รายงานผลการด าเนนโครงการบรการวชาการ

โครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต

กรงเทพมหานคร

โดย

ดร.วจตรา ศรสอน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ

ไดรบงบประมาณสนบสนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา งบประมาณแผนดน ประจ าปงบประมาณ 2558

FM-FP-02:REV:00

ค าน า

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดจดทาโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดส ต กรงเทพมหานครขน เพอสงเสรมและการจดการบรหารขยะดวยภมปญญาทองถนใหกบชมชนพระยาประสทธ อกทงสนบสนนการจดการขยะดวยภมปญญาทองถน ชมชนพระยาประสทธ นอกจากนทางชมชนเองยงไมไดสนบสนนการบรหารการจดการขยะเทาทควร

การจดทาโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร โดยการจดฝกอบรมใหความรการบรหารจดการขยะดวยภมปญญาทองถนใหกบชมชนพระยาประสทธ เพอสงเสรมและการจดการบรหารขยะดวยภมปญญาทองถนใหกบชมชนพระยาประสทธและตลอดไป

(.....................................................)

ดร.วจตรา ศรสอน ผรบผดชอบโครงการ วน 10 เดอน มนาคม 2558

สารบญ

หนา

คานา (1) สารบญ (2) 1. ชอโครงการ 1 2. ความสอดคลองกบยทธศาสตรของมหาวทยาลย 1 3. ความสอดคลองกบพนธกจของมหาวทยาลย 1 4. หวหนาหนวยงาน 5. ผรบผดชอบ / คณะผดาเนนโครงการ / นกศกษารวมโครงการ

1 1

6. หลกการและเหตผล 1 7. วตถประสงคของโครงการ 2 8. ลกษณะของแผนงานโครงการ 2 9. ความสอดคลองกบความตองการของมหาวทยาลย 2 10. ลกษณะโครงการ 2 11. ประเภทโครงการ 2 12. อตราคาลงทะเบยน 3 13. รายไดทคาดวาจะไดรบ 3 14. การสารวจความตองการของชมชน หรอภาครฐ หรอภาคเอกชน หรอหนวยงานวชาชพ 3 15. การบรณาการงานบรการวชาการแกสงคมกบการเรยนการสอน ความรวมมอดานบรการ

วชาการเพอการเรยนร และเสรมสรางความเขมแขงของชมชน หรอภาครฐ หรอภาคเอกชน หรอหนวยงานวชาชพ

3

16. การบรณาการงานบรการวชาการแกสงคมกบการวจย ความรวมมอดานบรการวชาการเพอการเรยนร และเสรมสรางความเขมแขงของชมชน หรอภาครฐ หรอภาคเอกชน หรอหนวยงานวชาชพ

3

17. การนาผลการประเมนไปประยกตใชหรอบรณาการกบการเรยนการสอน หรอสรางงานวจยหรอการทานบารงศลปวฒนธรรม

3

18. แผนเชอมโยงการบรณาการการบรการวชาการกบการเรยนการสอน การวจย และการทานบารงศลปวฒนธรรม

4

19. ระยะเวลาดาเนนโครงการ 5 20. แผนการดาเนนงาน 5 21. จานวนผเขารวมโครงการ 5 22. ประเภทของกลมเปาหมาย 5 23. พนฐานผเขารวมอบรม 5 24. งบประมาณรายจาย 5 25. แผนการใชงบประมาณ 6

สารบญ(ตอ)

หนา

26. สถานทดาเนนการ 6 27. ผลทคาดวาจะไดรบ 6 28. ตวชวดโครงการตามแผนปฏบตราชการ 6 29. สรปคาใชจายในการดาเนนโครงการ 6 30. การตดตามประเมนผลโครงการ 6 31. องคความรทเกดจากโครงการบรการวชาการ 7 32. ชมชนหรอองคกรมผนาหรอสมาชกทมการเรยนรและดาเนนกจกรรมอยางตอเนอง 7 33. ชมชนหรอองคกรมการสรางกลไกทมการพฒนาตนเองอยางตอเนองและยงยน โดยคงอตลกษณ

และวฒนธรรมของชมชนหรอองคกร 7

34. ผลกระทบทเกดประโยชนสรางคณคาตอสงคม หรอชมชน/องคกรมความเขมแขง 7 35. ผลกระทบทางลบตอสงคม หรอชมชน/องคกร 7 36. โครงการมการชนา ปองกน หรอแกปญหาของสงคมในประเดนตางๆ 7 37. ปญหา / อปสรรค และขอเสนอแนะ 7 หลกฐานแนบทายรายงานสรปผลการดาเนนโครงการบรการวชาการ ภาคผนวก 9 1. เอกสารอนมตโครงการและโครงการ 10 2. แบบสอบถาม 20 3. เอกสารขอเสนอโครงการวจย ว-1ด 25 4. เอกสาร มคอ. 3 70 5. สรปรายงานผลการประเมนโครงการฯ พรอมตวอยางแบบสารวจ /แบบประเมน / แบบสอบถาม (หลงสนสดโครงการ)

81

6. แบบฟอรมการนาองคความรในการบรการวชาการไปใชใหเกดประโยชนตอสงคม 88 7. รายชอผเขารวมโครงการ 91 8. ภาพกจกรรม 102 9. สาเนาเอกสารการเบกจายโครงการ 114

(3)

รายงานผลการด าเนนโครงการ วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

1. ชอโครงการ : แนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร 2. สอดคลองกบยทธศาสตรของมหาวทยาลยขอท 6

เปนศนยกลางแหงการเรยนรและบรการวชาการชนนา 3. สอดคลองกบพนธกจของมหาวทยาลยขอท 3 ใหบรการวชาการและถายทอดเทคโนโลยแกชมชน สงคม และประชาคมอาเซยนอยางมคณภาพรวมทง เปนการยกมาตรฐานชมชน สงคม และผประกอยการขนาดเลกและขนาดกลางหรอ SMEs ใหเขมแขง 4. ชอหวหนาหนวยงาน ผชวยศาสตราจารย ดร.กฤษดา กรดทอง 5. ชอผรบผดชอบโครงการ อาจารย ดร.วจตรา ศรสอน คณะผดาเนนโครงการ (จดทาเปนคาสงแตงตงคณะกรรมการดาเนนงานฯ) ชอ – สกล สงกด

1) ผชวยศาสตราจารย ดร.กฤษดา กรดทอง วทยาลยนวตกรรมและการจดการ 2) ดร.ทฆมพร พนลกเดช วทยาลยนวตกรรมและการจดการ 3) ดร.สดาภรณ อรณด วทยาลยนวตกรรมและการจดการ 4) อาจารยหทยพนธน สนทรพพธ วทยาลยนวตกรรมและการจดการ 5) อาจารยบารมบญ แสงจนทร วทยาลยนวตกรรมและการจดการ

นกศกษารวมโครงการ (จดทาเปนคาสงแตงตงคณะกรรมการดาเนนงานฯ) 6. หลกการและเหตผล

พระราชบญญตแหงมหาวทยาลยราชภฏ พ.ศ. 2547 มาตรา 7 กาหนดใหมหาวทยาลยราชภฏสวน สนนทาเปนสถาบนอดมศกษาเพอการพฒนาทองถน ซงมพนธกจทสาคญคอ การผลตบณฑต สรางและพฒนาองคความรและนวตกรรม ทานบารงศลปะและวฒนธรรม การสงเสรมวชาชพคร และการบรการวชาการแกสงคม โดยเนนการสรางพนธมตร เครอขาย และการมสวนรวมจากภาครฐและเอกชน ตลอดจนองคกรสวนทองถน ในปจจบนเปนยคแหงความเจรญทางดานวตถนยม ทาใหกระบวนการผลตเพอใหเกดการจงใจผบรโภค การบรรจภณฑตองดงดดความสนใจ สสนสดใส และผคนสวนใหญมพฤตกรรมนยมบรโภคสนคาทบรรจหบหอทสวยงาน นาใช เมอนยมสนคาทบรรจในบรรจภณฑทสดใสจงทาใหปรมาณมลฝอยเพมมากขน ซงมลฝอยทมาจากหบหอการบรรจภณฑสวนใหญจะเปนกระดาษ พลาสตก และโลหะ สงเหลานสามารถนากลบมาใชซา หรอแปรรปไดทาใหเกดมลคาเงนลดการใชทรพยากรธรรมชาตลงได (กรมควบคมมลพษ, 2543 น.3) ปญหาขยะมลฝอยในปจจบนนบวนจะทวความรนแรงมากขน อนเนองมาจากจานวนประชากรทเ พมขนทกวน มาตรฐานการครองชพสงขน การพฒนาประเทศทมอยางตอเนอง รวมทงผลผลตเทคโนโลยใหมทเพมขนทาใหเกดวสดเหลอใชและกลายเปนขยะมลฝอยเพมมากขนตามไปดวย และในปจจบนการจดการขยะมลฝอย เปนปญหามลพษทสาคญและมความเรงดวนทตองการแกไขเนองจากปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนแปรผนตามจานวนประชากรและการขยายตวทางเศรษฐกจทมแนวโนมเพมทกป ในขณะทหนวยงานทรบผดชอบทงสวนกลางและองคปกครองสวนทองถน ยงมจากดในการบรหารจดการอนเนองมาจากขาดแคลนบคลากรทมความร ความชานาญเฉพาะดานและขาดกฎระเบยบมาตรการการควบคมหรอหลกเกณฑการปฏบตทกาหนดไวในกฎหมายแมบททชดเจน จงยากตอการปฏบตเพอใหเปนบรรทดฐานเดยวกนซงการทปรมาณขยะมลฝอย

มจานวนมากขนในแตละวน สวนหนงมสาเหตมาจากการใหความสาคญกบรปลกษณและความสะดวกสบายในการบรโภคเปนหลกผนวกกบคานยมในการบรโภคแบบทงๆ ขวางๆ ในลกษณะการใชครงเดยว ทาใหมวสดทยงมประโยชนปะปนมากบขยะมลฝอย และยากตอการหาวธทเหมาะสมในการจากดเกดเปนขยะกองโตทไมสามารถจากดไดทน เชน ถงพลาสตก ถวยนาทเคลอบเทยนพลาสตก กระปองอลมเนยม กลองโฟม ฯลฯ การกาจดขยะมลฝอยในปจจบนมหลายทางเลอกแตละทางเลอกมขอจากดทกอใหเกดปญหาสงแวดลอมทงทางนา ทางอากาศ และตอการใชประโยชนทดนในบรเวณ ณ ใกลเคยงจะเหนไดวาขยะมลฝอยทเกดจากเราเพยงเลกนอยสามารถกอใหเกดผลกระทบดานอนๆ อกมากมาน ดงนน แนวทางหนงในการลดปญหา คอ การลดปรมาณขยะมลฝอยใหเหลอไปสการจากดนอยทสด และสรางจตสานกใหประชาชนเขามสวนรวมในการคดแยกมลฝอย (ณรงค เลาอลงกรณ, 2547 น.1) กลไกของภาครฐไดพยายามปองกนและแกไขปญหา ดงกลาวอยางเตมท 7. วตถประสงคของโครงการ

1) เพอศกษาความพรอมดานการบรหารจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนของชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

2) เพอศกษาระดบการมสวนรวมดานการบรหารจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนของชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

3) เพอหาแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนของชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร 8. ลกษณะของแผนงานโครงการ แผนงานโครงการใหม แผนงานโครงการตอเนอง (ระบ เรมตงแตป พ.ศ. ................................) แผนงานโครงการขยายผล (ระบชอโครงการตอเนอง/โครงการขยายผล...............................................

..................................................................................................................................................................) 9. ความสอดคลองกบความตองการของวทยาลยฯ (เลอกไดเพยง 1 ขอ) โครงการอนเนองมาจากพระราชดาร เพอพฒนาทองถน การบรการวชาการเพอเพมความเขมแขงแกชมชน

การบรการวชาการวชาชพเพอพฒนายกคณภาพมาตรฐานชมชนและทองถนสประชาคมอาเซยน การพฒนาทกษะวชาชพในชมชนและทองถน การพฒนาแหลงเรยนรศลปวฒนธรรมกรงรตนโกสนทร โครงการพฒนาแหลงเรยนร/เพมองคความร

10. ลกษณะโครงการนจดอยในประเภท (เลอกไดมากกวา 1 ขอ) การฝกอบรม สมมนา อภปราย บรรยาย ประชมเชงปฏบตการ การสอนหลกสตรพเศษเพอรบประกาศนยบตร การวเคราะห การตรวจสอบ การทดสอบ การสอบเทยบ การประเมนผล และการแปล การวางแผน การวางระบบ การออกแบบ การประดษฐ หรอการผลต การใหบรการเครองมอหรออปกรณตางๆ การใหคาปรกษาหรอขอแนะนา หรอการใหบรการขอมล การศกษาผลกระทบดานสงแวดลอม การใหบรการในลกษณะอน ๆ (ระบ)………………………………………………………

11. โครงการนจดอยในประเภท ไมคดคาบรการ (ขามไปตอบขอ 14) มคาบรการ

2

12. อตราคาลงทะเบยน (ถาม)....................-.......………….……….บาทตอคน 13. รายไดทคาดวาจะไดรบ ………………............-........................บาท 14. มการสารวจความตองการของชมชน หรอภาครฐ หรอภาคเอกชน หรอหนวยงานวชาชพ (ตวบงชท 5.2 ขอท 1 จากคมอการประกนคณภาพการศกษาภายใน ระดบอดมศกษา พ.ศ. 2553 ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา)

14.1 ไมม หลกฐานประกอบ หนงสอตอบรบ หนงสอขอความอนเคราะห การสารวจความตองการของชมชน

15. มการบรณาการงานบรการวชาการแกสงคมกบการเรยนการสอน ความรวมมอดานบรการวชาการเพอการเรยนร และเสรมสรางความเขมแขงของชมชน หรอภาครฐ หรอภาคเอกชน หรอหนวยงานวชาชพ (ตวบงชท 5.1 ขอท 2 จากคมอการประกนคณภาพการศกษาภายใน ระดบอดมศกษา พ.ศ.2553 ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา)

15.1 วชา PPS 1101 รฐศาสตรทวไป หลกฐานประกอบ มคอ.3 รายวชา และระบสปดาหทมการบรณาการรวมกบการเรยนการสอนใน มคอ.3 รายวชานนๆ

16. มการบรณาการงานบรการวชาการแกสงคมกบการวจย ความรวมมอดานบรการวชาการเพอการเรยนร และเสรมสรางความเขมแขงของชมชน หรอภาครฐ หรอภาคเอกชน หรอหนวยงานวชาชพ (ตวบงชท 5.1 ขอท 3 จากคมอการประกนคณภาพการศกษาภายใน ระดบอดมศกษา พ.ศ.2553 ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา)

16.1 ปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชนชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร หลกฐานประกอบ เอกสารขอเสนอโครงการวจย (ว-1ด) เรอง ปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชนชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

17. โครงการนสามารถนาผลการประเมนไปประยกตใชหรอบรณาการกบการเรยนการสอน หรอสรางงานวจย หรอการทานบารงศลปวฒนธรรม ถาม (โปรดระบรายวชาหรอหวของานวจย) (ตวบงชท 5.1 ขอท 5 จากคมอการประกนคณภาพการศกษาภายใน ระดบอดมศกษา พ.ศ.2553 ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา)

17.1 วชา PPS 1101 รฐศาสตรทวไป 17.2 ปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชนชมชนพระยาประสทธ

เขตดสต กรงเทพมหานคร หลกฐานประกอบ มคอ.3 วชา PPS 1101 รฐศาสตรทวไป เอกสารขอเสนอโครงการวจย (ว-1ด) เรอง ปจจยทมผลตอการมสวนรวมและ

การบรหารจดการขยะของคนในชมชนชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

3

18. แผนเชอมโยงการบรณาการโครงการกบการเรยนการสอน การวจย และการทานบารงศลปวฒนธรรม (ตรงตาม มคอ. 3)

กจกรรมของโครงการ (อธบายตามรายกจกรรมยอย)

การเชอมโยงบรณาการโครงการ การเรยนการสอน การวจย การท านบ ารงศลปวฒนธรรม

อธบายวธการบรหารจดการขยะและธนาคารขยะ

อาจารยผรบผดชอบโครงการไดบรณาการในการบรการวชาการและการอธบายความรวธการบรหารจดการขยะเพอสงเสรมและการพฒนาขยะโดยการนาเอาภมปญญาทองถนมาใชในการจดการขยะใหกบชมชนทานาสามเสน ในการเรยนการสอนโดยระบลงในแผนบรหารการสอน

อาจารยผ รบผดชอบโครงการไดบรณาการในการบรการวชาการและอธบายความรวธการบรหารจดการขยะเพอสงเสรมและการพฒนาขยะโดยการนาเอาภมปญญาทองถนมาใชในการจดการขยะใหกบชมชนทานาสามเสน

อธบายวธการบรหารจดการขยะและธนาคารขยะ

4

19. ระยะเวลาโครงการ เรมตน ไตรมาสท 1-2 (เดอนตลาคม 2557 – เดอนมนาคม 2558) 4 20. แผนการดาเนนงาน

กจกรรม ชวงเวลาดาเนนการ (ระบวนท) เชน ประชมคณะทางาน/ การเตรยมการ การประชาสมพนธ การดาเนนการ การจดทาสรปผล การตดตามการนาไปประยกตใช

1-10 ธนวาคม 2557 15-20 ธนวาคม 2557 1-28 กมภาพนธ 2558

20 กมภาพนธ - 10 มนาคม 2558 1- 31 มนาคม 2558

21. จานวนผเขารวมโครงการ 1) คร/อาจารย/นกวชาการ จานวน........5........คน 2) บคลากร จานวน........3........คน 3) นกเรยน/นสต/นกศกษา จานวน........150........คน 4) ชาวบาน/ชมชน/สงคม จานวน........50........คน 5) ศษยเกา จานวน.........-......คน 6) อนๆ ระบ............. จานวน.........-.......คน รวม 208 คน 22. ประเภทของกลมเปาหมาย (เลอกไดมากกวา 1 ขอ) ชมชน/ชาวบาน ผนาชมชน ผบรหาร นกเรยน/นกศกษา อน ๆ (ระบ)...........................................................

23. พนฐานของผเขารวมอบรม (ถาม).............................................................. ............................... 24. งบประมาณรายจาย (แบงเปนหมวด)

รายการ งบประมาณ (บาท) 1. คาตอบแทน 1.1 คาตอบแทนคณะจดทาโครงการ

5,000

2. คาอาหาร 2.1 คาอาหารกลางวน (70 บาท * 208 คน* 2 มอ) 2.2 คาอาหารวาง (20 บาท * 208 คน* 2 มอ)

33,280 8,320

3. คาวสดใชสอยอนๆ 3,400 รวม 50,000

หมายเหต* ถวเฉลยทกรายการ

5

25. แผนการใชงบประมาณ (ใหสอดคลองกบชวงเวลาในปฏทนกจกรรม)

กจกรรม ไตรมาส 1 (ต.ค. - ธ.ค. 57)

ไตรมาส 2 (ม.ค. - ม.ค. 58)

ไตรมาส 1 - 2 (ต.ค.57 - ม.ค. 58)

ปรมาณงาน (%)

งบประมาณ (บาท)

ปรมาณงาน (%)

งบประมาณ (บาท)

ปรมาณงาน (%)

งบประมาณ (บาท)

1. วางแผนการดาเนนงาน 20 10,000 2. เรมดาเนนโครงการ 20 10,000 3. ตดตามผล 40 20,000 4. สรปผลการรายงาน 20 10,000 หมายเหต* เฉลยปรมาณงานรวมจะตองเทากบ 100 เปอรเซนต

26. สถานทดาเนนการ ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร 27. ผลทคาดวาจะไดรบ

27.1 ทราบถงความพรอมดานการบรหารจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนของชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

27.2 ทราบถงระดบการมสวนรวมดานการบรหารจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนของชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

27.3 ไดแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนของชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร 28. ตวชวดโครงการตามแผนปฏบตราชการ ระดบความสาเรจของแผนการบรการวชาการเพอเพมความเขมแขงชมชน ระดบความสาเรจของการพฒนาทกษะวชาชพของบคลากรในชมชนและทองถน รอยละของระดบความพงพอใจของผรบบรการ ระดบความสาเรจของการสงเสรมและสบสานโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร

29. สรปคาใชจายในการดาเนนโครงการ งบประมาณทไดรบจดสรร 50,000 บาท งบประมาณทใชไป 50,000 บาท 1. คาตอบแทน 5,000 บาท 2. คาอาหาร 41,600 บาท 3. คาวสดใชสอยอนๆ 3,400 บาท

30. การตดตามประเมนผลโครงการ

ตวชวด เปาหมาย (รอยละ) ผลการ

ประเมน (รอยละ)

การบรรล จ านวนผตอบแบบประเมน

หมายเหต คร/อาจารย/นกศกษา

ชมชน/ชาวบาน บรรล ไมบรรล

1. ดานความพงพอใจ 100* 94** 94.9 / 208 2. ดานความรความเขาใจ 100* 94** 94.4 / 208 3. ดานการนาความรไปใช 100* 94** 94.4 / 208

6

* ใหมขอคาถามเพอประเมนผลตามตวชวดทง 3 ดาน (คร/อาจารย/ นสตนกศกษา) ** ใหมขอคาถามเพอประเมนผลตามตวชวดทง 3 ดาน (ชาวบาน/ชมชน/สงคม) 31. องคความรทเกดจากโครงการบรการวชาการ องคความรทเปนรปธรรม ระบ ไดแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร องคความรทเปนนามธรรม ระบ เกดการมสวนรวมของคนในชมชนทานาสามเสน

32. ชมชนหรอองคกรมผนาหรอสมาชกทมการเรยนรและดาเนนกจกรรมอยางตอเนองอยางไร ชมชนมการจดกจกรรมอยางตอเนองทกเดอน โดยการขายขยะและนาเงนมาฝากกบธนาคาร

(ขอมลทแสดงถงผลการดาเนนงานตามกจกรรมหรอโครงการโดยผนาหรอสมาชกของชมชนหรอองคกรไดเรยนรและดาเนนกจกรรมอยางตอเนอง และพฒนาตามอตลกษณและวฒนธรรมของชมชนหรอองคกร) หลกฐานประกอบ ภาพกจกรรมการดาเนนงาน และสมดการออมเงน ในภาคผนวก 33. ชมชนหรอองคกรมการสรางกลไกทมการพฒนาตนเองอยางตอเนองและยงยน โดยคงอตลกษณและวฒนธรรมของชมชนหรอองคกรอยางไร

ไมม (ขอมลทแสดงถงผลการดาเนนงานตามกจกรรมหรอโครงการของชมชนหรอองคกรทสรางประโยชนความเขมแขงและคณคาตอสงคม) หลกฐานประกอบ ........................................................................................ ............................ 34. ผลกระทบทเกดประโยชนสรางคณคาตอสงคม หรอชมชน/องคกรมความเขมแขง

ไมม หลกฐานประกอบ (เชน แบบสอบถาม, แบบสมภาษณ)............................................................ 35. ผลกระทบทางลบตอสงคม หรอชมชน/องคกร

ไมม หลกฐานประกอบ (เชน แบบสอบถาม, แบบสมภาษณ) ........................................................... 36. โครงการมการชนา ปองกน หรอแกปญหาของสงคมในประเดนตางๆ

ไมม หลกฐานประกอบ (เชน แบบสอบถาม, แบบสมภาษณ) ........................................................... 37. ปญหา / อปสรรค และขอเสนอแนะ

ปญหา 1. คนในชมชนทงหมดยงไมมสวนรวมในการดาเนนกจกรรมแนวทางการพฒนาการจดการธนาคาร

ขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน 2. เนองจากชมชนทานาสามเสนเปนชมชนเมอง ทาใหอปสรรคในการจดกจกรรมตาง ๆ เพราะ

ประชนสวนใหญตองออกไปประกอบอาชพ เพอหารายไดมาเลยงครอบครว

7

ขอเสนอแนะ 1. ควรมการเปรยบเทยบผลการดาเนนงานการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญา

ทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน กบชมชนทมการดาเนนกจกรรมเหมอนกน 2. ควรมการดาเนนการในการพฒนาชมชนดานการจดการธนาคารขยะอยางตอเนองและใหเหนเปน

รปธรรม

หลกฐานแนบทายรายงานสรปผลการด าเนนโครงการ 1. เอกสารอนมตโครงการและโครงการ 2. คาสงแตงตงคณะกรรมการดาเนนโครงการบรการวชาการ 3. หนงสอตอบรบ/ หนงสอขอความอนเคราะห / แบบสอบถามความตองการ ของชมชนหรอองคกร /เอกสารอน ๆ 4. หนงสอเชญวทยากร / หนงสอราชการ /เอกสารอน ๆ 5. เอกสารขอเสนอโครงการวจย ว-1ด 6. มคอ. 3 รายวชาทเกยวของ 7. สรปรายงานผลการประเมนโครงการฯ พรอมตวอยางแบบสารวจ /แบบประเมน / แบบสอบถาม (หลงสนสดโครงการ) 8. แบบฟอรมการนาองคความรในการบรการวชาการไปใชใหเกดประโยชนตอสงคม 9. ภาพกจกรรม 10. อน ๆ (ถาม)

8

ภาคผนวก

เอกสารอนมตโครงการและโครงการ

11

12

13

14

15

16

17

18

ก าหนดการ

โครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถน และการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

วนท 24-25 มกราคม พ.ศ. 2558 เวลา 07.30-19.00 น ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

************************* 24 มกราคม 2558 07.30-08.30 น. - ลงทะเบยน 08.30-09.00 น. - กลาวเปดโครงการ 09.00-12.00 น. - วทยากรบรรยายเรองความรความเขาใจเกยวกบธนาคารขยะ การมสวนรวม

ของคนในชมชน แนวทางการพฒนาการบรหารจดการธนาคารขยะ 12.00-13.00 น. - พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00-18.00 น. - วทยากรบรรยายเรองความรความเขาใจเกยวกบธนาคารขยะ การมสวนรวม

ของคนในชมชน แนวทางการพฒนาการบรหารจดการธนาคารขยะ (ตอเนอง) 25 มกราคม 2558 08.30-08.30 น. - ลงทะเบยน 09.00-12.00 น. - วทยากรบรรยายเรองความรความเขาใจเกยวกบธนาคารขยะ การมสวนรวม

ของคนในชมชน แนวทางการพฒนาการบรหารจดการธนาคารขยะ (ตอเนอง) 12.00-13.00 น. - พกรบประทานอาหารกลางวน 13.00-16.30 น. - จดกจกรรมรวมกบชมชนโดยการจดการประกวดสรางสรรคสงประดษฐจากวสด

เหลอใช 16.30-17.00 น. สรปโครงการและกลาวปดโครงการ ***หมายเหต ตารางวน เวลา และกจกรรม อาจเปลยนแปลงไดตามความเหมาะสม

- อาหารวางรอบท 1 เวลา 10.00 – 10.15 น. - อาหารวางรอบท 2 เวลา 14.00 – 14.15 น.

