อทธพลของจตลกษณะและสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

ในกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล

ปรญญานพนธ ของ

วรสรณ เนตรทพย

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต

พฤษภาคม พ.ศ. 2554

อทธพลของจตลกษณะและสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและ พฤตกรรมการบรหารโครงการของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

ในกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล

ปรญญานพนธ ของ

วรสรณ เนตรทพย

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต

พฤษภาคม พ.ศ. 2554 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

อทธพลของจตลกษณะและสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและ พฤตกรรมการบรหารโครงการของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

ในกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล

บทคดยอ ของ

วรสรณ เนตรทพย

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต

พฤษภาคม พ.ศ. 2554

วรสรณ เนตรทพย. (2554). อทธพลของจตลกษณะและสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการ แ สดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของประธานโครงการโรงเรยน

สงเสรมสขภาพในกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล . ปรญญานพนธ วท.ม. (การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

คณะกรรมการควบคม : ผชวยศาสตราจารย ดร. องศนนท อนทรก าแหง, อาจารย ดร.น าชย ศภฤกษชยสกล.

การวจยครงนมจดมงหมายเพอวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสรางความสมพนธของปจจยดานจตลกษณะและสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมโครงการโรงเรยนสงสรมสขภาพ กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก ผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล จ านวน 249 คน เกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ และวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสรางดวยโปรแกรม LISREL

ผลการวจยพบวา 1) การสนบสนน ทางสงคม จากผบงคบบญชา สมพนธภาพในโรงเรยน การรบร

ความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ความฉลาดทางอารมณของทม และประสบการณของผน ามคาสมประสทธอทธพลโดยรวมตอการแสดงบทบาทผน าทม เทากบ 0.08, 0.09, 0.31, 0.71 และ 0.12 ตามล าดบ สามารถอธบายความแปรปรวนของบทบาทผน าทมไดรอยละ 79

2) การสนบสนน ทางสงคม จากผบงคบบญชา สมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ความฉลาดทางอารมณของทม ประสบการณของผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม มคาสมประสทธอทธพลโดยรวมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ เทากบ 0.07, 0.07, 0.26, 0.59, 0.12 และ 0.83 ตามล าดบลกปจจยสามารถอธบายความแปรปรวนของพฤตกรรมการบรหารโครงการ ไดรอยละ 79

ค าส าคญ : การสงเสรมสขภาพ. บทบาทผน าทม, การบรหารโครงการ, ลสเรล, ความฉลาดทางอารมณของทม

THE EFFECT OF PSYCHOLOGICAL CHARACTERISTICS AND WORK ENVIRONMENT TO TEAM LEADING ROLE AND PROJECT MANAGING BEHAVIOR OF HELTH PROMOTION

SCHOOL TEAM LEADER IN BANGKOK AND PERIPHERY

AN ABSTRACT BY

WORASORN NETTHIP

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Science Degree in Applied Behavioral Science Research

at Srinakharinwirot University May 2011

Worasorn Netthip. (2011). The Effect of Psychological Characteristics and Work Environment to Team Leading Role and Project Managing Behavioral of Health

Promotion School Team Leader in Bangkok and Periphery. Master Thesis, M.S. (Applied Behavioral Science Research ). Bangkok: Graduate School, Srinakharinwirot University. Advisor Committee: Assist. Prof. Dr. Ungsinun Intarakamhang . Dr. NumChai Suppareakchaisakul

The purpose of this study was to analyze the structure equation model relationship

of psychological characteristics and work environment factors contributing to the team leading role and project management behavior of health promotion school. The sample consisted of 249 team leaders of health promotion schools in Bangkok and Periphery. The data was collected by using Six Level rating scale questionnaire. The Hypothesis test Were Analysis through LISREL Program . The results were found as follows:

1) Boss support, relationship in school, self-efficacy in team leading, emotion intelligent team, and experience in team leader factors contribute total effects on leading team role 0.08, 0.09, 0.31, 0.71, and 0.12 respectively. These five variables were the co-variance explanation of team leading role at 79 percent.

2) Boss support, relationship in school, self-efficacy in team leading, emotion intelligent team, experience in team leader and team leading role factors contribute total effects on project management behavior 0.07, 0.07, 0.26, 0.59, 0.12, and 0.83 respectively. These six variables were the co-variance explanation of project management behavior at 79 percent. Key Word: Health promotion, Team leading role, Project management, LISREL, EQ.Tea,

ปรญญานพนธ เรอง

อทธพลของจตลกษณะ และสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและ

พฤตกรรมการบรหารโครงการของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ในกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล

ของ วรสรณ เนตรทพย

ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

............................................................... คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.สมชาย สนตวฒนกล) วนท….....เดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2554

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ ............................................ ...........ประธาน (ผชวยศาสตราจารย ดร. องศนนท อนทรก าแหง) …...................................................กรรมการ (อาจารย.ดร.น าชย ศภฤกษชยสกล)

คณะกรรมการสอบปากเปลา ...…....................................... ..........ประธาน

(ผชวยศาสตราจารย ดร.วรณธ กตตพชย) …….............................................. .กรรมการ

(อาจารย ดร. จรล อนฐตวฒน)

…….............................................. .กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร. องศนนท อนทรก าแหง) ………………………………………กรรมการ

ประกาศคณปการ ความส าเรจของการท าวจยในครงนเปนไปดวยเพราะการไดรบความชวยเหลอจากบคคลหลายฝาย แตทส าคญทสดคอ ผชวยศาสตราจารย ดร.องศนนท อนทรก าแหง ประธานควบคมปรญญานพนธ ทเคารพและรก ของผวจยเปนอยางยง ซงไดใหความรและประสบการณทางดานการวจยทหลากหลาย ควบคกบการใหความเมตตา ซงผวจยมความซาบซงใจและรสกเปนพระคณอยางยงและจะขอปวารณาตนเปนลกศษยทดของอาจารยตลอดไป ขอขอบพระคณ อาจารย ดร. น าชย ศภฤกษชยสกล กรรมการควบคมปรญญานพนธทไดรวมใหขอเสนอแนะในการท าวจยพรอมกบไดท าการตรวจสอบทางดานการวเคราะหขอมลทางสถตเปนอยางด ขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร. วรณธ กตตพชย ประธานกรรมการสอบเปลาทไดชวยเพมเตมความสมบรณของงานวจยชนนใหมความสบรณมากยงขน ขอบพระคณ อาจารย ดร. จรล อนฐตวฒน คณะกรรมการสอบปากเปลาทไดใหขอเสนอแนะเพมเตมส าหรบการท าวจย จนกระทงการวจยครงนส าเรจลลวงไปดวยดตามเปาหมายทผวจยไดตงไว นอกจากนแลวผวจยยงตองขอบพระคณเพอนครทกทานทไดใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามการวจยทคอนขางยาวมากในครงน และขอบพระคณทานผอ านวยการของหลายๆ โรงเรยนซงไมอาจจะกลาวชอไดหมดทไดใหความอนเคราะหในการตดตอประสานงานเครอขายของหวหนาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเพอใหไดมาซงขอมลทเพยงพอส าหรบการวเคราะหขอมลในครงนน ผวจยยงตองกราบขอบพระคณอยางสงกบ ครอ าพร เนตรทพย ปาอนทรกของผวจยทไดอบรม เลยงดมาตงแตวยเยาว ตลอดจนใหการสนบสนนทางดานการศกษาอยางเตมทกบผวจยเสมอมาจนถงระดบปรญญาโท วรสรณ เนตรทพย

สารบญ

บทท หนา

1 บทน า.................................................................................................................... 1 ภมหลง................................................................................................................ 1 วตถประสงคการวจย………………………………………………………................. 7 ความส าคญของการวจย………………………………………………………………. 7 ขอบเขตของการวจย…………………………………………………………………... 7 ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย……………………………………….. 7 ตวแปรทศกษา…………………………………………………………………….. 8 นยามศพทเฉพาะ………………………………………………………………..... 9 นยามปฏบตการ............................................................................................. 9

2 เอกสารและงานวจยท เก ยวของ……………………………………………………… 17 โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ……………………………………………….......... 17 แนวทางการวเคราะหสาเหตพฤตกรรม……………………………………………….. 22 พฤตกรรมการบรหารโครงการ………………………………………………………… 24 ความหมายของการบรหารโครงการ………………………………………………. 24 พฤตกรรมการบรหารโครงการ…………………………………………………….. 25 การวดพฤตกรรมการบรหารโครงการ…………………………………………………... 29 ปจจยทคาดวาจะสงผลตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ………………………... 30 การแสดงบทบาทผน าทม……………………………………………………………… 32 ลกษณะทวไปของการท างานเปนทม……………………………………………... 32 การแสดงบทบาทผน าทม…………………………………………………………. 38 การวดการแสดงบทบาทผน าทม………………………………………………….. 42 ความสมพนธระหวางบทบาทผน าทมกบพฤตกรรมการบรหารโครงการ…………. 43 ความฉลาดทางอารมณของทม……………………………………………………….. 45 ความหมายของความฉลาดทางอารมณ………………………………………….. 45 ความฉลาดทางอารมณของทม…………………………………………………… 46

สารบญ (ต อ)

บทท หนา

2 (ต อ) การวดความฉลาดทางอารมณของทม…………………………………………. 48 ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมกบการแสดงบทบาทของ

ผน าทม………………………………………………………………………….. 48 ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมกบพฤตกรรมการบรหาร

โครงการ…………………………………………………………………………. 51 การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา…………………………………………. 52 ความหมายของการสนบสนนทางสงคม………………………………………... 52 การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา……………………………………... 53 การวดการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา……………………………… 55 ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชากบการแสดง

บทบาทผน าทม………………………………………………………………….. 55 ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชากบพฤต

กรรมการบรหารโครงการ……………………………………………………….. 59 สมพนธภาพในโรงเรยน……………………………………………………………… 60 ความหมายของสมพนธภาพระหวางบคคล…………………………………….. 60 ทฤษฏทเกยวกบสมพนธภาพ…………………………………………………… 61 สมพนธภาพในการท างาน………………………………………………………. 63 การวดสมพนธภาพในโรงเรยน………………………………………………….. 68 ความสมพนธระหวางสมพนธภาพในโรงเรยนกบการแสดงบทบาทผน าทมและ

พฤตกรรมการบรหารโครงการ………………………………………………….. 69 การรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทม…………………………………… 70 แนวคดเกยวกบการรบรความสามารถของตน………………………………….. 70 ความหมายของการรบรความสามารถของตน…………………………………. 72 การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม…………………….. 73 การวดการรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทม…………………….…. 75

สารบญ (ต อ)

บทท หนา

2 (ต อ) ความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทมกบการ

แสดงบทบาทนผน าทมและพฤตกรรมกการบรหารโครงการ…………………… 76 ประสบการณการเปนผน า ………………………………………………………….. 77 ความหมายของประสบการณการเปนผน า…………………………………….. 77 แนวคดทใชในการศกษาประสบการณการเปนผน า……………………………. 78 การวดประสบการณการเปนผน า……………………………………………….. 79 ความสมพนธระหวางประสบการณการเปนผน ากบการแสดงบทบาทผน าทม… 80 ความสมพนธระหวางประสบการณการเปนผน ากบพฤตกรรมการบรหาร

โครงการ…………………………………………………………………………. 81 กรอบแนวคดในการวจย…………………………………………………………….. 82 สมมตฐานในการวจย……………………………………………………………….. 87

3 วธด าเนนการวจย.............................................................................................. 89 การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง................................................... 89 การสรางเครองมอทใชในการวจย………………………………………………....... 90 การเกบรวบรวมขอมล……………………………………………………………..… 102 การจดกระท าและการวเคราะหขอมล..................................……………………… 102

4 ผลการวเคราะหขอมล....................................................................................... 106 สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล……………………………………………….. 106 สญลกษณของตวแปรทท าการศกษา………………………………………………. 107 สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม …………………….. 109 สวนท 2 ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานและคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตว

สวนท 3 การวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสราง .............................................. 115

สารบญ (ต อ) บทท หนา

5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ…………………………………………………. 123 กระบวนการวจยโดยสรป………………………………………………………….. 123 สรปผลการวจย…………………………………………………………………….. 126 อภปรายผล…………………………………………………………………………. 127 ขอเสนอแนะเพอการน าไปปฏบต…………………………………………………… 145 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป…………………………………………………… 146

บรรณานกรม............................................................................................................. ...... 148 ภาคผนวก ภาคผนวก ก ผลการวเคราะหทส าคญจากโปรแกรม LISREL……………………… 168 ภาคผนวก ข แบบสอบถามทใชในการวจย คาเฉลยรายขอ สวนเบยงเบนมาตราฐาน รายขอ คาอ านาจจ าแนกรายขอ และคาความเชอมนทงฉบบของตวแปรสงเกตของขอท มลจรง……………………………………………………………………………………... 162 ประวตย อผวจย………………………………………………………………………………… 180

บญชตาราง

ตาราง หนา 1 ตวแปรแฝงและตวแปรเชงสงเกตทใชในการศกษา........................................... 85 2 ผลการวเคราะหหาคาอ านาจจ าแนกรายขอ และคาความเชอมนทงฉบบคา

น าหนกองคประกอบมาตรฐาน คาสดสวนความแปรปรวนของตวแปร สงเกต ทไดอธบายตวแปรแฝง และคาความเชอมนของตวแปรแฝง ของ แบบสอบถามทใชในการวจยทกตวแปร………………...……………………. 94

3 คาความถ และรอยละ ของขอมลทวไปของกลมตวอยางทท าการศกษา (n = 249)……………………………………………………………………. 109

4 การตรวจสอบแจกแจงของตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาในแบบจ าลอง (n = 249) พสยคะแนนอยระหวาง 1 – 6……………………………….…… 111

5 การตรวจสอบคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรเชงประจกษทท าการศกษา ในแบบจ าลอง (n =249)………………………………………………….…. 114

6 รายละเอยดของการปรบแบบจ าลองโดยใหคาความคลาดเคลอนของตวแปร เชงประจกษบางคในแบบจ าลองมความสมพนธกน…………………..……… 116

7 การเปรยบเทยบความเหมาะสมของแบบจ าลองสมมตฐานกบแบบจ าลอง ปรบแกทจะน าไปใชในการอานผลคาสมประสทธอทธพล…………….……… 118

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา 1 กระบวนการในการบรหารโครงการ…………………………………………….. …… 26 2 รปแบบการท างานแบบกลมงาน……………………………………………………… 32 3 รปแบบการท างานรวมกนแบบเปนทม……………………………………………….. 33 4 รปแบบของผน าในทม………………………………………………………………… 36 5 วฎจกรของผน าทม…………………………………………………………………. 37 6 ความสมพนธระหวางการแสดงบทบาทผน าทมกบพฤตกรรมการบรหาร

โครงการ…………………………………………………………………………….. 44 7 ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมกบการแสดงบทบาทผน าทม

และ พฤตกรรมการบรหารโครงการ………………………………………………… 52 8 ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารกบการแสดงบทบาท

ผน า ทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ………………..……………..……….. 60 9 ปฏสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล (P) พฤตกรรม (B) และสภาพแวดลอม (E)… 70 10 แสดงความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนเองและความคาดหวงผลท

จะเกดขน…………………………………………………………………………… 71 11 ความสมพนธระหวางพฤตกรรม การรบรความสามารถของตนและความคาดหวงผล

ทเกดขน…………………………………………………………………………..… 72 12 รปแบบพฤตกรรมการท างานกบการเรยนรการใหเหตผลปรบปรงจาก โกรนคา

เวส………………………………………………………………………………….. 78 13 ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารกบการแสดงบทบาทผน า

ทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ………………………..……………………. 82 14 กรอบแนวคดทใชในการวจย…………………………………………………………. 83 15 แบบจ าลองสมการโครงสรางของปจจยทสงผลตอการแสดง บทบาทผน าทม และ

พฤตกรรมการบรหารโครงการตามสมมตฐานการวจย…………………………….. 84 16 ผลการวเคราะหองคประกอบของตวแปรแฝงปจจยดานจตลกษณะ ปจจยดาน

สภาพแวดลอม การแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ เพอ ตรวจสอบคณภาพของตวแปรแฝง (Convergent Model)……………………….. 97

บทท 1 บทน า

ภมหลง มขอสรปทไดรบการยอมรบมานาน แลววาเบองหลงความส าเรจ ในการท างานจ านวนมาก ลวนมาจากการ ท างานอยางทมเท ของทมงานเลกๆ ทเปนกลไกส าคญในการผลกดน จะเหนรปแบบการท างานเปนทมไดเดนชดใน องคการภาคเอกชน ซงไดพยายามน ามา ทดแทนรปแบบการท างานแบบเดม ดงตวอยางเชน ในป ค.ศ 1980 ผบรหารระดบสงของ บรษทฟอรดมอเตอรไดฝากความหวงของบรษทไวกบทมงานออกแบบรถยนตรนใหม เพอการแขงขนทางการตลาดกบคายรถญปน ทมดไซนทนสมย ราคาถก และประหยดน ามน กวา เชนเดยวกบบรษทพรอคเตอรแอนดแกมเบล ซงเปนบรษทขนาดใหญทเปนผน าในดานอสงหารมทรพยระดบโลก ทไดรณรงค ใหจดตงทมงาน เพอการปรบปรงและพฒนาองคการโดยใหทมท าหนาท ซงส าคญทสด ไดแก การพฒนาผลตภณฑใหมความทนสมย ซงในระยะแรกทงหวหนาและลกนองของทงสองบรษทตางพบกบปญหาเรองการบรหารจดการทมงาน เพราะความคนเคย กบรปแบบการท างานแบบประจ า ( Routine) แตเมอทมพฒนาการท างานอยางเตมศกยภาพจงสงผลใหบรษททง 2 แหง ปรบตวเขากบสภาพการแขงขนทเปลยนแปลงไปไดอยางมประสทธภาพ (Drucker. 1995: 97 – 103) นอกจากนงานในลกษณะทตองใช ความละเอยดออน และความสามารถดานเทคนคเฉพาะ ดงเชนงานดานรงสวทยา (Radiology) สามารถ น ารปแบบการท างานเปนทมมาใชเพอเพมคณภาพการศกษาในหองทดลอง ดงสรปพบวาผลงานของทม งานผเชยวชาญมประสทธภาพมาก สงผลท าใหคณภาพในการใหบรการเพมสงขน จนเปนทพอใจของผรบบรการ (Harold. 2005: 1-2 ) เชนเดยวกบรายงานผลการประเมนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพของโรงเรยนในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานหลายแหงกพบเชนเดยวกนวา ปจจยส าคญท าใหโครงการประสบความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไวคอ การน ารปแบบการท างานเปนทมซงอยในรปแบบของคณะกรรมการด าเนนงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเขามาใช (ธรพงศ ณ นาน. 2551: 70 – 71; วสนต ศลปสวรรณ และ พมพพรรณ ศลปสวรรณ. 2541: 55 – 52 ; สคนธ เจยสกล และ นพรตน แกนนาค า. 2542: 60 - 62)

จากตวอยางความส าเรจของทมงานเลกๆ ดงกลาว สอดคลองกบทกองคการทงภาครฐหรอภาคเอกชน ในปจจบน ประเทศไทย ไดน ารปแบบการท างานเปนทมมาใช ในโครงการหรอกจกรรมพฒนาทกสาขาอาชพ ดงกรมอนามย กระทรวงสาธารณสขไดน ารปแบบการท างานเปนทมมาใชในการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ และก าหนดแนวทางในการด าเนนโครงการโดยใหทกโรงเรยนทด าเนนโครงการน มการแตงตงคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยนอยางเปน ทางการ

2

ซงประกอบขนจากบค ลากรหลายฝาย โดย ก าหนดใหครในโรงเรยนเปนประธานคณะกรรมการ หรอ “หวหนาทม” เพอน าพาโรงเรยนกาวไปสการเปนโรงเรยนสงเสรมสขภาพทคร นกเรยน บคลากร และคนในชมชน จะได มสขภาวะทสมบรณ มพฤตกรรมสขภาพทด ซงจะเปนตวกระตนใหการจดการศกษาของโรงเรยน มประสทธภาพมากยงขน สอดคลอง กบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 6 ทวา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอการพฒนาเดกไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ ภมปญญา ความร และคณธรรม จรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารง ชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” (กรมอนามย. 2547: 1-20)

โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนโครงการทมสวนส าคญในการชวยพฒนาคณภาพชวตของนกเรยนในเชงองคความรและพฤตกรรมทางดานสขภาพ การทมสขภาพทดยอมจะน ามาสการมก าลงกายและก าลงใจในการเรยนรไดอยางเตมศกยภาพ ดงเหนไดชดจากคณภาพทางการศกษาของโรงเรยนในเมองทนกเรยนสวนใหญมฐานะทางเศรษฐกจอยในระดบด มสขอนามยในการใชชวตประจ าวนทถกตอง มผปกครองทมองคความร และใสใจดานสขภาพเปนอยาง ยอมมแนวโนมทจะท าใหผลสมฤทธทางการเรยน และศกยภาพทแทจรงของนกเรยนไดรบการพฒนาอยางสงสด ซงแตกตางจากนกเรยนในชนบททมฐานะยากจน ผปกครองขาดความเอาใจใสเรองสขภาพ อนามย สงผลใหเกดแนวโนมทจะท าใหมผลสมฤทธทางการเรยนและการพฒนาศกยภาพของนกเรยนเปนไปอยางลาชา (ปยะนช จตตนนท. 2553: 14 – 16; ชาต โสมประยร และ เอมอชฌา (รตนรมจง) วฒนบรานนท. 2542: 41 – 44) การวเคราะหสถานการณเพอวางแผนสงเสรมสขภาพในโรงเรยนประเทศโดย ประภาเพญ สวรรณ. (ประภาเพญ สวรรณ. 2542: 35 - 37) ไดชใหเหนอปสรรคส าคญทขดขวางความส าเรจของการด าเนนโครงการสงเสรมสขภาพในประเทศไทยวา สาเหตทส าคญคอ การเอาใจใสในการบรหารจดการโครงการทแทจรงของครผรบผดชอบโครงการ เพราะวาโครงการดงกลาวไมไดอยในสายงานหลกทจะตองรบผดชอบ จงสงผลใหการทมเทก าลงกายและก าลงสมองเพอจดการโครงการเปนไปอยางไมเตมศกยภาพทมอยของครและโครงการไมประสบความส าเรจเทาทควร

จากคมอการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข (2547: 1-10) ไดระบวา คณะกรรมการสงเสรมสขภาพแตละโรงเรยนทวประเทศทเขารวมโครงการเรยกวาเปนทมโครงการ ( Project teams) เปนรปแบบหนงของทมบรหารตนเอง ( Self – managed work teams ) ซงเปนการรวมตวกนของเพอนครในโรงเรยนเปนหลก ประกอบกบการประสานงานกบภาคสวนตางๆของชมชนใหเขามามสวนรวมในการด าเนนโครงการ (สดา เทยบจตรส. 2541: 173 - 175) ดงเชนการด าเนนงานของโรงเรยนวดน าขน จงหวดจนทบร ซงไดรบการคดเลอกเปน โรงเรยนสงเสรมสขภาพตนแบบ จาก ส านกงานสาธารณสขจงหวด และส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาจงหวด เพราะสามารถประสานความรวมมอกบภาคสวนตางๆ ของสงคม และการท างาน

3

รวมกนของคณะกรรมการด าเนนงาน (กรมอนามย. 2545: 9 -11) ภาพรวมของการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพจากการประเมนโครงการของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข หนวยงานหลกในการสงเสรมใหด าเนนโครงการ ตามตวชวดในป พ.ศ. 2548 พบวามโรงเรยนเพยง 636 แหง ทประสบความส าเรจไดรบการรบรองมาตรฐานโรงเรยนสงเสรมสขภาพระดบทอง จากโรงเรยนทงหมด 41,241โรง ทวประเทศ คดเปนเพยงรอยละ 1.54 จากขอมลทพบเปนสงทยนยนไดวา การบรหารจดการโครงการในภาพรวมยงไมประสบความส าเรจเทาทควร โดย เฉพาะความสามารถในการบรหารทมงานของผบรหารโรงเรยน การ แสดงความเปนผ น าทมของ หวหนาโครงการ การปฏบตงานของสมาชกในทมงาน และทกษะในการบรหารจดการโครงการทมประสทธผล รวมทงการท ยงไมเขาใจรปแบบการท างานเปนทมอยางลกซง ไมเขาใจบทบาทของตนเองในรปแบบการท างานเปนทม เพราะเปนรปแบบการท างานทขาราชการไทยยงไมคอยคนเคยมากนก (สนนท ศรวรตน. 2545: 71 – 74; Harvey, 1995: 221 – 239)

การท างานเปนทมถงแมจะชวยใหการท างานประสบความส าเรจ แตบางครงมกจะประสบปญหาเกยวกบ ความไมเขาใจในบทบาทและหนาทของสมาชกแตละคนในทมงาน ไมวาจะเปนผสนบสนนทม สมาชกในทม หรอแมแต ผน าทม ทงนเปนเพราะ วาคนไทยบางสวนยง คนเคย กบรปแบบการท างานแบบเดม แบงสงการ การท างานตามต าแหนงงาน ตาม ระบบราชการไทยทปฏบตสบตอกนมา (คะนง เจรญชย. 2543: 50 – 56; กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. 2545: 41 - 45) ประเดนหนงทนกวชาการดานพฤตกรรมองคการใหความสนใจศกษาเกยวกบทมงานกคอ พฤตกรรมในการท างานเปนทม โดยเฉพาะ การแสดงบทบาทของผน าทม (Leading as role ) ทแตกตางกบผน าองคกรทวไป เพราะนบไดวาผน าทมเปนหวใจหลกในการขบเคลอนทมงานโครงการ ผน าทมทมทกษะในการท างานเปนทม เขาใจในบทบาทและหนาทของตนเองเปนอยางดวาควรแสดงออกในลกษณะทตรงกนขามกบการเปนหวหนางานตามต าแหนงหนาทแบบเดม และมทกษะการบรหารจดการโครงการทด (Polzer. 2004: 50 ) ดงท แกวตา ผพฒนาพงศ (2547: 100 – 101 ) เสนอวา การท างานเปนทมนนไมวาจะเปนการบรหารจดการวสดอปกรณตางๆ บรหารการเงน และการบรหารพฤตกรรมของสมาชกในทม ลวนเปนหนาทส าคญของผน าทม ท ตองบรณาการสงตางๆ เหลานเพอท าใหทมบรรลตามเปาหมายทตงไว หากเปรยบเทยบทมงาน ใหเสมอนกบรางกายมนษยผน าทมกเปรยบเสมอน เปนหวใจซงเปนสวนส าคญทสดซงจะขาดสวนนไปไมได เพราะวารปแบบของทมงานแตกตางจากรปแบบการท างานแบบปกตทวไป เพราะผน าทมเปนเพยงผน าชวคราวเมอทมบรรลตามเปาหมายสมาชกในทมตองแยกยายกลบไปท างานตามแผนกเดมของตน ดงนนอ านาจของผน าทมจงมขอบเขตจ ากด ไมวาจะเปนความสามารถในการใหความด ความชอบ การเลอนขนเงนเดอน การใชอ านาจบงคบบญชาตามสายงาน และการลงโทษสมาชกในทม ดงนนการเปนผน าทม จงเปนเรองททาทายความสามารถ

4

ของผน าเปนอยางยง (Polzer. 2004: 59) และจากการศกษาเอกสารเกยวกบการท างานเปนทมพบวา ผน าทมเปนผน าในการฟนฝาอปสรรคทงหลาย เปนความหวงของสมาชกในทมงาน เปนผใหความชวยเหลอ สนบสนนในการท างานของสมาชกในทม ตลอดจนเปนผบรณาการทรพยากรทงหมดทมอยในทมเขา เพอใชใหเกดประโยชนมากทสดและเออตอการบรรลเปาหมาย (Day, Gronn; & Salas. 2006: 211 – 212) จากการททมงานโครงการไมไดเปนงานถาวรขององคการจงท าใหมขอจ ากดในเรองของอ านาจในการบงคบบญชาในควบคมการท างานของสมาชกในทม ซงผน าทมจะเปนผทมอทธพลตอพฤตกรรมในการท างานของสมาชกทมมากทสด หากผน าทมเขาใจรปแบบการท างานเปนทมอยางแทจรง เขาใจบทบาทของตนในฐานะผน าทม จะท าใหการด าเนนงานเปนไปอยางมประสทธภาพ ลดการสนเปลอง และสรางแรงจงใจในการท างานใหกบสมาชกไดเปนอยางด ( Wells. et.al. 2005: 1840 – 1852) ดงผลการวจย เมตตา ทองสวาง ( 2546: 45 – 50 ) ทชใหเหนถงความส าคญของผน าทมวา รปแบบภาวะผน าของหวหนาหอผปวยหนก มผลกระทบตอความไววางใจภายในทมของพยาบาลวชาชพมากทสดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 จงเชอถอไดวา ในการท างาน เปนทม ผน าทมทเขาใจในบทบาทหนาทของตนเองในฐานะทเปนหวหนาทมงาน มทกษะการบรหารจดการโครงการทดสามารถบรหารทรพยากรทมอยอยางจ ากดไดอยางมประสทธภาพ และเขาใจกระบวนการแบบทมงาน จะท าใหการท างานเปนทมประสบความส าเรจไดในทสด

จากความส าคญของผน าทม ในการวจยครงน ใหความสนใจกบ การแสดงบทบาทผน าทม (Leading role) ของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงเปน “หวหนาทม” ทจะตองขบเคลอนคณะท างานไปสความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว และ เปนบทบาทใหมส าหรบ ครในระบบราชการ จากการศกษาเอกสารและงานวจย ทเกยวของกบปจจยทมผลตอการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ ดลผลการศกษา ของแอมไบลและคณะ (Amabile; et.al. 2004: 5 – 32) ซง เปนการวจยระยะยาว ( Longitudinal research) แบบมสวนรวมในกลมลกจาง ของบรษทเอกชนแหงหนงในประเทศสหรฐอเมรกา พบวา การทผบงคบบญชาไดใหการสนบสนนทงทางดานกายภาพและทางดานจตใจแกกลมลกจางอยางเตมท จนกลมลกจางเกดความรสกวาตนเองไดรบการเอาใจใส เปนบคคลทมความส าคญตอเปาหมายขององคกร การจดสภาพแวดลอมของหนวยงานใหมความพรอมในทกดาน เชน การจดใหเปนองคกรแหงการเรยนร การจดหาวสดอปกรณในการท างานทเพรยบพรอม มสวนส าคญในการท าใหลกจางเกดความมนใจในตนเองทจะท างานไดอยางเตมศกยภาพตามบทบาทและหนาทของตนเอง ไมวาจะเปนงานในรปแบบของงานประจ า (Routine) หรอรปแบบการท างานเปนทมในฐานะทเปนหวหนาทมและสมาชกในทม ตลอดจนท าใหสามารถทจะแสดงบทบาทของตนเองตามบทบาทและหนาทไดเปนอยางด สอดคลองกบแนวคดของโพลเซอร (Polzer. 2004: 122 - 124) ทกลาววา การสนบสนนจากผบรหาร ความเหมาะสมของ ระดบ

5

การบงคบบญชาและบรรยกาศในการท างานขององคการ ลวนเปนสงทเกยวของกบการแสดงบทบาทของผน าทมและประสทธผลของทมงาน เพราะผน าทมจะท าการพจารณา สงเหลาน เพอทบทวนถงความเหมาะสมในการ แสดงบทบาทของตน ในฐานะผน าทม และผน าในการบรหารโครงการไดเปนอยางด อนเปนผลท าใหผลการปฏบตงานของทมประสบความส าเรจ งานวจยของ เวลลและคณะ(Wells; et.al. 2005: 1840–1852) ไดชใหเหนวา ขนาดของทม สภาพแวดลอมของทม จ านวนของสมาชกทม มความสมพนธกบพฤตกรรมของผน าทม ทงนจากงานวจยดงกลาวเมอท าการจดกลมตวแปรทคลายกนเขาดวยกนพบวา ปจจยทสงผลตอการแสดงบทบาทของผน าทมประกอบไปดวยตวแปรทางดานสภาพแวดลอมในการท างาน และจตลกษณะของผน าทม นบไดวาสอดคลองกบแนวคดทางดานพฤตกรรมศาสตร ทเชอวาอทธพลของสภาพแวดลอมและจตลกษณะ สวนบคคลลวนสงผลตอการแสดงพฤตกรรมตางๆ ของมนษย

ปจจยดานจตลกษณะของผน าทมทมอทธพลตอการแสดงบทบาทผน าทม พบวาตวแปร ประสบการณ ของผน าทม (Leader experience) และการรบรความสามารถของตนดานการแสดงบทบาทผน าทม เปนตวแปรทมอทธพล สงในกลมน สามารถยนยนจากงานวจยของ ฟรด (Fred. 1970: 1-14) ทศกษาถงประสบการณการเปนผน าของผฝกนกกฬาบาสเกตบอล NBA ประเทศสหรฐอเมรกาพบวา ผฝกนกกฬาทมประสบการณการเปนผน าสงจะเปนผทไดรบการยอมรบในเรองของประสทธภาพในการท างาน และ ผลผลตทด (Good productivity) จากองคการสง เชนเดยวกบงานวจยของโกรคาเวส ( Goncalves. 2008: 992-1001) ทพบวา บคคลทมประสบการณในการท างานเสยงภยสงจะมพฤตกรรมการท างานทค านงถงความปลอดภยสงมากกวาบคคลทไมมประสบการณในการท างานทเสยงภย งานวจยดงกลาวสามารถเชอมโยงไดวา ผน าทมทมประสบการณการเปนผน าทมสงนาจะแสดงบทบาทการเปนผน าทมไดเปนอยางด เพราะเกดจากการเรยนรผานประสบการณ นอกจากน วาครและโชรนนาก ( Vekiri; & Chronaki. 2008: 1396 – 1399) ไดท าการวจยแบบมสวนรวมในกลมนกเรยนในเมองของประเทศกรซจ านวน 340 คน พบวาการรบรความสามารถของตนดานคอมพวเตอรมความสมพนธกบความสามารถในการท ากจกรรม และความสามารถในการใชคอมพวเตอรอยางมนยส าคญทระดบ .01 เชนเดยวกบ สโตเบอร, ฮนทชไพล และวด ( Stoeber, Hutchfield; & Wood. 2008: 325) ไดท าวจยกบกลมนกศกษามหาวทยาลยบรทส( British university) จ านวน 100 คน พบวาการรบรความสามารถของตนมความสมพนธกบการเปนบคคลทสมบรณแบบ

(Perfectionism) งานวจยดงกลาวสามารถเชอมโยงไดวาผน าทมทรบรความสามารถของตนดานการเปนผน าทมสงนาจะแสดงบทบาทผน าทมไดเปนอยางดเพราะจะเปนบคคลทม ความมนใจ พรอมจะแสดงพฤตกรรมตามเปาหมายได

6

ปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างานทมอทธพลตอการแสดงบทบาทผน าทมพบวา ตวแปรความฉลาดทางอารมณของทม การสนบสนนทางสงคมจากผ บงคบบญชา และสมพนธภาพในโรงเรยน เปนตวแปรทมอทธพลสงในกลมน สามารถยนยนจากงานวจยของ เดยและแครโรล (Day; & Carroll. 2004: 1443 – 1445) ในงานวจยเชงส ารวจกบกลมตวอยางนกศกษามหาวทยาลยแหงประเทศแคนนาดา ( Canadian University) จ านวน 246 คนพบวา ความฉลาดทางอารมณสวนบคคลมความสมพนธกบผลการปฏบตงานของบคคลอยางมนยส าคญทระดบ .01 และไดกลาวเสรมวาบคคลทมความฉลาดทางอารมณในดานตางๆสง จะสามารถปรบตวเองใหเขากบการท างานและสงผลท าใหผลการปฏบตงานประสบความส าเรจไดอยางรวดเรว แฮมพราย ( Humphrey. 2002: 493-504) กลาวไวในบทความเรองรปแบบทหลากหลากของความฉลาดทางอารมณผน า ( The many faces of emotional leadership) วาผน าสามารถใชความฉลาดทางอารมณของตนในการบรหารอารมณของลกนองใหเกดแรงจงใจในการท างาน แนวคดดงกลาวเชอวาความฉลาดทางอารมณมอทธพลตอพฤตกรรมการท างาน แตในสภาวะการท างานเปนทมนนพบวา ความฉลาดทางอารมณ ของทม ( EQ Team) มอทธพลสงในฐานะ ของสภาพแวดลอมในการท างานการศกษาตวแปรดงกลาวได น าโครงสรางของความฉลาดทางอารมณมาสรางเปนตวแปรความฉลาดทางอารมณของทมดงงานวจยของ ศยามล เอกะกลานนต ( 2550: 48 – 50) ทอธบายวาความฉลาดทางอารมณของทม ( EQ Team) ไมไดเปนการน าความฉลาดทางอารมณของสมาชกในทมมารวมเขาดวยกนแตความฉลาดทางอารมณของทม เปนสภาพแวดลอมในการท างานของทมทสมาชกรวมกนสรางบรรทดฐานในการท างานรวมกนเพอประสทธภาพของทมงาน ซงสอดคลองกบผลวจยของ ศยามล เอกะกลานนต ทพบ วาความฉลาดทางอารณของทม มอทธพลตอประสทธผลของทมขามสายงาน และผลวจยของ นวลฉว ประเสรฐสข (2542:87) ทศกษากบผบรหารสตรธนาคารไทยพาณชย จ านวน 581 คน พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมจากองคการมความสมพนธกบความส าเรจในอาชพดานบทบาทการท างาน เชนเดยวกบ งานวจยของศราภรณ สขศรล าเลศ ( 2550: 120) ท างานวจยกบกลมขาราชการคร พบวาการไดรบการสนบสนนทางสงคมจากหวหนาอยางเหมาะสมสงผลตอการแสดงพฤตกรมในการท างานตามบทบาทของตนไดอยางเหมาะสม งานวจยดงกลาวสามารถเชอมโยงไดวาผน าทมทไดรบการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารสงจะสามารถแสดงบทบาทผน าทมได นอกจากนยงมงานวจยทสนบสนนแนวคดของสมพนธภาพในการท างาน ของอารโนด ( วไล พวรกษา. 2541 : 47; อางองจาก Arnlod; et al. 1991) พบวา ความสมพนธอนดระหวางผบงคบบญชากบผปฏบตงาน จะท าใหเกดความชดเจนในบทบาทของผปฏบตงานเพมมากขน เชนเดยวกบงานวจยของอมาพร ฟมน ( 2546: 67) ไดท าการศกษาเกยวกบการท างานเปนทมในกลมอาจารยมหาวทยาลย โดยวธการวจยแบบผสมผสาน พบวา ปจจยทสงเสรมตอการท างานเปนทมคอสมพนธภาพทดตอกนของสมาชกในทม จากขอมล

7

ดงกลาวสามารถเชอมโยงไดวาผน าทมทท างานในโรงเรยนทมบรรยากาศการมสมพนธภาพทดจะสงเสรมใหแสดงบทบาทผน าทมไดด นอกจากน มร (Moore. 2007: 77-96) กลาวไวในบทความเรอง ภาวะผน ากบทมงาน (Leadership and teams) วาผน าเปนผทมความส าคญตอการท างานของทม ในการด าเนนโครงการนบไดวาเปนรปแบบหนงของทมงาน จงเชอไดวาผน าทสามารถแสดงบทบาทของตนเองในทมไดอยางเหมาะสมจะท าใหสามารถบรหารโครงการไดอยางมประสทธภาพ ท าใหผวจยสนใจศกษาถงอทธพลของการแสดงบทบาทผน าทมทสงผลตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ

จากความส าคญและปญหาดงกลาวทเสนอมาน ท าใหผวจยสนใจศกษาอทธพลของปจจยดานจตลกษณะ ไดแก ประสบการณการเปนผน า การรบรความสามารถของตนดานการเปนผน าทม และปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ไดแก ความฉลาดทางอารมณของทม การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา สมพนธภาพใน โรงเรยน ทมอทธพลตอการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ ของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ อนจะเปนประโยชนในการเสรม สราง ปจจยตางๆ เพอใหผน าทมแสดงบทบาทผน าทมอยางมประสทธภาพ และแสดงพฤตกรรมการบรหารโครงการไดอยางมประสทธภาพ ทงนหากไมไดมการคนหาเกยวกบปจจยส าคญทจะสงผลใหครสามารถแสดงบทบาทการท างานเปนทมทมประสทธภาพกจะท าใหองคความรเกยวกบประเดนดงกลาวขาดหายไป การก าหนดนโยบายเพอพฒนาและสงเสรมศกยภาพครทจะท าบทบาทและหนาทดงกลาวอาจจะไมถดตองและสอดคลองกบสภาพความเปนจรงท าใหสญเสยทรพยากรทางการบรหารโดยไมไดน าไปสการแกไขปญหาทแทจรง ( ประภาเพญ สวรรณ. 2542: 33 – 35) ดวยเหตผลดงกลาวจงท าใหผวจยไดท าการวจยครงนขนมา เพอคนหาถงปจจยส าคญทสงผลใหเกดการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ วตประสงคของการวจย 1.เพอพฒนาแบบจ าลองสมการโครงสรางความสมพนธของปจจยดานจตลกษณะ และปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

2.เพอศกษาน าหนกอทธพลของตวแปรในกลมปจจยดานจตลกษณะและปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

8

ความส าคญของการวจย 1. เนองจากโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนโครงการทสงผลกระทบถงคณภาพชวตทง

ของนกเรยน บคลากร และคร หากการด าเนนโครงการขาดประสทธภาพ ผน าทมโครงการไมสามารถทจะบรหารจดการโครงการไดประสบความส าเรจกยอมทจะสงผลกระทบตอคณภาพการจดการเรยนการสอน ดงนนงานวจยครงนจงมสวนส าคญในการอธบายถงสาเหตของการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารจดการโครงการ ซงสามารถน าขอสารสนเทศดงกลาวไปใชในการพฒนาการจดการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพใหมประสทธภาพ

2. ผลการวจยครงนจะเปนขอเสนอแนะใหกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข และกระทรวงศกษาธการ ซงเปนหนวยงานทเปนเจาของโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทวประเทศไดน าผลวจยไปสแนวทางในการพฒนาผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ และผน าทมของหนวยงานภาครฐ ใหเปนผน าทมทมประสทธภาพ เขาใจบทบาทและหนาทของตนเองในฐานะทเปนผน าทมงาน ซงมความแตกตางไปจากการเปนหวหนางาน สามารถแสดงบทบาทของตนเองทจะน าคณะท างานไปสความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว

3. ผลการวจยจะเปนขอเสนอแนะให ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเพอใหผบรหารโรงเรยนในฐานะผสนบสนนทม งาน เขาใจในบรบทของการเปนผน าทมของประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงจะท าใหเกดการสงเสรมสนบสนนซงกนและกนท าใหการด าเนนโครงการเปนไปอยางมประสทธภาพเพมขน ขอบเขตของการวจย

ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก ประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรม

สขภาพของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา กระทรวงศกษาธการในกรงเทพมหานคร และจงหวดปรมณฑล จ านวน 629 โรงเรยน รวมจ านวน 629 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก ประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรม

สขภาพ โรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานครและปรมณฑล ทด าเนนโครงการเสรจสนในปงบประมาณ 2549 – 2552 โดยมเงอนไขวา กลมตวอยางตองไมเปนผอ านวยการโรงเรยน และมประสบการณการเปนผน าทมอยางนอย 1 ป ขนไป รวมจ านวน 249 คน ไดมาจากการสมแบบแบงชนภม (Stratified Random Sampling) โดยมเขตพนทการศกษาเปนตวแบงชนภม

9

ตวแปรทใชในการศกษา เนองจากการวจยในครงนท าการศกษา แบบจ าลองสมการโครงสราง ซงประกอบไปดวยตวแปรแฝงและตวสงเกต (Structure equation model - SEM) มรายละเอยดดงน

1. ตวแปรแฝงภายนอก ประกอบดวย 1.1 การสนบสนนทางสงคมจากผบ งคบบญชา วดจากองคประกอบ 3 ดาน

ไดแก การสนบสนนดานอารมณ การสนบสนนดานขอมลขาวสาร และการสนบสนนดานทรพยากร 1.2 ความฉลาดทางอารมณของทม วดจากองคประกอบ 6 ดาน ไดแก การ

ตระหนกรสมาชกทม การควบคมสมาชกทม การตระหนกรทม การควบคมทม การตระหนกทางสงคมของทม และทกษะทางสงคมของทม

1.3 ประสบการณของผน าทม วดจากองคประกอบ 1 ดาน ไดแก ประสบการณการเปนผน าทมงาน

2. ตวแปรแฝงภายใน ไดแก 2.1การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม วดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก การรบรความสามารถดานการเปนผรเรม การรบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า การรบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง และการรบรความสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม 2.2 สมพนธภาพในโรงเรยน วดจากองคประกอบ 3 ดาน ไดแก สมพนธ ภาพระหวางครกบผบงคบบญชา สมพนธภาพระหวางเพอนคร และสมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน 2.3 การแสดงบทบาทผน าทม วดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก บทบาทการเปนผรเรม บทบาทการเปนผแนะน า บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง และบทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม 2.4 พฤตกรรมการบรหารโครงการ วดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก การเรมโครงการ การวางแผนโครงการ การด าเนนโครงการ การควบคมตดตามโครงการ และการปดโครงการ นยามศพทเฉพาะ โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ หมายถง การด าเนนโครงการดานสงเสรมสขภาพโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ภายใตการสนบสนนจาก กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ทสงเสรมโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ทวประเทศ ใหด าเนนการโดยม

10

วตถประสงคเพอให นกเรยน คร บคลากรในโรงเรยน และประชาชนในชมชนใกลเคยงมสขภาวะทสมบรณ มพฤตกรรมสขภาพทด ประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ หมายถง ครทท าหนาทเปน ผน าทมในการด าเนนงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาขนพนฐานในกรงเทพมหานครและปรมณฑลในชวงปการศกษา 2549 -2552 มาอยางนอย 1 ป และไมมต าแหนงเปนผอ านวยการโรงเรยน โรงเรยนในเขตกรงเทพมหานครและ จงหวดปรมณฑล หมายถง โรงเรยนในสงกดส านกงาน คณะกรรมการ การศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกษาธการ ทตงอยในเขตกรงเทพมหานคร จงหวดปทมธาน จงหวดนนทบร และจงหวดสมทรปราการ นยามปฏบตการ พฤตกรรมการบรหารโครงการ หมายถง ผลการปฏบตทเกดจากการบรหารจดการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพของผน าทม เพอใหโครงการประสบความส าเรจตามทไดตงเปาหมายไว วดจากองคประกอบ 5 ดาน ไดแก การรเรมโครงการ หมายถง ผน าทมท าการพจารณาถงความพรอมของทรพยากรทางการบรหาร ความพรอมดานความสามารถของสมาชกทม ท าการวเคราะหจดเดนและจดดอยของสมาชกในทม ท าการวเคราะหศกยภาพของโรงเรยนและชมชนทจะสงผลตอความส าเรจตามเปาหมายของโครงการ ในระยะเวลากอนทจะเรมด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ การวางแผนโครงการ หมายถง ผน าทมท าการวางแผนการใชทรพยากรตางๆทมอยอยางจ ากด ท าการก าหนดหนาทของสมาชกในทมแตละคนใหเหมาะสมกบความสามารถของแตละคน วางแผนล าดบขนตอนในการท างานในชวงเวลาตางๆ ออกแบบโครงสรางในการท างาน ท าการสรางรปแบบการตดตอสอสารภายในและภายนอกทมงาน มวตถประสงคเพอใหการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทวางไว การด าเนนโครงการ หมายถง ผน าทมไดด าเนนการตามแผนการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทไดวางไวอยางเตมความสามารถ ละเอยดรอบคอบ ท าการปรบเปลยนแผนการด าเนนงานตามความจ าเปนและสถานการณทเปลยนไป ท าหนาทประสานการท างานระหวางสมาชกในทมแตละคน เปดโอกาสใหภาคสวนตางๆ มสวนรวมในการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

การควบคมตดตามโครงการ หมายถง ผน าทมตดตามผลการด าเนนงานตามแผนการทวางไวและตามบทบาทและหนาทของสมาชกในทมงานแตละคน ไดใหขอมลยอนกลบใน

11

การท างานแกสมาชกในทมงาน ท าการตดตามความกาวหนาของโครงการในระยะตางๆ และท าการปรบปรงกระบวนการท างานทผดพลาด การปดโครงการ หมายถง ผน าทมมรายงานผลจากการปฏบตงานตามขนตอนตางๆ ทเกดขนตอผบรหารระดบสงของโรงเรยน และประชาชนทวไปดวยสอตางๆ เพอใหทราบถงความส าเรจของการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตลอดจนไดท าการสงมอบโครงการทไดด าเนนการจนเสรจสนกระบวนการใหกบโรงเรยน การวดพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการบรหารโครงการตามแนวคดของ แอนบารและคณะ ( Anbari; et.al. 2008) เปนแนวคดหลกรวมกบขอมลจากการสมภาษณผบรหารโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทไดรบรางวลระดบทองจ านวน 6 ทาน แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ ตงแตนอยทสด จนถง มากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1

การแสดงบทบาทผน าทม หมายถง การแสดงพฤตกรรมของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพตอสมาชกในทมงาน ตอบคลากรในหนวยงานอนๆ และตอบคคลทวไป ในฐานะท เปนการบรหารจดการโครงการใหบรรลตามเปาหมายทวางไว วดไดจากองคประกอบ 4 ดานไดแก บทบาทการเปนผรเรม หมายถง การทผน าทมไดรเรมด าเนนกจกรรมตางๆ ทมความส าคญตอเปาหมายและภารกจ ของโครงการฯ อยางเตมใจ แสดงใหสมาชกทมไดเหนวาการรเรมด าเนนการดงกลาวเปนไปเพอประโยชนของทมไมใชเพอประโยชนของตนเองหรอหนวยงานเดมของตนเอง เปนผรเรมสรางแนวทางการด าเนนงานเหมาะสมกบลกษณะของการท างานเปนทมทตองมการประสานงานกนเปนอยางสงระหวางสมาชกทมแตละคน บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม หมายถง การทผน าทมไดแสดงใหสมาชกในทมไดเหนถงความมงมน ทมเท ความพยายาม ทจะด าเนนโครงการใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทวางไว พยายามท าใหเหนวาตนเองเปนคนทท างานหนกเพอทม ตลอดจนอาสาทจะท างานในสวนทสมาชกทมคดวาเปนงานทยากทสด เพอเปนการกระตนใหสมาชกทมปฏบตงานในโครงการอยางเตมศกยภาพของตนเอง บทบาทการเปนผแนะน า หมายถง การทผน าทมไดแสวงหาขอมลขาวสารทเกยวของกบการด าเนนโครงการเพอน ามาเปนขอเสนอแนะใหกบสมาชกทม มความเตมใจและมความพรอมตลอดเวลาทจะใหค าแนะน าแกสมาชกทมในเวลาตางๆ แสดงทาทางยนดเมอสมาชกทมขอค าแนะน า ชแนะแนวทางการปฏบตงานในหนาททเหมาะสมใหสมาชกทม โดยไมไดแสดงพฤตกรรมในลกษณะทเปนค าสงหรอการสงการตอสมาชกในทม ตลอดจนใหความชวยเหลอในการท างานแกสมาชกในทม เพอใหการด าเนนโครงการบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ

12

บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง หมายถง การทผน าทมไดโนมนาว ชกจง ดวยค าพดหรอการแสดงพฤตกรรมตางๆ เพอใหผบงคบบญชา หนวยงานตางๆ และบคคลทวไป ใหความรวมมอในการด าเนนโครงการฯ ไดชแจงใหเพอนครในโรงเรยนไดเหนวาการใหความรวมมอกบโครงการฯ จะท าใหโรงเรยนมความเจรญกาวหนา สามารถพดจาชกชวนใหคนในชมชนเขามาเปนสวนหนงของการด าเนนงาน โดยมเปาหมายของการโนมนาว ชกจง เพอใหการด าเนนโครงการบรรลตามเปาหมายทวางไว ในการวดการแสดงบทบาทผน าทม ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบบทบาทผน าทมของ โพลเซอร ( Polzer. 2004: 122 - 124) เปนแนวคดหลกรวมกบแนวคด เกยวกบบทบาทผน าทม ของ โดนเนลลอน ( Donnellon. 2006: 70 – 73 ) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบนอยทสด ถง มากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1

ความฉลาดทางอารมณของทม หมายถง การรบรของผน าทม เกยวกบความสามารถในกระบวนการบรหาร และการจดการ อารมณของสมาชกในทม การแสดงถงความรสกเปนพวกเดยวกน การรบรในเปาหมายของทมรวมกนของสมาชกในทมงาน การมปฏสมพนธดานอารมณระหวางสมาชกในทมกบบคคลภายนอก เพอกอใหเกดรปแบบหลกของการแสดงพฤตกรรมรวมกนของสมาชกภายในทมท เออตอการท างานรวมกนและ เพอใหทมบรรลเปาหมายตามทไดตงไววดจากองคประกอบ 6 ดานไดแก การตระหนกรสมาชกทม หมายถง การรบรของผน าทมเกยวกบการพยายามของสมาชกในทมงานทจะสรางความรจกระหวางกนและกน การสรางความตระหนกรวมกนในเปาหมายของทมงาน การตรวจสอบของสมาชกในทมถงจดเดนและจดดอยของกนและกนเพอท าใหการท างานรวมกนประสบความส าเรจ ตลอดจนมความเหนอกเหนใจซงกนและกน มความเปนกลยาณมตรทดตอกน การควบคมสมาชกทม หมายถง การรบรของผน าทมเกยวกบการพยายามของสมาชกในทมงานทจะพยายามควบคมพฤตกรรมของตนเองเพอทจะแสดงออกตอกนและกนอยางตรงไปตรงมาตอเพอเปาหมายของงาน การแสดงทาทางออนนอมถอมตนระหวางสมาชกในทมงาน การแสดงความปรารถนาดในการท างานรวมกน การก ากบตนเองของสมาชกในทมทางดานอารมณเพอทจะท าใหการท างานรวมกนบรรลเปาหมายของทมงาน การตระหนกรทม หมายถง การรบรของผน าทมเกยวกบการแสดงสภาวะทางอารมณของสมาชกในทมงานทไดท าการประเมนถงจดแขงและจดดอยทางดานอารมณระหวางกนและกน การแสวงหาเอกลกษณทางดานอารมณของทมงานรวมกนของสมาชกภายในทมงาน การพยายามรวมกน

13

ในการก าหนดถงรปแบบพฤตกรรมทเหมาะสมในการท างานรวมกนของสมาชกภายในทมทเออท าใหการท างานประสบความส าเรจตามเปาหมายทตงไว การควบคมทม หมายถง การรบรของผน าทมเกยวกบ ความสามารถในการสรางบรรยากาศทท าใหสมาชกในทมเกดความเขาใจ ยอมรบและปรบตวไดตอสถานการณตางๆ ททมตองเผชญ การสรางรปแบบความคดใหสมาชกคดในทางบวกตอเหตการณทเกดขน ทงในอดตและปจจบน สรางความสามารถในการคาดการณถงป ญหาทจะเกดขนจากการท างาน สรางความสามารถในการคดหาแนวทางแกไขและปองกนปญหาในปจจบนและอนาคต รวมถงสรางความรบผดชอบในผลทเกดขนจากการรวมกนตดสนใจของทม การตระหนกทางสงคมของทม หมายถง การทสมาชกในทมรถงเรองราว ความเปลยนแปลง และความเปนไปของสภาพแวดลอม บคลากร และหนวยงานอนๆ ใหความส าคญกบวฒนธรรม ระบบสงคม และการเมองในโรงเรยน รวมถงการรบร ความเขาใจ และการใหความส าคญกบความตองการและแนวทางการปฏบตงานของบคลากรและทมอนๆ ในโรงเรยน ทกษะทางสงคมของทม หมายถง การททมไดมสวนชวยเหลอในการสนบสนนดานทรพยากร สนบสนน สงอ านวยความสะดวกตางๆ ใหกบบคคลอนๆ หรอหนวยงานอนๆใน โรงเรยน รวมถงการแสดงความยนดและใหการตอบรบในความชวยเหลอจากบคคลหรอหนวยงานอนๆ ทงในโรงเรยนและภายนอกโรงเรยน ทใหการสนบสนนกบภารกจของทม ในการวดความฉลาดทางอารมณของทม ผวจยไดพฒนาขอค าถามจากแบบวดความฉลาดทางอารมณของทม ของ ศยามล เอกะกลานนต ( 2551) และแนวคดความฉลาดทางอารมณของทม ของ ดรสเกท และวอลฟฟ ( Druskat; & Wolff. 2001) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1

การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา หมายถง การทผน าทมรบรวาผ บงคบบญชาของตนไดใหการสนบสนนในดานตางๆ เพอเปนการเพมความสามารถในการบรหารจดการและด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ใหประสบความส าเรจตามทไดตงเปาหมายไว วดจากองคประกอบ 3 ดาน ไดแก

การสนบสนนดานอารมณ หมายถง ผน าทมรบรวาผบงคบบญชาของตนไดพดจาเพอใหก าลงใจในการด าเนนโครงการสงเสรมสขภาพทงตอตนเองและตอทมงาน รบรวาผบงคบบญชามเชอมนในความสามารถของตน ใหการยอมรบการตดสนใจในเรองตางๆ ตลอดจนใหเกยรตผน าทม แสดงใหเหนวาการด าเนนโครงการเปนประโยชนตอความเจรญกาวหนาของโรงเรยน

14

การสนบสนนดานขอมลขาวสาร หมายถง ผน าทมรบรวาผบงบงคบบญชาของตนไดพยายามทจะแสวงหาขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเพอน ามาเปนขอเสนอแนะในการบรหารโทรการ ผบงคบบญชามความเตมใจทจะใหขอเสนอแนะวธการบรหารจดการโครงการ เสนอแนะแหลงทรพยากรตางๆ ทเปนประโยชนตอการด าเนนโครงการ ตลอดจนใหขอมลยอนกลบเกยวกบผลการปฏบตหนาทของผน าทมและผลการด าเนนงานทม

การสนบสนนดานทรพยากร หมายถง ผน าทมรบรวาผบงคบบญชาของตนไดใหการสนบสนนงบประมาณ วสด อปกรณ สถานท และบคลากรทมความสามารถ แกทมงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ อ านวยความสะดวกในการใชสถานทตางๆทงภายในและภายนอกโรงเรยนเพอใหการด าเนนโครงการเปนไปอยางราบรน ในการวดการสนบสนนทางสงคมจากผ บงคบบญชา ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการสนบสนนทางสงคมของ เฮาสและคานท ( House; & Kahn,1985: 201) เปนแนวคดหลก ประกอบกบการศกษาแบบวดของ ศราภรณ สขศลล าเลศ ( 2550: 94) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตรา สวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลยถงจรง มากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 สมพนธภาพในโรงเรยน หมายถง การทบคคลตางๆ ในโรงเรยนมความสมพนธอนดซงกนและกน มความเมตตา กรณา มความปรารถนาทจะเหนคนอนมความสข พรอมทจะใหความรวมมอในการด าเนนกจกรรมตางๆ ตามทอกฝายหนงไดรองขอ ซงสงผลท าใหบรรยากาศในโรงเรยนมแตความรวมมอ รวมใจ ทกคนรกใครสามคคกน วดไดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก สมพนธภาพระหวาง เพอน ครกบผบงคบบญชา หมายถง การรบรของผน าทมเกยวกบความสมพนธระหวางเพอนครในโรงเรยนกบผบงคบบญชาในเชงบวก เพอนครใหการยอมรบนบถอความเปนผน าของผบงคบบญชา ใหความรวมมอปฏบตตามนโยบายอยางเตมใจ ไมนนทาวารายลบหลง แสดงความเคารพผบงคบบญชาอยางจรงใจ ตลอดจนผบงคบบญชากใหความนบถอ ยอมรบในความสามารถของครในโรงเรยน ใหเกยรตซงกนและกน สมพนธภาพระหวางเพอนคร หมายถง การรบรของผน าทมเกยวกบความสมพนธระหวางเพอนครดวยกนในเชงบวก เพอนครใหการยอมรบในความสามารถซงกนและกน แสดงความปรารถนา มความเมตตาตอกน สามารถใชทรพยากรรวมกนได ใหความรวมมอหากเพอนครดวยกนรองขอ ไมนนทาวารายลบหลง ใหก าลงใจในการท างานซงกนและกน สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน หมายถง การรบรของผน าทมเกยวกบความสมพนธระหวางครกบนกเรยนในเชงบวก ครมความปรารถนาด เมตตากรณาตอนกเรยน มเวลาใหค าปรกษาในเรองตางๆ กบนกเรยน ใหก าลงใจซงกนและกน แสดงความเปนมตรกบนกเรยน

