13/11/52

1

หมวดวชาท 3

การตรวจวดและประเมนสภาพแวดลอมในการทางาน

1

ประมข โอศรคณะสาธารณสขศาสตร ม.มหดล

ประกอบดวยหวขอวชา

หลกการประเมนสภาพแวดลอมในการทางาน

การตรวจวดและประเมนระดบความรอน และการฝกปฏบต

การตรวจวดและประเมนการสมผสเสยง และการฝกปฏบต

การตรวจวดและประเมนความเขมขนของแสงสวาง และการฝกป

2

ปฏบต

การจดทารายงานการตรวจวดและประเมนสภาพแวดลอมในการทางาน

13/11/52

2

การตรวจวดและประเมนความเขมขนของแสงสวาง

และการฝกปฏบต

• แสงเปนพลงงานคลนแมเหลกไฟฟาในชวงความยาวคลนทสามารถกระตนแสงเปนพลงงานคลนแมเหลกไฟฟาในชวงความยาวคลนทสามารถกระตน

จอภาพและทาใหเกดการมองเหน ซงมควมยาวคลนในชวง 380 – 770 นา

โนเมตร

• หนวยวดความเขมแสง เปน ลกซ (Lux)

• แหลงกาเนดแสงทสาคญ

3

- จากธรรมชาต คอ ดวงอาทตย

- สงทมนษยสรางขน เชน หลอดไฟฟลออเรสเซนต หลอดแสง จนทร

เปนตน

4

13/11/52

3

ลเมน (lumen,lm) เปนหนวยของการเปลงแสงออกมาจากแหลงกาเนด เชน หลอดไฟ โดยมความสมพนธกบวตตแหลงกาเนด เชน หลอดไฟ โดยมความสมพนธกบวตต ตวอยาง หลอดไฟใหแสงเทากบ 60 ลเมนตอ 1 วตต

5

1 watt at 555 nm = 683.0 lumens

The Inverse Square Law

กฏของฟสกส เรองผกผนกาลงสองกฏของฟสกส เรองผกผนกาลงสองความสมพนธของการเปลงแสงจากแหลงกาเนดกบระยะทาง

