การประเมินความเสี่ยงของสาร 3-mcpd...
TRANSCRIPT
นพนธตนฉบบ วกรมวทยพ2553;52(1):1-14
1
Accepted for publication, 24 May 2010
การประเมนความเสยงของสาร 3-MCPD ในอาหารตอคนไทย
ลดดาวลย โรจนพรรณทพย* พกตรพรง แสงด* พรรณทพย ตยพนธ* รงเรอง กจผาต*
และเนตรนภส ธนนเวศนกล**
*กรมวทยาศาสตรการแพทย ถนนตวานนท นนทบร 11000
**มหาวทยาลยมหดล พทธมณฑล สาย 4 ศาลายา พทธมณฑล นครปฐม 73170
บทคดยอ การประเมนความเสยงของสาร 3-MCPD ในอาหารตอคนไทยไดด�าเนนการในชวงป พ.ศ. 2547 - 2548
เพอใหไดคาความเสยงของสาร 3-MCPD แกคณะกรรมการมาตรฐานอาหารสากล (CODEX) ใชพจารณาก�าหนดคา
มาตรฐานสากลของซอสปรงรสทเหมาะสมเปนธรรมและปลอดภย และส�าหรบใชพจารณาปรบแกมาตรฐานซอสปรงรสของ
ไทย การศกษากระบวนการบงชความเปนอนตรายและการประเมนการตอบสนองตอปรมาณ ศกษาโดยทบทวนขอมลจาก
เอกสาร ปรมาณการไดรบสมผสทประเมนไดจากปรมาณการปนเปอนสาร 3-MCPD ในอาหารรวมกบปรมาณการบรโภค
ส�าหรบปรมาณสาร3-MCPDในอาหารวเคราะหโดยวธGC-MSใชd53-MCPDเปน internalstandardการอธบาย
ลกษณะความเสยงท�าโดยเปรยบเทยบปรมาณการไดรบสาร3-MCPDกบคาPMTDIทJECFAก�าหนดการศกษานไดสม
วเคราะหปรมาณสาร3-MCPDในผลตภณฑปรงรส11ชนดจ�านวน268ตวอยางและผลตภณฑอาหารน�าประปาและ
เบยร24ชนดรวม98ตวอยางส�าหรบผลตภณฑปรงรสเกบจาก512ครวเรอนในภาคกลางเหนอใตและตะวนออกเฉยง
เหนอผลการวเคราะหพบสาร3-MCPDในผลตภณฑปรงรสทกชนดแตสวนใหญมคามธยฐานนอยกวา0.01มลลกรมตอ
กโลกรมยกเวนซอสปรงรสถวเหลองและซปผงมคา1.9และ0.03มลลกรมตอกโลกรมสวนผลตภณฑอาหารอนตรวจ
พบปรมาณต�าในขนมอบกรอบบางชนดเมอค�านวณรวมกบปรมาณการบรโภคแลวพบปรมาณการไดรบสมผสสาร3-MCPD
จากอาหารทบรโภคประจ�าวนของคนไทย ต�ากวาคา provisional maximum tolerable daily intake, PMTDI 55.6 เทา
เมอเปรยบเทยบกบคามาตรฐานสาร 3-MCPD ในผลตภณฑปรงรสทไดจากการยอยโปรตนจากถวเหลองทก�าหนดไว 1
มลลกรมตอกโลกรมพบวาคนไทยยงคงไดรบสาร3-MCPDต�ากวาคาPMTDI6.3เทาจงสรปไดวาคนไทยยงคงปลอดภย
ตอสาร3-MCPDทปนเปอนในอาหาร
บทน�า 3-MCPD (3-chloro-1,2-propanediol)
เปนสารกลมคลอโรโพรพานอล (chloropropa-
nol) ทเกดจากปฏกรยาการรวมตวของคลอไรด
ไอออนกบไขมนในอาหารซงสามารถเกดไดหลาย
สภาวะ รวมทงกระบวนการผลต การปรงและการ
เกบอาหาร สารนพบในอาหารและสวนประกอบ
อาหารหลากหลายชนด สวนใหญพบมากใน acid
hydrolysedvegetableprotein(acid-HVP)และ
ซอสปรงรส สาร 3-MCPD เกดขนในระหวาง
กระบวนการผลตทยอยโปรตนจากพชผก (เชน
ถวเหลอง)ดวยกรดเกลอทอณหภมสงกระบวนการ
ผลตนเปนวธทมตนทนการผลตต�าและรวดเรวกวา
วธการหมกดวยเชอจลนทรย แตกรดเกลอทใสลง
ไปนไปท�าปฏกรยากบไขมนในพชและเกดเปนสาร
3-MCPD ขน แตวธการหมกวธธรรมชาตนนจะ
ไมพบสาร 3-MCPD หรอพบระดบต�ามากซง
acid-HVP นยมใชกนแพรหลายในผลตภณฑ
ปรงรส และเปนสวนประกอบในผลตภณฑอาหาร
RiskAssessmentof3-MCPDinThais LaddawanRojanapantipet al.
2
ปรงรสสวนอาหารอนๆทพบสาร3-MCPDเชน
ผลตภณฑจากเนอสตว(ซาลามและเบอรเกอรเนอ)
ผลตภณฑจากนม(ชส)นอกจากนยงพบในอาหาร
ทบรรจในกระดาษทประกอบดวย Epichlorohydrin–
basedwet strength resins (เชน ถงชา กระดาษ
กรองกาแฟ เปนตน) ผลตภณฑสกดจากมอลต
และน�าดมทใช Epichlorohydrin-linked cationic
polymerresinเปนflocculantsในกระบวนการผลต
อกดวยดงนนมนษยจงมโอกาสไดรบสาร3-MCPD
เขาสรางกายจากอาหารและน�าดม(1-3)
ประเทศองกฤษไดมการศกษาดานพษวทยา
ของสาร 3-MCPD พบวาเปนสารกอมะเรงและ
สารกอการกลายพนธ ในหนทดลอง เมอใหใน
ปรมาณสงและระยะยาว ดงนน EC Scientific
Committee for Food (SCF) แนะน�าวาระดบ
3-MCPD ในอาหารและสวนประกอบอาหารควร
ลดลงใหต�าทสดทวธตรวจวเคราะหสามารถท�าได
คอ0.01มลลกรมตอกโลกรม(4,5)และในปพ.ศ.
