รายวชาพนฐานศลปะศลปะพนฐาน 3 ศ 32101

(สาระทศนศลป)กลมสาระการเรยนรศลปะ

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

หนวยการเรยนรท 1 การใชทศนธาตสรางงานทศนศลป

รปราง(SHAPE) หมายถง เสนรอบนอกทางกายภาพของวตถ สงของ เครองใช คน สตว พช มลกษณะเปน 2 มต คอมความกวางและความยาว ไมแสดงความหนาหรอลก

รปทรง(FORM) หมายถงโครงสรางทงหมดของวตถ สงของ เครองใช คน สตว พช มลกษณะเปน 3 มต ไดแก ความกวาง ความยาว ความหนาหรอภาพความลก

4. รปราง รปทรงกบงานทศนศลป

รปรางของสนขกบรปทรงสเหลยม ภาพแสดงใหเหนความแตกตางของรปรางและรปทรง ซงรปราง

จะไมมความหนาหรอมตท 3

การน ารปราง รปทรง มาใชสรางสรรคผลงานทศนศลปแบงออกเปน 3 ลกษณะใหญ ๆ ไดแก

1. การน ามาใชเปนสอแสดงรปลกษณะทตองการถายทอด2. การน ามาใชเพอสรางมตของผลงาน 3. การน ามาใชเพอแสดงอารมณและความรสกของผลงาน

1. การน ามาใชเปนสอแสดงรปลกษณะทตองการถายทอดเปนการน ารปราง รปทรง มาใชสอสงทศลปนไดรบรมาจาก

ประสบการณตรง ประสบการณออม และจนตนาการความคดสรางสรรคเพอสะทอนสงทรบรจากโลกภายนอก และจนตนาการจากโลกภายในสออกมาเปนรป ใหผอนเขาใจรบรไดวาเปนภาพอะไร หรอรปราง รปทรงนนแสดงถงสญลกษณของสงใด

มงกฎฟาโรหอยปต ใชรปทรงของมงกฎแสดงสญลกษณของฟาโรหอาณาจกรบน อาณาจกรลาง

และฟาโรหทครอบครองทงสองอาณาจกรตามล าดบ

ภาพสญลกษณ การซอมทาง ทางคดเคยว ทางขามถนน

ฤดหนาว ผลงานของอาเธอร บารโบอรเทคนคสอะคลลค ใชรปรางรปทรงธรรมชาตสอใหเหนภาพตนไมเนนดนและกวาง

ถายทอดใหมคณคาทางความงามสมจรง

2. การน ามาใชเพอสรางมตของผลงานเปนการน ารปรางรปทรงมาใชสรางมตใหผลงานม

ระยะใกล ไกล สง ต า ตน ลก เชน งานจตรกรรมใชวธสรางมตของภาพดวยการน ารปราง รปทรง มาจดซอนกนบงกน เพอใหเกดระยะของภาพแตเปนมตลวงตาใหรสกวาม 3 มต เพราะจตรกรรมแทจรงเปนงานลกษณะ 2 มต งานประตมากรรมและสถาปตยกรรมใชกรรมวธสรางสรรคดวยการใชวสดเพมเขาและเอาวสดสวนยอยออก เพอใหเกดเปนรปทรง ผลงานมลกษณะ 3 มตจรง ตรงตามคณคาทางความงามและคณคาทางประโยชนใชสอย เปนตน

กาน าไมสทองเหลอง ขวดและแอปเปลผลงานของแนน กรเซน เทคนคสน ามน

แสดงความงามของมต ตนลกของภาพโดยใชวธการน ารปทรงมาจดซอนบงกน

3. การน ามาใชเพอแสดงอารมณและความรสกของผลงาน เปนการน ารปราง รปทรงมาใชแสดงอารมณและความรสก

ของผลงานศลปะ เพอใหงานนนไดอารมณสอดคลองกวตถประสงคทตองการแสดงออก

อารมณและความรสกของรปราง รปทรงวงกลม ใหความรสกเดนชด เคลอนไหว ไมมนคงสามเหลยม ใหความรสกมนคง สมดล สงเดน สงางามสเหลยมจตรส ใหความรสกสมดล สงบ แขงแรงสเหลยมผนผาแนวนอน ใหความรสกมนคง กวาง สงบนง พกผอนสายตาสเหลยมผนผาแนวตง ใหความรสกสงเดน สงางาม แตถาฐานแคบและดานตง

สงมากอาจดไมมนคงสเหลยมคางหม ใหความรสกมนคง หนกแนน ปลอดภยอสระ ใหความรสกเคลอนไหว ลนไหล แปรปรวน ไมมนคง

