แนวทางการดำเนินการเร ่อง...

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

กองโรคจากการประกอบอาชพและส�งแวดล�อม

กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

สำหรบสถานประกอบการ


กรมควบคมโรคDepartment of Disease Control

กรมควบคมโรคDepartment of Disease Control แนวทางการดำเนนการเร�อง

แนวทางการดำเนนการเร�องโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

คณะผจดท�ำนพ. สมเกยรต ศรรตนพฤกษ ทปรกษา

พญ. ฉนทนา ผดงทศ ทปรกษา

พญ. ชลกร ธนธตกร กองโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม

พญ. รชนกร วระเจรญ ศนยพฒนาวชาการอาชวอนามยและสงแวดลอม จงหวดสมทรปราการ

นพ. วทวส สรวฒนสกล แพทยประจ�าบานสาขาอาชวเวชศาสตร ชนปท 3

นพ. ศวช ธ�ารงวศว แพทยประจ�าบานสาขาอาชวเวชศาสตร ชนปท 3

พญ. เออมพร พนกลา แพทยประจ�าบานสาขาอาชวเวชศาสตร ชนปท 2

กองโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข

แนวทางการด�าเนนการเรอง

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ส�ำหรบสถำนประกอบกำร

จดท�าโดย : กองโรคจากการประกอบอาชพและสงแวดลอม


ออกแบบโดย : ส�านกพมพอกษรกราฟฟคแอนดดไซน

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19) เปนโรคระบบทางเดนหายใจทเกดจากไวรส COVID-19

ซงแพรกระจายจากประเทศจนไปยงอกหลายประเทศทวโลก รวมถงสหรฐอเมรกา ความรนแรงของ COVID-19

ขนอยกบวามผลกระทบระดบนานาชาตมากนอยเพยงใด ทงสถานะของการการระบาด รวมถงการเพมขนของการ

ระบาดในวงกวางทวโลก สงผลกระทบตอทกดานของชวตประจ�าวน เชน การเดนทาง การคา การทองเทยว อาหาร

และเศรษฐกจ เพอลดผลกระทบจากการระบาดของ COVID-19 ตอธรกจ ลกจาง ลกคาและสวนรวม ซงเปนสงส�าคญ

ทนายจางทกคนตองวางแผนรบมอกบ COVID-19

กองโรคจาการประกอบอาชพและสงแวดลอม กรมควบคมโรค ไดจดท�าแนวทางการด�าเนนการเรอง

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ส�าหรบสถานประกอบการ องตามขนตอนของ The Occupational Safety and

Health Administration (OSHA) และ International Labour Organization (ILO) ทมพนฐานของการปองกนการ

ตดเชอแบบดงเดมและสขศาสตรอตสาหกรรม มงเนนไปทการควบคมงานดานวศวกรรม การบรหาร การปฏบตงาน

และการใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล นอกจากนยงเพมเตม แนวทางทมความสอดคลองกบบรบทของ

ประเทศไทยใหมากขน

วตถประสงคของแนวทางฉบบน เพอใหเกดการวางแผนส�าหรบนายจางและลกจาง สามารถระบระดบความเสยง

ในสถานทท�างาน และสามารถก�าหนดมาตรการควบคม เฝาระวงและปฏบตงานเหมาะสมในบรบทของการระบาด

ของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ค�าแนะน�านเปนการใหขอมล เนอหาในเลมนไมไดเปนมาตรฐานหรอ

กฎระเบยบทตองปฏบตตาม และจะไมมผลทางกฎหมาย

ค�าน�า

สารบญ

เรอง ความรพนฐานโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 1

1

1

2

2

3

7

10

12

19

สถานการณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และความเสยงของประเทศไทย

อาการของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

การแพรกระจายของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

ผลกระทบทอาจเกดกบสถานประกอบการ

ขนตอนลดความเสยงการสมผสกบ COVID-19

มาตรการปองกนส�าหรบสถานประกอบการ

การแบงระดบความเสยงในการสมผส COVID-19ของคนงานภายในสถานประกอบการ

การจดการขยะตดเชอในสถานประกอบการ

เอกสารอางอง

1แนวทางการด�าเนนการเรอง โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ส�ำหรบสถำนประกอบกำร

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 มการระบาดในวงกวางในสาธารณรฐประชาชนจน ตงแตเดอนธนวาคม 2562 เปนตนมา

โดยเรมจากเมองอฮน มณฑลหเปย จนถงปจจบนท�าใหพบผปวยยนยนมากกวา 70,000 ราย และเสยชวตมากกวา 2,000 ราย

การระบาดของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เรมตนทประเทศจน ตงแตวนท 30 ธนวาคม 2562 ตอมาไดพบผปวยยนยน

ในหลายประเทศทวโลก จ�านวนผปวยยนยนเพมขนอยางรวดเรว เชน ฮองกง มาเกา ไตหวน เกาหลใต สงคโปร และญปน

พบอตราการเสยชวตจากโรคประมาณรอยละ 2 ซงรอยละ 26.4 ของผเสยชวตเปนผสงอาย และผทมโรคประจ�าตวมโอกาสเสยง

ทจะเสยชวตเพมขน โดยผทเปนโรคหวใจมอตราการเสยชวตมากทสดรอยละ 10.5 รองลงมาคอ โรคเบาหวาน (รอยละ 7.3)

และ โรคระบบทางเดนหายใจเรอรง (รอยละ 6.3)

ขณะนมหลกฐานการตดตอจากคนสคน และพบมการระบาดภายในประเทศ (local transmission) เพมขนหลายพนท

ณ วนท 12 มนาคม 2563 องคการอนามยโลก ไดประกาศใหโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 เปนโรคระบาดทเขาไดภาวะระบาด

ครงใหญ (Pandemic) กระจายไปหลายสวนของโลก และแนะน�าใหทกประเทศเรงรดการเฝาระวง ปองกน และควบคมโรคน

การตดเชอไวรส COVID-19 สามารถท�าใหเกดการเจบปวยไดตงแตระดบเลกนอยถงระดบรนแรง และในบางกรณ

