วิธีการจัดสรรงบประมาณทาง...

วิธีการจัดสรรงบประมาณทางการศึกษา

สํ านักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติสํ านักนายกรัฐมนตรี

วิธีการจัดสรรงบประมาณทางการศึกษาEducational Funding Methodologies

By Mark Witham

Department of Education, Training and Employment

South Australia, Australia.

แปลโดยนายชาญ ตันติธรรมถาวร

เรียบเรียงโดยดร.นงราม เศรษฐพานิช

สถาบันแหงชาติเพ่ือการปฏิรูปการเงินการศึกษาสํ านักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติ

สงิหาคม 2543

379.112 สํ านักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติส691ว วธิกีารจดัสรรงบประมาณทางการศกึษา = Educational Funding

Methodologies by Mark Witham, ชาญ ตนัตธิรรมถาวร, แปล. กรุงเทพฯ :สถาบนัแหงชาติเพื่อการปฏิรูปการเงินการศึกษา สกศ., 2543.

60 หนาISBN : 974–241–067-41.! การจดัสรรงบประมาณการศกึษา – สหรัฐอเมริกา 2. Witham, Mark

3. ชาญ ตันติธรรมถาวร 4. ชื่อเรื่อง

วธีิการจัดสรรงบประมาณทางการศึกษาแปลและเรียบเรียงจาก Educational Funding Methodologies โดย Mark WithamWeb Site : http//www.nexus.edu.au/teachstud/dexed/docs/witham.htmlโดย นายชาญ ตันติธรรมถาวรพิมพครั้งที ่1 สิงหาคม 2543จํ านวน 2,000 เลมจัดพมิพและเผยแพร สถาบนัแหงชาติเพื่อการปฏิรูปการเงินการศึกษา

สํ านักงานคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติถนนสุโขทัย เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300โทรศพัท 668-7123 : 2314, 2316, 2318โทรสาร 234-7915เว็บไซต http//www.onec.go.th

ส ํานักพิมพ บริษัท พิมพดี จํ ากัด21/232-4 ซอยคลองหนองใหญ ถนนวงแหวนเขตบางแค กรุงเทพฯ 10160โทร. 803-2694-7โทรสาร.803-4401

สารบัญ

คํ านํ าบทสรุปสํ าหรับผูบริหาร กวธิกีารจดัสรรงบประมาณทางการศึกษา

1. ความนํ า2. การจัดสรรงบประมาณตามโครงสรางการบริหาร3. การจัดสรรงบประมาณไปสูสถานศึกษาโดยรัฐบาลมลรัฐ4. ความเสมอภาคกับประสิทธิภาพทางการศึกษา5. ความเสมอภาคในแนวนอนและความเสมอภาคในแนวต้ัง6. ผลที่เกิดข้ึนจากการจัดสรรงบประมาณตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน

7. การจัดสรรคาใชจายที่คํ านึงถึงความเทาเทียมกันและขอเสียเปรียบที่ควรไดรบัการชดเชยหรือจัดสรรเพิ่มเติม

8. ความเทาเทียมกันในศักยภาพของการหารายได9. การเตรียมการบริหารจัดการดานอื่น ๆ และขอพิจารณาดานนโยบาย

1118

101112

14

3444

หนา

สารบัญแผนภาพ

แผนภาพที่ 1 แสดงกระบวนการจัดสรรงบประมาณตามระดับโครงสรางการบริหาร

2

แผนภาพที่ 2 แสดงการจัดสรรเงินจากรัฐบาลกลางไปยงัสถานศึกษา

6

แผนภาพที่ 3 แสดงองคประกอบในการจัดสรรงบประมาณไปยังสถานศึกษา

9

หนา

กบทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

บทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

กระบวนการจัดสรรงบประมาณของประเทศพัฒนาโดยเฉพาะกรณีประเทศออสเตรเลยีนัน้ เปนการจัดสรรงบประมาณตามโครงสรางการบรหิารจากรฐับาลกลางไปสูรฐับาลมลรฐั/เขตพืน้ที ่ และสถานศึกษาโดยรัฐบาลกลางจะนํ ารายไดจากการเก็บภาษีมาจัดสรรใหกับการดํ าเนินงานในดานตาง ๆ รวมท้ังดานการศึกษา ท้ังน้ี รัฐบาลกลางจะจัดสรรงบประมาณใหแตละมลรัฐเพื่อดํ าเนินการในกิจกรรมที่ตอบสนองนโยบายของรัฐบาลกลาง นอกจากนี้ แตละมลรัฐยังไดรับการจัดสรรงบประมาณอีกสวนหนึง่จากคณะกรรมการพิจารณาเงินอุดหนุน ตามศักยภาพในการหารายไดและคาใชจายเพื่อการศึกษาของแตละมลรฐั เพื่อใหเกิดความเสมอภาคและความเทาเทยีมกนัในแตละมลรฐัโดยการจัดสรรเงินระหวางรัฐบาลกลางกับคณะกรรมการพิจารณาเงินอดุหนนุจะมีความสัมพันธกัน มลรัฐใดที่ไดรับการจัดสรรเงินจากรฐับาลกลางมาก คณะกรรมการพจิารณาเงินอดุหนนุกจ็ะลดเงินอดุหนนุทีจั่ดสรรใหกบัมลรฐันัน้ใหนอยลง

ในสวนของรฐับาลมลรฐันัน้ คณะกรรมการบรหิารการศึกษาระดับมลรฐัจะทํ าหนาท่ีจัดสรรเงินไปยังสถานศึกษา หรือเขตพื้นที่

ข บทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

(กรณีของประเทศ สหรัฐอเมริกา) นอกจากนี ้ สถานศึกษายังไดรับการจัดสรรงบประมาณโดยรัฐบาลกลางหรือรัฐบาลมลรัฐ โดยผานสถาบัน/องคกรอื่น ๆ ที่ท ําหนาท่ีในการจัดสรรเงินไปยังสถานศึกษาโดยตรงโดยไมผานคณะกรรมการบริหารการศึกษาระดับมลรัฐ

สดัสวนของงบประมาณทีจั่ดสรรไปยงัสถานศึกษาจะแตกตางกนัไปในแตละมลรัฐ ข้ึนอยูกับระดับการตัดสินใจของมลรัฐ โดยปกติคาใชจายเกี่ยวกับเงินเดือนครูจะจัดสรรโดยตรงจากสวนกลางไปยังสถานศึกษา ส ําหรบัคาใชจายเกีย่วกบัการบํ ารงุ ซอมแซมอาคารสถานที่จะจัดสรรผานหนวยงานระดับมลรฐั ทัง้นี ้ ในการจัดสรรเงินจากรฐับาลกลางไปยังสถานศึกษานั้นจะมีการกันเ งินสวนหนึ่งไวสํ าหรับการบรหิารของหนวยงานทีเ่กีย่วของในแตละระดับ ยิ่งหนวยงานบริหารที่เกี่ยวของมีหลายระดับก็ตองกันเงินสํ าหรับการบริหารใหมากยิ่งข้ึน ดังน้ัน ถาจุดเช่ือมตอของการจัดสรรเงินไปยงัสถานศึกษามนีอยเทาใดสถานศึกษากจ็ะไดรับการจัดสรรเงินมากเทาน้ัน ซ่ึงจะทํ าใหการจัดสรรงบประมาณมีประสิทธิภาพและชวยประหยัดงบประมาณในการบรหิารและการกํ ากับดูแลใหนอยลงได

หนวยงานบริหารที่ เป นผู จัดสรรเงินข้ันสุดทายจะเปนตัวก ําหนดทีส่ ําคัญในการจัดสรรเงิน โดยในการจัดสรรเงินจะคํ านงึถงึรปูแบบ/

คบทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

วิธีการที่สรางความเสมอภาค กอใหเกิดประสิทธิภาพและประสทิธผิลในการใชจายงบประมาณ รวมท้ังจะตองทํ าใหกระบวนการจัดสรรเงินมีความเปนธรรม โปรงใสและสามารถตรวจสอบได เพื่อใหการจัดสรรเงินปลอดจากการแทรกแซงทางการเมืองใหมากท่ีสุดเทาท่ีจะทํ าได

ท้ังน้ี คํ าจํ ากัดความของคํ าวา “ประสิทธิภาพ” และ “ความเสมอภาค” จะมีความแตกตางกันในแตละสังคม ข้ึนอยูกับทัศนคติความเช่ือ คานิยมและวัฒนธรรมของแตละสังคม ซ่ึงอาจจะเปนประสิทธิภาพหรือความเสมอภาคในสังคมหนึ่ง แตอาจจะไมเปนในอีกสังคมหนึ่งก็ได

อยางไรก็ตาม กลาวโดยรวมแลว “ประสิทธิภาพ” หมายถึงการใชทรัพยากรที่มีอยูใหเกิดประโยชนสูงสุดตอสวสัดิการสังคม และ“ความเสมอภาค” หมายถึง การกระจายผลประโยชนและตนทุน(คาใชจาย) ในการดํ าเนนิการใด ๆ ทีก่อใหเกดิความเปนธรรมกบัทกุฝายประกอบดวยความเสมอภาคในแนวนอนและความเสมอภาคในแนวต้ัง

!!!! ความเสมอภาคในแนวนอน (Horizontal equity)หมายถึง การจัดสรรงบประมาณใหกบัเขตพืน้ทีห่รอืผูเรยีนทีเ่หมอืนกนัในจํ านวนทีเ่ทากนั

ง บทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

!!!! ความเสมอภาคในแนวต้ัง (Vetical equity) หมายถงึการจัดสรรงบประมาณใหกับเขตพื้นที่หรือผูเรียนที่ตางกันในจํ านวนที่แตกตางกัน

หลักเกณฑ/วิธีการในการจัดสรรเงินใหเกิดความเสมอภาคและเปนธรรมนัน้ นอกจากจะตองจัดสรรใหทกุคนอยางเทาเทยีมกนัแลว ยงัตองจัดสรรโดยคํ านงึถงึความตองการหรือความจํ าเปนพิเศษส ําหรบัเด็กกลุมตาง ๆ เพือ่ใหทกุคนสามารถเขาถงึบรกิารการศึกษาอยางเทาเทียมกนั และคํ านึงถึงความแตกตางของราคาในแตละพ้ืนท่ี รวมท้ังปจจัย/เง่ือนไขอ่ืน ๆ ที่ทํ าใหคาใชจาย/ตนทุนทางการศึกษามีความแตกตางกัน ดวยการใหคานํ้ าหนักของตัวแปรตาง ๆ ที่น ํามาใชในการพิจารณาจัดสรรเงิน เพื่อใหเกิดความเสมอภาคและเปนธรรม

การพิจารณาเลือกตัวแปรในการคํ านวณคาใชจายนั้น ยิ่งมีตัวแปรที่วัดความเสมอภาคมากเทาใด ก็ยิ่งทํ าใหการจัดสรรงบประมาณมีความเสมอภาคเพิ่มมากขึ้นเทานั้น แตการมีตัวแปรจํ านวนมากอาจจะทํ าใหเกิดความยุงยาก ซับซอน และยังเปนการเพิ่มภาระคาใชจายในการรวบรวมขอมูลและการบริหารการจัดงบประมาณอกีดวย จึงตองพจิารณาเลอืกตัวแปรโดยดูจากความสํ าคัญ ความยากงาย และคาใชจายในการเก็บขอมูล เพื่อใหไดมาซ่ึงตัวแปรน้ันดวย

จบทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

รูปแบบ/วิธีการจัดสรรเงินจากรัฐบาลกลางไปยังมลรฐั ในกรณีของประเทศออสเตรเลียใชสูตรการคํ านวณท่ีคํ านึงถึงศักยภาพของการหารายได โดยมลรัฐที่มีศักยภาพในการหารายไดสูงกวาคาเฉลี่ย จะไดรับการจัดสรรเงินนอยกวามลรัฐที่มีศักยภาพในการหารายไดต่ํ ากวาคาเฉลีย่ ในกรณีของประเทศสหรฐัอเมรกิาการจัดสรรงบประมาณจากมลรฐัไปยงัเขตพืน้ที ่(school distric) มรีปูแบบ/วิธกีารจัดสรรเงิน ดังนี้

1) การจัดสรรเงินอุดหนุนเพื่อลดชองวาง (Gap-fillingGrants) : รัฐบาลกลางจะจัดสรรเงินอุดหนุนใหกับมลรัฐตามความแตกตางระหวางคาใชจายกับรายไดของมลรัฐ ซ่ึงจุดออนของวิธีการน้ีคือ ท ําใหแตละมลรัฐลดอัตราภาษีลงเพ่ือขอรับเงินอุดหนุนจากรัฐบาลกลางมากข้ึน

2) การจัดสรรเงินอุดหนนุสมทบเพิม่เติม (Supplementary orAdd-on Grants) : รฐับาลกลางจะจัดสรรเงินอดุหนนุใหกบัมลรัฐโดยมีเง่ือนไขใหแตละมลรัฐรกัษาระดับการใชจายเงินท่ีเปนอยูเดิม ซ่ึงเปนการแกปญหาการจัดสรรเงินชวยเหลอืเพือ่ลดชองวาง แตการจัดสรรเงินโดยวิธนีีจ้ะไมเกดิประสทิธภิาพและไมสรางความเสมอภาค เน่ืองจากเปนการใหความชวยเหลอืบนพืน้ฐานของแบบแผนการใชจายเงินในอดีตซ่ึงไมสัมพันธกับศักยภาพในการหารายไดหรือราคาปจจัยการผลิตที่

ฉ บทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

แตกตางกันในพื้นที่ตาง ๆ และเปนการใหรางวัลเขตพื้นที่ที่มีระดับคาใชจายต่ํ า ขณะเดียวกนักเ็ปนการลงโทษเขตพืน้ทีท่ีม่รีะดับคาใชจายสงู

3) การจัดสรรเงินอุดหนุนแบบรายหัว (Equal per pupil orFlat Grants) : เปนการจัดสรรใหแตละมลรัฐในอัตราท่ีเทากัน ในลักษณะคาใชจายรายหัวข้ันต่ํ าที่ไมกอใหเกิดปญหาการออกกลางคัน และเปนการประกันคุณภาพการจัดการศึกษาข้ันต่ํ าสํ าหรับทุกคน โดยโรงเรียนที่จัดการศึกษาที่มีคุณภาพเกินกวานั้นจะไมไดรับการอุดหนุนเพิ่มเติมจากรัฐบาลกลาง จุดออนของวิธกีารจัดสรรโดยวิธนีีคื้อไมสามารถขจัดความไมเทาเทียมกันของผูรบับรกิารทีม่ศัีกยภาพในเรือ่งรายไดและความตองการคาใชจายทางการศึกษาที่ไมเหมือนกัน

4) โปรแกรมการจัดสรรเงินอุดหนนุพืน้ฐาน (The FoundationPlan) : แนวความคิดของการจัดสรรเงินดวยวิธีน้ีคือ ควรมีการจัดสรรเงินอุดหนุนข้ันพื้นฐานสํ าหรับการใหบริการการศึกษาข้ันต่ํ ากับผูเรียนทุกคน โดยไมคํ านึงถึงความแตกตางของลักษณะท่ีต้ังทางภูมิศาสตรของแตละเขตการศึกษา โดยกํ าหนดจํ านวนเงินอุดหนุนข้ันพ้ืนฐานท่ีก ําหนดไวส ําหรับการใหบริการการศึกษาข้ันต่ํ า ทั้งนี้แตละเขตพื้นที่จะมีรายไดสวนหนึ่งจากการเก็บภาษีทองถิ่นในอัตราเดียวกันทุกเขตตามราคาประเมินทรัพยสินของแตละเขตพื้นที ่ และรายไดอีกสวนหนึ่ง

ชบทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

จากการจัดสรรเงินอุดหนุนจากรัฐบาลมลรัฐเพื่อใหแตละเขตพื้นที่มีรายไดรวมเทากับจํ านวนเงินอุดหนุนข้ันพ้ืนฐานท่ีกํ าหนดไว ซ่ึงรัฐบาลมลรัฐจะจัดสรรใหแตละพื้นที่มากนอยแตกตางกันตามศักยภาพในการหารายไดของแตละเขตพื้นที่