ความเขมของแสงตอพนท จะลดลงเมอระยะทางเพมขน

6

2dIE =

13/11/52

4

การมองเหนมปจจยดงน

ความเขมของแสงแสงจาแยงตา

ขนาดของวตถความเรวของวตถสความสวางสดใสของวตถ

7

การตดกนของวตถกบสงแวดลอมเวลาทใชในการมอง

อนตรายของแสงสวางและผลกระทบตอสขภาพ

• แสงสวางนอยเกนไป

ไป ใ ป - กลามเนอตาทางานมากเกนไปเพราะตองบงคบใหรมานตาเปดกวางขน

- เกดความเมอยลาจากการจองมอง/เพงนาน ๆ

- การหยบจบเครองมออปกรณผดพลาดไดงาย

8

13/11/52

5

อนตรายของแสงสวางและผลกระทบตอสขภาพ

• แสงสวางมากเกนไป

ไ - เกดความไมสบาย เมอยลา การมองเหนแยลง

ทงแสงสวางนอยไปหรอมากไป จะทาใหมผลกระทบตอจตใจ เบอ

หนายในการทางาน เกดอบตเหตไดงาย

9

เครองมอและอปกรณในการตรวจวดความเขมแสงสวาง

สวนประกอบทสาคญม 2 สวนญ

1. เซลลรบแสง ถกออกแบบใหโคงเพอใหแสงจากทกทสทางตก

กระทบ 90 องศารอบดาน

2. สวนมเตอร จะแสดงคาบนหนาจอเปนความเขมแสงสวาง

LUX METER

10

LUX METER•สามารถวดความเขมแสงสวาง 0 – 10000 ลกซ

•ตองปนตามมาตรฐาน CIE 1931หรอISO/CIE 10527 หรอเทยบเทา

LUX METER

13/11/52

6

การตรวจวดความเขมแสงสวาง

การตรวจวดภายในอาคาร ตองพจารณาสภาพแวดลอมทมผลดวย

เชน มาน มล สภาพมดครมเนองจากฝนตก เปนตน

วธการตรวจวดม 2 วธ

1. การวดแบบจด

วด ณ จดสายตาตกกระทบชนงานหรอจดทคนงานทางานอย โดย

วางเซลลรบแสงในแนวระนาบกบชนงาน

11

2. การวดแสงเฉลยแบบพนท

เปนการวดในพนททวไป เชน ทางเดน พนทกระบวนการผลต เปน

ตน สามารถวดได 2 แบบคอ แบงพนทเปน 2*2 และวดจดตวแทนพนท

ถาหลอดไฟตดซา ๆ กน

หลอดไฟมระยะหางระหวางหลอดเทากนและมมากกวา 2 แถว

[ ]P)1M(T)1N(Q)1M)(1N(R +−+−+−−

[ ]NM

P)1M(T)1N(Q)1M)(1N(R +++แสงเฉลย =

N เปนจานวนโคมไฟตอแถวแนวนอน

M เปนจานวนแถวแนวนอน

12

M เปนจานวนแถวแนวนอน

13/11/52

7

หลอดไฟมระยะหางระหวางหลอดเทากนและมมากกวา 2 แถว

13

ไฟดวงเดยวตดกลางหอง

แสงเฉลย = [ ]4

pppp 4321 +++

14

13/11/52

8

หลอดไฟตดตงแถวเดยวกลางหอง

[ ]N

P)1N(Q +−แสงเฉลย =

โ ไ ใN เปนจานวนโคมไฟในแถวแนวระนาบ

15

หลอดไฟตดตงแบบตอเนองมากกวาหรอเทากบสองแถว

[ ])1N(M

P)1M(TQN)1M(RN+

+−++−แสงเฉลย =

)1N(M +

N เปนจานวนโคมไฟตอแถวแนวนอน

M เปนจานวนแถวแนวนอน

16

13/11/52

9

หลอดไฟตดตงแบบตอเนองมากกวาหรอเทากบสองแถว

17

หลอดไฟตดตงแบบตอเนองแถวเดยว

แสงเฉลย = [ ]1NPQN

++

1N+N เปนจานวนโคมไฟตอแถวแนวนอน

18

13/11/52

10

หลอดไฟตดกระจายบนเพดาน

[ ]WL

P64)8W(T8)8L(Q8)8W)(8L(R +−+−+−−แสงเฉลย =

WL

W เปนความกวางของหองL เปความยาวของหอง

19

หลอดไฟตดกระจายบนเพดาน

20

13/11/52

11

ขนตอนและเทคนควธการวดแสงสวาง

• ปรบเครองอานคาท ศนย

• ศกษาลกษณะการทางานของผปฏบตงาน และปจจยแวดลอม

• วางเซลลรบแสงระนาบเดยวกบพนผวงาน

• ใหเซลลรบแสงรบแสงจนคาแนนอน ประมาณ 2- 3 นาท จงอาน

คามเตอรและบนทกผล

21

ขนตอนและเทคนควธการวดแสงสวาง

• นาผลการตรวจวดเทยบกบกฎกระทรวง หมวด 2 เรองแสงสวาง

• การตรวจวดตองวดตามสภาพความเปนจรง ลกษณะการทางาน

จรง

• งานทปฏบตในเวลากลางวนตองวดเวลากลางวน งานทปฏบตใน

เวลากลางคนตองวดเวลากลางคน

22

• การบนทกผลตองบนทกปจจยแวดลอมทเกยวของดวย

13/11/52

12

การควบคมและปองกนอนตราย

• การจดการกบแหลงแสงการจดการกบแหลงแสง

- เลอกระบบแสงสวาง ลกษณะของหองและพน ปรมาณแสงท

เพยงพอและมคณภาพ

• แสงสวางทควรหลกเลยง

โ

23

- การเกดแสงจา ( ม 2 ชนด เขาตาโดยตรง และจากการสะทอน )

- การเกดเงา

สาเหตททาใหระบบการสองสวางลดลง

• ฝน หรอสงสกปรกทตดอยบนดวงไฟ• ฝน หรอสงสกปรกทตดอยบนดวงไฟ

• อายการใชงานของแหลงกาเนดแสง

• การนาสงของตาง ๆ วางกดขวางการสองสวาง

24

13/11/52

13

ตวอยางแบบบนทกการตรวจวดความเขมแสงสวางชอสถานประกอบกจการ.........................................................................................................................................................

วนทตรวจวด................................................................ .เวลาทตรวจวด......................................................................

