บทท 7 สนทรยภาพดานดนตร

สนทรยภาพกบชวต(Aesthetic Appreciation)

หวขอเนอหา

ตอนท 7.1 ความหมายและความรทวไปเกยวกบดนตร

- เรองท 7.1.1 ตนกาเนดของคาวาดนตร

- เรองท 7.1.2 ความหมายของดนตร

- เรองท 7.1.3 องคประกอบของเสยงดนตร

- เรองท 7.1.4 องคประเภทของดนตร

- เรองท 7.1.5 การรบรเสยงดนตร

ตอนท 7.2 สนทรยภาพดานดนตร

- เรองท 7.2.1 ความรเกยวกบสนทรยภาพดนตร

- เรองท 7.2.2 การรบรสนทรยภาพดานดนตร

- เรองท 7.2.3 องคประกอบของเสยงดนตรตอการรบร สนทรยภาพดานดนตร

- เรองท 7.2.4 แนวทางในการฟงเพอเขาถงสนทรยภาพ ดานดนตร

- เรองท 7.2.5 สนทรยภาพดานดนตรกบการดารงชวต

หวขอเนอหา

แนวคด1.ดนตรมความเปนศาสตรและศลปทมความประณตงดงาม

สงสาคญควรรเกยวกบดนตรในสวน

(1)ตนกาเนดของคาวาดนตร

(2)ความหมายของดนตร

(3)องคประกอบของเสยงดนตร

(4)ประเภทของดนตร

(5)การรบรเสยงดนตรเพอเปนพนฐานในการรบรและเขาถง

สนทรยภาพดานดนตร

แนวคด2. สนทรยภาพดานดนตรเปนการรบรความงามผานการฟงดานดนตรเปน

สวนหนงทสาคญในการพฒนารางกายและจตใจของมนษยเพอใหเขาใจ

ตนเองและเขาใจผอนการพฒนาดานสนทรยภาพ ดานดนตรจาเปนตองทราบ

- 1.ความรเกยวกบสนทรยภาพดานดนตร

- 2.การรบรสนทรยภาพดานดนตร

- 3.องคประกอบของเสยงดนตรตอการรบรสนทรยภาพดานดนตร

- 4.แนวทางในการฟงเพอเขาถงสนทรยภาพดานดนตรและ

- 5.สนทรยภาพดานดนตรกบการดารงชวตเพอนาไปสการเรยนร

และการสรางประสบการณทางสนทรยภาพดานดนตรอยางตอเนอง

วตถประสงค

เมอศกษาหนวยท 7 จบแลวนกศกษาสามารถ

1.อธบายความหมายของดนตรได

2.อธบายองคประกอบของเสยงดนตร

3.อธบายการรบรสนทรยภาพดานดนตรได

4.อธบายแนวทางในการฟงเพอเขาถงสนทรยภาพดาน

ดนตรได

บทนาดนตรเปนสวนหนงในการพฒนาดานสมองและรางกายของมนษย

ชวยใหสามารถคดอยางเหนผลชวยเสรมสรางจนตนาการความคด

สรางสรรค ชวยพฒนาดานอารมณทาใหเขาใจ และเขาถงความรสกของ

ตนเองและผอนชวยพฒนาความรความสามารถทางดานรางกายเสรมสราง

พฒนาการทางสงคมชวยใหเขาใจวฒนธรรมและเขาใจอารยะธรรมของ

มนษย อกทางดนตรทาใหเหนความงดงามของโสตศลปทาใหมนษยเหน

คณคาของมนษยและชวยใหมนษยดารงอย ดนตรมอทธพลตอการรบร

เสยงดนตรเบาสบายทาใหเกดการรบรสงแตงายขนไมไดฟงดนตรทาให

การสรางสนเกดขนไดดชวยพฒนาเชาวปญญาดนตรมองคประกอบทเกด

จากการสรางสรรคของมนษยดวยความรกความพยายามอยางมคณคาใน

ตวเอง

ตอนท 7.1 ความหมายและความรทวไป

เกยวกบดนตร

เนอหาเกยวกบดนตรจะนาเสนอความรดานประวตความ

เปนมาของคาวาดนตรพอสงเขปเพอใหเขาใจความเปนมาของ

คาวาดนตรนอกจากนนยงเสนอความรทวไปเกยวกบ

ความหมายของดนตร องคประกอบของดนตร ประเภทดนตร

และกระบวนการรบรในดนตรตอน ทายของเรองมขอมลสรป

เกยวกบดนตรเพอเปนแนวทางทาใหเขาใจเนอหาในเชงลก

ตอไป

เรองท 7.1.1 ตนกาเนดของคาวาดนตร

คาวาดนตรตรงกบคาวา Music ใน

ภาษาองกฤษ หลกฐานทางประวตศาสตรระบ

ไววา ชาตกรกเปนชาตแรกทนาคานมาใช รปคา

เดมของกรกไดมาจากคาวาสวนคาวา Mousike

ในภาษากรกโบราณนอกเหนอจากจะหมายถง

ดนตรแลวยงแปลไดวาความร (art) และทกษะ

(technic)ของคณะเทพธดามวส (Muse)