นอกจากนี้ แตละเขตพื้นที่ยังมีอิสระที่จะเก็บภาษีไดในอัตราที่สูงกวาอัตราภาษีมาตรฐานที่บังคับเก็บ หากตองการเพิ่มคาใชจายใหสงูกวาอตัราข้ันต่ํ าทีก่ ําหนด ซ่ึงทํ าใหความเสยีเปรยีบระหวางเขตพ้ืนท่ียังคงปรากฎเชนเดิม และถึงแมวาแตละเขตพ้ืนท่ีจะใชความพยายามเหมือนกัน แตก็ไมสามารถจัดการศึกษาใหเทาเทียมกันเพราะเขตพื้นที่ที่มีฐานะดีกวาจะสามารถจัดการศึกษาไดสูงกวามาตรฐานข้ันต่ํ าเมื่อเทียบกับเขตพื้นที่ที่มีฐานะยากจน

5) การจัดสรรเงินใหเกิดความเทาเทียมกันทางการเงิน(Capacity Equalisation) : เปนความพยายามในการหาวิธกีารจัดสรรเงินทีดี่กวาการจัดสรรเงินอดุหนนุข้ันพืน้ฐาน ดวยวิธกีารดังกลาวมลรัฐจะกํ าหนดระดับประกันรายไดจากการเก็บภาษีตอหนวยส ําหรับทุกเขตพืน้ทีไ่ว (ตามราคาประเมนิทรพัยสนิของแตละเขตพืน้ที)่ และใหแตละเขตพื้นที่สามารถจัดเก็บภาษีในอัตราที่แตกตางกันตามศักยภาพในการหารายไดของแตละเขตพื้นที่ แตไมเกินอัตราการเก็บภาษีทองถิ่น

ซ บทสรุปสํ าหรับผูบริหาร

สูงสุดที่กํ าหนด โดยเขตที่มีศักยภาพในการหารายไดต่ํ ามลรัฐจะจัดสรรเงินอุดหนุนเพิ่มเติมใหจนกวาจะเทากบัระดับประกนัรายไดจากการเกบ็ภาษี

นอกจากนี้ มลรฐัที่มศัีกยภาพทางการเงินสูงยังสามารถจัดเก็บภาษีเพิ่มเติมไดอีก ขอดีของการจัดสรรเงินโดยวิธีดังกลาวคือ 1)เขตพื้นที่ที่ยากจนสามารถใชคาใชจายรายหัวในอัตราเดียวกันกับเขตพื้นทีม่าตรฐาน โดยไมตองเก็บภาษีในอัตราท่ีสูงกวาความสามารถของเขตพื้นที่ 2) แตละเขตพื้นที่มอีสิระในการเลอืกอตัราภาษีที่จัดเก็บ โดยอัตราภาษีท่ีจัดเก็บอาจจะสูงกวาหรือต่ํ ากวาท่ีมลรฐักํ าหนดกไ็ด 3) ไมมีแรงจูงใจแอบแฝงในการรับความชวยเหลือจากมลรัฐโดยการเพิ่มภาษีของเขตพืน้ที ่ ส ําหรบัจุดออนของวิธีการนี้คือไมสามารถแกปญหาความไมเทาเทยีมกันระหวางมลรัฐเกี่ยวกับการเพิ่มศักยภาพในการหารายไดใหสูงกวาอัตรามาตรฐาน

6) การจัดสรรเงินอุดหนนุเพือ่เพิม่ความเสมอภาค (PowerEqualisation) : โดยวิธกีารนีห้ากเขตพืน้ทีส่ามารถเพิม่อตัราภาษีทีจั่ดเกบ็มาก ก็จะไดรับเงินชวยเหลือมากตามไปดวย ซ่ึงจะสรางแรงจูงใจใหเขตพ้ืนท่ีเพ่ิมอัตราภาษีท่ีจัดเก็บ ทํ าใหสามารถแกปญหาการชดเชยเงินอุดหนุนท่ีสูงกวาหรือต่ํ ากวาท่ีกํ าหนด

1วิธีการจัดสรรงบประมาณทางการศึกษา

วิธีการจัดสรรงบประมาณทางการศึกษา 1

1. ความนํ าเน้ือหาสาระของเอกสารน้ีเปนเร่ืองเกี่ยวกับวิธีการ

จัดสรรงบประมาณไปยังสถานศึกษาของรัฐ ซ่ึงเก่ียวของกับประเด็นค ําถาม 3 ประการคือ

1. สังคมควรจะใชงบประมาณทั้งหมดอยางไร ?2. ใครในสังคมควรจะเปนผูจายเงิน ?3. ควรจะจัดสรรไปยังสถานศึกษาอยางไร ?

2.การจดัสรรงบประมาณตามโครงสรางการบริหารระบบการจัดสรรงบประมาณของประเทศท่ีพัฒนา

แลว (โดยเฉพาะประเทศออสเตรเลยี) จะมีการจัดสรรงบประมาณตามโครงสรางการบริหาร ดังน้ี

• ! ระดับรัฐบาลกลาง• ! ระดับทองถิ่น/รัฐบาลมลรัฐ

1 Educational Funding Methodologies/1 : by Mark Witham April 2536http://www.nexus.edu.au/Teachstud/dexed/docs/witham.html

2 วิธีการจัดสรรงบประมาณทางการศึกษา

• ! ระดับเขต/ภาค/พ้ืนท่ี• ! ระดับสถานศึกษากระบวนการจัดสรรงบประมาณสามารถแสดงให

เห็นในแผนภาพท่ี 1 ดังน้ีแผนภาพท่ี 1 กระบวนการการจัดสรรงบประมาณ

ตามระดับโครงสรางการบริหาร

แผนภาพท่ี 1 แสดงใหเห็นกระบวนการการจัดสรรงบประมาณตามโครงสรางการบริหารของประเทศออสเตรเลียและประเทศอ่ืน ๆ แตกไ็มไดหมายความวาทุกประเทศจะมีข้ันตอน

รัฐบาลกลาง

ผูเสียภาษี สถาบัน/องคกรอื่น ๆรัฐบาลมลรัฐ

คณะกรรมการบริหารการศึกษาระดับมลรัฐ

คณะกรรมการบริหารการศึกษาระดับเขต/ภาค/พ้ืนท่ี

สถานศึกษาผูปกครอง

12

3

4

6

5


การจัดสรรงบประมาณเหมือนในแผนภาพน้ีท้ังหมด ตวัอยางเชนสํ านักงานการศึกษาระดับเขตพ้ืนท่ีของประเทศสหรัฐอเมริกาจะมีรายไดจากการจัดเกบ็ภาษีเปนของตนเอง ซ่ึงไมเหมือนกับของประเทศออสเตรเลีย

จากแผนภาพท่ี 1 รัฐบาลกลางจะทํ าหนาท่ีจัดหารายไดจากแหลงตาง ๆ รวมถงึการเกบ็ภาษีจากแตละมลรัฐ รายไดท่ีจัดเกบ็ท้ังหมดจะนํ ามาพิจารณาเพ่ือจัดสรรใหกับโปรแกรมตาง ๆรวมท้ังโปรแกรมดานการศึกษา โดยจัดสรรเปนงบตาง ๆ ไปใหแตละมลรัฐเพื่อด ําเนินการในกิจกรรมท่ีตอบสนองนโยบายดานการศกึษาของรัฐบาลกลาง (แสดงโดยเสนหมายเลข 1)

สํ าหรับงบอ่ืน ๆ จะถูกพิจารณาโดยท่ีประชุมของเครือรัฐออสเตรเลยีหรือท่ีประชุมนายกรัฐมนตรี เพ่ือจัดสรรใหกบัมล รัฐโดยผ านคณะกรรมการพิจารณาเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลยี (แสดงโดยเสนหมายเลข 2) โดยมีการใชวิธีการท่ีสลบัซับซอนในการจัดสรรงบประมาณใหกบัแตละมลรัฐเพ่ือใหเกดิความเสมอภาคในการจัดสรรเงนิ ซ่ึงวิธกีารดงักลาวจะครอบคลมุถงึการพิจารณาคาใชจายทางการศกึษาของแตละมลรัฐ แลวทํ าใหแตละมลรัฐมีความสามารถในการจัดการศึกษาอยางเทา


เทียมกนั โดยในกรณีท่ีรัฐบาลกลางจัดสรรเงินอุดหนุนเฉพาะใหกบัมลรัฐใดในระดบัท่ีสงูมาก คณะกรรมการพิจารณาเงนิอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลยีจะลดเงนิอุดหนุนท่ัวไปท่ีจัดสรรใหกบัมลรัฐน้ันนอยลง ส่ิงเหลาน้ีเปนเหตุผลท่ีทํ าใหการจัดสรรเงินจากรัฐบาลกลางไปยังมลรัฐ และการจัดสรรเงนิจากคณะกรรมการพิจารณาเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลียไปยังมลรัฐมีความสมัพันธกนั (แสดงโดยเสนหมายเลข 1 และ 2)

เสนหมายเลข 3 เปนเสนท่ีแสดงการจัดสรรเงนิของรัฐบาลมลรัฐไปยงักระทรวงการศกึษาของมลรัฐ โดยกระทรวงการคลังของมลรัฐจะพิจารณาจากผลตอบแทนจากการลงทุนทางการศึกษาเปรียบเทียบกับการลงทุนในดานอื่น ๆ เชน การรักษากฎหมายหรือสขุภาพ เปนตน ซ่ึงในทางปฏบิตักิระทรวงการคลังของมลรัฐจะพิจารณาจากระเบียบปฏิบัติและนโยบายการใหบริการของแตละมลรัฐ

เสนหมายเลข 4 และ หมายเลข 5 เปนเสนท่ีแสดงการจัดสรรเงินโดยคณะกรรมการบริหารการศึกษาระดับมลรัฐไปยังสถาน-ศกึษา ซ่ึงในประเทศออสเตรเลยี คณะกรรมการบริหารการศึกษาระดับเขตเปนหนวยในการบริหารของกระทรวงการศกึษา


ของมลรัฐ นอกจากน้ี เสนหมายเลข 5 ยังแสดงการจัดสรรเงินจากรัฐบาลกลางหรือรัฐบาลมลรัฐไปยังสถานศึกษาโดยไมผานคณะกรรมการบริหารการศกึษาระดบัมลรัฐ แตจัดสรรผานสถาบนั/องคกรอ่ืน ๆ ท่ีทํ าหนาท่ีจัดสรรเงินไปยังสถานศึกษา ไดแกคณะกรรมการเขตพ้ืนท่ีท่ีรับผดิชอบเกีย่วกบั Country AreasProgram และ Aboriginal and Torres Strait IslanderCouncils (ATSIC) เปนตน

สัดสวนของงบประมาณท่ีจัดสรรไปยังสถานศึกษาซ่ึงแสดงดวยเสนตาง ๆ ดงักลาวขางตน จะแตกตางกันไปในแตละมลรัฐ ข้ึนอยูกบัระดบัการตดัสนิใจของมลรัฐ ซ่ึงโดยปกตคิาใชจายเกี่ยวกับเงินเดือนครูจะจัดสรรโดยตรงจากสวนกลางไปยังสถานศกึษา (แสดงโดยเสนหมายเลข 5) ส ําหรับคาใชจายเกีย่วกบัการบ ํารุงซอมแซมอาคารสถานท่ี จะจัดสรรผานหนวยงานระดับมลรัฐ (แสดงโดยเสนหมายเลข 6) ท้ังน้ี การจัดสรรเงนิจากรัฐบาล-กลางไปยังสถานศึกษามีรายละเอียดแสดงในแผนภาพท่ี 2


แผนภาพท่ี 2 การจดัสรรเงนิจากรัฐบาลกลางไปยังสถานศึกษา

ขอสังเกต : สวนแบงของการจัดสรรทรัพยากรเพ่ือการศึกษาไมวาจะเปนเทาใดก็ตาม วิธกีารจดัสรรทรัพยากรเพือ่การศึกษาก็ยังเปนแบบเดิมคํ าถามท่ีเกิดขึน้คือ จะจดัสรรอยางไรมากกวาจะจัดสรรจ ํานวนเทาใดหมายเหต ุ: ตัวเลขรอยละเปนเพียงตัวเลขสมมติ

อยางไรกต็าม ในแตละข้ันตอนของการจัดสรรเงนิจากรัฐบาลกลางไปยงัสถานศกึษา มีการกนัเงนิสวนหน่ึงไวส ําหรับการบริหารและการบริการของหนวยงานท่ีเกีย่วของในแตละระดบั เชนการพัฒนาหลกัสตูร การจางพนักงาน และการใหบริการสนับสนุนอ่ืน ๆ ดังน้ัน ย่ิงมีจุดเช่ือมตอของการจัดสรรเงินไปยังสถาน-ศกึษานอยเทาใด สถานศกึษากจ็ะไดรับการจัดสรรเงนิมากเทาน้ัน ดวยเหตน้ีุ หลกัเกณฑ/วิธกีารจัดสรรงบประมาณท่ีถกู

ทรัพยากรทั้งหมดของรัฐบาล

รอยละ 30 จัดสรรไปยังกระทรวงการศึกษาของมลรัฐ

รอยละ 25 ที่สถานศึกษาไดรับการจัดสรร

รอยละ 5 เปนคาใชจาย

ดํ าเนินการของกระทรวงึ ั

รอยละ 10 จัดสรรโดยตรงจากสวนกลางไปยังสถานศึกษา

รอยละ 15 จัดสรรไปยังสถานศึกษาโดยอาศัยสูตรการคํ านวณ


ตองจึงเปนสิง่สํ าคญัมาก หากทํ าไดดกีจ็ะประหยดังบประมาณสํ าหรับการบริหารและการก ํากบัดูแลของผูบริหารระดับตาง ๆใหนอยลงได

นอกจากการจัดสรรเงนิงบประมาณจากรัฐบาลกลางไปยงัสถานศกึษาแลว สถานศกึษายงัมีรายไดจากคาธรรมเนียม ก ําไรจากการใหบริการอาหาร/เคร่ืองดืม่ การหาทุนจากแหลงตาง ๆและการใหบริการสิง่อํ านวยความสะดวกตาง ๆ

ความแตกตางของการจัดสรรงบประมาณไปยังสถาน-ศึกษาระหวางประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศออสเตรเลียคือ ประเทศสหรัฐอเมริกาจัดสรรเงินจากรัฐบาลกลางไปยังเขตพ้ืนท่ี (school district) จากน้ัน จึงจัดสรรไปสูสถานศึกษา ขณะท่ีของประเทศออสเตรเลียจัดสรรเงินจากรัฐบาลกลางไปยังมลรัฐ จากน้ันจึงจัดสรรไปสูสถานศึกษาโดยตรง โดยท่ีหนวยของงานบริหารท่ีเปนผูจัดสรรเงินข้ันสุดทายจะเปนตัวกํ าหนดท่ีสํ าคัญในการจัดสรรเงนิ โดยค ํานึงถงึความเสมอภาคและประสทิธิภาพ ซ่ึงในประเดน็น้ีมิไดมีการกลาวถงึในรายงานการศกึษาน้ีเหมือนกับการใหขอเสนอแนะเก่ียวกับประเด็นความสัมพันธระหวางมลรัฐกับรัฐบาลกลาง แตรายงานการศึกษาน้ีตองการเพียงศึกษา


นโยบายของรัฐในการจัดสรรงบประมาณไปสูสถานศึกษา เพ่ือใหนโยบายสงผลตอการเปลี่ยนแปลงตามที่ตองการ

ในสวนของบริบททางการเมืองน้ันยอมเปนท่ีทราบกนัดีวาการจัดสรรงบประมาณจะเปนไปตามสภาวะแวดลอมทางการเมือง ไมวาจะเปนการจัดสรรงบประมาณจากรัฐบาลกลางผานกลไกของคณะกรรมการจัดสรรเงินอุดหนุนวาจะจัดสรรในสัดสวนเทาใด และสัดสวนเทาใดท่ีควรจัดสรรโดยใชสูตรการค ํานวณลวนเปนการตดัสนิใจทางการเมืองท้ังสิน้ อยางไรก็ตาม รายงานฉบับน้ีตองการเสนอแนะวิธีการท่ีปลอดจากการเมือง โดยการหาแนวทางการจัดสรรงบประมาณท่ีพิจารณาจากความเสมอภาคและประสิทธิภาพ โดยมีวัตถุประสงคเพ่ือหาขอเสนอแนะในการจัดสรรงบประมาณท่ีเหมาะสมสํ าหรับท้ังสองฝาย

