คู่มือการออกแบบอาคารสถาน...

คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ

และสภาพแวดลอม

แผนกแผนกเภสชกรรมเภสชกรรม

( PPhhaarrmmaaccyy )

กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

2558

i

i คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


ค ำน ำ

แผนกเภสชกรรม (Pharmacy) เปนงานทครอบคลมกระบวนการทเกยวของกบยา และเวชภณฑ ตงแตกระบวนการคดเลอก การจดซอจดหา การผลต การกระจาย รวมทงการควบคมการใชยาและเวชภณฑภายในโรงพยาบาลและหนวยงานอนทอยในความดแลของโรงพยาบาล ซงการท าใหเกดความมนใจในคณภาพและมาตรฐานของงานเภสชกรรมมองคประกอบทส าคญคอ ประสทธภาพในระบบบรหารจดการดานยาและมาตรฐานความปลอดภยดานยา โดยเนนการปองกนความเสยงและลดความคลาดเคลอน รวมถงการสรางระบบเพอเพมความปลอดภยในเรองการใชยาของผรบบรการโดยทวไป

งานหลกของ แผนกเภสชกรรม (Pharmacy) ประกอบดวย งานบรการจายยาผปวยนอก งานบรการจายยาผปวยใน งานใหบรการดานเภสชสารสนเทศ งานบรหารคลงเวชภณฑ งานผลตยา งานสนบสนนสถานบรการสาธารณสขระดบรองโดยเปนคลงเวชภณฑใหสถานอนามยในกลมเครอขาย และงานคมครองผบรโภคดานสาธารณสขในเขตรบผดชอบ

กลมพฒนาและก าหนดมาตรฐาน กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข ไดจดท าคมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม แผนกเภสชกรรม (Pharmacy) ดงกลาวขน จากการคนควา รวบรวม หนงสอ เอกสาร ระเบยบ ขอ ก าหนดทางกฎหมายตางๆท เกยวของและจากประสบการณการท างานของบคลากรกองแบบแผน ทกสาขาวชาชพในการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ ทงสถาปนก วศวกรโยธา วศวกรไฟฟา วศวกรสงแวดลอม วศวกรเครองกล และมณฑนากร เพอเปนคมอออกแบบ โดยใชประกอบกบคมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ และสภาพแวดลอม ฉบบทวไป

วตถประสงคในการจดท าคมอน ส าหรบผมหนาทหรอไดรบการมอบหมายใหออกแบบอาคาร นกศกษา ผเกยวของ เพอก าหนดเปนแนวทางการจดท าแบบอาคารสถานบรการสขภาพ ในสงกดกระทรวงสาธารณสข หรอน าไปพฒนา ปรบปรงอาคารสถานทเดม ใหเปนมาตรฐานเดยวกน เปนสวนหนงทจะท าใหประชาชนผรบบรการ ไดรบการบรการทเทาเทยมกน

คณะท างานฯ หวงเปนอยางยงวา คมอฉบบนจะเปนประโยชน ตอทงบคลากรกองแบบแผนทมหนาทโดยตรงในการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ บรษทออกแบบเอกชนทจะตองมารบหนาทสวนหนงแทนกองแบบแผน ตลอดจนนกศกษาและผเกยวของ

อยางไรกตาม คมอฉบบนจะตองมการพฒนา ปรบปรง ตามบรบทของแนวทางการรกษา และเทคโนโลยดานอปกรณ เครองมอทางการแพทย ทมการพฒนาอยตลอดเวลา และกฎหมายควบคมอาคารทออกมาภายหลง กองแบบแผน จะไดมการปรบปรงคมอฉบบนในโอกาสตอไป พรอมกนน คณะท างานฯ ขอขอบคณแหลงทมาของขอมล และเอกสารอางองตางๆ ทปรากฏในคมอฉบบน ดวย

คณะท างานโครงการ จดท าคมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพ และสภาพแวดลอม กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข

ii

ii คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


สำรบญ

หวเรอง :

01 พนทใชสอย สวนท 1: สวนจายยาผปวยนอก สวนท 2: สวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา สวนท 3: คลงยาและเวชภณฑ สวนท 4: ผลตยา 02 ควำมสมพนธและเสนทำงสญจรระหวำงพนทใชสอยในแผนกเภสชกรรม 03 กำรปองกนกำรตดเชอในแผนกเภสชกรรม (Infection Control: IC) การจดแบงพนทใชสอย การจดการของเสยทางการแพทย 04 สวนประกอบอำคำรและวสดประกอบอำคำร 4.1 พน (FLOOR) 4.2 ผนง (WALL) 4.3 เพดาน (CEILING) 4.4 ประต (DOOR) 4.5 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง 05 ครภณฑประกอบอำคำร (FURNITURE) 06 นำฬกำชวภำพ จงหวะรอบวน และกำรออกแบบอำคำรแผนกเภสชกรรม 07 งำนระบบวศวกรรมไฟฟำและสอสำร 7.1 ระบบไฟฟาแสงสวาง 7.2 ระบบไฟฟาก าลง 7.3 ระบบไฟฟาส ารอง 7.4 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน 7.5 ระบบแจงเหตเพลงไหม 7.6 ระบบโทรศพทอตโนมต 7.7 ระบบเสยงประกาศ 7.8 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม

หนา

1 1 2 2

11

14 14

15 16 16 16 17

20

27

32 34 34 35 36 37 37 37

6

6

7 8 10

iii

iii คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


สำรบญ


7.9 ระบบสอสารดวยความเรวสง 7.10 ระบบทววงจรปด 7.11 ระบบควบคมการเขาออก 7.12 ระบบการตอลงดน 08 งำนระบบวศวกรรมเครองกล ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ 09 ระบบวศวกรรมสงแวดลอม 9.1 ระบบประปา 9.2 ระบบสขาภบาล 9.3 ระบบดบเพลง 9.4 ระบบบ าบดน าเสย 9.5 การจดการมลฝอย

เปนมาของการบรการสขภาพระดบปฐมภมในประเทศไทย

1.02 แนวคดทเกยวของกบบรการสขภาพระดบปฐมภม 1.02.1 การสาธารณสขมลฐาน (Primary Health Care) 1.02.2 เวชปฏบตทวไป/ เวชศาสตรครอบครว/ เวชปฏบตครอบครว 1.03 นโยบายหลกประกนสขภาพถวนหนา : จดเรมแหงการปฏรประบบบรการสขภาพไทย 1.03.1 ความหมายของหนวยบรการสขภาพระดบปฐมภมภายใตระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา 1.03.2 หนวยบรการสขภาพระดบปฐมภมกบความสมพนธในเชงคสญญาของระบบประกนสขภาพ 1.03.3 มาตรฐานของหนวยคสญญาของบรการสขภาพระดบปฐมภม 1.03.4 มาตรฐานของหนวยบรการสขภาพระดบปฐมภมภายใตระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา 1.03.5 บรการทมในหนวยบรการสขภาพระดบปฐมภมภายใตระบบหลกประกนสขภาพถว นหนา

หนา

38 38 38 38

40

42 42 42 42 42

28 28 29 31 31 33 40 45 49

iv

iv คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


สำรบญตำรำง

หวเรอง : ความเปนมำ

01 พนทใชสอย ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยโดยสงเขป 04 สวนประกอบอำคำรและวสดประกอบอำคำร ตารางท 2 สรปคณลกษณะของสวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร 05 ครภณฑประกอบอำคำร (FURNITURE) ตารางท 3 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE) กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกเภสชกรรม (PHAMARCY) ตารางท 4 แสดงขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกเภสชกรรม (PHAMACY)

หนา

2

18

20

24

26 28 28 29 31 31 33 40 45 49

v

v คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


สำรบญแผนผง/รปภำพ


02 ควำมสมพนธและเสนทำงสญจรระหวำงพนทใชสอยในแผนกเภสชกรรม แผนผงท 1 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจร ระหวางพนทใชสอยตางๆ ภายในสวนจายยาผปวยนอก แผนผงท 2 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทตางๆ ภายในสวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา แผนผงท 3 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทตางๆ ภายในสวนคลงยา และเวชภณฑ แผนผงท 4 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทตางๆ ภายในสวนผลตยา 04 สวนประกอบอำคำรและวสดประกอบอำคำร รปท 1 การปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ 06 นำฬกำชวภำพ จงหวะรอบวน และกำรออกแบบแผนกเภสชกรรม รปท 2 กลไกของ Circadian Rhythm รปท 3 ชวงเวลา 24 ชวโมงของมนษย ทสมพนธกบ Circadian Rhythm รปท 4 Spectrum ของแสงทมองเหน (Visible Light) รปท 5 Spectra จากหลอดไฟสองสวางประเภทตางๆ รปท 6 Spectra จากหลอดไฟสองสวางประเภทตางๆ รปท 7 ผลของแสงทกอใหเกดการตนตวในมนษย รปท 8 กราฟแสดงการเปรยบเทยบ การสงผานแสงผานกระจกตาของมนษย ทมอาย 20 ป 60 ป และ 80 ป 07 งำนระบบวศวกรรมไฟฟำและสอสำร รปท 9 รปแบบสญลกษณมขนาด 150 x 300 mm รปท 10 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) รปท 11 ระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard

หนา

11

12

12 13

15

27 27 28 29 29 30

31

35

36 36

1-1

1 คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


1. พนทใชสอย

พนทใชสอยทจ าเปนส าหรบการใหบรการและการปฏบตงานของแผนกเภสชกรรม[1] สามารถจ าแนกไดเปน 4 สวนหลก รวม 35 พนทการใชงานในโรงพยาบาลระดบทตยภมระดบตนถงระดบกลาง และ 38 พนทการใชงานในโรงพยาบาลระดบทตยภมระดบสงถงระดบตตยภม ดงน

สวนท 1: สวนจายยาผปวยนอก ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 12 พนท ดงน 1.1 พกรอผรบบรการ 1.2 รบใบสงยา/ พมพฉลาก 1.3 เตรยมยา/ จดยา 1.4 จายเงน 1.5 จายยา 1.6 ใหค าปรกษาเรองยา 1.7 คลงยายอย 1.8 ท างานหวหนา 1.9 ท างานเภสชกร 1.10 เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท 1.11 เตรยมเครองดม/ อาหารวาง 1.12 สขาเจาหนาท (สขาผรบบรการสามารถใชรวมกบแผนกผปวยนอก)

สวนท 2: สวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 12 พนท ดงน 2.1 พกรอผรบบรการ 2.2 รบใบสงยา/ พมพฉลาก 2.3 เตรยมยา/ จดยา 2.4 จายเงน 2.5 จายยา 2.6 ใหค าปรกษาเรองยา 2.7 คลงยายอย 2.8 ท างานเภสชกร 2.9 นอนเวร 2.10 เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท 2.11 เตรยมเครองดม/ อาหารวาง 2.12 สขาเจาหนาท (สขาผรบบรการสามารถใชรวมกบแผนกผอบตเหตและฉกเฉน)

[1]

แนวทางพฒนาระบบบรการทตยภมและตตยภม ส านกพฒนาระบบบรการสขภาพ กรมสนบสนนบรการสขภาพ (ฉบบปรบปรง)

1-2



สวนท 3: คลงยาและเวชภณฑ ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 6 พนท ดงน

3.1 ตรวจรบ/ เบก-จายยา 3.2 ท างานเภสชกร-จนท. 3.3 เกบพสด/ อปกรณ 3.4 เกบยา (อณหภมปกต) 3.5 เกบยา (อณหภมต า) 3.6 เกบเวชภณฑทไมใชยายา

หมายเหต พนทเอนกประสงค-พกผอนเจาหนาท เตรยมเครองดม-อาหารวาง และสขาเจาหนาท สามารถใชรวมกบสวนผลตยาได

