คู่มือแนวทางการดำาเนินงาน · -...

คมอแนวทางการดำาเนนงาน

โครงการพฒนาเดกปฐมวย

เพอรองรบยทธศาสตรชาต

ปงบประมาณ 2557

ชอหนงสอ : คมอแนวทางการดำาเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต

ปงบประมาณ 2557

บรรณาธการ : พญ.นพวรรณ ศรวงคพานช

พมพครงท 1 : มถนายน 2557

จำานวนพมพ : 1,000 เลม

ผลตโดย : สถาบนราชานกล

สงวนลขสทธตามพระราชบญญต

หามลอกเลยนแบบสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมนโดยไมไดรบอนญาตจากเจาของลขสทธ

พมพท : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด

เดกเปนทรพยากรทมคณคายงตอการพฒนาประเทศในอนาคต การทเดกจะเจรญเตบโตเปนผใหญทมคณภาพนน

เดกจะตองมพฒนาการทสมบรณพรอมทงดานรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสตปญญา จงมความจำาเปนทเดกจะ

ตองไดรบการพฒนาตงแตอยในครรภมารดาและตอเนองไปจนถงวยรน โดยเฉพาะพฒนาการดานสตปญญาและอารมณ

ซงเปนทกษะทจำาเปนตอการดำารงชวตทงในปจจบนและอนาคต

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสขไดตระหนกถงสถานการณปญหาตางๆของเดกไทยทเกดขน โดยเฉพาะเดกท

มพฒนาการไมสมวยหรอลาชาจงไดวางแผนดำาเนนโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาตขนในปงบประมาณ

2557 น เพอพฒนาและเสรมสรางใหเดกไทยมพฒนาการสมวยอยางรอบดาน เตบโตเปนเดกทฉลาดทงทางสตปญญาและ

อารมณ สามารถดำาเนนชวตอยางสรางสรรคเพอเปนความหวงและพลงใหชาตบานเมองตอไปในอนาคต ตลอดจนมศกยภาพ

สามารถแขงขนกบนานาประเทศไดทงในระดบอาเซยนและระดบสากล

สถาบนราชานกลไดรบมอบหมายจากกรมสขภาพจต ใหรวมกบหนวยงานตางๆ ในการดำาเนนโครงการพฒนาเดก

ปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต จงไดจดทำาคมอแนวทางการดำาเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตร

ชาต ปงบประมาณ 2557 นขน เพอเปนแนวทางในการดำาเนนงานพฒนาคณภาพระบบบรการในการพฒนาเดกปฐมวยให

มพฒนาการสมวยหรอเตมตามศกยภาพ โดยมงหวงใหบคลากรผเกยวของกบการใหบรการทกระดบใชเปนเครองมอในการ

สอสารและจดบรการใหแกเดกและครอบครว รวมทงหนวยงานทเกยวของทงในสวนกลางและระดบเขตบรการสาธารณสข

สามารถวางแผนและประเมนผลการดำาเนนงานพฒนาเดกปฐมวยไดสอดคลองกบปญหาและความตองการของผรบบรการ

ในแตละพนทไดอยางเหมาะสม

คณะผจดทำาหวงเปนอยางยงวาเนอหาในคมอฉบบนจะเปนประโยชนตอผทเกยวของและผรบผดชอบ

ในการดำาเนนงานอยางมประสทธภาพตอไป

แพทยหญงอมพร เบญจพลพทกษ

ผอำานวยการสถาบนราชานกล

คำ�นำ�

กคมอแนวทางการดำาเนนงาน

โครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557

ข คมอแนวทางการดำาเนนงาน

โครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาตปงบประมาณ 2557

คำานำา กสารบญ คบทนำา 1การจดบรการเพอพฒนาเดกปฐมวยในหนวยบรการทเกยวของตามโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบ 5ยทธศาสตรชาต - การดแลสขภาพจตหญงตงครรภ 6 - กรอบแนวคดการสงเสรมพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป 7ผงไหลขนตอนการใหบรการในโรงพยาบาล 8 - โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล 8 - โรงพยาบาลชมชน 9 - โรงพยาบาลทวไป / โรงพยาบาลศนย 10การประเมนพฒนาการเดกในศนยพฒนาเดกเลก 11การประเมนความฉลาดทางอารมณในศนยพฒนาเดกเลก 12ขนตอนการดำาเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557 13บทบาทหนาทผรบผดชอบโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557 15ผงการประเมนผลการดำาเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557 19บรรณานกรม 20ภาคผนวก 21 - แบบฟอรม 1 รายงานผลการประเมนและกระตนพฒนาการเดกแรกเกด - 5 ป 23 สำาหรบโรงพยาบาลชมชน - แบบฟอรม 2 แบบฟอรมการบนทกพฒนาการเดกรายบคคลเพอตดตามความกาวหนา 24 สำาหรบโรงพยาบาลชมชน - แบบฟอรม 3 รายงานผลการประเมนและกระตนพฒนาการเดกแรกเกด – 5 ป 25 สำาหรบหนวยงานทรบการประเมนหลกและหนวยทรวมดำาเนนการ - แบบฟอรม 4 แบบบนทกรายงานสรปและวเคราะหผลการดำาเนนงานความสำาเรจในการกระตน 27 พฒนาการเดกทมพฒนาการไมสมวยใน รพช.ป 2557 - แบบฟอรม 5 การจดทำารายงานความกาวหนาของการดำาเนนงานตามตวชวดทสำาคญทกรมสขภาพจต 28 ดำาเนนการและสนบสนนนโยบายและยทธศาสตรของกระทรวงสาธารณสข : “ระดบความสำาเรจในการกระตนพฒนาการเดกทมพฒนาการไมสมวยใน รพช.” - แบบฟอรม 6 แบบรายงานผลการดำาเนนงานสขภาพจตตามนโยบายเรงดวนของกระทรวงสาธารณสข 29 ปงบประมาณ 2557 : การพฒนาความฉลาดทางอารมณ (EQ) ในศนยเดกเลก - แบบฟอรม 7 แบบรายงานผลการดแลสขภาพจตหญงตงครรภสำาหรบโรงพยาบาลชมชน 30 - แบบฟอรม 8 แบบประเมนตนเองของบคลากรกรมสขภาพจตทไดรบการอบรมเพอเปนวทยากรหลก 31 - แบบฟอรม 9 แบบประเมนความพงพอใจในการใชสอ/เทคโนโลย โครงการพฒนาเดกปฐมวย 32 เพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557คณะผจดทำา 33

ส�รบญหนา

คคมอแนวทางการดำาเนนงาน


ง คมอแนวทางการดำาเนนงาน


เดกปฐมวยเปนชวงทมการพฒนาอยางรวดเรวทงในดานรางกาย การเจรญเตบโตและพฒนาการ จงเปนวยท

มความเสยงสงจากปจจยตางๆทจะสงผลกระทบตอเดก มการคาดการณวาเดกปฐมวย (อายแรกเกด – 5 ป) ประมาณ

2 ลานคนทวโลกไมสามารถพฒนาดานสตปญญาไดอยางเตมศกยภาพจากความยากจน ปญหาสขภาพ ปญหาดานโภชนาการ

และการดแลทบกพรองไมเหมาะสม ซงสงผลตอการมรายไดเมอเดกเตบโตขนเปนผใหญ หากไมสามารถหลดพนจากปญหา

ความยากจนไดกจะกระทบตอการพฒนาและความมงคงของประเทศนนตอไปทงในปจจบนและอนาคต

ในประเทศไทย สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดกำาหนดยทธศาสตรหนง

ทสำาคญคอการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยนตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11

(พ.ศ. 2555-2559) เพอเรงสรางภมคมกนในประเทศใหเขมแขง เตรยมความพรอมคน สงคมและระบบเศรษฐกจของประเทศ

ใหสามารถปรบตวรองรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงโดยเฉพาะขอผกพนทจะเปนประชาคมอาเซยนในป 2558

ไดอยางเหมาะสม โดยใหความสำาคญกบการพฒนาคนและสงคมไทยใหมคณภาพ มงเนนการพฒนาคณภาพคนไทยทกกลมวย

ใหมความพรอมทงกาย ใจ สตปญญา อารมณ คณธรรมและจรยธรรม สามารถเรยนรไดตลอดชวต มภมคมกนตอการ

เปลยนแปลงและเปนพลงสำาคญทมคณภาพในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ รฐบาลจงไดใหความสำาคญ

ในการพฒนาเดกและเยาวชนโดยเฉพาะเดกปฐมวยจงไดจดทำาแผนยทธศาสตรชาตดานเดกปฐมวย (แรกเกดถงกอนเขา

