แบบเสนอโครงการวิจัย (research...

โครงการวจย

ไฟล Template V1B22092560 1

แบบเสนอโครงการวจย (research project)

ประกอบการเสนอของบประมาณ แผนบรณาการพฒนาศกยภาพ วทยาศาสตร เทคโนโลย วจยและนวตกรรม

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2563 (เปาหมายท 1 2 และ 3)

------------------------------------ ชอโครงการวจย (ภาษาไทย) แหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา

(ภาษาองกฤษ) Learning Center of Native Bee and Stingless bee in Plant Genetic Conservation Area at University of Phayao ชอชดโครงการวจย (ภาษาไทย) การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและการพฒนาการใชประโยชนของผลตภณฑจากผงและชนโรง ในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา โดยการมสวนรวมของชมชน (ภาษาองกฤษ) Biodiversity Conservation and Utilization of Native bees and their Products under the Royal Initiative of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn at University of Phayao, Corporation by Community Involvement ชอแผนบรณาการ (ภาษาไทย) โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มหาวทยาลยพะเยา

(ภาษาองกฤษ) Plant Genetic Conservation Project under the Royal Initiative of Her Royal Highness Princess Maha Chakri Sirindhorn at University of Phayao

สวน ก : ลกษณะโครงการวจย

โครงการวจยใหม

โครงการวจยตอเนอง ระยะเวลา ....... ป ………เดอน ปนเปนปท ....... (ระยะเวลาด าเนนการวจยไมเกน 5 ป)

1. ยทธศาสตรชาต 20 ป

ยทธศาสตร ยทธศาสตรท 5 : ดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรตอสงแวดลอม เปาประสงค 5.1 จดระบบอนรกษ ฟนฟและปองกนการท าลายทรพยากรธรรมชาต

2. ยทธศาสตรการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ยทธศาสตร ยทธศาสตรการวจยท 8 : การพฒนาวทยาศาสตร เทคโนโลย วจย และนวตกรรม เปาประสงค -ไมตองระบ-

3. ยทธศาสตรวจยและนวตกรรมแหงชาต 20 ป ยทธศาสตร 2. การวจยและนวตกรรมเพอการพฒนาสงคมและสงแวดลอม



ประเดนยทธศาสตร 2.3 สขภาพและคณภาพชวต แผนงาน - 4. ยทธศาสตรการวจยของชาตรายประเดน

ยทธศาสตรการวจยรายประเดนดานความหลากหลายทางชวภาพ 5. อตสาหกรรมและคลสเตอรเปาหมาย การเกษตรและเทคโนโลยชวภาพ (Agriculture and Biotechnology) 6. ยทธศาสตรของหนวยงาน โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร

สวน ข : องคประกอบในการจดท าโครงการวจย

1. ผรบผดชอบ

ค าน าหนา ชอ-สกล ต าแหนงในโครงการ สดสวนการม

สวนรวม เวลาทท าวจย

(ชวโมง/สปดาห)

ดร. ประลองยทธ ศรปาลวทย หวหนาโครงการ 50 8 ดร. อาทตย นนทขวาง ผรวมวจย 20 6 นาย ววฒน ถารน ผรวมวจย 10 6 น.ส. ภาวณ ทองค า ผรวมวจย 10 6 น.ส. วราภรณ ใจบาล ผรวมวจย 10 6

2. สาขาการวจยหลก OECD 1. วทยาศาสตรธรรมชาต

สาขาการวจยยอย OECD 1.1 วทยาศาสตรธรรมชาต : วทยาศาสตรธรรมชาต ดานการวจย เกษตร

3. สาขา ISCED 00 Generic programmes and qualifications 000 Generic programmes and qualifications not further defined 0000 Generic programmes and qualifications not further defined 4. ค าส าคญ (keyword) ค าส าคญ (TH) ผงพนถน, ชนโรง, แหลงเรยนร, พนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา ค าส าคญ (EN) Native bee, Stingless bee, Learning center, Plant Genetic Conservation Area at University of Phayao



5. ความส าคญและทมาของปญหาทท าการวจย ผง (bees) เปนแมลงทมประโยชนอยางมากตอมนษย ท าหนาท เปนผชวยผสมเกสรหลก (primary

pollinators) ใหกบพชเกษตรและพชในธรรมชาต ซงปจจบนพชอาหารประมาณหนงในสามของโลกอาศยการผสมเกสรดวยผง นอกจากนผงยงใหผลตภณฑผง (bee products) ทคณคาทางเศรษฐกจทหลากหลาย เชน น าผง (honey) พรอพอลส (propolis) เรณ (pollen) ไขผง (beewax) นมผง (royal jelly) และพษผง (bee venom) ซงผลตภณฑทผงสรางขนมคณประโยชนมหาศาลทงทางดานการใชเปนแหลงอาหาร การใชทางการแพทยและเภสชวทยา ซงในป ค.ศ. 2005 แมลงผสมเกสรเหลานมมลคาทางเศรษฐกจทวโลก ประมาณ 153 พนลานยโร (สรวฒน และสรรตน, 2555; Oldroyd and Nanork, 2009; Potts et al., 2010)