สวนท 4: ผลตยา ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 8 พนท ดงน 4.1 เปลยนชด/ เกบของใชสวนตว 4.2 ผลต/ เตรยม/ ผสมยาทวไป 4.3 ผลต/ เตรยมยาปราศจากเชอ * 4.4 ผลต/ เตรยมยาทใหทางหลอดเลอดด า * 4.5 ผลต/ เตรยมยาเคมบ าบด * 4.6 เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท 4.7 เตรยมเครองดม/ อาหารวาง 4.8 สขาเจาหนาท

หมายเหต รายการทมเครองหมาย (*) หมายถง พนทการใชงานทอาจมเพมเตมในโรงพยาบาลระดบทตยภมระดบสงถงระดบตตยภม

โดยรายละเอยดของแตละพนทใชสอยซงประกอบดวยประโยชนใชสอยและขนาดของพนทใชสอยตอหนวยกจกรรม[2] โดยสงเขป ซงอางองตามปจจยตางๆ ทเกยวของกบพนทใชสอยนนๆ ไดแก กจกรรมทเกดขน ขนาด/สดสวนรางกายประชากรไทยซงตองการพนทในการท ากจกรรม จ านวนผใชงานในพนท และจ านวนครภณฑ/ อปกรณพนฐานทจ าเปนตองใชส าหรบกจกรรมนนๆ ซงสามารถสรปไดดงตารางท 1 ถง ตารางท 4 ดงตอไปน

ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนจายยาผปวยนอก โดยสงเขป

พนทใชสอย ขนาดตอ 1 หนวย

(ตารางเมตร-ตร.ม.) หนวย ประโยชนใชสอย หมายเหต

1 พกรอ ใชส าหรบผรบบรการนงรอรบยาตามใบสงยาของแพทย

1.ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวนทนง สงสดทตองการ 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรหลก

1.1 เกาอนงรอ 1.00 ท (คน) 1.2 จอด Wheelchair 2.00 คน

[2]

การศกษาเพอก าหนดขนาดพนทใชสอยโรงพยาบาลขนาด 150 เตยง กองแบบแผน กรมสนบสนนบรการสขภาพ (2549)

1-3



ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนจายยาผปวยนอก โดยสงเขป (ตอ)



2 รบใบสงยา/ พมพฉลาก

ใชส าหรบเจาหนาทรบใบสงยาจากผรบบรการ

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวน จนท. 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรหลก และพนทพกรอ

2.1 โตะหรอเคานเตอร พรอมเกาอและ Comp.+printer

4.50 คน (จนท.)

3 จายเงน ใชส าหรบผรบบรการท าการช าระเงนใหกบเจาหนาทการเงนกอนท าการรบยา


3.1 โตะหรอเคานเตอร พรอมเกาอ และ Comp.+printer

4.50 คน (จนท.)

4 เตรยมยา/ จดยา ใชส าหรบเภสชกร/ จนท. เตรยมยา/ จดชดยาตาม ใบส ง ยาจากแพทย

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบชนดและ จ านวนของครภณฑท ตองการใชรองรบ ปรมาณงานสงสด 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน ของ จนท. และคลงยา ยอย

4.1 ชน-ตเกบยา (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

4.2 โตะจดยา (ตอ ความยาว 1 เมตร

1.50 โตะ

4.3 เครองนบเมดยา 1.50 เครอง 4.4 อางลางมอ + ต เกบของแขวนผนง

1.50 อาง

5 จายยา ใ ชส าหร บ เภส ชกร / จ น ท . จ า ย ย า แ ล ะแนะน าการใชยาใหกบผรบบรการ

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวน จนท. 2. เขาถงไดสะดวกจาก พนทพกรอ


4.50 คน (จนท.)

6 ใหค าปรกษาเรองยา 9.00 หอง ใชส าหรบเภสชกรใหค าปรกษา/ แนะน าการใ ช ย าแล ะ เ ว ชภณ ฑเฉพาะกรณ เพ อการปฏบ ตท ถ กต องและป ล อ ด ภ ย ใ ห ก บผรบบรการและญาต

1. หองใหค าปรกษาเรอง ยา ควรมขนาด กxย ไมนอยกวา 3.00x3.00 เมตร 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรหลก และพนทพกรอ

6.1 โตะ+เกาอ 6.00 ชด 6.2 ชน-ตเกบเอกสาร (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

6.3 อางลางมอ+ตเกบของแขวนผนง (ถาม)

1.50 คน

7 คลงยายอย ใช เกบส ารองยาและเวชภณฑซ ง เบกจากคลงยาหลกของ รพ.ในปร ม าณท เ หมาะสมส าหรบจายใหกบผรบ บรการแผนกผปวยนอก

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบชนดและ จ านวนของครภณฑท ตองการใชรองรบ ปรมาณงานสงสด 2. เขาถงไดสะดวกจาก จากคลงยาหลกของ รพ. และพนทจดยา/ จายยา

7.1 ชน-ตเกบยา (ตอ ความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

7.2 ตเยนเกบยา 1.50 หลง

1-4



ตารางท 1 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนจายยาผปวยนอก โดยสงเขป (ตอ)



8 ท างานหวหนา 9.00 หอง ใชส าหรบท างานดานบ ร ห า ร จ ด ก า ร ขอ งหวหนากลมงานฯ

1. ควรมขนาด กxย ไม นอยกวา3.00x3.00 ม. 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน

8.1 โตะ+เกาอ 6.00 ชด 8.2 ชน-ตเกบเอกสาร (ตอ ความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

9. ท างานเภสชกร ใชส าหรบท างานดานเ อ ก ส า ร แ ล ะ ง า นวชาการของเภสชกร

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบชนดและ จ านวนของครภณฑ และจ านวนเภสชกร 2. เขาถงไดสะดวกจาก พนทปฏบตงานตางๆ

9.1 โตะ+เกาอ 6.00 ชด(คน) 9.2 ชน-ตเกบเอกสาร (ตอ ความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

10 เอนกประสงค/ พกเจาหนาท

ใชประชมหารออยางไมเปนทางการระหวางเจาหนาทภายในแผนก หรอใชพกรบประทานอาหารวาง/ เครองดม ระหวางเวลาปฏบตงาน ห ร อ ใ ช ร บปร ะทา นอาหารกลางวนระหวางเวลาพกเทยง

1. ขนาดของพนทรวมขน อยกบจ านวนคนและ ครภณฑประกอบท ตองการ 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน และพนทปฏบตงาน ตางๆ ของแผนก

10.1 โตะ+เกาอ 2.00 คน 10.2 ชน-ตเอกสาร (ตอ ความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

11 เตรยมอาหารวาง/ เครองดม

6.00 หอง ใชเตรยมเครองดม อนอาหาร เกบอาหาร(แชเยน ) ของเจ าหนาท รวมทงใชลางภาชนะทใชในการรบประทานอาหา ร และ / ห ร อเครองดม

1. ควรมขนาด กxย ไม นอยกวา 2.40x2.50 เมตร 2 เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน ไปยงหองประชม และ หองอเนกประสงค

11.1 ตเตยพรอมอาง ลางภาชนะ+ต เกบของ

4.50 ชด

11.2 ตเยน 1.50 หลง 12 สขาเจาหนาท (แยกชาย-หญง)

ใชส าหรบเจาหนาทผใหบรการท ากจวตรสวนตวและ/หรอช าระลางรางกาย

1. ขนาดของพนทรวมขน อยกบจ านวนและ ชนดของสขภณฑ 2. เขาถงไดสะดวกจาก พนทปฏบตงานตางๆ ของแผนก รวมทง จากหองประชม และ หองอเนกประสงค

12.1 อางลางหนา 1.50 อาง 12.2 โถปสสาวะ 1.50 โถ 12.3 โถสวม 1.50 โถ 12.4 อาบน า (ถาม) 1.50 ท

1-5



ตารางท 2 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา โดยสงเขป



1 พกรอ ใชส าหรบผรบบรการนงรอรบยาตามใบสงยาของแพทย

1.ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวนทนง สงสดทตองการ 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรหลก

1.1 เกาอนงรอ 1.00 ท (คน) 1.2 จอด Wheelchair 2.00 คน

2 รบใบสงยา/ พมพฉลาก

ใชส าหรบเจาหนาทรบใบสงยาจากผรบบรการ


2.1 โตะหรอเคานเตอร พรอมเกาอและ Comp.+printer

4.50 คน (จนท.)

3 จายเงน ใชส าหรบผรบบรการท าการช าระเงนใหกบเจาหนาทการเงนกอนท าการรบยา



4.50 คน (จนท.)

4 เตรยมยา/ จดยา ใชส าหรบเภสชกร/ จนท. เตรยมยา/ จดชดยาตาม ใบส ง ยาจากแพทย

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบชนดและ จ านวนของครภณฑท ตองการใชรองรบ ปรมาณงานสงสด 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน ของ จนท. และคลงยา ยอย

4.1 ชน-ตเกบยา (ตอ ความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

4.2 โตะจดยา (ตอ ความยาว 1 เมตร

1.50 โตะ

4.3 เครองนบเมดยา 1.50 เครอง 4.4 อางลางมอ + ต เกบของแขวนผนง

1.50 อาง

5 จายยา ใ ชส าหร บ เภส ชกร / จนท . จ า ย ย า แล ะแนะน าการใชยาใหกบผรบบรการ

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวน จนท. 2. เขาถงไดสะดวกจาก พนทพกรอ


4.50 คน (จนท.)

6 ใหค าปรกษาเรองยา 9.00 หอง ใชส าหรบเภสชกรใหค าปรกษา/ แนะน าการใ ช ย าแล ะ เ ว ชภณ ฑเฉพาะกรณ เพ อการปฏบ ตท ถ กต องและป ล อ ด ภ ย ใ ห ก บผรบบรการและญาต

1. หองใหค าปรกษาเรอง ยา ควรมขนาด กxย ไมนอยกวา 3.00x3.00 เมตร 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรหลก และพนทพกรอ

6.1 โตะ+เกาอ 6.00 ชด 6.2 ชน-ตเกบเอกสาร (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

6.3 อางลางมอ+ตเกบของแขวนผนง (ถาม)

1.50 คน

1-6



ตารางท 2 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา โดยสงเขป (ตอ)



7 คลงยายอย ใชเกบส ารองยาและเวชภณฑซงเบกจากคลงยาหลกของ รพ.ในปรมาณทเหมาะสมส าหรบจายใหกบผรบ บรการแผนกผปวยนอก

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบชนดและ จ านวนของครภณฑท ตองการใชรองรบ ปรมาณงานสงสด 2. เขาถงไดสะดวกจาก คลงยาหลกของ รพ. และพนทจดยา/ จายยา


1.50 หลง

7.2 ตเยนเกบยา 1.50 หลง

8. ท างานเภสชกร ใชส าหรบท างานดานเ อ ก ส า ร แ ล ะ ง า นวชาการของเภสชกร


8.1 โตะ+เกาอ 6.00 ชด(คน) 8.2 ชน-ตเกบเอกสาร (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

9 นอนเวร 9.00 หอง ส าหรบเจาหนาทซงต อ งอย ปฏ บ ต ง านนอกเวลาราชการใชนอนพกกอนหรอหลงปฏบตภารกจเสร จและไมสะดวกทจะเดนทางกลบทพก

1. ควรมอยางนอย 2 หอง (แยกชาย-หญง) แตละ หอง (2 เตยง) มขนาด กxย ไมนอยกวา 3.00x3.00 เมตร 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน 3. กรณไมมหองสขาอย ภายในหองนอนเวร ควรอยใกลหองน ารวม ของเจาหนาท

9.1 เตยงนอน 3.00 เตยง 9.2 โตะ+เกาอ 1.50 ชด 9.3 ตเสอผา (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง


ใชประชมหารออยางไ ม เ ป น ท า ง ก า รระหว า ง เจ าหน าทภายในแผนก หรอใชพกรบประทานอาหารว า ง / เ ค ร อ ง ด ม ร ะ ห ว า ง เ ว ล าปฏบต งาน หร อใ ชรบประทานอาหารกลางวนระหวางเวลาพกเทยง


10.1 โตะ+เกาอ 2.00 คน 10.2 ชน-ตเอกสาร (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

1-7



ตารางท 2 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา โดยสงเขป (ตอ)




6.00 หอง ใ ช เตรยมเครองด ม อนอาหาร เกบอาหาร( แ ช เ ย น ) ข อ งเจาหนาท รวมทงใชลางภาชนะทใชในการรบประทานอาหาร และ/ หรอเครองดม



4.50 ชด


ใชส าหรบเจาหนาทผใหบรการท ากจวตรส ว น ต ว แ ล ะ / ห ร อช าระลางรางกาย



ตารางท 3 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนคลงยาและเวชภณฑ โดยสงเขป



1 ตรวจรบ/ เบก-จายยา

ใชส าหรบตรวจรบยาและเวชภณฑทจดซอจากผผลตภายนอก

1. ขนาดของพนทรวมขน อยกบปรมาณการสงซอ ยาและเวชภณฑในแตละ ครง รวมทงขนาดและ จ านวนของครภณฑทใช 2. เขาถงไดสะดวกจากหอง ท างานเภสชกรหรอ จนท. ซงมหนาทตรวจ รบ และเสนทางขนสง/ ถนนภายใน รพ.

