การศึกษาการจัดการขยะชุมชน...

การศกษาการจดการขยะชมชน เทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

นายพเชษฐ คงนอก

โครงงานนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต การบรหารงานกอสรางและสาธารณปโภค

สาขาวชาวศวกรรมโยธา ส านกวชาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

ปการศกษา 2555

การศกษาการจดการขยะชมชน กรณศกษาเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร อนมตใหนบโครงงานฉบบนเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญามหาบณฑต

คณะกรรมการสอบโครงงาน

______________________________ (รศ. ดร.อวรทธ ชนกลกจนวฒน) ประธานกรรมการ

______________________________ (ศ. ดร.สขสนต หอพบลสข) กรรมการ (อาจารยทปรกษาโครงงาน)

______________________________ (รศ. ดร.วชรภม เบญจโอฬาร) กรรมการ

______________________________ (รศ. ร.อ. ดร.กนตธร ช านประศาสน) คณบดสานกวชาวศวกรรมศาสตร

ก

พเชษฐ คงนอก : การศกษาการจดการขยะของชมชนเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา (A STUDY ON WASTE MANAGEMENT OF POPULATION IN DON WAI NON SUNG MUNICIPAL DISTRICT, NAKHONRATCHASIMA) อาจารยทปรกษา : ศาสตราจารย ดร.สขสนต หอพบลสข การศกษาครงน มวตถประสงคเพอตรวจสอบระดบความรพนฐานเกยวกบขยะและ

พฤตกรรมการจดการขยะ รวมถงศกษาอทธพลของอาย เพศ ชวงอาย ระดบการศกษา ระดบรายได และอาชพ ตอความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมของประชากรในพนทต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา เครองมอทใชในการศกษาคอแบบสอบถาม ผลการศกษาพบวาประชากรกลมตวอยางสวนใหญมความรความเขาใจเรองขยะอยในเกณฑ ดมาก แตมพฤตกรรมการการจดการขยะอยในเกณฑ พอใช หากพจาณาเกณฑชวดความเขาใจในการจดขยะทรอยละ 60 งานวจยนพบวาเพศและอายไมใชเปนตวแปรหลกทความเขาใจการจดการขยะของชมชน ในขณะท ระดบการศกษา รายได และอาชพ เปนตวแปรทควบคมความสามารถในการตอบแบบสอบถาม กลาวคอ บคคลทมระดบการศกษาและรายไดสง และประกอบอาชพรบราชการและรฐวสาหกจ มความเขาใจในการจดการขยะทด เมอท าการวเคราะหขอมลอยางละเอยด พบวาตวแปรทงสามมความสมพนธโดยตรงตอกน ผทผานเกณฑชวดสวนใหญประกอบอาชพขาราชการและรฐวสาหกจ และมรายไดเกนกวา 15,000 บาท มระดบการศกษาในระดบปรญญาตร ดงนน หากจะมการจดอบรมเพอพฒนาความเขาใจในการจดการขยะชมชน กลมเปาหมายจงควรเปนผทมระดบการศกษาต ากวาปรญญาตร

สาขาวชา วศวกรรมโยธา ลายมอชอนกศกษา__________________________ ปการศกษา 2555 ลายมอชออาจารยทปรกษา____________________

ข

PICHED KHONGNOK : A STUDY ON WASTE MANAGEMENT OF POPULATION IN DON WAI NON SUNG MUNICIPAL DISTRICT, NAKHONRATCHASIMA. ADVISOR : PROF. SUKSUN HORPIBOLSUK,

Ph.D., P.E. This study aims to investigating the level of basic knowledge about the waste

and the waste management as well as at investigating the influence of age, gender,

education, income and occupation on the basic knowledge about the waste and the

waste management of the population in Don Wai municipal district, Nakhon

Ratchasima. Questionnaires are used as a study tool. The test results show that most

of the population samples have a very knowledge about waste but their understanding

of the waste management is only in the fair level. Considering as the understanding

indicator at 60% passing of the questionnaires, the gender and age are not the variable

controlling the understanding of waste management whereas education, income and

occupations control the understanding. The population samples, who have high

education and income levels and work for government and state enterprise sectors,

have satisfactory understanding. With the critical analysis, it is found that the

education, income and occupation have a direct relationship between each other. The

most of the population samples, who pass the indicator, work for government and

state enterprise sectors and have an income over 15,000 baht and most of them are

bachelor degree holders. Consequently, the target trainee is people with education

level lower than bachelor degree.

School of Civil Engineering Student’s Signature___________________

Academic Year 2012 Advisor’s Signature___________________

ค

กตตกรรมประกาศ โครงงานการศกษาฉบบน สามารถส าเรจลลวงไดดวยด ขาพเจาขอกราบขอบพระคณ

ศาสตราจารย ดร.สขสนต หอพบลสข อาจารยทปรกษาทใหค าแนะน าในการด าเนนงานโครงงานในครงน รองศาสตราจารย ดร.อวรทธ ชน กลกจนวฒน รองศาสตราจารย ดร.วชรภม เบญจโอฬาร และรองศาสตราจารย เรออากาศเอก ดร.กนตธร ช านประศาสน คณะกรรมการสอบโครงงานทไดกรณาสละเวลาอนมคายงรวมประเมนตรวจสอบใหงานวจยเกดความสมบรณมากยงขน รวมทงผตอบแบบสอบถาม และผเชยวชาญทมประสบการณตาง ๆ ตลอดระยะเวลาของการศกษาหลกสตรน ตลอดจนขอขอบคณเจาหนาททกทานในสาขาวชาการบรหารงานกอสรางและสาธารณปโภค ทคอยใหความชวยเหลอแนะน า และอ านวยความสะดวกตลอดระยะเวลาการศกษาและเสนอแนะตาง ๆ ใหโครงงานนส าเรจลลวงดวยด ทส าคญยงขอกราบขอบพระคณ บดา มารดา ตลอดจนญาตพนองทกคนในครอบครวทคอยเปนก าลงใจใหฝาฟนอปสรรคตาง ๆ

พเชษฐ คงนอก

ง

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ ง

สารบญตาราง ฉ สารบญรปภาพ ช บทท

1 บทน า 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 2 1.3 ขอบเขตและขอจ ากดของการวจย 2 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3

2 ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ 4 2.1 ความหมายขยะมลฝอยและการจดการขยะมลฝอย 4

2.1.1 ความหมายค าจ ากดความขยะมลฝอย 4 2.1.2 แหลงก าเนดของขยะมลฝอย 4 2.1.3 การจ าแนกประเภทขยะมลฝอย 5 2.1.4 ปจจยทมผลตอการเกดกากของเสย 8 2.1.5 ผลเสยของขยะมลฝอย 11

2.2 การจดการขยะมลฝอย 12 2.2.1 การลดและการคดแยก ณ แหลงก าเนด 12 2.2.2 การเกบรวบรวม 19 2.2.3 การน ามลฝอยกลบมาใชประโยชน 20 2.2.4 การศกษาความเหมาะสมการด าเนนโครงการจดการขยะมลฝอย 21

2.3 หลกการสงแวดลอมและการจดการสงแวดลอม 21 2.3.1 หลกการสงแวดลอม 21 2.3.2 การจดการสงแวดลอม 24

2.4 งานวจยทเกยวของ 27

จ

3 วธด าเนนการศกษา 30 3.1 พนทด าเนนการ 30 3.2 การส ารวจปรมาณขยะมลฝอย 33 3.3 การส ารวจสภาพปญหาการจดการขยะมลฝอย 33

3.3.1 ประชากรและกลมตวอยาง 34 3.3.2 เครองมอทใชในการศกษา 34 3.3.3 การเกบรวบรวมขอมล 35 3.3.4 การวเคราะหขอมล 36

4 ผลการศกษาและวเคราะหผล 37 4.1 การส ารวจสภาพปญหาการจดการขยะมลฝอย 37

4.1.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 38 4.1.2 ความรความเขาใจเรองขยะของประชาชน 47 4.1.3 การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน 61

4.2 การวเคราะหสภาพปญหาขยะมลฝอยในปจจบน 72 4.3 ตวแปรทอทธพลตอการจดการขยะชมชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย

อ าเภอโนนสง จงหวด นครราชสมา 80 5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ 87

5.1 สรปผลการศกษา 87 เอกสารอางอง 89 ภาคผนวก 91

ภาคผนวก ก แบบสอบถาม 92 ภาคผนวก ข แบบสมภาษณ 97

ประวตผเขยน 99

ฉ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 3.1 เกณฑชวดการจดการขยะมลฝอย 35 4.1 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามเพศ 39 4.2 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาย 40 4.3 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามระดบการศกษา 41 4.4 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามสถานภาพในครวเรอน 42 4.5 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามขนาดของจ านวนสมาชก ในครวเรอน 43 4.6 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาชพหลกของครวเรอน 44 4.7 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามระดบรายไดรวมของครวเรอน ตอเดอน 45 4.8 จ านวนและรอยละของขยะมลฝอยในครวเรอนของผตอบแบบสอบถาม 46 4.9 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามความรความเขาใจเรองขยะของ ประชาชน 47 4.10 การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน 61 4.11 สรปการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน 74 4.12 สรปความรความเขาใจ เรองขยะของประชาชนทเกณฑชวดรอยละ 60 77 4.13 สรปพฤตกรรมการจดการขยะในครวเรอนของประชาชนทเกณฑชวดรอยละ 60 79 4.14 ความสมพนธระหวางระดบการศกษา และอาชพหลกของครวเรอน 81 4.15 สรปความสมพนธระหวางระดบการศกษาและระดบรายไดรวมของครวเรอน ตอเดอน 82

ช

สารบญรปภาพ

รปท หนา 2.1 แนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย 15 2.2 แนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย 16 2.3 แนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย 17 2.4 แนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย 18 2.5 แนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย 19 3.1 แผนทจงหวดนครราชสมา 31 3.2 แผนทเทศบาลต าบลดอนหวาย 32 4.1 สภาพการทงขยะแบบกองกลางแจง 37 4.2 สภาพการทงขยะแบบกองกลางแจง 38 4.3 สภาพการทงขยะตามรมถนน 38 4.4 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามเพศ 39 4.5 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาย 40 4.6 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามระดบการศกษา 41 4.7 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามสภาพในครวเรอน 42 4.8 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามขนาดของสมาชกในครวเรอน 43 4.9 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาชพในครวเรอน 44 4.10 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามรายไดในครวเรอน 45 4.11 ขยะมลฝอยในครวเรอนของทานสวนใหญเปนขยะประเภทใด 46 4.12 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 1 51 4.13 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 2 52 4.14 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 3 52 4.15 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 4 53 4.16 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 5 54 4.17 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 6 54 4.18 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 7 55 4.19 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 8 56 4.20 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 9 56

ซ

4.21 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 10 57 4.22 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 11 58 4.23 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 12 58 4.24 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 13 59 4.25 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 14 60 4.26 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 15 60 4.27 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 1 63 4.28 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 2 63 4.29 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 3 64 4.30 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 4 65 4.31 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 5 65 4.32 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 6 66 4.33 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 7 67 4.34 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 8 67 4.35 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 9 68 4.36 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 10 69 4.37 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 11 69 4.38 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 12 70 4.39 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 13 71 4.40 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 14 71 4.41 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 15 72 4.42 จ านวนและระดบการศกษาของผประกอบอาชพรบราชการและรฐวสากจทประเมน ผานเกณฑ รอยละ 60 85 4.43 จ านวนและระดบการศกษาของผทมรายไดเกน 15,000 บาท ทประเมนผานเกณฑ รอยละ 60 86

1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

เทศบาลต าบลดอนหวายตงอยในอ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา มเนอท 20.49 ตารางกโลเมตร ประชากรสวนใหญมอาชพคาขาย และเกษตรกรรม ประชากรมจ านวนทงสน 3,512 คน แบงเปนผชาย 1,662 และผหญง 1,850 คน แบงเขตการปกครองออกเปน 7 ชมชน 1,066 ครวเรอน (กรมการปกครอง ส านกบรการการจดทะเบยน เทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา 2555) ปจจบน เทศบาลต าบลดอนหวาย มประชากรเพมอยางรวดเรว สงผลใหอตราการใชทดนเพมขนเพอตอบสนองความตองการดานการอปโภค บรโภค และทอยอาศย ผลกระทบของความเจรญทเกดตามมาคอการเพมขนของปรมาณขยะและสงของเหลอใช ซงกอใหเกดปญหาสงแวดลอม และสขภาพอนามยของประชาชน (สงกลนเหมน และเปนแหลงเพาะพนธเชอโรค) ขยะบางชนดเปนอนตรายและปนเปอนในแหลงน า ดน อากาศ และอาหาร ท าใหชมชนเสยงตออนตรายจากการเปนโรคตาง ๆ อกทงขยะสงกลนเหมนสรางความร าคาญ เปนแหลงเพาะพนธของเชอโรค ขยะเหลานมปรมาณเพมมากขนเรอย ๆ ทกป เพราะชมชนไมมระบบการจดการขยะทถกตองเหมาะสม และขาดกระบวนการบรหารและการจดการทถกตอง นอกจากนประชาชนขาดความสนใจในการคดแยกและก าจดขยะ (การก าจดถกปลอยใหเปนหนาทของเทศบาลแตเพยงฝายเดยว) แมวาเทศบาลต าบลดอนหวายจะมรปแบบการจดการขยะโดยวธการเผาและการฝงกลบ แตวธทงสองกยงไมสามารถแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพ ระบบการฝงกลบทไมเปนไปตามขอก าหนดของกระทรวงสาธารณสข กอปรกบความมกงายในการทงขยะของประชากรในชมชน (ไมมการคดแยกขยะกอนทง) เปนบอเกดของโรคระบาด ประชาการสวนใหญน าขยะมาเทกองรวมกนไวรมทางเดน ทดนวางเปลาหรอทสาธารณะ ท าใหขยะสงกลนเหมนและเปนแหลงเพาะพนธเชอโรค นอกจากน น าเสยทเกดจากขยะยงสงกลนเหมนสรางความเดอดรอนตอผทอยอาศยในชมชนขยะ และอาจจะไหลลงทอระบายน า และแมน าล าคลอง การด าเนนการก าจดขยะของเทศบาลดอนหวายโดยการเผากอใหเกดมลพษและกลมควนเปนอนตรายตอระบบทางเดนหายใจแกชมชน อกทงการเผาไมสามารถลดปรมาณขยะลงไดเนองจากมขยะทไมตดไฟรวมมากบขยะทถกทง

จากปญหาของขยะมลฝอยทสงผลกระทบตอสงแวดลอมและประชาชน เทศบาลต าบลดอนหวายจงไดตระหนกในความส าคญของปญหาและไดวางแผนการจดการสงแวดลอม และพยายามสรางความรวมมอระหวางหนวยงานราชการสวนทองถนในการเกบขนขยะมลฝอย การคดแยกขยะมลฝอย

2

และการสรางจตส านกทางสงแวดลอมแกชมชน โดยเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการจดการขยะ การจดการรปแบบการจดเกบขยะมลฝอยในชมชนใหมประสทธภาพและยงยนนนตองอาศยการมสวนรวมของประชาชนเปนหลก เรมจากการทงขยะมลฝอยอยางมประสทธภาพ กลาวคอนอกจากการบรหารจดการขยะทมประสทธภาพ ควรมการสรางความเขาใจใหกบชมชน ซงถอไดวาชมชนเปนผสรางขยะและควรเปนผมสวนรวมในการจดการขยะโดยมการคดแยกขยะกอนทจะทง เพอลดปรมาณขยะและพนทจดเกบ ตลอดจนงบประมาณในการก าจด อกทงเปนการรกษาสภาพแวดลอมและตะหนกถงคณคาของทรพยากรทมอยอยางจ ากด ตลอดจนเปนการสรางสขลกษณะนสยในการทงขยะอยางถกวธ จากปญหาทกลาวมาขางตน ผวจยมวตถประสงคเพอศกษาความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมการจดการขยะของประชากรในพนทเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา โดยท าการสมภาษณ ผลการศกษาจะน ามาวเคราะหแบบพรรณาดวยโปรแกรมคอมพวเตอร ผลลพธของงานวจยนมประโยชนอยางมากในการก าหนดแผนการจดอบรมความรพนฐานและพฤตกรรมการจกการขยะแกชมชนของเทศบาลต าบลดอนหวาย 1.2 วตถประสงคของกำรวจย

1.2.1 เพอศกษาอทธพลของอาย เพศ ชวงอาย ระดบการศกษา ระดบรายได และอาชพตอความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมการก าจดขยะ ของชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

1.2.2 เพอตรวจสอบระดบความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมการจดการขยะของชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

1.2.3 เพอวเคราะหหาตวแปรทควบคมพฤตกรรมการจดการขยะชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา ซงจะเปนขอมลทส าคญในการวางแผนจดอบรม ใหแกชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

1.3 ขอบเขตและขอจ ำกดของกำรวจย

1.3.1 ขอบเขตดานเนอหา ศกษาสภาพปญหาและแนวทางการจดการขยะมลฝอย ภายใตกฎระเบยบขอบงคบ มาตรฐานการจดการสงแวดลอม และมาตรฐานการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล ขององคกรปกครองสวนทองถน

3

1.3.2 ขอบเขตดานพนท การศกษาครงนเปนการศกษาเฉพาะประชากรในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา เทานน

1.3.3 ตวแปรตนในการศกษาน ไดแก อาย เพศ ชวงอาย ระดบการศกษา เงนเดอน และลกษณะอาชพ

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1.4.1 ทราบถงอทธพลของอาย เพศ ชวงอาย ระดบการศกษา ระดบรายได และอาชพตอความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมการก าจดของชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

1.4.2 ทราบถงระดบความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมการจดการขยะของชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

1.4.3 ทราบถงตวแปรทควบคมพฤตกรรมการจดการขยะชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา อนน ามาซงการวางแผนจดอบรมใหแกชมชนในเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา ไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

4

บทท 2 ทฤษฎและงำนวจยทเกยวของ

2.1 ควำมหมำยขยะมลฝอยและกำรจดกำรขยะมลฝอย

2.1.1 ควำมหมำยค ำจ ำกดควำมขยะมลฝอย ขยะมลฝอย (solid waste) หมายถง สงตางๆ ทใชในกจกรรมการด าเนนชวตของมนษยแลวถกทงขวางเนองจากไมสามารถใชงานไดอกตอไปหรอไมเปนทพงประสงคของผใชหรออาจดวยเหตผลอน ๆ ทท าใหสงเหลานนกลายสภาพเปนสงทหมดคณคาหรอไมเปนประโยชนตอการด าเนนชวตอกตอไป (Shah, 2000,)

มาตรฐานการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล กรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทยกลาววา ขยะมลฝอยหมายถงสงเหลอใชและสงปฏกลทอยในรปของแขง ซงเกดจากกจกรรมของมนษยและสตว ทงจากการบรโภค การผลต การขบถาย การด ารงชวตและอนๆ

พระราชบญญตสาธารณสข พ.ศ. 2535 ไดใหค านยามของค าวา “มลฝอย” ไวในมาตรา 4 วาหมายถง เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา เศษวตถ ถงพลาสตก ภาชนะใสอาหาร เถา มลสตวหรอซากสตว รวมตลอดถงสงใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอนๆ

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ไดกลาวถงค าวา “ของเสย” ไววา หมายถงขยะมลฝอย สงปฏกล น าเสย อากาศเสย มลสารวตถหรอวตถอนตรายอนใดซงถกปลอยทงหรอมทมาจากแหลงก าเนดมลพษ ตลอดจนกากตะกอนซงตกคางจากสงเหลานนซงจากค าจ ากดความตามกฎหมายฉบบนไดรวมเอา “ขยะมลฝอย” ไวเปนของเสยประเภทหนงนอกเหนอจากของเสยอน ๆ เชนน าเสยและอากาศเสยโดยทมาจากแหลงก าเนดมลพษตางๆไมเฉพาะแตจากชมชนเทานนแตอาจจะมาจากแหลงก าเนดมลพษในภาคเกษตรกรรมและอตสาหกรรมกได

ดงนนจงสรปไดวา “ขยะมลฝอย” มความหมายในท านองเดยวกน คอเศษสงของทผานการใชงานมาแลวและถกทงขวางเพอน าไปก าจดตอไป 2.1.2 แหลงก ำเนดของขยะมลฝอย ขยะมลฝอยในชมชนมหลายชนด การจ าแนกประเภทของขยะมลฝอย มหลายลกษณะพจารณาจากองคประกอบหรอแหลงก าเนดของขยะมลฝอย หากใชแหลงก าเนดเปนเกณฑในการพจารณา ขยะมลฝอยจ าแนกออกได 3 ประเภท (กรมควบคมมลพษ, 2548) คอ

ขยะมลฝอยจากชมชน (Community wastes) สวนมากจะเปนเศษอาหาร เศษกระดาษเศษแกว เศษโลหะ เศษไม และเศษพลาสตก เปนตน นอกจากนยงม

5

ขยะมลฝอยทเปนอนตราย เชน ซากถานไฟฉาย แบตเตอรเกา ซากหลอดฟลออเรสเซนต และกระปองสารเคมตาง ๆ ทใชในบาน เปนตน

