ทางออกอย่างสันติวิธี...

ทางออกอยางสนตวธเมอเกดความขดแยงขนในองคกร

Peaceful solution for organization conflict

SECURITY REVIEW

ฉบบท 3 / มนาคม 2560Vol. 3 / March 2017

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง(NDC Security Review)

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคง หรอ NDCSecurity

Reviewเปนเอกสารทางวชาการทวทยาลยปองกนราชอาณาจกรสถาบนวชาการ

ปองกนประเทศจดทำาขนเปนครงแรกตามนโยบายของพลโทดร.ไชยอนนต

จนทคณานรกษผอำานวยการวทยาลยฯโดยมวตถประสงคใหคณาจารยของ

วทยาลยฯไดมเวทในการนำาเสนอขอมลและขอคดเหนทางวชาการทเกยวของ

กบความมนคงดานตาง ๆ ในรปแบบของบทความทเปนขอเสนอแนะเชง

นโยบาย(PolicyBrief)

ดวยเหตทวทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ เปนแหลงรวมขององคความรดาน

ความมนคงทหลากหลายอนไดมาจากการบรรยายของผทรงคณวฒทกภาคสวนทงในระดบ

ประเทศและนานาชาตตลอดจนผลงานทางวชาการของนกศกษาซงลวนเปนผบรหารระดบสง

จากหนวยงานภาครฐเอกชนและการเมองไดแก เอกสารยทธศาสตรชาต เอกสารวจย

สวนบคคลบทความทางวชาการทงแบบกลมและบคคลรายงานการศกษาตางๆเปนตน

รวมทงการรวบรวมเอกสารทางวชาการดานความมนคงอนๆจงเปนโอกาสอนดทวทยาลยฯ

จะไดบรณาการองคความรดงกลาวและนำาเสนอเปนงานบรการทางวชาการแกหนวยงานและ

บคคลภายนอกไดตามความเหมาะสม อกทงยงเปนการเพมพนทกษะและองคความรใหแก

คณาจารยของวทยาลยฯดวยอกประการหนง

เอกสารทบทวนเชงนโยบายดานความมนคงเปนเอกสารทจะจดทำาขนเปนรายเดอน

กำาหนดออกฉบบแรกในเดอนมกราคม 2559 โดยในขนตนจะแจกจายใหกบผบงคบบญชา

ระดบสงและสวนราชการตาง ๆ ในกองบญชาการกองทพไทย รวมทงเผยแพรในเวบไซต

ของวทยาลยฯสำาหรบเนอหาของเอกสารจะเปนประเดนสำาคญๆทอยในความสนใจของ

สงคมหรอเปนประเดนทพจารณาวามความนาสนใจและจะมผลตอความมนคงแหงชาตใน

มตตางๆทงนขอคดเหนและขอเสนอแนะในเอกสารถอวาเปนขอคดเหนสวนบคคลของ

ผเขยนทจะไมมผลผกมดใดๆกบวทยาลยปองกนราชอาณาจกรฯ

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร

สถาบนวชาการปองกนประเทศ

ทางออกอยางสนตวธเมอเกดความขดแยงขนในองคกร

Peaceful solution for organization conflict

น.อ.หญง คนงนจ อนโรจนGp.Capt. Khanuengnich Anuroj Ph.D. (HRD)

Deputy Director of Research Supervision and Library Division, National Defence Collage, National Defence Studies Institute

Email: [email protected]

สงวนลขสทธตามพ.ร.บ.การพมพพ.ศ.2537©ลขสทธเปนของวทยาลยปองกนราชอาณาจกรสถาบนวชาการปองกนประเทศอยางถกตองตามกฎหมาย

บรรณาธการ พล.ท.ดร.ไชยอนนตจนทคณานรกษ

ผชวยบรรณาธการ พล.ต.นพดลมงคละทน พล.ต.พหลแกวพรรณนา พ.อ.ชำานาญชางสาต พ.อ.กตชาตนลขำา

ทปรกษา พล.อ.วทยาวชรกล พล.อ.นวตสบงกฎ พล.ท.ยทธนาสนธศรนรตนเดชาพล.ท.วศษฐวศษฏโยธน พล.ท.ชลตชณหรชพนธพล.ท.จมพลเฉลยถอย พล.ท.อศฎางคสจจปาละ พล.อ.ท.อนพงศจนทรใย พล.อ.ต.หญงดร.ศรภรหตะศรพล.ต.ดร.กฤษฎาสทธานนทร

ประจำากองบรรณาธการ พ.อ.เลอพงษบญชนะภกด พ.อ.สมบตนำาดอกไม น.อ.ภมใจเลขสนทรากร พ.อ.ศกดสทธแสงชนนทร พ.อ.รพพฒนสทธวงศ พ.อ.สรศกดใจอ พ.อ.หญงรชเกลากองแกว พ.อ.โสภณศรงาม พ.อ.ชยตราเสรมสข

บรรณาธการฝายจดการ พ.อ.ดร.โสภณศรงาม

ผเขยน น.อ.หญงดร.คนงนจอนโรจน

จดทำาโดย วทยาลยปองกนราชอาณาจกรสถาบนวชาการปองกนประเทศ 64ถนนวภาวดรงสตแขวง/เขตดนแดงกรงเทพฯ10400 โทร./โทรสาร026919365 เวบไซต:http://www.thaindc.org

ความขดแยงเปนประเดนอมตะทมนษยทกคนตองพบอยเปนประจำาในทกองคกร เนองจากความขดแยงเปนสงทเกดขนตามธรรมชาตและเปนสวนหนงของความสมพนธทางสงคมทงหมดของมนษยจงเปนเรองทหลกเลยงไมไดความขดแยงจะเกดขนเมอคนหรอกลมคนมผลประโยชนหรอเปาหมายขดกน เขากนไมได มองเหนอกฝายเปนอปสรรคตอการบรรลเปาหมาย ความขดแยงมกกอใหเกดผลเสยทงทางรางกายจตใจสงคมและสงแวดลอมในขณะเดยวกนความขดแยงกอาจจะนำาไปสความเจรญหรอการสรางผลผลตทดขององคกรไดเชนกนทงนขนอยกบวามการบรหารจดการและแกไขความขดแยงไปในแนวทางใดโดยกลยทธในการบรหารจดการความขดแยงทสำาคญคอการอยบนพนฐานแนวคดทวาความขดแยงเปนสงทหลกเลยงไมไดไมวาจะเปนความขดแยงระหวางบคคลตอบคคลระหวางกลมระหวางองคกรไปจนถงความขดแยงระดบประเทศชาตผบรหารทชาญฉลาดจะตองควบคมความขดแยงใหอยในปรมาณทพอเหมาะและจดการกบความขดแยงทหลายคนเหนวาเปนวกฤตใหกลบกลายมาเปนโอกาสในการพฒนาโดยตองรจกและเขาใจธรรมชาตของความขดแยงปรบเปลยนใหเปนความคดรวมทสรางสรรคตอองคกรทงนความขดแยงในปรมาณทเหมาะสมจะกอใหเกดแรงจงใจและความคดรเรมในการแกปญหาจงไดเปรยบในการหาแนวทางแกไขและสามารถบรหารจดการองคกรใหเกดประสทธผลสงสดไดแมจะมความขดแยงเกดขนในองคกร

น.อ.หญง ดร.คนงนจ อนโรจนรองผอำานวยการกองเอกสารวจยและหองสมด

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ

บทนำ�

หนา

แนวคดและความหมายของความขดแยง 7

ประเภทของความขดแยง 10

มมมองความขดแยง 11

กายวภาคของความขดแยง 12

แนวคดหวหอม (The Onion) 16

ตวอยางการวเคราะหผเกยวของในความขดแยงโดยการใชแผนภาพตวแสดงและความสมพนธ และการวเคราะหความขดแยงดวยแนวคดหวหอม 17