1.1 โตะ/เคานเตอร พรอมเกาอนง

6.00 ชด

1.2 พนทวางส าหรบ วางหบหอเพอ ตรวจสอบ/ นบ จ านวน

12.00 บรเวณ

1.3 พนทวางส าหรบ จอดรถเขน/ รถยก

1.50 คน

1.3 ทจอดรถรบ-สงยา 18.00 คน 2. ท างานเภสชกร/ จนท.

ใ ช ส า ห ร บ ท า ง า นเอกสารและงานดานวชาการของเภสชกรแ ล ะ เ จ า ห น า ท ซ งเกยวของ


2.1 โตะ/เกาอเภสชกร 6.00 ชด(คน) 2.2 โตะ/เกาอ จนท. 4.50 ชด(คน) 2.2 ชน-ตเกบเอกสาร (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

1-8



ตารางท 3 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนคลงยาและเวชภณฑ/ ผลตยา โดยสงเขป (ตอ)



3 เกบพสด/ อปกรณ ใชเกบพสดทใชในคลงยาและเวชภณฑ เชน วสด /อปกรณตางๆและเครองมอ ทใชในการผลต/ ตรวจสอบ คณภาพของยา

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวนของ ครภณฑตามปรมาณ วสด/ อปกรณทส ารอง 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายในไป ยงพนทปฏบตงานตางๆ ของแผนก

3.1 ชน-ตเกบของ (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

4 เกบยา (อณหภมปกต)

ใชเกบยาทสามารถคงคณภาพในการรกษาอาการ เจบป วย ณ อณหภมปกต และรอการเบกจายสคลงยายอยในแผนกตางๆ ของ รพ.

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวนของ ครภณฑตามปรมาณ ยาทส ารอง 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายในไป ยงคลงยายอยของแผนก ตางๆ ทเกยวของใน รพ.


1.50 หลง

5 เกบยา (อณหภมต า)

ใชเกบยาทจ าเปนตองควบคมอณหภม ในการเกบรกษาใหต าตามทก าหนดเพอคงคณภาพในการรกษาอาการเจบปวย และรอการเบกจายสคลงยายอยในแผนกตางๆ ของ รพ.

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวนของ ครภณฑตามปรมาณ ยาทส ารอง 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายในไป ยงคลงยายอยของแผนก ตางๆ ทเกยวของใน รพ.


1.50 หลง

5.2 ตเยนเกบยา (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

6 เกบเวชภณฑ ใ ช เ ก บ เ ว ชภ ณ ฑ ทไม ใ ชยา ซ งรอการเบกจายไปใชในแผนกตางๆ รวมทงคลงยาย อ ย ใ น แ ผ น ก ทเกยวของของ รพ.

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวนของ ครภณฑตามปรมาณ เวชภณฑทส ารอง 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายในไป ยงคลงยายอยของแผนก ตางๆ ทเกยวของใน รพ.

6.1 ชน-ตเกบเวชภณฑ (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง

1-9



ตารางท 4 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนผลตยา โดยสงเขป



1 เกบของใชสวนตว/ เปลยนชด

2.50 คน-หอง ใชส าหรบเจาหนาทเ ก บของ ใ ชส วนต ว และเปลยนชด/ สวมเส อคล ม ก อน เ ร มปฏบตงานในสวนผลตยาประเภทตางๆ

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวนตเกบ ของ (ต Locker) และ จ านวนหองเปลยนชด 2. เขาถงไดสะดวกจาก ทางเขา-ออกหลกของ เจาหนาท

2 เตรยม/ ผลต ยาทวไป

12.00 หอง ใชเตรยมและผลตยาทวไป

1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวน จนท. แตอยางนอย ควรม ขนาด กxย ไมนอยกวา 3.00x4.00 เมตร 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน จากหองเปลยนชด

2.1 โตะ/เคานเตอร 6.00 คน 2.2 เครองชงสารเคม 1.50 เครอง 2.3 Water Softener 1.50 ชด 2.4 ตเตย+อางลาง เอนกประสงค

3.00 ชด

3 เตรยม/ ผลต ยาปราศจากเชอ *

12.00 หอง ใชเตรยมและผลตยาปราศจากเชอ

. 1. ขนาดของพนทรวม ขนอยกบจ านวน จนท. แตอยางนอย ควรม ขนาด กxย ไมนอยกวา 3.00x4.00 เมตร 2. เขาถงไดสะดวกจาก เสนทางสญจรภายใน จากหองเปลยนชด


3.00 ชด

4 เตรยม/ ผลต ยาทใหทางหลอด เลอดด า *

12.00 หอง ใชเตรยมและผลตยาทใหทางหลอดเลอดด า



3.00 ชด

5 เตรยม/ ผลต ยาเคมบ าบด *

12.00 หอง ใชเตรยมและผลตยาเคมบ าบด



3.00 ชด

1-10



ตารางท 4 สรปรายละเอยดพนทใชสอยสวนผลตยา โดยสงเขป (ตอ)




ใชประชมหารออยางไมเปนทางการระหวางเจาหนาทภายในแผนก หรอใชพกรบประทานอาหารวาง/ เครองดม ระหวางเวลาปฏบตงาน ห ร อ ใ ช ร บ ปร ะท า นอาหารกลางวนระหวางเวลาพกเทยง


6.1 โตะ+เกาอ 2.00 คน 6.2 ชน-ตเอกสาร (ตอความยาว 1 เมตร)

1.50 หลง


6.00 หอง ใชเตรยมเครองดม อนอาหาร เกบอาหาร(แชเย น ) ของ เจ าหนาท รวมทงใชลางภาชนะทใชในการรบประทานอาหา ร และ / ห ร อเครองดม



4.50 ชด


ใชส าหรบเจาหนาทผใหบรการท ากจว ตรสวนตว และ/หรอช าระลางรางกาย



2-11



2. ความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทใชสอยของแผนกเภสชกรรม

แผนผงแสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางสวนตางๆ ของแผนกเภสชกรรม

แผนผงท 1 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทตางๆ ภายในสวนจายยาผปวยนอก

1 พกรอผรบบรการ

2. รบใบสงยา/ พมพฉลาก

3 เตรยมยา/ จดยา

4 จายเงน

9 ท างานเภสชกร

5 จายยา

12 สขา เจาหนาท

8 ท างานหวหนาฯ

10 เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท

6 ใหค าปรกษาเรองยา

7 คลงยายอย

11 เตรยมเครองดม/ อาหารวาง

คลงยาและเวชภณฑ

แผนกผปวยนอก กลบบาน

เสนทางสญจรผรบบรการ/ ญาต

เสนทางสญจรผใหบรการ/ เจาหนาท

เสนทางสญจรยาและเวชภณฑ

แผนก/ หนวยงานทเกยวของ

สวนจายยา ผปวยนอก

สวนจายยาผปวยใน/ ฉกเฉน/ นอกเวลา

สวนคลงยา และเวชภณฑ

สวนผลตยา

ยาและเวชภณฑ จากแหลงผลตภายนอก

หนวยบรการปฐมภม ในเครอขาย

เสนทางสญจร เจาหนาท

เสนทางสญจร

ยาและเวชภณฑ

2-12



แผนผงท 2 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทตางๆ

ภายในสวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา

แผนผงท 3 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทตางๆ ภายในสวนคลงยาและเวชภณฑ

1 ตรวจรบยา/ เบก-จายยา

3 เกบพสด/ อปกรณ

5 เกบยา (อณหภมต า)

2 ท างานเภสชกร/ เจาหนาท

4 เกบยา (อณหภมปกต)

6 เกบเวชภณฑ ทไมใชยา

เสนทางสญจรผใหบรการ/ เจาหนาท เสนทางสญจรยาและเวชภณฑ

- Pantry - พกผอน - สขา จนท. (ถาม) คลงพสด


1. พกรอผรบบรการ

2. รบใบสงยา/ พมพฉลาก

3 เตรยมยา/ จดยา

4 จายเงน

9 นอนเวร

5 จายยา

12 สขาเจาหนาท

8 ท างานเภสชกร


6 ใหค าปรกษาเรองยา

7 คลงยายอย



กลบบาน

เสนทางสญจรผรบบรการ/ ญาต

เสนทางสญจรผใหบรการ/ เจาหนาท

เสนทางสญจรยาและเวชภณฑ

แผนกอบตเหต และฉกเฉน

แผนกผปวยใน


2-13



แผนผงท 4 แสดงความสมพนธและเสนทางสญจรระหวางพนทตางๆ ภายในสวนผลตยา

1 เปลยนชด/ เกบของใชสวนตว

3 ผลต/ เตรยมยา ปราศจากเชอ *

5 ผลต/ เตรยมยา เคมบ าบด *


4 ผลต/ เตรยมยาทใหทางหลอดเลอดด า *

2 ผลต/ เตรยม/ ผสมยาทวไป


8 สขาเจาหนาท

เสนทางสญจรผใหบรการ/ เจาหนาท เสนทางสญจรยาและเวชภณฑ


ท างานเภสชกร/ เจาหนาท


3-14



3. การปองกนการตดเชอในแผนกเภสชกรรม (Infection Control: IC)

ประเดนพจารณา

การปองกนการตดเชอในแผนกเภสชกรรมนน มงเนนการปองกนไปทการตดเชอใน 1) หนวยผลตและเตรยมยา ซงมหนาท ผลตยาตามเภสชต ารบของโรงพยาบาล เพอจายใหกบผปวยทมารบการรกษาในโรงพยาบาล จดเกบเคมภณฑทใชในการผลตยา พฒนาการผลตยาต ารบใหมๆ เพอใชในโรงพยาบาล รวมทงผสมน ายาฆาเชอใหกบหอผปวย 2) หนวยใหบรการเภสชกรรมดานยาทมพษตอเซลล ซงใหบรการผสมยาเคมบ าบดและการบรบาลทางดานเภสชกรรมแกผปวยทมารบการรกษาโรคมะเรงในโรงพยาบาล ซงทงการปรงและการผสมยา การเตรยมยาปราศจากเชอนน ตองกระท าในสถานทและสภาวะแวดลอมทเหมาะสม

การจดแบงพนทใชสอย

1. พนทเตรยมและบรรจยา ควรมพนทและอปกรณทก าหนดแยกไวเพอการเตรยมและบรรจยาเตรยมปราศจากเชอ และยาอน ๆ ทผลตขนเพอใชในโรงพยาบาล และจะตองมการควบคมสภาวะแวดลอมใหเหมาะสม เพอใหการท างานเปนล าดบตอเนองอยางมประสทธภาพ และลดการปนเปอนของผลตภณฑ[1]

2. พนทหองจายยาผปวยนอก เนองจากเปนพนททผเขารบบรการมาตดตอเจาหนาท ซงมโอกาสทผมเชอโรคทแพรกระจายตดตอสผอนได จงตองพจารณาถงการไหลเวยนของอากาศใหเปนแบบทางเดยว (one-way) โดยก าหนดใหการไหลเวยนของอากาศจากเขตสะอาดมากไปเขตสะอาดนอย หรอก าหนดความดนอากาศภายในพนท เชน พนทในหองจายยามความดนอากาศเปนบวก และพนทรอรบยาของผรบบรการเปนลบ เพอปองกนการตดเชอส าหรบพนทน เปนตน