เรองท 7.1.1 ตนกาเนดของคาวาดนตร

เทพปกรณมกรกเลาวามหาเทพซสไดสม

สกบเนโมสเน เทพแหงความทรงจาหรอ

ความราลกแลวบงเกดธดาทดลใจศลปวทยา

ทงหลายวากนวาเบองตนเทพธดาเหลานม

สมองคอ 1.วาจากว 2.ดนตร 3.การรายรา

ตอมาเทพธดาไดขยายจานวนเปนเกาองค

คณะเทพธดาทง 9 องคนจะเรยกรวมตวกน

ภาพท 7.1 อพอลโลกบคณะเทพธดามวส

วาดโดย ไซมอน โวเอต (Simon Vouet)

เมอราว ค.ศ. 1640 ปจจบนจดแสดงอยท Museum of

Fine Art กรงบดาเบส ประเทศฮงการ

เรองท 7.1.1 ตนกาเนดของคาวาดนตร

ความงดงามทกอยางไมเฉพาะแตการเลนดนตร

การขบรองและลลาศเทานน วนไปถงดานอกษรศาสตร

โดยเฉพาะบทกวและศลปะการแสดง ดานวรรณคด ดาน

วทยาศาสตรและคณตศาสตรดวยปจจบนคาวา Musicได

แพรหลายออกไปเกอบทกภาษา แตมการนาได

ปรบเปลยนการเขยนใหถกตองตามหลกภาษาของตน

เชน ในภาษาฝรงเศส (Musiqse), ภาษาเยอรมน

(Musik),ภาษาอตาล(Musica) และภาษาอนๆมากมาย

เรองท 7.1.2 ความหมายของดนตร

ความหมายของดนตรไดมผใหความหมายของ

ดนตรไวดงน พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอ

ดลยเดชทรงมพระดารสเกยวกบคาวาดนตรคอ สง

ประณตงดงาม และทกคนควรนยมใหคณคาของ

ดนตรทกประเภทเพราะวาดนตรแตละประเภทตางก

มความเหมาะสมตามแตโอกาสและอารมณตางๆ กน

ออกไป

ภาพท 7.1 ภาพพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวภมพลอดลยเดชทรงกตาร

พระเจนดรยางค ชอเดมปเตอร ไฟท

บดาแหงดนตรสากลของประเทศไทยใหความหมายวา

ดนตรเปนศลปะเกยวกบเสยงเปนสาขาหนงในเรอง

ศลปะเปนยอดมชอวา The Divine Art หมายถงเปน

ศลปะชนสงศลปะนใชการบรรเลงของใครดนตรหรอ

การขบรองทาใหผฟงเกดความ รสกสะเทอนใจเกด

อารมณสอดคลองกนไปตามบทเพลงทไดรบฟงอย

พระเจนดรยางค (ปต วาทยะกร)

ภาพท 7.3 พระเจนดรยางค บดาดนตรสากลของประเทศไทย

ภาพท 7.4 เฟลกซ เมนเดลโซหน คตกวชาวเยอรมน ชอ เยอรมน ยาคอบ ลควกเฟลกซ เมนเดลโซหนขบารโธลด

ไดกลาวไววา ดนตร คอ อาณาเขตทคาพดไมสามารถตามถงได

ภาพท 7.5 เกอเธ นกปรชญาชาวเยอรมนชอเยอรมน โยฮนน วอลฟกง ฟอน เกอเทอ ผรอบรทางดานดนตร การละครและ

กว ไดกลาวไววา ดนตร คอ การยกและเพมระดบความสงสงในการแสดงออก

ภาพท 7.6 ปเตอร ไซคอฟสก คตกวชาวรสเซยไดกลาวไววา ดนตร คอ สงททาใหเราไดรถงความงามซงเรา

ไมสามารถหาไดในโลกไหน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน

พ.ศ. 2554 ไดกลาวความหมายของ

คาวาดนตรคอเสยงทประกอบเปน

ทานองเพลง เครองบรรเลงซงม

เสยงดงทาใหรสกเพลดเพลน หรอ

เกดอารมณรก โศกหรอรนเรง

เรองท 7.1.3 องคประกอบของเสยงดนตร

องคประกอบดนตร เปนสวนประกอบพนฐานทสาคญทาให

ดนตรแตละชนดตางเกดขนมา ดนตรมองคประกอบพนฐาน

สาคญ 7 องคประกอบดงน

1. เสยง (sound) เสยงเปนพลงงานชนดหนงทเกดขนจาก

การสนสะเทอนของวตถเมอคลนเสยงกระทบกบหจงทาให

ไดยนเสยงเสยงนน

2. เสยงประสานเสยง (harmony) เสยงประสานเปนเสยง

ดนตรทประกอบกน มากกวา 1 เสยง ทถกกาหนดให

บรรเลงขนพรอม ๆ กน

3. ทานองเพลง(melody )ทานองเพลงเกดขนจากการจดเรยงของเสยงทมความแตกตางของระดบเสยงและความยาวของเสยงตามแนวนอนทานองมหลากหลายลกษณะแตกตางกนออกไป

4. สสน (tone color or timbre) สสนเปนคณสมบตของดนตรและของเครองดนตรและมเสยงรองของมนษยมความแตกตางกนเมอนามาบรรเลง บรรเลงรวมกนจะทาใหเกดสสนของเสยงในเพลงทแตกตางกนไป