จะหาทางออกอยางไรเมอเกดความขดแยงในองคกร 18

สานเสวนา (Dialogue):หนงในทางออกอยางสนตวธเมอเกดความขดแยงขนในองคกร 22

สานเสวนา (Dialogue) ควรเรมตนอยางไร 23

อยางไรคอการจดการตนเอง 26

ท�าอยางไรใหออกมานอกกลอง 29

บทสรป 33

ส�รบญ

7NDC Security Review : Vol. 3 / March 2017

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานพ.ศ.2546(ราชบณฑตยสภา,ออนไลน,2560)ใหคำาอธบายคำา“ขดแยง”วา“ขด”หมายถงแยงกนไมลงรอยกนสวน“แยง”หมายถงไมตรงกนไมลงรอยกนตานไวทานไวรวมความแลวความขดแยงหมายถง“สภาพความไมลงรอยกนคอไมยอมทำาตามและยงมความตานทานไว” GreenbergandBaron(อางถงในชยเสฏฐพรหมศร,2550:9)ไดใหความหมายความขดแยงไววากระบวนการทเกดขนเมอบคคลหรอกลมรบรวาบคคลอนหรอกลมอนไดปฏบตอยางใดอยางหนงซงจะสงผลในทางลบหรอสรางความไมเทาเทยมกนใหเกดขนตอความตองการหรอผลประโยชนของตน NelsonandQuick(อางถงในชยเสฏฐพรหมศร,2550:10)ไดใหความหมายความขดแยงไววาสถานการณใดๆ กตามทความไมเทาเทยมกนของเปาหมายทศนคตและอารมณหรอพฤตกรรมนำาไปสความไมลงรอยกนหรอตรงกนขามกนระหวาง2ฝายขนไป ความขดแยงจงหมายถงความไมลงรอยกนระหวางคนสองคนหรอสองกลมอาจเปนความคดเหนหรอความสนใจทไมตรงกนหรอการเผชญหนากนของศตรทอยตรงขามกน มความไมลงรอยกน ปกตความขดแยงมกอยบนพนฐานความ แตกตางระหวางเปาหมาย วตถประสงค คานยมหรอความคาดหวงของบคคลหรอกลมทไมตรงกนหรอเขากนไมได โดยเฉพาะเมอบคคลหรอกลมมการแขงขน หรอมขอจำากดเกยวกบทรพยากรความขดแยงมกมาพรอมกบความรสกโกรธแคนเจบปวดความวตกกงวลหรอความกลว แนวคดความขดแยงแบงออกเปนสองแนวคดทตางกนซงในหนงสอทวไปอาจจะใชชอแตกตางกนบาง เชน แนวคดเกา (Old View) กบแนวคดปจจบน(Current View) หรอแนวคดเชงลบ (Negative View) กบ แนวคดเชงบวก (PositiveView)หรอแนวคดแบบดงเดม(TraditionalView)กบแนวคดของนกปฏสมพนธ(Inter-actionistView)เปนตนในทนผเขยนขอใชคำาวาแนวคดเกา(OldView)กบแนวคดปจจบน (CurrentView)ซงจะมการเปรยบเทยบความ แตกตางระหวางสองแนวคดดงกลาวดงน

แนวคดและความหมายของความขดแยง

NDC Security Review : ฉบบท 3 / มนาคม 25608

แนวคดความขดแยงแบบดงเดม แนวคดความขดแยงแบบปจจบน

(Old View) (Current View)

1.ความขดแยงเปนสงไมด 1.ความขดแยงเปนเรองดทควรสงเสรม ตองหาวธลดหรอท�าลายใหหมดสน ใหมขนและควบคมใหอยในระดบทม ผลตอการพฒนางาน

2.ไมควรจะใหเกดความขดแยงขน 2.ความขดแยงเปนสงทหลกเลยงไมได เปนธรรมชาตทตองเกดขน

3.ความขดแยงเปนผลมาจากการ 3. ความขดแยงเปนผลมาจากการตอส สอสารทไมชดเจนความไมเขาใจกน ดนรนเพอใหไดรบผลตอบแทนการแขงขน ความไมไววางใจและไมจรงใจตอกน กนท�างานและความลมเหลวในการบรรล เปาหมายของงาน

4.หนาทของฝายบรหารคอ 4.หนาทของฝายบรหารคอท�าใหระดบ จดการใหความขดแยงหมดสนไป ความขดแยงอยในระดบทเหมาะสมตอ ความกาวหนาของงาน

5.ถาตองการใหองคกรมผลการปฏบต 5.ถาตองการใหองคกรมผลการปฏบต งานทพงประสงคตองขจดความขดแยง งานทพงประสงคตองควบคมและจดการ ใหหมดสนไป ความขดแยงใหอยในระดบทเหมาะสม

ตารางท 1 การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางแนวคดความขดแยงแบบดงเดม

(Old View) กบ แนวคดความขดแยงแบบปจจบน (Current View)

ทมา:จากการบรหารความขดแยง(หนา249),โดยสมคดบางโม,2558,กรงเทพมหานคร.วทยพฒน

จำากด.


จากตารางท1การเปรยบเทยบความแตกตางระหวางแนวคดความขดแยงแบบดงเดม (OldView)กบแนวคดความขดแยงแบบปจจบน (CurrentView)พบวาแนวความคดแบบดงเดม(OldView)มองความขดแยงเปนสงไมดจะตองจดการใหหมดไปใครทคดไมตรงกบฝายบรหารอาจถกลงโทษหรอถกกดดนใหออกจากหนวยงานไปหนาทของฝายบรหารหรอ“ฝายปกครอง”คอการคอยสอดสองดวาเกดความขดแยงขนทใด ใครเปนตนเหต และหาทางทจะจดการกบบคคลทคด วาเปนตนเหตเหลานน เมอเกดความขดแยงขนฝายบรหารจะไมคดวาเปนความผดพลาดทเกดจากการบรหารงานของตนเองแตมกจะโทษไปทพนกงานวาเปนคนทมปญหาไมมวนยและชอบสรางความขดแยงใหเกดขนในองคกร ในขณะทแนวคดปจจบน(CurrentView)มองตรงกนขามโดยมความเชอวาความขดแยงเปนสงทมประโยชนถารจกควบคมใหอยในระดบทเหมาะสมความขดแยงจะกอใหเกดการพสจนและทบทวนเพอแสวงหาทางเลอกทดกวาความขดแยงจงไมใชสงเลวรายทจะตองปกปดหรอทำาลายใหหมดสนไปแตเปนธรรมชาตของมนษยทจะตองเกดความขดแยงสถานการณทไมมความขดแยงเลยเปนเรองทขดตอหลกธรรมชาตและเปนสภาพทอยนง(StatusQuoorStagnation)ทไมมการพฒนาหรอการเปลยนแปลงใดๆ ซงถาปลอยใหอยในสภาพดงกลาวนานๆ จะมผลเสยตอบคคล กลม หรอองคกรได ดงนน ผบรหารจงควรกระตนใหเกดการขดแยงขนในระดบทเหมาะสมและเปนประโยชนตอองคกรในแงตวบคคลกเชนเดยวกนชวตของบคคลใดทไมถกฝกใหรจกกบความยากลำาบาก เมอโตขนและไปทำางานรวมกบบคคลอนอาจจะมปญหาอนๆ ตามมามากมายในขณะทบคคลทถกกดดนดวยความขดแยงมาโดยตลอดในระดบทมากเกนไปอาจจะมผลเสยโดยกลายเปนคนกาวราวมองโลกในแงรายนยมความรนแรงปญหาจงอยตรงทวาจะใหความขดแยงอยในระดบใดจงจะพอดและกอใหเกดการสรางสรรคมากกวาการทำาลาย ซงตองอาศยทงความรและประสบการณในการบรหารจดการความขดแยงววฒนาการของแนวคดเกยวกบความขดแยงดงกลาวพฒนามาสขอสรปเกยวกบลกษณะธรรมชาตของความขดแยงซงเปนทยอมรบกนในปจจบนคอ 1.ความขดแยงชวยยดอายขององคกรใหยนยาวตอไป 2.การบรหารความขดแยงทไรประสทธภาพจะกอใหเกดความเสยหายอยาง


ใหญหลวง 3. เมอมความขดแยงเพมมากขนจะไมมใครเปนผชนะ ทกคนลวนแตเปน ผแพ(Lose-Lose) 4.ความขดแยงเกดจากสองฝายทตรงกนขามกนการสลายความขดแยงจะตองเกดจากทงสองฝายทขดแยงกน 5.ความขดแยงไมใชตวปญหาแตเปนทางเลอกหนงของการแกปญหา 6.ความคดเหนและขอมลทแตกตางกนจากหลายดานเปนหลกการทสำาคญในการแกปญหาตางๆ 7.ความขดแยงจะชวยประนประนอมใหแนวคดทแตกตางกนไปสทศทางทพงประสงคของงาน ในชวตประจำาวนความขดแยงเกดขนไดในทกระดบของสงคมทงภายในบคคลเอง(IntrapersonalConflict)หรอระหวางบคคล(InterpersonalConflict)ภายในกลม (Intra-groupConflict) หรอระหวางกลม (Inter-groupConflict)ระดบองคกร (Intra-organizationalConflict) ระหวางองคกร (Inter-organiza-tionalConflict)ระดบชาต(Intra-nationalConflict)หรอระดบนานาชาต(In-ternationalConflict)การจดการความขดแยงทดเปนการปฏบตเพอระบและจดการความขดแยงอยางสมเหตสมผลยตธรรมและมประสทธภาพซงตองใชทกษะมากมายเชน ทกษะในการสอสาร ทกษะการแกปญหา การไกลเกลยและการเจรจาตอรองซงทกทกษะเปนทกษะทมความสำาคญทจะนำามาใชในการจดการความขดแยงไดอยางมประสทธภาพ