3. การจดัสรรงบประมาณไปสูสถานศึกษาโดยรัฐบาลมลรัฐ

การจัดสรรงบประมาณจากรัฐบาลกลาง/มลรัฐไปสูสถานศึกษาซ่ึงแสดงดวยเสนหมายเลข 4 และหมายเลข 5ในแผนภาพท่ี 1 น้ัน มีองคประกอบ/ตวัแปรทางดานนโยบายท่ีสํ าคัญ ซ่ึงแสดงในแผนภาพท่ี 3 ดังน้ี


แผนภาพท่ี 3 องคประกอบในการจดัสรรงบประมาณไปยังสถานศึกษาความเสมอภาคทางการศึกษาซึ่งเปนที่ยอมรับรวมกันของสังคม

ควรจะเปนความเสมอภาคในแนวนอน/แนวตั้ง ?ความเสมอภาคในแนวนอน : ความเสมอภาคของการจัดบริการการศึกษาความเสมอภาคในแนวตั้ง : ความเสมอภาคของโอกาสทางการศึกษา

ความเทาเทียมกันในคาใชจายเพื่อการศึกษา

ขอเสียเปรียบทางดานราคา- การปรับเนือ่งจากความแตกตางในตนทุนของปจจัย เชน เงินเดือนครู (ครูในพื้นที่หางไกล/ชนบท) คาใชจายในการบรรทุกสนิคา คาบ ํารุงรักษาและคาบริการ คาใชจายในการอบรมและพัฒนา ฯลฯ

ขอเสียเปรียบทางดานปริมาณ

ท่ีควรไดรับการจัดสรรเงินเพิ่มเติม เน่ืองจาก - ขนาดของโรงเรียน - ประเภทของนกัเรียน (เดก็ - ปญญาเลศิ เดก็ทีมี่ความ สามารถพิเศษ ชวงอายขุอง นกัเรยีน) - สภาพภูมิอากาศ - ความสามารถในการใช

ภาษาอังกฤษ

ท่ีตองใหการชดเชยเน่ืองจาก - ขนาดของโรงเรียน - ประเภทของนักเรียน (เปนชนพ้ืนเมือง ยากจน) - ความหางไกล - สภาพภูมิอากาศ - ความสามารถในการใชภาษาอังกฤษ

ความเทาเทียมกันโดยคํ านึงถงึศกัยภาพการหารายได- มลรัฐควรจัดสรรงบประมาณใหสถานศกึษาตามความแตกตางในศกัยภาพการหารายไดของแตละสถานศกึษาหรือไม ?

การเตรียมบริหารจัดการดานอืน่ ๆ


แมวาเอกสารน้ีจะเกีย่วของกบัการจัดสรรงบประมาณจาก มลรัฐไปสูสถานศกึษา แตกส็ามารถนํ าไปใชไดส ําหรับการจัดสรรงบประมาณจากเขตพ้ืนท่ีการศึกษาไปสูสถานศึกษาในกรณีของประเทศสหรัฐอเมริกา ซ่ึงรายละเอียดในแผนภาพท่ี 3 จะไดมีการกลาวถงึตอไป4. ความเสมอภาคกับประสิทธิภาพทางการศึกษา

Levin ไดนิยามความหมายของประสทิธภิาพและความเสมอภาคของการจัดสรรงบประมาณทางการศึกษาไว ดังน้ี

ประสทิธภิาพ : การใชทรัพยากรท่ีมีอยูใหเกดิประโยชนสูงสุดตอสวัสดิการสังคมโดยสวนรวม

ความเสมอภาค : การกระจายผลประโยชนและตนทุน(คาใชจาย) ในการดํ าเนินการใด ๆ ท่ีกอใหเกิดความเปนธรรมกับทุกฝาย

คํ าจํ ากัดความของความหมายของคํ าดังกลาวเปนสิ่งท่ีถูกก ําหนดโดยสงัคมสวนรวม ซ่ึงอาจจะเปนประสทิธภิาพหรือความเสมอภาคในสังคมหนึ่ง แตอาจจะไมเปนในอีกสังคมหน่ึงก็ได


ความเช่ือพ้ืนฐานของสงัคมออสเตรเลยีเกีย่วกบัการศึกษาคอื การศกึษาควรจัดสรรใหกบัทุกคนในลกัษณะท่ีเทาเทียมกันซ่ึงเป นสมมติฐานพ้ืนฐานสํ าหรับการจัดสรรงบประมาณการศกึษา และนํ ามาใชสํ าหรับรายงานฉบับน้ี โดยการจัดสรรงบประมาณการศึกษาจะใหความสํ าคัญกับประสิทธิภาพเปนลํ าดับท่ีสองรองจากความเสมอภาค5. ความเสมอภาคในแนวนอนและความเสมอภาคในแนวตัง้

:Garms ใหขอคดิเห็นวา ความเสมอภาคในแนวนอนเปน

บรรทัดฐานในการจัดการศกึษา ซ่ึงแบงไดเปน 3 ประเภท คอื 1)ความเสมอภาคของการเขาถงึการศกึษา 2) ความเสมอภาคของกระบวนการทางการศึกษา และ 3) ความเสมอภาคของผลสมัฤทธิท์างการศกึษา โดย Miller Husen และ Coleman ไดจํ าแนกความเทาเทียมกันของความเสมอภาคเปน 7 ประเภทซ่ึงความเสมอภาคแตละประเภทจะเปนหัวขอใหญในรายงานฉบับนี้ท่ีจะกลาวถึงตอไป

สมาคมผูปกครองนักเรียนชนบท/หางไกล ไดจํ าแนกความแตกตางระหวางความเสมอภาคและความเทาเทียมกันวา ความเสมอภาคหมายถึงการใหโอกาสกับทุกคนโดยเทาเทียม


กนั (Vertical equity) และความเทาเทียมกนั หมายถงึ การจัดสรรงบประมาณใหกบัผูเรียนในจํ านวนท่ีเทากนั (Horizontal equity)

6. ผลท่ีเกิดขึน้จากการจดัสรรงบประมาณตอผลสมัฤทธิท์างการเรียนของนักเรียนผลจากการศกึษาท่ีด ําเนินการใน Nebraska หรือท่ีอ่ืน ๆ

โดยการควบคุมตัวแปรไดช้ีใหเห็นวา ยังไมมีเคร่ืองยืนยันวาการจัดสรรทรัพยากร (สือ่ อุปกรณการเรียนการสอน ซ่ึงไมรวมครู) จะเปนปจจัยสํ าคัญที่สงผลตอผลสมัฤทธิท์างการเรยีนของนักเรียน ในทางตรงกนัขาม ผลการศึกษากลบัแสดงใหเห็นวาอุปกรณทางการศึกษามีผลนอยมากเม่ือเปรียบเทียบกับปจจัยเกี่ยวกับความเฉลียวฉลาดโดยกํ าเนิดและสภาพแวดลอมของครอบครัว ซ่ึงมีผลตอการเรียนของนักเรียนมากกวามาก

Sher มีความเห็นวา สือ่และอุปกรณการเรียนการสอนอาจจะไมส ําคญัเทากบัการมีครูท่ีด ี แตปญหาคอืจะวัดคณุภาพของครูท่ีดไีดอยางไร เพราะวา Sher ไมเช่ือวา ประสบการณคุณสมบัติ ระดับเงินเดือน วิชาที่สอนของครู จะสะทอนความรูความสามารถของครู ซ่ึงเห็นไดจากครูใน Nebraska ท่ีมีคณุสมบตัิตํ่ ากวาคาเฉล่ียระดับประเทศของประเทศสหรัฐอเมริกา แตผล


คะแนนทดสอบของนัก เ รียนและการสอบเข า เ รียนในมหาวิทยาลัยกลับอยูในระดับที่สูง

Paully มีความเห็นแตกตางจาก Sher เล็กนอย เขาเช่ือวาปจจัยสํ าคัญที่สุดไมใชการมีครูที่ดี แตอยูท่ีการจัดครูท่ีดีใหสอดคลองกบักลุมนักเรียน จึงเสนอนโยบายวา ในการเพ่ิมผลสมัฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนควรจะตองมีการใหขอมูลกับผูปกครองและสงเสริมใหผูปกครองแสดงความคดิเห็นวา ควรจัดสภาพการจัดการเรียนการสอนแบบไหนในหองเรียนใหกับเด็ก

อยางไรกต็าม Jencks ยนืยนัวา ความแตกตางระหวางโรงเรียนมีผลเพียงเลก็นอยในระยะยาว และการก ําจัดความแตกตางระหวางโรงเรียนก็ไมไดทํ าใหคุณภาพของคน (ผูใหญ) ใกลเคียงกัน แมแตการก ําจัดความแตกตางในการใหการศึกษาท่ีผูเรียนควรไดรับก็ไมมีผลเชนกัน ซ่ึงหากส่ิงท่ีกลาวมาขางตนเปนจริง โรงเรียนควรจะพิจารณาผลท่ีเกดิข้ึนในระยะสั้นมากกวาเล็งผลเลิศในระยะยาว ซ่ึงความเห็นดังกลาวไมไดขัดแยงกับความคิดในการจัดสรรทรัพยากรไปยังโรงเรียนเพ่ือทํ าใหเกิดโอกาสท่ีเทาเทียมกัน แตเปนความเห็นท่ีแสดงวา การจัดสรรทรัพยากรทางการศึกษาท่ีเทาเทียมกันก็ไมไดมีความแตกตาง


ไปจากการจัดสรรบริการดานอ่ืน ๆ เชน สวนสาธารณะ การใชบริการการก ําจัดขยะมูลฝอย ใหเสมอภาคเทาเทียมกัน

Levin มีความเห็นในทางตรงขาม เขายนืยนัวาการจัดสรรเงินท่ีเทากันไปยังนักเรียนแตละคนจะไมเพียงพอหรือเหมาะสมกับนักเรียนแตละคน โดยยกตัวอยางของการใหบริการสุขภาพและโภชนาการ ซ่ึงอาจจะมีผลกระทบตอโอกาสการเขารับบริการการศึกษาของผูเรียน

นอกจากขอโตแยงในเร่ืองความเสมอภาค Levin ยังไดโตแยงเกีย่วกบัประสทิธภิาพของการจัดสรรทรัพยากรดงัน้ี เดก็ท่ีมาจากพื้นฐานครอบครัวที่ยากจนมักจะขาดการลงทุนเกี่ยวกับสุขภาพ โภชนาการ และการกระตุนสติปญญา ซ่ึงมีผลตอผลสมัฤทธิท์างการเรียนในโรงเรียน เดก็เหลาน้ันควรไดรับการจัดสรรทรัพยากรเพ่ือชดเชย/ใหความชวยเหลอื หากความจํ าเปนพ้ืนฐานเหลาน้ีไมไดรับการสนองตอบ การใหบริการการศึกษาก็จะไมเกิดผลหรือลมเหลวและไมเกิดประโยชน

7. การจัดสรรคาใชจายท่ีคํ านึงถึงความเทาเทียมกันและขอเสยีเปรียบท่ีควรไดรับการชดเชยหรือจดัสรรเพิม่เตมิ


เพ่ือท่ีจะใหเกิดความเสมอภาคในแนวต้ัง จํ าเปนตองปรับวิธีการจัดสรรงบประมาณโดยคํ านึงถึงความแตกตางของคาใชจายท่ีจํ าเปนและความแตกตางของศักยภาพในการหารายไดของสถานศึกษาตาง ๆ

การปรับความแตกตางของคาใชจายในแตละสถานศกึษาเพ่ือความเทาเทียมกนัในการจัดสรรเงนิ จะตองค ํานึงถงึองคประกอบท่ีสํ าคัญ 2 ประการ คือ ราคาและปริมาณของตัวแปรตาง ๆ ท่ีทํ าใหคาใชจายมีความแตกตางกัน ซ่ึงตัวแปรเหลาน้ีทํ าใหจํ าเปนตองมีคาใชจายเพ่ิมข้ึน

7.1 สูตรการคํ านวณเปนเพียงคาประมาณบนฐานของความจ ําเปน สตูรการค ํานวณการจัดสรรงบประมาณซ่ึงรวมตวัแปรเกีย่วกบัขอเสยีเปรียบตาง ๆ เปนเพียงคาประมาณการคาใชจายท่ีค ํานวณอยางหยาบ ๆ เชน คณะกรรมการจัดสรรเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลยี ไดจัดสรรงบประมาณส ําหรับช้ันปท่ี 11 สงูกวา ช้ันปท่ี 8 ถึง 1.5 เทา ซ่ึงเปนการมองในภาพรวมท่ีอาจจะขัดแยง/ไมสอดคลองกับการจัดสรรงบประมาณไปสูสถานศึกษาอยางแทจริง แตก็มิไดถึงกับเปนเร่ืองท่ีสรางความเสยีหาย เพราะสถานศกึษาสามารถปรับงบประมาณท่ีไดรับจัดสรรใหถงึตวัผูเรียนได เน่ืองจากเปนผูท่ีอยู


ใกลชิดผูเรียนมากท่ีสุด จึงสามารถเขาใจปญหา/ความตองการของผูเรียนแตละคนไดเปนอยางดี

แมวารัฐบาลกลางจะสามารถจัดสรรงบประมาณไดตรงตามความตองการของผูเรียน เน่ืองจากมีขอมูลของนักเรียนแตละคนเหมือนในกรณีของเมือง Edmonton ประเทศแคนาดาปญหากย็งัเกดิข้ึนเหมือนเดมิ เพราะการจัดสรรงบประมาณในแตละระดบัการศกึษามีการใหคาน้ํ าหนักท่ีกํ าหนดข้ึนเอง โดยนักเรียนท่ีมีสภาพตามเกณฑท่ีกํ าหนดอาจจะไมตองการความชวยเหลอืเพ่ิมเตมิกไ็ด ซ่ึงเปนเร่ืองท่ีสถานศึกษาจะตองปรับวิธีการจัดสรรงบประมาณใหเหมาะสมข้ึนมาใหม

7.2 ขอเสยีเปรียบท่ีตองใหการอดุหนุนเปนพเิศษสามารถจํ าแนกเปน 2 ประเภท คือ 1) ขอเสียเปรียบทางดานปริมาณ (Quantity Disabilities) เปนการปรับปรุงการจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติม เน่ืองจากตองใชทรัพยากรเพ่ือตอบสนองความตองการท่ีเพ่ิมข้ึน เพ่ือใหทุกคนมีโอกาสไดรับบริการการศกึษาอยางเทาเทียมกนั และ 2) ขอเสยีเปรียบทางดานราคา (Price Disabilities) เปนการปรับปรุงการจัดสรรงบประมาณโดยคํ านึงถึงความแตกตางของราคาของปจจัยการผลิตในพ้ืนท่ีตาง ๆ


7.3 ขอเสยีเปรียบทางดานปริมาณ (QuantityDisabilities) การปรับปรุงการจัดสรรงบประมาณโดยวิธีน้ีเพ่ือใหสถานศกึษาสามารถปรับสดัสวนการใชปจจัยการผลิตในการจัดการศกึษา ซ่ึงประกอบดวย ขอเสยีเปรียบท่ีตองใหการชดเชย(Compensatory Disabilites) เชน สถานศึกษาหน่ึงอาจจะตองใชปจจัยการผลิตมากกวาสถานศึกษาอื่น ๆ เพ่ือใหเกิดความเสมอภาคในแนวต้ังระหวางสถานศึกษา และ ขอเสียเปรียบท่ีควรไดรับการจัดสรรเงินเพ่ิมเติม (Meritorious Disabilities)เชน สถานศกึษาท่ีจัดการศกึษาเพ่ือใหโอกาสทางการศึกษาเฉพาะกลุม (เด็กท่ีมีความสามารถพิเศษ หรือเดก็ปญญาเลศิ)จํ าเปนตองไดรับทรัพยากรเพ่ิมเปนพิเศษ

7.3.1 ขอเสยีเปรียบท่ีตองใหการชดเชย (CompensatoryDisabilities) ประกอบดวยตัวแปรท่ีเกีย่วของ ดงัน้ี