15

ตลอดจนนกเรยนไดแสดงกรยาออนนอมถอมตนกบคร ชวยเหลองานของครอยางเตมใจ เชอฟงและปฏบตตามค าสงสอนของคร ในการวดสมพนธภาพใน โรงเรยน ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารทเกยวของกบสมพนธภาพระหวางบคคลในการปฏบตงานของครของ วฒนา ครสวสด ( 2544) เปนหลก และท าการพฒนาและปรบปรงขอค าถามจากแบบวดของ วรรณา อาภาอคล (2545 ) รวมกบการศกษาขอมลเบองตนเกยวกบบรรยากาศในการท างานของครในโรงเรยนสงเสรมสขภาพทไดรบรางวลระดบเหรยญทอง จ านวน 3 แหง แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตรา สวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม หมายถง ผน าทมมความเชอมนในความสามารถของตนเองวาจะเปนผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ เชอวาจะสามารถแสดงบทบาทของตนเองในฐานะการเปนผน าทม วดไดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก รบรความสามารถของตนดานการเปนผรเรม หมายถง ผน าทมมความเชอมนในความสามารถของตนเองวาจะสามารถเรมด าเนนกจกรรมตางๆ ทมความส าคญตอเปาหมายและภารกจ ของโครงการฯ สามารถทจะแสดงใหสมาชกทมไดเหนวาการรเรมด าเนนการดงกลาวเปนไปเพอประโยชนของทมไมใชเพอประโยชนของตนเองหรอหนวยงานเดมของตนเอง สามารถทจะเปนผรเรมสรางแนวทางการด าเนนงานทเหมาะสมกบลกษณะของการท างานเปนทมทตองมการประสานงานกนเปนอยางสงระหวางสมาชกทมแตละคน รบรความสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม หมายถง ผน าทมมความเชอมนในความสามารถของตนเองวาจะแสดงใหสมาชกในทมไดเหนถงความมงมน ทมเท ความพยายาม ทจะด าเนนโครงการใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทวางไว สามารถทจะแสดงใหสมาชกทมเหนวาตนเองเปนคนทพยายามท างานหนกเพอทม ตลอดจนสามารถทจะอาสาท างานในสวนทสมาชกทมคดวาเปนงานทยากทสด เพอเปนการกระตนใหสมาชกทมปฏบตงานในโครงการอยางเตมศกยภาพของตนเอง

รบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า หมายถง ผน าทมมความเชอมน ในความสามารถของตนวาจะแสวงหาขอมลขาวสารทเกยวของกบการด าเนนโครงการเพอน ามาเปนขอเสนอแนะใหกบสมาชกทม มความเตมใจและมความพรอมตลอดเวลาทจะใหค าแนะน าแกสมาชกทมในเวลาตางๆ สามารถทจะแสดงทาทางยนดเมอสมาชกทมขอค าแนะน า ขอค าชแนะแนวทางการปฏบตงานในหนาททเหมาะสม โดยไมไดแสดงพฤตกรรมทเปนค าสงหรอการสงการตอสมาชกในทม

16

ตลอดจนสามารถทจะใหความชวยเหลอในการท างานแกสมาชกในทม เพอใหการด าเนนโครงการบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ รบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง หมายถง ผน าทมมความเชอมนในความสามารถของวาจะโนมนาว ชกจง ดวยค าพดหรอการแสดงพฤตกรรมตางๆ เพอใหผบงคบบญชา หนวยงานตางๆ และบคคลทวไป ใหความรวมมอในการด าเนนโครงการฯ สามารถทจะไดชแจงใหเพอนครในโรงเรยนไดเหนวาการใหความรวมมอกบโครงการฯ จะท าใหโรงเรยนมความเจรญกาวหนา สามารถทจะพดจาชกชวนใหคนในชมชนเขามาเปนสวนหนงของการด าเนนงาน โดยมเปาหมายของการโนมนาว ชกจง เพอใหการด าเนนโครงการบรรลตามเปาหมายทวางไว ในการวดการรบรความสามารถของตนดานในการเปนผน าทม ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการรบรความสามารถของตนของแบ นดรา (Bandura. 1997) ประกอบกบเอกสารเกยวกบบทบาทของผน าทมของ โพลเซอร ( Polzer. 2004) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตรา สวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1

ประสบการณของผน าทม หมายถง การรบรของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกยวกบการไดเรยนรทกษะการท างานเกยวกบการบรหารจดการโครงการ การเปนผน าทมงานทมความทาทายในภารกจ การไดเรยนรทกษะในการบรหารจดการงบประมาณทมความซบซอน เกดปญหาดานการเงนระหวางการด าเนนโครงการ การไดเรยนรการท างานจากผบรหารและคณะท างานทมประสบการณ ผานการท างานทเคยปฏบตมากอนทจะมาเปนผน าโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ในการวดประสบการณ ของผน าทม ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการวดประสบการณการเปนผน าของ อเวอรยาและคณะ ( Averya; et.al. 2003: 673– 679) และโกรคาเวสและคณะ ( Goncalves; et.al. 2008: 994) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

วตถประสงคหลกของการวจยครงนเปนไปเพอทจะพฒนาแบบจ าลองสมการโครงสราง (Structure Equation Model, SEM) ของปจจยดานจตลกษณะ และปจจยดานสภาพแวดลอม ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ ซงเทคนคดงกลาวไดท าการวดทงแบบจ าลองการวด ( Measurement Model) และแบบจ าลองโครงสราง ( Structural Model) ทแสดงถงความสมพนธระหวางตวแปรแฝงทท าการศกษาทงหมด ดงนนเพอใหการวดตวแปรในแบบจ าลองการวดมความถกตองในเชงทฤษฏ และการพฒนาทศทางความสมพนธของตวแปรแฝงในแบบจ าลองโครงสรางมความนาเชอถอในเชงทฤษฏ จงไดด าเนนการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของกบตวแปรทท าการศกษาทกตวแปร ตลอดจนแนวคดและทฤษฎหลกทน ามาใชในการวจยครงน เรยงตามล าดบดงน 1.เอกสารเกยวกบโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ 2. แนวทางการวเคราะหสาเหตพฤตกรรม 3. พฤตกรรมการบรหารโครงการ 4. การแสดงบทบาทผน าทม 5. ความฉลาดทางอารมณของทม

6. การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา 7. สมพนธภาพในโรงเรยน 8. การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม 9. ประสบการณการเปนผน า

โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนยทธศาสตรส าคญในการพฒนาศกยภาพการเรยนรของเดกไทยภายใตการสงเสรมของ สวนอนามยเดกวยเรยนและเยาวชน ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข รวมกบกระทรวงศกษาธการ ทกระตนใหโรงเรยนในประเทศไทย ทกแหงไดใชเปนจดเรมตน ของศนยกลางสงเสรมสขภาพและอนามยของเยาวชนในชมชน นกเรยน คร บคลากร ผปกครอง และประชาชนในชมชน โดยผบรหารโรงเรยนมบทบาทส าคญในการบรณาการสขภาพควบคกบการศกษาสรางใหเกดแนวคดการศกษาเพอสขภาพและสขภาพเพอการศกษา อนจะน าไปสการปฏบตทเปนรปธรรม มากยงขน โดยมทมงานทเขมแขง ในรปของคณะกรรมการโรงเรยน

18

สงเสรมสขภาพททกฝายเปนเจาของและมสวนรวมพฒนาโรงเรยนใหเปนโรงเรยนสงเสรมสขภาพของทกคน (กรมอนามย. 2545:3)

สภาพสงคมและสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป ท าใหเดกและเยาวชนตองเผชญกบสภาวะทสบสนทางสขภ าพ ปญหาเพศสมพนธ ยาเสพตด การตงครรภไมพงประสงค ขาดโภชน าการ เอดส เปนตน ปญหาเหลานทาทายวงการศกษาของไทยเปนอยางยง ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 มาตรา 6 ทวา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอการพฒนาเดกไทยใหเปนมนษยทสมบรณทง รางกาย จตใจ ภมปญญาความร และคณธรรม จรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ” จงเปนตวเรงทท าใหโรงเรยนทก แหงในประเทศตองสรางทมงานขนมาเพอด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ (กรมอนามย. 2547: 1-5) โดยความหมายอยางเปนทางการแลว โรงเรยนสงเสรมสขภาพ หมายถง โรงเรยนทมความรวมมอรวมใจกนพฒนาพฤตกรรมและสงแวดลอมใหเออตอสขภาพอยางสม าเสมอเพอ เสรมสรางการมสขภาพทดของทกคนในโรงเรยน (กรมอนามย. 2545: 4)

แนวคดดงกลาวกอใหเกดโอกาสในการพฒนานโยบาย ระเบยบและโครงสรางการสงเสรมสขภาพทกเรองทโรงเรยนและชมชนสามารถด าเนนการรวมกน การท างานเปนทมโดยมผน าทเขมแขง ทกคนมสวนรวมแสดงความคดเหนและตกลงกนในเปาหมายตาง ๆ ภายใตการผสมผสานแนวคดของการพฒนาดานการศกษาและดานสขภาพ โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนโครงการท ภาครฐโดยกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข สงเสรมใหโรงเรยนทวประเทศไดด าเนนการใหโรงเรยนเปนศนยกลางดานสขภาพเพอใหนกเรยน บคลากรในโรงเรยน และประชาชนในชมชนมสขภาวะโดยมเปาหมายดงน (กรมอนามย. 2547: 8)

1.มนโยบายสขภาพเปนนโยบา ยหลกของโรงเรยน โดยทโรงเรยนมขอความทก าหนดทศทางการด าเนนงานดานสงเสรมสขภาพของโรงเรยน ซงจะสงผลตอกจกรรมและการจดสรรทรพยากรเพอการสงเสรมสขภาพ

2. มการบรการจดการดานสขภาพในโรงเรยน โดยทท าการจดองคกรและระบบบรหารงานเพอใหการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในโรงเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพ และมความตอเนอง

3. มโครงการรวมระหวางโรงเรยนและชมชน ไดจดท าโครงการหรอกจกรรมสงเสรมสขภาพทด าเนนการรวมกนระหวางโรงเรยน ผปกครอง และสมาชกของชมชน เพอใหเกดการกระตนในการท ากจกรรมรวมกน

4. มการจดสงแวดลอมในโรงเรยนทเออตอสขภาพ การจดการควบคมดแล ปรบปรงภาวะตาง ๆ และสงแวดลอมของโรงเรยนใหอยในสภาพทถกสขลกษณะเออตอการเรยนรสงเสรมสขภาพ

19

กาย จต และสงคมรวมถงการปองกนโรคและอนตรายทอาจเกดขนทงตอนกเรยนและบคลากรในโรงเรยน

5. มบรการอนามยโรงเรยน การทโรงเรยนจดใหมบรการสขภาพขนพนฐานทจ าเปนส าหรบนกเรยนทกคน ไดแก การเฝาระวงภาวะสขภาพ การตรวจสขภาพ และการรกษาพยาบาลเบองตนในโรงเรยน

6. สขศกษาในโรงเรยน การทโรงเรยนจดกจกรรมสขศกษาทงในหลกสตรการศกษา และผานทางกจกรรมพฒนาผเรยน เพอมงใหนกเรยนเกดการเรยนร และมการฝกปฏบตทน าไปสการมพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมตอการมสขภาพด

7.โภชนาการและอาหารทปลอดภย การสงเสรมใหนกเรยนมภาวะการเจรญเตบโตสมวย โดยจดใหมอาหารทมคณคาตอสขภาพ สะอาด ปลอดภยใหกบนกเรยนและบคลากรในโรงเรยน

8. การออกก าลงกาย กฬา และนนทนาการ การสงเสรมสนบสนนใหนกเรยนและบคลากรในโรงเรยนมการออกก าลงกายเพอสขภาพ โดยการจดสถานท อปกรณ และกจกรรมการออกก าลงกาย กฬา และนนทนาการ พรอมทงเปดโอกาสใหประชาชน เขามาใชสถานทและอปกรณหรอเขารวมกจกรรมทโรงเรยนจดขนตามความเหมาะสม

9.การใหค าปรกษาและสนบสนนทางสงคม โรงเรยนจดใหมระบบบรการใหค าปรกษา แนะแนว และชวยเหลอนกเรยนทมปญหาสขภาพกาย สขภาพจต และภาวะเสยง รวมทงพฤตกรรมเสยงของนกเรยน

10. การสงเสรมสขภาพบคลากรในโรงเรยน การจดกจกรรมตาง ๆ เพอกระตน สงเสรมใหบคลากรในโรงเรยนมพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสม สงผลดตอสขภาพของตนเองและเปนแบบอยางทดแกนกเรยนในโรงเรยน (กรมอนามย. 2547: 15 – 70)

นอกจากนแลวยงพบเอกสารทแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางคร กบบทบาทหนาทในดานสขอนามยในโรงเรยน ซงพบวางานอนามยโรงเรยนเปนกจกรรมทด าเนนการเพอใหการรกษาเบองตน การปองกนและการสงเสรมสขภาพของบคลากรและนกเรยนใหมสขภาพทด ซงประกอบดวยกจกรรมหลก 4 ดาน (จนตนา ยนพนธ, 2541: 4; กรมอนามย. 2536: 13) ไดแก

1. การบรการสขภาพในโรงเรยน ( School Health Service) เปนกจกรรมทด าเนนการ ตอนกเรยนโดยตรงในการทจะชวยใหนกเรยนไดรบการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค รกษาพยาบาล และฟนฟซงเปนการจดกจกรรมทส าคญเพอสงเสรมและพฒนาสขภาพอนามยนกเรยน

2. การสอนสขศกษาในโรงเรยน ( School Health Education ) เปนการถายทอดความร เรองสขภาพอนามยไปสนกเรยน โดยกระบวนการตางๆ เพอใหเกดประสบการณมเจตคตทดกอให เกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในแนวทางทจะน าไปสการเปนผทมสขภาพด ซงการสอน สขศกษา

20

จ าเปนตองอาศยความรวมมอของบคลากรทมสวนรบผดชอบ คอ คร เจาหนาทสาธารณสข และผปกครอง โดยมเปาหมายเดยวกน คอ ตองการใหนกเรยนมสขภาพแขงแรง ซงการสอนสขศกษาของครอาจเปนการสอนทจดสอดแทรกหรอผสมผสานเขาไปในหลกสตร การเรยนการสอนของทกวชาในแตละชนเรยน ซงจะมเนอหาทเกยวของกบสขภาพอนามยแตกตางกนออกไปสวนเจาหนาทสาธารณสขมบทบาทในการเปนผใหสขศกษาดวยตนเองโดยการสอนสขศกษา ในโรงเรยนตามโอกาสตางๆ นอกจากนยงรวมจดกจกรรมสงเสรมการสอนสขศกษาในโรงเรยน รวมกบผน านกเรยนฝายสงเสรมอนามย

3. อนามยสงแวดลอมในโรงเรยน ( School Health Living ) การจดสงแวดลอมใน โรงเรยนใหถกสขลกษณะเปนการสงเสรมสขภาพ และปองกนโรค ชวยใหนกเรยนไดรบประสบการณตรงเกดความตระหนกและส านกในบทบาทหนาททพงมตอสงแวดลอมกอใหเกด พฤตกรรมทถตตอง มแนวทางการด าเนนงานดงน

4. ความสมพนธระหวางบานและโรงเรยน ( School and Home Relationship ) ความสมพนธระหวางบานและโรงเรยนเปนกระบวนการสอสารสองทางระหวางบานและโรงเรยน ในอนทจะเสรมสรางความเขาใจ และความรวมมอในการด าเนนงานสงเสรมสขภาพ รบรปญหา และรวมกนแกไขปญหา ซงในการสรางความสมพนธระหวางบาน ชมชน และโรงเรยน อาจใชกจกรรมหรอวธการไดหลายอยางเชน การจดประชมผปกครองกอนเปดภาคเรยนแรกของทกป เพอใหผปกครองทราบนโยบายของโรงเรยน และเปดโอกาสใหผปกครองไดแสดงความคดเหน และขอเสนอแนะตางๆ แก โรงเรยน นอกจากนยงมการรายงานความประพฤต ภาวะสขภาพของนกเรยน และผลการเรยนใหผปกครองทราบ นอกจากนโรงเรยนสามารถสรางความสมพนธ กบชมชนได โดยการใหใชอาคารสถานทในการจดบรการทางสาธารณสข การพฒนาชมชน การใหใชสนามหรอบรเวณ โรงเรยนในการจดกจกรรมตางๆของชมชน เปนตน

เพอใหการด าเนนงานดานการสงเสรมสขภาพในโรงเรยนประสบความส าเรจ และสามารถทจะสงเสรมพฤตกรรมสขภาพใหกบบคลากร นกเรยน และเปนตวอยางทดแกชมชน กรมอนามยไดใหขอเสนอแนะเกยวกบกลวธในการด าเนนงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงเปนแนวทางในภาพกวางเชงกลยทธ วาควรประกอบดวยกลวธ 4 ประการ ไดแก ( กรมอนามย. 2544: 12)

1. การชแนะ โดยการชแจงท าความเขาใจกบผก าหนดนโยบาย สถาบนทางวชาการ ชมชน องคการสวนทองถน ผปกครอง คร นกเรยน และประชาชนทวๆไป เพอใหเกดความเขาใจ ในแนวคดและหลกการของการด าเนนงาน

21

2. การสรางหนสวนภาค เพอใหเกดกลไกในการก าหนดวสยทศนแผนงานโครงการสงเสรมสขภาพรวมกน และชวยในดานวชาการ งบประมาณ และกลวธในการด าเนนโรงเรยนสงเสรมสขภาพของภาคสมาชก

3. การเสรมสรางความเขมแขงระดบทองถน เพอใหเกดเปนก าลงส าคญ ในการพฒนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพและชมชน

4. การวจยและประเมนผลเพอพฒนาองคความร และรปแบบการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพทมประสทธภาพในพนท ตลอดจนการวจยทจะชวยในการก าหนดนโยบายและทศทางของโรงเรยนสงเสรมสขภาพในอนาคต

จากกลยทธ ดงกลาวในการบรหารจดการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ยงพบวา บทบาททส าคญในการผลกดใหโครงการประสบความส าเรจจะตองมาจากบคลากรในโรงเรยน โดยเฉพาะครทท าหนาทเปนผน าทมโครงการ และผอ านวยการของโรงเรยนในฐานะผบรหารระดบสงทมอ านาจในเชงนโยบาย ควรจะมขนตอนในการด าเนนงานโดยสรปดงน (กรมอนามย . 2543: 54 – 55 ; กรมอนามย. 2542: 18 – 14)

1. การสรางความสนบสนนของชมชนและทองถน กาวแรกทส าคญ คอ การชแจงท าความเขาใจใหทกฝายรบทราบถงความส าคญ วธการ ประโยชนทไดรบตอนกเรยน ครอบครวและชมชน ในภาพรวม และโรงเรยน กาวถดไปคอเพมฐานการสนบสนนโดยการระดมความคดเกยวกบโรงเรยนสงเสรมสขภาพ จากบคคลในวงกวาง เชน ผน าชมชน ผปกครอง นกเรยนประชาชนทวไป มาประชมอยางไมเปนทางการ เพอเปนการสนบสนนในการด าเนนการขนตอไป

2. จดตงคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยน รวบรวมกลมผสนใจ ในงานสงเสรมสขภาพและการพฒนาการเรยนการสอน ประมาณ 8-10 คน เพอแตงตงเปนคณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยน คณะกรรมการดงกลาวประกอบดวย คร นกเรยน ผน าชมชนผแทนองคกรทองถน เจาหนาทสาธารณสข โดยคณะกรรมการจะชวยชแนะโอกาส และแนวปฏบตไปสโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

3. จดตงคณะกรรมการทปรกษาชมชน ประกอบดวย ผน าตางๆ ของชมชน ในพนทโรงเรยน เปนผทมความเขาใจเกยวกบปจจยทสงผลตอสขภาพ และมความตงใจแนวแนทจะ สนบสนนการด าเนนงาน จะท างานรวมกบโรงเรยนในการเผยแพรขาวสารดานสขภาพทมผลกระทบในวงกวาง การปรบปรงบรการสขภาพ การผลกดนใหเกดสมพนธภาพทดระหวาง โรงเรยนกบผปกครอง และผน ากลมตางๆ ในชมชน ระดมการสนบสนน รวมทงชวยประเมนปญหาสขภาพและโอกาสในการแกปญหา

22

4. วเคราะหสถานการณ โดยคณะกรรมการสงเสรมสขภาพทไดแตงตงขนการวเคราะหสถานการณ แบงเปน 2 แนวทางไดแก ประเมนการด าเนนงานสงเสรมสขภาพในปจจบน และ ประเมนปญหา นโยบาย และทรพยากรของชมชน

5. ก าหนดจดเรมตนในการด าเนนงาน ถงขนตอนน คณะกรรมการสงเสรมสขภาพของโรงเรยน จะมขอมลทท าใหมองเหนภาพโรงเรยน และชมชน ในวงกวาง ขนตอไป คอ การสรางวสยทศนเพอการเปลยนแปลงรวมกน

6. จดท าแผนปฏบตการ น าขอมลมาวเคราะห และจดล าดบความส าคญของปญหาโดยคณะกรรมการฯตกลงรวมกน จดท าแผน และน าเสนอแผน บรรจไวในแผนพฒนาโรงเรยนแตละป

7. ด าเนนการตดตามและประเมนผล เมอไดด าเนนงานตามแผนไประยะหนงแลวโรงเรยนจะตองแสดงใหเหนวาไดด าเนนการบรรลเปาหมายหรอไม อยางไรบาง และรวมกนแกปญหา อปสรรค ทเกดขน

8. พฒนาเครอขายระดบทองถน โรงเรยนทเรมเปนโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงไดด าเนนการประสบผลส าเรจในบางเรอง ควรแสดงผลส าเรจใหสาธารณชนทราบ พรอมทงแสดงใหผอนไดทราบขนตอนการด าเนนงานโรงเรยน เพอเปนตวอยางใหโรงเรยนอนน าไปปรบใช แนวทางการวเคราะหสาเหตพฤตกรรม

การศกษาเชงพฤตกรรมของมนษยนน ดวงเดอน พนธมนาวน ( 2541: 105) กลาววา นกวจยสามารถทจะท าการศกษาถงสาเหตใหญๆ 2 สาเหตหลก คอ สาเหตของพฤตกรรมทมาจากนอกตวมนษย เชน สภาพแวดลอมทางสงคม วฒนธรรม สภาพภมประเทศ สมพนธภาพระหวางบคคล บรรยากาศตางๆในองคกร และอกสาเหตหนงของพฤตกรรมคอสาเหตทมาจากลกษณะทางจตของมษย เชน ลกษณะทางจตใจของมนษย หรอทนกจตวทยาเรยกวา ลกษณะทางจตหรอจตลกษณะ เชน เจตคตตอสงใดสงหนง แรงจงใจ ความตองการ ความพงพอใจ เปนตน ซงไมสามารถสงเกตเหนไดโดยตรง จากแนวคดดงกลาวน ท าใหนกวชาการดานพฤตกรรมศาสตรในประเทศไทยท าการศกษาสาเหตของพฤตกรรมโดยศกษาจากปจจยดานสภาพแวดลอมของการท างาน และปจจยดานจตลกษณะ ดงพบในงานวจยของ รชนกร ประสาน ( 2547: 9) ทไดน าแนวคดของสาเหตพฤตกรรมมาจากปจจยหลก 2 ปจจยมาใชในงานวจย โดยก าหนดกรอบใหตวแปรอสระ ทสงผลตอพฤตกรรมประสทธภาพในการท างานของคร เปนปจจยดานบรรยากาศในการท างาน ซงเปนปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างานเชนกนไดแก ความพรอมของสถานท สมพนธภาพกบเพอนรวมงาน และสมพนธภาพกบผบงคบบญชา และปจจยดานจตลกษณะ ไดแก การรบรความสามารถของตนในการท างาน เจตคตตอวชาชพคร ลกษณะมงอนาคต และสขภาพจต เชนเดยวกบงานวจยของ ศยามล

23

เอกะกลานนต(2551: 6 -8 ) ทศกษาถงประสทธผลของทมขามสายงาน โดยมตวแปรอสระทสงผลตอพฤตกรรมเปนตวแปรทางดานสภาพแวดลอม ไดแก ความหลากหลายของทม ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผน าทม การสนบสนนจากองคกร และตวแปรดานจตลกษณะไดแก ความไววางใจในทม ความเหนยวแนนของทม เปนตน เชนเดยวกบงานวจยของ องศนนท อนทรก าแหง และคณะ (2550) ไดท าการวจยเรอง การวเคราะหความสมพนธเชงเหตและดชนวดภาวะวกฤตชวตสตรไทยสมรสวยกลางคนทท างานนอกบานในกรงเทพมหานครและปรมณฑล ซงมวตถประสงคหลกเพอท าการศกษาถงรปแบบความสมพนธโครงสรางของตวแปรทสงผลตอภาวะวกฤตชวตของสตรไทย ซงไดน าแนวคดทางดานพฤตกรรมศาสตรมาใชในการศกษาโดยเชอวา สาเหตของภาวะวกฤตในชวตตามการรบรของสตรสมรสวยกลางคนเกดขนมาจากปจจยภายนอก ซงไดแก ปจจยดานครอบครว (วดจากตวแปรภาระตอครอบครว สมพนธภาพกบคสมรส ความผกพนทางศาสนาในครอบครวและการสนบสนนจากครอบครว) ปจจยดานการท างาน (วดจากตวแปร ภาระงาน ความกาวหนาในงาน ความคลมเครอในงาน และการสนบสนนจากจากเพอนรวมงานและผบงคบบญชา) ปจจยดานปจจยดานสงคมเมอง (วดจากตวแปร สภาพแวดลอมในชมชนทอาศย และสมพนธภาพกบเพอนบาน) และปจจยภายใน ไดแก ปจจยดานบคคล (วดจากตวแปรบคลกภาพแบบหวนไหว และประสบการณสญเสยในชวต) นบไดวาเปนการวเคราะหถงสาเหตของพฤตกรรมมนษยโดยพจารณาจากปจจยภายในและปจจยภายนอกของมนษย ตลอดจนเพอท าการตอบสนองตอวตถประสงคหลกการวจยไดท าการทดสอบดวยการวเคราหรปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสน ( Structure Equation Modeling, SEM) ดวยโปรแกรม LISREL เชนเดยวกบผลการวจยของ โรสและครานท ในป 1983 และ เซททนและคณะ ในป 1996 ( Ross; & Kraut. 1983; Settoon, Bennett; & Liden. 1996) ไดท าการวเคราะหถงปจจยทสงผลใหผน าขององคกรเกดพฤตกรรมการแลกเปลยนประสบการณในการท างานและการถายทอดภาวะผน าในองคกรกบสมาชกในองคกร โดยมองวา ตวแปรดงกลาวเปนตวแปรในเชงพฤตกรรม ซงไดน าวธการวเคราะหพฤตกรรมของมนษยตามแนวทางพฤตกรรมศาสตรมาใช ซงไดท าการก าหนดตวแปรเชงสาเหตของพฤตกรรมการแลกเปลยนประสบการณในการท างานและการถายทอดภาวะผน าในองคกรใหกบสมาชกในองคกรวามาจากปจจยดานสวนบคคลของผน า ไดแก แรงจงใจในของผน า เจตคตตอการท างานในองคกร ความเชออ านาจในตนเอง และจากปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ไดแก การสนบสนนจากผบงคบบญชา วฒนธรรมองคกร ทงนจาการศกษางานวจยทไดน าแนวคดเชงพฤตกรรมศาสตรเขามาใชในการวเคราะหถงสาเหตของพฤตกรรมมนษยทเปนงานวจยในเชงปรมาณ ไดใหความส าคญกบการวเคราะหทางสถตเพอหาความสมพนธระหวางตวแปร เชน การใชแนวทางการศกษาสมการโครงสรางเชงเสน ( Structural Equation Modeling) การวเคราะหอทธพล ( Path Analysis) การวเคราะหการถดถอยพหคณ

24

(Multiple Regression) และการวเคราะหความแปรปรวนแบบหลายทาง ( Multiple Analysis of Variance)

นอกจากนยงพบหลกฐานวา การวเคราะหถงปจจยเชงสาเหตของการเกดพฤตกรรมมนษยดานตางๆ ตามแนวทางพฤตกรรมศาสตรมรากฐานความเชอมาจากทฤษฏทางดานจตวทยาสงคม (Psychosocial) ซงเปนการผสมผสานกนระหวางการอธบายพฤตกรรมของมนษยตามแนวคดทางดานสงคมวทยา (Sociology) ทเชอวา การเกดขนของพฤตกรรมมนษยนนไดรบแรงบบคนจากปจจยทอยภายนอกแทบทงสน เชน โครงสรางทางสงคม ความเชอในประเพณวฒนธรรม อทธพลของบคคลอางอง (Reference Group) และแนวคดดานจตวทยา ( Psychology) ทมความเชอวาการเกดขนของพฤตกรรมมนษยนนเกดขนมาจากแรงขบภายในของมนษยเองแทบทงสน เชน การเกดแรงจงใจภายในของบคคล ความเชออ านาจในตนเอง การเกดทศนคตตอปรากฎการณทางสงคม ( Endler; & Magnusson. 1977; Tett; & Bumett. 2003) ทงนการวเคราะหถงสาเหตของพฤตกรรมมนษยดวยมมมองเพยงดานเดยวท าใหขาดประสทธภาพในการท านายพฤตกรรมของมนษยได เพราะวาในสภาพสงคมทมโครงสรางซบซอนและมลกษณะของการเปนสงคมเปดเพมมากขนนน ไดสงผลใหความสลบซบซอนในการวเคราะหพฤตกรรมของมนษยมเพมมากขน ซงท าใหนกจตวทยาสงคมตงขอสงสยวา เพราะเหตใดภายใตสภาพแวดลอมเชนเดยวกนแตมนษยถงเกดพฤตกรรมทแตกตางกน ซงการวเคราะหดงกลาวจงท าใหนาเชอวา เปนเพราะบคคลมโครงสรางทางจตใจ (ปจจยภายในบคคลหรอลกษณะทางจตวทยา) ทแตกตางกน ซงแสดงใหเหนวา การเกดขนของพฤตกรรมมนษยนน ไมไดเกดขนเพราะปจจยหรอเงอนไขใดเพยงเงอนไขหนง แตเกดมาจากทงปจจยภายในและปจจยภายนอก (ดวงเดอน พนธมนาวน. 2541)

ในงานวจยครงนสนใจศกษาถงสาเหตของการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ ทนบไดวาเปนพฤตกรรมของมนษย และไดก าหนดรปแบบของปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมโดยใชแนวคดเชงพฤตกรรมศาสตรเพอท าการวเคราะหถงของสาเหตดานสภาพแวดลอม และจตลกษณะเปนกรอบแนวคดหลกของการวจยครงน พฤตกรรมการบรหารโครงการ ( Project management behavior )

ความหมายของการบรหารโครงการ ตามแนวคดของ มายเลอร ( Maylor. 1996: 3 - 5) ไมเชอวาการบรหารโครงการเปนกจกรรม

ทท ากนอยางเปนกจวตรซ าๆ กนทกวน แตเปนกจกรรมทเปนการเพมพนขยายผลของความตองการพฒนาออกไปอยางมเปาหมาย โดยมองคประกอบคอ มเปาหมายทางวฒนธรรม เปนการกระท าทกระตอรอ รน ผลของโครงการตองวดได และในการท าโครงการตองมอปสรรคทจะมาท าใหโครงการ

25

เปลยนแปลงได ดงนนในการด าเนนโครงการจะตองมการวางแผนทด การด าเนนงาน การสงการ การควบคมกจกรม ทกอยางในการบรหารตองอาศยการสรางแรงจงใจ หากใชการสงการ การบรหารโครงการกเปนเพยงงานประจ าอยางหนงเทานนนอกจากน มายเลอร ยงไดเสนอถงวฎจกรของการท าโครงการเพอใหถงภาพกวางของการจดการโครงการวา มลกษณะเหมอนกระบวนการในการท างานทวไป โดยเนนท ปจจยน าเขา ( Input ) ไดแก ความตองการ กระบวนการ ( Process ) ไดแก การบรหารจดการกบทรพยากรและควบคม และผลของโครงการ ( Output ) ไดแก การตอบสนองความตองการ แนวคดขางตนสอดคลองกบ เกรยและลารสน ( Gray; & Larson. 2000: 4 – 7) ทกลาววา โครงการนนไมใชงานประจ า ( Non routine) เปนการรวมความหลากหลายของทรพยากรตางๆ ไมวาจะเปนเวลา เงน การปฏบตการ การออกแบบโครงสรางตางๆ มารวมกนในเชงบรณาการเพอใหเกดเปนผลผลตใหมๆ ทมความหมายตอกลมความตองการขนมา ในการบรหารโครงการจงตองอาศยผบรหารโครงการ ( Project manager) ทมความสามารถ ในการใชแรงจงใจบรหารจดการบคลากรทมอยใหด าเนนโครงการไดตรงกบเปาหมายทไดตงไว ในขณะท เมอรดท และมานทาล ( Meredith; & Mantel. 2004: 2003) ไดอธบายวา การจดท าโครงการเปนการท างานชวคราว เพอใหเกดผลตภณฑและการบรการ ทสามารถตอบสนองกบความตองการของกลมเปาหมายได ในการบรหารโครงการสมยใหม (Modern project Management) ผบรหารโครงการ จะตองอาศยการสรางทมงาน บรหารทมงาน และใชแรงจงใจในการบรหารบคลากรในโครงการ ทดแทนการใชอ านาจในการสงการ เพราะสงคมทมความสลบซบซอน โครงสรางการท างานแบบราชการ ไมสามารถท าใหเปาหมายบรรลไดอยางมประสทธภาพ

จากแนวคดขางตน สามารถสรปไดวา การบรหารโครงการ เปนการบรณาการทรพยากรตางๆ ไมวาจะเปน ทรพยากรบคคล ทรพยากรกายภาพ เพอใหเกดผลตภณฑ และการบรการใหมๆ ทสามารถตอบสนองกบกลมเปาหมายได ทงนการจดการโครงการตองอาศยกระบวนการบรหารทเนนการสรางแรงจงใจของผบรหารโครงการ ทดแทนการสงการเหมอนรปแบบเดม ซงงานโครงการไมใชงานประจ า แตเปนงานชวคราวทเปนการรวบรวมบคลากรในหนวยงานตางๆภายในองคการมาด าเนนการ ดงนนทมบรหารโครงการจงเปนทมงานชวคราวเทานน

พฤตกรรมการบรหารโครงการ (Project management behavior) มนกวชาการไดเสนอ รปแบบการบรหารโครงการไวอยางหลากหลาย ตามรปแบบของการ

ท างานในแตละบรบท เชน การบรหารโครงการในบรบทของโรงเรยนซงเปนหนวยงานทใหบรการทางดานการศกษายอมทจะมลกษณะในการบรหารงานทแตกตางไปจากหนวยงานอนๆ สภาพแวดลอมในองคกร วฒนธรรมองคกร และคานยามหลกทบคลากรยดถอรวมกน จงสงผลใหแนวทางในการบรหารโครงการมลกษณะเฉพาะทแตกตางออกไป แตอยางไรกตามโดยพนฐานของการ

26

บรหารจดการโครงการแลว มายเลอร ( Maylor. 1996: 4) เชอวา กระบวนการจดท าโครงการหรอระบบในการจดท าโครงการ ในทกองคกร มองคประกอบหลกดวยกน 3 องคประกอบ ทเหมอนกน ไดแก ปจจยน าเขา กระบวนการ และผลผลต ซงแตละปจจยมความสมพนธกนอยางแยกไมออก และสนบสนนซงกนและกน ดงภาพประกอบ 1

ภาพประกอบ 1 กระบวนการในการบรหารโครงการ ( Maylor. 1996: 4) จากแนวคดดงกลาว น าไปสกระบวนการในการบรหารโครงการทมการจ าแนก รายละเอยด

ในการด าเนนงานเกดขนมากมาย ซงภาพประกอบดงกลาว แสดงใหเหนถง วฎจกรชวตของการบรหารโครงการทวไป มายเลอร( Maylor. 1996: 25 - 27) ไดเสนอถง กระบวนการในการบรหารโครงการตามหลก PDCA ( Planning, Doing, Checking and Acting ) โดยเสนอไววาการบรหารโครงการจะตองด าเนนการตามขนตอนดงน

การควบคม 1.การเงน 2. กฎระเบยบ 3. จรยธรรม 4. บรบท / สงแวดลอม 5. ตรรกะ (logic) 6. การกระตน 7. เวลา 8. คณภาพ 9. ผลกระทบทางตรง

โครงการ

วสด / อปกรณ การด าเนนงาน 1. ทรพยากรบคคล 2. ความร / ประสบการณ 3. ทน 4. เครองมอ / เทคนค 5. เทคโนโลย

ปจจยน าเขา (ความตองการ / ความอยาก )

ผลผลต ( การสนองความตองการ )

27

1. ขนการวางแผน (Planning) ในขนนมกจกรรมส าคญทจะตองท าคอ การวางมโนทศนหลกของโครงการ (กรอบแนวคดหลกในการจดท าโครงการ/เปาหมาย) ใหชดเจนวาจะมรปแบบหลกอยางไรแลวด าเนนการวเคราะหทางเลอก ประมาณการถงบคลากรทมอยในมอทงดานความสามารถ ทกษะ และความร ตลอดจนวางแนวทางในการประเมนรวมกน และสรางขอตกลงเบองตนในการท างานรวมกนของสมาชกในทมโครงการ

2. ขนลงมอท า ( Doing) ในขนตอนนเปนการน าแผนทไดรวมกนวางไวมาปฏบตเพอใหเกดผลตามเปาหมายทวางไว มกจกรรมทส าคญคอ น าทรพยากรทมอยมาบรหารจดการ ลงมอปฏบตการ การพยายามท าใหสมบรณ และพยายามลงมอท าใหละเอยด รอบคอบ

3. ขนตอนการตรวจสอบ ( Checking) เปนขนตอนในการทบทวนการด าเนนงาน และผลจากการปฏบตงานวามความสมบรณตามทไดตงเปาหมายไวหรอไม มขอบกพรองอะไรบาง

4. ลงมอปฏบตอกครง ( Acting) เปนการน าผลทไดจากการตรวจสอบ กลบมาปรบปรง พฒนา เพอใหบรรลตามเปาหมาย

นอกจากน เกรยและลารสน ( Gray; & Larson. 2000: 6) ไดน าเสนอกระบวนการในการบรหารโครงการตามหลก DPED (Definition, Planning, Execution and Delivery) ซงอธบายในการบรหารโครงการ ผบรหารโครงการมขนตอนในการด าเนนงานตามหลกดงน

1. ขนนยามปฏบตการณ ( Definition) เปนขนตอนทใหสมาชกในทมงานโครงการ ( Project team) รวมกนก าหนดขอบเขต เปาหมาย และตวชวดของความส าเรจ รายละเอยดการท างาน การลงมอท างาน และความรบผดชอบของทม

2. ขนการวางแผน (Planning) เปนขนตอนตอเนองจากขนตอนแรก ทท าการวางแผนในการก าหนดเวลาในการท างาน งบประมาณ การจดการกบทรพยากรทมอยและการสนบสนนทม เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานของทมโครงการ

3. ขนการลงมอท า ( Execution) หลงจากทมแผนในการท างานแลว ตองลงมอปฏบตตามแผน ควรค านงถงสถานภาพทเปนอยในขณะด าเนนงาน การเปลยนแปลงทจะเกดขน คณภาพในการด าเนนงาน และตองท าการคาดคะเนเหตการณทจะเกดขนตามมา

4. ขนการสงมอบ (Delivery) เปนขนตอนทตองสงมอบผลงานใหกบกลมเปาหมาย หากเปนผลตภณฑ ตองมการอธบายการใชงานกบลกคาเปนตน ตลอดจนเปนการบรการหลงการขายเพอรกษาความพงพอใจของลกคา

ตามขนตอน DPED นน เกรยและลารสน ชวาจะตองใหความส าคญกบขนตอนลงมอท ามากทสด เพราะเปนขนตอนส าคญทจะท าใหการท างานบรรลเปาหมาย และจากการสบคนงานวจยเกยวกบการด าเนนโครงการ พบวาในการศกษากระบวนการบรหารโครงการนน นกวจยนยมใชรปแบบ

28

การด าเนนการบรหารโครงการของ สถาบนการบรหารโครงการ ( Project Management Institute) ทไดเสนอเกยวกบวธการบรหารโครงการโดยโมเดล IPECC ( Initiating, Planning, Executing, Controlling and Closeout ) วาผบรหารโครงการตองด าเนนการตามขนตอนดงน (Anbari, Carayannis; & Voetsch. 2008: 1- 18)

ขนท 1 ขนเรมตนด าเนนโครงการ ( Initiating process) เปนขนตอนแรกกอนการวางแผนโครงการ มวตถประสงคเพอวเคราะหความพรอมขององคการ / ทมโครงการ ผบรหารโครงการตองท าการวเคราะหสภาพแวดลอมของทมโครงการ การวเคราะหสภาพแวดลอมภายในเปนการวเคราะหจดแขง จดออน ทกษะการบรหาร ทรพยากร ระดบคาจางตางๆพนกงาน รวมทงพนกงานทเปนกลมนอยในทม ส าหรบการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอกของทมเปนการวเคราะหถงปจจยทจะสงผลกระทบตอการด าเนนโครงการ เชน การเมองในประเทศ การเมองในองคกร เศรษฐกจ ปจจยดานประชากรศาสตร คานยมของสงคม ความพรอมของชมชน และวฒนธรรมชมชน

ขนท 2 ขนการวางแผน (Planning process) เปนขนตอนทด าเนนการตอจากขนตอนแรก เปนขนตอนทผบรหารโครงการตองท าการวางแผนในการใช การจดหา ทรพยากรมาใชในการด าเนนการโดยก าหนดหนาทใหกบสมาชกในทมโครงการ และก าหนดโครงสรางในการท างานวาจะตองท าอะไรกอนหลง วางแผนในการตดตอสอสารระหวางสมาชกในทม วางแผนการใชอปกรณทมอยใหเกดประสทธภาพ และตกลงระเบยบในการอยรวมกน ซงเปนขนตอนทใชทรพยากรนอย แตมความส าคญมาก

ขนท 3 ขนการด าเนนการ ( Executing) หลงจากทไดวางแผนในการท างานรวมกนแลว ขนตอนด าเนนการ เปนขนตอนทมความส าคญมาก เปนขนตอนทตองใชทรพยากรมากทสด ผบรหารทมโครงการ ตองท าหนาทในการประสาน เชอมตองาน ของสมาชกในทมทกคน และมการจดท าแผนผงด าเนนการ (Control charts) ใหมความชดเจน เพอประโยชนในการก ากบดานเวลา ตลอดจนจดท าแผนชารทรายงานความคบหนาในการด าเนนงาน ใหกบทมงานรวาในขณะนไดด าเนนการไปถงขนไหนแลว

ขนท 4 ขนกระบวนการควบคม ก ากบ ( Controlling process) ในการควบคม ก ากบคณภาพ เปนวธการทตดตามการด าเนนงานวาเปนไปตามเปาหมายหรอไม ผรบบรการปลายทางมความพงพอใจในสงทโครงการใหหรอไม ทงนเพอเพมประสทธภาพในการควบคม ก ากบการด าเนนงาน อาจน ารปแบบของการควบคม ก ากบโครงการรปแบบตางๆ มาใชไดเชน Six Sigma method, DMAIC (Define, Measure, Analyze, Improve, and Control ) ซงในขนตอนน ทมงานทกคนจะมหนาทในการแกไขขอบกพรองทพบ

29

ขนท 5 ขนการปดโครงการ (Closeout process ) เปาหมายในขนตอนนคอ สามารถสงมอบผลงานใหกบลกคา โดยลกคายอมรบสนคานน ทงในดานคณภาพ ราคา และกรอบเวลาทก าหนดในขนตอนน ผบรหารโครงการ จะท าการเรยกประชมสมาชกในทม เพอประเมนผลงานของตนเองวาสมควรทจะสงงานตอหรอยง หากเปนโครงการบรการสงคม จะตองท าเปนรายงานเสนอตอหนวยเหนอตอไป และตองท าการประเมนวา ประชาชนผรบบรการมความพงพอใจตอผลการด าเนนโครงการหรอไม อยางไร

จากแนวคดในการจดท าโครงการทง 3 แนวคด ผวจยพจารณาเหนวา แนวคดการบรหารโครงการของ สถาบนการบรหารโครงการ ( Project Management Institute) ประเทศสหรฐอเมรกา เปนกระบวนการบรหารโครงการทเหนทงหมดของขนตอนการด าเนนโครงการ และไดรบการยอมรบเปนอยางมากในปจจบน งานวจยในครงน จงน าแนวคดดงกลาว เปนแนวคดหลกในการก าหนดตวแปร พฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

และงานวจยทไดศกษามานน พบวา กระบวนการในการบรหารโครงการ เปนกระบวนการทมความสลบซบซอน ผบรหารโครงการควรมทกษะทหลากหลายในการบรหารทมงานใหเกดประสทธภาพ ดงเชนท มายเลอร ไดกลาววา การบรหารโครงการเปรยบเสมอนกบการบรหารทมงาน ดงนนผทมความสามารถในการบรหารทมงาน มประสบการณในการด าเนนโครงการจะเปนผทสามารถแสดงบทบาทของการเปนผน าทมไดเชนเดยวกน

การวดพฤตกรรมการบรหารโครงการ พฤตกรรมการบรหารโครงการปรยบเสมอนไดวา เปนพฤตกรรมในการท างานรปแบบหนง ท

ตองอาศยทกษะในการบรหารจดการทงในเรองของบคลากร และทรพยากรกายภาพ เพอใหบรรลเปาหมาย ทงน แอนบาร คารายานนส และโวเอทสซ( Anbari, Carayannis; & Voetsch. 2008: 1- 18 ) ไดท าการศกษาพฤตกรรมการบรหารโครงการของผบรหาร หลายระดบ โดยใชวธการสงเกตการบรหารโครงการของทมโครงการตางๆ ควบคกบการศกษาเอกสาร ทผบรหารไดรายงานผลถงการบรหารจดการโครงการดงกลาว ทงนวธการดงกลาวทใชวดพฤตกรรมการบรหารโครงการไดใชเทคนคการวจยในเชงคณภาพเขามาใชเปนวธการหลก นอกจากนยงพบวา มนกวชาการอกหลายคนทท าการศกษาพฤตกรรมในการท างานโดยใชวธการวดดวยแบบสอบถาม หรอเทคนคการวดในเชงปรมาณ เชนงานวจยของ ประสทธ สาระสนต ( 2536: 6) ท าการวดพฤตกรรมการบรหารโครงการสขภาพของผบรหารโรงเรยนดวยแบบสอบถาม มาตราสวนประเมนคา 3 ระดบ มองคประกอบของการบรหารโครงการ 3 องคประกอบ ซงไดมาจากแนวคดทฤษฏการบรหารโครงการโรงเรยน สชพ อนทรวชย ( 2537: 37) ท าการวดปญหาในการบรหารโครงการสนบสนนกจกรรมประชาธปไตยของผบรหารโรงเรยนดวยแบบสอบถามมาตราสวนประเมนคา 5 ระดบ งานวจยของรชนกร ประสาน ( 2547: 6- 7)

30

ไดท าการศกษาถงพฤตกรรมในการท างานของครทมประสทธภาพ โดยท าการศกษา 12 โดยไดใชแบบสอบถามมาตราสวนประเมนคา 6 ระดบ จากจรงทสด – ไมจรงทสด และในงานวจยของ ไพโรจน กลนกหลาบ(2533: 9)ท าการวดการปฏบตงานของครในระดบปฐมศกษา ดวยการใชแบบสอบถามใหครเปนผแสดงความรสกจากขอค าถามเชนเดยวกน และในงานวจยของ พรทพย พนธมชย ( 2544) ไดท าการวดพฤตกรรมในการท างานเปนทมของผบรหารในมหาวทยาลยดวยการใชแบบสอบถาม แบบมาตรสวนประเมนคา 5 ระดบ โดยไดท าการสงเคราะหองคประกอบมาจากแนวคดทฤษฏทางดานการบรหารการอดมศกษาในลกษณะบรณาการแนวคดทางดานการบรหารจดการประกอบกบการวเคราะหขอมลเชงคณภาพทไดจากการสมภาษณเชงลกกอนทจะน าขอสารสนเทศดงกลาวมาสรางเปนขอค าถามในแบบสอบถาม

ดงนนจงเปนทยอมรบในระดบหนงวา การวดพฤตกรรมการบรหารโครงการ สามารถท าการวดพฤตกรรมดวยแบบสอบถามมาตรา สวนประเมนคาได ทงนองคประกอบของการบรหารโครงการ ขนอยกบแนวคดและทฤษฏทผวจยน ามาใช ในงานวจยครงนจากการทบทวนเอกส ารและวรรณกรรมทเกยวของกบการบรหารโครงการ พฤตกรรมการบรหารโครงการ ผวจยไดก าหนดการวดพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมดวยแบบสอบถามทพฒนาจากแนวคดของสถาบนการบรหารโครงการ (Project Management Institution) ทวดจาก 5 องคประกอบ ประกอบกบการศกษาแนวคดการบรหารโครงการของนกทฤษฏทานอนๆ ประกอบในรายละเอยดเนอหา ประกอบดวย การรเรมโครงการ การวางแผนโครงการ การด าเนนโครงการ การควบคมตดตามโครงการ การปดโครงการ โดยใชมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ และใหคาน าหนกของค าตอบตงแต จรงทสด – ไมจรงเลย

ปจจยทคาดวาจะสงผลตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ พฤตกรรมการบรหารโครงการเปนทกษะในการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดของ

คณะท างานโครงการ ทงทางดานงบประมาณ วสดอปกรณสงของ บคลากร เพอใหเกดการตอบสนองตอเปาหมายของโครงการ ทงนจากแนวคดในการวเคราะหเชงจตพฤตกรรมศาสตรดงกลาวขางตน เชอไดวา การทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพจะเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการทมประสทธภาพ สามารถใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดเพอการบรรลเปาหมายได อยางนอยทสดนาจะเกดจากปจจยทางดานสภาพแวดลอมในการท างาน และจตลกษณะสวนบคคล ของหวหนาโครงการ (Ross; & Kraut. 1983; Settoon, Bennett; & Liden. 1996; Endler; & Magnusson. 1977)

ปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอพฤตกรรมการบรหารโครงการพบวามงานวจยหลายชนทยนยนวา การสนบสนนจากผบงคบบญชาในลกษณะตางๆ เชน การสงเสรมใหหวหนาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดท างานอยางเตมทโดยไมถอวาการท างานโครงการเปนการเบยดเบยนเวลาสอน จะสงผลใหหวหนาโครงการเกดความรสกเชอมนในตนเองวาจะสามารถท างาน

31

ไดอยางเตมท กลาทจะแสดงทกษะการบรหารโครงการอยางเตมความสามารถเพราะเชอวาทกษะดงกลาวเปนทยอมรบของผบงคบบญชา ( Donnellon. 2006: 55 – 60; กรมอนามย . 2543: 19 – 21; ธรพงศ ณ นาน. 2551: 66 – 70) นอกจากนแลวยงพบวาการทบคลากรในโรงเรยนซงหมายถง กลมคร กลมผบรหารของโรงเรยน และนกเรยน มสมพนธภาพทดตอกนและกน มความเปนกลยาณมตร การยอมรบนบถอในบทบาทและสถานภาพ เปนบรรยากาศทเออตอการแสดงแสดงออกซงทกษะความสามารถตางๆ ของหวหนาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนอยางมาก โดยเฉพาะการแสดงทกษะการบรหารโครงการ เพราะวา ในบรบทของการท างานโครงการตางๆ ในโรงเรยนจะซงมทรพยากรอยางจ ากด การด าเนนงานจะตองอาศยความรวมมอจากบคลากรหลายฝาย ไมสามารถทจะท าไดส าเรจแตเพยงผเดยว ตวอยางทเหนไดชดเจนกคอ การบรหารโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพจะตองอาศยความรวมมอจากครในกลมสาระสงคมศกษาเพอสอนใหนกเรยนเขาใจบทบาทและหนาทของตนเองในการสงเสรมสขภาพ ขอความรวมมอจากบคลากรฝายสนบสนนในดานเอกสาร วสดอปกรณ เปนตน ดงนนการทสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปดวยดจงสงผลใหผน าทมเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการได นอกจากนยงพบวาสภาพแวดลอมภายในทมงานทสามาชกในทมมความเขาใจระหวางกน มเปาหมารวมกนโดยไมคดวาเปนภารกจของหวหนางานเพยงเทานน กสงผลตอพฤตกรรมการบรหารโครงการไดเชนเดยวกน ( พรทพย พนธมชย. 2544 : 33 – 40; Willims; & Jones. 1993: 44 – 46; Tilden. 1985: 199 – 202) แตอยางไรกตามการทจะทราบถงลกษณะของความสมพนธของกลมตวแปรดงกลาววาเปนไปในทศทางตรงหรอทศทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการจะตองท าการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของโดยตรงในหวขอตอไปของแตละตวแปร

ปจจยดานจตลกษณะของหวหนาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทสงผลตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ การวเคราะหจากเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของพบวา คณลกษณะส าคญทสงผลใหเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการมหลายปจจยดวยกน ซง อารโนลด และเฟลดเมน (Arnold; & Feldman. 1980: 33 – 36) ไดวเคราะหถงสาเหตทท าใหผน าเกดทกษะการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดขององคกรเพอการบรรเปาหมายตามเปาประสงคไววา ประกอบดวย ประสบการณในการท างานทยาวนานจนกอเกดทกษะ การหลอหลอมประสบการณทดจะท าใหผน าทมเกดความมนใจในตนเองในการท างานเพมมากขน เชนเดยวกบ เฟรดเลอร (Fiedler. 1970: 1 – 11) ทไดเสนอวา นอกจากประสบการณในการท างานแลวการรบรวาตนเองมความสามารถทเพยงพอ เชอมนวาตนเองจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผน าทมทดได กจะสงผลตอการเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการไดเชนเดยวกน และในขอเสนอแนะของ โพลเซอร (Polzer. 2004: 33 – 39) ไดอธบายถงความใกลเคยงกนระหวาง การแสดงบทบาทผน าทมกบพฤตกรรมการบรหารโครงการวา หากผน าทมเขาใจ

32

ในบทบาทและหนาทหลกของตนเองในทมงานเปนอยางดแลวกยอมจะสงผลท าใหเกดการเรยนรทกษะในการบรหารจดการโครงการทเพมมากขนได เพราะวาบทบาทการเปนผน าในรปแบบของการท างานเปนทมยอมมความแตกตางไปจากรปแบบของการท างานในลกษณะปกตเพราะวา ลกษณะของการใชอ านาจในเชงโครงสรางจะลงกวาปกต อ านาจในการแสดงความคดเหนของสมาชกในทมจะเพมมากขน และยงคงมเรองของวฒนธรรมการท างานแบบเดมเขามาเกยวของดวย การแสดงบทบาทผน าทม

ลกษณะทวไปของการท างานเปนทม ในปจจบนหลายองคการน ารปแบบการท างานเปนทมมาใชเพอเพมศกภาพในการท างาน

ของบคลากร และพฒนาองคการใหมประสทธภาพมากยงขน เหตผลของการน ารปแบบทมงานมาใช จากการส ารวจ 100 บรษทพบวา การน ารปแบบการท างานเปนทมมาใชในบรษทเอกชน สามารถทจะเพมทรพยสนใหกบบรษทไดเปนอยางด และเพมขนมากกวาบรษททไมน ารปแบบทมงานมาใช ( Day, Gronn; & Salas. 2006: 862 – 863) แต ทวา โดยทวไปนนกลบพบวายงมความเขาใจทคลาดเคลอนระหวาง การท างานเปนทม กบการท างานเปนกลม ( Group work) อกมากโพลเซอร ( Polzer. 2004: 2 – 4) ไดอธบายไวอยางนาสนใจวาในองคการมกจะเขาใจวาการทคนกลมหนงท างานอยในทแหงเดยวกนเปนรปแบบของการท างานเปนทม แททจรงแลวเปเพยงรปแบบของกลมงานมากกวา ซงกลมงานจะมขอสมมตฐานวา สมาชกในกลมมทกษะทจ าเปนส าหรบการท างานใหบรรลเปาหมาย มการแบงงานกนอยางเหมาะสม และผจดการเปนผน ากลมทรบทราบทกสงทกอยางทจ าเปนตอการด าเนนงานใหบรรลเปาหมาย โดยมหนาทในการรวบรวมงานของสมาชกแตละคนเขาดวยกนจนกลายเปนชนงาน ภายใตสมมตฐานนรปแบบการท างานของกลมงานจงเปนการท างานทสมาชกแตละคนประสานงานกบผจดการเทานน ไมไดประสานงานระหวางกน และค าพดของผจดการทมตอกลมงานมกใชค าวา “ นคอเปาหมายในการปฏบตส าหรบหนวยงานของเรา และนคองานสวนทคณจะตองท า ” รปแบบของการท างานแบบกลมงาน จงเปนการท างานแบบประจ า มการประสานงานแบบทศทางเดยว ความส าเรจของเปาหมายจะขนอยกบความสามารถในการน าผลงานของลกนองมารวมกนของหวหนา รปแบบความสมพนธระหวางลกนองกบหวหนา สามารถอธบายไดดวยภาพประกอบ 2 ดงน

33

ภาพประกอบ 2 รปแบบการท างานแบบกลมงาน ( Polzer. 2004: 3)

ซงมความแตกตางจากรปแบบของการท างานเปนทม ( Team work) ทมลกษณะของการท างานของคนกลมเลก ๆ ซงแตละคนมทกษะในการท างานทเตมเตมซงกนและกน และทกคนตางยดมนในเปาหมายเดยวกน พรอมทจะมสวนในความรบผดชอบตอเปาหมาย สมาชกในทมมปฏสมพนธระหวางกนในขณะเดยวกนกมปฏสมพนธกบผน าทมดวย ซงสมาชกในทมจะคาดหวงวาผน าทมจะชวยจดหาทรพยากร แนะน าแนวทางในการท างานทเหมาะสมในยามทจ าเปน และเปนผชวยเชอม ตอทมเขากบสวนอนๆ ขององคการ แตในการท างานเปนกลมนน หรอกลาวอกอยางหนงคอการท างานแบบประจ า (Routine) ซงเปนรปแบบการท างานท ผบรหารเปนผทมอ านาจตดสนใจ ตางๆ หรอมอ านาจในการตดสนใจทงหมดโดยทสมาชกในทมจะเปนผรบการมอบหมายงานเปนสวนๆ จากผบรหารเทานน และผบรหารทจะเปนผตดสนใจเพยงทงหมดตลอดเปนผน าผลงานของแตละคนมาประกอบกนจนกลายเปนผลงานขนมา แตในการท างานเปนทมนน ทมจะเปนผตดสนใจ ซงหมายถง สมาชกทมทงหมดและในบางครงสมาชกในทมยงหมายถงความเทาเทยมกน ในเรองของอ านาจการตดสนใจภายในทม ดวย รปแบบของตดตอประสานงานกนในกระบวนการท างานเปนทมสามารถอธบายไดดวยภาพประกอบ 3 ดงน

หวหนา

พนกงานคนท 2 พนกงานคนท 1

พนกงานคนท 4 พนกงานคนท 3

34

ภาพประกอบ 3 รปแบบการท างานรวมกนแบบเปนทม ( Polzer. 2004: 4)

จากรปแบบของการท างานเปนทมดงท โพลเซอร ไดเสนอไว สามารถอธบายถงลกษณะของการมปฏสมพนธกนของสมาชกภายในทมไดวา สมาชกทกคนตองประสานการท างานรวมกนเพอเปาหมายของทม ดงนนการแสดงบทบาทของผน าทม จงไมสามารถทจะใชบทบาททแสดงในการท างานแบบกลมงาน มาใชกบรปแบบการท างานเปนทมได

ในขณะทการท างานเปนทมนนมหลกการของการประสานงานกนของสมาชกภายในทมเปนตวอธบายถงรปแบบการท างานเปนทม แตในสภาพจรงทมงานกมรปแบบทหลากหลายเชนเดยวกน ทงนแลวแตวาใครจะเปนผจ าแนกลกษณะของทมงาน ดรกเกอร ( Drucker. 1995: 97 – 103) ไดเสนอวา การทผบรหารคดวาทมงานมรปแบบเพยงรปแบบเดยวแททจรงนนไมใชสงทถกตองมากนก ความจรงทมงานไมวาจะในองคการแบบใด จะตองมทม 1 ใน 3 รปแบบน

รปแบบท 1 ทมแบบเบสบอล ผเลนในทมแบบนจะเลนในทม แตไมไดเลนเปนทม พวกเขามต าแหนงทแนนอน ไมเคยเปลยน แตชยชนะของทมจะตองมาจากการประสานงานระหวางกนอยางดเยยม ในรปแบบขององคการพบในทมของวสญญแพทย ทมหมอผาตด และทมช านาญการตางๆ เปนตน ททกคนตางมหนาทหลกของตนเองอยางชดเจน

รปแบบท 2 ทมแบบฟตบอล ผเลนในทมนจะมต าแหนงทชดเจนเชนเดยวกบทมแบบเบสบอล แตในทมเขาจะเลนกนเปนทมจรงๆ ถงแมวาจะมต าแหนงทชดเจน เมอเรมเลนต าแหนงตางๆ จะเปลยนแปลงไปตามสถานการณ รปแบบขององคการทเปนรปแบบทมนเชน ทมออกแบบรถยนต ทมนกออกแบบ และทมวศกร เปนตน

ผน าทม

สมาชกคนท 1 สมาชกคนท 2

สมาชกคนท 3 สมาชกคนท 4

35

รปแบบท 3 ทมแบบเทนนสค ผเลนในทมจะมการก าหนดต าแหนงในเบองตนกอนการเรมเลน แตเมอเรมเลนแลว ต าแหนงจะถกสลายไปโดยอตโนมต ทมลกษณะนพบไดใน ทมคณะท างานของบรษทขนาดใหญ เชนทมเรมตนพฒนาผลตภณฑ เปนตน

สดา เทยบจตรส ( 2541: 173 - 175) ไดเสนอถงลกษณะของทมงาน ( Type of teams) ไววา ในโลกของการท างานเปนทมนน ประกอบไปดวยทม 3 ประเภท ไดแก ทมแกปญหา, ทมบรหารตนเอง และทมขามสายงาน ทมงานแตละทมจะมลกษณะทแตกตางกนออกไป

