คมอการจดโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขง

ตามลกษณะแหงคดและพฤตการณการกระท าผด

โดย สวนสงเสรมการศกษาและพฒนาจตใจ กองพฒนาพฤตนสย กรมราชทณฑ

กระทรวงยตธรรม ๒๕๖๑

ค ำน ำ

ภารกจหลกประการหนงของกรมราชทณฑ คอการแกไขฟนฟพฒนาพฤตนสยผตองขงใหกลบตนเปนพลเมองด โดยการใหการศกษา การฝกวชาชพ การพฒนาจตใจ รวมทงการจดโปรแกรมแกไขฟนฟผตองขงแตละคนอยางเหมาะสมตามลกษณะสาเหต พฤตกรรมและประเภทของการกระท าผด ซงโปรแกรมแกไขฟนฟผตองขงประเภทตาง ๆ ทกรมราชทณฑไดจดท าขนนบตงแตป พ.ศ. ๒๕๔๗ เปนตนมา ทงนมวตถประสงคเพอแกไขผตองขง ปรบเปลยนทศนคต พฤตกรรม เพอใหสามารถกลบตนเปนคนดมคณคาสสงคม

เอกสารเลมน เปนฉบบปรบปรงในปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ โดยมการปรบลดระยะเวลาจาก ๑๒๐ ชวโมง เหลอ ๖๐ ชวโมง แตอยางไรกตามผตองขงทจะเขาอบรมในโปรแกรมการแกไขฟนฟตามลกษณะแหงคดและพฤตการณการกระท าผดนน ตองไดรบการอบรมในรายวชาการฝกระเบยบวนยแบบเขมขน กลมบ าบดตาง ๆ รวมทงการฝกวชาชพตามความสนใจมาแลว ตลอดจนมการปรบปรงในรายละเอยดของเนอหารายวชาเพอใหสอดคลองกบสถานการณในปจจบน เพอใหการด าเนนงานของเรอนจ า/ทณฑสถานเปนไปในแนวทางเดยวกนทงเน อหาการอบรม ระยะเวลา และวทยากร เกดประสทธภาพในการแกไข ฟนฟ และสามารถปรบเปลยนทศนคต พฤตกรรมผตองขง เปนทยอมรบและเชอมนกบภาคสงคมตอไป กองพฒนาพฤตนสย

กรมราชทณฑ กนยายน ๒๕๖๑

สำรบญ หนำ

๑. การแกไขฟนฟผตองขงของกรมราชทณฑ ๑ ๒. การปฏบตตามแนวทางการแกไขฟนฟผตองขงเฉพาะกลม ๔ - ขนตอนการด าเนนงาน ๔ - ตวอยางหลกสตรในการแกไขฟนฟผตองขงประเภทตาง ๆ ๕ - บคลากรผรบผดชอบดานการแกไขฟนฟผตองขง ๙ - ระยะเวลาด าเนนการ ๑๐ - การประเมนผล ๑๐ - ผลผลต / ผลลพธ ๑๑ - ตวชวดความส าเรจ ๑๑ - การรายงานผลการด าเนนการ ๑๑ ๓. หลกสตรการจดโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขง ๑๒

โปรแกรมการแกไขผกระท าผดทางเพศ ๑๓ โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดทใชความรนแรง ๑๔ โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบชวตและรางกาย ๑๕ โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบทรพย ๑๖ โปรแกรมการแกไขผคายาเสพตด ๑๗ โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดอนเนองมาจากการดมสรา ๑๘ โปรแกรมยตธรรมน าสนตสข ๑๙ โปรแกรมการแกไขผกระท าผดซ า ๒๐ โปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะสน ๒๑ โปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะสน (พกโทษกรณพเศษ) ๒๒

๔. ค าอธบายกจกรรมในหลกสตรการแกไขฟนฟผตองขง ๒๓ ๕. การรายงานผลการปฏบตงานการจดโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขง ๕๑ ภำคผนวก ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ

(ฉบบท ๓ ) พ.ศ. ๒๕๕๕ และทแกไขเพมเตม ตวอยางแบบบนทกประวตสมาชกโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขง แบบประเมนภาวะสขภาพจตส าหรบผตองขงในเรอนจ าไทย (PMHQ-Thai) แบบประเมนตนเองตามแนว T.A. (Transactional Analysis)

~ 1 ~

การรบตว ด าเนนการ เตรยมการปลดปลอย ดแลหลงปลอย

การแกไขฟนฟผตองขงของกรมราชทณฑ

กรมราชทณฑ เปนหนวยงานสดทายในกระบวนการยตธรรม นอกจากจะมหนาทในการควบคมผกระท าผด ตามค าพพากษาของศาลแลว ยงมหนาททส าคญในการแกไข ปรบปรงและพฒนาพฤตนสยผกระท าผด ใหกลบสสงคมไดอยางปกตสข อยางไรกตามผกระท าผดเหลาน ไดถกหลอหลอมมาจากสถาบนทางสงคม หรอสภาพแวดลอมมาเปนเวลานาน การแกไขในเรอนจ าเพยงระยะเวลาสนๆ จงเปนเรองทยากล าบาก กรมราชทณฑไดพยายามอยางยงทจะคดคนสรางนวตกรรม และพฒนาวธการ ในการปฏบตตอผกระท าผ ด เพอสนองตอบตอความคาดหวงของสงคม เพอคนคนด มคณคา สสงคม

การปฏบตตอผตองขงในเรอนจ า จ าเปนตองด าเนนการอยางเปนระบบและตอเนอง เรมตงแตการรบตวมาคมขง จนถงการดแลหลงการปลดปลอย โดยแตละขนตอนจะมความตอเนองและสมพ นธกน ซงสามารถแสดงไดดงแผนภาพน

ปฐมนเทศ เกบรวบรวม ขอมลรายบคคล การจ าแนกลกษณะ วางแผนปฏบต เปนรายบคคล

การดแลสวสดการ / การแพทย

โปรแกรมการแกไขพนฐาน * การฝกวชาชพ * การใหการศกษา * การพฒนาจตใจโปรแกรมเฉพาะ * โปรแกรมแกไขผกระท าผดทางเพศ / ยาเสพตด / ทรพย / ใชความรนแรง ฯลฯ * โรงเรยนววฒนพลเมองราชทณฑ * ฯลฯ

จ าแนกซ าเพอเตรยม

ปลดปลอย โปรแกรมการ

เตรยมความพรอม กอนปลอย

ปลอยแบบมเงอนไข เชน พกการลงโทษ/ ลดวนตองโทษจ าคก

ปลอยตามหมายศาล

ประสานงานองคกร

รฐ / เอกชนดแล มลนธสงเสรม

พลเมองด การสงเคราะห หลงปลอย

~ 2 ~ การทจะปฏบตตอผตองขงประเภทหนงประเภทใดหรอคนใดคนหนงอยางไรนน จะตองเรมจากการจ าแนกลกษณะผตองขง เพอทจะไดแยกปฏบตตอผตองขงดงกลาวไดเหมาะสม

การจ าแนกลกษณะผตองขงเปนเครองมอทส าคญในการบรหารงานเรอนจ า เพราะการจ าแนกลกษณะผตองขงจะเปนประโยชนตอการควบคมผตองขง และขณะเดยวกนกเปนประโยชนตอการแกไข ฟนฟผตองขง ทงนเพราะการจ าแนกลกษณะผตองขงจะท าใหสามารถรจกผตองขงเปนรายบคคล จนสามารถแยกปฏบตตอผตองขงไดตามความเหมาะสมเปนรายบคคลหรอเปนกลม ไดแก

กลมเพอการควบคม กลมเพอการแกไข (จดระดบการควบคม) (วเคราะหจากพฤตกรรมของผตองขง)

ในการปฏบตตอผตองขงในกลมเพอการแกไข มดงน ๑. กลมผตองขงมแนวโนมไมกระทาผดซ า หรอกลมผตองขงทไมจ าเปนตองแกไข เปนกลมผตองขง

ทกระท าผดโดยพลงพลาด ยงไมถล าเขาสวงจรของการกระท าผด โดยท าผดเปนครงแรก ท าผดโดยไมแสดงความชวราย มครอบครวหรออาชพรองรบเมอพนโทษ กลมนไมจ าเปนตองแกไข แตตองปฏบตมใหกลมนตกต าไปกวาเดม หรอเรยนรจากผทมความช านาญ สงเสรมความสมพนธในครอบครวใหรองรบกลบสสงคม และจดสวสดการดแลผตองขงเหลาน

๒. กลมผตองขงทพอแกไขได เปนกลมผตองขงทยงไมไดถล าเขาสวงจรอาชญากรรมซ าซาก ไมไดเปนอาชญากรอาชพ ท าผดเพราะความจ าเปนหรอถกกดดน แตมแนวโนมทจะกระท าผดซ า หากไมไดรบความชวยเหลอหรอแกไข เพอปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรม กลมนเปนกลมทจะตองด าเนนการแกไขเปนพเศษ โดยการจดเขาโปรแกรมการแกไขตางๆ

๓. กลมผตองขงทยากตอการแกไข เปนกลมผตองขงทกระท าผดซ าซาก กระท าผดในคดทใหผลตอบแทนทางเศรษฐกจสง กลมอาชญากรอาชพ หรอพวกทมความผดปกตทางจต กลมนตองใชการปฏบตทเขมงวด โดยการใชมาตรการควบคมอยางเครงครด หรอถาจะบ าบดแกไขจ าเปนตองใชโปรแกรมทเขมขนเปนพเศษ

๔. ผตองขงกลมพเศษ การปฏบตตอผตองขงกลมนจะมงจดสวสดการและการดแลสวสดภาพใหแกผตองขงมากกวาการแกไขฟนฟ

การจ าแนกลกษณะผตองขง อาจแยกไดเปน ๒ ระดบ คอ ๑. การจาแนกลกษณะผตองขงข นพ นฐาน เปนการจ าแนกเพอแยกขง เพอการควบคม และจ าแนก

เพอคดผตองขงรบการอบรมแกไขขนพนฐาน ไดแก การฝกวชาชพ การใหการศกษา การอบรมทางศลธรรม และการรบสวสดการตางๆ โดยทางปฏบตทท าอยจะเนนการเกบรวบรวมขอมลประวตผตองขง และการประชมเพอแยกกองงาน เปนตน

๑. ระดบมนคงสงสด ๒. ระดบมนคงสง ๓. ระดบปานกลาง ๔. ระดบต า

๑. มแนวโนมไมกระท าผดซ า ๒. แกไขได ๓. ยากตอการแกไข ๔. กลมพเศษ (ตางชาต ปวย พการ สงอาย)

~ 3 ~

๒. การจาแนกลกษณะเพอการแกไข จะเปนการจ าแนกลกษณะเพอคดผตองขงไปเขารบการบ าบดฟนฟ หรอปรบพฤตกรรมในชนสง ไดแก โปรแกรมการแกไขผตองขงในลกษณะตางๆ เชน โปรแกรมการแกไขผตองขงคดกระท าผดทางเพศ ผตองขงคดยาเสพตด ผตองขงคดทใชความรนแรง หรอโปรแกรมการจดการกบความโกรธ โปรแกรมการระงบความรนแรงในครอบครว หรอโปรแกรมการพฒนาจตใจ เชน การอบรมวปสสนากรรมฐาน เปนตน ในสวนของวธการจ าแนกนนกจะเนนในเรองการวเคราะหสาเหตการกระท าผด วเคราะหพฤตกรรมทผดปกต และการจดท ากรณศกษาเพอสอบประวตอยางละเอยด จากนนจงจดกลมพฤตกรรม เพอแยกเขาโปรแกรมการปรบและฟนฟพฤตกรรมโดยเฉพาะ ดงนนการจ าแนกลกษณะผตองขงเพอการแกไข จงไมจ าเปนตองท ากบผตองขงทกคนในเรอนจ า แตเปนการด าเนนการเฉพาะกลมเปาหมายเทานน ดงภาพ

ตวแบบการจาแนกลกษณะผตองขง การจ าแนกลกษณะเพอการแกไข การศกษาเปนรายกรณ

การวเคราะหสาเหตพฤตกรรม การจดประเภทพฤตกรรม

การจ าแนกลกษณะผตองขงขนพนฐาน จดท าประวต ประชมคณะกรรมการ ดความตองการ

จะเหนไดวา การจ าแนกลกษณะผตองขงม ๒ ระดบ ดงนน การแกไขฟนฟผตองขงจงม ๒ ระดบ

เชนเดยวกน คอ ๑. การแกไขฟนฟผตองขงข นพ นฐาน ซงเปนกจกรรมหลกทมงจดใหผตองขงสวนใหญทงเรอนจ า

ไดแก การฝกวชาชพ การใหการศกษา การอบรมทางศลธรรม ตลอดจนกจกรรมทางศาสนา สวสดการและนนทนาการตางๆ ทงน เพอมงฝกทกษะพนฐานในการด ารงชวตในสงคมใหกบผตองขง แตการแกไขฟนฟดวยวธการดงกลาวยงไมไดลงลกถงสาเหตและมลเหตจงใจ ตลอดจนพฤตกรรมในการกระท าผดของผตองขงแตละประเภทแตละบคคลซงมความแตกตางกน ดงนนจงจ าเปนตองมการพฒนาการแกไขฟนฟผตองขงขนมาอกระดบหนง

๒. การแกไขฟนฟผตองขงเปนการเฉพาะ เปนแนวทางทมงปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรมของผตองขง โดยเฉพาะพฤตกรรมอาชญากร ซงจะมหลกสตรเฉพาะในการใหความรและฝกทกษะ รวมทงการใชกระบวนการกลมเปนเครองมอ ในการปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรมผตองขงแตละกลม แตละบคคลตาม

การแกไขผตองขงเปนการเฉพาะ โปรแกรมการแกไขผตองขง

คดทางเพศ โปรแกรมชมชนบ าบด โปรแกรมการแกไขผตองขงใช

ความรนแรง ฯลฯ

การแกไขผตองขงขนพนฐาน การฝกวชาชพ การใหการศกษา การอบรมทางศลธรรม การจดสวสดการ

ด าเนนการกบผตองขงเฉพาะกลม

จดเปนรนๆ

ท ากบผตองขงทกคน ท าอยางตอเนอง

~ 4 ~ ความเหมาะสม ซงการแกไขฟนฟผตองขงเปนการเฉพาะน อาจจดแบงกลมตามประเภทคดหรอแบงตามพฤตกรรมการกระท าผดของผตองขงกได ทงนขนอยกบวตถประสงคในการจดโปรแกรมวา จะมงแกไขฟนฟผตองขงกลมใด

การปฏบตตามแนวทางการแกไขฟนฟผตองขงตามลกษณะแหงคดและพฤตการณการกระทาผด

การแกไขฟนฟผตองขงเฉพาะกลม ซงอาจจดแบงกลมตามประเภทคดหรอตามพฤตกรรมของการกระท าความผด เชน

โปรแกรมการแกไขฟนฟผกระท าผดทางเพศ โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดทใชความรนแรง โปรแกรมการแกไขฟนฟผกระท าผดเกยวกบชวตและรางกาย โปรแกรมการแกไขฟนฟผกระท าผดเกยวกบทรพย โปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขงคดยาเสพตด โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดอนเนองมาจากการดมสรา โปรแกรมยตธรรมน าสนตสข โปรแกรมการแกไขผกระท าผดซ า โปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะสน โปรแกรมอนๆ ทจดเปนโปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงแตละประเภท โดยเนนทการแกไขฟนฟ

ปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรม ข นตอนการดาเนนงาน จะมข นตอนทสาคญดงน

(๑) การเลอกกลมเปาหมาย การด าเนนการขนตอนแรก จะตองมการก าหนดกลมเปาหมายทจะน ามาเขารบการแกไขฟนฟ

กอนวาจะเลอกผตองขงประเภทใด จะพจารณาในแงของคด เชน โปรแกรมการแกไขผตองขงกระท าผดทางเพศ โปรแกรมการแกไขผตองขงคดยาเสพตด เปนตน หรอพจารณาในแงของพฤตกรรม เชน โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดทใชความรนแรง เปนตน โดยการจดอบรมควรจดอบรมเปนรน ๆ รนละประมาณ ๓๐ – ๕๐ คน หรอมากกวานน ทงนขนอยกบศกยภาพของเรอนจ า/ทณฑสถาน ในเรองของสถานท วทยากร ฯลฯ ส าหรบโปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะสน ใหใชเฉพาะผตองขงทมโทษจ าคกไมเกน ๓ ป ตองโทษในคดอนทไมสามารถใหเขาอบรมตามโปรแกรมตามลกษณะแหงคดและพฤตการณการกระท าผดอนได เชน พ.ร.บ.ปาไม , พ.ร.บ.ปน , ความผดตอต าแหนงหนาท ความผดเกยวกบเอกสาร, คาประเวณ ฯลฯ (๒) การจาแนกลกษณะผตองขงเพอการแกไข การจ าแนกลกษณะผตองขงเพอการแกไข หรอการประเมนเปนรายบคคล เพอทจะท าใหสามารถรจกผตองขงเปนรายบคคล ซงจะตองเจาะลกถงพฤตกรรมและสาเหตการกระท าผดของผตองขงแตละคนเปนกรณศกษา โดยเนนการสมภาษณแบบเจาะลก ศกษาประวตจากเอกสาร และจากการเปดเผยของผตองขง การสงเกตพฤตกรรม การใชแบบประเมนทางจตวทยา เพอจะน ามาวเคราะห จดประเภท แยกประเภท และน าเขาสโปรแกรมการแกไขฟนฟเฉพาะตามความเหมาะสมของผตองขงแตละคนตอไป

