NESDB 1

การพฒนาระบบเกษตรกรรมทเขมแขงและยงยน

...ความมนคงในวกฤตการเมองและเศรษฐกจ

วนองคารท 8 กรกฎาคม 2557 เวลา 10.30 – 12.30 น. ณ คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

นางสาวลดาวลย ค าภา รองเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

NESDB 2

ประเดนน าเสนอ

1. ประเดนทาทายตอการพฒนาภาคเกษตร

2. แผนพฒนาประเทศและยทธศาสตรประเทศ

3. แนวทางการพฒนาเกษตรกรรมทเขมแขงและยงยน ในระยะตอไป

NESDB 3

ประเดนทาทายตอการพฒนาภาคเกษตร

ปจจยภายนอก

ปจจยภายใน ความมนคงอาหารและพลงงาน

ความมนคงในอาชพเกษตรกรรม

คณภาพชวตเกษตรกร

ความสามารถในการแขงขน

ผลตอภาคเกษตรในอนาคต

บรบทการเปลยนแปลง กฎกตกาใหมของโลก ประชาคมอาเซยน

กฎ กตกาใหมของโลกในการบรหารจดการดานเศรษฐกจและสงคมโลก เชน การคา การลงทน การเงน สงแวดลอม และสทธมนษยชน

ประเทศสมาชกมการคาขายระหวางกนมากขน ท าใหมการแขงขนจากประเทศเพอนบาน

ฐานทรพยากร

Climate Change

ความออนแอในภาคเกษตร

การใชพลงงานทผลตจากพช

สงคมสงอาย

พฤตกรรมการบรโภค

•สขภาพเกษตรกรมความเสยงและไมปลอดภยจากสารเคม •โครงสรางพนฐานไมเพยงพอ •ตนทนการผลตสง •พงพาตางประเทศมาก •การแยงใชทรพยากรจากภาคการผลตอน •การแขงขนจากประเทศเพอนบาน

ใชทรพยากรสนเปลอง/ไมมประสทธภาพ และขาดการบ ารงรกษาเกดความเสอมโทรมโดยเฉพาะปญหาดนเสอมสภาพ กวา 190 ลานไร หรอรอยละ 60 ของพนทประเทศ

มแนวโนมรนแรงมากขน ทงอทกภย/ภยแลง/ศตรพช มผลตอผลผลตการเกษตร

โครงสรางประชากรทเขาสสงคมผสงอาย มผลตอแรงงานภาคเกษตร และผลตภาพในการผลต

ใหความส าคญกบสขภาพและอาหารปลอดภยมากขน

แนวโนมราคาพลงงานปรบตวสงขน ท าใหปรบเปลยนมาใชพลงงานทดแทนจากพชมากขน

NESDB 4

ปจจยภายใน: ความสามารถในการแขงขนต ากวาคแขง

แผนฯ 5 แผนฯ 6 แผนฯ 7 แผนฯ 8 แผนฯ 9 แผนฯ 10เฉลย 26 ป

(2525 - 2550)

เกษตรกรรม 1.2 1.2 -3.5 -1 -0.9 -0.4 -0.6

เหมองแร 9.3 5.1 -1.9 2.4 3.5 -1.7 3.5

อตสาหกรรม -0.4 -0.7 0.3 -0.7 4.2 2.4 0.6

ไฟฟา ประปา -2.8 5 -0.4 0.7 2.5 3.7 1.1

คมนาคมขนสง 3.9 2.8 0.3 0.3 3.3 3.8 2.2

ภาพรวมทงประเทศ -0.1 2.4 -0.1 -1.7 3.3 2.1 0.8

ผลตภาพการผลตรวม (TFP) รายสาขาการผลต ในแตละชวงแผนพฒนาฯ ของประเทศ

ทมา : สศช.