ประเทศไทยตงอยในพนทเฝาระวงความหลากหลายทางชวภาพของผง (bee biodiversity hotspot) พบผงพนถน (native bees) ในวงศ ใหญ (Superfamily) Apoidea หลายชนด เชน ผ งขดร (digger bee) แมลงภ (carpenter bees) ผ งใหน าหวาน (honey bees) และชน โรง (stingless bees) (Klakasikorn et al., 2005; Jongjitvimol and Petchsri, 2015; Narjes and Lippert, 2016) นอกจากนมผงตางถน (alien species) ไดแก ผงพนธ Apis mellifera ทน าเขาในประเทศเพอการผลตน าผงและผลตภณฑของผงเพอการสงออก แตในปจจบนมการเปลยนแปลงภมอากาศ (climate change) ท าใหแหลงทอยอาศยทางธรรมชาตลดนอยลงและสญไป (habitat loss) และยงไดรบ อทธพลอยางรนแรงจากการรบกวนและรกรานของมนษย เชน การตดไมท าลายปา (deforestation) การเพมผลผลตทางการเกษตร โดยเฉพาะการปลกพชชนดเดยว (mono cropping) ซงมกจดการแบบเตมความเขมขนทางการเกษตร (agricultural intensification) โดยใชแรงงาน ปยเคม และสารเคมก าจดเชอรา วชพช และแมลงรบกวนในปรมาณสง สงผลใหประชากรของผงทวโลกลดลง (Oldroyd and Nanork, 2009; Potts et al., 2010; Apiwathnasorn, 2012)

โครงการวจยนด าเนนการภายใตโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มหาวทยาลยพะเยา ทเรมตนขนตงแตปงบประมาณ 2550 โดยมพนทของมหาวทยาลยพะเยา ตงอยทบรเวณต าบลแมกา อ าเภอเมอง จงหวดพะเยา ประกอบดวยทดนจ านวน 5,727 ไร ซงเปนทดนสาธารณะประโยชนภายใตการก ากบดแลของกระทรวงมหาดไทย จ านวน 1,147 ไร และทปาสงวนแหงชาต มสภาพปาเปนปาเตงรงทมความหลากหลายทางชวภาพคอนขางสง ภายใตการก ากบดแลของกรมปาไม จ านวน 4,580 ไร ซงขณะนไดรบอนญาตใหมหาวทยาลยใชประโยชนเรยบรอย โดยด าเนนกจกรรมโครงการวจยบนพนทอนรกษพนธกรรมพชมบรเวณประมาณ 600 ไร ซงอยดานหลงมหาวทยาลย บรเวณอางเกบน าหวยทบชาง ซงมความอดมสมบรณของพนทปาดบแลงและปาเตงรง ในปจจบนพนทปกปกฯ มการใชประโยชนจากชาวบานชมชนบานโซ ต าบลแมกา อ าเภอเมอง จงหวดพะเยา มการใชประโยชนเพาะปลกในภาคการเกษตร เชน การปลกพชหมนเวยน เชน ฟกทอง ขาวโพด ขง และพชอายสนอน ๆ สวนล าไย สวนยางพารา รวมทงเปนพนทหนงทเกษตรกรทประกอบกจการเลยงผงพนธน ารงผงเขามาเลยงไวเกอบตลอดทงป แตยงขาดองคความรเกยวกบผงพนถนและชนโรงในพนท ดงนนโครงการวจยนจงมงหวงในการสรางแหลงเรยนรโดยรวบรวมขอมลความหลากหลายทางชวภาพของผงพนถนและชนโรง รวมถงแหลงทอยอาศย แหลงพชอาหาร ไวในพพธภณฑธรรมชาตวทยา สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร



มหาวทยาลยพะเยา เพอใหบรการความรทจ าเปนและน าไปสการปรบใชความรใหเกดประโยชนตอการอนรกษและการใชประโยชนของผงพนถนและชนโรงอยางยงยนตอไป 6. วตถประสงคของโครงการวจย 6.1 เพอสนองพระราชด ารฯ ภายใตโครงการโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มหาวทยาลยพะเยา 6.2 เพอสรางแหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา ใหผสนใจสามารถเรยนรดวยตนเองตามอธยาศย 7. ขอบเขตของโครงการวจย โครงการวจยนพฒนาแหลงเรยนรทสามารถเชอมโยงความรทหลากหลายเกยวกบผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา เพอใหบรการความรแกนกเรยน นสต และประชาชนทวไป และน าไปสการปรบใชใหเกดประโยชน โดยการด าเนนงาน 2 ดาน คอ 7.1 แหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา จดแสดงอยในพพธภณฑธรรมชาตวทยา สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา มการบอกเลาเกยวกบชววทยาของผงทางดานกายวภาคและสรรวทยา ชวตและสงคม พฤตกรรม พชอาหาร การกระจายทางภมศาสตร และจดแสดงตวอยางผงและชนโรงอยางเปนระบบ 7.2 สมมนาดานความหลายหลายและการใชประโยชนของผงและชนโรงโดยผเชยวชาญ 8. ทฤษฎ สมมตฐาน และกรอบแนวคดของโครงการวจย

