คูมือการปฏิบัติงาน ( work manual...

ค�มอการปฏบตงาน ( Work Manual )

เรอง มาตรฐานการตดตงทางไฟฟ&า ( พ.ศ.2556 )

สานกงานชลประทานท 8 ( รวบรวมโดยฝ8ายไฟฟ&าและเทคโนโลยสารสนเทศฯ สชป.8 )

อ;างองข;อมลจาก ลอชย ทองนล ( กรรมการสภาวศวกร )

มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2556

1

บทท 5

ลอชย ทองนล กรรมการสภาวศวกร &

อดตประธานสาขาไฟฟา วสท. AFEO Honorary Member Award CAFEO 31 Jakarta, Indonesia 2013

นายลอชย ทองนล

รางวล AFEO Honorary Member Award CAFEO 31 Jakarta, Indonesia 2013

กรรมการสภาวศวกร

ประธานคณะอนกรรมการทดสอบความรความช านาญการประกอบวชาชพ ระดบวฒวศวกร

และอนกรรมการคณะอนกรรมการทดสอบความรความช านาญการประกอบวชาชพ ระดบ

สามญวศวกร สาขาวศวกรรมไฟฟา สภาวศวกร

อดตผอ านวยการไฟฟาเขตมนบร การไฟฟานครหลวง

อดตประธานสาขาวศวกรรมไฟฟา วสท. (พ.ศ. 2554-2556)

ประธานคณะอนกรรมการปรบปรงมาตรฐานการตดต งทางไฟฟาฯ พ.ศ. 2556

ดงานดานระบบไฟฟาในหลายประเทศเชน สหรฐอเมรกา ยโรป ออสเตรเลย เกาหลใต ฯลฯ

ทปรกษาสมาคมชางเหมาไฟฟาและเครองกลไทย

ประวตวทยากร…โดยยอ

การตรวจสอบและบ ารงรกษาระบบไฟฟา โดย...ลอชย ทองนล 2

แตงหนงสอ การออกแบบและตดต งระบบไฟฟา ตามมาตรฐานการไฟฟา พมพครงท 32

ไดรบรางวลหนงสอยอดนยม จากสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)

แตงหนงสอ คมอชางชาวบาน ฉบบชางไฟฟา พมพครงท 13 (อมรนทรพรนตง))

แตงหนงสอ คมอวศวกรไฟฟา พมพครงท 16 ไดรบรางวลหนงสอยอดนยม จากสมาคม

สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)

แตงหนงสอ การตรวจความปลอดภยระบบไฟฟา พมพครงท 11 ไดรบรางวลหนงสอยอด

นยม จากสมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน)

แตงหนงสอ การออกแบบและตดต งระบบแจงเหตเพลงไหม พมพครงท 4 (วสท.)

แตงหนงสอ คมอความปลอดภยทางไฟฟาในสถานประกอบการ พมพครงท 3

เขยนบทความ ในวารสารตางๆ หลายเรอง

ผลงานวชาการ

3

บทท 5…ลอชย ทองนล 4

ขอ 5.1- 5.15 ขอก าหนดการเดนสาย

ขอ 5.16 กลองส าหรบงานไฟฟา

ขอ 5.17 ขอก าหนดส าหรบแผงสวตช

ขอ 5.25 สายไฟฟา บทท 5..หวขอ

ขอบเขต ขอก าหนดนครอบคลมการเดนสายทงหมด

ยกเวน การเดนสายทเปนสวนประกอบภายในของบรภณฑไฟฟาเชน

มอเตอร แผงควบคม ทประกอบส าเรจจากโรงงาน

ชนดของสายไฟฟาแรงต า…แบงไดหลายวธ

5

ชนดของตวน า • ทองแดง

• อะลมเนยม

ฉนวน • PVC (อณหภมใชงาน 70OC และ 90OC)

• XLPE (อณหภมใชงาน 90OC)

มาตรฐานการผลต • มอก 11-2553

• สากลอน เชน IEC 60502, BS หรอ AS

มอก 11-2553

เปนสายทองแดงหมฉนวน PVC

อางองตามมาตรฐาน IEC 60227 แตยงคงสายตาม

มาตรฐานเดมอยบาง เพอใหเหมาะสมกบการใชงาน

แรงดนไฟฟาใชงานเปนคา U0/U ไมเกน 450/750 โวลต

อณหภมใชงานของสายไว 2 คาคอ 70OC และ 90OC

6

มอก.

11-2553

เลม 1

เลม 2

เลม 3

เลม 4

เลม 5

เลม 101

ขอก าหนดทวไป

วธทดสอบ

สายไฟฟาไมมเปลอก

ส าหรบงานตดตงยดกบท สายไฟฟามเปลอกส าหรบ

งานตดตงยดกบท

สายออน

สายไฟฟามเปลอก

ส าหรบงานทวไป

มอก.11 แบงเปน 6 เลม

7

รหส

ชนด

0

1

4

5

01 แบบตวน าสายแขง

02 แบบตวน าสายออน

05 แบบตวน าเสนเดยว


07 แบบตวน าเสนเดยว


0 คอ สายไฟฟาไมมเปลอก

ส าหรบงานตดต งถาวร

1 คอ สายไฟฟาม

เปลอกส าหรบงาน

ตดต งถาวร 10 สายไฟฟามเปลอก

พอลไวนลคลอไรดเบา

4 คอ สายไฟฟาออนไมมเปลอก

ส าหรบงานเบา

5 คอ สายไฟฟาออนมเปลอก

ส าหรบการใชงานปกต

41 หมายถง สายทนเซลแบน

43 หมายถง สายออนส าหรบไฟ

ประดบตกแตงภายใน

52 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรดเบา

53 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรด

ธรรมดา

56 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรดเบา

ทนความรอน

57 สายออนมเปลอกพอลไวนลคลอไรด

ธรรมดา ทนความรอน 8

การเรยกชอสายจะเรยกตามรหส

ชนด เชน 60227 IEC 01

มอก.11-2553 เลม 101 (เลมท 6)

VAF • อณหภมของตวน า 70OC แรงดนใชงาน 300/500 โวลต

• มท งชนด 2 แกน และ 2 แกนมสายดน

• ขนาด 1.0-16 ตร.มม. สายดนมขนาดเทากบสายเสนไฟ

NYY • อณหภมของตวน า 70OC แรงดนใชงาน 450/750 โวลต

• มชนดแกนเดยว 2 แกน 3 แกน และ 4 แกน และหลายแกนมสายดน

• สายแกนเดยวขนาด 1.0-500 ตร.มม. หลายแกนขนาด 50-300 ตร.มม. หลายแกนมสายดนขนาด 25-300 ตร.มม.

VCT • อณหภมของตวน า 70OC แรงดนใชงาน 450/750 โวลต

• มชนดแกนเดยว 2 แกน 3 แกน และ 4 แกน และหลายแกนมสายดน

• มขนาด 4-35 ตร.มม. 9

สของ

สายไฟฟา

น าตาล

ด า

เทา ฟา

เขยวแถบ

เหลอง

เฟส A

เฟส B

เฟส C ศนย หรอ

นวทรล

สายดน

มอก 11-2553 ส

สายแกนเดยว

ไมก าหนดส

10

เปรยบเทยบสของสายไฟฟา

มอก.11-2531 มอก.11-2553

เทาออน ขาว ฟา

ด า น าตาล

แดง ด า

น าเงน เทา

เขยวแถบเหลอง เขยว เขยวแถบเหลอง

11

12

มอก

11-2553

XLPE

อนๆ

การใชงาน


ตดตงในอาคารตองเดนในชอง

เดนสายทปดมดชด ยกเวน ฉนวน

และเปลอกมคณสมบตตานเปลว

เพลง และ ค านงถงพกดกระแส

และอณหภมของอปกรณทตอดวย

ตามตารางท 5-48

สายทนไฟ สายควนนอย ฯลฯ ใชใน

พนทจ ากดบางแหงทตองการ

คณสมบตพเศษเทานน

ลอชย ทองนล 13

รหสชนด

เคเบล/ชอ

เรยก

ขนาดสาย (ตร.มม.)

ลกษณะตวน า จ านวนแกน อณหภม

ตวน า เปลอก

นอก

แรงดน ไฟฟา Uo/U

(โวลต)


60227 IEC 01

1.5-400

เดยวแขง

(Solid) หรอตเกลยว (Stranded)

แกนเดยว 70C ไมม 450/750

ใชงานทวไป เดนในชองเดนสายและ

ตองปองกนน าเขาชอง

เดนสาย หามรอยทอฝงดนหรอฝง

ดนโดยตรง

NYY 1-500

ตเกลยว (Stranded)

แกนเดยว

70C ม 450/750

ใชงานทวไป วางบนรางเคเบล รอยทอฝงดนหรอฝงดน

โดยตรง

50-300 หลายแกน

NYY-G 25-300 หลายแกน

มสายดน

ตารางท 5-48 ขอก าหนดการใชงานของสายไฟฟาตวน าทองแดง หมฉนวนพวซ ตาม มอก.11-2553

สายทมการใชงานทวไป

60227 IEC 01

60227 IEC 10

VAF

NYY

VCT

XLPE (IEC 60502-1)

MI Cable และสายทนไฟอน

มอก.11

IEC 01

IEC 10

VAF NYY

VCT

14

15

สาย มอก.11-2553, 60227 IEC 01

โครงสรางเหมอนสาย THW

เปนสายชนดแกนเดยว กลม

แรงดนใชงาน 450/750 โวลต

ขนาด 1.5 ถง 400 ตร.มม.