5. ลลาจงหวะ (rhythm) ลลาจงหวะเปนเสยงยาวสนหรอหนกเบาซงประกอบกนอยในสวนประโยคเพลง

6. พนผวหรอรปพรรณ (texture) พนผวหรอรปพรรณดนตรเกดขนจากความสมพนธระหวางเสยงในแนวตงกบทานองในแนวนอน

7. คตลกษณหรอรปแบบ (form) คตลกษณเปนลกษณะทางโครงสรางของบทเพลงทมการแบงเปนหองเพลงแบงเปนวล แบงเปนประโยคและแบงเปนทอนเพลง

เรองท 7.1.4 ประเภทของดนตร

ประเภทหรอแนวดนตรทรจกโดยทวไปสามารถ

จาแนกแนวดนตรไดดงน

1. คลาสสก(classic)

เปนดนตรทแตงขนอยางมระเบยบแบบแผนทเครงครด ดนตรคลาสสคไดถกยกยองวาเปนดนตรชนสง คาวา คลาสสกหมายถงทางดนตรอยในยคสมยทดนตรยโรปเฟองฟในราวค.ศ. 1750 ถง 1820 ผมชอเสยงเกยวกบดนตรคลาสสก ไดแก ฟรานซ โยเซฟ ไฮเดน, โวลฟกง อะมาเดอส โมซารท และ ลดวก ฟาน เบโธเฟน

ภาพท 7.7 ภาพผมชอเสยงเกยวกบดนตรคลาสสก

2. บลส(Blues)เปนดนตรซงถอเปนมรดกทลาคายงของคนผวดา ถอ

กาเนดขนกลางไรฝาย ณ ดนแดนสามเหลยมปากแมน ามส

ซสซปป จากความทกขยากของคนงานผวดาซงถกนาตว

มาจากแอฟรกา มาเปนทาส ในเวลาคาคนพวกเขาจะจบ

กลมกนรองเพลงโดยใชกตารโปรงเกาๆและรองเพลง

ออกมาดวยความกดดน เสยงรองแหลมสงแสดงถงภาวะ

จตใจในขณะนนเปนการถายทอดอารมณความเจบปวด

การโหยหาบานเกด การสรรเสรญพระเจา ความรกอนเรา

รอนเปนตน ผมชอเสยงเกยวกบดนตรบลส ไดแก

ดบบรว ซ แฮนด

ภาพท 7.8 ดบบรว ซ แฮนด

3.แจส (Jazz) เปนดนตรทมจดกาเนดอยทเมองนวออรลนส ในอเมรกา

ซงเดมเรยกวาดนตรแบบ แรกไทม ทนยมในหมคนผวดา

แจสมการขยายตวไปสชนผวขาวมากขน ดนตรแจส เนน

หลกการใชไหวพรบทเกนขนฉบพลนทเรยกวา คตปฏภาณ

สงทถอเปนหวใจหลกของดนตรแจส คอ การเปดโอกาส

ใหนกดนตรแตละคนแสดงความสามารถในการเลนเครอง

ดนตรของแตละคนอยางอสระ แจสแตกแขนงออกไป

มากมาย เชน สวง,บ บอบ,โมเดรนแจส ผมชอเสยง

เกยวกบดนตรแจสไดแก หลยส อารมสตรอง

ภาพท 7.9 หลยส อารมสตรอง

4. โฟลค (Folk)เปนดนตรพนบานทรองและเลนดวยเครองดนตร

ประจาถนถายทอดจากรนสรนทเกดจากเรองราวหรอ

คาพดทสบกนมาตงแตโบราณเนอรองและดนตร

เพลงโฟลคมกแสดงอารมณของกลมบคคลทจะ

เกยวของกบเหตการณในชวตประจาวนเชนความเชอ

ศาสนาเพลงสงครามเพลงกลอมเดกเพลงเลาเรอง

เกยวกบประวตศาสตรหรอเทศกาลตางๆ เพลง

คลายคลงกบเพลงพนบานของคนไทย ผทเกยวของ

กบดนตรโฟลคไดแก ปเตอร พอล แอนด เเมร

ภาพท 7.10 ปเตอร พอล แอนด เเมร

5. คนทร (Country)เปนดนตรของชนผวขาวในประเทศ

สหรฐอเมรกาตอนใตมฐานะคอนขางยากจนสวน

ใหญเปนชาวกองกฤษทอพยพไปอาศยอยทางตอน

ใตของอเมรกา คดคนขนมชอเรยกวา The White

Men’s Blues มกประกอบอาชพเปนชาวนาชาวไร

โดยผลจากคนงานผวขาว ของอเมรกาทนยมเลน

แบนโจ คนทเปนเพลงคลายคลงกบเพลงลกทงของ

ไทยผมชอเสยงเกยวกบดนตรคนทไดเเก

จมมโรดเจอรส

ภาพท 7.11 จมม โรดเจอรส

6. รอกแอนดโรลเปนดนตรทผสมผสานระหวางอเมรกา

กบแอฟรกนทาใหเกดเปนดนตรแนวใหม

ทมจงหวะรนแรงกวาเดมทงเสยงกตารท

ดง กลองทรวและเรววฒนธรรมดนตร

แบบรอกแอนดโรล มผลตอวยรนในยค

นน ทงภาษาและการพดจาทโจงแจงแสดง

อารมณอยางชดเจน

การแตงกายและทรงผมแปลกๆ การเตนรา

อยางบาคลงถอวาเปนการแสดงถงตวตน

ของตนเองออกมา ภาษากายตางๆทขดกบ

ผใหญในยคนน รอคแอนดโรลจงถก

ประณามวาเปนดนตรปศาจเนองจากความ

ใหมและแหวกแนวอยางมาก ปจจบนเรยก

สนๆวา “รอก” ผมชอเสยงทรจกในราชา

แหงดนตรนไดแก เอลวส เพรสลย

ภาพท 7.12 เอลวส เพรสลย

7. ปอป (Pop)