อาจถงแกชวตได โดยทวไปจะมไข ไอ และหายใจถ บางคนทตดเชอไวรสมรายงานวาอาจจะ มอาการอนๆ ทไมใชระบบ

ทางเดนหายใจ หรอบางรายไมมอาการแสดงเลย ตามรายงานของ Center of Disease Control (CDC) ประเทศสหรฐอเมรกา

ใหขอมลวา อาการของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 อาจปรากฏขนชวง 2 วนหรอนานถง 14 วนหลงจากไดรบเชอ

ความรพนฐานโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

สถานการณโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และความเสยงของประเทศไทย

อาการของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

แนวทางการด�าเนนการเรอง โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ส�ำหรบสถำนประกอบกำร2

ถงแมวาผปวยคนแรกของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 นาจะเปนเกดจากการสมผสสตวทตดเชอ แตผตดเชอสามารถ

แพรกระจายจากคนสคนได จากการทใชชวต สมผส หรอคลกคลกบคนทมเชอในระยะประชด (ภายในประมาณ 2 เมตร)

โดยไวรสสามารถแพรกระจายจากคนสคนไดหลายชองทางดงน

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 สามารถท�าใหเกดการระบาดในวงกวาง หลายพนทของประเทศไทย อาจมผลกระทบ

พรอมกนในกรณทไมมวคซน การระบาดอาจยดเยอ ซงเปนผลใหสถานประกอบการ อาจประสบกบปญหาตางๆ ดงน

การแพรกระจายของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

ผลกระทบทอาจเกดกบสถานประกอบการ

จากการหายใจ ผานละอองฝอย (droplets) เมอผตดเชอไอหรอจาม ละออง

เหลานเขาสปากหรอจมกของคนทอยใกลเคยงหรอผานเขาไปในปอด

อาจเปนไปไดวาสามารถตดเชอ COVID-19 ไดโดยการสมผสพนผวหรอวตถ

ทมเชอ COVID-19 แลวมาสมผสปาก จมกหรอตา แตการสมผสกไมใชชองทาง

หลกในการแพรกระจายของไวรส สามารถคนหาขอมลของโรคเพมเตมไดจากเวบไซต

ของกรมควบคมโรค ทจะมขอมลลาสด ความทนสมยและทนตอสถานการณ

https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/intro.php

1

2

l การขาดงาน คนงานอาจขาดงานเพราะปวย

หรอตองดแลสมาชกในครอบครวทปวย หรอตองดแล

เดกทบาน ถาโรงเรยนหรอศนยรบเลยงเดกปด หรอ

มคนทบานมความเสยง เชน ผทมภาวะภมคมกน

บกพรอง หรอกลวทจะมาท�างานเพราะกลววาจะตอง

สมผสกบผปวย


1. การเตรยมความพรอมและการรบมอ

หากไมมแผนการเตรยมความพรอมและแผนการรบมอของ

โรคตดเชอทสามารถใชเปนแนวทางในการปองกนการตดเชอ COVID-19

สามารถพจารณาขนตอนตางๆ และก�าหนดระดบความเสยงตามคมอ

ฉบบน เพอน�ามาประยกตใชใหเหมาะสมกบสถานประกอบการนนๆ

ควรพจารณาและก�าหนดระดบความเสยง ใหสอดคลองกบสถานประกอบการ

และลกษณะงานของตนเอง การพจารณาดงกลาวอาจรวมถง

ขนตอนลดความเสยงการสมผสกบ COVID-19

l เปลยนรปแบบของการผลต ความตองการของ

ผบรโภคส�าหรบการปองกนการตดเชอ เชน อปกรณปองกน

ระบบทางเดนหายใจ มแนวโนมเพมขนอยางมาก

ในขณะทความสนใจ ในสนคาอนๆ อาจลดลง ผบรโภค

อาจเปลยนรปแบบการซอสนคาเนองจากการระบาด

ของ โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ผบรโภคจะซอสนคา

ชวงเวลาเรงดวนมากขน เพอลดการ สมผสกบคนหมมาก

ความสนใจในบรการจดสงถงบานหรอตองการทางเลอกอนๆ

เชน บรการการขบรถผาน (drive-through) เพอลด

การตดตอระหวางบคคล

l ความตองการหรอการขนสงถกชะงก การจดสง

สนคาจากพนททไดรบผลกระทบอยางรนแรงจาก

โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 อาจลาชาหรอถกยกเลก

โดยมหรอไมมการแจงลวงหนา

1.1 สถานท วธการรบเชอ แหลงเชอโรคทคนงานสามารถรบสมผส โดยพจารณาตามความเสยงทจะไดรบจากบคคล

ดงตอไปน

l ผใชบรการ ในทนหมายถง ประชาชนทวไป ลกคาและเพอนรวมงาน

l ผปวยหรอผทมความเสยงสงตอการตดเชอ เชน นกทองเทยวทมาจากสถานททมการแพรกระจาย

ของ COVID-19 หรอ มบคลากรทางการแพทยทมการสมผสกบผทสงสยวามการตดเชอ ปจจยเสยงทไมเกยวกบอาชพ ทงทบาน

และในชมชน สามารถตดตามสถานทเสยงเพอเตรยมรบมอไดทางเวบไซต https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/

situation.php


l ใหลกจางหยดงานถาหากปวย

l มการปองกนการแพรเชอไปสผอนขณะไอ จาม

โดยการสวมใสหนากากอนามย

l นายจางควรก�าหนดนโยบายและแนวทางปฏบต เชน

ใหการท�างานมความยดหยน โดยการท�างานทบาน

และใชการสอสารโทรคมนาคม ก�าหนดชวโมงการท�างานทยดหยน เชน การเหลอมเวลาในแตละกะท�างาน

เพอเพมระยะหางทางทางการสมผสระหวางพนกงานดวยกนเอง

1.2 ปจจยเสยงสวนบคคลของคนงาน เชน อายมาก โดยเฉพาะผทมอายมากกวา 60 ป มโรคประจ�าตวเรอรง