ใชงานทวไป

เดนในชองเดนสายและตองปองกนน าเขาชองเดนสาย

หามรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

สาย มอก.11-2553,

60227 IEC 10

โครงสรางเหมอนสาย NYY

เปนสายชนดหลายแกน ม/ไมม

สายดน



16



เดนในชองเดนสายและตอง

ปองกนน าเขาชองเดนสาย

วางบนรางเคเบล

หามรอยทอฝงดนหรอฝงดน

โดยตรง

สาย มอก.11-2553, NYY

เปนสายชนดแกนเดยวและหลายแกน


แกนเดยว ขนาด 1.0 ถง 500 ตร.มม.

หลายแกน ขนาด 50 ถง 300 ตร.มม.

หลายแกนมสายดน ขนาด 25 ถง 300

ตร.มม.

17




รอยทอฝงดนหรอฝงดน

โดยตรง

18

สาย มอก.11-2553, VAF

เปนสายแบน 2 แกน และ 2 แกน มสายดน




เดนเกาะผนง

เดนในชองเดนสาย หามรอยทอ

หามฝงดน

สาย มอก.11-2553, VCT

ลกษณะเปนสายฝอย

เปนสายชนดแกนเดยว หลายแกน

และหลายแกนมสายดน


ขนาด 4 ถง 35 ตร.มม.

19



ใชตอเขาเครองใชไฟฟา


รอยทอฝงดนหรอฝงดน

โดยตรง

สายไฟฟาตามมาตรฐานอน, XLPE

20



วางบนรางเคเบล เดนรอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรง

การตดตงภายในอาคารตองเดนในชองเดนสายทปดมดชด

ยกเวน ฉนวนและเปลอกเปลอกของสายมคณสมบตตาน

เปลวเพลง ตามมาตรฐาน IEC 60332-3 category C

ระวง อณหภมของอปกรณไฟฟาทตอกบสายดวย

21

ขนาดกระแสของสายไฟฟา และ รปแบบการตดตง ตารางท 5-8 ตวคณปรบคาฯ กรณสายมากกวา 1 วงจร

ตารางท 5-20 ถง 5-26 ขนาดกระแสของสาย มอก.11

ตารางท 5-21, 5-27 ถง 5-29 ขนาดกระแสของสาย XLPE

ตารางท 5-30 ถง 5-33 ขนาดกระแสของสายบนรางเคเบล

ตารางท 5-34 ถง 5-35 MI Cable

ตารางท 5-36 ถง 5-38 สายแรงสง

ตารางท 5-39 สายเครองเชอม

ตารางท 5-40 ถง 5-41 ตวคณปรบคา รางเคเบล

ตารางท 5-42 สายอะลมเนยม

ตารางท 5-43 ถง 5-44 ตวคณปรบคาอณหภม

ตารางท 5-45 ถง 5-46 ตวคณปรบคามากกวา 1 วงจร (ฝงดน)

ตารางท 5-47 รปแบบการตดต งอางอง

ตารางท 5-48 ขอก าหนดการใชงานสายไฟฟา 22

หมายเหต

1. การตดต งทออกแบบโดยใชสายไฟฟาทผลตตามมาตรฐาน มอก.11-2531

แตสายไฟฟาทน ามาใชงานเปนสายทผลตตาม มอก.11-2553 อนญาตใหใช

ขนาดกระแสของสายตามตารางในมาตรฐานการตดต งทางไฟฟาส าหรบ

ประเทศไทย พ.ศ. 2545 (ฉบบปรบปรงคร งท 1 พ.ศ. 2551) ได

2. การออกแบบทใชสายไฟฟาผลตตาม มอก.11-2553 แตในการตดต งอาจ

มสายทผลตตาม มอก.11-2531 รวมอยดวย อนญาตใหใชขนาดกระแสของ

สายตามมาตรฐานการตดต งทางไฟฟาส าหรบประเทศไทย พ.ศ. 2556 ได


จ านวนกลมวงจร

อณหภมโดยรอบ

ขนาดกระแสของสายไฟฟาเกยวของกบ

ชนดและขนาด

ของสายไฟฟา

รปแบบการ

ตดตง

ตวคณปรบ

คา

ตารางท 5-47 (7 กลม)

60227 IEC 01, 60227 IEC 10

NYY, VAF VCT

XLPE

เลอกตาราง

24

วธการเดนสาย รปแบบการตดต ง ลกษณะการ

ตดต ง

สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน

ม/ไมมเปลอกนอก เดนในทอโลหะหรอ

อโลหะ ภายในฝาเพดานทเปนฉนวน

ความรอน หรอผนงกนไฟ

กลมท 1

สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน

ม/ไมมเปลอกนอก เดนในทอโลหะหรอ

อโลหะเดนเกาะผนงหรอเพดาน หรอฝง

ในผนงคอนกรตหรอทคลายกน

หรอ กลมท 2

หรอ

การตดต งสายไฟฟา แบงเปน 7 กลม (ตารางท 5-47)

25

สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนม

เปลอกนอก เดนเกาะผนง หรอเพดาน ท

ไมมสงปดหมทคลายกน

กลมท 3

สายเคเบลแกนเดยวหมฉนวน ม/ไมม

เปลอกนอก วางเรยงกนแบบมระยะหาง

เดนบนฉนวนลกถวยในอากาศ

กลมท 4

สายแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวนม

เปลอกนอก เดนในทอโลหะหรออโลหะ

ฝงดน

กลมท 5

D

D

26

สายแกนเดยว หรอหลายแกน หมฉนวน

มเปลอกนอก ฝงดนโดยตรง กลมท 6

สายเคเบลแกนเดยวหรอหลายแกนหม

ฉนวน มเปลอกนอก วางบนรางเคเบล

แบบดานลางทบ, รางเคเบลแบบระบาย

อากาศ หรอรางเคเบลแบบบนได

กลมท 7

27

หมายเหต ส าหรบกลมท 1 ฝาเพดานหรอผนงกนไฟทเปนฉนวนความรอน คอวสดทมคาการน าความรอน (thermal conductance) อยางนอย 10 W/m2K

จากชนดของสายและรปแบบการตดต ง…เลอกตารางได

รปแบบการตดต ง สาย มอก.11-2553 สาย XLPE หมายเหต

กลมท 1 & 2 ตารางท 5-20 ตารางท 5-27 รอยทอ

กลมท 3 ตารางท 5-21 ตารางท 5-21 เกาะผนง

กลมท 4 ตารางท 5-22 ตารางท 5-28 ในอากาศ

กลมท 5 & 6 ตารางท 5-23 ตารางท 5-29 ฝงดน

กลมท 7 ตารางท 5-30&31 ตารางท 5-32&33 บนรางเคเบล

MI Cable ตารางท 5-34 & 35 สายแรงสง ตารางท 5-36 …. 28

ตารางท 5-20 (บางสวน)

ขนาดกระแสของสายไฟฟาทองแดงหมฉนวนพวซ ม/ไมมเปลอกนอก ส าหรบขนาดแรงดน (U0/U)

ไมเกน 0.6/1 kV อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC เดนในชองเดนสายในอากาศ ลกษณะ

การตดตง กลมท 1 กลมท 2 จ านวน/

ลกษณะ

ตวน ากระแส

2 3 2 3 แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน แกนเดยว หลายแกน

รปแบบ

การตดต ง

รหสชนด

เคเบลทใช

งาน

60227 IEC 01, 60227 IEC 02, 60227 IEC 05, 60227 IEC 06, 60227 IEC 10,

NYY, VCT, IEC 60502-1 และสายทมคณสมบตตางๆ ทมฉนวนพวซ เชน สายทน

ไฟ, สายไรฮาโลเจน, สายควนนอย เปนตน ขนาดสาย

(ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)

1 10 10 9 9 12 11 10 10 1.5 13 12 12 11 15 14 13 13 2.5 17 16 16 15 21 20 18 17 29

หมายเหต (ตารางท 5-20)

1. อณหภมโดยรอบทแตกตางจาก 40 องศาเซลเซยส ใหใชตวคณปรบ

คาตามทระบไวในตารางท 5-43

2. ในกรณมจ านวนตวน ากระแสมากกวา 1 กลมวงจร ในชองเดนสาย ให

ใชตวคณปรบคาตามทระบไวในตารางท 5-8

3. ดค าอธบายรปแบบการตดตงในตารางท 5-47

4. ดค าอธบายรหสชนดเคเบลทใชงานในตารางท 5-48

30

ตวอยาง

วงจร 1 เฟส ใชสาย IEC 01 ขนาด 2.5 ตร.มม. (1 กลมวงจร) เดนรอย

ทอเกาะผนง อณหภมโดยรอบ 40OC ตองการหาขนาดกระแสของสาย

วธท า

1. ชนดและขนาด (IEC 01 ขนาด 2.5 ตร.มม.)