ยอมาจาก Popular ทมความหมายวา

เปนทนยมของคนทวไปเปนดนตรทม

ลกษณะฟงงายคอตดหทานองไพเราะ

ดนตรไมซบซอนเนอหากลาวถงความ

รกธรรมชาตของผคนทวไปโดยรวม

แลวทกเพลงจะมลกษณะทชดเจน

ดงนนปอปจงเปนดนตรทผคนทวโลกชนชอบ

ดวยหลกแนวเพลงซงลกษณะของทานอง

เพลงทฟงงายฟงสบายและททวงทานองทพรว

ไหวสามารถสรางความสขใหกบ ผฟงได ผท

มชอเสยงเกยวกบดนตรปอปทรจกในราชา

แหงดนตรนไดแก ไมเคล แจกสน ใน

ประเทศไทย ไดแก เบรด ธงไชย บอดแสลม

ปาน ธนพร เปนตน

ภาพท 7.13 ไมเคล แจกสน

ประเทศไทยไดจาแนกหรอแนวดนตรทรจกทวไปไวดงน

1. ดนตรไทยดงเดมแบงเปน -วงปพาทย

-วงครงสาย

-วงมโหรสอง

2. ดนตรพนบาน

3. เพลงลกทง

4. ดนตรลกกรง

5. ดนตรเพอชวต

6. ดนตรรวมสมย

เรองท7.1.5 การรบรเสยงดนตร

กระบวนการรบรเสยงดนตรของมนษยอาศยการฟงเปนหวใจใน

การรบรดนตรการรบรเสยงดนตรสามารถกลาวไดดงน

1. การไดยน

2. การฟง

3. การคด

4. การรสก

5. การจา

1. การฟงแบบผานหเปนระดบการฟงโดยไมไดตงใจ จตใจและความคดของผฟงไมไดจดจออยกบเสยงดนตร แตฟงเพอความเลดเพลน

2. การฟงดวยความตงใจเปนระดบการฟงดนตรทผฟงมความตงใจฟงมากกวาการฟงแบบผานหผฟงไดฟงดนตรจะเกดชนชอบกบเสยงดนตรวาไพเราะ

กระบวนการรบรเสยงดนตร สามารถกลาวถง

ระดบการฟงดนตรไดดงน

3. การฟงอยางเขาถงอารมณเปนระดบการ

ฟงดนตรทผมจตใจจดจอตอเพลงทชนชอบ

ฟงดวยการเกดอารมณรวมกบเพลงทฟง

อาจดวยเพลงตรงกบเหตการณทผฟงเคยได

พบมา

กระบวนการรบรเสยงดนตร สามารถกลาวถง

ระดบการฟงดนตรไดดงน

4. การฟงโดยรบรความซาบซง เปนระดบ

การฟงดนตรทผฟงเหนความงามของ

ดนตรซงอาศยความมสมาธและมสภาพ

จตใจอารมณทสงบนงเพอมองเหนความ

งามขององคประกอบตางๆ

ตอนท 7.2 สนทรยภาพดานดนตร

เนอหาเกยวของกบสนทรยภาพ

ดานดนตรจะนาเสนอความรเกยวกบสนทรยภาพดานดนตรเพอใหเขาใจ ความรการรบร องคประกอบ และแนวทางในการเขาถงสนทรยภาพดานดนตร