ในชวง 26 ป ภาคเกษตร มผลตภาพการผลตรวม

อยในระดบต า เฉลยลดลง รอยละ 0.6

ปจจยทสงผลกระทบตอผลตภาพการผลตรวมของภาคเกษตร (TFP) ทรพยากรดนมจ ากดและเสอมโทรมมากขน เชน ดนกรด ดนตน ดนดาน ดนเคม ดนทรายจด ดนเปรยวจด เปนตน ประมาณ 202 ลานไร ปญหาภยธรรมชาต ภาคเกษตรไดรบความเสยหายจากภยธรรมชาตและโรคศตรพชระบาดมาโดยตลอด เชน มหาอทกภย ป 2554 กอใหเกด

ความเสยหายเปนพนทกวา 11.2 ลานไร ปญหาภยแลง ป 2555 มจงหวดประกาศเปนพนทภยแลงมากถง 50 จงหวด เปนตน โลจสตกสสนคาเกษตรมตนทนสงกวารอยละ 21 ของ GDP เนองจากสนคาเกษตรมขนาดใหญ ชวงอายสน อตราการสญเสยสง และระบบ

การจดการโลจสตกสยงขาดการพฒนา สวนใหญขนสงทางถนน 38% มวงเทยวเปลาสง และระยะทางไกลท าใหตนทนเชอเพลงสง ประสทธภาพการผลตภาคเกษตรของไทยยงต ากวาประเทศคแขงขน เชน ขาว มผลผลตเฉลย 451 กโลกรมตอไร ในป 2556 ซงนอยกวา

ประเทศคแขงอยางเวยดนามทมผลผลตเฉลย 902 กโลกรมตอไร ราคาสนคาเกษตรมความผนผวน เปนวฎจกรกระทบรายไดเกษตรกร เกดความยากจน ป 2550 คนยากจน 5.4 ลานคน และครงหนง

เปนเกษตรกร

NESDB 5

ปจจยภายใน: ความออนแอของภาคเกษตร/เกษตรกรรายยอย

• การเปลยนแปลงวถชวตในสงคมเกษตรทตางคนตางอยมากขน

• ปญหาสขภาพของเกษตรกร มแนวโนมความเสยงและไมปลอดภยจากพษภยของสารเคมเพมสงขน

• โครงสรางพนฐานดานเกษตรไมเพยงพอตอการเพมผลตภาพ โดยเฉพาะพนทชลประทานทมเพยง 28 ลานไร หรอรอยละ 22 ของพนทเกษตร

• ตนทนการผลตสงขน ทงปจจยการผลตและขนสงตามราคาพลงงาน

• พงพาตางประเทศมาก เชน การน าเขาปยและสารเคมประมาณปละ 80,000 ลานบาท

• ทรพยากรถกแยงชงจากภาคการผลตอน ทงทดนและน า

• การเปดเขตการคาเสรมผลตอความสามารถในการแขงขน กบประเทศเพอนบาน

NESDB 6

ปจจยภายนอก: การเขารวมประชาคมอาเซยน ขอผกภนภายใต AEC (สนคาเกษตร) oภาษระหวางกนเปน 0 ภายในป 2558 •ยกเวน sensitive list (<5%), •highly sensitive list (ลดภาษลงในระดบทตกลงกน)

oคณภาพ ความปลอดภย และความมนคงทางอาหาร •HCCP, GAP, GAHP, GHP, GMP, มาตรฐานสขอนามย สารพษตกคาง •การวจยและการถายโอนเทคโนโลย •พนธมตรสหกรณการเกษตร SMEs และวสาหกจชมชน

NESDB 7

กรอบการพฒนาการเกษตร ภายใตแผนพฒนาฯ ฉบบท 11

เปาหมาย

ตวชวด

วตถประสงค

• เปนฐานการผลตทมนคงและเตบโตอยางมประสทธภาพ สนคามมาตรฐาน ปลอดภย และเพยงพอกบความตองการ มราคาทเหมาะสม เปนธรรม ใหความส าคญกบความมนคงดานอาหารเปนล าดบแรก