2. รปแบบการตดต ง(เดนรอยทอ) กลมท 2 (ตารางท 5-47)

ใช ตารางท 5-20 (ตวน ากระแส 2 )

3. ตวคณปรบคา

อณหภมโดยรอบ = 1 (ตามทก าหนดในตาราง)

จ านวนกลมวงจร = 1 (ไมตองปรบคา) ไดขนาดกระแส = 21 A 31





ลกษณะ



รปแบบ


รหสชนด


งาน





1 10 10 9 9 12 11 10 10 1.5 13 12 12 11 15 14 13 13 2.5 17 16 16 15 21 20 18 17 32

การปรบคาขนาดกระแสของสาย

และเงอนไขการใชตาราง

33

การปรบคา

เนองจากจ านวน

กลมวงจร (Cg)

เนองอณหภม

โดยรอบ (Ca)

ตารางท 5-8

เดนในชองเดนสาย

ตารางท 5-40 & 5-41


ตารางท 5-45 & 5-46

เดนฝงดน

ตารางท 5-43 เดนในอากาศ

ตารางท 5-44 เดนฝงดน

จ านวนกลมวงจร ตวคณ

2 0.80

3 0.70

4 0.65

5 0.60

6 0.57

7 0.54

8 0.52

9 0.50

10-12 0.45

13-16 0.41

17-20 0.38


ตวคณปรบคาขนาดกระแสเนองจากจ านวนสาย ทน ากระแสในชองเดนสายไฟฟาเดยวกนมากกวา 1 กลมวงจร

34

วธการตดต ง จ านวน

รางเคเบล

จ านวนวงจร

1 2 3 4 5-6 7-9

รางเคเบลแบบ

ระบายอากาศ

(perforated

trays)

1 1 0.91 0.87 0.82 0.78 0.77

2 0.96 0.87 0.81 0.78 0.74 0.69

3 0.95 0.85 0.78 0.75 0.70 0.65



วางแนวตง

1 1 0.86 0.80 0.75 0.71 0.70

2 0.95 0.84 0.77 0.72 0.67 0.66

3

00 m

m.

20 mm.

225 mm


ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลแกนเดยว วางบนรางเคเบล เปนกลมมากกวา 1 วงจร

35

หมายเหต ส าหรบตรารางท 5-40

ตวคณปรบคาขนาดกระแสใหใชกบการวางสายไฟฟาชนเดยวเทานน

ตวคณปรบคาขนาดกระแสใหใชกบการตดตงรางเคเบลในแนวนอนท

มระยะหางระหวางรางเคเบลในแนวด งไมนอยกวา 300 มม. และ

ตดตงรางเคเบลหางจากผนงไมนอยกวา 20 มม.เทานน

ตวคณปรบคาขนาดกระแสใหใชกบการตดตงรางเคเบลในแนวด งทม

ระยะหางระหวางรางเคเบลในแนวราบไมนอยกวา 225 มม.เทานน

ในกรณทจ านวนรางเคเบลมากกวาหนงราง ตวคณปรบคาใหคดจาก

รางเคเบลทมกลมวงจรมากทสด 36


วธการตดต ง

จ านวนราง

เคเบล

จ านวนเคเบลตอรางเคเบล

1 2 3 4 5-6 7-9



(หมายเหต 2))

1

2

3

4-6

1.0

1.0

1.0

1.0

0.88

0.87

0.86

0.84

0.82

0.80

0.79

0.77

0.77

0.77

0.76

0.73

0.73

0.73

0.71

0.68

0.72

0.68

0.66

0.64

1

2

3

1.0

1.0

1.0

1.0

0.99

0.98

0.98

0.96

0.95

0.95

0.92

0.91

0.91

0.87

0.85

-

-

-

a a > 20mm

>300

mm

a a > 20mm

>30

0mm

D D

ตารางท 5-41 ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลหลายแกน วางบนรางเคเบลแบบ

ระบายอากาศ แบบดานลางทบ หรอแบบบนได เมอวางเปนกลมมากกวา 1 วงจร


ระยะหางระหวางผวดานนอกเคเบล แตละวงจร (มม.)

วางชดกน เสนผาน

ศนยกลาง

เคเบล 1 เสน 125 250 500

2 0.75 0.80 0.85 0.90 0.90

3 0.65 0.70 0.75 0.80 0.85

4 0.60 0.60 0.70 0.75 0.80

5 0.55 0.55 0.65 0.70 0.80

6 0.50 0.55 0.60 0.70 0.80


ตวคณปรบคาส าหรบสายเคเบลแกนเดยว หรอหลายแกน ขนาดแรงดน (U0/U) ไม

เกน 0.6/1 kV ฝงดนโดยตรง เมอวางเปนกลมมากกวา 1 วงจร วางเรยงกนแนวระดบ

38



ระยะหางระหวางผวดานนอกทอ แตละวงจร (มม.)

วางชดกน 250 500 1,000

2 0.85 0.90 0.95 0.95

3 0.75 0.85 0.90 0.95

4 0.70 0.80 0.85 0.90

5 0.65 0.80 0.85 0.90

6 0.60 0.80 0.80 0.90

ตารางท 5-46 ตวคณปรบคาส าหรบสายเคเบลแกนเดยว หรอหลายแกน ขนาดแรงดน (U0/U) ไม

เกน 0.6/1 กโลโวลต รอยทอฝงดนโดยตรง เมอวางเปนกลมมากกวา 1 วงจร วางเรยงกนแนวระดบ

การนบกลมวงจร…ในชองเดนสายเดยวกน

สายหลายแกน

จ านวนเสนคอจ านวนกลมวงจร

สายแกนเดยว

กรณมแตวงจร 1 เฟส นบตามจ านวนวงจร

กรณมแตวงจร 3 เฟส นบตามจ านวนวงจร

ถามท งวงจร 1 เฟส และ 3 เฟส ปนกน ตองเลอกนบเปนแบบ 1

เฟส หรอแบบ 3 เฟส แบบใดแบบหนง

40

กลมวงจร กรณสายหลายแกน

ตวอยาง ถาวงจรไฟฟาใชสาย NYY ประกอบดวยเคเบล 2 แกน ขนาด

2x4 ตร.มม.จ านวน 1 เสน และเคเบล 4 แกน ขนาด 4x4 ตร.มม.

จ านวน 2 เสน

วธท า นบกลมวงจรไดเปน 3 กลมวงจร

จากตารางท 5-8 ไดตวคณปรบคาเทากบ 0.7

ขนาดกระแส จากตารางท 5-20 ไดขนาดกระแสดงน

สาย NYY 2x4 ตร.มม. = 26x0.7 = 18.2 A

สาย NYY 4x4 ตร.มม. = 23x0.7 = 16 A


จ านวนกลมวงจร ตวคณ

2 0.80

3 0.70

4 0.65

5 0.60

6 0.57

7 0.54

8 0.52

9 0.50

10-12 0.45

13-16 0.41

17-20 0.38


ตวคณปรบคาขนาดกระแสเนองจากจ านวนสาย ทน ากระแสในชองเดนสายไฟฟาเดยวกนมากกวา 1 กลมวงจร

42

กลมวงจร กรณสายแกนเดยว

ตวอยาง วงจร 3 เฟส จ านวน 2 วงจร และ วงจร 1 เฟส จ านวน 2 วงจร

ตดตงรวมในชองเดนสายเดยวกน ใชสายไฟฟาแกนเดยวขนาด 2.5

ตร.มม.ทงหมด ตองการหาขนาดกระแสของสายไฟฟาของสายแตละเสน

วธท า ตวน ากระแสของวงจร 1 เฟส จ านวน 2x2 = 4 เสน

วงจร 3 เฟส จ านวน 3x2 = 6 เสน รวมเปน 10 เสน (n=10)

ตวคณปรบคา (ตารางท 5-8)

หมายเหต การนบกลมวงจร คดเปนแบบ 1 เฟส หรอ 3 เฟส กได ดงน


วธท า

คดเปนวงจร 1 เฟส กลมวงจร = n/2 = 10/2 = 5 ไดตวคณปรบคา 0.60

คดเปนวงจร 3 เฟส กลมวงจร = n/3 = 10/3 = 3.3 ไดตวคณปรบคา 0.68

(เปนคาเฉลยระหวาง 3 กบ 4 กลมวงจร = 0.68)