การจดการของเสยทางการแพทย

ในทนจะกลาวถงหองผสมยา/เตรยมสารตางๆ ซงมทงของเสยทไมเปนอนตรายและของเสยทเปนอนตราย ทงนควรจะตองมการจดการของเสยทางการแพทยภายในแผนก คอ 1) มการแยกของเสยประเภทตางๆ เชน ของเสยทตดเชอ ของเสยทไมตดเชอ และของเสยอนๆ 2) มพนทรวบรวมของเสยภายในแผนกเพอรอการขนยายทแยกมาไวเฉพาะ โดยไมปะปนกนอยางเหมาะสม 3) มเสนทางและชองทางการเคลอนยายของเสยจากภายในแผนก ไปสสถานทรวมของโรงพยาบาลท เหมาะสม

[1] มาตรฐานท 5 : อปกรณ สถานทและสงอ านวยความสะดวก และแหลงขอสนเทศทางยา (Facilities, equipment and information resources) มาตรฐานวชาชพเภสชกรรมโรงพยาบาล

4-15

15 คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม : แผนกเภสชกรรม


4. สวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร

สวนประกอบอาคาร ประกอบดวย พน ผนง เพดาน ประต และหนาตาง (ชองเปดและชองแสง) โดยทวไปภายในแผนกเภสชกรรม จะค านงถงการท าความสะอาดและบ ารงรกษาตองท าไดอยางมประสทธภาพ เพอหลกเลยงการปนเปอน การสะสมฝนละออง และสงอนใดทไมพงประสงคตอคณภาพของยาหรอผลตภฯฑ รวมทงตองสามารถปองกนแมลงหรอสตวตางๆได ทงนสามารถจ าแนกลกษณะการใชงานของบรเวณตางๆ ภายในแผนกเภสชกรรม ไดดงน

บรเวณทใชงานทวไป ไดแก โถงพกคอย ทางเดน จายยา คลงยา (OPD-IPD-ER) หองท างานเจาหนาท หองประชม เปนตน พนทสวนน มการใชงานไมหนกมาก คณลกษณะของวสดพน ผนงและเพดาน จงเนนทมความทนทานตอการใชงานยาวนาน

บรเวณทเกยวของกบสงสกปรก ไดแก หองน า สวนลางนงและตากเครองมอ-อปกรณ พกขยะ หรอพนทตางๆ ทเปยกน าบอย เปนตน ซงพนทบรเวณนจะมความสกปรก จงตองมการลางน า และท าความสะอาดดวยน ายาทเปนสารเคมทมการกดกรอน

บรเวณทตองรกษาความสะอาด เปนบรเวณทจะตองมสภาพแวดลอมทมความเสยงนอยทสดทจะเปนสาเหตในการปนเปอนของวสดดบ วสดการบรรจ และผลตภณฑ ไดแก บรเวณผลต/เตรยม/ผสมยา

ทงน การก าหนดคณลกษณะของสวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร ใหสอดคลองกบการใชงาน มรายละเอยดดงน

4.1 พน (FLOOR) ส าหรบแผนกเภสชกรรม มคณลกษณะดงน 1) พนบรเวณทใชงานทวไป จะเนนความทนทานตอการใชงานยาวนาน ทนทานตอการเชดถบอย และทนสารเคมทใชท าความสะอาดไดด สามารถดแลรกษาท าความสะอาดไดงาย และมผวพนไมลน 2) พนบรเวณทเกยวของกบสงสกปรก จะตองใชวสดส าหรบปพน ทมความแขงแรง ทนทานตอน าและสารเคม ท าความสะอาดงาย มรอยตอนอย ไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก มผวเรยบไมลนทงในเวลาแหงและเปยก 3) พนบรเวณทตองรกษาความสะอาด จะตองมผวเรยบ ไมมรอยตอหรอไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก ท าความสะอาดงาย ทนสารเคมในการฆาเชอไดด 4) ผวพนภายในแผนก มผวเรยบ แตไมลนทงในเวลาแหงและเปยก จะตองไมตางระดบกน เพอสะดวกตอการสญจรของผปวยทใชเปลนอนและรถเขน (Wheel chair) หรอการขนยายอปกรณตางๆ กรณทจ าเปนตองมพนตางระดบจะตองมการปาดมมลาดเอยง 1:1 หรอ 1:2

รปท 1 การปาดมมลาดเอยง ส าหรบพนตางระดบ

4-16



4.2 ผนง (WALL) ส าหรบแผนกเภสชกรรม มคณลกษณะดงน 1) ผนงบรเวณทใชงานทวไป จะเนนความทนทานตอการใชงานยาวนาน ดแลรกษาไดงาย 2) ผนงบรเวณทเกยวของกบสงสกปรก จะตองใชวสดทมความแขงแรงทนทาน สามารถท าความสะอาดดวยน าและสารเคมไดด 3) ผนงบรเวณทตองรกษาความสะอาด ตองมผวเรยบ ไมมรอยตอหรอไมเปนแหลงฝงตวของสงสกปรก ไมปลอยอนภาคทเปนฝนผง ตองท าความสะอาดงาย ทนสารเคมในการฆาเชอไดด นอกจากนบรเวณผลตยาหามใชวสดจากไม[1]

4.3 เพดาน (CEILING) ส าหรบแผนกเภสชกรรม มคณลกษณะดงน

1) เพดานบรเวณทใชงานทวไป จะเนนความทนทานตอการใชงานยาวนาน ดแลรกษาไดงาย 2) เพดานบรเวณทเกยวของกบสงสกปรก จะตองใชชนดททนความชนไดด 3) เพดานบรเวณทตองรกษาความสะอาด จะตองมผวเรยบ ไมมรอยตอ และไมมรพรน 4) บนเพดานสามารถ ปองกนการโจรกรรมยาได เชน การเสรมตาแกรงเหลกชองโลงในเพดาน 5) ระดบความสงเพดาน ภายในแผนก (สงไมนอยกวา 3.00 ม. สวนหองทมขนาดเลก เชน หองน า หองเกบของ เปนตน สงไมนอยกวา 2.50 ม.) [2]

4.4 ประต (DOOR) ส าหรบแผนกเภสชกรรม มคณลกษณะดงน

ในแผนกเภสชกรรมนน จะตองค านงถงการเขาออกทสะดวกคลองตว การขนถายยาและเวชภณฑ หรออปกรณตางๆ มรายละเอยดดงน

1) รปแบบประต สามารถเปดปดไดงาย สะดวกไมเกะกะ ตองไมมธรณประต และปดสนท ปองกนสตว แมลงไดด[1]

2) ประตบรเวณทมการปรบอากาศ ประตสวนผลตยา และประตหนไฟตองปดไดสนทรอบดาน หรอเปนระบบ Air Lock [1]

3) ความกวางสทธของชองประต [3] ดงน ประตทางเขาแผนก ควรกวางไมนอยกวา 1.80[3] ม. หองทวไป ชองประต มกวางไมนอยกวา 0.90[4] ม. ประตคลงยายอย มความกวางไมนอยกวา 1.20[3] ม. ประตคลงยาและเวชภณฑ มความกวางไมนอยกวา 1.80[3] ม.

4) วสดประตและอปกรณประกอบ จะตองมความแขงแรงทนทานตอการใชงาน บานประตหองน า และบานประตทตดกบภายนอกอาคารตองเปนวสดกนน าไดด

1 ประกาศกระทรวงสาธารณสข : การก าหนดรายละเอยดเกยวกบหลกเกณฑและวธการในการผลตยาแผนปจจบน ตามกฎหมายวาดวยยา พ.ศ. 2554 2 กองแบบแผน : ก าหนดจากความเหมาะสมตอการระบายอากาศทด และความรสกไมอดอดของผอยอาศย 3 ความกวางสทธของชองประต หมายถง ชองโลงโดยไมมสงกดขวาง เมอเปดประตออกกวางสดแลว 4 ก าหนดโดย กองแบบแผน

4-17



5) อปกรณและการตดตงมอจบประต[1] มรายละเอยดดงน มอจบบานเปดทวไป ใหเปนแบบกานโยกหรอกานผลก ต าแหนงอยสงจากพน

ประมาณ 1.00 - 1.20 ม. มอจบบานเลอน ใหมมอจบในแนวดง ทงดานในและดานนอก ซงมปลายดานบนสง

จากพนไมนอยกวา 1.00 ม. และปลายดานลางไมเกน 0.80 ม. มอจบบานสวง แนวนอนคาดตามความกวางของบาน สงจากพนประมาณ1.00-

1.20 ม. หรอเปนแนวตงแบบประตบานเลอนกได ประตคลงเกบยา และเวชภณฑ จะตองสามารถลอกปองกนการโจรกรรม ไดด

4.5 หนาตาง (WINDOW) และชองแสง การใชงานบานหนาตางในแผนกเภสชกรรมนน เพอระบายอากาศและรบแสงสวางธรรมชาต สวนรายละเอยดของหนาตางทตองค านงถงในการออกแบบมดงน

1) วสดและอปกรณประกอบ จะตองมความแขงแรงคงทนตอการใชงาน 2) อปกรณใชงานไดดและสะดวก ดแลรกษาและท าความสะอาดไดงาย 3) ลกฟกหนาตางและชองแสงทเปนกระจก สามารถตดแสงและปองกนความรอนจาก

แสงแดดไดด ปองกนการเสอมสภาพของยา 4) สามารถลอกปองกนการโจรกรรม ไดด

1 กฎกระทรวง พ.ศ. 2548 (ก าหนดสงอ านวยความสะดวก ส าหรบผพการหรอทพพลภาพ และคนชรา)

4-18



ตารางท 2 สรปคณลกษณะของสวนประกอบอาคารและวสดประกอบอาคาร

บรเวณหรอสวนตางๆ แผนกเภสชกรรม

พน (Floor)

ผนง (Wall)

เพดาน (Ceiling)

ประต (Door)

หนาตาง (Window)

ความ

แขงแ

กรงข

องผว

ผวพน

ชนดไ

มลน

รอยต

อของ

วสดผ

วพน

ดแล-

ท าคว

ามสะ

อาด

คณสม

บตพเ

ศษอน

ๆ

ความ

แขงแ

กรงข

องผว

รอยต

อวสด

ผวผน

ง

ดแล-

ท าคว

ามสะ

อาด

คณสม

บตพเ

ศษอน

ๆ

ความ

สงเพ

ดาน

(ม.)

ปรบอ

ากาศ

/ ไม

ปรบอ

ากาศ

ความ

ทนทา

น

รอยต

อวสด

เพดา

น

คณสม

บตพเ

ศษอน

ๆ

ความ

กวาง

ประต

(ม).