**..................................................................... ..................................................................................**

19

แบบสอบถาม

แบบส ารวจความพงพอใจของผเขารวมโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

วนท 24-25 มกราคม พ.ศ. 2558 เวลา 07.30-19.00 น ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

ตอนท 1 ขอมลทวไป ค าชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงในชอง [ ] หนาคาตอบซงตรงตามความจรง 1. เพศ [ ] ชาย [ ] หญง 2. อาย [ ] ตากวา 20 ป [ ] 21 – 30 ป [ ] 31 – 40 ป [ ] 41 – 50 ป [ ] 51 – 60 ป [ ] มากกวา 61 ป 3. สถานภาพ [ ] บคคลภายในมหาวทยาลย [ ] นกเรยน/นกศกษา หนวยงาน........................... [ ] อาจารย/บคลากร หนวยงาน............................. [ ] ผบรหาร ตาแหนง............................................. หนวยงาน.......................................... [ ] บคคลภายนอกมหาวทยาลย [ ] นกเรยน/นกศกษา โรงเรยน/สถาบน............. [ ] อาจารย/บคลากร โรงเรยน/สถาบน............. [ ] ผบรหาร ตาแหนง.......................................... โรงเรยน/สถาบน............................. [ ] บคคลทวไป 4. การศกษา [ ] ตากวาปรญญาตร [ ] ปรญญาตร [ ] ปรญญาโท [ ] ปรญญาเอกหรอสงกวา ตอนท 2 ความพงพอใจทมตอการจดโครงการพฒนาและสงเสรมทกษะความรประกนคณภาพการศกษา ค าชแจง โปรดทาเครองหมาย ลงในชองทสอดคลองกบความคดเหนของทานมากทสด

รายการ/กจกรรม ระดบความพงพอใจ

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

1. ดานกระบวนการจดโครงการ 1.1 การตอนรบของเจาหนาท 1.2 การประชาสมพนธโครงการ 1.3 การอานวยความสะดวกของเจาหนาท 2. ดานสถานท/ ระยะเวลา 2.1 ความเหมาะสมของสถานทจดกจกรรม 2.2 เอกสารประกอบการจดกจกรรม 2.3 ความเหมาะสมของอาหาร / นาดม 2.4 ความเหมาะสมของระยะเวลาในการจดกจกรรม

21

รายการ/กจกรรม ระดบความพงพอใจ

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

3. ดานวทยากร/ ผบรรยาย 3.1 ความรความสามารถของวทยากร/ผบรรยาย 3.2 เทคนควธการถายทอดความร 3.3 การใชสอนาเสนอนาสนใจ 3.4 การตอบขอซกถาม 4. ดานอน ๆ 4.1 ประโยชนของความรทไดรบ 4.2 โดยภาพรวมทานมความพงพอใจอยในระดบ

ตอนท 3 ขอเสนอแนะเพมเตม .................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................. ...............................

ขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

22

โครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร วนท 7-8 เดอน กมภาพนธ พ.ศ. 2558

ผลการประเมนโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร โดยมผเขารวมโครงการทงหมด 208 คน และสงแบบประเมนโครงการทงหมด.208 คน มผลการวเคราะหผลดงตารางตอไปน

ตอนท 1 การประเมนโครงการบรการวชาการดานความพงพอใจ ดานความรความเขาใจ และดานการน าความรไปใชประโยชน

รายการ จ านวนผตอบแบบสอบถาม

คาเฉลย รอยละ มากทสด มาก

ปานกลาง

นอย นอยทสด

ดานความพงพอใจโดยรวม 1. วทยากรมองคความรในการถายองคความร

2. รปแบบการจดโครงการ “การมสวนรวมในการเรยนรรวมกน”

3. อาหารและเครองดม

4. ความเหมาะสมของระยะเวลาการจดโครงการ

5. ความเหมาะสมของสถานทในการจดโครงการ

ผลรวมดานความพงพอใจทงหมด

ดานความร ความเขาใจโดยรวม 6. มความรเกยวกบเรอง.....................................

7. มการรบรและเขาใจถงความสาคญขององคความรจากโครงการ

8. มความเขาใจสาระสาคญและรายละเอยดกจกรรม/โครงการ

9. มการรบรและเขาใจกระบวนการมสวนรวมในกจกรรมตลอดโครงการ

10. มการปฏบตและมสวนรวมกบกจกรรมของโครงการอยางครบถวน

23

ผลรวมดานความรความเขาใจทงหมด

ดานการน าความรไปใชประโยชนโดยรวม 11. ทานสามารถนาความรจากการรวมกจกรรมไปใชและสามารถแนะนาผอนได

12. ทานสามารถนาองคความรทไดไปประยกตใชกบชวตประจาวนไดจรงและตอเนอง

13. ทานมแนวทางในการพฒนาตอยอดองคความรทไดรบจากการรวมกจกรรมในอนาคต

14. ทานสามารถนาองคความรทไดรบจากการรวมโครงการไปใชประโยชนตอการประกอบอาชพ เพอสรางรายไดใหกบตนเองและครอบครว

15. กจกรรมนทาใหเกดการสรางเครอขายในชมชน/สงคม

ผลรวมดานการน าความรไปใชประโยชนทงหมด

ตอนท 2 สรปการน าองคความรไปใชประโยชนไดจรง

รายการ จ านวนผตอบแบบสอบถาม รอยละ

ได ไมได ทานสามารถนาความรทไดรบจากโครงการบรการวชาการไปใชประโยชนไดจรง

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ........................................................................................................................................................ ................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................

24

เอกสารขอเสนอโครงการวจย ว-1ด

สานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต แบบ ว-1ด

แบบเสนอโครงการวจย (research project)

ประกอบการเสนอของบประมาณ ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2558 ตามมตคณะรฐมนตร ------------------------------------

ชอโครงการวจย (ภาษาไทย) ปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

(ภาษาองกฤษ) Factors affecting participation and Waste Management for thePeople in Community : Phayaprasit Community, Dusit actually Bangkok. ชอแผนงานวจย (ภาษาไทย) (กรณเปนโครงการวจยภายใตแผนงานวจย) ...................................................................................................................................................................... (ภาษาองกฤษ)....................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... สวน ก : ลกษณะโครงการวจย

โครงการวจยใหม โครงการวจยตอเนองระยะเวลา…….ป ปนเปนปท..….. รหสโครงการวจย..…....….....…..

I ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบยทธศาสตรการพฒนาประเทศตามแผน พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559)

ยทธศาสตร : ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อยางยงยน เปาหมาย : การเสรมสรางความเขมแขงของสถาบนทางสงคม II ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบนโยบายและยทธศาสตรการวจยของชาต

ฉบบท 8 (พ.ศ. 2555-2559) ยทธศาสตรการวจย : การสรางศกยภาพและความสามารถเพอการพฒนาทาง สงคม กลยทธการวจย : สงเสรมความเขมแขงและการเสรมสรางภมคมกนของ ทองถนและสงคม แผนงานวจย : กลยทธการวจยท 1 บรหารจดการและการใชประโยชน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน III ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบยทธศาสตรการวจยของชาตรายประเดน - IV ระบความสอดคลองของโครงการวจยกบนโยบายรฐบาล นโยบายเรงดวนของรฐบาล : นโยบายทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

นโยบายบรหารราชการ : นโยบายทดน ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สามารถดรายละเอยดไดจากเวบไซต http://eval.nrct.go.th

โปรดระบแหลงทน งบรายได งบแผนดน

26

สวน ข : องคประกอบในการจดท าโครงการวจย 1. ผรบผดชอบ [คณะผวจย บทบาทของนกวจยแตละคนในการท าวจย และสดสวนทท าการวจย]

หวหนาโครงการวจย 1. ดร.วจตรา ศรสอน สดสวนการทางานวจย 60% ผรวมวจย 2. ดร. ฑมฆพร พนลกเดช สดสวนการทางานวจย 20% 3. ดร. องคอร สงวนญาต สดสวนการทางานวจย 20% ผชวยวจย 4. นายอานาจ สขโนนทอง 5. นางสาววาสนา อนปอม

2. ประเภทการวจย งานวจยประยกต

3. สาขาวชาการและกลมวชาทท าการวจย รฐประศาสนศาสตร

4. ค าส าคญ (keywords) ของโครงการวจย - การบรหารจดการขยะ - การมสวนรวม - ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

5. ความส าคญและทมาของปญหาทท าการวจย ในปจจบนเปนยคแหงความเจรญทางดานวตถนยม ทาใหกระบวนการผลตเพอใหเกดการจงใจ

ผบรโภค การบรรจภณฑตองดงดดความสนใจ สสนสดใส และผคนสวนใหญมพฤตกรรมนยมบรโภคสนคาทบรรจหบหอทสวยงาม นาใช เมอนยมสนคาทบรรจในบรรจภณฑทสดใสจงทาใหปรมาณมลฝอยเพมมากขน ซงมลฝอยทมาจากหบหอการบรรจภณฑสวนใหญจะเปนกระดาษพลาสตก และโลหะ สงเหลานสามารถนากลบมาใชซา หรอแปรรปได ทาใหเกดมลคาเงนลดการใชทรพยากรธรรมชาตลงได (กรมควบคมมลพษ, 2543, น. 3)

ปญหาขยะมลฝอยในปจจบนนบวนจะทวความรนแรงมากขน อนเนองมาจากจานวนประชากรทเพมขนทกวน มาตรฐานการครองชพสงขน การพฒนาประเทศทมอยางตอเนองรวมทงผลผลตเทคโนโลยใหมทเพมขนทาใหเกดวสดเหลอใชและกลายเปนขยะมลฝอยเพมมากขนตามไปดวย และในปจจบนการจดการขยะมลฝอย เปนปญหามลพษทสาคญและมความเรงดวนทตองการแกไขเนองจากปรมาณขยะมลฝอยทเกดขนแปรผนตามจานวนประชากรและการขยายตวทางเศรษฐกจทมแนวโนมเพมขนทกปในขณะทหนวยงานทรบผดชอบทงสวนกลางและองคกรปกครองสวนทองถน ยงมขดจากดในการบรหารจดการอนเนองมาจากขาดแคลนบคลากรทมความร ความชานาญเฉพาะดานและขาดกฎระเบยบมาตรการการควบคมหรอหลกเกณฑการปฏบตทกาหนดไวในกฎหมายแมบททชดเจน จงยากตอการปฏบตเพอใหเปนบรรทดฐานเดยวกนซงการทปรมาณขยะมลฝอยมจานวนมากขนในแตละวนสวนหนงมสาเหตมาจากการใหความสาคญกบรปลกษณและความสะดวกสบายในการบรโภคเปนหลกผนวกกบคานยมในการบรโภคแบบทง ๆ ขวาง ๆ ในลกษณะการใชครงเดยว ทาใหมวสดทยงมประโยชนปะปนมากบขยะมลฝอย และยากตอการหาวธทเหมาะสมในการกาจด เกดเปนขยะกองโตทไมสามารถกาจดไดทน เชน ถงพลาสตก ถวยนาท

27

เคลอบเทยนพลาสตก กระปองอลมเนยม กลองโฟม ฯลฯ การกาจดขยะมลฝอยในปจจบนมหลายทางเลอก แตละทางเลอกมขอจากดทกอใหเกดปญหาสงแวดลอมทงทางนา ทางอากาศ และตอการใชประโยชนทดนในบรเวณใกลเคยงจะเหนไดวาขยะมลฝอยทเกดจากเราเพยงเลกนอยสามารถกอใหเกดผลกระทบดานอน ๆ อกมากมาย ดงนน แนวทางหนงในการลดปญหา คอ การลดปรมาณขยะมลฝอยใหเหลอไปสการกาจดนอยทสด และสรางจตสานกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการคดแยกขยะมลฝอย (ณรงค เลาอลงกรณ, 2547, น. 1)

กลไกลของภาครฐไดพยายามปองกนและแกไขปญหา ดงกลาวอยางเตมท แมวาหลายปญหาจะลดนอยลงหรอหมดไปแลว หากแตยงมเงอนไขและขอจากดหลายประการซงทาใหบางปญหายงคงปรากฏอยใหเหน ทาใหเปนทประจกษแลววาลาพงเพยงหนวยงานรฐทรบผดชอบแตฝายเดยว ไมเพยงพอกบปญหาตาง ๆ ซงมปรมาณมากทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ ทาใหตองอาศยความรวมมอจากกหนวยงานอน ๆ เชน สถาบนการศกษาองคกรพฒนาเอกชน โดยเฉพาะอยางยงในภาคประชาชน ซงมจานวนมากและมอยทวทกพนท จงรบรและเขาใจถงปญหาไดเปนอยางด (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2547, น. 98)

จากการเพมขนของจานวนประชากร และความสะดวกในการดารงชวตทาใหปรมาณขยะมลฝอยเพมขนขยะกบความเปนอยของมนษยในปจจบนกลายเปนเรองทแยกกนไมออกทง ๆ ทมนษยพยายามทจะหนขยะใหหลดพนแตในทางกลบกนมนษยกเปนผททาใหขยะอยใกลตวไดตลอดเวลา เชนกนปญหาขยะลนเมอง พบวา มสาเหตสาคญททาใหการจดการขยะมลฝอยในปจจบนไมประสบผลสาเรจเทาทควรนนมาจากการขาดการมสวนรวมของประชาชน ทงนเพราะการจดการในแตละพนทมความแตกตางกนทงลกษณะกจกรรมและนโยบายรวมทงมขอจากดในการกระตนใหเกดการดาเนนการอยางจรงจงและตอเนอง ประกอบกบการขาดจตสานกในการทงขยะมลฝอย จนกลายเปนปญหาสงแวดลอมทสาคญของเทศบาล ปจจบนการจดการกบปญหาขยะมลฝอยทเกดขนโดยการนาขยะมลฝอยทงหมดไปสกระบวนการจดกาจด ซงในปรมาณดงกลาวมวสดทยงมมลคาสามารถนากลบไปใชใหมไดโดยตรง (Reuse) หรอ การนาไปผานกระบวนการเพอนากลบมาใชใหม (Recycle) รวมทงขยะมลฝอยบางสวนทสามารถนาไปแปรรปเพอนาใชประโยชนในรปของปยหมก มลเหตของปญหาทเกดขนเนองมาจากขาดความรความเขาใจและจตสานกเกยวกบขยะมลฝอยของประชาชน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2548, น. 38)

ปญหาขยะมลฝอยในปจจบนมขนาดและความรนแรงมาจากปรมาณขยะมลฝอยจานวนมากทไมอาจกาจดไดหมด และมปรมาณเพมขนตลอดเวลา ขยะมลฝอยทจดเกบไดสวนใหญนามากาจดดวยวธการททาไมถกหลกสขาภบาล เนองจากองคกรทองถนทเปนผรบผดชอบหลกมขอจากดทงบคลากร เงนงบประมาณการจดการและองคความร นอกจากนประชาชนกยงไมมสวนรวมในการจดการมลฝอยอยางเปนระบบและมประสทธภาพดวย หากมขนตอนการลดขยะหรอการนาขยะมาใชประโยชนใหมจะสามารถลดปรมาณขยะทนาไปกาจดได งบประมาณททางทองถนไดรบกเพยงพอจะนาไปใชกาจดขยะมลฝอยใหถกหลกสขาภบาลยงขน

ธนาคารขยะเปนรปแบบหนงในการดาเนนงานเพอสองเสรมการคดแยกขยะ โดยเรมจากคนในชมชนเปนหลกเพอใหคนในชมชนไดเกดความเขใจในการคดแยกขยะ หลกการของการทาธนาคารขยะ คอ ใหคนในชมชนเขามาเปนสมาชกของธนาคารขยะและนาขยะรไซเคลมาฝากไวทธนาคาร โดยมเจาหนาทธนาคารทาการคดแยก ชงนาหนก คานวณเปนเงนและบนทกลงในสมดเงนฝาก โดยใชราคาททางชมชนประสานกบรานรบซอของเกาเปนเกณฑในการกาหนดราคา รายไดของกจกรรมมาจากผลตางของราคาท

28

คณะกรรมการของชมชนกาหนดราคาทสามารถขายใหกบรานรบซอของเกา ซงการหกคาใชจายอน ๆ เชน คาใชจายในการประชาสมพนธ ซงรายไดสามารถใชเปนทนหมนเวยนและจดตงเปนหองทนเพอใชในชมชน (กรมควบคมมลพษ, คมอการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอยสาหรบเยาวชน กรงเทพมหานคร , 2551, น. 13)

จากทไดกลาวขางตนเปนจดททาใหผวจยมความเหนวาธนาคารขยะเปนโครงการทนาสนใจ โดยมวตถประสงคทสาคญคอการใหความรเกยวกบการคดแยกขยะและกระตนใหเกดจตสานกและการมสวนรวมเพอชวยลดปรมาณขยะและปญหาจากขยะทจะเกดขนในอนาคตผวจยจงสนใจทจะทาการศกษาวจยเรองการจดการความรสาหรบการจดการขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนของชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานครฯ เพอพฒนาใหมประสทธภาพทสงขนและเปนประโยชนสาหรบชมชนอนๆ ทจะจดตงธนาคารขยะภายในชมชนของตนเองในอนาคต ปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน : ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร 6. วตถประสงคของโครงการวจย

1. เพอศกษาปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

2. เพอศกษาระดบปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

3. เพอหาแนวทางการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร 7. ค าถามการวจย

1. ปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานครเปนอยางไร

2. ระดบปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร อยในระดบใด

3. แนวทางการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานครเปนอยางไร 8. ขอบเขตของโครงการวจย

1. ขอบเขตดานเนอหา ตวแปรตน คณลกษณะสวนบคคลของคนในชมชน ประกอบไปดวย เพศ รายได การศกษา จานวนสมาชก

ในครอบครว และระยะเวลาทอาศยอยในชมชน ปจจยดานการการบรหารจดการขยะ ประกอบไปดวย ความรความเขาใจเกยวกบธนาคารขยะ

การยอมรบการปฏบตตามแนวทางธนาคารขยะ ปจจยดานการมสวนรวมเกยวกบขยะ ประกอบไปดวย การประชาสมพนธ การสงเสรมการคด

แยก ความสะดวกในการถอนเงน และการดาเนนโครงการธนาคารขยะ ตวแปรตาม

29

การมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

2. ขอบเขตดานระยะเวลา ระยะเวลาในการวจยครงนไดกาหนดไวในชวงเดอนตลาคม 2557 ถง สงหาคมคม 2558 เปน

ระยะเวลา 10 เดอน 3. ขอบเขตดานประชากร ประชากรของการวจยเชงคณภาพ คอ ผมสวนไดสวนเสยในพนท พนทชมชนพระยาประสทธ

เขตดสต กรงเทพมหานคร ประกอบไปดวย ผใหขอมลการวจยเชงคณภาพ คอ ผนาชมชน ขาราชการเกษยณอาย ประชาชนทอาศยในชมชน และนกวชาการ จานวน 20 คน

ประชากรของการวจยเชงปรมาณ คอ จานวนประชากรในพนทชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานครทงหมดจานวน 692 คน

4. ขอบเขตของพนททศกษา พนทชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

9. ทฤษฎ สมมตฐาน (ถาม) และกรอบแนวความคดของโครงการวจย 1. นโยบายและกฎหมายดานการจดการขยะมลฝอยของประเทศไทย สนย ขวญศรโรจน (2535, น. 29-32) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.

2540-2544) ไดมการกาหนดยทธศาสตรการพฒนา ซงเปนยทธศาสตรใหมและสาคญไว 2 ประการ คอ การพยายามเสรมสรางความสมพนธอนดระหวางรฐกบประชาชนใหเกดขนมาก ทสด โดยการใชระบบความรวมมอและการมสวนรวมจากทกฝายในสงคม รวมทงการม หลกประกนดานสทธเสรภาพ ความเสมอภาค และการแกไขความขดแยงในสงคมดวยสนตวธ และการปรบระบบการบรหารจดการเพอใหมการแปลงแผนไปสภาคปฏบตอยางมประสทธผล ซงการปรบกระบวนการและกลไกในการบรหารจดการงบประมาณ และบคลากรอยางม ประสทธภาพมความคลองตว และสมพนธสอดคลองกน โดยยดหลกการประสานงานภายใต ระบบการจดการพนทกบภารกจของหนวยงาน และการมสวนรวมของประชาชนในการกาหนดแผนงาน โครงการตามยทธศาสตรการพฒนาควบคไปกบระบบการตดตามประเมนผล โดยจดทาเครองชวด

1. นโยบายดานการจดการมลฝอย เนองจากการจดการมลฝอยเปนปญหาสาคญและ เรงดวนประกอบกบบทบญญตมาตรา 5 (1) แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2518 ไดกาหนดใหคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตมหนาทสาคญใน การเสนอนโยบายและความเหนเกยวกบการสงเสรมและรกษาสงแวดลอมแหงชาต มหนาทสาคญ ในการเสนอนโยบายและความเหนเกยวกบการสงเสรม และรกษาสงแวดลอมตอคณะรฐมนตร คณะกรรมการสงแวดลอมจงไดเสนอนโยบายและมาตรการดานการจดการมลฝอยตอคณะรฐมนตร และไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตรแลวในคราวประชมเมอวนท 3 กมภาพนธ 2524 โดย นโยบายและมาตรการดงกลาวระบใหถอวา มลฝอยเปนปญหาสาคญของชมชนทรฐพงเขาจดการ และแกไข โดยสนบสนนเทศบาลและการปกครองทองถนในดานกาลงคน งบประมาณและ เทคโนโลยเพอ การแกไขปญหา โดยจดลาดบความสาคญใหแกกรงเทพมหานคร และเมองใหญ ๆ ในแตละภาคกอนและมมาตรการเพอใหนโยบายดงกลาวบรรลผลสาเรจ 9 มาตรการ โดยทชมชนตาง ๆ กาลงประสบปญหามลฝอยอนเนองมาจากการผลตของโรงงาน อตสาหกรรมและของเหลอใชจากบานเรอนเปนจานวนมาก แตเนองจากขาดกาลงคน งบประมาณ และ

30

การใชเทคโนโลยทเหมาะสม เทศบาลตาง ๆ จงประสบปญหาทงในเรองการเกบมลฝอยได ไมหมด และในบางกรณกรรมวธในการกาจดมลฝอยเองกกอใหเกดปญหาสงแวดลอมอน ๆ อกมากมาย นบตงแตกลนรบกวน มลพษทางอากาศ มลพษทางนา และปญหาทางสขภาพอนามย ซงปญหาเหลาน จะทวความรนแรงขนตามความเจรญทางดานเศรษฐกจและการขยายตวทางการเมองเพอแกไขปญหาการจดการมลฝอย ซงนบวาเปนปญหาทสาคญยงประการหนง รฐจง กาหนดนโยบายและมาตรการดานการจดการขยะมลฝอยไวดงน

นโยบายท 1 ถอวามลฝอยเปนปญหาสาคญของชมชน เพราะเกยวของกบความสะอาด สขภาพอนามยของประชาชนและเปนตนเหตของมลพษดานอน ๆ จงเปนสงทรฐพงเขาจดการและแกไข

นโยบายท 2 สนบสนนเทศบาลและการปกครองทองถนทงในดานกาลงคน งบประมาณ และเทคโนโลย เพอการแกไขปญหาการจดการมลฝอยโดยจดลาดบความสาคญใหแก กรงเทพมหานครและเมองใหญ ๆ ในภาคอนๆ กอนมาตรการ เพอใหนโยบายดงกลาวบรรลผลสาเรจ รฐจงไดกาหนดมาตรการไวดงนคอ

1.1 ปรบปรงแกไขหรอตรากฎหมาย พระราชบญญตตาง ๆ ทเกยวของกบการรกษา ความสะอาดใหทนสมย เพอใหการดาเนนงานมประสทธภาพยงขน

1.2 ศกษาปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนในการเกบรวบรวมและกาจดมลฝอยท กาลงประสบอย เพอกาหนดมาตรการในการแกปญหาระยะสนและวางแผนปองกนแกไขระยะยาว

1.3 สนบสนนการศกษาวจยทางดานเทคโนโลย และวธการใหม ๆ ในการจดการ ขยะมลฝอยมาใชประโยชนใหมากทสด

1.4 กาหนดมาตรการควบคมการจดการมลฝอย จากกจการอตสาหกรรม โดยเฉพาะ อยางยงประเภททมสารพษเจอปนอย

1.5 มการวางแผนระยะยาวในการแกไขปญหา การจดการมลฝอยของกรงเทพ ฯลฯ และเมองใหญอน ๆ โดยวธการทเหมาะสมทางดานเทคโนโลย เศรษฐกจ สงคม สงแวดลอมและ สาธารณสข

1.6 ปรบปรงอตราคาบรการในการเกบรวบรวมมลฝอยใหยตธรรม และตรงตอความเปนจรงมากขน เพอเพมรายไดมาใชในการปรบปรงประสทธภาพของการบรการ

1.7 ใหการศกษาและประชาสมพนธแกประชาชน เพอใหทราบถงปญหาและผลเสย อนเกดจากมลฝอย รวมทงการขอความรวมมอในการแกปญหา

1.8 หาวธลดปรมาณของมลฝอยลงโดย 1.8.1 กาหนดมาตรฐานของผลตภณฑตาง ๆ ใหใชไดทนทานและมประสทธภาพ ตลอด

อายของผลตภณฑ 1.8.2 ควบคมมาตรฐานของขบวนการผลต เพอลดปรมาณมลฝอยและวสดทเหลอ ใช

จากการผลต 1.8.3 หาวสดทใชทดแทนและวสดทยากตอการทาลาย 1.8.4 หาทางนาวสดเหลอใช หรอผลตภณฑทหมดอายกลบมาใชเปนวสดใน การผลต

ตอไป 2. กฎหมายทเกยวของกบขยะมลฝอยของประเทศไทย ปจจบนกฎหมายทมเนอท เกยวของกบ

การจดการมลฝอยทเกดจากกจกรรมตาง ๆ มอยหลายฉบบแตกฎหมายแมบททเกยวของ กบการจดการมลฝอยโดยตรง ไดแก พระราชบญญตสาธารณสข พ.ศ. 2484 แกไขเพมเตมจนถงฉบบ ท 5 พ.ศ. 2527