ขนาดกระแสของสาย 2.5 ตร.มม. (ตารางท 5-20)

วงจร 1 เฟส = 21 A

วงจร 3 เฟส = 18 A

เมอคดตวคณปรบคาแลวจะไดขนาดกระแสดงน

วงจร 1 เฟส ขนาดกระแส = 21x0.60 = 12.6 A

วงจร 3 เฟส ขนาดกระแส = 18x0.68 = 12.24 A






ลกษณะ



รปแบบ


รหสชนด


งาน





1 10 10 9 9 12 11 10 10 1.5 13 12 12 11 15 14 13 13 2.5 17 16 16 15 21 20 18 17 45

ขอยกเวน…การใชตวคณปรบคา

ขอยกเวนท 1 สายไฟฟาทมระบบแรงดนไฟฟาตางกน ซงวางสายไว

ในชองเดนสายเดยวกนใหใชตวคณเพอลดขนาดกระแสเฉพาะสาย

ส าหรบวงจรก าลง วงจรแสงสวางและวงจรควบคมทมโหลดตอเนอง

ขอยกเวนท 2 ส าหรบสายทตดต งในรางเคเบลใหปฏบตตามขอ 5.15

ขอยกเวนท 3 ส าหรบสายสวนทอยในนปเพล (nipple) และนปเพล

มความยาวไมเกน 0.60 เมตร ไมตองใชตวคณลดขนาดกระแส

46

ขอยกเวน…การใชตวคณปรบคา (ตอ)

ขอยกเวนท 4 ส าหรบสายใตดนสวนทเขาหรอออกจากชองราง

เดนสาย (cable trench) ซงอยภายนอกอาคาร และมจ านวนสาย

หรอแกนไมเกน 1 กลมวงจร และมการปองกนทางกายภาพดวย

ทอรอยสายชนดโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลางหรอทออโลหะ

ซงทอสวนทอยเหนอผวดนมความยาวไมเกน 3 เมตรไมตองใชตว

คณลดขนาดกระแส

47

หมายเหต

ถากลมเคเบลประกอบดวยตวน าทมอณหภมการใชงานแตกตางกนอย

ในกลมเดยวกน พกดกระแสของกลมใหค านวณตามเคเบลทมพกด

ของอณหภมการใชงานต าทสด

ไมตองนบจ านวนกลมวงจรในชองเดนสายไฟฟาเดยวกนทรแนนอน

แลววามกระแสโหลดไมเกนรอยละ 30 (สามสบ) ของพกดกระแส เมอ

คดตวคณปรบคาทไดนบรวมจ านวนกลมวงจรนนดวยแลว

48

ตวอยาง

วงจร 3 เฟส 230/400V ใชสาย NYY แกนเดยว ขนาด 4x120 ตร.มม.

จ านวน 4 วงจร วางบนรางเคเบลแบบนได โดยวางชดตดกน ตองการหา

ขนาดกระแสของสายแตละเสน

วธท า ตารางท 5-30 ไดขนาดกระแส = 279 A ตารางท 5-40 ตวคณ = 0.94 ขนาดกระแส = 279 x 0.94 = 262 A

49

ลกษณะการตดต ง สายเคเบลแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน มเปลอกนอก

วางบนรางเคเบล (กลมท 7) ลกษณะตวน า แกนเดยว หลายแกน

รปแบบการตดต ง

รหสชนดเคเบล 60227 IEC 10, NYY และสายทมคณสมบตพเศษตาง ๆ ทมฉนวน

พวซ เชน สายทนไฟ สายไรฮาโลเจน และ สายควนนอย เปนตน

ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)

95 239 230 297 271 207

120 279 268 345 315 240

ตารางท 5-30 ขนาดกระแสของสายไฟฟาตวน าทองแดงหมฉนวนพวซ มเปลอกนอก ขนาดแรงดน (U0/U) ไมเกน 0.6/1 kV. อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC วางบนราง

เคเบลแบบระบายอากาศไมมฝาปด หรอรางเคเบลแบบบนได

50




1 2 3 4 5-6 7-9




1 1.0 0.86 0.80 0.75 0.71 0.70

2 0.95 0.84 0.77 0.72 0.67 0.66


บนได

1 1.00 0.97 0.96 0.94 0.93 0.92

2 0.98 0.93 0.89 0.88 0.86 0.83

3 0.97 0.90 0.86 0.83 0.80 0.77

225 mm

20 mm

ตารางท 5-40 (ตอ)

ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลแกนเดยว วางบนรางเคเบล

เปนกลมมากกวา 1 วงจร

51

ในการใชงานจรง จะตองหาขนาดสายไฟฟาจากโหลด

ค านวณโหลด (Ib) และ

ก าหนดขนาดเครองปองกนฯ (In)

เลอกชนดของสายไฟฟา

เลอกวธการเดนสาย (ไดกลม)

ก าหนดตวปรบคา

หาขนาดกระแสของสาย (It)

หาขนาดสายไฟฟาจากตารางทเลอก

เลอกตารางกระแส

อณหภมโดยรอบ (Ca)

จ านวนวงจร (Cg)

It ≥ In/(Ca x Cg)

ขนตอนการหาขนาดสายไฟฟา (โหลดทวไป)

52

ตวอยาง หมอแปลงไฟฟาขนาด 1,000 kVA, 22kV/230-400V

ก าหนดใหใชสาย NYY แกนเดยวเดนควบ 4 เสน/เฟส เดนบนราง

เคเบลแบบบนได วางสายเรยงชดตดกน ตองการก าหนดขนาดสายไฟฟา

(คดอณหภมโดยรอบท 40OC)

วธท า

หากระแสหมอแปลง = = 1,443 A

ขนาด CB (Ib) = 1.25 x 1,443 = 1,804 A ใช 1,600A

3 x 400

1,000 x 1000

53 ลอชย ทองนล

ค านวณโหลด (Ib) และ

ก าหนดขนาดเครองปองกนฯ (In)

เลอกชนดของสายไฟฟา

เลอกวธการเดนสาย (ไดกลม)

ตวคณปรบคา (ตารางท 5-40,5-43)

หาขนาดกระแสของสาย (It)

หาขนาดสายไฟฟาจากตาราง

In = 1,600A

NYY (แกนเดยว) ตารางท 5-30

กลม 7

Ca = 1 C

g = 0.94

It ≥ (1,600/4) /(1 x 0.94)

≥ 426A

ตารางท 5-30 สาย 240 mm2 (441A)





1 2 3 4 5-6 7-9




1 1.0 0.86 0.80 0.75 0.71 0.70

2 0.95 0.84 0.77 0.72 0.67 0.66


บนได

1 1.00 0.97 0.96 0.94 0.93 0.92

2 0.98 0.93 0.89 0.88 0.86 0.83

3 0.97 0.90 0.86 0.83 0.80 0.77

225 mm

20 mm

ตารางท 5-40 (ตอ)

ตวคณปรบคาขนาดกระแสส าหรบสายเคเบลแกนเดยว วางบนรางเคเบล

เปนกลมมากกวา 1 วงจร


ลกษณะการตดต ง สายเคเบลแกนเดยวหรอหลายแกนหมฉนวน มเปลอกนอก

วางบนรางเคเบล (กลมท 7) ลกษณะตวน า แกนเดยว หลายแกน

รปแบบการตดต ง

รหสชนดเคเบล 60227 IEC 10, NYY และสายทมคณสมบตพเศษตาง ๆ ทมฉนวน

พวซ เชน สายทนไฟ สายไรฮาโลเจน และ สายควนนอย เปนตน

ขนาดสาย (ตร.มม.) ขนาดกระแส (แอมแปร)

185 371 356 453 418 317

240 441 422 535 495 374

ตารางท 5-30 ขนาดกระแสของสายไฟฟาตวน าทองแดงหมฉนวนพวซ มเปลอกนอก ขนาด

แรงดน (U0/U) ไมเกน 0.6/1 kV. อณหภมตวน า 70OC อณหภมโดยรอบ 40OC วางบนราง

เคเบลแบบระบายอากาศไมมฝาปด หรอรางเคเบลแบบบนได


สายเคเบลชนด เอมไอ

เปนสายเคเบลเปลอกโลหะ

ตวน าเปนฉนวนแรอดแนนท

ผลตส าเรจจากโรงงาน

หมดวยปลอกทองแดง อาจหม

อกชนดวยพวซกได

57 บทท 5…ลอชย ทองนล

การตดต ง…MI Cable

ตองยดอยางมนคง ทกระยะไมเกน 1.8 ม.

รศมความโคงไมนอยกวา 5 เทา ของ OD.