ขยะมลฝอยจากโรงงานอตสาหกรรม (Industrial wastes) มทงทเปนอนตราย เชน กากสารเคม และสารประกอบทมโลหะหนกตาง ๆ และขยะมลฝอยทไมเปนอนตรายทเกดจากกจการในสวนของส านกงานและโรงอาหารของโรงงาน เชน เศษวสดเหลอทง เศษอาหาร เปนตน

ขยะมลฝอยจากการเกษตรกรรม (Agricultural wastes) มทงทเปนซากพช ซากสตว และเศษภาชนะทใชบรรจปองกนและก าจดศตรพช เปนตน

ขยะมลฝอยภายในเทศบาลต าบลดอนหวาย สวนใหญเปนขยะมลฝอยจากชมชนและจากเกษตรกรรม

2.1.3 กำรจ ำแนกประเภทขยะมลฝอย (อาณต ตะปนตา 2553) 2.1.3.1 กำรจ ำแนกตำมลกษณะทำงกำยภำพ เปนการจ าแนกขยะมลฝอยตาม

ลกษณะทปรากฏและมองเหนจากภายนอก ซงสามารถจ าแนกออกไดดงน ขยะเปยก (garbage) หมายถงขยะมลฝอยทเปนสารอนทรยชนดตางๆ

และมความชนสง สามารถยอยสลายไดงายโดยกระบวนการทางชวภาพ เชนเศษอาหาร เศษพชผกผลไม เศษหญา เปนตน ดงนน จงจ าเปนตองท าการเกบขนและท าลายอยางรวดเรว เพอปองกนกลนเหมนจากการเนาเสยของขยะประเภทน

ขยะแหง (rubbish and trash) หมายถงขยะมลฝอยทอยในรปของสารอนทรยและสารอนนทรย ซงมความชนต ายอยสลายดวยขบวน การทางชวภาพไดยากเชน เศษกระดาษ กลองกระดาษ เศษกงไมใบไม เศษยาง เศษผา เศษแกวหรอขวดแกว เศษหนงหรอผลภณฑหนง เศษกระปองโลหะ และเศษพลาสตก เปนตน

เถา (ash) หมายถงซากของแขงทเหลอจากการเผาไหมของเชอเพลงประเภทฟนหรอถานหนทใชส าหรบเปนแหลงใหพลงงานความรอนทงในบานพกอาศย ในอาคาร หรอในโรงงานตาง ๆ ฯลฯ

เศษสงกอสราง (demeolition and construction waste) หมายถงขยะมลฝอยทเกดจากการกอสรางหรอการรอถอนอาคาร เชน เศษเหลก เศษอฐ เศษปนซเมนต เศษกระเบองเซรามก เศษทอพวซ เศษสายไฟ เศษหน และเศษไม เปนตน

6

ซากสตวตาง ๆ (dead animal) หมายถงซากสตวตาง ๆ ทงทเกดขนในชมชน เชน สตวเลยงตามบานเรอนทตายลง จากภาคเกษตรกรรม เชน ซากสตวในฟารมปศสตวตาง ๆ ทอาจตายลงจากการเกดโรคระบาด และจากภาคอตสาหกรรม เชน เศษชนสวนของสตวทเหลอ จากโรงงานผลตอาหารส าเรจรปหรออาหารกระปอง

ตะกอนจากการบ าบดน าเสย (sludge) หมายถงกากตะกอนทเกดจากการบ าบดน าเสยของชมชนหรอภายในโรงงานทงหลาย โดยอาจมลกษณะเปนของแขงหรอกงของแขง มทงสวนทสามารถยอยสลายไดและยอยสลายไมไดดวยกระบวนการทางชวภาพ กากตะกอนเหลานหากปลอยทงไวไมจ ากดกอาจถกชะลางสแหลงน าหรอไหลซมลงสชนน าใตดนได

ซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส (Waste from Electrical and Electronic Equipment, WEEE) หมายถงขยะทเกดขนจากภาคธรกจ ซงผลตสนคาประเภทผลตภณฑเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสออกมาจ าหนายในตลาด และเมอสนคาเหลานนเสอมสภาพหรอหมดอายการใชงานลงกจะกลายเปนขยะทตองน าไปก าจด ซงสวนใหญมกจะมขนาดใหญและมน าหนกมาก ขยะประเภทน ไดแกซากตเยน เครองรบโทรทศนเครองเสยง เครองซกผา เครองปรบอากาศ เครองคอมพวเตอร และอปกรณคอมพวเตอร เปนตน

2.1.3.2 กำรจ ำแนกตำมองคประกอบ เปนการจ าแนกตามลกษณะมลฝอยวาประกอบดวยวสดประเภทใดบางและวสดนนมประโยชนทจะน ากลบมาใชใหมไดอกหรอไม โดยจ าแนกเปนประเภทไดดงน ขยะอนทรย (organic waste) ไดแกขยะมลฝอยทสามารถยอยสลายได

ดวยขบวนการทางชวภาพ โดยมจลนทรยท าหนาทยอยสลาย เชน เศษอาหาร เศษพชผกและผลไม เศษหญา เศษใบไมและกงไม รวมทงซากสตวและมลสตวตาง ๆ ขยะประเภทนสามารถน ากลบมาใชประโยชนไดในรปของการน ามาหมกปย

ขยะทน ากลบมาใชประโยชนได (recycle waste) ไดแก ขยะมลฝอยทมศกยภาพในการน ามาแปรรปเพอใชประโยชนไดอก เชน แกว

7

กระดาษ โลหะ เหลก พลาสตก อลมเนยม หนง และยาง ขยะประเภทนเมอน ามาท าการคดแยกและผานกระบวนการแปรรปแลวสามารถน ามาเปนวตถดบเพอใชผลตสนคา หรออาจน าไปเปนสวนผสมกบวตถดบใหมเพอลดปรมาณการใชทรพยากรธรรมชาตลงได

ขยะทน ากลบมาใชประโยชนไมได (nonrecycle waste) ไดแก ขยะมลฝอยทไมสามารถน ากลบมาใชประโยชนไดอก เชน เศษผา เศษอฐและเศษปนจากการกอสราง เศษวสดตางๆ จากการรอถอนอาคาร เถาจากการเผาไหมเชอเพลง ตลอดจนเศษชนสวนของผลตภณฑเครองใช ไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสบางชนด ขยะเหลานไมมศกยภาพในการน ากลบมาใชไดอก จงตองน าไปก าจดท าลายยงสถานทฝงกลบเทานน

ขยะตดเชอ (infectious waste) ไดแก ขยะมลฝอยทมเชอโรคปนเปอนอย ซงจะท าใหเกดอนตรายตอสขภาพอนามยของมนษยได เชน เนอ เยอหรอชนสวนอวยวะตาง ๆ รวมทงเครองใชทสมผสกบผปวย เชน ส าล ผาพนแผล เขมฉดยา มดผาตด และเสอผาผปวย

2.1.3.3 กำรจ ำแนกตำมแหลงก ำเนด เปนการจ าแนกตามแหลงทมขยะมลฝอยเกดขนจากกจกรรมตาง ๆ แหลงก าเนดทส าคญของขยะมลฝอยมอย 4 ประเภทดวยกน ดงน ขยะจากชมชน (municipal waste) ไดแก ขยะมลฝอยทเกดจากกจวตร

ประจ าวนของประชาชนทอาศยอยภายในชมชนเมองและชนบท ประกอบดวยขยะจากบ านเ รอน อาคารส านกงาน โรงเ รยน สถาบนการศกษา อาคารพาณชย โรงแรม คอนโดมเนยม ตลาดสด ตลาดนด และแหลงชมชนอน ๆ เชน สวนสาธารณะและชายหาด

ขยะจากโรงงานอตสาหกรรม (industrial waste) ไดแก ขยะมลฝอยทเกดจากภาคการผลตสนคาในโรงงานอตสาหกรรมและสถานประกอบ การตาง ๆ ซงโดยปกตแลวขยะทเกดขนจากภาค อตสาหกรรมนจะประกอบไปดวย 2 สวน คอขยะทวไปทเกดจากกจกรรม ซงไมเกยวของกบขบวนการผลตสนคาโดยตรง เชน ขยะทเกดจากส านก งานและโรงอาหารภายในโรงงาน ขยะสวนนกจะถอวาเปนขยะจากชมชน (municipal waste) ประเภทหนงเชนกน ส าหรบอกสวนหนงก

8

คอขยะทเกดขนในขนตอนของกระบวนการการผลตสนคา (process waste) ซ งขยะในสวนนมท งท ไม เปนอนตราย (industrial non-hazardous waste) เชน เศษวตถดบจ าพวกเศษผา เศษไม เศษหนง เศษพลาสตก กบขยะทเปนอนตราย (industrial hazardous waste) เชน ตะกอน โลหะหนก กากตะกอนน ามน กรด ดาง ตวท าละลาย และกากส

ขยะจากภาคเกษตรกรรม (agricultural waste) ไดแก ขยะมลฝอยทเกดจากกจกรรมตางๆ ในภาคการเกษตร ทงจากการเพาะปลกในเรอก สวนไรนาและจากการเลยงสตว ประกอบดวย ซากพช ซากสตว มลสตว ตอซง ชานออย เศษหญาและเศษใบใม รวมไปจนถงภาชนะบรรจสารเคมและเคมภณฑทเสอมสภาพแลว ภาชนะบรรจสารเคมและเคมภณฑท เสอมสภาพกจดอย ในจ าพวกของเสยอนตรายเชนเดยวกน

ขยะจากสถานพยาบาล (hospital waste) ไดแก ขยะทมแหลงก าเนดจากโรงพยาบาล สถานอนามย คลนกรกษาโรคคนและสตว ซงจะเปนขยะทมเชอโรคปะปนอยในปรมาณทจะกอใหเกดอนตรายตอผทสมผสได เชน ผาพนแผล เขมฉดยา ชนสวนของอวยวะตางๆ นอก จากนยงหมายถงขยะทเกดจากหองปฏบตการทางวทยาศาสตรอกดวย

2.1.4 ปจจยทมผลตอกำรเกดกำกของเสย กากของเสยไมวาจะเปนขยะมลฝอยอนตรายหรอของเสยอนตรายจะมปรมาณมากหรอนอยขนอยปจจยดงตอไปน สภาวะเศรษฐกจของครวเรอนและของชมชนรวมทงของประเทศโดยรวม

สภาวะเศรษฐกจนบเปนปจจยส าคญเบองตนทมผลตอปรมาณขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเกดขนในชมชนตาง ๆ ทงน เนองจากหากเศรษฐกจของครวเรอน ของชมชน และของประเทศอยในสภาวะทด การบรโภคสนคาและบรการจะมมากขน เพราะประชาชนมอ านาจการซอเพมขน โดยเรมตงแตหนวยเศรษฐกจทเลกทสดคอครวเรอน เรอยขนมาจนถงหนวยเศรษฐกจทใหญขนคอชมชนและประเทศ ตามล าดบ ในการจบจายสนคาของประชาชนไมวาจะเปนสนคาทจ าเปนตอการด ารงชวต เชน อาหารสด อาหารแหง เครองนงหม เครองใชประจ าวนภายในบาน ฯลฯ หรอสนคาทฟมเฟอยอน ๆ เชน อปกรณไฟฟาและเครองอ านวยความสะดวกประเภทเครองรบโทรทศน เครองเสยง

9

เครองปรบอากาศ ฯลฯ เมอสนคาเหลานถกน าไปใชจนหมดสภาพการใชงานแลว กจะกลายสภาพไปเปนขยะมลฝอยหรอของเสยอนตรายทสด ซงถาหากเศรษฐกจดกจะสงผลใหมปรมาณกากของเสยมากขน และในทางตรงกนขาม หากเศรษฐกจซบเซา ปรมาณกากของเสยกจะนอยลงตามไปดวย

นอกจากน สภาวะทางเศรษฐกจยงเปนปจจยทบงชถงองคประกอบของขยะมลฝอยและของเสยอนตรายอกดวย กลาวคอ ถาสภาพเศรษฐกจไมด ซงหมายถงประชาชนสวนใหญ มอ านาจการซอต า กจะท าใหเกดขยะหรอของเสยทมาจากสนคาประเภททจ าเปนตอการด าเนนชวต เชน เศษอาหาร เศษพลาสตก เศษโฟม เศษของใชในชวตประจ าวน ฯลฯ เปนสวนใหญ แตถาหากเศรษฐกจทมการขยายตว ซงท าใหประชาชนมรายไดสงขน กจะท าใหเกดการจบจายสนคาฟมเฟอยเพอความสะดวกสบายตอการด ารงชวตมากขน

ขนาดของครวเรอนและจ านวนประชากรภายในชมชน ครวเรอนถอเปนแหลงก าเนดขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทมความส าคญในล าดบตนๆ ทงนเนองจากสมาชกในครวเรอนแตละคนภายในครวเรอนเปนผทท าใหเกดขยะหรอของเสยขนมาในอตราทแตกตางกน ดงนน ครวเรอนใดทมขนาดใหญ ซงประกอบไปดวยสมาชกหลายคน ครวนนกจะเปนแหลงก าเนดขยะของเสยในปรมาณมากตามไปดวย เชน ถาก าหนดใหอตราการผลตขยะมลฝอยของบคคลใดบคคลหนงมคาเทากบ 1 กโลกรมตอคนตอวน ครวเรอนขนาดใหญทมจ านวนสมาชก 10 คน กจะท าใหเกดขยะขน 10 กโลกรมตอวน ถาเปนครวเรอนขนาดเลกทมสมาชกเพยง 3 คน กจะท าใหเกดขยะตอวนเพยง 3 กโลกรมเทานน ดวยเหตน ขนาดของครวเรอนจงเปนเพยงปจจยทมผลอยางมากตอปรมาณการเกดขยะมลฝอยและของเสยอนตราย

ความแตกตางระหวางฤดกาล ปรมาณขยะหรอของเสยทเกดขนในแตละชวงเวลา จะแตกตางกนไปตามฤดกาล กลาวคอ ในฤดทมอากาศหนาวเยน กจะมการน าสนคาประเภทเครองนงหมกนหนาวออกมาวางจ าหนาย เชน เสอผากนหนาว ผาหม ฯลฯ ตลอดจนอปกรณไฟฟาบางชนด เชน เครองท าน าอน เปนตน สวนในฤดกาลทมอากาศอบอาวโดยเฉพาะในชวงระหวางเดอนมนาคมและเดอนเมษายนของทกป สนคาทน าออกมาวางจ าหนายกจะเปลยน เปนสนคาประเภทท าความเยนตางๆ เชน พดลมและเครองปรบอากาศ เปนตน

10

สนคาเหลานจะเปนตวบงชถงประเภทของขยะทจะเกดตามมาภายหลงจากสนคาดงกลาวหมดสภาพการใชงานแลว

กฎหมายและกฎระเบยบขอบงคบทเกยวของกบการจดการขยะหรอของเสยกฎหมายหรอระเบยบบงคบเกยวกบการจดการขยะหรอของเสยทออกโดยรฐ ซงมอบหมายใหเทศบาลและองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) เปนหนวย งานทมหนาทก ากบดแลยงไมมการบงคบใชอยางประสทธภาพเทาทควร ดงนน จงท าใหขยะมลฝอยท เกดขนไมไดมปรมาณลดลง ตวอยาง เชน ระเบยบขอบงคบทหามประชาชนทงขยะลงในสถานท และล าคลอง ทสาธารณะ ไดแก ถนน ทางเทา แมน า ฯลฯ ไมไดน ามาบงคบใชอยางเตมท จงท าใหพบเหนขยะมลฝอยถกทงขวางอยทวไปในสถานทเหลานน นอกจากนการทรฐไมไดออกกฎขอบงคบใหมการคดแยกขยะจากแหลงก าเนด ซงกคอบานเรอนทอยอาศย กจะเปนสาเหตใหขยะมลฝอยทมศกยภาพน ากลบมาใชประโยชนใหม เชน เศษกระดาษ เศษแกว เศษพลาสตก เศษโลหะ ฯลฯ ตองปะปนไปกบขยะประเภทอนทสกปรกและมอนตราย จนไมสามารถน าขยะเหลานนกลบมาใชประโยชนไดอยางเตมท และท าใหขยะทตองน าไปก าจดและท าลายยงสถานทฝงกลบไมไดมปรมาณลดนอยลง

ทศนคตของประชาชน นบเปนปจจยส าคญอกประการหนงตอปรมาณการเกดขยะหรอของเสยในครวเรอนหรอในชมชนกลาวคอ ถาประชาชนทมทศนคตทดตอการชวยลดอตราการเกดขยะมลฝอยให กตองพยายามเปลยนแปลงพฤตกรรมหรอวถชวตของตนเองใหมสวนลดเกดขยะ โดยอาจท าไดดวยการลดการบรโภคสนคาฟมเฟอยและไมจ าเปนใหนอยลง หรออาจเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเองดวยการทงขยะลงในภาชนะทจดไว เปนตน แตในทางกลบกน หากประชาชนไมเหนความส าคญในเรองดงกลาว กไมมความคดทจะเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนในอนทจะท าใหอตราการเกดขยะลดนอยลง

ปจจยอน ๆ ทเกยวของกบการเกดของเสยในชมชนทมอยหลายประการ ตวอยางเชน งานเทศกาลตาง ๆ และวนหยดตามประเพณนกขตฤกษ เปนตน จะเหนไดวาในชวงของการเฉลมฉลองในงานเทศกาลทส าคญ เชน วนลอยกระทง วนสงกรานต วนขนปใหม และวนตรษจน ฯลฯ รวมทงในวนนกขตฤกษหรอวนส าคญทางศาสนา เชน วนเขาพรรษา วนออกพรรษา และวนวสาขบชา เปนตน จะมประชาชนออกมารวมงานสงสรรคทจดขนในสถานท

11

ตางๆ เชน สวนสาธารณะ สนามกฬา และวดวาอารามอยางเนองแนน ซงในบรเวณงานดงกลาวกจะมการจ าหนายอาหารและเครองดมรวมทงวสดอนๆ เชน กระทงโฟม หรอกระทงจากวสดธรรมชาต อปกรณส าหรบฉดน าหรอเลนสาดน าจ าพวกขน ปนพลาสตกฉดน า ถงใสน า ฯลฯ ใหแกผมาเทยวงาน ดงนน ขยะทเกดขนในชวงงานเทศกาลเหลานจงมปรมาณมากกวาในชวงเวลาปกตหลายเทา ซงเปนภาระตอพนกงานเกบกรวดและรกษาความสะอาดของเทศบาลทตองท างานกนอยางหนก

2.1.5 ผลเสยของขยะมลฝอย ขยะมลฝอยเปนสาเหตส าคญของปญหามลพษทสงแวดลอมและมผลกระทบตอสขภาพ อนามยของมนษย (พชต สกลพราหมณ, 2531) ดงน ท าใหเกดมลพษตอสงแวดลอม ไดแก มลพษทางน า มลพษทางดน และมลพษ

ทางอากาศ เปนแหลงเพาะพนธของเชอโรคและแมลงพาหะน าโรค โดยปกตเชอจลนทรย

ทไมท าใหเกดโรคจะใชอนทรยวตถเปนสารอาหาร ท าใหขยะมลฝอยเกดการยอยสลายได แตในขยะมลฝอยอาจจะมเชอทท าใหเกดโรคบางชนดปะปนมาดวย ซงเชอโรคตาง ๆ เหลานบางชนดมความทนทานและสามารถเจรญไดตอไปอกระยะหนง โดยอาศยขยะมลฝอยเหลานนเปนแหลงกระจายของเชอโรค ท าใหเปนอนตรายตอสขภาพของประชาชน

การเสยงตอสขภาพ ชมชนทขาดการก าจดขยะมลฝอยทดและถกตองตามหลกสขาภบาล จะเสยงตอการเกดโรคตางๆ ไดงาย เนองจากขยะมลฝอยกอใหเกดแหลงเพาะพนธ และการแพรกระจายของเชอโรค และแมลงพาหะน าโรคโดยแมลงพาหะตาง ๆ

การสญเสยทางเศรษฐกจ นอกจากชมชนจะตองเสยคาใชจาย ในการจดขยะมลฝอยเปนประจ าแลว การก าจดขยะมลฝอยทไมถกตองยงสงผลกระทบตอเศรษฐกจดานอน ๆ แหลงน าเนาเสย ท าใหสตวน าท เปนทรพยากรทางธรรมชาตไมสามารถอยอาศยได

ท าใหชมชนขาดความสวยงาม การเกบรวบรวมและก าจดขยะมลฝอยทดและถกตองตามหลกสขาภบาล จะชวยใหชมชนนนเกดความสวยงาม มความเปนระเบยบเรยบรอย และแสดงถงความเจรญทางวฒนธรรมอนดของชมชนนน ๆ

12

เปนสาเหตร าคาญ ขยะมลฝอยกอใหเกดเหตร าคาญแกประชาชน ไดแก กลนเหมน ซงเกดจากการเนาเปอยหรอการสลายตวของขยะมลฝอยเปยก