31

กฎหมายดงกลาวเพยงกาหนดใหเปนอานาจหนาทของทองถนในการวางระเบยบและ แผนงานสาหรบการเกบรวบรวมและขนสงมลฝอยไว ซงเปนอตราทตามากเมอ เปรยบเทยบกบ คาใชจายททองถนจายจรง อยางไรกตาม ในการแกไขเพมเตมพระราชบญญตในครงลาสดนไดม การอนญาตใหหนวยงานในทองถน สามารถทจะเพมอตราคาธรรมเนยมฯ ใหเหมาะสมกบสภาพ

2. ความรเกยวกบการจดการขยะมลฝอย การขาดความรความเขาใจในปญหาการจดการขยะมลฝอยของประชาชน เปนปจจยหนง ท

สงผลตอการเพมปรมาณของขยะมลฝอยในชมชน การจบจายใชสอยของประชาชนทวไปใช ถงพลาสตกในการใสของเพราะงาย คลองตว และสะดวกในการพกพาไปในทตาง ๆ เมอเสรจสน ภารกจแลวถงพลาสตกดงกลาวกลายเปนขยะมลฝอยไปโดยสภาพ และพบเหนกนเกลอนบรเวณ ตาง ๆ เชนบานเรอน ชมชน ถนนหรอแมนาลาคลอง การทงขยะมลฝอยไมเปนทเปนทาง ทาให เกดการเพมปรมาณของมลฝอยอยางรวดเรว และสงผลกระทบตอสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต ชมชนและประชาชนในชมชน ซงหากมการปรบเปลยนพฤตกรรมและทศนคตของคนในชมชน และสรางทศนคตใหม เปนการสรางจตสานกดานสงแวดลอมทแสดงใหเหนวา มนษยเปนผใช ทรพยากรรวมกน จะตองชวยกนสรางความตระหนกหรอปลกจตสานกรวมกน ทกคนในสงคม จะตองรบผดชอบรวมกน การสรางจตสานกดานสงแวดลอมทประกอบดวยจตทมความตระหนก และความรบผดชอบ เพราะจะเปนสวนทชวยสรางกระบวนการทางความคด และคานยมทเปน ธรรมในการจดสรรทรพยากรอยางมคณคา และเกดประโยชนสงสดตอมนษยทกคนในสงคม ซง อยบนพนฐานความเปนจรง

สานกงานรกษาความสะอาด กองวชาการ (2535, น. 16-19) กลาววา มลฝอยเปนตวการ สาคญรองจากนาเสย ททาใหเกดมลพษตอสภาพแวดลอม ซงสามารถพบเหนโดยทวไปวา การจดการมลฝอยของชมชนตาง ๆ ยงไมเหมาะสมตงแตอดตจนถงปจจบน มลฝอยยงคงเปนตวการ สาคญททาใหเกดความสกปรก และความไมเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง ทาใหเกดมลพษ ตอพนดน แหลงนาและอากาศ ซงนบวนจะเพมปญหามากขนหากไมเรงรบแกไข

1. คณลกษณะของมลฝอยทเกดขนในชมชนแตละแหงนน มทงปรมาณและคณลกษณะ ทแตกตางกน เนองจากองคประกอบทเกยวของ 6 ประการคอ

1. ลกษณะทตงของชมชน (Geographical Location) 2. ฤดกาล (Season) 3. อปนสยของประชาชนในชมชน (Habit of People in Community) 4. ความหนาแนนของประชาชน (Population Density) 5. สภาวะทางเศรษฐกจ (Economic Status) 6. การบรการเกบรวบรวมและกาจด (Collection Service and Disposal Method)

2. ชนดของมลฝอย สามารถจดแบงตามลกษณะได ดงตอไปน 2.1 มลฝอยทเนาเปอยได (Garbage) ไดแก พวกเศษอาหาร เศษเนอ เศษผก ทไดจาก การ

เตรยมและการปรงอาหาร มลฝอยชนดนจะยอยสลายเนาเปอยไดงายและความชนสง 2.2 มลฝอยทไมเนาเปอย (Rubbish) ไดแก พวกเศษกระดาษ เศษผา เศษไม หญาฟาง ขาว

แกว กระเบอง ยาง เศษโลหะตาง ๆ มลฝอยชนดนจะมทงเผาไหมไมได 2.3 ขเถา (Ashes) เปนมลฝอยทเกดจากสงทเหลอจากการเผาไหม เชน เถาทเกดจาก เตา

ไฟทใชในการปรงอาหาร หรอเถาทเกดจากการเผาไหมถาน ถานหน หรอวตถตดไฟอน ๆ

32

2.4 มลฝอยจากถนน (Street Refuse) ไดแก เศษสงของตาง ๆ ทกวาดจากถนน ตรอก ซอย และทอน ๆ เชน เศษผง ใบไม เศษอฐ กรวด ทราย กระดาษ ถงพลาสตก

2.5 ซากสตว (Dead Animal) ไดแก ซากสตวทตายแลวทกชนด เชน สนข แมว หน ฯลฯ มลฝอยทเนาเปอยเรวและมกลนเหมน

2.6 ซากยานพาหนะ (Abandoned Vehicles) ไดแก ยานพาหนะทกชนดทหมดสภาพการใชงาน รวมตลอดทงชนสวนประกอบของยานพาหนะดวย เชน ยาง ลอ แบตเตอรร และอน ๆ

2.7 มลฝอยจากโรงงานอตสาหกรรม (Industrial Refuse) ไดแก เศษวสดทเกด จากการผลต หรอขนตอนการผลตของโรงงานอตสาหกรรม

2.8 มลฝอยจากการกอสราง (Construction Refuse) ไดแก เศษวสดกอสราง เชน เศษไม อฐหก หนทราย เปนตน

2.9 มลฝอยจากการรอถอนสงกอสราง (Demolition Refuse) ไดแก เศษทเกดจาก การรอถอน หรอทาลายสงปรกหกพง เชน การรอถอนตกเกา อาคารเกา บานเรอน เปนตน

2.10 มลฝอยประเภทอนตราย (Hazardous Refuse) ไดแก มลฝอยทตองใชกรรมวธใน การทาลายพษ จงจะทาลายลางได เชน พลาสตก ฟลมถายรป กากแรธาตตาง ๆ เปนตน

3. ปญหาทเกดจากมลฝอย มลฝอยทเกดจากชมชน หากไมมการเกบและกาจดอยางถกตอง และเหมาะสมลวนจะทาใหเกดปญหาตาง ๆ ตอชมชนทสาคญ คอ

3.1 มลภาวะของสงแวดลอม (ดน นา และอากาศ) มลฝอยเปนสาเหตทสาคญอยาง หนงททาใหสงแวดลอมตาง ๆ ของชมชนเกดมลภาวะ เชน นาเสย อากาศเสย และการปนเปอน ของดน เปนตน

3.2 แหลงเพาะพนธของเชอโรคและแมลง (Breeding Places) ในมลฝอยอาจจะ มเชอโรคททาใหเกดโรคปะปนมา เชน มลฝอยจากโรงพยาบาลและการสะสมมลฝอยทเกบขนมา ถากาจดไมถกตองจะเปนแหลงเพาะพนธของแมลงวนและหน ซงเปนพาหนะนาโรคมาสคน

3.3 การเสยงตอสขภาพ (Health Risk) ชมชนทขาดการกาจดมลฝอยทด และถกตอง ตามหลกเกณฑการสขาภบาล จะทาใหประชาชนเสยงตอการเปนโรคตาง ๆ ไดโดยงาย เชน โรคทางเดน อาหารทเกดจากเชอแบคทเรยและพยาธชนดตาง ๆ เนองจากมลฝอยเปนแหลงเพาะพนธของแมลง ฉะนนการแพรของโรคยอมเปนไดงาย

3.4 การสญเสยทางเศรษฐกจ (Economic Loss) ชมชนตองเสยคาใชจายสาหรบกาจด มลฝอยเปนประจาอยแลว และถาการกาจดไมถกตองยอมสงผลกระทบตอเศรษฐกจดานอน ๆ เชน มลฝอยทงนา ทาใหนาเสย และสงผลกระทบตอสตวนาดวย เปนผลใหสญเสยตอระบบเศรษฐกจ อกดวย

3.5 การทาใหขาดความสงางาม (Esthetics) การเกบรวบรวมและกาจดขยะมลฝอยทด จะชวยใหชมชนเกดความสวยงามและความเปนระเบยบเรยบรอย อนสอแสดงถงความเจรญและ วฒนธรรมของชมชน

3.6 กอใหเกดเหตราคาญ (Nuisance) มลฝอยกอใหเกดเหตราคาญ เชน กลนเหมนจาก การเนาเปอยหรอการสลายของมลฝอย เปนแหลงทอยอาศยของ แมลงวน หนและแมลงสาป

4. การเกบรวบรวมมลฝอย (Refuse Collection) สามารถแบงได 2 ประเภท 4.1 การเกบรวบรวมมลฝอยในชมชน เปนการเกบรวบรวมมลฝอยทเกดขนไวในท รองรบ

มลฝอยของครวเรอน หรอสถานททาการนน ๆ ซง อาจใชวธรวบรวมได 3 ระบบ คอ

33

4.1.1 ระบบถงเดยว (One Can System) โดยมลฝอยทกชนดเกบรวบรวมในถงใบเดยว ไมมการแยกชนดของมลฝอย

4.1.2 ระบบสองถง (Two Can System) โดยแยกมลฝอยแหงและเปยกไวคนละถง เพราะมลฝอยเปยกจะยอยสลายงาย สงกลนเหมนจงตองแยกเกบเพองายตอการกาจด

4.1.3 ระบบสามถง (Three Can System) โดยแยกถงรองรบมลฝอย สาหรบมลฝอยสด มลฝอยแหง และมลฝอยอน ๆ เพอความสะดวกในการเกบและทาลาย

4.2 การเกบรวมรวมมลฝอยในชมชน เปนการเกบรวบรวมมลฝอยจากทตาง ๆ ในชมชน เพอไปกาจดโดยปกตทาได 3 แบบ คอ

4.2.1 เทศบาลจดทาเอง 4.2.2 ทาสญญาจาง 4.2.3 ใหเอกชนจดทา

5. วธกาจดมลฝอย (Method of Refuse Disposal) วธการกาจดมลฝอยทปฏบตกนอยในปจจบนมหลายวธ ซงการเลอกวธนนขนอยกบชนดและปรมาณของมลฝอยทเกดขนรปแบบ

5.1 การกองกบพน (Dumping on Land) เปนวธการกาจดมลฝอยชนดตาง ๆ โดยถม ทลมใหมระดบสงตามตองการ แตวธนมกไมนยมใช เพราะหากเปนมลฝอยทยอยสลายงาย จะกอใหเกดเหตราคาญ เชน กลนรบกวนและนาเสยดวยเมอฝนชะลางผานกองมลฝอย

5.2 การนาไปทงทะเล (Dumping at Sea) เปนวธคลายถมมลฝอยในทลม แตทงลง ทะเลมลฝอยทจะนาไปทงทะเลควรเปนมลฝอยทไมสลายตวหรอสลายตวชา แตไมเหมาะเพราะ กอใหเกดปญหาสภาพแวดลอมทางทะเลเปนอนตรายตอสตวทะเล และทาลายทศนยภาพของทะเล ทเปนแหลงทองเทยว

5.3 การนามลฝอยไปเลยงสตว (Hog Feeding) มลฝอยทมคณคาเปนอาหารสตว เชน มลฝอยสด ไดแก เศษอาหาร พชผกซงไดจากครวเรอน รานขายอาหาร ภตตาคาร แตมขอพงระวง เพราะอาจมเชอโรคปนมาดวย ซงอาจเปนอนตรายตอสตวและระบาดถงคนดวย

5.4 การเผา (Incineration) การเผาดวยเตาเผาขยะมลฝอยทสามารถเผาไดดวยอณหภม สงจนไมปลอยควนและกาซทเปนอนตรายตอสงแวดลอมออกมา เตาเผาจงตองกอสรางดวย เทคโนโลยทนสมย มราคาแพง ในทองถนทมรายไดนอยกจะไมสามารถใชวธการนในการกาจด ขยะมลฝอยได สวนการเผาในสภาวะปกต เชน การเผากลางแจงนน จะกอใหเกดควนและกาซ ทเปนอนตรายตอสภาวะแวดลอม

5.5 การฝงกลบ (Sanitary Landfill) วธนแพรหลายในยโรปและอเมรกา เพราะสามารถ นามลฝอยทเกบรวบรวมมากาจดไดทนท โดยนามลฝอยมาฝงกลบทบดวยดนโดยใชรถแทรกเตอร เรมตงแตการขดรองดนสาหรบกาจดมลฝอยบดอดใหแนนกลบทบหนาและบดอดดวยดนใหแนน หลงจากนนคอย ๆ ปลอยใหสลายไปเองโดยจลนทรยในดนและเมอสนสดการฝงแลว เมอทงไวนาน จนการยอยสลายสนสดกสามารถใชพนทนนเปนประโยชนได

5.6 การกาจดมลฝอยดวยวธบด (Grinding System) เทศบาลตาบลแมสาย (2547, น. 6-3) รปแบบและวธการเกบรวบรวมและขนสงมลฝอย ในการเกบรวบรวมมลฝอยของแตละชมชน สามารถเลอกดาเนนการไดหลายวธ

34

5.6.1 Curb Side Collection เปนการเกบรวบรวมมลฝอย จากภาชนะรองรบ มลฝอยชนดตาง ๆ ทเจาหนาท หรอหนวยงานทรบผดชอบไดนามาตงบรการตามบรเวณสองฟากถนน ซงประชาชนบรเวณใกลเคยงไดนามลฝอยมาใสไว

5.6.2 Back-Yard Collection เปนการเกบรวบรวมมลฝอย โดยเจาพนกงานเกบขน จะเขาไปเกบหรอถายเทมลฝอยจากบานเรอนแตละหลงออกไปเอง

5.6.3 Set-out and set-back เปนการเกบมลฝอยโดยใชเจาพนกงาน 2 ชด โดยชดแรก เขาไปเกบมลฝอยจากบานเรอน แลวใหผรบบรการรอนาภาชนะรองรบขยะมลฝอยนนคนเจาพนกงาน อกชดประจารถเกบขนมลฝอย

5.6.4 Block Collection เปนการเกบขนมลฝอยโดยมเจาพนกงานเกบขนมลฝอย โดยสารไปกบรถเกบขนขยะและสนกระดง เปนสญญาณใหผรบบรการนามลฝอยมาให และรอรบ ภาชนะรองรบมลฝอยคน แตละทางเลอกมขอด-ขอเสย และความเหมาะสมทตางกนออกไป

5.7 การหมกทาปย (Compositing) การหมกทาปย เปนการนาขยะมลฝอยในสวนท ยอยสลายไดมาทาการเขากระบวนการหมกในโรงงานหมก เพอใหเปลยนสภาพไปเปนปยอนทรย และนาไปขายแกเกษตรกรหรอใชประโยชนอยางอนตอไป มเพยงไมกแหงเทานนทใชวธน ในการกาจดขยะมลฝอย เนองจากตองลงทนสงในการกอสรางโรงงานหมก และมความยงยาก ในการดาเนนการ เพราะตองมกระบวนการในการคดแยกขยะมลฝอยในสวนทไมสามารถยอยสลาย ไดออกเสยกอน แมแตกรงเทพมหานครไดดาเนนการอยกไมประสบความสาเรจนก เพราะปยทได จะมสวนประกอบของพลาสตกและวสดทไมยอยสลายอนๆ ปะปนอยมาก ปยทไดจงไมเปนทนยม ของเกษตรกร

3. แนวทางการจดการขยะมลฝอย วรรณภา ฐตธนานนท (2545, น. 29-32) กลาววา โดยทวไปการจดการมลฝอยมขนตอน งาย

ๆ ดงน 1. การเกบขนมลฝอยในประเทศไทยมอย 2 วธ ดงน คอ

1.1 วธเกบโดยตรง (Direct Collection) คอ การสงรถและเจาหนาทออกไปเกบขน ขยะมลฝอยยงทอยอาศยและสถานทตาง ๆ ทรถยนตเกบขนสามารถเขาถง หรอใหเจาของขยะมลฝอย นาขยะมลฝอยจากแหลงทอยอาศยของตน มาใสยงรถยนตเกบขนทแลนเขาไปรบเองแลวรถยนต เกบขนกจะนาขยะมลฝอยเหลานนไปทาลายตอไป

1.2 วธการเกบขนโดยออม (Indirect Collection) หนวยงานทรบผดชอบในพนท จะนาถงรองรบขยะมลฝอยไปตงตามถนนสายตางๆ และบรเวณทมขยะมลฝอยจานวนมาก เชน ตลาดสด ศนยการคาและยานชมชนตาง ๆ เปนตน เพอใหประชาชนทผานไปมาหรอทอยใกลเคยง สามารถนาขยะมลฝอยมาใสในถงรองรบซงมขนาดตาง ๆ กน

2. การกาจดขยะมลฝอย แนวโนมการจดการขยะมลฝอยในอนาคต จะเปนการหลกเลยง หรอลดปรมาณขยะมลฝอยทเกดขน คอ การกอใหเกดขยะมลฝอยนอยลง หรอตองลดการเสยงภย

ขนตอนท 1 การลดการกอเกดขยะมลฝอย (Reduce) หรอการลดขยะ วธการลด ปรมาณขยะทมประสทธภาพมากทสดคอ อยาสรางขยะขนมา “ขยะเมอไมเกดกไมตองกาจด” การปองกนไมใหขยะเกดขน จงเปนขนตอนแรกสดและสาคญทสด ในกระบวนการจดการขยะ และสามารถกระทาไดโดยการเปลยนแปลงการใชวตถดบทดแทนใหเหมาะสม ซงจะชวยทาให ปรมาณของทรพยากรและพลงงานทใชและเกดขยะนอยลง ทาใหประหยดงบประมาณในการกาจด ขยะมลฝอยและของเสยทเกดขน

35

ขนตอนท 2 การนาผลตภณฑมาใชซา (Reuse) เปนการนาวสดของใชกลบมาใชซาในรป แบบเดม หรอนามาซอมแซมใช หรอใชทาประโยชนอน ๆ อาจแบงไดเปน 2 ขนตอน คอ

1. ขนตอนในการผลตสนคา ควรทาใหเกดเศษวสดหรอของเสยนอยทสดและอาจนา วสดนนกลบเขาไปใชเปนวตถดบในการผลตไดอก

2. การนาขยะใชแลวมาใชซา เปนการยดอายการใชงานกอนจะนาไปทงเปนขยะ เชน การใชกระดาษสองหนา หรอซอมแซมวสดเพอนามาใชตอ

ขนตอนท 3 การนากลบมาผลตใหม (Recycle) เปนการแยกวสดทไมสามารถจะนา กลบมาใชซาอออกจากขยะ และรวบรวมเปนวตถดบในการผลตสนคาขนใหม ทรจกกนทวไปวา “รไซเคล” (Recycle) ขนตอนนแตกตางจากการนามาใชซา (Reuse) คอ ขนตอนนตองมการนา วสดผานกระบวนการยอยสลายวสดผสมเขากบวตถดบผานกระบวนการผลตออกเปนผลตภณฑชนใหม สาหรบขยะทสามารถยอยสลายได กสามารถแยกไปทาการยอยสลาย เพอทาเปนปยธรรมชาตหรอยอยสลายตามธรรมชาต โดยมหนอนเปนตวกระทาจะไดปยหรอดนทม คณภาพสงปราศจากสารพษชวยยดอายการใชหลมฝงขยะไดนานขน อนตรายจากกาซทเกดจาก การหมกขยะกจะลดลงดวย

ขนตอนท 4 การฟนฟประโยชนจากขยะ (Recovery) เปนการดงเอาพลงงานจากขยะ เชน การใชขยะเปนเชอเพลงในการผลตไฟฟาจากเตาเผาขยะ อยางไรกตาม การเผาขยะจะกอใหเกด มลพษในอากาศ และการกอสรางเตาเผาทมคณภาพและมประสทธภาพสงนน ตองใชงบประมาณ สงและไมสามารถทาใหมลพษหมดไปได

ขนตอนท 5 การกาจดขยะ (Residue Disposal) ขยะทเหลอจากการผานขนตอนตาง ๆ ทง 4 มาแลวจงจะตองมการกาจดอยางถกวธ ซงถอเปนขนสดทายของกระบวนการกาจดขยะการจดการขยะมลฝอยมการกระทากจกรรมหลายอยาง แบงออกไดเปน 6 สวนใหญ ๆ ดงน

1. การทงมลฝอย 2. การจดการขยะมลฝอย ณ แหลงกาเนด 3. การรวบรวมขนขยะมลฝอย 4. การขนถายและการขนสง 5. การนาสวนของมลฝอยทยงใชไดอยนามาใชใหม 6. การกาจดขนสดทาย

โดยทวไปแลว ระบบการจดการมลฝอยสาหรบชมชนทวไป จะประกอบดวย 4 สวน คอ การทงมลฝอย การกาจดมลฝอย ณ แหลงกาเนด การรวบรวมขนและการกาจดขนสดทาย เนองจากปรมาณขยะมลฝอยในปจจบนมมากและมแนวโนมสงขนในอนาคต ทาใหมการพจารณา ลดปรมาณการทงขยะมลฝอยจากแหลงกาเนด และนาสวนของขยะมลฝอยทยงใชไดมาใชใหมหรอ ดดแปลงรปขยะมลฝอยใหไดสงทเปนประโยชน เชน ปยหรอพลงงานความรอนเพมมากขน ในการนาวสดบางอยางมาใชใหเกดประโยชนใหม ตองมการแยกวสดทจะใชแลวแตละชนด ออกจากกองขยะมลฝอยรวม การแยกวสดออกจากขยะมลฝอยรวมในปจจบนจะมกรรมวธ คดแยก 3 ชนดคอ

1. การแยกวสดทยงมประโยชนจากแหลงกาเนดขยะมลฝอย โดยผทงขยะมลฝอยแยก ประเภทขยะมลฝอยแตละชนดและทงลงในถงขยะมลฝอยหรอภาชนะใสขยะมลฝอยเฉพาะ ประเภททจดเตรยมไว วสดบางชนดทแยกแลวสามารถนาไปใชประโยชนใหม โดยนามาเปน วตถดบในโรงงานบางชนดกนาไปกาจดขนสดทายตอไป กจกรรมการแยกวสดจากแหลงกาเนด น เปนสวนสาคญยงของระบบ

36

การจดการขยะมลฝอย เพราะปรมาณขยะมลฝอยทตองกาจด รวมกน หมายถงคาใชจายเพอการจดการขยะมลฝอยซงจะมากหรอนอยขนอยกบความสามารถ ในการจดการควบคมกจกรรมการแยกขยะมลฝอย

2. การแยกวสดทยงมประโยชนออกจากกองขยะมลฝอยรวม มกกระทาทสถานขนถาย ขยะมลฝอยหรอโรงแปลงรปขยะมลฝอย วธการทนยมไดแก การยอยขนาดของขยะมลฝอยใหเลกกอน แลวแยกสวนหนกและสวนเบาออกจากกนโดยดวยการพนอากาศ จากนนนาสวนหลงของขยะมลฝอย ทไดมาแยกเหลก อะลมเนยม และแกวออกจากสวนอน ๆ เพอนาไปใชเปนวตถดบกระบวนการ ผลตใหม ๆ ตอไป นอกจากวธการดงกลาวขางตนแลวยงมวธการอน ๆ อก และยงคงมการวจย กระบวนการใหม ๆ ขนเรอย ๆ อยางไรกตาม การจะเลอกวธการใดนน ๆ นอกจากจะพจารณา

3. การแยกวสดจากแหลงกาเนด การแยกขยะมลฝอยจากแหลงกาเนด เปนขนตอน ทจาเปนในระบบการจดการขยะมลฝอย เพราะชวยลดปรมาณขยะมลฝอยทจะตองกาจดในขน สดทายและชวยใหการแยะขยะมลฝอยทสถานขนถาย หรอโรงงานแปรรปสะดวกขนสาหรบ การจดการแยกขยะมลฝอยจากแหลงกาเนดตองพจารณาถงองคประกอบตาง ๆ ดงน

3.1 องคประกอบทางกายภาพของขยะมลฝอยทจะทาการแยก ในแตละแหลงกาเนด ขยะมลฝอย จะมลกษณะทางกายภาพทแตกตางกนไป ตองพจารณาดวาแหลงกาเนดใดม องคประกอบตาง ๆ ในอตราสวนเทาใดและเหมาะสมทจะทาการแยกอะไรบาง

3.2 การเลอกถงใสขยะมลฝอยหรอภาชนะ หรอภาชนะใสขยะมลฝอยทแยกแลว จะตองพจารณาถงขนาดวสด จานวนทใชและราคา นอกจากนตองพจารณาถงวาใครจะเปนผชกชวน ใหใชถงเหลาน และใครจะเปนผบารงรกษา ตลอดจนความเหมาะสมในการรวบรวมขนนาไป กาจดในขนตอไป

3.3 การเปลยนพฤตกรรมของผทง ปจจบนผทงขยะมลฝอยจะทงขยะมลฝอย หรอทง ขยะมลฝอยลงในถงขยะมลฝอย หรอภาชนะทรองรบรวมกนโดยไมมการแยกขยะมลฝอย และรอ ใหเจาหนาทเกบขนไปกาจดตอไป ในอนาคตทางราชการหรอเทศบาลควรมการแนะนาหรอรณรงค ใหประชาชนทาการแยกขยะมลฝอยกอนทจะทง จดใหมโครงการตาง ๆ เพอกระตน ใหประชาชนแยกขยะมลฝอยตามแผนงานทวางไว

3.4 การมสวนรวมของประชาชน การแยกขยะมลฝอย ณ แหลงกาเนดจะประสบผลสาเรจ มากนอยเพยงใด ขนอยกบวาประชาชนจะใหความรวมมอเทาไร ซงทางราชการหรอเทศบาลจะตอง พจารณาดวาจะทาอยางไรใหประชาชนมสวนรวม

3.5 การกาหนดเปาหมายของการแยกขยะมลฝอย เปนการประเมนและกาหนด เปาหมายวาหลงจากดาเนนงานจดการตามแผนงานแลวจะสามารถนาวสดทอยในขยะมลฝอย มาใชประโยชนใหมไดเทาไร ซงสมพนธกบการลดปรมาณขยะมลฝอยทจะนาไปฝงกลบและ จะไดรวาตลาดทรบขยะมลฝอยทมความสามารถรบไดเพยงพอหรอไมจาเปนตองขยายตลาด ทรบวสดจากขยะมลฝอยเหลานเปนวตถดบหรอไม ถาขยะมลฝอยทถกแยกแลวมปรมาณมากเพยงพอ ตอไปในอนาคตอาจจะ ออกกฎหมายควบคมการผลตสนคาวา จะตองมวสดทเคยใชแลวไมนอย กวารอยละเทาไรกได