เรองท7.2.1 ความรเกยวกบสนทรยภาพ

ดานดนตรดนตรเปนสนทรยะท

เกยวของกบเสยงเสยงดนตรทมความ

ไพเราะ เมอพดถงดนตรแลวจะหมายถง

ความไพเราะ แตยงมรายละเอยดแยก

ยอยลงไปอกวา เปนความไพเราะของ

ใครเพราะวาแตละคนรบรและมระดบ

ของความไพเราะ

ทแตกตางกนออกไปขนอยกบ

ประสบการณของแตละคน ผฟงจะ

มแนวทางในการฟงดนตร

หลากหลายตางชนดกน ชนชอบ

เพลงไมเหมอนกนความไพเราะ

ของแตละบคคลจงตางกน

เรองท 7.2.2 การรบรสนทรยภาพดานดนตร

ดนตรเปนสนทรยะทเรยกกนวาความงาม

และความไพเราะเปนเรองของนามธรรมยาก

ทจะอธบายใหเขาใจดวยภาษาเพราะแตละคน

จะมรสนยมในเรองของความงามทแตกตาง

กนออกไปขนอยกบลกษณะเฉพาะของแตละ

บคคลประสบการณของแตละคนทไดรบจะม

อทธพลตอ

ความชอบความรกความไพเราะและความ

งามถงแมวาสนทรยภาพดนตรเปนเรอง

ของนามธรรมทเกดขนจาเพาะบคคล

ถงแมวาสนทรยภาพดานสนตเปนเรอง

นามธรรมทเกดขนจาเพาะตอบคคล

สามารถสรางการรบรสนทรยภาพดาน

ดนตรไดดงน

1. มเจตคตทดตอดนตร

เปนการเปดใจรบรดนตรมความตงใจจดจอในการฟง

ดนตร สรางการรบรสนทรยภาพดานดนตรเปนการสราง

ประสบการณทางสนทรยะความตงใจจดจอหรอความ

ศรทธามความจาเปนอยางยงในการเขาถงดนตรหากไมม

ความตงใจ ไรศรทธาจะเปนการปดกนสนทรยะ สนทรยะ

เนนความรสกทางจต มากกวาความรสกทางกายตงแต

เรมแรก การสรางดนตรดวยความตงใจจดจอฟงดวยความ

ศรทธา

โอกาสทจะตอบสนองตอเสยงดนตรทไดยน

ยอมมสงทงรางกายและความรสกเชนการไป

ชมภาพยนตรผหากมการเปดใจอยากดและ

ไดเตรยมตวกลวมศรทธาในความกลวผ

กอนทจะดะทาใหเกดจนตนาการวาตองมผ

อยทกขณะจตความเงยบความมด หรอเสยง

ตนเตนของเสยงดนตรชวยสรางบรรยากาศ

ของความกลวมากยงขน

2. การสรางความประทบใจโดยการปลอยอารมณ

การสรางความประทบใจโดยการปลอยอารมณใหคอยตามดนตรเปนการทผฟงมอารมณรวมคลอยตามในดนตรชวยในการรบรและสรางประสบการณทางสนทรยะโดยอาศยความกนใจหรอความประทบใจอารมณสามารถแยกออกเปนสองกระบวนการดงน