~ 5 ~ (๓) การดาเนนการตามโปรแกรม หรอข นตอนของการบาบดฟนฟ ข นตอนน เปนการด าเนนการตามหลกสตรทก าหนดไวเปนการเฉพาะส าหรบแกไขฟนฟ ผตองขงกลมเปาหมาย ซงถอวาเปนขนตอนหลกเพราะเปน เนอหาส าคญของการแกไขฟนฟ เชน ถาจะแกไขฟนฟผกระท าผดทางเพศ กตองจดโปรแกรมซงมหลกสตรบทเรยนและกจกรรมตางๆ เพออบรมปรบเปลยนพฤตกรรมของผตองขงคดกระท าผดทางเพศ ซงอาจจะเรมจากการใหความร ใหความเขาใจ การฝกทกษะ ปรบเปลยนทศนคต และน าไปสการปรบพฤตกรรม ในกรณของผตดยาเสพตด หากน าวธการชมชนบ าบดมาใชขนตอนนกจะเปนการน ากระบวนการกลมมาใชในการปรบเปลยนพฤตกรรมของสมาชก ซงสมาชกจะตองอยดวยกนเปนเวลานาน ประพฤตปฏบตตามกฎระเบยบของชมชนบ าบดถกหลอหลอมโดยอทธพลของกลมจนเกดการปรบเปลยนพฤตกรรม ส าหรบการจดหลกสตรเฉพาะ เพอใหความรและปรบเปลยนทศนคต พฤตกรรมของผตองขง แตละโปรแกรมมความหลากหลาย ซงจะจดอยางไรขนอยกบการวเคราะหสาเหตและจดประเภทผกระท าผด แตอยางไรกตามหากพจารณาในภาพรวมแลว โดยทวไปอาจแยกพจารณาได ดงน

โปรแกรมการแกไขผกระทาผดทางเพศ วตถประสงคหลกของการจดโปรแกรมดงกลาว คอ การปองกนการกระท าผดซ า วตถประสงครอง คอการปรบเปลยนพฤตกรรมไปในแนวทางทพงประสงค ดงนน หลกสตรนจะแยกเปน ๒ สวนใหญ ๆ คอสวนแรกจะเนนการท าใหผกระท าผดเขาใจถงสาเหตการกระท าผดของเขา และสวนทสองจะเนนการพฒนาทกษะในการปองกนการกระท าผดซ า ดงนนโปรแกรมการแกไขและปรบพฤตกรรมผตองขงทกระท าผดทางเพศสวนใหญมงทจะปรบพฤตกรรมดงน

๑. ปรบทศนคตและเพมความรเกยวกบเพศใหถกตอง ๒. ลดการหมกมนพฤตกรรมเบยงเบนทางเพศลง การเรยนรวธลดความตองการทางเพศ

๓. เพมทกษะในการควบคมอารมณ และเพมทกษะในการสรางสมพนธภาพกบเพศตรงขาม ๔. ท าใหตระหนกและรบรภาวะจตใจของผเสยหาย เพอใหรวาเหยอไดรบผลรายอยางไร ทนทกข

ทรมานแคไหน ผลกระทบทตามมามอะไร ๕. ท าใหเขาใจถงวงจรในการกลบไปกระท าผดซ าอกและแนวทางในการหลกเลยงวงจรดงกลาว

ส าหรบหลกสตรและบทเรยนส าหรบใหความรและปรบเปลยนทศนคตผตองขง จะมความหลากหลายขนอยกบการจ าแนกลกษณะ อยางไรกตามโดยทวไปหลกสตรจะประกอบดวย

๑) การสรางแรงจงใจและสรางบรรทดฐานของกลม ๒) การท าความเขาใจในการกระท าผดของตน ๓) การเรยนรผลกระทบและความรสกของผเสยหาย ๔) เพศศกษา ๕) การมสมพนธภาพทดกบเพศตรงขาม ๖) การจดการกบอารมณเพศและการปรบพฤตกรรมตอสงเรา ๗) การฝกทกษะทางสงคม ๘) การควบคมอารมณ ๙) การจดการกบความเครยด ๑๐) ทกษะการแกปญหา ๑๑) การปองกนการกระท าผดซ า

~ 6 ~

โปรแกรมการแกไขผตองขงคดยาเสพตด ผตองขงคดยาเสพตดมหลายประเภททงท เปนผคา และผเสพซงจะตองมการแยกปฏบตทแตกตางกน กลาวคอ กลมผตองขงทเปนผคารายใหญ ถอเปนอาชญากร เปนผรายส าคญ ตองใชมาตรการทางกฎหมายในการควบคมอยางเครงครด เพอมใหออกไปกอความเดอดรอนตอสงคมอกในสวนของผตองขงทเปนผเสพตองด าเนนการบ าบดฟนฟผตองขงเหลาน โดยการแยกปฏบตในทณฑสถานบ าบดพเศษ หรอในการบ าบดโดยวธการชมชนบ าบด ส าหรบผตองขงทเปนผคายาเสพตด ทกระท าผดเพราะความจ าเปน เพราะความยากจนหรอประสบปญหาทางเศรษฐกจ และเพงจะเรมเขาสวงการยงไมไดกระท าเปนอาชพ และมเครอขายเปนกลมทควรไดรบการแกไขฟนฟใหเลกการขายยาเสพตด และเลกเกยวของกบยาเสพตด การจดโปรแกรมเพอแกไขฟนฟผตองขงคดคายาเสพตดทกระท าโดยความจ าเปน จะตองเรมตนดวยการวเคราะหถงสาเหตในการกระท าผดของผตองขงดงกลาวกอน เพอกรองหาผกระท าผดรายยอยทกระท าผดโดยความจ าเปนออกมา จากนนจงน าเขาสโปรแกรมการแกไขฟนฟซงจะเนนเกยวกบ

๑. การฝกวชาชพ ผตองขงในคดคายาเสพตดรายยอยทกระท าผดโดยความจ าเปน สวนใหญจะท าผดเพราะปญหาทางเศรษฐกจ ไมมอาชพทจะเปนทมาของรายไดเลยงชพและครอบครว จงหนไปจ าหนายหรอคายาเสพตดรายยอย ดงนนการแกไขฟนฟผตองขงกลมน จงตองเนนการฝกอาชพใหมความรทกษะในการประกอบอาชพ เพอจะไดมอาชพเลยงตนเองได และไมกลบไปกระท าผดอก การฝกวชาชพดงกลาวนจะตองด าเนนการฝกอยางจรงจง ไมใชการใชแรงงานหรอท างานรบจาง แตตองจดเปนหลกสตรและฝกอยางจรงจง เพอใหสามารถประกอบอาชพหลงพนโทษไดเชน การฝกวชาชพระยะสน อาท การนวดฝาเทา การนวดแผนโบราณ การท าอาหารและขนม การคารายยอย ตลอดจนงานรบจางอน ๆ

๒. การฝกจตใจและการปรบทศนคต ผตองขงคดคายาเสพตดรายยอยทกระท าโดยความจ าเปน จะมปญหาดานทศนคต คานยมตอการกระท าผดกฎหมาย และการคายาเสพตดโดยถอวาเปนสงทคนรอบขางท ากนหรอเปนวถทางทหาเงนไดงายโดยไมตองท างานหนก และเปนการหาเงนทคมคาเสยงตอการถกจบกมลงโทษดงนนการอบรมแกไข จงตองเนนการปรบทศนคต คานยมใหมสมมาอาชวะ และรกการท างานสจรตทงนโดยอาศยหลกสตร การอบรมผานกระบวนการกลม เพอปรบเปลยนทศนคต ตวอยางหลกสตร เชน

๑. พษภยและผลกระทบของยาเสพตด ๒. เทคนคการปฏเสธและหลกหนจากเครอขายยาเสพตด ๓. สมมาอาชวะ ๔. จตส านกความรบผดชอบตอตนเองและสงคม ๕. พธสาบานตนไมเกยวของยาเสพตด

สงส าคญในการอบรมจะเนนการใชกระบวนการกลมมาชวย ในการปรบเปลยนทศนคต การสรางวนย เพอใหสมาชกไดยดตดและเกดการปรบเปลยนพฤตกรรม

~ 7 ~

โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระทาผดทใชความรนแรง

ปญหาทส าคญในการปฏบตตอผกระท าผดทใชความรนแรง (Violent Offender) คอ ปญหาเกยวกบความหมายและขอบเขตวาผกระท าผดทใชความรนแรงหมายถงอะไร การกระท าอยางไรหรอใครบางทจะถอวาเปนผกระท าผดทใชความรนแรง โดยทวไปการพจารณาวาอยางไร จงจะถอวาเปนผกระท าผดทใชความรนแรงนน สามารถแยกพจารณาได ๓ แนวทางโดยแนวทางท ๑ ยดถอประเภทคดเปนหลก แนวท ๒ ยดถอพฤตกรรมและผลของความรนแรงทเกดขนเปนหลก และแนวท ๓ เปนแนวผสมระหวางแนวท ๑ กบแนวท ๒ แนวท ๑ เปนแนวทยดถอประเภทคดเปนหลก โดยถอวาการกระท าใดทเปนความผดในคดทก าหนดไวถอวาเปนความผดทใชความรนแรง (Violent Crime) เชน

- คดฆาคนตาย - คดท ารายรางกาย - คดขมขนและใชก าลงขมขหรอท ารายผเสยหาย - คดปลนทรพย ชงทรพยทใชอาวธ

ทงนผกระท าผดในคดดงกลาวถอเปนผกระท าผดทใชความรนแรง โดยรวมถงความผดในคดพยายามกระท าผดดวย ทงนจะไมพจารณาวาผเสยหายจะไดรบผลรายเพยงไรหากมการกระท าผด ในคดดงกลาวกถอวาผกระท าผดใชความรนแรง แตจะตองเขารบการบ าบดหรอไมนนจะตองมการคดกรองอกชนหนง แนวท ๒ เปนแนวทยดพฤตกรรมทใชความรนแรง และผลรายทผเสยหายไดรบเปนหลกโดยไมพจารณาวาเปนการกระท าผดในคดอะไร หากกระท าผดในคดอาญาใดๆ กตามถาท าใหผเสยหายไดรบบาดเจบหรอไดรบผลรายทงทางกายหรอจตใจ กถอวาเปนการกระท าผดทใชความรนแรงแลว และผกระท าผดกถอวาเปนผกระท าผดทใชความรนแรง ซงเปนกลมเปาหมายทจะน าเขาโปรแกรมบ าบด เชน กรณกระท าผดในคดขมขนมการบงคบขเขญหรอท ารายเหยอ หรอกรณยงปนขนไปบนรถเมล เปนตน แนวท ๓ เปนแนวผสมระหวางแนวท ๑ กบแนวท ๒ คอเปนแนวทยดทงประเภทคดและพฤตกรรม กลาวคอ การกระท าผดทใชความรนแรงจะหมายถงการกระท าผดในประเภทคดทก าหนดไว เชน คดฆาคนตาย คดท ารายรางกาย คดปลนทรพย คดชงทรพย ทผกระท าผดใชก าลงท ารายผเสยหายหรอใชอาวธขมขบงคบผเสยหาย ดงนน จงเปนเรองของการพจารณาทงประเภทคด และพฤตกรรมการกระท าผดโดยผกระท าผดดงกลาวจะถอเปนผทเขาเกณฑไดรบบ าบดตามโปรแกรมทก าหนด อยางไรกตามไมไดหมายความวาผกระท าผดทใชความรนแรงทกคน จะตองเขารบการบ าบดเพราะในการจดโปรแกรมบ าบดผกระท าผดทใชความรนแรงนน จะตองมการแยกกลม แยกประเภทของผทจะตองเขาโปรแกรมแตละโปรแกรมซงจะตองจดแตกตางกนไป ตามกลมเปาหมายทแตกตางกน เชน อาจมการจดโปรแกรมบ าบดส าหรบผกระท าผดทใชความรนแรงทมปญหาทางจตหรอโปรแกรมส าหรบผกระท าผดทใชความรนแรงเนองจากไมสามารถควบคมอารมณตนเองได ดงนนโปรแกรมในการบ าบดผกระท าผดทใชความรนแรง จงมความหลากหลายขนอยกบกลมเปาหมายซงแตกตางกนและวธการบ าบดกแตกตางกนเชนกน จดส าคญในการคดเลอกคนเขาสโปรแกรมบ าบดนน กคอการวเคราะหสาเหตของการกระท าผดและการจดประเภทผกระท าผด โดยอาจพฒนาเกณฑมาใชในการจ าแนกเพอจดกลมและคดเลอกเขารบการบ าบดตามโปรแกรม ซงเมอพจารณาในภาพรวมอาจแยกประเภทของโปรแกรมการบ าบดผกระท าผดทใชความรนแรงไดดงน

~ 8 ~ ก. โปรแกรมทเนนการควบคมตนเอง โปรแกรมประเภทนเปนโปรแกรมทฝกทกษะใหผกระท าผดรจกควบคมอารมณของตนเอง รจกลดหรออดทนตอแรงกระทบหรอฝกเทคนคการตดตอสมพนธกบผอน ฝกทกษะทางสงคมและการแกปญหาในชวตประจ าวน จดมงหมายหลกคอใหรจกตนเอง รจกผอนและรจกควบคมสถานการณหลกเลยงสงทมายวยหรอท าใหเกดความขดแยงไมพอใจ ข. โปรแกรม การปรบความคด โปรแกรมนจะเนนการปรบความคด คานยม และความเชอ เกยวกบความกาวราวของ ผกระท าผดโดยมความเชอวาพฤตกรรมความกาวราวของผกระท าผดเปนผลมาจากคานยมในทางสงคมของผกระท าผด ผกระท าผดสวนใหญจะมความบกพรองในทกษะการแกปญหาทางสงคม นยมการใชความรนแรงในการแกปญหาและเปนผทขาดทกษะในการทจะใชวธการแกปญหาโดยสนตวธ วธการในการปรบคานยมและอารมณดงกลาว จะเนนการน งสมาธเพอใหอารมณสงบและคดไตรตรองและมองแนวทางใหมในการด าเนนชวตแทนการใชความกาวราว ความรนแรง ในการด าเนนชวต การฝกจะเนนทกษะการปรบจตใจ ปรบความคดและปรบคานยมใหม ค. โปรแกรมการบาบดผกระทาผดโรคจต ผกระท าผดทใชความรนแรงบางประเภทเปนพวกทมความบกพรองทางจต การไดกระท าความรนแรง การแสดงออกซ งความกาวราว การได เหนผ อน เจบปวด เปนความพอใจความสะใจของ ผกระท าผด โดยทตนเองไมคดวาสงทท าเปนสงทผด ไมส านกผดแตเปนสงทถกตองทตองท า โดยทกครงทมการกระท าผดดวยความรนแรง พวกนจะหาเหตผลมาสนบสนนการกระท าของตนเองเสมอ วธการบ าบดพวกนสวนใหญจะใชวธการชมชนบ าบด T.C.โดยใชกลมบ าบดในการปรบเปลยนพฤตกรรมควบคมไปกบการบ าบดทางจต โดยโปรแกรมจะตองด าเนนการโดยนกจตวทยา หรอจตวทยาบ าบด เพอปรบเปลยนพฤตกรรมของผตองขงประเภทนโดยเสมอ หลกสตรทใชในการปรบพฤตกรรมผกระท าผดทใชความรนแรงนมหลากหลายวชา ขนอยกบการจ าแนกลกษณะผตองขงทเขากลมแตละรน แตละกลม แตละวย อยางไรกตามโดยทวไปหลกสตรประกอบไปดวย

๑. แนะน ากระบวนการของการเปลยนแปลงทศนคตพฤตกรรม ๒. คนหาสาเหตความรนแรงของแตละบคคล ๓. ทกษะในการจดการกบความโกรธและความเครยด ๔. ทกษะในการแกปญหาในชวต การตดสนใจในการด าเนนชวต ๕. ทกษะการเปลยนแปลงความเชอและคานยมทจะน าไปสความรนแรง ๖. การมสมพนธภาพทดตอคนใกลชด หรอผทตดตอดวย ๗. ทกษะในการสอสารและเจรจาตอรอง ๘. การด าเนนชวตแบบสรางสรรค ๙. การควบคมอารมณของตนเอง ๑๐. การรบรผลกระทบของผเสยหาย ๑๑. การปองกนการกระท าผดซ า นอกจากหลกสตรเฉพาะทจดไว ส าหรบการปรบพฤตกรรมผตองขงประเภทตางๆ แลวอาจมการน า

กจกรรมกลมในรปแบบตางๆ มาใชเปนเครองมอในการแกไขฟนฟผตองขงรวมดวย เชน ชมชนบาบด เปนกจกรรมทใชอทธพลกลมชวยปรบเปลยนทศนคตและแกไขแนวความคดแบบม

เหตมผล

~ 9 ~

ดนตรบาบด เปนกจกรรมทใชดนตรเปนเครองมอปรงแตงอารมณ ใหมนสยออนโยน ลดความกาวราว

ศลปบาบด เปนการใหผตองขงไดใชศลปะในการบ าบดรกษาฟนฟสภาพจตใจ ผอนคลายความเครยดและเสรมสรางสมาธ

อาชวบาบด เปนการใหผตองขงไดรบการฝกวชาชพ และท างานตามความถนด เพอพฒนาทกษะในการประกอบอาชพภายหลงพนโทษ

ศาสนาบาบด เพอฝกใหจตใจสงบ ละเลกลดความโกรธ รจกควบคมตนเอง กฬาบาบด เพอใหผตองขงมสขภาพพลานามยแขงแรง มวนยในตนเอง และมน าใจเปนนกกฬา

รแพ รชนะ รอภย ครอบครวบาบด เปนการน าครอบครวเขามามสวนรวมในการแกไขฟนฟผตองขง ซงนบวามสวนส าคญอยางยงตอการปรบพฤตกรรมผตองขงควรน ามาใชกบโปรแกรมการแกไขทกโปรแกรม อยางไรกตาม การจดหลกสตรในการแกไขฟนฟผตองขง ไมสามารถก าหนดแนนอนตายตวได เนองจากผตองขงมสาเหตและมลเหตจงใจ และพฤตกรรมในการกระท าผดทแตกตางกน ทน าเสนอมาเปนเพยงตวอยางใหเรอนจ า/ทณฑสถานน าไปประยกตใชตามความเหมาะสม ซงทมงานของนกบ าบดหรอผจดโปรแกรมจะเปนฝายก าหนดหลกสตร เพอใหเหมาะสมสอดคลองกบกลมเปาหมายทตองการน ามาแกไขบ าบดฟนฟ ซงจะทราบไดจากผลของการจ าแนกลกษณะผตองขงเพอการแกไขนนเอง

บคลากรผรบผดชอบดานการแกไขฟนฟผตองขง

บคลากรทจะด าเนนการตามโปรแกรมการแกไขฟนฟผกระท าผด จะตองเปนทมงาน ซงประกอบดวย ข นตอน บคลากรผรบผดชอบ