4. แนวคดเกยวกบการคดแยกขยะมลฝอย บญสง ปนพานช และคณะ (2537, น. 219) กลาววา ปจจบนยงไมมรปแบบการคดแยก

ขยะ ทชดเจน สวนใหญจะมการคดแยกประเภทขยะเปนทอด ๆ โดยเรมจากแหลงกาเนดของขยะไป จนถงระบบกาจดขยะเปนครงสดทาย อยางไรกตามการแยกขยะทแหลงกาเนดขยะ จะชวยลด ปรมาณขยะเปน

37

อยางดแทนทจะเนนการคดแยกขยะทแหลงกาจดขยะ ซงตองใชตนทนสงมาก สนเปลองพลงงานเวลาและประสทธภาพ การทางานลดลง

การคดแยกขยะทแหลงกาเนด ขยะวสดตาง ๆ ทถกคดแยกจะถกขายใหกบพอคาคนกลาง ซงจะนาไปขายใหกบผรบซอของเกาเปนชวง ๆ จนถงโรงงานอตสาหกรรมเปนการคดแยกประเภท ของขยะชนดทไมเปนทางการ หรอเรยกวาระบบแอบแฝง ซงสภาพความเปนจรงในปจจบนม การจดรปแบบการคดแยกขยะไดดงน

1. การคดแยกขยะมลฝอยตามลกษณะของขยะชนดทเผาไหมไดกบชนดทเผาไหมไมได 1.1 สาหรบขยะประเภทเผาไหมไดนาไปกาจดดงน

1.1.1 จาแนกเศษอาหาร กระดาษ ไม อน ๆ นาไปเผาในเตาเผาขยะ ขเถาทเหลอ จากการเผาไปฝงกลบ

1.1.2 จาแนกขยะเปยก เศษอาหาร จะนาไปหมกใหยอยสลาย เมอยอยสลายแลว จงนาไปทาปยใสตนไมหรอปลกพชตาง ๆ ได

1.1.3 จาพวกพลาสตก จะนาไปผานขบวนการจดบดเปนแทงแลวจงนาไปกลบฝง 1.2 ประเภทเผาไหมไมได นาไปกาจดโดย

1.2.1 ขวดแกว กระปอง โลหะ นาไปบดอด แลวนากลบมาใชประโยชน 1.2.2 ดน ทราย และอน ๆ นาไปกลบฝง

2. การคดแยกขยะโดยอาศยลกษณะการใชประโยชนจากขยะแบงได 5 ลกษณะ คอ 2.1 การใชประโยชนจากขยะ โดยเจาของคดแยกขยะมาใชประโยชน ไดแก ขวดแกว

กระดาษหนงสอพมพ ภาชนะพลาสตกชารด เศษโลหะ ยางรถยนต เปนตน โดยเจาของขายขยะ ใหแกพอคารบซอของเการายยอย ซงรบซอและจะนาไปขายตอเปนทอด ๆ จนกระทงถงโรงงาน อตสาหกรรมซงนามาเปนวตถดบในการผลตสนคาตอไป

2.2 การใชประโยชนจากขยะโดยรานอาหารหรอภตตาคาร ลกษณะขยะจะเปนขยะสด เชน ผก เศษอาหาร เปลอกผลไมและขวดแกว โดยเจาของขายหรอใหเปลาแกผประกอบการคา เศษอาหาร จะนาไปขายแกผเลยงสตว หรอขายใหแกโรงงานผลตอาหารสาเรจรปตอไป สวนขวดแกว

2.3 การใชประโยชนจากขยะโดยเจาหนาททเกบขนขยะ เจาหนาทเกบขยะนามาใช ประโยชน ไดแก ขวดแกว พลาสตก โลหะ โดยทาการคดแยกขยะมลฝอยในระหวางททาการเกบ ขยะเพอนาไปกาจดยงสถานทกาจดขยะ และขายขยะทคดแยกไวแกรานรบซอของเกาและจะถกขายตอ ๆ ไปจนถงโรงงานอตสาหกรรมทใชประโยชนเปนวตถดบในการผลตสนคา

2.4 การใชประโยชนจากขยะโดยผขดคยขยะ ลกษณะของขยะทขดคยจะเปนขยะท นามาใชประโยชน ไดแก ขวด แกว กระดาษ พลาสตก หนงยาง ฯลฯ ซงจะนาไปขายใหแกรานรบซอ ของเกาและขายตอกนเปนทอด ๆ จนถงโรงงานอตสาหกรรม

2.5 การใชประโยชนจากขยะมลฝอย โดยโรงงานหมกทาปย ลกษณะขยะทโรงงาน หมกทาปยนามาใชประโยชน คอ ขยะมลฝอยบางสวน เชน ขวด แกว พลาสตก โลหะ ฯลฯ ทหมกทาปย ไมไดจะถกคดแยกออกไปจากระบบการหมก

3. การคดแยกประเภทขยะ ตามลกษณะของขยะเปน 3 ประเภท ไดแก 3.1 ขยะเปยก (Garbage) เปนขยะทมความชนมากและยอยสลายไดงาย ไดแก ผก

ผลไม เศษอาหาร และใบไม ใหทงลงในถงขยะเปยก แลวนาไปกาจดโดยการหมกทาปย

38

3.2 ขยะแหง (Rubbish) เปนขยะทมความชนนอย ประเภทเศษกระดาษ พลาสตก แกว โลหะ เศษผา เศษหนง และยาง เปนตน การแยกทงจากขยะเพองายแกการกาจด โดยวธ กลบอยางถกหลกสขาภบาล และกาจดโดยใชเตาเผาขยะ รวมทงบางสวนยงนาไปสกระบวนการใช ใหม (Recycle)

3.3 ขยะหมนเวยน (Recycle) เปนขยะทหมนเวยนนากลบมาใชประโยชนใหม โดยนาเขาสกระบวนการแปรรปเปนผลตภณฑใหม ไดแก

3.3.1 กระดาษ กระดาษจากสานกงาน กระดาษกลอง และกระดาษหนงสอพมพ เกบรวบรวมไวในสภาพทสะอาดเรยบรอย

3.3.2 แกว ขวดแกวทใสผลตภณฑ เครองดม อาหาร เครองปรง และเครองสาอาง เปนตน ใหนาฝาขวดออกและรนนาหรอสงทเหลอคางในขวดออกใหหมด กอนเกบรวบรวมในภาชนะ รองรบ

3.3.3 พลาสตกและภาชนะบรรจพลาสตก แยกฝาออกถามและนาของเหลอคางออกให หมดเกบรวบรวมไว

3.3.4 โลหะ กระปองบรรจเครองดม ใหแยกเอาของเหลวภายในออกใหหมดเกบ รวบรวมในภาชนะทรองรบ

5. การบรหารการจดการขยะมลฝอยของทองถน สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย สถาบนดารงราชานภาพ (2540, น. 4-6) การบรหาร การ

จดการขยะมลฝอยของทองถน จาแนกไดดงน 1. การจดการมลฝอยในประเทศไทย บทบาทของกระทรวงมหาดไทยในการจดการ ขยะมล

ฝอยนนมสวนราชการตาง ๆ ในสงกดกระทรวงมหาดไทยทมสวนรวมรบผดชอบกบงาน อนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงในประเดนเกยวกบการจดการมลฝอย ของทองถนทวประเทศมหลายสวนราชการ ซงตางมภาระหนาทความรบผดชอบหลากหลายกน ออกไป ดงน

1.1 สานกนโยบายและแผน (สนผ.) มหนาทในการวเคราะหเสนอแนะการจดทา นโยบายและการวางแผนการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนการวเคราะห งบประมาณโครงการในสวนทเกยวของ รวมทงประสานการปฏบตในเรองการบรหารและการ จดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมกบหนวยงานทงในสงกดกระทรวงมหาดไทยและ สวนราชการอน ๆ

1.2 สถาบนดารงราชานภาพ (สดร.) โดยกลมพฒนายทธศาสตรมหาดไทย กลมงาน พฒนายทธศาสตร

1.3 กรมการปกครอง (ปค.) โดยกองวชาการและสวนแผนพฒนาทองถนสานก บรหารราชการสวนทองถน ในการศกษาและวเคราะหแผนงานทเกยวของ และการสงเสรม สนบสนนและกากบดแลการบรหารปกครองสวนทองถน ขององคกรปกครองสวนทองถนใน รปแบบตาง ๆ

1.4 กรมโยธาธการ (ยธ.) โดยกองวศวกรรมสขาภบาลไดรวมกบกรมการปกครอง และองคกรปกครองสวนทองถน ไดรวมกนจดทาโครงการกอสรางระบบกาจดมลฝอยโดยไดม การศกษาความเหมาะสมออกแบบรายละเอยดและกอสราง และมอบใหองคกรปกครอง สวนทองถนเปนผรบผดชอบในการบรหารและจดการทงนกรมโยธาธการเปนผใหคาแนะนาและ ชวยเหลอทางดานวชาการกบองคกรปกครองสวนทองถน นอกจากนกรมโยธาธการไดจดตง สถาบนชางมหาดไทย เพอเปนศนยกลางในการพฒนาบคลากรของทองถนในเรองเทคนคการ จดการดานสงแวดลอม

39

2. การจดการมลฝอยของเทศบาล กระทรวงมหาดไทยโดยกรมการปกครอง มนโยบาย ทจะสงเสรมเทศบาลตามหลกการกระจายอานาจ และมงพฒนาประสทธภาพของบคลากรเทศบาล ใหมความสามารถในการตอบสนองตอนโยบายของรฐ และตอความตองการของประชาชนใน

2.1 การจดการมลฝอยโดยทวไปการเกบขนมลฝอยในภมภาคแตละองคกรปกครอง สวนทองถน รวมทงเทศบาลสงเจาหนาทของตนออกจดเกบขนรวบรวมมลฝอยตามแหลงชมชน ทงในตลาด โรงเรยน สถานทราชการ หมบานจดสรรอน ๆ ในพนทแตปญหาดานปจจย ทงงบประมาณ บคลากร อปกรณเครองใช และเทคนควทยาการ ทาใหการจดการมลฝอย ของเทศบาลยงไมไดผลดเทาทควร มลฝอยทตกคางยงมทวไปและใน พ.ศ. 2537 ประมาณ รอยละ 80 ของเทศบาลยงมปญหาพนทในการกาจดมลฝอยไมเพยงพอ

2.2 ปญหาการจดการมลฝอยของเทศบาลทวไปตองเผชญกบปญหาหลก ๆ ดงน 2.2.1 ขดความสามารถในการจดเกบขนมลฝอยของเทศบาล มจากดไมเพยงพอ ตอ

ปรมาณมลฝอยทเพมขนในแตละวน จงมมลฝอยทตกคางมากและการกระจดกระจายอยตาม สถานทตาง ๆ สงผลกระทบดานสงแวดลอมของชมชนเปนอยางมาก ทงกลนเหมน ความสกปรก รกรงรง พาหะนาเชอโรคทปะปนและสารพษทปนเปอน

2.2.2 วธการกาจดมลฝอยยงใชวธดงเดม คอกองบนพนดนและทาการไถกลบเปน ครงคราว หรอทงไวกลางแจงแลวจงเผา ซงไมถกสขลกษณะและสงผลกระทบตอสงแวดลอม ของชมชนนาไปสการตอตานจากประชาชนในพนทและบรเวณใกลเคยง

2.2.3 ขาดแคลนสถานทกาจดมลฝอย เกอบทกเทศบาลทตองประสบกบปญหาน เพราะปญหาทดนมราคาสงขนมาก จนเทศบาลไมมกาลงทนทรพยเพยงพอทจะซอได จงตองแสวงหา พนททหางไกลออกไป ซงนาไปสปญหาการเกบขน เคลอนยาย และขนถายมลฝอยตอไป

2.2.4 บคลากรระดบผปฏบตขาดความรความเขาใจ ประสบการณและจตสานก ในการเกบขนเคลอนยาย และการกาจดมลฝอยอยางถกสขลกษณะ และมประสทธภาพทงน อาจเนองมาจากรายไดตา ขณะเดยวกนงานเกบขนมลฝอยกลบเปนงานทหนก อตราความเสยงสง และ สวสดการตอตนเองและครอบครวนอยจงขาดความสนใจและจตสานกในการปฏบตงาน

2.2.5 เครองจกรหรอยานพาหนะในการกาจดมลฝอยมนอย คาใชจายการซอมบารง รกษาและบคลากรทชานาญการใชเครองจกรกลตาง ๆ มอยอยางจากดไมเพยงพอโดยเฉพาะอยางยง

2.2.6 การเกบคาธรรมเนยม อตราคาธรรมเนยมในปจจบนตาและไมเคยไดรบ การปรบปรงเปนเวลานาน เพราะผบรหารเกรงวา จะมผลกระทบตอการเมองของตนและคณะ นอกจากนน ประสทธภาพในการบรหารจดการการเกบคาธรรมเนยมยงตาอกดวย ทาใหเงนรายได เพอการบรหารการจดการมลฝอยมนอย และไมเพยงพอกบคาใชจายเพอการจดการมลฝอยเปนอยางมาก

6. การจดการขยะมลฝอยในบานเรอน กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม (2543, น. 30) กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เปน

หนวยงาน ของทางราชการ ทมหนาทโดยตรงตอการดาเนนการเผยแพรขอมลการขยายความรการสราง จตสานก เพอการจดการสงแวดลอมในดานตางๆ ในสวนทเกยวของกบขยะมลฝอยไดมการสราง ยทธศาสตร และวธการเพอเผยแพรขอมลในการสรางความเขาใจในหมประชาชน ดวยวธการตาง ๆ ดงน

1. ลดการขนขยะมลฝอยเขาบาน เชน ถงพลาสตก ถงกระดาษ กระดาษหอของ โฟม หนงสอพมพ ฯลฯ ยกเวนในกรณทจาเปนจรง ๆ เพราะวาเปนสงทกอใหเกดขยะมลฝอย

40

2. นาสงของทใชแลวกลบมาใชประโยชนใหคมคา หรอนาสงของทไมใชแลวนากลบมา หมนเวยนดดแปลงใชประโยชนอก เชน ถงพลาสตก ถงกระดาษทไมเปรอะเปอนใหเกบไวใชใสของอก สวนขวดแกว ขวดพลาสตก และกระปองเครองดม กสามารถนามาดดแปลงใชประโยชนไดอก สาหรบกระดาษทใชในสานกงานชนดสขาวสามารถนากลบมาใชอกดานหนงได

3. การใชผลตภณฑชนดเตม หรอทเรยกวา รฟล ไดรบความนยมเปนอยางมาก เพราะ นอกจากจะราคาถกแลวยงเปนการลดบรรจภณฑหบหอในสวนทเปนขยะมลฝอยภายในบานไดดวย นอกจากน ยงเปนการลดตนทนในการใชทรพยากรจานวนมากในการผลต อนเปนการชวยรกษา สงแวดลอมโดยทางออมไดอกดวย

4. พยายามหลกเลยงการใชโฟม และพลาสตกถาเปนไปไดไมควรใชเลยจะดกวา เพราะ ตองใชเวลาในการยอยสลายนานนบสบป ควรใชถงผาหรอใสตะกรา สาหรบใสของแทนการใช ถงพลาสตกจะดกวา และสามารถใชไดหลายครงเปนการชวยลดปรมาณขยะมลฝอยจากถงพลาสตก

5. แยกประเภทมลฝอยภายในบาน เพอสะดวกแกผเกบขนและยงสามารถนาขยะมลฝอย บางชนดไปขายเปนการเพมรายไดอกดวย

6. การแปรสภาพขยะมลฝอยใหเปนปย ขยะมลฝอยทยอยสลายได เชน เศษพชผก ใบไม สามารถนามาหมกทาปยใสตนไมและบารงดน เปนการลดการซอปยเคม

7. การลดปรมาณขยะมลฝอยอนตรายในบาน อาจทาไดโดยการรกษาความสะอาด ภายในบาน ซงนอกจากจะทาใหบานเรอนสวยงามเปนระเบยบแลวยงปองกนสตวพาหนะทนาเชอ โรคจากขยะมลฝอยมาสคนไดดวย นอกจากน เพอเปนการลดการทงหลอดฟลออเรสเซนตทเปนพษ ควรจะเลอกใชหลอดประหยดไฟชนดผอม ซงนอกจากมอายการใชงานทยาวนาน มากกวาแลว ยงชวยในการประหยดไฟและลดคาใชจายไดอกดวย

8. การเกบรวบรวมขยะมลฝอยภายในบานใหเรยบรอย ใสในภาชนะทถกสขาภบาล เพอ ความสะดวกแกพนกงานเกบขน และขยะมลฝอยทเปนเศษอาหารควรเกบรวบรวมใสถงใหเรยบรอย เพอ จะสะดวกในการขนยาย ไมหกเลอะเทอะ สกปรก และกอใหเกดกลนเหมนในระหวางรอพนกงาน มาเกบรวบรวม

9. การสรางความตระหนกหรอจตสานกใหเกดขนในตวบคคล กอนทจะทาอะไรกตาม จะมผลกระทบตอปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตหรอไม

ขนตอนในกระบวนการคดแยกประเภทขยะ พชราภรณ วรยะประสพโชค (2543, น. 12) กลาววา หลกการจดการของเสยและปองกน

มลพษ ประกอบดวย 4 ขนตอน ไดแก 1. การปองกนและลดปรมาณการกอเกดขยะ (Prevention and Reduction) 2. การหมนเวยนนากลบมาใชประโยชนใหม และการนามาใชใหม ใชซา (Recycle and

Reuse) 3. การบาบด (Treatment) ไดแก การแยกสารพษออกจากขยะอนตรายกอนนาไปเผาใน

เตาเผาขยะ เปนตน 4. การกาจด (Disposal) โดยทวไปนยมวธการเผาในเตาขยะ การกลบฝง และการหมก ทาปย

เปนตน

41

จากหลกการการจดการของเสยและปองกนมลพษดงกลาว การคดแยกขยะจดอยใน 2 ขนตอนแรก ไดแก

1. การลดปรมาณการกอเกดขยะ (Reduction) เปนการลดขยะจากแหลงทเกด โดยปองกน ขยะไมใหเกดขนมา หรอเกดขนนอยทสด หรอการเปลยนแปลงการใชวตถดบทดแทนใหเหมาะสม เปนวธการลดขยะทไดผลด รวมทงขยะมลฝอยทเกดขนมการคดแยกออกเปนประเภทตาง ๆ กอนทงลง ถงแยกประเภท ไดแก ขยะเปยก ขยะแหง ตลอดจนการแยกขยะอนตรายไวในถงทจดแยกเฉพาะ เพอใหรถบรรทกของเทศบาลเกบขน เพอนาไปใชประโยชนและกาจดโดยวธทเหมาะสมตอไป

2. การนาผลตภณฑมาใชใหม ใชซา (Reuse) ไดแก การนาวสดของใชทอยในสภาพใหม กลบมาใช และการนาผลตภณฑหมนเวยนนากลบมาใชประโยชนใหม (Recycle) เปนการแยกวสด ทไมสามารถนากลบมาใชซาออกจากขยะ และรวบรวมมาใชเปนวตถดบในการผลตสนคาขนใหม

มกดา สขสวสด (2536, น. 67) กลาววา ประโยชนของการคดแยกประเภทขยะมลฝอย ไดแก 1. ทาใหปรมาณขยะทตองการกาจดลดลง 2. ลดคาใชจายในการกาจดขยะ 3. ลดปรมาณขยะทตกคางในชมชน 4. ลดภาระการจดการขยะ โดยการเผาทาลายหรอรอการสลายตว 5. วสดทแยกจากขยะสามารถนาไปขายได 6. เปนการเพมรายไดใหกบผประกอบอาชพคาของเกา 7. วสดทคดแยกจากขยะและหมนเวยนนากลบมาใชประโยชน จะชวยลดการใชวตถดบ

จากธรรมชาตและพลงงานทใชในการผลตสนคา เปนการอนรกษทรพยากรธรรมชาต โดยใชประโยชน อยางคมคา

8. ลดการเกดสารพษจากการเผาทาลาย หรอลดการทาลายชนโอโซนในบรรยากาศจากการ เผาทาลายพลาสตกและโฟม เปนตน

ปญหาและอปสรรคในการคดแยกขยะ 1. ประชากรยงขาดความรความเขาใจ ในกระบวนการคดแยกขยะ การทประชากรขาด ความร

ความเขาใจในการบวนการคดแยกขยะ ทาใหขาดความรวมมอในการปฏบตการคดแยก ขยะมลฝอย เนองจากไมทราบความสาคญและคณประโยชนของการคดแยกขยะวามมากนอย เพยงใด โดยเฉพาะอยางยงสงแวดลอมรอบตวเรา และในชมชนซงจะชวยลดปญหาขยะลน ในชมชนและปญหามลพษ จงทาใหมการปฏบตไมถกตอง เชน มการคดแยกแตไมคดแยกขยะทด นากลบมาใชประโยชนใหม

2. ประชาชนขาดแรงจงใจในการรวมมอปฏบตการคดแยกขยะทชดเจนและการประสานงานไป ยงชมชนทองถนไมทวถงและไมชดเจน

3. ภาครฐไมไดกาหนดระเบยบการปฏบตการคดแยกทชดเจน และการประสานงานไป ยงทองถนไมทวถงและไมชดเจน

4. ภาครฐไมมนโยบายสนบสนนทเออตอกระบวนการการคดแยกขยะ และหมนเวยน กลบมาใชประโยชนใหม เชน ภาครฐยงเกบภาษสนคาดแลสงแวดลอม

7. หลกการและกลยทธการจดการขยะมลฝอย การจดการขยะมลฝอยทเปนระบบ และถกวธเพอแกไขปญหาโดยตองมผรบผดชอบในการ

ดาเนนการซงมทงภาครฐและเอกชน แตทสาคญคอการทตองมสวนรวมของประชาชนในการรบผดชอบใน

42

การจดการขยะ เนองจากเปนผทมสวนในการผลตของเสยหรอขยะมลฝอยและเพอใหการจดการเกดประสทธภาพสงสด และใชทรพยากรนอยทสด (นงนภส เทยงกมล, 2548, น. 123)

คณคาและเปาหมายการจดการขยะมลฝอยเปนสงทมคณคาของสงคมเพราะหมายถง การสญเสยของสงคมทงทางดานทรพยากรพลงงานและสงแวดลอมทเกดขนจากกระบวนการผลตสนคาและการบรโภคสนคาไมหมาด สวนทเหลอตองกาจดทงใหเปนขยะมลฝอย ดงนน การจดการขยะมลฝอยใหนอยทสดขยะมลฝอยทเกดขนกตองนากลบมาใชใหมใหคมคาทสด และสวนทนากลบมาใชไมไดตองกาจดอยางถกสขลกษณะ

กลยทธการจดการขยะมลฝอย การจดการขยะมลฝอยครบวงจร การสงเสรมและพฒนาการจดการขยะมลฝอยควรทาใหครบ

ทง 4 ประการ คอ 1. การลดปรมาณขยะมลฝอย (Reduction) ดวยการสรางเสรมจตสานกของประชาชน ในการ

อนรกษทรพยากร พลงงานและสงแวดลอม และสงเสรมการมพฤตกรรมหลกเลยงหรอลดการสรางขยะมลฝอย เชน การใชถงผาหรอตะกราแทนถงพลาสตก หรอใชกระดาษในการบรรจอาหารและสงของตาง ๆ และซอสนคาทไมกอใหเกดขยะมลฝอยและกาจดไดงาย

2. การนาขยะมลฝอยกลบมาใชใหม หมายถง การใชซา (Reuse) (เชน นาขวดกาแฟมาบรรจเกลอ) การซอมแซมกลบมาใชใหม (Repair) และการแปรรปกลบมาใชใหม (Recycle)

3. การหลกเลยงการใชขยะมลฝอยอนตรายหรอไมคมคา (Rejection) เชน การไมใชสารเคมบางชนดทกาจดยากหรอขยะเปนอนตราย เชน ไมใชโฟม และไมซอตเยนทยงใชสาร CFC

4. การกาจดขยะมลฝอยทถกหลกสขาภบาล ขยะมลฝอยทนากลบมาใชใหมไมไดตองกาจดอยางถกหลกสขาภบาล ซงม 3 วธ คอ การหมกทาปย การเผา และการฝงกลบแตละวธตองไดมาตรฐานเพอไมใหมผลกระทบตอสขภาพของประชาชนและคณภาพของสงแวดลอม

8. แนวคดทฤษฎเกยวกบธนาคารขยะรไซเคล ธนาคารขยะเปนการสงเสรมและสนบสนนใหประชาชนหรอเยาวชน นกเรยนในสถานศกษา ม

สวนรวมในการรวบรวมขยะมลฝอยทเกดขนในชมชน หรอสถานศกษา จากนนจาหนายใหกบรานรบซอขยะมลฝอย รายไดทเกดจากการจาหนายขยะมลฝอย กจะมการระดมไวเปนกองทนกลางสวนหนง และอกสวนหนงจะปนคนใหกบเจาของขยะมลฝอยทนาขยะมลฝอยมาจาหนายหรออาจปนคนใหเจาของขยะมลฝอยทงหมดกไดทงนอยทการจดการ (กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน, ม.ป.ป., น. 25)

กจกรรมธนาคารขยะมเปาหมาย เพอใหประชาชนเขามามสวนรวมในการจดกจกรรมแกไขปญหาขยะของชมชน และเสรมสรางจตสานกในการคดแยกขยะมลฝอย รวมทงสรางนสยการออมทรพย ลกษณะของกจกรรม เรมจากการรบสมครสมาชก แลวนาวสดรไซเคลมาชงนาหนกและคานวณเปนจานวนเงนบนทกลงสมดคฝากโดยใชราคาทไดประสานกบรานรบซอของเกาเปนเกณฑในการกาหนดราคา รายไดของกจกรรมมาจากผลตางของราคาทคณะทางานกาหนด กบราคาทสามารถขายใหกบรานรบซอซงตองมการหกคาใชจายอน ๆ

1. วตถประสงค 1.1 เพอปลกจตสานกในการจดการขยะและรกษาสงแวดลอมภายในชมชน 1.2 ชวยลดปรมาณขยะมลฝอยและเสรมสรางความรเรองการคดแยกขยะทถกตอง

