การเขยนเรองสน

เรองสน เปนรปแบบของงานเขยนประเภท “เรองสมมต”

จดส าคญของเรองสนอยทจนตนาการและความคดสรางสรรคของผเขยนในการน าเสนอเรองราวใหนาสนใจ สวนผอานกตองอานอยางมจนตนาการ

การเขยนเรองสน

แมเรองสนจะตองใช “จนตนาการ” แตกไมใชเรองเลาทไรสาระและโกหกหลอกลวงผอานอยางสนเชง เนองจากผเขยนลวนเปนสมาชกคนหนงในสงคม จนตนาการและความคดของผเขยนจงไมหลกหนไปจากความเปนจรงของสงคมไดทงหมด เรองสนจงไมเพยงมคณคาในการสรางความเพลดเพลนหรอสรางความบนเทงแกผอานเทานน หากยงมคณคาตอสงคมอกดวย

คณคาของเรองสน

1. การบนทกความทรงจ าของสงคม

2. การสะทอนวถชวตของคนในสงคม

3. การใหสตและขอคด

4. การสรางภาพลกษณ เชดชและธ ารงไวซง ระบบคณคาบางประการ

คณคาของเรองสน

1. การบนทกความทรงจ าของสงคม

เรองสน เปรยบไดกบกระจกเงาทสะทอนภาพสงคมจากสายตาหรอมมมองของนกเขยน

ภาพสะทอนทไดมทงสวนทเปน “ขอเทจจรง” และสวนทเปนการ “ตความ” ของผเขยนเอง

การอานเรองสนจงท าใหผอานเหนทงวถการด าเนนชวต อาชพ เทคโนโลย ความเชอ คานยมทบคคลยดถอ ทอยอาศย สถานภาพของบคคล

1. การบนทกความทรงจ าของสงคม

เรองสนสวนใหญมกเปนเรองของคนธรรมดาทไดรบผลกระทบจากเหตการณใดเหตการณหนง พรอมทงสอแสดงอารมณความรตอเหตการณทางสงคมนน

เรองสนจงมความแตกตางไปจากบนทกทางประวตศาสตรทจะบนทกเรองราว เหตการณส าคญ และบคคลส าคญอยางเปนทางการ

โดยไมไดถายทอดมมมองความคดของผเลาเรองหรอพรรณนาอารมณความรสกผานตวละครส าคญของเรองเหมอนกบเรองสน

2. การสะทอนวถชวตของคนในสงคม

เรองสนบางเรองน าเสนอภาพวถชวต พฤตกรรมและปญหาของคนในสงคม เชน ภาพความหวโหย อดอยากยากไรของคนชนบททไดรบ

ผลกระทบจากธรรมชาต ภาพของคนทถกกระท าจากนายทนหรอภาพความไมเปน

ธรรม ภาพชวตประจ าวนและความอดทนของผหญงในฐานะทเปน

ภรรยา เรอง หมอทขดไมออก ของอญชน

เรองสนบางเรองมงสะทอนภาพความคดความเชอและคานยมของคนในสงคมแตละยคสมย เชน

การสะทอนคานยมของสงคมทอนญาตใหผชายรองไหไดในกรณทถกดหมนเกยรตยศ สวนใหญตองน าเสนอเพศชายทเขมแขง รกศกดศร

การสะทอนความเชอเกยวกบศาสนาทท าอยางไรกไดผลอยางนน

การสะทอนคานยมในสงคมวาเงนคอพระเจา

การสะทอนความขดแยงระหวางคานยมในสงคมเกากบสงคมใหม

2. การสะทอนวถชวตของคนในสงคม

3. การใหสตและขอคด

เรองสนยงใหสตและขอคดแกผอานผานการเลาเรองโดยชใหเหน

- ปญหาของสงคมทเกดขน ในแงมมใดแงมมหนง

- น าเสนอทางออกในการแกปญหา ทงในระดบปจเจคบคคลควรท าเชนไร และในระดบสงคมโดยรวมควรเปนเชนไร มทางเลอกอนใดอกหรอไมนอกจากเลอกปฏบตตนแบบเดมหรอเชอตามความคดเดม

3. การใหสตและขอคด

ผเขยนจะไมบอกกลาวอยางตรงไปตรงมาในลกษณะสงสอนหรอยดเยยด หากตองใชศลปะอยางแนบเนยน ดงท อมราวด นกเขยนและนกแปล ไดกลาววา

“...นกเขยนไมใชผสอนศาสนา ไมใชนกเทศน ไมใชครโดยตรงกจรง แตนกเขยนควรมลกษณะเปนบคคลประเภทเหลานนไดโดยทางออม โดยไมท าใหผอานรสกตววาก าลงฟงเทศนหรอฟงครสอนอย...”

3. การใหสตและขอคด

ตวอยางเรอง เพอนบณย ของไพฑรย ธญญา ทผเขยนแฝงขอคดคตธรรมเปรยบการกวาดใบไมบนพนดนเหมอนกบการกวาดขยะกเลสตณหาภายจตใจ ซงแสดงขอคดนผานตวละครทเปน “หลวงพอ” ก าลงกวาดใบไมแหงและนกไปถงค าสอนของพระอปชฌาย วา

ไมกวาดในมอของหลวงพอครดกบใบไมแหงและพนทรายดงครดคราดๆเปนจงหวะ ใบไมถกกวาดน ามารวมกนเปนกองสง เวลากวาดขยะทกครงหลวงพอตองนกไปถงค าสอนของทานอปชฌายในตอนทเขาโบสถบวชเปนครงทสองอยเสมอ ค าของทานชางจบใจนก

3. การใหสตและขอคด

“จตใจของคนเรากเหมอนดนนนแหละ...กเลสตณหาอนท าใหจตใจเศราหมองเปรยบไดดงขยะ ซงชอบแตจะหลนรวงลงมาทบลานดน หากเราไมพยายามกวาดออกไปเสยบางกจะท าใหจตใจรกรงรงดวยขยะกเลส เพราะเรานนมไมกวาดอยในมอแลว หลกธรรมวนยคอไมกวาดอนวเศษ ฉะนนจงหมนแผวกวาดขยะในลานใจและลานวดอยาไดเวน จงจะไดชอวาบวชมาแลวไมสญเปลา...” ทานอปชฌายกลาวเปรยบไวเชนน..ทานอาจลมคดไปกระมงวาขยะบนลานวดนนไมยากทจะปดกวาด แตขยะในลานใจของคน นสยากเยนเหลอเกนทจะก าจดใหหมดสนไป...

4. การสรางภาพลกษณ เชดชและธ ารงไวซง ระบบคณคาบางประการ

เรองสนบางเรอง นกเขยนมงโนมนาวใจใหสงคมตระหนกและธ ารงรกษาไวซงระบบคณคาบางประการตามทตนยดถอ

โดยการสรางภาพลกษณใหแกบคคล องคกร หรอสถาบนใดสถาบนหนงใหเกดขนในหมชน เชน

เรอง รมพระบารม ของทวสทธ ประคองศลป เปนเรองสนทสะทอนภาพ ปญหาภยแลงในหมบานแหงหนง ซงในทสดแลวดวยพระมหากรณาธคณของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว คนในหมบานจงรอดตายและทกอยางกกลบสสภาพเดม

1. มโครงเรอง 2. มจดมงหมายอยางเดยว 3. ใชเวลานอย 4. มตวละครนอย 5. มขนาดสน

ลกษณะของเรองสน

1. มโครงเรอง (Plot) คอ เหตการณทจดเรยงล าดบและเปนเหตเปนผลกน หรอเหตการณหนงเปนผลใหเกดเหตการณหนงหรอหลายๆเหตการณสบตอมา

- เรมตงแตเปดเรอง - การขยายเรองราว - ปมปญหาหรอขอขดแยงเกดขน - จดสงสดของเรอง (climax) - สวนผอนคลายของเรอง คอปมปญหาสามารถแกไขได - จดจบของเรอง

โครงเรองทดตองม

- มการเปดเรองดวยการกลาวสถานการณ (มกเปนฉากหรอสถานการณทไมแนนอน)

