอาหารของหอย

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาแผนภมภาพหอย แลวตอบคาถามใหถกตอง (5 คะแนน) หอย

1. ใหนกเรยนบอกหนาทของอวยวะในระบบทางเดนอาหารของพวกหอย 1. month ทาหนาท ____________________________________________________ 2. digestive gland ทาหนาท ____________________________________________ 3. anus ทาหนาท ____________________________________________________ 2. โครงสรางททาหนาทกนอาหารของหอย คอ _____________________________________ 3. โครงสรางททาหนาทยอยอาหารของหอย คอ ____________________________________ 4. โครงสรางททาหนาทดดซมอาหารของหอย คอ ___________________________________ 5. โครงสรางททาหนาทขบถายการอาหารของหอย คอ _______________________________ 6. ระบบยอยอาหารเปนระบบทสมบรณหรอไม เพราะเหตใด

_____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________


intestine teeth radula

radula

mouth esophagus

anus

stomach

foot

gill

nerve cords

gonads heart

coelom

shell

nephridium

mantle

mantle cavity

ใบความรท 3.3 เรอง การยอยอาหารของสตวมกระดกสนหลง

ทางเดนอาหารของสตวมกระดกสนหลง สตวมกระดกสนหลงมววฒนาการของอวยวะตาง ๆ ทใชในการยอยอาหารเปนอยางมากทงใน

ปาก ซงมความแตกตางของฟนตามลกษณะของอาหารทสตวนนกน ทางเดนอาหารบางสวนมการเปลยนแปลงเพอเพมพนทในการยอยอาหาร และบางสวนเปลยนแปลงไปทาหนาทสรางเอนไซมยอยอาหารเฉพาะอยาง

1. ปลา

ภาพท 41 แสดงทางเดนอาหารของปลา

ทมา : ทางเดนอาหารของปลา. 2556 : เวบไซต ปลากนอาหารหลากหลายชนด ตวอยางอาหารปลาสามารถแยกออกเปนกลมใหญ ๆ ไดแก

แพลงกตอน พช สตว ปลาทกนอาหารแตละชนดจะมความแตกตางของอวยวะยอยอาหารตงแตลกษณะของปาก ฟน และทางเดนอาหาร

ปลาทกนแพลงกตอน ตวอยางเชน ปลาท (Rastrelliger spp.) ปลาอกแล (Sardinella spp.) ปลาแปน

(Leiognathus spp.) ปลาเหลานมฟนขนาดเลกมาก หรอไมมฟนเลย นอกจากนนขากรรไกรกไมแขงแรง ปลาแปนมปากขนาดเลก แตยดออกไปได สวนปลาปากแตร (Fistularidae) ปากคลายหลอดดดสาหรบกนแพลงกตอน


intestine

anus liver stomach gall bladder

pyloric caeca

ปลาทกนพช ปลาบางพวกมปากแขงแรง เชน พวกปลานกแกว (Parrot fish) ปลาสลดหน (Green puller)

มฟนขดมลกษณะคลายงอยปากนก เพอใชขดกนสาหรายทอยในหนปะการง ปลากนสตว ปลาทลาเหยอสวนมากมขากรรไกรทงลางและบนแขงแรงด มฟนแหลมคม มองเหนไดชดเจน

ปลาพวกนจบเหยอกนทละตว ตวอยางของปลาเหลาน คอ ปลาอนทรย (Scomberomorus spp.) ปลาปากคม (Saurida spp.) ปลาเคา (Wallago spp.) พวกปลากระเบน มฟนเปนแผงแขงแรง จนสามารถใชขบเปลอกหอยใหแตกเพอกนเนอหอย

กระเพาะและลาไสของปลาลาเหยอมกระเพาะ อาหารใหญ ปลากนพชมกระเพาะขนาดเลก หรอมเพยงลาไสทโปงขนมา สวนลาไสยาวเพอ เพมพนทในการยอย ปลาบางพวกยงมอวยวะ พเศษเพมขนในชวงปลายของกระเพาะ เชน ปลากนเนอมไ พลอรคซกา (pyloric caeca) เปนตงยนออกมา เพอดดซมอาหาร ฉลาม กระเบน มลาไสลกษณะเปนเกลยว เรยกวา สไปราลวาลว (spiral valve) ชวยในการดด

ซมอาหาร

ปลานล หรอปลาตะเพยนเปนตวแทนปลากนพช และปลาดกหรอปลาชอน เปนตวแทนของปลากนสตว เมอผาดลกษณะทางเดนอาหาร เปรยบเทยบความยาวของลาไส ความหนา ขนาด และความแขงแรงของกระเพาะอาหารปลากนพชมกระเพาะอาหารขนาดเลก แตทางเดนอาหารยาวกวา โดยเฉพาะสวนลาไสเลกยาวกวาปลากนเนอทกระเพาะใหญและแขงแรง


ภาพท 42 แสดงการเปรยบเทยบทางเดนอาหารของปลา ทมา : ทางเดนอาหารของปลา. 2556 : เวบไซต

a esophagus b stomach c gall bladder

d spleen e pyloric caeca f intestine g anus

2. สตวเลอยคลาน

ภาพท 43 แสดงทางเดนอาหารของสตวเลอยคลาน ทมา : ทางเดนอาหารของสตวเลอยคลาน. 2556 : เวบไซต

3. สตวครงบกครงนา เชนกบมหลอดอาหาร สน ๆ ไมมคอ ถดไปมกระเพาะอาหาร และ ลาไสเลกทขดไปขดมาแลวมาเปดสลาไสใหญ ใกล ๆ ปลายสดของลาไสใหญมสวนพองเปน กระเพาะปสสาวะ บรเวณทางเปด เรยกวา โคลเอกา (cloaca) เปนทางเปดรวมของกาก อาหาร ของเสยทเปนของเหลว และเชลล สบพนธ นอกจากนนกบยงมอวยวะชวยยอย อาหาร ไดแก ตบ ถงนาด และตบออนอกดวย

ทางเดนอาหารของสตวครงบกครงนาและสตวเลอยคลาน มลกษณะใกลเคยงกนแตกตางกน

บางทพวกกบ เขยด คางคก มหลอดอาหาร (esophagus) สนเนองจากไมมคอ กระเพาะยงไมโคงงอ

มากนก


esophagus

intestine

anus stomach

mouth

esophagus

stomach gall bladder

liver

small intestine

large intestine

pancreas

cloaca

ภาพท 44 แสดงทางเดนอาหารของกบ ทมา : ทางเดนอาหารของกบ. 2556 : เวบไซด

4. สตวปก ไดแก พวกนก เปด ไก

4.1 นก ทางเดนอาหารของพวกสตวปกลกษณะ

พเศษ คอมทางเดนอาหารทไมเพมนาหนกตว

เพอสะดวกในการบน กระเพาะจงมขนาดเลก

จไดนอย นกจงตองกนอาหารเกอบตลอดเวลา

เนองจากนกไมมฟน ดงนนจงมกน (gizzard)

สาหรบบดอาหาร กระเพาะอาหารนกมขนาด

เลกนกจงมถงพกอาหาร (crop) เปนทเกบ

สารองอาหาร

4.2 ไก ไมมรมฝปาก ไมมแกม ไมมฟน ไกจะใชจงอยปากในการจกและฉกอาหารเขาปาก แลวใชลนชวยตวดอาหารลงสหลอดอาหาร ภายในปากมตอมสาหรบผลตนายอย Amylase ออกมาชวยยอยอาหารพวกคารโบไฮเดรต แคมบทบาทนอยมาก และมตอมนาลาย (Salivary gland) ทาหนาทผลตนาลาย (Saliva) ออกมาชวยคลกเคลาอาหารใหสะดวกตอการกลน