วสดอ

ปกรณ

วสดอ

ปกรณ

คณสม

บตพเ

ศษอน

ๆ

บรเวณทวไป ภายในแผนก - โถงพกรอ ,โถงทางเดน - รบใบสงยา ,จายเงน-จายยา - คลงยายอย - คลงยา และเวชภณฑ - ท างานหวหนา ท างานแพทย , หองพกเจาหนาท ,ประชม , เอนกประสงค , เกบของ

1 1 1 5 1

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

≥3.00 ≥3.00 ≥3.00 ≥3.00 ≥3.00

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

1.80

0.90

1.20

1.80

0.90

1 1 1 1 1

1 1 1 1 1

บรเวณทเกยวของกบสงสกปรก - หองน า (เจาหนาท) - หองน า (ผปวย) - ลางนงเครองมอ - พกขยะ

3 3 3 3

2 2 2 2

1 1 1 1

2 2 2 2

1 1 1 1

2 2 2 2

≥2.50 ≥2.50 ≥2.50 ≥2.50

2 1 2 2

1 1 1 1

1.80

0.90

0.70

0.90

2 2 1 1

1 1 1 1

บรเวณทตองรกษาความสะอาด - ผลต/เตรยม/ผสมยา (ทวไป) - ผลต/เตรยม/ผสมยา (ปราศจากเชอ) - ผลต/เตรยม/ผสมยา (เคมบ าบด)

2 2 2

3 3 3

2 2 2

2 2 2

3 3 3

2 2 2

≥3.00 ≥3.00 ≥3.00

1 1 1

3 3 3

1.20

1.20

1.20

1 1 1

1 1 1

หมายเหต : ความหมายของคาตวเลขดจาก “ค าอธบายประกอบตาราง”

4-19



ค าอธบายประกอบตาราง

พน (Floor) ความแขงแกรงของผวพน 1 = ผวหนามความทนทานตอการใชงานทวไป 2 = ผวหนามความแขงแกรง และทนสารเคม 3 = ผวหนามความแขงแกรง ทนรอยขดขวน ทนน าและสารเคม 4 = ผวออนนม เหมาะส าหรบ เดก ผสงอาย และกายภาพบ าบด 5 = โครงสรางและผวหนาแขงแรงรบน าหนก เครองมอหนกได รอยตอของวสดผวพน 1 = มหรอไมมรอยตอกได 2 = มรอยตอนอย และตดขอบตรง ไมโคงนน 3 = ตองไมมรอยตอ (เชอมรอยตอสนท) หรอ มรอยตอนอยมาก ดแลรกษา-ท าความสะอาด 1 = ผวเรยบ ไมมรพรน เชดถท าความสะอาดไดงาย 2 = ผวเรยบ ไมมรพรน ขดถท าความสะอาดไดงาย คณสมบตพเศษอนๆ (ไมม) ผนง (Wall) ความแขงแกรงของวสดผนง 1 = ผนงมความทนทานตอการใชงานทวไป 2 = ผนงทนรอยขดขวน ทนน าและสารเคม 3 = ผวผนงออนนม เหมาะส าหรบ เดก ผสงอาย 4 = ผนงกนรงสเอกซเรย ไดในระดบปลอดภย รอยตอของวสดผนง 1 = มหรอไมมรอยตอกได 2 = มรอยตอนอย และตดขอบตรง ไมโคงนน 3 = ตองไมมรอยตอ (เชอมรอยตอสนท) หรอ มรอยตอนอยมาก ดแลรกษา-ท าความสะอาด 1 = ผวเรยบ เชดท าความสะอาดไดงาย 2 = ผวเรยบ ขดถท าความสะอาดไดงาย คณสมบตพเศษอนๆ 1 = ผนงบแผนตะกว กรณเสรมผนงหองเอกซเรย 2 = ผนงบแผนทองแดง กรณเสรมผนงหอง MRI

เพดาน (Ceiling) ความคงทนของวสดเพดาน 1 = เพดาน มความแขงแรง คงทน 2 = เพดาน มความแขงแรง คงทน และทนชนไดด รอยตอของวสดเพดาน 1 = มหรอไมมรอยตอกได 2 = เพดานเรยบ ไมมรพรน มรอยตอนอยหรอ ไมมรอยตอ 3 = เพดานเรยบ ไมมรพรน และไมมรอยตอ คณสมบตพเศษอนๆ (ไมม) ประต (Door) ความกวางชองประต (ตามทระบในตาราง) วสดอปกรณ 1 = ใชวสดอปกรณแขงแรง คงทน 2 = ใชวสดอปกรณชนดกนน า 3 = ใชวสดอปกรณกนรงสได และHeavy duty หนาตาง (Window) และชองแสง วสดอปกรณ 1 = ใชวสดอปกรณ แขงแรง คงทน 2 = ใชวสดอปกรณชนดกนน า 3 = ชองมองกระจกใชแบบทกนรงสได หมายเหต - ผออกแบบสามารถใชวสดทมคณลกษณะดกวาทก าหนดได

5-20



5. ครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)

ครภณฑประกอบอาคารของแผนกเภสชกรรม แบงออกเปน

1) ครภณฑตดตงกบท (BUILT IN FURNITURE) หมายถง ครภณฑทตดตงคงทในพนทนนๆ ไมสามารถเคลอนยายได ตวอยางเชน เคานเตอรตดตอ เคานเตอรพยาบาลสงเกตการณ (NURSE STATION) ตพน ตแขวน ตสง ตอางลางมอ เปนตน

2) ครภณฑส าเรจรปลอยตว (LOOSE FURNITURE) หมายถง ครภณฑทสามารถเคลอนยายไปต าแหนงตางๆ ได ตวอยางเชน เกาอท างาน เกาอแถวพกคอย ส าหรบคนไขนงคอย ตรวจ รอรบยา โตะตรวจส าหรบแพทย โตะท างานเจาหนาท เปนตน

ภายในแผนกผปวยนอก(OPD) สามารถจดแบงครภณฑตามพนทใชสอยและกจกรรมของแตละพนทการใชงาน ทงส าหรบเจาหนาท

5-21


21 คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: : แผนกเภสชกรรม

ตารางท 3 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกเภสชกรรม (PHAMARCY) ครภณฑ

ประกอบอาคาร พนทใชสอย

ประเภท

หมายเหต

เคาน

เตอร

ตดตอ

เคาน

เตอร

ท างา

นพยา

บาล

โตะท

างาน

โตะต

รวจ

โตะป

ระชม

โตะเอ

นกปร

ะสงค

ตสงเก

บของ

ตเกบ

เอกส

าร

ต LO

CKER

ตหวเ

ตยง

ต PA

NTRY

+ ต

แขวน

ตพน

+ อา

งลาง

มอ

เคาน

เตอร

ค.ส

.ล.+

อาง

โตะส

แตนเ

ลส

ชดโต

ะ+ อ

างสแ

ตนเล

ส

ชนโค

รงเห

ลก

ชนสแ

ตนเล

ส

เกาอ

เจาห

นาท

เกาอ

ผปวย

เกาอ

แถวพ

กคอย

เกาอ

ประช

ม

โซฟา

ชดรบ

แขก

โซฟา

ญาต

เฝาไ

ข

เตยง

ตรวจ

**

เตยง

นอนเ

จาหน

าท

มานก

นเตย

งผปว

ย

สวนท

1: ส

วนจา

ยยาผ

ปวยน

อก

พกรอผรบบรการ ●1

รบใบสงยา/ พมพฉลาก ●2

●

จายเงน ●2

●

●

เตรยมยา/ จดยา

●3

+4 ●6

จายยา ●2

●

●

ใหค าปรกษาเรองยา ●

●

● ●5

คลงยายอย ●7

●8

ท างานหวหนา ● ● ●

ท างานเภสชกร ● ● ●

เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท

●9

●10

เตรยมเครองดม/ อาหารวาง

●11

5-22



ตารางท 3 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกเภสชกรรม (PHAMARCY) ครภณฑ


ประเภท


เคาน

เตอร

ตดตอ

เคาน

เตอร

ท างา

นพยา

บาล

โตะท

างาน

โตะต

รวจ

โตะป

ระชม

โตะเอ

นกปร

ะสงค

ตสงเก

บของ

ตเกบ

เอกส

าร

ต LO

CKER

ตหวเ

ตยง

ต PA

NTRY

+ ต

แขวน

ตพน

+ อา

งลาง

มอ

เคาน

เตอร

ค.ส

.ล.+

อาง

โตะส

แตนเ

ลส

ชดโต

ะ+ อ

างสแ

ตนเล

ส

ชนโค

รงเห

ลก

ชนสแ

ตนเล

ส

เกาอ

เจาห

นาท

เกาอ

ผปวย

เกาอ

แถวพ

กคอย

เกาอ

ประช

ม

โซฟา

ชดรบ

แขก

โซฟา

ญาต

เฝาไ

ข

เตยง

ตรวจ

**

เตยง

นอนเ

จาหน

าท

มานก

นเตย

งผปว

ย

สวนท

2:

สวนจ

ายยา

ผปวย

ใน/ อ

บตเห

ต-ฉก

เฉน

และน

อกเวล

า

พกรอผรบบรการ ●1

รบใบสงยา/ พมพฉลาก ●2 ●

จายเงน ●2 ● ●

เตรยมยา/ จดยา ●4 ●6

จายยา ●2 ●

ใหค าปรกษาเรองยา ● ● ● ●

คลงยายอย ●7 ●8

ท างานเภสชกร ● ● ●

นอนเวร ● ● ● เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท

●9

●1


●1

1

5-23



ตารางท 3 แสดงความตองการครภณฑประกอบอาคาร (FURNITURE)กบ ภายในพนทใชสอยของแผนกเภสชกรรม (PHAMA) ครภณฑ


ประเภท


เคาน

เตอร

ตดตอ

เคาน

เตอร

ท างา

นพยา

บาล

โตะท

างาน

โตะต

รวจ

โตะป

ระชม

โตะเอ

นกปร

ะสงค

ตสงเก

บของ

ตเกบ

เอกส

าร

ต LO

CKER

ตหวเ

ตยง

ต PA

NTRY

+ ต

แขวน

ตพน

+ อา

งลาง

มอ

เคาน

เตอร

ค.ส

.ล.+

อาง

โตะส

แตนเ

ลส

ชดโต

ะ+ อ

างสแ

ตนเล

ส

ชนโค

รงเห

ลก

ชนสแ

ตนเล

ส

เกาอ

เจาห

นาท

เกาอ

ผปวย

เกาอ

แถวพ

กคอย

เกาอ

ประช

ม

โซฟา

ชดรบ

แขก

โซฟา

ญาต

เฝาไ

ข

เตยง

ตรวจ

**

เตยง

นอนเ

จาหน

าท

มานก

นเตย

งผปว

ย

สวนท

3:

สวนค

ลงยา

และ

เวชภณ

ฑ

ตรวจรบ/ เบก-จายยา ●2 ●

ท างานเภสชกร-จนท. ● ● ●

เกบพสด/ อปกรณ ●7 ●8

เกบยา (อณหภมปกต) ●7 ●8

เกบยา (อณหภมต า) ●7 ●8

เกบเวชภณฑทไมใชยา ●7

●8

สวนท

4:

สวนผ

ลตยา

เปลยนชด/ เกบของใชสวนตว

●

ผลต/ เตรยม/ ผสมยาทวไป

●

12

●

13

ผลต/ เตรยมยาปราศจากเชอ *

●

12

●

13

ผลต/ เตรยมยาทใหทางหลอดเลอดด า *

●1

2

●

13

ผลต/ เตรยมยาเคมบ าบด *

●

12

●

13

เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท

●9

●

●

10

เตรยมเครองดม/ อาหารวาง

●

11

หมายเหต รายการทมเครองหมาย (*) หมายถง พนทการใชงานทอาจมเพมเตมในโรงพยาบาลระดบทตยภมระดบสงถงระดบตตยภม (**) หมายถง ครภณฑทางการแพทย โรงพยาบาลจดหาเอง

5-24



ตารางท 4 ขนาดและลกษณะครภณฑ (เฟอรนเจอรตดตงกบทและเฟอรนเจอรลอยตว) ภายในแผนกเภสชกรรม PHARMACY

สญลกษณ รายละเอยดครภณฑ รปภาพประกอบ ●

1 เกาอแถวพกคอย ขนาด 3 – 4 ทนงตอ 1 ชด ทนง และพนกพง ควรเปนวสดพนผวท าความสะอาดงาย เชน โพลพรอพโพลน, ไฟเบอรกลาส หรอเบาะหมหนงเทยม (ตามความเหมาะสมกบพนทใชสอย)

●2

เคานเตอรตดตอ Top เคานเตอรสงประมาณ 1.05 เมตร มหนาตางบานเลอนสงชนดรางแขวน สงประมาณ 55 เซนตเมตร จากTOP ชวงบน ส าหรบเปด/ปด

●3

ตสงเกบของ (เกบยา 2 ดาน) ขนาดประมาณ ดานบนลก 0.40 เมตร, ดานลาง 0.80 เมตร ความยาวตามความเหมาะสมพนท สง 2.00 เมตร บานตดานบนเปนบานเลอนกระจก บานตลางเปนบานทบ