- มขอขดแยง อปสรรค และการตอส ซงขอขดแยงอาจเกดขนจาก

ขอขดแยงระหวางตวละครทมนสยตางกน

ขอขดแยงระหวางมนษยกบสงแวดลอม มนษยกบสงคม มนษยกบโชคชะตา

ขอขดแยงภายในใจตวเอง

ขอขดแยงหรอปญหาทเกดขนสงผลตอการเปลยนแปลงของตวละครหลกและน าไปสจดสดยอดของเรอง (Climax)

- จดสดยอดของเรอง (Climax) คอ จดทแสดงวาเรองก าลง จะจบลง หรอเงอนง าของเนอเรอง เปนยอดทสดของอารมณและความสนใจ เพอจะคลคลายเขาไปสจดจบของเรอง

- มการปดเรองทนาสนใจ เชน การจบแบบหกมมหรอผอานไมคาดคด หรอจบเรองแบบไมสมบรณ ทงใหผอานคดตอ

2. มจดมงหมายอยางเดยว

หมายความวา เรองหนงจะตองมการแสดงทศนะหรอแงคดเกยวกบวถชวตมนษยอยางใดอยางหนง

3. ใชเวลานอย

หมายถง การใชเวลาในการเดนเรองตองสนและรวดเรว เหตการณตางๆคลคลายในเวลาอนจ ากดท าใหเรองกระชบ

4. มตวละครนอย

ตวละครมเพยงตวเดยวเทานนทมบทบาทส าคญทสดในเรอง

ตวประกอบอนๆ ตองมสวนเกยวของกบตวละครหลก ปกตไมควรเกน 5 ตว

ตวละครยงตองมความสมจรง คอ มลกษณะนสย พฤตกรรมใกลเคยงกบคนจรงๆ

ผเขยนตองหลกเลยงตวละครทมลกษณะนสยอยางเดยว เชน ดหมด เลวหมด เพราะผดปกตวสยของมนษย

5. มขนาดสน เรองสนขนาดพอเหมาะสมมความยาวอยระหวาง 4,000-5,000 ค า ในตางประเทศก าหนดวาใชค าตงแต 1,000-10,000 ค า สวนของไทยก าหนดไวประมาณ 5-8 หนาหนงสอปกออน *** ในเรองของความยาวไมมก าหนดทตายตวนก แตจะไมยาวเกนจนกลายเปนนวนยาย

ในการจ าแนกประเภทเรองสน สามารถจ าแนกไดโดยใชเกณฑการแสดงออกและเกณฑเนอเรอง

ประเภทของเรองสน

1. การจ าแนกประเภทโดยใชเกณฑการแสดงออก

2. การจ าแนกประเภทโดยใชเกณฑเนอเรอง

สามารถจ าแนกได 6 ประเภท คอ 1.1 สจนยม (realism) 1.2 สญลกษณ (symbolism) 1.3 เหนอจรง (surrealism) 1.4 เสยดสสงคม (satirical) 1.5 แปลกแยก (alienation) 1.6 พาฝนหรอหลกหน (romanticism) รายละเอยดและลกษณะเฉพาะของงานเขยนแตละประเภท ดงน

1. การจ าแนกประเภทโดยใชเกณฑการแสดงออก

1.1 ประเภทสจนยม

ลกษณะการเขยนเนนความสมจรงทกองคประกอบ ทงความขดแยงของเรองอนน าไปสวกฤตหรอจดสงสดของเรอง ตวละคร บทสนทนา ฉาก ฯลฯ การด าเนนเรองมกเปนไปอยางเรยบงาย

1.2 ประเภทสญลกษณ

ลกษณะการเขยนมกใชสญลกษณอยางใดอยางหนงในการบรรยายฉาก ตวละคร รวมทงความขดแยงตางๆ

1.3 ประเภทเหนอจรง ลกษณะการเขยนมกใชสงทดเหมอนความจรงน ามาเปรยบเทยบกบสงทเปนไปไดหรอเปนไปไมได

บางครงใชการเลาเรองทเปนโลกแหงความฝน

บางครงใชลกษณะใกลเคยงกบกลวธการเขยนแนววทยาศาสตร

1.4 ประเภทเสยดสสงคม ลกษณะการเขยนมกเปนไปแบบสมจรง แตมงการเสยดสเพอสะทอนภาพสงคม เชน เรอง เมองหลวง ของวาณช จรงกจอนนต

1.5 ประเภทแปลกแยก

ลกษณะการเขยนมจดส าคญกลาวถงสภาพของมนษยในสงคมปจจบนถกตดขาดจากความเชอและกฎเกณฑแบบเกา

การด าเนนเรองคอนขางเปนการร าพงของจตใตส านก

บางทใชการเสยดสเยาะเยยมาอธบายพฤตกรรมของตวละครในลกษณะทไรเหตผล สนหวงและถกสงคมเมนหนา เชน

เรอง คนนอกใบลาน ของอญชน เปนเรองของ “ตาเหนาะ” ท ไมเชอวาการท าบญมากจะไดกศลและไปเกดในสวรรค ซงการคดแตกตาง “ตาเหนาะ” จงกลายเปนคนทแปลกแยกจากสงคมไปทนท อกทงถกดาวาถากถางเสมอนไมใชคน

“ขอถามหนอยเถอะวา พวกเองฟงเทศนกนรเรองหรอเปลา ท าเปนงดเอาใบลานขนมาหลบหหลบตาอานบาล ใครๆ กท าได ใหเองขนไปอานเองกอานได ขากอานได แตมนคนละภาษากน แลวมนจะรเรองใหท าตามไปไดยงไง เฮย! เมยเองเขากยงวานงสปหงกรบศลเปนประจ า อยากจะขนสวรรคกอยาก อยากจะหลบมนกออยาก เลยเอาพรอมๆกนทงสอง ทา สนกดเวย” “อะ! ไอเหนาะ นมงมนไอคอมมนสตขายชาตชดๆแลวนหวา” มรรคนายกขนเสยง ทาทางออกจะตกใจ “ลองมงกลาขดกระดกป ยาตายายมาท าระย าถงอยางน” แลวแกกถอนใจใหญ “ของดนะ อยเฉยๆคนโงอยางมงจะมาเหนอะไร มนกตองหมเปลอกโฆษณาลอหลอก มงมนหมาเหาใบตองแหง ไมเหนแกนแลวอยาเพงเสอกเหา เดยวกจะไปแจงก านนใหมาจบมง!”

1.6 ประเภทพาฝนหรอหลกหน

การเขยนมลกษณะชวนฝนหรอชวนใหผอานหลดพนจากสภาพความเปนจรงและเขาไปอยในโลกแหงความฝน

เหตการณในเรองอาจจะเปนสงทเกดขนไดในชวตจรง แตกเปนเพยงสวนนอยและไมใชจะเปนความจรงไดกบทกคน เชน

- การไดพบรกกบชายหรอหญงในฝน

- การมชวตแบบซลเดอเรลลา

- การไดรบมรดกจากการเปนทายาทมหาเศรษฐโดยไมรตวมากอน

การจ าแนกเรองสนตามเนอเรอง เปนอวธหนงทเปนทนยมกน จ าแนกได 3 ประเภท ดงน

2. การจ าแนกประเภทโดยใชเกณฑเนอเรอง

2.1 ประเภทองความรและขอเทจจรงทางวชาการ

2.2 ประเภทเนนการสรางความตนเตนและเราใจ

2.3 ประเภทองปรากฏการณหรอขอเทจจรงทางสงคม

ความคดและจนตนาการทปรากฏในเนอเรองตององกบความรหรอขอเทจจรงทางวชาการ แตตองไมลมวาเรองสนเปนงานศลปะ ความร ขอเทจจรงและจนตนาการ จงตองผสมผสานกนอยางลงตว แนวเรองทจดอยในประเภทน ไดแก

แนวจตวทยา แนวประวตศาสตร แนวมานษยวทยา แนววทยาศาสตร

2.1 ประเภทองความรและขอเทจจรงทางวชาการ

แนวจตวทยา คอ

เรองทเนนการน าเสนอเนอหาเกยวกบความแปรปรวนทางจตใจ บคลกภาพหรอพฤตกรรมของตวละครอนสบเนองมาจากสาเหตทางจตวทยา

ผอานจงตองมความรเกยวกบทฤษฎทางจตวทยาอยบาง เพอจะวเคราะหความสมพนธระหวางพฤตกรรมของตวละครกบสภาพจตใจและเรองราวตางๆในเรองไดอยางลกซง เชน