โครงการวจยนอยภายใตชดโครงการวจย เรอง การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและการพฒนาการใชประโยชนของผลตภณฑจากผงพนถนในพนทอนรกษพนธกรรมพช อนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร มหาวทยาลยพะเยา โดยกระบวนการมสวนรวมของชมชน ซงประกอบดวย 14 โครงการวจยยอย โครงการวจยนอาศยขอมลความหลากหลายทางชวภาพ แหลงทอยอาศย แหลงพชอาหาร และการใชประโยชนของผงพนถนและชนโรง จากโครงการวจยยอยอน ๆ โดยสรางเปนแหลงเรยนรใหผทสนใจเขาถงองคความร โดยใชสอผสมสมยใหมทชวยใหการน าเสนอมความนาสนใจ เขาใจงาย ชวยใหเกดการมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทงระหวางผเรยนรกบแหลงเรยนร และระหวางผเรยนรดวยกนเอง รวมถงการจดสมมาเพอใหผเขารวมเขาใจและตะหนกถงความส าคญของผงพนถนและชนโรง สงผลใหเกดการอนรกษและการใชประโยชนผงพนถนและชนโรงไดอยางยงยน โดยมกรอบแนวคดดงน



9. การทบทวนวรรณกรรม/สารสนเทศ (information) ทเกยวของ

ผงเปนแมลงทนกกฏวทยาดานอนกรมวธานไดจดไวในอนดบ (order) Hymenoptera อยในวงศใหญ (Superfamily) Apoidea ซงสวนใหญมการด ารงชวตแบบโดดเดยว (solitary) หรออาศยอยรวมกนเปนแบบสงคม (social) โดยการสรางรวงรงเปนอาณาจกร แมลงกลมผงมความส าคญในระบบนเวศโดยท าหนาทเปนผชวยผสมเกสร (pollinator) ใหกบพชดอกนานาชนด โดยมลกษณะรวมทส าคญในกลมผงคอ ขาหลงเปนขาประเภทขนสง (carrying type) มแองลกทรอยตอขา เรยกวา ตะกราเกบเกสร (pollen basket) แมลงกลมผงจดเปนแมลงทมความส าคญทางเศรษฐกจสง เนองจากสามารถสรางผลตภณฑทสรางรายได เชน น าผงเปนผลตภณฑจากรวงผงซงเกดจากผงงานดดน าหวานจากดอกไมไวในกระเพาะเกบน าผง ซงจะอาศยเอนไซม (enzyme) จากตอมน าลายเพอเมแทบอไลซ (metabolite) น าหวานใหกลายเปนน าผง พรอพอลสหรอชนผงเปนผลตภณฑทผงงานเกบมาจากตาหรอเปลอกของตนไมเพอปดรอยโหวของรงหรอหอหมศตรทถกผงฆาตายในรง แตไมสามารถน าไปทงนอกรงได สวนเกสรผงเปนผลตภณฑทผงงานไปเกบรวบรวมเซลลสบพนธเพศผดอกไมโดยใชขาปดเขยรวมกนเปนกอนตดทขาหลงบรเวณตะกราเกบเรณ และขนมาเกบในหลอดรวงของรงผงเพอใชเปนอาหารประเภทโปรตนส าหรบประชากรภายในรง โดยทงหมดทกลาวมาเปนผลตภณฑผงทไดรบมาจากแหลงพชอาหารตาง ๆ รวมกบกระบวนการทางสรรวทยาภายในรางกาย นอกจากนยงมผลตภณฑผงทผงสามารถสรางจากตอมภายในรางกายอก 2 ชนด ไดแก นมผง และไขผง ในปจจบนผลตภณฑจากผงเปนทยอมรบสงในดานการประยกตใชประโยชนจากสารเคมธรรมชาตทมภายในผลตภณฑผงตาง ๆ



และมการวจยกนมาอยางตอเนอง (สรวฒน และสรรตน, 2555; Athikomkulchai et al., 2013; Vongsak et al., 2015; Ares et al., 2018)