ความรสกและอารมณทกลาวมานอาจเปลยนแปลงไดตามทศทางของการจดวาง หรอสงแวดลอมขางเคยงทมอทธพลตอการรบร เชน สเหลยมผนผาจดวางตามแนวนอนขนานกบเสนระดบตาจะดมนคง กวางขวาง แตถาจดวางเอามมลงในแนวเสนระดบและใหสวนของดานเฉยงขนกจะใหความรสกไมมนคง เปนตน

อารมณและความรสกแตกตางทการจดวางภาพแรกใหความรสกมนคง ภาพทสองไมมนคง

หนวยการเรยนรท 1 การใชทศนธาตสรางงานทศนศลป

ขนาด (SIZE) หมายถง ลกษณะของรปทก าหนดไดวาใหญ เลก สน ยาว หนา บาง

สดสวน (PROPORTION) หมายถง ความสมพนธของขนาด ความกวาง ความยาว ความสง ความลกของรป

5. ขนาด สดสวนกบการน ามาใชในงานทศนศลป

ขนาด สดสวน กบการน ามาใชในงานทศนศลปของศลปนแบงออกเปน 3 ลกษณะใหญ ๆ ไดแก

1. การน าขนาดสดสวนมาใชเพอใหเกดความสมพนธกนในรางกายของมนษยและสตว 2. การน าขนาดสดสวนมาใชในการจดองคประกอบ 3. การน าขนาดสดสวนมาใชเพอเปนสญลกษณ

1. การน าขนาด สดสวนมาใชเพอใหเกดความสมพนธกนในรางกายของมนษยและสตวเปนการน าลกษณะของรป

มาก าหนดใหเปนสดสวนสมพนธกน เพอสะดวกตอการน าไปก าหนดโครงสรางงาน เชน งานประตมากรรมอนสาวรยสถาน กอนน ามาสรางจรงประตมากรจะปนแบบรางเปนหนจ าลอง ก าหนดสดสวนและรายละเอยด เพอทดสอบหาสงบกพรองกอนน าไปขยายเปนขนาดใหญ เปนตน

สดสวนคน- ผลงานของรสเซลล ไอดเดล- เทคนควาดเสน - แสดงการแบงสดสวนภาพคนเพอเปนหลกในการรางภาพ ซงก าหนดการแบงสวนตางๆ ของรางกายไวมสดสวน 7 สวนครง

2. การน าขนาดสดสวนมาใชในการจดองคประกอบเปนรปการน าพนทมาจดสดสวนเพอก าหนดการจดวาง

รปลกษณะตางๆ ใหอยรวมกนในบรเวณพนท หรอในกรอบสนามภาพใหมองคประกอบทสวยงามพอเหมาะพอด

ยกตวอยางเชน- การเขยนภาพจตกรรมหนนง ภาพคน ตองค านงถงความได

สดสวนสมพนธของภาพรวมระหวางตวรปกบกรอบภาพ คอรปตองมขนาดไมใหญคบกรอบหรอเลกจนเกนไป

- การเขยนภาพทวทศนบกควรมขนาดสดสวนของทองฟาและพนดนไมเทากน เชน ทองฟารอยละ 40 พนดนรอยละ 60 เปนตน

ยกตวอยางเชน- งานสถาปตยกรรม ทพกอาศยก าหนดขนาดสดสวนของรปทรงใหสมพนธ

กบพนทประโยชนใชสอย โดยจดเครองเรอนใหเหมาะสม ชนดใดควรอยรมผนง ตรงมม หรอกลางหอง การจดวางโตะ เกาอ ตองมพนทวางขา ทางเดนเขาออก สดสวนเทาใด

- การจดพนทงานประตมากรรมของอนสาวรยบคคลส าคญรปลกษณะแบบลอยตวทมขนาดใหญศลปนผออกแบบตองค านงถงการใชขนาด สดสวนใหสมพนธกบสถานทตดตงและภมทศน รวมทงระยะทางการมองเหนกบทตง เนองจากบรรยากาศกลางแจงจะลวงตาใหผลงานดมขนาดเลกลง จงควรเพมขนาดชดเชย เปนตน

3. การน าขนาดสดสวนมาใชเพอเปนสญลกษณสอเปนการน าขนาด สดสวนมาใชก าหนดใหเหนความแตกตางของ

รปเพอเปนสญลกษณสอแทนภาษาพด เชน จตรกรรมฝาผนงและประตมากรรมของอยปตแสดงความแตกตางของฐานะและความส าคญของบคคล ฟาโรหจะมขนาดใหญสด พระมเหสและบคคลอน ๆ จะมขนาดเลกลงตามล าดบ คนรบใชจะมขนาดเลกสด เปนตน

ราชธดาของรามเซส- ประตมากรรมอยปตสลกหน- ใชวธแสดงความส าคญของฐานะบคคลโดยการใชขนาดทใหญกวา