เหมาะสม

43

1.3 เพอนาผลพลอยไดจากการตงธนาคารขยะรไซเคล มาตงเปนกองทนสนบสนนกจกรรมชมชน

1.4 เพอเปนการสรางรปแบบการจดการขยะโดยการมสวนรวมของชมชน 1.5 เพอสงเสรมใหกลมเปาหมายเปนตวอยางทดในชมชน / จงหวดใกลเคยง

2. อปกรณ (กรมควบคมมลพษ. ม.ป.ป., น. 99-100) 2.1 เครองชงนาหนก 2.2 สถานทเกบรวบรวมวสดรไซเคล 2.3 สมดคฝากและเอกสารบญช

ลกษณะของกจกรรม คอ ใหประชาชนสมครเขาเปนสมาชกของธนาคาร และนาวสดทสามารถรไซเคล หรอนามาแปรรปนากลบมาใชใหม มาชงนาหนกและคานวณเปนจานวนเงนลงสมดคฝาก โดยใหราคาททางธนาคารขยะประสารกบรานรบซอของเกาเปนเกณฑในการกาหนดราคารายไดของกจกรรมมากจากผลตางของราคาทคณะผปฏบตงานในธนาคารขยะกาหนดกบราคาทสามารถขายใหกบรานรบซอของเการบซอซงตองมการหกคาใชจายอนๆเชนคาบารงสถานท คาใชจายในการประชาสมพนธ คาอาหารและเครองดมสาหรบเจาหนาทผปฏบตงานในวนทาการ คาใชจายในการตดตอประสานงาน และรายไดทไดรบในสวนนยงสามารถใชเปนเงนทนหมนเวยนไดกอนเปดดาเนนการกจการธนาคารขยะ ชมชนจะตองมการจดการขยะมลฝอยของชมชนกอน โดยประชาชนตองสรางความเขาใจรวมกนในการจดการขยะมลฝอย โดยตองแยกประเภทขยะมลฝอย ทจะนามาฝากในธนาคารขยะ ดงน กระดาษ พลาสตก แกว โลหะ (อะลมเนยม) ฯลฯ หลงจากนนจงจะนามาฝากกบธนาคารได (จราพร อมรไชย, ม.ป.ป., น. 4-5)

3. ขนตอนการด าเนนงาน มขนตอนดงตอไปน (ศราพร ตนจรง, 2550, น. 27) 3.1 ประชม ชแจงใหชมชนทราบจดประสงคในการจดทาโครงการธนาคารขยะ 3.2 จดตงคณะทางานเพอจดตงคณะทางานโครงการธนาคารขยะ ดงน

3.2.1 ผจดการธนาคารขยะ จานวน 1 คน 3.2.2 เจาหนาทคดแยกขยะและชงนาหนก จานวน 2 คน 3.2.3 เจาหนาทจดบนทกและคดเปนจานวนเงน จานวน 2 คน 3.2.4 เจาหนาทลงสมดคฝากบญชอน ๆ จานวน 1 คน

3.3 การประชาสมพนธเพอชแจงกจกรรมใหความรเกยวกบการคดแยกประเภทของมลฝอยผลทคาดวาจะไดรบ

3.4 การอบรมใหความร ความเขาใจเกยวกบการคดแยกขยะ และการใชประโยชนจากขยะในรปแบบตาง ๆ กบสมาชกในชมชน

3.5 การจดหางบประมาณสนบสนนในการกอสรางศนย ฯ จากหนวยงานราชการเชน กองทนเพอสงคม

3.6 การดาเนนงานธนาคารขยะ โดยใหการดาเนนงานของธนาคารขยะอยภายใตการดแลของคณะกรรมการชมชนมการออกกฎระเบยบในการทางาน ควรมการรายงานผลการดาเนนงานทางบญชแกคณะกรรมการชมชนและสมาชกในชมชนเปนระยะ

3.7 การประเมนผลการจดกจกรรมจากจานวนสมาชกทเขารวม ปรมาณวสดรไซเคลจากสมาชกนามาฝากจานวนเงนและเงนทนหมนเวยนทเกดจากการขายใหรานรบซอของเกาหกคาใชจายตาง ๆ สามารถสรปไดดงภาพท 1

44

ภาพท 1 ขนตอนการดาเนนงานธนาคารขยะรไซเคล 4. หนาทคณะท างาน

4.1 ผจดการธนาคารรบผดชอบการดาเนนงานในภาพรวมของธนาคารโดยตองควบคมดแลการทางานของฝายปฏบตการและฝายควบคม

4.2 เจาหนาทคดแยกรบผดชอบการคดแยกขยะทสามารถนามาขายบรเวณททาการในเวลาทาการและทาการคดแยกประเภทเพอการจดเกบทเปนระเบยบในบรเวณสถานทเกบพรอมทงบนทกรายละเอยดเกยวกบสมาชก ไดแก ชอ-สกล เลขท ประเภทและปรมาณวสดรไซเคล เพอสงตอเจาหนาทคดเงน

4.3 เจาหนาทคดเงน รบผดชอบเทยบกบราคาทกาหนด และคดจานวนเงนของสนคาทสมาชกนามาฝาก พรอมกบรบผดชอบการฝาก-ถอนเงนของสมาชก

4.4 เจาหนาทบญช รบผดชอบเอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบการเงน เชน สรปยอดเงนฝากของ สมาชก สรปยอดรายรบ-รายจาย ของธนาคารขยะ และบนทกรายละเอยดและยอดคงเหลอของสนคาตามประเภท ปรมาณ ราคา โดยตองทาการบนทกทกวนทเปดทาการ

4.5 ทปรกษารบผดชอบเรองการควบคมการดาเนนงาน การประสานรานรบซอของเกา เพอขายวสดรไซเคล และดแลเกยวกบการเงนของโครงการ พรอมทงดแลเอกสารการเบกจายเงนของสมาชกธนาคารขยะใหสามารถตรวจสอบไดของหนวยงานตามกระบวนการปฏรประบบราชการโดยมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนกระทรวงหลกมภารกจหนาทในการกาหนดกรอบนโยบายการดาเนนงานในเรองนโดยตรงอยแลว ในขณะทโครงสรางใหมของกระทรวงมหาดไทยไมมองคกรรองรบงานดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สามารถสรปไดดงภาพท 2

การอบรมใหความร ความเขาใจเกยวกบการคดแยกขยะ

การประชาสมพนธเพอชแจงกจกรรม

ประชม เพอชแจง

จดตงคณะทางาน

การประเมนผลการจดกจกรรม

การจดหางบประมาณสนบสนนในการกอสรางศนย

การดาเนนงานธนาคารขยะ

45

ภาพท 2 คณะทางานธนาคารขยะ 5. การด าเนนงานโครงการธนาคารขยะ ธนาคารขยะเปนเครองมออยางหนงของชมชนในการจดการขยะในชมชน โดยอาศยความ

รวมมอของทกคนในชมชน 5.1 แนวคดทฤษฏ คณะรฐมนตรเหนชอบในการมอบหมายภารกจใหกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนหนวยงานหลกในการจดทาแผนแมบทแหงชาต การกาจดสงปฏกลและมลฝอยโดยมเหตผลดงน

5.1.1 เพอใหการดาเนนงานเปนเอกภาพเกดความชดเจนสอดคลองกบภารกจของหนวยงานตามกระบวนการปฏรประบบราชการโดยมกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเปนกระทรวงหลกมภารกจหนาทในการกาหนดกรอบนโยบายการดาเนนงานในเรองนโดยตรงอยแลว ในขณะทโครงสรางใหมของกระทรวงมหาดไทยไมมองคกรรองรบงานดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

5.1.2 แผนแมบทแหงชาตดงกลาวจะเปนแผนทกาหนดแนวทางการจดการมลฝอยและสงปฏกลในภาพรวมของประเทศ ซงเปนการดาเนนงานในลกษณะเชงนโยบายระดบชาตดงนน กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงควรเปนหนวยงานหลกและมบทบาทสาคญในการจดทากรอบนโยบายเพอใหเกดความชดเจน สาหรบขนตอนการเปลยนแปลงแผนไปสการปฏบตของหนวยงานทองถน สามารถดาเนนการโดยผานชองทางการบรหารราชการของหนวยงานในสงกดกระทรวงมหาดไทยตอไป

5.1.3 เปนการดาเนนงานทสอดคลองกบภารกจของกรมควบคมมลพษเนองจากคระกรรมการสงแวดลอมแหงชาตไดมมตเมอเดอน พฤษภาคม 2545 มอบหมายใหกรมควบคมมลพษจดทารางแผนแมบทในการจดการขยะมลฝอย ซงในขณะนอยในระหวางการยกราง

5.1.4 สอดคลองกบขอสงการของนายกรฐมนตรในคราวประชมคณะรฐมนตรนอกสถานท ณ เกาะชางทมอบหมายใหกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม (เดม) ดแลรบผดชอบในการจดการแนวทางการจดการนาเสยและขยะมลฝอยเพอนาเสนอคณะรฐมนตรทกวนนคนไทยกวา 60 ลานคน สรางขยะไดมากถง 14 ลานตนตอป ขยะสวนใหญมาจากวสดทเราไมไดใชประโยชนแลว เชน เศษกระดาษ ขวดพลาสตก กระปอง เศษแกว ฯลฯ ถานาเอาขยะเหลานมากองรวมกนคงสงเทากบตกหลายสบชนทเดยว แตเชอไหมวาเราสามารถจดเกบขยะไดไมถงรอยละ 70 ของขยะทเกดขนขยะตกคางอยตามสถานทตางๆ และสรางปญหามลพษ

เจาหนาทคดเงน

เจาหนาทคดแยก เจาหนาทบญช

เจาหนาทควบคมการเงน

เจาหนาทควบคมการซอ

ธนาคารขยะ

ฝายปฏบตการ ฝายควบคมโครงการ

46

การทปรมาณขยะมลฝอยมจานวนมากขนในแตละวนสวนหนงมสาเหตมาจากเราทกคนทใหความสาคญกบรปลกษณและความสะดวกสบายในการบรโภคเปนหลก ผนวกกบคานยมในการบรโภคแบบทงขวางในลกษณะการใชครงเดยวทาใหมวสดทยงมประโยชนปะปนมากบขยะมลฝอยและยากตอการหาวธทเหมาะสมในการกาจด เกดเปนขยะกองโตทไมสามารถกาจดไดทนทเชน ถงพลาสตก ถวยนาทเคลอบเทยน พลาสตก กระปองอลมเนยม กลองโฟม การกาจดขยะมลฝอยในปจจบนมหลายทางเลอกแตละทางเลอกมขอจากดทกอใหเกดปญหาสงแวดลอม ทงทางนาทางอากาศและตอการใชประโยชนทดนในบรเวณใกลเคยงจะเหนไดวาขยะมลฝอยทเกดจากเราเพยงเลกนอยสามารถกอใหเกดผลกระทบอน ๆ อกมากมาย ดงนน แนวทางหนงในการลดปญหา คอ การลดปรมาณขยะมลฝอยใหเหลอไปสการกาจดนอยทสดและสรางจตสานกใหประชาชนเขามามสวนรวมในการคดแยกขยะมลฝอย

5.2 หลกการในการแกปญหา วธงาย ๆ ทเราสามารถชวยลดปญหาการจดการขยะมลฝอยโดยไมตองสรางกฎเกณฑ แตเปนการดาเนนการดวยความเตมใจ ซงมแนวทางทสามารถดาเนนการไดงาย ๆ คอ การสรางจตสานกคดแยกวสดทมประโยชนและการลดปรมาณแนวคด 5 R จงถกนามาใชในการใหความร ความเขาใจ และการปรบเปลยนอปนสย หรอความเคยชนในการเลอกซอสนคาซงมรายละเอยดของ 5 R ดงน

5.2.1 R1 (Reduction) การลดปรมาณขยะทเกดขน เชน การใชถงผาแทน การใชถงพลาสตก เมอไปซอของการเลอกซอสนคาทมปรมาณมาก เพอลดภาชนะบรรจ และใชสนคาชนดเดม

5.2.2 R2 (Reuse) การใชซา คอ การนาสงของทจะทงนากลบมาใชประโยชนในรปแบบอน ๆ เชน การนาขวดนาอดลมมาปลกตนไม การนายางรถยนตมาทาถงขยะ การนาถงพลาสตกทใชแลวมาใชใสของอก กระดาษหนงสอพมพมาใชหอของ ขวดแกว หรอขวดพลาสตกใชแลวนามาใชซา

5.2.3 R3 (Repairing) การซอมแซมใหม คอ การนาสงของทชารดมาซอมแซมเพอนากลบมาใชใหม เชน การซอมแซมเสอผา เกาอ เครองใชไฟฟา

5.2.4 R4 (Recycle) การนากลบมาใชใหม โดยตองนาวสดนนไปผานกระบวนการการแปรรป ในระบบอตสาหกรรม เชน การนาแกวแตกไปหลอดเปนแกวกลบมาใชใหม

การนากระปองอลมเนยมมาหลอมใชใหม การนาขวดพลาสตกไปหลอมเปนภาชนะพลาสตกใชใหม

5.2.5 R5 (Rejeciton) การหลกเหลยงการใชวสดทกาจดยาก หรอ สารเคมทมอนตรายหรอวสดทใชเพยงครงเดยวแลวทง เชน กลองโฟม การใชจานหรอแกวกระดาษ ยาฆาแมลงควรใชพชเปนสารกาจดแมลงแทนสารเคม การใชหลอดตะเกยบประหยดไฟแทนหลอดฟลออเรสเซนตนอกจากนอาจหลกเลยงการใชขวดยาฆาแมลงหรอกระดาษหนงสอพมพมาใสอาหาร เพราะจะเปนอนตรายตอสขภาพ (สธรา ตลยะเสถยร และคณะ, 2544, น. 193)

5.3 ความหมายของธนาคารขยะรไซเคล ธนาคารขยะรไซเคล หมายถง รปแบบหนงในการดาเนนงานเพอสงเสรมการคดแยกขยะมลฝอย โดยเรมตนทเยาวชนและชมชนเปนหลกและใชชมชนเปนสถานทดาเนนการ เพอใหประชาชนเกดความเขาใจในการคดแยกขยะมลฝอย และรวมรบผดชอบธนาคารขยะ เปนการปลกฝงนสยและจตสานกในการคดแยกขยะมลฝอย รวมทงสงเสรมการเขามามสวนรวมโดยใชเยาวชนเปนตวอยางในการดาเนนงาน หลกการของธนาคารขยะใหสมาชกคดแยกขยะ และคดมลคาของขยะทคดแยก เปนจานวนเงน บนทกเปนยอดเงนฝากของสมาชก โดยสมาชกสามารถเบกถอนไดในวนท

47

เปดดาเนนการ ธนาคารขยะตางจากธนาคารทวไป คอสมาชกไมตองนาเงนมาทธนาคาร แตเอาขยะทจะทงเขามาแลกเปลยนเปนจานวนเงนฝากในบญช

5.4 ความสาคญของธนาคารขยะรไซเคล ธนาคารขยะนอกเหนอจากการมสวนชวยลดปรมาณขยะมลฝอยของชมชนแลว ยงเปนแหลงเรยนรทสาคญแหงหนงสาหรบเดก ๆ และคนในชมชนไดเรยนรระบบการดาเนนงานธนาคาร การออมทรพย การคดแยกขยะมลฝอย การรไซเคลขยะและการทางานรวมกนเปนกลมตลอดจนไดเรยนรการทาธรกจขนาดยอมดวยตนเอง นอกจากนนธนาคารขยะยงเปนรปแบบหนงของกลยทธทแยบยลอยางยง ในการชวยใหการทางานของภาครฐไดมทศทางในการจดการขยะมลฝอยทชดเจนยงขน นนคอ การรจกเชอมระบบงานจดการมลฝอยของตนเองเขากบบทบาทชมชนและ NGOs ตาง ๆ ไดอยางลงตว การกาเนดธนาคารขยะเปนนมตรหมายอนดตอสงแวดลอมทสามารถดงชมชนเขามามบทบาทในการดแลรกษาสงแวดลอมไดโดยความสมครใจทกอใหเกดผลดแกทก ๆ ฝาย ไมวาจะเปนภาครฐหรอชมชนไมเพยงเทานน ธนาคารขยะยงเปนตนแบบในการจดการขยะมลฝอยทสามารถจดประกายแนวคดใหหนวยงานตางๆไดประสานความรวมมอกนทจะคดคนรปแบบการดาเนนงานลกษณะใหม ๆ ในการจดการสงแวดลอมดานอน ๆ อยางนอก เพอการอนรกษทรพยากรปาไม แหลงนา อากาศและดน

ผลทไดในระยะสน เยาวชนจะเกดแนวคดทดตอการจดการขยะมลฝอย และเขาใจคณคาของสงของตาง ๆ วาวสดบางประเภทสามาถนาไปใชประโยชนไดหลายครง หรอสามารถเปลยนเปนเงนเพอชวยลดคาใชจายของผปกครองและฝกนสยการออมทรพยของเยาวชน ประชาชนและการดาเนนงานธนาคารขยะรไซเคล ยงสามารถนาเงนกาไรทเกดขนมาใชในการสงเสรมกจกรรมตาง ๆ เชน ดานการศกษา และอปกรณการเรยนการสอนใหแกเยาวชน นอกจากผลทเกดขนตอเยาวชน ประชาชนแลวเมอมการคดแยกปรมาณขยะมลฝอยทตองการกาจดจะมปรมาณลดลง ซงจะชวยรฐและหนวยงานทองถนประหยดงบประมาณในการจดการขยะมลฝอย

ผลทไดในระยะยาว เมอมการปลกฝงจตสานกทดตงแตเดก ทาใหอนาคตของประเทศมประชากรทมคณภาพ มแนวคดทถกตองเกยวกบการจดการขยะมลฝอยและสามารถใชเปนตวอยางกบชมชนในการคดแยกขยะมลฝอย นอกจากนใชโรงเรยนเปนศนยกลางในการคดแยกขยะมลฝอยของชมชน (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2546, น. 8-17)

ขยะ กคอ ของเหลอทงจากการใชสอยในกจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวน และการทางานทงทเปนของกนและของใช ทกวนนขยะสวนใหญทเราทงไปมกมาจากหบหอทใชบรรจอาหารและสนคา เชน กระปองอะลมเนยม ถงพลาสตก กลองกระดาษ พลาสตกใส เปนตน ซงมทงขยะทวไปทยอยสลายไมไดและขยะรไซเคล ขยะแบงไดเปน 4 ประเภท คอ

1. ขยะยอยสลายได เชน เศษวชพช เศษอาหาร ฯลฯ สามารถนาไปหมกทาปยได 2. ขยะรไซเคล เปนขยะทสามารถนาไปขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ ฯลฯ 3. ขยะทวไป เปนขยะทยอยสลายไมไดและไมสามารถนาไปรไซเคลได เชน โฟม ซอง

บะหมสาเรจรป เศษหน เศษปน ฯลฯ 4. ขยะอนตรายหรอขยะมพษ เชน กระปองยาฆาแมลง ถานไฟฉาย ฯลฯ ขยะเหลาน

ตองเกบรวบรวมแลวนาไปกาจดอยางถกวธ (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2549, น. 11)

48

โดยทวไปหบหอหรอบรรจภณฑมไวเพอปองกนและเกบรกษาสนคา แตเดยวนหบหอมหนาททาใหสนคาสวยงาม นาสนใจ สรางแรงดงดดใหเราอยากซอสนคาดวย จงเกดหบหอสวนเกนทไมจาเปนและกลายเปนขยะเพมขนอกมาก (กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม, 2546, น. 2-5)

การจดตงคณะทางาน ประกอบดวย คณะทางานตองทาการสารวจ รานรบซอของเกา ราคา และประเภทวสดทรบซอเพอใชใน

การตงราคาการรบซอ และสารวจปรมาณวสดทรไซเคลไดเพอ การวางแผนวนทเหมาะสมทจะเปดดาเนนการ ชวงเวลาทจะขายสนคาและขนาดของสถานทเกบรวบรวม ซงรายละเอยดตาง ๆ นขนอยกบพนทอาจกาหนดเบองตนกอน เพอสามารถปรบเปลยนใหเหมาะสมเมอไดดาเนนการไประยะเวลาหนง

การเตรยมการเปดธนาคาร 1. สารวจรานรบซอของเกา คณะทางานสารวจรานรบซอของเกาทมอยในชมชนพจารณา

ราคาและประเภทของขยะรไซเคลทรบซอเพอคดเลอกราน และประสานงานรานรบซอของเกาใหเขารวมโครงการธนาคารขยะรไซเคล

2. การจดทาใบเสนอราคา คณะทางานประชมตกลง จะมการหกคาใชจายในการดาเนนการเทาไรจากราคาของรานรบซอของเกาจะเปน 30 % , 20 % , 10 % หรอ 5 % กไดขนอยกบความเหมาะสม (โดยทวไปจะใหหกผลตางไวมากทสด 30 %) แลวจดทาใบเสนอราคาทหกคาใชจายแลว ซงเปนราคาของขยะรไซเคลทจะใชรบซอจากสมาชกและตดปายราคานไวบรเวณททาการธนาคารหรอบรเวณบอรดประชาสมพนธ กอนวนเปดธนาคารขยะรไซเคล คณะทางานตองสอบถามรานรบซอของเกาวามการเปลยนแปลงราคาหรอไม (เพราะราคาของขยะรไซเคลมการเปลยนแปลงอยเสมอ) เพอทจะไดปรบราคาขยะรไซเคลและทาการประชาสมพนธใหสมาชกทราบกอนเปดทาการ

3. การประชาสมพนธ คณะทางานควรเผยแพรความรความเขาใจเรองขยะรไซเคลและธนาคารขยะ เพอใหเกดความรวมมอกนในชมชน โดยการประชาสมพนธการจดบอรดนทรรศการ

4. การดาเนนการในวนเปดธนาคาร เรมแรกจะตองรบสมครสมาชกของธนาคารโดยผทสนใจกรอกรายละเอยดลงในใบสมคร จากนนเจาหนาทธนาคารจะใหเลขทสมาชกพรอมทงลงรายละเอยดในสมดคฝาก โดยธนาคารจะเปนผเกบรวบรวมสมดคฝากไวทธนาคาร ซงสมาชกสามารถขอดไดในวนทธนาคารเปดทาการ ดาเนนการดงน

49

กรอบแนวความคดของโครงการวจย

การมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของ

คนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

คณลกษณะสวนบคคลของคนในชมชน

- เพศ - รายได - ระดบการศกษา - จานวนสมาชกของคน ในครอบครว - ระยะเวลาทอาศยใน ชมชน

ตวแปรตน

ปจจยดานการมสวนรวมเกยวกบขยะ - การประชาสมพนธ - การสงเสรมการคดแยก - ความสะดวกในการถอนเงน - การดาเนนโครงการธนาคารขยะ

ปจจยดานการบรหารจดการขยะ - ความรความเขาใจเกยวกบ ธนาคารขยะ - การยอมรบการปฏบตตาม แนวทางธนาคารขยะ - ความรและทกษะดานการคดแยก ขยะ

ตวแปรตาม

50

10. สมมตฐานงานวจย 1. การมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขต

ดสต กรงเทพมหานครทแตกตางกน 11. การทบทวนวรรณกรรม/สารสนเทศ (information) ทเกยวของ

งานวจยในประเทศ กงกาญจน บญมา (2547, บทคดยอ) ศกษาเรอง ความเขมแขงของชมชนในการจดการ

ขยะมลฝอยในบานใหมหลงมอ ตาบลสเทพ อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ชใหเหนวา ความสาคญ ของการใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยของชมชนใหมากขน เนองจาก ประชาชนทกคนมสวนเกยวของ ทงในฐานะผสรางขยะมลฝอยและเปนผไดรบผลกระทบจากการจดการ กบปญหานน ๆ โดยเฉพาะปญหาทมผลตอกระทบสขภาพอนามยและคณภาพสงแวดลอม โดยการสราง จตสานกสาธารณะ และเพมทกษะใหกบประชาชนในการมสวนรวมในการรวมแกไขปญหาขยะมลฝอย จงเปนหลกการสาคญทตองชวยกนเสรมสราง และพฒนาในแตละกลมอายใหอยางเปนระบบและ ตอเนอง

พมลจรรย นามวฒน (2537, น. 35-40) ไดศกษา หนาทในการจดการ กลาววา หนาทการจดการ ประกอบดวยการมหนาทใน การวางแผน ซงเปนเรองเกยวกบการกาหนดวตถประสงคนโยบาย โครงการและวธการดาเนนงาน เพอใหบรรลวตถประสงคนโยบายและโครงการทกาหนดไว หนาทในการจดองคกรเปนเรองของการจดโครงสรางบทบาทตาง ๆ โดยพจารณากาหนดกจกรรม ตาง ๆ ทจาเปนสาหรบการบรรลเปาหมายขององคกร รวมทงการจดรวมกลมกจกรรมและการจดให กลมกจกรรมนน ๆ มผบรหารรบผดชอบ นอกจากน ยงมการเตรยมประสานความสมพนธระหวาง อานาจหนาททงแนวตงและแนวนอนของโครงสรางองคกรอกดวย หนาทในการจดคนเขากบงาน เปนการจดการเกยวกบตวบคคลและจดใหบคคลดาเนนงานตามความเหมาะสม หนาทในการสงการ เปนเรองเกยวกบ การใหแนวทางและบงคบบญชาผอยใตบงคบบญชา

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (2538, น. 245-247) ไดศกษาเกยวกบการประมวล ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของไทย กลาวถง ลกษณะปรมาณและสวนประกอบของขยะมลฝอย ทเกบรวบรวมจากชมชนใหญ ๆ สวนใหญจะเปนขยะมลฝอยจากหองครว เชน เศษพชผกและเศษ อาหารทเหลอ รองลงมา ไดแก เศษกระดาษ ปรมาณขยะมลฝอยจากคน เฉลยรายหวจะตกประมาณ 0.4-0.56 กโลกรม/วนสาหรบชมชนขนาดเลกประมาณ 0.66-0.85 กโลกรม/วน สาหรบชมชน ขนาดใหญ ระบบการเกบขยะมลฝอยทใชในปจจบนมอย 3 แบบ คอ เกบตามจดทกาหนด เกบจาก ประตถงประต และเกบเปนกลมบาน ระบบเกบตามจดทกาหนดเปนระบบทใชกนมากทสดโดยท ชาวบานจะนาขยะมลฝอยมาทงในภาชนะรองรบขยะสาธารณะ ซงมขนาดและรปรางแตกตางกน ไป เชน เปนถงเหลก ถงปน หรอเขงไมไผ และรถเกบขยะจะนาขยะจากภาชนะดงกลาวไปกาจด สวนระบบเกบจากประตถงประต แตละบานจะนาถงขยะของตนเองมาตงไวหนาบานเพอใหรถเกบขยะนาไปทงสวนระบบเกบเปนกลมบานรถขยะจะมาจอดตามเวลาทกาหนด