นกอนกรมวธานจดกลมผงไวถง 10 วงศ (family) ไดแก คอลเลทด (Colletidae) เชน ผงรสด า (yellow-faced bee) ฮาลคทด (Halictidae) เชน ผงรสเขยววาว (sweat bee) ผงรสด า (alkali bee) แอนเดรนด (Andrenidae) เชน ผงรสน าตาล เมกาคลลด (Megachilidae) เชน ผงกดใบขนาดใหญสด า (leaf cutting bee) ผงกดใบขนาดเลกสเขยว (mason bee) เมลตทด (Melittidae) เชน ผงรสด าขนาดเลก (melittid bee) แอนโทฟอรด (Anthophoridae) เชน ผงขดร (digger bee) ไซโลโคปด (Xylocopidae) เชน แมลงภ (carpenter bee) โอซอด (Oxaeidae) เชน ผงรขนาดใหญ (oxaeid bee) บอมบด (Bombidae) เชน ผงหงขนาดใหญ ขนปกปย (bumble bee) และเอบด (Apidae) เชน ชนโรง (stingless bee) ผงใหน าหวาน (honey bee) ปจจบนมผงในสกลเอปส (genus Apis) ในประเทศไทยอย 5 ชนด คอ ผงมาน (A. andreniformis) ผงมน (A. florea) ผงหลวง (A. dorsata) ผงโพรง (A. cerana) และผงพนธ (A. mellifera) สวนชนโรงมรายงานพบในประเทศไทย 32 ชนด (สรวฒน และสรรตน, 2555; Klakasikorn et al., 2005) ในป พ.ศ. 2554 สรรตน และคณะ รายงานผงในสกล Apis 3 ชนด ไดแก A. dorsata, A. cerana และ A. florea ชนโรง 5 ชนด ไดแก Tetragonula pagdeni, T. fuscobalteata, Trigona thoracica, Heterotrigona itama และ Lisotrigona furva ผงสกล Amegilla spp. Nomia spp. ในพนทอนรกษในโครงการ อพสธ. เขอนวชราลงกรณ จ.กาญจนบร ตอมาในป ค.ศ. 2015 Jongjitvimol and Petchsri รายงานพบผงพนถนในอทยานแหงชาตทงแสลงหลวงจ านวน 12 สกล 22 ชนด (สรรตน และคณะ, 2554; Jongjitvimol and Petchsri, 201)

อยางไรกตามองคความรดานความหลากหลายทางชวภาพของผงกลมตาง ๆ ไดด าเนนการศกษาตามโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ ในพนทอน (สรรตน และคณะ, 2554) แตในพนทโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ มหาวทยาลยพะเยา ยงไมมการด าเนนงานในลกษณะดงกลาว รวมกบแนวโนมในการลดลงของแมลงผสมเกสรทวโลก อนเนองมากจากการสญเสยแหลงทอยอาศยตามธรรมชาตจากตดไม การเปลยนแปลงภมอากาศ ไฟปา การลาเพอบรโภค ปรสตและโรค ไฟสองสวางตามถนน และทส าคญคอสารเคมทมนษยน ามาใชก าจด ท าลาย ควบคม และปองกนสงมชวตทเปนศตรและมารบกวนความเปนอยของมนษย สตวเลยง และพช (pesticides) (Oldroyd and Nanork, 2009; Potts et al., 2010; Narjes and Lippert, 2016) ดงนนโครงการวจยนจงมความส าคญโดยไดด าเนนบรณาการองคความรทไดจากชดโครงการวจย เรอง การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและการพฒนาการใชประโยชนของผลตภณฑจากผงพนถนในพนทอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ มหาวทยาลยพะเยา โดยกระบวนการมสวนรวมของชมชน เพอพฒนาแหลงเรยนรทเชอมโยงความรทหลากหลาย อ านวยความสะดวกในการเขาถงองคความร อาศยการน าเสนอมความนาสนใจ เขาใจงาย รวมถงการสรางความรสกเปนเจาของแหลงเรยนรของคนในชมชน ซงจากการศกษาพบวาปญหาส าคญของแหลงเรยนรคอการจดการและบรการของแหลงเรยนรเอง (Sompong and Rampai, 2015) ดงนนจงควรมแผนระยะยาวในบรหารจดการแหลงเรยนและกจกรรมการเรยนร ซงแหลงแหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา ท าหนาทบรหารจดการความร เพอใหบรการความรทจ าเปนตอการพฒนาศกยภาพของคนในชมชนและน าไปสการปรบใชความรใหเกดประโยชนตอไป



10. ระดบความพรอมเทคโนโลย (เฉพาะเปาหมายท 1) 10.1 ระดบความพรอมเทคโนโลยทมอยในปจจบน (เลอกความสอดคลองสงสดเพยงหวขอเดยวเทานน)

Basic Research

Basic principles observed and reported

Concept and/or application formulated

Concept demonstrated analytically or experimentally

Prototype Development

Key elements demonstrated in laboratory environments

Key elements demonstrated in relevant environments

Representative of the deliverable demonstrated in relevant environments

Pre-commercial Demonstration/Product Development and Commercialisation

Final development version of the deliverable demonstrated in operational

environment

Actual deliverable qualified through test and demonstration

Operational use of deliverable

10.2 ระดบความพรอมเทคโนโลยทจะเกดขนถางานประสบความส าเรจ (เลอกความสอดคลองสงสดเพยงหวขอเดยวเทานน)