- เรองทแสดงถงการขาดความรกความอบอน

- เรองทแสดงพฤตกรรมการเบยงเบนทางเพศ

แนวประวตศาสตร คอ เรองทใชเหตการณในประวตศาสตรเปนฉาก เรองทใชบคคลในประวตศาสตรเปนสวนหนงหรอเปนแกนส าคญในการด าเนนเรอง แนวมานษยวทยา คอ เรองทมงแสดงเนอหาของสงคมชมชนทมขนบธรรมเนยม ประเพณและวฒนธรรมพนถนในมมมองเชงมนษยวทยา

แนววทยาศาสตร คอ เรองทมเนอหาเกยวกบวทยาศาสตรหรออาศยวทยาศาสตรเปนสวนหนงของการด าเนนเรอง อาจใชฉากหรอแสดงผลกระทบของวทยาศาสตรตอมนษยชาต เชน - การเดนทางไปในอวกาศ การเดนทางระหวางดวงดาว ระหวางระบบสรยจกรวาล การส ารวจอวกาศ - การเดนทางยอนอดตหรอไปสอนาคต - การเปลยนแปลงทางชววทยา - การแสดงผลของวทยาศาสตรและเทคโนโลยทสรางความเสยหายใหแกมนษยและโลก

การเขยนประเภทนไมไดองกบความรหรอขอเทจจรงทางวชาการมากนก

มงสรางความตนเตนใหผอานไดโลดแลนไปกบจนตนาการทงแบบทเปนไปไดและแทบจะเปนไปไมได

แนวเรองทจดอยในประเภทน ไดแก

แนวผจญภย

แนวสบสวนสอบสวน

แนวลกลบสยองขวญ

2.2 ประเภทเนนการสรางความตนเตนและเราใจ

แนวผจญภย คอ เรองทเนนการตอส การเผชญเคราะหกรรมของตวละครในลกษณะตางๆ มความโลดโผน ชงไหวชงพรบและความตนเตนระทกใจกบเรองราวทไมอาจคาดการณได แนวสบสวนสอบสวน คอ เรองทมเนอหาส าคญเกยวกบความพยายามของผเชยวชาญในการสบสวน ทงทเปนนกสบอาชพและนกสบสมครเลนในการคลคลายปมอาชญากรรมเพอสบหาตวอาชญากร

แนวลกลบสยองขวญ คอ เรองทมเนอหาเกยวกบ - ความนาสะพรงกลวของภตผปศาจ - อ านาจของดวงวญญาณ สงลกลบตางๆ - ปรากฏการณเหนอธรรมชาต ความเรนลบมหศจรรย เชน เรอง กา ของวาณช จรงกจอนนต

เนอเรองประเภทน เปนความคดและจนตนาการทองอยกบปรากฏการณหรอขอเทจจรงทางสงคมเปนส าคญ รวมทงผลกระทบทเกดขนกบปจเจกบคคลและสงคมโดยรวม

ภาพทถกสะทอนออกมาจงเปนภาพสะทอนของชวต ความขดแยงและปรากฏการณทางสงคมตางๆ

2.3 ประเภทองปรากฏการณหรอขอเทจจรงทางสงคม

แนวเรองทจดอยในประเภทน ไดแก แนวการเมอง แนวศาสนา แนวชวตชนบท แนวชวตรก แนวชวตครอบครว

2.3 ประเภทองปรากฏการณหรอขอเทจจรงทางสงคม

แนวการเมอง คอ เรองทมเนอหาเกยวกบการเมองในทางใดทางหนง เชน การแสดงความคด ความเชอ อดมการณทางการเมอง เชน เรอง โนร ของวาณช จรงกจอนนต ครอบครวของผม (ในสงคมสองส) ของ รชศกด จรวฒน

แนวศาสนา คอ เรองทมงน าเสนอหรอแสดงหลกธรรม ขอคดทางศาสนา การน าหลกศาสนามาใชในการดบทกข เรองราวเกยวกบประวตศาสดา สาวกหรอนกบวชคนส าคญ ตลอดจนผทมสวนเกยวของหรอมบทบาทในการค าจนศาสนา

แนวชนบท คอ

เรองทเสนอวถการด าเนนชวตและสภาพปญหาของชาวชนบทหรอชาวพนเมองชนเผาตางๆ

เนนทงฉาก วถชวตของตวละคร ภาษาพด วฒนธรรม ประเพณ เชน

- เรอง เรอปลาเทยวสดทาย ของไพฑรย ธญญา

- เรอง เพลงใบไม ของวาณช จรงกจอนนต

แนวชวตรก คอ เรองทเนนการน าเสนอความสมพนธในเชงรกใครซงมอยหลายรปแบบ - แบบทจบลงดวยความสข - แบบทจบลงดวยโศกเศราและไมสมหวง - เรองความรกแบบตางๆ เชน รกตองหาม รกสามเสา รกซอนซอนรก รกตางแดน รกตางวย แนวชวตครอบครว คอ เรองทเนนการน าเสนอภาพชวต ปญหาและความสมพนธระหวางบคคลภายในครอบครว เชน เรอง หมอทขดไมออก ของวาณช จรงกจอนนต

1. โครงเรอง 2. กลวธการเลาเรอง 3. แกนเรอง 4. ตวละคร 5. บทสนทนา 6. ฉาก 7. มมมอง 8. กลวธทางวรรณศลป

องคประกอบของเรองสน

โครงเรอง หมายถง แบบแผนหรอเคาโครงของเหตการณตางๆ ทไดถกปรงแตงและล าดบขนอยางเปนเหตเปนผลกน

การวางโครงเรองจะท าใหเหนขนตอนการด าเนนเรองวา

- จะเรมตนอยางไร

- ด าเนนเรองในลกษณะใด

- จบดวยวธใดจงจะเหมาะสมกบลกษณะตวละคร พฤตกรรมของตวละคร แนวคดของเรองและปญหาขอขดแยง

1. โครงเรอง

โดยปกตโครงเรองจะเรมตนดวยการ

- กลาวถงสถานการณตอนเปดเรอง

- กลาวถงปญหา

- การขยายตวของปญหาน าไปสจดสดยอดของเรอง - การคลคลายปญหาเขาสจดจบของเรอง

การวางโครงเรองของเรองสนทถอเปน “สตรส าเรจ” ม ใชกนอย 2 แบบ คอ

1. โครงเรอง

แบบท 1

ก ค

ข แบบท 1 เรมน าเรองอยางใด

อยางหนงทจด ก. แลวพาผอานใหเกดความพศวงตามเสน ก.- ข. โดยจดเรองใหมความยงยาก เกดความฉงนขนทกท จนถงปลายยอดท ข. ซงเรยกวา ไคลแมกซ (climax) และจบเรองโดยเรวใหผอานโลงใจ เขาใจ เกดความสะเทอนใจอยางใดอยางหนง และจบลงในจด ค.

climax

แบบท 2 คอ เรมตนดวยเหตการณส าคญอยางใดอยางหนง แลวเลา ยอนตน กลาวถงเหตการณส าคญนนวา มมลเหตเปนมาอยางไรจากจด ก. มายงจด ข. แลวด าเนนเรองตอไปยงจด ค. สรางความฉงนสนเทหจนถงจด ค. ซงเปนไคลแมกซของเรอง และจบลงในจด ง. โดยเรว

ก

ข

ค

ง แบบท 2

climax

ไคลแมกซ (Climax) จดสดยอดของเรอง เพอแสดงวาเรองก าลงใกลปดฉากลง โดยใชประโยคเพยง 2-3 ประโยคเทานน บางทานจงใหนยามวา “ไคลแมกซ” คอ เงอนง าของเนอเรอง เปนยอดทสดของอารมณและความสนใจ

โครงเรองแตกตางจากเนอเรอง แมวาจะเปนเรองของเหตการณเหมอนกน

- เนอเรอง เปนการเลาเรองตามล าดบของเวลา

- โครงเรอง เปนการเลาเรองโดยเนนทสาเหตหรอ ความเปนมา หรอเนนความสมพนธของเหตการณดวยเหตผล

ตวอยางหนง คอ ถากลาววา

“พระราชาสนพระชนม แลวพระราชนกสนพระชนม”