นรนทรชย พฒนพงศา (2539, บทนา) ศกษาเรอง ความร ทศนคต และการปฏบตดาน สงแวดลอม เกยวกบการจดการขยะในชวตประจาวนของชมชนทางวชาการ และประชาชนในเขต เทศบาลอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม ผลการศกษาวจยพบวา ปรมาณขยะทเกดขนโดยเฉลยวนละ 3.01 กโลกรม พฤตกรรมการทงขยะของชาวเชยงใหมสวนใหญยงไมด และควรเหนใหทางเทศบาล เชยงใหมทาการรณรงคแยกขยะเปยกออกจากขยะแหงใหได บคคลกลมตางๆ ทงชายและหญงทม

51

ระดบการศกษาตางกน อายตางกน รายไดตางกน หรออยในชมชนตางกน และตางกมความรเรอง สงแวดลอมดานขยะไมแตกตางกน สาหรบประเดนความรเรองการกาจดขยะของเทศบาลนครเชยงใหม ประมาณครงหนงของผตอบแบบสอบถาม เขาใจวา เทศบาลนครเชยงใหมใชวธแอบทงทวไปซง เปนความเขาใจผด อนทาใหเกดผลลบแกเทศบาลนครเชยงใหม ซงจาเปนตองเรงแกไข ใหประชาชนไดรบทราบขอมลทถกตอง ผวจยไดเสนอแนะใหเทศบาลนครเชยงใหม ควรรณรงค เรองความรเกยวกบสงแวดลอม ควรพจารณาขนคาธรรมเนยมจดเกบขยะ แตตองมการจดการใหดขน และรณรงคใหนาขยะแหงไปแยกแลวนากลบมาใชอกดวยวธการตางๆ ควรมการรวมมอกนระหวาง เทศบาลนครเชยงใหมกบองคกรประชาชน และกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม ในการรวมรณรงค จดการขยะในรปแบบตาง ๆ

อารย ลดดาชย (2540, บทคดยอ) ไดศกษา โครงการรณรงคคดแยกขยะในชมชนและสานกงาน โดยสมภาษณเปรยบเทยบกลมตวอยางทงกอนและหลงการจดทาโครงการ พบวา ผรบผดชอบ การจดการมลฝอยในครวเรอนสวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 26-45 ป จานวนสมาชกใน ครอบครวอยรวมกนประมาณ 1-3 คน ลกษณะของครวเรอนสวนใหญจะมบรเวณทเปนพนดนไม มากนก และประกอบอาชพคาขาย จงไมนยมเกบรวบรวมเอาไวขาย เนองจากทาใหรกรงรงเปน สาเหตใหมขยะรไซเคลปะปนอยกบขยะอนๆ ถงรอยละ 10.30 ดานความรและความคดเหน ของกลมตวอยางหลงการรณรงค พบวา กลมตวอยางมความเขาใจเกยวกบประโยชนของการคดแยกขยะ จานวนมากถงรอยละ 87 และมความคดเหนตอการคดแยกขยะเปนไปในทางทถกตองถงรอยละ 88.10 แตเมอวเคราะหรวมกบขยะทไดจากการสารวจในพนทตวอยาง พบวา เปนไปในทางทไม สอดคลองกนเทาทควร เนองจากลกษณะของขยะในถงแยกประเภทเปยกและแหง กอนและหลง

มศรา สามารถ และ รกกจ ศรสรนทร (2540, น. 99-100) ศกษาแนวทางความรวมมอระหวาง ประชาชนกบภาครฐในการแยกประเภทมลฝอยกอนทง ไดเกบขอมลการสงเกตการณจากพนทเปาหมาย สบเนองจากการออกปฏบตงานภาคสนาม ณ พนทเปาหมายในภมภาคทง 8 จงหวดของ คณะผศกษาวจย คอ จงหวดระยอง พระนครศรอยธยา ขอนแกน นครราชสมา เชยงใหม พษณโลก ภเกต และกระบ มประเดนทควรพจารณาในมมมองของประชาชน พบวา

1. แมวาประชาชนบางสวนสนใจจะใหความรวมมอ ในการแยกประเภทมลฝอย แตยงขาด ความรความเขาใจในความแตกตาง หรอเกดความสบสนระหวางมลฝอยเปยก และมลฝอยแหง อยเปนจานวนมาก

2. ประชาชนบางสวนไดมการแยกมลฝอยทสามารถจะรไซเคลไดออกจากมลฝอยอน ๆ เพอเกบไวขายเองอยแลว โดยมสามลอหรอ “ซาเลง” และรถยนตกระบะไปรบซอถงบาน

3. ประชาชนจานวนไมนอยทไมทราบมลฝอยทตนทงไปนน จะสามารถนามารไซเคลได หรออาจไมใหความสนใจหรอไม ตระหนกในความสาคญของการแยกประเภทมลฝอย จงยงคงทง มลฝอยทรไซเคลไดปะปนมากบมลฝอยอนๆ

สรปขอเสนอแนะไวดงน 1. การแยกประเภทมลฝอยฯ ควรมงเนนการเสรมสรางความรวมมอของบคคลองคกร ท

เกยวของทงหมดไมวาจะเปนภาครฐ ราชการ ภาคเอกชน องคกรพฒนาเอกชน NGOS สอมวลชน แขนงตาง ๆ และประชาชนทวไป

2. การประชาสมพนธเพอใหเกดความรความเขาใจ ตลอดจนจตสานกของประชาชนใน การแยกประเภทมลฝอยนน จะตองกระทาอยางกวางขวางและตอเนอง รวมทงรปแบบของสอทใช

52

ควรหลากหลายแตกตางกนไปตามกลมเปาหมาย เพอกระตนและจงใจใหประชาชนทกกลมรวมมอ ในการแยกประเภทมลฝอยอยางจรงจงและตอเนองสมาเสมอ

3. รฐควรใหการสนบสนนผประกอบธรกจดานการรไซเคลใหมาก โดยเฉพาะอยางยงโรงงาน รไซเคลวสดตาง ๆ เพอใหธรกจเหลานนสามารถขยายตวรองรบการแยกประเภทมลฝอยไดจนครบ วงจรโดยใหเกดการแขงขนในการผลตสนคา หรอวตถดบทไดมาจากการรไซเคล ทาใหเกดการแขงขน ดานราคา สงผลใหราคารบซอมลฝอยทผานการแยกประเภทแลวมราคาสงขนเปนการกระตน ใหมการแยกประเภทมลฝอยมากขน ทงน รฐควรจดตงกองทนเงนกดอกเบยตาเปนกรณพเศษ แกกจการดานรไซเคล เพอเปนมาตรการจงใจใหเอกชนหนมาลงทนในดานน เทากบเปนการมสวนรวม ของเอกชนในการแกไขปญหาดานมลฝอยของสงคมรวมกบภาครฐ

กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและสงแวดลอม (2541, น. 50) ไดจดทาแผนการศกษา และแนวทางในการลดมลพษ โดยการพฒนาของเสยหรอวสดเหลอใช นากลบมาใชใหม พบวา ปจจบนการเรยกคนบรรจภณฑ การจดเกบมลฝอยของหนวยงานตาง ๆ ยงไมประสบความสาเรจ เทาทควรเนองจากปญหาตาง ๆ ดงนคอ

1. การเพมปรมาณมลฝอยเกดจากการเพมจานวนประชากรจนไมสามารถจดเกบไดหมด 2. พฤตกรรมการทงขยะของบานเรอนไมมการแยกขยะ 3. ปญหาอปกรณในการเกบขนขยะมจานวนไมเพยงพอ 4. ปญหาเรองระบบการจราจร ทาใหการขนสงขยะทาไดไมสะดวก 5. ปญหาการขาดแคลนพนทและสถานทในการฝงกลบขยะ 6. การรณรงคเรองการสรางจตสานกเกยวกบสงแวดลอมยงขาดความตอเนอง 7. สถาบนครอบครวและสถานศกษายงไมใหความรวมมออยางเตมทในการคดแยกขยะ 8. การดาเนนงานขององคกรทงภาครฐและเอกชนยงขาดความตอเนอง พชราภรณ วรยะประสพโชค (2543, บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ผลกระทบของการรณรงค

การคดแยกขยะในเขตเทศบาลเมองเชยงราย พบวา ประชาชนมความรและความพงพอใจในเรอง การคดแยกขยะอยในระดบปานกลาง แตมพฤตกรรมในการคดแยกขยะมลฝอยอยในระดบตาระดบ ความรในเรองการคดแยกขยะไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการคดแยกขยะ แตระดบความพงพอใจ ในเรองการคดแยกขยะมความสมพนธกบพฤตกรรมการคดแยกขยะอยางมนยสาคญ

กรมควบคมมลพษ กระทรวงวทยาศาสตรและสงแวดลอม (2541, น. 50) ไดจดทาแผนการศกษา และแนวทางในการลดมลพษ โดยการพฒนาของเสยหรอวสดเหลอใช นากลบมาใชใหม พบวา ปจจบนการเรยกคนบรรจภณฑ การจดเกบมลฝอยของหนวยงานตาง ๆ ยงไมประสบความสาเรจ เทาทควรเนองจากปญหาตาง ๆ ดงนคอ

1. การเพมปรมาณมลฝอยเกดจากการเพมจานวนประชากรจนไมสามารถจดเกบไดหมด 2. พฤตกรรมการทงขยะของบานเรอนไมมการแยกขยะ 3. ปญหาอปกรณในการเกบขนขยะมจานวนไมเพยงพอ 4. ปญหาเรองระบบการจราจร ทาใหการขนสงขยะทาไดไมสะดวก 5. ปญหาการขาดแคลนพนทและสถานทในการฝงกลบขยะ 6. การรณรงคเรองการสรางจตสานกเกยวกบสงแวดลอมยงขาดความตอเนอง 7. สถาบนครอบครวและสถานศกษายงไมใหความรวมมออยางเตมทในการคดแยกขยะ 8. การดาเนนงานขององคกรทงภาครฐและเอกชนยงขาดความตอเนอง

53

สนย มลลกะมาลย และคณะ (2543, บทคดยอ) ไดศกษาเรอง การจดการขยะชมชน อยางมประสทธภาพ : รปแบบมาตรการทางสงคม เศรษฐศาสตร การจดการ และกฎหมาย เพอแกไข ปญหาขยะชมชน ไดนารปแบบของการคดแยกขยะ และการเกบขนขยะมลฝอยจากกลมผผลต ขยะมลฝอยทเปนชมชนตลาดสด และหางสรรพสนคา มาทดลองใชในหมบานททาการศกษาในเขต เทศบาลตาบลประชาธปตยและเทศบาลเมองคคต พบวา รปแบบการคดแยกขยะมลฝอยจากหมบาน ททาการศกษา จะมความคลายคลงกนรปแบบการเกบขนขยะทใชสามารถลดเวลาลดระยะทาง และ จานวนครงในการเกบขนลดลง โดยประสทธภาพในการนารปแบบมาใชใหไดผล จะตองมปจจย ทสงเสรมและสนบสนน คอปจจยในสงคมเศรษฐศาสตรและกฎหมาย

ธนพร พนาคปต (2544, บทคดยอ) ไดศกษา พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอน ของประชาชนทอาศยอยในเขตเทศบาลเมองปตตาน จากผลการศกษาพบวา หนวยงานทรบผดชอบ เกยวกบการจดการขยะมลฝอย ควรมการรณรงคเผยแพรความร ในเรองการคดแยกประเภท ของขยะมลฝอย รวมทงสรางคานยมในการพกพาถงหรอตะกราไปตลาด เพอเปนการลดปรมาณ ขยะมลฝอย มการแกไขปญหาขยะมลฝอยใหสอดคลองกบความเปนจรง เชน การเพมทรองรบ ขยะมลฝอยทมขนาดเหมาะสมใหเพยงพอในแตละจด เพอเพมประสทธภาพการทางาน ของเจาหนาท และเกบขยะมลฝอยใหครอบคลมทงเขตเทศบาล รวมทงจดหาทรองรบขยะมลฝอย แยกประเภท มความจาเปนในการปลกฝงสามญสานก และการรบรเกยวกบสภาพแวดลอมเสอมโทรม และมลพษทกาลงเกดขนในเขตเทศบาลเมองนครปฐม และหนวยงานทเกยวของควรจดใหม โครงการฝกอบรมเพอใหความรแกประชาชนในดานการกาจดขยะมลฝอยทถกตอง โดยเฉพาะอยางยง กลมประชาชนทมอาชพคาขาย ควรมการรณรงคอยางเรงดวนและตอเนอง เพอใหความรเกยวกบ การกาจดขยะมลฝอย การแยกประเภทขยะมลฝอยทถกวธ เพอนาขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนใหม ควรจดถงขยะแยกประเภทขณะเดยวกน และการเผยแพรความรเกยวกบการกาจดขยะมลฝอย จะตองชแจงเกยวกบโทษของการฝาฝนและมการลงโทษกนอยางจรงจง

เรองเดช ทองสถตย (2545, บทคดยอ) ไดศกษาเรอง ปจจยทมผลตอความคดเหน ในการจดการขยะของชมชน : กรณศกษาตาบลหมอเมอง อาเภอแมรม จงหวดนาน พบวา ปจจย สวนบคคล คอ เพศ ทตางกนมผลตอความคดเหนในการขยะทแตกตางกน สวนปจจยสวนบคคล ทเปน อาย การศกษา อาชพ ระดบรายได ปจจยทางสงคม แหลงรบรขาวสาร และปจจยความคดเหน ทางดานสงแวดลอม ไมมความสมพนธกบความคดเหนในการจดการขยะ ปจจยทางดานการศกษา ระดบรายได แหลงรบรขาวสาร มความสมพนธในเชงบวกกบ บทบาทการจดการขยะของชมชน แตความคดเหนในสวนปจจยสงแวดลอม ดานสภาพชมชน มความสมพนธในเชงลบ สาหรบการจดการขยะในชมชนใชมาตรการทใครเปนผกอขยะผนนตองรบผดชอบ มการรณรงค เพอสรางความตระหนกในชมชน มการกาจดขยะในครวเรอนเอง และการกาจดขยะทยอยสลายยาก รวมถงขยะอนตรายในทสวนรวมของชมชน

วรรณภา ฐตนานนท (2545, บทคดยอ) ศกษาเรอง การศกษาเชงเศรษฐศาสตรใน การสงเสรมใหมการคดแยกประเภทขยะมลฝอยกอนนาไปทงในเขตเทศบาลนครเชยงใหม พบวา พฤตกรรมการทงขยะของกลมตวอยาง มการนาขยะมลฝอยออกทงทกวนโดยไมไดทาการคดแยก ขยะมลฝอย คอทงรวมในถงเดยวกน สดสวนขยะททงมากทสด ไดแก เศษพชผก เศษอาหาร รองลงมาคอ กระดาษ หนงสอเกา ขวดพลาสตก และถงใสอาหาร ตามลาดบ ประชาชนสวนใหญ มความเขาใจตรงกนวา การคดแยกขยะมลฝอย คอ การคดแยกขยะมลฝอยออกเปนประเภทตางๆ แลว

54

นากลบไปใชประโยชนใหม เพราะจะทาใหมปรมาณขยะมลฝอยทตองจดเกบลดลง และให ความรวมมอในการคดแยกขยะมลฝอยขายตอในระดบปานกลางจนถงมาก หากมการจดตง หนวยงานขนมาเพอทาหนาทรบซอขยะ (ของเกา) ทสามารถนากลบไปใชประโยชนไดใหม

การทดสอบความรเกยวกบสงแวดลอมทางดานขยะมลฝอยในประเดนตาง ๆ รวมทงสน 8 ประเดน พบวามอย 2 ประเดนทควรเรงสงเสรมเพอสรางความเขาใจทถกตองตรงกบผลการวจยท เผยแพรไปสสาธารณชน คอ ประชาชนไมทราบวา โดยทวไปกองขยะ 100 สวนมขยะมลฝอย ทสามารถนากลบมาใชประโยชนไดใหมถงประมาณรอยละ 30 และประชาชนยงเขาใจวาอตรา การทงขยะมลฝอยของคนในเขตเทศบาลนครเชยงใหม โดยเฉลย คอ 0.5 กโลกรม/คน/วน ซงนอยกวา อตราทไดจากการวจย

ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมของการคดแยกขยะมลฝอย พบวา ปจจยทมอทธพล ตอพฤตกรรมการคดแยกขยะมลฝอยของประชาชนในเขตเทศบาลนครเชยงใหม อยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ 95% ไดแก อาย อาชพ ระดบการศกษา จานวนสมาชกในครวเรอน และลกษณะ ทพกอาศย

ลนดารตน ลกษณรจ (2549, น. 73) ศกษาเรอง การมสวนรวมของชมชนเทศบาลตาบล เวยงฝาง จงหวดเชยงใหม ในการสรางระบบกาจดขยะมลฝอยแบบครบวงจร พบวา ผบรหาร เทศบาลใหความสาคญกบการมสวนรวมของประชาชน พรอมทงเปดโอกาสและใหการสนบสนน ชมชนทากจกรรมดานตางๆ และมสวนรวมในการเสนอแนะในการสรางระบบกาจดขยะมลฝอย แบบครบวงจรทกดาน ทงดานการสนบสนนงบประมาณ และการประสานงานรวมกนระหวาง หนวยงานของรฐและประชาชนในชมชนขน จงทาใหเกดความสามคคและมทศนคตทด ตอผบรหารเทศบาลประชาชนมความเขาใจในวธการจดการขยะมลฝอย เพอแกไขปญหามลพษ ทจะมผลกระทบตอสงแวดลอม และใหความรวมมอกบเทศบาลเปนอยางด ซงเปนปจจยสาคญ ททาใหการสรางระบบกาจดขยะมลฝอยประสบความสาเรจ

รตมา ใชไหวพรบ (2546, บทคดยอ) ไดศกษาความสาเรจของการมสวนรวมของชมชนวดกลาง เขตบางกะป ในการคดแยกขยะเพอหมนเวยนกลบมาใชประโยชนในรปแบบของธนาคารขยะ ผลการวจยพบวา ผปกครองสมาชกธนาคารขยะทมอายตากวา 11 ป สวนใหญประกอบอาชพคาขาย และสมาชกธนาคารขยะทมอาย 11-14 ป เปนนกเรยน สมาชกทง 2 กลมมความตระหนกในการลดปรมาณขยะในระดบสง เมอเขารวมเปนสมาชกธนาคารขยะ สมาชกสามารถคดแยกขยะเพอหมนเวยนกลบมาใชประโยชนไดมากกวาการขายใหกบรถรบซอของเกาสภาพการมสวนรวมในกจกรรมของธนาคารขยะ พบวาสวนใหญไมไดทาเลยมากกวารอยละ 50 โดยเฉพาะในกจกรรมการตดตามประเมนผลและมสวนรวมมากในกจกรรมการรบผลประโยชน ผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมในกลมผปกครองสมาชกธนาคารขยะทมอายตากวา 11 ป ประกอบดวยความเชอถอในตวผนา จานวนสมาชกในครวเรอนทเปนสมาชกธนาคารขยะ และรายไดของครวเรอน ปจจยทมความสมพนธกบการมสวนรวมในกลมของสมาชกธนาคารขยะทมอาย 11-14 ป ประกอบดวย ความเชอถอในตวผนา ความถในการขายขยะ และความตระหนกในการลดปรมาณขยะ สาหรบตวดชนทบงบอกถงความสาเรจของธนาคารขยะชมชนวดกลาง เขตบางกะป คอ การเพมขนตวดชนตอไปน 1) จานวนสมาชกธนาคารขยะ 2) เงนทนหมนเวยนของธนาคารขยะ 3) ความถในการคดแยกขยะ 4) ปรมาณขยะทไดรบการคดแยก

55

ณรงค เลาอลงกรณ (2547, บทคดยอ) ไดศกษาการพฒนาการดาเนนงานโครงการธนาคารขยะและวสดเหลอใช ในโรงเรยนบานสานกตะครอ กงอาเภอเทพารกษ จงหวดนครราชสมาพบวา หลงจากไดดาเนนการพฒนาดาเนนงานโครงการธนาคารขยะและวสดเหลอใชตามขนตอนของการวจยเชงปฏบตการโดยการอบรม การศกษาเอกสาร การดาเนนการตามโครงการ ทาใหผรวมศกษามความรความเขาใจ สามารถพฒนาการดาเนนงานโครงการดงกลาวตามขนตอนเปนอยางด ปญหาทตองนาไปปรบปรงเพมเตมคอครยงไมเขาใจระบบบญชเทาทควรรวมทงการประชาสมพนธยงไมทวถงชมชนจงไดใหกลมผรวมศกษาและผใหขอมลไปศกษาดงานโรงเรยนตนแบบ เพอใหมความรเพมเตมจากการพฒนาดาเนนงานโครงการธนาคารขยะและวสดเหลอใชในโรงเรยนบานสานกตะครอผรวมศกษาทกคนมสวนรวมคด รวมทารวมปรบปรงแกไขและรวมกนพฒนาแลกเปลยนเรยนรรวมกน สงผลให คร นกเรยนตระหนกและเหนความสาคญ ชวยสรางใหเกดนสยการคดแยกขยะการอนรกษพลงงานและสงแวดลอม สรางความสมดลใหเกดขนในสงคมโลกเปนการปลกฝงคานยมดานการประหยดและการออมทรพยรกษาความสะอาด บคลากรทางานรวมกนอยางมความสข พฒนางานใหเปนแหลงเรยนรของคร นกเรยนและชมชนอยางมประสทธภาพตอเนอง และยงยน

พรธดา เวยงสงค (2548, บทคดยอ) ไดศกษาการดาเนนงานธนาคารขยะของเยาวชนบานหนองกลาง ตาบลชอนสมบรณ อาเภอหนองมวง จงหวดลพบร พบวา สภาพการดาเนนงานธนาคารขยะของเยาวชนบานหนองกลาง ดานการรบฝากขยะมการคดแยกขยะและลงบนทกไมถกตองขาดการตรวจสอบขอมลการประชาสมพนธไมทวถงเนองจากคณะกรรมการและสมาชกขาดทกษะการดาเนนงานธนาคารขยะทงดานความรความเขาใจและทกษะดานการคดแยกขยะการบนทกขอมลและการสอสารประชาสมพนธดงนน คณะกรรมการสมาชกและผมสวนเกยวของจงรวมกนแสวงหาแนวทางพฒนาการดาเนนงานธนาคารขยะของเยาวชนบานหนองกลาง โดยใช ยทธศาสตรการเสรมทกษะการดาเนนงานธนาคารขยะในการพฒนารวม 4 วธการสาคญ คอ 1. การประชม 2. การประชาสมพนธ 3. การศกษาดงาน 4. การฝกอบรมเชงปฏบตการผลการพฒนา คอ คณะกรรมการและสมาชกทกคนสามารถกาหนดการประชมรวมกนไดเดอนละ 1 ครงมแผนงานโครงการจดหาวสดอปกรณและสถานทรวบรวมขยะเพอขอรบการสนบสนนจาก อบต.ชอนสมบรณ

งานวจยตางประเทศ Muttamara (1999, p. 745) ไดศกษาเรองการนากลบมาใชใหมและการรไซเคลนาเสย

ในเขตกรงเทพมหานคร พบวา มปรมาณขยะมลฝอยทเกบรวบรวมและสามารถนากลบมาใชใหมไดเพยง 7.5% ของขยะมลฝอยทงหมดในเขตกรงเทพฯ ซงมประมาณวนละ 5,240 ตนตอวนและเมอแยกประเภทขยะมลฝอยทสามารถนากลบมาใชใหม พบวา เปนประเภทกระดาษประมาณรอยละ 55 แกวประมาณรอยละ 1 – 3 และพลาสตกประมาณรอยละ 10 – 15 และสาเหตทประชาชนไมสนใจในการคดแยกขยะมลฝอยเพราะราคาซอขายตา และไมมมาตรการจงใจทางดานราคาจนทาใหประชาชนไมมความกระตอรอรนในการคดแยกขยะมลฝอยทงน รายงานวจยดงกลาวเสนอใหมมาตรการกาหนดราคา (Pricing System) เพอเปนแรงจงใจทาใหการลดและแยกขยะมลฝอยของประชาชนมประสทธภาพมากยงขน รวมทงการสงเสรมการศกษาแกประชาชนใหเขาใจถงประโยชนของการนาขยะมลฝอยกลบมาผลตใหม (Recycling) และการมผลกระทบตอสงคมสงแวดลอมและสขภาพอนามยของประชาชน

56

12. เอกสารอางองของโครงการวจย กรมควบคมมลพษ. (2551). คมอการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอยส าหรบเยาวชน .

กรงเทพมหานคร : ม.ป.ท. ________, กองจดการสารอนตรายและกากของเสย. (2550). ธนาคารขยะ. (ออนไลน). แหลงทมา :

http://pcdv1.pcd.go.th/Information/Success/wastebank.htm. ________. (2543). การจดการขยะมลฝอยชมชนอยางครบวงจร คมอส าหรบผบรหารองคกร

ปกครองสวนทองถน. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : เรโปร เฮาส. กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน. (ม.ป.ป.). มาตรฐานการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล .

กรงเทพฯ : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. กรมควบคมมลพษ. (ม.ป.ป.). แนวทางและขอก าหนดเบองตนการลดและใชประโยชนขยะมลฝอย .

กรงเทพฯ : กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม . (2547). คมออาสาสมครพทกษทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม เลม 1. กรงเทพมหานคร : กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

________. (2549). คมอธนาคารขยะรไซเคล. กรงเทพฯ : กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

________. (2546). คมอธนาคารขยะรไซเคล. กรงเทพฯ : กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

กงกาญจน บญมา. (2547). ความเขมแขงของชมชนในการจดการขยะมลฝอยในบานใหมหลงมอ ต าบลสเทพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. การคนควาอสระ ศศ.ม. (เศรษฐศาสตรการเมอง) เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

พชราภรณ วรยะประสพโชค. (2543). ผลกระทบของการรณรงคการคดแยกขยะในเขตเทศบาลเมอง เชยงราย. การคนควาอสระ ศศ.ม. (การจดการมนษยกบสงแวดลอม). เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

พมลจรรย นามวฒน. (2537). เอกสารประกอบการสอนชดวชาองคการและการจดการ . กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

พฒนา มลพฤกษ. (2550). อนามยสงแวดลอม. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร : สานกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

พรธดา เวยงสงค. (2548). การพฒนาการด าเนนงานธนาคารขยะของเยาวชนบานหนองกลาง ต าบลชอนสมบรณ อ าเภอหนองมวง จงหวดลพบร. วทยานพนธ ศศ.ม. ลพบร : มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร.