รวมถงผทมภาวะภมคมกนบกพรอง และหญงตงครรภ

1.3 ปฏบตตามค�าแนะน�าของภาครฐ เกยวกบการพฒนาแผนฉกเฉน ส�าหรบสถานการณทอาจเกดขนจากการระบาด เชน

1.3.1 การทดแทนแรงงาน หรอเปลยนรแปบบการด�าเนนงาน กรณมการเพมขนของอตราการหยดงาน

1.3.2 การเพมระยะหางในสงคม (Social distancing) การสลบกะการท�างาน รวมไปถงการเหลอมเวลาท�างาน

พจารณาลดขนาดการผลตในชวงมการระบาดของโรค การขนสงและมาตรการลดการสมผสอนๆ ตวเลอกอนๆ ส�าหรบการด�าเนน

กจการ โดยทตองมจ�านวนคนงานลดลง รวมถงการฝกอบรมคนงานใหท�างานไดหลายหนาท เพอด�าเนนกจการใหไหลลนได

1.4 หวงโซอปทานชะงกหรอการสงสนคาลาชาควรพจารณาแผนการท�างานแบบตอเนอง (Business continuity

planning) เพอใหธรกจยงสามารถด�าเนนไปไดควบคกบการจดการในขนตอนอนๆ ทนายจางสามารถท�าไดเพอลดความเสยง

จากการสมผสกบ COVID-19 ในทท�างานได

1.5 ด�าเนนการและสอสารภายในสถานประกอบการ เชน

1.5.1 สนบสนนใหพนกงานท�างานอยทบาน

1.5.2 ตรวจสอบใหแนใจวามนโยบายการใหลาปวย โดยไมถกหกเงนเดอน และพนกงานรบทราบนโยบายเหลานน

1.5.3 ท�าความเขาใจกบบรษทคคา รวมถงพนกงานทถกจางชวคราวเกยวกบความส�าคญของการกกกนทบาน

หากมอาการปวยและสนบสนนใหพวกเขาหยดโดยทไมมโทษ

1.5.4 พนกงานทปวยในระบบทางเดนหายใจเฉยบพลน ไมจ�าเปนตองมใบรบรองการเจบปวย หรอใบรบรอง

การกลบเขาท�างาน เนองจากบคลากรทางการแพทยมภาระงานคอนขางมาก ไมสามารถออกเอกสารดงกลาวไดตามเวลาทก�าหนด

1.5.5 ใหคงไวซงนโยบายการอนญาตใหพนกงานสามารถท�างานอยทบานได เพอดแลสมาชกในครอบครว

ทปวย โดยนายจางควรตระหนกวาพนกงานจ�านวนมากตองอยทบาน เพอดแลบตรหรอสมาชกในครอบครวทปวยมากกวาภาวะปกต

1.5.5 ค�านงถงขอกงวลของพนกงานเกยวกบ การจายเงน การหยด ความปลอดภย สขภาพ รวมไปถงฝกเกยวกบ

สขภาวะทเหมาะสมรวมถงอปกรณปองกนความปลอดภยสวนบคคล ท�าความเขาใจกบพนกงานทไมตระหนกกบการระบาดในขณะน

1.5.6 ประสานกบบรษทประกนภยโดยค�านงถงผลประโยชนของพนกงาน รวมถงสถานพยาบาลใกลเคยง

เพอใหขอมลกบพนกงานและลกคาเกยวกบการดแลสขภาพในชวงการระบาด

2. การเตรยมมาตรการปองกนขนพนฐาน

ส�าหรบนายจางนน การปองกนใหลกจางควรใหความส�าคญกบมาตรการ

การปองกนการตดเชอขนพนฐานทเหมาะสม นายจางควรสงเสรมเรองสขอนามยและ

การอบรมการควบคมการตดเชอ รวมถง:

l ใหการลางมอบอย ๆ ทงตวคนงาน ลกคา ผทเขามาในสถานประกอบการ

โดยสบหรอน�าส�าหรบลางมอและเจลลางมอทมแอลกอฮอลอยางนอย 70% ขนไป


l แยกการใชอปกรณส�านกงาน โทรศพท โตะท�างานหรอเครองมออนๆ หากเปนไปได

l หมนรกษาดแลท�าความสะอาด รวมถงการฆาเชอตามของพนผวอปกรณของสภาพแวดลอม การท�างานเปนประจ�า

ตามค�าแนะน�าในเอกสารแนบ 1 นายจาง ผบรหาร หรอคณะท�างานทเกยวของในการปองกนโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

สามารถตรวจสอบมาตรการในการปองกนขนพนฐาน ตาม Action Checklist (เอกสารแนบ 2) ในคมอฉบบน เพอน�าไปใช

ประเมนมาตรการ ในการด�าเนนการปองกน ควบคมโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในสถานประกอบการ หากพบวาขอใด

ขอหนงยงไมไดด�าเนนการ ขอใหวางแผนการด�าเนนการ เพอความปลอดภยของพนกงานและผมาตดตอ

37.5 องศาเซลเซยสข�นไป

3. ขนตอนการระบและคดแยกผปวย

นยามผปวยทเขาเกณฑการสอบสวน (PUI) มดงตอไปน

3.2 ผปวยโรคปอดอกเสบ

ทง 2 กรณ ให รวมกบ มประวตในชวงเวลา 14 วนกอนวนเรมปวย

อยางใดอยางหนงตอไปน

1) มประวตเดนทางไปยง หรอ มาจาก หรออยอาศยในพนทเสยง

2) มประวตสมผสใกลชดกบนกทองเทยวตางชาต

3) มประวตใกลชดหรอสมผสกบผ ปวยเขาขายหรอยนยนโรคตดเชอ

ไวรสโคโรนา 2019โรคปอดอกเสบ

4) มประวตไปในสถานทชมนมชนและมผปวยโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ในชวงเวลาเดยวกบผปวยตามประกาศ

ของคณะกรรมการโรคตดตอจงหวด/คณะกรรมการโรคตดตอกรงเทพมหานคร โดยพนทเสยง ไดแก พนททประกาศเขตตดโรคฯ