๑. ก าหนดกลมเปาหมาย ผบรหาร ๒. การจ าแนกเพอการแกไขหรอประเมน เจาหนาทจ าแนก, นกจตวทยา, ผตองขงเปนรายบคคล นกสงคมสงเคราะห , เจาหนาท

ทผานการฝกอบรม ๓. การด าเนนการตามโปรแกรมหรอ - วทยากรของเรอนจ า ไดแก

ขนตอนการบ าบดฟนฟ เจาหนาททผานการฝกอบรม, นกจตวทยา, นกสงคมสงเคราะห, เจาหนาทตางๆ เชน ฝายฝกวชาชพฝายการศกษา ฝายควบคม และฝายอนๆ - วทยากรจากหนวยงานภายนอก - วทยากรจากกรมราชทณฑ

~ 10 ~

ระยะเวลาดาเนนการ มการจดอบรมผ ตองขงตามโปรแกรมไมนอยกวา ๑ เดอน โดยมหลกสตรการฝกอบรมผตองขง ในขนบ าบดฟนฟ ไมรวมขนเตรยมการ การประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม ระยะเวลาไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง การประเมนผล

การประเมนผลเปนสงทจ าเปนส าหรบการด าเนนการตามโปรแกรมการแกไขผตองขง เพราะจะสามารถตอบค าถามเกยวกบผลส าเรจของงานและความคมคาของการด าเนนการ ดงนน การจดโปรแกรมการแกไขผตองขงไมวาจะเปนโปรแกรมพนฐาน หรอโปรแกรมเฉพาะคด หรอแมแตโปรแกรมยอยกสามารถด าเนนการประเมนผลได

ระดบของการประเมนผล การประเมนผลมหลายระดบเรมจากการประเมนแบบงายๆ คอ ระดบ ๑ การประเมนความรสกหรอประเมนปฏกรยาของผเขารบการบ าบดหรอแกไข เปนการ

ประเมนเบองตนแบบผวเผนเพอทจะดวาผรบการอบรมหรอบ าบดรสกอยางไรตอโปรแกรม ทงนท าได โดยใชแบบสอบถามหรอการสมภาษณหลงการอบรมหรอหลงจบโปรแกรม

ระดบ ๒ คอการประเมนความพยายามหรอประเมนสงทเราท าลงไปหรอการประเมนการด าเนนงาน เชน ดวาไดอบรมกชวโมง ไดจดกลมกครง ไดจดกจกรรมอะไรบาง เปนการประเมนวาไดท าอะไรไปบาง มากนอยกครง (แตไมไดประเมนวาไดผลแคไหน) คอ เพยงแตเสนอวาไดท าอะไรไปบาง

ระดบ ๓ เปนการประเมนผลลพธของการด าเนนการหรอภาษาองกฤษเรยกวา Output คอดวา เมอด าเนนโครงการไปหรอจดโปรแกรมบ าบดไปแลวมผลกอใหเกดการเปลยนแปลงในทศนคตหรอพฤตก รรม ในตวผเขารบการบ าบดอยางไรบาง มความรเพมขนหรอไม หรออกนยหนงแกไขพฤตกรรมผตองขงไดผลตาม ทตองการหรอไม

ระดบ ๔ เปนการประเมนไปถงผลลพธสดทาย (Outcome) คอดวาเมอด าเนนโปรแกรมไปแลว ผตองขงทผานโปรแกรมดงกลาวเมอพนโทษไปแลว กลบไปกระท าผดซ าในเรองเดมอกหรอไม ถาไมกลบไปกระท าผดซ าอกกแสดงวาโปรแกรมไดผลในการท าใหผตองขงไมกลบไปกระท าผดซ าอก

ระดบ ๕ เปนการประเมนผลกระทบหรอประเมนสภาพแวดลอม เชน การประเมนวาเมอด าเนนการตามโปรแกรมไปแลวไดผลแคไหน ท าใหเกดการเปลยนแปลงในพฤตกรรมของผตองขงมากนอยแคไหน ใชงบประมาณไปเทาไร คมคาหรอ มผลเสยหรอผลกระทบอยางไร หรอไม (เชน ผลกระทบตอการอบรมในเรองอนหรอท าใหเจาหนาทรบภาระหนกหรอท าใหเรอนจ าบรหารงานยากขน) หรอมกระทบในทางบวกใดบางและพจารณาความคมคาวาคมคาหรอไม โดยพจารณาจากผลได ผลเสย

การทจะเลอกวาจะประเมนในระดบใดนนขนอยกบวา ผประเมนประสงคจะไดรบค าตอบในระดบใดและขดความสามารถของผประเมนมเทาใด เนองจากการประเมนในระดบสงขนไปท าไดยากขนและใชเวลาในการประเมนนานขนและมตวแปรแทรกซอนมากขน ดงนน ปกตการประเมนโปรแกรมการแกไขผตองขงจะเปนการประเมนในระดบท ๓ คอการประเมนถงการเปลยนแปลงในความร ทศนคต หรอพฤตกรรมของผตองขงวา หลงจากทไดดาเนนการโปรแกรมแกไขผตองขงไปแลวโปรแกรมไดกอใหเกดการเปลยนแปลงในพฤตกรรมของผตองขงทเขาโปรแกรมในทางทดข นอยางไรหรอไม มความรเพมข น ทศนคตเปลยนไปในทางบวกหรอแมแตการเปลยนพฤตกรรมหรอไม เชน พจารณาวาผตองขงทเขาโปรแกรมบาบดความกาวราวหรอการใชความรนแรงไดมการเปลยนแปลง คอ มความกาวราว หรอมพฤตกรรมการใชความรนแรงลดลงหรอไม

~ 11 ~

ผลผลต / ผลลพธ ผตองขงมการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมในทางทดขนภายหลงการอบรม

ตวช วดความสาเรจ ๑. ผตองขงทผานการอบรม หากยงไมพนโทษไมกระท าผดวนยในเรอนจ า/ทณฑสถาน ๒. ผตองขงทผานการอบรม หากพนโทษแลวไมกลบมากระท าผดซ าอก

การรายงานผลแนวทางการแกไขฟนฟผตองขง ๑. โครงการทผานการอนมตจากผบงคบบญชา (ผบญชาการเรอนจ า/ผอ านวยการทณฑสถาน) ๒. ตารางหลกสตรการฝกอบรม ๓. บญชรายชอผตองขงทเขาโปรแกรม ๔. แบบประเมนผลการเปลยนแปลงทศนคต และพฤตกรรมของผตองขง ๕. แบบประเมนความคดเหนของผตองขงตอการเขารวมโปรแกรมแกไขฟนฟ ๖. แบบรายงานผลการจดโปรแกรมแกไขฟนฟผตองขงและภาพถายแบบรายงานการใชจายงบประมาณ

~ 12 ~ หลกสตรการจดโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขงตามลกษณะแหงคดและพฤตการณการกระท าผด

๑. โปรแกรมการแกไขผกระท าผดทางเพศ ๒. โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดทใชความรนแรง ๓. โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบชวตและรางกาย ๔. โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบทรพย ๕. โปรแกรมการแกไขผคายาเสพตด ๖. โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดอนเนองมาจากการดมสรา ๗. โปรแกรมยตธรรมน าสนตสข ๘. โปรแกรมการแกไขผกระท าผดซ า ๙. โปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะส น ๑๐. โปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะส น (พกโทษกรณพเศษ)

~ 13 ~

หลกสตรการจดโปรแกรมการแกไขผกระท าผดทางเพศ วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง

๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบเพศ

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. เพศศกษาและการมสมพนธภาพทดกบเพศตรงขาม ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 14 ~

หลกสตรการจดโปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดทใชความรนแรง วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบความรนแรง

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. ทกษะการเปลยนแปลงความเชอและคานยมทจะน าไปสความ

รนแรง ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม.

๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 15 ~

โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบชวตและรางกาย วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบชวตและรางกาย

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. ทกษะการเปลยนแปลงความเชอและคานยมทจะน าไปสความ

รนแรง ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม.

๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 16 ~

โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบทรพย วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบทรพย

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. การประสบความส าเรจดวยสมมาอาชวะ ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 17 ~

โปรแกรมการแกไขผคายาเสพตด วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบยาเสพตด

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. พษภยผลกระทบของยาเสพตด ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 18 ~

โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดอนเนองมาจากการดมสรา วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบยาเสพตด/สรา

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. พษภยและผลกระทบจากการดมสรา ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 19 ~

โปรแกรมยตธรรมน าสนตสข วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบคดความมนคง

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. สนตศกษา ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 20 ~

โปรแกรมการแกไขผกระท าผดซ า วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

รวม ๓๐ ชม. วชาบงคบตามลกษณะแหงคด

๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบคด (คดทผตองขงกระท าผดซ า)

๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง ๓. กฎหมายและบทลงโทษในการกระท าผดซ า ๔. การจดการกบปจจยทเปนสงเรา ๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม

(การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ, ผตองขงกบสงคม,ผตองขงกบครอบครว)

๖. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปะบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด ฯ

๓ ชม.

๓ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม. ๖ ชม.

๖ – ๑๕ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,, ,,

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

รวม ๓๐ ชม. ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๖๐ ชม. สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๖๐ ชวโมง แบงเปน

๑. วชาพนฐาน ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง ๒. วชาเฉพาะคด ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง

หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 21 ~

โปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะสน วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชา ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,,

ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๓๐ ชม.

สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๓๐ ชวโมง หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 22 ~

โปรแกรมเฉพาะส าหรบผตองขงทวไปทมโทษระยะสน (พกโทษกรณพเศษ) วชา ระยะเวลา วทยากร

ส ารวจคดเลอกกลมเปาหมาย จ าแนกลกษณะเพอการแกไข ปฐมนเทศเพอเตรยมความพรอมกอนเขาโปรแกรม ประเมนบคลกภาพ/สขภาพจต ประเมนความร/ทกษะ/ทศนคต และพฤตกรรมกอนเขาโปรแกรม

เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

นกจตวทยา/พยาบาล/นกสงคมสงเคราะห เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน

วชา ๑. การรจกและเขาใจตนเอง ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง ๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ ๖. กฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว) ๙. ทกษะชวต life skill ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ ๑๑. หลกสตรการสงเสรมการเรยนร (กจกรรมทสงเสรมการฟง พด อาน เขยน) ๑๒. การเตรยมความพรอมกอนปลอย (การฟนฟจตใจ การวางแผนชวต การสงเคราะหหลงปลอย แนะน าอาชพ)

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม. ๓ ชม.

๓ – ๖ ชม. ๓ ชม. ๑๒ ชม.

๙ ชม.

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม

,, ,,

วทยากรภายนอก (จดหางานจงหวด , สภาอตสาหกรรมจงหวด สโมสรโรตาร ฯล

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ผเชยวชาญดานกฎหมาย/นกกฎหมาย

วทยากรภายนอก/วทยากรภายในทผานการอบรม ,, ,, ,, ,, ,,

ประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม เจาหนาทเรอนจ า/ทณฑสถาน รวมระยะเวลาการบ าบดฟนฟ ๕๑ - ๖๐ ชม.

สรป ระยะเวลาในการอบรมตามหลกสตร ในขนบ าบดฟนฟ ไมนอยกวา ๕๑ ชวโมง หมายเหต : ใหผเขารบการอบรมเขารบการฝกระเบยบวนยแบบเขมขนโดยไมนบจ านวนชวโมง

~ 23 ~

ค าอธบายกจกรรมในโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขง โปรแกรมการแกไขผกระท าผดทางเพศ

วชาพนฐาน ๑. การรจกและเขาใจตนเอง

วตถประสงค 1. เพอใหสมาชกสามารถวเคราะหความคด อารมณ และความรสกของตนเองได 2. เพอใหสมาชกสามารถตระหนกรในตนเอง รความตองการ ความสนใจ และนสยของตนเอง

ตลอดจนขอดและขอเสย 3. เพอใหสมาชกเขาใจปญหาทเกดขนในชวตประจ าวน และมวธจดการอยางเหมาะสม สาระส าคญ

เปนการสรางความตระหนกรและความเขาใจในตนเองแกสมาชก เพอใหสามารถวเคราะหถงขอด ขอเสย และสถานการณรอบตวไดอยางรอบดาน การรจกและเขาใจตนเองเปนปจจยหลกของการสรางความเชอมนในตนเอง เพราะท าใหสามารถประเมนความสามารถ อารมณ และความรสกของตนเองในสถานการณตางๆไดอยางเหมาะสม ซงรจกตนเองนนยงมประโยชนในแงของการท าใหเราเขาใจผอนไดมากขน น าไปสการแสดงออกทางพฤตกรรมทเหมาะสม จนท าใหเกดการยอมรบและเขาใจผอน อยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข ๒. การสรางแรงจงใจในการเปลยนแปลงตนเอง

วตถประสงค ๑. เพอเตรยมความพรอมใหแกสมาชกกอนเขาอบรมตามโปรแกรม ๒. เพอใหสมาชกรจกและสรางความไวเน อเชอใจซงกนและกน ๓. เพอสรางความสามคค สรางความรสกและบรรยากาศทด ใหรจกการท างานเปนทม และการอยรวมกน ๔. เพอใหสมาชกไดชวยกนวางบรรทดฐาน และกฎเกณฑของกลม วธด าเนนการ ๑. การปฐมนเทศสมาชก เพอเตรยมความพรอมกอนเขาสโปรแกรม ๒. การจดโครงสรางกลม และก าหนดหนาทความรบผดชอบ ใหแกสมาชก เพอใหรจกบทบาทหนาท

ของตนเองในขณะอยรวมกน ๓. การก าหนดกรอบขอหาม และขอควรปบต เพอใหสมาชกทกคนถอปบต ๔. กจกรรมกลมสมพนธ เพอสรางทมงานในการท างาน และความสามคค

๓. การด าเนนชวตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

วตถประสงค ๑. เพอใหทราบหลกการ วธการใชชวตตามแนวทางเศรษฐกจพอเพยง ๒. เพอใหสามารถน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปปรบใชกบการด าเนนชวตได สาระส าคญ แนวคดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวคดทต งอยบนพ นฐาน ของทาง สายกลาง และความไม

ประมาท โดยค านงถงความพอประมาณ ความมเหตผล การสรางภมคมกนทดในตว ตลอดจนใชความร ความ

~ 24 ~ รอบคอบ และคณธรรม ประกอบการวางแผน การตดสนใจ และการด าเนนชวต การทบคคลสามารถยดปรชญา และวฒนธรรมในการด าเนนชวต และการท างานตามแนวเศรษฐกจพอเพยงได บคคลน นกจะประสบความส าเรจในชวต โดยมหลกในเรองการประหยด ไมฟมเฟอย ใชจายเทาทจ าเปน เหลอเกบออม ซอสตยสจรต ขยนท าการงาน หลกเลยงอบายมข ประพฤตตนอยในศลธรรม ยดมนในการท าความด พฒนาตนเอง ฯลฯ ๔. การวเคราะหและการสรางอาชพตนเอง

วตถประสงค ๑. เพอปรบเปลยนทศนคตพฤตกรรมใหรกการท างานและประกอบอาชพสจรต ๒. เพอใหมความรและพฒนาทกษะในการประกอบอาชพตามความถนดและตามความตองการของ

ตลาดแรงงาน สามารถน าไปประกอบอาชพไดภายหลงพนโทษ สาระส าคญ

ผตองขงทกระท าผดเกยวกบทรพย รวมท งผตองขงคดคายาเสพตดรายยอยทกระท าผดโดยความจ าเปนสวนใหญจะท าผดเพราะปญหาทางเศรษฐกจ ไมมอาชพทจะเปนทมาของรายไดเล ยงชพ และครอบครว หรอมรายไดไมเพยงพอ จงไปลกทรพย หรอจ าหนายยาเสพตด ดงน น การแกไขฟนฟผตองขงกลมน จงตองเนนหนกการฝกอาชพ ใหมความรและทกษะในการประกอบอาชพ เพอจะไดมอาชพเล ยงตนเองไดและไมกลบไปกระท าผดอก ๕. การสรางจตส านกและความรบผดชอบ

วตถประสงค ๑. เพอฝกใหสมาชกตระหนกในคณคาของความรบผดชอบ ๒. เพอฝกใหสมาชกรหนาทและบทบาทของตนเอง ๓. เพอฝกใหสมาชกยอมรบผลจากการกระท าของตนเอง สาระส าคญ การสรางความรบผดชอบตองมการปลกฝงใหสมาชกเขาใจวาการกระท าทกอยางยอมมผลตามมาท ง

ดานบวกและดานลบ บคคลสามารถควบคมความเปนไปในชวตไดถารจกคด รจกเลอกกระท าในสงทเหมาะสม บคคลทมความรบผดชอบคอ บคคลทรถงหนาท บทบาทของตนเองอยางชดเจนเกดการยอมรบวาตนเองเปนผท าสงน นและเตมใจรบผลทเกดข นจากการกระท าของตนเอง เมอเกดผลผดพลาดหรอบกพรองกพรอมทจะยอมรบ และแกไขปรบปรงไมโยนความผดใหผอน

๖. กฎหมายเบองตนทประชาชนควรร วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายเบ องตนทประชาชนควรร ๒. เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ

~ 25 ~ ๗. ทกษะการปองกนการกระท าผดซ า

วตถประสงค ๑. เพอเรยนรทกษะในการใหก าลงใจตนเองตอสกบแรงกดดนจากสภาพแวดลอม และจตใจของเขา

เอง หลกหนจากการกลบไปสการกระท าผดซ า ๒. เพอเรยนรทกษะในการหลกเลยงสถานการณทเสยงตอการกระท าผดซ า ๓. เพอเรยนรทกษะในการปองกนตนเอง หรอ ทกษะในการจดการกบความรสกของตนเอง เมอ

เผชญหนากบตวกระตน ๔. เพอฝกพฒนาจตใจไปสการต งใจทจะมชวตทปราศจากการท าสงผดกฎหมาย สาระส าคญ ๑. การกระท าผดซ าเกดข นไดจากตวกระตนผนวกกบแรงจงใจซงจะตองไปดวยกน ดงภาพ