2543FoodStandardAgency(FSA)ของประเทศ
องกฤษ รายงานการตรวจพบสาร 3-MCPD ปน
เป อนในซอสปรงรสทผลตจากประเทศไทย จน
ฮองกงไตหวนและไดเรยกเกบซอสปรงรสทพบสาร
ปนเปอนดงกลาวออกจากทองตลาด(6)สงผลใหใน
ชวงปพ.ศ.2543-2544ประเทศอนๆ อกหลาย
ประเทศไดแกเดนมารกสวเดนฟนแลนดแคนาดา
กรซ โปรตเกส องกฤษ ออสเตรเลย นวซแลนด
มาเลเซย ฟลปปนส ซาอดอาระเบย ดไบ คเวต
และโอมานหามน�าเขาซอสปรงรสจากประเทศไทย
จงท�าใหไทยสญเสยรายไดปละเกอบพนลานบาท
ในปพ.ศ.2544JointFAO/WHOExpertCommittee
onFoodAdditive(JECFA)ประเมนความเปนพษ
ของสาร3-MCPDวาท�าใหเกดพษในระยะยาวและ
เกดมะเรงทไตของหนทดลอง (rat) ความรนแรง
ของพษขนกบปรมาณสาร3-MCPDทไดรบแตไม
ท�าใหเกดการกลายพนธในสงมชวตและไดก�าหนด
ปรมาณสงสดทยอมใหบรโภคไดตอวน(provisional
maximum tolerable daily intake, PMTDI)
ทระดบ2ไมโครกรมตอน�าหนกตว1กโลกรมตอวน
โดยใชsafetyfactor500สวน1,3-dichloro-2-
propanol (1,3-DCP)ซงเกดขนในกระบวนการ
ผลตเชนเดยวกบสาร3-MCPDนนจากการทดลอง
ในหลอดทดลองพบวากอใหเกดการกลายพนธได
แต1,3-DCPจะเกดในปรมาณทต�ามากอตราการ
เกดของสาร3-MCPD:1,3-DCP=20:1JECFA
จงสรปวาการควบคมปรมาณสาร3-MCPDใหอย
ในระดบปลอดภยจะควบคม 1, 3-DCP ไดดวย
จงไมจ�าเปนตองก�าหนดปรมาณสาร1,3-DCP(7-9)
เมอJECFAประเมนความเปนพษของสาร3-MCPD
แลวประเทศในกลมสหภาพยโรป(EU)ไดก�าหนด
มาตรฐานสาร3-MCPDในซอสปรงรสใหมไดไมเกน
0.02 มลลกรมตอกโลกรม ในขณะทประเทศ
แคนาดาก�าหนดมาตรฐาน1.0มลลกรมตอกโลกรม
ออสเตรเลยและนวซแลนดก�าหนด0.2มลลกรมตอ
กโลกรม สวนสหรฐอเมรกา ญปน และ CODEX
ยงไมก�าหนด(10)การทEUก�าหนดคามาตรฐานสาร
3-MCPDในระดบต�ามากท�าใหผประกอบการผลต
acid-HVP และซอสปรงรสถวเหลองของไทย
ประสบปญหาขาดความรในดานเทคโนโลยการผลต
และอปกรณการผลตทมอยเดมไมเหมาะสมจ�าเปน
ตองหยดการผลต แตหากก�าหนดมาตรฐานสาร
3-MCPD เทากบ 1 มลลกรมตอกโลกรม ดงท
ประเทศแคนาดาก�าหนดใหผประกอบการของไทย
สามารถพฒนาไดและเสยคาใชจายในการเปลยนแปลง
โรงงานผลตไมมากนก ซงคามาตรฐานทจะเสนอ
ให CODEX ก�าหนดนจดเปนคาสงสด เมอเทยบ
กบอกหลายประเทศทก�าหนดการปนเป อนไวท
ระดบต�ามาก ดงนนประเทศไทยจงไดชแจงในท
ประชมCODEXและเจรจาตอรองกบWTOวาท
การประเมนความเสยงของสาร3-MCPDในอาหารตอคนไทย ลดดาวลยโรจนพรรณทพยและคณะ
3
ระดบ 1 มลลกรมตอกโลกรม ทแคนาดาก�าหนด
ไวเปนระดบทปลอดภยตอการบรโภคแลว ซง
จ�าเปนตองมขอมลการบรโภคของคนไทยทส�ารวจ
และขอมลการประเมนความเสยงประกอบค�าชแจง
ในป 2547 – 2548 คณะผวจยจงไดด�าเนนการ
ศกษาขอมลการบรโภคอาหารทมการปนเปอนสาร
3-MCPDของประชากรไทย(11)และประเมนความ
เสยงการไดรบสมผสสาร3-MCPDของประชากร
ไทยเพอใหไดขอมลทเปนปจจบน สามารถน�าไป
ใชในการพจารณาปรบคามาตรฐานสาร 3-MCPD
ในผลตภณฑปรงรสของไทยใหเหมาะสมและใชเปน
ขอมลประกอบการตอรองการก�าหนดคามาตรฐาน
สากล(CODEX)นอกจากนสามารถใชเปนตนแบบ
ตวอยางหรอเปนแนวทางการประเมนความเสยงของ
สารเคมชนดอนได
วสดและวธการ การศกษานด�าเนนการตงแตพ.ศ.2547-
2548ตามขนตอนการประเมนความเสยงดงน
วธการ
ขนตอนท 1 การศกษากระบวนการบงช
ความเปนอนตราย(hazardidentification)ท�าการ
ทบทวนวรรณกรรม โดยศกษาจากเอกสารทม
การศกษาไวแลวเพอใหทราบคณสมบตของสาร
3-MCPD ศกษาความเปนพษและประเมนความ
สามารถในการท�าใหเกดพษในมนษยวาเปนไปได
มากนอยเพยงใด(12,13)
ขนตอนท 2 การประเมนการตอบสนอง
ตอปรมาณ(dose–response assessment)ท�าการ
ทบทวนวรรณกรรม พจารณาจากเอกสารทมการ
ศกษาแลวเพอดความสมพนธระหวางปรมาณสาร
3–MCPD และการท�าใหเกดผลอยางใดอยางหนง
ตอสตวทดลองหรอมนษย(dose–responsecurve)
และกลไกการเกดผลดงกลาว(12,13)
ขนตอนท 3 การประเมนการไดรบสมผส
(exposureassessment)
สวนท 1ศกษาขอมลการปนเปอนของสาร
3-MCPD ในอาหาร จากการทบทวนวรรณกรรม
(literature review) ตางประเทศ(1-3) พบวาซอส
ปรงรสถวเหลองเปนแหลงปนเปอนหลกของสาร
3-MCPD นอกจากนมการตรวจพบในผลตภณฑ
ปรงรสอน เชน น�ามนหอย และผลตภณฑอาหาร
หลายชนดเนองจากการใชacid-HVPในการแตง
กลนรสของอาหาร จงไดสมเกบตวอยางอาหารท
มรายงานดงกลาวตรวจวเคราะหในเบองตน เพอ
ใหทราบสถานการณสาร 3-MCPD ในอาหารไทย
เปนเบองตนกอนผลการตรวจวเคราะหพบการปน
เปอนสาร3-MCPDสงในซอสปรงรสถวเหลองเชน
เดยวกน ส�าหรบผลตภณฑปรงรสอนตรวจพบสาร
3-MCPDในปรมาณต�าสวนผลตภณฑอาหารตางๆ
ตรวจไมพบการปนเปอนทกตวอยางจงไดวางแผน
ด�าเนนการขนตอนตอไป
สวนท 2 ขอมลปรมาณการบรโภคอาหาร
ของคนไทย คณะวจยไดด�าเนนการไปแลวใน
โครงการเรองการศกษาปรมาณการบรโภคอาหารท
มความสยงตอสาร3–MCPDของคนไทย(11)ขอมล
(ตารางท1)
สวนท 3 วเคราะหปรมาณสาร 3–MCPD
ในผลตภณทปรงรสทเกบจากครวเรอนของสมาชก
ทเขารวมโครงการศกษาวจยนรวมทงอาหารทม
ความเสยงทสมาชกบรโภค
ตวอยาง ผลตภณฑปรงรสทกชนดและทกยหอ
ทเกบจากครวเรอน กรณยหอใดมตวอยางจ�านวน
มากจะสมประมาณ15%ของจ�านวนตวอยาง
วธวเคราะห AOAC 17th edition. 2000. no.