ตาม พ.ร.บ.โรคตดตอ พ.ศ. 2558 และพนททมการระบาดตอเนอง ตามประกาศบนเวบไซตของกรมควบคมโรค อางองตามท

แสดงในเวบไซต https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/index.php

การระบและคดแยกผปวยไดอยางรวดเรว เปนขนตอนส�าคญในการปองกนการแพรกระจายเชอตอพนกงาน ลกคา

และคนอนในทท�างาน นายจางควรแจงและกระตนใหพนกงานส�ารวจถงอาการของ โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ดวยตนเอง

ควรก�าหนดนโยบายและขนตอนส�าหรบ ใหพนกงานรายงานตนเอง เมอปวยหรอมอาการของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 ทนท

และฝกอบรมคนงานใหปฏบตตาม ดงน

l ยายคนทปวยไปยงพนทหางจากคนอนๆ ควรจดพนททมประตปดแยกหองไดซงใชเปนหองแยก จนกวาบคคล

ดงกลาวจะถกเคลอนยายออกจากทท�างาน

3.1 อณหภมรางกายตงแต 37.5 องศาเซลเซยสขนไป หรอใหประวตวามไข

ในการปวยครงน

รวมกบมอาการของระบบทางเดนหายใจอยางใดอยางหนง ดงตอไปน ไอ

น�ามก เจบคอ หายใจเหนอย หรอหายใจล�าบาก


l จ�ากดการแพรกระจายของสารคดหลงของบคคลทอาจมเชอ COVID – 19 โดยการเตรยมหนากากทพรอมใชงาน

และขอใหสวมใส ทใชกบผปวยไมควรใชอยางเดยวกบอปกรณปองกนสวนบคคล (PPE) ทใชปฏบตงาน

l จ�ากดคนทจะเขาไปในพนทแยกโรค

l แจงพนกงานเจาหนาท ผาน ส�านกงานสาธาณสขจงหวดทสถานประกอบการตงอย เพอด�าเนนการสงตอผปวย

สอบสวนโรคและเฝาระวงผสมผสใกลชดในล�าดบถดไป

l ปองกนพนกงานในการสมผสอยางใกลชด (เชน ภายในระยะ 2 เมตร) กบผปวยหรอผทสมผสกบบคคล

ดงกลาวเปนเวลานาน/ซ�าๆ โดยใชการควบคมทางวศวกรรมและการบรหาร วธปฏบตงานทปลอดภยและอปกรณสวนบคคล

l ควรปดแผนกหลงจากทพบผปวยทนทอยางนอยเปนเวลา 4 วน เพอท�าความสะอาด ฆาเชอ โดยสามารถ

ศกษาแนวทางการฆาเชอไดตามเอกสารแนบ 1

4. ขนตอนการระบและคดแยกคนงานทสมผสผปวยใกลชด

นยามคนงานผสมผสใกลชด มดงตอไปน

คนงานผสมผสใกลชดเสยงสง หมายถง คนงานทมโอกาสสงในการรบหรอแพรเชอกบผปวย ประกอบดวย

l คนงานทสมผสใกลชดหรอมการพดคยกบผปวยในระยะ 1 เมตร นานกวา

5 นาท หรอถกไอจามรดจากผปวย โดยไมมการปองกน เชน ไมสวมหนากากอนามย

l คนงานทอยในบรเวณทปด ไมมการถายเทอากาศ เชน ในรถปรบอากาศ

หองปรบอากาศ รวมกบผปวย และอยหางจากผปวยไมเกน 1 เมตร นานกวา 15 นาท

โดยไมมการปองกนคนงานสมผสใกลชดเสยงต�า หมายถง ผสมผสทมโอกาสต�าในการรบ

หรอแพรเชอกบผปวย ไดแก ผสมผสทไมเขาเกณฑผสมผสเสยงสง

การระบคนงานทสมผสใกลชดผปวยไดเรว จะท�าใหลดโอกาสการแพรโรคไดมาก และชวยในการวนจฉย การตดตาม

คนงาน ทเปนผ สมผสใกลชดจงมความส�าคญอยางมาก ทงนกจกรรมทส�าคญในการระบคนงานทสมผสใกลชดเรยกวา

“Contact tracing” จะไดจากการทคนหาขอมลจากผปวย บคคล (เชน ญาต) เพอนรวมงาน และแหลงขอมลทเกยวของ เชน

ขอมลการเดนทางฯ หรอจากการทตวคนงานผสมผสแจงวา เขาอาจสมผสโรคหลงจากทมการการระบคนงานทสมผส

ใกลชดผปวยไดแลว จะตองมการปฏบตดงน

l คดกรองอาการตามแบบคดกรอง (เอกสารแนบ 3)

l หากมอาการเขาไดกบเกณฑผปวยทเขาเกณฑสอบสวน (PUI) ใหแจงตอพนกงานเจาหนาทตาม พ.ร.บ โรคตดตอ

หรอ ส�านกงานสาธารณสขจงหวด เพอด�าเนนการตามแนวทางสอบสวนโรคตอไป

l หากไมมอาการ แตเปนคนงานทสมผสใกลชดผปวยโดยทไมไดสวมหนากากอนามย ใหหยดงานและกกกน

ทบานหรอทพกอาศย อยางเครงครดจนครบ 14 วน หลงจากวนทสมผสผปวยครงสดทาย

l ในระหวางทมการกกกน จะตองมการวดไข 14 วน แลวรายงานใหพยาบาลประจ�าสถานประกอบการ หรอ

เจาหนาทผานบคคล ทไดรบมอบหมายใหดแล ก�ากบและตดตามคนงานทสมผสใกลชดผปวย

l ในระหวางกกกน หากตองอาศยในบานเดยวกบผอน ไมสามารถแยกตวออกมาล�าพงได จะตองยดมาตรการ

Social Distancing คอตองหางจากสมาชกภายในทอยอาศยมากกวา 2 เมตร สวมใสหนากากอนามยตลอดเวลา และลางมอบอยๆ