ประเภทของความขดแยง Moor(1996,60–61)ไดนำาเสนอประเภทของความขดแยงไว5ประเภทโดยเนนไปยงความขดแยงภายนอกซงไดแก 1.ความขดแยงดานขอมล(DataConflict)การสอสารทไรประสทธภาพกสามารถทำาใหเกดความขดแยงไดถงแมระบบสอสารในปจจบนมความทนสมยและคลองตวมากขน แตการไมมวจารณญาณในการกลนกรองขอมล และการขาดการแยกแยะวเคราะหขอมลทำาใหเกดความขดแยงไดความขดแยงดานขอมลเชนการ


ไดขอมลไมถกตองการขาดขอมลขอมลขดแยงกนความเขาใจผดจากการสอสาร 2.ความขดแยงดานผลประโยชน(InterestConflict)สงคมและเศรษฐกจทเกยวเนองกบการดำารงชพทำาใหเกดความขดแยงดานชนชนและชวงชงทรพยากรในระดบตางๆความขดแยงดานผลประโยชนเชนความขดแยงเกยวกบทรพยากรทางดานธรรมชาตหรอสงตางๆทปรารถนาและตองการเชนอำานาจตำาแหนงหนาทเปนตน 3.ความขดแยงดานความสมพนธ(RelationshipConflict)การตดสนใจและความคาดหวงทตางกนกจะนำามาซงปญหาความขดแยงความขดแยงดานความสมพนธเชนบคลกภาพและพฤตกรรมทตางกนพฤตกรรมทางลบทเกดขนซำาซากและวธการในการทำาสงตางๆแตกตางกนเชนวธการทำางานตางกนการตดสนใจตางกน 4.ความขดแยงดานโครงสราง(StructuralConflict)เปนการขดแยงทางสงคม ระหวางคทไมเทาเทยมกนทางอำานาจ เชน การแกงแยง โดยเปลยนแปลงระเบยบกฎเกณฑเดม ขดแยงเกยวกบระเบยบปฏบต ขดแยงเนองจากขาดความยตธรรม 5. ความขดแยงดานคานยม (ValueConflict) รปแบบวฒนธรรมทแตกตางกนของประชากรแตละกลมในสงคมทำาใหเกดความขดแยง ความขดแยงดาน คานยมเชนศาสนาหรอความเชอทตางกนการใหความสำาคญตางกนวฒนธรรมตางกนพนฐานทางประวตศาสตรตางกนเปนตน

มมมองความขดแยง มมมองความขดแยงมดวยกนสองมมมอง มมมองแรกมองวา ตวความคดคอตวเรา ถาผใดคดไมตรงกบเรา กเปนฝายตรงขามหรอเปนศตรมมมองลกษณะนจะทำาใหการบรหารความขดแยงเปนไปดวยความยากลำาบากเพราะเปนมมมองของการตอส มมมองทสองมองวาความจรงแลวเรองทขดแยงนนมความจรงอยบางแตไมไดเปนสงทถกทสดหรอถกตองทงหมด เพราะฉะนนในการแกปญหาหรอบรหารความขดแยงกเปนเพยงการแสดงขอเทจจรงการไดพดคยชแจงหรอการถกแถลงกน


ในทประชมเพอใหทราบขอเทจจรงและหาทางออกรวมกนอยางสรางสรรคหลงจากนนกสามารถรวมงานกนไดตามปกตโดยขอขดแยงนนยตลง

กายวภาคของความขดแยง กายวภาคของความขดแยง แสดงใหเหนถงองคประกอบสำาคญทเปนภาพรวมของความขดแยงเพอใหสามารถมองเหนภาพการจดการความขดแยงไดครบทกองคประกอบทางออกของความขดแยงจะตองผานการวเคราะหองคประกอบเพอหาสาเหตทแทจรงของความขดแยงและนำาไปสการแกปญหาไดอยางถกตองถกคนถกวธดวยสนต ภาพท 1 กายภาพของความขดแยง

ทมา.จากกายวภาคของความขดแยง,โดยเมธสอนวตรอดม,2559,สำานกสนตวธและ

ธรรมาภบาลสถาบนพระปกเกลา.กรงเทพมหานคร.


จากภาพท1แสดงใหเหนกายวภาคของความขดแยงซงประกอบดวย8องคประกอบดงน 1.ผเกยวของในการวเคราะหความขดแยงจำาเปนตองรวาใครเปนคขดแยงหลก ใครเปนคขดแยงรอง และมใครเกยวของบาง มอทธพลหรอมบทบาทตอสถานการณความขดแยงนนมากนอยเพยงใดซงจะขอกลาวถงในเรองการวเคราะหผเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสย(ActorandRelationshipMapping)ในลำาดบตอไป 2.ทาทและความสมพนธคขดแยงมความสมพนธและมทาทตอกนอยางไรและระหวางบคคลกลมเครอขายมความสมพนธ มทาทตอกนและภายในกลมดวยกนอยางไร ซงจะกลาวถงในเรองการวเคราะหความสมพนธของผเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสย(ActorandRelationshipMapping)ในลำาดบตอไป 3.ประเดนเนอหาแตละฝายมจดยนอยางไรลกๆแลวตองการอะไรมความจำาเปนอยางไร และกลวหรอกงวลในเรองใด ซงจะกลาวถงในการวเคราะหความขดแยงดวยแนวคดหวหอม(Onion)ในลำาดบตอไป 4.แรงขบเปนการวเคราะหปรากฏการณทสามารถมองเหนไดชดจากกรณความขดแยงทเกดขนเชนการทะเลาะววาทกนอยางรนแรงอะไรทำาใหเกดปรากฏการณดงกลาวสาเหตรากเหงาคออะไรและแตละปจจยมความเชอมโยงกนอยางไร 5.ความเปนมาและเรองเลา เปนการคนหาความเปนมาของความขดแยงตามลำาดบเวลา ประวตศาสตรขอเทจจรง ซงไดจากการบอกเลาของคขดแยงในมมมองของตน 6.สภาพบรบทแวดลอม เปนการศกษาสภาพบรบทในพนทความขดแยงรวมทงบรบทภายนอกพนทความขดแยงวาเปนอยางไร 7.ความพยายามในการแกไขเปนการวเคราะหวาทผานมาผเกยวของทเราวเคราะหไดจากขอท 1 มความพยายามในแกไขปญหาในอดตอยางไรบาง และผลเปนอยางไรและปจจบนมความพยายามในการแกไขหรอไมผลเปนอยางไรมปญหาอปสรรคขอจำากดโอกาสทางเลอกและความเปนไปไดอะไรบาง 8.สถานการณลาสดสรปสถานการณลาสดทไดเปนอยางไรอยในขนใดการวเคราะหผเกยวของในความขดแยงโดยการใชแผนภาพตวแสดงและความสมพนธ


(ActorandRelationshipMapping) เหตผลสำาคญทตองมการวเคราะหผเกยวของในความขดแยง คอ ทำาใหผวเคราะหสามารถมองเหนภาพความขดแยงนนวามผใดเกยวของบางแบงออกเปนกฝาย เมอวเคราะหองคประกอบไดผเกยวของแลวสงทตองดำาเนนการตอคอการวเคราะหความสมพนธของผเกยวของเพอดวาผเกยวของในแตละฝายมความสมพนธกนอยางไรซงจะสะทอนใหเหนวาหากตองการแกไขความขดแยงทเกดขนจะตองทำางานกบใครบางและตองทำาอยางไร และใครคอผมบทบาทสำาคญตอการกำาหนดความเปนไปไดของสถานการณและทศทางการแกไขความขดแยงในอนาคตได

ภาพท 2 ตวแสดง ( Actor) ความสมพนธ (Relationship)

และสญลกษณความสมพนธ

ทมา.จากสนทนาชายแดนใต/ปาตาน:บทสงเคราะหจากการสมมนาเชงปฏบตการวเคราะหความขดแยง(ครงท1-5)(หนา56),โดยพนทกลางสรางสนตภาพจากคนใน(InsiderPeacebuildersPlatform

–IPP).2555.