2000.01.p.8-10
RiskAssessmentof3-MCPDinThais LaddawanRojanapantipet al.
4
เครองมอและอปกรณ Gaschromatograph/mass
spectrometer : HP 5890 Series II Plus และ
MSDHP5972,autosamplerHP7673GC/SFC
injector,คอลมนชนดcapillaryJ&WDB5MS
ขนาด30 เมตร×0.25มลลเมตรฟลมเคลอบ
หนา0.25µmใชselectedionmonitoringmode(SIM)m/zของสาร3-MCPDคอ453,291,
289, 275, 253และm/z ของ d53-MCPD
ตารางท 1 ปรมาณอาหารทคนไทยบรโภค(กรมตอคนตอวน)(11)
1. ผลตภณฑปรงรส
1.1น�าปลาแท 6.03 5.84 4.31 17.87
1.2น�าปลาผสม 9.64 8.16 7.80 25.04
1.3ซอวขาว 2.75 2.96 1.97 8.69
1.4ซอวขาวเหดหอม 1.98 2.16 1.32 6.16
1.5ซอวด�า 0.46 1.32 0.09 1.26
1.6ซอสหอยนางรม 1.63 2.23 1.10 5.38
1.7ซอสปรงรสถวเหลอง 1.86 2.54 1.17 5.85
1.8ซอสปรงรสส�าเรจรป 0.80 1.33 0.00 3.93
1.9เตาเจยว 1.18 2.20 0.42 4.67
1.10ซปกอน 0.73 1.34 0.41 2.36
1.11ซปผง 1.10 1.23 0.68 3.53
2. อาหารส�าเรจรป/ปรงส�าเรจ
2.1 ธญพชอาหารเชา 15.38 10.06 14.29 32.14
2.2 มอลตและสารสกดจากมอลต 10.04 22.11 5.14 27.21
2.3 ขนมปงปอนด 22.93 26.53 15.43 67.93
2.4 ขนมปงบสกต 9.51 14.75 5.27 34.61
2.5 บะหมกงส�าเรจรป 18.12 20.21 11.79 58.93
2.6 ขนมอบกรอบบรรจซอง 12.66 14.98 9.00 42.64
ปรมาณอาหารทบรโภค(กรมตอคนตอวน)
คาเฉลย สวนเบยงเบน คามธยฐาน 95th
มาตรฐาน
ชนดอาหาร
(Internalstandard)คอ257,analyticalbalance:
SatoriusAC211S,toppanbalance:SatoriusBP
1200,drybathincubator:BOEKEL,ultrasonic
bath:BRANSON2210,Glasschromatography
column:ID.2cm,length40cm,withsintered
glassdiskandtap,rotaryevaporator:BüCHIR-205,Vortexmixer:VORTEX-2GENIE
การประเมนความเสยงของสาร3-MCPDในอาหารตอคนไทย ลดดาวลยโรจนพรรณทพยและคณะ
5
สารเคมและสารมาตรฐาน
สารเคม:sodiumsulphateanhydrous(AR),
heptafluorobutyrylimidazole,extrelutTM20mlrefill
packs,ethylacetate(AR),2,2,4-Trimethyl
pentane (AR), Haxane (AR), dietheyl ether
(AR), sodium chloride (AR) สารมาตรฐาน :
3-Monochloropropanediol(3-MCPD)ผลตภณฑ
ของFluka(ความบรสทธรอยละ98.0),d5-3-
Monochloropropanediol(d5-3-MCPD)ผลตภณฑ
ของISOTEC(min98atom%D)
ประสทธภาพของวธวเคราะห % recovery =
94.6-106.7,precision(%RSD)=3.2,limitof
detection(LOD)=0.001มลลกรมตอกโลกรม
คาทต�ากวา LOD จะรายงานไมพบ, limit of
quantitation(LOQ)=0.010มลลกรมตอกโลกรม
คาทต�ากวาLOQจะรายงานต�ากวา0.010มลลกรม
ตอกโลกรม
สวนท 4 ศกษาปรมาณการไดรบสมผส
สาร 3–MCPD จากอาหารและผลตภณฑปรงรส
มหนวยเปนไมโครกรมตอน�าหนกตว1กโลกรมตอ
วน ค�านวณไดจากปรมาณการบรโภค (กรมตอคน
ตอวน)(11)คณดวยปรมาณการปนเปอนสาร3-MCPD
เปนไมโครกรมตอกรม แลวหารดวยน�าหนกตว
ของสมาชก ซงน�าหนกตวของสมาชกแตละคนใน
ครอบครวจะจ�าแนกตามกลมอาย (ตามแนวทาง
ของคณะกรรมการจดท�าปรมาณสารอาหารอางอง
ทควรได รบประทานประจ�าวนส�าหรบคนไทย
กรมอนามย)ดงน
เดกอาย3–5ป
น�าหนกเฉลย 16 กโลกรม
เดกและวยรน6-15ป
น�าหนกเฉลย 35 กโลกรม
ผใหญอายมากกวา16ปขนไป
น�าหนกเฉลย 57 กโลกรม
ขนตอนท 4 อธบายลกษณะความเสยง(Risk
Characterization) น�าผลทไดจากการประเมนการ
ไดรบสมผสและผลจากการประเมนการตอบสนอง
ทขนาดตางๆมาประมาณความเสยงตอพษทจะเกด
ขนพรอมบอกคาความไมแนนอน ด�าเนนการโดย
การน�าคาPMTDIทJECFAประเมนไดมาเปรยบ
เทยบกบปรมาณการไดรบสมผสทไดจากการศกษา
วจยและรายงานความเสยงเปนคาmarginofsafety
(MOS)ซงค�านวนไดจากสตร
MOS =Exposure/PMTDI
ถา MOS < 1 = ปรมาณสาร 3–MCPD
เฉลยทรางกายไดรบไมสามารถท�าใหเกดผลกระทบ
ตอรางกายได
ถา MOS > 1 = ปรมาณสาร 3–MCPD
โดยเฉลยทรางกายไดรบเกนเกณฑปลอดภย โดย
ทวไปนยมรายงานการไดรบสมผสเปนรอยละของ
คาPMTDI
ผล ขนตอนท 1 การศกษากระบวนการบงช
ความเปนอนตราย (Hazard identification)
คณสมบตทางกายภาพและทางเคมของสาร
3-MCPD(CASno.96-24-2)
ชอพองเหมอน:α-Chlorohydrin,glycerolα-monochlorohydrin,chlorodeoxyglycerol สตรโมเลกล:C
3H
7ClO
2
โครงสรางทางเคม:
น�าหนกโมเลกล:110.539g.mol-1
ลกษณะทางกายภาพ:ของเหลวหนดไมมส
การดดซมการแพรกระจายและการขบถาย
สาร 3-MCPD ผาน blood-brain barrier และ
blood-testis-barrier สามารถกระจายตวใน
ของเหลวของสวนตางๆ ในรางกาย และเมอให
OH-CH2-CH- CH2
-ClCH
RiskAssessmentof3-MCPDinThais LaddawanRojanapantipet al.