อาจท าใหเกดเพลงไหมได เนองมาจากการเผาขยะมลฝอย หรอกาซทเกดจากการหมกของขยะมลฝอย

2.2 กำรจดกำรขยะมลฝอย ขยะมลฝอยทเกดจากกจกรรมของมนษยในดานตางๆโดยเฉพาะจากการด าเนนชวต

ประจ าวน จ าเปนตองมการจดการอยางเปนระบบ เรมตงแตการเกดขยะทแหลงก าเนดไปจนถงการน าไปก าจดหรอท าลายยงสถานทฝงกลบ ซงขบวนการดงกลาวนประกอบไปดวยหลายขนตอนดวยกนคอ (อาณฐ ตะปนตา,2553)

2.2.1 กำรลดและกำรคดแยก ณ แหลงก ำเนด หมายถง การด าเนนการกบขยะมลฝอยทเกดขนจากแหลงก าเนดตางๆ ไดแก บานเรอน อาคารส านกงาน สถานศกษา หางราน ตลอดจน สถานทสาธารณะทวไป เพอรอการเกบขน การรวบรวม และการน าไปก าจดท าลายจากหนวยงานทรบผดชอบตอไป ซงในการด าเนนการกบขยะมลฝอย ณ แหลงก าเนดเปนหนาทความรบผดชอบของผทเปนเจาของบานเรอนหรออาคารสถานทตางๆ หลกการจดการแบงออกเปน 2 สวนดวยกนคอ 2.2.1.1 การลดขยะ ณ แหลงก าเนด การลดปรมาณขยะสามารถกระท าไดในหลาย

แนวทาง โดยอาจเรมตงแตการปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรมการบรโภคใหถกตอง กลาวคอการเลอกซอสนคาเฉพาะทจ าเปน ซงหากใชไมหมดแลวกจะกลายสภาพไปเปนขยะในทสด นอกจากนผผลตสนคากมสวนชวยลดปรมาณขยะไดดวยการออกแบบสนคาทใชบรรจภณฑนอยลงหรอผลตสนคาใหมอายการใชงานทนานขน สวนของผบรโภคหรอประชาชนทวไปนนถอวามบทบาทส าคญยงในการลดขยะ ณ แหลงก าเนด ซงกรมมลพษไดสรปเอาไว 3 แนวทางดงตอไปน การปฏเสธหรอหลกเลยงสนคาหรอบรรจภณฑทจะสรางปญหาขยะ

แนวทางนสามารถด าเนนการไดดงน (1) หลกเลยงการซอสนคาหรอบรรจภณฑหอหลายชน (2) หลกเลยงการซอสนคาชนดใชครงเดยวหรอผลตภณฑทมอายการ

ใชงานต าการเลอกซอสนคาทใชในชวตประจ าวน ควรเลอกซอ

13

เฉพาะผลตภณฑทมขนาดบรรจใหญ เนองจากใชบรรจภณฑนอยกวาเมอเปรยบเทยบกบหนวยน าหนกของผลตภณฑ

(3) หลกเลยงการซอสนคาหรอผลตภณฑ ซงมสวนประกอบของขยะทมมลพษตอสงแวดลอม เชน กลองโฟม ถงพลาสตก

การเลอกซอใชสนคาทสามารถสงคนบรรจภณฑแกผผลต (return) แนวทางนสามารถด าเนนการไดดงน (1) เลอกซอสนคาหรอผลตภณฑทผผลตมการเลอกซากบรรจภณฑ

หลงจากการบรโภคของประชาชน (2) เลอกซอสนคาหรอผลตภณฑทมระบบมดจ าและคนเงน เชน

สนคาประเภทขวดน าอดลมหรอน าดมบรรจขวด (3) เลอกซอสนคาหรอผลตภณฑทสามารถน ากลบมาใชประโยชน

หรอรไซเคลได หรอมสวนประกอบของวสดรไซเคล การใชซ า (reuse) หมายถงการน าสนคาหรอผลตภณฑทมการใชแลว

กลบมาใชอก โดยไมตองผานกระบวนการเปลยนแปลงหรอแปรรปใดๆ เชน (1) เลอกซอผลตภณฑทใชผลตภณฑทมการออกแบบมาใหใชงานได

มากกวาหนงครง เชน แบตเตอรชนดเตมประจไฟฟาใหมได (2) เลอกซอสนคาชนดเตมใหม (refill) เชน ผงซกฟอก น ายาลางจาน

น ายาท าความสะอาด เปนตน (3) ซอมแซมเครองใชและอปกรณตาง ๆ (repair)ใหสามารถใชงาน

ตอไปไดอก หรอบ ารงรกษาใหมอายการใชงานนานขน (4) น าบรรจภณฑหรอวสดเหลอใชอน ๆ กลบมาใชประโยชนอก การ

ใชซ าถงผา ถงกระดาษ ถงพลาสตก กลองกระดาษและขวดแกว (5) ยมหรอเชาหรอใชสงของหรอผลตภณฑทใชบอยครงรวมกน เชน

เครองดดฝน และอปกรณท าความสะอาดบานตาง ๆ เปนตน 2.2.1.2 การคดแยกขยะ ณ แหลงก าเนด เปนขนตอนการด าเนนงานภายหลงจากท

มขยะมลฝอยเกดขนแลว ซงถอไดวาเปนกจกรรมเรมตนทมความส าคญอยางยงตอการน าขยะกลบมาใชประโยชนใหม เนองจากเปนการชวยท าใหขยะหรอเศษวสดเหลอใชทมศกยภาพในการน ากลบมาใชใหมไมถกปนเปอนดวยขยะอน ๆ ทมความสกปรกหรอขยะเปยกตาง ๆ จนท าให

14

คณภาพของขยะทจะน ากลบมาใชประโยชนดอยลงไป หรออาจท าใหเสยคาใชจายในการลางท าความสะอาดหรอท าการคดแยกเพมเตมกอนทน าเขาสโรงงานแปรรปตอไป ขอดอกประการหนงของการคดแยกขยะ ณ แหลงก าเนดคอเปนการชวยลดปรมาณขยะมลฝอยทจะตองน าไปก าจดขนสดทายยงสถานทฝงกลบขยะใหเหลอนอย อนเปนการสงผลทางออมตออายการใชงานของสถานทฝงกลบใหสามารถใชงานไดนานขนกวาเดม และยงเปนการประหยดงบประมาณจ านวนมหาศาลของรฐทจะตองลงทนเพอก าจดขยะอกดวย ส าหรบภาชนะทจะรองรบขยะทจะท าการคดแยกนนเปนหนาทความรบผดชอบของเจาของอาคารสถานททงหลายทจะตองจดหามาวางไวตามจดทเหมาะสม สวนในบรเวณพนทสาธารณะทวไปกเปนหนาทของหนวยงานรบผดชอบ อนไดแก เทศบาลและองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ทจะตองจดเตรยมพรอมหามาตรการตาง ๆ เพอสงเสรมและสนบสนนใหการคดแยกขยะภายในชมชนเกดเปนรปธรรมโดยภาชนะดงกลาวจะถกจดวางไวในบรเวณทมประชาชนอาศยอยหนาแนนหรอสญจรไปมาเปนประจ า โดยทวไปแลวมกแบงภาชนะรองรบขยะเปน 4 ประเภท เพอใหสามารถรองรบขยะไดครบทกชนดดงน (1) ถงสเขยว ใชส าหรบรองรบขยะทยอยสลายได หรอขยะทเนาเสยงาย

ซงไดแก เศษอาหาร เศษพชผก เปลอกผลไม และใบไม เปนตน ขยะเหลาน เปนอนทรยวตถทมความชนสงและยอยสลายไดดตามธรรมชาต จงสามารถน าไปหมกท าปย

(2) ถงสเหลอง ใชส าหรบรองรบขยะทน ากลบมาใชใหมไดหรอขยะรไซเคล อนไดแก แกว กระดาษ โลหะ อลมเนยม พลาสตก เปนตน ขยะเหลานเมอรวบรวมไดแลวสามารถน าไปขายใหกบรานรบซอของเกา ซงจะปอนเขาสโรงงานแปรรปขยะอกตอหนง

(3) ถงสสมใชส าหรบรองรบขยะอนตรายหรอขยะทเปนพษตอสงมชวตและสงแวดลอม เชน หลอดฟลออเรสเซนต ถานไฟฉาย กระปองสสเปรย กระปองยาฆาแมลง และกระปองบรรจน ายาท าความสะอาดสขภณฑ เปนตน ขยะเหลานจ าเปนตองคดแยกไวตางหาก เพอน าไปก าจดตามวธการทเหมาะสมตอไป

15

(4) ถงสน าเงน ใชส าหรบรองรบขยะทวไปทยอยสลายยาก แตไมเปนพษและไมสามรถน าไปรไซเคลไดหรอไมคมคาตอการน าไปรไซเคล เชน พลาสตกหอลกอม ซองบะหมกงส าเรจรป ถงพลาสตกเปอนอาหาร โฟมเปอนอาหาร และกระดาษฟอยลเปอนอาหาร เปนตน

รปท 2.1 แนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอย (กรมควบคมมลพษ 2551)

16


17


18


19


2.2.2 กำรเกบรวบรวม หมายถงการเกบขนขยะมลฝอยทถกทงไวในภาชนะรองรบขยะ ซงวางไวตามสถานทตาง ๆ อนไดแก บรเวณบานพกอาศย สถาบนการศกษา ตลาดสด และสวนสาธารณะ เพอน ามาเกบรวมรวมไวยงจดพกขยะกอน แลวท าการขนถายใสรถเกบขยะ เพอขนถายไปยงสถานทฝงกลบ ส าหรบขยะทไมสามารถน ากลบมาใชประโยชนไดอก และถกรวบรวมและสงไปแปรรปเพอน ากลบไปใชประโยชนส าหรบขยะทสามารถน ากลบมาใชใหมได

การเกบรวบรวมขยะเปนหนาทตามบทบญญตของกฎหมาย ซงก าหนดใหองคกรปกครองสวนทองถน (คอเทศบาลและองคการบรหารสวนต าบล) เปนผรบผดชอบ หนวยงานดงกลาวม

20

หนาทในการวางระบบและแบบแผนในการรวบรวมขยะทเกดขนในแตละวนอยางเหมาะสมมหลกเกณฑการด าเนนงานดงตอไปน

การจดวางภาชนะรองรบขยะ ภาชนะรองรบขยะกลาวคอ การจดวางไวใหอตราสวนระหวางภาชนะรองรบตอจ านวนประชากร 350 คน หรอประมาณ 1 จดตอ 50-80 หลงคาเรอน

ระบบการเกบ (ปรดา แยมเจรญวงศ , 2531) ไดอธบายรปแบบการเกบขนขยะจากชมชนทมประสทธภาพมากทสด ดงน (1) การเกบขนขยะโดยใชรถขนขยะวงเกบขยะจากภาชนะรองรบ ซงตงอย

บรเวณหนาบานพกอาศยหรอตามรมถนน รปแบบนจะเหมาะส าหรบชมชนทตงอยรมถนนและรถเกบขนขยะขนาดใหญสามารถเขาออกไดสะดวก ท าใหเกบขยะตามจดตางๆ ไดอยางทวถงและรวดเรวกวารปแบบอน เนองจากไมเสยเวลารอใหพนกงานเดนเกบรวบรวมขยะตามตรอกซอยแลวน ามาขนถายใสรถขยะอกตอหนง

(2) การเกบขนขยะโดยใชรถเกบขนขยะวงไปจอดตามสถานททอยใกลเคยงกบแหลงชมชน แลวใหพนกงานเดนออกไปเกบรวบรวมขยะจากภาชนะรองรบทตงอยบรเวณหนาบานหรอแหลงชมชนทมซอยแคบไมสะดวกตอการเขาออกของรถเกบขนขยะ รปแบบนจะเหมาะส าหรบชมชนทมตรอกซอยระหวางตกแถวหรอตามชมชนแออดตาง ๆ ท าใหตองใชเวลาในการเกบขนขยะมากกวารปแบบแรก

(3) การเกบขนขยะโดยใชถงรวมขนาดใหญวางไวตามจด ซงมปรมาณขยะเกดขนเปนจ านวนมากในแตละวน เหมาะส าหรบจดทเปนแหลงก าเนดขยะขนาดใหญ

2.2.3 กำรน ำมลฝอยกลบมำใชประโยชน ขยะมลฝอยมแนวโนมทจะเพมปรมาณมากขนทก ๆ ป อนมสาเหตมาจากการเพมขนของจ านวนประชากร ซงท าใหมความตองการเครองอปโภคบรโภคมากขน รวมทงการขยายตวทางดานเศรษฐกจของประเทศทพฒนาไปขางหนาและแขงขนกบนานาประเทศทวโลก มลฝอยหรอของททงแลว บางชนดอาจน ามาใชประโยชนทางดานวสด ดานพลงงาน หรอในการปรบปรงคณภาพของดน การน ามลฝอยกลบมาใชประโยชนจะมผลในการลดปรมาณมลฝอยทจะตองก าจด และสามารถน าเอาทรพยากรกลบมาใชประโยชนไดอก การน ามลฝอยกลบมาใชประโยชนไดมการปฏบตมาเปนเวลานานแลวใน

21

ลกษณะระบบแอบแฝง เชน พนกงานเกบขนขยะมลฝอยประจ ารถ ท าการคดแยกเอาเศษกระดาษ พลาสตก แกว โลหะ ออกจากมลฝอย ทเกบไดและน าไปขายแกผรบซอของเกา เพอสงตอโรงงานผลตเปนสนคา เปนตน ขบวนการน าขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชน สามารถเรมตงแตเมอขยะมลฝอยนนถกผลตออกมาใหมๆ จนกระทงกอนการก าจดในขนสดทาย โดยการน ากลบมาใชประโยชนแบงออกเปนหลายวธการ (เชน การน าผลตภณฑกลบมาใชใหม ไดแก การใชผลตภณฑหลายๆ ครงกอนทง เชน การน าขวดแกวมาใชใหมหลาย ๆ ครง) การน าวสดไปผานขบวนการเพอผลตเปนสนคาใหม (เชน การผลตกระดาษจากเศษกระดาษเกา) การน าของเสยมาผานขบวนการผลต (เชน การน ามลฝอยมาหมกเปนปยหมก) การน าของเสยมาผานขบวนการผลตเปนพลงงาน (เชน การเผามลฝอยใหไดความรอนเพอท าไอน าและผลตกระแสไฟฟา)

2.2.4 กำรศกษำควำมเหมำะสมกำรด ำเนนโครงกำรจดกำรขยะมลฝอย (Feasibility Study) การศกษาความเหมาะสมเปนการน าแนวทางการแกไขปญหาทไดจากการท าแผนหลกมาท าการศกษา เพอก าหนดแนวทางการด าเนนงานใหเหมาะสมและมความเปนไปไดในทางปฏบตมากทสด โดยท าการศกษาพฤตกรรมการก าจดขยะ เพอใหชมชนตระหนกถงความส าคญในการดแลชมชนและสภาพแวดลอม

2.3 หลกกำรสงแวดลอมและกำรจดกำรสงแวดลอม

2.3.1 หลกกำรสงแวดลอม พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2535 ใหค านยาม สงแวดลอม

หมายถง สงตาง ๆ ทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทอยรอบตวมนษย ซงเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดท าขน

ค านยามนชใหเปนวา สงแวดลอมมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดสรางขน ซงใหรวมไปถงสงแวดลอมทางสงคมดวย หมายถง เปนสงทจบตองไดและจบตองไมได ไมเปนพษและเปนพษ ใหคณและใหโทษ มชวตและไมมชวต ฯลฯ การกลาวเชนนอาจท าใหผทจะตองมหนาทจดการสงแวดลอมสบสนได นกวชาการจงไดใหมมมองสงแวดลอมในทาง “บทบาทหนาท” หรอ เรยกอกนยหนงคอ “มต” หมายถง จ าแนกสงแวดลอมตามบทบาทหนาทหรอเปนมต ถาสงแวดลอมทมบทบาทหนาทเปนมตกใหนบสงแวดลอมเปนมตนน นกวชาการสงแวดลอมไดแบงออกเปน 4 มต

22

มตท 1: มตทรพยากร หมายถง สงทเปนทรพยากรธรรมชาตและทมนษยสรางขน อนประกอบดวยสามกลมคอ ทรพยากรทใชแลวไมหมดสน ทรพยากรทใชแลวหมดไป และทรพยากรทใชแลวทดแทนได

มตท 2: มตเทคโนโลย หมายถง สงแวดลอมทมบทบาทหนาททเปนเทคโนโลย อนประกอบดวยสามกลมคอ เทคโนโลยธรรมชาต เทคโนโลยเลยนแบบธรรมชาต และเทคโนโลยทสรางขน ไดแก เครองยนต/อเลคทรอนกส และผลตภณฑ และกระบวนการผลต

มตท 3: มตของเสยและมลพษสงแวดลอม ไดแก ของเสยและมลพษทเปนของแขง เชน ขยะชมชน ขยะตดเชอ ขยะกากสารพษอนตราย ของเสยและมลพษทเปนของเหลว (เชน น าเสย น ามน ไขมน) ของเสยและมลพษทเปนกาซและฝน (เชน กาซพษ กาซเรอนกระจก และฝน) และของเสยและมลพษทเปนคลนแมเหลกไฟฟา เชน เสยง แสง ความรอน ความสน สะเทอน และพลงงานไฟฟา

มตท 4: มตสงคมสงแวดลอม ไดแก ประชากร สงกอสรางทางการศกษาและสงทเกยวของ สงกอสรางทางสาธารณสข สภาวะทางเศรษฐกจ สงกอสรางทงจบตองไดและจบตองไมไดทางวฒนธรรม (ความเชอ ศาสนา และประเพณ) สงกอสรางและสวนประกอบทใชปองกนภยพบตตอชวตและทรพยสน และสงกอสรางวสดอปกรณในการนนทนาการและการทองเทยว

สถานภาพและศกยภาพสงแวดลอม สงแวดลอมมมมมองทงเปนสงเดยวๆ เปนระบบ หรอเปนกลมสรรพสงทอยรวมกน ท างานรวมกนและมเอกลกษณรวมกน กลาวอกนยหนงกคอ ไมวาสงแวดลอมจะเลกใหญ อยเดยวๆ หรออยรวมกบสงอน สามารถใหมมมองเปนสงแวดลอมไดเหมอนๆ กน ทงนขนอยวาผจดการสงแวดลอมนนจะพจารณาใหเปน เชน สวนผลไม ถามมมองเปนสงเดยวๆ กเปนสวนผลไมหนงและเปนองคประกอบหนงของพนทใหญทมองคประกอบเปนสวนผลไม ทนาขาว แหลงน า บานพกอาศย และสวนหยอม อยางไรกด ไมวาสงแวดลอมจะพจารณาเปนสงเดยว ๆ หรอเปนระบบตางกมบทบาทหนาทของตวเองทเกดจากหลกการท างานของแตละองคประกอบของระบบนน หรอของสงเดยว ๆ นน กลาวไดวาทก ๆ สงแวดลอมตางกมบทบาทหนาท ซงการแสดงบทบาทหนาทนจะสมบรณเตมทหรอไม ขนอยกบความสมบรณขององคประกอบภายในสงแวดลอมเพอระบบสงแวดลอมเสมอ

ศกยภาพสงแวดลอม คอ สถานภาพสงแวดลอมทแสดงบทบาทหนาทตามสมรรถนะของคาคณภาพสงแวดลอมทตรวจวดได ซงการแสดงศกยภาพของสงแวดลอมกเชนเดยวกบบทบาทหนาทของสงแวดลอม ซงขนอยกบความสมบรณขององคประกอบหรอโครงสรางของสงแวดลอมนนๆ หรอระดบความอดมสมบรณของสงแวดลอม นอกจากจะบงถงสถานภาพสงแวดลอมแลว ยงสามารถแสดงศกยภาพของสงแวดลอมนนดวย เชน โองน า 200 ลตร มน าเพยง 50 ลตรเทานน

23

สถานภาพสงแวดลอมคอการมน า 50 ลตร แตน า 50 ลตรน แสดงศกยภาพใหคนเพยงคนเดยวทใชน าไดเพยงหนงวนเทานน แตโองน ามศกยภาพรองรบน าไดอกถามน าเพมขน จะมศกยภาพใหคนใชน าไดเพมอก แตสานภาพปจจบนมน าอยเพยง 50 ลตร