ใชอปกรณการตอสายทเหมาะสม

ปลายสายทปลอก ตองมการปดผนก

58

การท าหวสาย





ขอ 5.18 สายไฟฟา หวขอบรรยาย




ขอก าหนดการเดนสาย

60

ขอ

ก าหนดการ

เดนสาย


ขอก าหนดส าหรบ

แตละวธเดนสาย

สายไฟฟาแรงต า ระบบกระแสสลบและ/หรอกระแส

ตรงทมแรงดนตางกนเดนรวมกนได โดยฉนวนตอง

เหมาะสมกบแรงดนสงสดทใช

หามตดตงสายไฟทใชกบระบบแรงต ารวมกบสายไฟ

ระบบแรงสง ยกเวนในแผงสวตช หรอเครองหอหมอนท

ไมไดใชเพอการเดนสาย

รอยทอฝงดนหรอฝงดนโดยตรงกได

ตองเลอกชนดของสายใหเหมาะสม

ระวงความเสยหายภายหลงการตดตง

• จากการกลบสายดวยวตถแหลมคม หรอ

• จากการกดทบ

• ความลกเปนไปตามมาตรฐาน เพอปองกนสายหรอทอ

รอยสายช ารด

การเดนสาย

ใตดน

ขอก าหนดทวไป…

มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 61

วธท วธการเดนสาย ความลกต าสด

( เมตร )

1 เคเบลฝงดนโดยตรง 0.60

2 เคเบลฝงดนโดยตรงและมแผนคอนกรตหนาไมนอยกวา 50 มม.

วางอยเหนอสาย 0.45

3 ทอโลหะหนาและหนาปานกลาง 0.15

4 ทออโลหะซงไดรบการรบรองใหฝงดนโดยตรงไดโดยไมตองม

คอนกรตหม ( เชน HDPE และ PVC ) 0.45

ตารางท 5-1 ความลกในการตดตงสายใตดน

หมายเหต บรเวณทมรถยนตผานลกตองไมนอยกวา 0.60 ม.

ระบบแรงสงตองลกไมนอยกวา 0.90 ม. ทกกรณ 62

63

0.15 ม.

ความลกในการตดตงใตดน

รอยทอฝงดน

0.45 ม.

ฝงดนโดยตรง

มแผนคอนกรตกน

0.60 ม.

บทท 5…ลอชย ทองนล

การตดต งใตดน

เดนในทอรอยสาย

ปองกนทางกายภาพ

ทอเลยพนอาคาร

2.4 ม.

1

2


การตดตงใตดน

ตองอดปลายทอ

ตองไมเปนวสดทมคม

หรอเปนส งทท าใหผกรอน

หรอมขนาดใหญ

ปองกนสายช ารดจากดนทรด

MDB

❶

❷

❸

65 มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา

66

ขอก าหนดทวไป (ตอ)

อปกรณการเดนสายทกชนด

ตองเลอกใหเหมาะสมกบสภาพ

การตดตง และมการปองกนการผ

กรอนทเหมาะสม

ชองเดนสายและอปกรณ ตองม

การจบยดอยางม นคง และมความ

ตอเนองทงทางกลและทางไฟฟา


ตองมการปองกนน าเขาแผงสวตช

มาตรฐานการตดตงทางไฟฟา 67 เมอฝนสาด น าอาจเขาได

หวงเหา ปองกนได

น าอาจไหลเขาตามสายไฟฟา

หวงเหา ?


การจบยดสายแนวด ง

MDB

จบยดทจดบนสด

จบยดเปนระยะ

ตามตารางท 5-2


ตารางท 5-2 ระยะจบยดสายในแนวด ง

ขนาดสาย (ตร.มม.) ระยะจบยดสงสด (ม.)

ไมเกน 50 30

70 – 120 24

150 – 185 18

240 15

300 12

เกน 300 10


15

15

15

5

50

สายไฟฟาตองจบยดทจดบนสด และหางไมเกนทก าหนดในตารางท 5-2

ถาระยะนอยกวา 25% ของคาในตาราง ไมตองจบยด

240 ตร.มม.

ตวอยาง

สาย 240 ตร.มม.

การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา.....ลอชย ทองนล 71

จดเปลยนวธการเดนสาย..ขอก าหนดทวไป

• เมอเปลยนจากเดนสายจากรอยทอเปนวธอน

ทจดเปลยนการเดนสายตองใชเครอง

ประกอบการเดนทอเชน กลอง บชชง หว

งเหา

• เมอปลายทอเดนล าเขาในแผงสวตชแบบ

เปดได ใหใชบชชงแทนกลองตอสายได

การปองกนความรอนจากกระแสเหนยวน า

เมอตดต งสายไฟฟากระแสสลบในเครองหอหมโลหะ ตองจดท าไมใหเกด

ความรอนเนองจากการเหนยวน า...ดงน

รวมสายทกเสนของวงจรเดยวกนและสายดน ในเครองหอหมเดยวกน

การเดนสายควบ ในแตละทอตองมสายของวงจรเดยวกนครบทกเสน รวมทง

สายดน

72

A B C N G

ทอรอยสาย แผงยอย เมนสวตช

มสายครบทกเฟสรวมนวทรลและสายดน


ความรอนจากกระแสเหนยวน าในทอโลหะ

A B C N

A

B C N

แนวทางการปองกน

G

A N A C N

ทอโลหะ

C B B G G

G

ความรอนจากกระแสเหนยวน า


ปองกนไดดวยการ

ผาใหแตละรทะลถงกน

ขอก าหนดทวไป...ตอ

สายแกนเดยวของวงจรเดยวกนทก

เสนรวมทงสายดน หากรอยทอตองอย

ในทอเดยวกน ในรางเดยวกน หรอ

วางบนรางเคเบลตองวางเปนกลม

เดยวกน

ชองเดนสาย กลอง ต เครองประกอบ

และเครองหอหมทเปนโลหะ ตองตอ

ลงดน


สของสายไฟฟา ระบบแรงต า

นวทรล ฟา

เสนไฟ

ระบบ 1 เฟส เสนไฟใชสตางจากสายศนย และ สายดน

ระบบ 3 เฟส เสนเฟสใชส (หรอท าเครองหมายเปนส) น าตาล ด า เทา

สายดน เขยว หรอ เขยวแถบเหลอง หรอเปนสายเปลอย

ขอยกเวน 1 สายไฟฟาทมขนาดตงแต 16 ตร.มม. ขนไป ใหท าเครองหมายท

ปลายสายแทนการก าหนดสได

ขอยกเวน 2 สายทออกจากเครองวดไปถงเมนสวตช ไมก าหนดส


เปนไปตาม มอก.11-2553

หามมอปกรณอนมารวมดวย

ในทอรอยสาย รางเคเบล

ชอง Shaft หามมทอส าหรบ

งานอนเดนรวมอยดวย

ทอน า ทอรอยสาย 77 บทท 5…ลอชย ทองนล

การปองกนไฟลกลาม

การเดนสายผานผนง ฉากก น หรอพน ตองมการปองกนไฟ

ลกลาม


ไมมการปองกนไฟลกลามทเหมาะสม


การปองกนการไหลเวยนของอากาศ


เมอเดนผานททมอณหภมตางกน ตองมการปองกนการ

ไหลเวยนของอากาศในทอ

หองเยน

ซล

ทอรอยสาย


• ตองใชสายขนาดไมเลกกวา 50 ตร.มม. และ

• ใชสายชนดเดยวกน และ ขนาดเดยวกน และ

• มความยาวเทากน และ วธการตอสายเหมอนกน

การเดน

สายควบ

A B

N G

ทอรอยสาย แผงยอย แผงยอย

ตวอยางการแบงไหลของกระแสไฟฟา

82

400A 400A

0.1 ohm

0.15 ohm

Ia

Ib

Ia = 240 A

Ib = 160 A


การเดนสายเปดบนวสดฉนวน

ตองใชสายแกนเดยว ไมปดบงดวย

โครงสรางอาคาร

ตองเดนภายนอกอาคาร

การเดนภายในอาคารท าไดเฉพาะใน

โรงงานอตสาหกรรม

งานเกษตรกรรม และ

แสดงสนคาเทานน


ชนดของสายไฟฟาและระยะหาง

ระบบแรงต า ตองเปนสายหมฉนวน

สายภายในอาคาร (หลงเครองวด) ตองเปนสายหมฉนวน ยกเวน สาย

ส าหรบปนจ นชนดเคลอนทไดบนราง

ระยะหาง เปนดงน

เมอเดนภายในอาคาร เปนไปตาม ตารางท 5-4

เมอเดนภายนอกอาคาร เปนดงน

เดนบนตม เปนไปตามตารางท 5-4

เดนบนลกถวย เปนไปตามตารางท 5-5


ตารางท 5-4 การเดนสายเปดบนวสดฉนวนภายในอาคาร


ระยะสงสดระหวางจด

จบยดสาย (ม.)