`ตามค�าแนะน�าในเอกสารแนบ 4


5. การปองกนตนเองของพนกงานผทตองสอสารกบคนงานทปวยหรอคนงานผสมผสใกลชดเสยงสง

ใหคนงานทปวยหรอคนงานผสมผสใกลชดเสยงสง สวมใสหนากากอนามย ผทตองสอสารโดยตรงกบคนงานทปวย

หรอผสมผสใกลชดเสยงสงตองสวมอปกรณปองกนสวนบคคล ดงตารางดานลางน และใหท�าการลางมอทกครงหลงการสอสาร

กบคนงานทปวยแตละราย

อปกรณปองกนสวนบคคล คนงานทไมมอาการไอหรอมอาการไอเพยงเลกนอย คนงานมอาการไอมาก

หมวกคลมผม - +/-

Goggle หรอ face shield - +

หนากากอนามย (Surgical mask) + -

หนากาก N95 ขนไป - +

ถงมอ (ใชแลวทง) +/- +

ชดกาวนผาแบบคลมเตมตว หรอ เสอผาปองกนชนดเนอผาปองกนน�าไดแบบเสอ กางเกงตดกน (ชดหม) มผาคลมศรษะ

+ +

มาตรการดานอาชวอนามยและความปลอดภยแนะน�าใช “hierarchy of controls” ส�าหรบการควบคมสงคกคาม

ในสถานประกอบการ โดยมาตรการทดทสดในการควบคมสงคกคาม คอการสงคกคามนนออกไปจากสถานประกอบการ

หากแตในกรณของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 นน เราไมสามารถก�าจดสงคกคามได จงตองใชวธการลดการสมผสใหไดมากทสด

วธทเหมาะสมทสดในการปองกนเรยงจากทมประสทธภาพมากทสดไปยงนอยทสดคอ การใชการควบคมทางวศวกรรม

การควบคมโดยการบรหารจดการ การปฏบตงานทปลอดภย และการใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล การเลอกใชวธใดๆ

มขอด ขอเสยทตองค�านงถงคอ การน�าไปใช ประสทธภาพและราคา สวนใหญจะใชวธตาง ๆ รวมกนในการปองกนพนกงาน

ไมสามารถแยกวธใดวธหนงออกจากกนโดยสนเชง

มาตรการปองกนส�าหรบสถานประกอบการ


2. การควบคมโดยการบรหารจดการ

การควบคมโดยการบรหารจดการตองด�าเนนการ โดยอาศยความรวมมอของนายจางและลกจาง มกจะเปลยนนโยบาย

การท�างานหรอกระบวนการในการลดหรอท�าใหสมผสสงคกคามนอยทสด ตวอยางการควบคมโดยการบรหารจดการ เชน

l สนบสนนใหพนกงานทปวยพกรกษาอาการทบาน

l ลดการสมผสระหวางพนกงานและลกคา โดยปรบการท�างานการสอสารแบบเจอหนา (face to face) หรอการท�างาน

ผานทางไกล (telecommunication) หากเปนไปได งดการเดนทางไปในทๆ ไมจ�าเปนในระหวางชวงการระบาดของ COVID-19

สามารถตรวจสอบพนทเสยงไดทางเวบไซต https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/index.php

l พฒนาแผนสอสารฉกเฉน รวมถงการเตรยมตวส�าหรบการตอบขอกงวลและการสอสาร

ผานทางอนเตอรเนต

l ใหความรเรองปจจยเสยงของการเกดโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และการปองกน โดยเฉพาะอยางยง เรองมาตรการ

Social Distancing และใชหนากากอนามยอยางถกตอง

1. การควบคมทางวศวกรรม

การควบคมทางวศวกรรม หมายถง การใชหลกการทางวศกรรมมาชวย

ในการออกแบบการท�างาน หรอ สภาพแวดลอมการท�างาน ใหสามารถควบคม

หรอลดการสมผสกบสงคกคามโดยไมตองอาศยพฤตกรรม ของพนกงานและ

เปนวธทมประสทธภาพมากทสดทสามารถท�าไดในกรณของ COVID -19 ตวอยาง

ของการควบคมทางวศวกรรม เชน

l ตดตงเครองกรองอากาศทมประสทธภาพสง

l เพมอตราการไหลเวยนอากาศในสภาพแวดลอมการท�างาน

l ตดตงเครองปองกนทางกายภาพ เชน พลาสตกใสปองกนการจาม

l ตดตงหนาตางกนระหวางการสอสารส�าหรบศนยบรการลกคา

l จดใหมระบบระบายอากาศแบบความดนลบส�าหรบบางกรณ โดยมกอย

ในกระบวนการทท�าใหเกดละอองฝอย เชน หองแยกส�าหรบการตดเชอทผาน

ทางการหายใจ


3. การปฏบตงานทปลอดภย

การปฏบตงานทปลอดภยเปนประเภทหนงของการควบคมโดยการบรหารจดการ รวมถงขนตอนส�าหรบความปลอดภย

และความเหมาะสมของงาน การลดระยะเวลา ความถ และความเขมขนของการสมผสสงคกคาม ตวอยางของการปฏบตงาน

ทปลอดภย เชน

l จดใหมทรพยากรและสภาพแวดลอมการท�างานทสนบสนนใหเกดสขอนามยสวนบคคล เชน กระดาษช�าระ ถงขยะ

ทไมตองสมผส สบเหลวลางมอ แอลกอฮอลลางมอทตองประกอบดวย 70% แอลกอฮอล น�ายาท�าความสะอาด ผาใชครงเดยวทง

ส�าหรบผทตองท�าความสะอาดบรเวณพนทท�างาน

l ตองลางมอดวยน�าและสบหรอการใชแอลกอฮอลลางมออยางสม�าเสมอ โดยพนกงานควรลางมอเสมอหลงสมผสและ

หลงจากถอดอปกรณปองกนสวนบคคล

l ควรจดใหมปายเตอนการลางมอภายในหองน�า

4. อปกรณปองกนอนตรายสวนบคล

ในขณะทการควบคมทางวศวกรรมและการควบคมโดยการบรหารจดการเปนวธการทมประสทธภาพ ส�าหรบลดการ

สมผสกบ COVID-19 ในสวนอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลจ�าเปนส�าหรบการปองกนการสมผสสารคดหลง โดยการ