Basic Research

Basic principles observed and reported

Concept and/or application formulated

Concept demonstrated analytically or experimentally

Prototype Development

Key elements demonstrated in laboratory environments

Key elements demonstrated in relevant environments

Representative of the deliverable demonstrated in relevant environments

Pre-commercial Demonstration/Product Development and Commercialisation



Final development version of the deliverable demonstrated in operational

environment

Actual deliverable qualified through test and demonstration

Operational use of deliverable

11. ศกยภาพทางการตลาดของเทคโนโลยและนวตกรรมทจะพฒนา (เฉพาะเปาหมายท 1 หากระบเปนตวเลขได โปรดระบ)

11.1) ขนาดและแนวโนมของตลาด/โอกาสทางการตลาด …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11.2) ความสามารถในการแขงขน (คแขง/ตนทน) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

12. วธการด าเนนการวจย โครงการวจยนแบงวธด าเนนการเปน 2 สวน คอ

12.1 แหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา ด าเนนการดงน 1. ประชมรวมกนระหวางผรวมวจยและผเชยวชาญเพอก าหนดกรอบและแนวทางในการพฒนาแหลงเรยนร 2. เกบขอมลในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา และขอมลทวไปของผงพนถนและชนโรงจาก

แหลงขอมลอน ๆ ทเกยวของ พรอมทงตดตามขอมลกบโครงการวจยยอยทเกยวของ รวมถงตวอยางผงและชนโรง พชอาหารทจ าแนกชนดแลว

3. ประชมรวมกนระหวางผรวมวจยและผเชยวชาญเพอก าหนดกจกรรมการเรยนรและออกแบบสอในแหลงเรยนร รวมถงวธการวดประสทธผล

4. จดสรางแหลงเรยนร ณ พพธภณฑธรรมชาตวทยา สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา

5. จดกจกรรมการเรยนรโดยความรวมมอระหวางคณะวทยาศาสตรและโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยพะเยา 6. ประเมนประสทธผลและความพงพอใจของผเขารวมเรยนร

12.2 สมมนาดานความหลากหลายและการใชประโยชนของผงพนถนและชนโรง 1. ประชมรวมกนระหวางผรวมวจยและผเชยวชาญเพอก าหนดกรอบและแนวทางในการจดสมมนา รวมถงการประเมนผล



2. เชญวทยากรและผสนใจเขารวมการสมมนา 3. จดการสมมนา ณ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา 4. ประเมนผลและความพงพอใจของผเขารวมสมมนา ภาพดานบน (ซาย)

พพธภณฑธรรมชาตวทยา ภาพดานบน (ขวา) และดานลาง

หองปฏบตการธรรมชาตวทยา 13. เอกสารอางองของโครงการวจย สรวฒน วงษศร และสรรตน เดยววาณชย. 2555. ชววทยาของผง. กรงเทพฯ, ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. สรรตน เดยววาณชย, กมลภรณ บญถาวร, ชญาณ ออดทรพย และหนงฤทย วชยกล. ความหลากหลายผงและชนโรง

และแหลงตนไมทผงและชนโรงเกบยางเพอใชในการผลตโพรโพลสในพนทโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารฯ. รายงานวจย, คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Apiwathnasorn, C. 2012. Climate Change and Mosquito Vectors. The Journal of Tropical Medicine and Parasitology, 35: 78-85.

Ares, A.M., Valverde, S., Bernal, J.L., Nozal, M.J. and Bernal, J. 2018. Extraction and Determination of Bioactive Compounds from Bee Pollen. Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis, 147: 110–124.

Athikomkulchai, S., Awale, S., Ruangrungsi, N., Ruchirawat, S. and Kadota, S. 2013. Chemical Constituents of Thai Propolis. Fitoterapia, 88: 96–100.



Jongjivimol, T. and Petchsri, S. 2015. Native Bee Pollinators and Pollen Sources of Apidae (Hymenoptera) in Four Forest Types of Lower Northern Thailand. Sains Malaysiana, 44(4): 529-536.

Klakasikorn, A., Wongsiri, S., Deowanish, S. and Duangphakdee, O. 2005. New Record of Stingless Bees (Meliponini: Trigona) in Thailand. The Natural History Journal of Chulalongkorn University, 5(1): 1-7.

Oldroyd, B.P. and Nanork, P. 2009. Conservation of Asian honey bees. Apidologie, 40: 296-312. Potts, S.G., Biesmeijer, J.C., Kremen, C., Neumann, P., Schweider, O. and Kunin, W. 2010. Global

Pollinator Declines: Trends, Impacts and Drivers. Trends in Ecology and Evolution, 25: 345-353. Sompong, N. and Nattaphon Rampai, N. 2015. The Development Model of Knowledge

Management to Strengthen Thai ICT Community Learning Center. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 176: 139 – 147.