ระยะหางต าสดระหวาง (ม.) ขนาดสายใหญสด

(ตร.มม) สายไฟฟา สายไฟฟากบสงปลกสราง

บนตม 2.5 0.10 0.025 50

บนลกถวย 5.0 0.15 0.05 ไมก าหนด

ตารางท 5-5 การเดนสายเปดบนลกถวยภายนอกอาคาร

ระยะสงสดระหวาง

จดจบยดสาย (ม.)

ระยะหางต าสดระหวาง (ม.) ขนาดสายเลกสด

(ตร.มม.) สายไฟฟา สายไฟฟากบสงปลกสราง

ไมเกน 10 0.15 0.05 2.5

11-25 0.20 0.05 4

26-40 0.20 0.05 6 85


ส าหรบระบบแรงสง

ตองเขาถงไดเฉพาะผทเกยวของ

เทานน

เมอม GUY ตองตดตง Strain

Insulator (ตาม มอก 280) ตรง

ต าแหนงทสงจากพนไมนอยกวา

2.4 ม. ยกเวน ระบบ 33 kV

เปนไปตามมาตรฐานของ กฟภ.

ระยะหางเปนไปตาม

ตารางท 1-4 และ 1-5

86

Strain

Insulator

GUY

เสา

ไฟฟา

2.4 ม.


การเดนสายในชองเดนสาย

ชองเดนสาย อาจเปน


ชองเดนสายโลหะ และอโลหะ

บนพนผว

รางเดนสาย

ยกเวน รางเคเบลไมถอเปนชอง

เดนสาย

จดส าคญ

จ านวนสายไฟฟาทเดนได

ขนาดกระแสของสายไฟฟา

ขอก าหนดและขอจ ากดบาง

ประการ



88

ทอ RSC IMC และ EMT

ทอโลหะออน

ทอโลหะออนกนของเหลว

ทออโลหะออน

ทออโลหะออน

ทออโลหะแขง

ทออโลหะออนกนของเหลว

ชองเดนสายอน


ทอโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลาง และทอโลหะบาง


ทอเหลกชบ

สงกะส

ทอโลหะหนา

(Rigid Metal

Conduit)

ทอโลหะหนาปานกลาง

(Intermediate Metal

Conduit)

ทอโลหะบาง

(Electrical

Metallic Tubing)


ใชกบงานเดนสายทวไป

การตดตง

ปลายทอทตดออก ตองลบคม

เดนเขากลองตอสายตองมบชชง

การท าเกลยว ตองใชเครองท า

เกลยวชนดปลายเรยว


ทอโลหะหนา ทอโลหะหนาปานกลาง และทอโลหะบาง


ขอตอตองเปนชนดทเหมาะสมเชน เมอฝงในคอนกรต ใชชนดฝงใน

คอนกรต

การตอสายใหตอในกลองตอสาย หรอกลองจดตอไฟฟาทเปดออกได

สะดวก


หาม…ตอสายในทอ

เปนอนตรายจากไฟดด

การตดต ง ….

ทอโลหะบาง หามท าเกลยว

มมดดโคงไมเกน 360 องศา

หามใชทอขนาดเลกกวา 15 มม.

จ านวนสาย ตามตารางท 5-3 หรอ ตามภาคผนวก ฎ

ตองตดตงระบบทอเสรจกอน จงเดนสาย

หาม ใชทอโลหะเปนตวน าตอลงดน

ขนาดกระแส ใชตารางท 5-20, 5-23, 5-27, 5-29 และ 5-37


จ านวนสายไฟฟาในทอรอยสาย

จ านวนสายในทอรอยสาย

การค านวณพนทหนาตดของสายไฟฟาจะคดสายทกเสนทเดนใน

ชองเดนสาย

จ านวนสายในทอรอยสาย 1 2 3 4 มากกวา 4

สายไฟทกชนด

ยกเวน สายชนดมปลอกตะกวหม 53 31 40 40 40

สายไฟชนดมปลอกตะกวหม 55 30 40 38 35



ภาคผนวก ฎ

ขนาดสายไฟ

( mm2 ) จ านวนสายสงสดของสายไฟฟา ในทอรอยสาย

1.5 8 14 22 37 - - - - - - - -

2.5 5 10 15 25 39 - - - - - - -

4 4 7 11 19 30 - - - - - - -

6 3 5 9 15 23 37 - - - - - -

10 1 3 5 9 14 22 37 - - - - -

16 1 2 4 6 10 16 27 42 - - - -

25 1 1 2 4 6 10 17 27 34 - - -

240 - - - - 1 1 1 3 4 5 8 12

300 - - - - - 1 1 2 3 4 7 10

400 - - - - - 1 1 1 2 3 5 8

เสนผานศนยกลางของ


15 20 25 32 40 50 65 80 90 100 125 150

จ านวนสงสดของสายไฟฟาขนาดเดยวกน มอก.11-2553 รหสชนด 60227 IEC 01

ทใหใชในทอโลหะตาม มอก.770-2533

ระยะระหวางจดจบยดไมเกน

3.0 ม. และหางจากกลองไม

เกน 0.9 ม


ทกขอ

หามใช

ในปลองลฟตหรอปลองขนของ

ในหองแบตเตอร

ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไวเปนอยางอน

ฝงดนหรอฝงในคอนกรต

ในสถานทเปยก นอกจากจะใชสายไฟชนดทเหมาะสมและปองกนน า

เขาชองเดนสายททอโลหะออนตออย

ทอโลหะออนทมขนาดเลกกวา 15 มม. ยกเวน ทอโลหะออนท

ประกอบมากบขวหลอดไฟและยาวไมเกน 1.80 ม.


2 ม.

2 ม.


การตดต งใชงาน


จ านวนสายไฟฟา ไมเกนตารางท 5-3

มมดดโคงระหวางจดดงสาย ไมเกน 360 องศา

หามใชเปนสายดน

ขนาดกระแส ตารางท 5-20, 5-23, 5-27 และ 5-29

การเดนสายในทอโลหะออนกนของเหลว



• ในสถานทตองการความออนตว หรอเพอปองกน

สายจากของแขง ของเหลว หรอในบรเวณอนตราย

หามใช

• ในสถานทอาจเกดความเสยหาย

• อณหภมสายและอณหภมโดยรอบเกนอณหภมทอ

• ทอเลกกวา ½ นว และเปนสายดน

การเดนสายในทอโลหะออนกนของเหลว

จ านวนสายไฟฟา ตามตารางท 5-3


ตดตงระบบทอเสรจกอนการเดนสาย

ขอตอยด ตองเปนชนดทไดรบการรบรอง


การใชงาน…ทออโลหะแขง


ทอตองเปนชนดททนความชน สภาวะอากาศ และสารเคม

ทอทใชเหนอดน ตองตานเปลวเพลง

ไมเสยสภาพจากการใชงาน และทนแสงแดด ถาฝงดน

ตองรบน าหนกกดภายหลงการตดต งได

การเดนสายรอยทออโลหะแขง



• เดนในทซอน พน และเพดาน

• ในบรเวณทท าใหเกดการผกรอน

• ในทเปยก โดยตองปองกนน าเขาทอ

• ในทเปดโลง

• ใตดน


ทอนญาต


ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไว

ใชเปนเครองจบยดดวงโคม

อณหภมสายและอณหภมโดยรอบเกน

อณหภมใชงานของทอ

ในโรงมหรสพ นอกจากจะรบไว

หามใชทอขนาดเลกกวา 15 มม.

หามใช….


ปลายทอตองมบชชง หรอใชวธการอน

ขอตอยด ตองเปนชนดทไดรบการรบรอง


ตดตงระบบทอใหเสรจกอนเดนสายไฟ


จ านวนสายในทอรอยสาย 1 2 3 4 เกน 4

สายไฟทกชนด ยกเวน สายชนดมปลอกตะก วหม

53 31 40 40 40

สายไฟชนดมปลอกตะก วหม 55 30 40 38 35

ชองเดนสายอน


ชองเดนสายอโลหะบนพนผว


ชองเดนสายอโลหะบนพนผว ( Surface Nonmetallic Raceway )


• ท าดวยวสดทนความชน บรรยากาศ

และสารเคม ไมตดไฟ และบดเบยว

จากความรอนและสภาวะการใชงาน

• ใหใชส าหรบเดนสายในสถานทแหง

เทานน


การใชงาน...หามใช ในทซอน

ทซงอาจเกดความเสยหายทางกายภาพได

นอกจากเปนชนดทไดรบการรบรองเพอใชส าหรบ

งานนนแลว

ในระบบแรงสง ในปลองขนของ

ในบรเวณอนตราย นอกจากจะระบไวเปนอยางอน

ในทอณหภมโดยรอบหรออณหภมสายเกน

อณหภมชองเดนสายฯ

ขนาดกระแสใชตามตารางท 5-20 และตองใชตว

คณปรบคาตามตารางท 5-8

การเดนสายและตดตงระบบไฟฟา

.....ลอชย ทองนล

112

รางเดนสาย (Wireways)

อนญาตใหใชรางเดนสายไดเฉพาะการ

ตดต งในทเปดโลงซงสามารถเขาถงเพอ

ตรวจสอบและบ ารงรกษาไดตลอดความ

ยาวของรางเดนสาย

หามเดนในฝาเพดาน

ถาตดต งภายนอกอาคารตองเปนชนดกน

ฝน (raintight)

มความแขงแรงเพยงพอทจะไมเสยรป

ภายหลงการตดต ง


ในบรเวณทอาจเกดความ

เสยหายทางกายภาพ

ในบรเวณทมไอทท าใหผกรอน

หรอในบรเวณอนตราย

นอกจากจะระบไวเปนอยางอน

รางเดนสายขนาดเกน

150x300 mm.