6
สาร3-MCPDกบหน(Wistar)เพศผขนาด100
มลลกรมตอน�าหนกตวหนงกโลกรม โดยฉดทาง
หนาทองแลวพบวาไมมการสะสมของสาร3-MCPD
และmetaboliteชนดbetachloroacetateในเนอเยอ
โดยถกขบออกจากรางกายทางปสสาวะในรปเดม
8.5% ในรปของคารบอนไดออกไซด 30% และ
ถกเปลยนเปนbetachloroacetate23%การศกษา
ในสตวเลยงลกดวยน�านมพบวาสาร 3-MCPD
ถกเปลยนเปน betachloroacetate และ oxalic
acidซงเปนสารท�าใหไตและอณฑะเกดอดตนและ
intermediate metabolite ชนด beta-chloroacet-
aldehyde มฤทธยบยง enzyme glyceraldehyde-
3-phosphate dehydrogenase และกระบวนการ
spermatozoaglycolysisท�าใหสเปรมเคลอนทชาลง
โดยการยบยงเปนแบบผนกลบ
ขนตอนท 2 การประเมนการตอบสนอง
ตอปรมาณ (dose-response assessment)
เปนการศกษาขอมลดานพษวทยาของสาร
3-MCPDทเกยวกบความสมพนธระหวางปรมาณ
ของสาร 3-MCPD กบผลตอบสนองอนไมพง
ประสงค(adverseeffect)พบวาพษเฉยบพลนของ
สาร 3-MCPDทท�าใหหน (rat) ตายลงครงหนง
(lethal dose : LD50) เทากบ 150 มลลกรมตอ
น�าหนกตว1กโลกรมและเมอปอนสาร3-MCPD
ใหหนSprague-Dawleyทง2เพศวนละ1ครง
5 วนตอสปดาหเปนเวลา 4 สปดาห และในวนท
2 และ 25 น�าหนทงสองเพศของแตละกลมมา
sacrificeพบวาผลการตอบสนองท�าใหระดบenzyme
glutamate-pyruvate transaminase ระดบ urea
น�าหนกไต ตบ เพมขนอยางมนยส�าคญ และใน
หนเพศผพบน�าหนกของtestisเพมขนนอกจากน
ยงพบวาระดบhaemoglobin,haematocritลดลง
ผลการศกษาinvitroสาร3-MCPDมผล
ตอการเปลยนแปลงสารพนธกรรม โดยใหผลบวก
ในbacterialmutagenicityassayใชS.typhinurium
TA1535,TA1537,TA1538,TA98,TA100
สวนการศกษาforward-mutationassayonyeast
ใชSchizosaccharomycesplombeและmammalian
cellmutationassayโดยใชmouselymphomaTK
locus assay และ mouse fibroblast M2-clone
และsisterchromatidexchangeassayใชChinese
hamsterV79cellsแตการศกษาinvitroใหผล
ลบในbacterialmutagenicityassayโดยใชE. coli
TM930และmammaliancellmutationassayใช
HeLacellรวมทงการศกษาinvivoในdominant
lethalassayใชICR/HaSwissmiceพบวาไมม
ผลตอการเปลยนแปลงสารพนธกรรม
การศกษาในหน (rat) พนธ HanWistar
เพศผไดรบสาร 3-MCPD ขนาด 40 และ 100
มลลกรมตอน�าหนกตว1กโลกรมเมอใหทางปาก
ครงเดยวไมเหนยวน�าใหเกดunscheduledDNAใน
ใชinvivo/invitro
การศกษาการเกดมะเรงโดยใหสาร3-MCPD
ในน�าประปาแกหนFisherF344อาย5-6สปดาห
จ�านวน 50 ตวตอเพศตอกลม ในขนาดสงกวา
MaximumToleratedDoseมผลใหหนทง2เพศ
มน�าหนกตวลดลงแตไมมผลตออตราการตายและ
พบการเกดrenaltubularadenomaและnephropathy
เพมขนอยางมนยส�าคญทางสถต การฉดสาร
3-MCPDเขาชองทองของหน(rat)ในขนาด100
มลลกรมตอกโลกรมพบวามออกซาเลตในปสสาวะ
ท�าใหเปนพษตอไตอยางรนแรง จงสรปไดวากลไก
การเกดมะเรงในไต อาจมาจากความเปนพษตอไต
และการฉดสาร3-MCPDขนาด80มลลกรมตอน�า
หนกตว1กโลกรมเขาชองทองพบระดบฮอรโมน
folliclestimulatinghormone(FSH),luteinising
hormone(LH)และprolactinเพมขนดงนนกลไก
การเกดLeydig-celltumorอาจเกดจากการรบกวน
สมดลของระบบฮอรโมน
การประเมนความเสยงของสาร3-MCPDในอาหารตอคนไทย ลดดาวลยโรจนพรรณทพยและคณะ
7
หลงจาก Committee Carcinogenicity of
Chemicals in Food, Consumer Products and
theEnvironment(COC)ไดทบทวนผลการศกษา
ดงกลาวสรปไดวาสาร3-MCPDไมเกดความเปน
พษตอสารพนธกรรม(non-genotoxic)แตพบการ
เกดมะเรงในหนซงอาจเกดจากความเปนพษตอไต
หรอการรบกวนระบบฮอรโมนและคาNOELของ
การเกดมะเรงในหน (rat) เทากบ 1.1 มลลกรม
ตอน�าหนกตว1กโลกรมตอวนซงJECFAไดใช
คานในการประเมนคาPMTDIของสาร3–MCPD
ไดเทากบ2 ไมโครกรมตอน�าหนกตว1กโลกรม
ตอวนโดยใชคาsafetyfactorเทากบ500
ขนตอนท 3 การประเมนการไดรบสมผส
(Exposure assessment)
การศกษาปรมาณการบรโภคอาหารของคน
ไทยซงคณะวจยไดศกษาปรมาณการบรโภคอาหาร
ทมความเสยงตอสาร3–MCPDของคนไทยพบวา
คนไทยบรโภคน�าปลาแทน�าปลาผสมซอวขาวซอว
ขาวเหดหอมซอวด�าซอสหอยนางรมซอสปรงรส
ถวเหลอง ซอสปรงรสส�าเรจรป เตาเจยว ซปกอน