“พระราชาสนพระชนม แลวพระราชนกสนพระชนมตามดวยความโศกศลย”

เปน “เนอเรอง”

เปน “โครงเรอง” ทมล าดบเวลาและความเกยวเนองกนระหวางการเกดขนของเหตการณหนงกบอกเหตการณหนง

2. กลวธการเลาเรอง

การสรางความเราใจใหแกผอานดวยกลวธการเลาเรอง อาจแบงออกไดเปน 3 กลวธ

2.1 การเปดเรอง

2.2 การด าเนนเรอง

2.3 การจบเรอง

เปนตอนเรมพฤตกรรมซงจะก าหนดสภาวะและเหตการณในเนอเรองใหด าเนนไป

เปนการเราความสนใจใหผอานใครรเรองราวตอๆ ไป โดยปกตการเปดเรองไมควรยดยาวซงท าไดหลายวธ ดงน

2.1 กลวธการเปดเรอง

สรางใหมการกระท า ความเคลอนไหวทกอใหเกดความสนใจ คอ มงไปสจดของเรองโดยเรว มกรยาอาการทไมใชของธรรมดาเปดเผยออกมา เพอเราความระทกใจของผอานใครตดตาม เชน

- เสยงปน “ปง ปง ปง”

- โทรศพทแผดเสยง “กรง กรง กรง”

- ทามกลางความเงยบรถยนตชนกนเสยงสนน ชายคนหนงก าลงพงหลาวลงสแมน า

2.1 กลวธการเปดเรอง

เปดเรองโดยใชบทสนทนา โดยใหตวละครพดกน บทสนทนานนจะตองมถอยค าแปลก สรางปมใหสงสย ชวนตดตาม ซงจะเปนประโยชนตอการด าเนนเรอง

เปดเรองโดยการพรรณนา หรอเลาเรองราวอนเปนทมาของเรอง หรอพรรณนาฉากและบรรยากาศทใหความรสกอยากคนหา

2.1 กลวธการเปดเรอง

ตวอยางเปดเรองโดยการพรรณนา ฉาก บรรยากาศอนเปนทมาของเรอง เรอง หมอทขดไมออก

ขาวตมลนปากหมอขนมาพองฟ แลวน าขาวขนคลกกลามไหลลงกนหมอเปนทาง กระทบไฟบนหวเตาดงฉฉาไมหยดหยอน มพกนาน น าขาวเดอดปดๆ ในหมอกเรมงวดลงไปจนสงกลนไหมประสมทงควนคลงโขมงอยภายในเนอทแคบๆ ของครวนน เสยงเดกรองเรยกแมเสยงหลง

“โอย แม แม ขาวตมไหมหมดแลว เรวๆ เขาแม”

ผเปนแมของเดกผละจากเตารด ขางตวมกาละมง ใสผาพรมน ามวนอยเปนกองโต หลอนวงเลกลกเขาไปในครว...

เปดเรองโดยการบรรยายตวละคร พดถงรปรางลกษณะ กรยาทาทาง และคณสมบตเดน (ทงทางดและไมด) ของตวละครทสะกดใจคนอาน เพอน าไปสการด าเนนเรอง

เปดเรองโดยการขมวดความคด โดยใชค าพดหรอโวหาร ทคมคาย เชน

“ผมชอบกฬาทคนนยมดทสด ในชวตผมมแตเรองทสดทงนน” ค าพดนจะตองใหความคดอยางใดอยางหนง

2.1 กลวธการเปดเรอง

นกเขยนสามารถเลาเรองโดยใชกลวธตางๆ ไดดงน

การเลาเรองตามล าดบเวลาหรอเหตการณ

เปนกลวธการเลาเรองทไลเรยงไปตามล าดบเวลาหรอตามล าดบกอนหลงของเหตการณตงแตเรมตนจนจบเรอง

2.2 การด าเนนเรอง

การเลายอนตน

เปนการเลาเรองทผเขยนจบเหตการณตอนใดตอนหนง ของเรองมากลาวไวตอนตน อาจน าเหตการณทอยกลางเรองหรอทายเรองมาขนตน

แลวสบเรองยอนหรอยอนเวลาไปสอดตกอนทเหตการณตนเรองนนจะเกดขน

เมอเรองยอนตนจบลง การด าเนนเรองตอไปกจะด าเนนเรองตามปฏทนไปตามปกต

2.2 การด าเนนเรอง

ตวอยางการเลายอนตน

การด าเนนเรองใน บานใกลเรอนเคยง ของไพฑรย ธญญา ทกลาวถงเหตการณทตวละครหลกสองตวขนของหมองใจกน แลวเลาเรองราวในอดตททงสองเคยมความผกพนสนทสนมกนมากอน ตงแตเรมสรางบานมเมยมลกและคอยชวยเหลอเออเฟอกน เมอเรองยอนตนจบลง กด าเนนเรองตอไปตามปฏทนไปตามปกต

2.2 การด าเนนเรอง

ตวอยางการเลายอนตน

เปดเรองดวยเหตการณทพบศพของบคคลนรนามคนหนง เมอเจาหนาททเกยวของไดเขามาเกบรวบรวมขอมลแลว

จากนนกยอนตนไปสการสบสวนสอบสวน ยอนกลบไปหาเวลากอนเหตฆาตกรรมนน จากนนเรองกลบมาสวน เวลา ปกตแลวด าเนนตอไปขางหนา จนกระทงถงจดคลคลายและปดเรอง

2.2 การด าเนนเรอง

2.2 การด าเนนเรอง

การเลาเหตการณทเกดขนตางสถานทกน ตดสลบไปมา เชน เรองทเกดขนใน 2 เมอง

การใชลางบอกเหต

เปนกลวธการเลาเรองทแสดงหรอชแนะใหผอานคาดเดาไดรางๆ วาจะตองมบางสงบางอยางเกดขน ดงตวอยางตอนหนงใน เพอนบณย ของ ไพฑรย ธญญา

ประตเหลกตกเหลองเปดอาออกกวางขวาง ปลอยแสงสขาวนวลของไฟหลอดพงออกมาขางนอกเปนทางยาว ประตเปดกวางกลางดกเชนนคอนขางเปนเรองทแปลกเอามากๆ เพราะตามปกตทานอาจารยมกปดประตตงแตเพง ย าพลบแทบทกวน แตคนนท าไมยงไมปด หรอจะมใครมาเยยมทานอาจารยบาง กไมเหนไดยนเสยงพดคย เสยงโทรทศนทเคยดงอยทกคนกกลบไมไดยน นอกจากเสยงเครองปนไฟแลวกไมมเสยงอนใดเลดลอดออกมาอกเลย

เนนนานมใชนอยทหลวงพอจบตาดมายงตกใหญ แตกไมมความเคลอนไหวใดๆ พอจะบงบอกวามคนอยบนนน หลวงพอตดสนใจเปนครงสดทาย หลงจากทตรตรองอย เปนนาน รบเดนไปยงตกหลงใหญดวยความสงสยอยครามครน... เพยงกาวผานธรณประตเขาไป หลวงพอกตองเยนวาบไปทงตว ขาวของเครองใชของทานอาจารยทเกลอนกลาดระเนระนาดอยบนพนหองท าใหหลวงพอเอะใจ โทรทศนและนาฬกาตงเรอนใหญทเคยโดดเดนอยตรงทของมนไมมใหเหนอยางแตกอน หลวงพอรสกใจเตนแรงขนมาทนท...