• พฒนาคณภาพชวต สรางความมนคงในอาชพและรายไดใหเกษตรกรสามารถพงพาตนเองได • สงเสรมชมชนและเกษตรกรใหมสวนรวมและสนบสนนความมนคงดานอาหารและพลงงาน • เพมสดสวนมลคาสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตรไมต ากวา 16% ของ GDP • ปรมาณสนคาเกษตรและอาหารเพยงพอตอความตองการของตลาด มคณภาพ มาตรฐาน

ปลอดภย ผบรโภคเขาถงได เพมพนทเกษตรกรรมยงยนอยางนอย 5% ตอป • เกษตรกรมหลกประกนทมนคงดานอาชพและรายได และมคณภาพชวตทด • เพมการผลตเอทานอล และไบโอดเซล รวมถงพลงงานชวภาพ และมการใชอยางมประสทธภาพ

• สดสวนมลคาสนคาเกษตรและอตสาหกรรมตอ GDP / ผลผลตและตนทนการผลตตอหนวย • จ านวนฟารมทไดรบรองมาตรฐานพนทท าเกษตรกรรมยงยน (พนทเกษตรอนทรย) • สดสวนรายไดเงนสดสทธทางการเกษตรตอรายไดเงนสดสทธของครวเรอนเกษตร • สดสวนเกษตรกรรนใหมตอเกษตรกรทงหมด สดสวนเกษตรกรพงพาตนเองทางอาหารจากไรนา

และสดสวนเกษตรกรทมความเสยงและไมปลอดภยจากสารเคมทางการเกษตร • ระบบประกนภยพชผลทชวยเหลอเกษตรกรไดอยางทวถง • ปรมาณผลผลตพลงงานทดแทนจากพชพลงงาน

NESDB 8

แนวทางการพฒนาภาคเกษตร

บรหารจดการ

พฒนาฐานทรพยากร

สรางความมนคงใหกบเกษตรกร

ยกระดบความสามารถ การแขงขน

1. การพฒนาทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงและยงยน

2. การเพมประสทธภาพและศกยภาพการผลตภาคเกษตร 3. การสรางมลคาเพมผลผลตทางการเกษตรตลอดหวงโซการผลต

4. การสรางความมนคงในอาชพและรายไดใหแกเกษตรกร

5. การสรางความมนคงดานอาหาร และพฒนาพลงงานชวภาพในระดบครวเรอน และชมชน

6. การสรางความมนคงดานพลงงานชวภาพเพอสนบสนนการพฒนาประเทศ และความเขมแขงภาคเกษตร

7. การปรบระบบการบรหารจดการภาครฐเพอเสรมสรางความมนคงดานอาหารและพลงงาน

NESDB 9

ผลการด าเนนงานพฒนาภาคเกษตร ตามแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 เปาหมาย ตวชวด แผนฯ 11

2550 2551 2552 2553 2554 2555

1.

เพมสดสวนมลคาสนคาเกษตรและ

อตสาหกรรมเกษตร ไมตากวาร อยละ 16

ของ GDP

สดสวนมลคาสนคาเกษตรและ

อตสาหกรรมเกษตร ตอ GDP

(ร อยละ)

12.1 12.3 12.7 11.6 12.2 11.6

2.

พฒนาคณภาพมาตรฐานและความ

ปลอดภยของสนคาอยางตอเนอง โดยเพม

พนทการทาเกษตรกรรมยงยนอยางนอย

ร อยละ 5.0 ตอป

พนททาเกษตรกรรมยงยน -

พนทเกษตร อนทร ย (ลานไร )0.12 0.11 0.19 0.21 n/a n/a

3.

เกษตรกรมหลกประกนทมนคงดานอาชพ

และรายไ ด มความสามารถในการ ชาร ะ

หนสนเพมขน

สดสวนรายไ ดเงนสดสทธทาง

การ เกษตร ตอร ายไ ดเงนสดสทธ

ของคร วเร อนเกษตร (ร อยละ)

38.98 40.71 39.58 40.00 39.22 36.56

4.