จดทางาน วดแบบ คาทวดได(ลกซ)

มาตรฐาน หมายเหต

พนท เฉพาะจด

เครองมอทใช............................................................... ปรบเทยบความถกตองวนท ..........................................................

25

การจดทารายงานการตรวจวดและประเมน

สภาพแวดลอมในการทางาน

• ขอมลเกยวกบสถานประกอบกจการ

• การตรวจและประเมนสภาพแวดลอมในการทางาน

- ผลการตรวจวดคาระดบความรอนโดยคานวณเฉลยของ WBGT

- ผลการตรวจวดความเขมของแสงสวางในบรเวณการทางาน

ใ

26

- ผลการตรวจวดเสยงในการทางาน

• การดาเนนการปรบปรงสภาพแวดลอมในการทางาน

13/11/52

14

หมวด 2 แสงสวาง

งานทไมตองการความสะเอยด เชน การขนยาย การบรรจ การบด การเกลยวตถ

ไ ชนดหยาบ เปนตน ตองมความเขมของแสง สว างไมนอยกว า 50 ลกซ

งานทตองการความละเอยดปานกลาง เชน การเยบผ า การเยบหนง การประกอบ

ภาชนะ เปนตน ตองมความเขมของแสงสวาง ไมน อยกวา 200 ลกซ

27

หมวด ๒ แสงสวาง

• ขอ ๕ นายจางตองจดใหสถานประกอบกจการมความเขมของแสง

สวาง ดงตอไปน

• (๑) ไมตากวามาตรฐานทกาหนดไวในตารางท ๑ ทายกฎกระทรวง

น สาหรบบรเวณพนททวไปภายในสถานประกอบกจการ เชน

ทางเดน หองนา หองพก

28

• (๒) ไมตากวามาตรฐานทกาหนดไวในตารางท ๒ ทาย

กฎกระทรวงน สาหรบบรเวณพนทใชประโยชนในกระบวนการ

ผลตทลกจางทางาน

13/11/52

15

หมวด ๒ แสงสวาง

• (๓) ไมตากวามาตรฐานทกาหนดไวในตารางท ๓ ทายกฎกระทรวงน

ส โ ใชส ใชสาหรบบรเวณทลกจางตองทางานโดยใชสายตามองเฉพาะจดหรอตองใช

สายตาอยกบทในการทางาน

• (๔) ไมตากวามาตรฐานเทยบเคยงทกาหนดไวในตารางท ๔ ทาย

กฎกระทรวงนสาหรบบรเวณทลกจางตองทางานโดยใชสายตามองเฉพาะ

จดหรอตองใชสายตาอยกบทในการทางาน ในกรณทความเขมของแสง

ส ใ ไ ไ ใ

29

สวาง ณ ททใหลกจางทางานมไดกาหนดมาตรฐานไวในตารางท ๓

• (๕) ไมตากวามาตรฐานทกาหนดไวในตารางท ๕ ทายกฎกระทรวงน

สาหรบบรเวณรอบ ๆสถานทลกจางตองทางานโดยใชสายตามองเฉพาะจด

30

13/11/52

16

31

32

13/11/52

17

33

34

13/11/52

18

35

หมายเหต : พนท ๑ หมายถง จดทใหลกจางทางานโดยสายตามองเฉพาะจดใน

การปฏบตงานการปฏบตงาน

พนท ๒ หมายถง บรเวณถดจากททใหลกจางคนใดคนหนงทางานในรศมทลกจาง

เออมมอถง

พนท ๓ หมายถง บรเวณโดยรอบทตดพนท ๒ ทมการปฏบตงานของลกจางคนใด

คนหนง

36

13/11/52

19

ความเหน

การมองเหนมปจจยดงนขนาดของวตถความเรวของวตถสความสวางสดใสของวตถการตดกนของวตถกบสงแวดลอม

37

การตดกนของวตถกบสงแวดลอมเวลาทใชในการมอง

ISO 8995

• Principals of visual ergonomics – The lighting of indoor work systemsof indoor work systems

Type lux Range of quality class of glare limitation

General

38

building areasStores and stockrooms

100 – 150 – 200 D - E

13/11/52

20

ISO 8995

• Principals of visual ergonomics – The lighting of indoor work systemsof indoor work systems

Type lux Range of quality class of glare limitation

Offices

39

General offices, typing, computer rooms

300 – 500 – 750 A - B