2.1 การทสภาพของจตทเปลยนไปกบ

ความรสกทสนองตอจตซงเกดขน

ตามลาดบเชนความดนเลอดในรางกาย

เปลยนแปลง ใหหนาแดงหนาซดการ

หายใจทแรงขนสงเหลานเปนความรสกท

มผลมาจากแรงกระทบทางอารมณทงสน

2.2 ความจรงใจตอเสยงทไดยน

เสยงทกนใจจะจารกจดจาไวใน

สมองเทากาดหวนกลบมาอกครง

ความเกรงใจทเคยจดจาไวกจะ

ปรากฏขนเปนความรสกอกครง

3. การรบรเปนการฟงอยางมเปาหมาย

การรบรเปนการฟงอยางมเปาหมายและ

ฟงอยางมสมาธ การฟงอยางมเปาหมายจะ

ชวยใหมแนวทางในการรบรความงาม

ความไพเราะในดนตรเมอมสมาธทในการ

ฟงยอมทาใหเกดความฟงอยางจดจอ ชวย

ใหฟงไดอยางละเอยดกอใหเกดความ

เขาใจและความงามของดนตรทฟง

4. การศกษาหาความรเปนการศกษาหาความรกอนการฟง

การศกษาหาความรเปนการศกษาหาความร

กอนการฟงเพลงดวยการเตรยมตวหาขอมล

เกยวกบดนตรทจะฟงและเลอกฟงเพอใหเกด

ความเขาใจแสดงดนตรมากยงขนเหนถงความงาม

และเขาถงสนทรยภาพดานดนตรเชนการเลอกชม

ภาพยนตรหากผชมไดชมตวอยางภาพยนตรและ

ศกษาขอมลกอนนนยอมสรางความเขาใจและเกด

สนทรยภาพในการชมภาพยนตรยงขน

5. การสรางประสบการณเปนการฟง

การสรางประสบการณเปนการฟงดนตรบอยบอยซ าๆเพอ

สรางการเรยนรสนทรยะจากประสบการณซงไดมาจากความร

ความเขาใจและการพฒนาการฟงดนตรไดอยางเปนอยางดการ

สรางประสบการณดานการฟงทาใหสามารถนามาปะตดปะตอ

การแยกแยะการวเคราะหการสงเคราะหการสรปรวบยอด จด

หมวดหมเพอเขาสสนทรยะดานดนตรสงเหลานตองอาศย

ประสบการณเปนตวสาคญ เปนประสบการณทชวยในการ

เลอกซอเลอกหาหรอเลอกสรรทเหมาะสมทสดและพอใจทสด

เปนตน

6. ความเขาใจวฒนธรรมการรบรทางสนทรยภาพ

ดานดนตร

ความเขาใจวฒนธรรมการรบรทางสนทรยภาพ

ดานดนตรตองอาศยความเขาใจในวฒนธรรมทเปน

องคประกอบการฟงดนตรใหเกดความงามทาง

สนทรยะตองอาศยความเคยชนประเพณวฒนธรรม

ของกลมคนนนเชนชาวตางชาตรบประทาน

แฮมเบอรเกอรขนมปงทาเนยคนไทยสงสยวาจะอย

ทองไดอยางไรในทานองเดยวกนกบ

ชาวตางชาตกสงสยวาคนไทยมนาพรกอย

ในถวยหนงผกอยจานหนงแลวคนทนางรอง

มถง 4-5 คนจะพอกนไดอยางไร มนแสดง

ถงวานสยของการกนแตละคนไมเหมอนกน

ความอรอยของแตละคนไมเหมอนกน

ขนอยกบความเคยชนประเพณวฒนธรรม

ของกลมคนนนนนเปนตน

เรองท 7.2.3 องคประกอบของเสยงดนตร

ตอการรบรสนทรยภาพดานดนตร

ดนตรประกอบไปดวยคณสมบตของ

เสยงดนตรทเกดจากองคประกอบของเสยงดนตร

แตละดานซงมอทธพลและสงผลตอการรบร

สนทรยภาพดานดนตรของแตละบคคลแตกตาง

กนไปดงน

1. ทานองเพลง ทวงทานองเพลงสามารถทา

ใหเกดสมพนธภาพความเปนมตรความเปน

พวกเดยวกนรถความวตกกงวลทาใหจตใจ

รสกสงบทาใหรสกผอนคลายหรอตงเครยด

และทาใหเกดความคดสรางสรรค

จนตนาการซงกขนอยกบคณลกษณะทานอง

เพลงนนๆ

2. ลลาจงหวะ ลลาจงหวะของดนตรทกชนดม

อทธพลตอมนษยมากไมวาจะเปนลลาจงหวะ

ของทานองเพลงลลาจงหวะของเสยงประกอบ

ทานองหรอลลาจงหวะของจงหวะพนฐานท

บรรเลงประกอบบทเพลงลลาจงหวะการ

กระตนใหเกดความรสกกลาทากลาแสดงออกม

การตอบโตการเคลอนไหวรางกายไปตามลลา

จงหวะโดยอตโนมต

3. ความดงหรอความเขมของเสยง

ความดงหรอความเขมของเสยง

สามารถทาใหผทไดยนเสยงแสดงอาการ

โตตอบกลบไดหลายลกษณะเชนอาการ

สงบนงจะทาใหเกดสมาธ

4. ความเรวจงหวะ

จงหวะสามารถทาใหพดไดยน

แสดงอาการในลกษณะทเรวเกดกน

แลวความรสกทาใหผฟงตนเตนไม

สงบ

5. เสยงประสาน

คณภาพของเสยงประสานตางๆเรา

นนยอมมเหตผลทจะไปกระตน

ความรสกของมนษยใหเกดอารมณ

ตางๆขนเชน ออนหวาน รก เศรา

สนกสนาน หวดกลว ตนเตน รกเราใจ

เปนตน

เรองท7.2.4 แนวทางในการฟงเพอเขาถง

สนทรยภาพดานดนตร

ดนตรเปนศลปะทสมผสไดผานการฟงทสอทางห

เมอหรบรทงดนตรและผานไปยงจตสานกหรอจตใต

สานก อวยวะสวนอนจะไดรบผลประโยชนเชนม

การขยบตามจงหวะสมองรสกผอนคลายหวใจเตม

เรวตามจงหวะดนตรเปนตนความไพเราะของดนตร

จงเกดขนไดตองอาศยการฟงทางหโดยตรง ดวยการ

ทหเปนเปนอวยวะทเปดอยตลอดเวลาจงไมสามารถ

เลอกฟงเองไดจตใจ

จงทาหนาทกนกลองเสยงทไดยนวาพอใจ

หรอไมพอใจตอเสยงไดความไพเราะของ

ดนตรทเปนศลปะตองอาศยความสะอาด

ของจตใจเปนพนฐานถงแมเสยงทเขามาจะ

ไพเราะแตวาจตใจไมพอใจแลวเสยง

เหลานนจะกลายเปนเสยงทสรางความ

ราคาญและความไมพอใจไดในการ การฟง

ดนตรใหเกดความไพเราะและเขาถง

สนทรยภาพดานดนตร

การฟงเสยงเปนการฟงเสยงรอบๆตวเราเชน

เสยงทเกดขนโดยธรรมชาตลมพดฟารองนาตก

หรอสงทมนษยทาขนนกปดเสยงทอรถไอเสย

เสยงทเกดขนทกชนดจดอยในกลมนดวยการท

หเปดอยตลอดเวลาเสยงจะผานหตลอดเวลา

สามารถรบรและไมรบรบางสงเหลานไมถก

จดระบบใหมระเบยบทาใหหของเราทนฟงได

อยไมนานกเกดความเบอหนายเนองจากเสยง

ขาดความ ไมมศลปะ

1. การฟงเสยง

2. การฟงจงหวะ

การฟงจงหวะจงหวะเปนการเอาเสยงมาจดระเบยบ

ใหคลองจองกนเชน เอากลองตะโพนชงฉาบกลบโมง

และของมาขอใหเกดจงหวะโดยธรรมชาตจงหวะ เปน

องคประกอบสสาคญทสดจงหวะควบคมและ การ

เปลยนแปลงกลางวน,กลางคน,ฤดกาลเปนความเปน

ความตาย เปนธรรมชาตทประกอบขนดวยจงหวะ สง

ทมนษยสรางขนสดสวนของอาคารสถาปตยกรรม

ความสมดลของสรรพสงลลาทาทางของฉนทลกษณ

แมแตลลาของชวตลวนเกยวของกบจงหวะทงสน

3. การฟงทานอง

การฟงทานองทานองเปนรปรางและโครงสรางบอกถงขอบเขตความสงตาของเสยงการรองเพลงการผวปากการทาเพลงเปนการนาแนวทางทานองมาใชทานองใหอารมณไดชดเจนกวาจงหวะใหความรสกลกลงถงจตใจมากกวาจงหวดเดยวกนทาหนองกจงหวะรวมดวย การททานองเปนการคลนไปของเสยงทอาศยระดบความสงตาความสนยาวความดงเบาเปนองคประกอบโดยนามาปะตดปะตอกน ทานองมผลตออารมณทเกดจากการฟง ทานองสามารถสรางความประทบใจ เชนการจา เพลง เขมรไทรโยคไดกอนทจะจาองคประกอบอนได