ธนพร พนาคปต. (2544). พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชนทอาศยอยในเขต เทศบาลเมองปตตาน. วทยานพนธ ศศ.ม. (สงแวดลอมศกษา). กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยมหดล.

รตมา ใชไหวพรบ. (2546). ความส าเรจของการมสวนรวมของชมชนวดกลาง เขตบางกะปในการจดการขยะเพอหมนเวยนกลบมาใชประโยชนในรปแบธนาคารขยะ . วทยานพนธ วท.ม. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

57

ลนดารตน ลกษณรจ. (2549). การมสวนรวมของชมชนเทศบาลต าบลเวยงฝาง จงหวดเชยงใหม ในการสรางระบบก าจดขยะมลฝอยแบบครบวงจร. วทยานพนธ รศ.ม. (การเมองและการปกครอง). เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

เรองเดช ทองสถตย. (2545). ปจจยทมผลตอความคดเหนในการจดการขยะของชมชน กรณศกษาต าบล หมอเมอง อ าเภอแมจรม จงหวดนาน. การคนควาอสระ ศศ.ม. (การจดการมนษยกบ สงแวดลอม). เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

วรรณภา ฐตนานนท. (2545). การศกษาเชงเศรษฐศาสตรในการสงเสรมใหมการแยกประเภทขยะมลฝอย กอนน าทงในเขตเทศบาลนครเชยงใหม. การศกษาอสระ ศศ.ม. (เศรษฐศาสตร). เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

นรนทรชย พฒนพงศา. (2539). การศกษาความร ทศนคต และการปฏบตดานสงแวดลอมเกยวกบการจดการขยะในชวตประจ าวนของชมชนทางวชาการและประชาชนในเขตเทศบาล อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. การศกษาอสระ ศศ.ม. (สงแวดลอมศกษา). เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

นงนภส เทยงกมล. (2548). สงแวดลอมและการพฒนา เลม 1. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ณรงค เลาอลงกรณ. (2547). การพฒนาการด าเนนงานโครงการธนาคารขยะและวสดเหลอใชในโรงเรยนบานส านกตะครอ กงอ าเภอเทพารกษ จงหวดนครราชสมา. การศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ศราพร ตนจรง. (2550). ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของนกเรยนเกยวกบธนาคารขยะรไซเคล โรงเรยนอนกลนาร อ าเภอเมอง จงหวดกาฬสนธ. การศกษาคนควาอสระ วท.ม. มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ศรา สามารถ และรกกจ ศรสรนทร. (2540). แนวทางความรวมมอระหวางประชาชนกบภาครฐในการแยกประเภทมลฝอยกอนน าไปทง. กรงเทพมหานคร : เสมาธรรม.

สชาต ประสทธรฐสนธ และกรรณการ สขเกษม. (2547). วธวทยาการวจยเชงคณภาพ : การวจยปญหาปจจบนและการวจยอนาคตกาล. กรงเทพมหานคร : สานกพมพเฟองฟาพรนตง.

สธรา ตลยะเสถยร และคณะ. (2544). มลพษสงแวดลอม. กรงเทพฯ : รวมสาสน. สนย มลลกะมาลย และคณะ. (2543). เรอง การจดการขยะชมชนอยางมประสทธภาพ : รปแบบ

มาตรการทางสงคม เศรษฐศาสตร การจดการ และกฎหมาย เพอแกไขปญหาขยะ ชมชน. กรงเทพมหานคร : เสมาธรรม.

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. (2538). ประมวลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของไทย. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช.

อารย ลดดาชย. (2540). โครงการรณรงคคดแยกขยะในชมชนและส านกงานในเขตอ าเภอเมองจงหวด เชยงใหม. วทยานพนธ ศศ.ม (เศรษฐศาสตร). เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

Muttamara, Visvanathan and Alwist. (1999). Civil and Environmental Engineering. Conference,” Conference Proceedings. 8–12 November, 1999. Bangkok Thailand.

58 58

13. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ เชน การเผยแพรในวารสาร จดสทธบตร ฯลฯ และหนวยงานทน าผลการวจยไปใชประโยชน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ทราบถงปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนในชมชน

ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร 2. ทราบถงระดบปจจยทมผลตอการมสวนรวมและการบรหารจดการขยะของคนใน

ชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร 3. ไดแนวทางการบรหารจดการขยะของคนในชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต

กรงเทพมหานคร การเผยแพรในวารสาร 1. วารสารการวจยเพอการพฒนาชมชน 2. วารสารวจยสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต 3. การประชมสมมนาทางวชาการ มหาวทยาลย หนวยงานทน าผลการวจยไปใชประโยชน 1. สานกงานเขตดสตและชมชนเขตดสต กรงเทพมหานคร 2. ตพมพงานวจยเพอสรางองคความรในระดบชาต

14. แผนการถายทอดเทคโนโลยหรอผลการวจยสกลมเปาหมาย 1. การบรการวชาการโดยการฝกอบรมและการเผยแพรทาง www. ของชมชน

15. วธการด าเนนการวจย และสถานทท าการทดลอง/เกบขอมล การดาเนนการวจยครงนเปนการวจยแบบผสมผสาน (Mixed Research Method) ซงม

การดาเนนงานดงตอไปน 1.1 วธด าเนนการวจยเชงคณภาพ ผวจยไดใชแบบสมภาษณ เปนเครองมอในการวจยเพอใหไดขอมลทตรงกบหวขอการวจย

และวตถประสงคของการวจย ผใหขอมลเชงคณภาพ เชงคณภาพ ผใหขอมลการวจยเชงคณภาพ คอ ผนาชมชน ขาราชการ/ขาราชการเกษยณอาย

ประชาชนทอาศยในชมชน นกวชาการ และผประกอบการธรกจขยะ รวมทงสนจานวน 20 คน ผใหขอมลส าคญ การวจยเชงคณภาพในครงนใชการสมแบบไมใชความนาจะเปน (Non-probability) แบบ

เจาะจง (Purposive Sampling) อางในสชาต ตนประสทธรฐสนธ (2546, น. 121-124) โดยกลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงนแบงออกเปน 5 กลม คอ

1. ผนาชมชน จานวน 4 คน 2. ขาราชการ/ขาราชการเกษยณอาย จานวน 4 คน 3. ประชาชนทอาศยในชมชน จานวน 4 คน 4. นกวชาการ จานวน 4 คน 5. ผประกอบการธรกจขยะ จานวน 4 คน รวมทงสน จานวน 20 คน

59

1.2 วธด าเนนการวจยเชงปรมาณ ผวจยไดใชแบบสอบถาม เปนเครองมอในการวจยเพอใหไดขอมลทตรงกบหวขอการวจย

และวตถประสงคของการวจย ประชากร ประชากร ไดแก จานวนประชากรชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพฯ จานวน

ทงสน 667 คน เปนชาย 324 คน เปนหญง 343 คน เชงปรมาณ ประชากร คอ ประชาชนในชมชนเขตพนทดสต มประชากรทงสน 667 คน โดยคานวณ

ขนาดกลมตวอยางท ไดทราบจานวนประชากรหรอประชากรจานวนจากดทนบได ( Finite Population) โดยใชการสมกลมตวอยาง (Sample Size) หลกของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane, 1973, p. 125) ทระดบความเชอมนรอยละ 95 โดยกาหนดคาความคาดเคลอน 5%

n = 2Ne1N

N แทน จานวนประชากรชมชนพระยาประสทธ E แทน ความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง E = .05 N = 667 คน โดยกาหนดให n = จานวนตวอยาง N = จานวนประชากรทงหมดททราบคา e = คาความคลาดเคลอนซงกาหนดใหเทากบรอยละ 0.05 แทนคาสตร

n = 2)05(.6671

667

= 250.04 คน ประมาณ 251 คน จากการคานวณขนาดกลมตวอยางท เหมาะสมสามารถกาหนดเปนตวแทนของ

ผปฏบตงานตามลกษณะภารกจตางๆ ทเกยวของกบมหาวทยาลยราชภฏสวนสวนสนนทา ไดดวยสตรการคานวณของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane, 1973, p. 125) ระดบความเชอมน 95 เปอรเซนต มจานวนเทากบ 251 คน

2. เครองมอทใชในการศกษาคนควา รายละเอยดของเครองมอในแตละสวนโดยมวธการศกษาดงนเปนน 1) การวจยเชงคณภาพ ผวจยใช การสมภาษณเชงลกแบบกงโครงสรางและการสนทนา

กลม 2) การวจยเชงปรมาณ ผวจยใชแบบสอบถาม 3) นาขอมลทไดจากการศกษาจากขอมลภาคสนาม (Field Study) ประกอบดวยขอมล

จากการสารวจ (survey Study) ขอมลเบองตนดวยการสมภาษณเชงลกแบบกงโครงสราง และแบบสอบถามเขาสกระบวนการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) แลวนาเขาสกระบวนการจดการสนทนากลม

60

3. การสรางเครองมอทใชในการศกษาคนควา การวจยในครงนเปนการวจยทตองการวเคราะหและการไดมาซงขอมล (Obtaining

Data) ในการเกบขอมลเชงคณภาพ (data collection) ผวจยศกษารวบรวมขอมลจากเอกสารทเกยวของกบทฤษฎ แนวคด รวมถงอางองเอกสารและหนงสอตางๆ และใชการสมภาษณเชงลกแบบกงโครงสรางเปนการใชคาสมภาษณทผวจยพอรคาตอบแตไมแนชดคลายการถามนา ใหผถกสมภาษณเลาความคดเหนของตนเอง ผวจยจะไดคาตอบทครบถวนมากขน และทาใหขอมลทไดจากการสมภาษณมความพอเพยงทจะหาขอสรปได ซงมขนตอนการสรางเครองมอดงน

1. ผวจยทาการรวบขอมล สบคนขอมลดวยการกาหนดประเดนหลก (Main Issue) ตามประชาชน รปแบบและพฤตกรรมการมสวนรวมของประชาชนเพอการพฒนาการทองเทยวอยางยงยน และตวแปรหรอดชนทนยมโดยสากล และงานวจยของผอนทไดมาตรฐาน

2. สรางแบบสมภาษณเชงลก โดยใชการสรางคาถามแบบกงโครงสรางเปนลกษณะคาถามแบบปลายปด (Open end) และคาถามทใชในการสนทนากลมโดยสาระจะตรงกบวตถประสงคและครอบคลมกรอบแนวคดในการวจย เพอสอบถามผ เชยวชาญ (Key-Expert-Information) ทมประสบการณตรงและเกยวขอประเดนในการสมภาษณ

4. การตรวจสอบเครองมอวจย เชงคณภาพ 1. ความเทยงตรง (Validity) ของเครองมอ ผวจยทาการศกษาเอกสารทงานวจยท

เกยวของนาประเดนมากาหนดเปนโครงสรางแบบสอบถามหลงจากนนนาไปใหผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญ จานวน 3 คน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ความชดเจนของภาษา ความครอบคลมของโครงสรางและความสอดคลองตามจดมงหมาย โดยใชเทคนค IOC (Index of item-objective Congruence) โดยใชสตร IOC = ΣR/N โดยมคาดชนสอดคลองอยระหวาง 0.60–1.00 และไดรบขอเสนอแนะการปรบปรงแกไขจากผเชยวชาญ

เชงปรมาณ 1. ความเทยงตรง (Validity) ของเครองมอ ผวจยทาการศกษาเอกสารทงานวจยท

เกยวของนาประเดนมากาหนดเปนโครงสรางแบบสอบถามหลงจากนนนาไปใหผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญ จานวน 3 คน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ความชดเจนของภาษา ความครอบคลมของโครงสรางและความสอดคลองตามจดมงหมาย โดยใชเทคนค IOC (Index of item-objective Congruence) โดยใชสตร IOC = ΣR/N โดยมคาดชนสอดคลองอยระหวาง 0.60 – 1.00 และไดรบขอเสนอแนะการปรบปรงแกไขจากผเชยวชาญ

2. นาแบบสอบถามทผานการปรบปรงแลวไปทดลองใช (Try Out) เพอทดสอบความเปนไปไดกบประชากรทไมใชกลมตวอยาง จานวน 20 คน คานวณหาความความเชอมน (reliability) ความเชอมนรายขอและรายฉบบ ของแบบสอบถามโดยวธของครอนบาค (Cronbrach) โดยใชคาสมประสทธอลฟา (α - Coefficient) เลอกเฉพาะขอทมคาเชอมนเปนรายขอและรายฉบบตงแต 0.80 ขนไป แสดงวามความเชอมนสง ซงจากการทดสอบแบบสอบถามฉบบน ไดคาความเชอมนเทากบ.........

3. ขอมลจากการทดลองใชในขนตอนทผานมาปรบปรงแกไข และผานทปรกษางานวจยทาการตรวจสอบอกครงหนง หลงจากนนจงนามาใชเปนแบบสอบถามฉบบสมบรณเพอใชในการเกบรวบรวมขอมลตอไป

61

5. การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมล คณะผวจยเปนผเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยมขนตอน

การเกบรวบรวมขอมล ดงน 1) จดทาหนงสอขอลงพนทเพอสมภาษณและตดตอประสานงานกบเจาหนาทและ

คณะกรรมการองคการบรหารชมชนเขตดสต จงหวดกรงเทพมหานคร เพออธบายวตถประสงคของการศกษาใหเจาหนาท และคณะกรรมการ รบทราบ และขอความอนเคราะหในการใหขอมลเบองตนเพอวางแผนในการศกษา

2) สรางสมพนธภาพกบเจาหนาทและผนาชมชนพนทชมชนเขตดสต กรงเทพมหานคร เพอการอานวยความสะดวกและการใหความชวยเหลอในการเกบรวบรวมขอมล

3) ตดตอประสานงานบคคลกลมตวอยางทเลอกไว เพอขออนญาตใหความอนเคราะหการสมภาษณเชงลก

4) สารวจพนทและนดหมาย วน เวลา สถานทและการอานวยความสะดวกอน ๆ 5) จดการการสมภาษณเชงลก และเกบแบบสอบถาม และจดสนทนากลมเพอพดคยและ

เปลยนขอคดเหน ประสบการณ ใหครอบคลมประเดนตาง ๆ ในเรองทตองการศกษา ขออนญาตบนทกเสยงและภาพ การสมภาษณเชงลก ตามแบบสมภาษณทผวจยสรางขน และขออนญาตบนทกขอมลในประเดนตาง ๆ ทนาสนใจ

6) นาผลการสมภาษณเชงลกผลการสารวจและการสมภาษณเชงลกทไดรบมาสรปใหครบถวน ถกตองตามประเดนตางๆ ทไดตงวตถประสงคไว รวมทงขอเสนอแนะ ความคดเหนตางๆ ทไดจากการสมภาษณเชงลก เพอตรวจสอบประเดนตางๆ ทตงไว หากพบขาดประเดนหรอไมชดเจนประเดนไหน ตองลงไปสมภาษณอกจนกวาไดประเดนและผลการศกษาทครบถวนตามตองการ

7) คณะผวจยประชมสรปขอมลทไดจากการศกษา ณ มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา 6. การวเคราะหขอมลงานวจย 1. การตรวจสอบขอมล (Editing) ผวจยจะตรวจสอบความสมบรณของการตอบ

แบบสอบถาม และคดเอาแบบสอบถามทไมสมบรณออก 2. การลงรหส (Coding) ผวจยจะนาแบบสอบถามทมความถกตองสมบรณมาลงรหส

ตามทไดกาหนดไว 3. การประมวลผลขอมล ผวจยจะนาแบบสอบถามทผานการลงรหสเรยบรอยแลวมา

บนทกขอมลลงในเครองคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรปในการประมวลผลขอมล 7. สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตทใชในการทดสอบความเชอมนของแบบสอบถาม ใชสถตสมประสทธแอลฟา

(Alpha Coefficient) ของครอนบาค (Cronbach) 2. สถตเชงพรรณนา ไดแก คารอยละ คาเฉลย และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน 3. สถตเชงอนมานเพอทดสอบสมมตฐาน ไดแก

3.1 การวเคราะหคาท (Independent-Samples t-test) เพอวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลมทเปนอสระตอกน

3.2 การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way ANOVA) เพอวเคราะหความแตกตางของคาเฉลยของกลมตวอยางมากกวา 2 กลมขนไป

62

3.3 การวเคราะหสหสมพนธ (Correlation Analysis) ในการหาคาสมประสทธสหสมพนธดวยวธของเพยรสนหรอสหสมพนธอยางงาย ซงเปนขอมลของกลมตวอยางกลมเดยวกนโดยม 2 ตวแปรทตองการศกษาความสมพนธ ซงอยในมาตราเรยงอนดบ (Ordinal Scale) ขนไป สมประสทธสหสมพนธ (r) มคาตงแต -1 ถง 1 คาลบแสดงความสมพนธทางลบหรอทางตรงกนขาม คาบวกแสดงความสมพนธทางบวกหรอทางเดยวกน

r = .50 ถง 1.00 หรอ r = -.50 ถง -1.00 ถอวาขอมลมความสมพนธในระดบสง r = .30 ถง .49 หรอ r = -.30 ถง -.49 ถอวาขอมลมความสมพนธในระดบปานกลาง r = .10 ถง .29 หรอ r = -.10 ถง -.29 ถอวาขอมลมความสมพนธในระดบตา r = .00 ถอวาขอมลไมมความสมพนธกน

สถานทท าการทดลอง/เกบขอมล ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต กรงเทพมหานคร

63

16. ระยะเวลาท าการวจย และแผนการด าเนนงานตลอดโครงการวจย (ระบขนตอนอยางละเอยด) ระยะเวลาทาการวจย 1 ป

การด าเนนงาน เดอนท 1

เดอนท 2

เดอนท 3

เดอนท 4

เดอนท 5

เดอนท 6

เดอนท 7

เดอนท 8

เดอนท 9

เดอนท 10

1. ประชมวางแผนการดาเนนงานวจย

2. จดทางานวจยบทท 1-2

3. จดทางานวจยบทท 3 และพฒนาแบบสอบถามทใชในการเกบรวบรวมขอมล

4. เกบรวมรวมขอมลโดยใชสอบถามกบกลมตวอยาง

5. วเคราะหและประมวลผลขอมล

6. จดทางานวจยบทท 4-5

7. จดทารายงานการวจยฉบบสมบรณ

64

17. ปจจยทเออตอการวจย (อปกรณการวจย โครงสรางพนฐาน ฯลฯ) ระบเฉพาะปจจยทตองการเพมเตม

1. สถาบนการศกษาระดบอดมศกษามนโยบายและแผนงานวจยทสอดคลองกบนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน ความปลอดภยในชวตและทรพยสน

2. รฐบาลใหการสนบสนนสงเสรมความเขมแขงและการเสรมสรางภมคมกนของทองถนและสงคม 18. งบประมาณของโครงการวจย

รายละเอยดงบประมาณการวจย จาแนกตามงบประเภทตาง ๆ รวมทงสน 24,000 บาท (หนงแสนสามหมนบาท)

รายการ จ านวนเงน

(บาท) คาตอบแทน

1. คาตอบแทนทปรกษา 2,000.- 2. คาตอบแทนคณะผวจย 5,000.- 3. คาตอบแทนผชวยวจย 3,000.- 4. คาตอบแทนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ (3 คน) 3,000.-

รวม 13,000.- คาใชสอย

1. คาสาเนาแบบสอบถาม 1,000.- 2. คาจางเหมาบนทกขอมล 1,000.- 3. คาจางเหมาวเคราะหผล/แปลผลขอมล 1,000.- 4. คาจางเกบขอมลเชงคณภาพ 1,000.- 5. คาจางเกบขอมลเชงปรมาณ 1,000.- 6. คาถายเอกสาร

5.1 คาถายเอกสารทบทวนวรรณกรรม 1,000.- 5.2 คาถายเอกสารรายงานความกาวหนา 1,000.-

7. คาพมพรายงาน 1,000.- 8. คาสาเนาและเขาปกเยบเลมรายงานฉบบสมบรณ 1,000.-

รวม 9,000.- คาวสด

1. คาวสดสานกงาน 1,000.- รวม 1,000.-

คาสาธารณปโภค 1. คาสาธารณปโภค (คาโทรศพท) 1,000.-

รวม 1,000.- รวมงบประมาณทงสน 24,000.-

หมายเหต : ถวเฉลยจายทกรายการ

65

19. ผลส าเรจและความคมคาของการวจยทคาดวาจะไดรบ 1. ผลวจยทไดมานาไปการบรหารจดการขยะของชมชน ชมชนพระยาประสทธ เขตดสต

กรงเทพมหานคร 2. เปนแนวทางการบรหารจดการขยะของชมชนอน ๆ ทมความประสงคจะจดทาและ

พฒนาการบรหารจดการขยะของชมชนตนเอง

(ลงชอ)...................................................ผ เสนอโครงการ (ดร.วจตรา ศรสอน) หวหนาโครงการ

วนท 4 เดอน ตลาคม พ.ศ. 2557

66

สวน ค : ประวตคณะผวจย หวหนาโครงการวจย 1. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ดร.วจตรา ศรสอน ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Dr.Wijhittra Srisorn ต าแหนงปจจบน อาจารย หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก

วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา เลขท 1 ถนนทองนอก แขวงดสต เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 E-mail : vi3619@hotmail.com โทรศพทมอถอ 089-1269433

ประวตการศกษา 1. ปรญญาตร ครศาสตรบณฑต เกยรตนยมอนดบ 2 มหาวทยาลยราชภฎจนทรเกษม (2541) 2. ปรญญาโท ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐศาสตร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลย

รามคาแหง (2544) 3. ปรญญาเอก หลกสตรปรชญาดษฎบณฑตทางสงคมศาสตร สาขาวชารฐศาสตร คณะ

รฐศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง (2553) ผลงานวจย

1. การประเมนผลโครงการขยายโอกาสทางการศกษา : กรณศกษาโรงเรยนในสงกดกรงเทพมหานคร ป 2542

2. สงเคราะหเกยวกบวสาหกจชมชน มหาวทยาลยราชภฎสวนดสต ป 2546 3. บทบาทของประชาสงคมทมตอการพฒนาวสาหกจชมชน ป 2553 4. รปแบบการปฏบตสการพฒนาทยงยนตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเพอการเสรมสราง

ชมชนปลอดอบายมขของชมชนในเขตดสต กรงเทพมหานคร ป 2554 5. ปจจยทมอทธพลในการตดสนใจเลอกซอสนคาวสาหกจชมชน ของผบรโภค อาเภอบางคนท

จงหวดสมทรสงคราม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา. ไดรบเงนทนสนบสนนการวจยมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา พ.ศ. 2556. ผรวมวจย 2. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ดร. องคอร สงวนญาต ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) ต าแหนงปจจบน อาจารย หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก

โทรศพท 084-698-2006 E-mail : ongornss@gmail.com ประวตการศกษา

1. ปรญญาตร 2. ปรญญาโท 3. ปรญญาเอก

ผลงานวจย 1.

67

2. 3. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) ดร.ทฆมพร พนลกเดช ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Dr.Tiknamporn Punluekdej เลขหมายบตรประจ าตวประชาชน ต าแหนงปจจบน รองคณบดฝายวชาการ เงนเดอน (บาท) เวลาทใชท าวจย (ชวโมง : สปดาห) หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก พรอมหมายเลขโทรศพท โทรสาร และไปรษณยอเลกทรอนกส (e-mail)

วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา เลขท 1 ถนนทองนอก แขวงดสต เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 E-mail : Tiknamporn.pu@ssru.ac.th โทรศพทมอถอ 081-658-5885

ประวตการศกษา ชอปรญญา สาขาวชา สถาบนการศกษา

ปรชญาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการพฒนา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (2552)

Master of Business Administration

General Management (M.B.A.)

in University of New Haven, Connecticut, U.S.A. (1985)

บรหารธรกจบณฑต สาขาคอมพวเตอรธรกจ มหาวทยาลยอสสมชญ กรงเทพมหานคร (2526)

สาขาวชาการทมความช านาญพเศษ (แตกตางจากวฒการศกษา) ระบสาขาวชาการ -

ประสบการณทเกยวของกบการบรหารงานวจยทงภายในและภายนอกประเทศ โดยระบสถานภาพในการท าการวจยวาเปนผอ านวยการแผนงานวจย หวหนาโครงการวจย หรอผ รวมวจยในแตละผลงานวจย

1. ผอ านวยการแผนงานวจย : ชอแผนงานวจย -

2. หวหนาโครงการวจย : ชอโครงการวจย -

3. งานวจยทท าเสรจแลว : ชอผลงานวจย ปทพมพ การเผยแพร และแหลงทน (อาจมากกวา 1 เรอง)

- Business and its Social Responsibility, Executive Journal, 9, 1 (Jan-March, 1989): 19-22.