1) การเขาถึงบริการการศึกษา (Access)กระทรวงการศึกษาของมลรัฐ Northern Territory ไดใชเกณฑการเขาถึงบริการการศึกษาของ Griffith เปนเคร่ืองมือในการจัดสรรงบประมาณและนํ ามาปรับใชในการใหอํ านาจสถานศกึษาในการใชงบประมาณ ซ่ึงมีดัชนีช้ีวัดโดยรวมเพ่ือการเปรียบเทียบความแตกตางในการเขาถึงบริการการศึกษาใน


แตละพ้ืนท่ี ประกอบดวย ระยะเวลา คาใชจายในการเดินทางจากเมืองหลวงหรือเมืองท่ีมีประชากรมากกวา X คน ขนาดของจํ านวนประชากรของเมืองท่ีแตละสถานศึกษาตั้งอยู และทรัพยากรทางเศรษฐกิจของแตละเมือง ท้ัง 3 องคประกอบจะเปนตัวกํ าหนดการเขาถึงบริการการศึกษา ซ่ึงตองอาศัยองคประกอบหลักในการวิเคราะห เพ่ือใหคาน้ํ าหนักของแตละองคประกอบบนพ้ืนฐานของความสัมพันธระหวางองคประกอบตาง ๆ ท้ังน้ีเพ่ือปองกันมิใหมีการใหคาน้ํ าหนักตามความตองการของนักการเมือง

2) ความหางไกลและความกระจัดกระจายของประชากร (Isolation and Sparsity Factors) ตวัแปรเหลาน้ีเกีย่วของกบัสภาพภมิูศาสตร ไดแก ระยะทาง ระยะเวลาท่ีนักเรียนใชในการเดนิทางโดยรถประจํ าทาง ความหนาแนนของประชากร ขนาดของเขตพ้ืนท่ี หรือองคประกอบของตัวแปรขางตน เชน ความเสียเปรียบในการเรียนรูของนักเรียนท่ีอยูหางไกลเปรียบเทียบกบันักเรียนท่ีอยูในเมือง ซ่ึงรวมถึงการเรียนรูนอกสถานศึกษา และจากบุคคลอ่ืน ๆ ในสังคม ไดแก การเรียนรูจากพิพิธภณัฑ หองแสดงศลิปะ หองสมุด หนังสอืพิมพ


โทรทัศน และสิ่งอํ านวยความสะดวกอื่น ๆ ซ่ึงนักเรียนในเขตเมืองจะมีความไดเปรียบมากกวานักเรียนในเขตพ้ืนท่ีหางไกล

ความหางไกลไมจํ าเปนท่ีทํ าใหเกิดความเสียเปรียบเสมอไป นักเรียนในเมืองอาจจะเสียเปรียบเกี่ยวกับประสบการณในปา การเกษตร และกจิกรรมกลางแจง เปนตนตวัอยางเชน Priority Country Area Program (PCAP) ของมลรัฐQueensland จัดสรรงบประมาณโดยใหคาน้ํ าหนักตามระยะทางจากศนูยกลางของประชากร โดยก ําหนดระยะทาง 200 กม. จากศนูยกลางท่ีมปีระชากร 10,000 คนข้ึนไป ในขณะท่ีรัฐ Tasmaniaใชเกณฑระยะทาง 75 กม. จากศูนยกลางท่ีมีประชากร 10,000คน ข้ึนไป เปนตน

3) อุปกรณการทํ าความรอนและความเย็น(Heating and Cooling) คาใชจายส ําหรับอุปกรณทํ าความรอน-ความเย็น จะแตกตางกันไปตามสภาพภูมิศาสตรเน่ืองจากอุณหภูมิท่ีแตกตางกัน Monk ไดเสนอแนะวา สตูรการค ํานวณควรจะแสดงใหเห็นความแตกตางกันของคาใชจายดํ าเนินการของแต ละประเภทอาคารและอุปกรณการทํ าความรอน-ความเยน็ ท้ังน้ีกรอบความคดิของสูตรการค ํานวณในการจัดสรรงบประมาณไมไดรวมงบลงทุน ดังนั้นแตละสถานศึกษาจึงไม


สามารถเปลีย่นสภาพอาคารหรืออุปกรณตาง ๆ ของสถานศกึษาเพ่ือท่ีจะประหยัดคาใชจายได

4) ประเภทของอาคารเรียน (School BuildingType) Levacic ช้ีใหเห็นวา ประเภทของอาคารเรียนควรเปนปจจัยพื้นฐานในการจัดสรรงบประมาณคาใชจายที่แตกตางกันในดานการบํ ารุงรักษา การทํ าความสะอาด และคาใชจายในการทํ าความรอน

5) ความเสยีเปรียบเน่ืองจากขนาดของสถานศึกษา (School Size Disadvantage) โดยสถานศึกษาท่ีมีขนาดเทากับ X จะไดรับการจัดสรรงบประมาณบนพ้ืนฐานของจํ านวนบุคลากรเฉลี่ยตามจํ านวนนักเรียนท่ีเขาเรียนในแตละสถานศกึษา วิธกีารจัดสรรเงนิดงักลาวถูกนํ ามาปรับใชโดยคณะกรรมการจัดสรรเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลีย เพื่อสรางความเทาเทียมกนัทางการเงนิ โดยสถานศกึษาท่ีมีขนาดเล็กจะไดรับการชดเชยดวยวิธีการจัดสรรเงินโดยใชสูตรการค ํานวณ ท่ีคิดจากตนทุนคงท่ีและตนทุนผันแปร เน่ืองจากทุกโรงเรียนมีตนทุนคงท่ีในการบริหารซ่ึงไมผนัแปรตามจํ านวนนักเรียน ไดแกเงนิเดอืนครูใหญ คาบ ํารุงรักษา คาทํ าความสะอาด คาสาธารณูปโภค


เปนตน นอกจากน้ียงัมีคาใชจายผนัแปร เชน ครูประจํ าช้ัน วัสดุอุปกรณการเรียนการสอน เปนตน

อยางไรก็ตาม หากจํ านวนนักเรียนเพ่ิมข้ึนก็อาจจะสงผลใหตนทุนคงท่ีเพ่ิมข้ึนได เชน จะตองจางผูชวยครูใหญเพ่ิมข้ึน ในขณะท่ีบางคร้ังตนทุนผนัแปรกไ็มไดผนัแปรตามจํ านวนนักเรียนโดยตรงเสมอไป ดังกรณีท่ีมีนักเรียนเพ่ิม 1 คน จะไมมีผลทํ าใหตองมีจํ านวนครูประจํ าช้ันเพ่ิมข้ึนดวย นอกจากจํ านวนนักเรียนจะเพ่ิมข้ึนจนถึงระดับท่ีตองเพ่ิมช้ันเรียน ทํ าใหตนทุนผันแปรมีลกัษณะการเพ่ิมข้ึนแบบข้ันบนัไดทุก ๆ คร้ังท่ีมีจํ านวนช้ันเรียนเพ่ิมข้ึน ซ่ึงจากการใชสูตรการจัดสรรดวยตนทุนคงท่ีและตนทุนผันแปร ทํ าใหการจัดสรรงบประมาณเฉลี่ยตอคนมีคาสูงขึ้นส ําหรับโรงเรียนขนาดเล็ก ท้ังน้ี กระทรวงการศึกษาของออสเตรเลียไดใชวิธีการคํ านวณท่ีสะทอนใหเห็นคาใชจายดํ าเนินการท่ีเปนตนทุนคงท่ีและตนทุนผันแปรดังกลาวสํ าหรับการจัดการศึกษาในโรงเรียนตาง ๆ

6) ปจจยัเก่ียวกับสถานศึกษาขนาดเลก็ (SmallSchools Factors) วิธีการนี้จะแตกตางจากสูตรการค ํานวณโดยอาศยัตนทุนคงท่ีและตนทุนผันแปรเล็กนอย กลาวคือ มีการก ําหนดเกณฑในการใหความชวยเหลือ เปนตนวาสถานศึกษา


ท่ีมีจํ านวนนักเรียนตํ ่ากวา 50 คน (ยกตวัอยาง) จะไดรับการจัดสรรเพ่ิมข้ึน ซ่ึงเปนอีกวิธหีน่ึงของการแสดงใหเห็นตนทุนคงท่ีและตนทุนผันแปรของสมการตนทุนของสถานศึกษา

7) ความแตกตางของระดบั/ประเภทการศึกษา(Sector Differentials) การจัดสรรงบประมาณตอหัวในระดับประถมศึกษาอาจจะแตกตางจากระดับมัธยมศึกษา ทํ านองเดียวกันสายวิชาสามัญและสายอาชีพจะไดรับการจัดสรรงบประมาณแตกตางกัน

8) อายุ (Age) Levacic ไดอธิบายวา อยางนอยท่ีสุดรอยละ 75 ของการจัดสรรงบประมาณ ควรอยูบนพ้ืนฐานของจํ านวนและอายุของผูเรียน นักเรียนท่ีอายุมากควรไดรับการจัดสรรงบประมาณมากกวานักเรียนท่ีมีอายุนอยกวา แตก็ไมจํ าเปนเสมอไป เพราะอาจจะจัดสรรงบประมาณในระดับท่ีตํ ่ากวามากกวาระดบัท่ีสงูกวา เชน ประเทศออสเตรเลียจัดสรรงบประมาณใหระดับ 1 - 3 สูงกวาระดับ 4 -10 ใน 3 มลรัฐ ระดับ 11 - 12 สูงกวาระดับ 8 รอยละ 20 Garms รายงานวา ในประเทศสหรัฐอเมริกา ระดับมัธยมศึกษาไดรับงบประมาณสูงกวาระดับประถมศึกษารอยละ 1.25 แตในFlorida จะใหสูงกวาเพียงรอยละ 1.1 และระดับอนุบาล -


เกรด 3 ไดรับงบประมาณสูงกวาระดับประถมปลาย 1.234เทา

9) คาใชจายรายวชิา (Subject Cost) Levacicไดแสดงความคิดเห็นวา การใหคาน้ํ าหนักตามความแตกตางของคาใชจายรายวิชาอาจจะนํ ามาใชกบันักเรียนในช้ันปท่ี 6 แตยังไมไดมีการพิจารณาถึงความแตกตางระหวางสถานศึกษาเก่ียวกับความเสมอภาคในการจัดหลักสูตรของโรงเรียน ซ่ึงเปนปญหาท่ียงัไปไมถงึ เน่ืองจากตองก ําหนดคาน้ํ าหนักของแตละรายวิชาอยางรอบคอบ ถาหากหลกัสตูรเดยีวกันสามารถใชไดกับทุกโรงเรียนก็ไมมีความจํ าเปนตองกํ าหนดคาน้ํ าหนักแตละรายวิชา ในทางตรงกันขามหากโรงเรียนเลือกหลักสูตรตามท่ีตองการ ก็มีเหตุผลความจํ าเปนในเชิงนโยบายท่ีจะจัดสรรงบประมาณใหโรงเรียนท่ีเลอืกจัดหลกัสตูรวิชาสอนท่ีเสยีคาใชจายสูงมากกวาโรงเรียนท่ีเลือกจัดหลักสูตรวิชาสอนท่ีเสียคาใชจายนอยกวา ซ่ึงถาหากโรงเรียนเปล่ียนจากการจัดหลักสูตรจํ าแนกรายวิชามาเปนหลกัสตูรแบบบรูณาการ ปญหาการใหคาน้ํ าหนักแตละรายวิชาก็จะหมดไป

10) สภาพแวดลอมทางเศรษฐกิจและสงัคม(Socio-Economic Status) Lavecic ช้ีใหเห็นวา การจัดสรร


งบประมาณจํ าเปนตองพิจารณาถงึสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจิและสังคมดวย อาทิ ความมั่งคั่ง-ความยากจน รวมถึงการเปนชนพ้ืนเมือง (อะบอริจิน) ชาติพันธุ และความสามารถในการใชภาษาอังกฤษ เปนตน ซ่ึงคณะกรรมการพิจารณาการใหเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลียจะเปนผู พิจารณาจากองคประกอบของตัวแปรตาง ๆ ทางสังคม รวมท้ังตัวแปรท่ีเกี่ยวของอ่ืน ๆ

11) การจัดการรวมกัน (Co-operativeArrangement) โรงเรียนหรือเขตพ้ืนท่ีมีการใชทรัพยากรรวมกันระหวางโรงเรียนหรือเขตพ้ืนท่ี จะไดรับการพิจารณาจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติม เชน หากโรงเรียนยอมลดงบประมาณของครูโดยใชวิธีจางครูในโรงเรียนใกลเคียงมาชวยสอน โรงเรียนน้ันก็จะไดรับการจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติม

12) การไมมพีืน้ฐานในการพดูภาษาองักฤษ(Non-English Speaking Backgroud (NESB)) ในรัฐ SouthAustralia NESB เปนตัวแปรหน่ึงท่ีใชในการพิจารณาจัดสรรงบประมาณ มีงานวิจัยหลายเร่ืองท่ีแสดงใหเห็นวา ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนมัธยมศึกษาท่ีไมมีพ้ืนฐานในการพูดภาษาอังกฤษมีคาสูงกวาคะแนนเฉล่ีย ซ่ึงเปนเร่ืองท่ีนาแปลกใจ


ท้ังน้ีเปนผลมาจากคํ านิยามของผูท่ีไมมีพ้ืนฐานในการพูดภาษาอังกฤษ ซ่ึงหมายถึง การท่ีผูปกครองของนักเรียนอยางนอย 1 คนเปนคนตางชาติและเกิดในประเทศท่ีไมใชภาษาอังกฤษในการสื่อสาร ซ่ึงในหลายกรณีดูเหมือนวาครอบครัวเหลาน้ันเม่ือผานไปหน่ึงชวงอายคุน กจ็ะกลายเปนคนท่ีพูดภาษาอังกฤษไดเชนเดียวกับชาวออสเตรเลียโดยท่ัวไป ดังน้ันตัวแปรเก่ียวกับผูท่ีไมมีพ้ืนฐานในการพูดภาษาอังกฤษก็จะไมเปนตัววัดความสามารถในการใชภาษาอังกฤษท่ีดไีดอีกตอไป บางทีความสามารถในการใชภาษาอังกฤษอาจจะเปนตวัแปรท่ีเหมาะสมกวา

จากตวัแปรขางตน นาจะนํ ามาพิจารณาวาควรจะเลือกตัวใด ซ่ึงถาหากวัตถปุระสงคคือ การบรรลเุปาหมายของความเสมอภาคในแนวตัง้ ก็ควรจะเลือกตัวแปรท้ังหมด ยิ่งมีตัวแปรวัดความเสมอภาคในแนวต้ังมากเทาใด ก็จะนํ าไปสูการจัดสรรงบประมาณเพ่ือความเสมอภาคในแนวตั้งไดมากเทาน้ัน อยางไรก็ตาม พึงระลึกไวเสมอวา “การจัดสรรงบประมาณเพื่อการศึกษามิไดมีผลตอผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผูเรียนเสมอไป และรายละเอยีดในการจดัสรรงบประมาณโดยใชตัวแปรตาง ๆ อาจจะไมแตกตางไปจากการจัดสรร


งบประมาณส ําหรับการใหบริการสวนสาธารณะ บริการเก็บขยะ หรือบริการสาธารณะอื่น ๆ ก็ได”

นอกจากน้ี สตูรการค ํานวณท่ีมีตวัแปรจํ านวนมากอาจจะทํ าใหเกิดความยุงยาก ซับซอน และไมสามารถบรรลุเปาหมายของความเสมอภาคในแนวตัง้ได ถาโรงเรียนและชุมชนไมเขาใจและไมเช่ือวา การจัดสรรทรัพยากรมีความเสมอภาค นอกจากปญหาความไมเขาใจแลว ยังเปนการเพ่ิมภาระคาใชจายในการรวบรวมขอมูลและการบริหารการจัดสรรงบประมาณอีกดวย

ดงัน้ัน การเลอืกใชตวัแปรใดจะตองพิจารณาบนพ้ืนฐานของความสํ าคัญ ความยากงายในการไดมาซ่ึงขอมูลและคาใชจายท่ีเพ่ิมข้ึนดวย