ภาพท 2 แสดงเครองมอทใชในการวเคราะหผขดแยงโดยแบงเปนกลมผเกยวของ(Actor)ททำาใหเหนภาพวามใครเกยวของบางแบงออกเปนกฝายใครคอผเกยวของหลกแสดงดวยวงกลมใหญสดและใครคอผเกยวของรองๆ ลงมาแสดงดวยวงกลมเลกรองลงมาตามลำาดบในสวนความสมพนธกนแสดงดวยเสนสญลกษณตามภาพท2 การวเคราะหผเกยวของ(Actor)มกระบวนการดงน 1.ระดมความคดวามตวแสดงใดทเกยวของกบความขดแยงนบาง โดยใชสญลกษณ1วงกลมตอ1ตวแสดง 2.วเคราะหวาแตละตวแสดงมบทบาท/อทธพลตอความขดแยงมากนอยเพยงใด โดยใชขนาดของวงกลมเปนตวกำาหนด วงกลมใหญกวาแสดงวามอทธพลมากกวา 3.ระบความสมพนธระหวางตวแสดงตางๆวามความสมพนธอนดตอกนหรอขดแยงกนมากนอยเพยงใดโดยใชลกษณะของเสนเปนตวกำาหนดรายละเอยดตามภาพท2 เสนความสมพนธทวเคราะหไดจะสะทอนการเขาไปแกปญหาความขดแยงทเกดขน การวเคราะหทดจะทำาใหเหนภาพคนกลาง ทสามารถเปนตวเชอมความสมพนธคขดแยงได เมอไดกลมผเกยวของและความสมพนธของกลมครบถวนแลว ในขนตอนตอไปเปนการนำากลมผเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสยทงหมดหรอทกกลมทเกยวของมาพดคยกนในโตะเจรจาเพอปรบความตางหาจดเหมอนหรอมองปญหาใหตรงกนหรอเปนเรองเดยวกนทกฝายเพอรวมกนหาแนวทางแกปญหาไดถกตองทสดเพราะหากมองภาพปญหาผด แนวทางการแกปญหาทไดยอมผดตามไปดวยและจะไมสามารถแกไขความขดแยงไดอยางแทจรง ความขดแยงทเกดขนจงมความจำาเปนทตองผานการเจรจา(การแสดงขอเทจจรง)ทงนการเจรจาจะสำาเรจไดจำาเปนตองทำาการวเคราะหความขดแยงทเกดขนเพอคนหาสาเหตของความขดแยงทแทจรงใหไดกอน ในทนขอนำาเสนอเครองมอทใชในการวเคราะหความขดแยงดวยแนวคดหวหอม(TheOnion)


แนวคดหวหอม (The Onion) ในโตะเจรจาเราสามารถนำาแนวคดหวหอม (TheOnion) เปนเครองมอหนงทสามารถนำามาใชในการวเคราะหความขดแยงโดยวตถประสงคหลกเพอคนหาความตองการทแทจรงของกลมตางๆ สะทอนใหเหนวามประเดนใดบางทขดแยงหรอสอดคลองกนโดยแนวคดนแบงระดบการวเคราะหออกเปน4ระดบคอ m จดยนทแสดงออก (Position) หมายถง สงทผขดแยงประกาศความตองการออกมาซงเปลยนแปลงไดตามสถานการณ mความตองการลกๆ(Interest)หมายถงสงทสนใจหรอตองการจรงๆซงเปนตวอธบายวาทำาไมจงแสดงจดยนเชนนน mความจำาเปนพนฐาน(Need)หมายถงสงทขาดไมได mความกลว(Fear)หมายถงสงทกงวลใจไมตองการใหสญเสยไปหรอไมตองการพบเจอ ภาพท 3 การวเคราะหความขดแยงดวยหวหอม

ทมา.จากการวเคราะหความขดแยงดวยหวหอม,โดยเมธสอนวตรอดม,สถาบนพระปกเกลา,2559.


การใชแนวคดหวหอมเปรยบเสมอนการปอกหวหอมออกทละชนๆชนนอกสดคอสถานะทบคคลแสดงออกใหเหน(Position)ถดลงไปจากชนนอกสดคอจดสนใจหรอความตองการลกๆ (Interest)ชนตอมาคอความจำาเปนพนฐานทขาดไมไดหรอความตองการททำาใหเกดความพงพอใจ(Need)ชนในสดเปนสงทกงวลใจหรอไมตองการพบเจอซงจดนเปนสาเหตทแทจรงของความขดแยงทเกดขน(Fear)ดงนนในการแกปญหาสามารถกระทำาไดโดยการตอบสนองความตองการทเปนความจำาเปนพนฐาน(Need)ซงจะสงผลใหไมเกดขอกงวล(Fear)

ตวอยางการวเคราะหผเกยวของในความขดแยงโดยการใชแผนภาพตวแสดงและความสมพนธ (Actor and Relationship Mapping) และการวเคราะหความขดแยงดวยแนวคดหวหอม ตวอยางสถานการณพกบนองแยงสมใบเดยวกนทมอยในบานคขดแยงหลกคอพกบนอง โดยมพอกบแมเปนผเกยวของทงหมดมความสมพนธทแนนแฟนตอกนโดยพอกบแมเปนผมอทธพลตอผขดแยงทงสองฝายแสดงภาพผเกยวของและความสมพนธไดดงน ภาพท 4 Actors and Relationship


และเมอใชแนวคดหวหอมปอกเปลอกหวหอมทละชนๆพบวา

ประโยชนของการวเคราะหผเกยวของและความสมพนธของผเกยวของและการหาสาเหตความขดแยงคอทำาใหเขาใจวาความขดแยงทเกดขนนนเกยวกบอะไรผเกยวของแตละฝายมความตองการและกงวลในเรองใดซงเมอพจารณาเนอหาความตองการและขอกงวลใจของทกฝายแลวจะเหนไดชดวามประเดนใดบางทคลายคลงกน(จดเหมอน)และแตกตางกน(จดตาง)เพอนำามาวเคราะหหาแนวทางแกไขไดอยางถกตองตอไป

จะหาทางออกอยางไรเมอเกดความขดแยงในองคกร โดยปกตเมอมความขดแยงเกดขนจะมการบรหารจดการหลายวธ เพอหาทางออกเชนการแสดงออกโดยการไมโตตอบหรอการนงเฉยซงวธนความขดแยงบางครงกจบบางครงกไมจบหรอแสดงออกโดยการเลยงหรอการลยกบความขดแยงนนซงสองวธนอาจไดผลหรอไมไดผลกไดอกวธหนงคอใชการเจรจาอยางสนตวธ โดยผเจรจาจะตองมทกษะในการเจรจาไกลเกลย เพอใหขอขดแยงนนยต ไมลกลามกลายเปนปญหาใหญ

ทมา: จากหลกและทกษะการเจรจา. โดยพระไพศาล วสาโล, 2550. http://www.visalo.org/arti-

cle/P_lukKarn.htm


นอกจากวธดงกลาวขางตนการบรหารจดการความขดแยงยงอาจแสดงออกดวยการลงมอทำารายกนซงเปนวธทไมเหมาะสมและวธสดทายคอการฟองศาลซงมกเปนวธเมอกระทำาการดวยวธตางๆดงกลาวขางตนแลวยงไมประสบผลสำาเรจจงตองใชกฎหมายมาชวยตดสนความ ผลหรอทางออกของความขดแยงทงหลายจะอยในลกษณะอยางใดอยางหนงใน5ประการคอ

ทางออก คขดแยงคนท1 คขดแยงคนท2

1 ได เสย 2 เสย ได 3 ไดครง ไดครง 4 เสย เสย 5 ได ได

จะเหนไดวาความขดแยงสามารถยตลงได3ทางใหญๆคอฝายหนงไดรบชยชนะเหนออกฝายไดหรอเสยทงสองฝายหรอจบดวยการประนประนอม(แมวาเหตของความขดแยงยงดำารงอย) เมอพจารณาวธการบรหารจดการความขดแยงทงหมดทกลาวขางตนจะเหนไดวาวธยตความขดแยงทนาจะไดผลดวธหนงคอการหนหนาเขาหากนพดคยกนและหาทางออกดวยความปรองดองทกฝาย จากตวอยางขางตนพกบนองแยงสมใบเดยวกนเกดความขดแยงขนการมโอกาสไดพดคยกนเปนหนทางงายๆในการหาทางออกเพอคนหาความแตกตางของจดสนใจหรอความตองการลกๆของคขดแยงการตอบสนองความจำาเปนพนฐานของแตละฝายสามารถจดการไดงายโดยเปนผไดทงสองฝายหรอตอบสนองความตองการไดทงสองฝาย(Win–Win)โดยใชการเจรจาไกลเกลยซงผลลงเอยเปนแบบขอท5(Win-Win)คอนองไดเปลอกสมไปทำาการบานสงครพไดเนอสมไปใหแฟนรบประทานอยางทตองการ (ตอบสนองNeed) โดยมพอเปนผเจรจาไกลเกลย ได


สอบถามและพบวาพเรยกรองสมเพราะอยากไดเนอขณะทนองเรยกรองสมเพราะอยากไดเปลอกนนเอง ความขดแยงทขาดการพดคยหรอการแสดงขอเทจจรงเพอหาขอยตรวมกนอยางสรางสรรคนนอาจกอใหเกดความเสยหายตามมาอยางมากมายไดในทนขอยกกรณตวอยางทโดงดงเรองหนงทเกดขนในอเมรกาคอเรองกาแฟรอน(HotCoffee)ทคณยายทานหนงฟองรานขายอาหารฟาสตฟดมชอแหงหนง เรองการไมมคำาเตอนวากาแฟรอนทซอแบบDrive-Through(คอการขบรถไปทรานสงของบนรถรบของและกลบทนท)รอนกวาปกตและทสำาคญคณยายชนะคดในครงนเพยงเพราะบรษทผรบผดชอบรานอาหารฟาสตฟดดงกลาวไมคดทจะเจรจาเพอยตปญหากอนทเรองราวจะใหญโตขน(Trex,online,2011) เรองมอยวาคณยายอาย81ปทานนDrive-Throughซอกาแฟรอนทรานขายอาหารฟาสตฟดแหงหนงขณะคณยายขบรถกลบบานเธอเอาแกววางหนบไวทตนขาเพอเตมนำาตาลปรากฏวากาแฟกระฉอกหกรดตนขาของเธอเกดแผลไฟไหม


