การประเมนความเสยง

(Risk Assessment) ความเสยง คอ ความเปนไปไดทจะสญเสยหรอบาดเจบ การทาการประเมนความเสยง เปนเครองมอทถกนามาใชเพอประกอบการจดการสารพษ โดยทการประเมนความเสยง เปนการพจารณาโดยใชพนฐานทางวทยาศาสตร เพอบอกความเปนไปได (probability) วาจะเกดการรวไหลในขนตอนตางๆ ของการผลตหรอไม และมพษตอคนและสงแวดลอมเพยงใด

ความเสยง เปนพนฐานของการประมาณคาทางสถต ในแตละบคคลการแปลความถงความเสยงเปนความแตกตางกนในเรองความรเกยวกบสารพษ แหลง ระยะเวลา และผลของความเปนพษ

ความแตกตางในอตราความเสยง

ระหวางผเชยวชาญและคนงาน กจกรรม ผเชยวชาญ คนงาน

ยานยนต 1 2

การสบบหร 2 4

เครองดมทมแอลกอฮอล 3 6

ปนพก 4 3

ศลยกรรม 5 10

ความแตกตางในอตราความเสยง

ระหวางผเชยวชาญและคนงาน

กจกรรม ผเชยวชาญ คนงาน มอเตอรไซด 6 5

เอกซเรย 7 22

ยาฆาแมลง 8 9

การวายนา 10 19

พลงงานไฟฟา 9 18

การประเมนความเสยง

• ถอเปนวธการทางวทยาศาสตร เนองจากประกอบดวยการรวบรวมขอมลงานวจย การวเคราะหทางสถต หรออาจมการสรางแบบจาลองเพอใชในการคาดการณหาระดบความเสยง โดยขอมลการประเมนความเสยงความเปนพษของสารเคมทมตอสขภาพสวนใหญแสดงในรปความสมพนธระหวางประมาณสารเคมทไดรบ (Dose) และผลกระทบทมตอรางกาย และการประเมนความเสยงยงสามารถหาจดวกฤตของปรมาณการไดรบทเปนอนตรายตอสขภาพไดอกดวย และนอกจากนขอมลจากการทาประเมนความเสยงยงใชเปนขอมลสนบสนนขอมลทางวทยาศาสตรเพอใชในการพฒนานโยบายดานสขภาพของมนษย ชวยลดปญหาดานสขภาพมนษยและสงแวดลอมทเกดจากกสารเคม

การประเมนความเสยงดานสขภาพจากการสมผสสารเคมทเปนอนตราย (George C. Becking, 1995)

กระบวนการประเมนความเสยง

1. อนตรายทเกดขนนาจะมาจากสารพษตวใด

(Toxicant identification) ขนตอนนเปนการระบถงอนตราย โดยรวบรวมชอสารทกตวทมอยใน

บรเวณททาใหเกดสารพษ แลวทาการคดเลอกเฉพาะสารทคดวาเปน

พษ

โดยพจารณาคณสมบตของสาร ความสามารถในการแพรกระจายใน

สงแวดลอม

กระบวนการประเมนความเสยง

2. การประเมนความเปนพษ (Toxicant evaluation) ของสารพษตอสขภาพคนม 2 ขนตอน

• ขนท 1 การประเมนอนตรายจากสารพษโดยพจารณาวาสารนน ๆ กอใหเกดความเจบปวยดานใดบาง

• ขนท 2 การประเมนความเปนพษจากการศกษาความสมพนธระหวางปรมาณของสารกบอาการทเกดขนเมอรางกายไดรบสาร (dose-response relationship) ผลจากเรองนทาใหทราบปรมาณของสารททาใหเกดอนตราย หรอทาใหสงมชวตโดยเฉพาะคนไดรบแลวไมเปนอนตราย

กระบวนการประเมนความเสยง

3. การประเมนปรมาณและระยะเวลาทคนไดรบสาร (Exposure evaluation) เปนการประเมนการสมผสสวนบคคลวาไดรบพษจากสารพษมากนอยเพยงใด ในขนนเกยวกบการแพรกระจายของสารแตละ

ตว การแตกสลายในธรรมชาต และระยะเวลาทสารคงอย จะถกรวบรวม

เพอใชในการประเมนปรมาณสารทคนไดรบ ระยะเวลาทอยในรางกาย

และขบออกมา ในการประเมนปรมาณทคนไดรบนนคานวณจากความ

เขมขนของสารในสงแวดลอม และการดดซมของสารทเขาสรางกายทง

ทางระบบทางเดนอาหาร ระบบทางเดนหายใจ และทางผวหนง อกทง

ความถและระยะเวลาทคนไดรบสาร

กระบวนการประเมนความเสยง

4. การกาหนดความเสยงทเกดจากสารพษ (Risk estimation) ในขอนจาเปนตองมการบรณาการในผลสรปของความเปนพษจาก 3