ประถมศกษา) ขน เพอจะไดพฒนาเดกปฐมวยทกคนในประเทศไทยใหมการพฒนารอบดานตามวยอยางมคณภาพและ

ตอเนอง

กระทรวงสาธารณสขจงมนโยบายในการพฒนาใหคนไทยทกคนมคณภาพเพมขนทงรางกาย จตใจและสตปญญา

วางเปาหมายสำาคญในการพฒนาเดกไทยใหมระดบคาเฉลยเชาวนปญญาไมตำากวาคากลางมาตรฐานสากลทระดบ 100

จดทำาแผนพฒนาเดกตามกลมวยตงแตเดกปฐมวย วยเรยน และวยรน ในกลมเดกปฐมวยนนมงเนนใหเดกไดรบการสงเสรม

พฒนาการใหมพฒนาการสมวยไมนอยกวารอยละ 85 รวมทงการสงเสรมพฒนาการและความฉลาดทางอารมณ เพอใหเดก

มความฉลาดทางสตปญญาเฉลยไมนอยกวา 100 และมความฉลาดทางอารมณไมตำากวาเกณฑมาตรฐานคอไมนอยกวา

รอยละ 70

จากการสำารวจพฒนาการเดกปฐมวยของกรมอนามย ตงแตป 2542-2553 พบวาเดกไทยมปญหาพฒนาการ

ดานภาษาและการใชกลามเนอมดเลกคอนขางมากมาตลอด ซงพฒนาการทงสองดานนมความสมพนธกบความฉลาดทาง

สตปญญาของเดก จากผลการสำารวจพบวามรอยละของเดกปฐมวยทมพฒนาการลาชาเพมมากขน ดงแสดงในตารางท 1

และผลการสำารวจในป 2553 พบเดกมพฒนาการปกตเพยงรอยละ 70.3 แตมพฒนาการดานใดดานหนงลาชาถง

รอยละ 29.7

บทนำ�

1คมอแนวทางการดำาเนนงาน


2 คมอแนวทางการดำาเนนงาน


สวนในเดกวยเรยนมผลการสำารวจระดบสตปญญาของกรมสขภาพจต พ.ศ.2554 ในกลมตวอยางเดก

อาย 6-15 ป จำานวน 72,780 คน ซงเปนตวแทนในระดบจงหวด 76 จงหวดทวประเทศ ดวยแบบทดสอบ

SPM (Standard Progressive Matrices) parallel version พบวาเดกไทยมระดบสตปญญา (Intelligence Quotient : IQ)

เฉลยเทากบ 98.59 ซงตำากวาคากลางมาตรฐานสากลปจจบน (IQ=100) และเมอดในภาพรวมของประเทศ พบวามเดก

เกอบครงหนง (48.5%) ทมปญหาระดบสตปญญาอยในเกณฑตำา (IQ < 100) รวมทง พบวาประเทศมเดกกลมทมปญหา

ระดบสตปญญาบกพรอง (IQ < 70) อยถง 6.5% เมอเทยบกบมาตรฐานสากลคอไมควรเกน 2% และรปแบบการกระจาย

ตวตามโคงปกตของระดบสตปญญายงมความแตกตางกน ดงแสดงในตารางท 2

ใน พ.ศ. 2554 กรมสขภาพจต ไดสำารวจระดบความฉลาดทางอารมณจากกลมตวอยาง 5,325 คน ซงเปน

นกเรยนไทยปการศกษา 2553 ทง 76 จงหวด อาย 6-11 ป หรอระดบชน ป.1-ม.6 โดยใชแบบประเมนความฉลาด

ทางอารมณเดกอาย 6-11 ป สำาหรบคร พบวาเดกนกเรยนไทยอาย 6-11 ป มคะแนนความฉลาดทางอารมณ (Emotional

Quotient : EQ) เฉลยจดอยระดบตำากวาเกณฑปกต (45.12) โดยเดกนกเรยนกลมนมจดออนทง 3 องคประกอบใหญ คอ

ด เกง สข และทกดานในดานยอย ไดแก ปรบตวตอปญหา (46.65) ควบคมอารมณ (46.50) ยอมรบถกผด (45.65) พอใจ

ในตนเอง ( 45.65) ใสใจและเขาใจอารมณผอน (45.42) และรจกปรบใจ (45.23) และมจดออนมากในดานรนเรงเบกบาน

(44.53 ) กลาแสดงออก (43.48) และมงมนพยายาม (42.98) โดยทงกรงเทพมหานครและ 4 ภาค มคะแนนความฉลาด

ทางอารมณ (EQ) เฉลยจดอยระดบตำากวาเกณฑปกตเชนกน ภาคใตมคะแนนเฉลยสงสด 45.95 ซงใกลคาปกตมากทสด

รองลงมาคอภาคเหนอ (45.84) กรงเทพมหานคร (45.62) ภาคกลาง (44.38) และตำาสดคอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

(44.04) ดงแสดงในตารางท 3

6.5% เมอเทยบกบมาตรฐานสากลคอ ไมควรเกน 2% และรปแบบการกระจายตวตามโคงปกคของระดบสตปญญายงมความแตกตางกน ดงแสดงในตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลย IQ จ านวนและรอยละสตปญญา (IQ) เดกนกเรยนไทยระดบประเทศและแยกรายภาค

ประเทศ/ภาค จ านวน คาเฉลย IQ IQ < 100 IQ = 100 IQ ˃ 100 จ านวน(รอยละ) จ านวน(รอยละ) จ านวน(รอยละ)

ระดบประเทศ กรงเทพมหานคร ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคใต ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

72,780 1,163 23,746 16,306 13,042 18,523

98.6 104.5 101.3 100.1 96.9 96.0

35,324 (48.5) 427 (36.7) 10,301 (43.4) 7,456 (45.7) 6,830 (52.4) 10,310 (55.7)

3,243 (4.5) 46 (4.0) 1,047 (4.4) 756 (4.6) 548 (4.2) 846 (4.6)

34,213 (47.0) 690 (59.3) 12,398 (52.2) 8,094 (49.6) 5,664 (43.4) 7,367 (39.8)

ใน พ.ศ. 2554 กรมสขภาพจต ไดส ารวจระดบความฉลาดทางอารมณจากกลมตวอยาง 5,325 คน ซงเปน

นกเรยนไทยปการศกษา 2553 ทง 76 จงหวด อาย 6-11 ป หรอระดบชน ป.1-ม.6 โดยใชแบบประเมนความฉลาดทางอารมณเดกอาย 6-11 ป ส าหรบคร พบวา เดกนกเรยนไทยอาย 6-11 ป มคะแนนความฉลาดทางอารมณ (Emotional Quotient : EQ) เฉลย จดอยระดบต ากวาเกณฑปกต (45.12) โดยเดกนกเรยนกลมนมจดออนทง 3 องคประกอบใหญ คอ ด เกง สข และทกดานในดานยอย ไดแก ปรบตวตอปญหา (46.65) ควบคมอารมณ (46.50) ยอมรบถกผด (45.65) พอใจในตนเอง ( 45.65) ใสใจและเขาใจอารมณผอน (45.42) และรจกปรบใจ (45.23) และมจดออนมากในดานรนเรงเบกบาน (44.53 ) กลาแสดงออก (43.48) และมงมนพยายาม (42.98) โดยทงกรงเทพมหานครและ 4 ภาคมคะแนนความฉลาดทางอารมณ (EQ) เฉลยจดอยระดบต ากวาเกณฑปกตเชนกน ภาคใตมคะแนนเฉลยสงสด 45.95 ซงใกลคาปกตมากทสด รองลงมาคอภาคเหนอ (45.84) กรงเทพมหานคร (45.62) ภาคกลาง (44.38) และต าสดคอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (44.04) ดงแสดงในตารางท 3

ตารางท 3 คะแนน T ความฉลาดทางอารมณแบงตามรายภาค

ภาค EQ กลมอาย 6-11 ป จ านวน Mean (คาปกต) SD

ภาคเหนอ 1149 45.84 (50-60) 7.62 ภาคใต 1167 45.95 (50-60) 7.50 ภาคกลาง 1235 44.38 (50-60) 7.41 ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1129 44.04 (50-60) 8.56 กทม. 645 45.62 (50-60) 8.19

การศกษาวจยในตางประเทศพบวาหากเดกปฐมวยขาดการสงเสรมพฒนาการ ไมไดรบการดแลอยางเหมาะสม

จะสงผลตอพฒนาการและการเรยนรของเดกจากการเปลยนแปลงโครงสรางของสมองและระบบประสาท แตหากเดกกลมเสยงเหลานไดรบการชวยเหลอ โครงสรางของสมองกจะมการจดเรยงตวใหม (reorganization) ท าใหเดกมพฒนาการและการ เรยนรทดขน และจากการศกษาโปรแกรมสงเสรมพฒนาการในระยะยาวยงพบวาการลงทนสงเสรม

ตารางท 1 แสดงรอยละของเดกปฐมวยทมพฒนาการสมวยและลาชา ตงแตปพ.ศ. 2542-2553

ป

(พ.ศ.)