หามใช


จ านวนสายไฟฟาและขนาดกระแส

• จ านวนสาย พนทหนาตดรวมฉนวนและเปลอกของ

สายทกเสนรวมกน ไมเกน 20% ของพนทหนาตด


• ขนาดกระแส ใหใชคากระแสตามตารางท 5-20

หรอ 5-27 กรณตวน ากระแส 3 เสน โดยไมตองใช

ตวคณลดกระแสเรองจ านวนสายตามตารางท 5-8

หากตวน าทมกระแสไหลรวมกนไมเกน 30 เสน

การตดต งใชงาน


จดปลายรางตองปด

จบยดทกระยะ 1.5 ม. หรอมากกวาไดถาจ าเปนแตไมเกน 3 ม.

หามตอตรงจดทผานผนงหรอพน

ตอสายไดเฉพาะสวนทเปดและเขาถงไดสะดวกตลอดเวลา

หามใชเปนสายดน

สายไฟแกนเดยวของวงจรเดยวกนรวมทงสายดน ตองวางเปน

กลมเดยวกนแลวมดรวมเขาดวยกน

การตอลงดน ของรางเดนสาย

รางเดนสายตองมความ

ตอเนองทางไฟฟา และตอ

ลงดน

ตองมการตอฝากระหวาง

รางเดนสายกบแผงสวตช

Electrical safety inspection ...ลอชย ทองนล 116

บสเวยหรอบสดก


ชนด

• มชองระบายอากาศ

• ชนดปดมดชด

ตวน า เปนทองแดง หรอ อะลมเนยม

• ตองตดต งในทเปดเผย มองเหนได และ

สามารถเขาถงไดเพอการตรวจสอบและ

บ ารงรกษาตลอดความยาวทงหมด

การใชงาน….หามใช

ในบรเวณทอาจเกดความเสยหายทางกายภาพ หรอมไอ

ท าใหผกรอน

ในปลองขนของ หรอปลองลฟต


กลางแจง สถานทเปยกชน นอกจากจะเปนชนดท

ออกแบบใหใชได


การตดตงใชงาน

ตองตดต งในทเปดเผย มองเหนได และ

เขาถงเพอบ ารงรกษาได ตลอดความยาว

ยกเวน ยอมใหอยในทก าบงได ถา..ทกขอ

ไมมเครองปองกนกระแสเกนทบสเวย

ชองทเขาถงไดตองไมใชเปนชองลมปรบ

อากาศ

เปนชนดปดมดชด

จดตอและเครองประกอบ ตองเขาถงไดเพอ

บ ารงรกษา



ตองยดอยางมนคง ระยะหางระหวางจดจบ

ยดไมเกน 1.5 ม. หรอตามการออกแบบของ

ผผลต

การตอแยก ตองใชเครองประกอบท

ออกแบบมาโดยเฉพาะ

การลดขนาด ตองตดต งเครองปองกน

กระแสเกน ยกเวน..ในงานอตสาหกรรมท

บสเวยทลดมขนาดกระแสไมต ากวา 1/3

ของพกดเครองปองกนกระแสเกนตนทาง

และยาวไมเกน 15 ม. 120 บทท 5…ลอชย ทองนล


ตองไมตดต งใหสมผสกบวสด

ทตดไฟงาย

การตอแยกตองตดต งเครอง

ปองกนกระแสเกนทกจด

เปลอกโลหะตองตอลงดน

และใชเปนสายดนได ถาได

ออกแบบไวแลว

ขนาดกระแส ใชตามผผลต 121 บทท 5…ลอชย ทองนล

รางเคเบล (Cable Trays)


แบบดานลาง

ทบ

แบบระบาย

อากาศ แบบบนได

ไมมฝาปด ไมมฝาปด ม หรอ ไมมฝาปด


ทวางได

สายชนด MI, MC

และ Armored

Cable

สายแกนเดยวชนดม

เปลอกนอกขนาดไม

เลกกวา 25 ตร.มม.

สายหลายแกน

ทกขนาด

สาย control

ทกขนาด

สายดน

ทกขนาด

การตดต งใชงาน…หามใช



ในปลองลฟต หรอทอาจเกดความเสยหายทางกายภาพ

ในทซงสายถกแสงแดดโดยตรง สายตองทนแดดได

เปนสายดน

หาม ทอส าหรบงานอนวางบนรางเคเบล

โครงสราง มผนงดานขาง

มความแขงแรง

ไมมสวนแหลมคม

ปองกนการผกรอน

ชนดอโลหะ ตองท าจาก

วสดตานเปลวเพลง

ไมมผนงดานขาง…ไมถกตอง


การตดตงรางเคเบล

ตองมความตอเนองท งทางกลและทางไฟฟา

เมอเดนสายแยกเขาชองเดนสายอน ตองจบยดใหม นคงดวยอปกรณท

เหมาะสม

หาม ตดตงสายเคเบลแรงต ารวมกบแรงสง นอกจากจะก นดวยแผนกน

ทแขงแรงและไมตดไฟ

ตองตดตงในทเปดเผยและเขาถงได และมทวางพอเพยงทจะ

ปฏบตงานบ ารงรกษาสายเคเบลไดสะดวก


การวางสายไฟฟา และขนาดกระแส

ขนาดกระแสของสายเคเบลแรงต าในรางเคเบล เปนไปตามตารางท 5-30 ถง 5-33

ถาเดนสายมากกวา 1 กลมวงจร ใหปรบคากระแสตามตารางท 5-40 และ 5-41

ส าหรบรางชนดดานลางทบมฝาปดใหปรบคากระแสตามตารางท 5-8


จ านวนสายเคเบลระบบแรงต าและขนาดกระแส

จ านวนสาย และ

ขนาดกระแส

ตารางท

5-30

ตารางท

5-31

ตารางท

5-32

ตารางท

5-33

สาย PVC บนรางแบบ

ระบายอากาศและราง

แบบบนได

สาย PVC บนราง

ดานลางทบ สาย XLPE

บนรางแบบระบายอากาศ

และรางแบบบนได

สาย XLPE บน

รางดานลางทบ

129

การตดตงสายในรางเคเบล

การตอสายตองท าใหถกตองตามวธการตอ

สาย จดตอสายตองอยภายในรางเคเบลและ

ไมสงเลยขอบดานขางของรางเคเบล

เมอเดนสายแกนเดยว สายเสนไฟและเสน

ศนยของแตละวงจรตองเดนรวมกนเปน

กลมและมดเขาดวยกน เพอปองกนกระแส

ไมสมดลเนองจากการเหนยวน า และ

ปองกนการเคลอนตวอยางรนแรงเมอเกด

กระแสลดวงจร 130 บทท 5…ลอชย ทองนล

อนๆ

จ านวนสายเคเบลและขนาด

กระแสระบบแรงสงในราง

เคเบลเปนไปตามทก าหนด

ในตารางท 5-36

การเดนสายในรางเคเบลให

ท าไดเทาทก าหนดไวในขอ

5.15 นเทานน






ขอ 5.18 สายไฟฟา หวขอบรรยาย




133

กลองส าหรบ

งานไฟฟา

ครอบคลม กลองจดตอไฟฟา

กลองตอสาย กลองดงสาย กลอง

ตอแยก และกลองอนทใชเพอการ

เดนสาย


กลองตอสาย

ท าจากวสดปองกนการผกรอนทเหมาะสม

เมอตดต งแลว ตองเขาถงไดโดยไมตองรอสวน

ของอาคาร และมทวางใหท างานไดสะดวก

ตองมฝาปด และปดอยางแนนหนา

เมอปดแลว ตองไมมรหรอชองทวสดขนาดเสน

ผานศนยกลาง 7.5 มม. ใสเขาไปได


กลองตอสาย

ตองปดฝา


136

แผงสวตชและแผงยอย

เปนแผงไฟส าหรบควบคมไฟฟาแสงสวางและ

ไฟฟาก าลง

รวมทงแผงชารจไฟเขาแบตเตอร



แผงสวตช (Switchboard) คอ

• แผงขนาดใหญแผงเดยวหรอหลาย

แผงประกอบกน ใชตดต ง สวตช

เครองปองกนกระแสเกน เครองวดฯ

อนๆ โดยทวไปเขาไดท งดานหนาและ

ดานหลง


แผงยอย (Panelboard) คอ

• แผงเดยวหรอกลมของแผงเดยวทออกแบบ

ใหประกอบรวมเปนแผงเดยวกน

ประกอบดวยเครองปองกนกระแสเกน อาจ

มหรอไมมสวตชกได แผงยอยออกแบบให

ตดตงในตหรอกลองทตดผนง เขาถงได

เฉพาะดานหนาเทานน


(ทงแผงสวตชและแผงยอย)


• ตองอยในหองหรอสถานทซงจดไวโดยเฉพาะ

• หามมทอหรอบรภณฑอนอย เหนอ ในหอง ทางเดน

เขาหอง ยกเวน...