ขนตอนขางตน ไมวาจะเปนการประเมนความเปนพษของสารแตละตว

คณสมบตและความเขมขนของสารในสงแวดลอมขณะนน อนตรายตอ

สขภาพหรอไม ลวนชวยประเมนไดวาในการจดการสารพษ ควรมงไปท

สารตวใดทกระบวนการใดหรอบรเวณใด ขนตอนนจะทาใหการ

ตดสนใจในการจดการความเสยงงายขน และจะสามารถหาแนวทางลด

ระดบความเสยงทเหลออยได

กระบวนการประเมนความเสยง

5. การจดลาดบเพอการจดการกบสารพษ ความเสยงอาจจะประเมน

ไดจากโอกาสทสารพษจะรวไหลออกสสงแวดลอม ถารวไหลสงผลกระทบ

กจะรนแรง คนทอยบรเวณทสารพษแพรไปถง ยอมเสยงอนตรายมากกวา

คนทอยไกลกวา ทางคณตศาสตรสามารถคานวณไดจาก

Risk = T*E Risk คอ ความเสยงตออนตรายจากสาร T คอ Toxicity ความรนแรงในความเปนพษของสาร

E คอ Exposure ระยะเวลาและโอกาสทสารพษแพรกระจาย

กระบวนการประเมนความเสยง

6. การวางแผนการจดการสารพษ ไดแก การปรบปรงประสทธภาพ

ของระบบการทางาน ความถกตองในการปฎบตงานของคนงาน การทา

แผนปองกนดานสขภาพ อนามย และความปลอดภยของคนงาน

สรปขนตอนการประเมนความเสยงจากสารพษทคนไดรบ

พจารณาอนตรายวามาจากสารพษตวใด

เกบขอมลและประเมนความเปนพษ

การประเมนระยะเวลาทคนไดรบ การประเมนปรมาณทคนไดรบ

การประเมนความเสยงจากการไดรบสารพษ

การจดลาดบการจดการสารพษ

การจดการปองกนและแกไข

การจดการสารพษ

1. การจดการสารพษขณะขนสง มรปแบบพาหนะสาหรบบรรทกสารพษ

แตกตางกนไป

2. การจดการสารพษในสถานประกอบการ มลพษอาจมาจาก

กระบวนการผลตทผดปกต หรอสารทเปนของเสยจากกระบวนการผลต

อาจถกปลอยหรอรวไหลโดยไมตงใจ

ระดบความรายแรงของความเปนพษของสารเคม

ระดบ ปรมาณความเขมขนของสารเคม

(มก. ตอ กก. นาหนกตว)

IA (มพษรายแรงมาก) 5 หรอนอยกวา 5

IB (มพษรายแรง) 5 - 50

II (มพษปานกลาง) 50 - 500

III (มพษนอย) มากกวา 500

ระดบความรนแรงของอนตราย

ระดบ ความรนแรงของอนตราย

1 เปนอนตรายอยางใหญหลวง ความเจบปวยจะแพรกระจาย

ไปอยางกวางขวาง สญเสยทรพยสนมาก

2 เปนอนตรายขนวกฤตหากเกดขนจะเกดการบาดเจบอยางรนแรง

ทรพยสนเสยหาย

3 เปนอนตรายขนธรรมดา การบาดเจบและการเสยหายของอปกรณ

ไมรนแรง

4 เปนอนตรายเลกนอย ไมกอใหเกดการบาดเจบทรนแรง ทรพยสน

ไมเกดความเสยหาย

• การบรหารจดการทดจะลดความเสยง (Risk) ได เชน ระบบการขนทะเบยนทไดมาตรฐานสากล การกาหนดฉลากทไดมาตรฐาน

รวมทงการตรวจสอบผลตภณฑทจาหนายในทองตลาดใหได

คณภาพตรงตามทระบในฉลาก เปนตน

Labelling

• ขอมลทดทสดดานประสทธภาพและความปลอดภยของ วตถ

อนตรายจะถกบรรจอยในฉลากปดขวดวตถอนตราย ฉลากจะถก

ตรวจสอบจากราชการกอนนาไปใช เพอใหบรรจเนอหาท

เหมาะสมในการแนะนาการใชอยางถกตอง สงทสาคญทควรระบ

บนฉลากคอ :

Labelling

• Trade name • Common หรอ chemical name • สารสาคญและวธใช

• สตรผสมและขนาดบรรจ

• รายละเอยดของผผลต

• เลขททะเบยน

• คาเตอน

• อนตรายทอาจเกดแกมนษย สตว

• อนตรายตอสงแวดลอม

• วธแกพษ

• คาแนะนาในการเกบและกาจดภาชนะและของเหลอ

• ระยะเกบเกยว (PHI)