และซปผงปรมาณเฉลยเทากบ6.03,9.64,2.75,
1.98,0.46,1.63,1.86,0.80,1.18,0.73และ
1.10กรมตอคนตอวนตามล�าดบ(ตารางท1)
ผลการศกษาขอมลการปนเป อนของสาร
3–MCPD ในผลตภณฑปรงรส 11 ชนด จ�านวน
268ตวอยางและผลตภณฑอาหารน�าประปาและ
เบยร24ชนดรวม98ตวอยางตวอยางผลตภณฑ
ปรงรสเกบจาก512ครวเรอนเปนครวเรอนในภาค
กลางเหนอตะวนออกเฉยงเหนอและใตจ�านวน
122, 129, 131 และ 130ครวเรอนตามล�าดบ
ผลการวเคราะหไมพบการปนเป อนในซอวขาว
เหดหอมและซปกอนตรวจพบสงสดในซอสปรงรส
ถวเหลอง เทากบ 5.12 มลลกรมตอกโลกรม
รองลงมาคอ4.40,2.64,0.75,0.11,0.08,0.04,
0.04และ0.01ในน�าปลาผสมซอวขาวน�าปลาแท
ซอสหอยนางรม ซปผง ซอวด�า เตาเจยวและ
ซอสปรงรสส�าเรจรปตามล�าดบ แตอยางไรกตาม
ผลตภณฑปรงรสสวนใหญมคามธยฐานของสาร
3-MCPD ในระดบนอยกวาคา LOQ (0.01
มลลกรมตอกโลกรม) ยกเวนซอสปรงรสถวเหลอง
และซปผงทมคามธยฐานเทากบ0.19และ0.03
มลลกรมตอกโลกรม ตามล�าดบ (ตารางท 2)
ผลการตรวจวเคราะหผลตภณฑอาหาร เบยร
น�าประปา ทจ�าหนายในประเทศไทย ไมพบการ
ปนเปอนในอาหารทกชนด ยกเวนขนมอบกรอบ
บรรจซองบางยห อทตรวจพบในปรมาณสงสด
0.028มลลกรมตอกโลกรม(ตารางท3)
การศกษาปรมาณการได รบสมผสสาร
3-MCPDจากอาหารและผลตภณฑปรงรสของคน
ไทยพบวา คนไทยไดรบสาร 3-MCPD เฉลยจาก
อาหารทบรโภคประจ�าวนเทากบ0.036ไมโครกรม
ตอน�าหนกตว 1 กโลกรมตอวนโดยไดรบจาก
น�าปลาผสมสงสดรองลงมาคอซอสปรงรสถวเหลอง
น�าปลาแทซปผงและซอวขาวในปรมาณ0.050,
0.013,0.008,0.002และ0.002ไมโครกรม
ตอน�าหนกตว1กโลกรมตอวนตามล�าดบส�าหรบ
ผทบรโภคในปรมาณสงมากระดบ95percentileได
รบสมผสเทากบ0.204,0.056,0.034,0.006
และ0.000ไมโครกรมตอน�าหนกตว1กโลกรม
ตอวนตามล�าดบคดเปนปรมาณทไดรบสมผสรวม
เทากบ0.178ไมโครกรมตอน�าหนกตว1กโลกรม
ตอวน(ตารางท4)
ปรมาณการไดรบสมผสสาร3–MCPDจาก
การบรโภคผลตภณฑปรงรส 6 ชนด ทพบการ
ปนเปอนสาร3–MCPDและมการบรโภคคอนขาง
มากไดแกน�าปลาซอวขาวซอสปรงรสถวเหลอง
ซอสหอยนางรม เตาเจยวและซปผง โดยคดท
RiskAssessmentof3-MCPDinThais LaddawanRojanapantipet al.
8
ตารางท 2ปรมาณสาร3-MCPDในผลตภณฑปรงรสทจ�าหนายในประเทศไทย
1.น�าปลาแท 40 <0.01-0.75 <0.01
2.น�าปลาผสม 36 <0.01–4.40 <0.01
3.ซอวขาว 35 <0.01–2.64 <0.01
4.ซอวขาวเหดหอม 5 <0.01 <0.01
5.ซอวด�า 38 <0.01-0.04 0.01
6.ซอสหอยนางรม 36 <0.01–0.11 <0.01
7.ซอสปรงรสถวเหลอง 30 <0.01–5.12 0.19
8.ซอสปรงรสส�าเรจรป 3 0.01 0.01
9. เตาเจยว 32 <0.01–0.04 <0.01
10.ซปกอน 6 <0.01 <0.01
11.ซปผง 7 <0.01–0.08 0.03
ปรมาณสาร3-MCPD (มลลกรมตอกโลกรม) ชนดอาหาร จ�านวนตวอยาง ต�าสด-สงสด คามธยฐาน
น�าหนกตว 57 กโลกรม และก�าหนดคามาตรฐาน
ท 1 มลลกรมตอกโลกรม พบคนไทยไดรบสมผส
สาร 3–MCPD เฉลยเทากบ 0.319 ไมโครกรม
ตอน�าหนกตว 1 กโลกรมตอวน โดยไดรบจาก
น�าปลาผสมสงสด รองลงมาคอ ซอวขาว ซอส
ปรงรสถวเหลอง ซอสหอยนางรม เตาเจยว และ
ซปผงในปรมาณ0.169,0.048,0.033,0.028,
0.021 และ 0.019 ไมโครกรมตอน�าหนกตว
1 กโลกรมตอวน ตามล�าดบ ส�าหรบผทบรโภค
สงมากระดบ 95 percentile ไดรบสมผสเทากบ
0.439, 0.152, 0.103, 0.094, 0.082 และ
0.062 ไมโครกรมตอน�าหนกตว 1 กโลกรม
ตอวน ตามล�าดบ และคดเปนปรมาณไดรบสมผส
รวมเทากบ 0.933 ไมโครกรมตอน�าหนกตว 1
กโลกรมตอวน
ขนตอนท 4 การอธบายลกษณะความเสยง
(Risk Characterization)
คนไทยไดรบสมผสสาร 3-MCPD จาก
อาหารทบรโภคประจ�าวนเปนปรมาณเฉลยเทากบ
0.036ไมโครกรมตอน�าหนกตว1กโลกรมตอวน
และไดรบเทากบ0.178 ไมโครกรมตอน�าหนกตว
1กโลกรมตอวนส�าหรบผทบรโภคในปรมาณสงมาก
ระดบ95percentileคดเปนรอยละ1.8และ8.9
ของคา PMTDI ตามล�าดบ ซงอธบายลกษณะ
ความเสยงไดวาประชาชนชาวไทยยงคงปลอดภย
จากสาร 3-MCPD ทไดรบจากอาหาร เนองจาก
ปรมาณการไดรบสมผสสาร3-MCPDจากอาหาร
ทบรโภคประจ�าวนต�ากวาคา PMTDI ท JECFA
ก�าหนดใหรบสมผสไดไมเกน 2 ไมโครกรมตอ
น�าหนกตว1กโลกรมตอวน
การประเมนความเสยงของสาร3-MCPDในอาหารตอคนไทย ลดดาวลยโรจนพรรณทพยและคณะ
9