●4

ตสงเกบของ (เกบยา 1 ดาน) ขนาดประมาณ ดานบนลก 0.40 เมตร, ดานลาง 0.60 เมตร ความยาวตามความเหมาะสมพนท สง 2.00 เมตร บานตดานบนเปนบานเลอนกระจกหรอบานลกฝกกระจก บานตลางเปนบานทบ

5-25




5

เกาอส าหรบผปวยนงตรวจ ควรเปนเกาอ 4 ขา (ไมมลกลอ) เพอใหมนคงไมเลอนไปมา ทนง และพนกพง ควรเปนวสดพนผวท าความสะอาดงาย

●

6

ตพน+อางลางมอ ขนาดโดยประมาณ 0.60x~x0.80 เมตร Top หนแกรนต หรอเปนวสดกนน า อางลางมอเปนอางอเนกประสงคเคลอบขาว กอกน าควรใช กอกน าชนดไมใชมอสมผสในการปด-เปด เชน กอกน าชนด กานปดดวยขอศอกหรอแบบเซนเซอร

●7

ตสง ขนาดความลกของต 0.60 เมตร ความสงประมาณ 2.00 เมตร บานตดานบนเปนบานกระจกหรอบานลกฟกกระจก บานตดานลางเปนบานทบ

●8

ชนโครงเหลก ขนาดลก 0.60 ม. สงประมาณ 2.00 ม. โครงเหลกชนไมอดหนา 10 มม. ชนลางสงจากพน ~0.15 เมตร จ านวน 4-5 ชน

5-26




9

โตะอเนกประสงค โตะ ขนาดประมาณ 0.90x1.50, 180, 2.10x0.75 เมตร (เลอกใชตามความเหมาะสมกบพนท) Top ควรเปนลามเนทหรอวสดผวเรยบท าความสะอาดงาย ขาเหลกสขา เพองายแกการท าความสะอาดพน และเคลอนยายงาย

●10

เกาอเจาหนาท (ส าหรบโตะอเนกประสงค) ควรเปนเกาอ 4 ขา (ไมมลกลอ) ใชนงทานอาหารและประชมไมเปนทางการ

●11

ตPANTRY + ตแขวน ตพนลก 0.60 เมตร สง 0.80 เมตร ตแขวนลก 0.35 เมตรสง 0.60 เมตร Top ตพนหนแกรนต หรอวสดกนน าอางสเตนเลสพรอมทพกจาน กอกน าควรใช กอกน าชนดไมใชมอสมผสในการปด-เปด เชน กอกน าชนดกานปดดวยขอศอก

●12

ชดโตะสเตนเลส ความลกของโตะประมาณ 0.70 เมตร สงประมาณ 0.80 เมตร พรอมปกกนกระเซนดานหลงโตะ สงจาก TOP ประมาณ 0.20 ม. สแตนเลสใชเกรด 304 พบขนรป

●13

ชดโตะ+อางสเตนเลส ความลกของโตะประมาณ 0.70 เมตร สงประมาณ 0.80 เมตร พรอมปกกนกระเซนดานหลงโตะ สงจาก TOP ประมาณ0.10- 0.20 เมตร สแตนเลสใชเกรด 304 พบขนรป เปนโตะพรอมอาง

หมายเหต ชดโตะสเตนเลสภายในหองเกยวกบการผลตยา จะตองสอบถามขอมลการใชสอยจากหวหนาแผนกกอนการออกแบบ

6-27



6. นาฬกาชวภาพ จงหวะรอบวน และการออกแบบอาคาร แผนกเภสชกรรม

Chronobiology, Circadian Rhythm and Building Design (Pharmacy)

“Chronobiology” เปนศาสตรทศกษาเกยวกบจงหวะการเปลยนแปลงของกระบวนการเมแทบอลซมตามชวงเวลา ตงแตระดบวนาทไปจนถงชวงฤดกาล ทรจกกนดทสดคอ จงหวะรอบวน (circadian rhythm) ซงเปนการเปลยนแปลงในสงมชวตในรอบ 24 ชวโมงทโลกหมนรอบดวงอาทตย [1][2] โดยรายละเอยดของ circadian rhythm นนไดถกแจกแจงในเอกสาร "คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม ฉบบทวไป"

รปท 2 กลไกของ Circadian Rhythm[3]

รปท 3 ชวงเวลา 24 ชวโมงของมนษย ทสมพนธกบ Circadian Rhythm[4]

1 Wirz-Justice, A., & Fournier, C. (2010). Light, Health, and Wellbeing: Implication from chronobiology for architectural design. Design & Health Scientific Review , 44-49. 2 ตระวฒนพงษ, ณ. (2011). Chronobiology and Chronotherapeutics. สารเภสชศาสตร , 6-7. 3 Wirz-Justice, A., & Fournier, C. (2010). Light, Health, and Wellbeing: Implication from chronobiology for architectural design. Design & Health Scientific Review , 44-49.

6-28



ผลจากการศกษาตางๆ สามารถสรปเปน ขอแนะน าดานการออกแบบแผนกเภสชกรรม ไดดงน ควรใชแสงธรรมชาตสรางความสวางในแผนกเภสชกรรมเทาทจะสามารถท าได และควรใหเจาหนาท

ผปฏบตงาน สามารถเหนสงแวดลอมภายนอกอาคารได แสงสฟา (แสงทมความยาวคลนแสงประมาณ 480 นาโนเมตร) นนเปนสงส าคญตอการกระตน

Melanopsin (เซลลรบแสงทอยในจอตา - Retina) ท าใหมนษยเกดการตนตว ไมงวงหงาวหาวนอน เนองจากแสงสฟามอทธพลตอการระงบการหลงสาร melatonin และยง กระตนการท างานของระบบตอมไรทอ (neuroendoctrine) และระบบประสาท (neurobiological) ของมนษยใหท างานเปนปกต อกดวย[5] ซงแสงสฟานจะเปนสวนหนงของแสงธรรมชาตจากดวงอาทตย

รปท 4 Spectrum ของแสงทมองเหน (Visible Light) [6]

4 Mrabet, Y. (2014, October 14). All for a good night’s sleep! Retrieved June 22, 2015, from Consciousness Energetics Blog: http://imaginalhealth.com/blog/category/sleep/ 5 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26. 6 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States.

6-29



รปท 5 Spectra จากหลอดไฟสองสวางประเภทตางๆ[7]

รปท 6 Spectra จากหลอดไฟสองสวางประเภทตางๆ[8]

7 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States. 8 Laurent, M. C., & Spengler, J. D. (2014, March 9). Lighting and Health. Cambridge, Massachusetts, United States.

6-30



รปท 7 ผลของแสงทกอใหเกดการตนตวในมนษย[9]

ในการใชแสงประดษฐ (artificial lighiting) ชวยในการสรางบรรยากาศทสงเสรม circadian rhythm ภายในอาคาร ซงโดยสวนใหญจะเปนการเพมแสงสวางภายในอาคาร ชดเชยปรมาณแสงสวางเพอใหคลายคลงแสงธรรมชาตนน อาจเปนการเพมภาระในการท าความเยนของระบบปรบอากาศและเพมปรมาณการใชพลงงานในอาคาร โดยผออกแบบสามารถเลอก ใชหลอดไฟฟาทมแสงทมอณหภมสสงขน (เปนแสงสฟามากขน) จะเปนการกระตน circadian rhythm ของผใชอาคารโดยไมจ าเปนตองเพมความเขมแสง (illumination intensity) ของหลอดไฟฟา แตใหพจารณาความเหมาะสมดงทแสดงใน รปท 7 เนองจากแสงทอณหภมสสงขนจะสามารถสรางความไมสบายตาได (uncomfortably cool) [10] และควรค านงถงดชนของสแสงประดษฐในแผนกเภสชกรรม ดงรายละเอยดทระบใน "หวขอท 7 งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร" เปนส าคญ

ควรระมดระวงในการใชงาน กระจกยอมสในชองเปดอาคาร (tinted windows) โดยเฉพาะอยางยง กระจกยอมสชาหรอสเทา เนองจากกระจกยอมสน ลดการสองผาน คลนแสงสน าเงนในแสงอาทตย ซงเปนคลนแสงส าคญในการสรางความตนตวของ circadian rhythm ในมนษย[11]

นอกจากนนการรบรถงสภาพแสงของคนตางวยนน ขนอยกบความเปลยนแปลงของสภาพรางกายของคนในวยตางๆดวย พบวา กระจกตาของผสงอายจะมสทเปลยนไป โดยจะเปนสเหลองเพมมากขน ซงกระจกตาทเปลยนเปนสเหลองจะ ลดความสามารถสงผานแสงสฟา (แสงทมองเหนได ทมความยาว

9 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26. 10 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26. 11 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26.

6-31



คลนแสงสน) ดงทแสดงไวใน รปท 8 และผสงอายจะมสภาพสายตาทสามารถรบรถงแสงสวางไดลดลง ตวอยางเชน กลมตวอยางผสงอาย อาย 60 ป นนสามารถมองเหนในสภาพแสงทเกดจากหลอดไฟฟาฟลโอเรสเซน (F11 4000 K) ทความสวาง 1,415 lux เทยบเทากบผทมอาย 22 ป มองเหนทความสวาง 1,000 lux เปนตน[12]

หองภายในอาคาร ทมสของผวผนง หรอ พน หรอ ฝาเพดาน ทท าใหบรรยากาศของหองในภาพรวมเปนสแดง (predominantly red or red-shifted finishes) จะท าใหอทธพลหรอประสทธภาพของไฟสองสวาง (the circadian efficacy of the light sources) ทสนบสนน circadian rhythm นนลดลงหรอหมดไป โดยเฉพาะพนททลกเขามาจากเปลอกอาคารซงหางจากสงแวดลอมภายนอก[13]

รปท 8 กราฟแสดงการเปรยบเทยบ การสงผานแสงผานกระจกตาของมนษย ทมอาย 20 ป 60 ป และ 80 ป[14]

12 Ámundadóttir, M. L., Lockley, S. W., & Andersen, M. (2013). Simulation-based evaluation of non-visual responses to daylight: Proof-of-concept study of healthcare re-design. Building Simulation 2013 (pp. 2757-2764). Chambéry, France: International Building Performance Simulation Association. 13 Pechacek, C. S., Andersen, M., & Lockley, S. W. (2008). Preliminary Method for Prospective Analysis of the Circadian Efficacy of (Day)Light with the Applications to Healthcare Architecture. The Journal of the Illuminating Engineering Society of North America , 1-26. 14 Ámundadóttir, M. L., Lockley, S. W., & Andersen, M. (2013). Simulation-based evaluation of non-visual responses to daylight: Proof-of-concept study of healthcare re-design. Building Simulation 2013 (pp. 2757-2764). Chambéry, France: International Building Performance Simulation Association.