ทมแกปญหา ( Problem- solving teams) เปนทมงานทประกอบไปดวยตวแทนจากฝายตางๆ เขามารวมกลมประชมกนอยางเสมอเพออภปราย หาแนวทางในการแกไขปญหาดวยการใชผลตภณฑ กระบวนการ คณภาพ หรอสภาพแวดลอมในการท างาน โดยทวไปทมจะท าหนาทในการใหค าแนะน าเทานน แตไมสามารถท าการเปลยนแปลงโดยปราศจากความเหนชอบจากฝายบรหารได

ทมบรหารตนเอง ( Self – managed work teams ) เปนทมงานทมความรบผดชอบส าหรบงานหนงๆ โดยไมมการควบคมบงคบบญชาในแตละวน และทมมอ านาจในการควบคมสมาชกในทม กระบวนการท างาน สมาชกในทมทกคนลวนตองรบผดชอบตอกระบวนทงหมดของกระบวนการผลต โดยทวไปพบเหนไดในทมทท าโครงการตางๆ เชน ทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ทมโครงการโรงเรยนสขาว เปนตน

ทมขามสายงาน ( Cross – function teams) เปนทมทสมาชกในทมงานมาจากการประสานงานจากฝายตางๆ เขาดวยกน แตลกษณะของการท างานไมไดท างานดวยกนตลอด แตจะมการแบงหนาทกนท าอยางชดเจน ในบางครงเรยกทมชนดนวา ทมเสมอนจรง

นอกจากน สถาบนเทคโนโลยแหงมลรฐแมซซาชเซท ไดเสนอลกษณะของทมงานวามทมงานอย 6 ลกษณะดวยกน (Massachusetts Institution Technology. 2008: Online ) ไดแก ทมปฏบตงานระดบสง (High performance teams ) ทมหลกในการด าเนนการ ( Standing teams ) ทมโครงการ (Project teams ) ทมสงเสรมกระบวนการ ( Process improvement teams ) ทมทปรกษา (Advisory teams)และ ทมสนบสนนจากเจาหาท ( Staff teams ) ซงทมแตละรปแบบ จะมหนาท เปาหมาย กระบวนการในการท างานแตกตางกนไป

และในการด าเนนโครงการนน โพลเซอร ( Polzer. 2004: 24) ไดเสนอวา ยงมทมแบบ ทมงานโครงการ ( Project team) เปนทมทท างานอนไมใชงานประจ าขององคการ แตเปนทมทท างานภายในระยะเวลาใด ระยะเวลาหนง อาจจะเพยงแคสปดาหเดยว หรอหนงป แตเมองานส าเรจตามเปาหมายทมกจะแยกจากกน ซงทมลกษณะนจะคลายกบทมงานบรหารตนเอง ( Self – managed work teams) แตกตางกนเพยงแคระยะเวลาในการด าเนนงานเพยงเทานน

36

การเปนผน าในทมงาน ( Team Leadership in Team Work ) จากการศกษาของ บรค สเตจและคณะ( Bruke; et.al. 2006: 288 – 307) พบวา ในการ

ท างานเปนทม องคการจะคาดหวงกบตวผน าแตกตางไปจากรปแบบการท างานแบบอนๆ เนองจากเหตผลในธรรมชาตของทมงานทมการประสานงานกนอยางเขมขน ไดกลาวอกวาในงานวจยสวนใหญนนจะใหความสนใจศกษาความเปนผน าทมจากหนาทของผน า ในการสงเคราะหงานวจยโดยใชวธ การสงเคราะหเชงอภมาณ ( Meta Analysis) พบวา การศกษาการเปนผน าทมจากหนาททคาดหวง ผน าทมม 4 หนาทไดแก

1. หนาทในการหาขอมลและก าหนดโครงสราง ( Information search and structuring) เปนหนาทในการหาขอมลเพอมาก าหนดโครงสรางในการท างาน ประเมนองคการ ก าหนดรปแบบการท างานตามเปาหมายของทม และสรางวธปฏบตงานรวมกน

2. หาขอมลและใชขอมลในการแกไขปญหา ( Information use in problem solving) เปนหนาทในการใชขอมลดานตางๆ เพอขยายขอบเขตของการท างาน และแกไขปญหาของทมงานเพอความส าเรจ

3. หนาทในการจดการกบทรพยากรบคคล (Managing personnel resources) หนาทในการใหสมาชกในทมเพอการท างาน โดยใชกระบวนการจงใจ การพฒนาแผนการด าเนนงานรวมกน และวากลาวตกเตอนสมาชกในทมอยางเหมาะสม

4. หนาทในการบรหารทรพยากรกายภาพ ( Managing material resources) เปนหนาทในการสรรหาและแจกจายทรพยากรทจ าเปนใหกบสมาชกในทมงานพรอมกบใหค าแนะน าในการใชทรพยากรเหลานนอยางเหมาะสมดวย

จากแนวคดดงกลาวเกยวกบ การศกษาถงการเปนผน าในทมตามแบบหนาท ( Function) ทคาดหวงอธบายไดวา ผน ามหนาทหลกคอการหาขอมลเพอแกปญหาใหกบทมงานในเชงโครงสราง หรอกลาวไดวา ผน าทมไดรบความคาดหวงจากฝายบรหารขององคกรและสมาชกในทมใหเปนผท าหนาทการประสานงาน ก าหนดเปาหมายของทมงาน และผประเมนผลการท างาน หลงจากนนกจะเปนผน าขอมลมาใชในทมงานเพอน ามาใชในการบรหารทรพยากรบคคลในทมงาน และใชในการจดการกบทรพยากรกายภาพ หลงจากทไดใชขอมลในการจดการกบทรพยากรบคคลและทรพยากรกายภาพ จะท าใหเกดเปนผลผลตของทมงานออกมา โครงสรางของผน าในทม ตามแนวคดของ บรค, สเตจและคณะ มลกษณะเหมอนกบแนวคดเชงระบบทมองวามปจจยน าเขา เพอเขาสกระบวนการ และจะกลายเปนผลผลตออกมา โดยมการตรวจสอบผลผลต เกยวกบ การปรบปรงแกไข ใหมประสทธภาพตรงตามเปาหมายทไดวางไวตงแตกระบวนการวางแผนโครงการ โดยทความส าเรจจะประกอบดวยความส าเรจการท างานของทมงานและความส าเรจดานผลผลต รปแบบในเปนผน าในทม

37

(Team leadership frame work) สามารถสรางเปนแผนภาพเพออธบายลกษณะของกระบวนการเปนผน าในทมไดดงน

ภาพประกอบ 4 รปแบบของผน าในทม ( Bruke, Stagl; et. al. 2006: 290) นอกจากน เดย, โกรนส และซาลาส ( Day, Gronn; & Salas. 2004: 857 – 880) ไดเสนอถง

โมเดลทมแบบ I – P – O น าเสนอลกษณะของการเปนผน าทมงาน ( Team Leadership) ในลกษณะทคลายกบ เดย, โกรนส และซาลาส ทวา ในการเปนผน าทมจะ ผน าจะตองท าหนาทในการน าเขาในทรพยากรทจ าเปนส าหรบทม ( I = Input) ซงโดยสวนใหญแลวจะเปนการน าเขาในเรองของความร ขอมลขาวสาร ทกษะความสามารถ และสงอนๆ ทจ าเปนส าหรบเปาหมายของทม แลวจะท าการบรหาร จดการกบสงทน าเขามา โดยมบทบาทในการเปนผจงใจสมาชกในทม เปนผเปลยนแปลงพฤตกรรมในการท างานของสมาชกในทมงาน ตลอดจนเปนผเชอมประสานในการท างาน ( P = Process) และในทสดจะเปนผน าในการพจารณาถงผลผลตทไดจากการท างานของทม ( O = Out put) ซงจากกระบวนการในการท างานตามหนาทของผน าในทมงานสามารถแสดงเปนวฎจกรของผน าในทมงานไดดงน

การจดการทรพยากรบคคล บทบาทในการสงการ 1. การเปลยนแปลง (มงทบคคล) 2. รเรมโครงสราง ( มงทงาน )

อ านาจในโครงสราง 1. การรเรมโครงสราง ( มงทงาน)

ความช านาญในการแนะน า 1.การเปลยนแปลง ( มงทคน) 2.รเรมโครงสราง ( มงทงาน) 3. การพจารณา (มงทคน) 4. ใชอ านาจ ( มงทคน ) 5. สรางแรงจงใจ ( มงทคน )

การจดการทรพยากรกายภาพ บทบาทการสงการ 1. การเปลยนแปลง ( มงทบคคล) 2.. รเรมโครงสราง ( มงทงาน )

สนบสนนบรบท 1. ก าหนดขอบเขตการท างา ( มงทงาน)

หาขอมลทจ าเปน, ก าหนดโครงสรางเพอใชในการแกปญหาของทม

ผลส าเรจของทมงาน 1.เหนประสทธผล 2. ผลงานของทมมคณภาพ 3. การเรยนรของทม

การเพมขนของ 1. ทมเวรกในทม 2. ภาวะผน า

38

ภาพประกอบ 5 วฎจกรของผน าทม (Day, Gronn; & Salas. 2004: 862) จากแนวคดทน าเสนอทง 2 สรปไดวา ในการศกษาถงการเปนผน าในทมงานนน นกวชาการ

ใหความสนใจตามหนาทของผน าทอยในทม ในการวจยเรองดงกลาวผวจยไดท าการสรางตวแปรโดยพจารณาถงบทบาทและหนาทของผน าในรปแบบของการท างานเปนทม ดงหวขอตอไปน

การแสดงบทบาทผน าทม (The leading’s role) ในการศกษาบทบาทของผน าทมนน เปนการศกษาถงพฤตกรรมของหวหนาทม ทท าหนาท

ในฐานะการเปนผน าทมนบไดวาเปนความทาทายอยางหนงของ ทงนเพราะฐานะการเปนผน าในบรรรยากาศของการท างานเปนทมมความแตกตางจากการท างานประจ าทวไป (Routine)ในการอธบายพฤตกรรมทพงประสงคในฐานะขอผน าทมงาน จงเปนเรองททาทายนกวชาการดานพฤตกรรมองคกร โพลเซอร ( Polzer. 2004: 68 – 76) ศาสตราจารยดานพฤตกรรมองคกรของ โรงเรยนบรหารธรกจ มหาวทยาลยฮารวารด ไดเสนอวา การแสดงบทบาทของผน าทอยในรปแบบการท างานเปนทมการทจะท าหนาทในการเปนผน าทมทดไดนน เปนเรองททาทายอยางยง เนองจากธรรมชาตของการท างานเปนทมทใหอสระแกสมาชก ตองอาศยการประสานความรวมมออยางเหนยวแนน และใหความเทาเทยมกนของสมาชกในกลม และนอกจากน ทมงานสวนใหญทมลกษณะเปนทมบรหารตนเอง (Self – managed work teams) หวหนาทมไมสามารถจะก าหนดความด ความชอบ

การแทรกแซงอยางเปนทางการ 1.การฝกฝนแบบผสมผสาน 2. การฝกฝนความรระดบสง 3. การฝกฝนรวมกนของทม

สมาชกทม 1. ความร 2. ทกษะ 3. ความสามารถ

ความสามารถผน าทม 1. การแบงปน 2. การกระจาย 3.การสานสมพนธ

ทนมนษย

ทนทางสงคม

ทมเวรก 1. พฤตกรรมพนฐาน 2. กาตดเตอนกน 3. การปรบตวของทม

การเรยนรของทม 1. เรยนรดานพฤตกรรม 2.ปรบตวในการเรยนร

การประนประนอม

การประนประนอม / ผลลพท

ปจจยน าเขา

ประธาน

ประธาน

ทรพยากรของผน า 1. ภาวะผน า / ความร 2. ทกษะผน า 3. ความสามารถของผน า

39

หรอแมแตเลอนต าแหนงใหกบสมาชกในทมได เพราะสมาชกในทมงานลวนมาจากแผนกตางๆ ของบรษท มหนาทเพอท าหนาทเฉพาะกจ เมอหนาทบรรลเปาหมาย สมาชกในทมงานกจะแยกยายกนกลบไปแผนกเดมทเคยอย เชน ทมบรหารจดการโครงการ ซงหนาทในการก ากบดแลการท างานของสมาชกในทม มความแตกตางจากการท าหนาทก ากบ ดแล การท างานของผจดการทวไป 3 ประการ คอ

1. สมาชกในทมหลายคนไมไดมสายสมพนธในการบงคบบญชากบหวหนาทม เนองจากหวหนาทมไมไดเปนเจานายโดยตรงในแผนกทเขาท างาน ผน าทมจงไมมอ านาจในการพจารณาขนเงนเดอนประจ าใหกบสมาชกทมคนนนได

2. ธรรมชาตของการท างานเปนทม ในการเปนผน าทมนนหวหนาทม ไมไดมหนาทในการสงการกบสมาชกทกคนในทมงาน หากผน าทมคอยบอกกบสมาชกวา ตองท าอะไรบาง มาตรฐานของงานเปนอยางไร และท าตวเหมอนเจานาย จะท าใหการท างานในรปแบบของทมไมมประโยชนแตอยางใด

ดงนน โพลเซอร ไดเสนอวา จากขอจ ากดของหวหนาทมดงกลาว ทไมอาจสวมบทบาทการเปนเจานาย หรอ ผสงการได โพลเซอร จงไดก าหนดบทบาทของผน าทมวาม 4 บทบาทหลกดวยกน ไดแก บทบาทการเปนผรเรม บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม บทบาทการเปนผแนะน า และบทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง บทบาททง 4 ของผน าทม เหมอนกบบทบาทของผน าทมท ดอนเนลลอน (Donnellon. 2006: 70 – 73 ) รองศาสตราจารยดานพฤตกรรมองคกรเสนอไว ซงจากแนวคดของ โพลเซอร และ ดอนแนลลอน เกยวกบบทบาทของผน าทม ท าใหผวจยไดน าแนวคดของทง 2 ทาน สรางเปนตวแปรในการวจย ดงน

1. บทบาทการเปนผรเรม ( Leader as initiator) เปนบทบาททผน าทมตองเปนผรเรมในการลงมอท าสงตางๆ ซงผน าทมสามารถจงใจใหสมาชกในทมทมเทความมงมนไปยงภารกจททมตองปฏบต ซงผน าทมอยในฐานะทจะเปนผเรมลงมอท าสงตางๆ กอนสมาชกในทม เนองจากผน าทมไมตองรบผดชอบภาระหนาทจากงานประจ ามากเทากบสมาชกคนอนๆ และยงอยในต าแหนงทเปนจดเชอมตอระหวางงานททมตองท าในแตละวนกบวตถประสงคของทม ในขณะทสมาชกทมจะเปนผลงมอปฏบตหนาท ภารกจตางๆ และผน าจะท าหนาทเชอมตอระหวางการปฏบตภารกจของทมกบผบรหารระดบสง และบคคลภายนอก ดงนน ผน าทมจะตองคอยกระตนใหสมาชกในทมลงมอท างานทจ าเปนใหมประสทธภาพมากทสด โดยการสรางแรงจงใจจากการเปนผรเรมเปนการกระตนสมาชกในทม

มตวอยางของการเปนผเรมคอ คารแมน เปนผน าทม ซงมหนาทจะตองวางแผนการใชประโยชนจากพนฐานในอาคาร โดยทแผนกตางๆ ไดสงพนกงานประจ าของตนเขามาเปนสมาชกทม ในการเรมตน เขาไดเสนอทางเลอกในการจดการพนท 2 ทางเลอก ไดแก ใหสมาชกทกคนท าขอตกลง

40

รวมกนในวธการแบงพนท และเสนอใหท าการศกษาวธการแบงพนทจากองคกรอนๆ ซงท าใหสมาชกในทมเหนวา ค าแนะน าไมไดเปนผลลบตอแผนกเดมของตน จงหนมาท าตามค าแนะน าของคารแมน

ดงนนจะเหนไดวา คารแมน ไดแสดงบทบาทการเปนผรเรม โดยทเขาไมไดบอกแกสมาชกวาควรท าอะไร หรอสงใหพวกเขาท าอะไร แตใชเหตผลในการชกจงสมาชกใหหนมาท าในสงทจ าเปน และเปนประโยชนตอเปาหมายของทมไดอยางด

2. บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม (Leader as model) ทงนผน าทม หรอผจดการตางกสามารถใชพฤตกรรมของตนเองเปนเครองมอในการก าหนดกรอบพฤตกรรมของสมาชกในทมได แตผน าทม ตองใชเทคนคนมาใชงานมากกวาผจดการหลายเทาตว เนองจากไมมเครองมออน เชน การเลอนต าแหนง การพจารณาผลตอบแทน และการท าโทษ มาใชเพอใหตนเองมอทธพลเหนอสมาชกทมคนอนได ในทางปฏบตนน การเปนตนแบบของความขยนขนแขง ความยตธรรม ความมน าใจ ความเฉลยบแหลมในการตดสนใจ เปนเครองมอททรงพลงมากในทมงาน ซงพฤตกรรมดงกลาวเปรยบเสมอนกบเปนการวางรากฐานใหสมาชกในทมปฏบตตาม เพราะไมตองการรสกวาเขาเปนคนไมมคณภาพ

ตวอยางเชน คารแมน ไดท างานเพอทมอยางขยนขนแขง มาท างานเปนคนแรกของทม แสดงความมน าใจในการชวยเหลอสมาชกทมอยางเตมท และเขายงไมแสดงพฤตกรรมใหเหนวายดประโยชนของตนเองเปนหลก พฤตกรรมดงกลาวน จะเปรยบเสมอนรากฐานของประสทธภาพในการท างาน สมาชกคนใดตองการเปนบคคลทมประสทธภาพในทมงาน กจะยดมาตรฐานของหวหนาทมเปนหลก

ทงน ผน าทม สามารถเปนตนแบบดานพฤตกรรมใหกบสมาชกในทมไดหลายวธดวยกน เชน หากตองการใหสมาชกในทมไปพบลกคานอกบรษท ผน าทมจะไมใชค าสงใหพวกเขาท าหนาทน แตผน าทมตองเปนผออกไปพบลกคาดวยตนเอง ซงจะเปนตนแบบใหสมาชกคนอนๆ ปฏบตตาม ในโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพชนเดยวกน หากผน าทมตองการใหสมาชกในทมออกไปพบปะกบประชาชนเพอขอความรวมมอ ผน าทมตองท าเปนตวอยางใหเหนโดยไมใชอ านาจในการสงการสมาชกในทม

3. บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง ( Leader as negotiator) ในขนเรมแรกของการสรางทมงานหนาท ทหนกทสดกคอ การหาสมาชกในทมจากพนกงานในแผนกตางๆขององคกร ซงวธการนไมอาจหลกเลยงได

ตวอยางเชน คารแมน ตองการทจะขอตว บล เขามารวมท างานกบทมเพอหนาทหลกในการปรบปรงกระบวนการท างานขององคการในภาพรวม ซงเปนทแนนอนวา หวหนาในแผนกท บล สงกด

41

อย ตองสญเสยพนกงานทมความสามารถออกไปหนงคน ดงนนเพอใหภารกจนประสบความส าเรจ ผน าทม จะตองมทกษะในการเจรจา

จะเหนไดวา อ านาจทจ ากดของหวหนาทม เปนตวเรงให ความสามารถสวนบคคลในการเปนผเจรจาทด เปนอทธพลของหวหนาทม นอกจากนยบพบวา ในการท างานของทมโดยทวไป ตองมการประสานเพอขอใชทรพยากรของแผนกอนๆ ซงโดยทวไปแลว กจะตองเปนหนาทของผน าทม ทจะตองประสานความรวมมอใหกบทมงาน

วธการทดทสดในการเจรจากบผเปนเจาของทรพยากรตางๆ กคอ การทผน าทมไดแสดงใหเหนวาการสญเสยทรพยากรนน เปนสงทกอใหเกดประโยชนตอทง 2 ฝาย เปนประโยชนตอทมงานและเปนประโยชนตอเจาของทรพยากรนนๆ ซงในการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมภาพ จ าเปนอยางมากทจะตองใชทรพยากรจากในโรงเรยนและนอกโรงเรยน ผน าทมทสามารถชใหเจาของทรพยากรเหนวาการใหทรพยากรแกทมงานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพนนจะกอใหเกดประโยชนตอเจาของทรพากรนนๆ เชนเดยวกน การเปนนกเจรจาทดของผน าทมทตงอยบนผลประโยชนทง 2 ฝาย มหลกการเจรจาดงน

1. ผน าทมตองย าใหเหนถงความส าคญในเปาหมายขององคกร และเนนใหเหนวาหากทมท างานประสบความส าเรจจะมสวนท าใหเปาหมายส าคญขององคการ ประสบความส ารเรจตามเชนเดยวกน

2. ย าใหเหนวาอกฝายหนงจะตองไดรบประโยชนจากการใหความชวยเหลอแกทมงาน และชใหเหนวาความส าเรจของทมงานจะมผลตอความส าเรจในการท างานของอกฝายหนงเชนเดยวกน

ดงนน โพลเซอร จงเสนอวาการเปนนกเจรจาเปรยบเสมอนกบ อ านาจของหวหนาทมทจะแทนอ านาจตามหนาทหรอใชแทนอ านาจทผจดการทวไปม

4. บทบาทการเปนผแนะน า ( Leader as Coaching) ผน าทมทดจะตองมวธการพฒนาความสามารถของสมาชกในทมใหสงขน โดยสวนมากแลววธการทไดดกคอ การเปนผใหค าแนะน าในการปฏบตงานแกสมาชกทม โดยสวนมากหวหนาทจะเปนผทมประสบการณสงกวาสมาชกในทมงานการใหค าแนะน าจะชวยใหสมาชกมความพยายามเพมมากขน ท าใหมนใจไดวางานทจะไดรบจะเปนงานทเรยบรอยชวยใหสมาชกในทมท างานเตมศกยภาพของตนเพมมากขน

การใหค าแนะน า เปนกจกรรมททง 2 ฝายเปนผถายทอด และรบความร จากประสบการณของอกฝายหนง การใหค าแนะน าจะเกดขนไดกตอเมอผรบค าแนะน าเขารวมกจกรรมการแนะน าดวยความเตมใจ และกระตอรอรน ผน าทมทดจะตองหาโอกาสใหค าแนะน าทเหมาะสมกบสมาชกในทมอาจจะเปนระหวางการท างานประจ าวน หรอขณะรบประทานอาหารรวมกน การใหค าแนะน า มขอบเขตทกวางขวางมาก เชน ในการท างานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพผน าทมสามารถทจะ

42

แนะน าวธการประสานกบชมชนใหกบสมาชกในทมวาควรจะเขาพบกบชมชนเวลาไหน ใชวธการพดจากอยางไร วฒนธรรมของชมชนเปนอยางไร วธการในการสรรหาทรพยากรในการด าเนนงานในหนาทของสมาชกจากภายนอกจะตองท าอยางไร หรอแมแต แนะน าวธการปฏบตตนในรปแบบของการท างานเปนทม

การท างานเปนทมจะท าใหมโอกาสในการใหและรบค าแนะน าไดมากกวารปแบบการท างานอนๆ เนองจากเมอเรมปฏบตงานไดสกระยะหนงสมาชกทมทกษะเฉพาะดานจ าเปนเปนตองเรยนรทกษะดานอนๆ จากเพอนรวมงาน ผน าทมสามารถทจะชวยใหการใหค าแนะน าแกสมาชกไดดงน

1. ใหค าแนะน าเพอสรางแรงจงใจใหมๆ ใหกบสมาชกในทม 2. ใหค าแนะน าเพอเปนขอมลยอนกลบในกรณทสมาชกในทมท างานไมประสบความส าเรจ

ตามเปาหมาย 3. ท าใหสมาชกมคณสมบตทเปนจดแขงในการท างานมากทสด เชน เพมทกษะในการคด

วเคราะห ทกษะการประเมน 4. เพมทกษะความสามารถใหมๆ เชน การน าเสนอตอทประชมไดดยงขน การประสานงานท

ดกบหนวยงานภายนอก ทงน โพลเซอร ไดเสนอบทบาทของผน าทมทง 4 ดาน เปนบทบาททสอดคลองกบรปแบบ

ของการท างานเปนทมเปนอยางยง และในการวจยครงน ผวจยกไดใชแนวคดดงกลาวขางตนเปน เปนแนวคดทใชในการสรางตวแปรการแสดงบทบาทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมภาพทมประสทธภาพ

การวดการแสดงบทบาทผน าทม ในงานวจยของ อมาไบลมคณะ ( Amabil; et.al. 2004: 11) ไดท าการวดพฤตกรรมของผน า

ทม (Team leader behaviors ) โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) ทมลกษณะเปนขอค าถามพรรณาถงพฤตกรรมของผ น าในทมงานทไดแสดงออก ซงแนวคดหลกทน ามาใชในการวดบทบาทผน าทมในครงนไดท าการประยกตแนวคดเกยวกบพฤตกรรมการท างานเปนทม ประกอบดบการศกษาขอมลในเชงคณภาพจากการสงเกตการณแบบมสวนรวม เพอน ามาสรางขอค าถาม เพอใหผน าทมไดเลอกตอบขอค าถามตามมาตรวด 5 ระดบ เนอหาในการวดไดท าการวดถง ความเขาใจของผน าทม (Comprehensive) นสยของผน าทม ( Naturalistic) และการไมโออวดในสงทเปนไปไมได ซงเปนความรสกทเกดขนจากการไดท างานโครงการ เปนขอค าถามทงเชงบวกและเชงลบ นอกจากนในงานวจยของ แทกการและอลลส (Taggar; & Ellis. 2007: 110) ท าการวดพฤตกรรมผน าของสมาชกในทมงานดวยการใชแบบสอบถามแบบมาตรสวนประมาณคาเช เชนเดยวกน ทงนไดสรางขนจากแนวคดของภาวะผน าการเปลยนแปลง ประกอบกบการศกษาขอมลในเชงคณภาพจากการสมภาษณเชงลกจากผเชยวชาญดานการท างานเปนทมเพอบรณาการเปนการสรางขอค าถามส าหรบวดพฤตกรรมการ

43

ท างานของผน าทม โดยใหสมาชกในทมเปนผตอบค าถามเกยวกบพฤตกรรมท ผน าทมไดแสดงออกในการท างานรวมกบ สมาชกในทมงาน ซงนบไดวาเปนการประเมนพฤตกรรมการท างานของหวหนาทมโดยสมาชกในทมงาน งานวจยดงกลาวไดใชมาตรวดแบบลเคอรทสเกล ( Likert type scales ) 5 ระดบมขอค าถามจ านวน 8 ขอ นอกจากนแลว โพลเซอร (Polzer. 2004: 107 – 110) ยงไดใหขอเสนอแนะวา การแสดงบทบาทผน าทมมความซบซอนมากกวาบทบาทของผน าในองคกรทวไป เพราะลกษณะของการท างานเปนทมจะมสมาชกในทมเพยงไมกคน แสดงใหเหนวารปแบบการท างานเปนทมไมตองการอ านาจตามโครงสรางเขามาเกยวของมากนก การวดการแสดงบทบาทผน าทมจงอาจจะท าการวดไดจากการสงเกตพฤตกรรมการท างานของผน าทมเปนส าคญโดยเนนการศกษาถงรปแบบการใชเทคนคการจงใจ การลดรปแบบการใชอ านาจทนอยลง การเปนผเรมตนท าสงตางๆในทมกอนสมาชกคนอนๆ หรออาจจะประยกตใชรปแบบการวดในเชงปรมาณโดยสรางแบบสงเกตหรอแบบสอบถามส าหรบใหผน าทมเปนผรายงานหรอใหสมาชกในทมเปนผรายงานถงพฤตกรรมดงกลาวกไดเชนเดยวกน แตสงทส าคญกคอ การสรางขอค าถามทสามารถวดบทบาทผน าทมได

จากการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยของกบ การแสดงบทบาทผน าทมของประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ผวจยจงเลอกใช วธการวดการแสดงบทบาทผน าทมโดยการใชแบบสอบถาม แบบมาตรสวนประมาณคา ซงการสรางขอค าถามจากแนวคดของบทบาทผน าของ โพลเซอร (Polzer. 2004) เปนหลกประกอบกบแนวคดเกยวกบการแสดงบทบาทผน าทมของนกทฤษฏทานอนๆ เปนสวนประกอบ โดยพจารณาถงความเปนไปไดในการแสดงบทบาทผน าทมของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพตามทไดท าการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมในหวขอเกยวกบโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตามทไดประมวลเอกสาร แลวใชขอค าถามทเปนเชงบวกและเชงลบ เพอใหผน าทมไดตอบใหตรงกบความเปนจรงของตวเอง โดยใชมาตรวด 6 ระดบ ตงแต จรงทสด ถง ไมจรงทสด

ความสมพนธระหวางบทบาทผน าทมกบพฤตกรรมการบรหารโครงการ การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของระหวางการแสดงบทบาทผน าทมและพฤต

กรรมการบรหารโครงการ พบวามนกวชาการหลายทานไดแสดงทรรศนะทกลาวถงความสมพนธของตวแปรทงสองหลายทานดงเชน มร (Moore. 2007: 77-96) ไดกลาวไวในงานวจยวาผน า (Leadership) เปนสงส าคญอยางยงตอความส าเรจขององคการทางธรกจและยนยนวาแนวคดดงกลาวสามารถหาความสมพนธทางสถตไดวาผน าทมทมประสทธภาพ สามารถแสดงบทบาทของตนเองไดอยางเหมาะสม มความตระหนกอยเสมอวาตนเองเปนผน าในทมงานมใชผน าตามสายการบงคบบญชา รตวอยตลอดวาการใชอ านาจของตนเองมอยอยางจ ากดและพรอมทจะหลกเลยงไปใชอทธพลผานความสามารถทางดานเทคนคของตนเอง การสรางแรงจงใจทดแทนการใชอ านาจในการ

44

บบบงคบสมาชกในทมใหปฏบตงานตามความตองการของตนเอง ยอมน าพาธรกจไปสความส าเรจ อมาบลแลคณะ (Amabil; et.al. 2004: 11) ไดท าการศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมของผน ากบประสทธผล ในการท างาน ในงานวจยชใหเหนวาพฤตกรรมของผน า ทมในการท างาน มผลกระทบประสทธผลในการท างาน (Affective reaction) เปนอยางมาก เพราะวา แมในการท างานเปนทมจะใหการยอมรบวาสมาชกในทมทกคนมความเทาเทยมกนในการใชอ านาจ การแสดงความคดเหน แตอยางไรกตามโดยธรรมชาตในการท างานแลวยอมทจะแสวงหาผน าตามธรรมชาต ซงโดยปกตแลวในรปแบบการท างานเปนทมกจะมผน าทมเปนผน าทงทเปนทางการและไมเปนทางการ หากผน าทมสามารถทจะบรหารจดการทรพยากรทมอยอยางจ ากดในทมไดอยางมประสทธภาพ สามารถสรางแรงจงใจใหกบสมาชกในทมใหเกดความตองการทจะสรางสรรคผลงานตามเปาหมายของทม พยายามทจะบรหารการเมองภายในทม กยอมทจะสงผลตอความส าเรจตามเปาหมายทก าหนดไว และยงจะสงผลท าใหประสทธภาพในการท างานในทมงานเกดขนไดพรอมกน นอกจากนงานวจยของ สกอตต-ยงและแซมซน (Scott-Young; & Samson. 2007: 1-15) ชใหเหนวาผน าทมเปนบคคลทมอทธพลตอความส าเรจในการบรหารโครงการทงทางดานผลก าไร และผลการปฏบตงาน นอกจากนผน าทมโครงการยงเปนบคคลทจะตองเชอมโยงเปาหมายขององคการกบเปาหมายของโครงการเขาดวยกน ถงแมวาผลงานวจยดงกลาวขางตนจะไมไดแสดงใหเหนถงอทธพลของการแสดงบทบาทผน าทมทสงผลตอการบรหารโครงการ แตกเปนเครองยนยนไดในระดบหนงวา ผน าทมงานมความส าคญตอประสทธผลขอทมงาน และนาจะมอทธพลตอการบรหารโครงการ ทงนเพราะวาการบรหารโครงการเปนรปแบบหนงของการท างานเปนทม จากงานวจยขางตนไดขอสรปทนาเชอถอไดวาการแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลตอพฤตกรรมบรหารโครงการ กลาวคอเมอผน าทมแสดงบทบาทการเผน าทมทมประสทธภาพ จะสงผลท าใหเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการทมประสทธภาพตามมาเชนกน แนวคดของ โพลเซอร (Polzer. 2004) และ ดอนเนลลอน (Donnellon. 2006: 70 – 73) กไดชใหเหนในลกษณเดยวกนอกวา การท างานเปนทมมรปแบบทเฉพาะไปจากการท างานทวไปเปนอยางมาก อยางนอยทสดกคอ รปแบบการใชอ านาจตามโครงสรางการบงคบบญชาไมสามารถทจะน ามาใชในกระบวนการท างานเปนทมได เพราะวาการเกดขนของทมงานโดยทวไปแลวจะเปนการรวมบคลากรทมความสามารถในแผนกตางๆ เขามาเพอปฏบตภารกจทมความส าคญตอองคกร จงไมมหวหนาและลกนองทแทจรงในทมงาน ดงนนบทบาททหนกและยากทสดในทมงานจงเปนของหวหนาททจะตองไมหลงลมกฎพนฐานเกยวกบอ านาจของตนเอง หากผน าทมามารถทจะแสดงบทบาทของตนไดอยางเหมาะสมทงทางดานการเปนผรเรมกอนสมาชกในทมงาน เปนตนแบบในการท างานทด เปนผทมความสามารถในการเจรจาตอรองทงภายใสและภายนอกทมงาน และเปนผแนะน าทดใหกบสมาชกใน

45

ทมงานกจะสงผลท าใหสมาชกในทมงานเกดความไววางใจผน าทม บรรยากาศในทมงานเปนไปอยางมมตรภาพทด และสงผลดตอการแสดงบทบาทในการบรหารจดการโครงการทมประสทธภาพตามมา

ทงนจากแนวคดดงกลาวทแสดงใหเหนวา การแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผวจยไดท าการก าหนดสมมตฐานในการวจยเพอท าการทดสอบในทางสถตตามวตถประสงคทางการวจยไดดงสมมตฐานการวจยขอท 8 ไดวา การแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ หรอ อาจเขยนเปนแผนภาพเสนทางความสมพนธไดดงภาพประกอบ 6

ภาพประกอบ 6 ความสมพนธระหวางการแสดงบทบาทผน าทมกบพฤตกรรมการบรหารโครงการ ความฉลาดทางอารมณของทม

ความหมายของความฉลาดทางอารมณ ความฉลาดทางอารมณแปลมาจากค าภาษาองกฤษคอ “ Emotional Intelligence ” ซง

นกวชาการในประเทศไทยไดใชค านในความหมายทแตกตางกนไป ไมวาจะเปน สตปญญาทางอารมณ เชาวนอารมณ ปรชาเชงอารมณ แต ค าทใชกนอยางแพรหลายมากทสดกคอความฉลาดทางอารมณ กรมสขภาพจต ( 2543 :9) ไดสรปความหมายไววา ความสามารถทางอารมณจะชวยใหการด าเนนชวตเปนไปอยางสรางสรรคและมความสข มองคประกอบไดแก เขาใจตนเอง เขาใจผอน และแกไขความขดแยงได เปนความหมายทคลายกบ เมเยอรและสโลเวย ( Mayer; & Salovey. 1997: 45) ทอธบายวา เปนความสามารถในการเขาใจอารมณของตนเองและความสามารถทจะแสดงอารมณของตนเองออกมา รวมทงเขาใจอารมณและการแสดงอารมณของผอน สามารถใชอารมณชวยเพมประสทธภาพในการคด การจ า และชวยใหเกดมมมองการแกปญหาในทางทสรางสรรค สามารถแยกแยะวเคราะหอารมณของตนเองไดอยางเหมาะสมกบงานหรอสถานการณในขณะนน และสามารถทจะจดการกบอารมณของผอนโดยการใหก าลงใจเมอเขาทอแท และสอดคลองกบแนวคดของ โกลแมน (Goleman. 1998: 68) ทใหความหมายไววา เปนความสามารถในการตระหนกถงความรสกของตนเองและความรสกของผอน ท าใหสามารถบรหารหรอจดการกบอารมณของตน มแรงจงใจในตวเอง และมความสามารถทางดานทกษะในการสมพนธภาพกบผอน

การแสดงบทบาทผน าทม

พฤตกรรมการบรหาร

โครงการ

46

จากแนวคดดงกลาวขางตน สามารถสรปไดวา ความฉลาดทางอารมณเปนความความสามารถของบคคลทจะเขาใจ จดการ และใชประโยชนจากอารมณของตนเองใหมประโยชน ตลอดจนสามารถท าความเขาใจในความรสกของผอน สรางสมพนธภาพระหวางกนและกน และสามารถท างานรวมกบผอนไดเปนอยางด

โครงสรางของความฉลาดทางอารมณ การนยามความหมายทแตกตางกน ท าใหแนวคดพนฐานในการศกษาถงโครงสรางของ

ความฉลาดทางอารมณของนกวชาการทงในและตางประเทศก าหนดโครงสรางความฉลาดทางอารมณไวแตกตางกนออกไป เพราะวาโครงสรางทแตกตางกนสามารถทจะน าไปประยกตในการใชงานแตกตางกนไป โกลแมน ( Goleman. 1995: 73) เสนอวาโครงสรางของความฉลาดทางอารมณประกอบไปดวยความสามารถ 2 สวน คอ ความสามารถสวนบคคล ( Personal competence)และ ความสามารถทางสงคม ( Social competence) คเปอรและสวาฟ ( Cooper; & Sawaf. 1997: 24) ไดเสนอวารปแบบของความฉลาดทางอารมณมรทงส 4 ดาน ไดแก ความรอบรทางอารมณ ( Emotional literacy) ความสมบรณทางอารมณ ( Emotional fitness) ความลกซงทางอารมณ ( Emotional depth) ความเปนไปไดทางอารมณ ( Emotional alchemy) สโลเวยและเมเยอร (ทศพร ประเสรฐสข. 2543: 100 – 101; อางองจาก Salovey; & Mayer. 1990) ไดเสนอองคประกอบของความฉลาดทางอารมณเปนประเดนหลกๆ 5 ประเดน คอ

1. Knowing one’s emotional หรอ Self-Awareness หมายถงการตระหนกรตนเองและอารมณของตนตามความเปนจรง และสามารถควบคมอารมณ และความรสกของตนเองได

2. Managing emotional คอ ความสามารถในการบรหารจดการกบอารมณของตนเองไดอยางเหมาะสมตามสถานการณเพอไมใหเกดความเครยด มเทคนคในการคลายความเครยดสลดความวตกจรต รนแรงไดอยางรวดเรว ไมฉนเฉยวงาย กลาวคอ สามารถท าใหอารมณขนมวหายไปโดยเรว

3. Recognizing emotional in other เปนการรบรอารมณและความตองการของผอน เหนอกเหนใจผอน เอาใจเขามาใสใจเรา และสามารถแสดงออกไดอยางเหมาะสม

4. Motivating oneself เปนความสามารถในการจงใจตนเองสามารถควบคมความตองการและแรงกระตนไดอยางเหมาะสม สามารถรอคอยการตอบสนองความตองการ เพอใหบรรลเปาหมายทดกวา มองโลกในแงด สามารถจงใจ และใหก าลงใจตนเองได

5. Handing relationship เปนความสามารถในการสรางความสมพนธกบคนรอบขางได มมนษยสมพนธทดกบคนรอบขาง

47

โครงสรางทแตกตางไปกนตามแนวคดของนกวชาการแตละทาน แสดงใหเหนวา ความฉลาดทางอารมณ นนมองคประกอบตอบสนองกบรปแบบของการน าไปใชทแตกตางกน และพนฐานทางความคดทแตกตางกน

ความฉลาดทางอารมณของทม (Emotional Intelligence asTeams) ผบรหารโดยทวไปมความเชอวา ความฉลาดทางอารมณ เปนสงทมความส าคญเทยบ

เทยบเทากบสตปญญา แตในสภาวะทวไปทเนนรปแบบการท างานเปนทมนนความฉลาดทางอารมณของกลมกอาจมความส าคญมากกวา ดรสเกทและวอฟฟ (ศยามล เอกะกลานนต. 2550: 48 – 50 ; อางองจาก Druskat; & Woff. 2001a) กลาววาความฉลาดทางอารมณของทมไมไดเกดจากการน าความฉลาดทางอารมณของสมาชกในทมรวมเขาดวยกน แตมพนฐานมาจากบรรทดฐานทางสงคมทกอใหเกดความตระหนกร การควบคม ความเปนเอกลกษณกลม และการรบรความสามารถของกลม ถงแมวาความฉลาดทางอารมณของทมจะแตกตางจากความฉลาดทางอารมณของบคคล แตทฤษฏนกน าโครงสรางทางสตปญญาของบคคลมาเปนรากฐานในการสรางองคประกอบตางๆ

ดรเกทและวอฟฟ (ศายามล เอกะกลานนต. 2550: 48 – 50; อางองจาก Druska; & Woff. 2001a ) กลาววา ไมจ าเปนวาสมาชกในทมทมความฉลาดทางอารมณสงเมอรวมกนแลวจะท าใหความฉลาดทางอารมณของทมสงตาม ซงทมกเหมอนกบกลมทางสงคมทพยายามสรางบรรทดฐานรวมกน และพฒนาตวเองไปสความไววางใจซงกนและกนในทม สรางความเปนเอกลกษณของทมรวมกนและมความเชอมนในความสามารถของทม จะมความซบซอนมากกวาความฉลาดทางอารมณของบคคลทวไปเพราะทมจะตองมปฏสมพนธกนหลายระดบ ไดแก ระดบบคคล ระดบกลม ภายนอกกลม ดงนนทมจะตองสรางใหเกดบรรทดฐานรวมกนทเออใหเกดการตระหนกรอารมณ และการควบคมอารมณ ใหสามารถน าทมไปสผลลพททดขน จากแนวคดพนฐานดงกลาว ดรสเกท และวอฟฟ (ศยามล เอกะกลานนต. 2550: 48 – 50; อางองจาก Druskat; & Woff. 2001: 138b) ไดใหความหมายของความฉลาดทางอารมณของทมไววา เปนความสามารถททมจะท าใหเกดบรรทดฐานทางสงคมรวมกนในการบรหารกระบวนการทางอารมณ ในแนวทางทท าใหเกดความไววางใจ ความเปนเอกลกษณของกลม และการรบรความสามารถของกลม ความฉลาดทางอารมณของทม มมตทหลากหลายเปนการรบรของผน าทมทมตอสมาชกทมในภาพรวม ดงน (ศยามล เอกะกลานนต. 2550: 48 – 50; อางองจาก Druskat; & Woff. 2001: 140-151 )

1. ความตระหนกรของสมาชกทม ( Teams awareness of members ) สมาชกในทมไดตระหนกถงความรสก ความตองการ และหวงใยตอสมาชกคนอนๆ โดยมพฤตกรรมทแสดงใหเหนไดคอ การรบฟงความคดเหนของคนอน และแสดงความเขาใจในความรสกของสมาชกในทมไดอยางเหมาะสม

48

2. การควบคมสมาชกทม ( Teams regulation of member) เปนความสมดลในพฤตกรรมทสมาชกในทมใชในการควบคมซงกนและกนเอง เปนทงผท าการควบคมและถกควบคมในขณะเดยวกนเพอสรางบรรทดฐานในการท างานรวมกน มองคประกอบทสามารถสงเกตเหนไดคอ ไดท าการเผชญหนากบผทตอตานบรรทดฐานของทมโดยการแสดงใหสมาชกในทมเหนวาพฤตกรรมทเขาไดแสดงออกนนอยนอกเหนอกฎเกณฑของทม และดแลเอาใจใสผอนโดยการแสดงความปราถนาดตอกนและกน ไววางใจซงกนและกน

3. การตระหนกรทม ( Teams self-awareness) ตระหนกในสภาวะทางอารมณ การแสดงออกและทรพยากรของทม ประกอบดวย การประเมนทม กลาวคอ ทมมการประเมนตนเองเกยวกบสภาวะทางอารมณ จดออน จดแขงในดานการมปฏสมพนธในการปฏบตงานรวมกน และการแสวงหาขอมลยอนกลบทมาจากแหลงภายนอกทม

4. การควบคมทม (Teams self-regulation) เปนความสามารถททมไดท าการบรหารจดการกบสภาวะทางอารมณของทมและสรางการตอบสนองทพงประสงค ประกอบดวย การสรางแหลงท างานกบอารมณซงทมจะสรางบรรยากาศตางๆ เพอใหสมาชกมความเขาใจ ยอมรบ และตอบสนองตอสงเราทางอารมณของทม สรางสงแวดลอมทดโดยการปลกฝงใหสมาชกในทมคดทางบวกกบเหตการณในชวงเวลาตางๆ การคาดการณและการแกไขปญหาลวงหนาโดยการรวมกนพยากรณปญหาทจะเกดขน คนหาแนวทางปองกน แกไข รวมถงการรบผดชอบในผลลพททเกดจากการตดสนใจรวมกน

5. การตระหนกทางสงคมของทม ( Teams social awareness) เปนการรบรถงเรองราว ความเปนไปเกยวกบสภาพแวดลอม สงเราตางๆ นอกทม ทอาจจะอทธพลตอทมงาน ประกอบดวย การตระหนกรองคกการโดยททมเขาใจเกยวกบระบบสงคมและการเมองในองคกรทมอย , การตระหนกรระหวางทมโดยการยอมรบความหวงและความตองการของทมอนๆในองคการ

6. ทกษะทางสงคมของทม ( Teams social skills) เปนการตระหนกรถงปญหาขององคการและทม เพอจะกอใหเกดเครอขายทางสงคมทงระหวางสมาชกในทม และระหวางทมงานกบองคการอนๆ โดยการการสรางความสมพนธภายนอกทมนน เปนการพยายามทจะใหความชวยเหลอทมงานอนๆ ในองคกรของตน และรจกการรบความชวยเหลอจากภายนอกทมไดอยางเหมาะสม

จากงานมตของความฉลาดทางอารมณของทม พบวา งานวจยของ ศยามล เอกะกลานนต (2550: 107 – 108) ไดน ามตทง 6 มตหลกดงกลาวมาท าการศกษาถงความฉลาดทางอารมณของทมขามสายงาน

49

การวดความฉลาดทางอารมณของทม มความคลายคลงกบการประเมนความฉลาดทางอารมณของบคคลทใชแบบวดทสรางจาก

องคประกอบตางๆ งานวจยในประเทศไทยทใชแบบวดความฉลาดทางอารมณของทม พบในงานวจยของ ศยามล เอกะกลานนต ( 2550: 107 – 108) ซงไดท าการสรางแบบวดจากแนวคดของ ดรสเกทและวอฟฟ (Druskat; & Woff) รวมกบการสมภาษณสมาชกของทมขามสายงานเกยวกบความฉลาดทางอารมณของทม ในงานวจยดงกลาวไดก าหนดองคประกอบไว 6 ดาน ไดแก การตระหนกรของทมสมาชกทม การควบคมสมาชกทม การตระหนกรทม การควบคมทม การตระหนกทางสงคมของทม และทกษะทางสงคมของทม ใชมาตรวดประเมนคา 6 ระดบ คอ จรงมากทสด – ไมจรงเลย โดยทแบบวดดงกลาวใหสมาชกในทมเปนผประเมน นบวาแบบวดดงกลาวมคาสมประสทธแอลฟาทงฉบบเทากบ .92 ซงถอวาเปนแบบวดทนาเชอถอในระดบสง ในการวดความฉลาดทางอารมณของทมในประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพในงานวจยนกไดน าแบบวดของ ศยามล เอกะกลานนต มาท าการปรบปรงเพอใหเหมาะสมกบบรบทของโครงการดงกลาว

ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมกบการแสดงบทบาทของผน าทม ความฉลาดทางอารมณของทมนบไดวาเปนบรรยากาศในการท างานรวมกนของสมาชกใน

ทม เปนการแบงปนประสบการณ คานยมในการท างาน และการรวมกนสรางบรรยากาศในการท างานภายในทมใหเกดความรวมมอรวมใจกนในการน าทมงานเพอใหบรรลเปาหมายตามทไดก าหนดไว แนวคดเรมแรกของความฉลาดทางอารมณของทมในการวจยครงนแมจะเรมตนจากการศกษาในบรบทของความฉลาดทางอารมณทวไปทเปนลกษณะทางจตวทยา แตกพบวามรเอกสารหลายชนทไดแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางบรรยากาศในการท างานดานความฉลาดทางอารมณกบการแสดงบทบาทผน าทม ซงพบทงในการมอทธพลทางตรงและอทธพลทางออม ส าหรบการมอทธพลทางตรงพบวาใน จากงานวจยของเดยและแครโรล (Day; & Carroll. 2004: 1443 – 14458) ทไดท าการตรวจสอบความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณสวนบคคล ( Emotional Perception) กบผลการปฏบตงานของบคคล ( Individual Performance) ในกลมนกเรยนระดบต ากวาปรญญาตร จ านวน 246 คน ในประเทศ แคนนาดา พบวา ความฉลาดทางอารมณสวนบคคลมความสมพนธกบผลการปฏบตงานของบคคลอยางมนยส าคญทระดบ .01 ทงนความฉลาดทางอารมณสวนบคคลดงกลาวเมอสมาชกในไดแสดงพรอมกนไปในทศทางบวก มความเขาใจซงกนและกนกจะสงผลใหกลายเปนบรรยากาศรวมกนซงมลกษณะคลายกบความฉลาดทางอารมณของทมในลกษณะหนง นอกจากนยงพบวาแฮมพราย (Humphrey. 2002: 493-504) ไดกลาวยนวาอารมณในการท างาน ของบคคลมผลกระทบตอการเปนผน า ขององคกร โดยทความฉลาดทางอารมณนนจะท าใหบคคลทวไปสามารถท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ หากสมาชกในองคกรมความฉลาดทางอารมณใน

50

ปรมาณนอยกจะสงผลใหการปฏบตระหวางกนเปนไปในทศทางลบและสงผลใหบรรยากาศดานความสมพนธในองคกรไมสามารถทจะสงเสรมการพฒนาองคกรไดเทาทควร นอกจากนงานวจยของ ศยามล เอกะกลานนต ( 2550: 108-120) ไดท าการทดสอบเพอหาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมงานกบประสทธผลของทมขามสายงานซง กพบวาความฉลาดทางอารมณของทมเปนบรรยากาศในการท างานทสงผลตอประสทธผลของทมขามสายงาน เพราะวาบรรทดฐานทมนคงอนเกดจากการรวมกนสรางขนของสมาชกในทมจะเปนแนวทางหลกทท าใหการท างานในรปแบบทมประสบความส าเรจสง จากผลการวจยดงกลาวขางตนท าใหเชอไดวาการทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดปฏบตงานในทมงานทมบรรยากาศในการท างานทเออตอการแสดงบทบาทผน าทม สมาชกในทมมความเขาใจและยอมรบในบรรทดฐานในการท างานรวมกน มความเหนใจซงกนและกน ตลอดจนสามารถทจะเขาใจซงวฒนธรรมการท างานของบคคลทอยภายนอกทมไดนนกจะสงผลใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสามารถแสดงบทบาทผน าทมทงทางดานการเปนผรเรม การเปนผแนะน า การเปนนกเจรจาตอรอง และการเปนตนแบบพฤตกรรมไดเปนอยางด

นอกจากนแลวยงมงานวจยอกจ านวนหนงทแสดงใหเหนอทธพลทางออมของความฉลาดทางอารมณของทมทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมทมของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โดยจะสงผลผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม หรออาจจะกลาวไดวา การทผน าทมไดท างานอยในทมงานทมความฉลาดทางอารมณสงกจะสงผลท าใหผน าเกดการรบรความสามารถของตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผน าทมไดเปนอยางด เกดความมนใจ เชอมนในตนเองเพราะวาไดรบการสนบสนนจากสมาชกในทมงานอยางเตมท ตามแนวคดของ ปารคเกอร ( Parker. 2003: 44-52) ไดเสนอใหเหนถงความส าคญของการทบรรยากาศในทมงานเปนไปในเชงบวก สมาชกในทมมความเขาใจซงกนและ ยอมรบในความสามารถของเพอนรวมทมทมอยอยางแทจรง เกดความไววางใจซงกนและกน มแนวโนมสงทจะท าใหสมาชกในทมเกดความเชอมนในตนเอง เชอมนวาตนเองมความสามารถทจะปฏบตภารกจทมความทาทายได รบรบทบาทของตนเองทงในเชงอ านาจและหนาทมากยงขน ตลอดจนลดความสบสนในเชงเปาหมายของทมงานใหนอยลงได ซงความมนใจดงกลาวจะสงผลใหสมาชกในทมสามารถการแสดงบทบาทของตนเองไดอยาเตมความสามารถมากยงขน นอกจากนแลวตามแนวคดของ ดรสเกทและวอลฟ ( Druskat; & Wolff. 2001) ไดน าเสนอถงรปแบบของโครงสรางความสมพนธ ของประสทธผลของทม ซงน าเสนอวา การททมจะสามารถสรางสรรคผลงานไดตามเปาหมายหรอเกดประสทธผลไดนนจะตองอาศยการประสานความรวมมอระหวางสมาชกในทมเปนอยางมาก เพราะวาการประสานความรวมมอกนนนยอมทจะสงผลใหสมาชกภายในทมเกดความมนใจตนเองเพมมากขน รบรถงความสามารถทแทจรงของตนเอง กลาทจะคดสรางสรรคเพอใหภารกนของทมบรรลเปาหมายตามทไดตงไว และความไววางใจท

51

เหมาะสมระหวางสมาชกในทม (Matual Trust among Members) ซงเปนสวนหนงของความฉลาดทางอารมณของทมจะสงผลท าใหสมาชกในทมเกดความมนในตนเองเพมมากขน อนจะท าใหพฤตกรรมการท างานของสมาชกในทมงานเกดขนไดอยางมประสทธภาพ

จากแนวคดดงกลาวท าใหเชอมนไดในระดบหนงวา ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม และมอทธพลทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม สามารถก าหนดไวเปนสมมตฐานการวจยขอท 3

ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมกบ พฤตกรรมการบรหารโครงการ

การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของในหวขอขางตนทมหลกฐานจ านวนหนงซงไดชใหเหนวา การทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดปฏบตงานอยในทมงานทมความฉลาดทางอารมณสงจะสงผลใหเกดพฤตกรรมการแสดงบทบาทผน าทมทงทางตรงและทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมแลว กยงพบเอกสารและงานวจยทนาเชอถอไดอกวา เมอผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดดแลว ทงทางดานความสามารถในการเปนผเรมเรมสงตางๆ ในทมงานกอนสมาชกในทมเพอ เชน รเรมในการเขยนโครงการ รเรมทจะประสานงานไปยงบคลากรภายนอกทมทเกยวของกบความส าเรจของโครงการ เปนตน การรเรมดงกลาวจะท าใหสมาชกภายในทมเกคดวามศรทธาในตวผน าทม การทผน าทมสามารถทจะเปนนกเจรจาตอรองทงกบสมาชกภายในทมและบคลากรอนๆ ภายนอกนทมไดเปนอยางดเพราะวาหวหนาทมขาดอ านาจในเชงสายบงคบบญชา สามารถทจะใหค าแนะน า ชแนะแกสมาชกในทมงานได ตลอดจนสามารถทจะท าตวเปนแบบอยางทดแกสมาชกในทมงานไดนน กจะสงผลท าใหการบรหารโครงการ หรอ พฤตกรรมการบรหารโครงการตงแตการเรมตนโครงการ การวางแผนโครงการทจะตองอาศยความรวมมอจากสมาชกในทมงาน การด าเนนงานภายใตทรยากรทจ ากด การประเมนผลการด าเนนงานเปนระยะ ตลอดจนการปดโครงการประสบความส าเรจตามไปดวย เพราะวาการแสดงบทบาทผน าทมดงกลาวจะท าใหการจดการภายในทมงานเปนไปไดดวยความม ประสทธภาพ เมอสมาชกภายในทมเขาใจซงกนและกน พรอมทจะปฏบตตามเปาหมายของทมงานแลวกยอมทจะท าใหการบรหารโครงการประสบความส าเรจตามไปดวย ( Amabil; et.al. 2004: 11; Moore. 2007: 77-96; Scott-Young; & Samson. 2007: 1-15; Polzer. 2004; Donnellon. 2006: 70 – 73) จากเอกสารดงกลาวจงท าใหมหลกฐานทนาเพยงพอทจะเชอไดวา ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถในการแสดงบทบาทผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม สามารถก าหนดไวเปนสมมตฐานการวจยขอท 4 ไดวาความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถในการแสดงบทบาทผน าทม

52

และการแสดงบทบาทผน าทม ซงสมมตฐานการวจยขอท 3 และ 4 สามารถทจะเขยนเปนแผนภาพแสดงเสนทางความสมพนธในแบบจ าลองสมการโครงสรางไดดงภาพประกอบ 7

ภาพประกอบ 7 ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมกบการแสดงบทบาทผน าทม

และพฤตกรรมการบรหารโครงการ การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา

ความหมายของการสนบสนนทางสงคม ไดมการศกษาน าแนวคดเกยวกบการสนบสนนทางสงคมเปนตวแปรในการศกษาอยาง

แพรหลายในงานวจยทางดานพฤตกรรมศาสตร แตลกษณะการนยามความหมายและแนวคดยงมความแตกตางกน เชน การสนบสนนทางสงคมเปนการสนบสนนสงเสรมในดานกายภาพและอารมณ ทงจากครอบครว เพอน และเพอนรวมงาน เพอใหผไดรบการสนบสนนเกดความรสกวาตนเองมคณคา มความส าคญ และเปนผทไดรบการคาดหวงจากสงคมในการเขารวมกจกรรมตางๆ ( Wikipedia free encyclopedia: Online) ส าหรบ ไวนแมน ( Wine. 1990: 294) ใหความหมายวาเปนระดบของการไดรบการตอบสนองความตองการดานการมสวนรวมทางสงคม เปนความชวยเหลอทเหนเปนรปธรรมซงไดแก การแนะแนวความคด การเสรมแรงทางสงคม ความมนคงทางอารมณ ทงนการสนบสนนทางสงคมมลกษณะเปนการสอสารแบบสองทาง จะเกดขนจากการมปฏสมพนธระหวางกน แนวคดดงกลาวคลายกบ พาวเวอร (Powers. 1988: 41) เสนอวา การสนบสนนทางสงคมเปนกลมทรพยากร

ความฉลาดทางอารมรณของทม

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

การแสดงบทบาท ผน าทม

พฤตกรรมการบรหารโครงการ

53

ทเกดขนจากความผกพนและเครอขายทางสงคม โดยพจารณาในประเดนของเนอหา คณภาพ ความซบซอนและทศทาง ซงหมายความไมไดเปนไปในทศทางเดยว แตเปนระบบ 2 ทศทาง

การสนบสนนทางสงคม ประกอบดวยโครงสรางทซบซอนและความเกยวพนทเกดขนจากการมปฏสมพนธระหวางบคคลในสงคม เพอแลกเปลยนผลประโยชนซงกนและกนมการแลกเปลยนความคดความรสกตอกนท าใหบคคลใหความชวยเหลอในดานการจดการปญหาตางๆ และชวยบรรเทาผลกระทบจากความเครยด สามารถบรรเทาความเครยดกอใหเกดความรสกพงพอใจและมนใจทจะปฏบตพฤตกรรมตอไปซงเปนพฤตกรรมทองคการตองการ ตามแนวคดของเฮาสและคานท (House; & Kahn,1985: 201) มการแบงการสนบสนนทางสงคมทงหมดเปน 4 ดาน ดงน

1. การสนบสนนดานอารมณ ( Emotional support) เปนการถายทอดดานอารมณระหวางกนและกน มวตถประสงคเพอใหบคคลทไดรบการถายทอดเกดความรสกอบอนใจ มความมนใจ รสกถงความเปนพวกเดยวกน โดยทอารมณทแสดงตอกนเปนอารมณในทางบวก ไดแก การแสดงออกซงความเอออาทร การเหนอกเหนใจ การยอมรบนบถอ และการแสดงความยนดเมอเกดความส าเรจขน

2. การสนบสนนดานขอมลขาวสาร ( Informational support) เปนการสนบสนนซงและกนในดานขอมล ขาวสาร ทมความจ าเปนในการด าเนนชวตประจ าวน อาจจะเปนขอมลขาวสารเกยวกบการประกอบอาชพ การเรยน และกจกรรมตางๆ ทงนรวมไปถงขอมลเกยวกบตวผรบขอมล เชน การปรบปรงลกษณะการพด นสย ทงนเพอใหเกดการพฒนาในตวผรบขอมล

3. การสนบสนนดานการประเมนคณคา ( Appraisal support) เปนการทบคคลใหการสนบสนนในการเพมคณคาใหกบผไดรบการสนบสนน ท าใหผทไดรบการสนบสนนรสกวาตนเองมคณทางในกลม ในสงคม ซงเปนความรสกทางใจทรสกวาตนเองไดรบความยกยอง เมอท าการพจารณาแลวพบวา มความคลายคลงกบการสนบสนนดานขอมลขาวสารเปนอยางมาก

4. การสนบสนนดานทรพยากร ( Instrumental support) เปนการไดรบการสนบสนนทางดานทรพยากรตางๆ ทจ าเปนในการด าเนนชวตหรอการท างาน เชน เปนการไดรบการสนบสนนทางดานเงน วสดอปกรณในการท างาน และบคลากรทจ าเปนส าหรบการด าเนนโครงการ วตถประสงคเพอใหผไดรบการสนบสนนบรรลตามเปาหมายของตน