เพมปร มาณการผลตพลงงานทดแทนจาก

พชพลงงาน และพลงความร อนจากชวมวล

ของเสยจากคร วเร อน วสดเหลอใช ไม

นอยกวา 3,440 เมกะวตต

ปร มาณการ ใชพลงงานทดแทน -

ชวมวล กาซ ชวภาพ และขยะ

(เมกะวตต)

n/a n/a 1,695 1,767 1,975 2,196

แผนฯ 10

NESDB 10

แนวทางการพฒนาเกษตรกรรมทเขมแขงและยงยนในระยะตอไป

ความสามารถ ในการแขงขนสงขน

เกษตรกรเขมแขงมคณภาพชวตทด

ฐานทรพยากร มความยงยน

• มความมนคงดานอาหาร • มทดนท ากน • มรายไดในระดบทเพยงพอตอ

การประกอบอาชพการเกษตร • ไมมหนสน

• มความอดมสมบรณ / ลดความเสอมโทรม • บรหารจดการดานการอนรกษและการใชประโยชน

อยางมประสทธภาพ

• เพมประสทธภาพการผลต / ลดตนทนการผลต • บรหารจดการผลผลตใหสอดคลองกบความตองการ • วจยพฒนาผลตภณฑ / สรางมลคาเพมตลอดหวงโซ • พฒนาโครงสรางพนฐานและสงอ านวยความสะดวก

พนฐาน รวมทงระบบโลจสตกส • การสรางเครอขาย / การรวมกลม / การพฒนาเชง

พนท (Area base)

การพฒนา ภาคเกษตร อยางยงยน

NESDB 11

1) ปฏรปฐานการผลตภาคเกษตรใหเขมแขงและยงยน การเขาถงและมสวนรวมของเกษตรกรและชมชนในการจดการฐานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทงทดน แหลงน า ความหลากหลายทางชวภาพ การแกปญหาขาดแคลนทดนท ากน การสรางระบบการวจยพฒนาแบบมสวนรวม ทงพนธพชพนธสตว การจดการพนธกรรมพชและสตวในทองถน และเทคโนโลยการผลตเพอใหไดผลผลตสงสอดคลองกบสถานการณการเปลยนแปลงของภมอากาศโลก รวมทงการพฒนาผลตภณฑ และเทคโนโลยแปรรปการเกษตรในเชงประยกตทสามารถน าไปใชในเชงพาณชย การจดการองคความรแบบบรณาการ ขอมลขาวสาร กระบวนการเรยนรและถายทอดเทคโนโลย การผลตและการตลาดทเหมาะสมแกเกษตรกรอยางตอเนองและทวถง ผานแหลงเรยนรในพนท เชน ศนยปราชญชาวบานในพนททเปนตนแบบความส าเรจในการประกอบอาชพการเกษตร ศนยศกษาฯ ตางๆ หนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน

การพฒนาโครงสรางพนฐานทมความจ าเปนเพอเพมประสทธภาพการผลต เชน เครองจกรกลการเกษตร ศนยขาวชมชน โรงส/โรงงานแปรรป แหลงน า และระบบขอมลเทคโนโลยสารสนเทศครวเรอนเกษตรกรรายแปลง การจดระบบสวสดการใหครอบคลมเกษตรกรในทกสาขาอาชพ และสนบสนนการแกไขปญหาหนสนเกษตรกรใหสามารถพงพาตนเองไดอยางยงยน