ปรมาณสาร3-MCPD (มลลกรมตอกโลกรม) ชนดอาหาร จ�านวนตวอยาง ต�าสด-สงสด คามธยฐาน
1.ธญพชอาหารเชา 4 <0.01 <0.01
2.มอลตและสารสกดจากมอลต 4 <0.01 <0.01
3.ขนมปงปอนด 3 <0.01 <0.01
4.ขนมปงบสกต 5 <0.01 <0.01
5.บะหมกงส�าเรจรป 5 <0.01 <0.01
6.ขนมอบกรอบ 5 <0.01-0.028 <0.01
7.ไสกรอก 5 <0.01 <0.01
8.เบคอน 5 <0.01 <0.01
9.แฮม 5 <0.01 <0.01
10.ผลตภณฑจากเนอสตว 5 <0.01 <0.01
(กนเชยงหมยอฯลฯ)
11.เบยร 5 ไมพบ-<0.01 <0.01
12.นมเปรยว 4 ไมพบ-<0.01 <0.01
13.แปงขาวโพด 3 ไมพบ-<0.01 ไมพบ
14.แปงมน 3 ไมพบ-0.02 ไมพบ
15.แปงสาล 3< 0.01–0.01 <0.01
16.ชส 3 <0.01 ไมพบ
17.ซอสพรก 3 <0.01 <0.01
18.ซอสมะเขอเทศ 3 ไมพบ ไมพบ
19.น�าจมบวยเจย 3 <0.01 <0.01
20.น�าจมไก 3 ไมพบ ไมพบ
21.พรกไทยปน 3 <0.01 <0.01
22.น�าประปา 10 ไมพบ ไมพบ
23.กะป 3 ไมพบ ไมพบ
24.ผงชรส 3 ไมพบ-<0.01 ไมพบ
ตารางท 3 ปรมาณสาร3-MCPDในอาหารและผลตภณฑทจ�าหนายในประเทศไทย
RiskAssessmentof3-MCPDinThais LaddawanRojanapantipet al.
10
วจารณ การศกษาเพอประเมนความเสยงของสาร
3-MCPDตอคนไทยครงนสามารถใชเปนตนแบบ
ตวอยางหรอเปนแนวทางการประเมนความเสยง
ของสารเคมชนดอนได เนองจากเปนการศกษา
เพอประเมนความเสยงของสารเคมครงแรกของ
ประเทศไทยทด�าเนนการครบทง 4 ขนตอน ตาม
หลกการประเมนความเสยงสากล
ขนตอนท1และ2เปนการศกษาดานพษ
วทยาซงตองใชสตวทดลอง สามารถใชขอมลของ
ตางประเทศไดเพราะมการศกษาไวมาก ขนตอน
ท 3 จ�าเปนตองศกษาเองเพอใหไดขอมลความ
เสยงของคนไทยสวนขนตอนท4เปนการน�าขอมล
จาก 3 ขนตอนแรกมาใชประโยชนในการประเมน
ความเสยง
ตารางท 4 ปรมาณการไดรบสมผสสาร3-MCPDจากอาหารและผลตภณฑปรงรสแตละชนด
ปรมาณการไดรบสมผส(µg/kgbw/day) ชนดอาหาร คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน 95th
1. ผลตภณฑปรงรส
1.1 น�าปลาแท 0.008 0.013 0.034
1.2 น�าปลาผสม 0.050 0.089 0.204
1.3ซอวขาว 0.002 0.016 0.000
1.4ซอวขาวเหดหอม 0.000 0.000 0.000
1.5ซอวด�า 0.000 0.005 0.000
1.6 ซอสหอยนางรม 0.000 0.001 0.000
1.7ซอสปรงรสถวเหลอง 0.013 0.024 0.056
1.8ซอสปรงรสส�าเรจรป 0.000 0.000 0.000
1.9เตาเจยว 0.000 0.001 0.000
1.10ซปกอน 0.000 0.000 0.000
1.11ซปผง 0.002 0.002 0.006
รวมปรมาณการไดรบสมผสสาร3-MCPD 0.036 0.072 0.178
จากผลตภณฑปรงรสทงหมด
2. อาหารส�าเรจรป/ปรงส�าเรจ
2.1 ขนมอบกรอบ 0.0016 0.0083 0.0038
รวมปรมาณการไดรบสมผสสาร3-MCPD 0.036 0.072 0.178
จากอาหารทบรโภคประจ�าวน
การประเมนความเสยงของสาร3-MCPDในอาหารตอคนไทย ลดดาวลยโรจนพรรณทพยและคณะ
11
เนองจากชวงป 2543 - 2544 มรายงาน
การตรวจพบสาร 3-MCPD ปนเปอนในซอสปรง
รสถวเหลองของประเทศตางๆเชนสหรฐอเมรกา
แคนาดาและสหราชอาณาจกรปรมาณทพบสงสด
เทากบ 85.0, 329.0, และ 93.1 มลลกรมตอ
กโลกรมตามล�าดบ(14)ส�าหรบประเทศไทยพบสงสด
162.1 มลลกรมตอกโลกรม(15) แตจากการศกษา
ครงนพบปรมาณสาร 3-MCPD ในซอสปรงรส
ถวเหลองสงสด ลดลงจากป 2544 ประมาณ 30
เทาและพบวายงมตวอยางปนเปอนเกน1มลลกรม
ตอกโลกรมคงเหลออยรอยละ 5.5 นอกจากนได
ตรวจพบการปนเปอนสาร3-MCPDในน�าปลาผสม
น�าปลาแทซอวขาวและซปผงสาเหตการปนเปอน
อาจเกดจากการเจอปนacid-HVPทมสาร3-MCPD
ปนเปอน หรอใชน�า BX ซงเปนผลพลอยไดจาก
กระบวนการผลตผงชรสทมการใชกรดเกลอเขมขน
ตารางท 5 ปรมาณการไดรบสาร 3-MCPD จากผลตภณฑปรงรสของคนไทย เมอก�าหนดคามาตรฐาน
ท1.0มลลกรมตอกโลกรม(คดทน�าหนกตว57กโลกรม)
ปรมาณไดรบสมผส ประเทศ ปรมาณการบรโภค(11) เมอก�าหนดคามาตรฐาน (กรมตอคนตอวน) ท1.0มลลกรมตอกโลกรม (ไมโครกรม/น�าหนกตว1กก./วน)
น�าปลาผสม/น�าปลาแทคาเฉลย 9.64 0.16995th 25.04 0.439
ซอวขาวคาเฉลย 2.75 0.04895th 8.69 0.152
ซอสหอยนางรมคาเฉลย 1.86 0.03395th 5.38 0.103
ซอสปรงรสถวเหลองคาเฉลย 1.63 0.02895th 5.38 0.094
เตาเจยวคาเฉลย 1.18 0.02195th 4.67 0.082
ซปผงคาเฉลย 1.10 0.01995th 3.53 0.062
ปรมาณการไดรบสมผสรวมคาเฉลย 0.319 95th 0.933
RiskAssessmentof3-MCPDinThais LaddawanRojanapantipet al.