การสนบสนนทางสงคมเปนรปแบบหนงของการมปฏสมพนธทางสงคมโดยทผใหการสนบสนน จะใหการสนบสนนในสงตางๆ ทงทางดานจตใจ และวตถสงของ โดยมวตถประสงคเพอใหการสนบสนนนนสงไปยงผไดรบการสนบสนน ใหรสกวาตนเองไดรบการยอมรบ เปนทตองการของบคคลอน และมความส าคญ

54

การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา (Leader Social Support) ดงทเสนอขางตนแลววา การสนบสนนทางสงคมเปนการสงเสรม สนบสนนดานจตใจและ

กายภาพเพอใหผทไดรบการสนบสนนรสกถ งความไมโดดเดยว ไดรบการเอาใจใส เกดขนจากการมปฏสมพนธทางสงคม ในการท างานขององคกรตางๆกเชนเดยวกน พบวาการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารมอทธพลตอประสทธภาพในการท างาน เชน วจยของ ศราภรณ สขศลล าเลศ ( 2550: 52) พบวา การทครไดรบการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารเปนผลท าใหครมความสามารถในการเปนครยคปฏรปการศกษาไดอยางมนยส าคญทระดบ .05 และในงานวจยของ จารพร แสงเปา ( 2542: 129) พบวา การสนบสนนทางสงคมจากหวหนางาน และเพอนรวมงาน มอทธพลตอความเบอหนายในงานและความผกพนธในวชาชพ แสดงวา การทบคคลไดรบการสนบสนนทางสงคมทดจากหวหนางานและเพอนรวมงานทด จะท าใหไมเกดความเบอหนายในงานและมความผกพนตอองคการสงตามไปดวย

จากงานวจยดงกลาวชใหเหนวา การสนบสนนทางสงคมนน มมตทหลากหลาย และมจากหลายแหงโดยเฉพาะในบรบทของการท างานนนการไดรบการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารนบวาเปนสงทส าคญยงตอการท างานของลกนองและทมงาน ดงทโพลเซอร ( Polzer. 2004: 38-42) ไดอธบายวาการสนบสนนจากผบรหาระดบสงขององคการเปนสงส าคญตอประสทธผลของการท างานรปแบบทมงาน เนองจากท าใหมนใจไดวาทมงานจะไดรบทรพยากรตางๆ ตามทตองการ และผบรหารเหลานนยงสามารถทจะชวยจดหาบคลากรทเหมาะสมมารวมงานกบทม ตามแนวคดนสอดคลองกบ ทลเดน (Tilden. 1985: 199-206) ทกลาววา แหลงของการสนบสนนทางสงคมแบงออกเปน 2 กลมใหญดวยกนคอ แหลงสนบสนนเกยวกบงาน หมายถงกลมบคคลทใหการสนบสนนในองคการของบคคลเพอใหการชวยเหลอทเกยวของกบบทบาทการท างาน จงมลกษณะการชวยเหลอทเฉพาะเจาะจง โดยเฉพาะการสนบสนนทางสงคมจากหวหนางานและเพอนรวมงาน และอกแหลงหนงคอ การสนบสนนทางสงคมทไมเกยวกบการท างาน ทลเดน ไดแบงองคประกอบของการสนบสนนทางสงคมเปน 3 องคประกอบ ไดแก สนบสนนดานอารมณ, ขอมลขาวสาร และดานสงของ

จากแนวคดขางตนแสดงใหเหนวาการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารเปนสงทมความส าคญอยางมากตอพฤตกรรมการท างานในรปแบบการท างานของทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพหากผน าทมไดรบการสนบสนนจากผบรหารโรงเรยน จะท าใหการแสดงบทบาทผน าทมชดเจนขน ดงเชน การไดรบการสนบสนนดานวสด อปกรณ ในการด าเนนงานทครบครน โอกาสทจะใชอ านาจสงการกบสมาชกในทมงานกจะนอยลงเพราะการท างานไมอยในสภาวะทขาดแคลนและกดดน เปนตน ดงนนการวจยในครงนจงน าแนวคดการสนบสนนทางสงคมของของเฮาสและคานท และ ทลเดน และมาท าการศกษาถงการใหการสนบสนนทางสงคมของผบรหารโรงเรยนทมผน าทมโครงการโรงเรยน

55

สงเสรมสขภาพ โดยแบงวา การสนบสนนทางสงคมจากผบรหารมอยดวยกน 3 ดาน โดยการรวมทางดานการประเมนเขากบขอมลขาวสารไดแก

1. การสนบสนนดานอารมณ ( Emotional support) เปนพฤตกรรมทผบรหารท าใหผน าทมรสกสบายใจ และเชอมนวาตนเองมคณคา มคนเคารพและรก โดยทผบรหารระดบสงแสดงออกซงความเอาใจใสและความมนใจในฝมอของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

2. การสนบสนนดานขอมลขาวสาร ( Informational support) เปนพฤตกรรมทผบรหารไดใหขอมลขาวสารทจ าเปนส าหรบการด าเนนโครงการ ตลอดจนใหการเสนอแนะเกยวกบวธการด าเนนงาน บรหารงาน ทด และไดใหขอมลยอนกลบจากผลการด าเนนงานทเปนประโยชนตอผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

3. การสนบสนนดานทรพยากร ( Instrumental support) เปนพฤตกรรมทผบรหารของโรงเรยนไดใหการสนบสนนงบประมาณ วสดอปกรณในการท างาน และบคลากรทมประสทธภาพเพอใหผน าทมไดน าทรพยากรเหลานนมาใชในโครงการไดอยางเหมาะสม

การวดการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา ในงานวจยของ ศราภรณ สขศลล าเลศ ( 2550: 94) ไดวดการสนบสนบสนนจากผบรหารท

มตอคร โดยใชแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ โดยใหครเปนผตอบขอค าถามเกยวกบการรบรของตนทมตอการสนบสนนทางสงคมจากผบรหาร และงานวจยของของ จารพร แสงเปา ( 2542: 98) ท าการวดการสนบสนนจากหวหนางานโดยใชแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยใหพยาบาลวชาชพเปนผตอบขอค าถามเกยวกบการรบรของตนทมตอการสนบสนนทางสงคมจากผบรหาร แสดงใหเหนวาในการวดการสนบสนนทางสงคมจากผบรหาร นกวจยทท าการวดในเชงปรมาณยอมรบการวดดวยแบบสอบถาม โดยใหผไดรบการสนบสนนเปนผรายงานการรบรของตนเอง การวจยครงน ผวจยไดสรางแบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมโดยการปรบปรงและพฒนาแบบวดของ ศราภรณ สขล าเลศ โดยปรบปรงขอค าถามใหเหมาะสมกบบรบทของกลมตวอยาง ใชมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จาก จรงมากทสด – ไมจรงมากทสด มองคประกอบ 4 ดาน ตามแนวคดของเฮาสและคานท (House; & Kahn.1985: 201) และ ทลเดน (Tilden. 1985: 199-206)

ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผ บงคบบญชา กบการแสดงบทบาทผน าทม

มเอกสารจ านวนหนงทแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชากบการแสดงบทบาทผน าทม เมอท าการพจารณาในปรากฎการณดงกลาวกจะพบวา การทผสนบสนนไดใหการสนบสนนทงทางดานอารมณ คอ การแสดงความเหนอกเหนใจแกหวหนาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ เปนทปรกษาทางดานอารมณดวยความจรงใจ การสนบสนน

56

ทางดานวสดสงของตางๆ ในการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ และการสนบสนนดานขอมลขาวสารซงเปนการใหขอมลทจ าเปนส าหรบการด าเนนการโครงการโรงเรยนสงสขภาพ การสนบสนนทง 3 ดานดงกลาวจะสงอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผาน สมพนธภาพในโรงเรยน และการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม รายละเอยดดงน

โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนโครงการขนาดใหญซงแททจรงแลวจะตองอาศยความรวมมอจากบคลากรภายในโรงเรยนทกภาคสวนอยางเตมความสามารถ เพราะการด าเนนโครงการขนาดใหญภายใตงบประมาณของโรงเรยนทมจ ากดหากไมไดรบการสนบสนจากทกฝายในโรงเรยนกยามทจะท าใหโครงการประสบความส าเรจได (กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. 2545: 33 - 35 ) ฮารเวย (Harvey. 1995: 198 - 201) ไดอธบายไวอยางนาสนใจวา โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพนอกจากความส าเปนทจะตองไดรบการสนบสนจากทกภาคสวนในโรงเรยนแลว สงทส าคญอกประการหนงกคอ การไดรบการสนบสนนจากชมชน เพราะวาโครงการขนาดใหญดงกลาวหากไมไดรบความรวมมอจากชมชนแลวกยอมทจะท าใหโครงการมความยงยนเกดขนไมได แตอยางไรกตาม สงทเปนพนฐานเบองตนในความส าเรจของโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพกคอ การทผบรหารไดใหการสนบสนนเปนอยางดโดยเฉพาะ การเขามาเปนทปรกษาของคณะท างาน การเลอกครทมความสามารถเพอเปนผน าทมโครงการ การมสวนส าคญในการสรรหาสมาชกทมความสามารถอยางหลากหลายเขามาเปนสวนหนงของสมาชกในทม ซงการทผบรหารไดใหความส าคญกบโครงการขนาดใหญดงกลาวยอมเปนสญลกษณทส าคญของโรงเรยนวา โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนสงทส าคญ มผลโดยตรงตอการมสมพนธภาพทดในโรงเรยนเกดขน และผน าทมไดอยในบรรยากาศการท างานระดบโรงเรยนทดแลวกจะท าใหการประสานงานเพอขอความรวมมอภายในโรงเรยนเปนไปไดอยางมประสทธภาพ ดงผลการวจยของ อมาพร ฟมน (2542: 67) ซงไดท าการวจยแบบผสมผสานเพอคนหาถงปจจยส าคญทท าใหการท างานเปนทมของอาจารยในมหาวทยาลยมประสทธภาพ ผลการวจยพบวา การทผบรหารไดใหการสนบสนนอยางเตมทในทกดานกจะท าใหบรรยากาศในการท างานภายในมหาวทยาลยเปนไปอยางราบรนในทศทางบวก สมาชกในทมจะมสมพนธภาพทดกบเพอนอาจารยภายในมหาวทยาลยท าใหการประสานงานระหวางหนวยงานประสบความส าเรจไดเปนอยางด ตลอดจนสงผลใหสมพนธภาพในภาพรวมอยในทศทางทดไปพรอมกนดวย เชนเดยวกบผลการวจยของ อารโนด (วไล พวรกษา. 254: 47; อางองจาก Arnlod; et al. 1991) ทไดท าการศกษาพบวา การทผบรหารระดบสงของหนวยงานไดใหการสนบสนนกบผปฏบตงาน มความกระตอรอรนทจะแสวงหาขอมลขาวสารทจ าเปนส าหรบเปาหมายของหนวยงานมาแลกเปลยนกบสมาชกในองคกรดวยความจรง พยายามทจะเพมสวสดการเทาทจะท าไดใหกบสมาชกในองคกร จะสงผลโดยตรงท าใหสมพนธภาพในองคกรเปนไปในทศทางทดเชนเดยวกบ ชทส (Schultz. 1996: 59)

57

ทไดอธบายใหเหนถงปจจยทเปนพนฐานในการสรางสมพนธภาพระหวางบคคลในระดบองคกรวา องคกรทมผบรหารมบคลกภาพเปนมตรกบสมาชกในองคกรทกคน มความไวเนอเชอใจในความสามารถของสมาชกในองคกร กจะท าใหสมพนธภาพในภาพรวมขององคกรทงระหวางเพอนสมาชกในองคกรดวยกนเอง ระหวางสมาชกในองคกรกบผบรหาร และสมาชกในองคกรกบผทเขามาใชบรการเปนไปในทศทางทด ดงนนจงอาจจะกลาวไดวา การทผบรหารไดใหการสนบสนนในทกอยางเกยวกบโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพแลวจะสงผลท าใหสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางทดขนดวย

นอกจากนแลวยงพบวาการทสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางทด เพอนครกบผบรหารมความเคารพนบถอระหวางกนและกน เพอนครสามคคซงกนและกน และครกบนกเรยนใหความรกระหวางกนเปนอยางดแลวจะสงผลให ผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดการรบรความสามารถของตนเองในการแสดงบทบาทผน าทมเพมมากขน ทงนเปนเพราะวา การทบรรยากาศในองคกรเปนไปในทศทางบวก ยอมจะสงผลท าใหการประสานงานตดตอสอสารภายในองคกรประสบความส าเรจตามไปดวย และท าใหผปฏบตงานทอยในบรรยากาศดงกลาวเกดความรสกพงพอใจในการท างานเพมมากขนไปพรอมกบเปนการเพมความมนใจในการท างานใหมากขนไปพรอมกบจากการประสบความส าเรจในการตดตอประสานงาน (Harolds. 2005: 151 – 158) พาจารสและมลเลอร (Pajares; & Miller. 1994: 194) ไดเสนอวา บรรยากาศในการแสดงพฤตกรรมทเปนไปในเชงบวก จะสงผลใหบคคลเกดความมนใจทจะแสดงบทบาทในสถานะการณดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ ดงเชน ในสถานการณทผน าทมไดอยในบรรยากาศโรงเรยนทมสมพนธภาพทดตอกน เพอนครใหการสนบสนนในการด าเนนกจกรรมตางๆ อยางเตมความสามารถและมความจรงใจกจะท าใหผน าทมเกดการรบรความสามารถของตนเองเพมมากขน เชนเดยวกบ อมาพร ตรงคสมบต (2543: 15) ทไดเสนอไวในลกษณะทคลายกนวา การทบคคลอยในสถานภาณณทยากตอการตดสนใจ อยในสภาวะทกดดน จะสงผลท าใหการรบรความสามารถของตนเองลดนอยลง มความมนใจทจะแสดงพฤตกรรมเพอใหหลดพนในชวงเวลาดงกลาวนอยลง ซงจะเปนอยางยงทจะตองไดรบการสนบสนนทางดานก าลงใจ แตในทางกลบกนหากอยสถานการณเชงบวกกจะท าใหบคคลเกดการรบรความสามารถของตนเองเพมมากยนเชนเดยวกน นวลฉว ประเสรฐสข ( 2542: 87) ทไดท าการศกษาถงอทธพลของการสนบสนนทางสงคม ทมตอความส าเรจในอาชพดานบทบาทการท างานของผบรหารสตรธนาคารไทยพาณชย จ านวน 581 คน พบวาตวแปรทมความสมพนธมากทสดกบความส าเรจในอาชพดานการเงน และความส าเรจในอาชพดานความกาวหนาเนองจากการไดเลอนต าแหนงคอ การไดรบการสนบสนนจากองคการ ทงนพบวาในงานวจยดงกลาวไดใหองคประกอบของการสนบสนนจากผบรหารไว 4 ดาน ไดแก การสนบสนนทางการบรหาร โอกาสในการพฒนาตนเอง สภาพความเปนอย และสนบสนนดาน

58

คณคาของพนกงาน และยงไดใหขอเสนอแนะทนาสนใจไวดวยวา การทผบรหารสตรของธนาคารไทยไดรบการสนบสนนทดจากผบรหารจะท าใหผบรหารสตรเกดความมนใจทจะแสดงความสามารถของตนเองไดดมากขนกวาเดมดวย

เมอผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดอยในบรรยากาศทสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางบวกแลวท าใหผน าทมมความเชอมนวาตนเองจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผน าทมไดเพมมากยงขนแลวก จะสงผลใหการแสดงบทบาทผน าทมเปนไปในทศทางทดขนดวย ตามแนวคดของ แบนดรา (Bandura. 1997: 20 - 22) ไดอธบายวา การทบคคลมความเชอมนในตนเองวาสามารถทจะแสดงบทบาทเปาหมาย และไดรบการสนบสนนจากบคคลรอบขางเปนอยางดกจะท าใหเขาสามารถทจะแสดงพฤตกรรมเปาหมายได และเมอพฤตกรรมเปาหมายประสบความส าเรจ กจะท าใหเขาเกดความเชอมนในการแสดงพฤตกรรมเปาหมายนนๆ เพมสงขน หรออาจจะเทยบเคยงไดวา เมอผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพมความมนใจทจะแสดงบทบาทผน าทมไดกจะท าใหโอกาสทจะแสดงพฤตกรรมบทบาทผน าทมสงขนได ยงพฤตกรรมบทบาทผน าทมประสบความส าเรจตามทไดก าหนดเปาหมายไวกยงจะท าใหเกดความเชอมนในตนเองทจะแสดงพฤตกรรมตอไปเพมมากยงขน นอกจากนยงมงานวจยทไดท าการศกษาตวแปรทใกลเคยงกบการวจยในครงน เชน วาครและโครนาก (Vekiri; & Chronaki. 2008: 1396 – 1399)ไดศกษาความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนดานคอมพวเตอร กบการใชคอมพวเตอรในกจกรรมตางๆ พบวามความสมพนธกนอยางมนยส าคญทระดบ .01 และนอกจากนยงพบอกวา การรบรความสามารถของตนดานคอมพวเตอรมความสมพนธกบการเหนคณคาของคอมพเตอรอยางมนยส าคญทระดบ .01 การวจยครงนศกษาในกลมนกเรยนประถมศกษาปท 6 จ านวน 340 คน งานวจยของสโตเบอร, ฮนทชฟลด และวด ( Stoeber, Hutchfield; & Wood. 2008: 325) ไดศกษาความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนกบการเปนบคคลทสมบรณแบบ พบวามความสมพนธกนอยางมนยส าคญทระดบ .01 การศกษาวจยศกษากบกลมคนทมอาย 18 – 51 ป จ านวน 100 คน จากงานวจยดงกลาวแสดงใหเหนวา การทบคคลรบรความสามารถของตนในสถานการณใดๆ ไดเปนอยางดนน กจะท าใหเขาสามารถแสดงพฤตกรรมในสถานการณนนๆ ไดเปนอยางด ครค ซคทและไฮน (Kirk, Schutte; & Hine. 2008: 432-436) กกลาวเชนกนวา บคคลทรบรความสามารถของตนดานอารมณสงจะเปนคนทสามารถควบคมอารมณของตนในสถานการณตางๆ สงเชนเดยวกน จากงานวจยขางตนไดขอสรปทนาเชอถอวา การรบรความสามารถของตนดานการแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลตอการแสดงบทบาทผน าทม ของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

ทงนจากการศกษาเอกสารดงกลาวขางตนท าใหเชอถอไดวา การทผบรหารไดใหการสนบสนนทางสงคมแกผนทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงเปนโครงการขนาดใหญมความ

59

จ าเปนทจะตองไดรบความรวมมอจากภาคสวนตางๆ ในโรงเรยนกจะท าใหทกคนในโรงเรยนเหนความส าคญของโครงการดงกลาว ท าใหโครงการดงกลาวเปนตวเชอมสมพนธภาพทดของบคลากรในโรงเรยน ซงจะท าใหผน าทมเกดการรบรความสามารถของตนเองในการแสดงบทบาทผน าทมเพมสงขนและสงผลตอท าใหเกดการแสดงบทบาทผน าทมได ซงผวจยก าหนดไวเปนสมมตฐานการวจยขอท 1 ไววา การสนบสนนจากผบงคบบญชา มอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม ผานสมพนธภาพในโรงเรยนและการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผ บงคบบญชา กบ พฤตกรรมการบรหารโครงการ

การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของในหวขอขางตนทมหลกฐานจ านวนหนงซงไดชใหเหนวา การทผบรหารไดใหการสนบสนนในกจกรรมของโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนอยางดแลวกจะสงผลท าใหสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางบวก เพอนครมความเขาใจซงกนและกนเพมมากขนโดยเฉพาะมความเขาใจถงความส าคญของโครงการโรงเรยนสงสขภาพรวมกน ซงจะท าใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสามารถทจะประสานงานของความรวมมอในการชวยเหลองานโครงการไดอยางสะดวกมากยงขนแลว กจะสงผลท าใหผน าทมเกดการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมไดเพมมากขน มนใจวาจะสามารถแสดงบทบาทของตนเองในการเปนผน าทมไดด ลดทอนการใชอ านาจตามสายบงคบบญชาใหนอยลง จนความมนใจดงกลาวท าใหเกดการแสดงบทบาทผน าทมไดเปนอยางดแลว กยงพบเอกสารและงานวจยทนาเชอถอไดอกวา เมอผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดดแลว ทงทางดานความสามารถในการเปนผเรมเรมสงตางๆ ในทมงานกอนสมาชกในทมเพอ เชน รเรมในการเขยนโครงการ รเรมทจะประสานงานไปยงบคลากรภายนอกทมทเกยวของกบความส าเรจของโครงการ เปนตน การรเรมดงกลาวจะท าใหสมาชกภายในทมเกคดวามศรทธาในตวผน าทม การทผน าทมสามารถทจะเปนนกเจรจาตอรองทงกบสมาชกภายในทมและบคลากรอนๆ ภายนอกนทมไดเปนอยางดเพราะวาหวหนาทมขาดอ านาจในเชงสายบงคบบญชา สามารถทจะใหค าแนะน า ชแนะแกสมาชกในทมงานได ตลอดจนสามารถทจะท าตวเปนแบบอยางทดแกสมาชกในทมงานไดนน กจะสงผลท าใหการบรหารโครงการ หรอ พฤตกรรมการบรหารโครงการตงแตการเรมตนโครงการ การวางแผนโครงการทจะตองอาศยความรวมมอจากสมาชกในทมงาน การด าเนนงานภายใตทรยากรทจ ากด การประเมนผลการด าเนนงานเปนระยะ ตลอดจนการปดโครงการประสบความส าเรจตามไปดวย เพราะวาการแสดงบทบาทผน าทมดงกลาวจะท าใหการจดการภายในทมงานเปนไปไดดวยความม ประสทธภาพ เมอสมาชกภายในทมเขาใจซงกนและกน พรอมทจะปฏบตตามเปาหมายของทมงานแลวกยอมทจะท าใหการบรหารโครงการประสบความส าเรจตามไปดวย ( Amabil; et.al. 2004: 11; Moore. 2007: 77-96; Scott-Young; &

60

Samson. 2007: 1-15; Polzer. 2004; Donnellon. 2006: 70 – 73) จากเอกสารดงกลาวจงท าใหมหลกฐานทนาเพยงพอทจะเชอไดวา

การสนบสนนจากผบงคบบญชา มอทธพลทางออมตอฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานสมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและ การแสดงบทบาทผน าทม สามารถก าหนดไวเปนสมมตฐานการวจยขอท 2 ซงสมมตฐานการวจยขอท 1 และ 2 สามารถทจะเขยนเปนแผนภาพแสดงเสนทางความสมพนธในแบบจ าลองสมการโครงสรางไดดงภาพประกอบ 8

ภาพประกอบ 8 ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารกบการแสดงบทบาทผน า

ทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ สมพนธภาพในโรงเรยน

ความหมายของสมพนธภาพระหวางบคคล ความหมายของสมพนธภาพ นกวชาการใหความหมายแตกตางกน ความหมายพนฐานทให

ไวโดยราชบณฑตยสถาน ( 2546: 1170) ใหความหมายไววา ความผกพน ความเกยวของ ส าหรบ เกย (มณ ดประสทธ. 2541: 7; อางองจาก Gay. 1981) มงสนใจทระยะเวลาในการมปฏสมพนธระหวางบคคล วาเปนกระบวนการทเกดขนทละเลกทละนอย อยางตอเนอง จนกระทงกลายเปนแบบแผนในการปฏบตระหวางกน กลายเปนองคประกอบของความคนเคย แตกตางจากแนวคดของ ชคเกอรรง (Chickering. 1969: 94) ทเชอวา สมพนธภาพระหวางบคคลเปนเรองของความอดทนทจะอยรวมกน มนษยจะตองรจกอดทนทจะเกบสญชาตญาณในการตอส ดนรนเพอเอาตวรอดไวภายใ น

การสนบสนนทางสงคมจากผบรหาร

สมพนธภาพในโรงเรยน

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

การแสดงบทบาท ผน าทม

พฤตกรรมการบรหารโครงการ

61

จตใจ โดยการหนมาใหความชวยเหลอ สนบสนน บคคลอนเพอเปลยนแปลงรปแบบการพงพาจากการพงพาแตตนเอง เปนการพงพาซงกนและกน การอดทนทจะอยรวมกนกบผอนนนเปนความสามารถทจะยอมรบความแตกตางระหวางบคคลไดมากขน จนกระทงกอใหเกดความสมพนธอนดตอกนและกน ฟนลป (พสทธ ปทมบาล. 2532: 16; อางองจาก Philip. 1966: 125) อธบายถง สมพนธภาพวา เปนลกษะของความเกยวของกนระหวางบคคล รวมทงความสมพนธทางสงคม อนจะน ามาซงการพฒนารปแบบการมสวนรวมตอความคาดหวง ความสมพนธทางอารมณ และการปรบตวทางสงคม ทงนจะตองเคารพในสทธ และความเปนตวของตวเองของบคคลอนดวย

นอกจากนนกวชาการในประเทศไทยเสนอมตเกยวกบสมพนธภาพไวหลายมมมอง ชยพร วชชาวธ (2530: 69) ใหความสนใจศกษาในมมมองของพฤตกรรมทตอบโตกนระหวางบคคลเชอวามนษยอยเปนสงคม ดงนนการกระท าของมนษยทกพฤตกรรมจงมความเกยวของกนอยางแยกไมออกลกษณะดงกลาวเรยกวาสมพนธภาพ งานวจยของ แสงทอง ประสวรรณ ( 2541: 21) ใหความสนใจไปทกระบวนการตดตอสอสารระหวางบคคลตงแต 2 บคคลขนไปวามลกษณะท าความรจกเพอความรวมมอ หรอเพอความรสกทดตอกน หากมลกษณะเปนทศทางบวก หมายความวาทง 2 คนไดพยามทจะมปฏสมพนธระหวางกน และในงานวจยของ วรรณา อาภาอดล ( 2545) ไดท าการศกษาสมพนธภาพในการท างานของครไดใหความหมายไววา เปนการแสดงออกของบคคลเพอประโยชนในการท าความรจก สนทสนม และเปนการสรางความสมพนธอนดตอผอนเพอใหผอนรสกประทบใจ และไมคดปองรายซงกนและกน และยงเชอวาสมพนธภาพในโรงเรยนทดจะท าใหการประสานงานระหวางครดวยกนเปนไปไดดวยด และการท างานจะเปนไปอยางคลองตว

จากความสนใจของนกวชาการทมแนวคดสมพนธภาพ ( Relationship) พบวามความแตกตางกนไป ตามประเดนทศกษา แตโดยรวมแลว สามารถสรปเปนความหมายทจะใชในงานวจยนไดวา หมายถง รปแบบและกระบวนการในการเขาไปมปฏสมพนธกบบคคลตางๆ ของบคคล โดยมวตถประสงคเพอตองการสานสมพนธอนด ซงเปนรปแบบของการปกปองตนเองใหพนจากการปองราย การเอาเปรยบและความปลอดภยทางดานจตใจ บคคลทมสมพนธภาพอนดกบบคคลอน จะมความเหนใจ ใหความชวยเหลอ และมพฤตกรรมทเปนมตร มลกษณะตรงกนขามกบผทมสมพนธภาพทไมด

ทฤษฏทเกยวกบสมพนธภาพ จากการศกษางานวจยทใชตวแปร สมพนธภาพ (Relationship) ในระดบตาง ๆ ไมวาจะเปน

ในครอบครบ ในกลมเพอน และในกลมผรวมงาน พบวาจะใชทฤษฏ สามมตของความสมพนธระหวางบคคล (FIOR – Fundamental Interpersonal Relation Orientation) เสนอโดย วลเลยม ชทส (Schultz. 1996: 59 ) ใชอธบายถงพนฐานของสมพนธภาพระหวางบคคล ซงทฤษฏนไดอธบายวา

62

ความตองการของบคลในดานความรสกและการแสดงออกเชงพฤตกรรมเปนสงทสามารถอธบายการแสดงออกของบคคลได ในการเขากลมของบคคลเปนเพราะแรงขบของ 3 เหตผล วลเลยม ชทส ไดแบงมตของการเขาไปมความสมพนธกบกลมของบคคลไว 3 มต ดงน

มตท 1 การเขากลม ( Inclusion) บคคลในมตนจะมลกษณะชอบเขากลม ชอบไปงานเลยงตางๆ และชอบท าสงตางๆ ทเปนการเรมตน เชน การเรมสนทนากบคนแปลกหนากอน รวมชมนมในกจกรรมทางการเมอง รวมสงสรรค ในขณะทบคคลทมลกษณะตรงขามในมตนชอบทจะอยคนเดยว มความเปนตวของตวเองสง ไมตองการทจะเรมสนทนากบบคคลอนกอน และหลกเลยงงานตางๆ ซงความแตกตางใจมตน มตงแตระดบ Over Social (มความทกขเมออยล าพง ) ไปจนถง Under Social (มความทกขเมอมคนอนปรากฎอย)

มตท 2 การควบคม (Control) ลกษณะของบคคลทอยในมตนจะชอบการมอ านาจควบคม และอทธพล มความสขทไดรบมอบหมายใหท าการดแลผอนชอบทจะเปนนายสง หรอเปนผท าหนาทการตดสนใจของกลม ในขณะทบคคลทมลกษณะตรงขามในมตนจะไมชอบการควบคมผอน หรอมสภาพทมอ านาจอยเหนอผอน พอใจทจะไมออกค าสงใหใครท าอะไรตามค าสงของตน และพยายามท าทกอยางเพอคนหาสภาพทไมมการบงคบ และรบผดชอบอะไรเลย ดงนนบคคลในมตนมตงแตระดบ Autocratic (รสกทกขเมอไมไดควบคมผอน) ถงระดบ Abdicates (รสกเปนทกขเมอตองรบผดชอบหรอควบคมผอน)

มตท 3 รกใคร ผกพน ( Affection) ลกษณะของบคคลทอยใจมตนจะชอบการใกลชด สนทสนมกบบคคลอนๆ แตไมตองการเปนฝายเรมกอน แตจากประสบการณของ วลเลยม ชทส ในการใชแบบวด ไฟโร - บ ท าใหผตอบสบสนแยกไมออกในการใชค าวา Affection ระหวางความหมายของความชอบทเปนความรสก กบความชอบทเปนพฤตกรรม ในมตนจงเปลยนมาใชค าวา Openness แทน ซงคนทอยใจมตนจะมความพงพอใจเมอไดรบความสมพนธจากผอน ชอบทจะมคนมาท าความสนทสนม คนเคยดวย ซงคนทมลกษณะตรงขามจะมลกษณะของการหลกหนจากการเปดเผยกบบคคลอนๆ คอนขางทจะรกษาสมพนธภาพในระดบทคนเคยมากกวาการสนทสนม

จากการศกษามตของการมปฏสมพนธ ทง 3 มต ของ วลเลยม ชทส สามารถอธบายลกษณะของบคคลทตองการมสมพนธภาพกบบคคลอนๆ ไดชดเจนมากขนวาการมสมพนธภาพระหวางบคคลอยในมตใด หรอในรปแบบใด และยงสามารถอธบายพนฐานของสมพนธภาพระหวางบคคลโดยพจารณาพฤตกรรมระหวางสมาชกทพยายามปรบตวเขาหากน โดยเชอวาแตละคนมลกษณะเฉพาะในการปรบตวเขากบบคคลอน ความสมพนธของสมาชกในกลมจงอาจมลกษณะทเขากนไดและเขากนไมได ทงนการทสามารถท าความเขาใจกบทฤษฏนไดอยางถองแทจะท าใหการบรหารจดการความสมพนธในการท างานเปนไปไดอยางมประสทธภาพมากยงขน

63

จากทฤษฏ สามมตของความสมพนธระหวางบคคล ( FIOR – Fundamental Interpersonal Relation Orientation ) ของ วลเลยม ชทส ทสามารถอธบายลกษณะของการมปฏสมพนธระหวางบคคลแลว ยงมทฤษฏทางสงคมวทยาทสามารถอธบายลกษณะของการมปฏสมพนธของผคนในสงคมได คอ ทฤษฏการกระท าระหวางกน ( Interaction theory) นบไดวาเปนทฤษฏเกาแกทไดรบการยอมรบมาตลอด ( Classic theory) เสนอโดย พารสน ( Parson) ทฤษฏนอธบายวา บคคลในสงคมไมสามารถทจะหลกเลยงการมสมพนธภาพระหวางกนได ไมวาจะทางใดกตาม การกระท าระหวางกนทางสงคมเกดขนไดจากการทผกระท าฝายหนง ( Social actor ) ตองการท าอะไรบางอยางกบอกฝาย โดยทผเรมกระท าจะสงสญลกษณ (Symbolic) ไปยงอกฝายหนงเพอใหตความหมาย ซงสญลกษณจะเปน พฤตกรรม วสด หรอถอยค ากได แลวฝายรบกจะแสดงพฤตกรรมทเปนการตอบสนองตอฝายกระท า กระบวนการดงกลาวจะกอใหเกดการมปฏสมพนธระหวางกนเกดขน (สญญา สญญาววฒน. 2549: 41 – 44) ทฤษฏไดรบความนยมน ามาอธบายถงการเกดขนของพฤตกรรมตางๆในองคการทเกดจากการกระท าระหวางกนของพนกงานโดยการอาศยสญลกษณตางๆ ซงการกระท าระหวางกนโดยอาศยสญลกษณตางๆ เมอกระท าซ าๆ กน กจะกลายเปนแบบแผนของพฤตกรรมในองคการ ตลอดจนพฒนากลายเปน คานยมรวมกน รปแบบการสอสารในองคกร และเปนวฒนธรรมองคกรในทสด

สมพนธภาพในการท างาน งานวจยในระดบบณฑตศกษาทศกษาเกยวกบสมพนธภาพในการท างานของครหรอ

สมพนธภาพในโรงเรยน ไดท าการประยกตทฤษฏทางดานจตวทยาทวาดวยสมพนธภาพระหวางบคคลเขากบบรบทของโรงเรยน เชนงานวจยของ วรรณา อาภาอคล ( 2545) อรรถพล ระวโรจน ( 2547) สรพล พยอมแยม ( 2548) ไดชวา สมพนธภาพเปนรปแบบของการเขาไปเกยวของระหวางบคคลกบบคคล บคคลกบหมคณะ และบคคลกบองคกร จะกอใหเกดปฏสมพนธ ( Social interaction) ขนจนพฒนารปแบบของสมพนธภาพจนเปนแบบแผนและกลายเปนวฒนธรรมองคการในทสด การทจะเขาใจเรองนตองท าความเขาใจเกยวกบ พฤตกรรมสวนตวกบพฤตกรรมสงคม ( พฤตกรรมทบคคลแสดงออกดวยความเตมใจกบพฤตกรรมทตองแสดงออกเมออยตอหนาผคนในสงคม) วธการสอสาร และท าความเขาใจถงกฎเกณฑทางสงคม

ในบรบทของการท างานนนจากการศกษาของ เดนท ( Dentsch. 1972: 275 – 319) เสนอไววาโครงสรางของกระบวนการท างานในหนวยงานจะแตกตางกนแมวาจะอยในองคกรเดยวกนกตาม แตละรปแบบของความสมพนธจะมจดเรมตนของการแสดงออกเชงพฤตกรรมทแตกตางกน เกณฑในพจารณาสมพนธภาพในหนวยงานมดวยกน 4 เกณฑ ไดแก

64

1.การเรมสมพนธภาพดวยความเชอถอไววางใจ ( Trust orientation) สมพนธภาพทเรมตนความรสกดงกลาวมกจะเปนสมพนธภาพทมความตอเนองและยาวนาน เหมาะสมกบการท างานรวมกน

2. สมพนธภาพรวมดวยความหวาดระแวง ( Antagonistic orientation) จะมลกษณะทผรวมงานแตละคนตางจองทจะหาผลประโยชนจากองคกร และจากเพอนรวมงาน สมพนธภาพมกเปนไปเพอการรกษาผลประโยชน ซงจะไมมความราบรนและไมพฒนาไปอยางตอเนองเทาทควร

3. เรมสมพนธภาพดวยการรวมมอกนท างาน ( Cooperation orientation) มจดเรมตนอยทการพงพาอาศยในการท างานระหวางกน เมอขาดบคคลใดไปแลวจะท าใหงานมอปสรรค ไมประสบความส าเรจเทาทควร องคการทเรมความสมพนธเชนนบคลากรจะเรมตนสรางมตรภาพกอนและท าทกอยางเพอรกษามนไว

4. สมพนธภาพดวยการแขงขนกน ( Competitive orientation) เปนความสมพนธทแตละฝายตางตองกระท ากจกรรมรวมกนตามลกษณะของโครงสรางงาน ทวา แตละฝายตางกมเปาหมายเปนของตนเอง ดงนนในขนตอนสดทายของการรวมกนท างานนนแตละฝายตางกมเปาหมายทจะเปนผชนะซงหากไมมความสมพนธตอกนเลยในขนเรมตนการเปนผชนะจะไมมความหมายใดเลย เชน การเขารวมประกวดนางงาม เปนตน

ทงนรปแบบความสมพนธระหวางบคลากรในหนวยงานจะเปนแบบใดนน เดนท เชอวาสามารถทจะท านายไดจากรปแบบของจดเรมตนของความสมพนธในหนวยงานนน ทงนไมไดหมายวารปแบบความสมพนธแบบใดแบบหนงจะเปนรปแบบทดทสด แตทงนขนอยกบลกษณะขององคการวามกระบวนการท างานเปนอยางไร

นอกจากน อารโนดและเพลดแมน ( Arnol; & Feldman. 1980: 297 – 298) อธบายลกษณะของสมพนธภาพในหนวยงานวา มความส าคญตอระดบความเครยดในการท างาน ในกระบวนการท างาน การประสานงานในองคการนนบคคลไมสามารถทจะหลกเลยงการมปฏสมพนธหรอสมพนธภาพได ซงบคคลทจ าเปนตองมสมพนธภาพดวยในหนวยงานม 3 กลม ไดแก การมสมพนธภาพกบผบงคบบญชา การมสมพนธภาพกบเพอนรวมงาน และการมสมพนธภาพกบผใตบงคบบญชา สมพนธภาพในหนวยงานเปนสงทมความส าคญตอการประสานงานรวมกนเปนอยางมากเพราะวาในการท างานตวบคคลจะตองท าการประสานงานกบ ผบงคบบญชา เพอนรวมงาน และผทใตบงคบบญชา อารโนดและเพลดแมน ไดเสนออกวา สมพนธภาพทไมดนอกจากจะท าใหการท างานเปนไปอยางตดขดแลวยงมผลตอปญหาดานอารมณตามมา

ดงสมพนธภาพในการท างาน จงเปนรปแบบของการตดตอ สอสาร และการมปฏสมพนธกนในหนวยงาน ซงรปแบบของการมปฏสมพนธระหวางกนนน มอย 4 รปแบบ ทวา ไมจะเปนรปแบบใด

65

นนบคคลในองคการจะตองมปฏสมพนธระหวางบคคล 3 ฝายคอ สมพนธภาพกบผบงคบบญชา (เปนความสมพนธกบบคคลทมอ านาจเหนอกวาตน ) สมพนธภาพกบเพอนรวมงาน (เปนความสมพนธกบบคคลทตองท างานรวมกน และมอ านาจเทากน) และสมพนธภาพกบผใตบงคบบญชา (เปนความสมพนธกบบคคลทมอ านาจนอยกวา) อยางหลกเลยงไมได ทงนรปแบบของการแสดงพฤตกรรมตางๆตอกนกจะแตกตางกนไปตามลกษณะของระดบบคคลทมสมพนธภาพตอกน

การมสมพนธภาพทดกบเพอนรวมงานในองคการ เปนสงทชวยใหเกดความเขาใจอนดซงกนและกน เกดความสามคคภายในกลม และชวยใหบคคลมความเชอมนในตนเอง มความมนในใจการเขาสงคมไดดยงขน ( Halloran. 1978: 5) ในการปฏบตตนเพอใหเกดสมพนธภาพในองคการไมวาจะเปนสมพนธภาพกบบคคลในระดบใดกตามการแสดงพฤตกรรมจะตองเปนในลกษณะของการไววางใจซงกนและกน สอสารระหวางกนอยางเปดเผย ยอมรบและสนบสนน ตลอดจนรจกแกปญหาและขจดความขดแยงภายในกลมดวยการประนประนอม หลกในการสรางสมพนธภาพทดกบหนวยงานมดงน (Czrkhuff; & Berenson. 1977: 203 – 207)

- หลกของการเปดเผยความรสก บคคลตองเตมใจทจะแลกเปลยนขอมลและประสบการณซงกนและกนอยางเปดเผย เพอความเขาใจซงกนและกน จะกอใหเกดสมพนธภาพทมนคง

- มความรสกรวม บคคลจะมความเขาใจผอน รบรความรสกของผอนวาเปนอยางไร ตองการความชวยเหลออะไร

- ยอมรบและเคารพ ตองยอมรบบคคลอน โดยไมตดสน ไมประเมนทบคคล ควรประเมนทผลในการท างาน ยอมรบในความเปนตวตนของเพอนรวมงานตลอดจนการเปนผฟงทดสนใจในสงทเพอนรวมงานไดน าเสนอ

สมพนธภาพในโรงเรยน การสรางตวแปรสมพนธภาพในการท างานของคร ผวจยไดก าหนดองคประกอบของ

สมพนธภาพในการท างานของครไวเปน 3 ดาน ไดแก สมพนธภาพระหวางครกบผบรหาร สมพนธภาพระหวางครกบผรวมงาน และสมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน ซงมนกวชาการไดอธบายลกษณะของสมพนธภาพใน 3 องคประกอบนไว คอ วฒนา ครสวสด (2544 : 90) อธบายวา สมพนธภาพในการท างานของครเปนสภาพแวดลอมในการท างานทมอทธพลตอตอประสทธผลในการท างาน ในการท างานของครนน จะมสมพนธภาพระหวาง 3 ฝายเกดขน ไดแก สมพนธภาพกบผบงคบบญชา สมพนธภาพกบเพอนคร และสมพนธภาพกบนกเรยน ซงรปแบบของการมสมพนธภาพนนจะแตกตางกนออกไป

สมพนธภาพระหวางครกบผบรหารโรงเรยน ผบรหารจะตองน าหลกการบรหารทงแบบระบบคณธรรม ( Merit system ) และระบบอปถมภ ( Patronage system) มาบรหารบคลากรทาง

66

การศกษาเพอสรางความสมพนธอนดตอกนและกน ซงมลกษณะของพฤตกรรมดงน (วฒนา ครสวสด. 2544: 90 - 95)

- มอบหมายงานใหเหมาะสมกบความสามารถ - ชมเชยและใหก าลงใจตอผปฏบตงาน - บ ารงขวญและก าลงใจ อนเปนการสรางรากฐานแหงความจงรกภกดตอโรงเรยน - การประเมนผลงานจะตองแจงใหทราบถงมาตรฐานกอน - ใหโอกาสและแสดงความปราณตอคร ใหเทาเทยมกน - เขารวมกจกรรมสงสรรคเปนกนเองกบครในบางโอกาส ใชวาจาไพเราะ เพอสรางความเปน

กนเอง นอกจากนผบรหารตองแสดงใหครในโรงเรยนเหนวาตนเองมความเปนกลางมความยตธรรม

และตองการทจะเหนความสามคคเกดขนในกลมคร ดวยการพยายามไมใหเกดการแบงพรรคแบงพวกของครในการท างาน สรางบรรยากาศประชาธปไตยในการท างาน การสรางความมนใจใหเกดขนกบบคลากรในโรงเรยนถอวาเปนหนาททส าคญของผบรหาร ทงนจะตองท าใหบคลากรในโรงเรยนเกดความมนใจในอาชพ รบรถงเกยรตยศในการท างานของตน และควบคมการท างานโดยการแบงหนาทระหวางฝายใหเทาเทยมกนตามสมควรแกลกษณะของงาน

โรงเรยนขนาดเลกผอ านวยการเปนผสรางสมพนธภาพใหเกดขนกบบคลากรทกคนในโรงเรยน โดยใชภาวะผน าเปนตวเชอมโยงความสมพนธระหวางบคลากร แตในโรงเรยนขนาดใหญนนโอกาสทคร จะพบปะกบผบรหารมนอยครง ดงนนความสมพนธกบผบรหารจงเกดขนกบผบรหารกบหวหนาสวนงานตางๆ มากกวายงโรงเรยนมขนาดใหญขนเทาใดการสรางสมพนธภาพระหวางผบรหารกบครในโรงเรยนจะตองเนนการบรหารงานในรปแบบประชาธปไตยใหมากขนเทานน นโยบายในการบรหารทางการศกษาจะตองมความชดเจน มระบบการบรหารทดผบรหารตองยอมรบความส าเรจของผอยใตบงคบบญชา เปดโอกาสใหครมสวนรวมในการตดสนใจในเรองตางๆใหความเจรญกาวหนาในหนาทอยางเทาเทยมกน และมความจรงใจตอผใตบงคบบญชาทกคน

ส าหรบแนวทางการแสดงพฤตกรรมหรอการปฏบตตนตอผบรหารนน วรรณา อาภาอดล (2545: 3 - 4 ) ไดเสนอไวในงานวจยวา ครตองใหความไววางใจในบทบาทของผบงคบบญชาใหการยอมรบนบถอใหความรวมมอในการปฏบตงาน ไมนนทาวาราย ไมแสดงความไมพงพอใจเมอแสดงความคดเหนทขดแยงกบผบรหาร และตงใจท างานตามทไดรบมอบหมายใหดทสด

สมพนธภาพระหวางครกบเพอนรวมงาน การมปฏสมพนธระหวางครดวยกนสงทส าคญทสดคอการแสดงความรบผดชอบทมตอหนาทของตนเองเปนอยางด ครทกคนจะตองรหนาทของ

67

ตนเอง โดยทวไปแลวเพอนครจะไมยอมรบครทท างานไมจรงจงหนาทความรบผดชอบของครทแตละคนจะตองแสดงใหเพอนรวมงานเหนเพอเปนการสรางสมพนธภาพทดกบเพอนรวมงานไดแก (วฒนา ครสวสด. 2544: 91 – 96)

- เขาใจจดมงหมายแผนการศกษาแหงชาต และแผนปฏบตงานของโรงเรยน ท าการวางแผนการปฏบตงานของตนใหสอดคลองกบแผนทงสอง

- จดโปรแกรมการสอนใหนาสนใจและรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย ตลอดจนรวมกจกรรมพเศษกบโรงเรยนอยางสม าเสมอ

- ใหขอเสนอแนะและใหขอคดเหนในการปรบปรงงานของโรงเรยน ประสานงานรวมกบผอนไดอยางลงตวและมอธยาศยไมตรตอผมาตดตอกบโรงเรยน

การแสดงความสามารถใหเปนทประจกษ จะเปนตวดงดดความสนใจของเพอนครดวยกน ใหเขามาเกยวของกนเพราะโดยอาชพแลวครตองท างานรวมกนเปนทม อาร เพชรผด (วรรณา อาภาอดล. 2545: 23 – 24; อางองจาก อาร เพชรผด. 2530) เสนอเกยวกบการสรางสมพนธภาพอนดระหวางเพอนครไววา นอกจากความรความสามารถแลวครจะตองมการแสดงพฤตกรรมใหเหนถงการรวมมอรวมใจในการท างานแสดงความเขาใจในปญหาของเพอนรวมงานใหมากขน จะเปนการสรางสมพนธภาพทดตอกนและกนใหยาวนานถาวร สงเกตเหนจากตวเราไดวาถาหากมเพอนรวมงานทมความร ความสามารถ และมความเขาใจในปญหาของเรา กจะท าใหเรามแรงจงใจเกดก าลงใจอยากจะท างานใหกบหนวยงานตอไป แตในทางตรงกนขามหากเพอนรวมงานมความสามารถ แตไมมความเขาใจในปญหาของเรากจะเกดความรสกเบอหนายในการท างานไมอยากจะท างานผลทออกมากคอความลมเหลวของระบบการศกษา

สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยนจะเปนอยางไรขนอยกบองคประกอบ ดงน (วฒนา ครสวสด. 2544: 95- 100)

1.บคลกภาพของครผสอน เปนสงจงใจใหนกเรยนมความรสกทดตอโรงเรยนนกเรยนจะชอบครทมบคลกด พดจาไพเราะ มความเขาใจนกเรยนตามชวยอาย เปนมตรทด มความยตธรรมและเขาใจธรรมชาตของความตองการของนกเรยน เปนผทมอารมณขนในบางเวลา

2.การวางตวตอนกเรยน ตองมการใชอ านาจในหองเรยนและนอกหองเรยนไดอยางเหมาะสม ถาหากครใชอ านาจแบบผดๆ และขาดหลกจตวทยาพฒนาการเดกจะท าใหเกดผลเสยไดสงทจะแปรเปลยนอ านาจของครทมตอเดก คอ

- ความเคารพตอบคคล ครจ าเปนจะตองใหความเคารพในศกดศรของนกเรยน ตามหลกการประชาธปไตย และยอมรบในความแตกตางระหวางบคคลทงทางดานสมองและฐานะทางครอบครว

68

- เรองสวนตวและเรองปญหาทางดานอาชพ ครไมจ าเปนตองใหนกเรยนรบทราบถงเรองสวนตวและเรองเกยวกบการประกอบอาชพทงทางดานการเงนและปญหาอปสรรคตางๆ ควรรกษาระยะหางไวเพอความเปนสวนตวและการสรางอทธพลเหนอนกเรยน

- เรองของอคต ครควรใหนกเรยนไดรบทราบวาครรกนกเรยนทกคนอยางเทาเทยมกนไมเลอกปฏบตตอนกเรยนคนใดคนหนงเปนพเศษ ซงจะกอใหเกดทศนคตทไมดตอครได

3. การปฏบตการสอน ในบรบทน มใชการสอนแตเพยงอยางเดยวแตรวมไปถงการเตรยมตวของคร การเตรยมวธการสอน การใหการบาน ระบบการใหคะแนน และนโยบายในการตดสนการสอบไดและการสอบตก

- การเตรยมตวของคร นกเรยนจะใหความเคารพนบถอ ครทเตรยมตวในการสอนเปนอยางด และพยายามทจะเรยบเรยงเนอหา กจกรรมทเหมาะสมกบ ตวของนกเรยนของตน

- วธการสอน ตองนาสนใจ กระตนใหผเรยนเกดความคดสรางสรรค รจกแหลงในการแสวงหาขอมล มใชการสอนในรปแบบการบรรยายใหความรใหนกเรยนเปนฝายรบแตเพยงอยางเดยว

- การใหการบานแกนกเรยน ครไมควรใหการบานแกนกเรยนทมากเกนไปจนเดกนกเรยนไมมเวลาพกผอน การบานจะตองไมยากเกนไปเพราะนกเรยนจะใหความหวงวาครจะเปนผไขขอของใจกบนกเรยนทกอยาง

- คะแนนและระบบการใหคะแนน การสอบทกครงครจะตองแจงเกณฑในการใหคะแนนกบนกเรยนทกคนทราบพรอมกน ในบางกรณอาจใหนกเรยไดรวมก าหนดขอบเขตในการใหคะแนนรวมดวย

- การสอบ ทศนคตของนกเรยนทมตอการสอบคอ การไดเลอนชน ในการสอบแตละครงครจะตองควบคมใหเกดความยตธรรมในการสอบใหไดมากทสดเพอปองกนขอครหาในการไดคะแนนของนกเรยน และเปนการสรางศรทธาในตวคร

4.การแนะแนว นกแนะแนวจะมอทธพลตอทศนคตของนกเรยนเปนอยางมากวธการแนะแนวเดกนนจะตองไมท าใหเดกเขาใจวา เปนการสอดรสอดเหนแตเปนการชวยเหลอเดกมากกวา นกแนะแนวสามารถทจะสรางภาพพจนใหกบนกเรยนไดโดยจดโปรแกรมปฐมนเทศหรอใหนกเรยนไดพบปะกนเปนกลมยอม ท าใหนกเรยนเขาใจวาตนเองชอบ หรอถนดอะไรในดานไหน ความสมพนธอนดระหวาง กจกรรมตรงจดนจะท าให ครและนกเรยน ไดใกลชดกนมากขน

จากเอกสารขางตน สมพนธภาพในการท างานของครจงเปนสภาพแวดลอมในการท างานทจะตองมความสมพนธระหวางบคคล 3 ฝายในโรงเรยน ไดแก สมพนธภาพระหวางครกบผบรหาร สมพนธภาพระหวางเพอนคร และสมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน

69

การวดสมพนธภาพในโรงเรยน การวดสมพนธภาพระหวางบคคล งานวจยระดบบณฑตศกษาจ านวนมากยอมรบการใช

แบบสอบถามในการวด พนดา ผกานรนทร (2544) ไดท าการวดสมพนธภาพระหวางพยาบาลวชาชพกบสมาชกในครอบครว ดวยแบบสอบถาม โดยใชมาตรวด 5 ระดบ เพอใหพยาบาลวชาชพไดระบถงระดบความรสกทมตอขอค าถาม ตงแต จรงทสด – จรงนอยทสด โดยแบงองคประกอบสมพนธภาพในครอบครวไว 2 องคประกอบ คอพฤตกรรมสมาชกในครอบครวทมตอการปฏบตงานพยาบาลวชาชพ และพฤตกรรมพยาบาลวชาชพทปฏบตตอสมาชกในครอบครว เชนเดยวกบ พรดารา แซฉว ( 2547) ไดท าการวดสมพนธภาพในครอบครวดวยแบบสอบถามโดยใชมาตรวด 5 ระดบเพอใหพยาบาลวชาชพไดระบถงระดบความรสกทมตอขอค าถาม ตงแต จรงมากทสด – จรงนอยทสด โดยแบงมตของสมพนธภาพในครอบครวไว 2 มตคอ การวดพฤตกรรมสมาชกในครอบครวทมตอการปฏบตงานพยาบาลวชาชพ และการวดพฤตกรรมพาบาลวชาชพทปฏบตตอสมาชกในครอบครว ในบรบทของโรงเรยนพบวา วรรณา อาภาดล (2545) ไดท าการวดสมพนธภาพระหวางบคคลในการปฏบตงานของคร โดยใชแบบสอบถามและมมาตรวด 5 ระดบ ตงแต จรงทสด – จรงนอยทสด เพอใหครไดระบถงความรสกทมตอขอค าถาม ทงนไดแบงองคประกอบของสมพนธภาพในการท างานของครไว 3 องคประกอบ ไดแก สมพนธภาพระหวางครกบผบงคบบญชา สมพนธภาพระหวางเพอนคร และสมพนธภาพระหวางครกบนกเรยนการวจยในครงนท าการวดสมพนธภาพในการท างานของคร โดยใชแบบแนวคดเกยวกบสมพนธภาพในการท างานของครทเสนอโดย วฒนา ครสวสด ( 2544) ประกอบกบท าการปรบปรงรวมกบขอค าถามในแบบวดของ วรรณา อาภาดล (2545) โดยใช มาตรวด 6 ระดบ ตงแต จรงทสด – จรงนอยทสด โดยมองคประกอบของสมพนธภาพในการท างานของคร 3 องคประกอบ ไดแก สมพนธภาพระหวางครกบผบงคบบญชา สมพนธภาพระหวางเพอนคร และสมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน เพอใหประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดรายงานถง การรบร ความรสกทมตอขอค าถาม

ความสมพนธระหวางสมพนธภาพในโรงเรยนกบการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ

การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอคนหาความสมพนธระหวางการทผน าทมไดอยในโรงเรยนทมสมพนธภาพในการท างานทด เพอนครมความรกใครตอกนและกน เพอนครกบผบรหารมความเขาใจระหวางกน และเพอนครกบนกเรยนแสดงความรกใครตอกนและกนทด จะสงผลเชนไรตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ ทงนพบวา ตวแปรสมพนธภาพในโรงเรยนนนอยในสถานภาพตวแปรคนกลางระหวางตวแปร การสนบสนนจากผบรหารเพอใหผบรหารโครงการเกดความเชอมนในความสามารถของตนเอง และแสดงบทบาทผน าทม พฤต

70

กรรมการบรหารโครงการได (Kirk, Schutte; & Hine. 2008: 432-436; Stoeber, Hutchfield; & Wood. 2008: 325; Vekir;i & Chronaki. 2008: 1396 – 1399; Bandura. 1997: 20 – 22; Harolds. 2005: 151 – 158; Pajares; & Miller. 1994: 194 ; นวลฉว ประเสรฐสข . 2542: 87) หรออาจจะกลาวไดวา สมพนธภาพในโรงเรยนอยในสถานภาพของการเปนตวแปรสงผานทส าคญของการสนบสนนจากผบรหารทสงตอไปยงการรบรความสามารถของตนเองในการแสดงบทบาทผน าทม เพอใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดแสดงบทบาทผน าทม และแสดงพฤตกรรมการบรหารโครงการได

การรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทม

แนวคดเกยวกบการรบรความสามารถของตน การรบรความสามารถของตน ( Self-efficacy) เปนแนวคดทางจตวทยาในกลม ทฤษฏการ

เรยนรทางสงคม (Social cognitive theory) ผน าแนวคดในเรองนคอ แบนดรา ( Bandura. 1978: 6-8) มความเชอพนฐานวาพฤตกรรมของมนษยไมไดเกดขนและเปลยนแปลงไปตามเงอนไขของสภาพแวดลอมแตเพยงอยางเดยว แตจะเปลยนแปลงไปตามเงอนไขของ ปจจยภายในตวบคคล (Internal personal factor = P) ปจจยพฤตกรรม ( Represents behavioral = B) และ ปจจยสภาพแวดลอม ( External environmental = E) ในหลายกรณไมสามารถทจะหาสาเหตหลกไดวาปจจยดานใดเปนสาเหตของพฤตกรรมกอนกน (Bandura. 1978: 6 – 10 )ดงภาพประกอบ 9 ภาพประกอบ 9 ปฏสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล (P) พฤตกรรม (B) และสภาพแวดลอม (E) (Bandura. 1978 :6)

P (personal)

B (Behavior)

E (Environment)

71

จากภาพประกอบ 9 แสดงใหเหนวา ปจจยทง 3 มความเกยวพนซงกนและกนไมอาจแยกออกจากกนได ในสภาพแวดลอมทมความกดดน เชน การรายงานผลการปฏบตงานประจ าป (E) นาจะท าใหพนกงานไมกลาทจะรายงานผลการปฏบตงานไดอยางเตมศกยภาพของตนเอง แตหาก พนกงานคนดงกลาว รบรวาตนเองมความสามารถทจะรายงานการประชมไดด ( P) กจะสงผลท าใหเกดพฤตกรรมการรายงานการประชมทมประสทธภาพได ( B) จากแนวคดดงกลาวน เหนไดวาการแสดงพฤตกรรมของมนษยนนมเงอนไขหลายเงอนไขเขามาเกยวของ

ความเชอในความสามารถของตนเองเปนลกษณะสวนบคคล / ลกษณะทางจต บคคลทเชอมนในความสามารถของตนพรอมทจะแสดงพฤตกรรมทเชอมนมากกวาบคคลทไมเชอมนในความสามารถของตน ความคาดหวงถงผลลพธของการกระท า ( Outcome expectation) เปนความเชอทวาพฤตกรรมของตนเองทกระท าสามารถน าตนเองไปสผลทงในทางบวกและทางลบได เปนการคาดการณถงผลทอาจเกดจากพฤตกรรมของตน โดยไมไดอาศยอ านาจนอกตวหรอความเปลยนแปลงทไมแนนอน แบนดรา เชอวาเพยงแคความเชอมนโดยทวไปยงไมสามารถทจะท านายถงพฤตกรรมทแทจรงของบคคลได เพราะวาในสถานการณเฉพาะทเผชญอยบคคลอาจจะไมเชอในความสามารถของตนเอง แตในบางสถานการณบคคลอาจจะเชอมนในความสามารถของตนเอง ซงเขาเชอวา การเกดพฤตกรรมของบคคลเกดจากความเชอ 2 สวน และถอวาเปนองคประกอบของแนวคดหลกการรบรความสามารถของตน (Bandura. 1978: 20 - 22) ดงภาพประกอบ 10 ภาพประกอบ 10 แสดงความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนเองและความคาดหวงผล

ทจะเกดขน (Bandura. 1978: 22)

จากแผนภาพแสดงใหเหนวา การทบคคลจะแสดงพฤตกรรมใดขนอยกบองคประกอบ 2 ประการคอ การรบรความสามารถของตน และความคาดหวงผลทจะเกด ทงน ไมใชการคาดหวงตอผลกรรมทจะเกดขนแตไมรบรวาตนเองมความสามารถกจะท าใหพฤตกรรมไมเกดขนเชนกน ในการเกดพฤตกรรมจะตองมาจากการทบคคลรบรในความสามารถของตนเองและคาดหวงจากผลของการกระท า สามารถอธบายอยางละเอยดไดวา บคคลทรบรวาตนเองมความสามารถในการแสดง

บคคล พฤตกรรม ผลทเกดขน

การรบรความสามารถของตน ความคาดหวงผลกรรม

72

พฤตกรรมตางๆ ได กจะมความมนใจ ความพรอมทจะแสดงพฤตกรรมนนโดยทความพรอมทจะแสดงตองเกดจากคาดหวงพงผลทจะเกดขนตามมา หากผลทจะเกดขนตามมาเปนทตองการแลวกจะท าใหเกดการแสดงพฤตกรรมได เพอใหเกดความชดเจนในประเดนน ผวจยขอน าเสนอภาพประกอบ 11 ภาพประกอบ 11 ความสมพนธระหวางพฤตกรรม การรบรความสามารถของตนและความคาดหวง