พฒนาการเดกอาย 1-3 ป

(รอยละ)


(รอยละ)


(รอยละ)

2542 78.2 21.8 62.9 27.1 71.7 28.3

2547 81.3 19.7 59.2 41.8 71.0 29.0

2550 74.9 25.1 57.9 42.1 67.7 32.3

2553 71.4 28.6 68.2 31.8 70.3 29.7

สมวย ลาชา สมวย ลาชา สมวย ลาชา

เครองมอ หนวยงาน

Denver II กรมอนามย



การศกษาวจยในตางประเทศพบวาหากเดกปฐมวยขาดการสงเสรมพฒนาการ ไมไดรบการดแลอยางเหมาะสม

จะสงผลตอพฒนาการและการเรยนรของเดกจากการเปลยนแปลงโครงสรางของสมองและระบบประสาท แตหากเดก

กลมเสยงเหลานไดรบการชวยเหลอ โครงสรางของสมองกจะมการจดเรยงตวใหม (reorganization) ทำาใหเดกมพฒนาการ

และการเรยนรทดขน และจากการศกษาโปรแกรมสงเสรมพฒนาการในระยะยาวยงพบวาการลงทนสงเสรมพฒนาการ

ในเดกปฐมวยนนนอกจากจะใหผลตอบแทนแกตวเดกและครอบครวแลวยงใหผลตอบแทนแกสงคมดวย โดยเดกเหลาน

เมอโตขนจะทำางาน มรายได ลดความเสยหายจากการกออาชญากรรม นอกจากนยงพบวามารดาตงครรภกลมเสยง

ทมปญหาดานจตสงคม เชน เครยด ซมเศรา มพฤตกรรมดมสรา รวมทงมารดาทตงครรภในชวงวยรน จะสงผลกระทบตอ

การเจรญเตบโตและการพฒนาของสมองและระบบประสาทของเดก ทำาใหเดกมปญหาดานพฒนาการ สตปญญา พฤตกรรม

และอารมณ รวมทงมความเสยงเพมขนตอการมปญหาสขภาพในวยผใหญ ไดแก โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง โรคอวน

โรคหลอดเลอดสมองและโรคมะเรงบางชนด

กระทรวงสาธารณสขจงไดกำาหนดกรอบแนวคดและแนวทางในการขบเคลอนนโยบายการดำาเนนงาน โดยม

เปาหมายในการดำาเนนงาน ดงตาราง

ตารางท 3 คะแนน T ความฉลาดทางอารมณของเดกอาย 6 - 11 ป แบงตามรายภาค

EQ กลมอาย 6-11 ปภาค

จำานวน Mean (คาปกต) SD

ภาคเหนอ 1,149 45.84 (50-60) 7.62

ภาคใต 1,167 45.95 (50-60) 7.50

ภาคกลาง 1,235 44.38 (50-60) 7.41

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1,129 44.04 (50-60) 8.56

กทม. 645 45.62 (50-60) 8.19

ระดบ ผลลพธเชงระบบ ผลลพธตอกลมเปาหมาย

ประเทศ

กระทรวง

กรม

เขตบรการสขภาพ

มฐานขอมล/การสำารวจสตปญญา

มระยะการดแลหญงตงครรภและเดกปฐมวย

มฐานขอมลการดแลหญงตงครรภ/เดกท

พฒนาการไมสมวย

มระบบเฝาระวงดแลหญงตงครรภทมความ

เสยง/เดกทมพฒนาการไมสมวย

IQ เฉลย 98.6 (ปพ.ศ. 2554 ) เปน 100 (ปพ.ศ. 2559)

- หญงตงครรภไดรบการดแล

- เดกปฐมวยทกคน (ปกต/เสยง/บกพรอง) ไดรบการ

สงเสรมพฒนาการตามวย

- หญงตงครรภทมความเสยงไดรบการดแล

- เดกทมพฒนาการไมสมวย/เดกทมความเสยงตอ

ปญหาอควไดรบการสงเสรมใหพฒนาไดเตมศกยภาพ

- หญงตงครรภทมความเสยงไดรบการดแล

- เดกทมพฒนาการไมสมวย/เดกทมความเสยงตอ

ปญหาอควไดรบการสงเสรมใหพฒนาไดเตมศกยภาพ



ในการดำาเนนงานนนไดกำาหนดแนวทางการพฒนาระบบบรการคณภาพ ดงน

1. การพฒนา ANC (Antenatal care) คณภาพ กำาหนดใหมการคดกรองปญหาดานจตสงคมของมารดา

ตงครรภโดยใชแบบประเมน ST-5 ประเมนความเครยด คดกรองภาวะซมเศราโดยใช 2Q ประเมนการดมสรา ใหการดแล

สขภาพจตหญงตงครรภ พฒนาคณภาพตามเกณฑ/แนวทางทกำาหนด และสอสารเผยแพรองคความรการดแลหญงตงครรภ

และทารกในครรภ

2. การพฒนา WCC (Well child care) คณภาพ โดยใหมการพฒนาระบบเฝาระวงปญหาพฒนาการในพนท

ประเมนเพอชวยเหลอเดกทสงสยวามพฒนาการลาชาหรอมพฒนาการลาชา สอสาร เผยแพรองคความรดานการดแลเดก

และการสงเสรมพฒนาการเดกแกพอแม ผเลยงด และพฒนาคณภาพตามเกณฑ/แนวทางทกำาหนด

3. การพฒนา DCC (Day care center) คณภาพหรอตนแบบ โดยใหมการคดกรองและประเมนพฒนาการเดก

ประเมนความฉลาดทางอารมณเดกปละ 2 ครง จดกจกรรมสงเสรมพฒนาการและอควเดก สงตอเดกทมพฒนาการลาชา

หรอมความเสยงตอปญหาอควเพอรบการดแลตอเนอง ประเมนความเครยดครพเลยงศนยเดกเลกปละครง และพฒนา

คณภาพตามมาตรฐานศนยเดกเลกแหงชาต

กรมสขภาพจต ไดตระหนกถงสถานการณปญหาตางๆ ของเดกไทยทเกดขน โดยเฉพาะเดกทสงสยมพฒนาการ

ลาชาทมประมาณรอยละ 30 ในป 2553 จงจดทำาโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรในปงบประมาณ 2557

น เพอสงเสรมพฒนาคณภาพของเดกไทยอนเปนทรพยากรทมคณคาของประเทศชาต ใหมพฒนาการสมวยอยางรอบดาน

ตลอดจนมศกยภาพสามารถแขงขนกบนานาประเทศได ซงการพฒนาเดกใหมพฒนาการสมวยตามเปาหมายทวางไวนน

จำาเปนตองสรางการมสวนรวมจากทกภาคสวนทมสวนเกยวของกบการพฒนาเดก ไดแก

1. ครอบครว บาน โดยตองพฒนาใหผเลยงดเดก บดา มารดา ป ยา ตา ยาย ฯลฯ มทกษะในการดแลเดก

2. ระบบบรการในสถานบรการสาธารณสขทมคณภาพมาตรฐาน ทงคลนกฝากครรภทมคณภาพ เพอดแลมารดา

ทตงครรภใหมสขภาพดทงกายและใจ โดยเฉพาะมารดากลมเสยง ไดแก มารดาทมความเครยด ซมเศรา หรอดมสรา มารดา

ทมปญหาดานจตเวชและมารดาทตงครรภในชวงวยรน ซงอาจสงผลตอบตรทเกดมาใหมพฒนาการลาชาได และคลนกเดก

สขภาพดทมคณภาพเพอดแลเดกกลมพฒนาการไมสมวยไดอยางตอเนอง

3. ศนยพฒนาเดกเลก ทตองพฒนาใหสามารถเฝาระวงปญหาพฒนาการและปญหาอควในเดกกลมเสยงได

4. องคกรปกครองสวนทองถน ไดแก นายกองคการบรหารสวนจงหวด นายกองคการบรหารสวนตำาบล หรอ

ปลดองคการบรหารสวนตำาบล นายกเทศบาลเมองฯ นายกเทศบาลตำาบล หรอปลดเทศบาลเมองฯ ปลดเทศบาลตำาบล