ใชอปกรณปองกนสวนบคคลอยางถกวธ จะสามารถปองกนการสมผสสารคดหลงของผมเชอ COVID -19 ได แตไมควรใชแทน

วธอนๆ ทกลาวมาในขางตน

ตวอยางของอปกรณปองกนอนตรายสวนบคล เชน ถงมอ แวน อปกรณปองกนสวนใบหนา หนากากอนามย และอปกรณ

ปองกนการหายใจ รวมถง N95 เมอมการระบาดของโรคตดเชอ เชน COVID-19 แนะน�าใหใชอปกรณปองกนอนตรายสวนบคล

ใหจ�าเพาะกบอาชพและลกษณะการท�างานทอาจเปลยนไดตามสถานทตง การประเมนความเสยงททนตอเหตการณ และขอมล

ประสทธภาพของอปกรณ ในการปองกน การแพรกระจายของ COVID-19

อปกรณปองกนอนตรายสวนบคคลทกประเภทตอง

l เลอกตามความเหมาะสมกบสงคกคาม

l ตรวจสอบความเหมาะสมของอปกรณปองกน

อนตรายสวนบคคลเปนระยะ ๆ เชน การใชอปกรณ

ปองกนการหายใจอยางเหมาะสม

l สวมใสอปกรณดวยความถกตองและ

ใชอยางสม�าเสมอ

l ตรวจสอบ ซอมแซมอปกรณและเปลยนใหม

ตามความจ�าเปน

l ท�าความสะอาด จดเกบและทงอยางเหมาะสม ลดการปนเปอนตอตนเองหรอสภาพแวดลอม


ผท�างานมความเสยงตอการสมผสตอเชอไวรส COVID-19 ไดแตกตางกน กลมความเสยงการสมผสเชอ ขนอยกบ

ชนดของงานหรออตสาหกรรมและประวตการสมผสกบผตดเชอหรอผทสงสยวาตดเชอ โดยสามารถแบงกลมความเสยงการสมผส

ไดตงแต เสยงสงมาก เสยงสง เสยงปานกลาง และเสยงนอย ตามตารางท 1 เพอเปนการชวยนายจางก�าหนดมาตรการ

ในการปองกนในตารางท 2

ตารางท 1 การแบงระดบความเสยงตามลกษณะงาน

ระดบความเสยง ลกษณะของงาน

ความเสยงสงมาก ผท�างานทตองสมผสกบผตดเชอ

ความเสยงสง ผท�างานทตองสมผสกบผตดเชอหรอผทสงสยวาตดเชอ

ความเสยงปานกลาง ผท�างานทตองใกลชด กบผทอาจตดเชอ โดยไมทราบวาตนตดเชอ เชน อาจจะตองท�างานสมผสกบ

ผทเดนทางกลบจากพนทเสยง หรอทสาธารณะทมผคนจ�านวนมาก

ความเสยงต�า ผท�างานทไมตองสมผสใกลชดกบผทตดเชอ

การแบงระดบความเสยงในการสมผส COVID-19 ของคนงานภายในสถานประกอบการ

นายจางมหนาทจดหาอปกรณปองกนอนตรายทจ�าเปนใหพนกงานทปฏบตงาน ประเภทของอปกรณปองกนอนตราย

สวนบคคลในระหวางการระบาดของ COVID-19 ขนกบความเสยงในการรบเชอ COVID-19 ในขณะทท�างาน เชน ผทท�างาน

อยในระยะ 2 เมตร ของผปวยหรอสงสยวาจะตดเชอ COVID-19 จ�าเปนตองใชอปกรณปองกนการหายใจ หากสามารถ

จดหาอปกรณปองกนระบบทางเดนหายใจแบบกรอง N95 จะสามารถกนไวรสไดดทสด หากไมสามารถจดหาอปกรณปองกน

ระบบทางเดนหายใจแบบกรองชนด N95 ได ใหพจารณาใชอปกรณปองกนการหายใจชนดอน ทสามารถปองกนไดด และ

สวมใสสบายกวา โดยประเภททกลาวถงไดแก อปกรณปองกนระบบทางเดนหายใจแบบกรอง ชนด R/P95, N/R/P99,

N/R/P100, air-purifying elastomeric เชน half-face or full-face อปกรณปองกนระบบทางเดนหายใจทมตลบกรอง

ทเหมาะสม powered air purifying respirator (PAPR) และ high-efficiency particulate air filter (HEPA) หรอ supplied

air respirator (SAR) หรอหากไมสามารถหาอปกรณปองกนระบบทางเดนหายใจใดๆ ทกลาวมาขางตนได กสามารถพจารณา

ถงลกษณะความเสยงของงาน หากไมไดตองสมผสผปวย หรอผเขาขายสงสยวามความเสยงสงทจะตดเชอ สามารถเลอกใช

หนากากอนามยได


ตารางท 2 มาตรการการปองกนในแตละระดบความเสยง

ระดบ

ความเสยง

มาตรการในการปองกน

การควบคมทางวศวกรรม การบรหารจดการ อปกรณปองกนสวนบคคล

สงถงสงมาก l พจารณาความเหมาะสมของระบบควบคมอากาศรวมถงต องมการซ อมบ�ารงเครองจะวสดอปกรณทใชในการดแลสขภาพอยางสม�าเสมอ

l ตองมหองแยกกรณพบคนปวยตองน�าเขาหองแยกทนท

l ประชาสมพนธใหความรเกยวกบอาการและอาการแสดงความเจบปวยของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

l เฝาตดตามเกยวกบสขภาพของคนท�างานกลมน

l ต องป องกนภาวะความเครยด ควรมการสนบสนนดานจตใจและพฤตกรรมของผปฏบตงาน

l เตรยมความพรอมใหบคลากร วธการตอบโตเหตฉกเฉน รวมถงจดเตรยมสงจ�าเปนอน ๆ ส�าหรบผทท�างาน อยในบรเวณทหางไกลจากแหลงอ�านวยความสะดวก เชน แอลกอฮอลลางมอความเขมขนอยางนอย 70%