12
จากการศกษานพบการปนเปอนสาร3-MCPD
ในน�าปลาผสมสงสด และจากขอมลการบรโภค
ทคณะผวจยไดท�าการศกษาพบคนไทยใชน�าปลา
ผสมในการปรงอาหารสงสดเช นเดยวกน(11)
คนไทยจงไดรบสมผสสาร3-MCPDจากน�าปลาผสม
สงสด กรณก�าหนดคามาตรฐานสาร 3-MCPD
ในซอสปรงรสถวเหลองท1.0มลลกรมตอกโลกรม
จะค�านวนปรมาณไดรบสมผสสาร 3-MCPD จาก
การบรโภคซอสปรงรสถวเหลองของคนไทยอเมรกน
ออสเตรเลยนและญปนไดเทากบ1.86,8.0,11.0
และ30.0ไมโครกรมตอคนตอวนตามล�าดบดงนน
คนไทยไดรบสมผสต�าทสดโดยไดรบนอยกวา
คนอเมรกน ออสเตรเลยน และญปน 4.3, 5.9
และ 16.1 เทา ตามล�าดบ(14) และยงต�ากวา
คา PMTDI ทก�าหนดใหรบสมผสไดไมเกน 2
ไมโครกรมตอน�าหนกตว 1 กโลกรมตอวนหรอ
120 ไมโครกรมตอคนตอวน 64.5 เทา เมอ
ค�านวณการไดรบสมผสของคนไทยจากการบรโภค
ผลตภณฑปรงรสทกชนดทพบการปนเป อนสาร
3-MCPD และการบรโภคคอนขางสงแลว พบวา
คนทบรโภคสงมากระดบ 95 percentile ยงไดรบ
สมผสสาร3-MCPDต�ากวาคาPMTDI6.3เทา
ผลการประเมนความเสยงสาร 3-MCPD
ทไดจากการศกษานไดน�าเสนอตอ JECFA และ
ทประชม CODEX คณะ Food Additive and
ContaminantinFoodในป2549แลวเพอใชเปน
ขอมลสนบสนนการก�าหนดคามาตรฐานสาร3-MCPD
ในซอสปรงรสท1มลลกรมตอกโลกรมในป2551
คณะกรรมการCODEXไดมวาระพจารณาก�าหนด
คามาตรฐานสาร3-MCPDในซอสปรงรสซงสมาชก
CODEX เกอบทงหมดสนบสนนการก�าหนดคา
มาตรฐานท1.0มลลกรมตอกโลกรมยกเวนผแทน
จากสหภาพยโรปทยนยนการก�าหนดคามาตรฐานท
0.02มลลกรมตอกโลกรมในทสดประธานมมตให
ก�าหนดคามาตรฐานสาร3-MCPDในซอสปรงรส
ท 0.4 มลลกรมตอกโลกรม ซงจากการศกษา
วจยตงแตป 2543 ถงการศกษาวจยครงนพบวา
ผประกอบการขนาดใหญของไทยสามารถลดระดบ
การปนเปอนสาร3–MCPDในซอสปรงรสลงต�ากวา
0.40มลลกรมตอกโลกรมไดแลวแตผประกอบการ
ขนาดเลกยงไมสามารถลดการปนเปอนถงระดบนได
ดงนนคามาตรฐานของไทยจงยงคงไวท1มลลกรม
ตอกโลกรมซงคานยงมความปลอดภยเพยงพอ
สรป จากการศกษาการประเมนความเสยงของ
สาร 3-MCPD ทปนเปอนในภาพรวมของอาหาร
ทคนไทยบรโภคโดยขนตอนแรกการบงชความเปน
อนตรายและขนตอนท2การประเมนการตอบสนอง
ตอปรมาณ ไดขอมลจากเอกสารของตางประเทศ
ซงจากขอมลดงกลาวJECFAประเมนคาPMTDI
ของสาร 3-MCPD เทากบ 2 ไมโครกรมตอ
น�าหนกตว1กโลกรมตอวนและขนตอนท3ค�านวณ
ปรมาณการไดรบสาร 3-MCPD จากการบรโภค
อาหารของคนไทยตอวน พบวาคนไทยไดรบสาร
3-MCPD เป นปรมาณเฉลยเท ากบ 0.036
ไมโครกรมตอน�าหนกตว 1 กโลกรมตอวน และ
เมอก�าหนดคามาตรฐานสาร 3-MCPD ท 1
มลลกรมตอกโลกรมจะไดรบสมผสเทากบ0.318
ไมโครกรมตอน�าหนกตว1กโลกรมตอวนและขน
ตอนท4การอธบายลกษณะความเสยงโดยใชขอมล
ปรมาณไดรบสาร 3-MCPD จากอาหารทบรโภค
ประจ�าวนของคนไทยเปรยบเทยบกบคาPMTDIท
JECFAก�าหนดซงสรปไดวาคนไทยยงปลอดภยจาก
สาร 3-MCPD ทไดรบจากอาหารทบรโภคประจ�า
วน โดยไดรบต�ากวาคาความปลอดภยท JECFA
ก�าหนด 6.3 เทา เมอค�านวนโดยใชคามาตรฐาน
สาร3-MCPD1มลลกรมตอกโลกรมและต�ากวา
การประเมนความเสยงของสาร3-MCPDในอาหารตอคนไทย ลดดาวลยโรจนพรรณทพยและคณะ
13
55.6 เทาจากอาหารทคนไทยบรโภคประจ�าวน จง
ควรมการก�าหนดคามาตรฐานสาร 3-MCPD ใน
ผลตภณฑปรงรสชนดอนดวย
กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณส�านกงานมาตรฐานสนคาเกษตร
และอาหารแหงชาต กระทรวงเกษตรและสหกรณ
ทใหเงนสนบสนนการวจย ขอขอบคณผอ�านวยการ
และเจาหนาทศนยวทยาศาสตรการแพทยเชยงใหม
ขอนแกนและสงขลาทใหความรวมมอในการเกบ
ตวอยางและขอมลการบรโภค ท�าใหการศกษาวจย
ครงนบรรลผลส�าเรจดวยด
เอกสารอางอง 1.CollierPD,CromicDDO,DaviesAP.Mechanism
of formation of chloropropanols present in
proteinhydrolysates.JAOCS1991;68(10):
785-90.