• ระบบดบเพลงส าหรบแผงสวตชฯหรอแผงยอย

• ระบบปรบอากาศและดดอากาศ


แผงสวตชฯ ทตดต งท วไป แยกจากบรภณฑ

อนเชน อยในทสง ในทลอม มสงปกปด มการ

ปองกนทางกล การสมผส ความเสยหายจาก

การร วไหลของระบบทอตางๆ

ชนดตดตงภายนอกอาคารมเครองหอหมททน

สภาพอากาศ และมการปองกนการสมผส พน

จากยานพาหนะ การร วไหลของระบบทอ

ยกเวน

ไมตองตดต งใน

หอง

การจบยดบสบารและตวน า

ตวน าและบสบาร ตองจบยดอยางมนคง

ตวน าของอปกรณในชองใด ตองเดนในชองนน ยกเวน การเชอมตอ

ของสายควบคม

บสบารและขวตอสายตองมการก นแยกจากสวนอนๆ

การจดวางบสบารและตวน า ตองหลกเลยงความรอนจากการเหนยวน า

การจดเฟส เฟส A B C เรยงดน

จากดานไปหลง

จากดานบนลงลาง

จากซายมอไปขวามอ


การท าเครองหมายแสดงเฟส…อยางใดอยางหนง

เปนตวอกษร

- L1 ส าหรบ เฟส 1 หรอเฟส A

- L2 ส าหรบ เฟส 2 หรอเฟส B

- L3 ส าหรบ เฟส 3 หรอเฟส C

- N ส าหรบ นวทรล

- E หรอ ส าหรบ บสดน/ขวสายดน

เปนส

- สน าตาล ส าหรบ เฟส 1 หรอเฟส A

- สด า ส าหรบเฟส 2 หรอเฟส B

- สเทา ส าหรบเฟส 3 หรอเฟส C

- สฟา ส าหรบนวทรล

- สเขยว ส าหรบ บสดน/ขวสายดน หรอเขยว แถบเหลอง


แผงสวตช…ขอก าหนดการตดตงทส าคญ


แผงสวตชทมสวนทมไฟฟาเปดโลง ตองตดต งในทแหง เขาถง

ไดเฉพาะผมหนาทเทานน การตดต งนอกอาคาร ตองมเครอง

หอหมททนสภาพอากาศ หรอเปนชนดทเหมาะสม

ถาตดต งในพนทมวตถตดไฟไดงาย ตองปองกนไมใหเกดเพลง

ไหมกบวตถขางเคยง

สวนบนอยหางจากเพดานทตดไฟไดไมนอยกวา 0.90 ม. หาก

เพดานไมตดไฟหรอมแผนก นทนไฟ ระยะหางลดเหลอ 0.60 ม.

แผงยอย

มพกดไมต ากวาขนาดสายปอนทค านวณได

การตดต งในทเปยกชน ตองมการปองกนน าเขาแผง และตดต งหาง

ผนงไมนอยกวา 5 มม.

ตวแผงตองตดต งในต และเปนแบบดานหนาไมมไฟ (ยกเวนขนาดไม

เกน 16 A. 1P)

ฟวสอยดานโหลดของสวตช และแผงตองมการตอลงดน



แผงยอย…การปองกนกระแสเกน

แผงยอยของวงจรยอยแสงสวางและ

เครองใชไฟฟาทกแผง ตองมการปองกน

กระแสเกนดานไฟเขา ยกเวน สายปอนนน

มเครองปองกนกระแสเกนแลว

แผงยอยทประกอบดวยสวตชธรรมดา

ขนาดไมเกน 30A หลายตว ตองมเครอง

ปองกนกระแสเกน พกดไมเกน 200A

จ านวนเครองปองกนกระแสเกน ไมเกน

42 ขว ไมรวมตวเมน


ท าดวยวสดไมดดซบความชนและไมตดไฟ

วงจรเครองวด หลอดไฟสญญาณ ตองใชเครองปองกนกระแส

เกน พกดไมเกน 16A. ยกเวนการท างานของเครองปองกนท า

ใหเกดความเสยหายตอการท างานของอปกรณนน

ใบมดทเปดโลง เมอปลดตองไมมไฟ ยกเวน มการก นท

เหมาะสม

โครงสราง (แผงสวตชและแผงยอย)

แผงสวตชแรงสง..แรงดนไมเกน 33 kV.

ขอก าหนดโครงสรางเหมอนแรงต า และเพ มเตมดงน

ถาเปนบรภณฑประธาน ตองเปนไปตามบรภณฑประธาน ในบทท

3 ดวย

ตวน าและบสบาร ตองตดตงอยางม นคง มการท าเครองหมายดงน

แดง ส าหรบเฟส R

เหลอง ส าหรบเฟส Y

น าเงน ส าหรบเฟส B


แผงสวตชแรงสง..


• ไมเลกกวา 95 ตร.มม. ส าหรบ 12 KV.

• ไมเลกกวา 50 ตร.มม. ส าหรบ 24 KV.

• ไมเลกกวา 35 ตร.มม. ส าหรบ 33 เคว

Copper Bus

• มขนาดกระแสไมนอยกวา Copper Bus Aluminum

Bus

ตองม GROUND BUS ดวย

Surge Arrester….ถาม


• สายดนของอะเรสเตอรตอลงดนรวมกบชลด

ของสายใตดน และแยกจาก GROUND BUS

ของแผงสวตช

• สายดน ใชสายทองแดงหมฉนวนทนแรงดนไม

ต ากวา 1,000 V. ขนาดไมเลกกวา 16 ตร.มม.

วางบนลกถวยพกดแรงดน 1,000 V.

การตอลงดน


• ใชสายตอ GROUND BUS ลงดน

• บานประตตองตอฝากเขากบต มขนาดทจะรบกระแส

ลดวงจรได หรอ ใชสายทองแดงขนาดไมเลกกวา 10

ตร.มม. หรอ ผานการทดสอบจากผผลต

• สายดนแรงสงกบแรงต า ตองแยกจากกนและแยก

หลกดนดวย ยกเวน ความตานทานการตอลงดนไม

เกน 1 โอหม และหางจากสถานยอยไมนอยกวา 1

กม. ใหตอหลกดนแรงสงกบแรงต าเขาดวยกนได


ตวต..(ไมบงคบใชกบ Liquid or Gas Insulated)

มชองระบายแรงดน (Pressure Relief Flap)

ระหวางแผงสวตชดวยกน หรอกบหมอแปลง

ตองมแผนก นโดยตลอด จดทสายผานตองใช

อปกรณทเหมาะสมเชน Draw-Through

Bushing

แผนก น ถาเปนโลหะตองหนาไมนอยกวา 1

มม. ถาเปนวสดไมตดไฟและดดซบความชนอน

ตองหนาไมนอยกวา 3 มม.


การตอสาย ตองท าใน Low Voltage Compartment เทานน

(ยกเวนสายทตองตอกบอปกรณแรงสง) ท Compartment แรงต า

ตองมการปองกนการสมผสไฟฟาแรงสงขณะบ ารงรกษา

ตวต ตองมแผนปดดานลาง เพอปองกนสตวเขาในต


ตวต

ตวอยาง ไมมฝาปดดานลางของ

MDB ท าใหมฝนเขา หรอสตวเขาไป

ท าความเสยหายแกอปกรณเชน

สายไฟฟา ท าใหความเปนฉนวน

ลดลง

สวตชตอลงดน (Earthing Switch)

หากสวตชตอลงดนตดตงดานไฟเขาของ Load break switch ตองม

ทลอกกญแจทสามารถลอกสวตชตอลงดนไดท งต าแหนงเปดและปด

และมปายเตอน “กอนสบสวตชตองแจงการไฟฟาฯ”

หากอยในพนทจายไฟดวยระบบสายใตดน ซงแผงสวตชแรงสงรบไฟ

จาก Ring main unit ของการไฟฟา ตองเกบกญแจไวท Ring

main unit ของการไฟฟา เทานน


155

ดวยความปรารถนาด

ลอชย ทองนล


THE END

คูมือการปฏิบัติงาน ( work manual...

Documents