ผลทเกดขน (Bandura. 1978: 20)

จากภาพประกอบดงกลาวแสดงใหเหนวา เมอบคคลเชอในความสามารถของตนสงและคาดหวงวาจะไดรบผลทพงประสงคจากการกระท าบคคลยอมมแนวโนมทจะแสดงพฤตกรรมคอนขางแนนอน มกจะประสบความส าเรจในการกระท าเปนประจ า นอกจากนยงท าใหเพมระดบการเหนคณคาในตนเองมากขน ซงตรงขามกบบคคลทเชอมนในความสามารถของตนเองต า และคาดการณวาจะไดรบผลเสยจากพฤตกรรมของตน กมแนวโนมทจะไมแสดงพฤตกรรมคอนขางมาก (Bandura. 1978: 21-22) ดงนนการรบรความสามารถของตนจงมตอการแสดงพฤตกรรมของบคคลมาก ดงเชนการแสดงพฤตกรรมการเปนผน าทม

ความหมายของการรบรความสามารถของตน แบนดรา ( Bandura. 1986: 391) ใหความหมายไววา เปนการตดสนใจเกยวกบ

ความสามารถของบคคล ทจะด าเนนการ จดการกบการกระท าของตนเองใหบรรลเปาหมายทก าหนดไว รวมถงการตดสนใหคณคากบความสามารถของตนในการจดการกบกระบวนการตางๆในการ

มแนวนาทจะท าแนนอน

มแนวโนมทจะไมท า

มแนวโนมทจะไมท า

มแนวโนมทจะไมท าแนนอน

การรบรความสามารถของตน

สง

ต า

ความคาดหวงผลทจะเกดขน

ต า สง

73

ด าเนนกจกรรมของตนเองเพอใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทตนเองตงไว สอดคลองกบแนวคดของ พาจารสและมลเลอร ( Pajares; & Miller. 1994: 194) ทเสนอไววา เปนการตดสน ใหคณคา กบความสามารถของตนเองในการจะแสดงพฤตกรรมตางๆ ออกมาใหชดเจนและเจาะจงในสถานการณใดๆ การทบคคลรบรความสามารถของตนสงจะเปนการเพมความเชอมนใหกบบคคลนนเองดวย

อมาพร ตรงคสมบต (2543: 15) ไดใหความหมายทไมแตกตางกนมากนกวา เปนความตระหนกของบคคลเกยวกบ ความเขาใจ การเรยนร การตดสนใจ และการเผชญหนากบความทายทาย อปสรรคตางๆ วาตนเองสามารถทจะด าเนนการเผชญ จดการแกไข ดวยตนเองอยางมประสทธภาพ

นยามจากนกวชาการขางตน สรปไดวา การรบรความสามารถของตน หมายถง การทบคคลตระหนกในตนเองดวา มความสามารถ มศกยภาพ ทงทางดานรางกาย จตใจ และสตปญญา ในการเผชญหนากบปญหาตางๆ ดวยตนเอง อยางมประสทธภาพ ในสถานการณทเปนลกษณะเฉพาะ

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม (The leading’s role in Self-efficacy)

การท างานเปนทม มบรบททแตกตางจากรปแบบการท างานประจ าทวไป ทงนเพราะวา ความส าเรจของทม ไมไดขนอยกบความสามารถของใครเพยงคนใดคนหนงในทม กระบวนการท างานตองอาศยการรวมพลง การประสานงานกนภายในทมและประสานงานกบภายนอกทม ขณะเดยวกน ผน าทมยงไมมอ านาจในการพจารณาใหความด ความชอบ หรอเลอนต าแหนงใหกบสมาชกภายในทมได ซงโดยทวไปแลว การสรางทมขนในองคการนน เปนการสรางทมงานขนมาเพอปฏบตภารกจเฉพาะอยาง เมองานบรรลตามเปาหมายสมาชกในทมกตองกลบเขาท างานในแผนกเดมของตนเอง

ความทาทายในการน าทมงานใหประสบความส าเรจจงอยท ผน าทม (Teams leader) ทงนเพราะวา การท างานในรปแบบทม มโครงสรางทแตกตางจากการท างานทวไป การใชอ านาจของผน าทม การใหรางวล และการลงโทษ สมาชกในทมจงเปนเรองททาทายของผน าทมเปนอยางยง หากผน าทมทคนเคยกบรปแบบการท างานประจ า จะท าใหสมาชกในทม และกลไกในการท างานของทม ตดขด และลมสลายในทสด (Polzer. 2004: 56 )

การแสดงบทบาทผน าทม โพลเซอร ( Polzer. 2004: 68 – 76) และ ดอนเนลลอน (Donnellon. 2006: 70 – 73 ) ไดกลาวตรงกนวา ผน าทมทจะน าพาทมไปสความส าเรจ มบทบาททส าคญ 4 บทบาทในทมงาน ในการรบรความสามารถของตนในการท างานเปนทมจงเปนการทบคคลรบรวาตนเองสามารถทจะแสดงบทบาทผน าทม 4 บทบาทดงน

1. รบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมดานการเปนผรเรม (Leader as initiator in self-efficacy) ผน าทมทรบรความสามารถของตนในดานนสง เปนบคคลทมความเชอในตวเองวา สามารถทจะเปนผเรมด าเนนการในสงทจ าเปนส าหรบทมงานกอนสมาชกคนอนๆ โดยไมได

74

ค านงถงผลประโยชนสวนตนเปนทตง แตค านงถงเปาหมายของทมเปนทตง รวมทงเชอวาตนเองสามารถทจะท าการก าหนดบทบาท และหนาทของสมาชกในทมได ก าหนดโครงสรางในการท างานไดอยางมประสทธภาพ

2. รบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมดานการเปนตนแบบดานพฤตกรรม (Leader as model in self-efficacy) ผน าทมทรบรความสามารถของตนในดานนสง เปนบคคลทเชอมนในตนเองวา สามารถทจะแสดงพฤตกรรมในการท างานเพอเปนตนแบบในการท างานของสมาชกในทมได เพราะขอจ ากดในบรบทของการท างานเปนทม ผน าทมเชอมนวาพฤตกรรมของตนจะเปนแบบอยางใหสมาชกปฏบตตามเพอเปาหมายขององคการ

3. รบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมดานการเปนนกเจรจาตอรอง (Leader as negotiator in self-efficacy) ผน าทมทรบรความสามารถของตนในดานนสง เปนบคคลทเชอมนในตนเองวา สามารถทจะท าการเจรจาตอรองกบบคลากรในองคการ ภายนอกองคการ ผบรหาร เพอใหการท างานของทมบรรลเปาหมายทไดก าหนดไว นบไดวา เปนการเชอในทกษะ ความสามารถทจ าเปนส าหรบการเปนผน าทม

4. รบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมดานการเปนผแนะน า (Leader as coaching in self-efficacy) ผน าทมทรบรความสามารถของตนในดานนสง เปนบคคลทเชอมนในตนเองวา สามารถทจะใหค าแนะน าในดานตางๆ ไมวาจะเปนการท างาน การพฒนาศกยภาพในการท างาน การประสานงานกบแผนกตางๆ ตอสมาชกในทมไดเปนอยางด ท าใหสมาชกทมท างานไดเตมศกยภาพของตนมากยงขน และเปนทพงส าหรบสมาชกในยามมปญหาได

ผน าทมทรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม จะเปนบคคลทมความเชอมนวาตนเอง มความสามารถทจะท างานในฐานะการเปนผน าทมไดอยางมประสทธภาพ ตามแนวคดขางตน พฤตกรรมของผทรบรความสามารถของตนเองสามารถอธบายใหละเอยดมากขนไดดงน (Bandura. 1986: 393-395)

1.การเลอกกระท าพฤตกรรม ( Choice behavior) มแนวโนมทจะหลกเลยงการท างานในสภาวะทเกนความสามารถของตน ถาหากรสกวาสามารถท างานนนประสบความส าเรจกจะเลอกท างานนน บคคลทมการรบรความสามารถของตนสง มกเลอกท างานททาทาย และมแรงจงใจทจะพฒนาความสามารถของตนใหเพมมากขนสวนบคคลทมการรบรความสามารถของตนเองต า มกจะหลกเลยงงาน ขาดความมนใจในตนเอง ทอถอย ไมเปดโอกาสใหตนเองไดพฒนาความสามารถ ผทรบรความามารถของตนสงในการแสดงบทบาทผน าทม จะเลอกแสดงพฤตกรรมทง 4 ดานของการเปนผน าทมได ทงการเปนผรเรม เปนนกเจรจา เปนตนแบบพฤตกรรม และผใหค าแนะน า ทงนเพราะเขาเชอวา เขาสามารถทจะแสดงพฤตกรรมเหลานไดดวยตวเขาเอง อยางมความมนใจ

75

2. การใชความพยายามในการท างาน ( Effort expenditure and persistence) บคคลทรบรวาตนเองมความสามารถเพยงพอในสถานการณใด จะเปนผทใชความพยายามท างานนนใหมากขน มความตองการทจะเอาชนะ และไปใหถงเปาหมาย ตรงกนขามหากไมรบรวาตนเองมความสามารถในการท างาน จะท าใหศกยภาพในการท างานต า ทอแทในการท างาน พบอปสรรคจะลมเลกไดงายโดยไมใชความพยายามในการท างานนน หรออาจเรยกไดวา เปนบคคลทมแรงจงใจในการท างานนนๆ ต าตามไปดวย อนเนองมาจากไมมความเชอมนในความสามารถของตนเอง ผทมการรบรตนเองดานการเปนผน าทมสง จะมความพยายามในการแสดงบทบาทผน าทม ทง 4 ดานใหประสบความส าเรจ โดยทไมเลกลมความพยายาม ตองการทจะเอาชนะอปสรรคตางๆทเกดขนจากการเปนผน าทม

3. รปแบบการคดและปฎกรยาทางอารมณ ( Thought patterns and emotional reactions) จะเปนคนทเอาใจใสกบการกระท า การแสดงพฤตกรรมตางๆ เมอเจออปสรรคคทรบรความสามารถของตนสงจะกระตนตนเองใหใชความพยายามมากขนสรางก าลงใจใหกบตนเองเสมอ ซงตรงขามกบบคคลทรบรความสามารถของตนต าจะสรางทศนคตในทางลบใหกบตนเองในงานทท ามความวตกกงวลสง มความเครยด ผทรบรความสามารถของตนเองในการเปนผน าทมจะสรางก าลงใจใหกบตนเอง ใสใจกบการแสดงบทบาททง 4 ดานของการเปนผน าทม และกระตนใหตนเองท างานในฐานะผน าทมไดอยางมประสทธภาพ

4. เปนผก าหนดพฤตกรรมมากกวาโทษโชคชะตา ( Humans producers rather than simply foretellers of behavior) เปนผทยอมรบผลตางๆ ทเกดขนจากการท างานในบางครงอาจจะลมเหลว แตกไมทอถอยทจะด าเนนตอไปไมโทษโชคชะตา แตจะใชความลมเหลวชวยสนบสนนใหเกดความส าเรจตอไปมลกษณะตรงกนขามกบบคคลทรบรความสามารถของตนเองต าทคอยแตจะโทษโชคชะตาถงความลมเหลวในงานของตน และหมดก าลงใจ ขาดความกระตอรอลนเมองานทตนเองท าลมเหลว ผทรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทม จะเปนผทไมโยนความผดอนเกดจากความลมเหลวของตนใหกบโชคชะตา น าบทเรยนจากความลมเหลวมาเปนขอสนบสนนใหตนเองไดแสดงบทบาทการเปนผน าทมได

การวดการรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทม ครค ซคทและไฮน (Kirk, Schutte; & Hine. 2008: 432-436) ท าการพฒนาแบบวดการรบร

ความสามารถของตนดานอารมณ ( Emotional self-efficacy scale, ESES) ไดก าหนดปจจยออกเปน 4 ดานตามโครงสรางของความฉลาดทางอารมณ ท าการศกษาในกลมคนทมอาย 18 – 72 ป ในประเทศออสเตรเลย จ านวน 199 คน ไดขอค าถามออกมาจ านวน 32 ขอ คาความเชอมนทงฉบบเทากบ .95 งานวจยของ วาครและโครนาก ( Vekiri; & Chronaki. 2008: 1395) ไดท าการวดการรบรความสามารถของตนเองดานคอมพวเตอร ในกลมนกเรยนประถมศกษาปท 6 (sixth-grade

76

students) จ านวน 340 คน โดยใชแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคาตามแบบ ลเครทสเกล ( Liker scale) 5 ระดบ ตงแต ท าไดมากทสด – ท าไมไดเลย จ านวน 6 ขอ งานวจยของ สโตเบอร, ฮนทชฟลด และวด ( Stoeber, Hutchfield; & Wood. 2008: 325) ท าการวดการรบรความสามารถของตนในกลม คนทมอาย 18 – 51 ป จ านวน 100 คน ดวยแบบสอบถามจ านวน 10 ขอ ใหผตอบไดรายงานถงความเชอมนในความสามารถของตน แบบสอบถามดงกลาวใชมาตรสวนประมาณคา 4 ระดบ ตงแต จรงมากทสด – ไมจรงมากทสด จากแบบวดการรบรความสามารถของตนในดานตางๆ ของนกวชาการพบวา ตางกยอมรบการวดโดยใชแบบสอบถามเพอใหผทตองการวดเปนคนรายงานความรเชอมนของตนทมตอขอค าถาม โดยใชมาตรวดในระดบทแตกตางกน ในการวจยครงน การวดการรบรความสามารถของตนดานการแสดงบทบาทผน าทม ผวจยไดท าการวดดวยแบบสอบถาม มาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ ตงแตจรงทสด – ไมจรงทสด เพอใหผน าทมไดเปนผรายงานความเชอมนของตนในการแสดงบทบาทผน าทมจากขอความในขอค าถาม

ความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทมกบการแสดงบทบาทการเปนผน าทมและพฤตกรรมกการบรหารโครงการ

การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอคนหาความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ซงเปนจตลกษณะตามสถานการณของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทมความมนใจในตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผรเรมในการด าเนนงานภายในทมงาน เชอมนวาตนเองจะสามารถเปนผชแนะแนวทางในการท างานใหกบสมาชกในทมเพอใหสามารถผลกดนใหโครงการดงกลาวประสบความส าเรจตามทไดก าหนดเปาหมายไว เชอมนวาตนเองมความสามารถในการเจรจาตอรองทงภายในและภายนอกทมงานไดเปนอยางด ตลอดจนเชอมนวาตนเองจะสามารถเปนแบบอยางทดในการท างานใหกบสมาชกในทมไดนน จะสงผลเชนไรตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ ของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ทงนพบวาตวแปรดงกลาวอยสถานภาพของการเปนตวแปรสงผานของการสนบสนนทางสงคมจากผบรหาร สมพนธภาพในโรงเรยน ความฉลาดทางอารมณของทม และประสบการณการเปนผน าทม เพอใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการได (Polzer. 2004; Donnellon. 2006: 70 – 73; Scott-Young; & Samson. 2007: 1 - 15; Amabil; et.al. 2004: 11; Arnold; & Feldman. 1980: 33 – 36; Harolds. 2005: 151 – 158; Bandura. 1997: 20 – 22; Vekiri & Chronaki. 2008: 1396 – 1399) หรออาจจะกลาวไดวาการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมอยในสถานภาพของการเปนตวแปรสงผานทส าคญของการสนบสนนจากผบรหาร สมพนธภาพในโรงเรยน ความฉลาดทางอารมณของทม ประสบการณ

77

การเปนผน าทม ทสงตอ เพอใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดแสดงบทบาทผน าทม และแสดงพฤตกรรมการบรหารโครงการได ประสบการณการเปนผน า (Leader experience)

ความหมายของประสบการณการเปนผน า เปนทถกเถยงกนมานานเกยวกบความหมายของค าวา “ ประสบการณ ” แมวา

ความหมายในภาพกวางทยอมรบกนจะหมายถง เหตการณทผานมาแลว ทงนเพราะในปรากฎการณเดยวกบทบคคล 2 คนไดผานรวมกนมา แตกลบพบวา ทง 2 คน ไดรบประสบการณทแตกตางกน แอนแนล(Annell. 1996: 79) ไดอธบายวา ประสบการณเปนผลรวมระหวางสงทนาสนใจทงหมดเทาทบคคลเคยผานมากบสงทก าลงเผชญอยในปจจบนโดยไมสามารถแยกออกจากกนได และหาสงใดมาทดแทนได มปรมาณทมากมายไมรจกหมดสน บคคลหนงๆจะมประสบการณเพมพนอยตลอดเวลา ไมรจกหมดสน แนวคดของแอนแนล ชดเจนวาสงทผานมาแลวแตไมเปนสงทนาสนใจส าหรบบคคลจะไมนบรวมเปนประสบการณ จะมเฉพาะเหตการณบางเหตการณทผานมาเทานนทจะนบวาเปนประสบการณส าหรบบคคล ส าหรบ มลฮาล (Mullhall. 1981: 32) อธบายวา ประสบการณอาจเปนการรวมกนกระท าการณใดๆ ของบคคล ซงปจเจกบคคลเทานนทจะเปนผแปลความหมายประสบการณของตนเอง และใหความหมายกบเหตการณทกระท ารวมกน แนวคดของ มลฮาล กเชอเชนเดยวกนวา ประสบการณเกดจากการตความเฉพาะบางเรองทส าคญส าหรบบคคลเทานน ถงแมวาจะรวมกนกระท าการกตาม แตการใหคา และการแปลความหมายในประสบการณของแตละปจเจกยอมจะแตกตางกน สารานกรมเสร ( Wikipedia. 2008: Online) ไดใหความหมายไววา ประสบการณเปนความรทเกดจากการกระท า หรอไดพบเหนในบางสงบางอยางในชวต เชน การประสบทกขภย การเคยเหนจรด เครองบน เปนตน สงเหลานเรยกวาประสบการณชวต

จากแนวคดขางตน สรปไดวา ประสบการณ หมายถง ผลรวมของการแปลความหมาย และการใหคากบเหตการณทมความสญกบตวเองในอดตทผานมา กบเหตการณทก าลงเกดขนในปจจบน ซงท าใหเกดการเพมพนขนอยตลอดเวลา ประสบการณของแตละปจเจกบคคลจงแตกตางกนตามการใหใหคาของแตละบคคล จากแนวคดขางตนสามารถเชอมโยงไดวา ประสบการณการเปนผน านน เปนการใหคณคากบเหตการณทบคคลไดมโอกาสไดเปนผน าทผานมา ไมวาจะเปนผน าในระดบใดกตาม เพราะวาการท างานนน โอกาสทบคคลจะเขาไปอยในต าแหนงผน าไดนนจะตองเปนผทเคยผานการท างานมาแลวระยะเวลาหนง และองคการเชอวาบคคลสามารถทจะน าประสบการณในการท างานทผานมามาใชในการบรหารงาน จดการ เพอองคการไดอยางมประสทธภาพ (Goncalves. 2008: 992-1001)

78

จากแนวคดขางตน ประสบการณการเปนผน า หมายถง ผลรวมของการแปลความหมาย และการใหคากบเหตการณในการเปนผน าในระดบตางๆ การปฏบตหนาทในการเปนผน า และการเรยนรจากผน าทมความสามารถตางๆ ในอดตทผานมากบเหตการณทก าลงเกดขนในปจจบน

แนวคดทใชในการศกษาประสบการณการเปนผน า การศกษาเกยวกบประสบการณการเปนผน าไดมนกวชาการใหความสนใจเปนอยางยง

เพราะวาผน าทไดรบการยอมรบและสรางประสทธภาพผลใหกบองคการในระดบสงลวนเปนผน าทผานประสบการณการเปนผน ามาเปนระยะเวลานาน และไดท ากจกรรมเกยวกบการเปนผน าอยางหลากหลาย ดงท ฟรด (Fred. 1970: 1-14 ) ไดคนพบจากงานวจยทศกษาเกยวกบประสบการณของผน าในกลม ผจดการจ านวน 385 คน และกลมผดแลทมงาน จากองคการทแตกตางกน 5 องคการ พบวา ผน าทมประสบการณในการท างานสงจะเปนผมผลการปฏบตงานอนเปนทยอมรบขององคการ และผลผลตทไดจากหวหนาจะเปนผลผลตทมคณภาพ (Good productivity) นอกจากนยบพบวาอายการท างานมความสมพนธกบผลการปฏบตงานของผน าในระดบสง ลกเฮรรและแวบว (Goncalves. 2008 :994 cutting Laughery; & Vaubel. 1998 :33-43) ไดท าการศกษาเกยวกบประสบการณกบพฤตกรรม โดยท าการศกษาในกลมผทท างานเสยงภย ในการศกษาพบวาบคคลทมประสบการณในการท างานเสยงภยสง จะสามารถเรยนรจากประสบการณตางๆ ทงจากภายนอกและภายใน จะท าใหมพฤตกรรมปองกนตนเองสง สามารถแสดงแผนผงระหวางประสบการณกบพฤตกรรมดงน

ภาพประกอบ 12 รปแบบพฤตกรรมการท างานกบการเรยนรการใหเหตผลปรบปรงจาก โกรนคาเวส

(Goncalves. 2008: 994)

จากแนวคดกลาว ลกเฮรรและแวบล เชอวาประสบการณในการท างานจะเปนตวกระตนใหเกดการเรยนรและกระบวนการทางปญญาทเกดขนจากภายในตนเอง และสภาพแวดลอม ท าใหเกดพฤตกรรมทเกยวของในการท างานสง ดงทไดยกกรณศกษาเกยวกบการท างานทเสยงภย ซงบคคลทไดท างานทเสยงภบเปนประจ า จะเกดการเรยนรทงจากภายนอกและภายในตนเองท าใหบคคลแสดงพฤตกรรมในการท างานทปองกนตนเอง ( Safety) ซงจะตรงกนขามกบคนทท างานอยกบท ไมตองมการเคลอนไหวมาก จะมพฤตกรรมในการท างานทค านงถงความปลอดภยต า (Goncalves. 2008: 994 cutting Laughery; & Vaubel. 1998: 33-43) ยกตวอยางใหเหนไดจากคนทเคยท างานเสยงภย

ประสบการณในการท างานทเสยงภย

พฤตกรรมการท างานทปองกนตนเอง

79

อยตลอดเวลาเชน งานดบเพลง จะมพฤตกรรมในการท างานทตองระมดระวง มากกวาครทท างานสอนหนงสอนกเรยน

จากแนวคดของ ฟรด และ ลกเฮรรและแวบว สามารถสรปไดวาบคคลทมประสบการณในเรองตางๆ สง ยอมทจะแสดงพฤตกรรมในการเรองนนๆ ไดเปนอยางดเชนเดยวกน ดงเชนประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทมประสบการณในการเปนผน าสง กจะเกดการเรยนรจากประสบการณทผานมาทงจากภายนอกและภายใน มแนวโนมทจะแสดงบทบาทการเปนผน าทมไดอยางมประสทธภาพ

การวดประสบการณของผน า ผวจยไดศกษางานวจยทท าการวดตวแปร ประสบการณของผน าพบวา งานวจยหลายเรอง

ไดสรางตวแปรดงกลาวใหเปนขอมลระดบชวง ( Interval scale) และระดบอตราสวน ( Ratio scale) ดงงานวจยของ อเวอรยาและคณะ ( Averya; et. al. 2003: 673– 679) ไดท าการวดประสบการณการเปนผน าของผฝกสอนนกกฬาจากทมบาสเกตบอลจากลก NBA ในสหรฐอเมรกาจ านวน 29 ทม โดยใหผฝกสอนรายงานถงจ านวนเวลาทท าการศกษาดานกฬาในมหาวทยาลย จ านวนฤดการณทไดเปนผคมทมบาสเกตบอล ระยะเวลาในการเปนทปรกษาของทมบาสเกตบอล ซงจ านวนดงกลาวจะเปนตวบงบอกถงประสบการณการเปนผน าของผฝกสอน นอกจากนยงพบวา ในการวดประสบการณดานตางๆกสามารถสรางตวแปรเพอวดในระดบชวงไดเชนเดยวกน ดงงานวจยของ โกรคาเวสและคณะ (Goncalves; et.al. 2008: 994) ไดท าการวดประสบการณในการท างานทเสยงอนตราย โดยสรางเปนขอค าถามใหผตอบเปนผรายงานตนเองเกยวกบจ านวนตางๆ เกยวกบการท างานทอนตราย เชน จ านวนอนบตเหตททานไดรบจากการท างาน จ านวนอนตรายเลกนอยทเกดกบทานจากการท างานในระยะเวลา 5 ปทผานมา โดยท าการวดทงสน 5 ขอค าถาม โพรเพล ( Porfeli. 2008: 143–158)วด ประสบการณในการท างานแบบชวคราว ( Part-time work) ของนกเรยนโดยใชมาตรวดแบบลเครท(Likert scales ranging) ก าหนดคาระดบตงแต 1-5 เพอใหนกเรยนเปนผรายงานตนเอง มตวอยางขอค าถาม เชน ทานมความสขกบเพอนรวมงานของทานเปนประจ า เปนตน

จากงานวจยดงกลาว เปนทยอมรบไดระดบหนงวา การวดประสบการณการเปนผน า สามารถทสรางเปนตวแปรทท าการวดแบบชวงได การวจยในครงนผวจยไดน าแนวคดของ อเวอรยาและคณะ โกรคาเวสและคณะ มาสรางขอค าถามเกยวกบจ านวนครงทเคยเปนผน า จ านวนผน าทประทบใจทเคยท างานดวย จ านวนทมงานทเคยเปนผน า เพอวดประสบการณการท างานของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพใหเปนขอมลระดบอตราสวน (Ratio scale)

80

ความสมพนธระหวางประสบการณของผน ากบการแสดงบทบาทผน าทม การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของเพอคนหาความสมพนธระหวางประสบการณ

การเปนผน ากบการแสดงบทบาทผน าทมพบวา เปนการมอทธพลในทางออมโดยทประสบการณการเปนผน าทมของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพจะสงผลท าใหผน าทมเกดการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมขนกอน แลวจงจะสงผลท าใหสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด ดงเชนผลการวจยของ อเวอรยาและคณะ ( Averya; et.al. 2003: 673– 679) ทไดศกษากบผฝกสอนบาสเกตบอลในลก NBA ของสหรฐอเมรกา จ านวน 29 ทม ผลการวจยพบวา ผฝกสอนทมประสบการณการเปนผน าทมบาสเกตบอลมากอนจะเปนมความเชอมนในความสามารถของตนเองทจะเปนผฝกสอนไดสงกวาผฝกสอนทไมเคยผานประสบการณการเปนผน าทมบาสเกตบอลมากอน เปนเพราะวา ประสบการณทผานมาจ านวนมากจะเปนการสงสมความสามารถทางตรงและท าใหเชอมนในตนเองสง ซงจะสงผลท าใหการแสดงบทบาทใหมทคลายกนไดด นอกจากนแลวกพบวา งานวจยของ โกนคาเวล (Goncalves; et.al. 2008: 996) ไดท าการศกษากบกลมตวอยางพนกงาน 2 องคการ ไดแก องคการดานอตสาหกรรม และองคการทท างานดานการวจยพบวา ในองคการอตสาหกรรมพบวา พนกงานทมประสบการณในการท างานทเสยงภยมามากกวาพนกงานคนอนๆ จะมความเชอมนในตนเองทจะท างานเสยงภยมากกวาพนกงานทเพงเขามาใหมเพราะยงไมเคยผานประสบการณจรงในภาคสนาม และยงใหขอเสนอแนะทนาสนใจวา การผานประสบการณเสยงภยทมากจะท าใหนกเสยงภย นกผจญเพลงคาดเดาถงความผดพลาดทนจะเกดขนไดดกวาคนทไมมประสบการณมากอน ซงความเชอมนดงกลาวจงจะสงผานไปยงพฤตกรรมการท างานเปาหมายได นอกจากนในผลการวจยของโพรไพล (Porfeli. 2008 : 143–158) ไดท าการศกษากบกลมนกเรยนจ านวน 1,010 คน เพอคนหาความสมพนธระหวางประสบการณการท างานแบบชวคราวกบความสามารถในการดแลฐานะทางเศรษฐกจของตนเอง ผลการวจยกพบเชนเดยวกนวา พบวา นกเรยนทเคยผาน ประสบการณในการท างานแบบชวคราว จะมความสามารถในการดแล จดการกบฐานะทางเศรษฐกจของตนเองไดดกวานกเรยนทอยในกลมตรงกบขาม และไดใหขอเสนอแนะทนาสนใจไวอกวา กอนทจะเกดบทบาทเปาหมายของประสบการณ ประสบการณดงกลาวยงท าใหนกเรยนมความเชอมนในตนเองในการดแลฐานะของตนเองไดดกอนตามมาดวย จากแนวคดดงกลาวนาเชอไดวา ประสบการณการเปนผน าทมจะสงผลใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดการรบรความสามารถของตนเองในการแสดงบทบาทผน าทม และสงผลท าใหแสดงบทบาทผน าทมได ซงท าใหผวจยมขอมลเพยงพอทจะก าหนดสมมตฐานการวจยขอท 5 ไววา ประสบการณการเปนผน าทมมผลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

81

ความสมพนธระหวางประสบการณการเปนผน ากบพฤตกรรมการบรหารโครงการ การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของในหวขอขางตนทมหลกฐานจ านวนหนงซงไดชใหเหนวา การทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดเคยผานประสบการณการเปนผน าทมมากอนจะท าใหผน าทมเกดการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมได มนใจวาตนเองจะ สามารถแสดงบทบาทของตนเองในการเปนผน าทมไดด ลดทอนการใชอ านาจตามสายบงคบบญชาใหนอยลง จนความมนใจดงกลาวท าใหเกดการแสดงบทบาทผน าทมไดเปนอยางดแลว กยงพบเอกสารและงานวจยทนาเชอถอไดอกวา เมอผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดดแลว ทงทางดานความสามารถในการเปนผเรมเรมสงตางๆ ในทมงานกอนสมาชกในทมเพอ เชน รเรมในการเขยนโครงการ รเรมทจะประสานงานไปยงบคลากรภายนอกทมทเกยวของกบความส าเรจของโครงการ เปนตน การรเรมดงกลาวจะท าใหสมาชกภายในทมเกคดวามศรทธาในตวผน าทม การทผน าทมสามารถทจะเปนนกเจรจาตอรองทงกบสมาชกภายในทมและบคลากรอนๆ ภายนอกนทมไดเปนอยางดเพราะวาหวหนาทมขาดอ านาจในเชงสายบงคบบญชา สามารถทจะใหค าแนะน า ชแนะแกสมาชกในทมงานได ตลอดจนสามารถทจะท าตวเปนแบบอยางทดแกสมาชกในทมงานไดนน กจะสงผลท าใหการบรหารโครงการ หรอ พฤตกรรมการบรหารโครงการตงแตการเรมตนโครงการ การวางแผนโครงการทจะตองอาศยความรวมมอจากสมาชกในทมงาน การด าเนนงานภายใตทรยากรทจ ากด การประเมนผลการด าเนนงานเปนระยะ ตลอดจนการปดโครงการประสบความส าเรจตามไปดวย เพราะวาการแสดงบทบาทผน าทมดงกลาวจะท าใหการจดการภายในทมงานเปนไปไดดวยความมประสทธภาพ เมอสมาชกภายในทมเขาใจซงกนและกน พรอมทจะปฏบตตามเปาหมายของทมงานแลวกยอมทจะท าใหการบรหารโครงการประสบความส าเรจตามไปดวย ( Amabil; et.al. 2004: 11; Moore. 2007: 77-96; Scott-Young; & Samson. 2007: 1-15; Polzer. 2004 ; Donnellon. 2006: 70 – 73) จากเอกสารดงกลาวจงท าใหมหลกฐานทนาเพยงพอทจะเชอไดวา ประสบการณการเปนผน าทมม อทธพลทางออมตอฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม สามารถก าหนดไวเปนสมมตฐานการวจยขอท 6 ไดวา ประสบการณการเปนผน าทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม ซงสมมตฐานการวจยขอท 5 และ 6 สามารถทจะเขยนเปนแผนภาพแสดงเสนทางความสมพนธในแบบจ าลองสมการโครงสรางไดดงภาพประกอบ 13

82

ภาพประกอบ 13 ความสมพนธระหวางการสนบสนนทางสงคมจากผบรหารกบการแสดงบทบาท

ผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ

กรอบแนวคดในการวจย การวจยในครงน ผวจยไดใชทฤษฏทางดานพฤตกรรมศาสตรทเชอวา พฤตกรรมของมนษย

มสาเหตมาจากปจจยหลกอยางนอย 2 ประการ ไดแก ปจจยทางดานสภาพแวดลอม และปจจยทางดานจตลกษณะ (ดวงเดอน พนธมนาวน. 2541: 105) ซงเปนแนวคดทเชอวาการเกดพฤตกรรมหรอการแสดงพฤตกรรมของมนษยไมสามารถอธบายดวยสภาพแวดลอมเพยงอยางเดยวหรออธบายดวยสาเหตจากจตลกษณะของบคคลนน เพราะในสภาพความเปนจรงแลวมนษยตองด าเนนชวตประจ าวนในสงคมแนวโนมการเกดพฤตกรรมกยอมทจะมาจากรปแบบทไดปฏสงสรรค นอกจากนยงใชแนวคดเกยวกบการท างานเปนทมของ โพลเซอร (Polzer. 2004: 122 - 124) ทเสนอวา ในการท างานเปนทมนนจะประสบความส าเรจ มประสทธภาพกเพราะวาสภาพแวดลอมในการท างานมความยดหยน ไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสงอยางเตมท และผน าทมสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมในการท างานแบบทมไดเปนอยางด ตลอดจนตองผานการท างานเกยวกบการบรหารจดการในฐานะหวหนาโครงการ หรอในฐานะการเปนผน าในระดบหนง เพราะรปแบบการเปนทมเกดขนมาเพอสนบสนนรปแบบการท างานแบบโครงการ ซงแนวคดดงกลาว นกวจยน าไปใชในการศกษาเกยวกบทมเปนจ านวนมากเชน งานวจยของ อมาบลและคณะ (Amabile; et.al. 2004: 5 – 32 ) ทศกษาถงพฤตกรรมของผน า เสนอวา การทผน าจะเปนผน าทมประสทธภาพไดนนมาจากสาเหตหลายประการไดแก สภาพแวดลอมในการท างานทสรางสรรค การทบคลากรในองคกรมความรวมมอใหกบเปาหมายของทมงานอยางเตมความสามารถ และเตมใจ ไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสงของ

ประสบการณการเปนผน าทม

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

การแสดงบทบาท ผน าทม

พฤตกรรมการบรหารโครงการ

83

องคการ นอกจากนแลว มร (Moore. 2007: 77-96) ไดเสนอวาผน าทมประสทธภาพเปนปจจยทส าคญทท าใหผน าสามารถท าการบรหารโครงการไดอยางประสบความส าเรจ การบรหารจดการโครงการลวนเปนรปแบบของการบรหารจดการทมงานเพราะโดยสวนใหญแลวโครงการจะเปนงานเฉพาะกจ จะน าความส าเรจมาสองคการได สามารถก าหนดเปนกรอบ แนวคดไดดงภาพประกอบ 14 และสามารถจ าลองรปแบบความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมบรหารโครงการตามสมมตฐานการวจยไดดงภาพประกอบ 15

ภาพประกอบ 14 กรอบแนวคดทใชในการวจย

จตลกษณะของผน าทม 1.การรบรความสามารถของตนในการแสดง บทบาทผน าทม - รบรความสามารถดานเปนผรเรม - รบรความสามารถดานเปนตนแบบ - รบรความสามารถดานเปนผแนะน า - รบรความสามารถดานเปนนกเจรจาง 2. ประสบการณการเปนผน า

สภาพแวดลอมในการท างาน 1. การสนบสนนทางสงคมจากผบรหาร - สนบสนนดานอารมณ - สนบสนนขอมลขาวสาร - สนบสนนดานทรพยากร 2. สมพนธภาพในการท างานของคร - สมพนธภาพระหวางครกบผบรหาร - สมพนธภาพระหวางเพอนคร - สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน 2. ความฉลาดทางอารมณของทม - ตระหนกรสมาชกทม -การควบคมสมาชกทม -การตระหนกรทม -การควบคมทม -กาตระหนกทางสงคมของทม -ทกษะทางสงคมของทม

การแสดงบทบาทผน าทม - บทบาทการเปนผรเรม -บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม -บทบาทการเปนผแนะน า - บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง

พฤตกรรมการบรหารโครงการ - การเรมโครงการ - การวางแผนโครงการ - การด าเนนโครงการ - การควบคมตดตามโครงการ - การปดโครงการ

84

จากกรอบแนวคดหลกทใชในการวจยดงกลาว ตลอดจนการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของระหางความสมพนธระหวางตวแปรแฝง สามารถสรางรปแบบจ าลองของสมมตฐานความสมพนธโครงสรางเชงเสนของปจจยดานจตลกษณะ และสภาพแวดลอมในการท างาน ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤต กรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ภาพประกอบ 15 แบบจ าลองสมการโครงสรางของปจจยทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทม และ

พฤตกรรมการบรหารโครงการตามสมมตฐานการวจย

การรบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า

การรบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง

การรบรความสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม

การสนบสนนดานอารมณ

การสนบสนนดานขอมลขาวสาร

สมพนธ ภาพระหวางครกบผบงคบบญชา

สมพนธภาพระหวาง เพอนคร

สมพนธภาพระหวาง ครกบนกเรยน

การตระหนกรสมาชกทม

การควบคมสมาชกทม

ทกษะทางสงคมของทม

การตระหนกรทม

การควบคมทม

การตระหนกทางสงคมของทม

การแสดงบทบาท ผน าทม

บทบาทการเปนผรเรม บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง

บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม

บทบาทการเปนผแนะน า

การเรมโครงการ

การวางแผนโครงการ

การด าเนนโครงการ

การควบคมตดตามโครงการ

การปดโครงการ

การรบรความสามารถดานการเปนผรเรม

ประสบการณของผน าทม

ประสบการณการเปนผน าทมงาน

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

ความฉลาดทางอารมณของทม

สมพนธภาพในโรงเรยน

การสนบสนนดานทรพยากร

การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา

พฤตกรรมการบรหารโครงการ

85

จากแบบจ าลองสมมตฐานความสมพนธโครงสรางเชงเสนสามารถท าการจ าแนกตวแปรแฝงและตวแปรสงเกต เพอความสะดวกในการศกษาดงน ตาราง 1 ตวแปรแฝงและตวแปรเชงประจกษทใชในการศกษา

ตวแปรแฝง ตวแปรเชงประจกษ 1.พฤตกรรมการบรหารโครงการ (Project Management, PROMNG)

1.การรเรมโครงการ (Initiating process, INITI) 2.การวางแผนโครงการ (Planning process, PLANN) 3.การด าเนนโครงการ (Executing, EXECU) 4.การควบคมตดตามโครงการ Controlling process, CONTR) 5.การปดโครงการ (Closeout process, CLOSE)

2.การแสดงบทบาทผน าทม (Team leading role, LEDRO)

1.บทบาทการเปนผรเรม (Leader as initiator, START) 2.บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม (Leader as model, PATTE) 3.บทบาทการเปนผแนะน า (Leader as Coaching, COACH) 4.บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง(Leader as negotiator, NEGOT)

3.ความฉลาดทางอารมณของทม (Emotion Intelligent Team, EQTEM)

1.ความตระหนกรของสมาชกทม (Teams awareness of members, TEAWM ) 2.การควบคมสมาชกทม (Teams regulation of member, TEREM)

86

ตาราง 1 (ตอ)

ตวแปรแฝง ตวแปรเชงประจกษ 3.การตระหนกรทม (Teams self-awareness,

TEAET) 4.การควบคมทม (Teams self-regulation, TERET) 5.การตระหนกทางสงคมของทม (Teams social awareness, TESAW) 6.ทกษะทางสงคมของทม (Teams social skills, TESSK)

4.การสนบสนนจากผบงคบบญชา (Boss Support, BOSSUP)

1.การสนบสนนดานอารมณ (Emotional support, EMOSP) 2.การสนบสนนดานขอมลขาวสาร (Informational support, INFSP )

3.การสนบสนนดานทรพยากร (Instrumental support, INSSP)

5.สมพนธภาพในโรงเรยน (Relationship in School , RESCH)

1.สมพนธภาพระหวางเพอนครกบ ผบงคบบญชา (director and Teacher relationship, DITER) 2.สมพนธภาพระหวางเพอนคร ( Between Teacher, BETEC) 3.สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน (Teacher and Student Relationship, TESTR)

6.การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม (Self-efficacy in Team Leading Role, SELLR)

1.รบรความสามารถของตนดานการเปนผรเรม (Self-efficacy in Leader as initiator, SELST) 2.รบรวาสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม (Self-efficacy in Leader as model, SELPT)

87

ตาราง 1 (ตอ)

ตวแปรแฝง ตวแปรเชงประจกษ 3.รบรความสามารถของตนดานการเปนผ

แนะน า (Self-efficacy in Leader as Coaching, SELCT) 4.รบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง (Self-efficacy in Leader as negation , SELNG)

7.ประสบการณของผน าทม (Team Leading Experience, EXPERI)

1.ประสบการณการเปนผน าทมงาน (Team Leading Experience, EXPER)

สมมตฐานในการวจย

1. แบบจ าลองสมการโครงสรางของปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน และปจจยดานจตลกษณะ ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ โดยมสมมตฐานยอยเกยวกบเสนทางความสมพนธในแบบจ าลอง ดงน

1. การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม ผานสมพนธภาพในโรงเรยน และการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม 2. การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ สมพนธภาพในโรงเรยน และการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม 3. ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม และมอทธพลทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม 4. ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม 5.ประสบการณของผน าทมมอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

88

6.ประสบการณของผน าทมมอทธพล ทางออมตอพฤตกรรมการบรหาร โครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม 7. การแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ

บทท 3 ระเบยบวธการวจย

การวจยครงนมจดมงหมายส าคญเพอพฒนาแบบจ าลองสมการโครงสรางความสมพนธของปจจยดานจตลกษณะและปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ และเพอเปนการตอบสนองตอวตถประสงคการวจยดงกลาวผวจยจงไดน าเทคนคการวจยแบบการสรางสมการโครงสรางเชงเสน ( Structural Equation Model, SEM) เขามาใชในการศกษาครงน จดเรมตนของการวจยเรมตนจากการศกษาขอมลเบองตนเกยวกบโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพซงเปนโครงการทอยภายใตความรวมมอระหวางกรมอนามยและส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน หลงจากนนไดท าการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของเพอพฒนาแบบจ าลองสมการโครงสรางความสมพนธตามสมมตฐานในการวจย ศกษาถงการสรางมาตรวดตวแปร ตลอดจนด าเนนการสรางแบบสอบถามเพอวดตวแปรโดยค านงถงความเทยงตรงเชงเนอหา ( Content Validity) และความเทยงตรงเชงโครงสราง ( Construct Validity) ทงนรายละเอยดเกยวกบระเบยบวธการวจย เรยงล าดบดงตอไปน

1. ก าหนดประชากรและกลมตวอยาง 2. เครองมอและคณภาพเครองมอในการวจย 3. การเกบรวบรวมขอมล 4. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร การวจยครงนประชากรเปาหมายไดแก ผน าของคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทเปนผปฏบตงานจรง ซงโดยสวนใหญแลวจะเปนประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โดยก าหนดขอบเขตเฉพาะผน าทอยในโรงเรยนสงกดของส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล กระทรวงศกษาธการ รวมจ านวน 629 โรงเรยน หรอประมาณคาประชากรไดจ านวน 629 คน

กลมตวอยาง ก าหนดขนาดของกลมตวอยางใหมความเหมาะสมเพยงพอทจะสามารถเปนตวแทนของประชากรเปาหมายได โดยการ สมกลมตวอยาง แบบแบงขนภม ( Stratified Random Sampling) โดยใชเขตพนทการศกษาเปนตวแบงชนภม ดงตอไปน

90

ขนท 1 ด าเนนการก าหนดขนาดของกลมตวอยางขน ต า แตเนองจากขอจ ากดของจ านวนประชากรทชดเจนประกอบกบการน าวธการศกษาสมการโครงสรางเชงเสน ( Structural Equation Model, SEM) ซงท าการวเคราะหดวยโปรแกรมทางสถต LISREL Version 8.72 จงไดก าหนดจ านวนขนต าของกลมตวอยางโดยใชกฎทวา อตราสวนระหวางหนวยทใชในการวจยและจ านวนพารามตเรอรหรอตวแปรควรจะเปน 10 ตอ 1 (Diamantopoulos; & Judy. 2000: 157; Hair. 1995: 44; Kelloway. 1998: 77) โมเดลการวเคราะหครงนมตวแปรสงเกต ( Observation Variable) ทงสนจ านวน 26 ตวแปร จงประมาณขนาดกลมตวอยางขนต าตามขอก าหนดนได 260 คน ตลอดจนสอดคลองกบแนวคดในการก าหนดกลมตวอยางขนต าในการวเคราะหสมการโครงสรางเชงเสน (Anderson; & Gerbing, 1988; Hair; et al., 2006; Bentler, 1993) ทเสนอวา กลมตวอยางขนต าควรอยทระหวาง 150 – 250 คน จากขอเสนอแนะเกย วกบจ านวนขนต าของกลมตวอยางทใชในการเกบขอมลขางตน สรปไดวากลมตวอยางขนต าทใชเปนหนวยในการเกบขอมลคอ ผน าของคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทเปนผปฏบตงานจรง จ านวน 260 คน

ขนตอนท 2 หลงจากทไดทราบถงจ านวนกลมเปาหมายขนต าในการเกบขอมลวามจ านวน 260 คน ไดใชวธการสมแบบ ชนภม (Stratified Random Sampling) เพอใหการเกบขอมลเกดการกระจายตวของโรงเรยนในสงกดแตละเขตพนทการศกษา โดยไดท าการแบงโรงเรยนออกเปนเขตพนทการศกษาของแตละจงหวดเปาหมาย

ขนตอนท 3 เลอกโรงเรยนกลมตวอยางโดยใชวธการสมตวอยางแบบแบงชนภม (Stratified Random Sampling) ตามเขตพนทการศกษาของแตละจงหวด โดยสมจ านวนโรงเรยน ใหมการกระจายครบทก เขตพนทการศกษา โดยกรงเทพมหานครม 3 เขตพนทการศกษา จงหวดนนทบรม 2 เขตพนทการศกษา จงหวดสมทรปราการม 2 เขตพนทการศกษา และจงหวดปทมธานม 2 เขตพนทการศกษา โดยท าการสมเขตพนทการศกษาละ 20 – 30 คน เพอใหไดกลมตวอยางขนต าจ านวน 260 คน ทงนผวจยไดท าด าเนนการเกบขอมลไดผทตอบแบบสอบถามทสมบรณทงสนจ านวน 249 คน ซงคดเปนรอยละ 95.76 เครองมอและคณภาพเครองมอในการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงน ผวจยใชแบบสอบถามในการเกบขอมล 1 ฉบบ แบงออกเปน 8 ตอน เพอใชในการวดตวแปรสงเกตทงหมด 26 ตวแปร โดยมประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ เปนผใหขอมล แบบสอบถามประกอบดวย ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ตอนท 2 สอบถามพฤตกรรมการบรหารโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตอนท 3 สอบถามการแสดงบทบาทผน าทมในโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตอนท 4 สอบถามความฉลาดทาง

91

อารมณของทม ตอนท 5 สอบถามการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชาทมตอการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตอนท 6 สอบถามสมพนธภาพในโรงเรยน ตอนท 7 สอบถามการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ตอนท 8 สอบถามการประสบการณการเปนผน า

การสรางแบบสอบถามทใชในการวจย ประกอบดวยขนตอนดงน 1. ศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบตวแปรในงานวจย เพอท าความเขาใจเกยวกบ

แนวคด ทฤษฏ ความเชอพนฐาน ของตวแปรแตละตว เพอใหการสรางขอค าถามสอดคลองกบหลกทางวชาการมากทสด

2. คนควาและรวบรวมขอมลเกยวกบแบบวดตวแปรแตละตวจากงานวจยตางๆ ทเคยศกษาในตวแปรดงกลาวมากอน เพอท าความเขาใจเกยวกบลกษณะของขอค าถาม เปรยบเทยบขอด ขอเสยของแบบวดชนดเดยวกนในแตละงานวจย รวมทงประเมนถงความเหมาะสมของมาตรวดตวแปรในแตละงานวจย ตลอดจนท าการสมภาษณผหวหนาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ในโครงการทไดรบรางวลระดบทอง จ านวน 6 ทาน เพอน ามาเปนขอมลพนฐานเกยวกบการสรางขอค าถาม

3. ท าการสรางขอค าถามในแบบวดทกตวแปร โดยใชมาตรสวนประมาณคา ( Rating Scale) 6 ระดบประกอบไปดวยขอค าถามเชงบวกและเชงลบ มาตรวดมการแปลความหมายดงน

มาตรวด ความหมาย 1 ขอค าถามสอดคลองกบความเปนจรงนอยทสด 2 ขอค าถามสอดคลองกบความเปนจรงนอย 3 ขอค าถามสอดคลองกบความเปนจรงคอนขางนอย 4 ขอค าถามสอดคลองกบความเปนจรงคอนขางมาก 5 ขอค าถามสอดคลองกบความเปนจรงมาก 6 ขอค าถามสอดคลองกบความเปนจรงมากทสด

4. น าแบบขอค าถามในแบบวดแตละฉบบ ใหผทรงคณวฒทงทางดานเครองวด การท างานเปนทม และผเชยวชาญแบบวดทางจตวทยา เพอตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content validity) แลวน าขอค าถามมาปรบปรงใหมความเหมาะสม ผเชยวชาญทท าการตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาครงนไดแก วาทรอยตร ดร.มนส บญประกอบ พ.ต.ท.ดฐภทร บวรชย และ ผชวยศาสตราจารยประทป จนง โดยพบวามขอค าถามบางขอทจะตองท าการตดออกไปจากแบบสอบถาม แตขอค าถามโดยสวนใหญแลวผานเกณฑการพจารณาและเปนการใหค าแนะน าในการแกไขขอค าถามใหมความชดเจนมากยงขน

92

5. น าแบบวดทผานการปรบปรงแลวไปทดสอบกบกลมใกลเคยงกบกลมตวอยางท ใกลเคยงกบประชากรจะท าการศกษา คอ ประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ของโรงเรยนในสงกด กรงเทพมหานคร จ านวน 30 คน

6. น าขอมลทไดมาท าการวเคราะหรายขอเพอหาอ านาจจ าแนกของแตละขอค าถามดวยวธการหาคาสหสมพนธคะแนนรายขอกบคะแนนรวม ( Item-total correlation) แลวท าการปรบปรงขอค าถามโดยการตดขอค าถามทมคาอ านาจจ าแนกต ากวา .20 และขอค าถามทมความหมายก ากวม

ผการตรวจสอบพบวาแบบสอบถามพฤตกรรมการบรหารโครงการมขอค าถามทงสนจ านวน 35 ขอ มคาอ านาจจ าแนกรายขอของแตละตวแปรแฝงมคาอยระหวาง .528 - .902 แบบสอบถามการแสดงบทบาทผน าทมมขอค าถามทงสนจ านวน 29 ขอ มคาอ านาจจ าแนกรายขอของแตละตวแปรแฝงมคาอยระหวาง .289 - .886 แบบสอบถามความฉลาดทางอารมณของทมมขอค าถามทงสนจ านวน 31 ขอ มคาอ านาจจ าแนกรายขอของแตละตวแปรแฝงมคาอยระหวาง .224 - .753 แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา มขอค าถามทงสนจ านวน 19 ขอ มคาอ านาจจ าแนกรายขอของแตละตวแปรแฝงมคาอยระหวาง .247 - .885 แบบสอบถามสมพนธภาพในโรงเรยน มขอค าถามทงสนจ านวน 21 ขอ มคาอ านาจจ าแนกรายขอของแตละตวแปรแฝงมคาอยระหวาง .325 - .874 แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม มขอค าถามทงสนจ านวน 29 ขอ มคาอ านาจจ าแนกรายขอของแตละตวแปรแฝงมคาอยระหวาง .475 - .958 และแบบสอบถามประสบการณของผน าทม มขอค าถามทงสนจ านวน 5 ขอ มคาอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง .665 - .870

7. หาคาความเชอมน ( Reliability) ดวยวธการหาความสอดคลองภายใน ( Internal consistency) ดวยคาสมประสทธสหสมพนธแอลฟาของครอนบาค ( Cronbach’s Alpha Coefficient) ผลการตรวจสอบคาอ านาจจ าแนกรายขอและคาความเชอมนทงฉบบ

ผลการตรวจสอบพบวาแบบสอบถามพฤตกรรมการบรหารโครงการมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .975 แตละตวแปรสงเกตมคาอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง .883 - .955 แบบสอบถามการแสดงบทบาทผน าทมมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .954 แตละตวแปรสงเกตมคาอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง .784 - .929 แบบสอบถามความฉลาดทางอารมณของทมมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .861 แตละตวแปรสงเกตมคาอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง .645 - .805 แบบสอบถามการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .945 แตละตวแปรสงเกตมคาอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง .792 - .922 แบบสอบถามสมพนธภาพในโรงเรยนมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .927 แตละตวแปรสงเกตมคาอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง .829 - .875 แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมมคาความเชอมนทงฉบบ

93

เทากบ .973 แตละตวแปรสงเกตมคาอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง .921 - .950 และ แบบสอบถามประสบการณของผน าทมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .932

8. ท าการวเคราะหแบบจ าลององคประกอบของตวแปรแฝงทท าการศกษาในแบบจ าลองสมการโครงสรางทงหมด ดวยโปรแกรม LISREL เพอท าการตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสรางของตวแปรแฝง (Latent Construct Validity) ดวยการหาคาน าหนกองคประกอบมาตรฐาน ( Standardize

Factor Loading) และคา ความแปรปรวนของความคลาดเคลอน ( ) เพอน าขอมลมาท าการตรวจสอบความเชอมนของการวด ( Reliability) ดวยการพจารณาคาสดสวนความแปรปรวนของตวแปรสงเกตทไดอธบายตวแปรแฝง ( Square Multiple Correlation, R2) โดยพจารณารวมกบคาความ

เชอมนของตวแปรแฝง (Construct Reliability, c )และคาความแปรปรวนทสกดได (Average

Variable Extracted, v ) ผลการตรวจสอบความเชอถอไดของมาตรวดตวแปรแฝง ดวยการค านวณหาคาความเทยง

ของมาตรวด (Construct Reliability, c ) และหาคาความแปรปรวน ทถกสกดได (Average Variable

Extracted, v ) โดยการค านวณจากคาน าหนกองคประกอบมาตรฐานของตวแปรสงเกตในแตละตว

แปรแฝง ( ) และคาความคลาดเคลอนมาตรฐาน ( ) ของมาตรวดตวแปรแฝงททกตวแปรทไดท าการศกษาในแบบจ าลองหลงจากทไดท าการปรบแบบจ าลองใหมความกลมกลนกบขอมลเชง

ประจกษ (ดงภาพประกอบ 16) โดยมคาสถตประเมนความกลมกลนแบบจ าลองเทากบ 2=

307.86, df= 240, p-value = 0.0020, 2 / df = 1.28 ; RMSEA = 0.034 ; RMR = 0.016 ; CFI = 1.00 ; AGFI = 0.87 ; GFI = 0.91 ; CN = 230.80

ผลการวเคราะหคาน าหนกองคประกอบมาตรฐานหลงจากทท าการปรบแบบจ าลองของตวแปรพฤตกรรมการบรหารโครงการ มคาอยระหวาง 0.74 – 0.92 ตวแปรการแสดงบทบาทผน าทม มคาอยระหวาง 0.71 – 0.84 ตวแปรความฉลาดทางอารมณของทม มคาอยระหวาง 0.67 – 0.82 ตวแปรการสนบสนนจากผบงคบบญชา มคาอยระหวาง 0.63 – 0.92 ตวแปรสมพนธภาพในโรงเรยน มคาอยระหวาง 0.70 – 0.81 ตวแปรการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม มคาอยระหวาง 0.85 – 0.90 และตวแปรประสบการณการเปนผน าทม มคาเทากบ 1.00

การตรวจสอบความเชอถอไดของมาตรวดตวแปรแฝงทท าการศกษาพบวา ทกตวแปรแฝงม

คาความเทยงตรงอยในระดบทยอมรบได ( C > .50) โดยเฉพาะตวแปรประสบการณการเปนผน าทม

มคาความเทยงสงทสด มคา c = 1.00 รองลงมาคอตวแปรการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม พฤตกรรมการบรหารโครงการ การสนบสนนจากผบงคบบญชา การแสดง

บทบาทผน าทม สมพนธภาพในโรงเรยน และ ความฉลาดทางอารมณของทม มคา c เทากบ

94

0.76, 0.63, 0.61, 0.60, 0.56 และ 0.50 ตามล าดบ เมอท าการตรวจสอบคา ความแปรปรวนของตว

แปรแฝงพบวาผานเกณฑตามทก าหนดไวทกตวแปร (v > .70) โดยเฉพาะตวแปร ประสบการณการ

เปนผน าทม มคา v สงทสด เทากบ 1.00 รองลงมาคอ การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ความฉลาดทางอารมณของทม พฤตกรรมการบรหารโครงการ การแสดงบทบาทผน าทม การสนบสนนจากผบงคบบญชา และ สมพนธภาพในโรงเรยน มคา v เทากบ 0.92, 0.89, 0.89, 0.86, 0.82 และ 0.79 ตามล าดบ (Diamantopoulos; & Siguaw. 2000) ตาราง 2 ผลการวเคราะหหาคาอ านาจจ าแนกรายขอ และคาความเชอมนทงฉบบคาน าหนก

องคประกอบมาตรฐาน คาสดสวนความแปรปรวนของตวแปรสงเกตทไดอธบายตวแปรแฝง และคาความเชอมนของตวแปรแฝง ของแบบสอบถามทใชในการวจยทกตวแปร

ตวแปรทท าการศกษา จ านวนขอ

ค าถาม

คาอ านาจจ าแนกราย

ขอ

คาความเชอมนทงฉบบ

v c

พฤตกรรมการบรหารโครงการ 35 - .975

0.74 – 0.92 0.89 0.63

การรเรมโครงการ 8 .611 - .854 ,924 การวางแผนโครงการ 7 .807 - .902 .955 การด าเนนโครงการ 7 .607 - .805 .883 การควบคมตดตามโครงการ 7 .528 - .898 .932 การปดโครงการ 6 .598 - .867 .896 การแสดงบทบาทผน าทม 29 - .954

0.71 – 0.84 0.86 0.60

บทบาทการเปนผรเรม 7 .552 - .789 .911 บทบาทการเปนตนแบบ

พฤตกรรม 7 .662 - .886 .929

บทบาทการเปนผแนะน า 8 .289 - .615 .784 บทบาทการเปนนกเจรจา

ตอรอง 7 .562 - .796 .916

95

ตาราง 2 (ตอ)

ตวแปรทท าการศกษา จ านวนขอ

ค าถาม

คาอ านาจจ าแนกราย

ขอ

คาความเชอมนทงฉบบ

v c

ความฉลาดทางอารมณของทม 31 - .861

0.67 – 0.82 0.89 0.50

ความตระหนกรของสมาชก 4 .419 - .628 การควบคมสมาชกทม 3 .463 - .654 การตระหนกรทม 8 .329 - .617 การควบคมทม 5 .453 - .753 การตระหนกทางสงคมทม 7 .224 - .527 ทกษะทางสงคมของทม 4 .345 - .684

การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา

19 - .945 0.63 – 0.92 0.82 0.61

การสนบสนนดานอารมณ 6 .672 - .885 .922

การสนบสนนดานขอมลขาวสาร

6 .247 - .835 .792

การสนบสนนดานทรพยากร 7 .524 - .758 .845 สมพนธภาพในโรงเรยน 21 - .927

0.70 – 0.81 0.79 0.56

ระหวางเพอนครกบ ผบงคบบญชา

7 .325 - .874 .875

ระหวางเพอนคร 7 .355 - .776 .829 ระหวางครกบนกเรยน 7 .400 - .860 .860 การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

29 - .973

0.85 – 0.90 0.92 0.76

ดานการเปนผรเรม 7 .472 - .900 .907 ดานการเปนตนแบบ

พฤตกรรม 7 .704 - .899 .940

ดานการเปนผแนะน า 7 .510 - .881 .921 ดานการเปนนกเจรจาตอรอง 8 .700 - .958 .950 ประสบการณการเปนผน าทม 5 .665 - ,870 .932 1.00 1.00 1.00

96

2= 307.86, df= 240, p-value = 0.0020, 2 / df = 1.28 ; RMSEA = 0.034 ; RMR = 0.016 ; CFI = 1.00 ; AGFI = 0.87 ; GFI = 0.91 ; CN = 230.80