7.3.2 ขอเสยีเปรียบท่ีควรไดรับการจดัสรรเงนิเพิ่มเติม (Meritorious Disabilities) มีผลงานวิจัยนอยมากท่ีกลาวถึงเร่ืองน้ี Hanushek ไดอางถึง “ศักยภาพการเรียนรูท่ีเกดิข้ึนจากตวัผูเรียนแตละคน” และ Cohn ไดกลาวถงึ การวิจัยทฤษฎีการเรียนรูท่ีพูดถึง “โปรแกรมเฉพาะสํ าหรับชดเชยความตองการของผูเรียน”

เด็กท่ีมีความสามารถพิเศษและเด็กปญญาเลิศควรเปนกลุมท่ีควรไดรับการจัดสรรเงินเพ่ิมเติม อยางไรก็ตาม


ยังไมมีสูตรการคํ านวณการจัดสรรงบประมาณสํ าหรับเร่ืองน้ี แตจะเปนการจัดสรรเปนการเฉพาะจากสวนกลาง

ตัวแปรหน่ึงท่ีควรไดรับการจัดสรรเงินเพ่ิมเติมคือ การใหคาน้ํ าหนักกบัอายแุละระดบัช้ันเรียน โดยท่ีระบบการศึกษาสวนใหญของออสเตรเลียและคณะกรรมการพิจารณาเงินชวยเหลือของเครือรัฐออสเตรเลียถือวาสิ่งเหลาน้ีควรไดรับการพิจารณาในการจัดสรรเงินเพ่ิมเติม

ท้ังน้ี คณะกรรมการพิจารณาเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลียถือวาระดับช้ันปท่ี 11 และ 12 ทํ าใหเกิดความเสียเปรียบท่ีเกิดจากขนาดช้ันเรียนท่ีเล็กลงเม่ือเปรียบเทียบกับช้ันอ่ืน ๆ อันเน่ืองจากการตกซ้ํ าช้ันและการ-ออกกลางคัน มลรัฐ South Australia Western Australia และQueensland จึงจัดสรรจํ านวนครูตอนักเรียนเพ่ิมข้ึนในช้ันปท่ี 2 - 3เ น่ืองจากถือว าการลงทุนในช้ันเร่ิมต นสํ าหรับเด็กจะเกิดประโยชนในระยะยาวมากกวาการลงทุนในปหลัง ๆ แมวาจะใชเงินจํ านวนมากก็ตาม นอกจากน้ี การจัดสรรงบประมาณใหมากข้ึนสํ าหรับเด็กในระดบัน้ี ยังมีเหตุผลอันเน่ืองมาจากระดับของการพัฒนาท่ีทํ าใหจํ าเปนตองใชอุปกรณการเรียนการสอนมากกวา แตก็ยังไมเคยปรากฎหลักฐานยืนยันวามี


การนํ าผลการวิจัยหรือทฤษฎีการเรียนรูไปใชในการจัดสรรงบประมาณ Sher ยืนยันวา อาจเปนการไมเหมาะสมหากจะพิจารณาจากความแปรปรวนระหวางเด็กกลุมอายุตาง ๆ

อยางไรกต็าม การจัดสรรงบประมาณในลกัษณะตอหัวเท ากันทุกคนในแตละระดับการศึกษาจะแสดงนัยสํ าคัญวา งบประมาณท่ีเทากันจะตอบสนองความตองการของเด็กในแตละระดับการพัฒนาอยางเทาเทียมกัน ซ่ึง Sher ไดเสนอแนะวาการจัดสรรงบประมาณไปยังสถานศึกษาจะเกิดประโยชนมากกวา หากใหสถานศกึษามีอํ านาจตดัสนิใจในการใชงบประมาณบนฐานของความตองการในการพัฒนาของนักเรียนแตละคน ท้ังน้ีพึงระลึกดวยวา วิธีการจัดสรรงบประมาณท่ีแตกตางกันไปตามอายุหรือระดับช้ันจะไมสะทอนความ-เสมอภาค หากนักเรียนทุกคนตองผานทุกระดับช้ันในระบบการศึกษาอยูแลว

7.4 ขอเสยีเปรียบทางดานราคา (Price Disabilities)การพิจารณาในเร่ืองน้ีจะมีลกัษณะท่ีตรงไปตรงมา เชน ความแตกตางของคาใชจายน้ํ ามันเช้ือเพลิงในพ้ืนท่ื A ท่ีสูงกวาเม่ือเปรียบเทียบกับพ้ืนท่ี B อันเกิดจากราคาท่ีแตกตางกันในสองพ้ืนท่ีเปนส่ิงท่ีควรไดรับการชดเชย แตจะไมไดรับการชดเชย


หากเปนความแตกตางเน่ืองจากปริมาณการใช ดังนั้น แมวาราคาท่ีสูงข้ึนจะทํ าใหปริมาณการใชน้ํ ามันในพ้ืนท่ี A ลดลงโรงเรียนก็จะไดรับการชดเชยเน่ืองจากขอเสียเปรียบทางดานราคาในกรณีท่ีโรงเรียนใชน้ํ ามันเพ่ิมข้ึนดวยเหตุผลความจํ าเปน เชน พ้ืนท่ี A มีอากาศท่ีเย็นกวาพ้ืนท่ี B เปนตน

วิธีการกํ าหนดความแตกตางของราคาในแตละเขตพ้ืนท่ีคอืการตรวจสอบราคามาตรฐานของสนิคาตาง ๆ ท่ีโรงเรียนตองใช แลวค ํานวณเปนดัชนีราคา ซ่ึงสามารถใหคาน้ํ าหนักตามความแตกตางระหวางราคาของเขตพ้ืนท่ีกับดัชนีราคามาตรฐานท่ีก ําหนด ซ่ึงสวนใหญจะใชดัชนีของเขตพ้ืนท่ีเมืองในการวัดความแตกตางดังกลาว

ปญหาท่ีเกดิข้ึนกบัวิธกีารดงักลาวคอื เขตพ้ืนท่ีตาง ๆอาจจะจัดการปรับเปลี่ยนราคาของปจจัยการผลิตตาง ๆ ไดแตสิ่งเหลานี้ไมไดเปนปญหาของโรงเรียนในออสเตรเลีย แตเปนปญหาท่ีเกิดข้ึนกับคณะกรรมการพิจารณาเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลีย ซึ่งมักจะตั้งค ําถามวาแตละรัฐไดจายเงนิเดอืนครูสงูกวาเงนิเดอืนท่ีควรจะเปนดวยเหตผุลทางการเมืองหรือดวยเหตผุลเชิงนโยบายหรือไม ค ําถามท่ีตามมาคอื นโยบายการเก็บภาษีของมลรัฐจะสงผลกระทบตอราคาน้ํ ามันหรือไม


ซ่ึงส่ิงเหลาน้ีไมไดเกิดข้ึนกับโรงเรียนในออสเตรเลีย แตอาจจะเกิดข้ึนกับการจัดสรรงบประมาณไปสู เขตพ้ืนท่ีของสหรัฐ-อเมริกา เน่ืองจากแตละเขตพ้ืนท่ีสามารถก ําหนดการจัดเกบ็ภาษีไดเอง โดยเฉพาะภาษีทรัพยสิน

เปนไปไดวาโรงเรียนในออสเตรเลียอาจจะทํ าใหเกิดการปรับเปลีย่นราคาได ถาทุกโรงเรียนในเขตพ้ืนท่ีไมมีประสทิธิภาพในการจัดซ้ือจัดจาง ยกตวัอยางเชน กระดาษถายเอกสารซ่ึงเปนปจจัยการผลิตในการจัดการศึกษาของโรงเรียน บางเขตพ้ืนท่ีอาจจะรวมกลุมกันซ้ือในปริมาณมาก ในขณะท่ีอีกเขตพ้ืนท่ีหน่ึงอาจจะซ้ือเองในจํ านวนท่ีนอย การกํ าหนดราคามาตรฐานของแตละเขตพ้ืนท่ีจึงมีความจํ าเปนเพ่ือใหม่ันใจวา ดัชนีราคามาตรฐานจะสะทอนความแตกตางของราคาไมใชความแตกตางของการบริหารจัดการ

ตวัอยางขางตนแสดงใหเห็นวา การจัดซ้ือจัดจางมีอิทธิพลตอราคา ในกรณีน้ีควรจะพิจารณาวาการจัดสรรเงินท่ีคํ านึงถึงขอเสียเปรียบทางดานราคา จะชวยแกปญหาความเหลื่อมลํ้ าท่ีเกิดจากความแตกตางของราคาสํ าหรับโรงเรียนแตละแหงไดหรือไม กลาวคือ แทนท่ีจะจัดสรรงบประมาณใหทุกโรงเรียนซ้ือกระดาษถายเอกสารในราคาท่ีแตกตางกนั อาจจะ


ใชวิธีจัดซ้ือจากสวนกลางซ่ึงมีประสิทธิภาพมากกวาและชวยขจัดปญหาความแตกตางของราคาดวย โดยโรงเรียนอาจจะจัดซ้ือไดเองในสวนท่ีนอกเหนือจากท่ีสวนกลางจัดซ้ือให แตโรงเรียนจะไมไดรับการชดเชยเน่ืองจากความแตกตางของราคา

7.5 การใหคาน้ํ าหนักของตวัแปรขอเสยีเปรียบตางๆ ที่แตกตางกัน ในการจัดสรรงบประมาณสามารถพิจารณารวมตัวแปรเกี่ยวกับขอเสียเปรียบทางดานปริมาณและดานราคา โดยจํ าแนกการใหคาน้ํ าหนักท่ีแตกตางกันเปน 2 ประเภทคือ 1) การใหคาน้ํ าหนักภายใน ซ่ึงวัดจากการใหคาน้ํ าหนักของตวัแปรขอเสยีเปรียบแตละตวั และ 2) การใหคาน้ํ าหนักภายนอก ซ่ึงวัดจากการใหคาน้ํ าหนักของตัวแปรขอเสียเปรียบโดยการเปรียบเทียบระหวางโรงเรียนและพ้ืนท่ีตาง ๆ

7.5.1 การค ํานวณจากคาใชจายมาตรฐานกับการกํ าหนดจากสวนกลาง (Standard Cost versus Top-Down Apporach) ในความคิดของ Levacic ท้ัง 2 วิธีน้ันเปนการใหคาน้ํ าหนักภายใน ดงักรณีตวัอยางการค ํานวณคาใชจายมาตรฐานตามอายุและช้ันป โดยในกรณีของช้ันปมีการใหคาน้ํ าหนักแตละช้ันจากตนทุนของปจจัยการผลิตแตละชนิดที่คํ านวณจากคาใชจายท่ีเปนจริง สํ าหรับการค ํานวณคา


ใชจายโดยการกํ าหนดจากสวนกลางน้ัน จะกํ าหนดคาน้ํ าหนักแตละช้ันจากผูเช่ียวชาญในสวนกลาง ซ่ึงจะทํ าใหโรงเรียนรูวาสวนกลางใหความส ําคัญกับการศึกษาในระดับชั้นใด

อยางไรก็ตาม Levacic ไมไดอธิบายรายละเอียดเกีย่วกบัการก ําหนดคาน้ํ าหนักท่ีแทจริงของตวัแปรตาง ๆ ส ําหรับการคํ านวณคาใชจายมาตรฐานกับการกํ าหนดจากสวนกลาง ท้ังน้ี ในการค ํานวณคาใชจายมาตรฐานน้ัน ไมไดระบใุหชัดเจนเกีย่วกบัการใหคาน้ํ าหนักของตวัแปรแตละตวั ถงึแมวาจะมีการใชสูตรการคํ านวณท่ีแสดงนัยเกี่ยวกับคาน้ํ าหนักของตัวแปรตาง ๆ ก็ตาม แตก็ไมรูวาคาน้ํ าหนักท่ีแทจริงของตัวแปรแตละตัวเปนเทาไร เน่ืองจากตัวแปรตาง ๆ มีความสัมพันธซ่ึงกันและกันจนแยกไมออก

ขอดีของวิธีการค ํานวณคาใชจายมาตรฐานคือ เปนการค ํานวณบนฐานของขอมูลจริง แตกเ็ปนท่ีถกเถียงกันมากวาคาใชจายท่ีใชในการคํ านวณมาไดอยางไร นอกจากน้ียังตองใชขอมูลจํ านวนมากและเสียคาใชจายสูง รวมท้ังมีความซับซอนมากจนยากท่ีโรงเรียนจะเขาใจ


ขอเสยีอีกประการหน่ึงคอื วิธีน้ีค ํานวณโดยใชรูปแบบการจัดการศกึษาของโรงเรียนในอดตีเปนฐาน แตไมไดค ํานวณจากรูปแบบการจัดการศกึษาท่ีควรจะเปน

ขอดีของวิธีการคํ านวณโดยการกํ าหนดจากสวนกลางคือ ไมตองใชขอมูลมาก เสียคาใชจายนอย และเขาใจไดงาย นอกจากน้ียังมองนโยบายหรือความตองการในอนาคตมากกวาส่ิงท่ีเกิดข้ึนในอดีต แตกมี็ขอโตแยงในระดบัโรงเรียนวาไมไดพิจารณาจากขอมูลจริง

7.5.2 การค ํานวณจากผลตอบแทนจากการลงทุน(Return on Invesment Approach) เปนการพิจารณาการจัดสรรงบประมาณในแตละระดบั/ประเภทการศกึษา โดยเปรียบเทียบระหวางผลตอบแทนจากการลงทุนของผู สํ าเร็จการศึกษากับคาเสียโอกาสของการสูญเสียรายไดและคาใชจายท่ีใชในการลงทุนจัดการศกึษา

ปญหาท่ีพบจากวิธีการคํ านวณดังกลาวเปนปญหาเกีย่วกบัความเสมอภาค กลาวคอื การจัดสรรงบประมาณจะมุงไปยังพ้ืนท่ีอุตสาหกรรมท่ีมีตลาดแรงงานเปนไปตามกลไกตลาด ในขณะท่ีพ้ืนท่ีท่ีหางไกล/ชนบทตองเผชิญกับตนทุนตอหัวท่ีสูงกวาเน่ืองจากมีจํ านวนประชากรนอย


ถึงแมวาจะไมสามารถวัดคาเสียโอกาสของการสูญเสียรายได ในช้ันเร่ิมต นของระดับการศึกษาได อย างสมบูรณ แตแนวคดิเกีย่วกบัอัตราผลตอบแทนจากการลงทุนกมี็ศักยภาพสูงในการใชเปนเคร่ืองมือในการกํ าหนดคาน้ํ าหนักจากช้ันปหรือระดับช้ัน ตัวอยางเชน การนํ าผลตอบแทนจากการลงทุนสํ าหรับการสอนคนตาบอดในช้ันปท่ี 1 เปรียบเทียบกบัโปรแกรมการแกไขปญหาการอานออกเขียนไดในช้ันปท่ี 10 จะสามารถนํ ามาใชเปนพ้ืนฐานในการกํ าหนดคาน้ํ าหนักได

7.5.3 การค ํานวณจากสมการเปาหมาย (TheGoal Programming Approach) Cohn และ Millman ไดแสดงใหเห็นวา สมการเปาหมาย (goal programming) เปนรูปแบบหน่ึงของสมการเชิงเสนตรง (linear programming) ซ่ึงมีหลายวัตถ-ุประสงค ไดแก ความสามารถทางดานวิชาคณิตศาสตรหรือภาษาอังกฤษ การมีสวนรวมในวิชาดนตรี อัตราการตกซ้ํ าช้ันความเทาเทียมกันในเร่ืองเพศ เปนตน ซ่ึงในอนาคตสมการการผลติท่ีใชเทคนิคสมการเชิงเสน จะสามารถใชเปนเคร่ืองมือในการกํ าหนดการใชทรัพยากรท่ีเหมาะสมสํ าหรับการผลิตในแตละวิชา แตวิธีการดังกลาวตองใชความพยายามเปนอยางมาก และจะตองมีขอมูลท่ีนาเช่ือถือได เพ่ือนํ ามาสรางสมการ


ใหสะทอนสภาพหองเรียนท่ีเปนจริง ซ่ึงอาจจะไมเปนท่ีเขาใจหรือไดรับการสนับสนุนจากโรงเรียน