ทสนบสนนการดำาเนนงานของบคลากรสาธารณสขในพนท

จะเหนไดวาหากผทเกยวของสามารถดำาเนนการไดตามแนวทางทกำาหนดไว กจะชวยใหเดกมพฒนาการทสมวยตาม

เปาหมายทวางไว สงผลใหเดกเตบโตเปนเดกทฉลาดทงทางสตปญญาและอารมณ สามารถดำาเนนชวตอยางสรางสรรค

เพอเปนความหวงและพลงใหชาตบานเมองตอไปในอนาคต



การจดบรการเพอพฒนาเดกปฐมวยในหนวยบรการทเกยวของตามโครงการพฒนาเดกปฐมวย

เพอรองรบยทธศาสตรชาต ประกอบดวย

1. การดแลสขภาพจตหญงตงครรภในคลนกฝากครรภ

2. การสงเสรมพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป

3. การประเมนพฒนาการและความฉลาดทางอารมณเดกในศนยเดกเลก

โดยมแผนผงการจดบรการ ดงตอไปน



การดแลสขภาพจตหญงตงครรภ

คดกรองปญหาสขภาพจต

หญงตงครรภ

มปญหาสขภาพจต

หรอไม

สงเสรมสขภาพจต

หญงตงครรภ

ดขนหรอไม

สงตอ

ผเชยวชาญเฉพาะ

ใหการดแลตามปญหาทพบ

หนวยบรการ/ผใหบรการ เครองมอดำาเนนงาน

คลนกฝากครรภ (ANC) - แบบประเมนความเครยด ST-5

- แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q

- แบบคดกรองปญหาการดมสรา

คลนกฝากครรภ (ANC)

Psychosocial clinic

- คมอครรภ

คณภาพ ดแล

สขภาพจตหญง

ตงครรภ

ไมม

ม

ด

ไมด



คดกรองพฒนาการเดก

วยแรกเกด - 5 ป

พฒนาการสมวย

หรอไม

ประเมนและปองกนพฒนาการลาชา

ระยะเวลา 1 เดอน

ประเมนและแกไขปญหาพฒนาการ

ระยะเวลา 3 เดอน

ตรวจวนจฉยซำาและใหการรกษา

เพมเตมเฉพาะทาง

วนจฉย ประเมนและแกไขปญหาพฒนาการ

ระยะเวลา 3 เดอน และ/หรอวนจฉยเพมเตม

ประเมนพฒนาการซำา

พฒนาการดขนหรอไม



สงเสรมพฒนาการ

ตามวย

สงเสรมพฒนาการ

ตามวย

กรอบแนวคดการสงเสรมพฒนาการเดกวยแรกเกด -5 ป

เครองมอดำาเนนงาน- แบบคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดก อนามย 55- คมอประเมนและปองกนพฒนาการลาชา เดกวยแรกเกด -5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข TDSI (70 ขอ) (กรมสขภาพจต)

- แนวปฏบตของ กรมอนามย- 2ก 2ล ของ กรมอนามยและ กรมสขภาพจต

- คมอประเมนและปองกนพฒนาการลาชา เดกวยแรกเกด -5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข TDSI (70 ขอ) (กรมสขภาพจต)

- คมอประเมนและแกไขพฒนาการเดก วยแรกเกด -5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข DSI (300 ขอ) (กรมสขภาพจต)

- แบบประเมนและแกปญหาเพมเตมตามปญหาทสงตอ- CPG รายโรค - คมอประเมนและแกไขพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข DSI (300 ขอ) (กรมสขภาพจต)

- แบบประเมนและแกปญหาเพมเตมตามปญหาทสงตอ - CPGรายโรค - คมอประเมนและแกไขพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข DSI (643 ขอ) (กรมสขภาพจต)

- แนวปฏบตของ กรมอนามย- 2ก 2ล ของ กรมอนามยและ กรมสขภาพจต

หนวยบรการ/ผใหบรการ

พยาบาลใน รพ.สต.



ศนยพฒนาเดกเลกโรงเรยนอนบาลหนวยบรการสาธารณสข (รพ.สต.ทวประเทศ) - ผปกครอง - ครพเลยง - พยาบาลใน รพ.สต.

หนวยบรการสาธารณสขทวประเทศ - พยาบาลใน รพช.

- แพทย (ถาม)

หนวยบรการสาธารณสข(รพท./รพศ.ทวประเทศ)- กมารแพทย- กมารแพทยดานพฒนาการ และพฤตกรรม (ถาม)- จตแพทยเดกและวยรน (ถาม)- ทมสหวชาชพทเกยวของ (ถาม)

หนวยบรการสาธารณสข(รพจ.สงกดกรมสขภาพจต) - จตแพทยทวไป - จตแพทยเดกและวยรน (ถาม)

- ทมสหวชาชพทเกยวของ (ถาม)

ดขน

ดขน

ดขน

สมวย

ไมสมวย

ไมดขน

ไมดขน

ไมดขน

สงกลบ รพ.สต.

ดแลตอเนอง

สงกลบ รพ.สต.

ดแลตอเนอง



ผงไหลขนตอนการใหบรการในโรงพยาบาล

หมายเหต : เปนแผนผงยอยของกรอบแนวคดการสงเสรมพฒนาการเดกวยแรกเกด -5 ป

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพ.สต.)

รพ.สต/ชมชน

จนท.รพ.สต.คดกรองพฒนาการ

เดกวยแรกเกด – 5 ป ดวย

แบบคดกรองฯ อนามย 55

ศนยพฒนาเดกเลก

จนท.รพ.สต./ครพเลยงคดกรอง

พฒนาการเดก 3 – 5 ป ดวย

แบบคดกรองฯ อนามย 55

สงสยพฒนาการลาชา



พอ แม ผปกครอง

สงเสรมพฒนาการ 2ก 2ลสงตอโรงพยาบาลชมชน

พบ Red Flagสงสยพฒนาการลาชา(R 62.0)


ประเมนและปองกนปญหาพฒนาการ 1 เดอนดวย TDSI (70 ขอ) แลวประเมนซำาดวย TDSI (70 ขอ)และ

อนามย 55 (กรณเปนทกษะทใน TDSI ไมม)




โรงพยาบาลชมชน(รพช.)

คลนก WCC ใน รพช.

คดกรองพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป

ดวยแบบคดกรองฯ อนามย 55

สงตอมาจาก รพ.สต.

เดกแรกเกด -5 ป ทสงตอมาจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล



พฒนาการ

สมวย

พฒนาการกาวหนา

ไมมปญหาซำาซอน

ประเมนความกาวหนาและแกไขพฒนาการตอเนองดวย

DSI (300 ขอ) (93.89)


สงเสรมพฒนาการ 2ก2ล



พบ Red Flagพบ Red Flag



สงตอโรงพยาบาล

ทวไป/โรงพยาบาลศนย

ประเมนและปองกนปญหาพฒนาการ 1 เดอน

ดวยTDSI (70 ขอ) แลวประเมนซำาดวย TDSI (70 ขอ)

และอนามย 55 กรณเปนทกษะทใน TDSI ไมม

ประเมนและแกไขพฒนาการ 3 เดอน ประเมนซำาดวย DSI (300 ขอ)

พฒนาการลาชาตอเนองและ/หรอมปญหาซำาซอน

สงตอโรงพยาบาลทวไป/

โรงพยาบาลศนย




โรงพยาบาลทวไป/โรงพยาบาลศนย(รพท./รพศ.)

คลนก WCC ใน รพท./รพศ.

คดกรองพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป

ดวยแบบคดกรองฯ อนามย 55

สงตอมาจาก รพช.