การรบรความสามารถฯ

ผน าทม

รบรานการเปนตนแบบ

รบรดานการเปนผชแนะ

รบรดานการเปนผเจรจา

การแสดงบทบาท ผน าทม

ผรเรม

ตนแบบพฤตกรรม

ผแนะน า

นกเจรจาตอรอง

พฤตกรรม การบรหารโครงการ

เตรยมการ

วางแผนโครงการ

ด าเนนโครงการ

ควบคมและตดตาม

การปดโครงการ

ทกษะทางสงคมทม

ตระหนกทางสงคมทม

ควบคมทม

ตระหนกรทม

ควบคมสมาชกทม

ตระหนกรของสมาชก

ความฉลาดทางอารมณของทม

ระหวางเพอนคร

เพอนครกบผบรหาร

เพอนครกบนกเรยน

สมพนธภาพในโรงเรยน

สนบสนนอารมณ

สนบสนนขาวสาร

สนบสนนดานสงของ

การสนบสนนจากผบงคบฯ

ประสบการณการเปนผน า

ประสบการณการเปนผน า

รบรดานการรเรมโครงการ

97

ภาพประกอบ 16 ผลการวเคราะหองคประกอบของตวแปรแฝงปจจยดานจตลกษณะ ปจจยดานสภาพแวดลอม การแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ เพอตรวจสอบคณภาพของตวแปรแฝง (Convergent Model)

รายละเอยดของการสรางแบบวดตวแปรและตวอยางของแบบวดตวแปรทใชในการ

วจยมดงตอไปน ตอนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคลทวไป ใหผตอบเปนผรายงานขอมลสวนบคคล

ทวไป ซงไดแก เพศ อาย การศกษา ประสบการณในการท างานเปนทม ประสบการณในการท างาน ระยะเวลาทท างานในโรงเรยน

ตอนท 2 แบบสอบถามพฤตกรรมการบรหารโครงการ แบบวดพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการบรหารโครงการตามแนวคดของ แอนบารและคณะ ( Anbari; et.al. 2008) ทไดท าการวดพฤตกรรมการบรหารโครงการแนวคดการบรหารจดการแบบ IPECC ทเสนอโดยสถาบนการจดการโครงการ ประเทศสหรฐอเมรกา (Project Management Institute ) เปนแนวคดหลกรวมกบขอมลจากการสมภาษณผบรหารโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทไดรบรางวลระดบทองจ านวน 6 ทาน แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ ตงแตนอย ทสด จนถง มากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 มขอค าถามจ านวน 35 ขอ พสยของคะแนนอยระหวาง 35 - 210 คะแนน ตวอยางแบบสอบถามมดงน

ตวอยางขอค าถามพฤตกรรมการบรหารโครงการ

ขอท

ขอค าถาม

ระดบการรบร

ไมจรงเลย

ไมจรง

คอน ขางไมจรง

คอน ขางจรง

จรง จรงมากทสด

1. กอนเรมโครงการฯ ทานพจารณาถงความพรอมของทรพยากรในโรงเรยนทจะท าใหโครงการประสบความส าเรจ

2. กอนเรมโครงการฯ ทานประเมนความเปนไปไดทจะด าเนนโครงการใหส าเรจ

98

ตอนท 3 แบบสอบถามการแสดงบทบาทผน าทม แบบวดการแสดงบทบาทผน าทม ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบบทบาทผน าทมของ โพลเซอร (Polzer . 2004 : 122 - 124) เปนแนวคดหลกรวมกบแนวคด เกยวกบบทบาทผน าทม ของ โดนเนลลอน ( Donnellon. 2006: 70 – 73 ) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตรา สวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบนอย ถง มากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 มขอค าถามจ านวน 28 ขอ พสยของคะแนนอยระหวาง 28 – 168 คะแนน ผน าทมทไดคะแนนรวมมากกวาคะแนนรวมคาเฉลยของกลมตวอยางแสดงวาเปนผท ไดแสดง ตวอยางแบบสอบถามมดงน

ตวอยางขอค าถามการแสดงบทบาทผน าทม

ขอท

ขอค าถาม

ระดบการรบร

ไมจรงเลย

ไมจรง

คอน ขางไมจรง

คอน ขางจรง

จรง จรงมากทสด

1. ทานไดชแจงใหสมาชกทมและเพอนครใหเหนวาโครงการฯ เปนประโยชนตอโรงเรยนและตนเอง

2. ทานไดชใหสมาชกทมเหนวาการท างานในโครงการฯ สามารถน ามาเปนผลงานเพอความกาวหนาในอาชพได

ตอนท 4 แบบสอบถามความฉลาดทางอารมณของทม แบบวดความฉลาดทาง

อารมณของทม ผวจยไดพฒนาขอค าถามจากแบบวดความฉลาดทางอารมณของทม ของ ศยามล เอกะกลานนต (2551) และแนวคดความฉลาดทางอารมณของทม ของ ดรสเกท และวอลฟฟ ( Druskat; & Wolff. 2001) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 มขอค าถามจ านวน 34 ขอ พสยคะแนนอยระหวาง 34 – 204 ตวอยางแบบสอบถามมดงน

99

ตวอยางขอค าถามความฉลาดทางอารมณของทม

ขอท

ขอค าถาม

ระดบการรบร

ไมจรงเลย

ไมจรง

คอน ขางไมจรง

คอน ขางจรง

จรง จรงมากทสด

1. ทานเหนวาสมาชกทมพยายามจะท าความคนเคยกนขณะท างานรวมกน

2. ทานเหนวาสมาชกทมรวาใครมความสามารถในเรองใด

ตอนท 5 แบบสอบการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา แบบวดการสนบสนน

ทางสงคมจากผ บงคบบญชา ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการสนบสนนทางสงคมของ เฮาสและคานท (House; & Kahn,1985: 201) เปนแนวคดหลก ประกอบกบการศกษาแบบวดของ ศราภรณ สขศลล าเลศ ( 2550: 94) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลยถงจรง มากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 มขอค าถามจ านวน 21 ขอ พสยคะแนนอยระหวาง 21 - 126 คะแนน

ตวอยางขอค าถามการสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา

ขอท

ขอค าถาม

ระดบการรบร

ไมจรงเลย

ไมจรง

คอน ขางไมจรง

คอน ขางจรง

จรง จรงมากทสด

1. ผบงคบบญชาแสดงใหเหนวามความมนใจในความสามารถของทาน

2. ผบงคบบญชาเปดโอกาสใหทานปรกษาปญหาในการด าเนนโครงการฯไดสะดวก

100

ตอนท 6 แบบสอบถามสมพนธภาพใน โรงเรยน แบบวดสมพนธภาพใน โรงเรยน ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารทเกยวของกบสมพนธภาพระหวางบคคลในการปฏบตงานของครของ วฒนา ครสวสด ( 2544) เปนหลก และท าการพฒนาและปรบปรงขอค าถามจากแบบวดของ วรรณา อาภาอคล ( 2545 ) รวมกบการศกษาขอมลเบองตนเกยวกบบรรยากาศในการท างานของครในโรงเรยนสงเสรมสขภาพทไดรบรางวลระดบเหรยญทอง จ านวน 3 แหง แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตรา สวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 มขอค าถามจ านวน 21 ขอ พสยคะแนนอยระหวาง 21 – 126 คะแนน ตวอยางแบบสอบถามมดงน

ตวอยางขอค าถามสมพนธภาพในโรงเรยน

ขอท

ขอค าถาม

ระดบการรบร

ไมจรงเลย

ไมจรง

คอน ขางไมจรง

คอน ขางจรง

จรง จรงมากทสด

1. ทานเหนวาครสวนใหญในโรงเรยนมความเมตตาตอนกเรยน

2. ทานเหนวาครสวนใหญในโรงเรยนทมเทในเรองการสอนตอนกเรยน

ตอนท 7 แบบสอบถามการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

แบบวดการรบรความสามารถของตนดานในการเปนผน าทม ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการรบรความสามารถของตนของแบ นดรา (Bandura. 1997) ประกอบกบเอกสารเกยวกบบทบาทของผน าทมของ โพลเซอร (Polzer. 2004) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตราสวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 มขอค าถามจ านวน 28 ขอ พสยของคะแนนอยระหวาง 28 – 168 คะแนน

101

ตวอยางขอค าถามการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

ขอท

ขอค าถาม

ระดบการรบร

นอยทสด

นอย คอน ขางนอย

คอน ขางมาก

มาก มากทสด

1. ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเปนผรเรมก าหนดเปาหมายของโครงการฯ ได

2. ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเปนผรเรมก าหนดทศทาง กลวธในการท างานโครงการฯ ได

ตอนท 8 แบบสอบถามประสบการณการเปนผน า แบบวดประสบการณการเปนผน า

ทม ผวจยไดสรางขอค าถามจากการประมวลเอกสารเกยวกบการวดประสบการณการเปนผน าของ อเวอรยาและคณะ ( Averya; et.al. 2003 :673– 679) และโกรคาเวสและคณะ ( Goncalves; et.al. 2008 :994) แบบสอบถามนประกอบดวยขอค าถามทใชมาตรา สวนประมาณคา 6 ระดบ จากระดบไมจรงเลย ถง จรงมากทสด โดยขอค าถามทางบวกใหคะแนน 1 - 6 และขอค าถามทางลบใหคะแนน 6 – 1 มขอค าถามจ านวน 5 ขอ พสยของคะแนนอยระหวาง 6 – 30

ตวอยางแบบสอบถามประสบการณการเปนผน า

ขอค าถาม ระดบการรบร

นอยททสด (1)

นอย (2)

เกอบนอย (3)

เกอบมาก (4)

มาก (5)

มากทสด (6)

1. จากการเคยเปนหวหนาโครงการทผานมาทานไดรบประสบการณการตดตอกบผบรหารระดบสง

102

การเกบรวบรวมขอมล ในการวจยครงนกลมตวอยางคอ ผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพในเขต

กรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล ซงโรงเรยน แตละแหง จะมประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ 1 คน เปนผตอบแบบสอบถาม ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนตอไปน

1. ขอหนงสอแนะน าตวและจดหมายขออนญาตจา กบณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอแสดงฐานะของผวจยตอผบรหารโรงเรยนทกแหงทเปนกลมตวอยางในการวจย

2. น าจดหมายจากบณฑตวทยาลย และแบบสอบถามทใชในการวจย บรรจในจดหมาย และจาหนาซองไปยงผอ านวยการโรงเรยนทเปนกลมตวอยางในการท าวจยเพอขอความอนเคราะหใหประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดท าการตอบแบบสอบถามดงกลาว โดยในจดหมายจะมซองจดหมายตอบกลบเพอใหสงแบบสอบถามกลบคนมายงผวจยในเวลาทก าหนดไว

3. เมอถงก าหนดผวจยจะรอจดหมายตอบกลบจากโรงเรยนแตละโรง หากโรงเรยนใดยงไมสงแบบสอบถามกลบมา ผวจยจะท าการโทรศพทไปสอบถามอกครง และท าการเกบขอมลเพมเตมดวยตนเองในกรณทแบบสอบถามสงกลบคนมาไมครบ การจดกระท าและการวเคราะหขอมล

หลงจากทไดแบบสอบถามกลบคนมาแลว ผวจยท าการตรวจสอบจ านวนของแบบสอบถาม และตรวจสอบคณภาพของการตอบแบบสอบถาม แลวท าการแกไขในสวนทเสยหายโดยการเกบเพมเตมดวยตนเอง แลวท าการลงรหสขอมล แลวคยขอมลลงในโปรแกรม SPSS หลงจากนนด าเนนการดงตอไปน

1. วเคราะหหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ความแปรปรวน สมประสทธสหสมพนธ และคาสถตอนๆ เพอตรวจสอบขอมลเบองตนดวยโปรแกรม SPSS

2. ท าการทดสอบแบบจ าลองเพอหาความสมพนธโครงสรางเชงเสน ดวยโปรแกรมส าเรจรป LISREL ดวยวธการตอไปน 2.1 ก าหนดขอมลจ าเพาะของแบบจ าลอง (Specification of the Model) เพอศกษาวาตวแปรใดสงผลทางตรง และทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ รปแบบการวเคราะหแบบจ าลองโครงสรางเชงเสนประกอบดวยตวแปรสงเกตทงหมด (Observed Variables) โดยมขอตกลงเบองตนของแบบจ าลองวาความสมพนธของแบบจ าลองทงหมดเปนเสนตรง (Linear) เช งบวก ( Additive) และเปนความสมพนธทางเดยวระหวางตวแปรภายนอกและตวแปรภายใน

103

2.2 ระบความเปนไปไดดวยคาเดยวของแบบจ าลอง ( Identification of the Model) โดยใชเงอนไขกฎ T (t-rule) คอ จ านวนพารามเตอรทไมทราบคาจะตองนอยกวาหรอเทากบจ านวนสมาชกในเมทรกซความแปรปรวน – ความแปรปรวนรวมของกลมตวอยาง ซงกฎ T กลาววา แบบจ าลองจะระบคาไดพอดเมอ T นอยกวาหรอเทากบ ( 1/2) (p+q) (p+q+1) และใชกฎความสมพนธทางเดยว (Recursive Rule) 2.3 ประมาณคาพารามเตอรของแบบจ าลอง ( Parameter Estimation from the Model) โดยวธไลคฮดสงสด (Maximum Likelihod)

3. ตรวจสอบความกลมกลนของแบบจ าลอง ( Goodness – for – fit Measures) เพอศกษาภาพรวมของแบบจ าลองวากลมกลนกบขอมลเชงประจกษเพยงใด โดยใชดงน ชวดความกลมกลนตอไปนพจารณารวมกน (Diamantopoulos; & Judy. 2000; Joreskog; & Sorbom. 1993; Kelloway. 1998)

3.1 ดชนแสดงความกลมกลนไดแก 3.1.1 ) คาไค-สแควร (Chi-Square) คอคาทใชทดสอบสมมตฐาน เปนการตรวจสอบความกลมกลนระหวางโมเดลตามสมมตฐานกบขอมลเชงประจกษ โดยใชคาไค -สแควร(Chi-Square goodness of fit index) ถาคาไค-สแควรไมมนยส าคญทางสถต หรอมคาความนาจะเปน (p) มากกวา 0.05 แสดงวามความกลมกลนระหวางโมเดลตามสมมตฐานกบขอมลเชงประจกษแตถาคาไค -สแควรมนยส าคญทางสถต หรอมคาความนาจะเปน (p) นอยกวา 0.05 กแสดงวาโมเดลตามสมมตฐานไมมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ แตการทดสอบนยส าคญดวยไค -สแควรนนเปนเกณฑทเขมงวดเกนไป เนองจากคาไค -สแควรจะไมมนยส าคญกตอเมอโมเดลนนมความกลมกลนโดยสมบรณแบบ (เมอน ามาลบกนแลวความแตกตางกคอ 0) ซงในความเปนจรงแลว ยากทจะหาโมเดลทมความกลมกลนอยางสมบรณได นอกจากน คาไค-สแควรยงไดรบผลกระทบจากความซบซอนของโมเดล กลาวคอ ถาโมเดลมเสนอทธพลหรอคาพารามเตอรจ านวนมาก กมแนวโนมทจะมนยส าคญ หรอผลกระทบจากขนาดของกลมตวอยาง คอถาโมเดลททดสอบไดมาจากกลมตวอยางทมขนาดใหญ คาไค-สแควรกยงมแนวโนมทจะมนยส าคญ หรอจะเปนผลกระทบจากการทคาไค -สแควรมความไวตอการละเมดขอตกลงเบองตนเกยวกบการแจกแจงแบบ Multivariate Normality 3.1.2) ดชนอตราสวนไค-สแควรสมพทธ (Relative Chi-Square Ratio) เปนอตราสวนระหวางคาไค-สแควร กบระดบความเปนอสระ (df) ซงควรมคาอยระหวาง 2-5 ซง มเลอร (เสร ชดแชม. 2547: 29; อางองจาก Mueller. 1996) เสนอวา ควรมคานอยกวา 2 3.1.3) ดชนวดระดบความกลมกลน GFI (Goodness of Fit Index) ซง โจเรสคอก (Joreskog; & Sorbom. 1998: 121-122) เปนผพฒนาขน เปนดชนทบงบอกถงรอยละของ Observed

104

Covariance Matrix (S) ทสามารถอธบายไดดวย Implied Covariance Matrix (Σ( ∧ θ ) การตความจงคลายกบการตความคา R2 ในการวเคราะหถดถอย ดงนนจงเกดความสบสนและผดพลาดในการตความดชน GFI วาเปนรอยละความแปรปรวนของตวแปรทโมเดลสามารถอธบายได คา GFI มคาอยระหวาง 0-1 คายงเขาใกล 1 แสดงวาโมเดลมความกลมกลน และคาทผวจยสวนใหญใชตดสนความกลมกลนของโมเดลกคอ ตองมคามากกวา 0.90 3.1.4) ดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแก AGFI (Adjusted Goodness of Fit Index) เปนดชนทท าการปรบคา GFI ดวย df เนองจากโมเดลหากยงเพมเสนอทธพลหรอคาพารามเตอรกมแนวโนมทจะมความกลมกลนกบขอมลอยแลว เพราะเปนการท าใหโมเดลนนเขาใกลโมเดลแบบ Just-Identified ดงนน ดชน AGFI จงเปนดชนทพจารณาถงจ านวนเสนอทธพลทอยในโมเดลดวย โดยมคาอยระหวาง 0-1 ยงมคามากกแสดงวาโมเดลมความกลมกลนกบขอมล เกณฑทใชตดสนความกลมกลนของโมเดลกคอ ตองมคามากกวา 0.90 แตเนองจากคา AGFI จะเปนคาทต ากวาคา GFI ดงนนจงมบางคนแนะน าใหใชเกณฑ 0.80 หรอ 0.85 แทน ถาโมเดลใด คา GFI และคา AGFI แตกตางกนมาก แสดงวาโมเดลนนมเสนอทธพลหรอคาพารามเตอรทมความส าคญตอโมเดลนอยอยจ านวนมาก 3.1.5) ดชนรากทสองของคาเฉลยก าลงสองของสวนทเหลอ RMR (Root Mean Squared Residuals) เปนดชนทใชเปรยบเทยบความกลมกลนระหวางโมเดลสองโมเดลกบขอมล เชงประจกษ เฉพาะกรณทเปนการเปรยบเทยบโดยใชขอมลชดเดยวกน ดชน RMR จะบอกขนาด ของเศษทเหลอโดยเฉลยจากการเปรยบเทยบความกลมกลนของโมเดลสองโมเดลกบขอมลเชง ประจกษ และจะใชไดดเมอตวแปรภายนอกและตวแปรสงเกตไดเปนตวแปรมาตรฐาน (Standardized RMR) คา RMR ควรมคานอยกวา 0.05 จงแสดงวาโมเดลมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ (นงลกษณ วรชชย. 2537: 46) 3.1.6) ดชนรากทสองของคาเฉลยก าลงสองของสวนทเหลอมาตรฐาน SRMR (Standardized Root Mean Squared Residual) เปนดชนบอกความคลาดเคลอนจากการเปรยบเทยบความกลมกลนของโมเดลตามสมมตฐานกบขอมลเชงประจกษ ดชน SRMR มคาอยระหวาง 0-1 ถามคานอยกวา 0.05 กแสดงวาโมเดลตามสมมตฐานมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ 3.1.7) ดชนวดความคลาดเคลอนในการประมาณคาพารามเตอร RMSEA (Root Mean Squared Error of Approximation) เปนดชนทมความคลายคลงกบ RMR หรอ SRMR ตรงทค านวณจากคาความคลาดเคลอน แตแตกตางกนตรงท RMSEA เปนการค านวณเพอประมาณคาความคลาดเคลอนของประชากร ไมใชความคลาดเคลอนของกลมตวอยาง ดงนนจงมนยถงการอางอง

105

กลบไปยงประชากรดวย นอกจากนยงปรบคา df ดวย ดงนน RMSEA จงเปนคาทไมไดรบผลกระทบในกรณทโมเดลมคาพารามเตอรจ านวนมาก บราวน และควเดค (Brown; & Cudeck. 1993: 136-162) ไดแนะน าเกณฑการตดสนความกลมกลนของโมเดลโดยใชดชน RMSEA วา ถามคานอยกวา 0.05 กแสดงวาโมเดลมความกลมกลนสงมาก ถามคาอยระหวาง 0.05-0.08 แสดงวาโมเดลมความกลมกลนด ถามคาอยระหวาง 0.08-0.10 แสดงวาโมเดลมความกลมกลน แตไมคอยดมากนก แตถามคามากกวา 0.10 แสดงวาโมเดลมความกลมกลนต า

106

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การด าเนนการเพอตอบสมมตฐานการวจยไดน าเทคนคการวเคราะหขอมล ตามแบบจ าลอง

สมการโครงสรางเชงเสน ( Structure Equation Model, SEM) ท าการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม LISREL Version 8.72 พรอมกบไดด าเนนการตรวจสอบขอตกลงเบองตนของการวเคราะหขอมลดวยเทคนคการวเคราะหสมการโครงสรางเชงเสน การน าเสนอผลการวเคราะหขอมลออกเปน 5 สวนส าคญ ไดแก สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 ผลการวเคราะห คาสถตพนฐานและคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาในแบบจ าลอง สวนท 3 การวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสราง เรยงล าดบดงน สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล

สญลกษณ ความหมาย M คาเฉลย (Mean)

S.D. คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) r

คาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson product moment correlation coefficient)

R2 คาสหสมพนธพหคณยกก าลงสอง (Squared multiple correlation)

2 คาสถตไค – สแควร (Chi – square)

df องศาแหงความอสระ (Degree of freedom) P ระดบนยส าคญทางสถต

คาความแปรปรวนของความคลาดเคลอน

คาน าหนกองคประกอบคะแนนมาตรฐาน Beta คาสมประสทธถดถอยตวแปรในรปคะแนนมาตรฐาน SE คาความคลาดเคลอนมาตรฐาน e คะแนนมาตรฐานของความคลาดเคลอนตวบงช t คาอตราสวน t ใชทดสอบนยส าคญทางสถตของคาสมประสทธถดถอย

107

(ตอ) สญลกษณ ความหมาย

F คาอตราสวน F ใชทดสอบนยส าคญทางสถตของความสมพนธรวมของการพยากรณ

MSE คาความคลาดเคลอนก าลงสองเฉลย (Mean square error) GFI คาดชนวดระดบความสอดคลอง (Goodness of fit index)

AGFI

คาดชนวดระดบความสอดคลองทปรบแลว (Adjusted goodness of fit index)

RMSEA

คาประมาณความคลาดเคลอนของรากก าลงสองเฉลย (Root mean square error of approximation)

SRMR

คาดชนของรากก าลงสองเฉลยมาตรฐานของสวนทเหลอ (Standardized root mean square residual)

RMR คาดชนรากทสองเฉลยของความคลาดเคลอน (root mean square) CN คาขนาดตวอยางวกฤต DE อทธพลทางตรง (direct effect) IE อทธพลทางออม (indirect effect) TE อทธพลรวม (total effect)

v คาความแปรปรวนเฉลยทถกสกดได (Average Variable Extracted)

c คาความเชอมนเชงโครงสรางของมาตรวด (Construct Reliability)

สญลกษณของตวแปรทท าการศกษา

ตวแปรแฝง ตวแปรเชงประจกษ 1.พฤตกรรมการบรหารโครงการ (PROMNG) 1.1 การรเรมโครงการ (INITI)

1.2 การวางแผนโครงการ (PLANN) 1.3 การด าเนนโครงการ (EXECU) 1.4 การควบคมตดตามโครงการ (CONTR)

108

(ตอ) ตวแปรแฝง ตวแปรเชงประจกษ

1.5 การปดโครงการ (CLOSE) 2.การแสดงบทบาทผน าทม (LEDRO) 2.1 บทบาทการเปนผรเรม (START)

2.2 บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม (PATTE) 2.3 บทบาทการเปนผแนะน า (COACH) 2.4 บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง(NEGOT)

3.ความฉลาดทางอารมณของทม (EQTEM) 3.1 ความตระหนกรของสมาชกทม (TEAWM ) 3.2 การควบคมสมาชกทม (TEREM)

3.3 การตระหนกรทม (TEAET) 3.4 การควบคมทม (TERET)

3.5 การตระหนกทางสงคมของทม (TESAW) 3.6 ทกษะทางสงคมของทม (TESSK)

4.การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา (BOSSUP)

4.1 การสนบสนนดานอารมณ (EMOSP) 4.2 การสนบสนนดานขอมลขาวสาร (INFSP)

4.3 การสนบสนนดานทรพยากร (INSSP) 5.สมพนธภาพในโรงเรยน (RESCH)

5.1 สมพนธภาพระหวางเพอนครกบ ผบงคบบญชา (DITER) 5.2 สมพนธภาพระหวางเพอนคร (BETEC) 5.3 สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน (TESTR)

6.การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม (SELLR)

6.1 รบรความสามารถของตนดานการเปนผรเรม (SELST) 6.2 รบรความสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม (SELPT) 6.3 รบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า (SELCT) 6.4 รบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง (SELNG)

109

- ตอ - ตวแปรแฝง ตวแปรเชงประจกษ

7.ประสบการณของผน าทม (EXPERI) 7.1 ประสบการณการเปนผน าทมงาน (EXPER)

สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม กลมตวอยางครทปฏบตหนาท ประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพในสงกดส านกงาน

คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในเขตกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล รวมจ านวน 249 คน จากกลมตวอยางทก าหนดไวขนต าจ านวน 250 คน คดเปนรอยละ 99.60 ผวจยไดน าขอมลดงกลาวมาวเคราะหสมการโครงสรางเชงเสนเพอตอบสนองตอสมมตฐานการวจย ตาราง 3 คาความถ และรอยละ ของขอมลทวไปของกลมตวอยางทท าการศกษา (n = 249)

ขอมลทวไป ความถ (คน) รอยละ เพศ ชาย 118 47.39 หญง 131 52.61

รวม 249 100.00 ระดบการศกษาสงสด ระดบปรญญาตร 169 67.87 ระดบปรญญาโท / เทยบเทา 75 30.12 ระดบปรญญาเอก / เทยบเทา 5 2.01

รวม 249 100.00 สถานภาพ โสด 91 36.55 สมรส 147 59.04 หยาราง 11 4.42

รวม 249 100.00

110

ตาราง 3 ( ตอ)

ขอมลทวไป ความถ รอยละ ชวงอาย ต ากวา 30 ป 54 21.69 ระหวาง 31 – 40 ป 95 38.15 ระหวาง 41 – 50 ป 67 26.91 ระหวาง 51 – 60 ป 33 13.25 รวม 249 100.00

ตาราง 3 พบวากลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 131 คน คดเปนรอยละ 52 จบ

การศกษาระดบปรญญาตร จ านวน 169 คน คดเปนรอยละ 67.87 อยในสถานภาพสมรส จ านวน 147 คน คดเปนรอยละ 59.04 มชวงอายอยระหวาง 31 – 40 ป จ านวน 95 คดเปนรอยละ 38.15 สวนท 2 ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานและคาสมประสทธสหสมพนธระหวาง ตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาในแบบจ าลอง ตามขอตกลงเบองตนของการวเคราะหสมการโครงสรางเชงเสน ( Structural Equation Model, SEM) ไดก าหนดใหด าเนนการตรวจสอบการกระจายของตวแปรเชงประจกษ ( Manifest Variable) ขอมลทเหมาะสมในการน ามาวเคราะหขอมลดวยเทคนคดงกลาวควรจะมการแจกแจงเปนแบบปกต (Normal Distribution) และตองท าการตรวจสอบความสมพนธระหวางตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาทกคเพอท าการตรวจสอบคาสมประสทธสหสมพนธเปนรายคดวยเทคนคการวเคราะหหาคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน ( Pearson Product Moment Correlation, r) เพอเปนการตรวจสอบวาตวแปรเชงประจกษมความสมพนธกนในระดบทสงเกนไปหรอไมจนกระทงเกดปญหาตวแปรเชงประจกษมความสมพนธกนสงเกนไป ( Multicollinearity Problem, คา r ในเมตรกซสหสมพนธมคาเกน .80)

111

ตาราง 4 การตรวจสอบแจกแจงของตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาในแบบจ าลอง (n = 249) พสยคะแนนอยระหวาง 1 - 6

ตวแปรเชงประจกษ X S.D Skewness Kurtosis Chi-Square 1.การรเรมโครงการ 4.39 0.52 0.089 0.009 0.008 2.การวางแผนโครงการ 4.47 0.55 0.198 0.053 0.042 3.การด าเนนโครงการ 4.74 0.63 -0.001 -0.615 0.378 4.การควบคมตดตาม 4.39 0.57 0.176 0.069 0.036 5.การปดโครงการ 4.39 0.62 0.094 0.101 0.019 6.ผเรมตน 4.49 0.64 0.000 -0.240 0.058 7.ผแนะน า 4.30 0.72 0.049 -0.630 0.400 8.เจรจาตอรอง 4.46 0.61 0.117 0.018 0.014 9.ตนแบบพฤตกรรม 4.73 0.68 -0.102 -1.220 1.499 10.ตระหนกรของสมาชกทม 4.60 0.62 0.912 -1.285 2.482 11.ควบคมสมาชกทม 4.35 0.57 0.257 -0.195 0.104 12.ตระหนกรทม 4.07 0.50 0.178 0.125 0.048 13.ควบคมทม 4.56 0.57 0.268 -0.350 0.195 14.ตระหนกทางสงคมของทม 4.15 0.61 0.332 0.213 0.156 15.ทกษะทางสงคมของทม 4.22 0.67 0.441 -0.256 0.260 16.สนบสนนดานอารมณ 4.51 0.83 0.288 0.058 0.086 17.สนบสนนดานขอมล 4.29 0.70 0.043 0.138 0.021 18.สนบสนนดานทรพยากร 4.24 0.59 0.082 0.160 0.032 19.สมพนธภาพครกบผบรหาร 4.14 0.62 0.224 -0.365 0.183 20.สมพนธภาพเพอนคร 4.47 0.66 0.238 -0.077 0.063 21.สมพนธภาพครกบนกเรยน 4.50 0.60 0.563 -0.068 0.322 22.รบรผรเรม 4.65 0.69 -0.255 -0.396 0.222 23.รบรผแนะน า 4.69 0.67 -0.245 -0.642 0.471 24.รบรนกเจรจาตอรอง 4.60 0.66 0.006 -0.209 0.044 25.รบรตนแบบพฤตกรรม 4.77 0.73 -0.427 -0.927 1.042 26.ประสบการณผน าทมงาน 4.47 0.93 -0.384 -0.908 0.973

* มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

112

ตาราง 4 การตรวจสอบคะแนนเฉลยของตวแปรเชงประจกษทท าการศกษา พบวามคาอยระหวาง 4.078 - 4.745 เมอท าการตรวจสอบการกระจายของขอมลดวยการพจารณาคาเบยงเบนมาตรฐานพบวา มคาอยระหวาง 0.50 - 0.93 ส าหรบตวแปรทมการกระจายนอยทสดคอ การตระหนกรทม การรเรมโครงการ และ การวางแผนโครงการ มคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.50, 0.52 และ 0.55 ตามล าดบ ส าหรบตวแปรทมการกระจายตวมากทสดคอ ประสบการณการเปนผน าทมงาน การสนบสนนดานอารมณ และรบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า มคาสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.93, 0.83 และ 0.73 เมอท าการตรวจสอบคาความเบ ( Skewness) ของตวแปรเชงประจกษพบวา ตวแปรทมคาความเบตดลบซงแสดงวาขอมลคอนขางเบไปทางซายหรอคาเฉลยมคานอยกวาคามธยฐาน ประกอบดวยตวแปร การด าเนนโครงการ บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม รบรความสามารถของตนดานการเปนผรเรม รบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า รบรความสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม และประสบ การณการเปนผน าทมงาน มคาอยระหวาง -0.001 ถง -0.427 ส าหรบตวแปรเชงประจกษทเหลออยนน ทมคาความเบเปนบวกซงแสดงวาขอมลคอนขางเบไปทางขวา หรอ คาเฉลยมคามากกวาคามธยฐาน มคาอยระหวาง 0.000 – 0.912 พบวาตวแปรทมคาความเบขวานอยทสดคอ บทบาทการเปนผรเรม รบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง และ การสนบสนนดานขอมลขาวสาร มคาเทากบ 0.000 - 0.006 และ 0.043 ตามล าดบ และตวแปรทมคาเบขวามากทสดคอ ความตระหนกรของสมาชกทม สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน และ ทกษะทางสงคมของทม มคาเทากบ 0.912, 0.563 และ 0.411 ตามล าดบ เมอท าการตรวจสอบคาความโดง ( Kurtosis) ของตวแปรเชงประจกษพบวา ตวแปรทมคาความโดงตดลบซงแสดงวาขอมลโดงนอยกวาปกต มคาอยระหวาง 0.068 – 1.285 ตวแปรทมคาความโดงตดลบนอยทสดไดแก สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน การควบคมสมาชกทม และ รบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง มคาเทากบ -0.068, -0.195 และ -0.209 ส าหรบตวแปรทมคาความโดงตดลบมากทสดไดแก ความตระหนกรของสมาชกทม บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม และประสบการณการเปนผน าทมงาน มคาเทากบ -1.285, -1.220 และ -0.908 ตามล าดบ ส าหรบตวแปรทมคาความโดงเปนบวกซงแสดงวาขอมลโดงมากกวาปกต มคาอยระหวาง 0.009 – 0.160 ตวแปรทมคาความโดงเปนบวกมากทสดคอ การสนบสนนดานทรพยากร การสนบสนนดานขอมลขาวสาร และ การตระหนกรทม มคาเทากบ 0.160, 0.138 และ 0.125 เมอท าการตรวจสอบคาสถต Chi-Square ซงใชส าหรบการทดสอบลกษณะของการแจกแจงแบบปกต (Normal Distribution) ของตวแปรเชงประจกษโดยพจารณาจากคานยส าคญทางสถต หากตวแปรใดมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวาตวแปรดงกลาวมการแจกแจงแบบไมปกต ผล

113

การตรวจสอบพบวาบางตวแปร ไดแก การรเรมโครงการ การวางแผนโครงการ การควบคมตดตาม การปดโครงการ เจรจาตอรอง ตระหนกรทม สนบสนนดานขอมล และ .สนบสนนดานทรพยากร ยงคงมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงวาตวแปรดงกลาวยงไมมการแจกแจงแบบปกต แตอยางไรกตามพบวา ตวแปรเชงประจกษสวนใหญกยงคงมการแจกแจงเปนแบบปกต กลาวคอ คาสถต Chi-Square ไมมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงกยงคงเหมาะสมกบการวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสรางเชงเสนได

114

ตาราง 5 การตรวจสอบคาสมประสทธสหสมพนธของตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาในแบบจ าลอง (n =249)

ตวแปร 26.เรมตน 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26

1.การวางแผน .777** 1.00

2.ด าเนนงาน .663** .730** 1.00

3.ควบคม .635** .671** .623** 1.00

4.ปดโครงการ .531** .591** .512** .630** 1.00

5.รเรม .517* .535* .547* .556* .472* 1.00

6.ตนแบบ .475** .527** .581** .560** .449** .644** 1.00

7.เจรจาตอรอง .519** .544** .530** .583** .602** .607** .709** 1.00

8.ใหค าแนะน า .468** .506** .637** .429** .348** .577** .703** .627** 1.00

9.ประสบการณ .306** .291** .370** .359** .357** .509** .435** .492** .442** 1.00

10.รบรรเรม .326** .361** .464** .403** .402** .507** .559** .538** .490** .609** 1.00

11.รบรตนแบบ .294** .365** .481** .379** .430** .429** .600** .515** .477** .552** .704** 1.00

12.รบรตอรอง .339** .367** .411** .408** .456** .419** .512** .625** .474** .629** .742** .746** 1.00

13.รบรแนะน า .371** .436** .505** .460** .454** .467** .595** .590** .540** .604** .793** .773** .812** 1.00

14.ขาวสาร .194** .236** .185** .334** .354** .285** .339** .399** .167** .300** .371** .304** .424** .380** 1.00

15.อารมณ .311** .287** .374** .333** .394** .324** .378** .440** .320** .375** .403** .390** .417** .415** .471** 1.00

16.สงของ .268** .247** .224** .347** .347** .243** .298** .437** .168** .220** .307** .259** .409** .325** .727** .593** 1.00

17.ครกบผบรหาร .377** .379** .488** .347** .413** .452** .485** .523** .525** .337** .442** .474** .468** .474** .388** .486** .444** 1.00

18.เพอนคร .414** .441** .482** .449** .437** .506** .565** .593** .462** .439** .524** .502** .563** .561** .479** .482** .485** .638** 1.00

19.ครกบนกเรยน .372** .377** .481** .432** .363** .418** .547** .504** .463** .317** .420** .425** .459** .477** .405** .426** .376** .562** .811** 1.00

20.ตระหนกร .397** .451** .558** .525** .433** .573** .715** .592** .589** .401** .490** .454** .479** .528** .452** .415** .438** .512** .607** .619** 1.00

21.คมทม .381** .448** .487** .480** .461** .511** .638** .591** .587** .417** .461** .525** .475** .530** .369** .441** .384** .591** .578** .547** .678** 1.00

22.ตระหนกรทม .393** .441** .549** .468** .440** .530** .576** .551** .615** .492** .487** .557** .475** .546** .297** .491** .376** .607** .490** .479** .599** .748** 1.00

23,ควบคมทม .346** .422** .464** .427** .404** .578** .674** .586** .567** .472** .535** .513** .544** .542** .430** .395** .397** .531** .610** .547** .684** .681** .622** 1.00

24.สงคมทม .366** .368** .441** .375** .313** .479** .488** .455** .535** .371** .400** .381** .390** .429** .262** .368** .327** .530** .443** .429** .566** .601** .657** .599** 1.00

25.ทกษะสงคม .278** .308** .474** .363** .301** .402** .446** .374** .524** .326** .373** .455** .321** .442** .214** .366** .294** .572** .406** .438** .493** .544** .625** .526** .658** 1.00

Mean 4.40 4.47 4.73 4.37 4.37 4.48 4.72 4.44 4.29 4.40 4.61 4.73 4.56 4.65 4.21 4.47 4.40 4.47 4.73 4.37 4.37 4.48 4.72 4.44 4.29 4.40 4.61 4.73 4.56 4.65 4.21 4.47 S.D. .54 .57 .65 .58 .63 .66 .70 .64 .73 .96 .72 .74 .69 .71 .61 .84 .54 .57 .65 .58 .63 .66 .70 .64 .73 .96 .72 .74 .69 .71 .61 .84

* มนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ** มนยส าคญทางสถตทระดบ .01

115

ตาราง 5 ตรวจสอบความสมพนธระหวางตวแปรเชงประจกษทท าการศกษาในแบบจ าลองดวยการหาคาสมประสทธสหสมพนธของเพยรสน เพอเปนการตรวจสอบวาตวแปร เชงประจกษ ทท าการศกษในแบบจ าลองจะไมมความสมพนธกนสงจนเกดปญหา Multicollinearity (คา r ไมเกน 0.80) ผลการตรวจสอบพบวา ตวแปรเชงประจกษแตละคมความสมพนธกนในทศทางบวก อยระหวาง .185 - .812 ทงนพบวาคของตวแปรเชงประจกษทมความสมพนธกนสงคอ รบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอ ง กบ รบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า มคาเทากบ 0.812 รองลงมาคอ คความสมพนธของ สมพนธภาพระหวางเพอนคร กบ สมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน มคาเทากบ 0.811 แตกยงนบวาคของตวแปรทมความสมพนธกนสงมไมถงรอยละ 5 ของคความสมพนธทงหมด ในภาพรวมแลวคความสมพนธมากกวารอยละ 90 มความสมพนธอยระหวาง . 200 - .700 กถอวาเปนขอมลทเหมาะสมส าหรบการวเคราะหสมการโครงสรางเชงเสนได และยงไมละเมดขอตกลงเบองตน (Kelloway, 1998) สวนท 3 การวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสราง การทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของน ามาซงการสรางแบบจ าลองโครงสรางความสมพนธเชงเสนสมมตฐาน ของปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ปจจยดานจตลกษณะทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ไดด าเนนการวเคราะหแบบจ าลองดวยโปรแกรม LISREL Version 8.72 ในการวเคราะหแบบจ าลองดงกลาวผวจยไดท าการแปลงคะแนนของมาตรวดตวแปรเชงประจกษจากมาตร าสวนประมาณคา 6 ระดบ ใหกลายเปนตวแปรตอเนอง Continue Variable แลวท าการตรวจสอบการแจกแจงของขอมลทกตวแปรเชงประจกษวามการแจกแจงเปนแบบปกตหรอไม กพบวาในการวเคราะหแบบจ าลองโครงสรางในครงนยงพบวาการกระจายตวของตวแปร เชงประจกษทท าการวดบางตวแปรยงเปนแบบไมปกต ( Non Normal Distribution) ผวจยจงไดท าการปรบคะแนนดงกลาวใหอยในรปขอบคะแนนมาตรฐานแลวท าการทดสอบการกระจายตวของขอมลตวแปร เชงประจกษ ใหม พบวาขอการแจกแจงของตวแปรเชง ประจกษ ปนแบบปกตทกตวแปร และไดด าเนนการสรางแมทรก ซความแปรปรวนรวม (Covariance Matrix) เพอน าความแปรปรวนรวมดงกลาวมาใชในการด าเนนวเคราะหสมการโครงสรางตามสมมตฐานในครงน เมอด าเนนการวเคราะหเสรจสนแลวจงไดท าการตรวจสอบคาความสอดคลองของแบบจ าลองกบขอมลเชงประจกษความมความสอดคลองกนอยางเปนทยอมรบ

หรอไมโดยพจารณาจากคาสถตดงน คาได – สแควร (2) , df , p-value ; RMSEA ; RMR ; CFI ; AGFI ; GFI และคา CN ทงนผลการวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสรางตามสมมตฐาน พบวา

แบบจ าลองยงไมมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ โดยพจารณาจากคา 2= 954.86, df= 290,

116

p-value = 0.00000 ; RMSEA = 0.096 ; RMR = 0.0034 ; CFI = 0.97 ; AGFI = 0.72 ; GFI = 0.77 ; CN = 101.49 ทงนผวจยจงไดด าเนนการปรบแบบจ าลอง ( Modification Model) โดยยอมใหคาความคลาดเคลอนของตวแปรเชงประจกษในแบบจ าลอง สมการโครงสรางบางคมความสมพนธกนได ตามค าแนะน าของโปรแกรม LISREL ประกอบกบการพจารณาความเปนไปไดในเชงทฤษฏประกอบ หลงจากทไดท าการวเคราะหแบบจ าลองตามสมมตฐานดวยโปรแกรม LISREL ทงสน จ านวน 39 ครง รายละเอยดการปรบแบบจ าลองน าเสนอดงตาราง 16 ตาราง 6 รายละเอยดของการปรบแบบจ าลองโดยใหคาความคลาดเคลอนของตวแปรเชงประจกษ บางคในแบบจ าลองมความสมพนธกน

ครงท คความสมพนธของ

คาความคลาดเคลอนทท าการปรบ 2 df P -

value RMSEA

1 INFSP กบ INSSP 887.41 289 0.00000 0.091 2 INITI กบ PLANN 887.41 288 0.00000 0.091 3 NEGOT กบ SELNG 818.58 287 0.00000 0.086 4 PATTE กบ TERET 789.08 286 0.00000, 0.084 5 BETEC กบ TESTR 782.18, 285 0.00000 0.084 6 EMOSP กบ INSSP 782.16 284 0.00000 0.084 7 TERET กบ BETEC 748.74 283 0.00000 0.081 8 PATTE กบ TEAWM 730.63 282 0.00000 0.080 9 PATTE กบ SELPT 707.75 281 0.00000 0.078 10 EXECU กบ COACH 660.40 280, 0.00000 0.074 11 TESAW กบ TESSK 639.46 279 0.00000 0.072 12 TEAWM กบ TEAET 612.38 278 0.00000 0.070 13 TEAET กบ INSSP 587.56 277 0.00000 0.067 14 CONTR กบ DITER 570.69 276 0.00000 0.066 15 NEGOT กบ INFSP 555.47 275 0.00000 0.064 16 INFSP กบ SELNG 537.07 274 0.00000 0.062 17 TESSK กบ INSSP 524.09 273 0.00000 0.061

117

ตาราง 6 (ตอ)

ครงท คความสมพนธของคาความ

คลาดเคลอน 2 df P -

value RMSEA

18 CONTR กบ CLOSE 506.67 272 0.00000 0.059 19 START กบ SELST 498.95 271 0.00000 0.058 20 CLOSE กบ NEGOT 491.56 270 0.00000 0.058 21 PATTE กบ SELNG 487.10 269 0.00000 0.057 22 TESSK กบ DITER 475.60 268 0. 00000 0.056 23 INITI กบ INSSP 468.28 267 0.00000 0.055 24 PATTE กบ TESTR 462.78 266 0.00000 0.055 25 COACH กบ BETEC 457.81 265 0.00000 0.054 26 EXECU กบ CONTR 455.70 264 0.00000 0.054 27 EXECU กบ CLOSE 448.91 263 0.00000 0.053 28 CONTR กบ COACH 444.49 262 0.00000 0.053 29 CLOSE กบ COACH 430.40 261 0.00000 0.051 30 EXECU กบ INSSP 425.56 260 0.00000 0.051 31 COACH กบ INSSP 410.63 259 0.00000 0.049 32 COACH กบ TESSK 406.24 258 0.00000 0.048 33 COACH กบ EMOSP 395.47 257 0.00000 0.047 34 EXECU กบ BETEC 388.04 256 0.00000 0.046 35 TEAET กบ SELPT 381.23 255 0.00000 0.045 36 TEREM กบ SELPT 373.08 254 0.00000 0.043 37 CLOSE กบ EMOSP 366.46 253 0.00000 0.043 38 INSSP กบ SELNG 359.66 252 0.00001 0.042 39 SELST กบ SELPT 356.33 251 0.00001 0.041

118

เมอท าการปรบแบบจ าลองจนถงครงท 39 กพบวาแบบจ าลองทางเลอกมความกลมกลนกบ

ขอมลเชงประจกษในระดบด โดยพจารณาจากคา 2= 356.33, df= 251, p-value = 0.00001, 2 / df =1.419 ; RMSEA = 0.041 ; RMR = 0.0022 ; CFI = 0.99 ; AGFI = 0.86 ; GFI = 0.90 ; CN = 210.17 ผลการวเคราะหดงกลาวแสดงใหเหนวาแบบจ าลองทางเลอกมความกลม กลมกบขอมลเชงประจกษไดดกวาแบบจ าลองสมมตฐาน ผวจยไดท าการเปรยบเทยบความเหมาะสมระหวางแบบจ าลองสมมตฐานกบแบบจ าลองทางเลอกไวดงตาราง 17 และภาพประกอบของแบบจ าลองทางเลอก ดงภาพประกอบ 24 ตาราง 7 การเปรยบเทยบความเหมาะสมของแบบจ าลองสมมตฐานกบแบบจ าลองปรบแก ทจะ

น าไปใชในการอานผลคาสมประสทธอทธพล

รายการ คาสถต แบบจ าลองสมมตฐาน

แบบจ าลองทางเลอก

Chi-Square *ต าใกล 0 954.86 356.33 *เทากบ df 290 251

Relative Chi-Square ผลหารดวย df <2 3.292 1.419 GFI มากกวา.90 0.77 0.90

AGFI มากกวา.90 0.72 0.86 RMR เขาใกล 0.00 0.0034 0.0022

RMSEA นอยกวา.05 0.096 0.041 CFI ระหวาง 0 – 1 0.97 0.99 CN >200 101.49 210.17

ตาราง 7 ไดท าการเปรยบเทยบความเหมาะสมระหวางแบบจ าลองตามสมมตฐาน และแบบจ าลองทางเลอก เพอพจารณาถงความเหมาะสมในการน าแบบจ าลองไปใชในการศกษาเชงคณภาพและการอภปรายผลการวจยตอไป ผวจยไดท าการพจารณาถงความเหมาะสมของแบบจ าลองทง 2 จากคาสถตทก าหนดไวตามรายละเอยดดงน 1) คาสถตไค – สแควร (Chi-square statistics) เปนคาสถตทใชตรวจสอบความสอดคลองของโมเดลกบขอมลเชงประจกษโดยภาพรวม พจารณาจากการน า Chi-Square / df ซงจะตองนอยกวา 2 จงจะถอวาโมเดลมความสอดคลองกบขอมลประจกษ จากการพจารณาพบวาคาสถต ไค –

119

สแควร ในแบบจ าลองทางเลอกมคาเทากบ 1.419 แตในแบบจ าลองสมมตฐานมคาเทากบ 3.292 ในประเดนนนบไดวาแบบจ าลองทางเลอกมความเหมาะสมกวา (สภมาส องศโชต สมถวล วจตวรรณา และ รชนกล ภญโญภานววฒน, 2552) 2) ดชนวดระดบความสอดคลอง (Goodness – of – fit index : GFI) เปนอตราสวนของผลตางระหวางฟงกชนความสอดคลองจากรปแบบโครงสราง ความสมพนธเชงเหตผลกอนและหลงปรบกบฟงกชนความสอดคลองกอนปรบรปแบบ โครงสรางความสมพนธ คา GFI หากมคามากกวา 0.90 แสดงวารปแบบโครงสรางความสมพนธมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ จากการพจารณาพบวา คา GFI ของแบบจ าลองทางเลอกมคาเทากบ 0.90 แตคา GFI ของแบบจ าลองสมมตฐานมคาเทากบ 0.77 ในประเดนนนบไดวาแบบจ าลองทางเลอกมความเหมาะสมกวา 3) ดชนวดความสอดคลองทปรบแลว (Adapted goodness – pf – fit index : AGFI) ซงน า GFI มาปรบแกและค านงขนาดของตวแปรและกลมตวอยาง คาน ใชเชนเดยวกบ GFI คา GFI และ AGFI ทเขาใกล 1 แสดงวารปแบบโครงสรางความสมพนธม ความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ จากการพจารณาพบวา คา AGFI ของแบบจ าลองทางเลอก มคาเทากบ 0.86 คา AGFI ของแบบจ าลองสมมตฐานเทากบ 0.72 ในประเดนนนบไดวาแบบจ าลองทางเลอกมความเหมาะสมกวา 4) คา RMR (Root Mean Square Residual) เปนคาเฉลยของความคลาดเคลอนซงจะตองมคานอยกวา 0.05 จากการพจารณาพบวา คา RMR ของแบบจ าลองทางเลอกมคาเทากบ 0.0022 พบวา คา RMR ของแบบจ าลองสมมตฐาน มคาเทากบ 0.0034 ในประเดนนนบไดวาแบบจ าลองสมมตฐานมความเหมาะสมกวา 5) คาดชนรากของก าลงสองคาเฉลยของคาความคลาดเลอนใน การประมาณ (Root Mean Square Error of Approximation: RMSEA) เปนคาทบงบอกถง ความไมสอดคลองของรปแบบโครงสรางความสมพนธทสรางขนกบเมทรกซความแปรปรวน รวมของประชากร คา RMSEA ทนอยกวา .05 แสดงวามความสอดคลองสนท (close fit) แต อยางไรกตามคาทใชไดและถอวารปแบบโครงสรางความสมพนธทสรางขนสอดคลองกบรปแบบ โครงสรางความสมพนธไมควรจะเกน .05 จากการพจารณาพบวาคา RMSEA ของแบบจ าลองทางเลอกมคาเทากบ 0.041 คา RMSEA ของแบบจ าลองสมมตฐานมคาเทากบ 0.096 ในประเดนนนบไดวาแบบจ าลองทางเลอกมความเหมาะสมกวา 6) คา CFI (Comparative fit Index) เปนคาดชนทบอกวาโมเดลทน ามาตรวจสอบตวแปรมความสมพนธมากนอยเพยงใด ดชนตองมคาตงแต 0 – 1 คาทเขาใกล 1 แสดงวาตวแบบจ าลองมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ โดยทวไปแลวคา CFI ทดควรมคาตงแต 0.09 ขนไป (สชาต ประสทธรฐสนธ และคณะ, 2551) จากการพจารณาพบวา คา CFI ของแบบจ าลองทางเลอกมคา

120

เทากบ 0.99 คา CFI ของแบบจ าลองสมมตฐานมคาเทากบ 0.97 ในประเดนนนบไดวาแบบจ าลองทางเลอกมความเหมาะสมกวา 7) คา CN (Critical N) เปนดชนทแสดงขนาดกลมตวอยางทจะยอมรบดชนความสอดคลองของโมเดล คา CN ควรมมากกวา 200 จากการพจารณาพบวาคา CN ของแบบจ าลองทางเลอกมคาเทากบ 210.17 คา CN ของแบบจ าลองสมมตฐาน มคาเทากบ 101.49 ในประเดนนนบไดวาแบบจ าลองทางเลอกมความเหมาะสมกวา (สภมาส องศโชต สมถวล วจตวรรณา และ รชนกล ภญโญภานววฒน, 2552) ทงนจากการพจารณาคาสถตทดสอบแลว พบวาแบบจ าลองทางเลอกมคาสถตทผานเกณฑคาสถตทดสอบดกวาแบบจ าลองสมมตฐาน ผวจยจงตดสนใจเลอกแบบจ าลอง ปรบแก เพอน าเปนขอมลส าหรบการอภปรายผลการวจยตอไป รายละเอยดผลการวเคราะหขอมลดงแสดงในภาพประกอบ 24 และ ตาราง 8

ตาราง 8 คะแนนมาตรฐานของผลการวเคราะหอทธพลทางตรง อทธพลทางออม อทธพลรวม ของ แบบจ าลองปรบแก

ตวแปรตาม

R2 ตามสมการโครงสราง

ความ สมพนธ

ตวแปรอสระ ฉลาดอารมณ

ประสบการณของผน าทม

สนบสนนผบรหาร

สมพนธภาพในโรงเรยน

การรบรความสามารถ

บทบาทผน าทม

การบรหารโครงการ

0.69 DE - - - - - 0.83* IE 0.59* 0.12* 0.07* 0.07* 0.26* - TE 0.59* 0.12* 0.07* 0.07* 0.26* 0.83*

บทบาท ผน าทม

0.79 DE 0.65* - - - 0.31* - IE 0.06* 0.15* 0.08* 0.09* - - TE 0.71* 0.15* 0.08* 0.09* 0.31* -

การรบรความ สามารถ

0.66 DE 0.19* 0.48* - 0.28* - - IE - - 0.26* - - - TE 0.19* 0.48* 0.26* 0.28* - -

สมพนธภาพในโรงเรยน

0.89 DE - - 0.92* - - - IE - - - - - - TE - - 0.92* - - -

2= 356.33, df= 251, p-value = 0.00001, 2 / df =1.419 ; RMSEA = 0.041 ; RMR = 0.0022 ; CFI = 0.99 ; AGFI = 0.86 ; GFI = 0.90 ; CN = 210.17

121

DI = อทธพลทางตรง ( Direct Effect) IE = อทธพลทางออม (Indirect Effect) TE = อทธพลโดยรวม (Total Effect) * มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ตาราง 8 พบวาแบบจ าลองสมการโครงสรางมความกลมกลนกบขอมลเชงประจกษใน

ระดบทยอมรบได โดยพจารณาจากคาสถต 2= 356.33, df= 251, p-value = 0.00001, 2 / df =1.419 ; RMSEA = 0.041 ; RMR = 0.0022 ; CFI = 0.99 ; AGFI = 0.86 ; GFI = 0.90 ; CN = 210.17 ผลการวเคราะหคาน าหนกอทธพลของแบบจ าลองสมการโครงสรางมรายละเอยดดงน

1. การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผานสมพนธภาพในโรงเรยนและการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.08 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2. การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานสมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.07 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

3. ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.65 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และมอทธพลทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.06 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

4. ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.59 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

5.ประสบการณ ของผน าทม มอทธพล ทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.15 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

6. ประสบการณ ของผน าทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหาร โครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.12 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

7. การแสดงบทบาทผน าทม มอทธพลทางตรงตอ พฤตกรรมการบรหารโครงการ ทระดบ 0.83 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

สามารถแสดงผลในลกษณะของรปภาพประกอบดงตอไปน

122

2= 356.33, df= 251, p-value = 0.00001, 2 / df =1.419 ; RMSEA = 0.041 ; RMR = 0.0022 ; CFI = 0.99 ; AGFI = 0.86 ; GFI = 0.90 ; CN = 210.17

ภาพประกอบ 17 แบบจ าลองสมการโครงสรางของปจจยดานจตลกษณะและสภาพแวดลอมในการ

ท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหาร

การรบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า

การรบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง

การรบรความสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม

การสนบสนนดานอารมณ

การสนบสนนดานขอมลขาวสาร

สมพนธ ภาพระหวางครกบผบงคบบญชา

สมพนธภาพระหวาง เพอนคร

สมพนธภาพระหวาง ครกบนกเรยน

การตระหนกรสมาชกทม

การควบคมสมาชกทม

ทกษะทางสงคมของทม

การตระหนกรทม

การควบคมทม

การตระหนกทางสงคมของทม

การแสดงบทบาท ผน าทม

บทบาทการเปนผรเรม บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง

บทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม

บทบาทการเปนผแนะน า

การเรมโครงการ

การวางแผนโครงการ

การด าเนนโครงการ

การควบคมตดตามโครงการ

การปดโครงการ

การรบรความสามารถดานการเปนผรเรม

ประสบการณของผน าทม

ประสบการณการเปนผน าทมงาน

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

ความฉลาดทางอารมณของทม

สมพนธภาพในโรงเรยน

การสนบสนนดานทรพยากร

การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา

พฤตกรรมการบรหารโครงการ

1.00*

0.48* R2= 0.66

0.86*

0.85*

0.90*

0.88*

0.31*

0.19*

0.82*

0.80*

0.79*

0.78*

0.66*

0.77*

0.65*

0.82*

0.75*

0.71*

0.28*

R2= 0.89

0.92*

0.65*

0.70*

0.84*

R2= 0.79

0.74* 0.85* 0.75* 0.80*

0.83*

0.70*

0.79*

0.92*

0.84*

0.75*

R2= 0.69

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงนมวตถประสงคหลกเพอพฒนาแบบจ าลองสมการโครงสรางของปจจยทางดานสภาพแวดลอมในการท างาน ปจจยทางดานจตลกษณะ ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการ ของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล ผวจยไดน าเทคการวจยแบบการวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสราง ( Structural Equation Model, SEM) ซงผวจยไดท าการวดทงแบบจ าลองการวด ( Measurement Model) และแบบจ าลองโครงสราง (Structural Model) ภาพรวมของการน าเสนอผลการวจยในบทนแบงออกเปน 4 หวขอใหญ ไดแก หวขอท 1กระบวนการวจยโดยสรป ประกอบดวย วตถประสงคการวจย สมมตฐานการวจย ขอบเขตการวจย เครองมอวดตวแปร และการวเคราะหขอมล หวขอท 2 การสรปผลการวจย หวขอท 3 การอภปรายผลการวจยตามสมมตฐาน และหวขอท 4 ขอเสนอแนะตางๆ รายละเอยดของแตละหวขอมดงน กระบวนการวจยโดยสรป กระบวนการวจยโดยภาพรวมผวจยไดใชวธวทยาการวจยในเชงปรมาณโดยใชเทคนคการวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสราง( Structural Equation Model, SEM) และไดด าเนนการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม LISREL รายละเอยดของกระบวนการวจยโดยสรปมดงน

วตถประสงคการวจย 1.เพอพฒนาแบบจ าลองสมการโครงสรางความสมพนธของปจจยดานจตลกษณะและ

ปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

2.เพอศกษาน าหนกอทธพลของตวแปรในกลมปจจยดานจตลกษณะและปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ

สมมตฐานการวจย 1. แบบจ าลองสมการโครงสรางความสมพนธของ ปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน

ปจจยดานจตลกษณะทสงผลตอ การแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ

124 2. ผลการวเคราะหคาน าหนกอทธพลของแบบจ าลองสมการโครงสราง ความสมพนธ

ของปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างาน ปจจยดานจตลกษณะทสงผลตอ การแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ทมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ มรายละเอยดดงน

2.1 การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม ผานสมพนธภาพในโรงเรยนและการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม 2.2 การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานสมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและ การแสดงบทบาทผน าทม 2.3 ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม และมอทธพลทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม 2.4 ความฉลาดทางอารมณของทม มอทธพลทางตรงตอ พฤตกรรมการบรหารโครงการ และมอทธพลทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม 2.5 ประสบการณของผน าทมมผลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม 2.6 ประสบการณ ของผน าทม มอทธพล ทางออมตอพฤตกรรมการบรหาร โครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม 2.7 การแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม

ขอบเขตการวจย ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก ประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรม

สขภาพของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา กระทรวงศกษาธการในกรงเทพมหานคร และจงหวดปรมณฑล จ านวน 629 โรงเรยน รวมจ านวน 629 คน กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก ประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษากรงเทพมหานครและปรมณฑล ทด าเนนโครงการเสรจสนในปงบประมาณ 2549 – 2552 โดยมเงอนไขวา กลมตวอยางตองไมเปนผอ านวยการโรงเรยน และมประสบการณการเปนผน าทมอยางนอย 1 ป ขนไป รวมจ านวน 249 คน ไดมาจากการสมแบบแบงชนภม (Stratified Random Sampling) โดยมเขตพนทการศกษาเปนตวแบงชนภม ตวแปรทใชในการศกษาประกอบดวย

125 1. ตวแปรแฝงภายนอก ประกอบดวย

1.1 การสนบสนนทางสงคมจากผบ งคบบญชา วดจากองคประกอบ 3 ดาน ไดแก การสนบสนนดานอารมณ การสนบสนนดานขอมลขาวสาร และการสนบสนนดานทรพยากร 1.2 ความฉลาดทางอารมณของทม วดจากองคประกอบ 6 ดาน ไดแก การตระหนกรสมาชกทม การควบคมสมาชกทม การตระหนกรทม การควบคมทม การตระหนกทางสงคมของทม และทกษะทางสงคมของทม