7-32

32 คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: เภสชกรรม


7. งานระบบวศวกรรมไฟฟาและสอสาร

7.1 ระบบไฟฟาแสงสวาง

นยาม

ไฟฟาแสงสวาง หมายถงแสงสวางทเกดจากสงประดษฐ แสงประดษฐ (Artificial light) ไดแก แสงสวางจากหลอดไฟทกชนด ตลอดจนแสงทเกดจากสงทมนษยประดษฐขน เชน แสงจากหลอดไฟฟลออเรสเซนต (Fluorescent light) แสงจากหลอดแอลอด(LED) เปนตน เพอใหมแสงสวางใชในอาคาร ใหมความสวางเพยงพอเหมาะสมกบพนทใชงาน รวมถงส าหรบใชในการหนไฟ เปนไปตามพระราชบญญตควบคมอาคาร และสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย รายละเอยด

การสองสวางภายในแผนกพยาธ หลอดทเหมาะสม คอหลอดทมอณหภมส 4000 องศาเคลวน[14] เพราะใหแสงสแดงออกมาดวย ซงเหมาะส าหรบการตรวจและการท างาน หลอดไฟทใชควรเปนหลอดทใหสเหมอนกนหมด[14] และคาดชนความถกตองของสไมนอยกวา 0.85 การใหแสงสวางภายในแผนกพยาธ ประกอบดวยหอง ดงตอไปน สวนท 1: สวนจายยาผปวยนอก ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 12 พนท ดงน

พกรอผรบบรการ รบใบสงยา/ พมพฉลาก เตรยมยา/ จดยา จายเงน จายยา ใหค าปรกษาเรองยา คลงยายอย ท างานหวหนา ท างานเภสชกร เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท เตรยมเครองดม/ อาหารวาง สขาเจาหนาท (สขาผรบบรการสามารถใชรวมกบแผนกผปวยนอก)

สวนท 2: สวนจายยาผปวยใน/ อบตเหต-ฉกเฉน และนอกเวลา ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 12 พนท ดงน

พกรอผรบบรการ รบใบสงยา/ พมพฉลาก เตรยมยา/ จดยา จายเงน จายยา ใหค าปรกษาเรองยา คลงยายอย ท างานเภสชกร

7-33



นอนเวร เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท เตรยมเครองดม/ อาหารวาง สขาเจาหนาท (สขาผรบบรการสามารถใชรวมกบแผนกผอบตเหตและฉกเฉน)

สวนท 3: คลงยาและเวชภณฑ ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 6 พนท ดงน ตรวจรบ/ เบก-จายยา ท างานเภสชกร-จนท. เกบพสด/ อปกรณ เกบยา (อณหภมปกต) เกบยา (อณหภมต า) เกบเวชภณฑทไมใชยา

สวนท 4: ผลตยา ประกอบดวยพนทใชสอยรวม 8 พนท ดงน เปลยนชด/ เกบของใชสวนตว ผลต/ เตรยม/ ผสมยาทวไป ผลต/ เตรยมยาปราศจากเชอ * ผลต/ เตรยมยาทใหทางหลอดเลอดด า * ผลต/ เตรยมยาเคมบ าบด * เอนกประสงค/ พกผอนเจาหนาท เตรยมเครองดม/ อาหารวาง สขาเจาหนาท\

การใหแสงสวางพงระวงในเรองของแสงบาดตา และความสะอาด โคมทเหมาะส าหรบงานในแผนกเภสชกรรม (PHAMACY) คอ โคมประเภททมลมแนนซต า [14]เพอลดแสงแยงตา เชน โคมทมแผนกรองแสงเกลดแกว(Prismatic) หรอแผนกรองแสงขาวขน(White Diffuser) เปนตน และในสวนบรเวณพนททตองการความสะอาดมาก เชน หองทดลอง หองผลต/ เตรยม/ ผสมยาทวไป เปนตน ควรเลอกใชโคมแบบปด เพอปองกนฝน และสงสกปรก ความสวางของหองใหเปนไปตามมาตรฐานสมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย 300-500 ลกซ วงจรแสงสวางในแผนกเภสชกรรม (PHAMACY) ตองมแหลงจายไฟอยางนอย 2 แหลงทตางกน[13] เพอจายใหกบดวงโคม และ 1 ใน 2 วงจรนนจะตองเลอกตอกบแหลงจายระบบนรภย อปกรณดวงโคมควรเลอกใชเปนแบบประหยดพลงงาน ระบบนรภย หมายถงการจายไฟอตโนมตขณะแหลงจายไฟปกตลมเหลว แบงเปน 5 ประเภท

1. ประเภท 0 (ไมมการขาดตอน) 2. ประเภท 0.15 (ขาดตอนสนมาก) 3. ประเภท 0.5 (ขาดตอนสน) ใชกบโคมไฟ บรภณฑไฟฟาทางการแพทย เพอชวยชวต 4. ประเภท 15 (ขาดตอนปานกลาง) 5. ประเภท >15 (ขาดตอนนาน)

7-34



7.2 ระบบไฟฟาก าลง

นยาม

ระบบไฟฟาก าลง หมายถง ระบบไฟฟาทรบก าลงไฟฟาจากระบบจ าหนายแรงดนสง และลดแรงดนเปน แรงดนต า เพอจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา รายละเอยด

ระบบไฟฟาก าลง ในทนเปนการรบก าลงไฟฟาจากแผงเมนควบคมไฟฟา แลวสงจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟาภายในแผนกเภสชกรรม (PHAMACY)ตอไป นอกจากนยงจะตองจดเตรยมแยกก าลงไฟฟาใหกบเครองมอเฉพาะทใชภายในแผนกเภสชกรรม (PHAMACY) เชน

ตดดควน(Hood) , ตเยน , เครองท าน ารอน ระบบปรบอากาศ และเครองมอทดลองอนๆ เปนตน

เตารบทรบไฟฟาจากแหลงจายระบบไฟฟานรภย ตองสามารถระบได เชน เตารบไฟฟาทตอจากเครองก าเนดไฟฟาใชสแดง และเตารบไฟฟาทตอจาก UPS ใชสเหลอง เปนตน ในการจายก าลงไฟฟาใหกบบรภณฑไฟฟา ตองตดตงอปกรณปองกนเปนไปตามหลกวศวกรรม และกระแสไฟฟาตองมความเพยงพอ เหมาะสมกบโหลดทใชงาน สามารถรองรบโหลดทเพมขนในอนาคตได อปกรณเครองมอทตองใชงานอยางตอเนองตองรบแหลงจายไฟ 2 แหลง เปนอยางนอย และระบบตองสามารถใชงานได สะดวก ปลอดภย ถกตองตามมาตรฐาน และหลกวศวกรรม 7.3 ระบบไฟฟาส ารอง

นยาม

ระบบไฟฟาส ารอง หมายถงแหลงจายระบบไฟฟาส ารอง ใชส าหรบทดแทนการจายก าลงไฟฟาในกรณฉกเฉน หรอแหลงจายก าลงไฟฟาจากการไฟฟาขดของ ลมเหลว เพอใหมไฟฟาใชอยางตอเนอง และปลอดภยสงสด รายละเอยด

ระบบไฟฟาส ารองตดตงเพอใชทดแทนการจายก าลงไฟฟา เมอระบบไฟฟาพนฐานของการไฟฟาสวนทองถนขดของ ตวอยางอปกรณไฟฟาส ารอง เชน เครองก าเนดไฟฟา และ UPS (Uninterruptible Power Supply) เปนตน โดยจะตองจายก าลงไฟฟาใหกบอปกรณไฟฟาส าหรบการปฏบตทดลองอยางตอเนอง เชน

โคมไฟส ารองฉกเฉน โคมไฟปายทางออกฉกเฉน ตดดควน(Hood) ตเยน เครองมอทดลองอนๆ เปนตน ดวงโคม , เตารบไฟฟา และเครองปรบอากาศในพนทบรเวณท างานอยางตอเนอง

7-35



7.4 ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน และโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน

นยาม

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉน[14] หมายถงการใหแสงสวางเมอแหลงจายไฟฟาปกตลมเหลว รวมถงการใหแสงสวางเพอการหนภย (Escape Lighting) และการใหแสงสวางส ารอง (Standby Lighting) โคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน[14] หมายถงโคมไฟฟาทมแหลงจายไฟฟาส ารองจากแบตเตอร เพอใหความสวางกบปายทางออก รายละเอยด

ระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน รายละเอยดคณสมบต และการตดตง ใหยดถอเปนไปตามมาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคมไฟฟาปายทางออกฉกเฉน ของ วสท. และควรตดตงปายทางออกดานลางเปนปายเสรม[4] โดยขอบลางของปายสงจากพน 15-20 เซนตเมตร และขอบของปายอยหางจากขอบประตไมนอยกวา 10 เซนตเมตร ตวอยางรายละเอยดของปายทางออกดานลาง

เปนปายเครองหมายบอกทางเรองแสง (Photoluminescent Escape Sign) สามารถสะสมแสงรอบตวและเรองแสงไดโดยไมพงพาไฟฟา โดยตดตงทกต าแหนงประตเสนทางหนไฟ ทกทางแยกทางเลยว และแนวเสนทางหนไฟทกระยะ 24 เมตร

เปนวสดเรองแสงผลตจาก หนธรรมชาต ไมม Radio Active ไมมสวนผสมของฟอสฟอรส และไมลามไฟ (Fire Retandant B2) โดยพมพวสดเรองแสงเคลอบตดแนนบนแผนอลมนม โดยเรองแสงบรเวณสญลกษณ เพอการมองเหนทชดเจน

คาความสวางเปนไปตามมาตรฐาน DIN67510 (Longtime Afterglowing Pigments and Products) อยในระดบ Class C โดยมคาความสองสวาง 150 mcd/m2 ทนาทท 10 และ 22 mcd/m2 ทนาทท 60

รปท 9 แสดงแบบสญลกษณมขนาด 150 x 300 mm

7-36



7.5 ระบบแจงเหตเพลงไหม

นยาม

ระบบแจงเหตเพลงไหม หมายถงสญญาณทใชแจงเหตในกรณทเกดเพลงไหม รายละเอยด

ร ะบบแจงเหตเพลงไหม ใชกบอาคารเพอเตอนภยในเรองไฟไหม ปองกนชวต และทรพยสน ขอก าหนดการตดตงทวไปใหเปนไปตาม กฎ และมาตรฐานแจงเหตเพลงไหมของ วสท. และอปกรณทใชทกชนดเปนไปตามขอบงคบและขอก าหนดของ NFPA ภายในพนทตองตดตงอปกรณตรวจจบสญญาณ (Heat and Smoke Detector) ครอบคลมทกพนท และตดตงอปกรณแจงเหต(Strobe Horn) เปนตน อปกรณแจงเหตดวยมอจะตองตดตงในต าแหนงทเหนชดเจน และอยในพนททกทางเขาออก และทางหนไฟ สามารถเขาถงไดสะดวก โดยระยะหางระหวางอปกรณแจงเหตดวยมอไมเกน 60 เมตร(วดตามแนวทางเดน) [5]

รปท 10 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบความรอน (HEAT DETECTOR) E.I.T. Standard[5]

รปท 11 แสดงระยะการตดตงอปกรณตรวจจบควน (SMOKE DETECTOR) E.I.T. Standard[5]

7-37



7.6 ระบบโทรศพทอตโนมต

นยาม ระบบโทรศพทอตโนมต หมายถงระบบทใชเพอตดตอสอสารงานตางๆ ทงภายใน และภายนอกอาคาร รายละเอยด

ระบบโทรศพทอตโนมตเปนอปกรณเพอใชส าหรบตดตอสอสารงานตางๆ ทงภายใน และภายนอกอาคาร ซงรวมถงแบบมสาย และไรสาย ในปจจบนระบบโทรศพทแบบ IP PABX ซงเปนระบบทถกออกแบบใหใชรวมกบระบบ NET WORK ได และสามารถรองรบเทคโนโลยในอนาคต เปนทนยมใชกนอยางกวางขวางมากขน ระบบโทรศพทในพนทควรไมนอยกวา 2 จด 7.7 ระบบเสยงประกาศ

นยาม

ระบบเสยงประกาศ หมายถง อปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ รายละเอยด

ระบบเสยงประกาศ เปนอปกรณใชเพอตดตอสอสารงานประชาสมพนธตางๆ ใชในงานประกาศขอมลขาวสาร มเสยงเตอนกอนทจะท าการประกาศ ใชในการเปดเพลง และระบบตองสามารถประกาศเรยกฉกเฉน(OVER RIDE) ได ในพนทท างาน ประกอบดวย ล าโพง , วอลลมปรบความดงเสยง เปนตน

พนทสวนท 1 เชนโถงรอรบยาตองตดตงอปกรณระบบเสยงประกาศยอย ประกอบดวย เชน MIXING AMPLIFIER ไมโครโฟนตงโตะ ล าโพง เปนตน

7.8 ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม

นยาม

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม หมายถง อปกรณรบสญญาณทวรวม และกระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร เปนตน รายละเอยด

ระบบเสาอากาศโทรทศนรวม เปนอปกรณรบสญญาณทวรวม เชน ชองทวดจตอลพนฐาน และจานดาวเทยม กระจายสญญาณไปยงเตารบตามจดตาง ๆ เพอใชส าหรบการรบชม ขอมล ขาวสาร ในพนทท างาน ประกอบดวย เตาเสยบจายสญญาณ เปนตน