ดงน น ในการปองกนการกระท าผด จงตองท าท ง ๒ ทางคอสรางแรงจงใจ หรอจตใจทเขมแขงข นในตวของผกระท าผด และสอนเทคนคการหลกเลยงตวกระตนหรอสถานการณเสยง

๒. ใหการเรยนรถงตวกระตนหรอสถานการณเสยงวามสงใดบางเปนตวกระตนหรอสถานการณเสยง ควรหลกเลยงอยางไร และจะจดการกบสถานการณน น ๆ อยางไร เชน ผกระท าผ ดในคดขมขนเดก ควรหลกเลยงทจะไปปรากตวในททมเดกอยมาก ๆ เชน สนามเดกเลน ในสวนสาธารณะ หรอในทเปลยว และไมประกอบอาชพทมโอกาสใกลชดกบเดก ผทอารมณฉนเฉยวงายและกระท าผดโดยใชความรนแรง ควรหลกเลยงการมอาวธในครอบครอง เปนตน ๘. การสานสายใยครอบครว (การใหค าปรกษาในครอบครว)

วตถประสงค ๑. เพอสงเสรมความสมพนธและความเอ ออาทรของผตองขงและครอบครว ๒. เพอทราบปญหาพ นฐานทแทจรงในครอบครวและประเมนความชวยเหลอของครอบครวทมตอ

ผตองขง ๓. เพอใหครอบครวไดเขามามสวนรวม ใหก าลงใจและสนบสนนการฟนฟ สาระส าคญ ๑. ครอบครวมความส าคญอยางยงในการสงเสรมการแกไขพฤตกรรมของผตองขงใหประสบ

ความส าเรจ เพราะครอบครวเปนสถาบนทางสงคมข นพ นฐานและสถาบนแรกของมนษย การมความเขาใจและเอ ออาทรตอกนเปนสงทควรสงเสรม

๒. การใหครอบครวไดท าความเขาใจแนวทางการแกไขผตองขง เปนการประสานความรวมมอ และประเมนเพอหาขอปรบปรงแนวทางการชวยเหลอของครอบครวทมผตองขง

กจกรรม จดกจกรรมกลมครอบครวสมพนธ (Family Relation) โดยเชญครอบครวผตองขงมารบฟงการบรรยาย และจดกลมสมพนธใหผตองขงและครอบครวไดท ากจกรรมรวมกน เพอรบทราบปญหาและสรางสมพนธภาพทดตอกน

แรงจงใจ ตวกระตน การกระท าผดซ า

~ 26 ~ ๙. ทกษะชวต life skill

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกไดพฒนาทกษะตางๆทจ าเปนในการด าเนนชวตอยางเหมาะสมในสงคม ๒. เพอใหสมาชกมแนวทาง และพฒนาความสามารถในการแกไขปญหา และทกษะการตดสนใจ

ในชวตประจ าวนได ๓. เพอใหสมาชกเกดการเรยนรการปรบตวทเหมาะสมเมอตองอยภายในสงคมทมความหลากหลาย สาระส าคญ

ทกษะชวต เปนทกษะทางจตวทยาสงคม หรอความสามารถอยางหนง ทจะชวยใหแตละบคคลสามารถด าเนนชวตในสงคมไดอยางมประสทธภาพ และสามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพ โดยทกษะชวตทส าคญมทงสน 10 ทกษะ ไดแก ๑. ทกษะการตดสนใจ (Decision making) เปนความสามารถในการตดสนใจเกยวกบเรองราว ตาง ๆ ในชวตไดอยางมระบบ เชน ถาบคคลสามารถตดสนใจเกยวกบการกระท าของตนเอง ทเกยวกบพฤตกรรมดานสขภาพ หรอความปลอดภยในชวต โดยประเมนทางเลอกและผลทไดจากการตดสนใจเลอกทางทถกตองเหมาะสม กจะมผลตอการมสขภาพทดท งรางกายและจตใจ ๒. ทกษะการแกปญหา (Problem Solving) เปน ความสามารถในการจดการกบปญหาทเกดข นในชวตไดอยางมระบบ ไมเกดความเครยดทางกายและจตใจ จนอาจลกลามเปนปญหาใหญโตเกนแกไข ๓. ทกษะการคดสรางสรรค (Creative thinking) เปน ความสามารถในการคดทจะเปนสวนชวยตดสนใจและแกไขปญหาโดยการคดสราง สรรค เพอคนหาทางเลอกตาง ๆ รวมท งผลทจะเกดข นในแตละทางเลอก และสามารถน าประสบการณมาปรบใชในชวตประจ าวนไดอยางเหมาะสม ๔. ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (Critical thinking) เปนความสามารถในการคดวเคราะหขอมลตาง ๆ และประเมนปญหา หรอสถานการณทอยรอบตวเราทมผลตอการด าเนนชวต ๕. ทกษะการสอสารอยางมประสทธภาพ (Effective communication) เปน ความสามารถ ในการใชค าพดและทาทางเพอแสดงออกถงความรสกนกคดของตนเอง ไดอยางเหมาะสมกบวฒนธรรม และสถานการณตาง ๆ ไมวาจะเปนการแสดงความคดเหน การแสดงความตองการ การแสดงความชนชม การขอรอง การเจรจาตอรอง การตกเตอน การชวยเหลอ การปเสธ ๖. ทกษะการสรางสมพนธภาพระหวางบคคล (Interpersonal relationship) เปนความสามารถในการสรางความสมพนธทดระหวางกนและกน และสามารถรกษาสมพนธภาพไวไดยนยาว ๗. ทกษะการตระหนกรในตน (Self-awareness) เปน ความสามารถในการคนหารจกและเขาใจตนเอง เชน รขอด ขอเสยของตนเอง รความตองการ และสงทไมตองการของตนเอง ซงจะชวยใหเรารตวเองเวลาเผชญกบความเครยดหรอสถานการณตาง ๆ และทกษะน ยงเปนพ นฐานของการพฒนาทกษะอน ๆ เชน การสอสาร การสรางสมพนธภาพ การตดสนใจ ความเหนอกเหนใจอน ๘. ทกษะการเขาใจผอน (Empathy) เปน ความสามารถในการเขาใจความเหมอน หรอความแตกตางระหวางบคคล ในดานความสามารถ เพศ วย ระดบการศกษา ศาสนา ความเชอ สผว อาชพ ฯลฯ ชวยใหสามารถยอมรบบคคลอนทตางจากเรา เกดการชวยเหลอบคคลอนทดอยกวา หรอไดรบความเดอดรอน เชน ผตดยาเสพตด ผตดเช อเอดส ๙. ทกษะการจดการกบอารมณ (Coping with emotion) เปน ความสามารถในการรบรอารมณของตนเองและผอน รวาอารมณมผลตอการแสดงพฤตกรรมอยางไร รวธการจดการกบอารมณโกรธ และความเศราโศก ทสงผลทางลบตอรางกาย และจตใจไดอยางเหมาะสม

~ 27 ~ ๑๐. ทกษะการจดการกบความเครยด (Coping with stress) เปน ความสามารถในการรบรถงสาเหตของความเครยด รวธผอนคลายความเครยด และแนวทางในการควบคมระดบความเครยด เพอใหเกนการเบยงเบนพฤตกรรมไปในทางทถกตองเหมาะสมและไมเกดปญหา ดานสขภาพ วธด าเนนการ 1. วทยากรกลาวแนะน าและเปดกลม มกจกรรมสนทนาการกอนการเรมกจกรรม 2. วทยากรแบงกลมยอย เพอเรมท ากจกรรม โดยในการท ากจกรรมอาจใชเปนวธกลมบ าบด เพอเนนใหสมาชกมสวนรวมในการท ากจกรรม และไดแลกเปลยนประสบการณและทศนคตรวมกน โดยเฉพาะในเรองการสรางสมพนธภาพกบผอน 3. วทยากรสรปการท ากจกรรม เพอใหสมาชกเหนความส าคญของการพฒนาทกษะชวตในการด าเนนชวตในสงคม ใบงานท ๑ การมสมพนธภาพทด เวลา ๒๐ นาท ใหสมาชกเขยนเกยวกบประเดนดงตอไปน ๑. ทานคดวาสมพนธภาพของทานกบบคคลอน ๆ เชน คนในครอบครว เพอน กอนเขารบการอบรมเปนอยางไรบาง ๒. ทานพอใจกบสมพนธภาพน นหรอไมเพราะอะไร ๓. ทานคดวา การมสมพนธภาพทดมประโยชนอยางไร กรณศกษา นองนช นองนชอาย ๑๓ ป ท างานทรานอาหารแหงหนงในชวงเยนหลงเลกเรยน ดวยการเปนพนกงานลางจาน จะสงเกตไดวานองนชมกจะน าเศษอาหารทยงพอรบประทานไดห วกลบบานทกวน เมอตดตามนองนชไปยงบานพก ทอยในชมชนแออด แหงหนง ปรากวาในบาน พบตากบยายของเดกท งสอง อยในสภาพ ตาปวยเปนอมพฤกษนอนบนทนอน ลกไปไหนไมได และยายตาบอดมองไมเหนและเคลอนไหวล าบาก สภาพบานเกา ทรดโทรม ลกๆของตา ยายไมมใครมาดแลปลอยใหนองนชซงเปนหลานตองคอยดแลตา ยาย อยเพยงล าพง เปนทนาสงสารยงนก จงไดค าตอบวาเพราะอะไรนองนชตองท างานหลงเลกเร ยนแทนทจะไปเลนสนกๆกบเพอนๆ

----------------------------------------------------- ใบงานท ๒ กรณศกษา...นองนช แบงกลม ๕ – ๖ คน รวมกนอภปรายในประเดนตอไปน ๑. มความรสกอยางไรกบชวตครอบครวของนองนช ๒. ถาครอบครวนองนชเปนญาตของเราจะท าอยางไร

~ 28 ~ ใบความรท ๑ การแกปญหา การแกปญหาม ๕ ขนตอน ๑. ก าหนดปญหา และคนหาสาเหตของปญหา ๒. ก าหนดทางเลอกในการแกปญหา ๓. วเคราะหขอดและขอเสยของแตละทางเลอก ๔. ตดสนใจเลอกทางเลอกทดทสด ๕. แกไขขอเสยของทางเลอก

การตดสนใจในการแกปญหา เปนการเลอกทางในการแกปญหาทมทางเลอกมากกวา ๑ ทางเลอก ในการเผชญปญหาหาทางออกไมได และการตดสนใจแกปญหาน นอาจจะสงผลกระทบตอตนเองตอผอน ซงจะน าไปสความส าเรจหรอความลมเหลว ฉะน นจงควรใหความส าคญตอการตดสนใจทรอบคอบ อาศยขอมล ทถกตอง เหมาะสม ทนสมย และเพยงพอในการตดสนใจและแกไขปญหาแตละคร ง ควรก าหนดข นตอนเลอกกระบวนการตดสนใจดวยวธการทมระบบและมเหตผล เปนกระบวนการตดสนใจและแกไขปญหา ๕ ข นตอน คอ ๑. การก าหนดปญหา เปนข นตอนทก าหนดใหชดเจนวา อะไรคอปญหาทแทจรง ๒. การคนหาสาเหตของปญหาและก าหนดทางเลอก โดยพจารณาจากสาเหตของปญหาและพฒนาทางเลอกหลาย ๆ ทางเลอกทมความเปนไปไดในการแกไขปญหา ๓. การวเคราะหทางเลอก โดยการประเมนทางเลอกแตละทางเลอกวาเกดผลด ผลเสยอะไรตามมาและสามารถปบตไดหรอไม โดยใชขอมลตาง ๆ ทมอย หรอหาขอมลประกอบเพมเตมและ ตดสนใจเลอกวธแกปญหาจากทางเลอกตาง ๆ ดวยเหตผลและขอมลทมโดยอาศยหลกจรยธรรม คานยม และหลกกฎหมาย มาเปนเกณฑในการตดสนใจดวย ๔. การแกไขขอเสยของทางเลอก เสนอแนะวธการแกไขขอเสยทเกดจากวธแกปญหาทเลอกใช ถาทดลองใชแลวไดผลกสรปเปนแนวทางปบตจรง

~ 29 ~ ใบงานท ๓ การแกปญหาจากกรณศกษา * วทยากรหากรณศกษา หรอเหตการณสมมตเพอใหสมาชกไดฝกทกษะการแกปญหา ใหสมาชกแตละกลมแกปญหาจากกรณศกษา โดยวเคราะหข นตอนตางๆ ตามหลกการแกไขปญหา ๕ ข นตอน และบนทกลงในแบบบนทกน (เวลา ๑๕ นาท)

๑. ปญหาของตวละครในกรณศกษา คอ

๒. ก าหนดทางเลอกในการแกปญหาจากกรณศกษา และขอด ขอเสย ของแตละทางเลอก ทางเลอก ขอด ขอเสย

๑) ๒)

๓. แตละกลมเลอกทางเลอกใดในการแกปญหา

เพราะเหตใด

๔. วธแกไขขอเสยของทางเลอกทตดสนใจเลอก คอ ๑๐. ทกษะการจดการกบอารมณ

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกเรยนรถงอารมณ วธระงบและควบคมอารมณอยางเหมาะสม ๒. เพอฝกใหสมาชกสามารถจดการกบอารมณของตนเองไดอยางถกวธ สาระส าคญ

๑. ความโกรธเปนอารมณทเกดข นเสมอ ๆ และเปนสาเหตส าคญทท าใหขาดความย งคด และคนจ านวนมากกระท าความผดเพราะไมสามารถระงบอารมณโกรธได ๒. การตระหนกและรถงอารมณ เปนสงส าคญเบ องตนในการหาวธจดการกบอารมณ ๓. การรจกจดการกบความเครยด และหลกเลยงความเครยดไดอยางเหมาะสม จะเปนการปองกนไมใหกลบไปกระท าผดในลกษณะเดมข นอก

~ 30 ~ วชาตามลกษณะแหงคด ๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดทเกยวกบคดทางเพศ วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดทางเพศ ๒. เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ ๒. การท าความเขาใจกบพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกสามารถวเคราะหสาเหตของการกระท าผดของตนเองได ๒. เพอใหสมาชกทราบถงพฤตกรรมทตนตองเปลยนแปลง

๓. เพอใหสมาชกสามารถคดหาแนวทางการหลกเลยงการกระท าผดซ า สาระส าคญ

ตองสรางความเขาใจใหสมาชกแตละคนในเรองปญหาชวตทตองเผชญกบปญหา และสาเหตการกระท าผดจนกระทงตองน าตนเองไปสการกระท าผดและสามารถหาแนวทางในการหลกเลยงการกระท าผดซ า การควบคมอารมณ และการเขากบผอนอยางเปนกระบวนการ

ขอบงช นกบ าบดตองเปนผแนะแนวใหแกสมาชกแตละคนและตองด าเนนการกลมดวยตนเอง กจกรรม

- กลมเปดเผยความรสก - กลมใหค าปรกษา - บทบาทสมมต ๓. เพศศกษาและการมสมพนธภาพทดกบเพศตรงขาม วตถประสงค

๑. เพอใหเรยนรเกยวกบเพศศกษา พฤตกรรมทางเพศ และความสมพนธทางเพศทถกตอง ๒. เพอใหเขาใจการสรางสมพนธภาพกบเพศตรงขาม และการแสดงออกซงพฤตกรรมทเหมาะสม สาระส าคญ ๑. การใหความรเกยวกบเพศศกษาเพอปรบเปลยนทศนคตและพฤตกรรมของผกระท าผด ให

เหมาะสม มความเขาใจในเรองเพศอยางถกตอง ๒. การใหเรยนรทกษะการเขาสงคม โดยเฉพาะการมสมพนธภาพกบผหญงไดอยางเหมาะสม เปน

ความสมพนธทพงพอใจท งสองฝาย ๓. การใหความรเกยวกบกฎหมาย และโรคตดตอทางเพศสมพนธ

~ 31 ~ ๔.การจดการกบปจจยทเปนสงเรา

วตถประสงค 1. เพอใหสมาชกสามารถอธบาย และจ าแนกถงตวกระตน/สงเรา ทงภายในและภายนอกทเปนสาเหต

และมอทธพลตอพฤตกรรมการกระท าผดของตนเอง 2. เพอใหสมาชกสามารถประเมนความเสยงตอการกระท าผด และหาแนวทางจดการกบความเสยงได

อยางเหมาะสม 3. สามารถอธบายเทคนคการหยดความคดทเหมาะสมกบตนเองได สาระส าคญ การส ารวจและท าความเขาใจตวกระตน/สงเราท งภายในและภายนอกตวใดทมสวนกระตนความคด

ซงน าไปสการกระท าความผด เชน การเขาถงสอทใชความรนแรง ยาเสพตด กลมเพอนชกชวนใหลองยาเสพตด สราหรอของมนเมา ความรนแรงในครอบครว สงยวยทางเพศ ฯลฯ หากสมาชกร เทาทนถงตวกระตนตางๆ และมทกษะในการจดการอยางเหมาะสม จะสามารถชวยลดความเสยงตอการเสพตดซ าได

กลม กจกรรมการเรยนร เนอหา / สอ ประสบการณ - กลมใหญ - กลมยอย

- ทกทายกลมและกลาวน าเขาสบทเรยนโดยวทยากรถามสมาชกวา “ทผานมามเหตการณ หรอสถานการณใดบาง ทท าใหเกดความเสยงในการกระท าความผด ใหลองเลาประสบการณของตนเอง” - วทยากรสรป จากสงทสมาชกไดน าเสนอ และอธบายประเภทของตวกระตนภายใน และตวกระตนภายนอก (ตามใบความรท 1) - แบงกลมยอย แลวใหสมาชกรวมกนส ารวจและจ าแนกตวกระตนแตละลกษณะทมอทธพลตอการกระท าผดของตนเอง แลวใหสมาชกแตละคนน าเสนอในกลมยอย - วทยากรกระตนใหเกดการแลกเปลยนแนวทาง ในการจดการกบตวกระตนของแตละคน และสรปแนวทางทเหมาะสมตอการน าไปปฏบตไดจรง (ตามใบงานท 2)