1.3 ประสบการณของผน าทม วดจากองคประกอบ 1 ดาน ไดแก ประสบการณการเปนผน าทมงาน

2. ตวแปรแฝงภายใน ไดแก 2.1 การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม วดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก การรบรความสามารถดานการเปนผรเรม การรบรความสามารถของตนดานการเปนผแนะน า การรบรความสามารถของตนดานการเปนนกเจรจาตอรอง และการรบรความสามารถของตนดานการเปนตนแบบพฤตกรรม 2.2 สมพนธภาพในโรงเรยน วดจากองคประกอบ 3 ดาน ไดแก สมพนธ ภาพระหวางครกบผบงคบบญชา สมพนธภาพระหวางเพอนคร และสมพนธภาพระหวางครกบนกเรยน 2.3 การแสดงบทบาทผน าทม วดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก บทบาทการเปนผรเรม บทบาทการเปนผแนะน า บทบาทการเปนนกเจรจาตอรอง และบทบาทการเปนตนแบบพฤตกรรม 2.4 พฤตกรรมการบรหารโครงการ วดจากองคประกอบ 4 ดาน ไดแก การเรมโครงการ การวางแผนโครงการ การด าเนนโครงการ การควบคมตดตามโครงการ และการปดโครงการ เครองมอวดการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงสหสมพนธ โดยใชเทคนคการวจยแบบการวเคราะหแบบสมการโครงสราง ( Structural Equation Model, SEM) เกบขอมลจากกลมประธานโครงการโรงเรยนเสรมสขภาพดวยแบบสอบถามแบบมาตรสวนประมาณคา 6 ระดบ กบทกตวแปรเชงประจกษทไดท าการวด แบบสอบถามในภาพรวมในทกตวแปรเชงประจกษมคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง .224 - .958 และแบบสอบถามส าหรบการวดแตละตวแปรเชงประจกษมคาความเชอมนอยระหวาง .861 - .975

126 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการวจยแบงออกเปน 4 สวนใหญไดแก สวนท 1 ผลการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 ผลการวเคราะหการกระจายของตวแปรเชงประจกษ (Manifest Variable) ทท าการศกษา สวนท 3 การตรวจสอบมาตรวดองคประกอบของตวแปรแฝง (Latent Variable) ทท าการศกษา สวนท 4 การวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงงสราง สรปผลการวจย ผลการวเคราะหขอมลตามวตถประสงคการวจยหลกทไดก าหนดไวเพอ พฒนาแบบจ าลองโครงสรางความสมพนธเชงเสนของปจจยทางดานจตลกษณะและสภาพแวดลอมในการท างาน ทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ พบวา 1) แบบจ าลองทพฒนาขนมามความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษอยในระดบทด โดย

พจารณาจากคาสถตเกณฑทก าหนดไวคอ 2= 356.33, df= 251, p-value = 0.00001, 2 / df =1.419 ; RMSEA = 0.041; RMR = 0.0022; CFI = 0.99 ; AGFI = 0.86 ; GFI = 0.90 ; CN = 210.17 2) ผลการวเคราะหคาน าหนกอทธพลทางตรง อทธพลทางออม และอทธพลโดยรวม ของตวแปรแฝงทท าการศกษาในแบบจ าลอง มรายละเอยดดงน 2.1. การสนบสนนจากผบงคบบญชา มอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผานสมพนธภาพในโรงเรยนและการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.08 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2.2. การสนบสนนจากผบงคบบญชา มอทธพลทางออมตอ พฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานสมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.07 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 2.3. ความฉลาดทางอารมณของทม มอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.65 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และมอทธพลทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.06 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2.4. ความฉลาดทางอารมณของทม มอทธพลทาง ออมตอพฤตกรรมการ บรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.59 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

127 2.5.ประสบการณของผน าทมมอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผาน

การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.15 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2.6. ประสบการณ ของผน าทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหาร โครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.12 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

2.7. การแสดงบทบาทผน าทม มอทธพลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ทระดบ 0.83 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อภปรายผล

การอภปรายผลการวจยครงนไดด าเนนการอภปรายผลการวเคราะหขอมลตามขอคนพบตามสมมตฐานทก าหนดไวเรยงตามล าดบดงน

อภปรายผลตามสมมตฐานขอท 1 ผลการตรวจสอบสมมตฐานพบวา การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชา มอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผานสมพนธภาพในโรงเรยนและการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.08 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาผลการวจยมความสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไว ทงนอาจอธบายอยางงายไดวา การทผบงคบบญชาไดใหการสนบสนนการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพอยางเปนรปธรรมดวยการใหการสนบสนนทางดานวสด อปกรณ สงของทมความจ าเปนส าหรบการด าเนนโครงการอยางเตมท และเปนทรบรโดยทวไปของครในโรงเรยน มการใหขอมลขาวสารทเปนประโยชนส าหรบการด าเนนโครงการ และไดแสดงความเหนอกเหนใจ ใหก าลงในแกคณะท างาน จะสงผลใหบรรยากาศในโรงเรยนดานสมพนธภาพระหวางเพอนครกบผบรหาร ระหวางเพอนครดวยกนเอง และระหวางเพอนครกบนกเรยนเปนไปในทศทางบวก ซงจากผลการวจยทคนพบอทธพลทางตรงวา การสนบสนนทางสงคมจากผบรหารมอทธพลทางตรงตอสมพนธภาพในโรงเรยน ในระดบ 0.92 อยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ .01 นบไดวาเปนความสมพนธในระดบทสง

เมอสมพนธภาพในโรงเรยนอยในระดบดกจะสงผลท าใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพมความมนใจในตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทในฐานะการเปนผน าทมซงมลกษณะทแตกตางไปจากบทบาทและหนาทเดมของตนเอง แมวาผน าทมจะเคยเปนหวหนากลมสาระการเรยนรกตาม แตการเปนหวหนาในลกษณะดงกลาวกยงคงเปนผน าทมอ านาจตามโครงสรางคอยก ากบ สามารถทจะใชสายบงคบบญชา การใหคณและใหโทษตอผใตบงคบบญชาในการควบคมและก ากบการด าเนนงาน แตการเปนผน าทมมลกษณะทแตกตางไปจากบทบาทเดมอยางสนเชง คอ ไมสามารถ

128 ทจะใชอ านาจตามสายการบงคบบญชาไดแตจะตองใชเทคนคการจงใจมาทดแทน ดงนนการทสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปไดดวยดจงสงผลท าใหผน าทมเกดความมนใจวาตนเองจะสามารถใชอทธพลจากสมพนธภาพทดในโรงเรยนเพอขอความรวมมอในการด าเนนโครงการ และมนใจวาจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผน าทมซงจะตองมทกษะการเปนผรเรมด าเนนการในโครงการกอนสมาชกในทมคนอนๆ เชน เชอมนวาจะเปนผเรมตนเขยนโครงการ เชอมนวาจะเปนผเรมตนในการแสวงหาการสนบสนนจากภายนอกทม เชอมนวาจะสามารถเจรจาตอรองทงกบสมาชกภายในทมและบคลากรของโรงเรยทอยภายนอกทมงานได และเชอมนวาจะสามารถแสดงตวเปนตนแบบในการท างานใหสมาชกไดเปนอยางด ซงจากผลการวจยทคนพบอทธพลทางตรงวา สมพนธภาพในโรงเรยนมอทธพลทางตรงตอการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ในระดบ 0.27 อยางมนยส าคญทางสถต .01

เมอการสนบสนนจากผบงคบบญชาสงผลท าใหบรรยากาศดานสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปไดดวยดและบรรยากาศทดกจะสงผลใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพมความเชอมนในความสามารถของตนเองทจะสามารถแสดงบทบาทผน าทมซงแตกตางไปจากการเปนผน าตามสายการบงคบบญชา และความเชอมนในตนเองดงกลาวจะสงผลใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสามารถทจะแสดงบทบาทการเปนผน าทมในฐานะการเปนผรเรมด าเนนการกอนสมาชกในทมโดยเฉพาะภาระงานทมความส าคญตอเปาหมายของทมงาน สามารถทจะเปนตนแบบในการท างานใหกบสมาชกทดแทนการสงการ ตวอยางทเหนไดชดเจนกคอ แทนทจะสงการหรอพดจาขอรองใหสมาชกทมมความมงมนในการท างานใหเทยบเทากบภาระงานปกตของตนเองกจะใชตนเองเปนเครองมอโดยการพยายามทจะแสดงบทบาทดงกลาวใหเปนตวอยางแกสมาชกในทมใหไดเหนเพอใหสมาชกในทมเกดการรบรวา ผน าทมไดทมเทอยางแทจรง เปนเพราะวาพฤตกรรมของผน าทมมผลตอพฤตกรรมของสมาชกภายในทม นอกจากนการรบรความสามารถดงกลาวยงสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมในดานการเปนนกเจรจาตอรอง สามารถทจะเปนผน าของทมงานในการโนมนาวใหผบงคบบญชา เพอนครในโรงเรยน และประชาชนในชมชนไดเหนความส าคญของโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพในฐานะทจะสงเสรมใหคณภาพชวตของนกเรยน บคลากร และประชาชนในชมชนพฒนาดขน และสามารถแสดงบทบาทการเปนผใหค าแนะน าในการปฏบตงานภายในทมแกสมาชกในทมไดเปนอยางด ซงจากผลการวจยทคนพบอทธพลทางตรงวา การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ในระดบ 0.31 อยางมนยส าคญทางสถต .01

เหตผลดงกลาวแสดงใหเหนวา การสนบสนนทางสงคมจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผานสมพนธภาพในโรงเรยนและการรบรความสามารถของตนในการ

129 แสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.08 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ทงนเปนเพราะโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนโครงการขนาดใหญ และยงเปนโครงการทอยภายใตเงอนไขททงโรงเรยนขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ ในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไมสามารถหลกเลยงทจะด าเนนโครงการไดซงเปนขอก าหนดจากกระทรวงศกษาธการ ซงแททจรงแลวจะตองอาศยความรวมมอจากบคลากรภายในโรงเรยนทกภาคสวนอยางเตมความสามารถ เพราะการด าเนนโครงการขนาดใหญภายใตงบประมาณของโรงเรยนทมจ ากดหากไมไดรบการสนบสนนจากทกฝายในโรงเรยนกยากทจะท าใหโครงการประสบความส าเรจได (กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. 2545: 33 - 35 ) จากคมอการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ป พ.ศ. 2543 (กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. 2543: 33 – 45) และ แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ทไดเสนอไวในป พ.ศ. 2544 (กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. 2544 : 55 – 60) ตางกไดใหขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการบรหารจดการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพใหประสบความส าเรจไวคลายกนวา โครงการจะตองไดรบการสนบสนนจากผบรหารทเหนความส าคญของปจจยดานสขภาพทจะสงเสรมใหประชาคมในโรงเรยนมคณภาพชวตทด เหนถงความส าคญวาการมสขภาพทด คณภาพชวตทด จะน ามาซงการมประสทธภาพในการเรยนรทดของนกเรยนดวย การทผบรหารใหความส าคญในระดบสงจะสงผลใหโครงการขนาดใหญดงกลาวอยในความสนใจของประชาคมในโรงเรยนไปพรอมกน และเมอทกคนมความสนใจในสงเดยวกนกจะสงผลใหบรรยากาศในโรงเรยนทจะเออใหเกดการชวยเหลอรวมแรงรวมใจในการด าเนนโครงการเปนไปในทศทางทด และยงสงผลใหผน าทมและคณะท างานเกดความเชอมนในตนเองในการท างานเพมมากขน อนจะท าใหการแสดงบทบาทของตนเองในทมงานเปนไปอยางชดเจนได

นอกจากน ฮารเวย (Harvey. 1995: 198 - 201) ไดอธบายไวอยางนาสนใจและมความสอดคลองกบผลการวจยวา โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพนอกจากความจ าเปนทจะตองไดรบการสนบสนนจากทกภาคสวนในโรงเรยนแลว สงทส าคญอกประการหนงกคอ การไดรบการสนบสนนจากชมชน เพราะวาโครงการขนาดใหญดงกลาวหากไมไดรบความรวมมอจากชมชนแลวกยอมทจะท าใหโครงการมความยงยนเกดขนไมได ซงการทจะไดรบความรวมมอทดจากบคคลทอยภายนอกทมไดนน บคคลส าคญทจะเปนกญแจของทมงานกคอ หวหนาทม ซงจะตองเปนบคคลหลกในการตดตอประสานงาน และบคคลทเปนสญลกษณของทมงาน ( Amabile; et al. 2004: 5 – 20) จากแนวคดดงกลาวอาจจะกลาวไดวา การทไดรบการสนบสนนจากผบรหาร การมบรรยากาศในการท างานทดจะสงผลใหผน าทมเกดทกษะในการเจรจาตอรองได แตอยางไรกตาม สงทเปนพนฐานเบองตนในความส าเรจของโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพกคอ การทผบรหารไดใหการสนบสนนเปนอยางดโดยเฉพาะ การเขามาเปนทปรกษาของคณะท างาน การเลอกครทมความสามารถเพอเปนผน าทม

130 โครงการ การมสวนส าคญในการสรรหาสมาชกทมความสามารถอยางหลากหลายเขามาเปนสวนหนงของสมาชกในทม ซงการทผบรหารไดใหความส าคญกบโครงการขนาดใหญดงกลาวยอมเปนสญลกษณทส าคญของโรงเรยนวา โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเปนสงทส าคญ มผลโดยตรงตอการมสมพนธภาพทดในโรงเรยนเกดขน และผน าทมไดอยในบรรยากาศการท างานระดบโรงเรยนทดแลวกจะท าใหการประสานงานเพอขอความรวมมอภายในโรงเรยนเปนไปไดอยางมประสทธภาพ ซงสมพนธภาพทดยอมทจะสงผลใหเกดการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมไดดสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทม (Bandura, 1997: 44 – 48; Day, Peter; & Eduardo, 2006: 211 – 216; Donnellon, 2006: 15 - 30) ตามแนวคดของ บรค และคณะ ( Burke; et al. 2006: 228 – 240) ทท าการวเคราะหถงลกษณะพฤตกรรมของผน าทอยในบรบทแตกตางกน ในสวนหนงไดท าการวเคราะหถงบทบาทผน าทมไววา ผน าทมทสามารถแสดงบทบาทของตนเองไดอยางตรงความคาดหวงของผบงคบบญชา และสมาชกภายในทมนนนบไดวาเปนบคคลทมทกษะทางสงคมสง เพราะวา การเปนหวหนาทมอยในภาวะทมความกดกนทงจากผบงคบบญชาระดบสงขององคกรทคาดหวงวาผน าทมจะสามารถน าพาทมไปสความส าเรจได ความคาดหวงจากเพอนรวมงานในองคกรทไมไดอยในทมงานทสวนใหญแลวมกจะคอยจบผดมากกวาทจะสนบสนนและสงเสรมการท างาน อยภายใตความคาดหวงของสมาชกภายในทมซงไมไดเปนผใตบงคบบญชาโดยตรงตามสายงานของหวหนาทมซงมกจะมองวางานทกอยางควรเปนของหวหนาทม และจะไมท างานเมองานทไดรบจากทมเปนงานทตนเองไมชอบ การทหวหนาทมจะประสบความส าเรจในการน าพาทมใหบรรลเปาหมายไดนนจะตองอาศยทกษะทางสงคมสวนตวในระดบสง บรรยากาศในองคกรตองเปนไปไดดวยด สมพนธภาพของบคลากรในองคกรจะตองเปนไปในทศทางบวก มความเชอมนในตนเองในระดบสงแตจะตองไมใชความเชอมนในตนเองดงกลาวแสดงพฤตกรรมบางอยางทเปนลกษณะของการใชอ านาจ

ผลการวจยทสอดคลองตามสมมตฐานการวจยขอท 1 ยงมลกษณะใกลเคยงกบ ผลการวจยของ อมาพร ฟมน (2542: 67) ไดท าการวจยแบบผสมผสานโดยไดน าเทคนคการวจยทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพเพอคนหาถงปจจยส าคญทท าใหการท างานเปนทมของอาจารยในมหาวทยาลยมประสทธภาพ ผลการวจยพบวา การทผบรหารไดใหการสนบสนนอยางเตมทในทกดานกจะท าใหบรรยากาศในการท างานภายในมหาวทยาลยเปนไปอยางราบรนในทศทางบวก สมาชกในทมจะมสมพนธภาพทดกบเพอนอาจารยภายในมหาวทยาลยท าใหการประสานงานระหวางหนวยงานประสบความส าเรจไดเปนอยางด ตลอดจนสงผลใหสมพนธภาพในภาพรวมอยในทศทางทดไปพรอมกนดวย ผลดของการทสมพนธภาพในหนวยงานเปนไปในทศทางบวกกคอจะกอใหเกดการสงเสรมการท างานรวมกน ท าใหบคคลทอยในฐานะผน าขององคกรมความมนใจวาจะไดรบความรวมมอหากตนไดขอรอง การปฏบตงานทไดรบความรวมมอเปนอยางดอยเปนประจ าจะชวยเสรมสรางทกษะใน

131 การท างานและความเชอมนในการท างานของผน าทมไดเปนอยางด (Fiedler. 1970: 1 – 14) ดงเชนในการแสดงบทบาทของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพหากไดรบความรวมมอรวมใจจากเพอนครภายในโรงเรยน จากนกเรยน และจากประชาชนในชมชนกจะสงผลใหผน าทมเชอมนในตนเองวาจะสามารถน าพาทมงานใหประสบความส าเรจได ความเชอมนในตนเองดงกลาวกจะสงผลท าใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด เชนเดยวกบผลการวจยของ อารโนด (วไล พวรกษา. 2541: 47; อางองจาก Arnlod; et. al. 1991) ทไดท าการศกษาพบวา การทผบรหารระดบสงของหนวยงานไดใหการสนบสนนกบผปฏบตงาน มความกระตอรอรนทจะแสวงหาขอมลขาวสารทจ าเปนส าหรบเปาหมายของหนวยงานมาแลกเปลยนกบสมาชกในองคกรดวยความจรง พยายามทจะเพมสวสดการเทาทจะท าไดใหกบสมาชกในองคกร จะสงผลโดยตรงท าใหสมพนธภาพในองคกรเปนไปในทศทางทด เชนเดยวกบ ชทส (Schultz. 1996: 59 ) ทไดอธบายใหเหนถงปจจยทเปนพนฐานในการสรางสมพนธภาพระหวางบคคลในระดบองคกรวา องคกรทมผบรหารมบคลกภาพเปนมตรกบสมาชกในองคกรทกคน มความไวเนอเชอใจในความสามารถของสมาชกในองคกร กจะท าใหสมพนธภาพในภาพรวมขององคกรทงระหวางเพอนสมาชกในองคกรดวยกนเอง ระหวางสมาชกในองคกรกบผบรหาร และสมาชกในองคกรกบผทเขามาใชบรการเปนไปในทศทางทด ดงนนจงอาจจะกลาวไดวา การทผบรหารไดใหการสนบสนนในทกอยางเกยวกบโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพแลวจะสงผลท าใหสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางทดขนดวย นอกจากนแลวยงพบวาการทสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางทด เพอนครกบผบรหารมความเคารพนบถอระหวางกนและกน เพอนครสามคคซงกนและกน และครกบนกเรยนใหความรกระหวางกนเปนอยางดแลวจะสงผลให ผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดการรบรความสามารถของตนเองในการแสดงบทบาทผน าทมเพมมากขน ทงนเปนเพราะวา การทบรรยากาศในองคกรเปนไปในทศทางบวก ยอมจะสงผลท าใหการประสานงานตดตอสอสารภายในองคกรประสบความส าเรจตามไปดวย และท าใหผปฏบตงานทอยในบรรยากาศดงกลาวเกดความรสกพงพอใจในการท างานเพมมากขนไปพรอมกบเปนการเพมความมนใจในการท างานใหมากขนไปพรอมกบจากการประสบความส าเรจในการตดตอประสานงาน (Harolds. 2005: 151 – 158) พาจารสและมลเลอร ( Pajares; & Miller. 1994: 194) และมอร (Moore. 2007: 55 - 60) ไดเสนอวาคลายกนสรปวา บรรยากาศในการแสดงพฤตกรรมทเปนไปในเชงบวก จะสงผลใหบคคลเกดความมนใจทจะแสดงบทบาทในสถานการณดงกลาวไดอยางมประสทธภาพ ดงเชน ในสถานการณทผน าทมไดอยในบรรยากาศโรงเรยนทมสมพนธภาพทดตอกน เพอนครใหการสนบสนนในการด าเนนกจกรรมตางๆ อยางเตมความสามารถและมความจรงใจกจะท าใหผน าทมเกดการรบรความสามารถของตนเองเพมมากขน จนกระทงสงผลใหสามารถแสดงพฤตกรรมตามทตนเองมความเชอมนออกมาไดด

132 เชนเดยวกบ อมาพร ตรงคสมบต (2543: 15) ทไดเสนอไวในลกษณะทคลายกนวา

การทบคคลอยในสถานการณทยากตอการตดสนใจ อยในสภาวะทกดดน จะสงผลท าใหการรบรความสามารถของตนเองลดนอยลง มความมนใจทจะแสดงพฤตกรรมเพอใหหลดพนในชวงเวลาดงกลาวนอยลง ซงจะเปนอยางยงทจะตองไดรบการสนบสนนทางดานก าลงใจ แตในทางกลบกนหากอยสถานการณเชงบวกกจะท าใหบคคลเกดการรบรความสามารถของตนเองเพมมากยนเชนเดยวกน นวลฉว ประเสรฐสข ( 2542: 87) ทไดท าการศกษาถงอทธพลของการสนบสนนทางสงคม ทมตอความส าเรจในอาชพดานบทบาทการท างานของผบรหารสตรธนาคารไทยพาณชย จ านวน 581 คน พบวาตวแปรทมความสมพนธมากทสดกบความส าเรจในอาชพดานการเงน และความส าเรจในอาชพดานความกาวหนาเนองจากการไดเลอนต าแหนงคอ การไดรบการสนบสนนจากองคการ ทงนพบวาในงานวจยดงกลาวไดใหองคประกอบของการสนบสนนจากผบรหารไว 4 ดาน ไดแก การสนบสนนทางการบรหาร โอกาสในการพฒนาตนเอง สภาพความเปนอย และสนบสนนดานคณคาของพนกงาน และยงไดใหขอเสนอแนะทนาสนใจไวดวยวา การทผบรหารสตรของธนาคารไทยไดรบการสนบสนนทดจากผบรหารจะท าใหผบรหารสตรเกดความมนใจทจะแสดงความสามารถของตนเองไดดมากขนกวาเดมดวย เมอผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดอยในบรรยากาศทสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางบวกแลวท าใหผน าทมมความเชอมนวาตนเองจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผน าทมไดเพมมากยงขนแลวก กจะสงผลใหการแสดงบทบาทผน าทมเปนไปในทศทางทดขนดวย ตามแนวคดของ แบนดรา (Bandura. 1997: 20 - 22) ไดอธบายวา การทบคคลมความเชอมนในตนเองวาสามารถทจะแสดงบทบาทเปาหมาย และไดรบการสนบสนนจากบคคลรอบขางเปนอยางดกจะท าใหเขาสามารถทจะแสดงพฤตกรรมเปาหมายได และเมอพฤตกรรมเปาหมายประสบความส าเรจ กจะท าใหเขาเกดความเชอมนในการแสดงพฤตกรรมเปาหมายนนๆ เพมสงขน หรออาจจะเทยบเคยงไดวา เมอผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพมความมนใจทจะแสดงบทบาทผน าทมไดกจะท าใหโอกาสทจะแสดงพฤตกรรมบทบาทผน าทมสงขนได ยงพฤตกรรมบทบาทผน าทมประสบความส าเรจตามทไดก าหนดเปาหมายไวกยงจะท าใหเกดความเชอมนในตนเองทจะแสดงพฤตกรรมตอไปเพมมากยงขน

นอกจากนยงมงานวจยทไดท าการศกษาตวแปรทใกลเคยงกบการวจยในครงน เชน วาครและโครนาก ( Vekiri; & Chronaki. 2008: 1396 – 1399) ไดศกษาความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนดานคอมพวเตอร กบการใชคอมพวเตอรในกจกรรมตางๆ พบวามความสมพนธกนอยางมนยส าคญทระดบ .01 และนอกจากนยงพบอกวา การรบรความสามารถของตนดานคอมพวเตอรมความสมพนธกบการเหนคณคาของคอมพเตอรอยางมนยส าคญทระดบ .01 การวจยครงนศกษาในกลมนกเรยนประถมศกษาปท 6 จ านวน 340 คน งานวจยของสโตเบอร, ฮนทชฟลด

133 และวด ( Stoeber, Hutchfield; & Wood. 2008: 325) ไดศกษาความสมพนธระหวางการรบรความสามารถของตนกบการเปนบคคลทสมบรณแบบ พบวามความสมพนธกนอยางมนยส าคญทระดบ .01 การศกษาวจยศกษากบกลมคนทมอาย 18 – 51 ป จ านวน 100 คน จากงานวจยดงกลาวแสดงใหเหนวา การทบคคลรบรความสามารถของตนในสถานการณใดๆ ไดเปนอยางดนน กจะท าใหเขาสามารถแสดงพฤตกรรมในสถานการณนนๆ ไดเปนอยางด ครค ซคทและไฮน (Kirk, Schutte; & Hine. 2008: 432-436) กกลาวเชนกนวา บคคลทรบรความสามารถของตนดานอารมณสงจะเปนคนทสามารถควบคมอารมณของตนในสถานการณตางๆ สงเชนเดยวกน

ผลการวจยตามสมมตฐานขอท 1 และขอมลทน ามาสนบสนนผลการวจยจงสามารถทจะยนยนไดวา การทผน าทมไดรบการสนบสนนทางสงคมทงทางดานขอมลขาวสาร การสนบสนนทางวสดสงของ การสนบสนนทางก าลงใจ จะสงผลทางออมท าใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด โดยสงผลท าใหสมพนธภาพในโรงเรยนเปนไปในทศทางทด สมพนธภาพทดกจะสงผลท าใหผน าทมรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมไดด ซงสงผลใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมได

อภปรายผลตามสมมตฐานขอท 2 ผลการตรวจสอบสมมตฐานพบวา การสนบสนนจากผบงคบบญชามอทธพลทางออมตอฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานสมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.07 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาผลการวจยมความสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไว ทงนอาจจะอธบายอยางงายไดในลกษณะเดยวกบการอภปรายผลการวจยขอท 1 ไดวา การทผบรหารไดใหการสนบสนนแกหวหนาทมในการด าเนนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพจะสงผลใหบรรยากาศดานสมพนธภาพระหวางบคลากรในโรงเรยนเปนไปในทศทางทด สมพนธภาพทดดงกลาวกจะสงผลใหผน าทมมความเชอมนในความสามารถของตนเองทจะแสดงบทบาทผน าทมเพมสงขน จนท าใหสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด การแสดงบทบาทผน าทมดงกลาวกจะสงผลท าใหผน าทมสามารถแสดงพฤตกรรมการบรหารโครงการไดด

ดงการอภปรายผลการวจยตามสมมตฐานขอท 1 ทไดชใหเหนถงขอมลทงเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอสนบสนนผลการวจยทวา การสนบสนนจากผบงคบบญชา มอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานสมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม นอกจากนแลวผลการวจยในเสนทางความสมพนธในแบบจ าลองสมการโครงสรางดงกลาวยงพบวา การทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสามารถแสดงบทบาทผน าทม ไดดแลว ทงทางดานความสามารถในการเปนผเรมเรมสงตางๆ ในทมงานกอนสมาชกในทมเพอ เชน รเรมในการเขยนโครงการ รเรมทจะประสานงานไปยงบคลากร

134 ภายนอกทมทเกยวของกบความส าเรจของโครงการ เปนตน การรเรมดงกลาวจะท าใหสมาชกภายในทมเกคดวามศรทธาในตวผน าทม การทผน าทมสามารถทจะเปนนกเจรจาตอรองทงกบสมาชกภายในทมและบคลากรอนๆ ภายนอกทมไดเปนอยางดเพราะวาหวหนาทมขาดอ านาจในเชงสายบงคบบญชา สามารถทจะใหค าแนะน า ชแนะแกสมาชกในทมงานได ตลอดจนสามารถทจะท าตวเปนแบบอยางทดแกสมาชกในทมงานไดนน (Polzer. 2004: 44 – 50 ; Donnellon. 2006: 77 – 80) การแสดงบทบาทดงกลาวซงเปนการสรางความเปนผน าโดยไมไดใชอ านาจตามสายการบงคบบญชาจะสงผลท าใหสมาชกในทมเกดความรสกวา ตนเองไดท างานอยกบเพอนรวมงานทกคนในทม ท าใหความรสกกดดนในการท างานรปแบบทมงานลดนอยลง ซงสงผลท าใหเกดความคดสรางสรรคในการท างาน การผสานความคดของสมาชกในทมทกคนรวมกนเพอผลกดนใหงานไปสความส าเรจตามทไดก าหนดไว (Gray; &Larson. 2000: 54; Halloran. 1978: 55 – 60; Harolds. 2005: 151 – 158) ทงนการผสานความรวมมอทงทางดานความคดสรางสรรค และการใหความรวมมอในการปฏบตงานอยางเปนอนหนงอนเดยวกนของสมาชกทกคนภายในทมทเกดจากการกระตนของผน าทมทเขาใจบทบาทและหนาทของตนเองเปนอยางด จะสงผลท าใหผน าทมสามารถทจะบรหารจดการโครงการโดยใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดมาบรหารเพอใหโครงการบรรลเปาหมาย ทงนเมอเปรยบเทยบกบทมงานทมผน าทมซงไมเขาใจบทบาทและหนาทของตนเองแลว พยายามทจะใชอ านาจของตนเองทพอจะมอยกดดนใหสมาชกท าตามความตองการของตนเองกจะกอใหเกดความรสกกดดนขนภายในทมงาน ความคดสรางสรรคในการท างานกจะไมเกดขน และจะสงผลใหความสามารถในการบรหารจดการโครงการของผน าทมลดนอยลง เพราะวา ในการประชมจดเตรยมงานสมาชกในทมงานกไมกลาทจะแสดงความคดเหนรวมกนหวหนาทม ปลอยใหหวหนาทมเปนผตดสนใจหลกของทมงาน ซงขดกบหลกการท างานเปนทม แตการทหวหนาทมเขาใจบทบาทและหนาทของตนเองเปนอยางดกจะสงผลใหเกดพฤตกรรมการบรหารจดการโครงการไดดเพมมากขนจากความไวเนอเชอใจดงกลาว (Amabil; et.al. 2004: 11; Moore. 2007: 77-96; Scott-Young; & Samson. 2007: 1-15 ; Polzer. 2004 ; Donnellon. 2006: 70 – 73) การบรหารโครงการตามแนวคดของ มายเลอร (Maylor. 1996 : 25 - 27) ซงไดเสนอถง กระบวนการในการบรหารโครงการตามหลก PDCA (Planning, Doing, Checking and Acting) ไดกลาวเนนถงความส าคญของหวหนาโครงการโดยสรปวา การบรหารจดการโครงการเปนทกษะกงวชาการทผน าทมโครงการ ( Project Leader) จะตองม เพราะวาผน าทมโครงการจะตองอาศยทกษะในการประสานงานภายในทมงานสงมาก และตองมความสามารถทางดานการตดตามผลการด าเนนงานโดยพยายามทจะท าใหผถกตดตามไมรสกวาก าลงถกจบผด ดงนนการแสดงบทบาทของผน าทมจงควรทจะมการผสมผสานระหวางความสามารถในการบรหารจดการในภาวะทไรอ านาจ กบองคความรในการบรหารทางดานการเงน หากผน าทมไมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดดแลวก

135 ยอมจะสงผลท าใหความสามารถในการบรหารจดการโครงการลดนอยลง เชนเดยวกบขอเสนอแนะเกยวกบการบรหารจดการโครงการ ตามแนวคดของ แอนบาร คารายานส และโวสเทส (Anbari, Carayannis; & Voetsch. 2008: 1- 18) ทเชอวา การบรหารจดการโครงการจะตองอาศยผน าทมโครงการทมความสามารถในการสรางแรงจงใจ สามารถโนมนาวใหสมาชกในทมงานเกดพฤตกรรมทมเทในการท างาน มากกวาการใชอ านาจตามโครงสรางทไดมาเพยงเลกนอย ดงนนการทผน าทมซงเขาใจบทบาทและหนาทของตนเองในฐานะการเปนผน าทมแลวกจะสามารถท าใหเกดพฤตกรรมการแสดงบทบาทผน าทมไดดเชนเดยวกน สอดคลองกบผลการวจยของ ทากเจอร และ อลลส (Taggar; & Ellis. 2007: 105 – 120) ทไดท าการศกษาถงบทบาทของผน าทมในสายงานการแพกเกจสนคา พบวา ผน าทมเปนบคคลทมความส าคญตอการขบเคลอนความส าเรจตามเปาหมายของทมงานทไดก าหนดเปาหมายไว การทผน าทมงานมความสามารถในการผสานความรวมมอจากทกฝายเปนอยางดทงภายในและภายนอกทมกจะสงผลท าใหการบรหารโครงการทตองอาศยทรพยากรจากภายนอกทม ดงเชน โครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพประสบความส าเรจได จากขอมลสนบสนนผลการวจยตามสมมตฐานขอท 2 เพยงพอทจะเชอไดวาอ การสนบสนนจากผบงคบบญชา มอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานสมพนธภาพในโรงเรยน การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม

อภปรายผลตามสมมตฐานขอท 3 ผลการตรวจสอบสมมตฐานพบวา ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.65 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และมอทธพลทางออมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.06 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาผลการวจยมความสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทไดก าหนดไว ทงนอาจอธบายอยางงายไดวา การทผน าทมไดท างานรวมกบสมาชกในทมทมความตระหนกรในเปาหมายของทมงานรวมกน มความเขาใจและเชอมนในความรความสามารถของเพอนรวมทมงาน สามารถทจะควบคมพฤตกรรมของตนเองเพอสงเสรมการด าเนนงานของทมใหประสบความส าเรจตามทไดก าหนดไว รบรถงการเปลยนแปลงทเกดขนทงภายในและภายทมงาน ตลอดจนมทกษะทางสงคมทดกบสมาชกภายนอกทมงานน ซงบรรยากาศในการท างานของทมดงกลาว หรอ เรยกวา ความฉลาดทางอารมณของทมงานทดจะเปนตวสงเสรมโดยตรงท าใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมได ดงผลการวจยทพบวา ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.65 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนอกจากนแลว ความฉลาดทางอารมณดงกลาวยงสงผลโดยตรงท าใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดความมนใจในความสามารถของตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผน าทมทดได ดงผลการวจยทพบวา ความฉลาดทางอารมณของทมสงผลทางตรงตอการรบร

136 ความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.19 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และกจะสงผลใหการรบรความสามารถดงกลาวสงผลท าใหผน าทมเกดสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด ดงผลการวจยทพบวา การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมสงผลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.31 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

ผลการวจยตามสมมตฐานขอท 3 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไวแสดงใหเหนวาไดวา ความฉลาดทางอารมณของทม ซงนบไดวาเปนบรรยากาศในการท างานภายในทมงานมความส าคญตอการแสดงบทบาทผน าทมของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทงนเปนเพราะวา ความฉลาดทางอารมณของทมเปนบรรยากาศในการท างานรวมกนของสมาชกในทม เปนการแบงปนประสบการณ คานยมในการท างาน และการรวมกนสรางบรรยากาศในการท างานภายในทมใหเกดความรวมมอรวมใจกนในการน าทมงานเพอใหบรรลเปาหมายตามทไดก าหนดไว แนวคดเรมแรกของความฉลาดทางอารมณของทมในการวจยครงนแมจะเรมตนจากการศกษาในบรบทของความฉลาดทางอารมณทวไปทเปนลกษณะทางจตวทยา แตกพบวามเอกสารหลายชนทไดแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางบรรยากาศในการท างานดานความฉลาดทางอารมณกบการแสดงบทบาทผน าทม ซงพบทงในการมอทธพลทางตรงและอทธพลทางออม ส าหรบการมอทธพลทางตรงพบวาใน จากงานวจยของเดยและแครโรล (Day; & Carroll. 2004: 1443 – 14458 ) ทไดท าการตรวจสอบความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณสวนบคคล ( Emotional Perception) กบผลการปฏบตงานของบคคล ( Individual Performance) ในกลมนกเรยนระดบต ากวาปรญญาตร จ านวน 246 คน ในประเทศ แคนนาดา พบวา ความฉลาดทางอารมณสวนบคคลมความสมพนธกบผลการปฏบตงานของบคคลอยางมนยส าคญทระดบ .01 ทงนความฉลาดทางอารมณสวนบคคลดงกลาวเมอสมาชกในไดแสดงพรอมกนไปในทศทางบวก มความเขาใจซงกนและกนกจะสงผลใหกลายเปนบรรยากาศรวมกนซงมลกษณะคลายกบความฉลาดทางอารมณของทมในลกษณะหนง นอกจากนยงพบวาแฮมพราย ( Humphrey. 2002: 493-504) ไดกลาวยนยนวาอารมณในการท างานของบคคลมผลกระทบตอการเปนผน าขององคกร โดยทความฉลาดทางอารมณนนจะท าใหบคคลทวไปสามารถท างานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ หากสมาชกในองคกรมความฉลาดทางอารมณในปรมาณนอยกจะสงผลใหการปฏบตระหวางกนเปนไปในทศทางลบและสงผลใหบรรยากาศดานความสมพนธในองคกรไมสามารถทจะสงเสรมการพฒนาองคกรไดเทาทควร โพลเซอร (Polzer. 2004: 111 – 120) ไดยกตวอยางใหเหนถงบรรยากาศทขดขวางตอการท างานเปนทมรวมกนของสมาชกภายในทมวา ความขดแยงภายนอกทมยงมผลกระทบในเชงลบนอยกวาความขดแยงภายในทมงาน ทงนทมงานทบรรยากาศภายในทมงานเตมไปดวยความขดแยง สมาชกในทมแตละคนยงขาดความตระหนกในเปาหมายรวมกน ยงคงเหนวาเปาหมายของทมงานเปนเพยงเปาหมายรองจากภาระงาน

137 หลกของตนเองกยอมจะสงผลใหการบรหารจดการทมงานของผน าทมเปนไปดวยความยากล าบาก เชนเดยวกบ วลสน ( Wilson. 1999: 246) ทไดใหขอเสนอแนะเกยวกบลกษณะของกลมในบรบทตางๆ ซงไดชใหเหนวา ในทกบรบทภายนอกกลม ทกกลมทสมาชกภายในทมมความเขมแขงสามารถทจะฝาฟนอปสรรคไปได แตในทางกลบกนหากสมาชกภายในกลมไมมความสามคค ขาดการวางเปาหมายรวมกน หรอเปาหมายของกลมเปนเพยงเปาหมายทส าคญของหวหนากลมเทานน กจะสงผลท าใหความไววางใจภายในกลมลดนอยลงและในทสดความส าเรจในการด าเนนงานกจะเกดขนไมได เพอใหกลมหรอทมงานมความเขมแขงและสงผลดตอการแสดงบทบาทผน าทม ความฉลาดทางอารมณของทมงานจงเปนสงทมความจ าเปน ผลการวจยของ ศยามล เอกะกลานนต ( 2550: 108-120) ไดท าการทดสอบเพอหาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณของทมงานกบประสทธผลของทมขามสายงานซงกพบวาความฉลาดทางอารมณของทมเปนบรรยากาศในการท างานทสงผลตอประสทธผลของทมขามสายงาน เพราะวาบรรทดฐานทมนคงอนเกดจากการรวมกนสรางขนของสมาชกในทมจะเปนแนวทางหลกในการท างานรวมกนทท าใหการท างานในรปแบบทมประสบความส าเรจสง ยงสอดคลองกบผลการวจยของ สตป (Stubbs. 2005) ทไดท าการสอบความสมพนธระหวางสมรรถนะทางดานความฉลาดทางอารมณในทมงานและของหวหนาทมทสงผลตอประสทธภาพในการท างานของกลมผลการวจยพบวา การทสมาชกในทมงานมความฉลาดทางอารมณสงจะสงผลใหการปฏบตงานในทมงานประสบความส าเรจตามไปดวย หรออาจจะกลาวเทยบเคยงกบผลการวจยครงนไดวา การทสมาชกในทมงานมความฉลาดทางอารมณสง ซงท าใหบรรยากาศในการท างานภายในทมเปนไปในทศทางบวกแลวกจะสงผลโดยตรงท าใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพแสดงบทบาทการเปนผน าทม ซงเปนประสทธภาพในการท างานรปแบบหนงไดเพมขน จากขอมลสนบสนนดงกลาวขางตนท าใหเชอไดวาการทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดปฏบตงานในทมงานทมบรรยากาศในการท างานทเออตอการแสดงบทบาทผน าทม สมาชกในทมมความเขาใจและยอมรบในบรรทดฐานในการท างานรวมกน มความเหนใจซงกนและกน ตลอดจนสามารถทจะเขาใจซงวฒนธรรมการท างานของบคคลทอยภายนอกทมไดนนกจะสงผลใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสามารถแสดงบทบาทผน าทมทงทางดานการเปนผรเรม การเปนผแนะน า การเปนนกเจรจาตอรอง และการเปนตนแบบพฤตกรรมไดเปนอยางด

นอกจากนผลการวจยยงคนพบอกวาความฉลาดทางอารมณของทมทสงผลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมของประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โดยจะสงผลผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม หรออาจจะกลาวไดวา การทผน าทมไดท างานอยในทมงานทมความฉลาดทางอารมณสงกจะสงผลท าใหผน าเกดการรบรความสามารถของตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทการเปนผน าทมไดเปนอยางด เกดความมนใจ เชอมนในตนเองเพราะวาไดรบ

138 การสนบสนนจากสมาชกในทมงานอยางเตมท แลวความเชอมนดงกลาวจงจะสงผลท าใหสามารถแสดงบทบาทผน าทมได ตามแนวคดของนกวชาการดานพฤตกรรมองคกรดงเชน วด วลแลนซ และซฟาน (Wood, Wallance; & Zeffane. 2001 : 55 - 70) ทใหความคดเหนวา บรรยากาศในองคกรทสมาชกทกคนมความเขาใจในเปาหมายรวมกน มคานยมทยดถอรวมกน ตลอดจนมทกษะทางสงคม (Social Skill) ทดตอกนจะสงผลท าใหเกดความรบรบทบาทของตนเองไดดขน เพราะวาแตละคนตางมงมนทจะปฏบตภารกจตามหนาทหลกของตนเอง หรออาจจะกลาวไดวาเปนการรบรความสามารถของตนเองเพมขน และในทสดแลวความเชอมนดงกลาวกจะสงผลใหเกดพฤตกรรมเปาหมายตามมา ตามแนวคดของ ปารคเกอร ( Parker. 2003: 44-52) ไดเสนอใหเหนถงความส าคญของการทบรรยากาศในทมงานเปนไปในเชงบวก สมาชกในทมมความเขาใจซงกนและ ยอมรบในความสามารถของเพอนรวมทมทมอยอยางแทจรง เกดความไววางใจซงกนและกน มแนวโนมสงทจะท าใหสมาชกในทมเกดความเชอมนในความถกตองในการบทบาทและหนาทตนเอง เชอมนวาตนเองมความสามารถทจะปฏบตภารกจทมความทาทายได รบรบทบาทของตนเองทงในเชงอ านาจและหนาทมากยงขน ตลอดจนลดความสบสนในเชงเปาหมายของทมงานใหนอยลงได ซงความมนใจดงกลาวจะสงผลใหสมาชกในทมสามารถการแสดงบทบาทของตนเองไดอยาเตมความสามารถมากยงขน นอกจากนแลวตามแนวคดของ ดรสเกทและวอลฟ ( Druskat; & Wolff. 2001) ไดน าเสนอถงรปแบบของโครงสรางความสมพนธ ของประสทธผลของทม ซงน าเสนอวา การททมจะสามารถสรางสรรคผลงานไดตามเปาหมายหรอเกดประสทธผลไดนนจะตองอาศยการประสานความรวมมอระหวางสมาชกในทมเปนอยางมาก เพราะวาการประสานความรวมมอกนนนยอมทจะสงผลใหสมาชกภายในทมเกดความมนใจตนเองเพมมากขน รบรถงความสามารถทแทจรงของตนเอง กลาทจะคดสรางสรรคเพอใหภารกจของทมบรรลเปาหมายตามทไดตงไว และความไววางใจทเหมาะสมระหวางสมาชกในทม (Mutual Trust among Members) ซงเปนสวนหนงของความฉลาดทางอารมณของทมจะสงผลท าใหสมาชกในทมเกดความมนในตนเองเพมมากขน อนจะท าใหพฤตกรรมการท างานของสมาชกในทมงานเกดขนไดอยางมประสทธภาพ

จากขอมลสนบสนนดงกลาวขางตนท าใหเชอไดวาการทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดปฏบตงานในทมงานทมบรรยากาศในการท างานทเออตอการแสดงบทบาทผน าทม สมาชกในทมมความเขาใจและยอมรบในบรรทดฐานในการท างานรวมกน มความเหนใจซงกนและกน ตลอดจนสามารถทจะเขาใจซงวฒนธรรมการท างานของบคคลทอยภายนอกทมไดนนกจะสงผลใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดการรบรในความสามารถของตนเองในการแสดงบทบาทผน าทมเพมสงขน และสามารถแสดงบทบาทผน าทมทงทางดานการเปนผรเรม การเปนผแนะน า การเปนนกเจรจาตอรอง และการเปนตนแบบพฤตกรรมไดเปนอยางด

139 อภปรายผลตามสมมตฐานขอท 4 ผลการตรวจสอบสมมตฐานพบวา ความฉลาด

ทางอารมณของทมมอทธพลทางออมตอฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.59 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาผลการวจยมความสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไว ทงนอาจจะอธบายอยางงายไดในลกษณะเดยวกบการอภปรายผลการวจยขอท 3 ไดวา การทหวหนาโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดเปนผน าในทมโครงการทมความฉลาดทางอารมณสง สมาชกภายในทมมคานยมในการท างานทยดถอรวมกน มการควบคมทางดานอารมณระหวางกน เขาใจเปาหมายของทมงานรวมกน บรรยากาศภายในทมดงกลาวจะสงผลใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเกดการรบรความสามารถของตนในดานการแสดงบทบาทผน าทม เชอมนวาตนเองจะสามารถแสดงบทบาททแตกตางไปจากการเปนผน าตามสายการบงคบบญชาได และความเชอมนดงกลาวสงผลใหสามารถแสดงบทบาทผน าทมทงทางดานการรเรมโครงการ การเปนตนแบบพฤตกรรมการท างาน การเปนนกเจรจาตอรอง และการเปนผใหค าแนะน าทด ซงการทผน าทมสามารถแสดงบทบาทดงกลาวไดดกจะสงผลท าใหพฤตกรรมการบรหารโครงการเปนไปในทศทางทดดวย

ดงการอภปรายผลการวจยตามสมมตฐานขอท 3 ทไดชใหเหนถงขอมลทงเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอสนบสนนผลการวจยทวา ความฉลาดทางอารมณของทมมอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทม ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม นอกจากนแลวผลการวจยในเสนทางความสมพนธในแบบจ าลองสมการโครงสรางดงกลาวยงพบวา การทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสามารถแสดงบทบาทผน าทม ไดดแลว ยงจะสงผลท าใหเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการไดเพมขน ทงนเปนเพราะวา บรรยากาศในทมงานทดซงไดสงผลท าใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดดทงทางดานการเปนผรเรมด าเนนกจกรรมตางๆ ภายในทมงานกอนสมาชกคนอน การเปนผใหค าแนะน าทดในการท างานแกสมาชกในทมงาน พยายามทจะไมใชการตรวจสอบแบบจบผด ไมต าหน แตจะใชลกษณะของการใหค าแนะน า สามารถแสดงบทบาทในฐานะทเปนนกเจรจาตอรองทงภายในและภายนอกทมทดได สามารถทจะโนมนาวใหทกคนในโรงเรยนเหนความส าคญของโครงการขนาดใหญดงเชนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพได ตลอดจนสามารถปฏบตตนเปนตนแบบการท างานทดได กจะสงผลท าใหสมาชกในทมงานเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการทดตามมาได (Polzer. 2004: 44 – 50; Donnellon. 2006: 77 – 80) ตามแนวคดของ วลเลยม และโจเนส (Willims; & Jones. 1993: 133 – 138) ทไดเสนอถงกระบวนการใหความรทางดานสขศกษาของโรงเรยนในกลมสหภาพยโรปพบวา ปจจยส าคญทท าใหประสบความส าเรจในการใหความรทางดานสขศกษาแกนกเรยนกคอ ความสามารถในการบรหารจดการโครงการของหวหนาโครงการ ทจะสามารถสรางแรงจงใจใหสมาชกในทมงานเหนคลอยในความส าคญของภารกจของ

140 ทมงาน บคลกภาพดงกลาวจะสงผลใหไดรบความเชอถอ ไววางใจจากผบรหารระดบสงและสมาชกในทมงาน ในทสดแลวกจะเปนผลดตอการบรหารจดการโครงการ เพราะผน าทมโครงการเผยแพรความรทเขาใจเปาหมายของตนเองเปนอยางม สามารถแสดงความเปนผน าไดด จะท าใหสมาชกในทมใหความรวมมอในการท างานเปนอยางด ตงแต การมสวนรวมในการวางแผนโครงการ การทมเทในการปฏบตงานตามแผนการทวางไว การตดตามผลการด าเนนงาน และการจดท ารายงานเพอน าเสนอผลการด าเนนงานแกผทมสวนเกยวของ ทงนจากหลกฐานดงกลาวจงท าใหนาเชอถอไดวา ความฉลาดทางอารมณของทม มอทธพลทาง ออมตอฤตกรรมการบรหารโครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม และการแสดงบทบาทผน าทม

อภปรายผลตามสมมตฐานการวจยขอท 5 ผลการตรวจสอบสมมตฐานพบวาประสบการณ ของผน าทมมอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.15 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาผลการวจยมความสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไว ทงนอาจอธบายอยางงายไดวา การทประธานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพมประสบการณในการท างานโครงการ ผานประสบการณการเปนหวหนาโครงการ เคยไดรวมงานกบผบรหารทมความรความสามารถสง ประสบการณดงกลาวจะเปนบทเรยนรทส าคญ ท าใหผน าทมไดผานการทดลองการปฏบตงานจรงมาแลว และตนเองเมอไดมาท างานในฐานะผน าทมซงจะตองเปนผน าในการบรหารจดการโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพกจะท าใหเกดความเชอมนในตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด เชอมนวาจะเปนผรเรมในการด าเนนงานตางๆ ของทมงาน เชอมนวาจะเปนนกเจรจาตอรองทดได เชอมนวาจะเปนตนแบบในการท างานใหกบสมาชกในการท างานเปนทม และเชอมนวาจะเปนผใหค าแนะน าในการท างานทดแกสมาชกในทมงานได ดงผลการวจยทคนพบวา ประสบการณของผน าทมสงผลตอการรบรความสามารถในการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.48 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ประสบการณการเปนผน าของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพจะสงผลใหเกดความเชอมนในตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดแลว ความเชอมนดงกลาวจะเปนสงกระตนใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดแสดงบทบาทผน าทมเมออยในสถานการณการท างานเปนทม ดงผลการวจยทคนพบวา การรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมสงผลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ .31 อยางมนยส าคญทางสถต .01 ทงนลกษณะเสนทางความสมพนธในแบบจ าลองสมการโครงสรางจงแสดงใหเหนอยางชดเจนไดวา ประสบการณการเปนผน าสงผลตอการแสดงบทบาทบาทผน าทมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม ทงนเปนเพราะวา ประสบการณเปนผลรวมระหวางสงทนาสนใจทงหมดทบคคลเคยผานมา และกจะน าสงทเคยมาดงกลาวมาประยกตใชเพอการแกปญหาในเหตการณปจจบน เปนสงทจะสามารถ

141 เสรมสรางความมนใจทจะแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนซงมลกษณะทใกลเคยงกบประสบการณทเคยผานมา (Annell. 1996: 79) ยงผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดผานประสบการณ การท างานในฐานะผน าทมมากอนกจะยงท าใหเกดความคนเคย และความเชอมนทจะตดสนใจ แกไขปญหา หรอการแสดงบทบาทของตนเองทจะผลกดนใหโครงการประสบความส าเรจไดเปนอยางด (Mullhall. 1981: 32) และความเชอมนทเกดขนมาจากประสบการณดงกลาวจะผลกดนใหผบรหารสามารถแสดงบทบาทผน าทมทงทางดานการเปนผรเรม การเปนตนแบบพฤตกรรม การเปนนกเจรจาตอรอง และการเปนผใหค าแนะน า ไดด นอกจากนยงพบวาผลการวจยตามสมมตฐานขอนสอดคลองกบผลการวจยของ ฟรด (Fred. 1970: 1-14 ) ทไดท าการศกษาความสมพนธระหวางประสบการณในการท างานกบประสทธผลในการปฏบตงานของผน าระดบสง ผลการวจยพบวา ผบรหารระดบสงทเคยผานประสบการณการเปนผน า ผานการลองผดลองถกในงานทเกยวของ หรอ คลายคลงกบงานทจะมาปฏบตในต าแหนงหนาทจะเปนผทมความเชอมนในความสามารถของตนเอง จะสามารถคาดเดาเหตการณทจะเกดขนไดซงเปนผลมาจากการประยกตใชองคความรทไดจากประสบการณตรงเดมทมอย แตในขณะเดยวกนผบรหารทไมเคยผานประสบการณการลองผดลองถกในงานทมลกษณะคลายกบงานในปจจบนกจะเปนผบรหารทมความเชอมนในตนเองทจะเปนผน านอยกวาผบรหารทเคยมาประสบการณมาแลว และความเชอมนดงกลาวกจะสงผลใหพฤตกรรมการบรหารงานเปนไปอยางมประสทธผล

สอดคลองกบผลการวจยของ ลกเฮรรและแวบว (Goncalves. 2008: 994; cutting Laughery ; & Vaubel. 1998: 33-43) ทไดท าการศกษาความสมพนธระหวางประสบการณในการท างานเสยงภยกบพฤตกรรมการท างานเสยงภย ซงท าการศกษาในกลมทมประสบการณในการท างานเสยงภยสง ผลจากการศกษาพบวา ผทเคยท างานเสยงภยมากอน เชน นกดบเพลง ต ารวจ ทหาร จะเปนผทสามารถท างานเสยงภยไดดกวาผทไมเคยผานประสบการณมากอน ทงนเปนเพราะวา ประสบการณจะเปนสงส าคญทสอนใหบคคลไดเกดการเรยนรอยางฝงรากลก และเมอเผชญกบเหตการณเสยงภยทก าลงเกดขนกจะท าใหเกดความเชอมนในตนเองวาจะสามารถจดการแกไขปญหาเหลานนได คนทมประสบการณมกจะเปนผน าในการอาสาเขาไปจดการกบสภาวะการณทเสยงภยมากกวาคนทยงไมมประสบการณ และความเชอมนดงกลาวกจะสงผลท าใหการปฏบตงานมแนวโนมทจะประสบความส าเรจไดมากขน

เชนเดยวกบผลการวจยของ อเวอรยาและคณะ ( Averya; et.al. 2003: 673– 679) ทไดท าการศกษาเกยวความสมพนธระหวางประสบการณกบพฤตกรรมในการท างานเชนเดยวกน โดยไดท าการศกษาในกลม ผฝกสอนบาสเกตบอลในลก NBA ของสหรฐอเมรกา จ านวน 29 ทม ผลการวจยพบวา ผฝกสอนทเคยผานประสบการณการเปนผน าทมบาสเกตบอลมากอน เคยเปนผเลนตวจรงใน

142 กฬาบาสเกตบอลมากอน จะเปนมความเชอมนในความสามารถของตนเองทจะเปนผฝกสอนไดสงกวาผฝกสอนทไมเคยผานประสบการณการเปนผน าทมบาสเกตบอลมากอน และความเชอมนดงกลาวกจะสงผลใหความสามารถในการฝกสอนเพมมากขน และเมอน าแนวคดดงกลาวมาเทยบเคยงกบผลการวจยตามสมมตฐานขอน จงนาเชอถอไดวาผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพทเคยผาน ประสบการณ ของผน าทมจะสงผลใหเปนผทมการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม และสงผลใหสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด หรอกลาวไดวามอทธพลทางออมตอการแสดงบทบาทผน าทมผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

อภปรายผลตามสมมตฐานขอท 6 ผลการตรวจสอบสมมตฐานพบวา ประสบการณของผน าทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหาร โครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.12 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาผลการวจยมความสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไว ทงนอาจจะอธบายอยางงายไดในลกษณะเดยวกบการอภปรายผลการวจยขอท 5 ไดวา การทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพเคยผานประสบการณการเปนผน าทมมากอน เคยไดท างานรวมกบผน าทมโครงการทมความสามารถ เคยจดโครงการมากอน กจะสงผลใหเกดการเรยนรโดยตรงจากประสบการณดงกลาว มความเชอมนในตนเองวาจะสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดด และในทสดกจะสามารถแสดงบทบาทผน าทมทงดานการเปนผรเรม เปนผใหค าแนะน า เปนนกเจรจาตอรอง และเปนตนแบบพฤตกรรมในการท างานใหกบสมาชกในทมงาน ซงการทผน าทมสามารถแสดงบทบาทดงกลาวไดดกจะสงผลท าใหพฤตกรรมการบรหารโครงการเปนไปในทศทางทดดวย

ดงการอภปรายผลการวจยตามสมมตฐานขอท 5 ทไดชใหเหนถงขอมลทงเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอสนบสนนผลการวจยทวา ประสบการณของผน าทม มอทธพลทางออมตอ การแสดงบทบาทผน าทม ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม นอกจากนแลวผลการวจยในเสนทางความสมพนธในแบบจ าลองสมการโครงสรางดงกลาวยงพบวา การทผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสามารถแสดงบทบาทผน าทม ไดดแลว ยงจะสงผลท าใหเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการไดเพมขน เปนเพราะวาบทบาทการเปนผน าทมทง 4 ดาน ดงทเสนอไปแลวมความสอดคลองกบบรบทในการท างานเปนทมซงไมมหวหนาและลกนองทชดเจน และมพนฐานความเชอทวาสมาชกในทมเปนเพอนรวมงานกนทงหมด และทกคนจะตองรบผดชอบตอความส าเรจและความลมเหลวของผลการปฏบตงานรวมกน จงสงผลท าใหพฤตกรรมการบรหารโครงการซงเปนศาสตรและศลปในการท างานของผน าโครงการทจะตองอาศยความรวมมอของสมาชกในทมงานทกขนตอนตงแตการรเรมโครงการ การวางแผนด าเนนงาน การด าเนนงาน การตรวจสอบและตดตามผลการด าเนนงาน และการปดโครงการ สามารถทจะผสานดงความรวมมอจากสมาชกในทมงานทกคนให

143 มาปฏบตรวนกนได (Maylor. 1996: 55 – 60; ศราภรณ สขศรลล าเลศ . 2550: 135 – 160; สคนธ เจยสกล และ นพรตน แกนนาค า. 2542 : ซ11 – 118; วสสต ศลปสวรรณ และ พมพพรรณ ศลปสวรรณ. 2541: 111 – 121) ขอมลดงกลาวจงนาเชอไดวา ประสบการณของผน าทมมอทธพลทางออมตอพฤตกรรมการบรหาร โครงการ ผานการรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทมและการแสดงบทบาทผน าทม

อภปรายผลตามสมมตฐานขอท 7 ผลการตรวจสอบสมมตฐานพบวา การแสดงบทบาทผน าทมมอทธพลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทม ทระดบ 0.83 อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 แสดงใหเหนวาผลการวจยมความสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทก าหนดไว ทงนเปนเพราะวา พฤตกรรมการบรหารโครงการสวนใหญแลวเปนกจกรรมในการจดการกบทรพยากรทมอยโดยจะตองอาศยความรวมมอจากสมาชกในทมด าเนนโครงการ ดงนนถาหากผน าทมโครงการไมเขาใจบทบาทและหนาทของตนเอง และใชอ านาจตามโครงสรางบบบงคบสมาชกในทมมากอนไปกจะสงผลท าใหสมพนธภาพในทมงานเปนไปในทางลบและท าใหการประสานความรวมมอเพอการบรหารจดการโครงการเปนไปไดยาก โดยเฉพาะบรรยากาศในการท างานเปนทมของคร ดงเชนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงเปนโครงการขนาดใหญ ตองอาศยความรวมมอของสมาชกในทมงานทกคน หากหวหนาโครงการไมเขาใจบทบาทและหนาทของตน กจะสงผลใหการบรหารจดการโครงการไมประสบความส าเรจ (วรรณา อาภาอดล . 2545: 167 – 171; วฒนา ครสวสด. 2544: 66 – 80 ; เมตตา ทองสวาง. 2546: 144 – 150) ตามวฎจกรของผน าทม (Day, Gronn; & Salas. 2004: 862) กพบวา ปจจยเบองตนทสงผลใหพฤตกรรมของผน าทมเกดขนไดอยางมประสทธภาพ ซงหมายถง ผน าสามารถทจะแสดงบทบาทของตนเองในการน าพาทมงานใหประสบความส าเรจตามเปาหมายทตงไว สงทส าคญและเปนพนฐานกคอ การสรางทนทางสงคมของผน าทม โดยการลดทอนการใชอ านาจในการสงการเพราะขดแยงกบรปแบบการท างาน ลดการตรวจสอบผลการด าเนนงานเปลยนมาเปนการชวยใหค าชแนะ ซงการแสดงบทบาทดงกลาวจะท าใหสมาชกในทมงานมความเปนพวกเดยวกบหวหนาทม และบคลากรในองคกรกจะเกดความเหนใจและตองการทจะมสวนรวมในเปาหมายของทมงาน ซงทนทางสงคมซงเกดจากการแสดงบทบาทผน าทมดงกลาวจะสงผลท าใหการบรหารจดการโครงการประสบความส าเรจ ตาม แนวคดของ โพลเซอร ( Polzer. 2004) และ ดอนเนลลอน ( Donnellon. 2006: 70 – 73) กไดชใหเหนในลกษณะเดยวกนอกวา การท างานเปนทมมรปแบบทเฉพาะไปจากการท างานทวไปเปนอยางมาก อยางนอยทสดกคอ รปแบบการใชอ านาจตามโครงสรางการบงคบบญชาไมสามารถทจะน ามาใชในกระบวนการท างานเปนทมได เพราะวาการเกดขนของทมงานโดยทวไปแลวจะเปนการรวมบคลากรทมความสามารถในแผนกตางๆ เขามาเพอปฏบตภารกจทมความส าคญตอองคกร จงไมมหวหนาและลกนองทแทจรงในทมงาน ดงนนบทบาททหนกและยาก