แพทยวนจฉยโรคเดกทมพฒนาการลาชาDD, MR, Autistic disorders, ADHD, LD





พฒนาการกาวหนา

ไมมปญหาซำาซอน

ประเมนความกาวหนาและแกไขพฒนาการตอเนองดวย

DSI (300 ขอ) (93.89)


สงเสรมพฒนาการ 2ก2ลพอ แม ผปกครอง


พบ Red Flag


พฒนาการลาชาตอเนอง


ประเมนและปองกนปญหาพฒนาการ 1 เดอน ดวย

TDSI (70 ขอ) แลวประเมนซำาดวย TDSI (70 ขอ)


แกปญหาพฒนาการเดกเพมเตม/รกษาโรครวม


พฒนาการลาชาตอเนองและ/หรอมปญหาซำาซอน

สงตอโรงพยาบาล

เฉพาะทาง



การประเมนพฒนาการเดกในศนยพฒนาเดกเลก

คดกรองพฒนาการเดกดวยแบบคดกรองฯ อนามย 55 โดยเจาหนาทสาธารณสข

พฒนาการสมวยหรอไม สงเสรมพฒนาการ

ตามวย

สงเสรมพฒนาการตามวย

สงกลบ รพ.สต.ดแลตอเนอง

สงกลบ รพ.สต.ดแลตอเนอง

หนวยบรการ/ผใหบรการพยาบาลใน รพ.สต.เปนผประเมน

หนวยบรการสาธารณสข(รพท./รพศ.ทวประเทศ)- กมารแพทย- กมารแพทยดานพฒนาการ และพฤตกรรม (ถาม)- จตแพทยเดกและวยรน (ถาม)- ทมสหวชาชพทเกยวของ (ถาม)

เครองมอดำาเนนงาน- แบบคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดก อนามย 55- คมอประเมนและปองกนพฒนาการลาชา เดกวยแรกเกด -5 ป สำาหรบบคลากร สาธารณสข TDSI (70 ขอ) (กรมสขภาพจต)

ประเมนและปองกนพฒนาการลาชา ระยะเวลา 1 เดอน

ประเมนพฒนาการซำา


ประเมนและแกไขปญหาพฒนาการ ระยะเวลา 3 เดอน และ/หรอวนจฉยเพมเตมอนๆ


วนจฉย ประเมนและแกไขปญหาพฒนาการ ระยะเวลา 3 เดอน และ/หรอวนจฉยเพมเตม


ตรวจวนจฉยซำาและใหการรกษาเพมเตมเฉพาะทาง

สมวย

ไมสมวย

ไมดขน

ไมดขน

ไมดขน

ดขน

ดขน

ดขน

- แนวปฏบตของ กรมอนามย- 2ก 2ล ของ กรมอนามย และกรมสขภาพจต

- แนวปฏบตของ กรมอนามย- 2ก 2ล ของ กรมอนามย และกรมสขภาพจต

คมอประเมนและปองกนพฒนาการลาชาเดกวยแรกเกด-5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข TDSI (70 ขอ)(กรมสขภาพจต)

คมอประเมนและแกไขพฒนาการเดกวยแรกเกด -5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข DSI (300 ขอ) (กรมสขภาพจต)

- แบบประเมนและแกปญหาเพมเตมตาม ปญหาทสงตอ- CPG รายโรค - คมอประเมนและแกไขพฒนาการเดก วยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข DSI (300 ขอ) (กรมสขภาพจต)

- แบบประเมนและแกปญหาเพมเตมตามปญหาทสงตอ - CPGรายโรค - คมอประเมนและแกไขพฒนาการเดก วยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข DSI (643 ขอ) (กรมสขภาพจต)



พยาบาลใน รพช.

หนวยบรการสาธารณสขทวประเทศ- พยาบาลใน รพช.- แพทย (ถาม)

หนวยบรการสาธารณสข(รพจ.สงกดกรมสขภาพจต)- จตแพทยทวไป- จตแพทยเดกและวยรน (ถาม)- ทมสหวชาชพทเกยวของ (ถาม)



เดกในศนยพฒนาเดกเลก

(DCC)

ประเมนความฉลาด

ทางอารมณ

(EQ)

- จดกจกรรม

ตามประสบการณ

การเรยนร

- 2ก2ล

- แบบประเมน EQ 15 ขอ- แผนการจด กจกรรม ประสบการณ การเรยนร

- แบบประเมน EQ 55 ขอ- คมอจดกจกรรม

- แบบประเมน EQ 55 ขอ

เครองมอดำาเนนงานหนวยบรการ/ผใหบรการ

ศพด./ครพเลยง

ศพด./ครพเลยง

รพ.สต./พยาบาล

ประเมนซำาและจดกจกรรม

สงเสรม EQ 6 เดอน

การประเมนความฉลาดทางอารมณในศนยพฒนาเดกเลก

สงตอรพ.สต.

ดแลตามระบบ

ปกตหรอไม

ประเมน EQ ซำา

ตำากวาปกต

ตำากวาปกต

ปกต/สงกวาปกต

ปกต/สงกวาปกต



ขนตอนการด าเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557

2. พฒนาเทคโนโลย - คมอแนวทางการ

ด าเนนงาน - องคความรเพอการ

ด าเนนงานในพนท -

1. การพฒนาศกยภาพบคลากร - ประชมชแจงการด าเนนงาน - อบรมและสรางความพรอมของวทยากรหลก - อบรมบคลากรทท างานใน ANC,WCC,DCC

-

1. สนบสนนชดเครองมอ/อปกรณ ในการด าเนนงาน

2. สนบสนนการด าเนนงานในพนท - ANC : มการเฝาระวงและชวยเหลอมารดากลมเสยง - WCC : มการก ากบตดตามเดกทมพฒนาการไมสมวย - DCC : มการเฝาระวงปญหาพฒนาการและอคว

3. สรางความเขาใจรวมกบพอแม/ผเลยงดและเผยแพรความรเรองการดแลเดก

ปฐมวย

1. ปรบปรงระบบฐานขอมล การพฒนาสตปญญาเดกไทย

-

2. สมมนาประเมนผลความส าเรจในการด าเนนงาน

-

ขนเตรยมการ ขนด าเนนงาน ขนประเมนผล

ธนวาคม 2556

กมภาพนธ 2557

4. ประชมวชาการ แลกเปลยนเรยนร

พฤษภาคม 2557

มถนายน 2557

มถนายน 2557

สงหาคม 2557



ขนตอนการดำาเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557



ขนตอนการด าเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557

5. รวมด าเนนงานกบหนวยงานในพนทเพอคดกรองพฒนาการและดแลเดกทมปญหา

พฒนาการ เพอเฉลมพระเกยรต 82 พรรษา มหาราชน


6. นเทศ ก ากบ ตดตาม การด าเนนงาน ในพนท


ขนเตรยมการ ขนด าเนนงาน ขนประเมนผล

ขนตอนการดำาเนนงานโครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557



บทบาทหนาทผรบผดชอบการดำาเนนงาน

โครงการพฒนาเดกปฐมวยเพอรองรบยทธศาสตรชาต ปงบประมาณ 2557 กรมสขภาพจต

หนวยงาน

สถาบนราชานกล

โรงพยาบาลจตเวช

(รพจ.)

หนาทรบผดชอบ

- กำาหนดกรอบทศทาง แผนการดำาเนนงาน เปาหมาย และผลลพธการดำาเนนโครงการ

โดยผานความเหนชอบของคณะกรรมการบรหารโครงการ

- กำาหนดกระบวนการและกลไกการบรหารจดการโครงการ

- จดทำาคมอแนวทางการดำาเนนงานพฒนาเดกปฐมวยในพนท

- บรหารจดการโครงการใหเปนไปตามแผนและเปาหมายของโครงการ

- สนบสนนชดเครองมอ/อปกรณในการดำาเนนงาน

- จดประชม/สมมนา/อบรมตามทโครงการกำาหนด

- กำากบ ตดตามการดำาเนนงานโครงการใหบรรลผลสำาเรจตามเปาหมายอยางม

ประสทธภาพ

- นเทศ ตดตามการดำาเนนงาน

- จดทำารายงานผลการดำาเนนงาน

- ประเมนและแกปญหาเพมเตมดวย CPG รายโรค

- ประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกทไดรบการชวยเหลอตามคมอประเมนและแกไข

พฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข (DSI 300 ขอ :

กรมสขภาพจต) แลวยงมพฒนาการลาชาหรอไดรบการสงตอจากโรงพยาบาลทวไป/

โรงพยาบาลศนย (รพท./รพศ.) โดยใชคมอประเมนและแกไขพฒนาการเดกวยแรกเกด - 5 ป

สำาหรบบคลากรสาธารณสข (DSI 643 ขอ : กรมสขภาพจต)



บทบาทหนาทผรบผดชอบการดำาเนนงานตามเขตบรการ

หนวยงาน

โรงพยาบาลสงเสรม

สขภาพตำาบล (รพ.สต.)

โรงพยาบาลชมชน

(รพช.)

โรงพยาบาลทวไป/

โรงพยาบาลศนย

(รพท./รพศ.)