Vongsaka, B., Kongkiatpaiboonb, S., Jaisamuta, S., Machanaa, S. and Pattarapanicha, C. 2015. In vitro Alpha Glucosidase Inhibition and Free-radical Scavenging Activity of Propolis from Thai Stingless Bees in Mangosteen Orchard. Revista Brasileira de Farmacognosia, 25: 445–450.

14. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 14.1 แหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา ใหผสนใจ เชน นกเรยน นสต นกศกษา นกวชาการ และประชาชนทวไป สามารถเรยนรดวยตนเองตามอธยาศย พฒนาความสามารถไดอยางเตมศกยภาพตามความแตกตางของแตละคน 14.2 แหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา และการจดสมมาในหวขอ “ความหลากหลายและการใชประโยชนผงพนถนและชนโรง” ชวยกระตนใหผเขารวมตะหนกถงความส าคญของผงพนถนและชนโรง สงผลใหเกดการอนรกษและการใชประโยชนผงพนถนและชนโรงไดอยางยงยน การน าไปใชประโยชนในดาน ดานวชาการ

ผทน าผลการวจยไปใชประโยชน ผใช การใชประโยชน

นกเรยน ขอมลพนฐาน นสต นกศกษา ขอมลเพอการศกษาในระดบสง และการท าวจย นกวชาการ ขอมลเพอการท าวจยและพฒนาผลตภณฑ



15. แผนการถายทอดเทคโนโลยหรอผลการวจยสกลมเปาหมาย 15.1 จดกจกรรมการเรยนรในแหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา ณ พพธภณฑธรรมชาตวทยา สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา จ านวน 3 ครง 15.2 การจดสมมาในหวขอ “ความหลากหลายและการใชประโยชนผงพนถนและชนโรง” ณ คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา จ านวน 1 ครง 16. ระยะเวลาการวจย

ระยะเวลาโครงการ 1 ป 0 เดอน วนทเรมตน 1 ตลาคม 2562 วนทสนสด 30 กนยายน 2563

แผนการด าเนนงานวจย (ปทเรมตน – สนสด)

ป(งบประมาณ)

กจกรรม ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. รอยละของกจกรรมใน

ปงบประมาณ

2563 ประชมรวมกนระหวางผรวมวจยและผเชยวชาญเพอก าหนดกรอบและแนวทางในการพฒนาแหลงเรยนรและสมมนา

x x x 5

2563 เกบขอมลในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา และขอมลทวไปของผงพนถนและชนโรงจากแหลงขอมลอน ๆ ท เกยวของ พรอมทงตดตามขอมลกบโครงการวจยยอยท เกยวของ รวมถงตวอยางผงและชนโรง พชอาหารทจ าแนกชนดแลว

x x x x x 15

2563 ประชมรวมกนระหวางผรวมวจยและผเชยวชาญเพอก าหนดกจกรรมการเรยนรและออกแบบสอในแหลงเรยนร รวมถงวธการวดประสทธผล

x x x 5

2563 จดสร างแหล งเรยนร ณ พ พ ธภณ ฑธรรมชาตวทยา สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา

x x x x 40

2563 จดกจกรรมการเรยนรโดยความรวมมอระหวางคณะวทยาศาสตรและโรงเรยนสาธต มหาวทยาลยพะเยา

x x 20

2563 จดการสมมนา ณ คณะวทยาศาสตร x 10



ป(งบประมาณ)

กจกรรม ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. รอยละของกจกรรมใน

ปงบประมาณ

มหาวทยาลยพะเยา 2563 ประมวลผลและ เข ยนรายงานฉบ บ

สมบรณ x x 5

รวม 100 17. งบประมาณของโครงการวจย

17.1 แสดงรายละเอยดประมาณการงบประมาณตลอดโครงการ (กรณของบประมาณเปนโครงการตอเนอง ระยะเวลาด าเนนการวจยมากกวา 1 ป ใหแสดงงบประมาณตลอดแผนการด าเนนงาน)

ปทด าเนนการ ปงบประมาณ งบประมาณทเสนอขอ ปท 1 2563 700,000 รวม 700,000

17.2 แสดงรายละเอยดประมาณการงบประมาณปทเสนอขอ

ประเภทงบประมาณ รายละเอยด งบประมาณ (บาท) งบบคลากร - - งบด าเนนการ : คาตอบแทน คาตอบแทนนสตชวยงาน

คาตอบแทนวทยากร 40,000 20,000

งบด าเนนการ : คาใชสอย คาออกแบบและผลตเนอหานทรรศการ คาใชจายตกแตงนทรรศการ คาใชจายปายนทรรศการ คาใชจายตดตงไฟใหแสงสวางนทรรศการ คาใชสอยการสมมนา

180,000 60,000 60,000 30,000 60,000

งบด าเนนการ : คาวสด วสดส านกงาน วสดวทยาศาสตรหรอการแพทย วสดคอมพวเตอร วสดโฆษณาและเผยแพร อนๆ