144 ทสดในทมงานจงเปนของหวหนาททจะตองไมหลงลมกฎพนฐานเกยวกบอ านาจของตนเอง หากผน าทมสามารถทจะแสดงบทบาทของตนไดอยางเหมาะสมทงทางดานการเปนผรเรมกอนสมาชกในทมงาน เปนตนแบบในการท างานทด เปนผทมความสามารถในการเจรจาตอรองทงภายในและภายนอกทมงาน และเปนผแนะน าทดใหกบสมาชกในทมงานกจะสงผลท าใหสมาชกในทมงานเกดความไววางใจผน าทม บรรยากาศในทมงานเปนไปอยางมมตรภาพทด และสงผลดตอการแสดงบทบาทในการบรหารจดการโครงการทมประสทธภาพตามมา จากขอมลสนบสนนดงกลาวจงนาเชอถอไดวาการแสดงบทบาทผน าทมของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพสงผลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารโครงการ

ขอเสนอแนะเพอการน าไปปฏบต

ผลการวเคราะหแบบจ าลองสมการโครงสรางเชงเสนของปจจยดานจตลกษณะ ปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ ซงท าใหทราบถงคาสมประสทธอทธพลของตวแปรทท าการศกษาในแบบจ าลอง ทงนผวจยไดท าการน าเสนอแนวทางน าผลการวจยไปใชในเชงปฏบตดงน

1. ผลการวจยพบวาการแสดงบทบาทผน าทมมผลทางตรงตอพฤตกรรมการบรหารโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพดวยคาน าหนกอทธพลสงสด ดงนนผทมสวนเกยวของควรทจะใหความส าคญการสรางความเขาใจในบทบาทและหนาทของหวหนาทมโครงการโรงเรยนสงเสมสขภาพ จะตองเปนผใหค าแนะน าทดแกหวหนาโครงการโดยเฉพาะการสรางความตระหนกวา การเปนหวหนาโครงการมความแตกตางไปจากการเปนหวหนางานทมอ านาจในเชงโครงสราง หรอการสงเสรมใหผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพไดแสวงหาความร ความเขาใจเกยวกบรปแบบการท างานเปนทมดวยเทคนควธการตางๆ เชน การศกษาคมอเกยวกบการท างานเปนทม การไดพดคยแลกเปลยนความคดเหนกบผน าทมทประสบความส าเรจมากอน เปนตน

2. ผลการวจยพบวาความฉลาดทางอารมณของทมมผลทางตรงตอการแสดงบทบาทผน าทมดวยคาน าหนกอทธพลระดบสง ดงนนในการท างานเปนทมเพอสงเสรมใหผน าทมเขาใจบทบาทและหนาทของตนเองในฐานะการเปนผน าทมทดได ซงผน าทมจะตองสรางบรรยากาศของทมงานใหดกอนโดยการหากจกรรมทจะสามารถกระชบความสมพนธของสมาชกในทม การท าใหรบทราบถงเปาหมายรวมกน และท าใหทกคนตระหนกวาเปาหมายเปนสงทจะตองรบผดชอบรวมกนไมใชเปนหนาทของผน าทมแตเพยงผเดยว ดวยการกระจายอ านาจภายในทมใหมากทสด ซงการทบรรยากาศในทมดกจะเออใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทผน าทมไดดดวย

145 3) ผลการวจยพบวาการทผน าทมรบรความสามารถของตนในการแสดงบทบาทผน าทม

จะสงผลใหผน าทมสามารถแสดงบทบาทในฐานะผน าทมไดในระดบสง ดงนนผทเกยวของกบการท างานของผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพโดยเฉพาะผบรหารระดบสงควรจะมสวนส าคญในการสรางบรรยากาศในโรงเรยนใหบคลากรมสมพนธภาพทดระหวางกนเพอใหผน าทมเกดความมนใจในตนเองจนกระทงเกดพฤตกรรมการบรหารโครงการทดได

4) ผลการวจยพบวาความฉลาดทางอารมณของทมมผลทางออมตอพฤตกรรมการบรหารโครงการในระดบสง ดงนนกอนทจะเรมด าเนนโครงการหวหนาโครงการจะตองมสวนส าคญในการสรางบรรยากาศในการท างานของทมงานใหดกอน ท าใหสมาชกในทมทกคนเกดความตระหนกในหนาทรวมกนกอนทจะเรมบรหารโครงการ ตลอดจนเปดโอกาสใหทกคนไดมสวนรวมในการบรหารโครงการใหมากทสด มการรบฟงความคดเหนจากผทมสวนเกยวของทงในโรงเรยนและชมชนเพอใหสมาชกในทมไดมโอกาสเรยนรทกษะทางสงคมประกอบดวย ซงในทสดแลวจะสงผลใหการแสดงพฤตกรรมการบรหารโครงการมประสทธภาพเพมมากขนได ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

ผลการวจยทไดรายงานถงคาสมประสทธอทธพลของตวแปรทท าการศกษาในแบบจ าลอง การวเคราะหถงจดเดนและจดดอยของการน าเทคนคการวเคราะหสมการโครงสรางเชงเสนมาใชในการวเคราะหขอมลครงน ผวจยไดใหขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปดงน

1. ควรน าเทคนคการวจยในเชงคณภาพเขามาใชเพอคนหาค าตอบเกยวกบปจจยทสงผลตอการแสดงบทบาทผน าทมและพฤตกรรมการบรหารโครงการเพมขน โดยเฉพาะการสมภาษณเชงลกและการสงเกตการณแบบมสวนรวมในสถานการณจรงของการท างานในโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โดยเฉพาะการตรวจสอบวาถงปจจยทคนพบในเชงปรมาณ

2. การศกษาครงตอไปควรจะท าการเพมตวแปรประสทธผลในการปฏบตงานเพมเตม เพอศกษาถงความเกยวของระหวางการแสดงบทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ วามความเกยวของกบประสทธผลในการปฏบตงานในระดบเทาไหร

3. เนองจากในบรบทการท างานโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพของโรงเรยนในเขตเมอง ดงเชนกรงเทพมหานครและปรมณฑลมความแตกตางไปจากโรงเรยนในตางจงหวด แบบจ าลองดงกลาวจงอาจจะน าไปใชอธบายปรากฎการณไดมขอจ ากด ดงนนเพอเปนการตรวจสอบความสามารถของแบบจ าลองทจะใชในการอธบายปรากฎการณนในกลมครตางจงหวดได การวจยครงตอไปควรจะท าการตรวจสอบความไมแปรเปลยนของแบบจ าลองในกลมครในเขตเมองและตางจงหวดดวย

146 4. การแสดงบทบาทผน าทมอาจกลาวไดวาเปนพฤตกรรมการท างานในรปแบบใหมของ

ครในระบบราชการไทย ซงการคนควายงไมพบวาไดมการศกษาในตวแปรดงกลาวทชดเจน ดงนนเพอเปนการตรวจสอบความเทยงตรงเชงโครงสรางของตวแปรการแสดงบทบาทผน าทมใหมความนาเชอถอมากยงขน การวจยครงตอไปอาจจะน าเทคนคการวเคราหองคประกอบเขามาใชเพอตรวจสอบความเปนองคประกอบของการเปนผรเรม การเปนตนแบบพฤตกรรม การเปนนกเจรจาตอรอง และการเปนผแนะน าเพมเตม

5. แบบจ าลองสมการโครงสรางทพฒนาขนในครงนมพนฐานมาจากแนวคดทฤษฏพฤตกรรมการท างานเปนทม ดงนนการน าผลการวจยไปใชสามารถทจะน าไปใชศกษาในกลมประชากรอนทมความใกลเคยงกนได เชน กลมผน าทมโครงการโรงเรยนสขาว หรอผน าทมในโครงการอนๆ ในบรบทโรงเรยน

บรรณานกรม

149

บรรณานกรม

กรมสขภาพจต. (2543). คมอความฉลาดทางอารมณ. กรงเทพฯ: กระทรวงสาธารณสข. กรมอนามย. กระทรวงสาธารณสข. (2542). สรปการประชมสมนาโรงเรยนสงเสรมสขภาพ. ม.ป.ท.: ม.ป.พ. กรมอนามย. กระทรวงสาธารณสข. (2543). คมอการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2544). แนวทางการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ. กรงเทพฯ

: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทยจ ากด. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2545). เปดประตเยยมเยอนโรงเรยนสงเสรมสขภาพ. กรงเทพฯ:

โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กรมอนามย กระทรวงสาธารณะสข.(2547). คมอการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพส าหรบ

โรงเรยน (ฉบบปรบปรง). กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2536). คมอปฏบตงานอนามยโรงเรยนส าหรบเจาหนาท

สาธารณสข.นนทบร: กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. แกวตา ผพฒนาพงศ.(2547, กรกฎาคม – ธนวาคม ). ผน าทม ปจจยส าคญสความส าเรจขององคกร

แบบเครอขาย. วารสารรามค าแหง. 21(2): 100 – 118. คะนง เจรญชย.( 2543). การท างานเปนทมของคณะกรรมการบรหาร องคการบรหารสวนต าบล

(อบต.) อ าเภอล าพอง จงหวดขอนแกน. การคนควาแบบอสระ ศศ.ม (การพฒนาสงคม ).ขอนแกน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน. ถายเอกสาร.

ชยพร วชชาวธ. ( 2530). เอกสารประกอบการสอนวชามนษยศาสตรกบสงคม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

จารพร แสงเปา. ( 2542). ปจจยทมผลตอความตงใจทจะลาออกจากงานของพยาบาลวชาชพ ในโรงพยาบาลสงกดส านกการแพทย กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ วท.ด (การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

จนตนา ยนพนธ. (2541 ). การบรการสขภาพในโรงเรยน. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

150

ธรพงศ ณ นาน. (2551). รายงานผลการประเมนโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ โรงเรยนเชยงกลาง จงหวดนาน. นาน. โรงเรยนเชยงกลาง จงหวดนาน. ถายเอกสาร.

พสทธ ปทมบาล. (2532). ผลของการการเขากลมแบบ Sensitiviti Training ตอการพฒนาสมพนธภาพระหวางบคคล. วทยานพนธ ศศ.ม (จตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.ถายเอกสาร.

พรทพย พนธมชย. (2544). พฤตกรรมในการท างานเปนทมและการสรางทมงานของผบรหารในมหาวทยาลยมหาสารคาม. ปรญญานพนธ บธ.ม ( บรหารธรกจ ). มหาสารคาม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม. ถายเอกสาร.

ไพโรจน กลนกหลาบ. ( 2533). ปจจยทสมพนธกบความทอแทในการปฏบตงานในการปฏบตงานของครปฐมศกษาในภาคกลาง. วทยานพนธ กศ.ด (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

ประสทธ สาระสนต. ( 2536 ). การบรหารโครงการสขภาพใรงเรยนของผบรหารโรงเรยน สงกดส านกงานการประถมศกษา จงหวดพระนครศรอยธยา. วทยานพนธ กศ.ม (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ประภาเพญ สวรรณ. (2542 ). การวเคราะหสถานการณเพอการวางแผนงานสงเสรมสขภาพในโรงเรยนของประเทศไทย. กรงเทพฯ : องคการอนามยโลก.

ปยะนช จตตนนท. (2553) การดแลสขภาพเดกวยเรยน : การจดบรการพยาบาลในโรงเรยน .สงขลา: ลมบราเดอรสเพรส.

ดวงเดอน พนธมนาวน. (2541). รปแบบปฏสมพนธนยม ( Interactionism Model) เพอการวจย สาเหตของพฤตกรรม และการพฒนาทรพยากรมนษย. วารสารทนตาภบาล. 10 (2): 105 – 108.

นงลกษณ วรชชย. (2537). ความสมพนธโครงสรางเชงเสน (LISREL): สถตวเคราะหส าหรบการวจยทางสงคมศาสตร และพฤตกรรมศาสตร. กรงเทพฯ: ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นวลฉว ประเสรฐสข ( 2542). ปจจยทสงผลตอความส าเรจในอาชพของผบรหารสตรในธนาคารไทยพาณชยไทย. ปรญญานพนธ วท.ด (การวจยพฤตกรรมศาตรประยกต). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

มณ ดประสทธ. (2541). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคล อตมโนทศน สมพนธภาพเชงชวยเหลอของพยาบาลประจ าการกบความสามารถนารตดสนใจทางการพยาบาลฉกเฉนของนกศกษาพยาบาล วยาลยพยาบาล สงกดกระทรวงสาธารณสข. วทยานพธ พย.ม (การพยาบาลศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร

151

มหาวทยาลยแมโจ. ( 2551, มถนายน 16 ). จรรยาบรรณวชาชพคณาจารยและแนวทางปฏบต ส าหรบคณาจารย.สบคนเมอ 19 มนาคม 2551 จาก http://www.landscape. mju.ac.th/comment_ us/teacher_ethics.asp

เมตตา ทองสวาง. (2546). แบบภาวะผน าของหวหนาหอผปวยทสงผลตอระดบความไววางใจของทม และประสทธผลการท างานเปนทมของพญาบาลวชาชพ แผนกหอผปวยหนก โรงพยาบาลในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ วท.ม (จตวทยา อตสาหกรรมและองคกร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามค าแหง. ถายเอกสาร.

ราชบณฑตยสถาน. ( 2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ : บรษทนานมบค พบลเคชนส จ ากด.

รชนกร ประสาน. (2547). ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบประสทธภาพการท างานของครปฐมศกษาในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานครทผานการรบรองคณภาพทางการศกษา. วทยานพนธ วท.ม (การวจยพฤตกรรมศาตรประยกต ). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

วรรณา อาภาอดล. (2545). ตวแปรทเกยวของกบสมพนธภาพระหวางบคคลในการปฏบตงานของครวทยาลยสารพดชาง สงกดกรมอาชวศกษา กรงเทพมหานคร. สารนพนธ กศ.ม ( จตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

วฒนา ครสวสด. (2544). มนษยสมพนธในการบรหารโรงเรยน . กรงเทพฯ : ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง.

วนจ เทอกทอง. (2551). สมการโครงสราง. วารสารสวนสนนทาวจย. 4 (2): 5 – 7. วไล พวรกษา. (2541). ความสมพนธระหวางปจจยสวนบคคลและปจจยดานการปฏบตงานกบความ

เหนอยหนายของพยาบาลวชาชพ โรงพยาบาลทวไป สงกดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ พย.ม (การบรหารการพยาบาล). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จลาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

วสสต ศลปสวรรณ และ พมพพรรณ ศลปสวรรณ. ( 2541). การวางแผนและประเมนผลโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ : ทฤษฏและการปฏบต. กรงเทพฯ : วฑรยการพมพ.

สชพ อนทรวชย. ( 2537). ปญหาการบรหารโครงการสนบสนนกจกรรมประชาธปไตยในโรงเรยนของผบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานการประถมศกษาจงหวดสระบร. วทยานพนธ กศ.ม (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

สรพล พยอมแยม. ( 2548). จตวทยาสมพนธภาพ. กรงเทพฯ : บรษทบางกอก – คอมเทค อนเตอรเทรด จ ากด.

152

สดา เทยบจตรส. (2541).พฤตกรรมองคการ. กรงเทพฯ: บรษท ธระฟลม และไซเทกซ จ ากด. สชาต โสมประยร และ เอมอชฌา (รตนรมจง) วฒนบรานนท. (2542). การบรหารงานสขศกษาใน

โรงเรยน. กรงเทพฯ: สขภาพใจ, แสงทอง ประสวรรณ. ( 2541). ปจจยทมอทธพลตอการคงอยของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาล

ชมชน. วยานพนธพย.ม (การบรหารการพยาบาล). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

สญญา สญญาววฒน. ( 2549). สงคมวทยาองคการ. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สคนธ เจยสกล และ นพรตน แกนนาค า. (2542). โรงเรยนสงเสรมสขภาพกาวใหมของงาน อนามยโรงเรยน . วารสารสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม. 22 (1) :11-18. สนนท ศรวรตน. (2545). ปจจยทมอทธพลตอการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพในจงหวด

สงขลา . วทยานพนธ พย.ม. ( การพยาบาลอนามยชมชน ). บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร. ถายเอกสาร.

เสร ชดแชม. (2548). โมเดลสมการโครงสราง (เอกสารค าสอน). ชลบร: ภาควชาการวจยและ วดผลการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยบรพา. ศยามล เอกะกลานนต. ( 2551). สภาพแวดลอมภายในและภายนอกทม และกระบวนการทมทสงผล

ตอประสทธผลของทมขามสายงานในโรงงานอตสาหกรรมผลตชนสวนยานยนต . ปรญญานพนธ วท.ม (การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศราภรณ สขศรลล าเลศ. ( 2550). คณลกษณะความทนสมย และการสนบสนนทางสงคม ทสมพนธกบความสามรถในการเปนครยคปฏรปการศกษา ระดบมธยมศกษา. ปรญญานพนธ วท.ม (การวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

อรรถพล ระวโรจน. ( 2547). ทศนคตตอหลกการประชาธปไตยของพอ แม และครประจ าชน สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบพอแมและสมพนธภาพระหวางนกเรยนกบครประจ าชนทมตอพฤตกรรมประชาธปไตยของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนประเภทสหศกษา ในสงกดคณะกรรมการการศกษาเอกชน. ปรญญา นพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

153

องศนนท อนทรก าแหง; อรพนทร ชชม; และ อจฉรา สขารมณ (2550). การวเคราะห ความสมพนธเชงเหตและดชนวดภาวะวกฤตชวตสตรไทยสมรสวยกลางคนทท างานนอกบานในกรงเทพมหานครและปรมณฑล. กรงเทพฯ : สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

Amabile, M. T; Schatzel, A. E (2004). Leader behaviors and the work environment for creativity: Perceived leader support. The Leadership Quarterly.15 (1). 5-32.

Anbari,T. F; Elias, C. G; & Voetsch, J. (2008). Post-project reviews as a key project management competence. Retrieved May 13. 2008, from www. Science direct.com

Annell, M. (1996). Hermeneutic phenomenology : Philosophical perspectives and current use n nursing research. Journal of advance nursing. 12 (1): 705-713.

Anderson, C. J ; & Gerbing, W.D (1988). Structural equation modeling in practice: A review and recommended two-step approach. Northwestern: Graduate School of Management Northwestern University.

Arnold, B. H; & Feldman, D.C (1980). Organization Behavior. New York. McGraw – Hill. Avery, R.D; Tonidandel, S; Griffith, H.K & Quiñones, A.M (2003). The impact of multiple

measures of leader experience on leader effectiveness new insights for leader selection. Journal of Business Research. 56(4): 673– 679.

Bandura, A. (1997). Self-Efficacy :The Exercise of Control. New York: W.H. Freeman and Company. Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action. Englewood Cliffs.

New Jersey: Prentice-Hall Inc. Bentler, M.P (1993). Covariance Structure Analysis: Statistical Practice, Theory, and

Directions. Annual Review of Psychology. 47(1): 238 – 241. Burke, R. J; & Greengalss, E. R. (1989). Sex differences in teachers. Psychological Reports.

65(1): 55 – 63. Burke, C.S; Stagl,C. K; & et. al. (2006). What type of leadership behaviors are functional in

teams A meta-analysis. The Leadership Quarterly. 17(3): 228 – 307.

154

Browne, M.W; & Cudeck, R. (1993). Alternative Ways of Assessing Model Fit. In: Bollen, K.A.; & Long, J.S. (Eds.) Testing Structural Equation Models. Beverly Hills, CA : Sage. 136–162. Chickering, S. W. (1969). Education and Indentity. Sanfrancisco: Jossey Bass. Cooper, R.K; & Sawaf, A. (1997). Executive EQ intelligence in leadership and organization.

New York : Grosset & Putnum. Czrkhuff, R.R; & Berenson, B.G. (1977). Beyond Counseling and Therapy. New York. Holt

Rinehart and Winston. Drucker, F. P. (1995). Managing in a Time of Great Chang. New York: Dutton. Day,V. D; Gronn, P & Salas, E (2006). Leadership in team-based organizations: On the threshold of a new era. The Leadership Quarterly. 17(3): 211–216. Day, L. A; & Carroll, A. S. (2004). Using an ability-based measure of emotional intelligence

to predict individual performance, group performance, and group citizenship behaviors. Personality and Individual Differences. 36(6): 1443-1458.

Dentsch, M .(1972). Cooperation and trust : Some Theoretical Notes Nebraska Symposium on Motivation. Lincoln: University of Nebraska press.

Diamantopoulos, A; & Judy, A. S. (2000). Introducing LISREL : guide for the uninitiated. London : Sage.

Donnellon, A. (2006). Leading Teams. Boston : Harvard Business School Press. Druskat, V.U.; & Wolff, S.B. (2001a). Building The Emotional Intelligence of Groups. The

Harvard Business Review. 79(3): 80-90. Fred, D (1970).Leadership and levels of analysis: A state-of-the-science review. The

Leadership Quarterly, 16 ( 6) : 879-919. Fiedler, E, F (1970), Leadership experience and leader performance—another hypothesis

shot to hell. Organizational Behavior and Human Performance. 5(1) : 1-14. Goncalves, S.M.P, (2008). The impact of work accidents experience on causal attributions

and worker behavior. Safety Science . 46 (6): 992–1001. Gray, F.C; & Larson, W.E., (2000). Project Management : The Management Process.

Singapore : McGraw-Hill.

155

Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence: Why it can matter more I.Q.?. New York: Bantam Books.

Goleman, D. (1998). Working with emotional intelligence. New York : Bantam Books. Hair, J. F. (1995). Multivariate data analysis with readings. Englewood Cliffs, N.J. : Prentice

Hall. Hair, J. F ; McDaniel, C. L; & Charles, W. (2006). Introduction to marketing. China :

Thomson South-Western Halloran, J. (1978). Applied Human Relation : An organization Approach. Englewood Cliffs

New Jersey: Prentice-Hall. Harolds, J. (2005). Effective Radiology Teams. Journal of the American College of

Radiology. 12 (2). 151 – 158. Harvey, J. (1995). Health Promoting in School. Health Promoting theory & practice. .

London : Macmillan Press. Ltd. House, J.S; & Kahn, R.L. (1985). Measures and Concepts of Social Support. Social

Support and Health. New York : Academic Press, Inc. Humphrey, H.R. (2002).The many faces of emotional leadership. The Leadership Quarterly.

13(5) :493-504. Joreskog, K; & Sorbom, D (1993). LISREL 8 : structural equation modeling with the

SIMPLIS command language. Chicago : Scientific Software International. Kirk, A. B; Schutte, S.N; & Hine, W. D. (2008). Development and preliminary validation of an

emotional self-efficacy scale. Personality and Individual Differences. 45(5) : 432-436.

Kelloway, E. K. (1998). Using LISREL for structural equation modeling : a researcher's guide. Thousand Oaks : Sage,.

Laughery, K.R; & Vaubel, K.P., (1989). The role of accident experiences on subsequent accident events. In: Feyer, A.M., Williamson, A.(Eds.), Occupational Injury: Risk, Prevention and Intervention. London: Taylor & Francis.

Long, J. S. (1987).Covariance structure models : an introduction to LISREL . Beverly Hills : Sage.

Maylor, H. (1996). Project Management. London : Pitman Publishing.

156

Mayer, J.D; & Salovey, P.(1997). “What is emotional intelligence” In P.Salovey & D.J.Sluyter(eds.), Emotional development and emotional intelligence. New York :Basic Books.

Massachusetts Institution Technology. (2008). Guide for Creating Teams: Types of Teams and Groups. Retrieved June 25, 2008. from : http://web.mit.edu/is/competency /guide/differences.html.

Moore, R. (2007). Leadership and teams. Selecting the Right Manufacturing Improvement Tools. 11 (4): 77-96.

Munhall. P. (1981). Nursing philosophy and nursing research. Nursing research. 10(14): 716-177.

Parker, G.M. (2003). Cross-Functional Teams : Work with Allies, Enemies, and Others Strangers. San Francisco: Jossey-Bass.

Polzer, R. J. (2004). Creating Team With an Edge. Boston : Harvard Business School Press.

Powers, B. A. (1988). Social Network, Social Support, and elderly Institution People. Advances in Nursing Science. 10(2): 40 – 58.

Porfeli , J. . (2008). The dynamic between work values and part-time work experiences across the high school years. Journal of Vocational Behavior. 73 (1): 143–158.

Rosse, J. G; & Kraut, A. I. (1983). Reconsidering the Vertical Dyad Linkage Model of Leadership. Journal of Occupational Psychology. 56 (1) : 63-71. Setton, R; Bennett, N; & Liden, R. C. (1996). Social Exchange in Organizations: Perceived Organizational Support, Leader-member Exchange, and Employee Reciprocity. Journal of Applied Psychology. 81(3): 219-227. Scott-Young,C; & Danny, S. (2007).Project success and project team management:

Evidence from capital projects in the process industries. Journal of Operations Management, 14 (1) :1 – 17.

Stoeber, J; Hutchfield, J; & Kerry, V. W. (2008).Perfectionism, self-efficacy, and aspiration level: differential effects of perfectionist striving and self-criticism after success and failure. Personality and Individual Differences. 45(4) : 323-327.

157

Stubbs, E.C. (2005). “Emotional Intelligence Competencies in The Team and Leader: A Multi-Level Examination of The Impact of Emotional Intelligence on Group Performance”. Dissertation, Ph.D (Industrial Psychology), Case Western Reserve University.

Taggar, S; &Ellis, R., (2007). The role of leaders in shaping formal team norms. The Leadership Quarterly.18 (2). 105–120.

Tilden, V.P. (1985). Issues of Conceptualization and Measurement of Social Support in the Construction of Nursing Theory. Research in Nursing and Health. 8(3): 199-206.

Vekiri, I; &Chronaki, A., (2008). Gender issues in technology use: Perceived social support, computer self-efficacy and value beliefs, and computer use beyond school. Computers & Education. 51(3) :1392-1404.

Wells, R; Jinnett, K; & et. al. (2005). Team leadership and patient outcomes in US psychiatric treatment settings. Social Science & Medicine. 62(8): 1840 – 1852.

William, C.S. (1996). FIOR : A Three diminution Theory of Interpersonal Behavior. New York : Rinihart.

Willims,T; & Jones,H,(1993) .School Health Education in the European Community. Journal of School Health. 63(3) :133-138.

Wikipedia free encyclopedia. (2007). Social Support. Retrieved June 24, 2008. from : http://en.wikipedia .org/wiki/Social_support .

Wikipedia free encyclopedia. (2007). experience. Retrieved June 24, 2008 from : [http://th.wikipedia.org/wiki[2008, June 24]

Wine, M; &Nancy, M. (1990). Adaptation to Multiple Sclerosis : The role of Social Support, Functional Disability and Perceived U Reily. 1988 :863 – 873. certainty. Nursing Research. 39(5). 294-299.

Wilson, G.L. (1999). Group in Context: Leadership and Participation in Small Groups. New York: McGral-Hill.

Wood, J; Wallance, J; & J. Zeffane, R. (2001). Organizational Behavior. 2nd ed. Singapore: John Willey & Son.

158

ภาคผนวก ก

ผลการวเคราะหทส าคญจากโปรแกรม LISREL

159

แบบจ าลองทปรบโมเดลแลว น าเสนอ คา Standardize Solution

DATE: 2/10/2006 TIME: 1:40

L I S R E L 8.72

BY

Karl G. J”reskog & Dag S”rbom

This program is published exclusively by Scientific Software International, Inc. 7383 N. Lincoln Avenue, Suite 100 Lincolnwood, IL 60712, U.S.A. Phone: (800)247-6113, (847)675-0720, Fax: (847)675-2140 Copyright by Scientific Software International, Inc., 1981-2005 Use of this program is subject to the terms specified in the Universal Copyright Convention. Website: www.ssicentral.com

The following lines were read from file

D:\model_team\path_team_new_EX.SPJ:

team model

160

SYSTEM FILE from file 'D:\model_team\path_team.DSF' Sample Size = 249 Latent Variables PROMNG LEDRO SELLR BOSSUP RESCH EQTEM EXPERI Relationships INITI = 1.00*PROMNG PLANN = PROMNG EXECU = PROMNG CONTR = PROMNG CLOSE = PROMNG START = 1.00*LEDRO COACH = LEDRO NEGOT = LEDRO PATTE = LEDRO TEAWM = 1.00*EQTEM TEREM = EQTEM TEAET = EQTEM TERET = EQTEM TESAW = EQTEM TESSK = EQTEM EXPER = 1*EXPERI EMOSP = 1.00*BOSSUP INFSP = BOSSUP INSSP = BOSSUP DITER = 1.00*RESCH BETEC = RESCH TESTR = RESCH SELST = 1.00*SELLR SELCT = SELLR SELNG = SELLR SELPT = SELLR PROMNG = LEDRO RESCH = BOSSUP SELLR = RESCH EQTEM EXPERI LEDRO = EQTEM SELLR LISREL OUTPUT: ME=ML MI SS RS FS EF SC Set Error Variance of EXPER to 0.00 Set Error Covariance of INFSP to INSSP free Set Error Covariance of INITI to PLANN free Set Error Covariance of NEGOT to SELNG free Set Error Covariance of PATTE to TERET free Set Error Covariance of BETEC to TESTR free Set Error Covariance of EMOSP to INSSP free Set Error Covariance of TERET to BETEC free Set Error Covariance of PATTE to TEAWM free Set Error Covariance of PATTE to SELPT free Set Error Covariance of EXECU to COACH free Set Error Covariance of TESAW to TESSK free Set Error Covariance of TEAWM to TEAET free Set Error Covariance of TEAET to INSSP free Set Error Covariance of CONTR to DITER free Set Error Covariance of NEGOT to INFSP free Set Error Covariance of INFSP to SELNG free Set Error Covariance of TESSK to INSSP free Set Error Covariance of CONTR to CLOSE free Set Error Covariance of START to SELST free Set Error Covariance of CLOSE to NEGOT free Set Error Covariance of PATTE to SELNG free Set Error Covariance of TESSK to DITER free Set Error Covariance of INITI to INSSP free Set Error Covariance of PATTE to TESTR free

161

Set Error Covariance of COACH to BETEC free Set Error Covariance of EXECU to CONTR free Set Error Covariance of EXECU to CLOSE free Set Error Covariance of CONTR to COACH free Set Error Covariance of CLOSE to COACH free Set Error Covariance of EXECU to INSSP free Set Error Covariance of COACH to INSSP free Set Error Covariance of COACH to TESSK free Set Error Covariance of COACH to EMOSP free Set Error Covariance of EXECU to BETEC free Set Error Covariance of TEAET to SELPT free Set Error Covariance of TEREM to SELPT free Set Error Covariance of CLOSE to EMOSP free Set Error Covariance of INSSP to SELNG free Set Error Covariance of SELST to SELPT free Path Diagram Print Residuals End of Problem

162

ภาคผนวก ข แบบสอบถามทใชในการวจย คาเฉลยรายขอ สวนเบยงเบนมาตราฐานราขอ คาอ านาจจ าแนกรายขอ และคาความเชอมนทงฉบบของตวแปรสงเกต

ของขอทมลจรง (n = 249)

163

แบบสอบถามส าหรบการวจย ค าชแจง 1.แบบสอบถามฉบบนเปนสวนหนงของการศกษาหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มวตถประสงคหลกการวจยเพอ สรางและพฒนาแบบจ าลองโครงสรางความสมพนธของปจจยดานคณลกษณะทางจตวทยาสวนบคคล และปจจยดานสภาพแวดลอมในการท างานทสงผลตอการแสดงทบาทผน าทม และพฤตกรรมการบรหารโครงการ โดย นายวรสรณ เนตรทพย รหสนกศกษา 49199050321 เบอรโทรศพทตดตอ 084-0925270 2. แบบสอบถามมทงสน จ านวน 8 ตอน ซงถอไดวามจ านวนมากพอสมควร แตเนองจากวตถประสงคหลกทางการวจย ประกอบกบตวแปรทท าการศกษามจ านวนมากจงไมสามารถหลกเลยงการสรางขอค าถามทมจ านวนมากได และการตอบค าถามทกขอมผลตอการวจยเปนอยางยงจง ขอให

ครทกทานไดท าการตอบขอค าถามทกขอ เพอใหผลการวจยสามารถน าไปใชในทางปฏบตไดจรง 3. การตอบแบบสอบถามครงน ตามจรรยาบรรณของนกวจยแลวจะถอวาผใหขอมลไมมความผกพนกบการตอบใดๆ ทงสน ดงนนจงขอใหทกทานตอบขอค าถามอยางอสระ ตามระดบความคดเหนของทานดงมาตรวดตวแปรทไดก าหนดไว 4. ขอใหผตอบแบบสอบถามท าเครองหมาย ลงหนาขอความท ตรงกบความเปนจรง ระดบการรบร หรอ ระดบความคดเหนของทานมากทสด เพยงค าตอบเดยว ดงตวอยาง

ขอค าถาม

ระดบการแสดงพฤตกรรม / ระดบความเปนจรง มากทสด

มาก เกอบมาก

เกอบนอย

นอย นอย ทสด

1. กอนเรมโครงการฯ ทานท าการศกษาถงสงทจะเปนอปสรรคตอการด าเนนงานเพอเปนการเตรยมความพรอม

5.ผวจยขอขอบพระคณผตอบแบบสอบถามทกทานทไดใหความอนเคราะหการตอบสอบถามครงน

นายวรสรณ เนตรทพย เบอรโทรศพท 084 – 902-5270

164

ตอนท 1 สอบถามขอมลสวนบคคล ค าชแจง : ขอใหทกทานเลอกตอบโดยการท าเครองหมาย ลงใน ทตรงกบความเปนจรงของทาน และเขยนค าตอบลงในชองวางทตรงกบความเปนจรงของทาน ขอก าหนด : ลกษณะของผทตอบแบบสอบถามตองครบตามคณสมบตตอไปน หากขาดขอใดขอหนงกถอวามใชกลมตวอยางของการวจยในครงน ไดแก 1) ผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพ อาจจะเปนประธานคณะกรรมการ หรอ รองประธานคณะกรรมการโครงการโรงเรยสงเสรมสขภาพกได 2) อยในต าแหนงผน าทมโครงการโรงเรยนสงเสรมสขภาพมากกวา 1 ป ขนไป 3) เปนครผอยในโรงเรยนสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทกรงเทพมหานครและจงหวดปรมณฑล 1. เพศ

1.เพศชาย 2.เพศหญง 2. ระดบการศกษา

1.ต ากวาปรญญาตร 2.ก าลงศกษาระดบปรญญาตร 3.จบการศกษาปรญญาตร 4.ก าลงศกษาปรญญาโท 5.จบการศกษาระดบปรญญาโท – สงกวา

3. สถานภาพ 1.โสด 2.สมรส 3.หยาราง

4. อาย ......................... ป

ตอนท 2 สอบถามพฤตกรรมการบรหารโครงการ

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

1.กอนเรมโครงการฯ ทานประเมนความเปนไปไดทจะด าเนนโครงการใหส าเรจดวยการวเคราะหจดออน จดแขงของสมาชกในทมแตละคน

4.21 .72 .594

165

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

2.กอนเรมโครงการฯ ทานศกษาถงสงทสงเสรมใหโครงการส าเรจเพอเปนการเตรยมความพรอม

4.45 .706 .661

3.กอนเรมโครงการฯ ทานหาแหลงงบประมาณเพมเตมเพอเปนการเตรยมความพรอม

4.30 .88 .410

4.กอนเรมโครงการฯ ทานประเมนความสามารถของสมาชกในทมเพอก าหนดหนาทใหเหมาะสมตรงกบความสามารถของแตละคน

4.41 .768 .598

5.กอนเรมโครงการฯ ทานแสวงหาแหลงทรพยากรจากภายนอกหนวยงานเพอสนบสนนใหการด าเนนโครงการมประสทธภาพมากยงขน

4.30 .82 .537

6.กอนเรมโครงการฯ ทานวเคราะหถงความความสนใจของผเขารวมโครงการทมตอการเขารวมโครงการ

4.46 .81 .605

7.ทานไดก าหนดหนาทความรบผดชอบของสมาชกทมในต าแหนงตางๆ ไวอยางชดเจน

4.65 .79 .489

คาความเชอมนทงฉบบ Cronbach's Alpha = .813 8.ทานจดท าโครงการฯ ทประกอบไปดวยวตถประสงค กลมเปาหมาย วธด าเนนการ ตวชวดความส าเรจ และงบประมาณไวอยางชดเจน

4.76 .85 .586

9.ทานก าหนดรปแบบการตดตอสอสารระหวางทมกบหนวยงานภายนอกไวอยางชดเจน

4.37 .71 .613

10.ทานก าหนดเปาหมายระยะสน กลาง และยาว ของโครงการฯ ไวอยางชดเจนในแผนด าเนนงาน

4.37 .77 .588

11.ทานมวธการประเมนผลการท างานของสมาชกในทมแตละคน

4.22 .67 .560

12.ทานกบสมาชกในทมไดประชมรวมกนเพอจดท าแผนปฏบตการ (Road Map) ของโครงการฯ

4.41 .86 .581

166

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

13.ทานวางแผนการใชวสด อปกรณตางๆ ของโครงการฯ เพอใหเกดความคมคามากทสด

4.72 .82 .616

Cronbach's Alpha = .822 14.ขณะด าเนนโครงการฯ ทานใชทรพยากรของโครงการอยางคมคา

4.83 .84 .708

15.ขณะด าเนนโครงการฯ ทานปฏบตตามหนาท ทไดรบมอบหมายอยางรอบคอบ

4.87 .82 .754

16.ขณะด าเนนโครงการฯ ทานท าการปรบเปลยนแผนปฏบตการตามสถานการณทเกดขนจรง

4.63 .82 .620

17.ขณะด าเนนโครงการฯ ทานท าหนาทเปนผประสานงานระหวางสมาชกในทมแตละคนเปนระยะๆ

4.57 .78 .628

18.ขณะด าเนนโครงการฯ ทานค านงถงปรมาณและคณภาพทเกดจากการปฏบตงานของตนเอง

4.60 .77 .619

19.ขณะด าเนนโครงการฯ ทานยอมสละเวลาโดยท างานนอกเวลาราชการเพอใหโครงการฯประสบความส าเรจ

4.93 .90 .697

Cronbach's Alpha = .871 20.ทานท าการตรวจสอบความเรยบรอยในการท างานของสมาชกทมแตละคนระหวางการด าเนนโครงการ

4.43 .71 .479

21.ทานใหขอมลยอนกลบเพอเปนการประเมนการท างานของสมาชกทมแตละคนระหวางการด าเนนโครงการ

4.33 .74 .641

22.ทานปรบปรงกระบวนการท างานของทมเปนระยะโดยใชผลจากการควบคมและตดตามโครงการ

4.38 .73 .615

23.ทานตดตามผลกระทบของโครงการฯ ทมตอผเขารวมโครงการและประชาชนในชมชน

4.29 .81 .638

24.ทานน าผลการตดตามโครงการฯ ทมตอชมชนมาปรบปรงการด าเนนงานใหมประสทธภาพมากยงขน

4.43 .86 .617

167

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

Cronbach's Alpha = .809

25.หลงจากเสรจสนโครงการฯ ทานน าเสนอผลการด าเนนงานตอบคลากรในหนวยงานดวยวธการตางๆ เชน การจดบอรดประชาสมพนธ

4.25 .79 .605

26.หลงจากเสรจสนโครงการฯ ทานรายงานผลการด าเนนงานตอผบรหารของหนวยงานในลกษณะตางๆ

4.64 .78 .660

27.ทานไดรายงานผลการด าเนนโครงการฯ ตอหนวยงานทใหการสนบสนนดานตางๆ

4.51 .84 .699

28.ทานน าเสนอผลการด าเนนโครงการฯ ตอผทเกยวของในชมชน

4.23 .77 .704

29.ทานสงมอบโครงการฯ ทด าเนนการเสรจสนสมบรณใหกบหนวยงาน ชมชน ของผเขารวมโครงการใหท าด าเนนการตอ

4.25 .89 .528

Cronbach's Alpha = .835

ตอนท 3 สอบถามการแสดงบทบาทผน าทม

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

1.ในทมงานทานเปนผรเรมก าหนดเปาหมายทชดเจนของโครงการฯ

4.45 .81 .746

2.ในทมงานทานเปนผรเรมก าหนดทศทาง กลวธในการด าเนนงานดานตางๆ

4.40 .78 .777

3.ในทมงานทานเปนผรเรมแสวงหาขอมลเพอเตรยมการวางแผนด าเนนโครงการฯ

4.46 .80 .750

168

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

4.ในทมงานทานเปนผรเรมก าหนดแนวทางการประเมนโครงการฯ

4.37 .72 .712

5.ทานเขยนโครงการฯ เพอขอรบการอนมตตอผบรหารของหนวยงานดวยตนเอง

4.59 .93 .658

6.ทานแสดงใหสมาชกในทมเหนวาการท าโครงการฯ ไมไดเปนการท าเพอประโยชนของตนเอง

4.65 .96 .423

Cronbach's Alpha = .867 7.ทานใหค าแนะน าในการท างานแกสมาชกในทมดวยทาทางทแสดงถงความเตมใจ

4.76 .83 .615

8.ทานมกจะแสดงทาทางเบอหนายในการแนะน าการปฏบตงานแกสมาชกในทมทไมเขาใจงานของตน

3.93 1.23 .609

9.ในทประชมทานต าหนสมาชกทท างานผดพลาดเพอจะไดเกดการปรบปรงแกไข

3.80 1.18 .512

10.ทานใหค าปรกษาแกสมาชกในทมไดตลอดเวลาทมโอกาส (เชน หลงเลกงาน เวลารบประทานอาหาร เปนตน)

4.55 .84 .600

11.เมอสมาชกในทมขอขอมลททานไมสามารถตอบไดทานจะแสวงหาขอมลมาตอบใหทนทในภายหลง

4.46 .78 .520

Cronbach's Alpha = .779 12.ทานไดชแจงใหสมาชกทมและเพอนรวมงานใหเหนวาโครงการฯ เปนประโยชนตอหนวยงาน

4.60 .79 .657

13.ทานไดชกชวนใหชมชนมสวนรวมในการด าเนนโครงการฯ

4.49 .80 .630

14.ทานโนมนาวใหผบรหารของหนวยงานเหนความส าคญของโครงการฯ

4.48 .79 .688

15.ทานเชญชวนใหผเขารวมโครงการทกคนเหนความส าคญของโครงการฯ

4.65 .85 .656

169

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

16.ทานเชญชวนใหประชาชนกลมเสยงเขารวมโครงการฯ ดวยความสมครใจ

4.34 .90 .659

17.ทานไดเจรจาขอความรวมมอจากหนวยงานภายนอก (เชน โรงพยาบาล องคกรธรกจ เปนตน ) เพอใหการสนบสนนทรพยากรตางๆ แกโครงการฯ

4.14 .94 .476

Cronbach's Alpha = .843 18.ทานท าใหสมาชกในทมรบรวาทานไดทมเทตอการด าเนนโครงการอยางเตมความสามารถ

4.64 .78 .734

19.ทานท าใหสมาชกในทมรบรวาทานมความกระตอรอรนด าเนนโครงการใหไดตามเปาหมาย

4.59 .77 .770

20.ทานท าใหสมาชกในทมรบรวาทานท างานอยางตรงไปตรงมาไมไดเสแสรง

4.78 .85 .803

21.ทานท าใหสมาชกในทมรบรวาทานเอาใจใสตอปญหาและสวสดการของสมาชกในทมเพอใหสามารถท างานอยางมประสทธภาพ

4.67 .81 .768

22.ทานท าใหสมาชกในทมรบรวาทานบรหารการเงนและทรพยากรอยางโปรงใส ตรวจสอบได

4.90 .87 .703

23.ทานท าใหสมาชกในทมรบรวาทานไดลงมอกระท าดวยตนเองมากกวาสงการ

4.82 .83 .770

Cronbach's Alpha = .913

170

ตอนท 4 สอบถามการความฉลาดทางอารมณของทม

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

1.ทานเหนวาสมาชกทมพยายามจะท าความคนเคยกนขณะท างานรวมกน

4.51 .73 .688

2.ทานเหนวาสมาชกทมรวาใครมความสามารถในเรองใด 4.62 .74 .752 3.ทานเหนวาสมาชกทมเขาใจความรสกซงกนและกน 4.58 .74 .766 4.ทานเหนวาสมาชกทมพยายามจะท าความคนเคยกนขณะท างานรวมกน

4.59 .76 .773

5.ทานเหนวาสมาชกทมรวาใครในทมทมเครอขายจะชวยใหการด าเนนโครงการส าเรจได

4.65 .74 .759

Cronbach's Alpha = .898 6.ทานเหนวาสมาชกทมไมกลาแสดงความคดเหนอยางตรงไป ตรงมา กบสมาชกทมทท างานไมไดตามเปาหมาย

3.41 1.04 .201

7.ทานเหนวาสมาชกทมทวงตงดวยเหตผลอยางตรงไป ตรงมากบสมาชกทมทละเลยตอขอตกลงหรอกฎของทม

4.16 .74 .208

8.ทานเหนวาสมาชกทมใหการชวยเหลอเกอกลกน 4.65 .78 .737 9.ทานเหนวาสมาชกทมเหนวาบคคลในทมลวนมความส าคญตอความส าเรจของโครงการฯ

4.83 .85 .668

10.ทานเหนวาสมาชกทมแสดงความปรารถนาดตอกนและกน

4.70 .81 .708

Cronbach's Alpha = .716 11.ทานเหนวาสมาชกทมละเลยทจะพดคยกนถงสงททมควรปรบปรงแกไข

3.39 1.17 .289

12.ทานเหนวาสมาชกทมไมใสใจเกยวกบพฤตกรรมการปฏบตงานรวมกนวาจะเปนเชนได

3.72 1.21 .325

13.ทานเหนวาสมาชกทมสอบถามกบบคลากรคนอนๆในองคกรถงผลการท างานของทม

4.17 .73 .277

171

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

14.ทานเหนวาสมาชกทมสอบถามกบประชาชนในชมชนเกยวกบผลการท างานของทม

4.13 .76 .239

15.ทานเหนวาสมาชกทมมมนษยสมพนธอนดซงกนและกน 4.63 .77 .503 16.ทานเหนวาสมาชกทมประเมนจดแขง จดออนดานอารมณของสมาชกภายในทม

4.33 .76 .351

Cronbach's Alpha = .559 17.ทานเหนวาสมาชกทมระมดระวงไมท าสงทจะกอใหเกดความขดแยงภายในทมได

4.52 .73 .620

18.ทานเหนวาสมาชกทมเชอวาความผดพลาดจากการท างานในทมท าใหเกดการเรยนรทจะท างานครงตอไปอยางไมผดพลาด

4.55 .76 .692

19.ทานเหนวาสมาชกทมเชอวาประสบการณท างานในอดตเปนสงส าคญตอการพฒนาผลงานในปจจบน

4.58 .78 .691

20.ทานเหนวาสมาชกในทมตางไดแสดงความคดเหนเพอปองกนปญหาทคาดวาจะเกดขนในการด าเนนโครงการฯ

4.55 .71 .648

21.ทานเหนวาสมาชกทมรวมกนรบผดชอบตอผลการตดสนใจของทม

4.51 .74 .567

Cronbach's Alpha = .840 23.ทานเหนวาสมาชกทมไมไดใหความสนใจเกยวกบสถานการณความเปนไปขององคกรในปจจบน

3.65 1.16 .228

24.ทานเหนวาสมาชกทมไดค านงถงความสอดคลองระหวางสงททมไดท ากบกฎ ระเบยบ วฒนธรรมขององคกร

4.37 .68 .429

35.ทานเหนวาสมาชกทมเขาใจแนวทางการท างานของบคลากรคนอนๆ ขององคกรเปนอยางด

4.44 .72 .436

Cronbach's Alpha = .468

172

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

36.ทานเหนวาสมาชกทมสนบสนนสงทเปนการอ านวยความสะดวกใหกบบคลากรคนอนๆ ในองคกร

4.41 .70 .409

37.ทานเหนวาสมาชกทมไมสนใจทจะใหความชวยเหลอสนบสนนบคลากรคนอนๆ ในองคกร

3.76 1.25 .268

38.ทานเหนวาสมาชกทมยนดทจะรบการชวยเหลอดานทรพยากร เชน อปกรณ เครองมอ จากบคลากรคนอนๆ ในองคกร

4.52 .74 .509

Cronbach's Alpha = .543 ตอนท 5 สอบถามการสนบสนนจากผบงคบบญชา

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

1.ผบงคบบญชาแสดงใหทานเหนวามความมนใจในความสามารถของทาน

4.58 2.63 .250

2.ผบงคบบญชาไดใหค าปรกษาเกยวกบการด าเนนโครงการฯ แกทานอยางเตมใจ

4.54 .81 .545

3.ผบงคบบญชาคอยใหก าลงใจในการท างานเมอเหนวาทานรสกทอแท

4.40 .91 .546

4.ผบงคบบญชากลาวชมเชยเมอทานด าเนนโครงการฯ ไดด 4.47 .80 .552 5.ผบงคบบญชายอมรบการตดสนใจในโครงการฯ ของทาน 4.43 .76 .530 Cronbach's Alpha = .554

173

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

6.ผบงคบบญชาพดแลกเปลยนความคดเหนเกยวกบการด าเนนโครงการฯ กบทาน

4.41 .80 .668

7.ผบงคบบญชาเสนอแนะวธการบรหารจดการโครงการฯ กบทาน

4.35 .80 .769

8.ผบงคบบญชาบอกแหลงงบประมาณเพมเตมส าหรบการด าเนนโครงการฯ แกทาน

4.12 .94 .652

9.ผบงคบบญชาบอกจดออนและแนวทางแกไขเรองการบรหารจดการโครงการฯ แกทาน

4.21 .79 .800

10.ผบงคบบญชาใหขอมลยอนกลบในการด าเนนโครงการฯ ตอทมงาน

4.23 .83 .765

Cronbach's Alpha = .887 11.ผบงคบบญชาจดสรรงบประมาณในการด าเนนโครงการฯ อยางเพยงพอ

4.06 .96 .606

12.ผบงคบบญชาอ านวยความสะดวกใหสามารถปฏบตงานโครงการฯ นอกสถานทได

4.38 .86 .638

13.ผบงคบบญชาอนญาตใหใชทประชมและสถานทในหนวยงานเพอด าเนนโครงการฯ ไดอยางเตมท

4.52 .90 .587

14.ผบงคบบญชากลาวต าหนททานใชเวลาในภาระงานหลกเพอด าเนนโครงการฯ

3.39 1.26 .258

15.ผบงคบบญชาอนญาตใหบคลากรของหนวยงานทมความสามารถเขารวมกจกรรมของโครงการฯ อยางเตมท

4.50 .82 .554

16.ผบงคบบญชาคอยสนบสนนทรพยากรตางๆ ในกรณททมงานมจ านวนไมพอในการด าเนนการ

4.37 .82 .705

Cronbach's Alpha = .716

174

ตอนท 6 สอบถามความสมพนธระหวางบคคลตางๆในหนวยงาน

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

1.ทานเหนวาเพอนรวมงานใหการยอมรบการตดสนใจของผบงคบบญชา

4.36 .73 .587

2.ทานเหนวาเพอนรวมงานใหความรวมมอปฏบตตาม นโยบายของผบงคบบญชา

4.43 .71 .597

3.ทานเหนวาเพอนรวมงานใหการยอมรบในความสามารถของผบงคบบญชา

4.43 .74 .634

4.ทานเหนวาเพอนรวมงานแสดงความเคารพเพอเปนการทกทายผบงคบบญชาอยางสม าเสมอ

4.47 .88 .509

5.ทานเหนวาเพอนรวมงานนนทาวารายผบงคบบญชาลบหลง

3.51 1.13 .488

6.ทานเหนวาเพอนรวมงานแสดงพฤตกรรมตอตานผบงคบบญชา

3.64 1.13 .424

Cronbach's Alpha = .771 7.ทานเหนวาเพอนรวมงานทกทายกนดวยทาททจรงใจซงกนและกน

4.40 .84 .771

8.ทานเหนวาเพอรวมงานยอมรบในความสามารถซงกนและกน

4.49 .84 .773

9.ทานเหนวาเพอนรวมงานใหความรวมมอในการท างานเมอไดรบการรองขอจากเพอนรวมงานดวยกน

4.38 .71 .782

10.ทานเหนวาเพอนรวมในองคกรสามารถใชทรพยากรรวมกนได

4.40 .69 .800

11.ทานเหนวาเพอนรวมงานมความเมตตาซงกนและกน 4.48 .76 .841 12.ทานเหนวาเพอนรวมงานใหค าชแนะการท างานซงกนและกนอยางมความกลยานมตร

4.53 .76 .810

Cronbach's Alpha = .929

175

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

13.ทานเหนวาเพอนรวมงานสวนใหญมความเหนอกเหนใจตอผทเขามารบบรการ (ผปกครอง / นกเรยน / คนอนๆ ทมาตดตอราชการ) จากหนวยงาน / องคกร

4.46 .77 .710

14.ทานเหนวาเพอนรวมงานสวนใหญทมเทเรองการท างานใหกบประชาชนผเขามารบบรการจากหนวยงาน / องคกร

4.40 .73 .736

15.ทานเหนวาเพอนรวมงานสวนใหญรบไหวทกทายผทมารบบรการ (ผปกครอง / นกเรยน / คนอนๆ ทมาตดตอราชการ) เปนประจ า

4.49 .80 .719

16.ทานเหนวาเพอนรวมงานสวนใหญเอาใจใสเรองสวสดภาพของผมารบบรการ(ผปกครอง / นกเรยน / คนอนๆ ทมาตดตอราชการ) จากหนวยงาน / องคกร

4.46 .72 .787

17.ทานเหนวาผเขามารบบรการสวนใหญแสดงกรยาทสขภาพตอบคลากรทกคนของหนวยงาน / องคกร

4.51 .71 .818

18.ทานเหนวาผเขามารบบรการเชอฟงและท าตามขอเสนอแนะของบคลากรทกคนของหนวยงาน / องคกร

4.45 .72 .766

19.ทานเหนวาผเขามารบบรการสวนใหญใหความเกรงใจแกบคลากรทกคนของหนวยงาน / องคกร

4.54 .74 .709

Cronbach's Alpha = .918

176

ตอนท 7 สอบถามการรบรความสามารถของตนในการเปนผน าทม

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

1.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเปนผรเรมก าหนดทศทาง กลวธในการท างาน

4.55 .81 .802

2.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเปนผรเรมแสวงหาขอมลเพอเตรยมการวางแผนด าเนนโครงการฯ

4.63 .82 .845

3.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเปนผรเรมก าหนดแนวทางการประเมนโครงกาฯ

4.59 .83 .837

4.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเขยนโครงการฯ เพอขอรบการอนมตจากผบรหารได

4.67 .87 .823

5.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะแสดงใหสมาชกในทมเหนวาการท าโครงการฯ ไมไดเปนการท าเพอประโยชนของตนเอง

4.85 .80 .697

6.ทานมนใจในความสามารถของตนวาในชวงเรมตนโครงการฯ จะรบภาระงานทสมาชกทมคดวายากมาด าเนนการเอง

4.46 .88 .692

Cronbach's Alpha = .924 7.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะใหค าแนะน าในการท างานแกสมาชกในทมดวยความเตมใจได

4.80 .87 .745

8.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะไมแสดงทาทางเบอหนายในการแนะน าการปฏบตงานแกสมาชกในทมทไมเขาใจงานของตน

4.67 .87 .717

9.ทานมนใจในความสามารถของตนวาใหค าแนะน าอยางนมนวลแกสมาชกทท างานผดพลาดในทประชมเพอจะไดเกดการปรบปรงแกไข

4.67 .78 .796

177

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

10.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะใหค าปรกษาแกสมาชกในทมไดตลอดเวลาทมโอกาส (เชน หลงเลกงาน เวลารบประทานอาหาร เปนตน)

4.72 .85 .779

11.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะไมวากลาวตกเตอนสมาชกในทมทท างานผดพลาดเมออยตอหนาเพอนรวมงาน

4.54 1.03 .573

12.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเมอสมาชกในทมขอขอมลททานไมสามารถตอบไดทานจะแสวงหาขอมลมาตอบใหทนทในภายหลง

4.61 .84 .756

13.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะหมนแสวงหาขอมลเกยวกบโครงการฯ อยางสม าเสมอเพอน ามาเปนขอเสนอแนะแกสมาชกในทม

4.64 .81 .750

Cronbach's Alpha = .908 14.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะชแจงใหสมาชกทมและสมาชกในองคกรใหเหนวาโครงการดานสขภาพทท าอยเปนประโยชนตอหนวยงาน

4.70 .79 .740

15.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะชแจงใหสมาชกทมเหนวาการท างานในโครงการฯ สามารถน ามาเปนผลงานเพอความกาวหนาในอาชพได

4.63 .81 .713

16.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะชกชวนใหชมชนมสวนรวมในการด าเนนโครงการฯ

4.51 .81 .786

17.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะโนมนาวใหผบรหารหนวยงานเหนความส าคญของโครงการฯ

4.60 .80 .797

18.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเชญชวนใหผเขารวมโครงการเหนความส าคญของโครงการฯ

4.67 .77 .841

178

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

19.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเชญชวนใหกลมเสยงเขารวมโครงการฯ ดวยความสมครใจ

4.51 .83 .795

20.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะเจรจาขอความรวมมอจากหนวยงานภายนอก (เชน โรงพยาบาล องคกรธรกจ เปนตน ) เพอใหการสนบสนนทรพยากรตางๆ แกโครงการฯ

4.42 .94 .686

21.ทานมนใจในความสามารถของตนเองวาจะไมบรหารโครงการฯ เพยงล าพง

4.54 1.05 .576

Cronbach's Alpha = .919

22.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะท าใหสมาชกในทมรบรวาทานไดทมเทตอการด าเนนโครงการอยางเตมความสามารถ

4.66 .84 .822

23.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะท าใหสมาชกในทมรบรวาทานมความกระตอรอรนด าเนนโครงการใหไดตามเปาหมาย

4.68 .84 .838

24.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะท าใหสมาชกในทมรบรวาทานท างานอยางตรงไปตรงมา

4.77 .83 .850

25.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะท าใหสมาชกในทมรบรวาทานเอาใจใสตอปญหาและสวสดการของสมาชกในทมเพอใหสามารถท างานอยางมประสทธภาพ

4.70 .85 .840

26.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะท าใหสมาชกในทมรบรวาทานเสยสละผลประโยชนสวนตวเพอการด าเนนโครงการใหส าเรจ

4.71 .87 .827

27.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะท าใหสมาชกทมรบรวาทานบรหารการเงนและทรพยากรอยางโปรงใสตรวจสอบได

4.95 .83 .763

179

(ตอ)

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

28.ทานมนใจในความสามารถของตนวาจะท าใหสมาชกในทมรบรวาทานไดลงมอกระท าดวยตนเองมากกวาสงการ

4.76 .81 .749

Cronbach's Alpha = .944 ตอนท 8 การรบรประสบการณการเปนผน าทม / หวหนาโครงการ

ขอค าถาม (มาตรวด 6 ระดบ)

คาเฉลย สวน

เบยงเบนมาตรฐาน

คาอ านาจจ าแนก ราขอ

1. จากการเคยเปนหวหนาโครงการทผานมาทานไดรบประสบการณการตดตอกบผบรหารระดบสง

4.38 1.11 .804

2. จากการเคยเปนหวหนาโครงการทผานมาทานมประสบการณการบรหารจดการงบประมาณ

4.44 1.05 .819

3.จากการเคยเปนหวหนาโครงการทผานมาทานมประสบการณการบรหารจดการทมงาน

4.50 .99 .892

4.จากการเคยเปนหวหนาโครงการทผานมาทานมประสบการณการเจรจาตอรองกบสมาชกทมและภายนอกทม

4.46 .97 .871

5.จากการเคยเปนหวหนาโครงการทผานมาทานมประสบการณการใหค าแนะน าสมาชกในทม

4.61 .98 .867

Cronbach's Alpha = .944

180

ประวตยอผวจย

181

ประวตยอผวจย ชอ ชอสกล นายวรสรณ เนตรทพย วนเดอนปเกด 19 มนาคม พ.ศ. 2527 สถานทเกด อ าเภอปว จงหวดนาน ทอยปจจบน 121 ม. ต.สถาน อ.ปว จ.นาน 55120 ประวตการศกษา พ.ศ. 2549 ปรญญาตร การศกษาบณฑต สาขาสงคมศกษา จาก มหาวทยาลย ทกษณ (วทยาเขตสงขลา) พ.ศ. 2554 ปรญญาโท วทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรม ศาสตรประยกต จาก มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