NESDB 12

2) ปฏรปการผลตและตลาดทเปนธรรมและเปนมตรตอสงแวดลอม การจดระบบการผลตใหสอดคลองกบศกยภาพพนทและความตองการของตลาด ตงแตตนน าถงปลายน า ทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ การสรางความเขมแขงขององคกรเกษตรกรและเครอขายใหมอ านาจตอรองการผลตและตลาด รวมทง การเขาถงแหลงทนทเปนธรรม การผลกดนการผลตและแปรรปสนคาใหเขาสระบบมาตรฐานความปลอดภยอาหารและ เปนมตรกบสงแวดลอม รวมทงผลตภณฑแปรรปทมมลคาเพม การสรางหลกประกนรายไดเกษตรกรและดแลระบบเกษตรพนธะสญญาและการคา ใหเกดความเปนธรรมแกทกฝาย โดยไมเกดการเอารดเอาเปรยบ สรางและขยายระบบประกนความเสยงดานการผลตและการตลาดสนคาเกษตรใหทวถง ทงภยธรรมชาตและความเสยงจากความผนผวนราคาสนคาเกษตร ทจะสงผลตอรายไดเกษตรกร การเรงขยายผลแนวคดการท าการเกษตรตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและ ระบบเกษตรกรรมยงยนสการปฏบตอยางเปนรปธรรม เพอสรางภมคมกนการเปลยนแปลง จากบรบทตางๆ รวมทงสรางความเขมแขงและยงยนใหกบเกษตรกร สามารถพงตนเองและ สรางความมนคงทางอาหาร

NESDB 13

3) เตรยมความพรอมสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

NESDB 14

ขอบคณ www.nesdb.go.th

NESDB 15

BACK UP

NESDB 16

ปจจยภายนอก: กฎ กตการใหมของโลก การปรบเปลยนกฎ กตกาใหมทเกดขนในโลก มผลตอการผลต การคาและการลงทนของประเทศ เชน มาตรการดานสขอนามยและสขอนามยพช มาตรการดานสงแวดลอม มาตรการทางการคาทเกยวกบการแกไขปญหาโลกรอน

•ทรพยากรธรรมชาตถกใชเกนระดบทจะฟนคนตวได ตามธรรมชาต •วกฤตการขาดแคลนน า •วกฤตพลงงาน-อาหาร •การเปลยนแปลงภมอากาศโลก •การกดกนทางการคาดวยมาตรการดานสงแวดลอม •การเปลยนแปลงโครงสรางประชากร

•มลพษสงผลกระทบตอสขภาพชมชน •ความขดแยงระหวางรฐ เอกชน ชมชนเพมขน •การใชพนทไมเหมาะสมตามผงเมอง สรางปญหาจราจรแออด ของเสยมากเกนความสามารถในการก าจด •การใชพลงงานเพมสงขน •กระแสคดคานการพฒนาเศรษฐกจในพนท

NESDB 17

ปจจยภายนอก: การเขารวมประชาคมอาเซยน

เปนตลาดและฐานการ ผลตรวม • เคลอนยายสนคาเสร • เคลอนยายบรการเสร • เคลอนยายการลงทนเสร • เคลอนยายแรงงานฝมอเสร • เคลอนยายเงนทนเสร

เสรมสรางขดความสามารถแขงขน • e-ASEAN • นโยบายภาษ • นโยบายการแขงขน • สทธทรพยสนทางปญญา • การคมครองผบรโภค • พฒนาโครงสรางพนฐาน

การพฒนาเศรษฐกจ อยางเสมอภาค • ลดชองวางการพฒนา

ระหวางสมาชกเกา-ใหม • สนบสนนการพฒนา SMEs

การบรณาการเขากบ เศรษฐกจโลก • ปรบประสานนโยบายเศรษฐกจ • สรางเครอขายการผลต จ าหนาย • จดท า FTA กบประเทศนอกภมภาค

AEC ป 2015

1 2

3 4

เปาหมาย เพอใหประชาชนของประเทศสมาชกมการคาขายระหวางกนมากขน มการเดนทางระหวางกนไดอยางสะดวก และมศกยภาพในการแขงขนกบโลกภายนอกได โดย

NESDB 18

ปจจยภายใน: ความสามารถในการแขงขนต ากวาคแขง

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2556

ผลผลตตอไรของพชเศรษฐกจไทย ป 2552-2554

ขาว ยางพารา

มนส าปะหลง ผลผลตตอไรของพชเศรษฐกจ เชน ขาว

ยางพารา และมนส าปะหลง มแนวโนมลดลง เมอเทยบกบประเทศผผลตรายส าคญอนๆ

NESDB 19

พนทปาไม ซงเปนพนทตนน าถกบกรกท าลายและลดลงอยางตอเนอง จาก 171 ลานไร ในป 2504 (รอยละ 53) ของพนทประเทศ) เหลอ 107.6 ลานไร ในป 2552 (รอยละ 33.6)

