เน้ือหาของวรรณคดไีทย ๑. วรรณคดพีุทธศาสนา

๒. วรรณคดสีุภาษติคําสอน

๓. วรรณคดเีกี่ยวกับประเพณแีละพธิกีรรม

๔. วรรณคดเีกี่ยวกับเหตุการณในประวัตศิาสตร

๕. วรรณคดีเพื่อความบันเทงิ

๖. วรรณคดบัีนทกึความรูสกึของผูเดนิทาง

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

๑. วรรณคดีพุทธศาสนา

เปนวรรณคดีที่มุงแสดงคําสอนและเนนใหเห็นผลของการ

ทําความด ี ความช่ัว หรอืเปนนทิานชาดกที่แตงขึ้นเพื่อการ

อาน การฟงและการแสดง ที่แฝงหลักธรรมคําสอนไวดวย

ตัวอยางวรรณคดพีุทธศาสนา เชน ไตรภูมพิระรวง มหาชาติ

คําหลวง เสอืโคคําฉันท สมุทรโฆษคําฉันท เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดพีุทธศาสนา : ไตรภูมพิระรวง

ไตรภูมพิระรวง เปนวรรณคดทีี่สอนเกี่ยวกับการทําความด ี

ความช่ัวของมนุษย และผลของกรรมที่ไดกระทํา สอนเรื่อง

สวรรค นรก

ตัวอยางเชน นรกมกีี่ขุม แตละขุมชื่อวาอะไร ใครทํา

กรรมอะไรบางจงึตองตกนรกแตละขุม เปนเวลานานเทาใด

เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

สังฆาฏนรก

เหลาสัตวที่มาอุบัตเิกดิในนรกขุมน้ี ยอมถูกภูเขาเหล็กแดงบดขยี้

ตามรางกาย ใหไดรับทุกขเวทนาอยูตลอดเวลาไมวางเวน สัตวที่เกดิใน

นรกขุมน้ีมีอายุได ๒,๐๐๐ ปนรก หน่ึงวันหน่ึงคนืในนรกขุมน้ี เทยีบได

กับ ๑๒๕ ลานป ในเมืองมนุษย

บุรพกรรมของสัตวที่เกดิในนรกขุมนี้ เม่ือคร้ังเปนมนุษย ฆาสัตวตาง

ๆ เปนประจํา ทารุณสัตว โดยขาดความเมตตากรุณา เม่ือสิ้นชวีติแลว

อกุศลกรรมเหลาน้ีจงึพามาใหบังเกดิในนรกขุมน้ี

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

๒. วรรณคดสีุภาษติคําสอน

เปนวรรณคดทีี่มุงแสดงแนวทางในการประพฤตปิฏบัิตติน

ในสังคม เชน สุภาษติพระรวง กฤษณาสอนนองคําฉันท

โคลงโลกนติ ิ อศิรญาณภาษติ เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดสีุภาษติคําสอน : โคลงโลกนติิ

โคลงโลกนติ ิ เปนวรรณคดทีี่มเีนื้อหาในการปฏบัิตติัว

เชน การคบเพื่อน การพูด การทํางาน การปฏบัิตติัวเมื่ออยู

รวมกับผูอื่น เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดสีุภาษติคําสอน : โคลงโลกนติ ิ

สอนใหเปนคนมวีาจาออนหวาน

ออนหวานมานมติรลน เหลอืหลาย

หยาบบมเีกลอกราย เกลื่อนใกล

ดุจดวงศศฉิาย ดาวดาษ ประดับนา

สุรยิะสองดาราไร เพื่อรอนแรงแสง

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

๓. วรรณคดีเกี่ยวกับประเพณแีละพธิกีรรม

เปนวรรณคดทีี่แตงขึ้นเพื่อใชเฉพาะโอกาส เปนสวนหนึ่ง

ในการประกอบพธิหีรอืใชเปนบทสวด เชน ลลิติโองการแชงน้ํา

กาพยเหเรอื ฉันทกลอมชางสํานวนตางๆ เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดเีกี่ยวกับประเพณแีละพธิกีรรม : ลลิติโองการแชงนํ้า

ลลิติโอการแชงนํ้า เปนวรรณคดทีี่แตงขึ้นเพ่ือใหพราหมณใชเปน

บทสวด ในการประกอบพิธถีอืนํ้าพระพพัิฒนสัตยา ของขาราชการใน

สมัยอยุธยา เพ่ือแสดงความจงรักภักดตีอพระมหากษัตริย

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดเีกี่ยวกับประเพณแีละพธิกีรรม : ลลิติโองการแชงนํ้า

... หักก่ิงฆาอาจถอนดวยฤทธานุภาพ บาปเบยีนตนพันธุพวก

พองญาตกิามาไส ไขวใจจอดทอดใจรัก ชักเกลอสหาย ตนท้ังหลาย

มาเพื่อจะทําขบถ ทดโหรแกเจาตนไส จงเทพยาดาฝูงนี้ใหตายใน

สามวัน อยาใหทันในสามเดอืน อยาใหเคลื่อนในสามป อยาให

มศีุขสวัสดเิมื่อใด อยากนิเขาเพื่อไฟจนตาย ...