ภาพท 46 แสดงทางเดนอาหารของไก ทมา : ทางเดนอาหารของไก. 2556 : เวบไซต


ภาพท 45 แสดงทางเดนอาหารของนก ทมา : ทางเดนอาหารของนก. 2556 : เวบไซต

mouth esophagus

stomach small intestine

crop

large intestine ceca

gizzard

cloaca

mouth

esophagus

crop

small intestine large intestine

gizzard cecum

cloaca

liver

duodenum

pancreas proventriculus

ใบความรท 3.4 เรอง การยอยอาหารของสตวเลยงลกดวยนม

สตวเลยงลกดวยน านม อาหารของสตวแบ งสตวออกเปนกลมใหญ ๆ ได 3 กลม คอ สตวกนเนอ สตวกนพช และ

สตวกนทงเนอและพช ฟนของสตวแตละกลมมลกษณะแตกตางกนในสวนทสาคญ ๆ คอ

ฟนของสตวกนเนอ คอ ฟนหนาและเขยว เพอจะใชฉกเนอ สาหรบเขยวทยาวและมลกษณะคลายมดเสอซอนเลบ (มด 2 อน ลกษณะยาวคม หนปลายสวนกนเกบไวในชองเดยวกน) ทเหมาะกบการจบเหยอพรอมกบปองกนเหยอหน รวมทงฆาเหยอในคราวเดยวกนฟนกรามหนาบางซมลกษณะพเศษสาหรบตดฉกเนอออกจากกระดก พรอมกบบดเคยวกระดกไดอก ฟนทเปลยนแปลงไปเชนนเรยกวา ฟนคารนาเชยล (carnassial teeth) ฟนกรามมขนาดเลกลง สตวกนเนอใชเวลาสน ๆ ในการเคยวอาหาร การเคยวอาหารทาเพอใหอาหารมขนาดเลกลงพอเพยงสาหรบกลนได การเคยวอาหารของสตวกนเนอมแตการขยบขากรรไกรขนลงเทานน ไมมการบดฟนโดยเคลอนกรามไปซายขวา

ภาพท 47 แสดงฟนของสตวเลยงลกดวยนม ทมา : ฟนของสตวเลยงลกดวยนม. 2556 : เวบไซต


ฟนของสตวกนพช ฟนเหมาสมสาหรบการเคยวอาหาร โดยเฉพาะผกหรอพชตระกลหญาในปรมาณมาก รวมทงฟนของสตวกนพชจาพวก สตวเคยวเออง ซงหมายถง แพะ แกะ วว ควาย แอนทโลพและยราฟ สตวกนพชไมมฟนหนาดานบน มแตเพยงแผนแขง ๆ สาหรบใหฟนลางกดเขยว กไมม หากมกมขนากเลกหรอเปลยนแปลงไปเปนงา ฟนทมความสาคญมากคอ ฟนกรามหนา และฟนกราม สาหรบฟนกรามแขงแรงมสนเพอใชในการบดเคยวโดยเฉพาะขากรรไกรสตวพวกนสามารถเคลอนทไปขางหนาขางหลงหรอซายขวาไดสะดวก ดงนนหากสงเกตสตวเหลานเคยวอาหาร จะเหนการเคลอนทของกรามในการบดเคยวไดอยางชดเจน

ฟนของสตวกนทงพชและสตว ฟนทเหมาะทงการกนเนอและกนพช ขากรรไกรสามารถ

เคลอนไหวไดทงแบบขนลงและทางดานขาง ฟนจะประกอบดวยฟนตด เปนฟนทมปลายคมสาหรบตด เขยวเปนฟนทใชจบและฉก ฟนกรามจะใชสาหรบกดและบดอาหาร เชน ลง สนข แมว

ภาพท 48 แสดงทางเดนอาหารของสตวเลยงลกดวยนม ทมา : ทางเดนอาหารของสตวเลยงลกดวยนม. 2556 : เวบไซต

สตวเลยงลกดวยนานม มทางเดนอาหารทยาวมากขดไปมาเพอเพมพนทในการยอยอาหาร อกทงมอวยวะตาง ๆ ชวยในการยอยอาหารและสรางเอนไซมสาหรบใชยอยอาหารชนดตาง ๆ นอกจากนนลกษณะของทางเดนอาหารในสตวเลยงลกดวยนานมยงแตกตางไปตามชนด และอาหารของสตวทกนโดยเฉพาะสตวพวกววควาย แพะแกะ และพวกกวางชนดตาง ๆ ทรวมเรยกวา สตวเคยวเออง


สตวเคยวเออง (ruminants) เชน พวกวว ควาย เปนตน กระเพาะมลกษณะพเศษทแตกตางจากสตวทเลยงลกดวยนานมชนดอนๆ

สตวเคยวเอองมกระเพาะอาหาร 4 สวน คอ

1. รเมน (rumen) หรอกระเพาะผาขรว 2. เรตควลม (reticulum) หรอกระเพาะรงผง

3. โอมาซม (omasum) หรอกระเพาะสามสบกลบ 4. แอบโอมาซม (abomasum) หรอ กระเพาะจรง

ภาพท 49 แสดงกระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง

ทมา : ทางเดนอาหารของสตวเลยงลกดวยนม. 2557 : เวบไซต

1. รเมน เปนกระเพาะสวนแรกทมขนาดใหญทสด ในโคอาจจได 150 ลตร ผนงมตมเลก ๆ อยทวไป จงเรยกวา ผาขรว ภายในมจลนทรยทชวยในการหมกอาหารหยาบกอนทสตวจะขยอกอาหารออกมาเคยวอกครงหนงโดยไมมการขบนายอยออกมาชวยยอยอาหาร

1.

2. เรตควลม เปนกระเพาะทมขนาดเลกทสด จประมาณ 7.5 ลตร ผนงมลกษณะเปนรปหกเหลยม เลก ๆ เรยงตดตอกน จงเรยกวา รงผง ไมมการขบนายอยออกมาชวยยอยอาหาร ทาหนาทบดและผสมคลกเคลาอาหาร

2.

3. โอมาซม มความจ 15 ลตรในโค ไมมการหลงนายอยแตทาหนาท ทาหนาทบดและผสมคลกเคลา อาหารดดซบนาทาใหอาหารแหงขน

4. แอบโอมาซม ทาหนาทขบนายอยออกมายอยอาหารเหมอนกบสตวกระเพาะเดยว อาหารจะ ผานสวนตาง ๆ ตอจากกระเพาะแทเหมอนกบสตวกระเพาะเดยวจนขบกากอาหารออกทางทวารหนก

3.