โดยสรป การจดการสงแวดลอมทมประสทธภาพ ตองจดการใหโครงสราง หรอองคประกอบของระบบอยในระดบของสถานภาพสงแวดลอมสมบรณทสดหรอระดบเตมสด เพอใหแสดงศกยภาพเตมททสด แตในระบบสงแวดลอมหนงๆ มความหลากหลายของสงแวดลอมจงจ าเปนตองพจารณาจ านวนชนดของสงแวดลอมทเปนองคประกอบ ปรมาณแตละชนด สดสวนระหวางชนดและการกระจายของแตละชนดในระบบใหอยในระดบของสถานภาพใหเหมาะสม เพอใหมศกยภาพทเหมาะสมเชนกน ขอเทจจรงแลว ธรรมชาตไดปรบตวเองมาเปนเวลานานจงพบวาระบบธรรมชาตทงหลายจะมชนด ปรมาณ สดสวนและการกระจายขององคประกอบ /สงแวดลอมทเปนมาตรฐาน หรอเปนธรรมชาตเชนนนตลอดไปตราบทมนษยไมรบกวนระบบธรรมชาตนน คณภาพสงแวดลอม หมายถง สถานภาพขององคประกอบหรอโครงสรางทใหบทบาทหนาททบงชโดยขนาดของตวดชนสงแวดลอมทสงต ากวาคามาตรฐานทไดก าหนดไวตามคาธรรมชาตหรอคาทสงคมก าหนดขน เชน คณภาพของน าในแมน าเจาพระยามการปนเปอนสารเคมปรมาณสงท าใหน าเสยไมเหมาะตอการเปนน าดบท าน าประปา ค ากลาวนสามารถสรางความเขาใจไดพอสมควร ถาใชตวดชนสงแวดลอมเปนตวบงบอก สามารถทจะระบไดเลยวาน าเสยนนเปนสงทบงชไดชดเจนยงขน ดงเชนในกรณนคอ น าในแมนาเจาพระยามการปนเปอนของสารแขวนลอย ออกซเจนละลายน า จลนทรย สารเคมทเปนพษ ฯลฯ เหลานคอตวดชนชคณภาพสงแวดลอมทงสน สามารถตรวจวดไดดวยเครองมอทางวทยาศาสตร

โดยสรป คณภาพสงแวดลอม จงหมายถง สภาวะสงแวดลอมทมดชนบงชปรมาณทแสดงสถานภาพและศกยภาพวา สงแวดลอมนนมคณภาพในระดบใด อยางไรกตาม สงแวดลอมหนง ๆ มดชนสงแวดลอมมากกวาหนงตวเสมอ ยงมดชนสงแวดลอมมากตวเทาไร จะท าใหการวเคราะหหาคณภาพสงแวดลอมไดถกตองแมนย ามากยงขน ดงนนนกวชาการจงไมนยมใชตวดชนเพยงหนงวเคราะหหาคณภาพและสงแวดลอมทจะจดการเสมอ อนงเปนททราบแลววา ระบบสงแวดลอมหนง ยอมประกอบดวยสงแวดลอมมากกวาหนง และสงแวดลอมหนงกมดชนชคณภาพสงแวดลอมมากกวาหนง ดงนน การประเมนคณภาพสงแวดลอมของระบบสงแวดลอมหนง จงใชดชนสงแวดลอม หลากหลายในการด าเนนการ บางกรณตวดชนหนง อาจใชกบสงแวดลอมไดมากกวาหนงกม เชน คาความเปนกรดเปนดางของน าในแมนาเจาพระยา ถาน า ณ บรเวณนนใชตรวจวดคณภาพน าเสยในขณะเดยวกนกใชน านนเปนน าใชไปพรอมกน ฯลฯ ในท านองเดยวกนบทบาทหนาทของระบบสงแวดลอมหรอสงแวดลอมกมตวดชนบงช เชนกน เชน ระบบจราจรม

24

องคประกอบเปนพนทผวถนน ความยาว ความกวาง กฎระเบยบและการตกแตงถนนตางกบงบอกความคลองตวของระบบจราจร ฯลฯ

สมบตเฉพาะตวของสงแวดลอม องคประกอบหรอโครงสรางของระบบสงแวดลอม สามารถใชเปนตวบงบอกสมบตเฉพาะตวของสงแวดลอมนน ในท านองเดยวกนกบบทบาทหนาทกเปนตวบงบอกสมบตของสงแวดลอมนนไดเชนกน ทงโครงสรางและบทบาทหนาทของสงแวดลอมดวย จากเหตผลดงกลาวจงสามารถกลาวไดวา สงแวดลอมทกชนดมเอกลกษณเฉพาะตวอยเปนระบบนเวศ/ระบบสงแวดลอม มความเปราะบางและ/หรอแขงแกรงตามเวลาและสถานท ถากระท าการใด ๆ ตอสงแวดลอมหนงยอมสรางผลกระทบตอสงอนเปนลกโซตามมาไมมากกนอย สดทายสงแวดลอมทกชนดมการเปลยนแปลงเสมอ ดงนนจงตองจดการดวยความระมดระวงอยางสม าเสมอ มฉะนนแลวอาจเกดภาวะผดปกตเกดขน ณ เวลาใดเวลาหนงได จนท าใหเกดผลกระทบตอคณภาพชวตมนษยตามมา 2.3.2 กำรจดกำรสงแวดลอม การจดการสงแวดลอม หมายถง การใชทรพยากรในการน าออก (เชน การท าเหมองแร) การน าเขา (เชน การน าเครองจกรเขาในพนทเพอกอสรางถนน) และการเขาสมผสโดยไมท าใหระบบสงแวดลอมเปลยนแปลง (เชน การทองเทยว) เมอเกดของเสยและมลพษขนตองก าจดและบ าบดฟนฟใหเกดสภาวะปกต อกทงตองควบคมกจกรรมทสรางปญหาสงแวดลอมอยางเครงครด สงแวดลอมมการเปลยนแปลง (ดวยตวเอง) อยตลอดเวลา ยงมการเปลยนแปลงโครงสรางหรอสงแวดลอมในระบบดวยกจกรรมการใชทรพยากร โดยการน าออก น าเขาและ/หรอเขาสมผสดวยแลวการเปลยนแปลงยอมเกดขนไดรวดเรว ในสภาวะเชนนสงผลท าใหเกดการเปลยนแปลงดวยกระบวนการวทยาศาสตรของสงแวดลอมยอมเปลยนแปลงตามมาอยางหลกเลยงไมได ดวยเหตดงกลาว การจดการสงแวดลอมทเกยวของกบการใชทรพยากร/สงแวดลอมมอทธพลตอการเปลยนแปลงกระบวนการวทยาศาสตรและสงแวดลอมทงหลายตามมาดวยเชนกน เหตส าคญกคอการใชทรพยากร/สงแวดลอมไมวาจะน าออก น าเขาหรอสมผสลวนไปสรางการเปลยนแปลงโครงสรางของระบบสงแวดลอม จงท าใหบทบาทหนาทของระบบสงแวดลอมเปลยนแปลงไปดวย แลวสงผลใหมอทธพลตอการะบวนการเปลยนแปลงในขนตอไป ๆ ในลกษณะเดยวกน การเกดของเสยและมลพษนอกจากจะเกดจากการใชเทคโนโลย และการใชทรพยากร/สงแวดลอมอยางหลกเลยงไมไดแลวอาจมการน าเขามาจากกจกรรมอน ๆ ท าใหเกดการเปลยนแปลงโครงสราง แลวสงผลใหการท างานของระบบสงแวดลอมนนผดปกตไป สงทปรากฏทงสองประเดนนชน าไปสการท าความเขาใจไดวา กจกรรมทสรางปญหาสงแวดลอมจงไมควรอยางยงทจะท าใหเกดขนในระบบสงแวดลอมอยางเดดขาด เพราะนอกจากจะท าลายโครงสรางโดยการใชทรพยากร/สงแวดลอมแลว

25

ยงอาจเปนกจกรรมทอาจน าสงเปนพษเขาสระบบไดอกดวย จ าเปนตองมการวางมาตรฐานปองกนอยางเครงครด ลกษณะการจดการสงแวดลอม สามารถแบงไดเปน 3 ลกษณะดงน

การใชทรพยากรอยางยงยน การใชทรพยากร/สงแวดลอมแบบยงยน ซงตางมหลกการและวธการเฉพาะตวเองเชน หน - แร น า อากาศ ดน ปาไม สตวปา เมอง และเกาะ ฯลฯ ผจดการตองใชเทคโนโลยทมประสทธภาพและใชทรพยากรททดแทนไดเฉพาะสวนทเพมพน ทรพยากรทใชแลวหมดไปตองเกดของเสยและมลพษนอยทสดและตองควบคมมใหทรพยากรทใชแลวไมหมดสนใหสะอาดตลอดเวลา

การก าจด การบ าบดและฟนฟของเสยและมลพษ หมายถง การกระท าการใด ๆ กตามทสามารถขจดของเสยและมลพษใหหมดไปหรอเสอมสภาพไปหรอหมดฤทธ เชน การก าจดขยะ (ขยะชมชน ขยะตดเชอและกากสารพษอนตราย) การบ าบดน าเสยและการฟนฟแหลงเสอมโทรมใหฟนคนสภาพปกต กลาวอกนยหนงไดวา การขจดของเสยและมลพษในระบบสงแวดลอมตองหมดสนไป โดยเขาสสภาวะปกตแลวสามารถสรางสภาวะปกตของโครงสรางและบทบาทหนาทของระบบใหปกตและสดทายสรางความสมดลในระบบสงแวดลอมใหปรากฏตอไป

กจกรรมทเกดขนในระบบสงแวดลอมทงในและนอกระบบ การจดการอาจท าลายโครงสรางหรอทรพยากรภายในระบบ สงผลใหเกดการเปลยนแปลงบทบาทหนาทของระบบสงแวดลอม ในทสดขณะทมกจกรรมใชทรพยากรนนยอมเกดของเสยและมลพษจากเทคโนโลยตามมาดวยกเชนกนยอมมฤทธท าลายทรพยากรหรอสงแวดลอมในระบบเปลยนแปลงไป ท าใหบทบาทหนาทของระบบสงแวดลอมเปลยนแปลงอยางหลกเลยงไมได

กลาวโดยสรป การจดการสงแวดลอมกคอการใชทรพยากรหรอการก าจด การบ าบดและการฟนฟตอของเสยและมลพษหรอเปนการควบคมกจกรรมการจดการสงแวดลอมทงหมดชใหเหนวา มนษยสามารถใชทรพยากรสงแวดลอมไดแตตองเปนการใชแบบยงยน การใชทรพยากรแตละครงยอมสรางของเสยและมลพษจ าเปนตองหาทางขจดใหหมดไป ถามกจกรรมใดทคาดวาจะสรางปญหาจ าเปนตองหาทางควบคมมใหกอใหเกดปญหาสงแวดลอมรวมไปถงการท าใหกระบวนการวทยาศาสตรของสงแวดลอมปกตอยางยงยนดวย

ระดบการจดการสงแวดลอม คอ การตองท าใหกระบวนการวทยาศาสตรธรรมชาตของสงแวดลอมและ/หรอของระบบสงแวดลอมมความตอเนองสม าเสมอและยงยน เพอใหมนษยและ

26

สงแวดลอมอน ๆ หรอสงแวดลอมรอบ ๆ มความเปนอยอยางผาสกอยางย งยนตลอดไป กระบวนการวทยาศาสตรสงแวดลอมไมปกต หมายถง สงแวดลอมไมปกตทงโครงสราง และบทบาทหนาท และยอมสงผลตอความเปนอยของมนษยและสงแวดลอมไมมากกนอย การจดการสงแวดลอมแบงออกเปน 3 ระดบไดแก ระดบระบบสงแวดลอม เนองดวยการจดการสงแวดลอม มงใหระบบสงแวดลอมท างานปกตกอใหเกดสงน าออกของระบบนนสามารถเปนสงน าเขาสระบบสงแวดลอมตอ ๆ ไปใหปกต แตการทจะท าใหระบบสงแวดลอมมบทบาทหนาทปกต จ าเปนตองจดการใหโครงสรางม ชนด ปรมาณ สดสวน การกระจายทปกตอยางเครงครด แนวการด าเนนการดงกลาวตองท าการส ารวจ วเคราะหหาปญหาและเหตของปญหาสงแวดลอมใหลมลกแลวใชหลกการและวธการจดการแบบผสมผสานด าเนนการ ระดบสงแวดลอมมปญหา เชน การถกคกคาม หรอถกรบกวนหรอก าลง สญพนธ จ าเปนตองจดการสงแวดลอมนนอยางมประสทธภาพ ปกตแลวจะใชหลกการและวธการอนรกษวทยา ไดแก การใชอยางยงยน การกกเกบ การซอมแซม การรกษา การฟนฟ การพฒนาการปองกน การสงวนและการแบงเขต อนหนงอนใดหรอทงหมดกแลวแตสภาวะของปญหาระดบโครงการการจดการสงแวดลอมในระบบสงแวดลอมใดๆ กตามจ าเปน ตองมโครงการพฒนาเพอการใชทรพยากรโดยการน าออก น าเขา และเขาไปสมผส รวมไปถง การก าจด การบ าบด และการฟนฟตอของเสยและมลพษใหเออตอการพฒนาเศรษฐกจและสงคมใหดยงขน แตการน าโครงการพฒนาเขาสระบบนน ยอมมกจกรรมบางกจกรรมทอาจสงผลกระทบตอสงแวดลอมในหรอนอกระบบได จ าเปนตองท าการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอมจากโครงการพฒนาเพอใหประเมนผลกระทบทจะเกดขนเมอพบแลวกสรางมาตรการและแผนแกไขผลกระทบสงแวดลอมกอนด าเนนโครงการและตองสรางแผนตดตามตรวจสอบเพอควบคมมาตรการและแผนแกไขผลกระทบสงแวดลอมใหเกดประสทธภาพ การจดการสงแวดลอมทงสามระดบเปนงานทส าคญทนกจดการสงแวดลอมตองตระหนกอยเสมอ ถาพบวาสงแวดลอมใด ๆ เกดปญหาตองใชหลกการและวธการอนรกษวทยาชวยจดการ สวนกรณการเกดปญหาของทงระบบสงแวดลอมตองใชหลกและวธการจดการสงแวดลอมแบบผสมผสานมาด าเนนการจดการ สดทายตองเขาใจเสมอวาการน าโครงการพฒนาใด ๆ เขาสระบบสงแวดลอม ตองท าการศกษาผลกระทบสงแวดลอมกอนด าเนนการโครงการเพอจะไดน ามาตรการแผนแกไขผลกระทบสงแวดลอมมาด าเนนการควบคกบการใชทรพยากรรวมทงแผนตดตามตรวจสอบประสทธภาพดวย ประเภทของระบบสงแวดลอม หมายถง ระบบสงแวดลอมทมทงพลงงาน (แสงอาทตย) และวตถ (น า ธาตอาหาร ฯลฯ) ผานเขาออกระบบ ระบบสงแวดลอมนพบเหนทวไป เชน ระบบสงแวดลอมปาไม ระบบสงแวดลอมทองถน ระบบสงแวดลอมเมอง/ชมชน ระบบสงแวดลอมน ากรอย ระบบสงแวดลอมปาชายเลน ฯลฯ ระบบสงแวดลอมปด หมายถง ระบบสงแวดลอมทมเพยงพลงงาน (แสงอาทตย) ผานเขาออก

27

ได แตวตถไมสามารถผานเขาออกได เชน ระบบเรอนเพาะช า เปนตน ระบบสงแวดลอมโดดเดยว หมายถง ระบบสงแวดลอมทไมมการไหลของพลงงานและวตถเขาออกระบบสงแวดลอม ตวอยางของระบบนคงเปนระบบทางสงคมมากกวา เชน ระบบเมองปด ระบบคอมมวนสต ฯลฯ การตรวจวดความยงยนของระบบสงแวดลอม ความเขาใจเบองตนความยงยนของระบบสงแวดลอมกคอ ผลตผลสงน าออกของระบบสงแวดลอมทเกดขนสม าเสมอและตอเนองตลอดเวลา กลาวไดวา สงแวดลอมทเปนสงน าออกจากระบบมศกยภาพในการใหผลตผลอยางสม าเสมอและยงยน ดงนนตวดชนชวดความยงยน กคอตวดชนชวดศกยภาพของระบบสงแวดลอมนน ซงมความหมายเดยวกบตวชวดสงน าออกจากระบบสงแวดลอม 2.4 งำนวจยทเกยวของ

บรษท แมคโครคอนซลแตนท จ ากด และคณะ (2539) ไดศกษาระบบแยกขยะมลฝอยเพอน ากลบมาใชประโยชนของเทศบาลนครราชสมา พบวา สามารถลดปรมาณขยะมลฝอยไดประมาณ รอยละ 20 และลดงบประมาณในการจดการขยะมลฝอยไดประมาณ 359 ลานบาท/ป และผลการศกษายงพบอกวามวสด 4 ประเภท ทสามารถน าไปขายเพอใชประโยชนตอไปไดอก คอ ประเภทกระดาษ ประเภทพลาสตก ประเภทแกว และประเภทโลหะ การคดแยกขยะมลฝอยมผลท าใหปรมาณขยะมลฝอยลดนอยลง และจากการทบทวนวรรณกรรมในเรองการเกดขยะมลฝอย พลวตการเกดขยะมลฝอยและการน าขยะมลฝอยมาใชใหม พบวา สาเหตหลกทส าคญทจะสามารถน าขยะมลฝอยทไดจากการคดแยกหรอการก าจดขยะมลฝอยอยทประชาชนในแตละบคคล มความร ความเขาใจ มทศนคตและพฤตกรรมทถกตองในการจดการขยะมลฝอย ตวแปรดานความร ความเขาใจ ทศนคตและพฤตกรรม ในการจดการขยะมลฝอยทมผลตอการคดแยกขยะมลฝอยในการน ากลบมาใชใหมหรอสรางมลคาเพมใหเกดขนได

กงกาญจน บญมา (2544) ไดศกษาเรอง ความเขมแขงของชมชนในการจดการขยะมลฝอยในบานใหม หลงมอ ต าบลสเทพ อ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม และไดแสดงใหเหนถงความส าคญของการมสวนรวมของประชาชนในชมชนใหมการจดการขยะมลฝอยในชมชน โดยในฐานะททกฝายทเกยวของมสวนไดเสยในการจดการขยะและไดรบผลกระทบจากการทงขยะมลฝอยทงสน เชน รานคา , ประชาชนทวไป นกศกษาทเขามาใชบรการ ผลกระทบดงกลาวสงผลใหสงแวดลอมสขภาพอนามยของชมชนเปลยนแปลงไป การสรางจตส านกและความตระหนกในการทงขยะรวมถง การใหมสวนรวมแกไขปญหาเปนหลกการส าคญในอนทจะตองชวยกนเสรมสรางและชวยกนด ารงรกษาไว ซงคณภาพชวตทดของชมชนบานใหมหลงมอตอไปและอยางบรณาการ

28

ปรเมษฐ หวงมตร (2549) ไดศกษาพบวา พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในเขตลาดพราว กรงเทพมหานครโดยรวมมพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวาดาน ทมพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยมากทสดคอดานการน ากลบมาใชใหม รองลงมาคอ ดานการลดการเกดขยะมลฝอย และดานการคดแยกขยะมลฝอย โดยในดานการน ากลบมาใชใหมประชาชนเลอกขยะประเภทกลองกระดาษ หรอหนงสอพมพเกบไว ขาย หรอน ากลบมาใชไดอก ในดานการลดการเกดขยะมลฝอย ประชาชนเลอกใชถงพลาสตกใสสงของใบใหญ เพยงใบเดยวมากกวาใบเลกหลาย ๆ ใบ และในดานการคดแยกขยะมลฝอย ประชาชนมพฤตกรรม การทงขยะเปยกในถงขยะรองรบเสมอ ผลเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการก าจดขยะมลฝอยของประชาชนในเขตลาดพราว กรงเทพมหานคร พบวาเพศ อาย ระยะเวลาทอยอาศยในชมชน รายไดในครอบครวตอเดอน จ านวนสมาชกในครอบครว และลกษณะทอยอาศย ตางมพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในเขตลาดพราว กรงเทพ มหานคร แตกตางกน ถงระดบนยส าคญ 0.05

ศภชย ไชยลงกา (2545) ไดศกษาเรอง การศกษาเพอจดท าแบบปฏบตการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลต าบลแมสาย อ าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย จากการศกษาพบวาการจดการขยะมลฝอยในเขตเทศบาลต าบลแมสาย อ าเภอแมสาย จงหวดเชยงราย โดยชมชนมการจดการขยะมลฝอย เชน การเผา การน าขยะไปฝงกลบ หรอแมกระทงการน ามลฝอยไปทงตามทสาธารณะโดยเฉพาะครวเรอนตาง ๆ ยงมไดมการคดแยกขยะ การเขามสวนรวมกบองคกรปกครองสวนทองถนยงมระดบต า ปรมาณมลฝอยเพมมากขนและมแนวโนม เพมตามจ านวนประชากรและนกทองเทยว อกทงการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลแมสาย ยงมขอจ ากดทางดานงบประมาณ บคลากร เครองมอ ยานพาหนะในการบรรทกขยะมลฝอย แตทางเทศบาลไดมโครงการแผนฟนฟแกไขในระยะยาว เพอเพมประสทธภาพในการบรหารจดการมลฝอยทนบวนเพมมากขน

มศรา สมารถ และรกกจ ศรสรนทร (2540) ท าการศกษาวจยเรองแนวทางความรวมมอระหวางประชาชนกบภาครฐในการแยกประเภทมลฝอยกอนน าทง ผลการศกษาวจยแยกเปน 4ลกษณะ ดงน