ทตนขา(Burn)ระดบ3(3rdDegreeBurn)ถงรอยละ16ของพนทรางกายซงถอวาเปนแผลไฟไหมทสาหสในครงนนคณยายตองเสยคารกษาพยาบาลถง10,000ดอลลารสหรฐเมอออกจากโรงพยาบาลเธอตองการเจรจากบทางบรษทใหจายคารกษาพยาบาลใหเธอ แตบรษทกลบแกตางวา ทรานขายกาแฟรอนแบบDrive–Throughทอณหภม180องศาซงรอนกวาอณหภมกาแฟทนงดมทราน(อณหภมประมาณ130องศา)เชนนมาตงแตป1978และขายมากวาแสนลานแกวมคนโดนกาแฟหกใสเชนนมาไมนอยและขอจายคารกษาใหคณยายเพยง800ดอลลารจากคารกษาทงหมดเกอบ10,000ดอลลารทสำาคญบรษทไมยอมทจะมาพบเพอพดคยหรอเจรจากบคณยายในทสดคณยายจงฟองศาลเรองททางรานไมมคำาเตอนวากาแฟรอนDrive–Throughรอนกวาปกตและกลายเปนคดความใหญโตในขณะนนในทสดบรษทดงกลาวกแพคดตองจายคารกษาพยาบาลใหคณยายเตมจำานวนพรอมทงคาเสยหายเชงลงโทษอกเปนเงน 2.7 ลานดอลลาร คดนเปนคดทบรษทนเสยใจจนทกวนนทไมไดพดคยหาขอตกลงกบคณยายเพอหาขอยตความขดแยงรวมกนอยางสนต ความขดแยงตางๆทเกดบานปลายเปนเรองใหญโตเชนนสาเหตทสำาคญสาเหตหนงคอมนษยไปตดกบดกความคด(MindTrap/Paradigm)คออารมณรกโลภโกรธหลงและกลวมนษยทกคนหนไมพนทจะมอารมณเหลานอนทจรงความคดเปนสงทด แตทลมเหลวและเกดการตดสนใจผดพลาดเพราะมนษยไปตดทอตตาของตนจงมกใชความคดของตนเปนใหญตางคนตางคดมกเลสจงเกดปญหาหรอความขดแยง กบดกทสำาคญทสดคออารมณกลว เพราะอารมณนสมองจะหยดทำางานโดยสนเชงคงเหลอแตสญชาตญาณทเหมอนสตวจงเกดความคดทขาดจตสำานกคดแบบสตวคอ“สหรอหน”(FightorFlightResponse)ซงไมวาอารมณไหนผลทตามมาคอการกระทำาเพอชนะโดยขาดเหตผลการทำารายกนจงเกดขนไดตลอดเวลาในขณะทมนษยมอารมณตางๆเหลานเนองจากไมพรอมทจะทำาความเขาใจผอนไมยอมเจรจาใดๆ ทงสนจงเปนสงทตองระมดระวงอยางมากแมการเจรจาจะเปนวธทดวธหนงในการแกปญหาความขดแยง แตผเจรจาตองรวาคขดแยงอยในอารมณใดผเจรจาตองปรบอารมณเขาเหลานน(ParadigmShift)สภาวะปกตใหไดกอนจงคอยเรมใชการเจรจาเพอยตปญหา


สานเสวนา (Dialogue):หนงในทางออกอยางสนตวธเมอเกดความขดแยงขนในองคกร ในการหาทางออกอยางสนตวธมเครองมอมากมายณทนขอนำาเสนอการสานเสวนา(Dialogue)ซงเปนเครองมอหนงทใชไดผลในการบรหารจดการความขดแยง กระบวนการสานเสวนา (Dialogue) เปนกระบวนการทมงเนนใหคขดแยงหดฟงความคดของผอนคดแลวจงคอยตดสนใจมคณอำานวย(Facilitator)หรอคนกลาง(Mediator)เปนสอกลางทจะชวยจดบรรยากาศการเจรจาใหเกดกระบวนการทประสานไมตรตอกน(Conciliation)นำาไปสการปรบหรอการยตขอขดแยงในลกษณะทเปนมตรดวยวธประนประนอมทงสองฝายตรง โดยปรบเปลยนแนวคดของทกฝายใหตรงกนเปลยนมมมองจากลบเปนบวกจากวกฤตเปนโอกาสโดยการหาโอกาสใหไดพดคยกนมาคนหาขอเทจจรงรวมกนใหตรงกน(Joint-FactFinding)ตวอยางการเปลยนมมมองความขดแยงเปนทงวกฤตและโอกาสและในวกฤตมกมโอกาสอยดวยเสมอ

ตารางท 2 ตวอยาง วธการปรบเปลยนมมมองจากวกฤตเปนโอกาส

มองเปนวกฤต มองเปนโอกาส

มองดวย มองดวย mอารมณ mเหตผล mกฎหมาย mความตองการ mสทธ mประโยชน mเผชญหนา mเผชญปญหา mอดต mอนาคต(ทด) mศตร mมตร mแกแคน mแกไข mปญหาไมจบ mจบปญหา


จากตารางท 2 เปนการปรบเปลยนมมมองในการรวมกนวเคราะหปญหาเพอกอใหเกดทางออกทสรางสรรคเชนการเปลยนมมมองจากการมองดวยอารมณเปนการมองดวยเหตผลมองจากการเปนศตรเปนการสรางมตรมองจากแกแคนเปนมองเพอหาทางแกไขหรอมองวาปญหาเชนนไมมทางจบเปนการจบปญหาจะมแนวทางในเชงสรางสรรคอยางไรไดบางเปนตน

สานเสวนา (Dialogue) ควรเรมตนอยางไร สานเสวนา (Dialogue) เปนกระบวนการทหาขอยตความขดแยง ผานกระบวนการตดสนใจ โดยการตดสนใจจะมปจจยทเกยวของ 2ปจจย คอ ความสมพนธระหวางกนและผลประโยชน กรณทคขดแยงมความสมพนธทดตอกน (ไดจากการวเคราะหความสมพนธของActor ดงกลาวขางตน) การตดสนใจทจะยตความขดแยงหรอการยอมกนและกนจะเกดขนไดโดยงายหรอหากการตดสนใจในครงนนกอใหเกดผลประโยชนแกตนหรอกลมการตดสนใจหรอการยอมกนและกนจะเกดขนโดยงายเชนกน ความสมพนธเกดจากความไวใจหากไวใจสงความสมพนธจะสงในขณะทความไวใจมความสมพนธกบความเสยงหากความเสยงสงจะไวใจนอยหากความเสยงนอยจะมความไวใจสงความเสยงเกดจากความหวงหวงมากกจะมความเสยงมากหวงนอยกจะมความเสยงนอยดงนนหากมหวงมากจะไมยอมยตเพราะมความเสยงมากและขาดความไววางใจซงเปนตวทำาลายความสมพนธแตหากไมมทงความสมพนธและผลประโยชน การจดการความขดแยง ใหยดหลกใหคนทรบผลกระทบมากทสดเปนคนตดสนใจ โดยหาขอยตในจดททกฝายยอมรบในความตางและหา เปาหมายรวมกน(AcceptDifferencesandFindaCommonGoal) อรสโตเตลกลาววา“ถาตองการจะเปลยนความคดของใครตองอาศยการฟงอยางตงใจ(ActiveListening)สรปและเปลยนความ”ดงนนในการเจรจาบางครงขอเรยกรองทกอใหเกดความขดแยงนน อาจไมใชความตองการทแทจรงของคกรณทงนเนองจากมนษยมพฤตกรรมเชงซอนมกสรางความขดแยงเพอตอบสนองความตองการพนฐานของตน(Need)แตแทนทจะกลาวถงความตองการพนฐานของตนกลบไปกลาวถงผลประโยชนทเปนผวเผน(Position)ดวยเหตนการบรหารจดการ


ความขดแยง จงตองเรมตนทการวเคราะหความตองการพนฐานทไมไดรบการตอบสนองใหไดกอนวาคออะไร แลวจงคอยเขากระบวนการเจรจาดวยการฟงอยางตงใจ(Active Listening) สรปและเปลยนความ โดยการเปลยนความในทนคอ การเปลยนแนวความคดจากลบมาเปนบวกจากวกฤตมาเปนโอกาสเพอพจารณาเลอกแนวทางขอตกลงหรอขอยตทดทสด(Win-Win)โดยผเกยวของทกฝายมความคดเหนรวมและทกฝายพอใจกบขอตกลงหรอขอยตนน ทงน ขอยตหรอขอตกลงทไดตองไมขดตอกฎหมาย ไมกอใหเกดปญหาใหมหรออาจกลาวไดวาเปนการแกปญหาอยางยงยนและสามารถนำาไปปฏบตไดจรงทกฝายไดรบผลประโยชนจากขอยตนนแนวทางสำาคญของการทำาการสานเสวนา(Dialogue)เรมจากการสรางบรรยากาศการเจรจาใหคเจรจารสกปลอดภย(ความกลวจะทำาใหรสกไมปลอดภยและไมพรอมทจะเจรจา)บรรยากาศหนงของความรสกปลอดภยคอโตะเสวนาแบบโตะกลมหากคเจรจาเดนเขาสโตะเจรจาโดยไมมความรสกกลวจะกอใหเกดกระบวนการตดสนใจทสงผลดตอทงสองฝาย