1 รเมน 2 เรตควลม 3 โอมาซม 4 แอบโอมาซม 5 ลาไสเลก 6 ลาไสใหญ

ภาพท 50 แสดงทางเดนอาหารของวว

ทมา : ทางเดนอาหารของวว. 2556 : เวบไซต

กระเพาะอาหารสวนรเมน

เคยว กลน มแบคทเรยและโพรโทซว อาหาร ปาก หลอดอาหาร ยอยเซลลโลสและสงเคราะห

เคยวเออง กลน กรดอะมโนจากยเรยและ แอมโมเนยทเกดจากการหมก รวมทงสงเคราะหกรดไขมน และวตามนบ 12 สารอก

กระเพาะสวนสวนอะโบมาซม กระเพาะสวนโอมาซม กระเพาะสวนเรตคลม ทาหนาทหลงเอนไซมออกมายอย ทาหนาทบดและผสม ทาหนาทบดและผสม

ลาไสเลก ทาหนาทยอยและ ลาไสใหญ ทวารห นก ดดซมอาหาร

การเคยวเออง การยอยอาหาร

ภาพท 51 แสดงการเคลอนทของอาหารผานทางเดนอาหาร และการเคยวเอองในสตวเคยวเออง ทมา : จนตนา ยงจน. 2556 : ภาพ


บบตวยอนกลบ

ใบงานท 3.6 เรอง การยอยอาหารของสตวเคยวเออง

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาแผนภาพกระเพาะของววดงในภาพ แลวตอบคาถาม (5 คะแนน)

1. สวนใดทเรยกวาทวไปวาผาขรว ........................................................................................................................................

2. สวนใดทเรยกวากระเพาะจรง ........................................................................................................................................

3. การยอยเซลลโลสเกดขนทสวนใด .......................................................................................................................................

4. อาหารทววกลนเขาไปในกระเพาะแลวนากลบออกมาเคยวใหมเปนอาหารทออกมาจาก กระเพาะสวนใด

..................................................................................................................................


แบบฝกท 3.1 เรอง การยอยอาหารของสตว

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกคาหรอขอความจากคอลมนทางขวามอทมความสมพนธกบขอความทอยในคอลมนทางซายมอ แลวนาตวอกษรหนาคาหรอขอความนนมาใสในวงเลบหนาขอในคอลมนทางซายมอ (5 คะแนน) 1. ทาหนาทบดอาหารในไสเดอนดน ก. crop 2. มตอมสรางเอนไซมในทางเดนอาหาร ข. hepatic caeca 3. พบในทางเดนอาหารของแมลงแตไมพบในไสเดอนดน ค. mutation 4. กระเพาะรงผง ง. intestine 5. การดารงชพรวมกนระหวางววกบจลนทรยในทางเดน จ. pyloric caeca

อาหารของวว ฉ. phagocytosis 6. เปนตงยนออกมาในปลาเพอดดซมอาหาร ช. cloaca 7. ถงเลกรปรางคลายนวมอ 8 ถงพบในแมลง ซ. extracellular digestion 8. ถงพกอาหารในพวกนก เปด ไก ฌ. Salivary gland 9. ทางเดนอาหารสวนทยาวทสดของไสเดอนดน ญ. reticulum 10. เปนชองทมทอทางเดนอาหาร ทอจากระบบสบพนธ ฐ. Gizzard

และระบบขบถายของเสยจากไต มาเปดรวมกน ฑ. inseta ฒ. rumen ณ. intracellular digestion ด. retum


เฉลยกจกรรมการเรยนรท 2 ชวโมงท 2-3 เรอง การยอยอาหารของสตวทางเดนอาหารสมบรณ

1. ขนสรางความสนใจ (engagement)

รวมกนคดและระดมสมองแลวตอบคาถาม นกเรยนคดวาสตว 2 ชนดน ทางเดนอาหารสมบรณหรอไม

(แนวคาตอบ ทางเดนอาหารสมบรณเพราะมปากและทวารหนก) สตวทกนอาหารตางกน จะมทางเดนอาหารแตกตางกนหรอไม

(แนวคาตอบ ทางเดนอาหารของสตวแตละชนดมความแตกตางกนออกไป สตวบางชนด ตองเคยวอาหารใหละเอยดกอนทจะกลนอาหารลงกระเพาะ สตวบางชนดอยางสตวปกซงไมมฟนจะกลนอาหารเปนชนลงกระเพาะแตจะมอวยวะพเศษสาหรบบดยอยอาหาร) เหตใดทางเดนอาหารของสตวแตละชนด ยาวไมเทากน

(แนวคาตอบ ขนอยกบอาหารทกนเชน ปลาดกและปลานล โดยปลาดกแทนปลากนสตว ปลานลแทนปลากนพช เมอผาดลกษณะทางเดนอาหาร เปรยบเทยบความยาวของลาไส ความหนาขนาดและความแขงแรงของกระเพาะอาหารปลากนพชมกระเพาะอาหารขนาดเลก แตทางเดนอาหารยาวกวา โดยเฉพาะสวนลาไสเลกยาวกวาปลากนเนอทกระเพาะใหญและแขงแรง)

2. ขนส ารวจและคนหา (exploration)

กจกรรมท 3.2 เรอง ระบบทางเดนอาหารของไสเดอนดน

ตวอยางผลการทดลอง


ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของไสเดอนดน ไสเดอนดนมรปรางทรงกระบอกยาว ๆ มหวและหางคอนขางแหลม มเมอกเปยกชนอยตลอดเวลา ลาตวแบงเปนปลอง ๆ ไสเดอนดนชนดททาการทดลองม 120 ปลองและยาวทงสนประมาณ 10-20 cm (ไสเดอนดนบางชนดม 130 ปลอง ยาวทงสน 10-20 cm เชนกน) ตรงกลางปลองมเดอยเลก ๆ อยทกปลอง


จากการผาไสเดอนดนศกษาทางเดนอาหารของไสเดอนดน พบวาไสเดอนมลาดบ ทางเดนอาหารดงน

ทางเดนอาหารของไสเดอนดนมรปรางเปนหลอดตรงธรรมดา ทเชอมตอจากปาก ในชองแรกยาวไปจนถงทวารหนก ซงประกอบดวยอวยวะดงน

1. ปาก (mouth) เปนทางเขาของอาหาร นาไปสชองปาก ชองปากจะอยในปลอง ท 1-3

2. คอหอย (pharynx) เปนกลามเนอหนา ตงอยระหวางปลองท 3 ถงปลองท 6 3. หลอดอาหาร (esophagus) อยระหวางปลองท 6 ถงปลองท 14 4. ลาไส (intestine) มลกษณะเปนทอตรงทเรมจากปลองท 14 ไปจนถงทวารหนก


ลกษณะทางเดนอาหารของไสเดอนดน


1 2 3

กจกรรมท 3.3 เรอง ระบบทางเดนอาหารของปลา

หนาทของสวนตาง ๆ ทอยภายนอกตวปลา ครบปลาเปนระยางคสาหรบชวยในการเคลอนท ลอยตวหยดนงหรอหยดการเคลอนท ครบปลาทนกเรยนจะรจก กมครบหลง (dorsal fin) ครบหาง (caudal fin) ครบกน (anal fin) ครบอก (pectoral fin) และครบเอว (pelvic fin หรอ ventral fin) ครบหลงและครบกนจะชวยไมใหตวปลาเกดการควงสวานในขณะวายนาไปขางหนา ครบหางกจะเปนครบหลกทชวยทาใหปลาวายนาเคลอนทไปดานหนา สวนครบคอน ๆ จะ

ชวยในการลอยตวขนดานบนผวนา หรอหยดการเคลอนทไปดานหนา รปรางของปากกจะบอกไดถงลกษณะของอาหารทปลากนเขาไปเบองตน เชน ปลาทมปาก