2.3 การจบเรอง

การจบเรองเปนสวนประกอบทส าคญของโครงเรอง เพราะในตอนจบจะเปนสวนทท าใหผอานรสกวาเรองนนมความสมบรณตามเนอหาหรอไม กลวธการจบเรองอาจจบไดหลายแบบ ดงน

2.3 การจบเรอง

การจบดวยความสข

เปนการจบเรองอยางสมบรณ โดยทตวละครไดรบในสงทแสวงหาหรอตองการ เชน

- ไดแตงงาน

- ไดรบมรดกอนเปนสงทพงได

- ไดรบชยชนะทมาจากความอตสาหะ

กลาวอกนยหนงกวา ตวละครทกตวตางไดรบผลจากการกระท าของตนเองโดยทผอานไมรสกกงขา

2.3 การจบเรอง

การจบดวยความเศรา เปนการจบเรองอยางสมบรณเชนกน แตเปนความสมบรณทเปนความโทมนสหรอความโศกเศราของตวละคร เชน - การสญเสยหรอพลดพรากจากสงทรก - การประสบกบสงทไมรก - การพายแพตอชะตากรรม - การพายแพตออ านาจทไมเปนธรรมในรปแบบตางๆ

2.3 การจบเรอง

การจบแบบพลกความคาดหมายหรอหกมม เปนการจบเรองอยางสมบรณ แตจบแบบพลกผนคอไมตรงกบการคาดคะเนของผอาน แมวากลวธการจบเรองเชนนจะดสนกเราใจ แตกตองมความชอบธรรมและมความเปนไปไดทจะจบเชนนนดวย

2.3 การจบเรอง

การจบแบบไมมขอยต เปนการจบเรองแบบไมสมบรณ โดยทผอานไมรวาผลของการกระท าหรอขอยตของเหตการณนนเปนเชนไร เหตการณจะด าเนนอยางไรตอไป ตวละครจะแกปญหาทเกดขนไดหรอไม ใครคอผกระท าผดทจรง ความจรงเปนเชนไร ฯลฯ ในทน ผอานจะตองคดและวเคราะหดวยตนเอง

3. แกนเรอง

แกนเรอง (theme) หมายถง ความคดส าคญของเรองราวทงหมดหรอเจตนาทผเขยนตองการสอสารกบผอาน

อาจถกกลาวไวในเรองอยางตรงไปตรงมาหรออาจถกแสดงใหเหนโดยทางออม

แกนเรองหรอแนวคดเปนสงทผอานตองวเคราะหจากถอยค าในเรอง พฤตกรรมของตวละคร และสญลกษณ ท ผแตงสรางสรรคไวในเรอง

เรอง หวนไหวและเปราะบาง (เรองสน) ผเขยน จ าลอง ฝงชลจตร

เนอเรอง “ภเกต” และ “จตรา” สองสามภรรยามลกเลกๆสองคน ชวงนจตราตองท างานมากขน เธอและพนกงานคนอนๆ ถกขอใหลดเงนเดอนลงยสบเปอรเซนต ตอมาเพอนรวมงานจ านวนหนงถกพจารณาใหออก สวนภเกตซงท างานอยอกบรษทหนงกถกลดเงนเดอนเหมอนกน จตราเลาใหเขาฟงวาเดอนหนา เจานายบอกวาจะเอาคนออกอกสามคน ทงสองคนชวยกนคดวา ถาตกงานจะท าอะไรและจะด าเนนชวตอยางไรตอไป และในทสดพวกเขากท าใจใหยอมรบไดวา อะไรจะเกดกตองเกดและถาตองตกงานกอยากลว แตสงทจะตองท าในชวงนคอการประหยดคาใชจาย

แกนเรอง การยอมรบความจรงและการเปลยนแปลงทเกดขน คอหนทางในการเผชญกบวกฤตการณ

ในแงมมของผอาน เทคนคหนงทอาจจะชวยหาแกนเรองได คอ การพจารณาบทสรปทเกยวกบประสบการณของตวละครทผเขยนไดแสดงไวในเรอง ซงอาจปรากฏอยในชอเรองหรอความตอนใดตอนหนงของเรอง

หรอผอานอาจจะตองตงค าถามกบตวเองวาตวละครส าคญของเรองไดเรยนรประสบการณอะไรบางตงแตเรมตนจนจบเรอง

4. ตวละคร

ตวละคร ในเรองสนมกจะมตวละครหลกเพยงตวเดยว เปนตวละครทมความซบซอนในบคลกภาพ จตใจ การกระท า

เปนตวละครทมพฒนาการทางดานลกษณะนสยและเปลยนแปลงไปตามสถานการณในเรอง

เปนตวละครทมความสมจรง จงมลกษณะเทาๆ อยในตวเอง คอ ไมไดเปนคนดหรอรายสดขว

เชน “ไอขวญ” ในเรอง “แผลเกา” เปนหนมทมรปรางก าย าหนาตาหลอเหลา และเปนคนด แตมจดบกพรองคอ ฐานะยากจน ท าใหไมเปนทถกใจของครอบครวเรยม

4. ตวละคร

การใหภาพตวละคร ผเขยนจะตองชวยใหผอานเขาใจตวละครใหมากทสด โดยแสดงใหเหนทง

“ความเปนจรงภายนอก” ไดแก บคลกลกษณะ ความเปนมาและเหตการณในอดต

“ความเปนจรงภายใน” ไดแก อารมณและความรสกนกคด

4. ตวละคร

ผเขยนสามารถเขยนในลกษณะ

“บอกใหร” ดวยการบรรยายและพรรณนาลกษณะนสย พฤตกรรม ทาทาง ตลอดจนความรสกนกคดใหผอานรบรไดทนท โดยทผอานไมตองวเคราะห

“แสดงใหเหน” คอผแตงจะไมบรรยายลกเขาไปในความรสก จตใจของตวละคร แตจะใหรายละเอยดลกษณะนสยตวละครผานการยกเหตการณหรอบทสนทนาตอนใดตอนหนง ในชวงเวลาหนงๆ และสถานทหนงๆ

ตวอยางของการ “บอกใหร” ผเขยนบอกใหผอานทราบโดยตรงวาตวละครหลกของเรอง หมอทขดไมออก ของอญชนนน เตบโตมาจากพนฐานครอบครวทอบอน และเปนคนทมบคลกลกษณะนสยไมกระตอรอรนตอทกขสขทจะเกดในภายภาคหนา

ฝายหลอน เตบโตมาจากครอบครวของคนรนเกาผพอมอน จะกนจากหลกทรพยทสะสมตกทอดกนมา หลอนเปนลกสาวคนสดทองทก าพราบดาแตเลกๆ จงถกถนอมอมชเปนพเศษใหพนจากการไตตอมของมดแมงและแดดลมฝนฟา ทอาจน าซงพษและภยมาส หลอนจงมกคนกบความรมเยนเปนสขสบายในอตภาพนนจนไรความกระตอรอรนกบทกขสขอนจะมมาในภายภาคหนา หลอนไมเคยมปญหาใดมาใหรจกถงการตอส

ตวอยาง ของการ “แสดงใหเหน” ในเรอง คนบนสะพาน ของไพฑรย ธญญา ผเขยนแสดงใหเหนวาคนเลยงววสองฝายทจงววขนมาประจนหนากนกลางสะพานตางกยดถอความคดของตนเปนใหญและตางฝายตางมความเหนแกตวผานบทสนทนา คนเลยงววคนเดมรสกไมพอใจเปนอยางมาก เขาไมเคยคดมากอนเลยวาจะมคนกลามาลองดกบเขาได มนดเหมอนวาเขาไมอาจยอมไดงายๆ “เอาววของมงออกไป” เขารองไปอยางขนเคองในขณะทใชมอดนววของตวเองมใหขนมาขางหนา “มงนนแหละเอากลบไปกอน” คนเลยงววทมาใหมยอนกลบ สหนาบอกวาไมสะทกสะทาน ววของเขาสขาวนวล เขาของมนโคงงอและแหลมเรยวเหมอนปลายหนาม

“มงนนแหละ...” คนเลยงววสแดงพด “กเอาววขนสะพานกอน มงมาทหลงมงตองเอาลงไปกอน” “ใครบอกวากมาทหลง มงเดนถอยหลงมงจะเหนไดยงไงวากมาทหลง” คนเลยงววสขาวเถยงกลบมาพรอมกบออกปากปรามววของตวเองเสยงดง ถงอยางไรเขากกลบหลงไมไดอกแลว ววของเขายงตนเตนอยดวย มนไมคนกบสะพานแบบนนก แตทเขาจงมากเพราะตองการขามไปอกฟากหนง เขาจะตองน าววตวนไปใหก านนทางฝงโนนดตวตามค านดแนะ

ผเขยนอาจใชวธออกแบบตวละครออกมาเปนระบบเพอใหงายตอการเขยนมากขน เชน

ชอตวละคร วกานดา

อาชพ นกศกษา

ลกษณะทางกายภาพ ผมยาว ตาสองชน สวมแวนตา ผวสน าผง รปรางคอนขางอวน ปวยและเหนอยงายเพราะโรคหวใจ