8. ความเทาเทียมกันในศักยภาพของการหารายได(Revenue Capacity Equalization) จากแผนภาพท่ี 1 ซ่ึงแสดงโดยเสนหมายเลข 2 น้ัน เปนการแสดงการจัดสรรงบประมาณจากรัฐบาลกลางไปยงัมลรัฐ ซ่ึงการจัดสรรดังกลาวจะใชวิธีการท่ีคํ านึงถึงความเทาเทียมกันในศักยภาพของการหารายได ส ําหรับกรณีของประเทศสหรัฐอเมริกา ไดมีการนํ าวิธกีารดงักลาวไปใชสํ าหรับการจัดสรรงบประมาณจากมลรัฐไปยังเขตพ้ืนท่ี (school district) ซ่ึงหมายความวา รัฐบาลกลางจะปรับปรุงวิธีการจัดสรรงบประมาณเพ่ือการศกึษา โดยพิจารณาจากศกัยภาพในการหารายไดท่ีจะนํ ามาใชจัดการศึกษาของแตละมลรัฐ เม่ือเปรียบเทียบกับศกัยภาพโดยเฉลีย่ของทุกมลรัฐ ในทางปฏบิตัิของประเทศออสเตรเลยี มลรัฐท่ีมีศักยภาพในการหารายไดสูงกวาคาเฉลี่ยจะไดรับการจัดสรรงบประมาณนอยกวามลรัฐท่ีมีศกัยภาพในการหารายไดนอยกวาคาเฉลีย่

รูปแบบของความเทาเทียมกนัในศกัยภาพของการหารายได ประกอบดวย 6 รูปแบบ ดังน้ี


1. การจัดสรรเงนิอุดหนุนเพ่ือลดชองวาง (Gap-fillingGrants)

2 . การ จัดสรร เ งิ น อุดหนุนสมทบเ พ่ิมเ ติ ม (Supplementary or Add-on Grants)

3. การจัดสรรอุดหนุนแบบรายหัว (Equal PerPupil or Flat Grants)

4. โปรแกรมการจัดสรรเงนิอุดหนุนพ้ืนฐาน (TheFoundation Plan)

5. การจัดสรรเงินอุดหนุนใหเกิดความเทาเทียมกันทางการเงิน (Capacity Equalisation)

6. การจัดสรรเงนิอุดหนุนเพ่ือเพ่ิมความเสมอภาค(Power Equalisation)

8.1 การจดัสรรเงนิอดุหนุนเพือ่ลดชองวาง(Gap-filling Grants) โดยรัฐบาลกลางจัดสรรเงินอุดหนุนใหกับมลรัฐตามความแตกตางระหวางคาใชจายกับรายไดของมลรัฐ ซ่ึงจุดออนของวิธีการน้ีคือ ทํ าใหแตละมลรัฐลดอัตราภาษีลงเพื่อรับเงินอุดหนุนจากรัฐบาลกลางมากขึ้น

8.2 การจัดสรรเงินอุดหนุนสมทบเพิ่มเติม(Supplementary or Add-on Grants) เปนการจัดสรรท่ีรัฐบาล


กลางใหเงินอุดหนุนโดยมีเง่ือนไขใหมลรัฐรักษาระดับการใชจายเงินท่ีเปนอยูเดิม ซ่ึงจะชวยแกปญหาของวิธีการจัดสรรเงินอุดหนุนเพ่ือลดชองวาง แตเงินอุดหนุนท่ีสมทบเพ่ิมเติมจะไมเกิดประสทิธภิาพและไมมีความเสมอภาค เน่ืองจากเปนการอุดหนุนบนพ้ืนฐานของแบบแผนการใชจายในอดตี ซ่ึงไมสัมพันธกับศักยภาพในการหารายไดหรือราคาของปจจัยการผลิตท่ีแตกตางกันในพื้นที่ตาง ๆ และเปนการใหรางวัลเขตพื้นที่ที่มีระดับคาใชจายตํ่ า ในขณะท่ีเปนการลงโทษเขตพ้ืนท่ีท่ีมีระดบัคาใชจายสงู

8.3 การจัดสรรเงินอดุหนุนแบบรายหัว (EqualPer Pupil or Flat Grants) เปนการจัดสรรใหแตละมลรัฐในอัตราท่ีเทากันในลักษณะคาใชจายรายหัวข้ันตํ่ าท่ีไมกอใหเกิดปญหาการออกกลางคนั และเปนการประกนัคณุภาพการจัดการศกึษาข้ันตํ ่าส ําหรับทุกคน โดยโรงเรียนท่ีจัดการศกึษาท่ีมีคณุภาพเกินกวาน้ันจะไมไดรับการอุดหนุนเพ่ิมเติมจากรัฐบาลกลาง

จุดออนของการคํ านวณโดยวิธีการน้ีคือ ไมสามารถขจัดความไมเทาเทียมกนัของผูรับบริการท่ีมีศักยภาพในเร่ืองรายไดและความตองการคาใชจายทางการศึกษาท่ีไมเหมือนกัน


ประสบการณของประเทศสหรัฐอเมริกาคือ คาใชจายรายหัวไมเพียงพอส ําหรับการจัดการศกึษาข้ันพ้ืนฐาน

8.4 โปรแกรมการจัดสรรเงินอุดหนุนพ้ืนฐาน(The Foundation Plan) วิธีการน้ีเปนการปรับปรุงจากวิธีการจัดสรรเงินอุดหนุนเพ่ือลดชองวางท่ีเกิดจากการหารายไดทางการศึกษาท่ีแตกตางกันระหวางมลรัฐตาง ๆ โดยการกํ าหนดคาใชจายข้ันตํ่ าสํ าหรับนักเรียนแตละคน แลวปรับคาใชจายดังกลาวโดยพิจารณาจากศักยภาพในการหารายไดของแตละเขตพ้ืนท่ี

เงินอุดหนุนตอหัวท่ีไดรับจัดสรรจะเทากับรายไดจากภาษีของเขตพ้ืนท่ีท่ีนํ ามาใชจัดการศกึษาตอหัว หักดวยฐานภาษีท่ีจัดเก็บในอัตราท่ีเขตพ้ืนท่ีกํ าหนดตอหัว คูณดวยอัตราภาษีมาตรฐานท่ีบังคับเก็บ โดยปกติอัตราภาษีมาตรฐานจะสูงกวาอัตราภาษีของแตละเขตพ้ืนท่ี ซ่ึงแสดงในรูปของสมการดังน้ี

Gi = Ts x (Ys - Yi)Gi = เงินอุดหนุนจากรัฐบาลกลางตอหัว (Grant per

capita)


Ts = อัตราภาษีมาตรฐานท่ีบังคับเก็บ (StandardMandatory Tax Rate)

Ys = ฐานภาษีท่ีจัดเก็บในอัตรามาตรฐานตอหัว(Standard Tax Base per Capita)

Yi = ฐานภาษีท่ีจัดเก็บในอัตราท่ีเขตพื้นท่ีกํ าหนดตอหัว (Individual District Tax Base per capita)

ท้ังน้ี แตละเขตพ้ืนท่ีมีอิสระท่ีจะเก็บภาษีไดในอัตราท่ีสูงกวาอัตราภาษีมาตรฐานท่ีบังคับเก็บ หากตองการเพ่ิมคาใชจายใหสงูกวาอัตราข้ันตํ ่าท่ีก ําหนด ซ่ึงทํ าใหความเสีย-เปรียบระหวางเขตพ้ืนท่ียังคงปรากฎเหมือนเดิม และถึงแมวาแตละเขตพ้ืนท่ีจะใชความพยายามเหมือนกัน แตก็ไมสามารถจัดการศกึษาใหเทาเทียมกนั เพราะเขตพ้ืนท่ีท่ีมีฐานะดีสามารถจัดการศึกษาไดสูงกวามาตรฐานข้ันตํ่ าเม่ือเทียบกับเขตพ้ืนท่ีท่ีมีฐานะยากจน

8.5 การจดัสรรเงนิอดุหนุนใหเกิดความเทาเทียมกันทางการเงิน (Capacity Equalisation) วิธีการดังกลาวถูกนํ ามาใชโดยคณะกรรมการพิจารณาเงินอุดหนุนของเครือรัฐออสเตรเลีย โดยพิจารณาจากความเทาเทียมกันทางการเงินของมลรัฐ (ไมไดจํ ากัดเฉพาะรายไดทางการศึกษา)


โดยแตละเขตพ้ืนท่ีสามารถใหบริการในระดับมาตรฐานดวยการจัดเก็บภาษีเพ่ือนํ ามาใชจัดการศึกษาในอัตราท่ีกํ าหนดโดยเขตพ้ืนท่ี ซ่ึงอาจจะสูงหรือตํ่ ากวาอัตรามาตรฐานตอหัวก็ไดดังที่แสดงในสมการตอไปนี้

Gi = Tn x (Ys - Yi)Gi = เงินอุดหนุนจากรัฐบาลกลางตอหัว (Grant per

capita)Tn = อัตราภาษีมาตรฐานของประเทศ (Standard

National Tax Rate)Ys = ฐานภาษีท่ีจัดเก็บในอัตรามาตรฐานตอหัว

(Standard Tax Base per Capita)Yi = ฐานภาษีท่ีจัดเก็บในอัตราท่ีเขตพื้นท่ีกํ าหนดตอหัว (Individual District Tax Base per capita)

จุดออนของวิธีการน้ีคือไมสามารถแกไขปญหาความไมเทาเทียมกันระหวางมลรัฐเก่ียวกับการเพ่ิมศักยภาพในการหารายไดใหสูงกวาอัตรามาตรฐาน

ขอดีของวิธีน้ีคือ


1. เขตพ้ืนท่ียากจนสามารถใชคาใชจายรายหัวในอัตราเดียวกับเขตพ้ืนท่ีมาตรฐาน โดยไมตองเก็บภาษีในอัตราท่ีสูงกวาความสามารถของเขตพ้ืนท่ี

2. แตละเขตพ้ืนท่ีมีอิสระในการเลือกอัตราภาษีท่ีจัดเกบ็ เพราะมลรัฐไมอยูในฐานะท่ีจะใหแตละเขตพ้ืนท่ีจัดเก็บภาษีในอัตราท่ีกํ าหนดได

3. ไมมีแรงจูงใจแอบแฝงในการรับความชวยเหลือจากมลรัฐโดยการเพ่ิมภาษีของเขตพ้ืนท่ี

ในความคิดของ Grewal วิธีนี้ดีกวาวิธีอื่น ๆ ในการสรางความเทาเทียมกันของศักยภาพทางการเงินของมลรัฐ

8.6 การจัดสรรเงินอุดหนุนเพื่อเพิ่มความเสมอภาค (Power Equalisation) วิธีน้ีหากเขตพ้ืนท่ีสามารถเพ่ิมอัตราภาษีท่ีจัดเก็บมากก็จะไดรับเงินชวยเหลือมากตามไปดวย ซ่ึงจะสรางแรงจูงใจใหเขตพ้ืนท่ีเพ่ิมอัตราภาษีท่ีจัดเก็บทํ าใหสามารถแกไขปญหาการชดเชยเงินอุดหนุนท่ีสูงกวาหรือตํ่ ากวาท่ีกํ าหนด ดังที่แสดงในสมการตอไปนี้

Gi = Ti x (Ys - Yi)Gi = เงินอุดหนุนจากรัฐบาลกลางตอหัว (Grant per

capita)


Ti = อัตราภาษีมาตรฐานของเขตพื้นท่ี (IndividualDistric Tax Rate)

Ys = ฐานภาษีท่ีจัดเก็บในอัตรามาตรฐานตอหัว(Standard Tax Base per Capita)

Yi = ฐานภาษีท่ีจัดเก็บในอัตราท่ีเขตพื้นท่ีกํ าหนดตอหัว (Individual District Tax Base per capita)

8.7 ความส ําคญัของความเทาเทียมกันในศักยภาพการหารายไดตอการจดัสรรงบประมาณ (The Significanceof Revenue Capacity Equalisation to ResourceAllocation Formula) วิธกีารจัดสรรงบประมาณท่ีค ํานึงถงึความเท า เ ทียมกันในศักยภาพการหารายได ถูก นํ ามาใช ในประเทศออสเตรเลีย เพ่ือการจัดสรรงบประมาณจากรัฐบาลกลางไปสูมลรัฐ คํ าถามท่ีเกิดข้ึนคอื สามารถใชวิธกีารเดยีวกนัในการจัดสรรงบประมาณจากมลรัฐไปสูสถานศึกษาของรัฐไดหรือไม มองในอีกดานหน่ึง การจัดสรรงบประมาณจะยอมใหเกดิความแตกตางกันของรายไดท่ีโรงเรียนไดรับจากคาธรรมเนียม การระดมทุน ก ําไรจากการขายอาหาร/เคร่ืองดื่ม หรือการใหเชาอุปกรณหรือไม หรือยอมใหโรงเรียนรับเงนิอุดหนุนเฉพาะจากรัฐบาลหรือไม เชน เงนิอุดหนุนโครงการสํ าหรับโรงเรียนชนบท/หางไกล (Country Areas Program)


8.7.1 การปรับเน่ืองจากการหารายไดของโรงเรียน(Adjustments for School Generated Income) ถาตองการใหเกดิความเสมอภาคในแนวตั้ง ก็ควรท่ีจะตองปรับการใหเงินอุดหนุนตามความสามารถ ในการหารายไดของโรงเรียน อยางไรก็ตามคงจะตองพิจารณาดวยวาศักยภาพในการหารายไดขนาดไหนจึงจะมีความสํ าคัญตอการปรับการใหเงินอุดหนุน หากรายไดท่ีโรงเรียนหาไดเปนเพียงรอยละ 6 ของเงินอุดหนุน ก็ไมจํ าเปนตองปรับเพราะไมคุมกับการบริหารจัดการเงินท่ีเพ่ิมข้ึนมาอีกเพียงรอยละ 6

8.7.2 การปรับเงินชวยเหลืออื่น ๆ จากรัฐ(Adjustments for other Government Grants) การปรับเงินชวยเหลอือืน่ ๆ ของรัฐกมี็สวนทํ าใหเกดิความเสมอภาคในแนวตัง้แตกค็วรระวังไมใหเกดิปญหาความไมมีประสทิธภิาพ ตวัอยางเชน การชดเชยโรงเรียนในชนบทท่ีหางไกลโดยใชเงินจากรัฐบาลเพ่ิมข้ึน แลวไปปรับลดเงินอุดหนุนของมลรัฐใหนอยลง ท้ังน้ี เปนเพราะรัฐบาลกลางและมลรัฐมีวัตถุประสงคที่แตกตางกันในการจัดสรรเงิน กลาวคือ มลรัฐอาจจะเนนความเสมอภาคในทุกดาน ในขณะท่ีรัฐบาลกลางมีเปาหมายเพ่ือแกปญหาความไมเสมอภาคในดานใดดานหน่ึงเปนการเฉพาะตามวัตถุ-


ประสงคของรัฐบาลกลาง ปญหาจึงมิไดเกิดจากการจัดสรรเงินจากสองแหลง แตเกดิจากการท่ีมีผูจัดสรรเงนิ 2 กลุม ตามสภาพที่ควรจะเปนในอุดมคต ิ รัฐบาลกลางควรจัดสรรเงินใหรัฐบาลมลรัฐบริหารจัดการเงินเองท้ังหมดเพื่อสนองตอบความตองการของผูเรียน แตสภาพดงักลาวใชไมไดกับประเทศออสเตรเลยีเน่ืองจากรัฐบาลกลางจะจัดสรรเงนิตามเงือ่นไขในการจัดสรรเงินของมลรัฐ และสถานศึกษาไมสามารถใชเงินท่ีไดรับจัดสรรจากรัฐบาลกลางเพ่ือตอบสนองวัตถุประสงคอ่ืนท่ีนอกเหนือจากท่ีรัฐบาลกลางกํ าหนด

9. การเตรียมการบริหารจดัการดานอืน่ ๆ และขอพจิารณาดานนโยบาย (Other Administrative Arrangements andPolicy Considerations)