มการใชทรพยากรธรรมชาตสนเปลอง/ไมมประสทธภาพ และขาดการบ ารงรกษา เกดความเสอมโทรมโดยเฉพาะปญหาดนเสอมสภาพ จ านวน 190 ลานไร หรอรอยละ 60 ของพนทประเทศ

53.33

43.21

38.67

34.15 30.52 29.4 28.03 27.95

26.64 26.03 25.62 25.28

33.15 32.66 31.38 30.92 33.44 33.56

0

10

20

30

40

50

60

0.00

50,000.00

100,000.00

150,000.00

200,000.00

250,000.00

300,000.00

2504

25

16

2519

25

21

2525

25

28

2531

25

32

2534

25

36

2538

25

41

2543

25

47

2548

25

49

2551

25

52

ตารางกโลเมตร รอยละ

ตารา

งกโล

เมตร

รอยละ

ปจจยภายใน: ความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาต

NESDB 20

ปจจยภายใน: การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

• อทกภย ป 54 เกดความเสยหายกวา 64 จงหวด มเกษตรกรไดรบผลกระทบประมาณ 1.2 ลานราย เปนพนทเสยหายกวา 11.2 ลานไร ซงสวนใหญเปนพนทปลกขาวประมาณ 9.2 ลานไร พชไร 1.5 ลานไร และพชสวน/อนๆ 0.5 ลานไร ดานประมง มชาวประมงไดรบผลกระทบกวา 1.2 แสนราย ดานปศสตว มผไดรบผลกระทบกวา 2.1 แสนราย

• ภยแลง ป 55 มจงหวดประกาศเปนพนทภยแลงถง 50 จงหวด 497 อ าเภอ 3,417 ต าบล 36,388 หมบาน แบงเปนภาคเหนอ 17 จงหวด ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 19 จงหวด ภาคกลาง 7 จงหวด และภาคตะวนออก 6 จงหวด และภาคใต 1 จงหวด

NESDB 21

แนวทางการพฒนาภาคเกษตร: พฒนาฐานทรพยากร

• ฟนฟคณภาพทรพยากรดนใหมความอดมสมบรณ • บรหารจดการน าอยางเปนระบบและยงยน ควบคกบการเพมประสทธภาพ

การใชน าภาคการเกษตร • ฟนฟและสงเสรมคานยมและวฒนธรรมทดของชมชน โดยเฉพาะวถชวตและ

วฒนธรรมทางการเกษตรทใหความส าคญกบการดแลทรพยากรธรรมชาตทเปนฐานการผลตทางการเกษตร

ทดนท ากน

ทรพยากร ธรรมชาต

• รกษา ปองกน และคมครองพนททมศกยภาพทางการเกษตรและสนบสนน ใหเกษตรกรรายยอยมทดนเปนของตนเองหรอมสทธท ากนในทดน

• เรงรดการจดซอทดนจากเอกชนมาด าเนนการปฏรปเพอเกษตรกรรม และใชมาตรการทางภาษเพอบงคบหรอจงใจ

• เรงรดใหมองคกรและระบบบรหารจดการทดนใหเปนรปธรรมโดยเรว เพอเปนกลไกการกระจายการถอครองทดนอยางเปนธรรม และด าเนนการใหเกษตรกรมกรรมสทธในทดนอยางทวถง

NESDB 22

แนวทางการพฒนาภาคเกษตร: ยกระดบความสามารถการแขงขน

R & D

บรหารจดการ หวงโซการผลต

• สนบสนนการวจยและพฒนาพนธพชพนธสตวทสามารถเจรญเตบโตได อยางมประสทธภาพรองรบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก รวมทงสนบสนน การบรหารจดการและการสรางนวตกรรมตลอดหวงโซการผลตสนคาเกษตร