- ใบความรท 1 “สงเราหรอตวกระตน” - ใบงานท 1 “แบบสอบถามเกยวกบตวกระตน” - ใบงานท 2 “การแยกแยะตวกระตนและจดการตว กระตน”

อภปราย/กจกรรม - กลมใหญ - กลมยอย

- วทยากรอธบายถงวธการควบคมตนเองในกรณ ตองเผชญกบตวกระตน/สงเราทมอทธพลตอพฤตกรรมการกระท าผด (ตามใบความรท 2) - แบงกลมแลวใหแตละกลมยกตวอยางสถานการณทมสงเราทอาจกอใหเกดพฤตกรรมการกระท าผด แลวลองใชเทคนคการควบคมตนเองในสถานการณนนๆ - แตละกลมออกมาน าเสนอผลงานตนเอง เพอแลกเปลยนกน - วทยากรสรปของแตละกลม และสรปกจกรรมทงหมด

- ใบความรท 2 การควบคมตนเอง

~ 32 ~ ใบความรท 1 สงเราหรอตวกระตน พฤตกรรม ของสงมชวตเกดขนไดจากปจจย ดงน 1. มลเหตจงใจ (Motivation) พลงผลกดนใหคนมพฤตกรรม คนทมแรงจงใจสง จะใชความพยายามในการกระท าไปส เปาหมายโดยไมลดละ แตคนทมแรงจงใจต า จะไมแสดงพฤตกรรม หรอไมกลมเลก การกระท า กอนบรรลเปาหมาย ตวอยางของมลเหตจงใจเชน ลกษณะนสย อนไดแกความชอบ หรอไมชอบ สงหนงสงใด หรออาจเปนเรองของอารมณ ความรสก เปนตน อยางไรกตามมลเหตจงใจอาจเกดขน เนองจากเปนผลมาจาก สงเราภายในรวมดวย 2. สงเราหรอตวกระตน (Stimulus) สงเราหรอตวกระตนทท าใหเกดพฤตกรรมนน ม 2 ประเภท คอ 2.1 สงเราภายนอก (external stimuli) เปนสงทอยภายนอกรางกายทประสาทสมผสทงหา (ตา ห จมก ลน และ ผวหนง) สามารถสมผส และรบรได

2.2 สงเราภายใน (internal stimuli) เปนความพรอมภายในรางกายกอนทจะแสดงพฤตกรรมอนเปนผลมาจาก กลไกการท างานภายในของรางกาย เชน ความหวกระหาย การขบถาย ความตองการทางเพศ ใบงานท 1 แบบสอบถามเกยวกบตวกระตน 1. โปรดท าเครองหมาย หนาขอความทมผลกระตนใหสมาชกกระท าความผด และท าเครองหมาย X หนาขอความทไมเคยสงผลกระตนใหสมาชกกระท าความผดเลย ……… ความกลว ……… ความคบของใจ ……… ถกทอดทง

……… ความโกรธ ……… ความส านกผด ……… กระวนกระวายใจ

……… เหนอยลา ……… ความสข ……… ถกวจารณ,ถกจบผด

……… กดดน ……… ขาดความมนใจ ……… ซมเศรา

……… ไมปลอดภย ……… ผอนคลาย ……… อบอายขายหนา

……… เสยใจ ……… หงดหงด ……… ตนเตน

……… เบอหนาย ……… อจฉา/หงหวง ……… ดแขงขนฟตบอล

……… อยบานคนเดยว ……… เมอน าหนกตวเพม ……… หลงไดรบเงนเดอน

……… อยบานกบเพอน ……… โรงเรยน ……… เสยงมอเตอรไซด

……… ทบานเพอน ……… ขบรถ ……… กอนมนดกบเพอนตางเพศ

……… งานเลยง ……… กอนมเพศสมพนธ ……… ระหวางมเพศสมพนธ

……… เชยรกฬา ……… หลงมเพศสมพนธ ……… ระหวางมนดกบเพอนตางเพศ

……… ในรานขายเหลา ……… กอนท างาน ……… หลงเลกงาน

……… บาร / คลบ ……… เมอมเงน ……… ผานแหลงจ าหนายยาเสพตด

……… ในรานขายเหลา ……… หลงจากพบผขายยาเสพตด ……… สอตางๆ (ขาวหนงสอพมพ

ทว หนงสอ วทย)

~ 33 ~

2. ใหสมาชกแตละคนส ารวจตวกระตนของตนเอง ทมผลกระตนใหสมาชกมพฤตกรรมเสยงตอการกระท าผดและใหระบตวกระตนภายนอก และตวกระตนภายในลงในตาราง ตวกระตนภายนอก ตวกระตนภายใน

1. 1.

2. 2.

ใบงานท 2 การแยกแยะตวกระตน ใหสมาชกแตละคนเขยนตวกระตนทมผลตอตนเองในการกลบไปกระท าผดซ า ในประเดนตอไปน

ตวกระตน การจดการกบตวกระตนทเหมาะสมของตนเอง 1. อะไรคอตวกระตนทมอทธพลมากทสดทอาจจะท าใหสมาชกกลบไปกระท าผดซ า ……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

2.อะไรคอตวกระตนทอาจท าใหเกดปญหากบสมาชกในอนาคตอนใกลน ……………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………..………………………………….

ใบความรท 2 การควบคมตนเอง (Self-control)

การควบคมตนเอง (Self-monitoring หรอ Self-control) คอการจดใหบคคลทมพฤตกรรมทอาจเปนปญหาตอตวเองหรอบคคลรอบขาง เรมสงเกตพฤตกรรมตนเองและรายงานพฤตกรรมน นวาเกดข นเวลาใดและสวนใหญจะเกดในสถานการณใดมากทสด ซงเปนการใหตวสมาชกไดรบรถงปญหาน นดวยตนเองกอน การควบคมตนเองสามารถท าไดหลายวธ

~ 34 ~ 1. การควบคมสงเรา1

เปนกระบวนการจดการกบเงอนไขสภาพแวดลอมหรอส งเราทควบคมพฤตกรรม หรอการเปลยนแปลงสงเรา เพอท าใหพฤตกรรมทไมพงประสงคไมสามารถเกดขนได หรอเพอใหพฤตกรรมทพงประสงคเกดขน โดยการก าจดสงเราทควบคมพฤตกรรมทไมพงประสงคนน เชน ถาจะลดน าหนก เราตองทราบทกครงวาอาหารทเรารบประทานแตละครงมสารอาหารอยางไร สามารถควบคมไดโดยซออาหารรบประทานนอยลงหรอซอวตถดบทมประโยชนตอการลดน าหนกมาท าอาหารเอง โดยตองก าหนดสงเราทเฉพาะเจาะจงเพอใหเกดพฤตกรรมทพงประสงค เชน ก าหนดวาตองรบประทานผลไมวนละกกรม ผลไมชนดไหนทสามารถรบประทานได/ชนดไหนทควรเลยง หรอเปลยนแปลงสงเราใหมทเหมาะสมกบพฤตกรรม ในกรณทพฤตกรรมทเปนอยถกควบคมดวยสงเราทไมเปนทยอมรบ เชน บางคนมนสยชอบกนของรบประทานเลน กเปลยนเปนการรบประทานโยเกรทระหวางวน 2. การเตอนตนเอง การเตอนตนเองประกอบดวยกจกรรม 2 สวนคอ การสงเกตตนเอง และการบนทกพฤตกรรมตนเอง ใชไดกบทงพฤตกรรมภายนอกและพฤตกรรมภายใน โดยตองเลอกและก าหนดพฤตกรรมเปาหมายใหชดเจน 3. การท าสญญากบตนเอง การท าสญญากบตนเองเปนวธการหนงทชวยในการควบคมตนเอง คอขอตกลงกบตนเองทเขยนเปนลายลกษณ ระบขนตอนทด าเนนการและเมอบรรลเปาหมายจะใหอะไรกบตนเอง การท าสญญากบตน กเหมอนกบการท าสญญาอนๆ คอ จะตองมขอความทระบในสญญาวาจะใหเวลาเทาไร ซงอาจใหเวลา 2-3 นาท เปนสปดาห เปนเดอน เปนป การเขยนสญญาควรเขยนเฉพาะสงทรวาสามารถเปลยนแปลงได เมอบรรลตามสญญา กเปลยนไปสพฤตกรรมเปาหมายขนตอไป ซงในสญญาควรประกอบดวย 4. การเปลยนการสนองตอบ เปนวธการควบคมตนเองอกวธหนง บคคลจะแสดงการสนองตอบอยางอน หรอการกระท าพฤตกรรมอนทสามารถระงบหรอแทนทการสนองตอบทไมเหมาะสม เชน การคดถงเรองทสนกสนานเพอไมใหเกดความวตกกงวล การท ารางกายใหผอนคลายเพอควบคมความเครยด เปนตน การท าสมาธ อาจจดอยในวธการนได เปนการท าใหจตใจและรางกายผอนคลาย

๕. กจกรรมสมานฉนทและการพฒนาความผกพนทางสงคม (การสมานฉนทระหวางผตองขงกบเหยอ ผตองขงกบสงคม ผตองขงกบครอบครว)

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกไดเขาใจ และทราบหลกการ วธการในการสรางความสมานฉนทในสงคม ๒. เพอใหสมาชกเขาใจ เหนความส าคญของการสรางความสมานฉนทในสงคมเพอใหสงคมด ารงอยได

อยางสนตสข ๓. เพอใหผตองขงตระหนกและรบรถงผลกระทบทเกดจากการกระท าของตน และความรสกของผท

ตกเปนเหยอ ๔. เพอใหผตองขงตระหนกและรบรถงผลกระทบทเกดจากการกระท าของตนตอครอบครว

1 รตนภรณ แววกระโทก. เทคนคในการควบคมตนเอง. [ออนไลน]. จากเวบไซด : https://www.gotoknow.org/posts/461113

~ 35 ~

สาระส าคญ ๑. เพอใหทราบหลกการวธการในการสรางความสมานฉนท ให เกดข นในสงคม เน องจาก

การด ารงชวตอยในสงคม ยอมตองพบคนเปนจ านวนมาก ซงมความแตกตางกนท งทางดานเศรษฐกจ อารมณ สงคม วฒนธรรม มท งพฤตกรรมทแสดงออกในทางบวก และทางลบ มนษยทกคนมท งขอดและขอเสย ใหรจกเลอกเอาสงด ๆ ของเขามาใช หากเราท าความเขาใจ และยอมรบในขอบกพรองของคนอน จะท าใหทกคนสามารถปรบตวอยรวมกนไดอยางมความสข รจกการสรางความสมานฉนทใหเกดข นในสงคม

๒. วทยากรสรปถงผลกระทบท เหยอไดรบท งระยะส นและระยะยาว ผลกระทบทางรางกาย และจตใจ เพอใหเกดความเหนใจ สงสารเหยอและยบย งชงใจในการทจะกระท าผดคร งตอไป

๓. เชญผเสยหายหรอผทเกยวของมาเลาเรองราว ความทกข ความทรมาน ผลกระทบและผลเสยหายทเหยอไดรบใหผตองขงฟง

๔. จดแบงผตองขงออกเปนกลมยอย จดแสดงบทบาทสมมต (Role Play) ใหผตองขงแสดงเปนเหยอ เพอจะไดรบรวาเหยอมความรสกอยางไร และใหสมาชกในกลมรวมแสดงความคดเหน เสรจแลวใหตวแทนแตละกลมออกมาสรป

๕. การมสมพนธภาพทดกบครอบครวเปนเรองจ าเปนเพอไมใหน าไปสการกระท าผดข นอก การฟนฟสมพนธภาพจะท าไดตองอาศยการใหอภยตนเองและผ อนเปนเบ องตน การมแนวทางเพอทจะฟนฟสมพนธภาพจะท าใหงายตอการปบตจรง ๖. การเรยนรผลกระทบและความรสกของผเสยหาย

วตถประสงค ๑. เพอใหผตองขงตระหนกและรบรถงผลกระทบทเกดจากการกระท าของตน และความรสกของผทตกเปนเหยอ ๒. เพอใหผตองขงตระหนกถงความรสกผดและความละอายใจ เกดความรสกเหนใจ และสงสารเหยอ หรอผทอาจเปนเหยอ และยบย งชงใจในการทจะกระท าผดคร งตอไป

อปกรณ ขาวจากหนงสอพมพ , VDO หรอ VCD, กระดาษ A ๔, ปากกา วธด าเนนการ ๑. ใหเรยนรจากเรองจรงทเกดข น เชน จากขาวหนงสอพมพ หรอจากการด วดทศน เพอใหทราบ

ถง ผลกระทบ และความรสกของผทตกเปนเหยอ และเชอมโยงกรณศกษาเขากบ ผทเคยเปนเหยอของตน ๒. เชญผเสยหายหรอผทเกยวของมาเลาเรองราว ความทกข ความทรมาน ผลกระทบและ

ผลเสยหายทเหยอไดรบใหผตองขงฟง ๓. จดแบงผตองขงออกเปนกลมยอย จดแสดงบทบาทสมมต (Role Play) ใหผตองขงแสดงเปนเหยอ

เพอจะไดรบรวาเหยอมความรสกอยางไร และใหสมาชกในกลมรวมแสดงความคดเหน เสรจแลวใหตวแทนแตละกลมออกมาสรป

๔. แจกกระดาษและปากกาใหผตองขงไดเขยนระบายความรสกถงการกระท าของตนทผานมาและความรสกส านกตอความผดทไดกระท าลงไป

สรป วทยากรสรปถงผลกระทบทเหยอไดรบท งระยะส นและระยะยาว ผลกระทบทางรางกาย และจตใจ เพอใหเกดความเหนใจ สงสารเหยอและยบย งชงใจในการทจะกระท าผดคร งตอไป

~ 36 ~ ๗. กลมบ าบด เชน ดนตรบ าบด ศลปบ าบด ละครบ าบด กฬาบ าบด สตบ าบด

ดนตรบ าบด (Music Therapy Group) แนวคด ดนตรบ าบด (Music Therapy) หมายถง การใชดนตรเพอผอนคลายความเครยดในเชง

สรางสรรคน าไปสการพฒนาสขภาพกาย สขภาพจต พฒนาความสามารถทจะมความสขข นพ นฐาน ปจจบน มการพบวาดนตรสามารถปลดปลอยความเครยดตางๆได แตจะตองสมผสอยางเลอกสรรและสรางสรรค เพอใหดนตรน นมบทบาทส าคญในการท าใหเกดความสมดลระหวางกายกบใจ การสมผสดนตรม ๓ ข นตอน คอ การฟง การบรรเลง และการขบรอง เปนทางเลอกหนงในหลายๆ ทางทจะชวยผอนคลายความเครยดของคนในเชงสรางสรรค การใชดนตรเพอเปนสอกลางในการทจะแสดงความรสกหรออารมณ ดนตรเปนตวกระตนใหสมาชกตนตวอยตลอดเวลา และสรางบรรยากาศเปนแบบไมแขงขน หรอไมสรางความรสกกดดนตอสมาชกในกลม ตวอยางเชน การฝกรองเพลงประสานเสยง การเลนดนตรพ นบาน การเลนดนตรไทย ฯลฯ

วตถประสงค ๑. เพอพฒนาดานมนษยสมพนธ ใหการยอมรบซงกนและกน มความเปนมตรและสอสารไดอยางม

ประสทธภาพ ๒. ใหรจกการแสดงออกทางดานอารมณ ซงจะชวยพฒนาบคลกภาพ ลดความเครยด ความวตกกงวล

เพมสมพนธภาพทอบอนและความเชอมนในตนเอง ๓. ชวยใหมสมาธและท าสงตาง ๆไดนาน ๔. ชวยใหจตใจละเอยดออน ซาบซ งกบเสยงดนตรรอบตว รจกสรางจนตนาการ ชวยสรางจนตนาการ

ทลกซ งใหแกผเลนและผฟง ๕. เพอผอนคลายความตงเครยด ๖. ฝกการเปนหวหนากลมในรายทสามารถเปนหวหนาไดด ๗. ชวยเราใหแสดงความรสกภายในไดอยางเหมาะสม ๘. ชวยยกระดบสตปญญา กอใหเกดความคดสรางสรรคและความงดงามแกจตใจได สาระส าคญ ดนตรมผลตอความรสกของมนษย ท าใหเกดความสนกสนานเพลดเพลน คลาย

ความเครยด ลดความกงวล เพมความคดสรางสรรคและความเชอมนในตนเอง เรยนรและยอมรบความสามารถตนเอง และผ อน เสยงดนตรเปนตวกระตนชนดหนงทท าใหมนษยเกดการปรบปรงหรอเปลยนแปลงพฤตกรรม

ศลปบ าบด (Art Therapy) แนวคด การใชศลปะเปนสอในการสนบสนนใหบคคลใดบคคลหนงมโอกาสแสดงออก มความคด

สรางสรรค รจกแกปญหา มความรสกทดตอตนเองและผอน ดงน นศลปบ าบดจงเปรยบเสมอนการเชอมเอาศลปะ และการบ าบดเขาดวยกน

วตถประสงค ๑. มโอกาสแสดงความคดสรางสรรค ๒. ท างานศลปะอยางสนกสนานตามความตองการ และตามธรรมชาตของตนเอง ๓. มโอกาสพฒนาทกษะดานศลปะ สงคม และอารมณควบคกนไป ๔. มพ นฐานความคดอนเปนประโยชนในการด ารงชวต ๕. รจกคดและ คนควาทดลองแสวงหาค าตอบ รจกแกปญหาและประนประนอม ๖. มการรบรเกยวกบความงาม ธรรมชาต และสงแวดลอม

~ 37 ~

๗. ไดรบการกระตน สงเสรมใหเกดจนตนาการ และสามารถแสดงออกในทางศลปะหลายรปแบบ จนเกดการท าประโยชนและน าไปใชในชวตประจ าวนได

สาระส าคญ ศลปะบ าบดเปนวธการชวยเหลอบคคลทมปญหาทางดานอารมณและจตใจ ซงเกดจากสภาพภายในและภายนอกจตใจของบคคลน น ศลปบ าบดเปรยบเสมอนเครองมอชนดหนงในการรกษา

กฬาบ าบด แนวคด การเลนกฬาจดเปนการออกก าลงกาย ทจ าเปนและส าคญส าหรบทกคน เพอใหมสขภาพสมบรณ