ภาพท 5 บรรยากาศการเจรจาแบบโตะกลม


ตามดวยการเปลยนแนวคดเปลยนมมมอง เพอหาขอยตหรอแนวทางรวมกนทงน ตองไมลมเปลยนแนวคดของผทำาหนาทคณอำานวย (Facilitator) หรอคนกลาง (Mediator) ใหเขาใจขอมลของคขดแยง และปรบเปลยนแนวคดของตนเปนบวกโดยปราศจากอคตกอนเสมอแลวจงคอยเปลยนมมมองคขดแยงจากลบเปนบวกจากวกฤตเปนโอกาสโดยอาศยแนวทางหรอวธการตามแนวคดของอรสโตเตลคอการฟงอยางตงใจ(ActiveListening)สรปและเปลยนความ ดงนนในการคนหาความตองการทแทจรง (Need) ดวยการทำาสานเสวนา (Dialogue)นนจงตองฟงอยางตงใจสรปและเปลยนความโดยมคำาถามหลกทตองถามอย4ประเดนคอ 1.อะไรคอเรองททงสองฝายหวงกงวล(What)จะไดความกลว(Fear) 2.ทำาไมถงหวงกงวลเรองนน(Why)จะไดความจำาเปนพนฐานทขาดไมไดหรอความตองการทแทจรง(Need)ซงเปนสาเหตทแทจรงของความขดแยง 3.ทำาอยางไรใหความกงวลนนลดลงได(How) 4.ใครเกยวของบางในการทำาใหความกงวลลดลง(Who)ตามขอ3 ทงนผทำาหนาทเปนคณอำานวย(Facilitator)หรอคนกลาง(Mediator)จะตองใชทกษะในการคนหาขอเทจจรงโดยบรณาการแนวคดหวหอมเพอคนหาความตองการทแทจรง(Need)ผานกระบวนการทำาสานเสวนา(Dialogue) สำาหรบการหาแนวทางแกปญหาตางๆทเกดขนนนผทำาหนาทเปนคณอำานวย(Facilitator)หรอคนกลาง(Mediator)ตองเขาใจพนฐานของมนษยทวาโดยปกตมนษยทวไปมกไมชอบจดการตนเองหรอแกปญหาทตวเองกอนแตชอบทจะจดการ ผอน หรอไมกจะไปจดการกบตวปญหาทเปนจดยน (Position) หรอสงทคขดแยงแสดงออก (ไมใชการแกทสาเหตของปญหาทแทจรง) ซงพบวาการจดการผอนหรอจดการกบตวปญหาทเปนจดยน(Position)ทเกดขนนนไมสามารถแกปญหาไดอยางแทจรงเพราะตางคนตางมงแตจะจดการกนและกนบางเรองเปนเรองทสดวสยบางเรองเปนเรองทไกลตวกยงเขาไปจดการซงสอดคลองกบแนวคดของCovey(อางถงในPacRimGroup,2016)ทกลาวถงขอผดพลาดของผบรหารสวนใหญวามกจะมในสองเรองใหญๆคอเรองแรกชอบทจะบรหารจดการผอนโดยลมทจะบรหารจดการตนเองกอนและเรองทสองคอชอบทจะบรหารจดการคนอนแทนทจะให


เขาเหลานนบรหารจดการตนเองทงนCoveyพยายามชใหเหนวาความสำาเรจในการบรหารคนนนจำาเปนตองเรมทการบรหารตนเองกอน(InsightOut)ในการบรหารจดการความขดแยงกเชนกนแทนทจะไปจดการกบผอน ตองเรมตนท การเขาใจและจดการตนเองเปนเบองตน

อยางไรคอการจดการตนเอง แนวทางการจดการตนเองจะเรมทตองเขาใจตนเองกอนโดยเขาใจทมาของผลหรอเหตทใหเกดผลทงนจะเหนไดวาในแตละวนมเหตการณตางๆมากมายทเขามากระทบกบตวเรา มทงสงทดและไมด ทงสงทชอบและไมชอบ โดยปกตจตใตสำานกของคนเราจะมการสงสมประสบการณตางๆ ไวมากมายวาสงใดดสงใดชอบสงใดไมดสงใดไมชอบมนษยแตละคนมกรอบความคดของตนทแตกตางกนทงนขนอยกบสภาพแวดลอมการเลยงดประสบการณรวมทงเจตคตทไดรบการปลกฝงและสงสมมานานหากมนษยมกรอบแนวคดทไมถกตองจะตความหรอดำาเนนชวตไมถกตองไปดวยดงนนเมอมเหตการณใหมเขามากระทบกจะเกดการเปรยบเทยบกบกรอบแนวคดเดมหรอประสบการณเกาของตนเองและแปลคาออกมาเปนความชอบความไมชอบและจะสงสมเปนประสบการณใหมเขาไปในจตใตสำานกตอไปเรอยๆ ความทาทายในการจดการตนเองคอเราไมสามารถตดสงเราทมากระทบตวเราในแตละวนไดแตสงทเราสามารถกระทำาไดคอการวางเฉยเพอยตสญญาณทมากระทบผานกระบวนการคดอยางมจตสำานกดงจตใตสำานกใหมาอยกบปจจบนใหไดมากทสด และพฒนาจตสำานกใหเปนไปในทศทางบวกหรอการมจตใจทดงามทงนการคดอยางมจตสำานกจะสามารถลดความเหนแกตวลงได


สรปไดวาการเขาใจตนเองคอการดงจตใตสำานกใหมาอยกบปจจบนใหมากทสดบางครงความรประสบการณความคดความเชอเกาๆทสงสมมานานในจตใตสำานกลาสมยหรอไมถกตองไปแลวจำาเปนตองมการปรบเปลยนรวมทงความเกลยดความโกรธความพยาบาททมตอผอนทสงสมอยในจตใตสำานกของตวเรากเชนกนเราสามารถยตสงไมดตางๆ เหลานไดโดยการดงจตใตสำานกใหมาอยกบปจจบนเปรยบเสมอนการเทนำาเกาออกไปและรบนำาใหมเขามาแทนท กลาวอกนยหนงคอหมนทำาความรจกตนเองหมนรสกตวใหอยกบปจจบนใหได

ภาพท 6 การดงจตใตส�านกใหมาอยกบปจจบน

ทมา:การเขาใจและการจดการตนเองในสถานการณความขดแยง,โดยโคทมอารยา,2559.


การปรบวธคดเชนนไดเปนการทำาใหเรารจกทบทวนตวเองเพอเขาใจตนเองมากขนซงเปนการจดการกบตนเองกอนในขณะเดยวกนกทำาลายกำาแพงแหงตนเองเปดใจรบฟงความคดเหนของผอนเกดการสรางสมพนธภาพทดตอผอนเมอมปญหาหรอความขดแยงเกดขนระหวางกนกงายตอการทจะชวยกนหาสาเหตและจดการกบปญหาหรอความขดแยงนนการสรางความสมพนธจงเปนเรองทมความสำาคญการเปดใจรบฟงผอนเปนการมองผอนแบบเปนมตรไมใชศตรการมองคนแบบเปนมตรเทากบเราเอาตวเองออกมาจากกลองหรอโลกของการหลอกตวเอง(Self–Deception)การอยในกลองหรอโลกของการหลอกตวเอง เปรยบเหมอนการเอาตวเองเปนทตงและมองคนอนดวยสายตาทไมเปนมตร ในขณะทการอยนอกกลองคอการมองโลกทใกลความเปนจรงมากขนและมองผอนดวยสายตาทเปนมตรตอกนมองผอนวาเหมอนเรามทกขมสขมกเลสมากบางนอยบางเหมอนกบตวเราหากเราเลอกมองผอนเปนศตร เทากบเรากำาลงจดการผอน ไมใชตวเอง เมอเราจดการผอนเรากจะหาเหตผลมาทำาใหตวเราถกเสมอเหนแตความดของตนเองเพอเขาขางตนเองและอธบายวาตนเองถกสนบสนนอตตาของตนทำาตวเองใหฟขนมองตวเองเหนอกวาผ