9.1 การจ ําแนกปจจยัการผลติ (Input Separation)ในออสเตรเลยี กระทรวงการศกึษาของทุกมลรัฐใชสตูรการค ํานวณแตกตางกันส ําหรับปจจัยการผลิตตาง ๆ โดยแยกการค ํานวณคาใชจายของครูออกมาตางหาก เพ่ือเปนการควบคุมการใชทรัพยากรของโรงเรียน ซ่ึงการใชสูตรการคํ านวณแยกจากกันดังกลาว กอใหเกิดปญหาความซ้ํ าซอนกันในการวัดตัวแปรท่ีแสดงถึงขอเสียเปรียบตาง ๆ ซ่ึงมีวิธีการวัดท่ีแตกตางกัน


เม่ืออยูกันคนละสูตร รวมท้ังเปนท่ีวิพากษวิจารณวา สูตรใดจะถูกตองกวากัน นอกจากน้ัน ยังทํ าใหเกิดความซํ ้าซอนของการจัดสรรคาใชจายอีกดวย

9.2 การกระจายอ ํานาจการบริหารจดัการแบบเบ็ดเสร็จในระดบัโรงเรียน (Devolution or School-BasedBudgets) ทุกระบบการศึกษาของออสเตรเลียมีการบริหารท้ังท่ีเปนการควบคุมและการจัดสรรเงินจากสวนกลาง และการควบคุมและจัดสรรโดยอํ านาจของโรงเรียน (school-based)ซ่ึงจะแตกตางกนัไปในแตละมลรัฐ โดยปกตกิารบริหารบุคลากรจะถูกควบคุมและจัดสรรจากสวนกลางเพ่ือการตัดสินใจวา สัดสวนของเงินเดือนครูตอคาใชจายท้ังหมดควรจะเปนเทาใด ส ําหรับการซ้ือวัสดอุุปกรณน้ัน โรงเรียนจะมีอํ านาจในการตดัสนิใจแตก็ไมแนเสมอไปในทุกแหง

ระดับของการกระจายอํ านาจมิไดมีผลกระทบตอหลักการในการจัดสรรงบประมาณ แตจะมีผลกระทบทํ าใหโรงเรียนสามารถปรับใชงบประมาณเพ่ือสนองความตองการของผูเรียนไดมากข้ึน เน่ืองจากโรงเรียนรูขอมูลสภาพความตองการโดยเฉพาะของผูเรียนแตละคน ยิง่โรงเรียนมีทรัพยากรท่ีจัดสรรไดเองมากเทาใดก็จะมีความเสมอภาคในแนวตัง้มากข้ึนเทาน้ัน


ท้ังน้ีโดยมีขอสมมตฐิานท่ีวาโรงเรียนจะดํ าเนินการใหดีท่ีสุดเพ่ือสนองตอบความตองการของผูเรียน ค ําถามกค็อื การใหโรงเรียนสามารถปรับใชทรัพยากรท่ีไดรับจัดสรรไดเองจะทํ าใหตนทุนการบริหารท้ังระบบในภาพรวมเพ่ิมข้ึนหรือไม

9.3 การจัดสรรเงินอุดหนุนเปนเงินกอน(Consolidation of Grants) การจัดสรรเงนิอุดหนุนใหกบัโรงเรียนตามวัตถุประสงคของเงนิอุดหนุนซ่ึงมีหลายประเภท โดยจํ ากดัระยะเวลาการใชเงินภายใน 1 ป จะเปนขอจํ ากัดในการบริหารจัดการงบประมาณใหเกิดประสิทธิภาพ จึงควรท่ีจะกํ าหนดใหโรงเรียนบริหารจัดการงบประมาณใหเปนไปตามแผนพัฒนาของโรงเรียน ท่ีมีการก ําหนดวัตถปุระสงคและเปาหมายการด ําเนินงานไวชัดเจน ควบคูไปกับการตรวจสอบเพื่อดูวาการด ําเนินงานของโรงเรียนบรรลุวัตถุประสงคและเปาหมายเพียงใด โดยในการตรวจสอบน้ันควรจะดูตามนโยบายอยางกวาง ๆ ซ่ึงจะประหยัดคาใชจายมากกวาการดูรายละเอียดตามระเบียบกฎเกณฑการใชเงินวาใชไปอยางไร ซ่ึงการท่ีจะเปนเชนน้ีไดและการท่ีจะใหโรงเรียนมีความยดืหยุนคลองตวัไดน้ัน การจัดสรรเงนิควรจะอยูในรูปของเงนิกอน ซ่ึงรวมเงนิอุดหนุนในเร่ืองตาง ๆเขาดวยกนั เพ่ือประโยชนทํ าใหเกดิประสทิธภิาพของการใชจายเงิน


และชวยลดคาใชจายในการตรวจสอบการใชเงิน ซ่ึงจะกลาวถึงในหัวขอตอไป

9.4 วธิกีารและประสทิธภิาพของการจายเงนิ(Methods and Efficiency of Payments) โดยหลักการท่ัวไปยิง่รายการการจายเงนิมีนอยเทาใด ก็จะทํ าใหตนทุนทางธรุกรรมยิ่งนอยตามไปดวย เชน การจายเงินอุดหนุนเปนคาขนสงและบรรจุแกสควรจะรวมกันเปนรายการเดียว เน่ืองจากเกิดข้ึนในเวลาเดียวกัน กลาวอีกนัยหน่ึงก็คือ ย่ิงมีการรวมเงินอุดหนุนประเภทเดียวกันไวดวยกันหรือมีประเภทของการอุดหนุนนอยเทาใด ก็จะลดตนทุนการบริหารไดมากเทาน้ัน นอกจากน้ันก็มีขอวิจารณวาการใชเช็คในการจายเงินอาจจะแพงกวาการโอนเงินผานระบบบัญชีโดยตรง โดยความกาวหนาของเทคโนโลยีจะชวยใหเกิดความสะดวกและงายตอการจายเงินไปยังโรงเรียน

ส ําหรับประเดน็เกีย่วกบัความถีใ่นการจายเงนิ ในความเปนจริงการจายเงินควรจะไปถึงโรงเรียนตามกํ าหนดเวลาท่ีตองการใช ถามีการจัดสรรเงินไปใหลวงหนา โรงเรียนก็ควรจะบริหารเงินท่ีไดรับใหไดผลตอบแทนสูงสุดกอนท่ีจะนํ าเงินไปใช ท้ังน้ี การจัดสรรเงินลวงหนาไปใหโรงเรียนเปนวิธีการท่ีไม


มีประสิทธิภาพ เน่ืองจากเงินท่ีจัดสรรไปใหโรงเรียนมีจํ านวนเล็กนอย จึงไดรับผลตอบแทนจากดอกเบีย้ในอัตราท่ีตํ ่ากวาดอกเบี้ยที่ควรจะไดรับ นอกจากน้ี ก็ยังทํ าใหครูใหญหรือผูชวยครูใหญตองมาทํ าหนาท่ีเปนผูจัดการดานการเงิน ซึ่งผิดจากบทบาทหนาท่ีของผูบริหารสถานศึกษาท่ีควรเปนผูรับผิดชอบในการจัดการศึกษามากกวา

ดวยเหตน้ีุ การจัดสรรเงนิลวงหนาเปนรายปจึงเปนวิธีการท่ีมีประสิทธิภาพนอยท่ีสุด ในขณะท่ีการจัดสรรเงินเปนรายวันจะมีประสทิธภิาพมากท่ีสดุ อยางไรกต็าม การใชนโยบายในเร่ืองน้ีอาจจะตองคํ านึงถึงตนทุนทางธุรกรรมของการจายเงินดวยวาจะเกิดข้ึนมากนอยเพียงใด เพราะถาหากตองจายเช็คทุกวันก็อาจจะมีคาใชจายสูงข้ึนเชนเดียวกัน แตถาโอนเขาบัญชีโดยตรงจะชวยลดตนทุนทางธุรกรรมใหนอยลงได โดยการจัดสรรเงินใหเปนรายเดือนซ่ึงไมจํ าเปนตองเทากันทุกเดือน แตข้ึนอยูกับแบบแผนการใชจายเงินของโรงเรียน ท้ังน้ีแนวทางหน่ึงในการกํ าหนดความถี่ของการจัดสรรเงินคือการอนุญาตใหโรงเรียนตัดสินใจเลือกวิธีการจายเงินจากวิธี ท่ีกํ าหนด โดยโรงเรียนจะไดรับผลประโยชนจากดอกเบี้ยถาสามารถเลื่อนการจายเงินไปเปนปลายป หรือเลือกระบบจาย


รายเดือนมากกวาระบบจายปละ 2 ครั้ง ซ่ึงเทคโนโลยีจะชวยใหทํ าไดโดยมีตนทุนทางธุรกรรมท่ีต่ํ ามาก

9.5 ปญหาการจดัสรรเงนิซ้ํ าซอน (The DoubleCounting Problem) มีปญหาการใชสูตรการคํ านวณมากมายและในบางคร้ังบางสูตรท่ีใชก็เปนฐานสํ าหรับการใชสูตรอ่ืน ๆทํ าใหเกดิการจัดสรรเงนิมากเกนิความจํ าเปน ตวัอยางเชน มลรัฐSouth Australia ไดน ําระบบ School Card มาใชในการชดเชยผูเรียนท่ีผูปกครองมีฐานะยากจนในโรงเรียนตาง ๆ ผลพลอยไดจากกลไกการใหเงินชดเชยทํ าใหเกิดตัวชี้วัดทางสถิติใหมเกิดขึ้นคอื รอยละของผูถอื School Card ในแตละโรงเรียน และตวัช้ีวัดดังกลาวไดถูกนํ ามาใชในการใหคาน้ํ าหนักสํ าหรับการจัดสรรครูไปยังโรงเรียน กลาวคือ ในกรณีท่ีมีการจัดสรรเงินอุดหนุนสํ าหรับการฝกอบรมและพัฒนาครูโดยอาศัยจํ านวนครูเปนฐานในการคํ านวณ จะเกิดปญหาการจัดสรรเงินซ้ํ าซอนข้ึน ซึ่งในกรณีน้ีจะเปนการจัดสรรเงินซ้ํ าซอนใหกับโรงเรียนท่ีไดรับ School Card และถาหากตวัช้ีวัดตวัแปรเกีย่วกบัขอเสยีเปรียบมีความผิดพลาดในการวัด (อาทิเชน ปญหาในการกํ าหนดหลักเกณฑในการใหความชวยเหลือ ซ่ึงกลาวถึงในหัวขอท่ี7.3.1 (6)) ความผิดพลาดก็จะเพ่ิมเปนทวีคูณ ผลท่ีเกิดข้ึนจาก


สถานการณเชนน้ีคือ กรณีโรงเรียนท่ีมีสัดสวนนักเรียนท่ีไดรับschool card มาก จะไดรับการจัดสรรงบประมาณสํ าหรับการอบรมและพัฒนาครูมากกวาโรงเรียนท่ีมีจํ านวนนักเรียนมาก แตไมไดรบัการจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติม เน่ืองจากไมอยูในเง่ือนไขของโรงเรียนท่ีไดรับ school card

ปญหาการจัดสรรเงินซ้ํ าซอนท่ีเกิดข้ึนอีกกรณีหนึ่งคือ การแยกค ํานวณการจัดสรรงบประมาณเปนสวน ๆ เชนการจัดสรรเงินอุดหนุนตามขนาดของโรงเรียน โดยใชสูตรการจัดสรรเงินในลักษณะของตนทุนคงท่ีและตนทุนผันแปร ผลการจัดสรรในลักษณะน้ีทํ าใหโรงเรียนขนาดเล็กมีคาใชจายตอหัวสูงขึน้ ซ่ึงบางคร้ังการชดเชยในกรณีดงักลาวอาจจะลมืนํ าตวัแปรพื้นฐานบางตัวมาคิดค ํานวณ และโรงเรียนขนาดเล็กก็ยังไดรับการจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติมอีกดวย ท้ังน้ี การจัดสรรโดยใชดัชนีขนาดของโรงเรียนจะไดกลาวในหัวขอตอไป

9.6 จ ํานวนท่ีจดัสรรใหขัน้ตํ ่า (Mininmun-AmountProvisions) วิธกีารดงักลาวเปนตวัอยางของการจัดสรรเงนิซ้ํ าซอนเน่ืองจากระบบการจัดสรรเงินแบบแบงแยกเปนสวน ๆ ทํ าใหเกิดการจัดสรรงบประมาณในลักษณะเงินกอนจํ านวนเล็ก ๆเกิดข้ึนจํ านวนมาก ยกตัวอยางเชน เงินอุดหนุนเพ่ือจัดหา


เฟอรนิเจอรใหแกโรงเรียนท่ีคํ านวณจากอายุการใชงาน ซ่ึงในท่ีสดุไดขอสรุปวาจะจัดสรรใหแบบรายหัวเทากับ 50 เหรียญสหรัฐ สํ าหรับโรงเรียนขนาดเล็ก ในบางคร้ังโรงเรียน/เขตพ้ืนท่ีไดค ํานวณตามสตูรแลวไดรับการจัดสรรเงินในจํ านวนท่ีนอยกวา 50 เหรียญสหรัฐ ก็พยายามปรับตัวเลขใหเทากับ 50 เหรียญสหรัฐ เน่ืองจากเงนิท่ีนอยกวา 50 เหรียญสหรัฐ ไมสามารถซ้ือโตะและเกาอี้ส ําหรับนักเรียน อยางไรกต็าม ถาโรงเรียนมีขนาดเล็กมาก โรงเรียนอาจจะตองการเพียงงบประมาณเฉลี่ยเพ่ือการทดแทนโตะและเกาอ้ีสํ าหรับ นักเรียนทุก 2 ป ซ่ึงการจัดสรรในลักษณะของจํ านวนเงินข้ันตํ่ าท่ีจัดสรรใหอาจจะเกินความจํ าเปนสํ าหรับโรงเรียนขนาดเล็ก ดังน้ัน ถามีการจัดสรรงบประมาณเปนเงินอุดหนุนในลักษณะเงินกอนจํ านวนเล็ก ๆ เปนจํ านวนมาก และแตละจํ านวนจะใชวิธีการจัดสรรใหแบบข้ันตํ่ า ก็จะมีผลทํ าใหโรงเรียนขนาดเล็กไดรับการจัดสรรงบประมาณท่ีมากเกินความตองการเปนทวีคูณ

9.7 การเบ่ียงเบนประเด็นเพ่ือผลประโยชนท่ีเพิ่มขึ้น (Fiddling at the edges) การเบี่ยงเบนประเด็นเพ่ือผลประโยชนท่ีเพิ่มขึ้นนั้น เกิดข้ึนจากกลุมผลประโยชนบางกลุมพยายามเรียกรองใหมีการจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติมเพ่ือ


เพ่ิมความเสมอภาค ซ่ึงขอโตแยงตาง ๆ เหลาน้ีไดถูกนํ ามาพิจารณา อยางไรก็ตาม เม่ือมีการพิจารณาปรับเปลี่ยนวิธีการจัดสรรงบประมาณในรูปแบบใหม มักจะไมไดมีการพิจารณาภาพรวมของการจัดสรรงบประมาณท้ังหมด

ตวัอยางเชน ปญหาการเขาถงึวิธกีารจัดหลกัสูตรแบบเปดและหลากหลาย ซ่ึงเปนขอเสยีเปรียบท่ีเกดิข้ึนส ําหรับโรงเรียนขนาดเลก็ โดยยกข้ึนมาเปนปญหาของกลุมผลประโยชนกลุมเลก็ ๆ ซ่ึงไดทํ าการศกึษาเปรียบเทียบแลวพบวา โรงเรียนขนาดเล็กสามารถเขาถึงวิธีการจัดหลักสูตรแบบแคบไดดีกวาโรงเรียนขนาดใหญ จึงควรลดงบประมาณท่ีจัดสรรใหแกโรงเรียนขนาดใหญแลวไปเพ่ิมใหกับโรงเรียนขนาดเล็ก เพ่ือใหเกิดความเสมอภาคมากขึ้น