4. การฟงเนอรอง

การฟงเนอรองหลงจากการฟงเสยงจงหวะและ

ทานองแลวจะมงฟงเนอรองซงเปนเนอเรองหรอ

เรองราวทเกยวของกบเพลงนนๆ ผฟงสวนใหญมง

ฟงดนตรเพอใหรเรอง แตดนตรไมไดเปนเรองราว

เนอรองหรอเรองทเกยวของกบเพลงถกสรางขน

เพอความประทบใจใหผฟง ในบาง ครงดเหมอนวา

เปนเนอรองหรอเรองเปนหวใจหลกของเพลงเนอ

รองสามารถสรางความประทบใจใหแกผฟง

หลงจากฟงเพลงจบในบางครงกมนาตาคลอดวย

เหตผลทวาสงสาร

เพลงทไมมเนอรองบางเพลงอาจจะกนใจเราไดก

เชนกน อยางเพลงบรรเลงกมเรองราวของเพลงได

เชนซมโฟนหมายเลข3อโรอกาของบโธเฟนมเรอง

เลาวาบโธเฟนเขยนเพลงนสรรเสรญนโปเลยนโบ

นาปาดเพราะเหตทวา บโธเฟนและนโปรเรยนม

ความคลายครงกนระยะตนตนของชวตไดวาความ

ยงเหยงประกอบกบความ บบคนทางสงคมทมแต

ความขนขมในชวงปลายศตวรรษท 18 ซงเปน

มลเหตอนสาคญทนาไปสการปฏวตทาง

วฒนธรรมในฝรงเศส

มสเตอรเฟรนชชนชมยนดในความยงใหญ

ของนโปเลยนจงเขยนเพลงนชอวาโบนาปาร

ต ตอมานโปเ ลยนสถาปนาตว เอง เ ปน

จกรพรรดโดยความมกใหญใฝสง บโธเฟน

ไมพอใจและโกรธมากถงขดฆาชอโบนาปาร

ตออกและตงชอใหมวาอโรอกา สรรเสรญ

ความยงใหญจะเปนใครกไดไมจาเปนตอง

เปนนโปเลยนการฟงเนอรองจงชวยเสรม

สนทรยะในการฟงดนตรได

5. การฟงเสยงประสาน

การฟงเสยงประสานการฟงเสยง

ประสานเปนการเรยบเรยงเสยงเพอเอา

เสยงมากจดระบบเอาเสยงมาประสานกน

ตามกฎเกณฑความนยมของแตละยคแต

ละสมยการประสานเสยงมความหมาย

ดงน

5.1 การประสานความหมายทวไปหมายถงความผสมกลมกลนความของกนและคควรแกการถาเปรยบเชงภาษาอปมาเปรยบเทยบ เชน กงทองใบหยก,ไมเทายอดทองกระบองยอดเพรช ถาเปรยบในเชงภาษาอปมาเปรยบเทยบ เชน ขมนกบปน,ผาขรวหอทอง เปนตน ตวอยางเหลานเปนความขดแยงกนไมสอดคลองกนซงกนและกนดงนน การประสานความหมายทไมไดกลาวเฉพาะวาเปนเรองดนตรเทานน

5.2 เสยงประสานความหมายของดนตรตะวนตกตงแตสมย เรเนซองส หมายถงดนตรทใหความสาคญของแนวเพลงหลกโดยมแนวอนๆเปนแนวประสานการประสานสอดคลองจองกนดาเนนทงแนวราบและแนวตงขาดทานองหลกไปแลวกไมเปนเพลง ทกทกแนวตางกทาหนาทสนบสนนทานองหลกเปนความสอดคลองของเสยงทนามาเรยบเรยงนยมเรยกกนวาเรยบเรยงเสยงประสาน