1) ขอมลพฤตกรรมและกลมความคดเหนของประชาชน พบวา กลมตวอยางกวาครงหนง (รอยละ 59.9) ไมไดแยกประเภทมลฝอย เพราะการเกบขนของพนกงานยงรวมอยในรถคนเดยวจงไมมประโยชนในทางปฏบต แตประชากรสวนใหญ (รอยละ 95.7) พรอมจะรวมมอกบนโยบายการแยกประเภทมลฝอยกอนน าทง

29

2) ขอมลการปฏบตและขอคดเหนของกลมเจาหนาท จากแบบสอบถามททอดไปยงเจาหนาทและส านกงานเขตตาง ๆ ทวประเทศ พบวาปญหาการจดการมลฝอยในพนทมหลายปญหาดวยกน เชน ปญหาขาดแคลนบคลากร งบประมาณและอปกรณเครองใช (รอยละ 53.7) ปญหาระบบการจดการไมสามารถรองรบปรมาณมลฝอยทเกดขนได (รอยละ 43.4) และปญหาประชาชนไมใหความรวมมอ (รอยละ 87.1) เปนตน

3) ขอมลจากการสงเกตการณจากพนทเปาหมาย 8 จงหวดหวเมองหลก คอ ระยองพระนครศรอยธยา ขอนแกน นครราชสมา เชยงใหม พษณโลก ภเกต และกระบ แสดงใหเหนวา ทกเทศบาลลวนมปญหารวมกน 2 ประการ คอ งบประมาณในการจดเกบและการก าจดมลฝอยของทองถนมไมเพยงพอ และปญหาประชาชนไมใหความส าคญและความรวมมอกบการแยกประเภทมลฝอยทไดด าเนนการไปแลว

4) ขอเสนอแนะและการระดมสมอง สรปผลไดดงน คอ การแยกประเภทมลฝอยควรมงเนนเสรมสรางความรวมมอระหวางภาครฐกบประชาชน การประชาสมพนธเพอใหเกดความรความเขาใจในการแยกมลฝอย รฐควรใหการสนบสนนผประกอบธรกจรไซเคลใหมากขน รณรงคใหประชาชนและองคกรบรหารสวนต าบลมสวนรวมรบผดชอบในการแกปญหาขยะมลฝอย และควรมมาตรการทางกฎหมายทจะชวยสรางใหการด าเนนการแยกประเภทมลฝอยกอนน าทง ด าเนนการไปไดดวยด

ธนาพร ประสทธนราพนธ (2544) ไดศกษาเรองการจดการขยะชมชน: กรณบานดงมอนกระทง นครล าปาง ผลการศกษาวจยพบวา ชมชนมการจดการขยะมลฝอย แบบมสวนรวมดวยตนเอง การจดหาแรงงานการบรหารกองทนขยะ ตลอดจนการแกไขปญหาตาง ๆ รวมถงการก าหนดกฎเกณฑการปฏบต เพอการจดการขยะมลฝอยของชมชนเปนไปอยางมสวนรวมของชาวบาน และ มการน าเสนอขอมลขาวสารของหนวยงานทเกยวของ เชน เทศบาลนครล าปาง โดยไดรบการสนบสนนจากโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต การด าเนนการจดการขยะของชมชนของบานดงมอนกระทงเปนการเสรมการท างานของชมชน ใหมศกยภาพในการจดการขยะมลฝอย การจดเกบคาธรรมเนยมการบรการเปนไปอยางถกตอง และชวยเพมรายไดใหกบกองทน

30

บทท 3 วธด ำเนนกำรศกษำ

3.1 พนทด ำเนนกำร

เทศบาลต าบลดอนหวาย ตงอยทางทศใตของอ าเภอโนนสง หางจากทวาการอ าเภอโนนสง ประมาณ 9 กโลเมตร มอาณาเขตตดตอกบต าบลตางๆ ดงน

ทศเหนอ ตดตอกบต าบลใหม และต าบลโนนสง จงหวดนครราชสมา ทศตะวนออก ตดตอกบต าบลบง และต าบลโนนสง จงหวดนครราชสมา ทศใต ตดตอกบต าบลโตนด อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา ทศตะวนตก ตดตอกบต าบลใหม อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

พนทเทศบาลต าบลดอนหวาย เทศบาลต าบลดอนหวาย มพนททงหมด 20.49 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 12,780 ไร

เทศบาลต าบลดอนหวาย มจ านวนหมบานทงสน 7 หมบาน จ านวนครวเรอน มทงสน 1,066 ครวเรอน และจ านวนประชากรมทงสน

3,512 คน แยกเปน ชาย 1,662 คน หญง 1,850 คน พนทสวนใหญเปนทราบสงพนทสม าเสมอ ประชากรสวนใหญประกอบอาชพทางดานการเกษตรกรรม คาขาย รบจาง

และอนๆ

31

รปท 3.1 แผนทจงหวดนครราชสมา

32

รปท 3.2 แผนทเทศบาลต าบลดอนหวาย

33

3.2 กำรส ำรวจปรมำณขยะมลฝอย อตราการผลตมลฝอยสามารถสอถงปรมาณขยะทเกดขนในชมชนไดโดยตรง โดยทวไป

อตราการผลต จะมคาแตกตางกนไปในแตละทองถน โดยสาเหตหลกขนอยกบกจกรรมตาง ๆ ทเกดขนในชมชน ชมชนเมองมกมอตราการผลตมลฝอยมากกวาชมชนทองถนหางไกล อยางไรกตาม ในการทชมชนแหงหนงมอตราการผลตมลฝอยมากกวาอกชมชนหนงไมได หมายความวาชมชนทมอตราการผลตมลฝอยมากกวาจะมสถานะภาพแยกวา เนองจากการวเคราะหเรองมลฝอย จ าเปนตองประเมนถงอตราการก าจดมลฝอยของชมชนทมอยประกอบดวย ปรมาณขยะมลฝอยทงหมดตอวน/จ านวนประชากร

วธการส ารวจปรมาณขยะมลฝอย กากของเสยทงทเปนขยะมลฝอยหรอของเสยอนตรายจะมปรมาณมากหรอนอยมสาเหต

จากปจจยหลายๆ ประการ ปจจยเหลานเมอประกอบเขาดวยกนจะสงผลตอปรมาณกากของเสยทเกดขน ณ ชมชนใดชมชนหนง หรอ ณ เวลาใดเวลาหนง อยางไรกตาม การทชมชนแหงหนงมอตราการผลตมลฝอยมากกวาอกชมชนหนง ไมได หมายความวาชมชนทมอตราการผลตมลฝอยมากกวาจะมสถานะภาพแยกวา เนองจากการวเคราะหเรองมลฝอย จ าเปนตองประเมนถงอตราการก าจดมลฝอยของชมชนทมอยประกอบดวย ปรมาณขยะมลฝอยทงหมดตอวน/จ านวนประชากร

ปรมาณขยะมลฝอยค านวณจากการคาดการณปรมาณขยะจากกองสาธารณะสข เทศบาลต าบลดอนหวาย ป 2556 เทศบาลต าบลดอนหวาย จดเกบขยะมลฝอยประเภทตางๆ ทไดจากชมชนและบานเรอนเฉลย 3.1 ตนตอวน หรอมปรมาณขยะเทากบ (3.1x365) หรอ 1,131.5 ตนตอป (คาการจดเกบคาขยะชวงเดอนตลาคม 2555 ถง เดอนกมภาพนธ 2556 จดเกบได 104,650 บาท)

3.3 กำรส ำรวจสภำพปญหำกำรจดกำรขยะมลฝอย

เทศบาลต าบลดอนหวาย ยงไมมการจดท าแผนแมบท และยงไมมการบรหารจดการขยะมลฝอยแตอยางใด ประชาชนยงไมใหความส าคญในการคดแยกประเภทของขยะมลฝอย ท าใหเทศบาลตองจดเกบและก าจดขยะบางสวนทตกคางบนทองถนนและชมชน และตองรบเรองรองเรยนทเกยวกบการจดเกบขยะทตกคางอยในยานชมชนอยบอยครง ขยะทเกดขนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวายมแหลงทมาจาก อาคาร และบานเรอน ขยะททงในแตละวนสวนใหญเปนประเภทขยะมลฝอยสดหรอขยะมลฝอยเปยก เชน เศษอาหาร เศษเนอ เศษผก ใบไม และเปลอกผลไม รองลงมาเปนขยะมลฝอยทวไป เชน เศษกระดาษ ถงพลาสตก ซองขนม และกลองโฟม การจดการ ขยะมลฝอยของประชาชนทไมเหมาะสมสงผลใหเกด ปญหากลนเหมนของ กองขยะ ปญหาแมลงวน และสตวน าโรค ปญหาควนไฟจากการเผาขยะมลฝอย และปญหาน าเสย

34

3.3.1 ประชำกรและกลมตวอยำง ประชากรทใชในการวจยครงนคอ ประชาชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวายจ านวน 3,512

คน โดยใชขนาดกลมตวอยางตามวธการของ ยามาเน (Yamane) ทระดบความเชอมนรอยละ 9 และก าหนดความคลาดเคลอนทยอมรบได 0.05 มสตรดงน

n = N / 1+Ne2

เมอ n = ขนาดของตวอยาง N = ขนาดของประชากร ซงเทากบ 3,512 คน e = ความคาดเคลอนทยอมรบได ซงเทากบ .05 ผลทไดจากการค านวณ เทากบ 359.10 คน ใช 360 คน 3.3.2 เครองมอทใชในกำรศกษำ เครองมอทใชในการศกษาครงน ประกอบดวยขอมลทตยภม ไดแก กฎหมาย ระเบยบ และ

เอกสารงานทางวชาการ และขอมลปฐมภม ซงไดจากการสอบถามกลมเปาหมายทเกยวของ ในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย จ านวน 360 คน แบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย และมลกษณะเปนค าถามแบบปลายปด ล าดบขนตอนในการพฒนาเครองมอและเนอหาแสดงไดดงน

ลกษณะของเครองมอ แบบสอบถำม เปนแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของ

ประชาชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย จ านวน 360 คน มลกษณะเปนค าถามแบบเลอกค าตอบ (Check List) เนอหาในแบบสอบถามม 3 ตอนดงน

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ความร และความเขาใจเรองขยะของประชาชน ตอนท 3 พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน

แบบสมภำษณ เปนแบบสมภาษณจ านวน 30 คน ทมโครงสราง ประกอบดวยค าถามทใหผตอบแสดงความคดเหน (Open–ended Question) โดยเนอหาของแบบสมภาษณประกอบดวย การวเคราะหสภาพปญหาขยะมลฝอยในปจจบนและการประเมนสภาพปญหาในอนาคต การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลดอนหวาย และปญหาและขอเสนอแนะในการจดการขยะมลฝอย (ภาคผนวก ข)

35

กำรสรำงและหำคณภำพของเครองมอ ๏ ศกษาขอมลจากเอกสาร ผลงานวจย และสมภาษณเจาหนาทเทศบาลต าบล

ดอนหวาย อยางไมเปนทางการ เพอก าหนดกรอบเนอหาในการ สรางแบบสมภาษณ

๏ จดท าแบบสมภาษณและแบบสอบถาม ทประกอบดวยค าถามทตองการเพอตอบวตถประสงคของการวจย ใหครบถวนและครอบคลมเนอหา

๏ ผศกษาท าการตรวจสอบเครองมออกครงหนง ซงจะ ตรวจสอบความครอบคลมของเนอหา ความเขาใจของภาษา ความเขาใจตรงกนของค าถาม

๏ น าแบบสมภาษณและแบบสอบถามใหอาจารยทปรกษาและคณะกรรมการสอบโครงรางตรวจสอบแลว แกไขตามขอเสนอแนะ เพอใหไดแบบสมภาษณและแบบสอบถามทสมบรณในการรวบรวมขอมล

๏ เกณฑชวดการจดการขยะมลฝอยดานความรและพฤตกรรมการจดการขยะชมชนเทศบาลต าบลดอนหวาย แสดงดงตารางท 3.1

ตารางท 3.1 เกณฑชวดการจดการขยะมลฝอย

คะแนน เกณฑชวด 0-49.99 ต ากวาเกณฑ

50.00-59.99 พอใช 60.00-69.99 ด 70.00-79.99 ดมาก

80.00-100.00 ดเยยม 3.3.3 กำรเกบรวบรวมขอมล ผวจยก าหนดการเกบรวบรวมขอมล 3 สวน คอ

ขอมลเอกสารทเกยวของกบการจดการขยะมลฝอยจากองคกรปกครองสวนทองถน

ขอมลจากแบบสมภาษณและแบบสอบถาม เกบขอมลจากกลมตวอยาง จ านวน 360 ตวอยางมาสรปวเคราะหพฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยของประชาชนกลมตวอยาง เพอหาแนวทางการจดการโดยอาศยความรวมมอ และเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการจดการและใหความรในการจดการขยะชมชน

36

ใหถกตอง เพอใหประชาชนตระหนกถงความส าคญและใสใจรกษาสภาพแวดลอมในชมชน

ขอมลจากการสมภาษณ ผศกษาเกบขอมล โดยการสมภาษณ คณะผบรหาร สมาชกสภาเทศบาลต าบล และพนกงานเทศบาลต าบล ดวยการสมภาษณแบบมจดเนน (Focus Interview)

3.3.4 กำรวเครำะหขอมล ขอมลเชงปรมาณ วเคราะหโดยการน าขอมลทไดจากแบบสอบถามมาแปลง

เปนรหสตวเลขและบนทกลงในสอคอมพวเตอรทางการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรวเคราะหขอมลทางสถต ดงน - ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามใชสถตพนฐาน รอยละ (Percentage)

และความถ (Frequency) - ขอมลผลการสอบถามเกยวกบความร ความเขาใจ และการจดการขยะมล

ฝอย ใชรอยละ (Percentage) และความถ (Frequency) - ขอมลผลการสอบถามเกยวกบการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของ

ประชาชน ใชรอยละ (Percentage) และความถ (Frequency) ขอมลเชงคณภาพ เกยวกบการศกษาแนวทางการจดการขยะมลฝอย เปนการน า

ขอมลทไดจากการสมภาษณ ผศกษาน ามาวเคราะหเนอหา (Content Analysis) โดยน าขอมลทไดมาจ าแนกและจดหมวดหม แลวสรปเปนประเดนหลกและพรรณนาขอความอยางละเอยด เรมจากการท าการวเคราะหขอมลเบองตน แลวน าขอมลทมความหมายในกลมการจดการขยะเดยวกน มาจดใหอยในหมวด หม แลวจงสรปประเดนหลก ผวจยจ าแนกและจดหมวดหมประเภทของขอมลตามลกษณะการสมภาษณ

37

บทท 4 ผลการศกษาและวเคราะหผล

การศกษาการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวด

นครราชสมา มวตถประสงคเพอหาแนวทางในการจดการบรหารจดการขยะมลฝอย ในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย การวจยด าเนนการโดยใชแบบสอบถามเกบขอมลจากประชาชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย และใชแบบสมภาษณเกบขอมลจากคณะผบรหาร สมาชกสภาเทศบาล และพนกงานเทศบาล ทายสด ผลการศกษาวจยทงหมดจะน ามาสรป และวเคราะหผล 4.1 การส ารวจสภาพปญหาการจดการขยะมลฝอย

ผลการสมภาษณประชากรกลมตวอยางสามารถสรปรายละเอยดไดดงน เทศบาลต าบลดอนหวายยงขาดแผนแมบทและการบรหารจดการขยะมลฝอย ประชาชนยง

ไมใหความส าคญในการคดแยกขยะมลฝอย ท าใหเปนภาระแกเทศบาลในการจดเกบและก าจดขยะทตกคางบนทองถนนและชมชน ขยะทเกดขนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย มแหลงทมาจากอาคารและบานเรอน ขยะททงในแตละวนสวนใหญเปนขยะมลฝอยสดหรอขยะมลฝอยเปยก เชน เศษอาหาร เศษเนอ เศษผก ใบไม และเปลอกผลไม รองลงมาเปนขยะมลฝอยทวไป เชน เศษกระดาษ ถงพลาสตก ซองขนม และกลองโฟม การจดการขยะมลฝอยของประชาชนทไมเหมาะสมสงผลใหเกดปญหากลนเหมนของกองขยะ ปญหาแมลงวน และสตวน าโรคชนดตางๆ ปญหาควนไฟจากการเผาขยะมลฝอย และปญหาน าเสย (ดงแสดงในรปท 4.1 ถง 4.3)

รปท 4.1 สภาพการทงขยะแบบกองกลางแจง

38

รปท 4.2 สภาพการทงขยะแบบกองกลางแจง

รปท 4.3 สภาพการทงขยะตามรมถนน

4.1.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ประชากรกลมตวอยางในพนทต าบลดอนหวายมจ านวน 360 คน หรอคดเปนรอยละ 10.25 ของประชากรทงสน 3,512 คน ผวจยเกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม และน าขอมลมาวเคราะหตามหลกวชาการทางสถต ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถามสรปไดดงตารางท 4.1 ถง 4.8

39

ตารางท 4.1 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามเพศ เพศ จ านวน (คน) รอยละ

ชาย 145 40.3

หญง 215 59.7

รวม 360 100.0

รปท 4.4 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามเพศ

ตารางท 4.1 และรปท 4.4 แสดงใหเหนวาประชาชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวายทตอบแบบสอบถามมจ านวน 360 คน สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 215 คน คดเปนรอยละ 59.7 รองลงมาเปนเพศชาย จ านวน 145 คน คดเปนรอยละ 40.3 ประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญมอายระหวาง 31-40 ป จ านวน 115 คน คดเปนรอยละ 31.9 รองลงมามอาย 41-50 ป จ านวน 89 คน คดเปนรอยละ 24.7 อาย 50 ปขนไป จ านวน 74 คน คดเปนรอยละ 20.6 อายระหวาง 20-30 ป จ านวน 68 คน คดเปนรอยละ 18.9 และอายต ากวา 20 ป จ านวน 14 คน คดเปนรอยละ 3.9 (ตารางท 4.2 และรปท 4.5)

เพศ ชาย 40.3% เพศ หญง

59.7%

เพศ

40

ตารางท 4.2 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาย

รปท 4.5 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาย

ต ากวา20ป 3.9%

20-30 ป 18.9%

31-40 ป 31.9%

41-50 ป 24.7%

50 ปขนไป 20.6%

อาย

ระดบอาย จ านวน รอยละ

ต ากวา 20 ป

20-30 ป

31-40 ป

41-50 ป

50 ปขนไป

14

68

115

89

74

3.9

18.9

31.9

24.7

20.6

รวม 360 100.0

41

ตารางท 4.3 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามระดบการศกษา ระดบการศกษา จ ำนวน (คน) รอยละ

ประถมศกษา

มธยมศกษา/ปวช.