• สงเสรมการผลตทคงไวซงความหลากหลายของพนธพชและสตวทเหมาะสมกบ สภาพภมอากาศ และสนบสนนการทดลองวจยและพฒนาเทคโนโลยตางๆ อยางตอเนอง

• สนบสนนการวจยและพฒนาของภาคเอกชน โดยสนบสนนสนเชอผอนปรน และมาตรการทางภาษทมการใชเทคโนโลยอยางเหมาะสมและคมคา

• พฒนาองคความรทเหมาะสมทางการเกษตร รวมทงสนบสนนการใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอมอยางตอเนอง โดยผานศนยเรยนรและถายทอดเทคโนโลยการผลต

• สนบสนนการผลตทางการเกษตรทสอดคลองกบสภาพพนท เชน ศกยภาพของดน แหลงรองรบผลผลต และปจจยพนฐานทางการเกษตร เชน ระบบชลประทาน ระบบโลจสตกส

• สนบสนนการพฒนาและเพมประสทธภาพระบบการบรหารจดการโลจสตกสของภ าคเกษตรทเชอมโยงตลอดหวงโซอปทาน และสามารถตรวจสอบการเคลอนยาย ของสนคา เพอลดความสญเสยและตนทน โดยพฒนาระบบขนสงทมการควบคมอณหภม ระบบตรวจสอบยอนกลบ เปนตน

โครงสรางพนฐาน • ปรบปรงบรการขนพนฐานเพอการผลตใหทวถง เชน ศนยเครองจกรกลการเกษตร

หรอศนยเรยนรและถายทอดเทคโนโลยการผลตในชมชน เพอสนบสนนการผลต ใหมประสทธภาพและยงยน ตอบสนองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

NESDB 23

แนวทางการพฒนาภาคเกษตร: ยกระดบความสามารถการแขงขน (ตอ)

พฒนาคณภาพมาตรฐาน และสราง

มลคาเพมสนคา

ระบบตลาด

• ควบคมและก ากบดแลน าเขาและใชสารเคมทางการเกษตรทไดมาตรฐาน • สนบสนนการยกระดบคณภาพมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหาร รวมทงพฒนาระบบ

ตรวจสอบยอนกลบ และความสามารถในการตดตามการขนสงหรอเคลอนยาย • สงเสรมและพฒนาการเพาะเลยงสตวน าเศรษฐกจ การใชเทคโนโลยลดตนทน และการ

ปรบปรงพฒนาสายพนธ • เพมมลคาผลผลตดานปศสตว โดยปรบรปแบบและวธการเลยงใหมมาตรฐานตามหลก

วชาการ รวมทงสงเสรมการท าปศสตวชนดอนๆ ทมมลคาสงใหมากขน • สรางแรงจงใจใหเกษตรกรในการผลตสนคาเกษตรและอาหารตามมาตรฐานทก าหนด • สนบสนนการผลตและบรการของชมชนในการสรางมลคาเพม โดยพฒนาจากฐานทรพยากร

ความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถน • สงเสรมสถาบนการศกษาในพนทเขารวมท าการศกษาวจยกบภาคเอกชน

• สงเสรมระบบตลาดกลางสนคาเกษตรและตลาดซอขายสนคาเกษตรลวงหนาใหเขมแขงและมประสทธภาพ โดยใหการสนบสนน เชน สนเชอเงอนไขผอนปรนแกผประกอบการตลาดกลาง และสนบสนนใหสถาบนเกษตรกรสามารถเขามาท าธรกรรมในตลาดสนคาเกษตรลวงหนา

• สงเสรมภาคเอกชนและองคกรชมชนเขามามบทบาทในการบรหารจดการระบบสนคาเกษตร การเพมมลคา และการจดการดานการตลาด รวมกบสถาบนเกษตรกร เพอชวยใหเกษตรกร มชองทางในการสรางรายไดทเปนธรรมและเหมาะสมมากขน รวมทงสนบสนนการบรหารจดการสนคาเกษตรแบบกลมการผลต (Cluster)