ลกษณะนสย ชอบชวยเหลอผอน เรยนด

ปญหาของตวละคร ขาดทนทรพยในการเรยน ครอบครวไมสมบรณ

วธแกปญหา รบจางหางานท านอกเวลาเรยน / ขอทนในการเรยน

5. บทสนทนา

บทสนทนาของตวละครชวยในการด าเนนเรอง คอ แทนทผแตงจะเปนผบรรยายกใหตวละครสนทนา ชวยใหเรองด าเนนตอไป

บทสนทนายงท าใหผอานรจก รปรางหนาตา นสยใจคอ ของ ตวละครโดยทผแตงไมตองบรรยายเอง ค าพดของตวละครท าใหรสกผอานรสกวาตวละครมตวตนจรงๆ

บทสนทนาชวยสรางบรรยากาศในการด าเนนเรอง คอ บทสนทนาทดตองชวยใหตนเตน เราใจ หรอท าใหผอานอยากรอยากเหน เปนการสรางบรรยากาศใหแกเรองทอาน

5. บทสนทนา

ในการเขยนบทสนทนาควรยดหลก ดงน

5.1 ควรใหเปนไปตามธรรมชาต เหมาะสมกบฐานะของ ตวละคร กลาวคอ เมอตวละครตางฐานะ ตางการศกษา ตางวย กควรมค าพดทตางกนเพอความสมจรง

5.2 ค าพดของตวละคร ควรงาย สน ใหสมกบเปนภาษาทมนษยใชพดกน

5.3 ตองประหยดค าพด ไมพดออกนอกเรอง

5.4 บทสนทนาตองเปนประโยชนแกการด าเนนเรอง

5. บทสนทนา

5.5 รจกผนแปรถอยค า หรอรจกหลากค า

การใชค าซ ากนในทใกลกนจะท าใหผอานเบอจงควรหาค าอนทมความหมายใกลเคยงกนมาแทน

ผเขยนตองรจกหลากค าเพอไมใหผอานเบอ เชน หญงสาวพดขนวา อาจเปลยนไปตามสถานการณในทองเรองไดอกหลายค า เชน “หลอนโพลงออกมาวา” “เธอคร าครวญ” “เธอพมพ า”

5. บทสนทนา เหตการณของเรองและบทบาทของตวละครเปนสงส าคญทจะท าใหผเขยนตองเลอกค ามาใชในบทสนทนา เชน ค าวา “โกรธ” กเลอกใชได ดงน

ตวละครเปนผรายโกรธอาจใช “เขาค ารามอยางนากลววา...”

บทของสามทโกรธภรรยาสดขดอาจใช “เขาตะเบงเสยงวา...”

ตวละครผหญงทผเขยนใหมนสยเอาแตใจตวเอง อาจใชค าวา “หลอนตวาดเสยงลนวา...”

ตวละครผหญงทถกเลยงอยางตามใจ หยงจองหอง มองคนอนต ากวาตนกอาจใช “หลอนสะบดหางเสยงอยางมะนาวไมมน า”

5. บทสนทนา

5.6 บทสนทนาตองอยภายใตเครองหมายอญประกาศ “---” เปนการเขยนโดยใหผอานไดประจกษวาในสถานการณนน ใครโตตอบกบใคร ดวยบทสนทนาอะไร ผเขยนจะใชบทสนทนาเชนนกตอเมอเหตการณนนเปนเหตการณทมความส าคญ หรอบทพดตอนนนเปนบทพดทส าคญตอการด าเนนเรอง

ตวอยางการใชบทสนทนารวมกบบรรยากาศ

เรอง “กา” ใน ซอยเดยวกน ของวาณช จรงกจอนนต ทกวนภรรยาจะตนนอนกอนผม แลววนหนงผมกตนขนมาไลๆกบเธอ ตนดวยเสยงรองหวดอยางตกใจสดขดของเธอ ตอนทผมผวาตนขนนน ภรรยาผมยงอยในอาการตาคาง หนาเผอดและตวสนอยางตนตระหนก ผมจบตวเธอเขยาถามอยางงนงงและตนเตน “อกา กา กาตวนน...” เสยงของเธอตะกกตะกกอยางควบคมสตไมได และยงไมหายจากอาการตกใจ “ท าไม มอะไรหรอ” ผมถามเธอ พรอมทงหนไปมองทประตระเบยง ไมเหนอะไรนอกจากตนสนและสายไฟ “กาตวนน มน มนบน บนเขามาจะต...”

ตวอยางการใชบทสนทนารวมกบบรรยากาศ (ตอ)

“บาไปแลว” ผมลกขนอยางหวเสย

ภรรยาผมสรางจากอาการชอค เธอพยายามจะยนยนกบผมวาสงทเธอบอกเปนเรองจรง เจากาตวนนโผจากสายไฟมาทระเบยง เธอบอกวาถาไมตดวามมงลวด เจากาตวนนจะตองเขามาตเราสองคนถงในหองนอนแนๆ

“เธอละเมอไปมากกวา” ผมพดอยางไมใสใจลกขนไปเขาหองน า เสรจธระจากหองน ายงเหนภรรยาผมนงเซองอย ผมไลใหเธอไปอาบน าเตรยมตวไปท างาน เพราะโอเออยจะไปท างานสาย ภรรยาผมลกไปเขาหองน าอยางหงอยๆ ดเธอยงงงๆ กบเหตการณทเลาใหผมฟง

ตวอยางการใชบทสนทนารวมกบบรรยากาศ

มนเปนเชาโลกาวนาศ แมแตไกสกตวกลมขน สายรวดมภนนเงยบสงด หญาสกเสนกไมพลกไหว ลมออนเหมอนรางทง แตลมหายใจของทงคกลบแรงระอเพยงลมแลง ซวนขยบพราเปนครงทสบและนนแคลวก ามดปาดตาลอยเครงเครยด คมมดพราแขงประชนปานจะเยยหนามไหนในแนวดมภใหเรนอาย ใครเลาจะประเดม

“กทนมานานก” เสยงเครยดกวาจะเคนอกมากแสนยาก ตาซกบอดของแคลวกระตกถเพยงเอยไดค าแรก

“กไมผดก” นนหาใชเสยงซวน แตเขานนแหละพด “มงจะเอายงไงหรอแคลว”

ตวอยางการใชบทสนทนารวมกบบรรยากาศ

“มงพรา กมด” สนๆแตเยนเยยบ

ซวนนกถงภาพวนทแคลวแทงเสอ เหงอเขาพรายจนตองกวาดซด “ทไหน” ซวนกลนใจ

“ใตตาลนาก เยนมะรน”

“พรงนปะไร” ซวนใจรอน

“ไม...ลกกไมสบาย หรอมงรอไมได” แคลวยอนถามกอนจะผละไปอยางเงยบกรบ ซวนถอนใจยาวนาน เสยงไกใตถนเพงขนเปนครงแรกในเชานน...

(เรอง บานใกลเรอนเคยง ใน กอกองทราย ของไพฑรย ธญญา)

6. ฉาก

ฉาก (setting) หมายถง - สถานททเกดเหตการณหรอเรองราว - ระยะเวลาทเรองนนเกดขน - สงแวดลอมและสงคมของตวละคร เชน ประเพณ วฒนธรรม ศลธรรม มารยาท - บรรยากาศในเรอง

6. ฉาก

ฉากทนกเขยนใชอาจเปนไดทงฉากจรงและฉากสมต ขนอยกบเหตการณในเรอง

- บางเรองจ าเปนตองใชฉากจรง โดยเฉพาะเรองทองประวตศาสตร

- บางเรองทเหตการณในเรองอาจเกดขนทใดกไดนน ผเขยนสามารถจนตนาการขนเองได โดยใชฉากสมมต เชน

บานหลงหนงในสลมกลางกรงเทพฯ / ส านกงานของบรษทโฆษณาขนาดยกษใหญแหงหนง เปนตน

6. ฉาก

ฉากมความเกยวของกบบรรยากาศของเรองเปนอยางมาก ทงยงมอทธพลตอพฤตกรรมของตวละครดวย เชน ฉากในคนทมพายฝนตกหนกนาจะเปนฉากส าหรบ ฉากบานรางมใยแมงมมจบ ตะไครน าเกาะตามทางเดน ซมประตมเถาวลยปกคลมนาจะเปนฉากหรอใหบรรยากาศ