6. การฟงสสนแหงเสยง

การฟงสสนแหงเสยงการฟงสสนของเสยงวามคณภาพ

อยางไรในงานศลปะมสขาวเปนพนในการกระจายสและระบาย

ส ทางดานดนตรมความเงยบเปนพนสสนแหงเสยงมอยใน

ชวตประจาวนเปนสงปกตอยแลว เชน การทสามารถรวาใคร

พดในขณะทเราไมเหนตว เพราะหสามารถจาแนกสของเสยง

ไดยนแตละเสยงแตกตางกนอยางไรซงในบางครงเสยงฝเทา

ของการเดนแตละคนกสามารถบอกวาเปนใคร จะเหนไดวาผ

ประกาศวทยและโทรทศนตองมเสยงทดเปนเรองสาคญผท

ไดรบเลอกเปนผประกาศตองเปนผทมเสยงทม

คณภาพซงเปนสวนทเกยวของกบสสนแหงเสยงทงสนความแตกตางของสสนแหงเสยงเกดขนจากเหตผล 3ขอ

- 6.1 เครองดนตรอะไร

- 6.2 ศกยภาพของเครองดนตรเปนอยางไร

- 6.3 ความสามารถของนกดนตรในการใชเครองดนตรบรรเลง ถายทอดอารมณไดถงอารมณเพลงหรอไม

7. การฟงรปแบบ

การฟงรปแบบหรอโครงสรางของ

ดนตรเปนการฟงดนตรในภาพรวมทงหมด

เชนการทสามารถแยกลกษณะของผหญง

ชายแตกตางกนอยางไรตองอาศยรปแบบ

หรอโครงสรางเปนตน

8. การฟงอยางวเคราะห

การฟงอยางวเคราะหเปนการฟงเพอหารายละเอยด

ของบทเพลงวาเปนอยางไร มงวเคราะหหารายละเอยด

โดยอาศยหลกการทฤษฎของดนตรความร,ความเขาใจ

และประสบการณเขาชวยเสรมการฟงอยางนกดนตร,นก

วจารณ,กรรมการตดสนกบประกวดดนตรทมหลกเกณฑ

ในการสรางทแตกตางกนซงอยกบจดประสงคของการ

ฟงแตงในรปแบบใดสมยใดใชเครองดนตรอะไรบรรเลง

และการประสานเสยงเปนอยางไรเปนตน

9. การฟงเพอสนทรยภาพดานดนตร

การฟงเพอสนทรยภาพดานดนตรเปนการฟงดนตร

เพอใหเกดความซาบซงเปนประโยชนตอชวตการฟงเพอ

สนทรยะเปนสวนของผฟงทจะเลอกฟงดนตรใหเหมาะสม

กบตน ผฟงอาจจะมความพอใจอยในระดบใดระดบหนง

จากทกลาวมาแลวเปนเพยงความสขสวนตวทจะเลอกฟง

ดนตรในทตวเองชอบอาศยความรความ สามารถและ

ประสบการณทมอยใหเปนประโยชนมากทสด

เรองท 7.2.5 สนทรยภาพดานดนตร

กบการดารงชวตในยคเศรษฐกจและสงคมเปลยนแปลงอย

ตลอดเวลาปจจบนทาใหการดาเนนชวตของผคน

เกดความเครยด ความวตกกงวลกบปญหาตางๆท

เขามาในชวตอยางตอเนอง บางคนสามารถหาทาง

แกไขไดแต บางคนไมสามารถแกไขปญหาได จง

นาไปสการแกไขปญหาโดยวธการทไมเหมาะสม

เชน ทารายตนเองหรอทารายผอนดนตร

จงเปนแนวทางหนงทสามารถผอนคลายความเครยด ความวตกกงวล สรางความสขและกาลงใจได หากผทสามารถเปดโอกาสใหดนตรเขามามบทบาทในชวตประจาวนอยางตอเนองจะสงผลตอการเสรมสรางสขภาพอนามยและจตใจใหมความสข สดชนแจมใส เบกบาน ดารงชวตอยางมความสข วธในการสรางสนทรยภาพดานดนตรกบการดารงชวตไดอยาง

เหมาะสม เชน

1. การฟงเพลงหรอเพลงคลอเบาๆขณะนงพกผอน,อาบนา

2. ฟงเพลงขณะรบประทานอาหารขณะเดนหรอการทากจกรรมทเคลอนไหว

3. รองเพลงตามเสยงเพลงทชนชอบ

4. ออกกาลงกายประกอบดนตร

5. การทางานทตองใชสมาธมากๆ

6. การฟงเพลงเบาเบากอนนอน

สรป

ดนตรมความผกพนกบชวตของมนษย เปนสวนหนงของ

ชวตมนษยเรมตงแตแรกเกดจนถงชวงปลายของชวต

เสยงเพลงทาใหเกดความเพลดเพลนเมอเรมเขาสระบบ

การศกษาดนตรกจะถกนามาเพอพฒนามนษยใหเจรญงอก

งามทางดานกลางกายดานสงคมดานอารมณและดาน

สตปญญา นอกจากนนดนตรกจะถกนามาเพอใชใหกบเกด

การผอนคลายความตงเครยดทเกดขนจากรปแบบตางๆ เหน

ไดวาดนตรนนมความผกพนตอมนษยอยางลกซง

จงทาใหมการศกษา ทดลองเพอหาขอสรปเกยวกบ

คณประโยชนของดนตร เพอชวยในการพฒนาชวตของ

มนษยใหมคณภาพสงขนดนตรจงเปนทกษะทางศลปะ

และวทยาศาสตรทมคณคาตอมนษยดนตรเปนศลปะทม

ความงามความละเอยดออนทตองอาศยการสงสม

ประสบการณทจะเขาถงเพอไดรบสนทรยภาพดาน

ดนตรทกคนมโอกาสและมสทธทจะเขาถงความงามของ

ดนตรเพราะความงามของดนตร มอยนานแลวในตว

มนษยทกคนเพยงแคตองถกขดเกลาและนามาใชเทานน

ขอบคณครบ