NESDB 24

แนวทางการพฒนาภาคเกษตร: สรางความมนคงใหกบเกษตรกร

ดานรายได

• พฒนาระบบการสรางหลกประกนดานรายไดของเกษตรกรใหมความมนคง และครอบคลมเกษตรกรทงหมด ควบคไปกบการเพมประสทธภาพการผลต

• เรงพฒนาระบบประกนภยพชผลการเกษตร ใหคมครองความเสยงดานการผลตจากทกภยพบต โดยเกษตรกรตองช าระเบยประกนตามความเสยงของพนท

• สงเสรมระบบการท าการเกษตรแบบมพนธะสญญาทสรางความเปนธรรมแกทกฝาย • ยกระดบคณภาพชวตและความเปนอยของเกษตรกรใหดขน โดยพฒนาระบบสวสดการให

ครอบคลมแรงงานนอกระบบ ซงรวมถงเกษตรกรทกสาขา และสนบสนนการแกไขปญหาหนสน

ดานอาชพ • สรางแรงจงใจใหเยาวชนหรอเกษตรกรรนใหม และแรงงานทมคณภาพเขาสอาชพเกษตรกร • พฒนาสถาบนเกษตรกรและวสาหกจชมชนใหเปนกลไกสนบสนนการพงตนเองของเกษตรกร

ไดอยางแทจรง

ดานความมนคงอาหาร

• สงเสรมใหมการปลกปาโดยชมชนและเพอชมชนเพมขน เพอรกษาสมดลของระบบนเวศ • สงเสรมใหเกษตรกรท าการเกษตรกรรมทยงยน เชน เกษตรอนทรย เกษตรผสมผสาน เกษตร

ทฤษฎใหม เปนตน • สงเสรมและสนบสนนใหมการจดการและเผยแพรองคความรและการพฒนาดานอาหารศกษา

ทกรปแบบอยางตอเนองและทวถง รวมทงสงเสรมพฤตกรรมการบรโภคทเหมาะสม • สนบสนนการสรางเครอขายการผลตและการบรโภคทเกอกลกนในระดบชมชน

NESDB 25

แนวทางการพฒนาภาคเกษตร: สรางความมนคงใหกบเกษตรกร (ตอ)

ดานความมนคง พลงงานในชมชน

• สงเสรมการน าวตถดบเหลอใชจากการเกษตรมาผลตเปนพลงงานทดแทนใชในระดบครวเรอนและชมชน

• สนบสนนการผลตพลงงานทดแทนภายในชมชน โดยสนบสนนองคความรและเทคโนโลยการผลตพลงงานทดแทน รวมถงวธการดแลและบ ารงรกษาใหแกชมชน

• สงเสรมและพฒนาโครงสรางพนฐานในพนทใหเปนเครองมอในการสรางความเขมแขงดานอาหารและพลงงานใหกบเกษตรกรและชมชนอยางเปนระบบ

• วจยและพฒนาเพอเพมประสทธภาพการผลตพลงงานจากพชพลงงาน โดยวจยและพฒนาพนธพชพลงงานทเหมาะสมกบประเทศและใหผลผลตสง การใชเทคโนโลยเพอเพมปรมาณผลผลตตอไร

• จดใหมระบบการบรหารจดการสนคาเกษตรทใชเปนทงอาหารและพลงงาน โดยใหความส าคญกบความมนคงดานอาหาร เชน ปาลมน ามน มนส าปะหลง และออย เปนตน

• เพมประสทธภาพการผลตและการใชพลงงานชวภาพทเกยวเนองกบภาคการผลตและบรการ เพอลดการพงพาการใชน ามนจากการน าเขา

• จดใหมกลไกในการก ากบดแลโครงสรางราคาของพลงงานชวภาพ ทไมสงผลกระทบตอการสรางเสถยรภาพและความเปนธรรมตอผบรโภคและผผลต

• ปลกจตส านกในการใชพลงงานอยางมประสทธภาพและคมคา โดยใหความรแกประชาชนถงประโยชนและผลกระทบของการใชพลงงานชวภาพ