อยางไรก็ตาม การศึกษาดังกลาวขางตนมิไดมีการตรวจสอบในภาพรวมของการจัดสรรงบประมาณท้ังท่ีเปนโรงเรียนขนาดเล็กและขนาดใหญ ซ่ึงอาจจะเปนไดวา ถึงแมวาโรงเรียนเลก็จะไดเปรียบในการจัดหลกัสตูรแบบแคบ แตโรงเรียนจะมีปญหาจํ านวนนักเรียนตอหองท่ีต่ํ ามาก นอกจากน้ี Sherไดโตแยงวา หลกัสตูรแบบเปดไมดเีทากบัหลกัสตูรท่ีด ี ซ่ึงหมายถึงปริมาณไมเทากับคุณภาพ เชน หลักสูตรที่เปดโอกาสใหผู


เรียนสามารถเลือกไดงายน้ัน มักจะทํ าใหผูเรียนหลีกเล่ียงการเรียนวิชาหลัก ซ่ึง Sher ไดอางถึงผลการศึกษาในหลายกรณีและมีความเห็นตรงกันวา หลักสูตรแบบแคบคอนขางมีเอกภาพและลงรายละเอียดในเน้ือหาซ่ึงเหมาะสํ าหรับโรงเรียนขนาดเล็ก

9.8 ทางออกส ําหรับทางเลอืกในการจดัสรรเงนิเพิม่เตมิ (Alternatives to the Additional FundingSolution) ความจริงแลวขอเสียเปรียบท่ีเกิดข้ึนในกรณีหน่ึงกรณีใดท่ีทํ าใหเกิดความเสียเปรียบในการเขาเรียนของนักเรียนไมไดหมายความวา การเปล่ียนแปลงวิธีการจัดสรรเงินจะเปนวิธกีารท่ีดท่ีีสดุในการชดเชยขอเสยีเปรียบท่ีเกดิข้ึน ยกตวัอยางขอเสียเปรียบท่ีเกิดจากราคาตามท่ีกลาวมาแลว คือ การซ้ือกระดาษถายเอกสารท่ีมีราคาแพงกวาในอีกพ้ืนท่ีหน่ึงน้ัน สามารถชดเชยไดโดยการเพ่ิมการจัดสรรเงินสํ าหรับเขตพ้ืนท่ีท่ีมีราคาแพงเปนทางเลอืกหน่ึง ในขณะท่ีการใหโรงเรียนรวมกันซ้ือก็อาจจะเปนอีกทางเลือกหน่ึง ซ่ึง Argy โตแยงวา การนํ านโยบายใด ๆ มาใชควรมีมาตรการท่ีเดนชัด เพ่ือแกปญหาเฉพาะท่ีเกิดข้ึนไดอยางแทจริง


อีกกรณีตัวอยางหน่ึงคือ ปญหาท่ีครูไมยอมสอนในโรงเรียนใดโรงเรียนหน่ึงเปนเวลานาน ๆ ซ่ึงบอยคร้ังท่ีปญหาดังกลาวมีความเช่ือมโยงกับปญหาการขาดประสบการณในการสอนของครู ทํ าใหการใชนโยบายในการแกปญหาดงักลาวไมประสบผล เชน การจัดสรรงบประมาณเพ่ืออบรมและพัฒนาครูใหแกโรงเรียนท่ีครูไมมีประสบการณในการสอนมากพอ ท้ัง ๆท่ีความจริงปญหาหลักท่ีเกิดข้ึนอาจจะเปนสภาพปญหาท่ีไมพึงปรารถนาของโรงเรียน มากกวาการขาดประสบการณในการสอนของครูซ่ึงเปนปญหารองมากกวาปญหาหลัก ดวยเหตุน้ี การจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติมใหโรงเรียนเพ่ือแกไขปญหาการไมมีประสบการณของครูจึงมิใชการแกไขปญหาตามลํ าดับความส ําคญั ถาจะแกปญหาโดยดูตามลํ าดับความสํ าคัญ นาจะกํ าหนดนโยบาย ทางเลือกตาง ๆ เชน

- อนุญาตใหโรงเรียนเปนผูจางครูเพ่ือคัดเลือกคนท่ีมีความรู ความสามารถ สอดคลองกับความตองการของโรงเรียนมาเปนครู มากกวาที่จะใหสวนกลางเปนผูคัดเลือก

- ใหโรงเรียนสามารถจายเงนิเดอืนหรือผลประโยชนตอบแทนท่ีสงูกวาส ําหรับครูท่ีสอนในโรงเรียนน้ัน ๆ เปนเวลานาน


- ปรับปรุงคุณภาพการจัดการศึกษาระดับอุดม-ศึกษาท่ีครูไดรับ เพ่ือมิใหความไมมีประสบการณของครูเปนปญหาอีกตอไป สาเหตท่ีุครูไมมีประสบการณในการสอนอาจจะเกดิจากการไมมีความรูเพียงพอในดานวัฒนธรรม ภูมิศาสตรฯลฯ ซ่ึงเปนประสบการณนอกเหนือจากการศกึษาในช้ันเรียนนโยบายเพ่ือแกไขปญหาน้ีอาจเร่ิมจากการเปดโอกาสใหครูไดเร่ิมสอนโดยใชประสบการณที่อยูใกลตัว เชน ส่ิงท่ีอยูในช้ันเรียนและคอย ๆ ขยายออกไปถึงการเรียนรูส่ิงท่ีอยูไกลตัวออกไป

ท้ังน้ี ควรจะตองมีการประเมินแตละทางเลือกเพ่ือหาทางเลือกท่ีดีท่ีสุดในการแกปญหาตอไป

9.9 การแยกตวัแปร (Dissaggregation) ประเดน็ท่ีไดมีการกลาวถึงกอนหนาน้ีคอื การรวมตัวชี้วัดเกี่ยวกับตัวแปรแตละประเภทท่ีใชสํ าหรับการจัดสรรเงินเขาดวยกัน ส่ิงท่ีเกิดข้ึนคือ หากรวมตัวแปรประเภทตาง ๆ เขาดวยกัน จะไมสามารถวัดความเปลี่ยนแปลงและความสัมพันธขององคประกอบแตละตัวได ซ่ึง Levacic ไดกลาวอางไวแลววา ประเภทและเงื่อนไขของอาคารสถานท่ีท่ีใชเปนเกณฑในการจัดสรรงบประมาณถามีความแตกตางกัน ก็จะทํ าใหตนทุนของการบํ ารุงรักษา การทํ าความสะอาด และอุปกรณการทํ าความรอนแตก


ตางกันไปดวย ปญหากค็อื ถาหากขนาดของสดัสวนตนทุนการทํ าความสะอาดเปล่ียนแปลงไปเปนอยางมาก การวัดก็จะมีความผิดพลาดตามไปดวย เพ่ือแกปญหาน้ีควรจะแยกการคํ านวณคาใชจายแตละรายการตามขนาดและตนทุนของแตละองคประกอบท่ีมีผลตอการเปลีย่นแปลงคาน้ํ าหนัก ซ่ึงก็คอืวิธีการค ํานวณท่ีแยกตวัแปรเปนสวน ๆ น่ันเอง

9.10 การจัดสรรเงินสํ าหรับวัตถุประสงคทั่วไปและวัตถุประสงคเฉพาะ (General vs Special PurposeFunding) Levacic เสนอแนะวา รอยละ 25 ของเงนิงบประมาณของมลรัฐควรจะจัดสรรไปยังกระทรวงการศึกษาของมลรัฐ สํ าหรับการดํ าเนินงานตามนโยบาย/วัตถุประสงคเฉพาะตามท่ีตองการ และอีกรอยละ 75 ควรจัดสรรไปยังสถานศึกษา ซ่ึงLevacic ไมไดแสดงใหเห็นถึงการไดมาซึ่งสัดสวนดังกลาวอยางไรกต็าม ทุกมลรัฐในออสเตรเลยีกย็งัคงมีนโยบายเกีย่วกับการจัดสรรเงินท่ีสะทอนใหเห็นถึงการควบคุมจากสวนกลางอยูบาง แมวามลรัฐไดมีการพัฒนาไปสูรูปแบบการกระจายอํ านาจในการจัดสรรงบประมาณแบบเบด็เสร็จแลวกต็าม แตกมี็บางสวนท่ีจัดสรรหรือควบคมุจากสวนกลาง เน่ืองจากมีคาใชจายบางรายการท่ีไมสามารถควบคุมหรือคาดการณไดลวงหนา


เชน การจัดสรรเงินทดแทนการจางครูช่ัวคราวเน่ืองจากการเกิดการระบาดของไขหวัดใหญ การโจรกรรม หรือเกิดความรุนแรงข้ึนในโรงเรียน คาใชจายเหลาน้ีแตละโรงเรียนควรจะไดรับการจัดสรรงบประมาณท่ียืดหยุนในการใชจาย อยางไรก็ตามหากใหแตละโรงเรียนไดรับการจัดสรรเงินเพ่ือประกันความเส่ียงท่ีเกิดข้ึน ก็อาจจะไมมีประสิทธิภาพเทากับการจัดสรรโดยรัฐบาลกลาง นอกจากน้ัน ยังมีรายการคาใชจายอ่ืน ๆ ท่ีควรจะกํ าหนดจากสวนกลางดวยเหตุผลทางดานนโยบายและประสิทธิภาพ เชน การพัฒนาหลักสูตรมาตรฐาน การจัดเก็บขอมูลสถิต ิและการจัดซ้ือแบบรวม เปนตน

สัดส วนท่ีถูกต องสํ าหรับการจัดสรรเงินจากสวนกลางควรพิจารณาจากตนทุนและประโยชนท่ีไดรับเปนเกณฑ ภายใตเปาหมายเชิงนโยบายของรัฐ และระดับความรูความสามารถของกระทรวงการศึกษาของแตละมลรัฐที่มีตอโรงเรียนและนักเรียนในแตละโรงเรียน

9.11 การจัดสรรทรัพยากรในทางที่ไมถูกตอง(Missallocation of Resources) จากท่ีไดกลาวในรายงานฉบับน้ีในตอนตนเก่ียวกับสมมติฐานท่ีวา โรงเรียนจะทํ าในส่ิงท่ีดีท่ีสุดสํ าหรับนักเรียน แมวาโรงเรียนจะมีอํ านาจในการใช


งบประมาณ/ปรับการใช งบประมาณเพ่ือใหสนองตอบความตองการของผูเรียน ค ําถามท่ีเกดิข้ึนคอื ผูบริหารโรงเรียนสามารถรูขอมูลดีกวารัฐบาลท่ีมาจากการเลือกต้ังจริงหรือ ยกตัวอยางในมลรัฐ South Australia นักเรียนพ้ืนเมือง (Aborigin) ช้ันปท่ี 8ของโรงเรียนมัธยมศึกษาเปนตัวแปรท่ีทํ าใหโรงเรียนไดรับการจัดสรรงบประมาณเพ่ิมเติม แตอาจเปนไปไดท่ีนักเรียนเหลาน้ีมีผลการเรียนดีมาก ซ่ึงทํ าใหนักเรียนกลุมน้ีไมใชกลุมเด็กท่ีดอยโอกาสเหมือนกลุมอ่ืน ๆ โรงเรียนจึงอาจจะตัดสนิใจปรับการใชงบประมาณเพ่ือดํ าเนินการในเร่ืองอ่ืนท่ีมีความตองการมากกวาการใหความชวยเหลอืแกนักเรียนเหลาน้ี จึงทํ าใหเกิดคํ าถามท่ีวา การท่ีโรงเรียนรูรายละเอียดขอมูลเกี่ยวกับนักเรียนดงักลาว จะทํ าใหโรงเรียนเกดิความชอบธรรมในการปรับการจัดสรรเงินใหแตกตางไปจากท่ีรัฐบาลกํ าหนดไดหรือไม ซ่ึงในสถานการณท่ีเกิดข้ึนดังกลาวน้ี โรงเรียนไมนาจะรับงบประมาณเพ่ิมเติมอีก แตควรจะนํ าไปใหกับนักเรียนพ้ืนเมืองในโรงเรียนอ่ืนมากกวา แตในความเปนจริงยอมไมมีโรงเรียนใดท่ีจะปฏิเสธงบประมาณท่ีรัฐจัดสรรใหเพ่ิมข้ึน คํ าถามท่ีจะตองพิจารณาตอไปก็คือ โรงเรียนคิดถูกแลวหรือท่ีใหความสํ าคัญกับนักเรียนพ้ืนเมืองนอยกวา ซ่ึงการหาคํ าตอบในเรื่องนี้คง


จะตองอาศัยการติดตามและการตรวจสอบโดยกลุมโรงเรียนดวยกัน

9.12 ประเด็นอื่น ๆ (Other Notes)9.12.1 งบประมาณที่ไดรับจัดสรรกับสภาพ

การใชจายจริง (Provision vs Utilisation) ค ําถามในประเด็นน้ีคือ ควรจะจัดสรรงบประมาณเปนคาบํ ารุงรักษา การทํ าความสะอาด คาใชไฟฟาทุกหองเรียนของโรงเรียนหรือไม ถาหากงบประมาณใชไปไมถึงคร่ึงหน่ึง ซ่ึงการจัดสรรในรูปแบบน้ีเปนการจัดสรรตามจํ านวนอาคารเรียนของแตละโรงเรียน ซึ่งในความเปนจริงไมควรจะจัดสรรใหในลักษณะน้ี แตควรจะจัดสรรโดยพิจารณาจากจํ านวนนักเรียนตอตารางเมตร โดยอาจจะปรับดวยอัตราการเพ่ิมข้ึน/ลดลงของนักเรียน ซ่ึงเปนการจัดสรรบนฐานของการใชทรัพยากรมากกวา

9.12.2 การเปลี่ยนแปลงการจัดสรรเงินระหวางป (Change in Funding Between Years) Lavacic ไดใหขอเสนอแนะเกี่ยวกับการจัดสรรงบประมาณวา การจัดสรรงบประมาณไมควรลดลงเกินกวารอยละ 3-5 ในปตอ ๆ มา โดย


เฉพาะโรงเรียนขนาดเล็กท่ีหางไกล การเปล่ียนสัดสวนจํ านวนนักเรียนท่ีเขาเรียนเพียงเล็กนอยอาจจะมีผลทํ าใหลดบุคลากร ท่ีทํ าการสอนลงไป 1 คน ซ่ึงเปนเร่ืองท่ีนาเสียดายท่ีตองสูญเสียครูไป ท้ัง ๆ ท่ีในปอ่ืน ๆ อาจจะมีนักเรียนเขาเรียนเพ่ิมข้ึนอยางไรก็ตาม ถึงแมวาขอเสนอแนะขางตนของ Lavacic จะชวยปองกันปญหาน้ีได แตก็อาจจะมีทางเลือกอ่ืน ไดแก การพิจารณาเปนรายกรณีแลวแตสถานการณ

9.12.3 การจัดสรรงบประมาณขาด/เกินในปกอน (Prior Year Surplus/Deficit) การจัดสรรงบประมาณไมควรจะข้ึนอยูกับจํ านวนเงินท่ีขาดหรือเกินจากปกอน ขอเสนอแนะดังกลาวน้ีเปนเร่ืองจํ าเปน เพราะจะทํ าใหโรงเรียนสามารถสะสมเงินเปนทุนสํ าหรับใชในปตอไปได และไมเปนแรงจูงใจใหโรงเรียนพยายามใชเงินใหหมดโดยไมจํ าเปน

9.12.4 อัตราเงินเฟอ (Inflation) Garms ช้ีใหเห็นวา การจัดสรรงบประมาณควรจะสะทอนภาวะเงินเฟอ/เงินฝด โดยควรนํ ามาใชกับสูตรการค ํานวณท่ีไมไดพิจารณาผลท่ีเกิดจากการเปล่ียนแปลงของราคารวมอยูดวย เชน นํ ามาใชในการจัดสรรเงินงบประมาณใหเทาเทียมกันตามศักยภาพในการหารายได เปนตน

คณะผูจัดทํ า

!! ท่ีปรึกษาดร.รุง แกวแดงเลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาแหงชาติดร. นงราม เศรษฐพานิชท่ีปรึกษาดานนโยบายและแผนการศึกษา

!! ผูแปลและเรียบเรียงนายชาญ ตันติธรรมถาวร

!! บรรณาธิการดร. นงราม เศรษฐพานิชท่ีปรึกษาดานนโยบายและแผนการศึกษา

!! ผูจัดพิมพเอกสารและรูปเลมนางอารีรัตน ลายนาค

วิธีการจัดสรรงบประมาณทาง...

Documents