ขนาดใหญกจะกนอาหารทมขนาดใหญตามไปดวย (ไมเปนเชนนในทกกรณ) สงเกตลกษณะของปากและฟนของปลานลและปลาดกดวย ซงเปนสวนหนงของทางเดนอาหารปลา

เสนขางลาตว (lateral line) จะมถงบรรจเซลล ประสาทรบความรสกเรยงตวอยตามเสนขางลาตวของปลา และถงนจะมรเปดออกดานนอก เพอตรวจจบแรงดนของคลนนาตาง ๆ ทอยรอบตวปลา สวนในปลาไมมเกลดจะเหนไมชด

รเปดของทางเดนอาหาร ทอกาจดของเสยจากไตและระบบสบพนธเปนทอเปดรวมกนอยดานหนาของครบกน

แผนปดเหงอกมโครงสรางแขงเพอปองกนเหงอกทอยภายใน และใชเปนทางออกของนาท ไหลผานออกมาจากเหงอกหลงจากทมการแลกเปลยนออกซเจนและคารบอนไดออกไซต

ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของปลานล


จากการผาปลานลศกษาทางเดนอาหารของปลานล พบวาปลานลมลาดบทางเดน อาหารดงน

1. ปาก (mouth) 2. คอหอย (pharynx) 3. หลอดอาหาร (esophagus) 4. กระเพาะอาหาร (stomach) 5. ลาไสเลก (small intestine) 6. ลาไสใหญ (larg intestine) 7. ทวารหนก (anus) และเมอวดความยาววดความยาวของทางเดนอาหารของปลาเปรยบเทยบกบความยาว

ของลาตว โดย 1 ชองสเหลยมมความยาว 1 นว หรอ 2.5 เซนตเมตร และพบวาปลานลยาวของ ลาตว 30 เซนตเมตร จะมความยาวของทางเดนอาหารประมาณ 140 เซนตเมตร


ลกษณะทางเดนอาหารของปลานล


ปลาดกไมมเกลด ลาตวยาว ผวเรยบลน มเมอก ชวยลดแรงเสยดทานนา มหวทแบนและแขง มหนวด ยาวแปดเสน มครบหลง และครบกนยาวเกนครงของความยาวลาตว จดเรมตนของครบหลงอย ลาหนาจดเรมตนของครบทอง ครบหลงไมมเงยงแขง ไมมครบไขมน ครบหางมนกลม ครบทงหมด เปนอสระจากกน

หนวด ทาหนาท รบความรสกและชวยหาอาหาร ครบอกและครบเอว ทาหนาทชวยในการพยงตวและเคลอนทในแนวดง ครบหลงและครบหาง ทาหนาทในการพดโบกใหปลาเคลอนทไปขางหนาได


ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของปลาดก


จากการผาปลาดกศกษาทางเดนอาหารของปลาดก พบวาปลาดกมลาดบทางเดน อาหารดงน

1. ปาก (mouth) 2. คอหอย (pharynx) 3. หลอดอาหาร (esophagus) 4. กระเพาะอาหาร (stomach) 5. ลาไสเลก (small intestine) 6. ลาไสใหญ (larg intestine) 7. ทวารหนก (anus) และเมอวดความยาววดความยาวของทางเดนอาหารของปลาเปรยบเทยบกบความยาว

ของลาตว โดย 1 ชองสเหลยมมความยาว 1 นว หรอ 2.5 เซนตเมตร และพบวาปลาดกยาวของลาตว 20 เซนตเมตร จะมความยาวของทางเดนอาหารประมาณ 22 เซนตเมตร


ลกษณะทางเดนอาหารของปลาดก


กจกรรมท 3.4 เรอง ระบบทางเดนอาหารของกบ

กบมลาตวสน ไมมหาง ไมมคอ มแตหวตดกบลาตว หนงกบมลกษณะบาง ออนนม เรยบ ไมขรขระ ไมมเกลด และลน ลาตวของกบแบงออกเปน 2 สวน ไดแก

1. สวนหว ประกอบดวยอวยวะ เชน สมอง จมก ตา ห ภายในโพรงปากลกษณะของฟน เปนซเลกๆ ชองจมกเปดโพรงปาก ลนยาวออกมาเปน 2 แฉก จะมตอมนาเมอกใชในการจบ เหยอใกลฐานลนดานบน

2. สวนลาตว อวยวะภายในจะประกอบดวยหวใจ ตบ กระเพาะ ไต เปนตน

กบมขาหลงทแขงแรงมาก ทาใหสามารถกระโดดไปดานหนาไดในระยะทไกล ขาหนาของ กบจะสนกวาขาหลง ใชสาหรบยนพนใหมนกระโดดหรอหยดอยกบทรางกายของกบปกคลมดวยผวหนงทบางและยดหยน มตอมสรางนาเมอกกระจายอยทวไป นอกจากนยงมตอมสรางเมดสทผวหนงดวย ทาใหเรามองเหนกบมลวดลายของส


ลกษณะโครงสรางภายนอกและหนาทของกบ


จากการผากบศกษาทางเดนอาหารของกบ พบวากบมลาดบทางเดนอาหารดงน 1. ปาก (mouth) 2. คอหอย (pharynx) 3. หลอดอาหาร (esophagus) ซงสนมากไมมอาณาเขตทแบงแยกออกจากกนแนนอน 4. กระเพาะอาหาร (stomach) ซงมลกษณะพองใหญและเปนกลามเนอหนามาก 5. ลาไสเลก (small intestine) 6. ลาไสใหญ (larg intestine) 7. ทวารหนก (anus)


ลกษณะทางเดนอาหารของกบ


1 2

3

3. ขนอธบายและลงขอสรป (explanation)

โครงสรางของทางเดนอาหารของไสเดอนดน ปลาและกบ มอะไรบาง มลาดบการ

เรยงตวอยางไร (แนวคาตอบ ปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลาไส ทวารหนก)

กระเพาะอาหารของปลาทง 2 ชนด มความยาวและความหนาตางกนอยางไร” (แนวคาตอบ พบความยาวของกระเพาะอาหารของปลาทงสองชนดอาจจะมความแตกตางกนได ขนกบอายและขนาดของปลา สวนความหนาของกระเพาะอาหารจะพบวาในปลาดกจะมความหนาของกระเพาะอาหารมากกวาปลานล )

ลาไสของปลาทง 2 ชนด มลกษณะและความแตกตางกนหรอไมอยางไร (แนวคาตอบ ลาไสของปลานลจะมความยาวมากกวา)

จากการศกษา นกเรยนจะสรปไดวาอยางไร” (แนวคาตอบ โครงสรางของทางเดนอาหารของสตวทมระบบทางเดนอาหารท

สมบรณ จะมปากและทวารหนก สตวทกนอาหารแตกตางกนความยาว ความหนาของทางเดนอาหารแตละสวนกจะแตกตางกนไปขนอยกบชนดของอาหารทกน)

4. ขนขยายความร (elaboration)

1. เฉลยใบงานท 3.4 เรอง การยอยอาหารของไสเดอนดน

2. เฉลยใบงานท 3.5 เรอง การยอยอาหารของหอย 3. เฉลยใบงานท 3.6 เรอง การยอยอาหารของสตวเคยวเออง 4. เฉลยแบบฝกท 3.1 เรอง การยอยอาหารของสตว