อนมองผอนไมใชคนและผอนเปนผผดเสมอซงเปนการทรยศตวเองและถาตางคนตางอยในกลองของตนตางโทษกนและกนความสมพนธกจะไมดยงขน เพราะตางคนตางคดเอาตวรอดการทำาเชนนยงเปนการกระตนผอนหรอเปนการคบคดกนกบผอนใหเขาไปอยแตในกลองของตนและบคคลทอยในกลองมกสงผลใหการทำางานตางๆขาดประสทธภาพและประสทธผล(โคทมอารยา,2559ก)

ทำาอยางไรใหออกมานอกกลอง การออกมาอยนอกกลองไมใชเรองยากเกนความสามารถของเราในการบรหารจดการตนเองพฤตกรรมททำาใหเราออกมาอยนอกกลองคอ pอยาพยายามทำาตวใหสมบรณแบบทำาดกวาเดมกพอ pอยามองหากลองของคนอน(จบผดผอน)หากลองของตวเองกพอ (รจกตนเอง) pอยากลาวหาคนอนวาอยในกลองทำาใหตวเองอยนอกกลองกพอ pอยาจดจอกบสงทคนอนทำาผดพยายามชวยไมใหเขาทำาผดอกกพอ pอยากงวลวาคนอนจะชวยคณหรอไมชวยเขากพอ

ขอยกกรณตวอยางการนำาแนวคด เขาใจตน เขาใจผอน เขาใจงานไปประยกตใชในการแกปญหา กรณตวอยางสตแพทยทานหนงพบวาผปวยสตกรรมในโรงพยาบาลททานทำางานอยมอตราตายคอนขางสง(รอยละ10ของผปวยสตกรรม)แตในชวงททานไมอยเชนไปอบรมสมมนาเปนระยะเวลานานๆ พบวาอตราการตายผปวยสตกรรมในภาพรวมกลบลดลงทานจงเรมพจารณาตนเองคนหาสาเหตรวมกบทมงานและสงททานสงเกตพบคอ 1.ผปวยทเสยชวตมกเปนผปวยททานเปนแพทยผใหการรกษาและสาเหตการตายคอการตดเชอเปนสวนใหญ 2.ทานชอบผาศพเพอพสจนการตายของผปวยเปนประจำาแทบทกราย 3.หลงผาศพทานมกกลบมาดแลผปวยทหอผปวยเปนประจำาและสงสำาคญคอทานไมชอบลางมอจงมกไมลางมอเมอตองไปสมผสผปวย


การวเคราะหสาเหตของปญหา โดยการตงคำาถามวาทำาไม(ดวย5WhyAnalysis) p ทำาไมผปวยจงเสยชวตจากการหาสาเหตการเสยชวตพบวาสวนใหญเสยชวตจากการตดเชอในกระแสโลหต p ทำาไมผปวยจงตดเชอพบวาผปวยมการตดเชอจากการนอนในโรงพยาบาลและพบวาการตดเชอจากการนอนโรงพยาบาลสวนใหญมสาเหตมาจากผใหบรการสมผสเชอโรคจากผปวยรายอนและไมมการทำาความสะอาดตนเองอยางถกตองกอนเชนการลางมอกอนสมผสผปวยรายตอไป p ทำาไมผใหบรการดานสตกรรม(สตแพทยทานน)มการสมผสเชอโรคพบวาทานชอบผาชนสตรศพผปวยทเสยชวตจากการตดเชอและเมอทำาการเพาะเชอทมอของทานหลงการผาชนสตรศพพบวามเชอโรคตดมากบมอของทาน p ทำาไมเชอโรคจงไปตดผปวยรายอนพบวาทานมกกลบมาดแลผปวยทหอผปวยเปนประจำาและสงสำาคญคอทานไมชอบการลางมอจงมกไมลางมอเมอตองไปสมผสผปวย(ทำาความรจกตนเองและหาสาเหตททำาใหเกดผลคอผปวยตดเชอและเสยชวต) สรปไดวา สาเหตทแทจรงของปญหาน คอ ผใหบรการไมลางมอกอนใหบรการผปวยหากมการลางมอจะทำาใหไมมเชอโรคตดมากบมอผใหบรการหากไมมเชอโรคตดมากบมอผใหบรการจะทำาใหผรบบรการหรอผปวยไมมการสมผสเชอโรคหากไมมการสมผสเชอโรคผรบบรการหรอผปวยจะไมมการตดเชอโรคหากไมมการตดเชอโรคผรบบรการหรอผปวยจะไมเสยชวตจากการตดเชอในกระแสโลหต

แนวทางแกปญหา ตองลางมอทกครงกอนทำาการตรวจรกษาหรอดแลผปวยรายตอไป

ดำาเนนการแกปญหา หอผปวยสตกรรมจงกำาหนดแนวทางปฏบตใหผใหบรการทกรายลางมอทกครงกอนไปสมผสผปวยรายตอไป


การตดตามประเมนผล หลงจากนน6เดอนพบวาอตราการตดเชอและเสยชวตของผปวยสตกรรมลดลงจากรอยละ10เหลอรอยละ1ทงนเมอทบทวนแนวทางปฏบตทไดกำาหนดขนและตดตามผลการปฏบตพบวาแนวทางปฏบตทสรางขนคอตองลางมอทกครงกอนทำาการตรวจรกษาหรอดแลผปวยรายตอไป เปนแนวทางปฏบตทด สามารถนำาไปขยายผลในหอผปวยอนๆ ไดซงนาจะทำาใหอตราตายจากการตดเชอของผปวยในหอผปวยอนๆลดลงดวย

บทเรยนทได ปญหาหรอความขดแยงบางปญหาสาเหตไมซบซอน ไมมผเกยวของมากการแกปญหาจะทำาไดงายจะเหนไดวาการเรมตนทการเปดใจพจารณาตนเองหาขอบกพรองของตนเองกอนปรบแกทตนเองกอนจะเปนเรองททำาไดงายกวาการแกปญหาทมความซบซอนมผเกยวของมากซงตองใชการสรางสมพนธภาพทดระหวางกนในการรวมกนคดหาสาเหตและแนวทางในการแกปญหาตอไปดวยเหตนการแกปญหาใหเรมจากการทบทวนตนเองเขาใจตนเองและแกทตนเองกอนแลวจงคอยขยายวงกวางออกไป เวลาคดใหคดใหญ คดใหรอบดาน คดใหเปนระบบแตเวลาแกไขเลอกเรองทเลกๆ ไมซบซอนออกมาแกกอนเชนปญหาทแกไดดวยตวเราเองซงจะงายตอความสำาเรจแลวคอยๆขยายวงกวางไปสปญหาทใหญขนๆตอไปเพราะทำาแลวสำาเรจ ยอมมพลงทจะแกปญหาตอไปไดไมสนสด จะเหนไดวาใน การคนหาแนวทางในการแกปญหาความขดแยงนน คอหาสาเหตทแทจรงททำาให เกดปญหาหรอขอขดแยงเมอคนพบสาเหตทแทจรงแลวจงหาแนวทางแกไขลงมอปฏบตและตดตามประเมนผลวาแนวทางทเราใชนนสามารถแกปญหาความขดแยงทเกดขนไดจรงหรอไม หากแนวทางดงกลาวสามารถแกปญหาความขดแยงไดจรงสามารถนำาไปขยายผลไดกเขยนขนมาเปนแนวทางปฏบตกรณทไมประสบผลสำาเรจตองกลบไปทบทวนสาเหตใหมเพอใหไดสาเหตทแทจรงของปญหาความขดแยงหาแนวทางแกไขใหม ดำาเนนการใหม และตดตามผลการดำาเนนการใหม ซงเปนการดำาเนนการตามแนวคดการพฒนาคณภาพงานอยางตอเนอง(ContinuousQualityImprovement)ตามวงลอของPDCAนนเอง


สำาหรบปญหาทมผเกยวของ(Actors)หลายฝายการแกปญหาในทนไดนำาเสนอการสานเสวนา(Dialogue)ทางออกของการแกปญหาทดทสดคอตางฝายตางไดรบการตอบสนองความตองการทแทจรง(Need)ไมมผใดอยากเปนผแพแนวทางการจดการความขดแยงอยางสนตวธทดทสดนาจะเปนทางออกทWin-WinซงWin–Win ในการแบงเคก ไมจำาเปนตองไดไปคนละครงหรอเทาๆกน (เสมอภาค) เชนจากกรณตวอยางการแบงสมขางตน การแบงสมใหคนละครงลกกไมใชแนวทางแกปญหาทถกตองแตทางออกของความขดแยงตองเปนทางออกทตอบสนองความตองการทแทจรง(Need)ของแตละฝายและยตธรรมนนคอคนทตนทนตำาควรไดมากกวาคนทตนทนสงเมอคนในสงคมตนทนไมเทากนคนทขาดโอกาสกตองไดรบการชวยเหลอเพอใหสงคมอยรวมกนไดอยางมความสขสามคคปรองดองซงทางออกการบรหารจดการความขดแยงเชนนอยบนพนฐานทตองเปดใจ เขาใจ เขาถงและหาแนวทางพฒนารวมกน

ภาพท 7 ความแตกตางระหวางเสมอภาคกบความยตธรรม

ทมา:http://goodpixcool.com/mean+justice?image=80149582,2559.