หนาทรบผดชอบ

- คดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกโดยใชแบบคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกอนามย

55 ในศนยพฒนาเดกเลกและในหนวยบรการ

- ประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกทสงสยพฒนาการลาชา โดยใชคมอประเมนและปองกน

ปญหาพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข (TDSI 70 ขอ :

กรมสขภาพจต)

- สงเสรมพฒนาการตามวย (แนวปฏบตของกรมอนามย/2ก2ล ของกรมอนามยและ


- เฝาระวงปญหาพฒนาการและปญหาอควในเดกกลมเสยง

- สงตอเดกทพบ Red flag เดกทไดรบการชวยเหลอแลวยงสงสยพฒนาการลาชา หรอ

มปญหาอควเพอการประเมนและแกไขปญหาพฒนาการและปญหาอควไปโรงพยาบาล

ชมชน (รพช.)

- ใหคำาแนะนำาเบองตนแกผปกครองเกยวกบการดแลและสงเสรมพฒนาการเดก


55 ในหนวยบรการ


ปญหาพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากรสาธารณสข (TDSI 70 ขอ : กรม

สขภาพจต)

- ประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกทไดรบการสงตอจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

(รพ.สต.) โดยใชคมอประเมนและแกไขพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากร

สาธารณสข (DSI 300 ขอ : กรมสขภาพจต)

- สงตอเดกทพบ Red flag เดกทไดรบการชวยเหลอแลวยงมปญหาพฒนาการลาชาและ

ปญหาอคว ไปยงโรงพยาบาลทวไป/โรงพยาบาลศนย (รพท./รพศ.)

- ใหคำาแนะนำาปรกษาแกโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพ.สต.)

- ใหคำาแนะนำาแกผปกครองเกยวกบการดแลและสงเสรมพฒนาการเดก


55 ในหนวยบรการ






สำานกงาน

สาธารณสขจงหวด

(สสจ.)

บทบาทหนาทผรบผดชอบการดำาเนนงานตามเขตบรการ (ตอ)

หนวยงาน หนาทรบผดชอบ

- ประเมนและสงเสรมพฒนาการเดกทไดรบการชวยเหลอตามคมอประเมนและปองกน


กรมสขภาพจต) แลวยงมพฒนาการลาชาหรอไดรบการสงตอจากโรงพยาบาลชมชน

(รพช.) โดยใชคมอประเมนและแกไขพฒนาการเดกวยแรกเกด – 5 ป สำาหรบบคลากร

สาธารณสข (DSI 300 ขอ : กรมสขภาพจต)

- วนจฉยโรคเดกทมพฒนาการลาชารวมทงโรครวม

- ประเมนและแกปญหาเพมเตมดวย CPG รายโรคและรกษาโรครวม

- สงตอเดกทไดรบการชวยเหลอตามคมอประเมนและแกไขพฒนาการเดกวยแรกเกด-5 ป

สำาหรบบคลากรสาธารณสข (DSI 300 ขอ : กรมสขภาพจต) แลวยงมปญหาพฒนาการ

ลาชาไปยงโรงพยาบาลเฉพาะทาง

- ใหคำาแนะนำาปรกษาแกโรงพยาบาลชมชน (รพช.)

- ใหคำาแนะนำาแกผปกครองเกยวกบการดแลและสงเสรมพฒนาการเดก

- กำากบ ตดตาม และดแลการดำาเนนงานบรการสขภาพจตเดกในพนทใหเปนไปตาม

แนวทางการดำาเนนงาน

- รวบรวมขอมลจากหนวยบรการสาธารณสขระดบ รพช. รพท./รพศ.



บทบาทหนาทผรบผดชอบการดำาเนนงานของศนยพฒนาเดกเลก

ศนยพฒนาเดกเลก

(ศพด.)- รวมกบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพ.สต.) คดกรองและสงเสรมพฒนาการเดก

โดยใชแบบคดกรองและสงเสรมพฒนาการเดกอนามย 55 ในศนยพฒนาเดกเลก

- สงเสรมพฒนาการเดกทสงสยพฒนาการลาชารวมกบโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

(รพ.สต.)

- ประเมนอควเดกปละ 2 ครง ดวยแบบประเมนอคว 15 ขอ

- ประเมนอควเดกทมอควตำากวาปกตจากแบบประเมนอคว 15 ขอ ซำาดวยแบบประเมน

อคว 55 ขอ

- จดกจกรรมสงเสรมอควเดกทมอควตำากวาปกตจากแบบประเมนอคว 55 ขอ เปนระยะ

เวลา 6 เดอน

- ประเมนอควเดกทไดรบการชวยเหลอโดยการจดกจกรรมสงเสรมอควเปนระยะเวลา 6

เดอน ซำาดวยแบบประเมนอคว 55 ขอ

- สงตอเดกทไดรบการชวยเหลอแลวยงมอควตำาไปโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล

(รพ.สต.)

- จดกจกรรมประสบการณการเรยนรเพอสงเสรมเดกทมพฒนาการและอควปกต

- จดกจกรรมใหกบพอแมผปกครองเกยวกบการดแล สงเสรมพฒนาการและอควเดก

หนวยงาน หนาทรบผดชอบ



ผงกา

รประ

เมนผ

ลการ

ดำาเน

นงาน

โครง

การพ

ฒนา

เดกป

ฐมวย

เพอร

องรบ

ยทธศ

าสตร

ชาต

ปงบป

ระมา

ณ 2

557

กลมเ

ปาหม

าย

ปร

ะเดน

การป

ระเม

น

แ

หลงข

อมล

เ

ครอง

มอ

วธกา

รประ

เมน

เปา

หมาย

/ตวช

วด

Out

put

1. ค

ลนกฝ

ากคร

รภ (A

NC)

2. ค

ลนกส

ขภาพ

เดกด

(W

CC)

3. ศ

นยพฒ

นาเด

กเลก

4. บ

คลาก

รกรม

สขภา

พจต

ทไดร

บการ

อบรม

เพอ

เปนว

ทยาก

รหลก

5. ส

อ/เท

คโนโ

ลย

Out

com

e

1. เด

กทมพ

ฒนา

การไ

ม

สมวย

2. เด

กทมค

วามเ

สยงต

อ

ปญหา

อคว

ระบบ

การด

แลหญ

งตงค

รรภ

กลมเ

สยง

ระบบ

ตดตา

มเดก

ทมพฒ

นากา

ร

ไมสม

วย

การเ

ฝาระ

วงปญ

หาพฒ

นากา

ร

และป

ญหา

อคว

ศกยภ

าพใน

การเ

ปนวท

ยากร

หลก

ความ

พงพอ

ใจใน

การใ

ชสอ/

เทคโ

นโลย

ระบบ

ตดตา

มเดก

ทมพฒ

นากา

ร

ไมสม

วย

ระบบ

ตดตา

มเดก

ทมคว

ามเส

ยง

ตอปญ

หาอค

ว

หญงต

งครร

ภทมา

รบบร

การ

ใน A

NC

เดกแ

รกเก

ด –

5 ป

ทม

พฒนา

การไ

มสมว

ยทมา

รบ

บรกา

รใน

WCC

เดกป

กตแล

ะเดก

ทม

พฒนา

การไ

มสมว

ย

บคลา

กรกร

มสขภ

าพจต

ทไดร

บการ

อบรม

เพอเ

ปน

วทยา

กรหล

ก

บคลา

กรกร

มสขภ

าพจต

ทได

รบกา

รอบร

มเพอ

เปน

วทยา

กรหล

กและ

บคลา

กร

ในหน

วยบร

การส

าธาร

ณสข

เดกท

มพฒ

นากา

รไมส

มวย

ไดรบ

การส

งเสร

มพฒ

นากา

ร

เดกป

กตทม

ความ

เสยง

ตอ

ปญหา

อคว

แบบฟ

อรม

7

แบบฟ

อรม

1-5

แบบฟ

อรม

1-6

แบบฟ

อรม

8

แบบฟ

อรม

9

แบบฟ

อรม

3-5

แบบฟ

อรม

6

การต

อบแบ

บประ

เมน

การต

อบแบ

บประ

เมน

การต

อบแบ

บประ

เมน

การต

อบแบ

บประ

เมน

การต

อบแบ

บประ

เมน

ขอมล

ในแบ

บประ

เมน

ขอมล

ในแบ

บประ

เมน

- รอ

ยละ7

0 ขอ

งรพช

.ทมค

ลนกฝ

ากคร

รภ (A

NC)

มการ

ดแลห

ญงต

งครร

ภกลม

เสยง

ตามเ

กณฑท

กำาหน

ด

- รอ

ยละ7

0 ขอ

งรพช

.ทมค

ลนกส

ขภาพ

เดกด

(WCC

) มก

ารดแ

ลเดก

ทมพฒ

นากา

รไมส

มวย

ตามเ

กณฑท

กำาหน

ด

- รอ

ยละ7

0 ขอ

งศนย

พฒ

นาเด

กเลก

มการ

เฝา

ระวง

ปญหา

พฒ

นากา

รและ

ปญหา

อควต

าม

เกณ

ฑทกำา

หนด

- รอ

ยละ

80 ข

องบค

ลากร

มศกย

ภาพใ

นการ

เปน

วทยา

กรหล

ก

- รอ

ยละ

80 ข

องบค

ลากร

มควา

มพงพ

อใจใ

น

ระ

ดบปา

นกลา

งถงม

าก

รอยล

ะ 80

ของ

เดกท

มพฒ

นากา

รไมส

มวยไ

ดรบ

การส

งตอเ

พอดแ

ลตอเ

นองต

ามเก

ณฑท

กำาหน

ด

รอยล

ะ 80

ของ

เดกท

มควา

มเสย

งตอป

ญหา

อคว

ไดรบ

การด

แลตอ

เนอง

ตามเ

กณฑท

กำาหน

ด



บรรณานกรม

1. DiPietro JA. The role of prenatal maternal stress in child development Current direction in

psychological science 2004 ; 13 : 71-4.