ชวยเสรมสรางความแขงแรงของกลามเน อ ชวยใหอวยวะตาง ๆ ของรางกายไดท างานตามธรรมชาต เสรมสรางระบบการไหลเวยนของโลหต ชวยในการรบใชน าพาออกซเจนไปบ ารงทกสวนของรางกาย ซอมแซมสวนทสกหรอช ารดและด ารงสภาพทปกตของรางกาย นอกจากน กฬายงเปนการฝกใหบคคลมวนยในตนเอง มน าใจเปนนกกฬา รแพ รชนะ รอภย

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกไดออกก าลงกาย เสรมสรางความเขมแขงของรางกาย ๒. เพอใหสมาชกไดผอนคลายความเครยด กระตนใหรางกายตนตว ๓. เพอใหสมาชกไดใชเวลาวางใหเกดประโยชน ๔. เพอเสรมสรางสมพนธภาพทด ความสามคคระหวางสมาชก

ละครบ าบด ( Drama therapy) เปนศาสตรทผสมผสานระหวางศลปะการละคร กบ จตวทยา เขามาใชในการบ าบดจตใตส านก

ละครบ าบดจะใชกระบวนการและเทคนคของละครทหลากหลายมาเปนสอกลางในการเชอมโยงความคด ความรสก และอารมณของแตละคนแลวใชเครองมอและเทคนคตางๆ ในการเขาถงความคด อารมณ ความรสก ใหคนไดแสดงออกมาเปนรปรางมองเหนและจบตองได ผทเขามาใชกระบวนการละครบ าบด มกเปนผทมปญหาหรอตองการพฒนา เชน พฒนาทกษะในการสอสาร การปรบตว การรจกตวเอง ความมนใจในตวเอง และพฒนาการเรยนร การอยรวมกนกบผอนโดยผานสอของละครและศลปะ

การท ากจกรรมละครบ าบดในแตละคร ง จะแบงเปน 3 สวน เรมดวย การวอรมอพ เพอความพรอมของรางกายและอารมณใหมการตนตวในการเรยนร แลวจงเคลอนไปสการส ารวจและการคนหาความเปนตวเอง สวนน จะใชเวลามากกวาสวนอนๆ เพราะเปนโอกาสทจะไดเขาไปสมผสกบความคด อารมณ ความรสกทศนคตและเรองราวแงมมตางๆของชวตของผถกบ าบด รวมถงประเดนปญหาในจตใจของแตละคน สวนสดทาย เปนชวงการจบข นตอนการบ าบด คอการพดคยแลกเปลยนประสบการณรวมกน เครองมอทใชในกจกรรม ไดแก หนากาก หนมอ การแสดงบทบาทตางๆ เกมทใชในกระบวนการละคร ทวงทาการเคลอนไหวของรางกาย การใชเสยง บทละคร การสรางหรอแตงเรองราว เพลง และอนๆ

ศาสนาบ าบด (การพฒนาจตใจ/สมาธ/วปสสนา) ศาสนาบ าบด คอ การน าหลกธรรมค าสงสอนตาง ๆ ในทางพระพทธศาสนามาขดเกลาจตใจและใช

เปนแนวทางในการด าเนนชวตใหแกสมาชกทเขารบการอบรม วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกไดเรยนรเกยวกบความส าคญและประโยชนของการพฒนาจตใจ ๒. เพอกลอมเกลาจตใจสมาชกใหดงามและเขมแขง อดทนตอสงยวยในทางเสอมเสย

~ 38 ~

ประโยชนของการพฒนาจตใจ ๑. ท าใหจตใจเขมแขง ควบคมตนเองใหอยเหนออ านาจกเลสทเยายวนได ๒. ท าใหมความสขม รอบคอบ อดทน และเชอมนตนเองสงข น ๓. ท าใหมความเพยรพยายามในการด าเนนชวตไปสความส าเรจมากข น

โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดทใชความรนแรง ๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดทเกยวของกบการใชความรนแรง วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดความผดทเกยวของกบการใชความรนแรง ๒.เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ

๒. ทกษะการเปลยนแปลงความเชอและคานยมทจะน าไปสความรนแรง วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมทกษะในการคด และใชสตปญญา ไตรตรองกอนตดสนใจแกไขปญหาทเกดข นกบตวเอง ๒. เพอใหสมาชกไดฝกการคดอยางมข นตอน สาระส าคญ ๑. ฝกใหสมาชกไดรจกการวเคราะหสาเหตของปญหา ๒. ฝกใหสมาชกรจกพจารณาแนวทางแกไขปญหา ๓. ฝกใหสมาชกรจกวเคราะหผลด และผลเสยของทางเลอกในการแกไขปญหา ๔. ฝกใหสมาชกรจกตดสนใจในการเลอกทางทมขอดมากทสด และมขอเสยนอยทสด ๕. ฝกใหสมาชกรจกประเมนผลอยางเทยงธรรม และพรอมทจะปรบปรงแกไข

โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบชวตและรางกาย ๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบชวตและรางกาย วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดความผดเกยวกบชวตและรางกาย ๒. เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ

สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ

~ 39 ~ ๒. ทกษะการเปลยนแปลงความเชอและคานยมทจะน าไปสความรนแรง

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมทกษะในการคด และใชสตปญญา ไตรตรองกอนตดสนใจแกไขปญหาทเกดข นกบตวเอง ๒. เพอใหสมาชกไดฝกการคดอยางมข นตอน สาระส าคญ ๑. ฝกใหสมาชกไดรจกการวเคราะหสาเหตของปญหา ๒. ฝกใหสมาชกรจกพจารณาแนวทางแกไขปญหา ๓. ฝกใหสมาชกรจกวเคราะหผลด และผลเสยของทางเลอกในการแกไขปญหา ๔. ฝกใหสมาชกรจกตดสนใจในการเลอกทางทมขอดมากทสด และมขอเสยนอยทสด ๕. ฝกใหสมาชกรจกประเมนผลอยางเทยงธรรม และพรอมทจะปรบปรงแกไข

โปรแกรมการแกไขผกระท าผดเกยวกบทรพย ๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบทรพย วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดความผดเกยวกบทรพย ๒. เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ ๒. การประสบความส าเรจดวยสมมาอาชวะ วตถประสงค ๑. เพอปรบเปลยนทศนคตพฤตกรรมใหรกการท างานและประกอบอาชพสจรต ๒. เพอใหมความรและพฒนาทกษะในการประกอบอาชพตามความถนดและตามความตองการของตลาดแรงงาน สามารถน าไปประกอบอาชพไดภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ผตองขงทกระท าผดเกยวกบทรพยทกระท าผดโดยความจ าเปนสวนใหญจะท าผดเพราะปญหาทางเศรษฐกจ ไมมอาชพทจะเปนทมาของรายไดเล ยงชพ และครอบครว หรอมรายไดไมเพยงพอ จงไปลกทรพย หรอจ าหนายยาเสพตด ดงน น การแกไขฟนฟผตองขงกลมน จงตองเนนหนกการฝกอาชพ ใหมความรและทกษะในการประกอบอาชพ เพอจะไดมอาชพเล ยงตนเองไดและไมกลบไปกระท าผดอก

~ 40 ~ โปรแกรมการแกไขผคายาเสพตด ๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดเกยวกบยาเสพตด วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดเกยวกบยาเสพตด ๒. เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ ๒. พษภยผลกระทบของยาเสพตด วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกไดรบรถงผลกระทบทเกดจากการเขาไปยงเกยวกบยาเสพตดและรบรถงพษภยจากยาเสพตด ๒. เพอปลกฝงใหสมาชกเกดความรกตนเอง ครอบครวและประเทศชาต

สาระส าคญ ๑.สอนใหสมาชกเรยนรและตระหนกถงโทษและพษภยจากยาเสพตด ๒.สอนใหสมาชกไดเขาใจวาการเขาไปยงเกยวกบกระบวนการคายาเสพตดน นไมรอดพนจากการจบกมจากเจาหนาทของรฐ ๓. เทคนคการปฏเสธและหลกหนเครอขายยาเสพตด วตถประสงค

เพอใหสมาชกสามารถปเสธเพอนหรอบคคลใกลชดในสถานการณทอาจถกชกชวนใหเขาไปเกยวของกบยาเสพตด ไดถกตองตามข นตอนการปเสธ สาระส าคญ สมาชกจะตองเรยนรและเขาใจการปเสธผอนไดอยางถกวธโดยมหลกการปเสธ ดงน ๑. ปเสธอยางจรงจงท งทาทาง ค าพด และน าเสยง เพอแสดงความต งใจอยางชดเจน ๒. ใชความรสกเปนขออางประกอบเหตผล เพราะการใชเหตผลอยางเดยวมกจะถกหกลางดวยเหตผลอน จงควรอางความรสกประกอบดวยกจะท าใหโตแยงไดยากข น ๓. เมอถกคะย นคะยอหรอสบประมาท ไมควรหวนไหว ควรรวบรวมสตแลวเลอกวธตอไปน ๓.๑ ปเสธซ าโดยไมตองใชขออาง พรอมท งหาทางเลยงจากเหตการณไป ๓.๒ การตอรองโดยการหากจการอนมาทดแทน ๓.๓ การผดผอนโดยขอยดเวลาออกไปเพอใหผชกชวนเปลยนความต งใจ

~ 41 ~ โปรแกรมการปรบพฤตกรรมผกระท าผดอนเนองมาจากการดมสรา ๑. การใหความรกฎหมายทเกยวของกบเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮอล วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดเกยวกบเครองดมทมสวนผสมของแอลกอฮลล ๒. เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ ๒. พษภยและผลกระทบจากการดมสรา วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกรบรถงพษภยและผลกระทบจากการดมสรา ๒. เพอเปนการยบย งความคดทจะกลบไปกระท าผดข นอก สาระส าคญ จดกจกรรมใหความรและพธสาบานตนใหแกสมาชกเพอใชเปนกรอบในการควบคมตนเองของสมาชก วธด าเนนการ - จดพธสาบานตน เชน การดมน าสาบาน และกลาวปญาณตนตอหนาสงศกดสทธทสมาชกเคารพนบถอ โดยสาบานวาสมาชกจะไมเขาไปเกยวของกบสรา ยาเสพตดอก ไมวาทางตรงหรอทางออม - พธดงกลาวควรเปนพธการทศกดสทธ จดในหองทเปนสวนตว สงบเงยบ อาจนมนตพระสงฆมารวมในพธดวย โปรแกรมยตธรรมน าสนตสข ๑. ความรเกยวกบกฎหมายคดความมนคง

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดความมนคง ๒. เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมาย

เพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ

~ 42 ~ ๒. สนตศกษา

วตถประสงค เพอใหผเขาอบรมสามารถอยรวมกบผอนไดอยางสนตสข ลดปญหาความขดแยงทเกดข นภายในจตใจ

สาระส าคญ ศกษาความหมายและแนวคดหลกเกยวกบสนตสข และสนตภาพ ปญหาความขดแยงและความรนแรงในระดบครอบครว ชมชน ชาต และระหวางประเทศ การจดการความขดแยงโดยสนตตามหลกการอสลาม

๓. ศาสนาอสลามกบแนวทางสนตสข

วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกน าหลกศาสนาอสลามไปปรบใชในการคด ใชสตปญญา ไตรตรองกอนตดสนใจแกไข

ปญหาทเกดข นกบตวเอง และฝกการคดอยางมข นตอน ๒. เพอใหสมาชกสามารถน าหลกค าสอนศาสนาของอสลามมาปรบใชในการด าเนนชวต ในการสราง

สนตภาพและความสามคคแกคนในชาตไดอยางเหมาะสม สาระส าคญ ฝกใหสมาชกไดน าหลกค าสอนของศาสนาอสลามมาใชในการวเคราะห สาเหตของปญหา รจก

พจารณาแนวทางแกไขปญหา รจกวเคราะหผลดและผลเสยของทางเลอกในการแกไขปญหา ตดสนใจในการเลอกทางทมขอดมากทสดและมขอเสยนอยทสด เพอสามารถปบตตามกฎเกณฑการอยรวมกนในรปของกฎระเบยบหรอกฎหมาย และมคณธรรม จรยธรรมในการชวยเหลอเก อกลกน การมสวนรวมกจกรรมตาง ๆ ของสงคม ท าใหประชาชนสามารถอยรวมกนอยางสนตสข โปรแกรมการแกไขผกระท าผดซ า ๑. การใหความรเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษในคดความผดทเกยวของ (แยกตามประเภทคดทกระท าผดซ า) วตถประสงค ๑. เพอใหสมาชกมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายและบทลงโทษจากการกระท าผดในคดตาง ๆ ๒.เพอใหสมาชกเกดความตระหนกและระมดระวงไมใหมการกระท าความผดซ าอกภายหลงพนโทษ สาระส าคญ ตามมาตรา ๖๔ ตามประมวลกฎหมายอาญา ระบไวอยางชดเจนวา “บคคลจะแกตววาไมรกฎหมายเพอใหพนจากความรบผดชอบในทางอาญาไมได...” ดงน นจงตองมการใหความร ความเขาใจทางดานกฎหมายและบทลงโทษ หากบคคลใดไดท าการละเมดตอบคคลอน ท งน เพอเปนการปองปรามไมใหมการกระท าผดซ าอกภายหลงพนโทษ การประเมนความร ทศนคต ทกษะและพฤตกรรม หลงการเขาโปรแกรม ๑. การใหค าปรกษาเปนรายบคคล (Individual Counseling) สาระส าคญ การใหค าปรกษาเฉพาะราย คอ การพดคยระหวางผใหค าปรกษาแนะน า (Counselor) กบผมปญหา ซงเปนผรบค าปรกษา (Counselee) เพอชวยใหเขาเกดความคดและมองเหนการปบตทแกไขหรอคลคลายปญหาของเขาได การใหค าปรกษา แนะน า เปรยบเสมอนกระบวนการใหความชวยเหลอดวยวธการสมภาษณ

~ 43 ~ ทตองใชเวลาตอเนองกน ขณะเดยวกนการใหค าปรกษาแนะน ากจะชวยพฒนาจตใจใหมความเปนผใหญ รจกอดทน ตอสกบปญหาและสามารถพงตนเองได

๒. การใหค าปรกษาเปนรายกลม (Group Counseling) สาระส าคญ การใหค าปรกษาเปนรายกลม เปนการใชกระบวนการกลมชวยใหสมาชกรจก เขาใจ และยอมรบตนเองอยางแทจรง ใหสามารถหาทางออกในการแกไขปญหาความขดแยงภายในจตใจของตนได ซงจะน าไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปในแนวทางทเหมาะสม นอกจากน ยงไดน ากระบวนการกลมรปแบบตาง ๆ มาใชผสมผสานอกดวย เชน

กลมระบายความคบของใจ (Ventilation) เพอใหสมาชกไดมโอกาสระบายความคบของใจในปญหาของตนเอง ใหกลมไดชวยกนแนะน าแกไข

ซงจะชวยกนพฒนาทศนคต ลดความตงเครยดและความวตกกงวล กลมบนเทงบ าบด (Therapeutic Recreation Group) เพอใหสมาชกไดรบการปรบเปลยนพฤตกรรม สรางสมพนธภาพ เกดความสามคค คลายอารมณความ

ตงเครยด สนใจสงแวดลอม มคตเตอนใจ กอใหเกดความคดสรางสรรค ฝ กหดการเปนผน า – ผตาม ทราบวธการปบตตนใหอยในขอบเขตทสงคมยอมรบ รจกบ าเพญตนใหเปนประโยชนตอหมคณะ สรางเสรมความเชอมน ความมคณคาในตนเองมากข น ชวยสมรรถภาพทางรางกายและจตใจใหดข น โดยการเลนเกมและสนทนาการตาง ๆ

กลมสงเสรมความร เพอใหสมาชกไดรบรขอมลขาวสาร ความรทเปนประโยชนตอการด าเนนชวต ทนตอเหตการณ มการ

แลกเปลยนความคด ไดรบความเพลดเพลน เกดความคนเคยและมสมพนธภาพทดในกลม เชน อานหนงสอสารคด เลาเรอง เปนตน ๓. การใหค าปรกษาเปนกลมกบการประยกตใช การใหค าปรกษาเปนกลม (Group Counseling) เปนกระบวนการในการใหความชวยเหลอ ตอผรบบรการทจดข นเปนกลม ซงโดยปกตแลวขนาดของกลมจะมระหวาง ๖-๘ คน โดยมงแกปญหาของสมาชกแตละคนโดยอาศยความสมพนธภายในกลมทมบรรยากาศอบอนมการยอมรบ มความไววางใจและความเขาใจซงกนและกนอนจะท าใหสมาชกไดพดถงตนเองและปญหาของตนออกมา โดยมเพอนสมาชกชวยใหก าลงใจและสนบสนนเกยวกบการจดการกบปญหาของตน แกปญหารวมกน ปรกษาหารอซงกนและกนเปนกลมโดยมผใหค าปรกษารวมอยดวย วธการดงกลาวสมาชกในกลมจะมโอกาสไดแสดงออกเกยวกบความรสกและความคดเหนของแตละคน เปนการระบายความรสกขดแยงในจตใจ ไดส ารวจตนเอง ไดฝกการยอมรบตนเองกลาทจะเผชญปญหา และไดใชความคดในการแกปญหาหรอปรบปรงตนเอง กบท งไดรบฟงความรสกและความคดเหนของผอน และไดตระหนกวาผอนกมความรสกขดแยงหรอความคดเหนเชนเดยวกบตน ไมใชเขาคนเดยวทมปญหา ๔. การใหค าปรกษาเปนกลมในเรอนจ าและทณฑสถาน การใหค าปรกษาอาจน ามาประยกตใชเปนเครองมอในการอบรมแกไขผตองขงหรอลดปญหาการละเมดกฎเกณฑของเรอนจ าและทณฑสถาน โดยใชกลวธสงเสรมพฒนาการ (Developmental Counseling)