เฉลยใบงานท 3.4 เรอง การยอยอาหารของไสเดอนดน

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาแผนภมภาพไสเดอนดน แลวตอบคาถามใหถกตอง (5 คะแนน)

1. ใหนกเรยนบอกหนาทของอวยวะในระบบทางเดนอาหารของไสเดอนดน 1. month ทาหนาท กนอาหารของไสเดอนดน 2. pharynx ทาหนาท ดนอาหารใหผานหลอดอาหารเนองจากมกลามเนอแขงแรง 3. esophagus ทาหนาท ทางผานของอาหารเขาสกระเพาะพก 4. crop ทาหนาท ทาหนาทเปนทพกอาหาร 5. gizzaard ทาหนาท บดอาหาร 6. intestine ทาหนาท ปลอยเอนไซมมายอยและดดซมอาหาร 7. anus ทาหนาท ขบถายกากอาหาร

2. โครงสรางททาหนาทกนอาหารของไสเดอนดน คอ month (ปาก) 3. โครงสรางททาหนาทยอยอาหารของไสเดอนดน คอ intestine (ลาไส) 4. โครงสรางททาหนาทดดซมอาหารของไสเดอนดน คอ intestine (ลาไส) 5. โครงสรางททาหนาทขบถายกากอาหารของไสเดอนดน คอ anus (ทวารหนก) 6. ระบบยอยอาหารเปนระบบทสมบรณหรอไม เพราะเหตใด ระบบยอยอาหารทสมบรณเพราะทางเดนอาหารทเปด 2 ทาง คอ มปาก เปนอวยวะนาอาหารเขา และทวารหนกเปนทางใหกากอาหาร


mouth

typhlosole anus

intestine

crop gizzard

esophagus pharynx

เฉลยใบงานท 3.5 เรอง การยอยอาหารของหอย

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาแผนภมภาพหอย แลวตอบคาถามใหถกตอง (5 คะแนน)

1. ใหนกเรยนบอกหนาทของอวยวะในระบบทางเดนอาหารของพวกหอย 1. month ทาหนาท นาอาหารเขา 2. digestive gland ทาหนาท digestive gland หรอตบสรางนายอยเพอสงไปยง

กระเพาะอาหาร 3. anus ทาหนาท ขบถายกากอาหาร

2. โครงสรางททาหนาทกนอาหารของหอย คอ ปาก 3. โครงสรางททาหนาทยอยอาหารของหอย คอ กระเพาะอาหาร 4. โครงสรางททาหนาทดดซมอาหารของหอย คอ ลาไส 5. โครงสรางททาหนาทขบถายกากอาหารของหอย คอ ทวารหนก 6. ระบบยอยอาหารเปนระบบทสมบรณหรอไม เพราะเหตใด

ระบบยอยอาหารสมบรณเพราะมปากเปนทางเขาของอาหารและมทวารหนกเปนทางออกของกาก อาหาร


เฉลยใบงานท 3.6 เรอง การยอยอาหารของสตวเคยวเออง

ค าชแจง ใหนกเรยนศกษาแผนภาพกระเพาะของววดงในภาพ แลวตอบคาถาม (5 คะแนน)

4.1 สวนใดทเรยกวาทวไปวาผาขรว (แนวคาตอบ III ) 4.2 สวนใดทเรยกวากระเพาะจรง (แนวคาตอบ II ) 4.3 การยอยเซลลโลสเกดขนทสวนใด (แนวคาตอบ III , VI ) 4.4 อาหารทววกลนเขาไปในกระเพาะแลวนากลบออกมาเคยวใหมเปนอาหารทออกมาจาก กระเพาะสวนใด (แนวคาตอบ III , VI )


เฉลยแบบฝกท 3.1 เรอง การยอยอาหารของสตว

ค าชแจง ใหนกเรยนเลอกคาหรอขอความจากคอลมนทางขวามอทมความสมพนธกบขอความทอยในคอลมนทางซายมอ แลวนาตวอกษรหนาคาหรอขอความนนมาใสในวงเลบหนาขอในคอลมนทางซายมอ (5 คะแนน) ฐ 1. ทาหนาทบดอาหารในไสเดอนดน ก. crop ฌ 2. มตอมสรางเอนไซมในทางเดนอาหาร ข. hepatic caeca ด 3. พบในทางเดนอาหารของแมลงแตไมพบในไสเดอนดน ค. mutation ญ 4. กระเพาะรงผง ง. intestine ค 5. การดารงชพรวมกนระหวางววกบจลนทรยในทางเดน จ. pyloric caeca

อาหารของวว ฉ. phagocytosis จ 6. เปนตงยนออกมาในปลาเพอดดซมอาหาร ช. cloaca ข 7. ถงเลกรปรางคลายนวมอ 8 ถงพบในแมลง ซ. extracellular digestion ก 8. ถงพกอาหารในพวกนก เปด ไก ฌ. Salivary gland ง 9. ทางเดนอาหารสวนทยาวทสดของไสเดอนดน ญ. reticulum ช 10. เปนชองทมทอทางเดนอาหาร ทอจากระบบสบพนธ ฐ. Gizzard

และระบบขบถายของเสยจากไต มาเปดรวมกน ฑ. inseta ฒ. rumen ณ. intracellular digestion ด. retum


แบบทดสอบหลงเรยน เรอง การยอยอาหารของสตว

ค าชแจง แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 3 เรองการยอยอาหารของสตวนเปนขอสอบแบบปรนย 4 ตวเลอก ก,ข,ค,ง จานวน 10 ขอ ๆ ละ 1 คะแนน ใหนกเรยนทาเครองหมายกากบาท (X) ทบตวเลอกทถกตองทสดเพยงขอเดยวลงในกระดาษคาตอบทจดให

1. กากอาหารของฟองนาจะถกกาจดโดยวธใด ก. ถกขบออกทางรดานขางลาตว ข. ถกขบออกทางเดยวกบทางนาเขา ค. สามารถขบออกไดทกวธแลวแตโอกาส ง. ถกขบออกจากเซลลสชองกลางลาตวและขบออกทางชองนาออก

2. อาหารของไฮดราและฟองนา มลกษณะเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ก. อาหารของไฮดรามขนาดเลกเหมอนของฟองนา ข. อาหารของไฮดรามขนาดใหญกวามาก เพราะมการยอยทสมบรณ ค. อาหารของฟองนามขนาดเลกมาก สวนอาหารของไฮดรามขนาดใหญ ง. ไมแนนอน เพราะอาจมขนาดเลกหรอขนาดใหญกได ทงฟองนาและไฮดรากสามารถยอย

สลายได

3. ไฮดรามการยอยอาหารทสวนใด ก. คอหอย ข. เซลลทปลายหนวด ค. ปากทมหนวดลอมรอบ ง. ชองแกสโทรวาสควลาร

4. ขอใดทกลาวถงหนวด (tentacle) ของไฮดราไมถกตอง ก. มขนาดใหญและยาวเมอเทยบกบตวไฮดรา ข. มเซลลทสรางเอนไซมในการยอยอาหารอยทปลายหนวด ค. ไฮดราใชหนวดในการชวยจบเหยอซงเปนสตวทมขนาดเลก ง. ทหนวดของไฮดราจะมเขมพษ (nematocyst) แทงเหยอใหสลบหรอตายกอนจบใสในปาก