เรองรายๆ เชน ฆาตกรรม อบตเหต

หดหเศราหมองและสะพรงกลว

6. ฉาก

ฉากชายทะเลหรอสถานททเปนบานพกตากอากาศทามกลางทะเลหมอก และดอกไมบานเปนสชมพ นาจะเปนฉากส าหรบ มากกวาจะเปนฉากทมเสยงครกโครมหรอฉากวนวายในโรงงาน หรอเสยงแมคาในตลาดสด

เรองรกโรแมนตกทตวละครก าลงแสดงความรกตอกน

6. ฉาก

ฉากชวยก าหนดบคลกลกษณะของตวละคร กลาวคอ ฉากและบรรยากาศทชดเจนจะชวยใหสรางตวละครทมบคลกลกษณะ และอปนสยใจคอทสอดคลองกนได เชน ฉากทงนาทายหมบานในชนบท อยางนนบวาเปนสถานททมบรรยากาศทองทงชดเจน ตวละครทสรางขนมาตองเปน ตวละครทมบคลกบานๆ แตงตวแบบเกษตรกร อปนสยงายๆ เออเฟอเผอแผ มน าใจ

ตวอยางฉากเรอง กอกองทราย ของไพฑรย ธญญา

ล าน านนไหลมาจากทศตะวนตก ทอดตวเลอยเลยวเขาเขตหมบาน แบงแผนดนออกเปนสองสวน ฟากฝงสองขางมบานเรอนตงอยเปนหยอมๆ สลบกบสวนยางพาราและสวนผลไม รมคลองดานหนามทางเดนลาดลกจนถงหาดทราย ใตคงน าทหกโคงเปนขอศอก ล าน ายามแลงตนเขน แตสายน ายงคงเออยรนสม าเสมอ หลมพอตนใหญงอกง าชดตลงแผกงกานสาขาทอดเงาไปยาวไกล ปกคลมหาดทรายและล าน าดวยเงาเยนรมรน

แสดงภาพบรรยากาศของล าคลองในยามแลง ผเขยนกลาวถงตน “หลมพอ” และ “สวนยาง” จงพออนมานไดวา คงเปนหมบานทางภาคใต

ตวอยางฉากเรอง ซอยเดยวกน ของวาณช จรงกจอนนต

...เพราะทนเตมไปดวยผช านาญพเศษในแตละสาขาโจร ไมวาจะเปนงดรถงดบาน ยองเบาและยองหนก คอขนของหนก ขนจนเหยน ไมวาจะเปนเรองตรนฟนแทงหรอปลนฆา ผมเคยเหนจกโกพลดถนสองคนโดนตและปางตายทรานกาแฟ ซอยอนจอกแจกในตอนกลางวนน จะเปลยนเปนเปลยวอยางนากลวในตอนกลางคน เพราะมเพยงชวงแรกของซอยเทานนทเปนตนแถวและมรานคา เมอพนสะพานไมขามคไปแลวกจะเปนบานคนสลบกบพงหญารก และมทอยอาศยซงไมนาจะเรยกไดวาเปนบานอยระเกะระกะทวไป ซอยนเปนแหลงสลมใหญอกแหงหนงของกรงเทพฯ

แสดงภาพบรรยากาศทนากลวของซอยในเวลากลางคน

ตวอยางฉากเรอง จดตดบนเสนเอกซวาย ของทนกร หตางกร เหนอตกราง ฝนนบลานหยดตกสพน สะทอนแสงไฟกระดอนบนถนน กระทบผนงกระจกตกระฟา กระจกหนารถ ตวถงรถ ชโลมปายโฆษณา หลงคาทพกผโดยสารตรงปายรถเมล หลงคาสถานรถไฟฟาใตดน หลงคาบาน ดาดฟาตก ไหลทะลกทอระบายน า สาดเขาทกททชองหรอรอยรว ลนจานรองกระถางดอกไมและถงขยะทคนลมปดฝา

แสดงภาพบรรยากาศทฝนตกหนก การบรรยายภาพฉากนจะสงผลไปยงการกระท าของตวละครทไมสามารถท าอะไรไดสะดวก

7. มมมอง

มมมอง หมายถง มมทผแตงมองไปยงเรองสนทตนเองแตงวา จะมองผานตวละครใดหรอมองแบบใด กลาวอกนยหนง คอ เหตการณทเกดขนถกน ามาเลาโดยทศนะของใคร - มมมองจากสายตาของผบรรยายทอยนอกเรองจะใหภาพท รอบดาน - มมมองทมาจากสายตาของตวละครในเรองใหภาพทใกลชดสนทสนมมากกวาและบอยครงกใหความเพลดเพลนมากกวา

7. มมมอง

รปแบบของมมมองในการเลาเรอง มดงน

7.1 การใชสรรพนามบรษทหนงเปนผเลาเรอง

7.2 การใชสรรพนามบรษทสามเปนผเลาเรอง

7.3 ผเลาเรองรแจงเหนจรงทกอยาง

7.4 ผเลาเรองเปนผสงเกตการณ

7.1 การใชสรรพนามบรษทหนงเปนผเลาเรอง

ผเขยนก าหนดใหตวเอกหรอตวละครส าคญของเรองเปนผเลาถงเหตการณ ประสบการณ หรอขอขดแยงทเกดขนกบตนเอง โดยใชสรรพนามแทนตนเองวา “ผม” “ดฉน” “ขาพเจา” “หน” “เรา”

บางครงตวเอกเลาเรองของตน โดยปรากฏเปนรปกระแสความคดประหวดไปถงเหตการณตางๆ

คอ ผเลาเลอกตวละครหนงใหเปนผเลาเหตการณเทาทตวละครนนรเหน โดยผเลาเรองไมสามารถรความรสกนกคดของตวละครอน มกใชสรรพนามบรษท 3 เชน “เขา” หรอ “หลอน” หรอค าอนอนโดยใชชอตวละคร เชน

แมพลอย ในเรอง สแผนดน ผอานรเหตการณในเรองผานสายตา และความคดของแมพลอย แตไมสามารถลวงรความในใจของตวละครอนๆ

7.2 การใชสรรพนามบรษทสาม เปนผเลาเรอง

ผเขยนเปนผลวงรหมดทกสงทกอยาง รวาอะไรจะเกดขนอยางไร รความรสกนกคดของตวละครและน ามาบรรยายไดอยางถวนถ ไมวาตวละครนนๆ จะคดอะไร รสกอยางไรและท าอะไร

ผแตงอาจจะสอดแทรกความเหนหรอค าพดของตนเกยวกบพฤตกรรมของตวละครบางครง

7.3 ผเลาเรองรแจงเหนจรงทกอยาง

ผเขยนจะไมสามารถเขาไปอยในจตใจของตวละคร แตจะท าหนาทเสมอนคนรายงานสงทตนเหนหรอไดยนไดฟง ไดสงเกตการสนทนาหรอการกระท าของตวละครเทานน ผเขยนมหนาทเหมอนคนนอกทคอยสงเกตการณ เรองทงหมดเผยใหผอานรโดยสงทเกดขน และสงทมการพดกน ความรสกนกคดใดๆ ในใจของตวละครเปนสงทคนอานไมร

7.4 ผเลาเรองเปนผสงเกตการณ

กลวธทางวรรณศลปทส าคญทเปนทนยมใช ไดแก

1 . การใชสญลกษณ ในทางวรรณกรรม หมายถง สงใดสงหนงทสมมตใหหมายถงอกสงหนง ซงผอานจะเขาใจไดโดยการถอดความเครองหมายหรอสญลกษณ เชน เรอง นกเขาไฟ ของไพฑรย ธญญา

เปนเรองราวทแสดงใหเหนถงความเชอของทองถน ซงในเรองผเขยนใช นกเขาไฟ เปนสญลกษณของความเชอดงเดม ทคนในทองถนเชอวาเปนตวอบาทวจะน าสงไมดมาใหแกผเลยงด