2. Engle PL, Black MM, Behrman JR, Cabral de Mello M, Gertler PJ, Kapiriri L, Martorell R, Young ME,

and the International Child Development Steering Group. Strategies to avoid the loss of developmental

potential in more than 200 million children in the developing world. Lancet 2007; 369: 229–42.

3. Grantham-McGregor S, Cheung YB, Cueto S, Glewwe P, Richter L, Strupp B, and the International

Child Development Steering Group. Developmental potential in the first 5 years for children in

developing countries. Lancet 2007; 369 : 60-70.

4. Surkan PJ, Kennedy CE, Hurley KM, Black MM. Maternal depression and early childhood growth in

developing countries : systematic review and meta-analysis. Available from http://www.who.int/

bulletin/volumes/89/8/11-088187/en/.

5. Talge NM, Neal C, Glover V, Early Stress, Translational Research and Prevention Science Network :

Fetal and Neonatal Experience on Child and Adolescent Mental Health. Antenatal maternal stress

and long-term effects on child neurodevelopment: how and why? J Child Psychol Psychiatry.

2007; 48 :245-61.

6. Walker SP, Wachs TD, Gardner JM, Lozoff B , Wasserman GA, Pollitt E, Carter JA, and the

International Child Development Steering Group. Child development: risk factors for adverse outcomes in

developing countries Lancet 2007; 369: 145–57.

7. นพวรรณ ศรวงคพานช. การสงเสรมพฒนาการ (Developmental promotion). ใน : ทพวรรณ หรรษคณาชย,

รววรรณ รงไพรวลย, สรยลกษณ สจรตพงศ, วระศกด ชลไชยะ บรรณาธการ. ตำาราพฒนาการและพฤตกรรมเดก

เลม 3 การดแลเดกสขภาพด. บยอนด เอนเทอรไพรซ กรงเทพฯ : 2556 ; 94-107.

8. นชรา เรองดารกานนท. การตดตามเฝาระวงพฒนาการเดกในชวงปฐมวย. ใน : ทพวรรณ หรรษคณาชย,

รววรรณ รงไพรวลย, ชาครยา ธรเนตร, อดศรสดา เฟองฟ, สรยลกษณ สจรตพงศ, พงษศกด นอยพยคฆ บรรณาธการ.

ตำาราพฒนาการและพฤตกรรมเดก สำาหรบเวชปฏบตทวไป. บยอนด เอนเทอรไพรซ กรงเทพฯ : 2554 ; 44-65.

9. พรรณพมล วปลากร, ปราณ ชาญณรงค, วนดา ชนนทยทธวงศ. รายงานการสำารวจสถานการณความฉลาดทางอารมณ

(EQ) เดกนกเรยนไทย อาย 6-11 ป 2554. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข.

10. สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. สรปสาระสำาคญแผนพฒนาเศรษฐกจและ

สงคมแหงชาต ฉบบทสบเอด พ.ศ. 2555-2559. Available from http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/

plan/p11/SummaryPlan11_thai.pdf.

11. อภชย มงคล, ทวศลป วษณโยธน, โชษตา ภาวสทธไพสฐ, ปราณ ชาญณรงค, พรทพย วชรดลก, พชรนทร อรณเรอง,

วมลวรรณ ปญญาวอง. รายงานการสำารวจสถานการณระดบสตปญญาเดกนกเรยนไทย 2554. กรมสขภาพจต

กระทรวงสาธารณสข.



ภาคผนวก



รายงานผลการประเมนและกระตนพฒนาการเดกแรกเกด - 5 ป

สำาหรบโรงพยาบาลชมชน

6 เดอนแรก (ตลาคม 56 – มนาคม 57) 9 เดอน (ตลาคม 56 – มถนายน 57) 12 เดอน (ตลาคม 56 - กนยายน 57)

หนวยบรการ..............................................อำาเภอ................................จงหวด...............................เขตบรการท............

ชอผรายงาน..............................................................................ตำาแหนง............................................................

รายการ

1.1 จำานวนเดกทไดรบการตรวจประเมนพฒนาการดวยแบบคดกรอง

อนามย 55

1.2 จำานวนเดกทมพฒนาการสมวย

1.3 รอยละของเดกทมพฒนาการสมวย (ขอ1.2X100/1.1)

1.4 จำานวนเดกทมพฒนาการไมสมวย

1.5 รอยละของเดกทมพฒนาการไมสมวย (ขอ1.4X100/1.1)

2.1 จำานวนเดกสงสยพฒนาการไมสมวยทไดรบการกระตนพฒนาการ

ดวย TDSI (70ขอ) / DSI (300 ขอ)

2.1.1 พฒนาการลาชาดานการเคลอนไหว

2.1.2 พฒนาการลาชาดานการใชกลามเนอมดเลกและสตปญญา

2.1.3 พฒนาการลาชาดานการเขาใจภาษา

2.1.4 พฒนาการลาชาดานการใชภาษา

2.1.5 พฒนาการลาชาดานการชวยเหลอตนเองและสงคม

2.2 รอยละของเดกสงสยพฒนาการไมสมวยทไดรบการกระตน

พฒนาการดวย TDSI (70 ขอ) / DSI (300 ขอ) (ขอ 2.1X100/1.4)

จำานวนเดกทมารบบรการ

ในชวงอาย 9เดอน/18เดอน/30เดอน/42เดอน (คน)

แบบฟอรม 1



แบบฟ

อรมก

ารบน

ทกพ

ฒนา

การเ

ดกรา

ยบคค

ล

เพอต

ดตาม

ความ

กาวห

นาสำา

หรบโ

รงพ

ยาบา

ลชมช

น (อ

ยางน

อย 1

ราย

)

6

เดอน

แรก

(ตลา

คม 5

6 –

มนาค

ม 57

)

9

เดอน

(ตลา

คม 5

6 –

มถนา

ยน 5

7)

1

2 เด

อน (ต

ลาคม

56

- กนย

ายน

57)

หนวย

บรกา

ร....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

อำาเภ

อ....

......

......

......

......

....จ

งหวด

......

......

......

.....เ

ขตบร

การท

......

......

......

..

ชอผร

ายงา

น....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

.ตำาแ

หนง..

......

......

......

......

......

......

......

......

...

ชอผป

วย...

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

..HN…

……

……

……

……

......

...

วนทร

บการ

กระต

นพฒ

นากา

ร คร

งท 1

……

……

……

……

……

……

……

……

……

……

ครงท

2 …

……

……

……

……

......

......

......

....

แบบฟ

อรม

2

ผลกา

รประ

เมนพ

ฒนา

การ

พฒ

นากา

รรวม

พฒ

นากา

รราย

ดาน

1.1

พฒนา

การล

าชาด

านกา

รเคล

อนไห

ว

1.2

พฒนา

การล

าชาด

านกา

รใชก

ลามเ

นอมด

เลก

แล

ะสตป

ญญ

า

1.3

พฒนา

การล

าชาด

านกา

รเขา

ใจภา

ษา

1.4

พฒนา

การล

าชาด

านกา

รใชภ

าษา

1.5

พฒนา

การล

าชาด

านกา

รชวย

เหลอ

ตนเอ

ง

แล

ะสงค

ม

ผลกา

รประ

เมนพ

ฒนา

การ

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

กจกร

รมกร

ะตนพ

ฒนา

การใ

นดาน

ท ไม

สมวย

ผลกา

รกระ

ตน

พฒนา

การ

(ครง

ท 1)

ผลกา

รกระ

ตน

พฒนา

การ

(ครง

ท 2)

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน

......