บทสรป ปจจบนกำาลงกาวเขาสยคแหงการสรางจตสำานกเพอใหโลกนมสนตสขคอการอยรวมกนอยางสนตและยงยนโดยไมวาจะคดจะทำาสงใดตองนกถงผอนเคารพในศกดศรความเปนมนษยของผอนนกถงสงแวดลอม(SufficiencyThinking)นกถงอนาคตวาจะไดรบผลกระทบจากความคดหรอการกระทำานหรอไม (SustainableDevelopment)ผานการพฒนาปจเจกบคคล(Individual)ใหมจตสำานกแหงความดและการเปนคนดของสงคมการเคารพในศกดศรความเปนมนษยแหงตนและผอนและพฒนาตนเองใหมอสระทางความคดไมตดอยในกรอบ เกดการรวมตวกนเปน กลม(Group)เกดการเรยนรรวมกนในการมจตสำานกทดการเปนสงคมทดและเกดการเชอมโยงเครอขาย (Network) ระหวางกลมคนด เกดเปนโครงสรางใหมแหงสงคมสนตสขตามมา แมความขดแยงจะเปนสงทหลกเลยงไมได แตความขดแยงโดยเฉพาะในสถานททำางานอาจนำาไปสวธการทำางานแบบใหมทดกวา เพราะความขดแยงทำาใหองคกรมความเปนพลวตไมหยดนง(Dynamic)และกระตนใหมการหาขอมลหรอขอเทจจรงใหมๆ อนจะนำามาซงแนวทางในการแกไขปญหาหรอหาทางออกใหมๆ ดวยเชนกน ดวยเหตนความขดแยงทพอเหมาะจะกอใหเกดการเปลยนแปลง เกดความคดรเรมสรางสรรค ผบรหารทชาญฉลาดจะนำาการเปลยนแปลงและความคดรเรมสรางสรรคนมาทำาใหเกดประโยชนตอทงพนกงานและองคกรนอกจากนความขดแยงระหวางกลมจะทำาใหสมาชกในกลมมความสามคค มการรวมพลงเกดความรกและกลมเกลยวกนและยงมการตรวจสอบการทำางานซงกนและกนทำาใหทมงานปฏบตงานดวยความไมประมาทการบรหารจดการความขดแยงทดและเหมาะสมกบบรบทของความขดแยงจงกอใหเกดประโยชนสงสดตอองคกรจงอยากใหผอานทกทานหนกลบมามองและบรหารจดการความขดแยงงายๆ ใกล ๆตวของทานจากหนวยงานเลก ๆแผนก กองหรอกรมฝกบรหารจดการจากเรองงาย ๆและดวยวธ งายๆ เรมดวยการรจกและเขาใจตนเองกอนรวมทงการใชกระบวนการสานเสวนา(Dialogue)ดงกลาวขางตนในการบรหารจดการความขดแยงใหคนเคยและเคยชนเมอตองพบความขดแยงในระดบทสงขนกจะไมใชเรองยากททานจะบรหารจดการเพอหาขอยตไดโดยงาย


คนงนจ อนโรจน. (2556).Conflict Management: Soft Side of Organization

Development. เอกสารประกอบการสอนวชาHRO 1005 การพฒนาองคกร

(OrganizationDevelopment)คณะวทยาการจดการหลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต

สาขาวชากลยทธการบรหารทรพยากรมนษยและองคกร สถาบนการจดการปญญา

ภวฒน.วนท9มนาคม2556.

โคทมอารยา.(2559ก).การเขาใจและการจดการตนเองในสถานการณความขดแยง.เอกสาร

ประกอบการบรรยายหลกสตรแนวคดพนฐานการบรหารจดการความขดแยงดวยสนต

วธรนท1สถาบนพระปกเกลา.วนท15กรกฎาคม2559.

โคทมอารยา.(2559ข).รฐประหาร สนตวธและปรองดอง.(ออนไลน).เขาถงไดจากhttp://

www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1411012537.

ชยเสฎฐพรหมศร.(2550).การบรหารความขดแยง.กรงเทพฯ:เอกซเปอรเนท.

พระไพศาลวสาโล.หลกการและทกษะการเจรจา.คนเมอ26มนาคม2560.จากhttp://

www.visalo.org/article/P_lukKarn.htm

พนทกลางสรางสนตภาพจากคนใน(InsiderPeacebuildersPlatform–IPP).(2555).สนทนา

ชายแดนใต/ปาตาน: บทสงเคราะหจากการสมมนาเชงปฏบตการวเคราะหความขด

แยง (ครงท 1-5), โครงการประชมสมมนาวชาการการพฒนาการสงเสรมทางดาน

ยทธศาสตรของผสรางสนตภาพในจงหวดชายแดนใต.

ธำารงศกดคงคาสวสด.(2004).ความขดแยงในองคกร…ดหรอไม...จะจดการอยางไร?(2004).

Quality,October11,(84)

นพนธพวพงศกร.(2559).สาเหตและสภาวะความขดแยง: โครงสรางทางการเมอง เศรษฐกจ

และสงคมไทยกบความเหลอมลำา. เอกสารประกอบการบรรยายหลกสตรแนวคด

พนฐานการบรหารจดการความขดแยงดวยสนตวธรนท1สถาบนพระปกเกลา.วนท

17มถนายน2559.

ประเวศ วะส. (2559). จนตภาพของสงคมสนตสข. เอกสารประกอบการบรรยาย หลกสตร

แนวคดพนฐานการบรหารจดการความขดแยงดวยสนตวธรนท1สถาบนพระปกเกลา.

วนท17มถนายน2559.

เมธส อนวตรอดม. (2559).การวเคราะหความขดแยงอยางเปนระบบ. เอกสารประกอบการ

บรรยายหลกสตรแนวคดพนฐานการบรหารจดการความขดแยงดวยสนตวธรนท1

บรรณ�นกรม


สถาบนพระปกเกลา.วนท27พฤษภาคม2559.

ยทธนาจนแกว.(2556).การจดการความขดแยงของตำารวจ ในสถานตำารวจภธรสดา อำาเภอ

สดา จงหวดนครราชสมา.สารนพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑตสาขาวชารฐ

ประศาสศาสตร,มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

ราชบณฑตยสภา.(2546).พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2546.คนเมอ24มนาคม

2560,จากhttp://www.royin.go.th/dictionary/

วนชยวฒนทรพย.ศภนฐ เพมพนววฒนและสวธดาศรยะพนธ. (2552).คมอการเจรจา

ไกลเกลย.กรงเทพมหานคร:เอ.พ.กราฟคดไซนและการพมพจำากด.

สมคดบางโม.(2558).การบรหารความขดแยง ใน องคการและการจดการ.กรงเทพมหานคร:

วทยพฒน.

Anuroj,K.(2015,May-August2015).Proactive Leader กบ ความทาทายในการบรการ

สขภาพ.RoyalThaiAirForceMedicalGazette.Vol.61(2)May-August

2015.p1-3.

Anuroj,K.(2016a,May-August).A Peaceful solution for organization conflict.

RoyalThaiAirForceMedicalGazette,62(2),42-46.

Anuroj,K.(2016b,September-December).The Onion concept for Conflict Analysis.

RoyalThaiAirForceMedicalGazette,62(3),52-56.

Anuroj,K.(2017,January-April).Insight in self, personal and task; Peaceful conflict

management.RoyalThaiAirForceMedicalGazette,63(1),86-89.

Barzelay,M.(2000).The new public management: Improving research and policy

dialogue.Berkeley,California:UniversityofCaliforniaPress.

Fisher,S.,Abdi,D.I.,Ludin,J.,Smith,R.,Williams,S.(2007).Working With Conflict:

Skills and Strategies for Action (4nd ed.).London:ZedBooks.

Moor,C.(1996) The Mediation Process: Practical Strategic for Resolving Conflict.

SanFrancisco,CA:Jossey-BassPublishers.

PacRimGroup.Proactive Leader Leading to Success. (2015). เอกสารประกอบการ

ประชมเชงปฏบตการเรองProactiveLeaderLeadingtoSuccess.วทยาลยปองกน

ราชอาณาจกรสถาบนวชาการปองกนประเทศ.กรกฎาคม2559.

Trex,E.(2011). The Real Details of the Hot Coffee Lawsuit.RetrievedMarch

2007,fromhttp://mentalfloss.com/article/26862/real-details-hot-coffee-lawsuit

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร สถาบนวชาการปองกนประเทศ64 ถนนวภาวดรงสต แขวง/เขต ดนแดง กรงเทพฯ 10400 โทร. 0 2691 9341 http://www.thaindc.org

คว�มรอบร คว�มเข�ใจ

คว�มรวมมอ และก�รประส�นง�น

เปนยอดปร�รถน�ของ

วทย�ลยปองกนร�ชอ�ณ�จกร

ทางออกอย่างสันติวิธี...

Documents