7-38



7.9 ระบบสอสารดวยความเรวสง

นยาม

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนกระบวนการถายทอดหรอแลกเปลยนขาวสารระหวางผสงกบผรบ โดยผานทางระบบเครอขายคอมพวเตอร รายละเอยด

ระบบสอสารดวยความเรวสง เปนการเชอมตอระบบเครอขายคอมพวเตอรถงกน ภายในพนทใกล ๆ กน ออกแบบมาเพอใหบรการแลกเปลยนขาวสารกน ในสวนตางๆ ขององคกรในบรเวณทไมไกลกนมาก เชนอยในอาคารเดยวกน ระหวางชนอาคาร สามารถดแลไดเอง โดยไมตองใชระบบสอสารขอมลแบบอน ในพนทควรมไมนอยกวา 2 จด อปกรณประกอบดวย คอมพวเตอร , Switch/Hub , Access Point และเตารบ เปนตน 7.10 ระบบทววงจรปด

นยาม

ระบบทววงจรปดหมายถง ระบบการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย รายละเอยด

ระบบทววงจรปดเปนการบนทกภาพเคลอนไหวดวยกลองวงจรปด ซงเปนระบบส าหรบใชเพอการรกษาความปลอดภย ตดตงกลองตรงจดบรเวณประตโถงทางเขา-ออก ในพนทท างาน ประกอบดวย กลอง เปนตน 7.11 ระบบควบคมการเขาออก

นยาม

ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต เพอปองกนและควบคมการเขาถงในสถานทเฉพาะทตองการความปลอดภย รายละเอยด

ระบบ Access Control เปนระบบทควบคมการเขา หรอ ออก อตโนมต โดยจ าเปนตองใชรหส ขอมล เพอการเขาถง เชน KEY CARD และการสแกนนวมอ จดบรเวณตดตงตรงประตโถงทางเขา-ออก เปนตน 7.12 ระบบการตอลงดน

นยาม

ระบบการตอลงดน หมายถงการตอลงดนของระบบไฟฟา และโครงสรางของอปกรณในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ทเปนโลหะ

7-39



รายละเอยด

การตอลงดนของระบบไฟฟา เปนการตอจดนวตรอนลงดนทแผงเมนประธานของอาคาร การตอลงดนของอปกรณในสวนของแผนกเภสชกรรม (PHAMACY) หามตอแยกอปกรณลงดนโดยตรง การตดตงตองเปนการตอสายกราวดเขากบโครงสรางทเปนโลหะในสวนทไมมกระแสไฟฟาไหล ไปยงบสบารกราวดของตแผงควบคม และตอผานสายกราวดจากแผงควบคมไปลงดนทบสบารนวตรอนภายในแผงเมนประธานของอาคารเทานน ระบบการตอลงดนจะเปนการตอแบบ TN-S และไมอนญาตใหใชระบบ TN-C[3]

เอกสารอางอง

[1] IEEE Recommended Practice for Electric Systems in Health Care Facilities (IEEE Std 602-2007)

[2] มาตรฐานการตดตงทางไฟฟาส าหรบประเทศไทยพ.ศ.2545: วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

[3] ElectricalInstallation: Medical Location (EIT 2006-52) [4] มาตรฐานระบบไฟฟาแสงสวางฉกเฉนและโคไฟปายทางออกฉกเฉน: วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรม

ราชปถมภ [5] มาตรฐานแจงเหตเพลงไหม: วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ [6] มาตรฐานการปองกนฟาผาส าหรบสงปลกสราง : วศวกรรมสถานแหงประเทศไทยใน พระบรมราชปถมภ [7] สมาคมวศวกรออกแบบและปรกษาเครองกล และไฟฟาไทย ชอเรองหนงสอ การ

ตดตงทางส าหรบสถานทเฉพาะ ; ความปลอดภยในสถานพยาบาล (Medical Location Safety) : ววฒน กลวงศวทย

[8] สมาคมวศวกรออกแบบและปรกษาเครองกล และไฟฟาไทย ชอเรองหนงสอ การ ตอลงดนระบบไฟฟา (System Grounding)” : ววฒน กลวงศวทย

[9] คณภาพก าลงไฟฟาเลมท 2 การกราวนดระบบไฟฟาและสอสาร: วฒนา สนทรานรกษ [10] การออกแบบระบบไฟฟา Electrical SystemDesign : ประสทธ พทยพฒน [11] เครองกระตนกลามเนอและประสาทดวยไฟฟาทใชทางกายภาพบ าบด: เภสชกรชย พนธธระเกยรก าจร [12] หลกการและเทคนคการออกแบบระบบไฟฟา: รศ.ศล บรรจงจตร [13] IEC 60364-7-710 Electrical Installations of Buildings: Requirements for Special

Installations or Locations-Medical Locations [14] สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ชอเรองหนงสอ แนวทางประหยดพลงงานไฟฟาแสงสวาง [15] สมาคมไฟฟาแสงสวางแหงประเทศไทย ชอเรองหนงสอ ขอแนะน าระดบความสองสวางภายในอาคาร ของประเทศไทย

8-40



8. งานระบบวศวกรรมเครองกล

8.1 ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ

นยาม

ระบบปรบอากาศและระบายอากาศ หมายถง การควบคมอณหภม ความชน คณภาพของอากาศ ความดนอากาศทศทางการไหล การหมนเวยนของอากาศ และควบคมการแพรเชอโรคในพนทปฏบตงาน

รายละเอยดระบบปรบอากาศและระบายอากาศส าหรบแผนกเภสชกรรม

1. พนทปฏบตงานส าหรบเจาหนา เชน หองเตรยมยา/จดยา , หองจายเงน , หองจายยา , หองใหค าปรกษาเรองยา , คลงยายอย , หองท างานหวหนา , หองท างานเภสช , หองเอนกประสงค/พกผอนเจาหนาท แนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงแบบแขวนใตฝาเพดานหรอแบบตดผนง ทสามารถซอมบ ารงเครองปรบอากาศไดสะดวก มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบ PRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต สามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 25 องศาเซลเซยส มการเตมอากาศบรสทธและ มการดดอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอก

2. พนทส าหรบตรวจรบคลงยาและเวชภณฑ เชน หองตรวจรบ/เบกยา , หองท างานเภสชและเจาหนาท , หองเกบยาอณหภมต า แนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงแบบแขวนใตฝาเพดานหรอแบบตดผนง ทสามารถซอมบ ารงเครองปรบอากาศไดสะดวก มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบ PRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต สามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 25 องศาเซลเซยส มการเตมอากาศบรสทธและ มการดดอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอก โดยมการควบคมทศทางการไหลของอากาศจากทสะอาดมากไปยงทสะอาดนอย ระบบไฟฟาทจายใหกบเครองปรบอากาศและระบายอากาศ ตองตอผานระบบจายไฟฟาส ารอง การออกแบบใหค านงถงการใชงานของพนทตลอด 24 ชวโมง

3. พนทผลตยาและผสมยา เชน หองผลต/เตรยม/ผสมยาทวไป , ผลต/เตรยมยาปราศจากเชอ , ผลต/เตรยมยาทใหทางหลอดเลอด , ผลต/เตรยมยาเคมบ าบด ,

แนะน าใหเลอกเครองปรบอากาศทสามารถตดตงเหนอฝาเพดานแบบทตอทอสงลมเยน จายลมเยนผานหวจายลมเยนทฝาเพดานและลมกลบกตดตงทฝาเพดานพรอมชองส าหรบไวซอมบ ารงระบบปรบอากาศ มแผงกรองอากาศอยางนอยระดบPRE FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 25-30 เปอรเซนต และระดบ MEDUIM FILTER ทสามารถกรองฝนไดไมนอยกวา 85-90 เปอรเซนตสามารถควบคมอณหภมอยทประมาณ 21 -24 องศาเซลเซยส และสามารถควบคมความชนสมพทธอยทปรมาณ 50 -/+10% มการเตมอากาศบรสทธและ มการดดอากาศภายในพนทปฏบตงานออกสภายนอก โดยมการควบคมทศทางการไหลของอากาศจากทสะอาดมากไปยงทสะอาดนอย

การควบคมความดนส าหรบพนทหองสะอาดตองมความดนเปนบวก

ระบบไฟฟาทจายใหกบเครองปรบอากาศและระบายอากาศ ตองตอผานระบบจายไฟฟาส ารอง

http://rvsintergroup.com/air_conditioning_system3.php

8-41



หมายเหต การระบายอากาศของแผนกอบตเหตและฉกเฉนท าได 2 วธคอ 1. การระบายอากาศโดยวธธรรมชาต เงอนไขหองหรอบรเวณมผนงดานนอกอยางนอยหนงดานโดยมชองเปดสภายนอกได ซงจะตองเปดใหอากาศผานในขณะใชสอยพนทนน ๆ ตองมพนทลมผานสทธไมนอยกวารอยละ 10 เมอเทยบกบพนทหอง 2. การระบายอากาศโดยวธกล ใชกบพนทใดกไดโดยใหมพดลมระบายอากาศคอยขบเคลอนอากาศเพอใหเกดการน าอากาศออกสภายนอกเขาสหองหรอบรเวณโดยมอตราไมนอยกวา ทระบไว ในกฎกระทรวงฯ ทออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร

9-42



9 ระบบวศวกรรมสงแวดลอม

9.1 ระบบประปา

1) มระบบจายน าทสะอาด ไมปนเปอนสงทเปนอนตรายตอสขภาพ ไมมการรวซม และมแรงดนเพยงพอตอการใชงาน

2) มระบบสารองน าประปา ทสามารถใหบรการไดตลอดระยะเวลาการรกษา

9.2 ระบบระบายน าและระบบสขาภบาล

1) มระบบรวบรวมน าท งทไมกอใหกอใหเกดการแพรกระจายหรอสะสมเช อโรคทางน าและอากาศ 2) มการแยกประเภททอตางๆ ตามระบบการใชงานอยางชดเจน เชน ทอสวม ทอน าท ง ทอระบาย

อากาศ ทอระบายน าฝน ทอระบายน าท งจากเครองปรบอากาศ โดยไมมการรวซม 3) ระบบสขาภบาลเภสชกรรม ใหใช ทอน าท ง แยกระบบรวบรวมทอ ไปบอบาบดปรบสภาพ กรด

ดาง กอนรวบรวมเขาระบบบาบดน าเสย

9.3 ระบบดบเพลง

มเครองดบเพลงชนดทสามารถดบเพลง เหมาะสมกบประเภทและชนดของเพลง แตละประเภท 1) ถงดบเพลงเคมชนดห ว ( PATABLE FIRE EXTINHGUISHER ) ( A , B & C Type ) สาหรบหอง

ทวไป 2) ถงดบเพลงชนดสารสะอาด ( CLEAN AGENT ) เชน กาซไนโตเจน ,กาซคารบอนไดออไซ ,กาซ FM

200 , กาซ N2

9.4 ระบบบาบดน าเสย

มระบบรวบรวมน าเสยของทอระบบสขาภบาลไปสระบบบาบดน าเสยรวม หรอระบบบาบดน าเสยเฉพาะท ทสามารถรองรบปรมาณน าเสยและบาบดน าเสยไดตามมาตรฐานคณภาพน าท ง

9.5 การจดการมลฝอย

จดใหมทพกมลฝอย โดยมภาชนะรองรบมลฝอย แยกมลฝอยตามประเภทมลฝอยทวไป มลฝอยตดเช อ มลฝอยอนตราย มฝาปดมดชด ไมรวซม ทาดวยวสดททาความสะอาดงาย

vi

vi คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


ภาคผนวก

vii

vii คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


vi

vi คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


ภาคผนวก

vii

vii คมอการออกแบบอาคารสถานบรการสขภาพและสภาพแวดลอม: แผนกเภสชกรรม


คู่มือการออกแบบอาคารสถาน...

Documents