30,000 150,000 20,000 20,000 30,000

งบลงทน : ครภณฑ - - รวม 700,000

17.3 เหตผลความจ าเปนในการจดซอครภณฑ (พรอมแนบรายละเอยดครภณฑทจะจดซอ) ครภณฑทขอสนบสนน ลกษณะการใช การใช



ชอครภณฑ

สถานภาพ ครภณฑใกลเคยงทใช ณ ปจจบน

(ถาม)

สถานภาพการใชงาน ณ ปจจบน

งานและความจ าเปน

ประโยชนของครภณฑนเมอ

โครงการสนสด

- ไมมครภณฑน - - - -

18. ผลผลต (Output) จากงานวจย

ผลงานทคาดวาจะไดรบ รายละเอยดของ

ผลผลต

จ านวนนบ หนวยนบ

ระดบ ความ ส าเรจ

ป 2563

ป 2564

ป 2565

ป 2566

ป 2567 รวม

1. ตนแบบผลตภณฑ โดยระบ ดงน 1.1 ระดบอตสาหกรรม ตนแบบ Primary

Result

1.2 ระดบกงอตสาหกรรม ตนแบบ Primary Result

1.3 ระดบภาคสนาม ตนแบบ Primary Result

1.4 ระดบหองปฏบตการ ตนแบบ Primary Result

2.ตนแบบเทคโนโลย โดยระบ ดงน

2.1 ระดบอตสาหกรรม ตนแบบ Primary Result

2.2 ระดบกงอตสาหกรรม ตนแบบ Primary Result

2.3 ระดบภาคสนาม ตนแบบ Primary Result

2.4 ระดบหองปฏบตการ ตนแบบ Primary Result

3. กระบวนการใหม โดยระบ ดงน 3.1 ระดบอตสาหกรรม กระบวน

การ

Primary Result

3.2 ระดบกงอตสาหกรรม กระบวนการ

Primary Result

3.3 ระดบภาคสนาม กระบวนการ

Primary Result

3.4 ระดบหองปฏบตการ กระบวนการ

Primary Result

4.องคความร (โปรดระบ) 4.1 ..…………… เรอง Primary

Result 4.2 ..…………… เรอง Primary

Result 4.3 ..…………… เรอง Primary

Result 5. การใชประโยชนเชงพาณชย 5.1 การถายทอดเทคโนโลย

ครง

Primary Result

5.2 การฝกอบรม ครง Primary Result

5.3 การจดสมมนา ครง Primary Result

6. การใชประโยชนเชงสาธารณะ



ผลงานทคาดวาจะไดรบ รายละเอยดของ

ผลผลต

จ านวนนบ หนวยนบ

ระดบ ความ ส าเรจ

ป 2563

ป 2564

ป 2565

ป 2566

ป 2567 รวม

6.1 การถายทอดเทคโนโลย

แหลงเรยนรผงพนถนและชนโรงในพนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา

3

ครง

Primary Result

6.2 การฝกอบรม ครง Primary Result

6.3 การจดสมมนา ความหลากหลายและการใชประโยชนผงพนถนและชนโรง

1 ครง

Primary Result

7. การพฒนาก าลงคน 7.1 นศ.ระดบปรญญาโท คน Primary

Result 7.2 นศ.ระดบปรญญาเอก

คน Primary Result

7.3 นกวจยหลงปรญญาเอก


7.4 นกวจยจากภาคเอกชน ภาคบรการและภาคสงคม


8. ทรพยสนทางปญญา ไดแก สทธบตร/ลขสทธ/เครองหมายการคา/ความลบทางการคา เปนตน (โปรดระบ) 8.1 ............... เรอง Primary

Result 8.2 ............... เรอง Primary

Result 8.3 ............. เรอง Primary

Result 9. บทความทางวชาการ 9.1 วารสารระดบชาต เรอง Primary

Result 9.2 วารสารระดบนานาชาต

เรอง

Primary Result

10. การประชม/สมมนาระดบชาต 10.1 น าเสนอแบบปากเปลา

ครง

Primary Result

10.2 น าเสนอแบบโปสเตอร

ครง

Primary Result

11. การประชม/สมมนาระดบนานาชาต 11.1 น าเสนอแบบปากเปลา

ครง

Primary Result

11.2 น าเสนอแบบโปสเตอร

ครง

Primary Result



19. ผลลพธ (Outcome) ทคาดวาจะไดตลอดระยะเวลาโครงการ ชอผลลพธ ประเภท ปรมาณ รายละเอยด


เชงปรมาณ 1 แหลง นทรรศการบอกเลาเรองราวชววทยาของผงพนถนและชนโรง

นทรรศการแสดงตวอยางผงพนถนและชนโรง

เชงคณภาพ มการจดระบบการเกบ-รกษาตวอยางผงพนถนและชนโรง ตามหลกมาตรฐานสากล

เชงเวลา 1 ป ผเขาชมเขาใจและตะหนกถงความส าคญของผงพนถนและชนโรง

เชงคณภาพ 3 ครง ผเขาชม 70% มความรเพมขนภายหลงการเขาชม

ผเขาชมแหลงเรยนรมพงพอใจอยในระดบด

ผเขารวมสมมนาเขาใจและตะหนกถงความส าคญของผงพนถนและชนโรง

เชงคณภาพ 1 ครง ผเขาอบรมมพงพอใจอยในระดบด

20. ผลกระทบ (Impact) ทคาดวาจะไดรบ (หากระบเปนตวเลขได โปรดระบ)