5. ทางเดนอาหารของพลานาเรยแตกตางกบทางเดนอาหารของไฮดราอยางไร ก. เปนทางเดนอาหารแบบไมสมบรณ ข. ทงพลานาเรยและไฮดรามทางเดนอาหารแบบชองเปดทางเดยว ค. ทางเดนอาหารของไฮดราเปนแบบสมบรณ แตพลานาเรยเปนแบบไมสมบรณ ง. ทางเดนอาหารของพลานาเรยมแขนงออกไปตลอดลาตว แตไฮดราจะมชองวางกลางลาตว

6. พลานาเรยเปนสตวทมพฤตกรรมในการกนอาหารโดยวธยนงวงออกมาดดอาหาร สวนทเรยกวางวงคอสวนของทางเดนอาหารชนดใด ก. ปาก ข. คอหอย ค. หลอดอาหาร ง. รยางคทชวยใหเกดการเคลอนท

7. คากลาวขอใดไมถกตอง ก. พยาธใบไมเปนหนอนตวแบนชนดหนง ข. พยาธใบไมมอวยวะดดเกาะอยหลายอนเรยกวา สโคเลกซ (scolex) ค. ทางเดนอาหารของพยาธใบไมคลายกบพลานาเรย แตไมมแขนงมาก ง. พยาธตวตดไมมทางเดนอาหาร แตจะอาศยอาหารทยอยแลวของผถกอาศย

8. เมอเปรยบเทยบทางเดนอาหารของไสเดอนดน พลานาเรย แมลง และไฮดรา จะมระบบทางเดนอาหารแตกตางกนอยางไร ก. แมลงมปากในการกดเคยวเปนการชวยยอยเชงกล ข. ไสเดอนดนและแมลงมทางเดนอาหารแบบสมบรณ

ค. ไฮดรามทางเดนอาหารโดยมชองเปดทางเดยว ทาหนาทในการกนและการขบถาย ง. ถกตองทกขอ

9. ในการศกษาทางเดนอาหารของปลากนพชและปลากนสตวแตกตางกนอยางไร ก. ปลากนพชจะมทางเดนอาหารยาว ผนงทางเดนอาหารบาง ข. ปลากนสตวจะมทางเดนอาหารสน ผนงทางเดนอาหารบาง ค. ปลากนสตวและปลากนพชจะมผนงทางเดนอาหารเหมอนกน ง. ปลากนพชจะมทางเดนอาหารสน ผนงทางเดนอาหารหนาและแขงแรงมาก


10. สตวเคยวเอองจะมกระเพาะอาหารแบงออกเปน 4 สวน ซงมผลดอยางไร ก. ชวยเกบสารองอาหารเพอสารอกออกมาเคยวใหม ข. อาหารเมอถกกลนเขาไปอกครงจะมจลนทรยชวยใหเกดการยอยเปนไขมน ค. ทาใหเซลลโลสถกเปลยนเปนกรดไขมนไดหลงจากการหมกอยในกระเพาะอาหาร

ง. ถกตองทกขอ


กระดาษค าตอบแบบทดสอบ เรอง การยอยอาหารของสตว

คะแนนทได

ชอ ........................................................ เลขท..................... หอง ........................


1

2

3

4

5

6

7

8

9

10



เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง การยอยอาหารของสตว

นกเรยนตรวจกระดาษคาตอบของตวเองดนะคะวาตรงกบของเราขอไหนบาง ... ส ส


1 2

3 4

5 6

7

8 9

10

ชดท 3 การยอยอาหารของสตว ชดกจกรรมการเรยนรตามกระบวนการสบเสาะหาความร วชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว31241 ชนมธยมศกษาปท 4

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน เรอง การยอยอาหารของสตว

ค าชแจง แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 3 เรอง การยอยอาหารของสตวนเปนขอสอบแบบปรนย 4 ตวเลอก ก,ข,ค,ง จานวน 10 ขอ ๆ ละ 1 คะแนน ใหนกเรยนทาเครองหมายกากบาท (X) ทบตวเลอกทถกตองทสดเพยงขอเดยวลงในกระดาษคาตอบทจดให

1. กากอาหารของฟองนาจะถกกาจดโดยวธใด ก. ถกขบออกทางรดานขางลาตว ข. ถกขบออกทางเดยวกบทางนาเขา ค. สามารถขบออกไดทกวธแลวแตโอกาส ง. ถกขบออกจากเซลลสชองกลางลาตวและขบออกทางชองนาออก ตอบขอ ง. เหตผล เมออาหารในฟดแวควโอลทงในโคแอโนไซตและอะมโบไซตถกยอยแลว จะถกขบออกนอกเซลลเขาสชองกลางลาตว (spongocoel) แลวออกทางนาออก (osculum)

2. อาหารของไฮดราและฟองนา มลกษณะเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร ก. อาหารของไฮดรามขนาดเลกเหมอนของฟองนา ข. อาหารของไฮดรามขนาดใหญกวามาก เพราะมการยอยทสมบรณ ค. อาหารของฟองนามขนาดเลกมาก สวนอาหารของไฮดรามขนาดใหญ ง. ไมแนนอน เพราะอาจมขนาดเลกหรอขนาดใหญกได ทงฟองนาและไฮดรากสามารถยอยสลายได ตอบขอ ค. เหตผล อาหารของฟองนาจะมขนาดเลกมาก เพราะเปนแบคทเรยหรออนทรยสารทมขนาดเลกเพยงประมาณ 1 ไมโครเมตรเทานน สวนอาหารของไฮดราจะเปนสตวตวเลกๆ หรอแพลงกตอนและอาหารชนเลกๆ จะถกเซลลนาเขาไปภายในเซลลโดยวธฟาโกไซโทซส จากนนจะสรางฟดแวควโอลและถกยอยภายในเซลลดงกลาว ซงถอวามการยอยอาหารทงภายนอกเซลลและภายในเซลล


3. ไฮดรามการยอยอาหารทสวนใด ก. คอหอย ข. เซลลทปลายหนวด ค. ปากทมหนวดลอมรอบ ง. ชองแกสโทรวาสควลาร ตอบขอ ง. เหตผล ไฮดราเปนสตวทมการยอยอาหารได 2 วธ คอ อาหารถกยอยภายในเซลลโดยวธฟาโกไซโทซส จากนนจะสรางฟดแวควโอล และเซลลตอม ทาหนาทสรางนายอยสงไปยอยอาหารทอยในชองแกสโทรวาสควลาร

4. ขอใดทกลาวถงหนวด (tentacle) ของไฮดราไมถกตอง ก. มขนาดใหญและยาวเมอเทยบกบตวไฮดรา ข. มเซลลทสรางเอนไซมในการยอยอาหารอยทปลายหนวด ค. ไฮดราใชหนวดในการชวยจบเหยอซงเปนสตวทมขนาดเลก ง. ทหนวดของไฮดราจะมเขมพษ (nematocyst) แทงเหยอใหสลบหรอตายกอนจบใสในปาก ตอบขอ ข. เหตผล หนวดของไฮดราไมมเซลลในการสรางนายอย แตจะมหนาทในการจบอาหารโดยใชเขมพษ (nematocyst) ทาใหเหยอตายหรอสลบกอนทจะนาเขาไปในปากเซลลททาหนาทผลตนายอยจะอยในชองลาตวทาหนาทผลตและปลอยเอนไซมออกมายอยอาหาร