l ตองสวมใสถงมอ เสอกาวน หนากากปองกนใบหนา แวนตา หรอหนากากหรออปกรณปองกนระบบหายใจ ขนอยกบชนดของงานทท�า หรอการสมผสเชอ

l คนท�างานทมหนาทก�าจดอปกรณปองกนสวนบคคลและ ขยะตดเชอจะตองไดผานการฝกอบรมอยางเหมาะสม

ปานกลาง l จดท�าแผงกน เชน พลาสตกใสเพอปองกนละอองฝอยจากการจามหรอไอ

l ท�าการคดกรองอาการของโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 และจดความบอรดความรของโรค

l จ�ากดคนในการเขาออกในการท�างาน ใหเขาออกในเฉพาะผทจ�าเปนตองเทานน

l ออกมาตรการลดการรวมกลมระหวางบคคล เชน การอนญาตใหท�างาน ทบานและ ลดการตดตอสอสาร ตอหนาใหใชอปกรณสอสารแทน

l ตองมการใชอปกรณปองกนสวนบคคลเสมอและควรจะเปนหนากากอนามยเปนอยางนอย

l อาจจ�าเปนตองสวมใสทงถงมอ ชดกาวน หนากาก หรอ หนากากปองกนใบหนา หรอแวนตา ขนอยกบงานทท�า

ต�า l ไมแนะน�าวาตองมระบบควบคมการระบายอากาศ

l ใหตดตามสถานการณ หรอขอแนะน�าเกยวกบโรคตดเชอโคโรนา 2019 จากรฐบาลหรอกระทรวงสาธารณสข

และตองมการสอสารขอมลใหกบ ผท�างานอยางมประสทธภาพรวดเรวทนเหตการณ

l สวมใสหนากากอนามยอยางถกวธ


ในกรณทมผปวยในสถานประกอบการ จะตองมการก�าจดขยะตดเชออยางถกวธ โดยผปฏบตงานทเกยวของกบขยะตดเชอ

จะตองมอปกรณการปองกนทเหมาะสม ไดแก ตองมการสวมใสถงมอยางหนา ผายางกนเปอน หนากากอนามยและรองเทา

พนยาหมแขง และแวนตาเพอปองกนสารคดหลงกระเดนเขาตา

การทงขยะตดเชอ จะตองทงในถงแดงทบแสง ทนทานตอสารเคม ไมฉกงาย กนน�าไดด และตองทงในมภาชนะทตดปาย

ชดเจนวา “ขยะตดเชอ” หรอมถงขยะเฉพาะ แสดงสญลกษณชดเจนสแดงวาเปนขยะตดเชอ

การเคลอนยายขยะตดเชอ การเคลอนยายขยะตดเชอไปพก เพอเกบกกในทรวมมลฝอยตดเชอ และรอการขนยาย

เพอก�าจดตอไป ตองเคลอนยายโดยการใชรถเขนและมภาชนะบรรจโดยเฉพาะ ตองก�าหนดเสนทางการเคลอนยายทแนนอน

และหามแวะหรอหยดพก ณ ทใด หามโยน หรอลากถงบรรจขยะตดเชอโดยตรง ในกรณทมการตกหลน หามหยบดวยมอเปลา

ตองใชคมหรอหยบดวยถงมอยางหนา หากของเหลวหรอสารคดหลงหกลงพน ใหซบดวยกระดาษและหมนเปนวงกลม

จากดานนอกสดานใน และท�าความสะอาดตามดวยน�ายาฆาเชอทบรเวณนนกอนถท�าความสะอาดตามปกต โดยปกตสถานประกอบการ

จะมปรมาณขยะตดเชอไมมากนก จงไมตองจดใหมบรเวณส�าหรบเปนทพกภาชนะบรรจขยะตดเชอ แตอยางไรตองจดใหมภาชนะบรรจ

ทแยกจากขยะชนดอนๆ ใหชดเจนเพอเตอนผทผานไปผานมา

การขนยายเพอน�าไปก�าจด จะตองด�าเนนการใหถกสขลกษณะ โดยจะตองมยานพาหนะโดยเฉพาะส�าหรบขนขยะตดเชอเทานน

ทงนสามารถศกษาแนวทางการจดการขยะตดเชอไดจาก กฎกระทรวงวาดวยการก�าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545

การจดการขยะตดเชอในสถานประกอบการ


เอกสารแนบ 1


Actio

n Ch

eckl

ist ส

�าหรบ

นายจ

างเพ

อประ

เมนม

าตรก

ารใน

การด

�าเนน

การป

องกน

ควบ

คมโร

คไวร

สโคโ

รนา

2019

(Cov

id-1

9) ใ

นสถา

นประ

กอบก

าร

ชอสถ

านปร

ะกอบ

การ.

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

....ท

อย...

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

.....

ขอปฏ

บต

สงทด

�าเนน

การ

ใช

ไมใช

i. คน

หาขอ

มล

1.

รวบร

วมขอ

มลสถ

านกา

รณกา

รระบ

าดทเ

ปนปจ

จบน

จากห

นวยง

านตา

งๆ เช

น สา

ธารณ

สข แ

รงงา

น หร

อจาก

สอตา

งๆ ท

เชอถ

อได

2.

กา

รแชร

หรอใ

ชขอม

ลรวม

กบกน

บรษท

หรอก

จการ

ในเค

รอขา

ย

3.

ประช

าสมพ

นธขอ

มลแก

พนกง

าน แ

ละจด

ใหมก

ารทบ

ทวนข

อมลต

างๆใ

นคณ

ะกรร

มการ

ความ

ปลอด

ภยแล

ะอาช

วอนา

มยขอ

งหนว

ยงาน

ii.

จดท�า

แผนเ

ตรยม

ความ

พรอ

มรอง

รบกา

รระบ

าดขอ

งองค

กร

4.

น�าเส

นอขอ

มลตอ

คณะก

รรมก

ารระ

ดบบร

หารเ

พอจด

ท�าแผ

นประ

คองก

จการ

ธรกจ

เพอป

กปอง

ลกจา

งและ

กจกา

ร

5.