- การศกษาความสมพนธของบรรยากาศองคการและคณภาพชวตการทางานกบประสทธภาพการจดการกระบวนการของขาราชการ กรมราชองครกษ กระทรวงกลาโหม พ.ศ. 2556

68

- ความผกพนตอองคการกบประสทธผลองคการ กรณศกษา วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา พ.ศ. 2557

4. งานวจยทก าลงท า : ชอขอเสนอการวจย แหลงทน และสถานภาพในการทาวจยวาไดทาการวจย

ลลวงแลวประมาณรอยละเทาใด -

ผชวยวจย 4. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) นายอานาจ สขโนนทอง ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Mr. Amnat Sukhnontong ต าแหนงปจจบน - หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก

- โทรศพท 080-584-2721 E-mail : ntkhonkean2530@gmail.com

ประวตการศกษา 1. ปรญญาตร บรหารธรกจบณฑต (คอมพวเตอรธรกจ) คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลย

ราชภฎสวนดสต (2553) 2. ปรญญาโท รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต (การจดการภาครฐและเอกชน) วทยาลย

นวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา (2557) ผลงานวจย - 5. ชอ - นามสกล (ภาษาไทย) นางสาววาสนา อนปอม ชอ - นามสกล (ภาษาองกฤษ) Mrs. Wassna Aonpom ต าแหนงปจจบน เจาหนาทบรหารงานทวไป หนวยงานและสถานทอยทตดตอไดสะดวก

วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา เลขท 1 ถนนทองนอก แขวงดสต เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 E-mail : Dee_aom17@hotmail.com โทรศพทมอถอ 084-3210804

ประวตการศกษา 1. ปรญญาตร วทยาศาสตรบณฑต สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

(2555) ผลงานวจย

1. การใชหนอนแดงลดปรมาณของเสย 2. การใชแคโรทนอยใหการเพมสกงเชอรร

69

เอกสาร มคอ. 3

71

รายละเอยดของรายวชา

ชอสถาบนอดมศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา วทยาเขต/คณะ/ภาควชา วทยาลยนวตกรรมและการจดการ

หมวดท 1 ขอมลโดยทวไป

รหสและชอรายวชา PPS 1101 รฐศาสตรทวไป 1. จ านวนหนวยกต 3 หนวยกต 3(3-0-6) 2. หลกสตรและประเภทของรายวชา หลกสตรรฐศาสตรบณฑต (กลมวชาแกน) 3. อาจารยผรบผดชอบรายวชาและอาจารยผสอน ดร.วจตา ศรสอน 4. ภาคการศกษา/ชนปทเรยน ภาคการศกษาท 1/2557, ชนปท 1 หมเรยน 02 5. รายวชาทตองเรยนมากอน (Pre-requisites) (ถาม)

ไมม 6. รายวชาทตองเรยนพรอมกน (Co-requisites) (ถาม)

ไมม 7. สถานทเรยน วทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 8. วนทจดท าหรอปรบปรงรายละเอยดของรายวชาครงลาสด

25 กรกฎาคม 2557

หมวดท 2 จดมงหมายและวตถประสงค

1. จดมงหมายของรายวชา 1.1. นกศกษามความรความเขาใจแนวคดเกยวกบหลกรฐศาสตรเบองตน

1.2.นกศกษามความรความเขาใจและสามารถอธบายกรอบแนวคดและความสาคญทางรฐศาสตรได 1.3.นกศกษามความรความเขาใจเกยวกบวธการในการอธบายและการวเคราะหประเดนทางรฐศาสตรทงทางทฤษฎและทางปฏบตได 2.วตถประสงคในการพฒนา/ปรบปรงรายวชา เพอใหนกศกษามความรความเขาใจเกยวกบรฐศาสตรเบองตน เปนการเตรยมความพรอมดานปญญาในการนาความร ความเขาใจ ในดานรฐศาสตรไปประยกตใชในการปฏบตงานอนๆเพอแกปญหาและพฒนาสงคม เพอเปนพนฐานการเรยนในวชาอนทเกยวของ

72

หมวดท 3 ลกษณะและการด าเนนการ 1. ค าอธบายรายวชา ศกษาขอบเขตและสาระของรฐศาสตรในเชงสหวทยาการศกษาแนวปกครองความคดและหลกการใหญๆ ในเรองของรฐ การเมอง ระบบการปกครอง พรรคการเมอง กลมผลประโยชน ประเดนสาคญ ๆ ในทางประวตศาสตร การพฒนาการเมอง การพฒนาประชาธปไตย แนวความคดและพฤตกรรมทางการเมอง ความสมพนธระหวางประเทศ การบรหารรฐกจ

2. จ านวนชวโมงทใชตอภาคการศกษา บรรยาย สอนเสรม การฝกปฏบต/งาน

ภาคสนาม/การฝกงาน การศกษาดวยตนเอง

บรรยาย 40 ชวโมง ตอภาคการศกษา

สอนเสรมตามความตองการของนกศกษาเฉพาะราย

ไมมการฝกปฏบต การศกษาดวยตนเอง 6 ชวโมงตอสปดาห

หมวดท 4 การพฒนาการเรยนรของนกศกษา

1. คณธรรมและจรยธรรม 1.1 คณธรรมและจรยธรรม 1. มวนยและความรบผดชอบตอหนาท มความมงมนในการทางานใหสาเรจ 2. มนาใจ มจตอาสา จตสาธารณะ เหนแกประโยชนสวนรวม และเหนอกเหนใจผอน 3. มความซอสตย กตญญ เทยงธรรม 4. สภาพ ออนนอมถอมตน รจกกาลเทศะ ใจกวาง รบฟงความคดเหนของผอน 5. มจตสานกและตระหนกในคณคาของการเปนนกรฐศาสตร 6. เคารพและปฏบตตามกฎระเบยบขอบงคบขององคกรและสงคม

1.2. วธการสอน 1. อาจารยผสอนสอดแทรกคณธรรม จรยธรรม และจรรยาบรรณวชาชพในการสอน 2. กาหนดใหมวฒนธรรมองคกร เพอปลกฝงใหนกศกษามระเบยบวนย 3. เนนการเขาชนเรยนตรงเวลาและการแตงกายใหเปนตามระเบยบของมหาวทยาลย 4. มอบหมายใหนกศกษาทางานเปนกลม ฝกการเปนผนา สมาชกกลม ฝกความรบผดชอบ 5. การเปนแบบอยางทดของอาจารย

1.3. วธการประเมนผล 1. ประเมนจากการตรงตอเวลาของนกศกษาในการเขาชนเรยน การสงงานทไดรบมอบหมาย

การเขารวมกจกรรม 2. ประเมนจากความรบผดชอบในหนาททไดรบมอบหมาย 3. ประเมนจากพฤตกรรมการเรยนและการสอบ

73

2.ความร 1.1. ความรทตองไดรบ

1. มความรอบรอยางกวางขวางในศาสตรทเปนพนฐานของชวต และสามารถนาไปใชในการดาเนนชวตได

2. มความรตามหลกการ แนวคด และทฤษฎในสาขาวชารฐศาสตร 3. มความรในสาขาอนทเกยวของ เชน ความสมพนธระหวางประเทศ การบรหารองคการ และการปกครองทองถน 4.มความสามารถในการเชอมโยงเนอหาในแตละสาขาวชาเพอนาไปใชในการวเคราะหหรอวางแผนอยางเปนระบบ

1.2. วธการสอน บรรยาย อภปราย การทางานกลมและมอบหมายใหคนควาขอมลทเกยวของ

1.3. วธการประเมนผล การสอบกลางภาคเรยน และสอบปลายภาคเรยน 3.ทกษะทางปญญา

1. สามารถคด วเคราะห และตดสนใจบนพนฐานของเหตผลได มวสยทศน และความคดสรางสรรค 2. น าความรมาประยกตใชในชวตประจ าวน และแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม 3. สามารถคนควาขอเทจจรง เพอนามาประกอบขอคดเหนและสามารถนามาวเคราะหสรปอยางเปนระบบ 4. สามารถศกษาวเคราะหปญหา และหาแนวทางแกไข

5. มทกษะการปฏบตตนเปนนกรฐศาสตรตามทไดรบการฝกฝน วธการสอน

1. จดกระบวนการเรยนการสอนทฝกทกษะการคดทงในระดบบคคลและกลมบคคล 2. จดกจกรรมใหนกศกษามโอกาสปฏบตงานจรง

วธการประเมนผล 1. การเขยนรายงานของนกศกษา

2. การนาเสนอผลงาน 3. การใชขอสอบหรอแบบฝกหดทใหนกศกษาคดแกปญหา

74

4.ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบทตองพฒนา

1. มความสามารถในการทางานเปนทม ปรบตวใหเขากบวฒนธรรมองคกร สามารถทางานรวมกบผอนได 2. ตระหนกถงสทธของตนเองและผอน และยอมรบในความแตกตางหลากหลายของมนษย 3. มความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย 4. ปรบตวและทางานรวมกบผอน 5. วางตวและแสดงความคดเหนไดเหมาะสมกบบทบาท หนาท ความรบผดชอบ

6. สามารถวางแผนและรบผดชอบการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง วธการสอน

1. จดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการทางานเปนกลมและงานทตองมปฏสมพนธระหวางบคคล

2. สอดแทรกเรองความรบผดชอบ การมมนษยสมพนธ การเขาใจวฒนธรรมขององคกร วธการประเมนผล

1. สงเกตพฤตกรรมและการแสดงออกของนกศกษาขณะทากจกรรมกลม 2. ประเมนความสมาเสมอของการเขารวมกจกรรมกลม 3. ประเมนความรบผดชอบในหนาททไดรบมอบหมาย

5. ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศทตองพฒนา 1. สามารถใชภาษาในการตดตอสอความหมายไดด ทงการฟง พด อาน เขยน 2. สามารถนาเทคนคทางสถตหรอคณตศาสตรมาใชในการวเคราะห และแปลความหมายในสงทตนไดรบมอบหมายได 3. สามารถสรปประเดนและสอสารทงการเขยน และการพด รจกเลอกและใชรปแบบการนาเสนอทเหมาะสม มประสทธภาพ 1. จดการเรยนการสอนทเนนการฝกทกษะการสอสารทงการพด การฟง การเขยน ใน

ระหวางผเรยน ผสอน และผเกยวของอนๆ 2. จดประสบการณการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนเลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารหลากหลายและเหมาะสม วธการสอน จดประสบการณใหผเรยนนาเสนอผลงานโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ ใชเทคโนโลยสารสนเทศทางคณตศาสตรและสถต วธการประเมนผล

1. ทกษะการพดในการนาเสนอผลงาน 2. ทกษะการเขยนรายงาน 3. ทกษะการนาเสนอโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ 4. ความสามารถในการใชทกษะทางคณตศาสตรและสถตเพออธบาย อภปรายผลงานได

อยางเหมาะสม 5. เทคนคการวเคราะหขอมลสารสนเทศทางคณตศาสตรในการแกปญหาเชงตวเลข

75

หมวดท 5 แผนการสอนและการประเมนผล 1. แผนการสอน สปดาห

ท หวขอ

จ านวน ชวโมง

กจกรรม การสอน

สอการสอน ผสอน

1 - แนะนารายวชา - แนวคดเกยวกบรฐสาสตรเบองตน

3 นาเสนอแนะจากงานวจยเรองปจจยทมอทธพลในการตดสนใจเลอกซอสนคาวสาหกจชมชน ของผบรโภค อาเภอบางคนท จงหวดสมทรสงครามมปรบใชในการเรยนการสอนโดยการแนะนารายวชาและแนวคดเกยวกบรฐศาสตรเบองตน บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

2 ความหมาย ความสาคญ ขอบเขตการศกษาทางรฐศาสตร

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

3 แนวคดและสงกปทางรฐศาสตร 3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

4 กรอบแนวคดสาคญในการศกษาทางรฐศาสตร

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

5 ประวตศาสตรการเมองการปกครองไทย 3 บรรยาย หนงสอ / เอกสาร ดร.วจตรา ศร

76

10 ขอบขายการศกษาทางรฐศาสตร

(การเมองการปกครอง)

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

11 ขอบขายการศกษาทางรฐศาสตร (รฐประศาสนศาสตร)

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

12 ขอบขายการศกษาทางรฐศาสตร (การเมองเปรยบเทยบ)

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

13-14 ขอบขายการศกษาทางรฐศาสตร (การปกครองทองถน)

6 โดยใหนกศกษาสาขารฐศาสตรลงพนทชมชนทานาสามเสนของโครงการบรการวชาการดานบรหารจดการขยะโดยอาศยภมปญญา

PowerPoint ดร.วจตรา ศรสอน

ความรเบองตนเกยวกบการเมอง การปกครองไทย

และยกตวอยางประกอบ

ประกอบการสอน / PowerPoint

สอน

6 ประวตศาสตรการเมองการปกครองไทย ความรเบองตนเกยวกบการเมอง การปกครองไทย ( ตอ)

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

7 ว ฒ น ธ ร ร ม ท า ง ก า ร เ ม อ ง ไ ท ย : สาระสาคญเกยวกบวฒนธรรมทางการเมองไทย ในระบอบประชาธปตย

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

8 สอบกลางภาค

3

9 ขอบข ายการศ กษาทางร ฐศาสตร (ปรชญา แนวคด และทฤษฎการเมอง)

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

หนงสอ / เอกสาร ประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

78 778

79

ทองถน ชมชนทานาสามเสน กรงเทพมหานครฯ และงานวจยเรองการจดการความรดานการบรหารจดการขยะโดยอาศยภมปญญาทองถน ชมชนพระยาประสทธ กรงเทพมหานครฯ

15 ขอบขายการศกษาทางรฐศาสตร (ความสมพนธระหวางประเทศ)

3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

PowerPoint ดร.วจตรา ศรสอน

16 สรปเนอหารายวชา (ตลอดภาคเรยน) 3 บรรยาย และยกตวอยางประกอบ

เอกสารประกอบการสอน / PowerPoint

ดร.วจตรา ศรสอน

17 สอบปลายภาค

หมายเหต : แผนการสอนอาจมการปรบเปลยนใหเหมาะสม ทงนขนอยกบความเหมาะสมของเนอหาและระยะเวลาในการเรยนการสอน

2. แผนการประเมนผลการเรยนร

กจกรรมท ผลการ เรยนร

วธการประเมน สปดาหท ประเมน

สดสวนของการ ประเมนผล

1 สอบปลายภาค 8 , 17 60%

2 เขาเรยน 15 20%

3 การทางานกลม การมสวนรวม อภปราย เสนอ ตลอดภาค 20%

4 ความคดเหนในชนเรยน ตลอดภาค -

788

หมวดท 6 ทรพยากรประกอบการเรยนการสอน 1. เอกสารและต าราหลก -จรโชค วระสย, สรพล ราชภณฑารกษ และสรพนธ ทบสวรรณ. (2551). รฐศาสตรทวไป. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยรามคาแหง. 2. เอกสารและขอมลส าคญ

-ไชยรตน เจรญสนโอฬาร. (2544). รฐศาสตรแนววพากษ(พมพครงท2). กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. -ธนาชย สขวณช และวจตรา ศรสอน. (2555). ทฤษฎและแนวคดรฐประศาสนศาสตรยคใหม. โรงนานา เชยงใหม: ส านกสอสรางสข -Ji Giles Ungpakorn. (2003). RADICALISING THIALAND. Bangkok: Chulalongkorn University. -John Morrow. (1998). History Political Thought. Great Britain: Antony Rowe. -Paul Schumaker. (2010). THE PoLITICAL THEORT READER. British: WILLEY-BLACKWELL. - John Rawls. (1996). Political liberalism. New YOrk: Columbia University.

3. เอกสารและขอมลแนะน า -

หมวดท 7 การประเมนและปรบปรงการด าเนนการของรายวชา

1. กลยทธการประเมนประสทธผลของรายวชาโดยนกศกษา การประเมนประสทธผลในรายวชานทจดโดยวทยาลยนวตกรรมและการจดการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดใหนกศกษาเขาประเมนผลการเรยนการสอนของวทยาลยนวตกรรมและการจดการโดยการนาแนวคดและความคดเหนจากนกศกษาไดดงน - แบบประเมนผสอน และแบบประเมนรายวชา

2. กลยทธการประเมนการสอน ใชกลยทธในการเกบขอมลเพอประเมนการสอน ดงน - สงเกตรปแบบการสอนและพฤตกรรมผเรยน - ประเมนจากผลการประเมนผสอนและผลการเรยน และการทวนสอบผลประเมนผลการเรยนร

3. การปรบปรงการสอน หลงจากไดรบผลการประเมนการสอนในขอ 2 จะมการปรบปรงการสอน โดยการจดกจกรรมในการระดมสมอง และ

สรรหาขอมลเพมเตมในการปรบปรงการสอน 4. การทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธของนกศกษาในรายวชา

ในระหวางกระบวนการสอนรายวชา มการทวนสอบผลสมฤทธในรายหวขอ ตามทคาดหวงจากการเรยนรในรายวชาไดจากการสอบถามนกศกษา หรอการสมตรวจผลงานของนกศกษา รวมถงพจารณาจากผลการทดสอบยอย และหลงการออกผลการเรยนรายวชา มการทวนสอบผลสมฤทธโดยรวมในวชาไดดงน

- การทวนสอบการใหคะแนนจากการสมตรวจผลงานของนกศกษาโดยอาจารยอน หรอผทรงคณวฒทไมใชอาจารยประจาหลกสตร

- มการตงคณะกรรมการในสาขาวชา ตรวจสอบผลการประเมนการเรยนรของนกศกษา โดยตรวจสอบขอสอบ รายงาน วธการใหคะแนนสอบ

5. การด าเนนการทบทวนและการวางแผนปรบปรงประสทธผลของรายวชา

79

จากผลการประเมน และทวนสอบผลสมฤทธประสทธผลรายวชา จะมการวางแผนการปรบปรงการสอนและรายละเอยดวชา เพอใหเกดคณภาพมากขน ดงน

- ปรบปรงรายวชาทก 5 ป หรอตามขอเสนอแนะปรบปรงการสอนในขอ 3 และผลการทวนสอบมาตรฐานผลสมฤทธตามขอ 4

80

สรปผลจากการท าแบบประเมน

สรปผลจากการท าแบบประเมน โครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของ

คน ในชมชน : ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

วนท 7-8 เดอน กมภาพนธ พ.ศ. 2558

ผลการประเมนโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทาน าสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร โดยมผเขารวมโครงการทงหมด 208 คน และสงแบบประเมนโครงการทงหมด.208 คน มผลการวเคราะหผลดงตารางตอไปน ตอนท 1 การประเมนโครงการบรการวชาการดานความพงพอใจ ดานความรความเขาใจ และดานการน าความรไปใชประโยชน

รายการ จ านวนผตอบแบบสอบถาม

คาเฉลย รอยละ มากทสด มาก

ปานกลาง

นอย นอยทสด

ดานความพงพอใจโดยรวม 1. วทยากรมองคความรในการถายองคความร

30.0 56.2 13.8 0 0 3.84 96.3

2. รปแบบการจดโครงการ “การมสวนรวมในการเรยนรรวมกน”

37.5 50.0 12.5 0 0 3.75 93.5

3. อาหารและเครองดม 32.5 56.3 8.8 2.5 0 3.71 94.5 4. ความเหมาะสมของระยะเวลาการจดโครงการ

23.8 47.5 22.5 6.2 0 3.89 94.3

5. ความเหมาะสมของสถานทในการจดโครงการ

30.0 56.2 13.8 0 0 3.84 96.3

ผลรวมดานความพงพอใจทงหมด 30.7 53.2 14.2 1.7 0 3.80 94.9 ดานความร ความเขาใจโดยรวม 6. มความรเกยวกบเรองการพฒนาการจดการธนาคารขยะ

43.7 47.5 8.8 0 0 3.65 94.3

7. มการรบรและเขาใจถงความสาคญขององคความรจากโครงการ

31.2 42.5 25.0 1.3 0 3.91 95.0

8. มความเขาใจสาระสาคญและรายละเอยดกจกรรม/โครงการ

58.8 21.3 16.3 3.7 0 3.50 93.8

9. มการรบรและเขาใจกระบวนการมสวน 42.5 45.0 12.5 0 0 3.70 94.5

82

รวมในกจกรรมตลอดโครงการ 10. มการปฏบตและมสวนรวมกบกจกรรมของโครงการอยางครบถวน

40.0 47.5 11.3 1.2 0 3.69 94.8

ผลรวมดานความรความเขาใจทงหมด 43.2 40.7 14.7 1.2 0 3.60 94.4 ดานการน าความรไปใชประโยชนโดยรวม 11. ทานสามารถนาความรจากการรวมกจกรรมไปใชและสามารถแนะนาผอนได

47.5 43.8 7.5 1.2 0 3.58 93.5

12. ทานสามารถนาองคความรทไดไปประยกตใชกบชวตประจาวนไดจรงและตอเนอง

43.8 47.5 8.8 0 0 3.65 94.3

13. ทานมแนวทางในการพฒนาตอยอดองคความรทไดรบจากการรวมกจกรรมในอนาคต

40.0 51.2 8.8 0 0 3.69 95.3

14. ทานสามารถนาองคความรทไดรบจากการรวมโครงการไปใชประโยชนตอการประกอบอาชพ เพอสรางรายไดใหกบตนเองและครอบครว

36.3 51.3 12.4 0 0 3.76 94.5

15. กจกรรมนทาใหเกดการสรางเครอขายในชมชน/สงคม

46.5 41.0 10.0 2.5 0 3.70 94.5

ผลรวมดานการน าความรไปใชประโยชนทงหมด

42.8 46.9 9.5 0.7 0 3.67 94.4

ตอนท 2 สรปการน าองคความรไปใชประโยชนไดจรง

รายการ จ านวนผตอบแบบสอบถาม รอยละ

ได ไมได ทานสามารถนาความรทไดรบจากโครงการบรการวชาการไปใชประโยชนไดจรง

208 - 100

การสรปผลแบบประเมนแบบสอบถามโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร ณ วดประสาทบญญาวาส ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร สามารถสรปผลการประเมนไดดงตอไปน 1. ผลรวมการประเมนดานความพงพอใจ คาเฉลย 3.80 คดเปน รอยละ 94.9 2. ผลรวมการประเมนดานความรความเขาใจ คาเฉลย 3.60 คดเปน รอยละ 94.4 3. ผลรวมการประเมนดานการนาความรไปใชประโยชน คาเฉลย 3.67 คดเปน รอยละ 94.4 4. การนาองคความรไปใชประโยชนไดจรง รอยละ 100

(หมายเหต** แปลงคาเฉลยใหเปนคารอยละ โดยการนาผลรวมคาเฉลย X 20)

83

ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

...................................................................................................

84

ตารางสรปผลการประเมน ตารางท 1 เพศของผเขารวมงาน

เพศ จ านวน (คน) รอยละ ชาย 80 38.4 หญง 128 61.6 รวม 208 100

จากการประเมนผลโดยใชแบบสอบถามผรวมโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร เมอวนท 24-25 มกราคม พ.ศ. 2558 มจานวนกลมตวอยางทงหมด 208 คน โดยแบงเปนเพศชายจานวน 80 คน คดเปนรอยละ 38.4 และเพศหญง 128 คน คดเปนรอยละ 61.6

ตารางท 2 อายของผรวมโครงการ

อาย จ านวน (คน) รอยละ ตากวา 20 ป 20 9.6

21-30ป 99 47.5 31-40 ป 61 29.3 41-50 ป 15 7.2 51-60 ป 11 5.2

มากกวา 61 ป 2 0.9 รวม 208 100

ผเขารวมโครงการทตอบแบบสอบถามสวนใหญมอายตากวา 20 ปจานวน 20 คน คดเปนรอยละ 9.6 อาย 21-30 ป จานวน 99 คน คดเปนรอยละ 47.5 อาย 31-40 ปจานวน 61 คน คดเปนรอยละ 29.3 อาย 41-50 ป จานวน 15 คน คดเปนรอยละ 7.2 และอาย 51-60 ป จานวน 11 คน คดเปนรอยละ 5.2

ตารางท 3 สถานภาพของผรวมโครงการ (บคคลภายในมหาวทยาลย)

ผเขารวมโครงการตอบแบบสอบถามสวนใหญมนกเรยน/นสต/นกศกษา จานวน 150 คน คดเปน

รอยละ 72.2 อาจารย/บคลากร จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 3.8 และชาวบาน/ชมชน/สงคม จานวน 50 คน คดเปนรอยละ 24.0

สถานภาพ จ านวน (คน) รอยละ นกเรยน/นสต/นกศกษา 150 72.2

อาจารย/บคลากร 8 3.8 ชาวบาน/ชมชน/สงคม 50 24.0

รวม 208 100

85

ตารางท 4 ระดบการศกษา

ผเขารวมโครงการทตอบแบบสอบถามสวนใหญมระดบการศกษาตากวาปรญญาตร จานวน 200 คน คดเปนรอยละ 96.1 ปรญญาโท จานวน 2 คน คดเปนรอยละ 0.96 ปรญญาตร จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 1.4 และปรญญาเอก จานวน 3 คน คดเปนรอยละ 1.4 ตารางท 5 ความพงพอใจทมตอการจดโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร

รายการ/กจกรรม ระดบความพงพอใจ รอยละ คาเฉลย 1 2 3 4 5

1. ดานกระบวนการจดโครงการ 1.1 การตอนรบของเจาหนาท 3.58 0 1.2 7.5 43.8 47.5 93.5 1.2 การประชาสมพนธโครงการ 3.65 0 0 8.8 47.5 43.8 94.3 1.3 การอานวยความสะดวกของเจาหนาท 3.69 0 1.2 11.3 47.5 40.0 94.8 2. ดานสถานท/ระยะเวลา 2.1 ความเหมาะสมของสถานทจดกจกรรม 3.65 0 0 8.8 47.5 43.7 94.3 2.2 เอกสารประกอบการจดกจกรรม 3.91 0 1.3 25.0 42.5 31.2 95.0 2.3 ความเหมาะสมของอาหาร/นาดม 3.50 0 3.7 16.3 21.3 58.8 93.8 2.4 ความเหมาะสมของระยะเวลาในการจดกจกรรม

3.70 0 0 12.5 45.0 42.5 94.5

3. ดานวทยากร/ผบรรยาย 3.1 ความรความสามารถของวทยากร/ผบรรยาย

3.84 0 0 13.8 56.2 30.0 96.3

3.2 เทคนควธการถายทอดความร 3.75 0 0 12.5 50.0 37.5 93.5 3.3 การใชสอนาเสนอนาสนใจ 3.71 0 2.5 8.8 56.3 32.5 94.5 3.4 การตอบขอซกถาม 3.89 0 6.2 22.5 47.5 23.8 94.3 4. ดานอน ๆ 4.1 ประโยชนของความรทไดรบ 3.69 0 0 8.8 51.2 40.0 95.3 4.2 โดยภาพรวมทานมความพงพอใจอยในระดบ

3.76 0 0 12.4 51.3 36.3 94.5

สถานภาพ จ านวน (คน) รอยละ ตากวาปรญญาตร 200 96.1

ปรญญาตร 3 1.4 ปรญญาโท 2 0.96 ปรญญาเอก 3 1.4

รวม 208 100

86

ผลการประเมนความพงพอใจในดานตางๆ ในภาพรวมการจดโครงการแนวทางการพฒนาการจดการธนาคารขยะโดยอาศยภมปญญาทองถนและการมสวนรวมของคนในชมชน : ชมชนทานาสามเสน เขตดสต กรงเทพมหานคร ดงตารางท 5 ผเขารวมโครงการมความพงพอใจตอการดาเนนงานในภาพรวมอยในระดบดทกดาน โดยพบวาดานอน ๆ มความรความสามารถของวทยากร/ผบรรยาย มคาเฉลย 96.3 รองลงมาเปนประโยชนของความรทไดรบ มคาเฉลย 95.3 และการตอนรบของเจาหนาท เทคนควธการถายทอดความร มคาเฉลย 93.5

87

ค าแจงขอมลการน าผลงานวจยและงานสรางสรรคไปใชอนใหเกดประโยชน

89

90

รายชอผเขารวมโครงการ

92

93

94

95

96

97

98

99

100

101

ภาพกจกรรมของโครงการ

103

104

105

106

107

108

109

110

11

112

113

ส าเนาเอกสารการเบกจายโครงการ

115

116