ชอผลงาน ลกษณะผลงาน กลมเปาหมาย / ผใชประโยชน

ผลกระทบทคาดวาจะไดรบ


แหลงเรยนร นกเรยน นสต นกวชาการ ประชาชนทวไป

ผเขาชมเขาใจและตะหนกถงความส าคญของผงพนถนและชนโรง

สมมนาดานความหลากหลายและการใชประโยชนของผงพนถน

สมมนา นกเรยน นสต นกวชาการ ประชาชนทวไป

ผเขารวมสมมนาเขาใจและตะหนกถงความส าคญของผงพนถนและชนโรง

21. การตรวจสอบทรพยสนทางปญญาหรอสทธบตรทเกยวของ

ไมมการตรวจสอบทรพยสนทางปญญา และ/หรอ สทธบตรทเกยวของ ตรวจสอบทรพยสนทางปญญาแลว ไมมทรพยสนทางปญญา และ/หรอ สทธบตรทเกยวของ ตรวจสอบทรพยสนทางปญญาแลว มทรพยสนทางปญญา และ/หรอ สทธบตรทเกยวของ



รายละเอยดทรพยสนทางปญญาทเกยวของ หมายเลขทรพยสน

ทางปญญา ประเภททรพยสน

ทางปญญา ชอทรพยสนทางปญญา ชอผประดษฐ

ชอผครอบครองสทธ

22. มาตรฐานการวจย

มการใชสตวทดลอง

มการวจยในมนษย

มการวจยทเกยวของกบงานดานเทคโนโลยชวภาพสมยใหม มการใชหองปฎบตการทเกยวกบสารเคม

23. หนวยงานรวมลงทน รวมวจย รบจางวจย หรอ Matching fund

ประเภท ชอหนวยงาน/บรษท แนวทางรวมด าเนนการ การรวมลงทน จ านวนเงน

(In cash (บาท))

ภาคการศกษา (มหาวทยาลย/สถาบนวจย)

- - ไมระบ -

ภาคอตสาหกรรม (รฐวสาหกจ/บรษทเอกชน)

- - ไมระบ -

*กรณมการลงทนรวมกบภาคเอกชน ใหจดท าหนงสอแสดงเจตนาการรวมทนวจยพฒนาประกอบการเสนอขอ 24. สถานทท าการวจย

ในประเทศ/ตางประเทศ

ชอประเทศ/จงหวด

พนททท าวจย ชอสถานท พกดสถานท GPS (ถาม) ละตจด ลองจจด

ในประเทศ พะเยา หองปฏบตการ หองปฏบตการ สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา

ในประเทศ พะเยา หองปฏบตการ หองปฏบตการธรรมชาตวทยา สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา





พนททท าวจย ชอสถานท พกดสถานท GPS (ถาม) ละตจด ลองจจด

ในประเทศ พะเยา ภาคสนาม พนทปกปกพนธกรรมพช มหาวทยาลยพะเยา

*องศาทศนยม (DD)

25. สถานทใชประโยชน



ชอสถานท พกดสถานท GPS (ถาม)

ละตจด ลองจจด ในประเทศ พะเยา พพธภณฑธรรมชาตวทยา

สาขาวชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา

ในประเทศ พะเยา หองประชมคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยพะเยา

*องศาทศนยม (DD)

26. การเสนอขอเสนอหรอสวนหนงสวนใดของงานวจยนตอแหลงทนอน หรอเปนการวจยตอยอดจากโครงการวจยอน ม ไมม

หนวยงาน/สถาบนทยน ......................................................................................................... .................... ชอโครงการ ......................................................................................................... ....................

ระบความแตกตางจากโครงการน ................................................................................................. ............................................................... .................... ............................................................................................................................. ..................................................... ............................................................................................................................. .....................................................

สถานะการพจารณา ไมมการพจารณา โครงการไดรบอนมตแลว สดสวนทนทไดรบ .......... % โครงการอยระหวางการพจารณา

27. ค าชแจงอน ๆ (ถาม) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 28. ลงลายมอชอ หวหนาโครงการวจย พรอมวน เดอน ป



ลงชอ................................................. (ดร.ประลองยทธ ศรปาลวทย)

หวหนาโครงการวจย

วนท.......... เดอน ....................... พ.ศ. ..........

แบบเสนอโครงการวิจัย (research...

Documents