5. ทางเดนอาหารของพลานาเรยแตกตางกบทางเดนอาหารของไฮดราอยางไร ก. เปนทางเดนอาหารแบบไมสมบรณ ข. ทงพลานาเรยและไฮดรามทางเดนอาหารแบบชองเปดทางเดยว ค. ทางเดนอาหารของไฮดราเปนแบบสมบรณ แตพลานาเรยเปนแบบไมสมบรณ ง. ทางเดนอาหารของพลานาเรยมแขนงออกไปตลอดลาตว แตไฮดราจะมชองวางกลางลาตว

ตอบขอ ง. เหตผล ความแตกตางของทางเดนอาหารของพลานาเรยกบไฮดราคอ ทางเดนอาหารของพลานาเรยจะแตกแขนงแยกออกไปตลอดสองขางของลาตว แตไฮดรามชองกลวงกลางลาตวเปนสวนททาใหเกดการยอยได


6. พลานาเรยเปนสตวทมพฤตกรรมในการกนอาหารโดยวธยนงวงออกมาดดอาหาร สวนทเรยกวางวงคอสวนของทางเดนอาหารชนดใด ก. ปาก ข. คอหอย ค. หลอดอาหาร ง. รยางคทชวยใหเกดการเคลอนท ตอบขอ ข. เหตผล พลานาเรยมชองปากอยตรงดานทองกลางลาตว ซงจะมคอหอย (pharynx) สามารถยนออกมามลกษณะเหมอนงวง ทาหนาทจบอาหารเขาทางชองเปดของคอหอย จากนนคอหอยจะหดกลบเขาปาก ทาใหอาหารเขาสทางเดนอาหาร (intestine) เพอยอยตอไปปาก และคอหอยเปนอวยวะทชวยทาใหเหยอสลายเปนชนเลก ๆ กอนกลนเขาสลาไส

7. คากลาวขอใดไมถกตอง ก. พยาธใบไมเปนหนอนตวแบนชนดหนง ข. พยาธใบไมมอวยวะดดเกาะอยหลายอนเรยกวา สโคเลกซ (scolex) ค. ทางเดนอาหารของพยาธใบไมคลายกบพลานาเรย แตไมมแขนงมาก ง. พยาธตวตดไมมทางเดนอาหาร แตจะอาศยอาหารทยอยแลวของผถกอาศย ตอบขอ ข. เหตผล อวยวะดดเกาะของพยาธใบไม เรยกวา sucker สวนพยาธตวตดจะมอวยวะดดเกาะมากกวา 1 อน คอมหลายๆ อนเรยกวา scolex

8. เมอเปรยบเทยบทางเดนอาหารของไสเดอนดน พลานาเรย แมลง และไฮดรา จะมระบบทางเดนอาหารแตกตางกนอยางไร ก. แมลงมปากในการกดเคยวเปนการชวยยอยเชงกล ข. ไสเดอนดนและแมลงมทางเดนอาหารแบบสมบรณ

ค. ไฮดรามทางเดนอาหารโดยมชองเปดทางเดยว ทาหนาทในการกนและการขบถาย ง. ถกตองทกขอ ตอบขอ ง. เหตผล เมอเปรยบเทยบกนระหวางทางเดนอาหารของไสเดอนดน แมลง พลานาเรย และไฮดราจะพบวาไสเดอนดนและแมลงจดเปนระบบทางเดนอาหารทสมบรณ เพราะจะมปากเปนทางเขาของอาหาร และมทวารหนกเปนทางขบกากอาหาร สวนไฮดราและพลานาเรยจะมชองเปดใหอาหารเขา และเมอยอยอาหารแลวจะถกขบออกมาในชองเดม ซงถอวาเปนทางเดนอาหารแบบไมสมบรณ


9. ในการศกษาทางเดนอาหารของปลากนพชและปลากนสตวแตกตางกนอยางไร ก. ปลากนพชจะมทางเดนอาหารยาว ผนงทางเดนอาหารบาง ข. ปลากนสตวจะมทางเดนอาหารสน ผนงทางเดนอาหารบาง ค. ปลากนสตวและปลากนพชจะมผนงทางเดนอาหารเหมอนกน ง. ปลากนพชจะมทางเดนอาหารสน ผนงทางเดนอาหารหนาและแขงแรงมาก ตอบขอ ก. เหตผล ทางเดนอาหารของปลากนพชยะยาวกวาทางเดนอาหารของปลากนสตว แตผนงทางเดนอาหารของปลากนพชจะไมแขงแรงเทากบผนงทางเดนอาหารของปลากนสตว ตวอยางปลากนพช เชน ปลาแรด ปลานล ปลาตะเพยน ปลาสรอย เปนตน และปลากนสตว เชน ปลาดก ปลาชอน ปลากด ปลาสวาย เปนตน 10. สตวเคยวเอองจะมกระเพาะอาหารแบงออกเปน 4 สวน ซงมผลดอยางไร ก. ชวยเกบสารองอาหารเพอสารอกออกมาเคยวใหม ข. อาหารเมอถกกลนเขาไปอกครงจะมจลนทรยชวยใหเกดการยอยเปนไขมน ค. ทาใหเซลลโลสถกเปลยนเปนกรดไขมนไดหลงจากการหมกอยในกระเพาะอาหาร ง. ถกตองทกขอ ตอบขอ ง. เหตผล การทสตวเคยวเอองมกระเพาะ 4 สวน มขอดตามเหตผลในขอ ก,ข และ ค ทงนเมอสตวได รบสารอาหารในปรมาณมากพอและกระบวนการยอยสลายตองใชเวลานาน จงจะนาไปใชประโยชนได การมเนอทในการเกบมากจะทาใหสตวกนอาหารไดครงละมาก ๆ และไดรบสารอาหารอยางครบถวนพอกบความตองการพลงงานจากสารอาหารนนๆ



บรรณานกรม

เกษม ศรพงศและนายแพทยกตตศกด ศรพงษ. (ม.ม.ป.). คมอ-เตรยมสอบชววทยาม.4-6. รายวชาเพมเตม เลม 1. กรงเทพฯ : หจก. สานกพมพ ภมบณฑต.

ประสงค หลาสะอาด และจตเกษม หลาสะอาด. (2552). ชววทยา ม.4 เลม1. กรงเทพฯ : สานกพมพ พ.ศ. พฒนาจากด.

ปรชา สวรรณพนจ. (2555). High School Biology ชววทยา ม.4-6 เลม1 (รายวชาเพมเตม). กรงเทพฯ : สานกพมพ บรษท ไฮเอดพบลชชง จากด.

สงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย, สถาบน. (2553). หนงสอเรยนชววทยาเพมเตม เลม 1. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค.ลาดพราว.

_____. (2553). คมอคร รายวชาชววทยาเพมเตม เลม 1. พมพครงท 1.กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.

สมาน แกวไวยทธ. (2554). Hi-ED’s Biology ชววทยา ม.4-6 เลม 1 (รายวชาเพมเตม). กรงเทพฯ : สานกพมพ บรษท ไฮเอดพบลชชง จากด.

ศภณฐ ไพโรหกล. (2555). ESSENTIAL BIOLOGY. กรงเทพฯ : สานกพมพ บรษท ธนาเพรส จากด.

แหลงอางองออนไลน ภาพแสดงตวอยางการยอยอาหารของสตวไมมกระดก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http : //www.slideshare.net/pisgahscience/31-lecture-ppt. (สบคนเมอ 2556).