จดตง

คณะก

รรมก

ารเพ

อจดท

�าแผน

ประค

องกจ

การ

6.

จด

ท�าแผ

นโดย

ค�านง

ถงปจ

จยทม

ผลตอ

การด

�าเนน

งานข

องกจ

การ

เชน

การจ

ดสงว

ตถดบ

การ

คงเห

ลอขอ

งเงน

สด ก

ารขน

สงสน

คาไป

สผบร

โภค

7.

จด

เตรย

มขอม

ลสนบ

สนนท

จะชว

ยปกป

องสข

ภาพล

กจาง

เชน

ขอมล

การบ

รการ

ทางก

ารแพ

ทย ส

ขลกษ

ณะส

วนบค

คล ก

ระบว

นการ

ท�างา

นทลด

การส

มผส

ระหว

างผป

ฏบตง

าน เป

นตน

8.

รว

บรวม

ขอมล

แผนก

ารด�า

เนนง

านจา

กบรษ

ทอนแ

ละศก

ษาแผ

นนนเ

พอปร

บปรง

ของต

นเอง

iii.

ลดคว

ามเส

ยงกา

รสมผ

สระห

วางผ

ปฏบต

งานใ

นสถา

นทท�า

งาน

9.

กา

รจดส

ถานท

ท�างา

นใหล

กจาง

ควรม

ระยะ

หางก

นอยา

งนอย

2 เม

ตร

10.

สงเส

รมกา

รใชบ

นไดแ

ทนกา

รใชล

ฟตหร

อจดท

างเด

นแบบ

ทางเ

ดยว

(one

way

)

11.

จดให

มการ

ท�างา

นทบา

น กร

ณงา

นทสา

มารถ

ท�าทบ

านได

12.

จดกา

รประ

ชมทา

งโทร

ศพทห

รออน

เตอร

เนตแ

ทนกา

รประ

ชมแบ

บหอง

ประช

มทพน

กงาน

ตองม

าเจอ

กน

13.

ท�าคว

ามสะ

อาดด

วยน�า

ยาฆา

เชอโ

รคบร

เวณ

ทมคว

ามเส

ยง เช

น ลก

บดปร

ะต ก

อกน�า

สวต

ชไฟ

เครอ

งถาย

เอกส

าร ห

รออป

กรณ

อนๆ

ทมกม

ผสมผ

ส

จ�านว

นมาก

14

. จด

ใหมร

ถรบส

งพนก

งาน

และม

มาตร

การใ

นการ

ท�าคว

ามสะ

อาดร

ถ เพ

อลดค

วามเ

สยงก

ารได

รบเช

อจาก

การโ

ดยสา

รรถส

าธาร

ณะข

องพน

กงาน

15

. กร

ณสถ

านปร

ะกอบ

การม

หอพก

ใหกบ

ลกจา

ง คว

รมแอ

ลกอฮ

อลเจ

ลลาง

มอ ไว

ในบร

เวณ

พนทส

วนกล

าง เช

น ลอ

บบ ป

ระตท

างเข

าออก

หรอ

หนาล

ฟต

เป

นตน

เพอใ

หบรก

ารแก

ลกจา

งผพก

อาศย

และ

เพมค

วามถ

ในกา

รท�าค

วามส

ะอาด

หองน

�า พน

ทสวน

กลาง

ตางๆ

เอกส

ารแน

บ 2


ขอปฏ

บต

สงทด

�าเนน

การ

ใช

ไมใช

iv.

สราง

สขลก

ษณะส

วนบค

คลทด

16

. จด

ใหมก

ารปฏ

บตงา

นทดใ

นการ

ลางม

ออยา

งถกต

อง

17

. อน

ญาต

ใหพน

กงาน

สวมใ

สหนา

กากอ

นามย

ทงใน

และน

อกสถ

านทท

�างาน

18

. อบ

รมพน

กงาน

วธกา

รลาง

มอแล

ะการ

สวมใ

สหนา

กากอ

ยางถ

กวธ

19

. จด

ใหมอ

างลา

งมอ

และส

บทเพ

ยงพอ

แกพน

กงาน

20

. กา

รตดต

ามผป

ฏบตง

านทพ

กอยท

บานแ

ละคร

อบคร

วอยา

งสม�า

เสมอ

เพอใ

หการ

สนบส

นนดา

นตาง

ๆ

21

. ปร

กษาร

วมกน

กบพน

กงาน

ถงคว

ามเป

นไปไ

ดทจะ

ท�างา

นทบา

น

22

. แน

ะน�าพ

นกงา

นในเ

รองก

ารจด

เตรย

มผลต

ภณฑอ

ปโภค

บรโภ

คทบา

น เช

น อา

หาร

เงนส

ด สบ

และ

อนๆท

อาจจ

�าเปน

เมอเ

กดกา

รระบ

าด

ผป

ระเม

น....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

....

ต�าแ

หนง.

......

......

......

......

......

......

......

......

......

.. วน

ท....

......

......

......

......

......

......

.....

ทม

า: ป

รบมา

จาก

Prot

ectin

g Yo

ur E

mpl

oyee

s an

d Bu

sines

s fro

m P

ande

mic

Hum

an In

fluen

za ข

อง In

tern

atio

nal l

abor

org

aniza

tion


เอกส

ารแน

บ 3


เอกสารแนบ 4


1. Guidance on Preparing Workplaces for COVID-19, U.S. Department of Labor Occupational Safety and

Health Administration; 2020.

2. Protecting Your Employees and Business from Pandemic Human Influenza, International labor organization;2009.

3. โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019 (COVID-19), https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/intro.php; access date 6

April 2020.

4. กฎกระทรวง วาดวยการก�าจดมลฝอยตดเชอ พ.ศ. 2545

เอกสารอางอง


โรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

กองโรคจากการประกอบอาชพและส�งแวดล�อม




กรมควบคมโรคDepartment of Disease Control

กรมควบคมโรคDepartment of Disease Control แนวทางการดำเนนการเร�อง

แนวทางการดำเนนการเร�องโรคตดเชอไวรสโคโรนา 2019

แนวทางการดำเนินการเร ่อง...

Documents