ปวส./อนปรญญา

ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร

79

124

41

106

10

21.9

34.4

11.4

29.4

2.8

รวม 360 100.0

รปท 4.6 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามระดบการศกษา

ตารางท 4.3 และรปท 4.6 แสดงระดบการศกษาของประชากรผตอบแบบสอบถาม ประชากรสวนใหญมระดบการศกษาระดบมธยมศกษา/ปวช. จ านวน 124 คน คดเปนรอยละ 34.4 รองลงมาปรญญาตร จ านวน 106 คน คดเปนรอยละ 29.4 ระดบประถมศกษา จ านวน 79 คน คดเปนรอยละ 21.9 ระดบปวส./อนปรญญา จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 11.4 และการศกษาต าสด สงกวาปรญญาตร จ านวน 10 คน คน คดเปนรอยละ 2.8

ประถมศกษา 21.9%

มธยมศกษา/ปวช 34.4%

อนปรญญา/ปวส 11.4%

ปรญญาตร 29.4%

สงกวาปรญญาตร 2.8%

ระดบการศกษา

42

ตารางท 4.4 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามสถานภาพในครวเรอน สถานภาพในครวเรอ จ านวน (คน) รอยละ

หวหนาครวเรอน

ผอาศย

อนๆ (ระบ)

129

230

1

35.8

63.9

0.3

รวม 360 100.0

รปท 4.7 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามสภาพในครวเรอน

ตารางท 4.4 และ 4.5 และรปท 4.7 และ 4.8 แสดงสถานภาพครวเรอนและขนาดของจ านวนสมาชกในครวเรอน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนผอาศย จ านวน 230 คน คดเปนรอยละ 63.9 รองลงมาเปนหวหนาครวเรอน จ านวน 129 คน คดเปนรอยละ 35.8 และต าสด อนๆ จ านวน 1 คน คน คดเปนรอยละ 0.3 สมาชกในครวเรอนสวนใหญมจ านวน 3-4 คน จ านวน 189 คน คดเปนรอยละ 52.5 รองลงมามสมาชกในครวเรอน 5-6 คน จ านวน 87 คน คดเปนรอยละ 24.2

หวหนาครอบครว 35.8% ผอาศย

63.9%

อนๆ 0.3%

สถานะในครอบครว

43

มสมาชกในครวเรอน 1-2 คน จ านวน 55 คน คดเปนรอยละ 15.3 มสมาชกในครวเรอน 7-8 คน จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 7.2 และต าสด มสมาชกในครวเรอน 9 คนขนไป จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 0.8 ตารางท 4.5 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามขนาดของจ านวนสมาชกใน ครวเรอน

ขนาดของจ านวนสมาชกในครวเรอน จ านวน (คน) รอยละ

1 – 2 คน

3 – 4 คน

5 – 6 คน

7 – 8 คน

9 คนขนไป

55

189

87

26

3

15.3

52.5

24.2

7.2

0.8

รวม 360 100.0

รปท 4.8 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามขนาดของสมาชกในครวเรอน

1-2 คน 15.3%

3-4 คน 52.5%

5-6 คน 24.2%

7-8 คน 7.2%

9 คนขนไป 0.8%

ขนาดสมาชกในครวเรอน

44

ตารางท 4.6 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาชพหลกของครวเรอน อาชพหลกของครวเรอน จ านวน (คน) รอยละ

รบจาง

คาขาย

ขาราชการ/รฐวสาหกจ

ท านา/ท าไร/เลยงสตว

อนๆ

86

95

50

114

15

23.9

26.4

13.9

31.7

4.2

รวม 360 100.0

รปท 4.9 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามอาชพในครวเรอน ตารางท 4.6 และ 4.7 และรปท 4.9 และ 4.10 สรปอาชพและรายไดของผตอบ

แบบสอบถาม ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพท านา/ท าไร/เลยงสตว จ านวน 114 คน คดเปนรอยละ 31.7 รองลงมาคาขาย จ านวน 95 คน คดเปนรอยละ 26.4 รบจาง จ านวน 86 คน คดเปนรอยละ 23.9 ขาราชการ/รฐวสาหกจ จ านวน 50 คน คดเปนรอยละ 13.9 และต าสดอนๆ จ านวน

รบจาง 23.9%

คาขาย 26.4%

ขาราชการ/รฐวสาหกจ 13.9%

ท านา/ท าไร/ท าสวน 31.7%

อนๆ 4.2%

อาชพหลกของครวเรอน

45

15 คน คน คดเปนรอยละ4.2 ผตอบแบบสอบถามสวนใหญมรายไดรวมของครวเรอน 5,000 – 10,000 บาท จ านวน 113 คน คดเปนรอยละ 31.4 รองลงมา 10,000 – 15,000 บาท จ านวน 91 คน คดเปนรอยละ 25.3 รายได 15,000 บาทขนไป จ านวน 84 คน คดเปนรอยละ 23.3 และต าสด นอยกวา 5,000 บาท จ านวน 72 คน คดเปนรอยละ 20.2

ตารางท 4.7 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามระดบรายไดรวมของครวเรอน ตอเดอน

ระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน จ านวน (คน) รอยละ

นอยกวา 5,000 บาท

5,000 – 10,000 บาท

10,000 – 15,000 บาท

15,000 บาทขนไป

72

113

91

84

20.0

31.4

25.3

23.3

รวม 360 100.0

รปท 4.10 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามรายไดในครวเรอน

นอยกวา 5,000 บาท/เดอน 20.0%

5,000-10,000 บาท 31.4%

10,000-15,000 บาท 25.3%

15,000 บาท 23.3%

ระดบรายไดรวมของครวเรอน

46

ตารางท 4.8 จ านวนและรอยละของขยะมลฝอยในครวเรอนของผตอบแบบสอบถาม ขยะมลฝอยในครวเรอนของทานสวนใหญเปนขยะมลฝอยประเภทใด จ านวน

(คน)

รอยละ

ขยะยอยสลายได ไดแก เศษผกผลไม, เศษอาหาร, ใบไม, เศษเนอสตว,

เปลอกผลไม

ขยะรไซเคล ไดแก แกว ,กระดาษ, กระปองเครองดม, เศษพลาสตก,

เศษอลมเนยม

ขยะทวไป ไดแก ถงพลาสตก, ซองขนม, โฟม, ฟอยล, หอพลาสตก

ขยะอนตราย ไดแก ถานไฟฉาย, หลอดฟออเรสเซนต, แบตเตอร,

ภาชนะบรรจสารก าจดศตรพช, กระปองสเปรยบรรจสหรอสารเคม

อนๆ…………

164

75

113

8

-

45.6

20.8

31.4

2.2

-

รวม 360 100.0

รปท 4.11 ขยะมลฝอยในครวเรอนของทานสวนใหญเปนขยะประเภทใด

ขยะยอยสลายได

45.6% ขยะรไซเคล 20.8%

ขยะทวไป 31.4%

ขยะอนตราย 2.2%

ขยะมลฝอยในครวเรอนของทานสวนใหญเปนขยะมลฝอย ประเภทใด

47

ตารางท 4.8 และรปท 4.11 สรปประเภทของขยะมลฝอยทพบในแตละครวเรอน ขยะสวนใหญเปนขยะยอยสลายได ไดแก เศษผกผลไม, เศษอาหาร, ใบไม, เศษเนอสตว, เปลอกผลไม จ านวน 164 คน คดเปนรอยละ 45.6 รองลงมาเปนขยะทวไป ไดแก ถงพลาสตก, ซองขนม, โฟม, ฟอยล, หอพลาสตก จ านวน 113 คน คดเปนรอยละ 31.4 ขยะรไซเคล ไดแก แกว, กระดาษ, กระปองเครองดม, เศษพลาสตก, เศษอลมเนยม จ านวน 75 คน คดเปนรอยละ 20.8 และต าสดขยะอนตราย ไดแก ถานไฟฉาย, หลอดฟออเรสเซนต, แบตเตอร, ภาชนะบรรจสารกาจดศตรพช, กระปองสเปรยบรรจสหรอสารเคม จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 2.2

4.1.2 ความรความเขาใจเรองขยะของประชาชน ตารางท 4.9 จ านวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกตามความรความเขาใจเรองขยะ ของประชาชน

ความรความเขาใจเรอง

ขยะของประชาชน

ใช ไมใช ไมทราบ

จ านวน

(คน)

รอยละ จ านวน

(คน)


(คน)

รอยละ

1. ขยะหมายถง สงของ

ตางๆ ทไมมประโยชน

และไมสามารถน ามาใช

ประโยชนอะไรไดอก

107

29.7

X

250 69.4

√

3 0.8

X

2.ขยะเปยกหมายถงเศษ

อาหาร เศษผกเปลอก

ผลไม

237 65.8

√

113 31.4

X

10 2.8

X

3. ขยะแหงหมายถง

ขยะพวกกระดาษ

พลาสตก เศษเหลก แกว

กระปอง อลมเนยม

303 84.2

√

51 14.2

X

6 1.7

X

48




จ านวน

(คน)


(คน)


(คน)

รอยละ

4. ขยะทเปยกน าทก

ชนดหมายถงขยะเปยก

157 43.6

X

186 51.7

√

17 4.7

X

5.การคดแยกขยะท าให

ขยะนอยลง

313 86.9

√

41 11.4

X

6

1.7

X

6. การแกปญหาขยะ

เปนหนาทของ

หนวยงานราชการ

เทานน

103 28.6

X

251 69.7

√

6 1.7

X

7. ขยะมลฝอยทก

ประเภท ควรเกบ

รวบรวมไวดวยกน

171 47.5

X

179 49.7

√

10 2.8

X

8. แบตเตอร ภาชนะ

บรรจสารก าจดศตรพช

หลอดฟออเรสเซนต

เปนขยะอนตราย

300 83.3

√

43 11.9

X

17

4.7

X

ตารางท 4.9 (ตอ)

49




จ านวน

(คน)


(คน)


(คน)

รอยละ

9. ขยะมลฝอยท าให

เกดผลกระทบตอ

สงแวดลอม และเปน

อนตรายตอมนษย

301 83.3

√

52 14.4

X

7 1.9

X

10. การแยกขยะ

อนตรายตางๆ กอน

น าไปทงเปน สงจ าเปน

332 92.2

√

25 6.9

X

3 0.8

X

11. การหลกเลยงการใช

ถงพลาสตก โฟม

สามารถ ชวยลดปรมาณ

ขยะได

334 92.8

√

22 6.1

X

4 1.1

X

12. การคดแยกขยะกอน

ทงชวยแกปญหา

สงแวดลอม

339 94.2

√

17 4.7

X

4 1.1

X

13. ขยะมลฝอยสด ซาก

สตว มลสตว ไม

สามารถก าจด โดย

วธการฝงกลบ

142 39.4

X

211 58.6

√

7 1.9

X


50

ตารางท 4.9 และรปท 4.12 ถง 4.25 แสดงระดบความรและความเขาใจเรองขยะของกลม

ประชากรผตอบแบบสอบถาม ซงสามารถสรปรายละเอยดไดดงน ขอค าถามท 1 ขยะหมายถง สงของตางๆ ทไมมประโยชน และไมสามารถน ามาใช

ประโยชนอะไรไดอก ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ไมใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 250 คน คดเปนรอยละ 69.4 รองลงมา ตอบวา “ใช” จ านวน 107 คน คดเปนรอยละ 29.7 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 0.8 ตามล าดบ




จ านวน

(คน)


(คน)


(คน)

รอยละ

14. ขยะท าให

สงแวดลอมเสอมโทรม

ชมชนไมเปน ระเบยบ

เรยบรอย และเปนแหลง

เพาะพนธเชอโรค

330 91.7

√

28 7.8

X

2 0.6

X

15. การก าจดขยะ

อนตรายมวธการ

เหมอนขยะทวไป

98 27.2

X

239 66.4

√

23 6.4

X


51

รปท 4.12 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบความรดานขยะค าถามท 1

ขอค าถามท 2 ขยะเปยกหมายถง เศษอาหาร เศษผก เปลอกผลไม ผลการศกษาสรปไดวา

ประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 237 คน คดเปนรอยละ 65.8 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 113 คน คดเปนรอยละ 31.4 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 2.8

ใช 29.7%

ไมใช 69.4%

ไมทราบ 0.8%

ขยะหมายถงสงของตางๆทไมมประโยชนและไมสามารถน ามาใชประโยชนอะไรไดอก

52


ขอค าถามท 3 ขยะแหงหมายถง ขยะพวกกระดาษ พลาสตก เศษเหลก แกว กระปอง

อลมเนยม ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 303 คน คดเปนรอยละ 84.2 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 51 คน คดเปนรอยละ 14.2 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 1.7

ใช 65.8%

ไมใช 31.4%


ขยะเปยกหมายถงเศษอาหาร เศษผก เปลอกผลไม

ใช 84.2%

ไมใช 14.2%


ขยะแหงหมายถงขยะพวกกระดาษพลาสตกเศษเหลกแกวกระปองอลมเนยม


53

ขอค าถามท 4 ขยะทเปยกน าทกชนดหมายถงขยะเปยก ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ไมใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 186 คน คดเปนรอยละ 51.7 รองลงมา ตอบวา “ใช” จ านวน 157 คน คดเปนรอยละ 43.6 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.7


ขอค าถามท 5 การคดแยกขยะท าใหปรมาณขยะนอยลง ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนท

ตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 313 คน คดเปนรอยละ 86.9 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 41 คน คดเปนรอยละ 11.4 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 1.7

ใช 43.6%

ไมใช 51.7%


ขยะเปยกน าทกชนดหมายถงขยะเปยก

54


ขอค าถามท 6 การแกปญหาขยะเปนหนาทของหนวยงานราชการเทานน ผลการศกษาสรป

ไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ไมใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 251 คน คดเปนรอยละ 69.7 รองลงมา ตอบวา “ใช” จ านวน 103 คน คดเปนรอยละ 28.6 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 1.7


ใช 86.9%

ไมใช 11.4%


การคดแยกขยะท าใหขยะนอยลง

ใช 28.6%

ไมใช 69.7%


การแกไขปญหาขยะเปนหนาทหนวยงานราชการ

55

ขอค าถามท 7 ขยะมลฝอยทกประเภท ควรเกบรวบรวมไวดวยกน ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ไมใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 179 คนคดเปนรอยละ 49.7 รองลงมา ตอบวา “ใช” จ านวน 171 คน คดเปนรอยละ 47.5 และนอยทสดตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 10 คน คดเปนรอยละ 2.8 ตามล าดบ


ขอค าถามท 8 แบตเตอร ภาชนะบรรจสารก าจดศตรพช หลอดฟออเรสเซนตเปนขยะ

อนตราย ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 300 คน คดเปนรอยละ 83.3 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 43 คน คดเปนรอยละ 11.9 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.7

ใช 47.5%

ไมใช 49.7%


ขยะมลฝอยทกประเภทควรเกบรวบรวมไวดวยกน

56


ขอค าถามท 9 ขยะมลฝอยท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอม และเปนอนตรายตอมนษย

ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 301 คน คดเปนรอยละ 83.6 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 52 คน คดเปนรอยละ 14.4 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 1.9


ใช 83.3%

ไมใช 11.9%


แบตเตอร ภาชนะบรรจสารก าจดสตรพช หลอดฟออเรสเซนตเปนขยะอนตราย

ใช 83.6%

ไมใช 14.4%


ขยะมลฝอยท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและเปนอนตรายตอมนษย

57

ขอค าถามท 10 การแยกขยะอนตรายตางๆ กอนน าไปทงเปนสงจ าเปน ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 332 คน คดเปนรอยละ 92.2 รองลงมา ตอบวา ไมใช จ านวน 25 คน คดเปนรอยละ 6.9 และนอยทสด ตอบวา ไมทราบ จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 0.8 ตามล าดบ


ขอค าถามท 11 การหลกเลยงการใชถงพลาสตก โฟม สามารถชวยลดปรมาณขยะได ผล

การศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 334 คน คดเปนรอยละ 92.8 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 22 คน คดเปนรอยละ 6.1 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ. จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.1

ใช 92.2%

ไมใช 6.9%


การคดแยกขยะอนตรายตางๆกอนน าไปทงเปนสงจ าเปน

58


ขอค าถามท 12 การคดแยกขยะกอนทงชวยแกปญหาสงแวดลอม ผลการศกษาสรปไดวา

ประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 339 คน คดเปนรอยละ 94.2 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.7 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.1


ใช 92.8%

ไมใช 6.1%


การหลกเลยงการใชถงพลาสตก โฟม สามารถชวยลดปรมาณขยะได

ใช 94.2%

ไมใช 4.7%


การคดแยกขยะกอนทงชวยแกไขปญหาสงแวดลอม

59

ขอค าถามท 13 ขยะมลฝอยสด ซากสตว มลสตว ไมสามารถก าจดโดยวธการฝงกลบ ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ไมใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 211 คน คดเปนรอยละ 58.6 รองลงมา ตอบวา “ใช” จ านวน 142 คน คดเปนรอยละ 39.4 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 1.9


ขอค าถามท 14 ขยะท าใหสงแวดลอมเสอมโทรม ชมชนไมเปนระเบยบเรยบรอย และเปน

แหลงเพาะพนธเชอโรค ผลการศกษาสรปไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 330 คน คดเปนรอยละ 91.7 รองลงมา ตอบวา “ไมใช” จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 7.8 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ0 .6

ใช 39.4%

ไมใช 58.6%


ขยะมลฝอยสดซากพชสตวไมสามารถก าจดโดยวธการฝงกลบ

60


ขอค าถามท 15 การก าจดขยะอนตรายมวธการเหมอนขยะทวไป ผลการศกษาสรปไดวา

ประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ไมใช” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 239 คน คดเปนรอยละ 66.4 รองลงมา ตอบวา “ใช” จ านวน 98 คน คดเปนรอยละ 27.2 และนอยทสด ตอบวา “ไมทราบ” จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 6.4


ใช 91.7%

ไมใช 7.8%


ขยะท าใหสงแวดลอมเสอมโทรมไมเปนระเบยบเรยบรอยและเปนแหลงเพาะพนธเชอโรค

ใช 27.2%

ไมใช 66.4%


การจดการขยะอนตรายมวธการเหมอนขยะทวไป

61

4.1.3 การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน ตารางท 4.10 และรปท 4.26 ถง 4.40 แสดงผลการวเคราะหพฤตกรรมการจดการขยะของ

ประชากร ซงสามารถสรปรายละเอยดไดดงน ตารางท 4.10 การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน

ประเภทขยะ ทง เผา ฝงกลบ ขาย น าไปใชตอ จ า นวน(คน)

รอย ละ

จ า นวน(คน)

รอยละ


รอยละ


รอยละ


รอย ละ

1.หลอดไฟ 137 38.1 28 7.8 171 47.5 20 5.6 4 1.1 2.เศษอาหาร เศษผกผลไม

93 25.8 25 6.9 121 33.6 23 6.4 98 27.2

3.เศษกระดาษหนงสอเกา

16 4.4 37 10.3 7 1.9 274 76.1 26 7.2

4.ถาน ไฟฉาย

144 40.0 31 8.6 161 44.7 16 4.4 8 2.2

5.โฟม 127 35.3 129 35.8 61 16.9 17 4.7 26 72

6.เศษผา 78 21.7 118 32.8 14 3.9 27 7.5 123 34.2

7.ใบไมกงไม 51 14.2 177 49.2 61 16.9 11 3.1 60 16.7

8.ขวดแกว 25 6.9 11 3.1 17 4.7 278 77.2 29 8.1 9.เศษโลหะ 24 6.7 6 1.7 40 11.1 255 70.8 35 9.7 10.เศษอฐชนสวนของคอนกรตกระเบอง

91 25.3 6 1.7 141 39.2 28 7.8 94 26.1

62

ตารางท 4.10 (ตอ) ประเภทขยะ ทง เผา ฝงกลบ ขาย น าไปใชตอ


รอย ละ


รอยละ


รอยละ


รอยละ


รอย ละ

11.กระปองสเปรย กระปองบรรจสารเคม

132 36.7 33 9.2 127 35.3 64 17.8 4 1.1

12.แบตเตอร 103 28.6 9 2.5 71 19.7 154 42.8 23 6.4 13.ขวดพลาสตก

27 7.5 19 5.3 12 3.3 252 70.0 50 13.9

14.ถง พลาสตก

78 21.7 133 36.9 26 7.2 46 12.8 77 21.4

15.ขยะมลฝอยสด

20 5.6 29 8.1 256 71.1 13 3.6 42 11.7

ขอค าถามท 1 รปแบบการจดการขยะประเภท หลอดไฟ ผลการศกษาสรปไดวาประชาชน

ทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ฝงกลบ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 171 คน คดเปนรอยละ 47.5 รองลงมา ตอบวา “ทง” จ านวน 137 คน คดเปนรอยละ 38.1 ตอบวา “เผา” จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 7.8 ตอบวา “ขาย” จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 5.6 และนอยทสดตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.1

63

รปท 4.27 สดสวนและค าตอบของผตอบแบบสอบถามเกยวกบการจดการขยะค าถามท 1

ขอค าถามท 2 รปแบบการจดการขยะประเภท เศษอาหาร เศษผก ผลไม ผลการศกษาสรป

ไดวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ฝงกลบ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 121 คน คดเปนรอยละ 33.6 รองลงมา ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 98 คน คดเปนรอยละ 27.2 ตอบวา “ทง” จ านวน 93 คน คดเปนรอยละ 25.8 ตอบวา “เผา” จ านวน 25 คน คดเปนรอยละ 6.9 และนอยทสดตอบวา “ขาย” จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 6.4


ทง 38.1%

เผา 7.8%

ฝงกลบ 47.5%

ขาย 5.6%

น าไปใชตอ 1.1%

หลอดไฟ

ทง 20.2% เผา

5.4% ฝงกลบ 48.0%

ขาย 5.0%


เศษอาหารเศษผกผลไม

64

ขอค าถามท 3 รปแบบการจดการขยะประเภท เศษกระดาษ หนงสอเกา ผลการศกษาสรปวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ขาย” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 274 คน คดเปนรอยละ 76.1 รองลงมา ตอบวา “เผา” จ านวน 37 คน คดเปนรอยละ 10.3 ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 7.2 ตอบวา “ทง” จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 4.4 และนอยทสดตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 7 คน คดเปนรอยละ 1.9


ขอค าถามท 4 รปแบบการจดการขยะประเภท ถานไฟฉาย ผลการศกษาสรปวาประชาชนท

ตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ฝงกลบ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 161 คน คดเปนรอยละ 44.7 รองลงมา ตอบวา “ทง” จ านวน 144 คน คดเปนรอยละ 40.0 ตอบวา “เผา” จ านวน 31 คน คดเปนรอยละ 8.6 ตอบวา “ขาย” จ านวน 16 คน คดเปนรอยละ 4.4 และนอยทสดตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 2.2

ทง 3.5%

เผา 8.0%


ขาย 81.3%


เศษกระดาษหนงสอเกา

65


ขอค าถามท 5 รปแบบการจดการขยะประเภท โฟม ผลการศกษาสรปแบบสอบถาม พบวา

ประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “เผา” จ านวน 129 คน คดเปนรอยละ 35.8 รองลงมา ตอบวา “ทง” จ านวน 127 คน คดเปนรอยละ 35.3 ตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 61 คน คดเปนรอยละ 16.9 ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 7.2 และนอยทสดตอบวา “ขาย” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.7