~ 44 ~ เพอชวยใหผตองขงมพฒนาการทด มความรสกตอตนเองและคานยมทถกตอง มความเขาใจและยอมรบการเปลยนแปลงของสภาพการณตางๆ สามารถด าเนนชวตไดตอไปโดยไมทอแทส นหวงและสามารถปรบตวได ซงจะชวยลดปญหาและความขดแยงตางๆ ทอาจจะเกดข นไดในระหวางถกคมขง การใหค าปรกษาเปนกลม (Group Counseling) น ามาใชในการแกไขฟนฟผตองขงกระท าผดซ าของเรอนจ าและทณฑสถาน โดยมความมงหมายดงน

๑. เพอการพฒนาทศนคต ศลธรรม จรยธรรม ความคด ทาท อารมณและจตใจของผตองขงโดยใชพลงกลมเปนเครองมอในการกระตนจตส านกในการปรบตนเปนพลเมองด เนองจากความคดและการกระท าเปนสงทเกยวเนองกน

๒. เพอแกไขปรบปรงพฤตกรรมของผตองขงใหเปนไปในทางทพงปรารถนา เชน การปรบตวกบบคคล ครอบครว ใหผตองขงมความพรอมและสามารถอยกบสงคมภายนอกโดยไมหวนกลบไปกระท าผดซ าอก การใหค าปรกษาเปนกลมถกน ามาใชเครองมอในการแกไขฟนฟผตองขงกระท าผดซ า เพอลดปญหาการกระท าผดซ าอกไดอยางมประสทธภาพ โดยกอนทจะไดรบการปลอยตวควรใหผตองขงไดแลกเปลยนความคดเหนในปญหาของแตละคนรวมคดแกไขปญหาและรบค าแนะน ารวมกน โปรแกรมเฉพาะส าหรบนกโทษเดดขาดคดความผดเลกนอย (พกโทษกรณพเศษ) ๑. หลกสตรการสงเสรมการเรยนร (กจกรรมทสงเสรมการฟง พด อาน เขยน)

การเรยนรเปนกระบวนการทเกดข นกบมนษยตลอดชวต และไมจ ากดวาจะอยในสถานทใด แมแตในเรอนจ า หากทกคนตระหนกและใหความส าคญตอการพฒนาทรพยากรบคคลทยงถอเปนสวนหนงของสงคมเมอพวกเขาเหลาน พนโทษออกไปใชชวตอยรวมกบผอนในสงคม จะพบวากระบวนการสงเสรมการเรยนรเปนสงส าคญทจะชวยพฒนาความคด พฤตกรรมและศกยภาพทตนเองมออกมาใชใหเกดประโยชน ผตองขงกคอผทสามารถพฒนาตนเองและถอเปนผเรยนทควรไดรบการสงเสรม ผานกจกรรมทมการเสรมแรงในทางบวก

ค าจ ากดความทนกจตวทยา คมเบล (Gregory A Kimble) กลาววา "การเรยนรคอการเปลยนแปลงศกยภาพแหงพฤตกรรมทคอนขางถาวร ซงเปนผลมาจากการฝกหรอการปฏบตทไดรบ การเสรมแรง (Learning as a relatively permanent change in behavioral potentiality that occurs as a result of reinforced practice) "

จากความหมายของการเรยนรขางตนแยกกลาวเปนประเดนส าคญได ๕ ประการ คอ ๑ การทก าหนดวา การเรยนรคอการเปลยนแปลงพฤตกรรม กแสดงวาผลทเกดจากการเรยนร จะตอง

อยในรปของพฤตกรรมทสงเกตได หลงจากเกดการเรยนรแลว ผเรยนสามารถท าสงหรอเรองทไมเคยท ามากอนการเรยนรน น

๒ การเปลยนแปลงพฤตกรรมน น ตองเปนการเปลยนแปลงคอนขางถาวร น นกคอ พฤตกรรมทเปลยนไปน นจะไมเปนพฤตกรรมในชวงส น หรอเพยงชวคร และในขณะเดยวกนก ไมใชพฤตกรรมทคงททไมเปลยนแปลงอกตอไป

๓ การเปลยนแปลงพฤตกรรมดงกลาว ไมจ าเปนตองเปลยนไปอยางทนททนใด แตมนอาจเปนการเปลยนแปลงศกยภาพ (Potential) ทจะกระท าสงตาง ๆ ตอไปในอนาคต การเปลยนแปลง ศกยภาพน อาจแฝงอยในตวผเรยน ซงอาจจะยงไมไดแสดงออกมา เปนพฤตกรรมอยาง ทนททนใดกได

๔ การเปลยนแปลงพฤตกรรม หรอการเปลยนแปลงศกยภาพในตวผเรยนน นจะเปนผลมาจากประสบการณหรอการฝกเทาน น การเปลยนแปลงพฤตกรรม หรอศกยภาพอนเนองมาจากสาเหตอนไมถอเปนการเรยนร

~ 45 ~

๕ ประสบการณหรอการฝกตองเปนการฝกหรอปบตทไดรบการเสรมแรง (Reinforced practice) หมายความวา เพยงแตผเรยนได รบรางวลหลงจากทตอบสนอง กจะใหเกดการเรยนรข นในแงน ค าวา "รางวล" กบ "ตวเสรมแรง" (Reinforce) จะใหความหมายเดยวกน ตางกคอหมายถงอะไรบางอยางทบคคลตองการ ปจจยส าคญในสภาพการเรยนร ในสภาพการเรยนรตางๆ ยอมประกอบดวยปจจยทส าคญ ๓ ประการ ดวยกน คอ

๑. ตวผเรยน (Learner) ๒. เหตการณหรอสถานการณทเปนตวเรา (Stimulus Situation) ๓ การกระท าหรอการตอบสนอง Action หรอ Response

พฤตกรรมของการเรยนร จ าแนกออกไดเปนประเภทใหญ ๆ ได ๔ แบบ ดวยกน คอ สบคนจาก https://www.novabizz.com/NovaAce/Learning/Learning_Process.htm

๑) การเรยนรสงกป (Conceptual Learning) ผเรยนตองเรยนรสงทคลายกน สามารถสรปความ เหมอนและแยกความแตกตางได

๒) การเรยนรทกษะ (Skill Learning) การเรยนรความเชอมโยงของสงเราและความสามารถ ตอบสนองสงเราไดอยางถกตอง

๓) การเรยนร เจตคต (Attitude toward Learning) เปนความรสกเชอ ศรทธาตอสงหนงสงใด เครองมอในการวดเจตคต คอ การสมภาษณ สงเกต การแสดงความรสก ฯลฯ

๔) การเรยนรการแกปญหา และวธคดทถกตอง (Problem solving and Thinking) ในจ านวนการเรยนรท ง ๔ ประเภทน การเรยนรสงกปและทกษะจะเกดข นไดงายกวาการเรยนร

เจตคต ทศนคต และการเรยนรการแกปญหาและการคด - การเรยนรสงกปชวยพฒนาบคคลใหเกดความรอบรเกยวกบกฎเกณฑและปญหาวชาตาง ๆ - การเรยนรทกษะชวยใหเกดความคลองแคลวทางกลไก และท าใหผลการกระท ามประสทธภาพ - การเรยนรเจตคต ทศนคตจะมผลตออารมณความรสกและแรงจงใจนบเปนรากฐานของการทจะ

พฒนาคนใหมความฝกใฝคนควา หรอทจะท าใหเกดทกษะและสงกป - การเรยนรการแกปญหาและวธคดทถกตอง จะเปนรากฐานทจะพฒนาบคคลใหสามารถแกปญหา

การปรบตวและปรงแตงใหเปนบคคลประเภทสรางสรรค (Creative people) ทสงคมปรารถนา ขอบขายเนอหา ขอบขายเน อหา ประกอบดวย

ตอนท ๑ การพฒนาทกษะดานการอาน เพราะการเรยนรไมไดเกดข นไดเฉพาะในหองเรยนเทาน น แตมอยทกๆทรอบตวเรา ความรทม

ประโยชนในชวตประจ าวนทหาไดงายๆ ซงตองเปนหนงสอทมประโยชนจงจะถอไดวาเปนหนงสออานนอกเวลา เชน เรองส น นตยสาร หนงสอนวนยาย ฯลฯ ความรทไดจากการอานหนงสออานนอกเวลาน นเปนความรรอบตว สามารถใชประโยชนไดในหองเรยนและในชวตประจ าวนได วตถประสงคการเรยนร

๑) เพอใหเกดทกษะในการอานหนงสอ รกการอาน รจกการคนควาหาความร ประสบการณจาก แหลงเรยนรในหองสมด ๒) เพมพนความรความเขาใจเพอใหมความรรอบตวทสามารถน าความรทไดไปใชประโยชนใน ชวตประจ าวน ๓) เพอใชเวลาวางใหเกดประโยชน

~ 46 ~

๔) ชวยใหไดรบความสนกสนานเพลดเพลน ๕) ชวยสรางจตนาการ และความคดสรางสรรค ๖) ชวยปลกฝงคณธรรมเจตคตและแบบอยางทด โดยใหเรอนจ า อาจารยจาก กศน. รวมกนคดเลอกหนงสอทใชในการอานในหลกสตร อยางนอย

๑๐ เลม ทมเน อหาสงเสรมในดานตางๆ ประกอบดวย ๑.๑ ดานการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ๑.๒ ดานการพฒนาทกษะวชาชพหรอแรงบนดาลใจในการประกอบอาชพ ๑.๓ ดานความเสยสละตอสวนรวม และความรกประเทศชาต ๑.๔ ดานชวประวตบคคลส าคญทเปนตนแบบในการด าเนนชวต ๑.๕ ดานอนๆ ทเปนประโยชนตอการด ารงชวต สอดคลองกบวถชวตของตนเอง ฯลฯ ตอนท ๒ การพฒนาทกษะดานการฟง และการพด โดยการเขารวมกจกรรมทเนนการเรยนร

เกยวกบการฟงและการพด ท งการฟงจากระบบเสยงตามสายของเรอนจ า การชมภาพยนตร รายการโทรทศน ละคร การฟงจากการบรรยายของเจาหนาทหรอวทยากรภายนอก ตลอดจนการมงเนนใหน าสงทไดฟงหรออานมาเรยบเรยงความคดรวบยอดเพอสามารถออกมาพดเลาเรอง ประสบการณในชวตใหกบผอนได โดยเน อหาของการฟงและการพด ในสาขาวชาความรตางๆ โดยการพด อาจน าความรทไดจากการอาน และการฟง มาพดเพอใหแงคด สะทอนสงคม และชวต ซงโดยรวมการพดควรมเน อหาสงเสรมในดานตางๆ ประกอบดวย

๒.๑ ดานการสงเสรมความรกในสถาบนชาต ศาสนา พระมหากษตรย ๒.๒ ดานปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ๒.๓ ค าสอนของ ‘พอ‘ ในหลวงรชกาลท ๙ แรงบนดาลใจ เรองการด าเนนชวต และการท างาน ๒.๔ ดานการสงเสรมสขภาพและการหลกเลยงอบายมข ๒.๕ ดานการประกอบอาชพ ๒.๖ ดานภมปญญาชาวบาน ๒.๗ ดานอนๆ ทเปนประโยชน ตอนท ๓ การพฒนาทกษะดานการเขยน เพราะการเขยนเปนศลปะ ใชภาษาเปนสอในการถายทอด

อารมณ ความรสกนกคด และจนตนาการออกมาเปนลายลกษณอกษรใหผอานเขาใจโดยอาศยประสบการณและทกษะตาง ๆ ทกษะการเขยนจงเปนสงส าคญอยางยงทผตองขงควรไดรบการพฒนาล าดบความคดและเรยบเรยงผานตวอกษร โดยตองฝกใหผตองขงเขยนสรปสงทไดจากการอาน การฟง การพด โดยท าบนทกรกการอาน หรอบนทกการเรยนรสงเจาหนาทหรออาจารยทกวน

ตวชวด ๓.๑ ผตองขงมความสามารถในการฟง พด อาน เขยน ไดอยางเขาใจและสามารถน าไปใชในโอกาส

ตางๆ ไดอยางเหมาะสม ๓.๒ ผตองขงมความร ความเขาใจ และไดรบการเพมพนทกษะดานการอาน การฟง เพอน าความร

สาระประโยชนมาพฒนาตนเอง และสามารถพด และเขยนสรปใจความส าคญ ความคดรวบยอด ตลอดจนคดวเคราะห แยกแยะในประเดนตางๆ จากขอมลทไดรบอยางถกตองและเหมาะสม

๓.๓ ปบตตนเปนผมมารยาทในการฟง พด อาน และเขยน เพอการสอสารกบผอน ๓.๔ ผตองขงมความกลาแสดงออกอยางเหมาะสม สามารถเลาเรอง แสดงความคดเหน และแสดง

ความรสกของตนเองตอทสาธารณะ

~ 47 ~

เวลาเรยน ใชเวลาเรยนและท ากจกรรมตลอดหลกสตรสงเสรมการเรยนร ไมนอยกวา ๔๐ ชวโมง แบงออกเปนการจดชวโมงเรยนและท ากจกรรมจ านวน ๕ ชวโมงตอวน รวมจ านวน ๘ วน ชวงเชา ๓ ชวโมง และบาย ๒ ชวโมง

เนอหาหลกสตรสงเสรมการเรยนรส าหรบผตองขง

วนท รายละเอยดหลกสตร เครองมอทใช วทยากร วนท ๑

เชา (ภาคทฤษฎ)

- การประเมนผลกอนเรยน เพอวดระดบความร ความสนใจ และทศนคตตอการพฒนาตนเองดานการอาน - หลกการอานและการสรปความคดรวบยอดจากการอาน - คณประโยชนของการอานคอหนาตางแหงโลกกวาง - เคลดลบส าหรบการเลอกหนงสอด มสาระ ไดประโยชน

- แบบประเมนผลกอนเรยน

เจาหนาทเรอนจ า/กศน.

บาย (ภาคปบต)

- กจกรรมเลอกหนงสอทใชในหองสมด และ เตรยมท ากจกรรมหนงสอพดได/เลาเรองใหเพอนฟง

- หนงสอด มสาระ เจาหนาทเรอนจ า/กศน

วนท ๒ เชา – บาย (ภาคปบต)

ฝกภาคปฏบต - กจกรรมหนงสอพดได/เลาเรองใหเพอนฟง/ การเขยนสรปบทเรยนทไดจากหนงสอทอาน - การประเมนผลหลงเรยน

- แบบประเมนผลหลงเรยน

เจาหนาทเรอนจ า/กศน

วนท ๓ เชา-บาย

(ภาคทฤษฎ) - การประเมนผลกอนเรยน เพอวดระดบความร ความสนใจ และทศนคตตอการพฒนาตนเองดานการฟงและการพด - ทกษะการฟงและการเปนผพดทด

- แบบประเมนผลกอนเรยน

เจาหนาทเรอนจ า/กศน

บาย (ภาคปบต)

- ฝกการพดในทสาธารณชน - เครองเสยง เจาหนาทเรอนจ า/กศน

~ 48 ~

วนท รายละเอยดหลกสตร เครองมอทใช วทยากร วนท ๔

เชา (ภาคทฤษฎ)

หลกการพดและการประกาศเสยงตามสาย - การเตรยมขอมล - บทในการประกาศ - หลกการและวธการในการผลตสอขอมล / บทส าหรบประกาศ - การใชเสยงภาษาไทย จงหวะในการพด การประกาศเสยงตามสาย ตลอดจนการพดในทสาธารณะไดอยางถกตองและเปนมออาชพ

เจาหนาทเรอนจ า/กศน

บาย (ภาคปบต)

- การฝกปบตเขยนขอมลส าหรบใชประกาศผานเสยงตามสายและฝกพดตามขอมลทไดเตรยมไว

เสยงตามสายของเรอนจ า

เจาหนาทเรอนจ า/กศน

วนท ๕ เชา

- ชมภาพยนตรแลวใหใบงานเพอท ากจกรรมการเรยนร

ภาพยนตร เจาหนาทเรอนจ า/กศน

บาย - ท ากจกรรมเดยว/ กจกรรมกลมจากการชมภาพยนตร - บนทกสรปผลทไดจากการท ากจกรรม

ใบงานเดยว/ใบงานกลม

เจาหนาทเรอนจ า/กศน

วนท ๖ เชา - รปแบบการจดบอรดสงเสรมการเรยนร/จด

บอรดอยางไรใหนาสนใจ กจกรรมกลม เจาหนาท

เรอนจ า/กศน บาย - กจกรรมการแบงกลมจดบอรดประชาสมพนธ

ใหความรในหวขอทก าหนด เพอฝกการท างานเปนทม - บนทกสรปผลทไดจากการจดบอรด

กจกรรมกลม เจาหนาทเรอนจ า/กศน

วนท ๗ เชา - เปด Youtube เพอสรางแรงบนดาลใจดาน

อาชพใหผตองขง ชมคลปจากYoutube

เรองเกยวกบอาชพตางๆ เจาหนาทเรอนจ า/กศน

บาย - กจกรรมตลาดนดไอเดย ใหคดอาชพทตองการท าหลงพนโทษ โดยออกแบบชวตของตนเองทตองการเปน

กจกรรมกลม เจาหนาทเรอนจ า/กศน

วนท ๘ เชา - การฝกทกษะการเขยนเชงสรางสรรค ในหวขอ

“อนาคตก าหนดไดดวยตวเราเอง” น าความรและสงทไดจากการท ากจกรรมมาประมวลเปนงานเขยนเพอวางแผนอนาคตของตนเอง

ใบงานเดยว เจาหนาทเรอนจ า/กศน

บาย - ฝกการพดสงทไดเขยนไวใหเพอนและ อาจารยฟง - การประเมนผลหลงเรยน

แบบประเมนผลหลงเรยน

เจาหนาทเรอนจ า/กศน

~ 49 ~

การวดและประเมนผล ประเมนผลกอนเรยน เพอใหทราบระดบความร ความสนใจของผตองขงวาสามารถฟง พด อาน เขยนไดดระดบใด

เพอน าขอมลมาใชในการคดเลอกสอและวางแผนการจดกจกรรมใหเหมาะสมกบผตองขงทเขาหลกสตรในระดบเดยวกน

ประเมนผลระหวางเรยน ระหวางการจดการเรยนร เจาหนาท/ครผสอน สามารถพจารณาความสามารถในการเรยนร

ในแตละคน ซงสามารถประเมนไดหลายวธ เชน การสงเกต การตอบค าถาม การพดคย การตรวจผลงาน การท าใบงานตางๆ การมสวนรวมในกจกรรม