.ป...

....เด

อน



แบบฟ

อรม

3



รายก

าร

A จ า

นวนเ

ดกท

ไดรบ

การต

รวจ

ประเม

นพฒ

นากา

รดว

ยแบบ

คดกร

องอน

ามย

55

B จ า

นวนเ

ดกทม

พฒนา

การ

สมวย

C รอ

ยละข

องเดก

ทมพฒ

นากา

รสม

วย

D จ า

นวนเ

ดกท

มพฒน

าการ

ไมสม

วย

E รอ

ยละข

องเดก

ทมพฒ

นากา

รไม

สมวย

F จ า

นวนเ

ดกทม

พฒนา

การไม

สมวย

ทไดร

บกา

รกระ

ตนพฒ

นากา

รดวย

TD

SI

(70 ขอ

) / D

SI (30

0) ขอ

G รอ

ยละข

องเดก

ทมพฒ

นากา

รไม

สมวย

ทไดร

บกา

รกระ

ตนพฒ

นากา

รดวย

TD

SI

(70 ขอ

) / D

SI (30

0)ขอ

2. สร

ปผลก

ารปร

ะเมนแ

ละกร

ะตนพ

ฒนาก

ารเดก

แรกเก

ด-5ป

ขอ

งเขตบ

รการ

สขภา

พท....

. รอ

ยละเด

กทมพ

ฒนาก

ารไม

สมวย

ทไดร

บการ

กระต

นพฒน

าการ

=

จ านว

นเดก

ทไดร

บบรก

ารกร

ะตนพ

ฒนาก

าร x

100

จ านว

นเดก

ทไดร

บการ

ประเม

นวาม

พฒนา

การไม

สมวย

------

------

------

------

------

---%

การให

คะแน

นตาม

ผลกา

รด าเน

นงาน

(รอ

ยละ ข

องเดก

ทมพฒ

นากา

รไมสม

วยได

รบกา

รกระ

ตนพฒ

นากา

ร) ให

คะแน

น ดง

น

คะแน

น 0.2

0.4

0.6

0.8

1

รอยล

ะ 72

74

76

78

80

ไดค

ะแนน

=………

…………

…………

…………

…

หมาย

เหต 1. รอ

ยละข

องเดก

ทมพฒ

นากา

รสมว

ย= Bx

100/

A 2.

รอยล

ะของ

เดกทม

พฒนา

การไม

สมวย

= Dx1

00/A

3.

รอยล

ะของ

เดกทม

พฒนา

การไม

สมวย

ทไดร

บการ

กระต

นพฒน

าการ

ดวย T

DSI (7

0 ขอ)

/ DSIZ

(300

ขอ) X

= Fx

100/

D



แบบบ

นทกร

ายงา

นสรป

และว

เครา

ะหผล

การด

ำาเนน

งาน

ความ

สำาเร

จในก

ารกร

ะตนพ

ฒนา

การเ

ดกทม

พฒ

นากา

รไมส

มวยใ

น รพ

ช.ป

2557

ระหว

างเด

อนตล

าคม

56 -

กนยา

ยน 5

7 (ก

รอกโ

ดยผร

บผดช

อบใน

โรงพ

ยาบา

ลชมช

น)

หนวย

บรกา

ร....

......

......

......

อำาเภ

อ....

......

......

......

...จง

หวด.

......

......

......

..เขต

บรกา

รท...

......

....

ชอผร

ายงา

น....

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

......

..ตำาแ

หนง..

......

......

......

......

......

......

.

รอย

ละขอ

งเดก

พฒ

นากา

รไมส

มวย

ทไดร

บการ

กระต

น

......

......

......

...%

จดแข

ง

บ

คลาก

ร....

......

......

......

......

......

.

ส

ถานท

......

......

......

......

......

.....

ข

ดควา

มสาม

ารถใ

นการ

ใหบร

การ

......

......

......

......

......

......

ก

ารสน

บสนน

......

......

......

......

.....

อนๆ

จดออ

น

บ

คลาก

ร....

......

......

......

......

.

ส

ถานท

......

......

......

......

......

ข

ดควา

มสาม

ารถใ

นการ

ให

บร

การ.

......

......

......

....

ก

ารสน

บสนน

......

......

......

...

ขอเส

นอแน

ะ

แบบฟ

อรม

4



แบบรายงานผลการดแลสขภาพจตหญงตงครรภ ส าหรบโรงพยาบาลชมชน

6 เดอนแรก (ตลาคม 56 – มนาคม 57) 9 เดอน (ตลาคม 56 – มถนายน 57)

12 เดอน (ตลาคม 56 - กนยายน 57)

หนวยบรการ..................................................................อ าเภอ.......................................จงหวด............................................. เขตบรการท................. ชอผรายงาน...........................................................................ต าแหนง...............................................โทร..................................

รายการ จ านวน (คน) รอยละ 1. จ านวนหญงตงครรภทมารบบรการในคลนกฝากครรภ 2. จ านวนหญงตงครรภทไดรบการคดกรองปญหาสขภาพจต ดวย - แบบประเมนความเครยด ST-5 - แบบคดกรองโรคซมเศรา 2Q - แบบคดกรองปญหาการดมสรา

-

3. จ านวนหญงตงครรภทมปญหา - เครยด - ซมเศรา - ดมสรา 4. จ านวนหญงตงครรภทไดรบการดแลใน Psychosocial clinic ตามปญหา - เครยด - ซมเศรา - ดมสรา

ปญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

***************************************************

แบบฟอรม 7 แบบฟอรม 7



แบบประเมนตนเองของบคลากรกรมสขภาพจตทไดรบการอบรมเพอเปนวทยากรหลก

หนวยบรการ..................................................................อ าเภอ...........................................จงหวด............................................. เขตบรการท................. ชอผประเมน...........................................................................ต าแหนง...............................................โทร.................................. มประสบการณเปนวทยากรหลก………………………..ครง

รายการ ระดบ

ขอคดเหน/เสนอแนะ นอย ปานกลาง มาก 1. เนอหาของการอบรมเพอเปนวทยากร หลกมความเหมาะสมมากนอยเพยงใด 2. ทานคดวาสามารถน าความรทไดจากการ อบรมมาใชในการเปนวทยากรหลกได มากนอยเพยงใด

ปญหาและอปสรรคในการด าเนนงาน

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

***************************************************

แบบฟอรม 8 แบบฟอรม 8



คณะผจดทำา

รายนามทปรกษา

1. แพทยหญงพรรณพมล วปลากร รองอธบดกรมสขภาพจต

2. แพทยหญงอมพร เบญจพลพทกษ ผอำานวยการสถาบนราชานกล

3. นายแพทยดสต ลขนะพชตกล นายแพทยทรงคณวฒ กลมทปรกษา กรมสขภาพจต

รายนามคณะทำางาน

1. แพทยหญงนพวรรณ ศรวงคพานช รองผอำานวยการดานการพฒนาระบบบรการสขภาพจต

และจตเวช ในเครอขายบรการสาธารณสข

2. แพทยหญงจนทรอาภา สขทพภ หวหนากลมพฒนาความเปนเลศ

3. แพทยหญงวรวรรณ จงสงาวทยาเลศ หวหนากลมงานปฐมวย

4. นางจนทรเพญ ธชสนพงษ พยาบาลวชาชพชำานาญการ

5. นางอรวรรณ จศรพงษกล พยาบาลวชาชพชำานาญการ

6. นางจตรา จำาเนยร พยาบาลวชาชพชำานาญการ

7. นางสาวเบญจวรรณ ภชน พยาบาลวชาชพปฏบตการ

รายนามผเขารวมสมมนา

1. นางพรพมล ธรนนทน พยาบาลวชาชพชำานาญการพเศษ

2. นางนรมย คมรกษา พยาบาลวชาชพชำานาญการ

3. นางสาวรชดาวรรณ แดงสข พยาบาลวชาชพชำานาญการ

4. นางสาวอดมลกษณ หารทาคอ พยาบาลวชาชพชำานาญการ

5. นางธญหทย จนทะโยธา พยาบาลวชาชพชำานาญการ

6. นางสาวอมรรตน ศรผดง พยาบาลวชาชพชำานาญการ

7. นางสาวปรารถนา พรมวง พยาบาลวชาชพชำานาญการ

8. นางสาวกญญารตน ดาสข พยาบาลวชาชพปฏบตการ

9. นางสาวอรอมา รปขำาด พยาบาลวชาชพปฏบตการ

คู่มือแนวทางการดำาเนินงาน · -...

Documents