ทง 40.0%

เผา 8.6%


ขาย 4.4%


ถานไฟฉาย

ทง 35.3%

เผา 35.8%


ขาย 4.7%


โฟม

66

ขอค าถามท 6 รปแบบการจดการขยะประเภท เศษผา ผลการศกษาสรปวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “น าไปใชตอ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 123 คน คดเปนรอยละ 34.2 รองลงมา ตอบวา “เผา” จ านวน 118 คน คดเปนรอยละ 32.8 ตอบวา “ทง” จ านวน 78 คน คดเปนรอยละ 21.7 ตอบวา “ขาย” จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 7.5 และนอยทสดตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 14 คน คดเปนรอยละ 3.9


ขอค าถามท 7 รปแบบการจดการขยะประเภท ใบไม กงไม ผลการศกษาสรปวาประชาชน

ทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “เผา” จ านวน 177 คน คดเปนรอยละ 49.2 รองลงมา ตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 61 คน คดเปนรอยละ 16.9 ตอบวา “น าไปใชตอ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 60 คน คดเปนรอยละ 16.7 ตอบวา “ทง” จ านวน 51 คน คดเปนรอยละ 14.2 และนอยทสดตอบวา “ขาย” จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 3.1

ทง 21.7%

เผา 32.8%


ขาย 7.5%


เศษผา

67


ขอค าถามท 8 รปแบบการจดการขยะประเภท ขวดแกว ผลการศกษาสรปวาประชาชนท

ตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ขาย” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 278 คน คดเปนรอยละ 77.2 รองลงมา ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 8.1 ตอบวา “ทง” จ านวน 25 คน คดเปนรอยละ 6.9 ตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 4.7 และนอยทสดตอบวา “เผา” จ านวน 11 คน คดเปนรอยละ 3.1


ทง 14.2%

เผา 49.2%


ขาย 3.1%


ใบไมกงไม

ทง 6.9%

เผา 3.1%


ขาย 77.2%


ขวดแกว

68

ขอค าถามท 9 รปแบบการจดการขยะประเภท เศษโลหะ ผลการศกษาสรปแบบสอบถาม พบวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ขาย” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 255 คน คดเปนรอยละ 70.8 รองลงมา ตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 11.1 ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 9.7 ตอบวา “ทง” จ านวน 24 คน คดเปนรอยละ 6.7 และนอยทสดตอบวา “เผา” จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 1.7


ขอค าถามท 10 รปแบบการจดการขยะประเภท เศษอฐ ชนสวนของคอนกรต กระเบอง ผล

การศกษาสรปแบบสอบถาม พบวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 141 คน คดเปนรอยละ 39.2 รองลงมา ตอบวา “น าไปใชตอ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 94 คน คดเปนรอยละ 26.1 ตอบวา “ทง” จ านวน 91 คน คดเปนรอยละ 25.3 ตอบวา “ขาย” จ านวน 28 คน คดเปนรอยละ 7.8 และนอยทสดตอบวา “เผา” จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 1.7

ทง 7.2%

เผา 1.7% ฝงกลบ

11.0%

ขาย 70.4%


เศษโลหะ

69


ขอค าถามท 11 รปแบบการจดการขยะประเภท กระปองสเปรย กระปองบรรจสารเคม ผล

การศกษาสรปวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ทง” จ านวน 132 คน คดเปนรอยละ 36.7 รองลงมา ตอบวา “ฝงกลบ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 127 คน คดเปนรอยละ 35.3 ตอบวา “ขาย” จ านวน 64 คน คดเปนรอยละ 17.8 ตอบวา “เผา” จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 9.2 และนอยทสดตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 1.1


ทง 25.3%


39.2% ขาย 7.8%


เศษอฐชนสวนของคอนกรตกระเบอง

ทง 36.7%

เผา 9.2%


ขาย 17.8%


กระปองสเปรยกระปองสารบรรจเคม

70

ขอค าถามท 12 รปแบบการจดการขยะประเภท แบตเตอร ผลการศกษาสรปแบบสอบถาม พบวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ขาย” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 154 คน คดเปนรอยละ 42.8 รองลงมา ตอบวา “ทง” จ านวน 103 คน คดเปนรอยละ 28.6 ตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 71 คน คดเปนรอยละ 19.7 ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 6.4 และนอยทสดตอบวา “เผา” จ านวน 9 คน คดเปนรอยละ 2.5


ขอค าถามท 13 รปแบบการจดการขยะประเภท ขวดพลาสตก ผลการศกษาสรปวา

ประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ขาย” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 252 คน คดเปนรอยละ 70.0 รองลงมา ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 50 คน คดเปนรอยละ 13.9 ตอบวา “ทง” จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 7.5 ตอบวา “เผา” จ านวน 19 คน คดเปนรอยละ 5.3 และนอยทสดตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 3.3

ทง 30.3%

เผา 2.6%


ขาย 39.4%


แบตเตอร

71


ขอค าถามท 14 รปแบบการจดการขยะประเภท ถงพลาสตก ผลการศกษาสรปวาประชาชน

ทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “เผา” จ านวน 133 คน คดเปนรอยละ 36.9 รองลงมา ตอบวา “ทง” จ านวน 78 คน คดเปนรอยละ 21.7 ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 77 คน คดเปนรอยละ 21.4 ตอบวา “ขาย” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 46 คน คดเปนรอยละ 12.8 และนอยทสดตอบวา “ฝงกลบ” จ านวน 26 คน คดเปนรอยละ 7.2


ทง 7.5%


3.3%

ขาย 70.0%


ขวดพลาสตก

ทง 21.7%

เผา 36.9%


ขาย 12.8%


ถงพลาสตก

72

ขอค าถามท 15 รปแบบการจดการขยะประเภท ขยะมลฝอยสด เชน ซากสตว มลสตว ผลการศกษาสรปวาประชาชนทตอบแบบสอบถามสวนใหญ ตอบวา “ฝงกลบ” ซงเปนค าตอบทถก จ านวน 256 คน คดเปนรอยละ 71.1 รองลงมา ตอบวา “น าไปใชตอ” จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 11.7 ตอบวา “เผา” จ านวน 29 คน คดเปนรอยละ 8.1 ตอบวา “ทง” จ านวน 20 คน คดเปนรอยละ 5.6 และนอยทสดตอบวา “ขาย” จ านวน 13 คน คดเปนรอยละ 3.6


4.2 การวเคราะหสภาพปญหาขยะมลฝอยในปจจบน

ผลการศกษาทน าเสนอในหวขอท 4.1 พบวาขยะทเกดขนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวายมแหลงทมาจากอาคารบานเรอน ขยะททงในแตละวนสวนใหญเปนขยะมลฝอยสดหรอขยะมลฝอยเปยก ประเภทขยะยอยสลายได เชน เศษผกผลไม, เศษอาหาร, ใบไม, เศษเนอสตว, เปลอกผลไม รองลงมาเปนขยะทวไป เชน ถงพลาสตก, ซองขนม, โฟม, ฟอยล, และหอพลาสตก ประชาชนสวนใหญจดการขยะมลฝอยดวยตนเอง โดยไมไดใหความส าคญในการคดแยกประเภทขยะมลฝอย ทงขยะมลฝอยตามภาชนะทจดเองในครวเรอน กอนน าไปกองเผา ประชาชนในบางครวเรอนเกบขยะใสถงรวมกบขยะประเภทอน ๆ โดยไมมภาชนะรองรบ แลวน าไปทงตามทสาธารณะ รมทางเดน และขางถนน ซงกอใหเกดปญหากลนเหมน ปญหาแมลงวนและสตวน าโรคชนดตางๆ ปญหาควนไฟจากการเผาขยะมลฝอย ปญหาเหลานสงผลกระทบตอสงแวดลอม และสขภาพของประชาชนโดยตรง หากไมมมาตรการหรอแนวทางในการแกไขทเหมาะสม ปญหาทเกดจากขยะมลฝอยจะเพมมากและรวดเรว

ทง 5.6%

เผา 8.1%


ขาย 3.6%


ขยะมลฝอยสด เชนซากสตว มลสตว

73

ประชากรกลมตวอยางทตอบแบบสอบถาม สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 59.7 มอายระหวาง 31-40 ป รอยละ 31.9 ส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษา/ปวช. รอยละ 34.4 สถานภาพในครวเรอนเปน ผอาศย รอยละ 63.9 ขนาดของสมาชกในครวเรอน 3-4 รอยละ 52.5 ประกอบอาชพท านา/ท าไร/เลยงสตว รอยละ 31.7 มรายไดรวมของครวเรอน 5,000 – 10,000 บาท รอยละ 31.4 ขยะมลฝอยมแหลงทมาจากอาคาร บานเรอน ขยะสวนใหญเกดจากกจกรรมการปรงอาหาร และรบประทานอาหาร มขยะชนด เศษผกผลไม, เศษอาหาร, ใบไม, เศษเนอสตว, เปลอกผลไมรอยละ 45.6 ซงจดอยในประเภทขยะมลฝอยสดหรอขยะมลฝอยเปยกทยอยสลายได

การจดการขยะมลฝอยในครวเรอน ประชากรกลมตวอยางทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมความรความเขาใจเรองขยะและการจดการขยะมลฝอย แตมพฤตกรรมการทงขยะไมเปนระเบยบ ไมเหมาะสม ขาดระเบยบวนย ขาดจตสานก และทศนคตทมตอการจดการขยะมลฝอย ควรปรบเปลยนพฤตกรรมของประชาชนใหมจตสานก และใหเกดความตระหนกตอการแกไขปญหา ควรสงเสรมใหความรแกประชาชน รวมทงรณรงคและประชาสมพนธสรางจตส านกดานการจดการขยะมลฝอยแกประชาชนใหถกวธ เปดโอกาสใหผไดรบผลกระทบเขามามบทบาทในการด าเนนการจดการขยะมลฝอยและสงปฏกล เพอใหประชาชนเขามามสวนรวมกบองคกรปกครองทองถนในการแกไขปญหาตอไป

เพอเปนการประเมนความรเกยวกบขยะและพฤตกรรมการจดการขยะชมชนเทศบาลต าบลดอนหวาย ผวจยจงไดก าหนดเกณฑชวดผลการตอบแบบสอบถามดงน

คะแนน เกณฑชวด 0-49.99 ต ากวาเกณฑ

50.00-59.99 พอใช 60.00-69.99 ด 70.00-79.99 ดมาก

80.00-100.00 ดเยยม ตารางท 4.11 แสดงผลสรปพฤตกรรมการจดการขยะโดยภาพรวมของกลมประชากร จาก

ค าถามทงหมด 15 ขอ ผลการประเมนแสดงใหเหนวาประชากรในต าบลดอนหวายมพฤตกรรมการก าจดขยะทไมเหมาะสม โดยมระดบคะแนนอยในเกณฑพอใชเทานน

74

ตารางท 4.11 สรปการจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน

ประเภทขยะ

การ

จดการ

รอยละ

รปแบบการจดการขยะมลฝอย เกณฑ

ระดบการ

จดการ เหมาะสม ไม

เหมาะสม

ขอเสนอแนะ

1. หลอดไฟ ฝงกลบ

47.5 เหมาะสม - คดแยกกอนน าไปก าจด ใสถงทไมรวซมกอนก าจด

ต ากวาเกณฑ

2. เศษอาหาร

เศษผก ผลไม

ฝงกลบ

33.6 เหมาะสม - สงเสรมการท า

ปยหมก / เลยง

สตวได

ต ากวา

เกณฑ

3. เศษกระดาษ

หนงสอเกา

ขาย 76.1 เหมาะสม - เพมรายไดในครวเรอน

ดมาก

4. ถานไฟฉาย ฝงกลบ

44.7 เหมาะสม - คดแยกกอนน าไปก าจด/น ากลบมาแปรรปใชใหมได แตในปจจบนยงไมมมลคาพอทจะขายได


5. โฟม เผา 35.8 ไมเหมาะสม

- เกดกาซพษ/รณรงค ลดงดใช น าไปใชใหม / ขายเพมรายได


75



การ

จดการ

รอยละ






6. เศษผา น าไปใช

ตอ

34.2 เหมาะสม - น าไปใชตอได ต ากวาเกณฑ

7. ใบไมกงไม เผา 49.2 ไมเหมาะสม

- เกดมลพษ / ท าปยหมก


8. ขวดแกว ขาย 77.2 เหมาะสม - เพมรายไดในครวเรอน

ดมาก

9. เศษโลหะ ขาย 70.8 เหมาะสม - เพมรายไดในครวเรอน

ดมาก

10.เศษอฐ

ชนสวนของ

คอนกรต

กระเบอง

ฝงกลบ

39.2 ไม


- น าไปถมทลม /ปรบปรงพนท


11.กระปอง

สเปรย

กระปอง

บรรจสารเคม

ทง 36.7 ไม


- สารพษอนตราย /คดแยกกอน น าไปก าจดในทเหมาะสม


12.แบตเตอร ขาย 42.80 เหมาะสม - ขายรานตวแทนจ าหนาย


76


สรป การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน คดเปนรอยละ 51.05 เกณฑระดบการจดการอยในชวง พอใช พฤตกรรมการจดการขยะทไมเหมาะสมของประชาชนนเปนเหตใหเกดปญหาในการจดการขยะของต าบลหนองหวาย แนวทางในการแกปญหาแนวทางหนงคอการจดอบรมใหแกประชาชน ซงการจดอบรมจ าเปนตองทราบกลมประชากรเปาหมาย ผวจยจงท าการวเคราะหขอมลเพอหากลมประชากรเปาหมาย โดยยดระดบคะแนนทรอยละ 60 เปนระดบคะแนนอางอง ซงถอเปนระดบคะแนนในเกณฑด ตวแปรตนในการวเคราะหนมทงสน 5 ตวแปร ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ และรายได ตารางท 4.12 สรปความรความเขาใจเกยวกบขยะของประชากร แยกตามตวแปรตน จะเหนไดวาประชากรในทกกลมตวแปรตนมความรความเขาใจเกยวกบขยะในเกณฑดมาก กลาวคอประชากรมากกวารอยละ 76 สามารถตอบแบบสอบถามไดถกตองเกนกวารอยละ 60 ถงแมวาประชากรจะมความรความเขาใจเกยวกบขยะเปนอยางด แตประชากรสวนใหญยงมพฤตกรรมการจดการขยะทไมเหมาะสม (ตารางท 4.13)


การ

จดการ

รอยละ






13.ขวดพลาสตก ขาย 70.0 เหมาะสม - เพมรายไดในครวเรอน

ดมาก

14.ถงพลาสตก เผา 36.9 ไม


- เกดกาซพษ / รณรงค ลด งด ใชถงพลาสตก / น าไปใชใหม


15.ขยะมลฝอย

สด เชนซาก

สตว มลสตว

ฝงกลบ 71.1 เหมาะสม - ชวยในการปรบปรงสภาพดน

ดมาก

77

ตารางท 4.12 สรปความรความเขาใจ เรองขยะของประชาชนทเกณฑชวดรอยละ 60 ความร ความเขาใจ เรองขยะของประชาชน

ไมผาน ผาน จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

เพศ ชาย 14 9.66 131 90.34 หญง 23 10.70 192 89.30 อาย ต ากวา 20 ป 2 14.29 12 85.71 20 - 30 ป 9 13.24 59 86.76 31-40 ป 8 6.96 107 93.04 41-50 ป 9 10.11 80 89.89 50 ป ขน 9 12.16 65 87.84 ระดบการศกษา

ประถมศกษา 11 13.92 68 86.08

มธยมศกษา/ปวช

17 13.71 107 86.29


4 9.76 37 90.24

ปรญญาตร 4 3.77 102 96.23 สงกวา

ปรญญาตร 1 10.00 9 90.00


รบจาง 7 8.14 79 91.86

คาขาย 11 11.58 84 88.42 ขาราชการ/

รฐวสาหกจ 3 6.00 47 94.00


13 11.40 101 88.60

อนๆ 3 20.00 12 80.00

78


ความร ความเขาใจ เรองขยะของประชาชน


ระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน


13 18.06 59 81.94

5,000-10,000 บาท

10 8.85 103 91.15

10,000-15,000 บาท

10 10.99 81 89.01


4 4.76 80 95.24

ตารางท 4.13 สรปพฤตกรรมการจดการขยะในครวเรอนของประชาชนทระดบเกณฑชวดรอยละ 60 จะเหนไดวาประชากรทงเพศชายและหญงผานเกณฑเพยงรอยละ 24.6 ถง 25.5 ประชากรทมอายตงแต 20 ขนไป ผานเกณฑเพยงรอยละ 18.9 ถง 29.6 ความสามารถในการตอบแบบสอบถามนไมขนอยกบเพศและอาย ดงจะเหนไดวารอยละของผผานเกณฑมคาใกลเคยงกน ในขณะท ระดบการศกษา อาชพ และรายได มอทธพลอยางมากตอเกณฑการประเมน กลาวคอ รอยละของผตอบแบบสอบถามผานเกณฑรอยละ 60 มคาเพมขนตามระดบการศกษาและรายไดทสงขน ผทมคณวฒการศกษาระดบปรญญาตรและสงกวาปรญญาตร สามารถตอบผานเกณฑไดมากกวาผทมคณวฒการศกษาต ากวา ผทมรายไดเกนกวา 15,000 บาท สามารถตอบผานเกณฑไดสงทสด ขาราชการและพนกงานรฐวสาหกจมจ านวนผตอบแบบสอบถามผานเกณฑรอยละ 60 สงกวาอาชพอน (รบจาง คาขาย และท านา/ท าไร/เลยงสตว)

79

ตารางท 4.13 สรปพฤตกรรมการจดการขยะในครวเรอนของประชาชนทเกณฑชวดรอยละ 60 พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอน


เพศ ชาย 108 74.48 37 25.52 หญง 162 75.35 53 24.65 อาย ต ากวา 20 ป 10 71.43 4 28.57 20 - 30 ป 53 77.94 15 22.06 31-40 ป 81 70.43 34 29.57 41-50 ป 66 74.16 23 25.84 50 ป ขน 60 81.08 14 18.92 ระดบการศกษา

ประถมศกษา 65 82.28 14 17.72

มธยมศกษา/ปวช

93 75.00 31 25.00


32 78.05 9 21.95

ปรญญาตร 75 70.75 31 29.25 สงกวา

ปรญญาตร 5 50.00 5 50.00


รบจาง 70 81.40 16 18.60

คาขาย 68 71.58 27 28.42 ขาราชการ/

รฐวสาหกจ 31 62.00 19 38.00


91 79.82 23 20.18

อนๆ 10 66.67% 5 33.33%

80


พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยในครวเรอน

ไมผาน ผาน จ านวน รอยละ % จ านวน รอยละ %

ระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน


60 83.33% 12 16.67%

5,000 - 10,000 บาท

93 90.29% 20 19.41%

10,000 - 15,000 บาท

68 74.73% 23 25.27%


49 58.33% 35 41.67%

4.3 ตวแปรทอทธพลตอการจดการขยะชมชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง

จงหวดนครราชสมา เนองจากประชาชนในเขตเทศบาลต าบลดอนหวายมความรความเขาใจเกยวกบขยะดอยแลว การจดอบรมจงควรเนนไปทการจดการขยะชมชน ซงภาพรวมของประชาชนทงหมดในเทศบาลต าบลยงไมผานเกณฑชวดทก าหนด หวขอท 4.2 แสดงใหเหนวาเพศและอายไมใชตวแปรทมอทธพลตอผลการประเมนผานดานการจดการขยะทระดบเกณฑรอยละ 60 ในขณะท ระดบการศกษา อาชพ และรายได มอทธพลอยางมากตอผลการประเมนผาน แตเนองจากทงอาชพและรายไดเปนตวแปรทสมพนธโดยตรงกบระดบการศกษา กลาวคอ ผทมระดบการศกษาสงกจะมอาชพและรายไดทสง ผวจยจงท าการวเคราะหความเชอมโยงระหวางระดบการศกษากบอาชพและรายได

ตารางท 4.14 สรปความสมพนธระหวางระดบการศกษาและอาชพหลกของครวเรอนของประชาการทงหมด จะเหนไดวาผทประกอบอาชพรบราชการและรฐวสาหกจจะมระดบการศกษาในระดบปรญญาตรและสงกวาถงรอยละ 80 ตารางท 4.15 สรปความสมพนธระหวางระดบการศกษาและระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน ตารางทงสองแสดงใหเหนวาการศกษาม

81

ความสมพนธแปรผนโดยตรงกบอาชพหลกของครวเรอนและระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน

ตารางท 4.14 ความสมพนธระหวางระดบการศกษา และอาชพหลกของครวเรอน อาชพหลกของครวเรอน Total

รบจาง คาขาย

ขาราชการ/รฐวสาหกจ

ท าไร/ท านา/เลยงสตว

อนๆ

ระดบการ ศกษา

ประถม ศกษา

Count % within อาชพหลก

ของครวเรอน

13 15.1%

14 14.7%

3 6.0%

44 38.6%

5 33.3%

79 21.9%


มธยม ศกษา/ปวช.



38 44.2%

29 30.5%

3 6.0%

47 41.2%

7 46.7%

124 34.4%

อนปรญญา/ปวส.