2.Sixty-seventhreportoftheJointFAO/WHO
ExpertCommitteeonFoodAdditives.Evaluation
of certain food additives and contaminants,
WHOtechnicalreportseriesno.940.Geneva:
WorldHealthOrganization,2006.
3.Ministry ofAgriculture, Fisheries andFood.
Survey of hydrolyzed vegetable protein for
chlorinatedpropanols,CSLReportFD91/6;
1991.
4.FoodAdvisoryCommittee.Recentdevelopments
on3-MCPDinfoodandfoodingredients.Press
Release5/99;1999.
5.FoodAdvisoryCommittee.108thMeetingof
FoodAdvisoryCommittee:2000Oct26.Press
Release8/00;2000.
6.Food Standard Agency. Some soy sauce
products toberemoved.2001;[cited2009
May20]; [1screen].Available from:URL:
http://www.food.gov.uk/news/pressreleases/
2001/jun/soysaucerecall
7.FAO/WHO. Contaminants: Summary of the
fifty-seventhmeetingoftheJointFAO/WHO
ExpertcommitteeonFoodAdditives(JECFA).
2001Jun5-14.Rome,Italy;2001.
8.Katchamart S, Khumpai S, Pavittranon S.
Exposure assessment of 3-Monochloro-1,
2-propanediol(3-MCPD)inseasoningsauce
consumption in Bangkok, Thailand. Thai J
Toxicol2004;19:27-30.
9.KatchamartS,PavittranonS.Riskassessmentof
3-Monochloro-1,2-propanediol(3-MCPD)
inseasoningsauceinThailand,2001.ThaiJ
Toxicol2001-2002;17-18:32-36.
10.Office of the National Codex Alimentarius
CommitteeofThailand,ThaiIndustrialStandards
Institute,MinistryofIndustry.PositionofThailand
on3-MCPD;[cited2009May20];[1screen].
Availablefrom:URL:http://www.tisi.go.th/
3_MCPD/3_MCPD.html
11.ลดดาวลยโรจนพรรณทพย,พกตรพรงแสงด,
พรรณทพยตยพนธ,รงรองกจผาต,เนตรนภส
ธนนเวศนกล. ปรมาณการบรโภคอาหารทเสยง
ตอสาร 3-MCPD ของคนไทย. ว กรมวทย พ
2552;51(3-4):213-23.
12.WHO. Guidelines for the study of dietary
intakesofchemicalcontaminants.1985;[cited
2009May20];[109screens].Availablefrom:
URL:http://www.who.int/entity/foodsafety/
publications/chem/Guidelines_chem_contam.
RiskAssessmentof3-MCPDinThais LaddawanRojanapantipet al.
14
13.WIKIPEDIAtheFreeEncyclopedia.3-MCPD;
[cited2009May20]; [1screen].Available
from:URL:http://en.wikipedia.org/wiki/3-
MCPD
14.INCHEM. Safety evaluation of certain food
additives and contaminants. WHO Food
AdditivesSeries,No.48;[cited2009May20];
[34 screens]. Available from:URL: http://
www.inchem.org/documents/jecfa/jecmono/
v48je18.htm
Risk Assessment of 3-MCPD in Food to Thais
Laddawan Rojanapantip* Pakping Saengdee* Puntip Teeyapan* Rungrueng Kijphati*
and Natenapit Dhananiveskul**
*Department of Medical Sciences Tiwanond Road, Nontaburi 11000, Thailand
**Mahidol University Phutthamonthon 4 Road., Salaya, Phutthamonthon, Nakhon Pathom 73170, Thailand
ABSTRACTIn2004-2005,aresearchon3-MCPDriskassessmentamongThaiswascarriedoutnation-wide
toobtainthemostrecentdataforJointFAO/WHOExpertCommitteeonFoodAdditive(JECFA)furtherexposure
evaluationandfortheCODEXdecisionontheinternationalmaximumlevelstandardandalsofortheThaiFDAdecision
onthestandardrevision.Thestudyofhazardidentificationanddose-responsecharacterizationwereconducted
basedonliteraturereviewandexposureassessmentderivedfromtheconsumeamountoffoodstogetherwith3-MCPD
contentinthosefoods.For3-MCPDcontentinfoodsweredeterminebyGC-MSusingd53-MCPDasinternal
standard.RiskCharacterizationwasperformedbycomparingthedietaryexposureof3-MCPDtosafetylevel(Provisional
MaximumTolerableDaily Intake,PMTDI) specified by JECFA.Twohundred and sixty eight samples of11
kindsofseasoningproductstakenfrom512householdsin4regions(North,South,NorthEastandCentral)of
Thailandand98samplesof24kindsoffoodproductsincludetapwaterandbeerswereanalyzedfor3-MCPD
content.Itwasfoundthatthemedianof3-MCPDinmostoffoodandseasoningproductswerelessthan0.01
milligramperkilogramexceptseasoningsauce(Acid-HVP)andsouppowderwere0.19and0.03milligramper
kilogramrespectively.Whencalculated3-MCPDamountinfoodwithconsumptionamount,itwasfoundthatthe
dailyintakeof3-MCPDbyThaiswas55.6timeslowerthanPMTDI.Whentakingthe1milligramperkilogram
asthemaximumlevelof3-MCPDinseasoningsauceswhichproducedbyacidhydrolysis,itwasfoundthatthe
exposureamountof3-MCPDinThaiswasstill6.3timeslowerthanPMTDI.Inconclusion,Thaipopulationare
safefrom3-MCPDinfood.
Key words : risk assessment, 3-MCPD in Food, Thais