ภาพทางเดนอาหารไมสมบรณ (ซาย) และทางเดนอาหารสมบรณ (ขวา) http://mamagrcthai2.blogspot.com/p/blog-page_8419.html (สบคนเมอ 23 เมษายน 2556).

ภาพการยอยในเซลลของฟองนา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.ck12.org/book/CK-12-Biology/r18/section/18.1. (สบคนวนท 23 กมภาพนธ 2556)

ภาพทางเดนอาหารของไฮดรา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/seasprite/presentation-05-bioenergetics-and-digestion (สบคนวนท 20 มนาคม 2556)


http://www.ck12.org/book/CK-12-Biology/r18/section/18.1

http://www.slideshare.net/seasprite/presentation-05-bioenergetics-and-digestion

บรรณานกรม (ตอ)

ภาพทางเดนอาหารของพลานาเรย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.slideshare.net/pisgahscience/31-lecture-ppt . (สบคนวนท 23 กมภาพนธ 2556)

ภาพทางเดนอาหารของพยาธใบไม (ซาย) สวนหวของพยาธใบไม(ขวา) https://sipatchudear.wordpress.com/2014/11/09/the-second-class/ (สบคนวนท 23 กมภาพนธ 2556)

ภาพพยาธตวตด. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/krunichatcha/4-25571 (สบคนวนท 2 มกราคม 2557)

ภาพทางเดนอาหารของกระตายและหมาปา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/pisgahscience/31-lecture-ppt (สบคนวนท 2 มกราคม 2557)

ภาพการผาปลาตดตามครบเอว. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 22 พฤษภาคม 2556)

ภาพทางเดนอาหารของปลา . [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 22 พฤษภาคม 2556)

ภาพทางเดนอาหารสวนตนและเยอกนภายในชองอก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 22 พฤษภาคม 2556)

ภาพหวใจ ตบและเหงอกปลา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 22 พฤษภาคม 2556)

ภาพระบบสบพนธและระบบขบถาย. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556)

ภาพถงลมและอณฑะปลานล. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556)

ภาพวธการผาทางเดนอาหารของปลาดก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556)

ภาพไขมนและตบของปลาดก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556)


http://www.slideshare.net/pisgahscience/31-lecture-ppt

http://www.slideshare.net/krunichatcha/4-25571

http://biology.ipst.ac.th/








บรรณานกรม (ตอ) ภาพอวยวะชวยในการหายใจ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th

(สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556) ภาพแนวทจะผาตดเปดตวกบ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th

(สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556) ภาพการผาเปดชนผวหนงของกบ (ซาย) และการตดชนผวหนง (ขวา) . [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://biology.ipst.ac.th (สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556) ภาพทางเดนอาหารของกบ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th

(สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556) ภาพทางเดนอาหารของหนอนตวกลม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.slideshare.net/krunichatcha/4-25571 (สบคนวนท 3 มถนายน 2556) ภาพทางเดนอาหารของไสเดอนดน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.slideshare.net/pisgahscience/31-lecture-ppt (สบคนวนท 2 มกราคม 2557)

ภาพอวยวะภายในของปลงชนดหนง ทางเดนอาหารมกงกานแตกแขนงเพอเกบสะสมเลอดเหยอเอาไวในชวงทขาดแคลนอาหาร. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://biology.ipst.ac.th/?p=838 (สบคนวนท 20 พฤษภาคม 2556)

ภาพปากของแมลง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/krunichatcha/4-25571 (สบคนวนท 20 มกราคม 2557)

ภาพทางเดนอาหารแมลง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : https://www.bjupress.com/resources/images/biology/large/unit2/16b4.jpg (สบคนวนท 22 เมษายน 2556)

ภาพทางเดนอาหารแมลง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/32008/title/Bacterial-Insecticide-Resistance/ (สบคนวนท 22 เมษายน 2556)

ภาพทางเดนอาหารของหอยฝาเดยว. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://sharon-taxonomy2009-p3.wikispaces.com/Mollusca (สบคนวนท 22 เมษายน 2556)








http://biology.ipst.ac.th/?p=838

http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/32008/title/Bacterial-Insecticide-Resistance/

http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/32008/title/Bacterial-Insecticide-Resistance/

http://sharon-taxonomy2009-p3.wikispaces.com/Mollusca

บรรณานกรม (ตอ)

ภาพทางเดนอาหารของปลา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

https://www.bjupress.com/resources/images/biology/large/unit2/ 17b.8_internalfish.jpg (สบคนวนท 22 เมษายน 2556)

ภาพการเปรยบเทยบทางเดนอาหารของปลา. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : https://anglerfishywishy.wordpress.com/diet-and-digestive-system/

(สบคนวนท 22 เมษายน 2556) ภาพทางเดนอาหารของสตวเลอยคลาน. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก :

http://www.slideshare.net/pisgahscience/31-lecture-ppt (สบคนวนท 2 มกราคม 2557)

ภาพทางเดนอาหารของกบ. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : https://www.bjupress.com/resources/images/biology/large/unit2/ 17c.9_digestive.jpg (สบคนวนท 2 มกราคม 2557)

ภาพทางเดนอาหารของนก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/pisgahscience/31-lecture-ppt (สบคนวนท 2 มกราคม 2557)

ภาพทางเดนอาหารของไก. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://copyca.blogspot.com/2013/05/lecture-1-physiology-2nd-semester.html (สบคนเมอ 25 เมษายน 2556)

ภาพฟนของสตวเลยงลกดวยนม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/Tianhom/ss-36918650 (สบคนเมอ 25 เมษายน 2556)

ภาพทางเดนอาหารของสตวเลยงลกดวยนม. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/Tianhom/ss-36918650 (สบคนเมอ 25 เมษายน 2556)

ภาพกระเพาะอาหารของสตวเคยวเออง. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://www.slideshare.net/krunichatcha/4-25571 (สบคนเมอ 2 เมษายน 2557)

ภาพทางเดนอาหารของวว. [ออนไลน]. เขาถงไดจาก : http://environnement.swissmilk.ch/issue/matiere-fourragere-digestion (สบคนเมอ 2 เมษายน 2557)


https://www.bjupress.com/resources/images/biology/large/unit2/

https://anglerfishywishy.wordpress.com/diet-and-digestive-system/


https://www.bjupress.com/resources/images/biology/large/unit2/


ประวตผวจย

ชอ-สกล นางจนตนา ยงจน วน เดอน ปเกด 14 กนยายน 2517 ประวตการศกษา วทบ.(ศกษาศาสตร) วชาเอกชววทยา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ประวตการท างาน ปการศกษา 2543 อาจารย 1 ระดบ 3 โรงเรยนบานสน อาเภอบวเชด จงหวดสรนทร ปการศกษา 2544 อาจารย 1 ระดบ 3 โรงเรยนหวยจรงวทยา อาเภอศขรภม จงหวดสรนทร ปการศกษา 2546 อาจารย 1 ระดบ 4 โรงเรยนกาญจนาภเษก-

วทยาลยสราษฎรธาน อาเภอไชยา จงหวดสราษฎรธาน ปการศกษา 2552 คร คศ.1 โรงเรยนทาชนะ อาเภอทาชนะ จงหวดสราษฎรธาน ผลงานดเดน ปการศกษา 2555 ครสอนด ปการศกษา 2555 หนงครแสนด


ชีววิทยาเพิ่มเติม 1 รหัส ว31241...

Documents