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

๔. วรรณคดีเก่ียวกับเหตุการณในประวัตศิาสตร

เปนวรรณคดท่ีีแตงขึ้นจากเหตุการณจรงิ การทําสงคราม

มท้ัีงเรื่องท่ีเปนประวัตศิาสตรไทยและประวัตศิาสตรตางชาต ิ

ตัวอยางเชน โคลงยวนพาย ลลิติตะเลงพาย ราชาธริาช

สามกก เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดเีกี่ยวกับเหตุการณในประวัตศิาสตร : ลลิติตะเลงพาย

ลลิติตะเลงพาย เปนวรรณคดสีดุดวีีรกรรมของสมเด็จพระนเรศวร

มหาราช ในสงครามยุทธหัตถกัีบพระมหาอุปราชของพมา

พลอยพลํ้าเพลยีกถาทาน ในรณ

บัดราชฟาดแสงพล พายฟอน

พระเดชพระแสดงดล เผด็จคู เข็ญแฮ

ถนัดพระอังสาขอน ขาดดาวโดยขวา

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

๕. วรรณคดีเพื่อความบันเทิง

เปนวรรณคดท่ีีแตงขึ้นเพื่อใชเปนองคประกอบในการแสดง

มหรสพตางๆ เพราะผูคนสมัยกอนไมมเีครื่องชวยใหความบันเทิง

การชมการแสดงจงึเปนการหาความสุขวิธกีารหนึ่ง

ตัวอยางเชน รามเกียรติ์ ใชแสดงโขน อเิหนา แสดงละครใน

ไกรทอง แสดงละครนอก เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดเีพื่อความบันเทิง : อเิหนา

อเิหนา เปนวรรณคดท่ีีแตงขึ้นเพื่อใชประกอบการแสดงละครใน

ไดรับการยกยองวาเปนยอดของบทละครรํา เพราะสามารถใชไดดท้ัีง

เนื้อหาและเอื้อตอกระบวนทารํา

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดเีพื่อความบันเทิง : อเิหนา

นางนวลจับนางนวลนอน เหมอืนพี่แนบนวลสมรจนิตหรา

จากพรากจับจากจํานรรจา เหมอืนจากนางสการะวาตี

แขกเตาจับเตารางรอง เหมอืนรางหองมาหยารัศมี

นกแกวจับแกวพาที เหมอืนแกวพี่ท้ังสามส่ังความมา

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

๖. วรรณคดีบันทึกความรูสึกของผูเดนิทาง

เปนวรรณคดท่ีีเปนการบันทึกเสนทางในการเดนิทาง สภาพชวิีต

ความเปนอยูของผูคนและธรรมชาตติามเสนทาง รวมไปถงึความรูสกึ

นกึคดิของกวีเมื่อตองจากบานและจากผูเปนท่ีรัก

นอกจากนี้ยังเปนตัวอยางของกลวิธกีารประพันธ ท่ีแสดงฝมอื

ของกวีในดานวรรณศลิปไดเปนอยางดี เชน นริาศลอนดอน นริาศ

เมอืงเพชร นริาศภูเขาทอง เปนตน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดบัีนทึกความรูสึกของผูเดนิทาง : นริาศภูเขาทอง

นริาศภูเขาทอง เปนนริาศของสุนทรภู ท่ีเดนิทางไปนมัสการ

พระเจดยีวัดภูเขาทอง มกีารบันทึกเสนทาง สภาพชุมชนหรอื

บานเมอืงในขณะน้ัน เปนนริาศท่ีดท่ีีสุดของสุนทรภู

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

ตัวอยางวรรณคดบัีนทึกความรูสึกของผูเดนิทาง : นริาศภูเขาทอง

ท้ังองคฐานรานราวถงึเกาแฉก เผยอแยกยอดทรุดก็หลุดหัก

โอเจดยีท่ีสรางยังรางรัก เสยีดายนักนกึนานํ้าตากระเด็น

กระนี้หรอืชื่อเสยีงเกียรตยิศ จะมหิมดลวงหนาทันตาเห็น

เปนผูดมีมีากแลวยากเย็น คดิก็เปนอนจิจังเสยีท้ังน้ัน

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดท่ีีเดนในดานตางๆ

นริาศ : นริาศนรนิทร

กาพย : มหาชาตกิลอนเทศน

กาพยเหเรอื : กาพยเหเรอืของเจาฟากุง

กลอนสุภาพ : เสภาเรื่องขุนชางขุนแผน

ลลิติ : ลลิติพระลอ

ฉันท : สมุทรโฆษคําฉันท

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย

วรรณคดท่ีีเดนในดานตางๆ

ความเรยีงนทิาน : สามกก

กลอนนทิาน : พระอภัยมณี

ละครพูด : หัวใจนักรบ

ละครพูดคําฉันท : มัทนะพาธา

ละครรอง : สาวเครอืฟา

ละครรํา : อเิหนา

ภาษาไทยกับครูพี่ต่ีต๋ี – อ. พรีะเสก บรสิุทธิ์บัวทพิย