8. กลวธทางวรรณศลป

แต “ผม” ตวละครหลกเปนครสอนวทยาศาสตรไมเชอตามความคดความเชอของคนรอบตวทง “แม” และ “ลง”

สดทายจงตดสนใจฆานกเขาไฟมาเปนอาหารใหผเปน “ลง” กนแกลมเหลา แม “ลง” จะแนะน าใหไลไปเทานน

เพอพสจนตามความคดของตนเองวานกเขาไฟไมใชสงทไมดหรอน าพาสงเลวรายมาใหกบคนเลยงหรอหากฆาแกงมนจะตายโหงตามนกไป เพราะทงหญงคนรกกหายปวยไข หมของแมทเลยงไวกอาการดขนไมเปนโรคและเบออาหารเหมอนเมอครงทยงมนกเขาไฟอย

2. การเสยดส เปนกลวธแบบหนงทท าเรองส าคญใหกลายเปนเรองขบขนเพอเสยดส ลอเลยน ความเขลาหรอความไมถกตองของมนษยและสงคม เชน เรอง จดหมายถงแผนดน ของอญชน

เปนเรองทเสยดสถงการท าลายทรพยากรธรรมชาตของมนษย จนกอใหเกดความเปลยนแปลงไปในทางทเลวราย

ดงความตอนหนงทผเลาเรองเสยดสถงแมคารถเขนทขายอาหารใหแกนกทองเทยวอยรมทะเล แตกลบท าลายทะเลดวยการน าจานชามไปลาง

8. กลวธทางวรรณศลป

...บรรดารถเขนขายขาวแกง กวยเตยว สมต าน าตก ลวนแตตดปายแขงวาตางกใชเจาเกาดกด าบรรพยคกอนโลกสกปรกกนทงนน พากนตงขบวนกนรบมอความตายอดตายอยากของนกเทยวอยางยาวเหยยดประชดตวหาด ชนดทน าทะเลขนเมอไหรมหวงเปนไดโดนกวาดลงน าเกลยงทงหาบทงคน กลองมอางใบเทาฟามาตงวางใหสบายเสรจสรรพกนตอหนาแบบน โธ! แลวมนเรองอาไรจะใหเขาเทยวแบกเอากาละมงลางชามกบถงขยะตดมาดวยละ คดแลวไมอาบไมเอบมนแลว บอกตรงๆวากลว เพราะพอขนจากน าลางชาม เอยไมใชจากน าทะเลมาแลวคงไมพนตวเปนมนแผลบเพราะคราบน ามนหม สวนบกนชนนอยๆเหลอใจ อาจโดนไมจมฟนสะกดสะเกาจนถกปลดเปลองไปโดยไมรสกอยกลางคลน แลวกกลบมแผนกระดาษจากถงปลาหมกยางมานาบขงตงทรวงอยแทนในน าและพวงผมทเลอยยาวเปนนางเงอกอาจมเมดขาวขาวระยบพราวตดอยตามพวงผม...สวยแปลกเหมอนดาวบนฟามด...

3. ภาพพจนอปมา

“...หากวาถาจะมใครสกคนหลงอยแถวนน เขากคงจะตองมาพลอยรเหนวามชายกลางคนผหนงซงก าลงแบกเดกมาลงเรอดวยอาการรอนรน อยๆ ชายคนนนกกลงกระเสอกกระสนฟบลง หวทม ค าน าค าบกอยครงตว เหนเลอดสแดงๆ ทะลกปรออกมาจากรแผลตรงขมบทกระสนปนยาวเจาะ ดราวกบกระบอกน าก าลงแตกอยตอหนา ไมพอทจะไหลซมซาบลงบนพนดนทน ผนน ารมตลงจงพลอยแดงฉานเปนวง...”

(คนนอกใบลาน ของอญชน)

8. กลวธทางวรรณศลป

3. ภาพพจนอปมา

“เมอหลบไมไดผมจงนงตวตรง วางหนงสอไวบนตก หลบตาภาวนาใหรถเคลอนทไปไดเรวๆ ความอดอดจากความรอนและกลนเหงอไคลนนเหลอจะบรรยาย ผมรสกตวเองเหมอนนกโทษท โดนเขาจบยดมาในรถ เพอพาไปยงสถานทแหงหนงแหงไหนกไมร แตคงจะไมใชทดนกหรอก” (เมองหลวง ของวาณช จรงกจอนนต)

4. ภาพพจนอปลกษณ

ถงแมวาสมยทเจาสวไดแมพลบเปนภรรยา เขาตงใจวาจะเลยงดภรรยาตามอยางธรรมเนยมจน คอใหเปน “ชางเทาหลง” มหนาทปรนนบตดแลบดามารดาของเขาและเกบตวอยในบานไมออกไปไหน

(รตนโกสนทร ของวนตา ดถยนต)

เปนการเปรยบทเนนทหนาท หรอคณสมบต ไมใชเนนท ความเหมอน จงท าใหหนาทภรรยาของแมพลบแจมชดขน

8. กลวธทางวรรณศลป

5. ภาพพจนอตพจน “ถาหากวายายเทยบไมเหลวไหล และขาวนเปนความจรงกเทากบวาหลกหรอแกนของโลกมนษยทพลอยรจกนนสลายลงทงท รสกสงหรณใจอยอยางมาก” (สแผนดน ของ ม.ณ.ว. คกฤทธ ปราโมช) เปนอารมณของแมพลอยทกลาวเชงเปรยบวา รชกาลท 5 มความส าคญเหมอนแกนของโลก ดงนนขาววาพระองคเสดจสวรรคตตามทยายเทยบบอกนน เปนความรสกสญเสยทยงใหญมากในความรสกของพลอย

8. กลวธทางวรรณศลป

6. ภาพพจนบคคลวต “วนนนอากาศมดครมไปทวไปไมมแสงแดด ท าใหแลดครมเยอกเยน ลมเหนอทเรมจ าพดในเดอนตลาคมหยดนง ในวนนนแมแตใบไมสกใบกไมกระดก เสยงนกเลกๆทเคยรองอยตามพมไมกเงยบหายไป ธรรมชาตทวทงกรงเทพฯ ดเหมอนจะแสดงความโศกสลดในความวปโยคอนยงใหญ” เปนการใชบคคลวตในเหตการณสวรรคตในรชกาลท 5 ทกสง ทงลม นก กพลอยหยดหนาททตนเคยท า แตลวนแสดงความโศกเศราอาลยเชนเดยวกบมนษย

8. กลวธทางวรรณศลป

7. ภาพพจนนามนย คอการใชค าหรอวลซงบงลกษณะหรอคณสมบตของสงใดสงหนงแทนอกสงหนง คลายๆสญลกษณ แตตางกนตรงท นามนยนนจะดงเอาลกษณะบางสวนของสงหนงมากลาว ใหหมายถงสวนทงหมด “...จ าไดวาสมยทเรยนหนงสออยชน ป.๓-ป.๔ วนเปดเทอมนนผมและเพอนๆตางแยงโตะเกาอกนเปนทโกลาหล ทกคนพยายามเลอกเอาโตะเกาอตวทสะอาดทสด พงนอยทสด วนเปดเรยนวนแรกของแตละปจะมเสยงลากโตะเกาอ เสยงทะเลาะกนฟงไมไดศพท เพอแยงโตะเกาอทตองการ.... นจะใหผมบอกกบใครๆ หรอวา อาจารยมหาวทยาลยซงจบปรญญาโท ปรญญาเอก ท าในสงทเหมอนกบเดกประถมท า ไมใชเดกประถมธรรมดา แตเปนเดกประถมเมอยสบสามสบปกอนโนน”

8. กลวธทางวรรณศลป

แบบฝกหด

ใหนกศกษาเขยนบทสนทนารวมกบฉากหรอบรรยากาศสวนหนงของการเขยนเรองสนกลางภาค พรอมทงเขยนโครงเรองใหครพจารณาเปนขอๆ ดงน – เปดเรอง – ปมปญหา ขอขดแยง – การด าเนนเรองแบบใด เชน ล าดบเวลา ยอนตน อดตกบปจจบน เรองระหวางสองเมอง

– จดสดยอดของเรอง (climax) – ปดเรอง และระบดวยวาจะใหชอเรองวาอะไร ตวละครมใครบาง อกทงแกนเรองหรอแนวคดส าคญของเรองคออะไร