17 19.8%1

5.1%

14 14.7%

4 8.0%

5 4.4%

1 6.7%

41 11.4%

ปรญญาตร



17 19.8%

37 38.9%

32 64.0%

18 15.8%

2 13.3%

106 29.4%

สงกวาปรญญาตร



1 1.2%

1 1.1%

8 16.0%

0 0.0%

0 0.0%

10 2.8%

82

ตารางท 4.14 (ตอ) อาชพหลกของครวเรอน Total

รบจาง คาขาย ขาราชการ/รฐวสาหกจ

ท าไร/ท านา/เ ล ย งสตว

อนๆ

Total Count % within อาชพหลก


86 100.0%

95 100.0

%

50 100.0%

114 100.0

%

15 100.0

%

360 100.0

%

ตารางท 4.15 สรปความสมพนธระหวางระดบการศกษาและระดบรายไดรวมของครวเรอนตอ เดอน ระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน Total

นอยกวา5,000บาท

5,000-10,000บาท

10,000-15,000บาท



ประถม ศกษา

Count % within ระดบ

รายไดรวมของ

ครวเรอนตอเดอน

33 45.8%

22 19.5%

15 16.5%

9 10.7%

79 21.9%

83

ตารางท 4.15 (ตอ) ระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน Total


5,000-10,000บาท

10,000-15,000บาท



มธยมศกษา/ปวช.




31 43.1%

55 48.7%

24 26.4%

14 16.7%

124 34.4%

อนปรญญา/ปวส.




5 6.9%

18 15.9%

10 11.0%

8 9.5%

41 11.4%

ปรญญาตร Count % within ระดบ



3 4.2%

18 15.9%

38 41.8%

47 56.0%

106 29.4%

84

ตารางท 4.15 (ตอ) ระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน Total


5,000-10,000บาท

10,000-15,000บาท



สงกวา ปรญญาตร



0 0.0%

0 0.0%

4 4.4%

6 7.1%

10 2.8%

Total Count % within อาชพหลก


72 100.0%

113 100.0

%

91 100.0%

84 100.0%

360 100%

รปท 4.41 สรปจ านวนและระดบการศกษาของผประกอบอาชพรบราชการและรฐวสากจท

ประเมนผานเกณฑรอยละ 60 ผประกอบอาชพรบราชการและรฐวสากจในเขตเทศบาลต าบลดอนหวาย ทผานเกณฑรอยละ 60 มจ านวน 19 คน ซงเปนผมคณวฒระดบปรญญาตรถง 11 คน คดเปนรอยละ 58 รองลงมาเปนระดบสงกวาปรญญาตร จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 21 ระดบประถมศกษา จ านวน 2 คน คดเปนรอยละ 11 ระดบมธยมศกษา จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 5 และระดบ ปวส./อนปรญญา จ านวน 1 คน คดเปนรอยละ 5

85

รปท 4.42 จ านวนและระดบการศกษาของผประกอบอาชพรบราชการและรฐวสากจท ประเมนผานเกณฑรอยละ 60

รปท 4.42 สรปจ านวนและระดบการศกษาของผทมรายไดเกน 15,000 บาท ทประเมนผานเกณฑรอยละ 60 ประชาชนทมรายไดเกน 15,000 บาท ทผานการประเมนเกณฑรอยละ 60 มจ านวน 35 คน ในจ านวนนสวนใหญเปนผมระดบการศกษาปรญญาตรจ านวน 17 คน คดเปนรอยละ 49.0 รองลงมาเปนระดบมธยมศกษา จ านวน 6 คน คดเปนรอยละ 17.0 ระดบประถมศกษา จ านวน 5 คน คดเปนรอยละ 14.0 ระดบปวส./อนปรญญา จ านวน 4 คน คดเปนรอยละ 11.0 และระดบสงกวาปรญญาตร จ านวน 3 คน คดเปนรอยละ 9.0

ประถมศกษา 11%

มธยมศกษา/ปวช 5% ปวส./

อนปรญญา 5%

ปรญญาตร 58%

สงกวาปรญญาตร 21%

ระดบการศกษาราชการ/รฐวสาหกจผานเกณฑ 60%

86

รปท 4.43 จ านวนและระดบการศกษาของผทมรายไดเกน 15,000 บาท ทประเมนผานเกณฑรอยละ 60

ผลการศกษาในรปท 4.41 และ 4.42 แสดงใหเหนวาอทธพลหลกทมผลตอการจดการขยะของประชาชนในเขตเทศบาลดอนหวายคอระดบการศกษา ดงจะเหนไดจากผทประกอบอาชพขาราชการและรฐวสาหกจ ซงสวนใหญมรายไดเกนกวา 15,000 บาท สวนใหญมระดบการศกษาในระดบปรญญาตร ดงนน ตวแปรหลกทใชในการเลอกผเขาอบรมจงเปนระดบการศกษา ผทจ าเปนตองเขารบการอบรมจงเปนบคคลทมระดบการศกษาต ากวาปรญญาตร

ประถมศกษา 14%

มธยมศกษา/ปวช 17%

ปวส./อนปรญญา 11%

ปรญญาตร 49%

สงกวาปรญญาตร 9%

ระดบการศกษารายได15,000บาทขนไปผานเกณฑ 60%

87

บทท 5 สรปผลการศกษา และขอเสนอแนะ

การศกษาในครงนเปนการศกษาระดบความรความเขาใจเกยวกบขยะและพฤตกรรมการ

จดการขยะมลฝอยของชมชนเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา การวจยเปนการศกษาเชงปรมาณและเชงคณภาพ งานวจยนมประเดนส าคญดงน

5.1 สรปผลการศกษา

ปจจบนปญหาขยะมลฝอยเปนปญหาททกฝายทเกยวของไดใหความส าคญและตองรวมมอแกไขกนอยางเตมความสามารถ เพราะเปนปญหาทเกดขนในชมชนทกระดบตงแตองคการบรการสวนต าบล เทศบาลต าบล เทศบาลเมอง และเทศบาลนครและนบวนจะทวความรนแรงมากยงขน ทงนเนองจากความเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจ การเพมขนของจ านวนประชากร ตลอดจนพฤตกรรมการอปโภคบรโภคท าใหเกดมลฝอยสงขนตามไปดวย ผลกระทบทจะตามมามทงความสญเสย ทางดานสงแวดลอม กอใหเกดมลพษทางน า ดนเสอมสภาพ ความเสยหายจากเหตร าคาญสงกลนเหมนรบกวน รวมถงเปนแหลงทอยอาศยของสตวพาหะน าโรคเสยหายตออตสาหกรรมการทองเทยวความสญเสยทางดานเศรษฐกจและสนเปลองงบประมาณของรฐทใชในการแกไขปญหาขยะมลฝอย

จากปญหาของขยะมลฝอยทสงผลกระทบตอสงแวดลอมและประชาชน เทศบาลต าบลดอนหวายจงไดตระหนกในความส าคญของปญหาและไดวางแผนการจดการสงแวดลอม และพยายามสรางความรวมมอระหวางหนวยงานราชการสวนทองถนในการเกบขนขยะมลฝอย การคดแยกขยะมลฝอย และการสรางจตส านกทางสงแวดลอมแกชมชน โดยเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการจดการขยะ การจดการรปแบบการจดเกบขยะมลฝอยในชมชนใหมประสทธภาพและยงยนนนตองอาศยการมสวนรวมของประชาชนเปนหลก เรมจากการทงขยะมลฝอยอยางมประสทธภาพ กลาวคอนอกจากการบรหารจดการขยะทมประสทธภาพ ควรมการสรางความเขาใจใหกบชมชน ซงถอไดวาชมชนเปนผสรางขยะและควรเปนผมสวนรวมในการจดการขยะโดยมการคดแยกขยะกอนทจะทง เพอลดปรมาณขยะและพนทจดเกบ ตลอดจนงบประมาณในการก าจด อกทงเปนการรกษาสภาพแวดลอมและตะหนกถงคณคาของทรพยากรทมอยอยางจ ากด ตลอดจนเปนการสรางสขลกษณะนสยในการทงขยะอยางถกวธ

จากปญหาทกลาวมาขางตนผวจยมวตถประสงคเพอตรวจสอบระดบความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมการจดการขยะเพอศกษาอทธพลของ อาย เพศ ชวงอาย ระดบการศกษา ระดบรายได และอาชพตอความรพนฐานเกยวกบขยะและพฤตกรรมของประชากรในพนทต าบลดอนหวาย

88

อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา โดยผวจยไดท าการแบงระดบคะแนนออกเปน 5 ระดบคอ ต ากวาเกณฑ พอใช ด ดมาก ดเยยม โดยสรปการจดการขยะมลฝอยในครวเรอน ประชากรกลมตวอยางสวนใหญมความรความเขาใจเรองขยะและการจดการขยะมลฝอยอยในเกณฑ ดมาก แตมพฤตกรรมการทงขยะอยในเกณฑ พอใช ควรปรบเปลยนพฤตกรรมของประชาชนใหมจตส านกและใหเกดความตระหนกตอการแกไขปญหาและปรบเปลยนพฤตกรรมการจดการขยะ

จากการศกและวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรทท าการศกษาไดแก อาย เพศ ชวงอาย ระดบการศกษา เงนเดอน อาชพ ของผตอบแบบสอบถามเรองความรและพฤตกรรมการจดการขยะทผานเกณฑทผท าการวจยก าหนดจาก เกณฑ 60 เปอรเซนต และผวจยไดท าการคดเลอกกลมตวอยางทผานเกณฑ มาศกษาและวเคราะหหาความสมพนธระหวาง ระดบการศกษา ชวงเงนเดอน อาชพเพอหาความสมพนธสรปไดวาปจจย ระดบการศกษา ชวงเงนเดอน อาชพขนตรงตอกนกลาวคอปจจยดานพฤตกรรมตอการจดการขยะจะแปรผนตรงตอระดบการศกษา ดงนนในการจดการกระบวนการเรยนรของกลมตวอยางควรมงเนนในกลมทมการศกษาในระดบต ากวาปรญญาตรเพอสรางกระบวนการเรยนรและความเขาใจในกระบวนการจดการขยะชมชนโดยผานกระบวนการฝกอบรม

89

เอกสารอางอง

กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตเละสงแวดลอม. (2548) .มลพษจากขยะมลฝอยใน ชมชน. กรงเทพฯ : [ม.ป.พ.]. กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตเละสงแวดลอม. (2541) .แนวทางในการลดมลพษ โครงการพฒนาของเสย. กรงเทพฯ : [ม.ป.พ.]. กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตเละสงแวดลอม. (2551) .แนวทางการลด คดแยก และใชประโยชนขยะมลฝอยมลพษ :บรษท รงศลปการพมพ (1997). กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กระทรวงมหาดไทย. (2545). มาตรฐานการจดการขยะมล ฝอยและสงปฏกล. กรงเทพฯ : [ม.ป.พ.]. กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม . (2546). รายงานประจาป 2546. กรงเทพฯ: กระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม. คณะกรรมการวจยแหงชาต. (2543). รายงานการวจยเรอง วจยและพฒนาวธการจดการมลฝอยทม

ประสทธภาพสาหรบเทศบาลต าบลอโยธยา. กรงเทพฯ : เจรญดการพมพ. จนตนา ศรนกล. ( 2535). พฤตกรรมการทงขยะของประชาชนในเขตรอบนอกกรงเทพมหานคร . กรงเทพฯ : [ม.ป.พ.]. จระชย ไกรกงวาร. (2544). การมสวนรวมของประชาชนในการกาจดขยะมลฝอยเทศบาลเมอง วารนชาราบ จงหวดอบลราชธาน : [ม.ป.พ.]. ชชกล รตนวบลย. (2543). พฤตกรรมการจดการขยะมลฝอยของประชาชนในชมชนเขตสายไหม กรงเทพมหานคร : [ม.ป.พ.]. ธงชย ทองทว. (2553). สภาพปญหาการจดการขยะมลฝอยองคการบรหารสวนต าบลหนองขาม อ าเภอจกราช จงหวดนครราชสมา:[ม.ป.พ.] บรษท แมคโครคอนซลแตนทจากด และคณะ. (2539). ระบบแยกขยะมลฝอยเพอนากลบมาใช ประโยชนของเทศบาลนครราชสมา : [ม.ป.พ.]. พชรวรรณ ศรวาลย. (2542). พฤตกรรมการกาจดขยะของประชาชนในชนบทจงหวดนครนายก . : [ม.ป.พ.]. พชต สกลพรหมณ. (2531). การสขาภบาลสงแวดลอม. กรงเทพฯ : [ม.ป.พ.]. สพจน ทรพยผดงชนม. (2546). พฤตกรรมการมสวนรวมของประชาชนในการกาจดขยะมลฝอย เทศบาลต าบลบานฉาง อ าเภอบานฉาง จงหวดระยอง : [ม.ป.พ.].

90

อาณต ตะปนตา.(2553). ความรเบองตนเกยวกบการจดการขยะมลฝอย.กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. www.sabuy.com แผนทจงหวดนครราชสมา

http://www.sabuy.com/

91

ภาคผนวก

92

ภาคผนวก ก แบบสอบถาม

93

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง

การศกษาพฤตกรรมการจดการขยะชมชน เทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

ค าชแจง แบบสอบถามฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการจดการขยะชมชน เทศบาลต าบลดอนหวายอ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา เพอน าผลทไดจากการศกษาเปนแนวทางใหกบเทศบาลต าบลดอนหวาย ไดน าขอมลนประกอบการจดท าแผนงาน/โครงการเกยวกบแนวทางในการจดการขยะมลฝอยใหมประสทธภาพ และตรงกบสภาพปญหาทเกดขนจรง

แบบสอบถามนม 3 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 8 ขอ ตอนท 2 ความร ความเขาใจเรองขยะของประชาชน จ านวน 15 ขอ ตอนท 3 การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน จ านวน 15 ขอ ขอใหทกทานอานค าชแจงในแตละตอนใหเขาใจ และตอบค าถามใหครบทกขอตามความ

เปนจรงใหมากทสด ค าตอบของทานจะถกเกบเปนความลบ และการวเคราะหจะกระท าในภาพรวม ผวจยหวงวาจะไดรบความรวมมอจากทานดวยด จงขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

นายพเชษฐ คงนอก นกศกษา หลกสตรวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต การบรหารงานกอสรางและสาธารณปโภค

สานกวชาวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

94

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ค าชแจง : โปรดท าเครองหมาย / ลงในชอง ( ) หนาขอความตามความเปนจรง 1. เพศ ( ) 1. ชาย ( ) 2. หญง 2. อาย

( ) 1. ต ากวา 20 ป ( ) 2. 20 – 30 ป ( ) 3. 31 – 40 ป ( ) 4. 41 – 50 ป ( ) 5. 50 ปขนไป

3. ระดบการศกษา ( ) 1. ประถมศกษา ( ) 2. มธยมศกษา/ปวช. ( ) 3. ปวส./อนปรญญา ( ) 4. ปรญญาตร ( ) 5. สงกวาปรญญาตร

4. สถานภาพในครวเรอน ( ) 1. หวหนาครวเรอน ( ) 2. ผอาศย ( ) 3. อนๆ (ระบ) .

5. ขนาดของจ านวนสมาชกในครวเรอน ( ) 1. 1 – 2 คน ( ) 2. 3 – 4 คน ( ) 3. 5 – 6 คน ( ) 4. 7 – 8 คน ( ) 5. 9 คนขนไป

6. อาชพหลกของครวเรอน ( ) 1. รบจาง ( ) 2. คาขาย ( ) 3. ขาราชการ/รฐวสาหกจ ( ) 4. ท านา/ท าไร/เลยงสตว ( ) 5. อน ๆ .

7. ระดบรายไดรวมของครวเรอนตอเดอน ( ) 1. นอยกวา 5,000 บาท ( ) 2. 5,000 – 10,000 บาท ( ) 3. 10,000 – 15,000 บาท ( ) 4. 15,000 บาทขนไป

8. ขยะมลฝอยในครวเรอนของทานสวนใหญเปนขยะมลฝอยประเภทใด ( ) 1. ขยะยอยสลายได ไดแก เศษผกผลไม, เศษอาหาร, ใบไม, เศษเนอสตว, เปลอกผลไม ( ) 2. ขยะรไซเคล ไดแก แกว, กระดาษ, กระปองเครองดม, เศษพลาสตก, เศษอลมเนยม ( ) 3. ขยะทวไป ไดแก ถงพลาสตก, ซองขนม, โฟม, ฟอยล, หอพลาสตก ( ) 4. ขยะอนตราย ไดแก ถานไฟฉาย, หลอดฟออเรสเซนต, แบตเตอร, ภาชนะบรรจสาร

ก าจดศตรพช, กระปองสเปรย บรรจสหรอสารเคม ( ) 5. อนๆ . ………………………………………………………………….……………

95

ตอนท 2 ความร ความเขาใจเรองขยะของประชาชน ค าชแจง : โปรดท าเครองหมาย / ลงในชอง □ ตามความคดเหนของทาน โดยพจารณาจาก

ขอความขางลางน ความรความเขาใจ ใช ไมใช ไมทราบ 1. ขยะหมายถงสงของตางๆทไมมประโยชนและไมสามารถ น ามาใชประโยชนอะไรไดอก

2. ขยะเปยกหมายถงเศษอาหารเศษผกเปลอกผลไม 3. ขยะแหงหมายถงขยะพวกกระดาษพลาสตกเศษเหลกแกว กระปองอลมเนยม

4. ขยะทเปยกน าทกชนดหมายถงขยะเปยก 5. การคดแยกขยะท าใหขยะนอยลง 6. การแกไขปญหาขยะเปนหนาทของหนวยงานราชการเทานน 7. ขยะมลฝอยทกประเภทควรเกบรวบรวมไวดวยกน 8. แบตเตอรภาชนะบรรจสารก าจดศตรพชหลอดฟออเรสเซนต เปนขยะอนตราย

9. ขยะมลฝอยท าใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมและเปนอนตราย ตอมนษย

10. การคดแยกขยะอนตรายตางๆกอนน าไปทงเปนสงจ าเปน 11. การหลกเลยงการใชถงพลาสตก โฟม สามารถชวยลดปรมาณ ขยะได

12. การคดแยกขยะกอนทงชวยแกไขปญหาสงแวดลอม 13. ขยะมลฝอยสดซากสตวมลสตวไมสามารถก าจดโดยวธการฝง กลบ

14. ขยะท าใหสงแวดลอมเสอมโทรมชมชนไมเปนระเบยบ เรยบรอยและเปนแหลงเพาะพนธเชอโรค

15. การจดการขยะอนตรายมวธการเหมอนขยะทวไป

96

ตอนท 3 การจดการขยะมลฝอยในครวเรอนของประชาชน ค าชแจง : โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองวาง□ ตามความคดเหนของทาน โดยพจารณาจากขอความขางลางน


รปแบบการจดการ ทง

เผา ฝงกลบ ขาย น าไปใชตอ

1.หลอดไฟ 2.เศษอาหารเศษผกผลไม 3.เศษกระดาษหนงสอเกา 4.ถานไฟฉาย 5.โฟม 6.เศษผา 7.ใบไมกงไม 8.ขวดแกว 9.เศษโลหะ 10.เศษอฐชนสวนของคอนกรตกระเบอง 11.กระปองสเปรยกระปองบรรจสารเคม 12.แบตเตอร 13.ขวดพลาสตก 14.ถงพลาสตก 15.ขยะมลฝอยสด เชน ซากสตว มลสตว ขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางในการจดการขยะมลฝอย ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ขอขอบพระคณทกทานทตอบแบบสอบถาม

97

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณ

98

แบบสมภาษณ คณะผบรหารสมาชกสภาเทศบาลต าบลดอนหวาย และพนกงานเทศบาลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา เพอศกษา แนวทางการจดการขยะมลฝอยเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา ประเดนท 1 วเคราะหสภาพปญหาขยะมลฝอยในปจจบนและประเมนสภาพปญหาในอนาคตของ เทศบาลต าบลดอนหวาย .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ประเดนท 2 แนวทางการบรหารจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลดอนหวาย .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ประเดนท 3 ปญหาและขอเสนอแนะในการจดการขยะมลฝอย ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

99

ประวตผเขยน นายพเชษฐ คงนอก เกดวนท 23 กมภาพนธ 2521 สถานทอยปจจบน 17 หมท 11 ต าบล

ตาจน อ าเภอคง จงหวดนครราชสมา 30260 ดานการศกษา พ.ศ. 2532 ประถมศกษา โรงเรยนบาน ตาจน ต าบลตาจน อ าเภอคง จงหวดนครราชสมา พ.ศ. 2538 ประกาศนยบตรวชาชพเทคนคแผนกชางส ารวจ คณะวชาชางโยธา สถาบนเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอพ.ศ.2553 ระดบปรญญาตร วศวกรรมศาตรบณฑต สาขาวศวกรรมโยธา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน ประวตการท างาน พ.ศ. 2547-2555 นายชางโยธา องคการบรหารสวนต าบล เทพาลย อ าเภอคง จงหวดนครราชสมา ต าแหนงปจจบน พ.ศ. 2555-2556 นายชางโยธา 6ว เทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา สถานทท างานเทศบาลต าบลดอนหวาย อ าเภอโนนสง จงหวดนครราชสมา

การศึกษาการจัดการขยะชุมชน...

Documents