ประเมนผลหลงเรยน เปนการประเมนผลในภาพรวมท งหมด โดยเจาหนาทและครผสอนสามารถใชแบบทดสอบ

หรอตรวจสอบเอกสารหลกฐาน จากคะแนนของใบงานตางๆ รวมท งการประเมนผลความพงพอใจของผตองขงหลงเรยน

การจบหลกสตร ๑. ผตองขงตองเขารวมในทกกจกรรมของหลกสตร ๒. ผตองขงทเขาหลกสตรตองผานเกณฑการประเมนไมนอยกวา ๘๐ คะแนน ๓. ผตองขงจะไดรบใบประกาศนยบตรเพอน าไปใชในการเลอนช นได

๒. การเตรยมความพรอมกอนปลอย (การฟนฟจตใจ การวางแผนชวต การสงเคราะหหลงปลอย แนะน าอาชพ) การด าเนนงานตามหลกสตร ๑. การเสรมสรางสมรรถภาพทางรางกาย มวตถประสงค เพอใหผตองขงไดมความพรอม ทางดานรางกาย มความแขงแรง อดทน มระเบยบวนย เปนการเตรยมพรอมเพอเขาสกจกรรมอน ประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ ดงน - การฝกระเบยบแถว การฝกระเบยบวนยประจ าวน ฯลฯ - การออกก าลงกายบรหาร - การเลนกฬาและนนทนาการ - กจกรรมคนหาสาระและคณคาชวต Walk Rally for Life ๒. การพฒนาดานจตใจ มวตถประสงค เพอปลกฝงคณธรรม จรยธรรม สรางจตส านก และความเขมแขงในดานจตใจ ประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ ดงน - ทกษะในการใชชวต ไดแก การเสรมสรางความเขมแขงทางจตใจ การเหนคณคาในตนเอง ทกษะการปเสธ ทกษะการตดสนใจและแกปญหา ฯลฯ - อบรมหลกสตรตามลทธศาสนาแบบเขมขน โดยเชญวทยากรท เปนผสอนศาสนาของ แตละศาสนาและจดอบรมตามความเหมาะสม เชน ศาสนาพทธ มการฝกวปสสนากรรมฐาน เปนตน ๓. การฝกทกษะอาชพ มวตถประสงค เพอเสรมสรางความรเกยวกบอาชพอสระและอาชพระยะส น ใหสามารถน าไปประกอบอาชพภายหลงพนโทษ ท งน ข นอยกบความตองการของตลาดแรงงานและความสมครใจของผตองขง ก าหนดไว ๕ อาชพ

~ 50 ~

๔. การพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมความสมพนธในครอบครว มวตถประสงค เพอเสรมสรางและพฒนาความร ความเขาใจ ตลอดจนสรางเสรมความมนใจและความมงมนในการปรบตนเปนพลเมองดของสงคม โดยไมหวนกลบมากระท าผดซ าอก ประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ ดงน - อบรมใหความร เกยวกบกฎหมายเบ องตนท ใช ในชวตประจ าวนและเงอนไขในการ คมประพฤต ฯลฯ - การใหความรในการใชชวตพอเพยงตามแนวพระราชด าร - การใหค าปรกษาและการแนะแนวทางดานการประกอบอาชพ เชน แนะน าแหลงงาน การหางานท า การสมครงาน หนวยงานทใหบรการทางสงคม - การจดกจกรรมครอบครวสมพนธ เพอสรางความสมพนธในครอบครว แบงเปน กจกรรม เจาหนาทพบญาต และ ใหญาตพบผตองขงเพอพดคยและมกจกรรมรวมกน

สปดาหท ๑ เนนการเสรมสรางสมรรถภาพทางรางกายและการพฒนาทางดานจตใจ เพอพฒนาทกษะทางดานรางกาย การมวนย การรบทบาทหนาทของตน การรจกเสยสละเพอสวนรวม ตลอดจนปลกฝงคณธรรม จรยธรรม สรางจตส านก และการสรางความเขมแขงในดานจตใจ

สปดาหท ๒ เนนการใหความรเกยวกบอาชพอสระและอาชพระยะสน เพอสามารถน าไปประกอบอาชพภายหลงพนโทษได ท งน ข นอยกบความตองการของตลาดแรงงานและความสมครใจของผตองขง

สปดาหท ๓ เนนการพฒนาคณภาพชวตและสงเสรมความสมพนธในครอบครวมวตถประสงคเพอเสรมสรางและพฒนาความร ความเขาใจ ตลอดจนสรางเสรมความมนใจและความมงมนในการปรบตนเปนพลเมองดของสงคม โดยไมหวนกลบมากระท าผดซ าอก

** หมายเหต ตารางกจกรรมสามารถปรบไดตามความเหมาะสม แตตองครอบคลมใหครบท ง ๔ ดาน

~ 51 ~ การรายงานผลแนวทางการแกไขฟนฟผตองขงตามลกษณะแหงคดและพฤตการณการกระท าผด แบบฟอรมการรายงานผล ประกอบดวย

๑. โครงการทผานการอนมตจากผบงคบบญชา (ผบญชาการเรอนจ า/ผอ านวยการทณฑสถาน) ๒. ตารางหลกสตรการฝกอบรม (แบบฟอรมท ๑) ๓. บญชรายชอผตองขงทเขาโปรแกรม (แบบฟอรมท ๒) ๔. แบบประเมนผลการเปลยนแปลงทศนคต และพฤตกรรมของผตองขง (แบบฟอรมท ๓) ๕. แบบประเมนความคดเหนของผตองขงตอการเขารวมโปรแกรมแกไขฟนฟ (แบบฟอรมท ๔) ๖. แบบรายงานผลการจดโปรแกรมแกไขฟนฟผตองขง และภาพถาย (แบบฟอรมท ๕) ๗. แบบรายงานการใชจายงบประมาณ (แบบฟอรมท ๖)

~ 52 ~

(แบบฟอรม ๑ ) การด าเนนงานโปรแกรม.................................

เรอนจ า / ทณฑสถาน...................... (ระหวางวนท ..............................)

วนท

หลกสตร / เนอหา เวลา

วทยากร

~ 53 ~

(แบบฟอรม ๒) บญชรายชอผตองขงโปรแกรม.......................................

ล าดบ ชอ - สกล อาย ตองโทษ

ครงท คด ก าหนดโทษ วนพนโทษ หมายเหต

~ 54 ~

(แบบฟอรม ๓) แบบประเมนผลการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมของผตองขง

ส าหรบเจาหนาท

ระดบความกาวหนา ดขน

เหมอนเดม

แยลง

๑. ทศนคตและพฤตกรรมโดยรวม ๒. การมสวนรวมท ากจกรรมในกลม ๓. การมปฏกรยาและบทบาทในกลมอยางเหมาะสม ๔. การท างานทมอบหมายส าเรจ ๕. ระดบของความเหนใจผเสยหาย ๖. ระดบการส านกในสงทตนไดกระท าผดลงไป ๗. การพฒนาแนวคดทจะแกไขความผดพลาดของตนเอง ๘. ระดบของการลดการปฏบตหรอเขาขางตนเอง โทษผอน

ในการกระท าผด ๙. การเรยนรสาเหตชกน าไปสการกระท าผด ๑๐. ทราบถงปจจยเสยงทน าไปสการกระท าผดขนอก ๑๑. การพดคยปญหาอยางเปดเผย ๑๒. ระดบของการเปลยนแปลงพฤตกรรม ๑๓. ระดบของทกษะในการแกไขปญหา ๑๔. ระดบของเทคนคในการปฏเสธการกระท าผด ๑๕. ความสามารถในการวางแผนและตงเปาหมายในชวต

ลงชอ..........................................................เจาหนาทผดแลโปรแกรม ( ............................................................ )

วนทรายงาน.............................................

* หมายเหต แบบประเมนนใชส าหรบใหเจาหนาทเปนผประเมนผตองขงแตละคนทเขาโปรแกรม เวลารายงานใหรายงานสรปเปนภาพรวมของทงหมดได

~ 55 ~

ตวอยาง (แบบฟอรม ๓) แบบประเมนผลการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมของผตองขง

ส าหรบเจาหนาท

ระดบความกาวหนา ดขน จ านวน / %

เหมอนเดม จ านวน / %

แยลง จ านวน / %

๑. ทศนคตและพฤตกรรมโดยรวม ๒. การมสวนรวมท ากจกรรมในกลม ๓. การมปฏกรยาและบทบาทในกลมอยางเหมาะสม ๔. การท างานทมอบหมายส าเรจ ๕. ระดบของความเหนใจผเสยหาย ๖. ระดบการส านกในสงทตนไดกระท าผดลงไป ๗. การพฒนาแนวคดทจะแกไขความผดพลาดของตนเอง ๘. ระดบของการลดการปฏบตหรอเขาขางตนเอง โทษผอน

ในการกระท าผด ๙. การเรยนรสาเหตชกน าไปสการกระท าผด ๑๐. ทราบถงปจจยเสยงทน าไปสการกระท าผดขนอก ๑๑. การพดคยปญหาอยางเปดเผย ๑๒. ระดบของการเปลยนแปลงพฤตกรรม ๑๓. ระดบของทกษะในการแกไขปญหา ๑๔. ระดบของเทคนคในการปฏเสธการกระท าผด ๑๕. ความสามารถในการวางแผนและตงเปาหมายในชวต

25 / 96.15 % 26 / 100 %

22 / 84.62 % 26 / 100 %

24 / 92.31 % 24 / 92.31 % 23 / 88.46 % 22 / 84.62 %

24 / 92.31 % 24 / 92.31 % 20 / 76.92 % 24 / 92.31 % 22 / 84.62 % 23 / 88.46 % 21 / 80.77 %

1 / 3.85 % 0.00

4 / 15.38 % 0.00

2 / 7.69 % 2 / 7.69 % 3 / 11.54 % 4 / 15.38 %

2 / 7.69 % 2 / 7.69 % 6 / 23.08 % 2 / 7.69 % 4 / 15.38 % 3 / 11.54 % 5 / 19.23 %

- - - - - - - - - - - - - - -

ลงชอ..........................................................เจาหนาทผดแลโปรแกรม ( ............................................................ )

วนทรายงาน.............................................

* หมายเหต แบบประเมนนใชส าหรบใหเจาหนาทเปนผประเมนผตองขงแตละคนทเขาโปรแกรม เวลารายงานใหรายงานสรปเปนภาพรวมของทงหมดได

~ 56 ~

(แบบฟอรม ๔) แบบประเมนความคดเหนของผตองขงตอการเขารวมโปรแกรมแกไขฟนฟส าหรบผตองขง

ท

หวขอ

ระดบความคดเหน มากทสด มาก ปาน

กลาง นอย นอยทสด

๑. ทานสมครใจเขารวมกจกรรมตามโปรแกรมน ๒. ทานมความพงพอใจตอการเขารวมโปรแกรมแกไข

ฟนฟผตองขงในครงน

๓. การเขารวมโปรแกรมฯครงนท าใหทานส านกผดตอการกระท าของตนเอง

๔. ทานไดรบความรและประโยชนจากการเขารวมโปรแกรมครงน

๕. ทานสามารถน าความรและทกษะทไดรบไปใชในการพฒนาตนเอง

๖. ทานสามารถปรบเปลยนทศนคต และพฤตกรรมไปในแนวทางทถกตองหลงจากเขารวมโปรแกรม

๗. ทานรสกวาตนเองมคณคามากขน ๘. ทานมความเชอมนในตวเองวาหลงจากพนโทษแลว

จะไมกลบไปกระท าผดซ าอก

๙. ทานจะท าให พอแม ญาตพนองมนใจ วาทานสามารถกลบตนเปนคนดได

๑๐. ทานอยากใหมการจดโปรแกรมในลกษณะนอยางตอเนองและจดโปรแกรมกบผตองขงกลมอนๆ ดวย

ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

* หมายเหต แบบประเมนนใชส าหรบใหผตองขงแตละคนเปนผประเมน เวลารายงานใหรายงานสรปเปนภาพรวมของทงหมดได

~ 57 ~

ตวอยาง (แบบฟอรม ๔) แบบประเมนความคดเหนของผตองขงตอการเขารวมโปรแกรมแกไขฟนฟส าหรบผตองขง

ท

หวขอ

ระดบความคดเหน มากทสด จ านวน / %

มาก จ านวน / %

ปานกลาง จ านวน / %

นอย จ านวน

/%

นอยทสด จ านวน / %

๑. ทานสมครใจเขารวมกจกรรมตามโปรแกรมน 10 38.46%

10 38.46%

6 23.08%

- -

๒. ทานมความพงพอใจตอการเขารวมโปรแกรมแกไขฟนฟผตองขงในครงน

9 34.62%

14 53.85%

3 15.38%

- -

๓. การเขารวมโปรแกรมฯครงนท าใหทานส านกผดตอการกระท าของตนเอง

16 61.54

%

10 38.46 %

- - -

๔. ทานไดรบความรและประโยชนจากการเขารวมโปรแกรมครงน

16 61.54 %

10 38.46 %

- - -

๕. ทานสามารถน าความรและทกษะทไดรบไปใชในการพฒนาตนเอง

13 50.00%

13 50.00%

- - -

๖. ทานสามารถปรบเปลยนทศนคต และพฤตกรรมไปในแนวทางทถกตองหลงจากเขารวมโปรแกรม

10 38.46%

16 61.54 %

- - -

๗. ทานรสกวาตนเองมคณคามากขน 14 53.85%

8 30.77 %

4 15.38 %

- -

๘. ทานมความเชอมนในตวเองวาหลงจากพนโทษแลวจะไมกลบไปกระท าผดซ าอก

21 80.77%

5 19.23 %

- - -

๙. ทานจะท าให พอแม ญาตพนองมนใจ วาทานสามารถกลบตนเปนคนดได

21 80.77%

5 19.23 %

- - -

๑๐. ทานอยากใหมการจดโปรแกรมในลกษณะนอยางตอเนองและจดโปรแกรมกบผตองขงกลมอนๆ ดวย

15 57.69%

11 42.31 %

- - -

ขอเสนอแนะ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… * หมายเหต แบบประเมนนใชส าหรบใหผตองขงแตละคนเปนผประเมน เวลารายงานใหรายงานสรปเปนภาพรวมของทงหมดได

~ 58 ~

(แบบฟอรม ๕) แบบรายงานผลการจดโปรแกรมแกไขฟนฟผตองขง

๑. ชอเรอนจ า / ทณฑสถาน............................................................................. ๒. ชอโปรแกรม.............................................................................................. ๓. หลกการและเหตผลในการน าโปรแกรมมาปฏบตตอผตองขง

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………รายละเอยดของการด าเนนการตามโปรแกรมฯ และภาพถาย

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………ผลส าเรจของการด าเนนการตามโปรแกรมฯ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ปญหาและอปสรรคในการจดโปรแกรมฯ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………… การขยายผลการด าเนนงาน และขอเสนอแนะในการด าเนนการครงตอไป ………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………

ลงชอ.....................................................................

ผบญชาการ / ผอ านวยการ...................................... วนท............../............../.....................

~ 59 ~

แบบฟอรมท ๖ รายงานการใชจายงบประมาณในการจดโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขง

เรอนจ า/ทณฑสถาน......................................................

โปรแกรม งบประมาณ

ทไดรบจดสรร

งบประมาณ ทด าเนนการ รายละเอยดการใชจาย

การจดโปรแกรมการแกไขฟนฟผตองขง โปรแกรม..........................................................................

๑.คาตอบแทนวทยากรภายนอก จ านวน......................................บาท ๒.คาตอบแทนวทยากรภายใน จ านวน......................................บาท ๓.คาวสดอปกรณ จ านวน......................................บาท ๔.คาใชจายอน ๆ ระบ........................ จ านวน......................................บาท

โปรแกรม..........................................................................

๑.คาตอบแทนวทยากรภายนอก จ านวน......................................บาท ๒.คาตอบแทนวทยากรภายใน จ านวน......................................บาท ๓.คาวสดอปกรณ จ านวน......................................บาท ๔.คาใชจายอน ๆ ระบ........................ จ านวน......................................บาท

รวมทงสน

ผใหขอมล............................................................. ต าแหนง ..............................................................

(หมายเหต : แนบส าเนาหลกฐานการเบกจายงบประมาณมาพรอมน)

ภำคผนวก

หนา ๑ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

ระเบยบกระทรวงการคลง วาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ (ฉบบท ๓)

พ.ศ. ๒๕๕๕

โดยทเปนการสมควรแกไขเพมเตมระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ ใหเหมาะสมยงขน

อาศยอานาจตามความในมาตรา ๒๑ (๒) แหงพระราชบญญตวธการงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๐๒ กระทรวงการคลงโดยความเหนชอบของคณะรฐมนตรจงกาหนดระเบยบไว ดงตอไปน

ขอ ๑ ระเบยบนเรยกวา “ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๕๕”

ขอ ๒ ระเบยบนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป ขอ ๓ ใหเพมความตอไปนเปนวรรคสองของขอ ๖ แหงระเบยบกระทรวงการคลงวาดวย

คาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๙ “การเบกจายเงนและหลกฐานการจายซงมไดกาหนดไวในระเบยบน ใหถอปฏบตตามท

กระทรวงการคลงกาหนด” ขอ ๔ ใหยกเลกความในขอ ๗ แหงระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม

การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๙ และใหใชความตอไปนแทน “ขอ ๗ ในกรณทมปญหาเกยวกบการปฏบตตามระเบยบน ใหปลดกระทรวงการคลงเปนผวนจฉย การเบกจายคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ

นอกเหนอจากทกาหนดไวในระเบยบน หรอกาหนดไวแลวแตไมสามารถปฏบตได ใหหวหนาสวนราชการ ขอทาความตกลงกบกระทรวงการคลง”

ขอ ๕ ใหยกเลกความในหมวด ๒ คาใชจายในการฝกอบรม ขอ ๘ ถงขอ ๒๗ แหงระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๙ และใหใชความตอไปนแทน

“หมวด ๒ คาใชจายในการฝกอบรม

สวนท ๑ คาใชจายของสวนราชการทจดการฝกอบรม

ขอ ๘ โครงการหรอหลกสตรการฝกอบรมทสวนราชการจดหรอจดรวมกบหนวยงานอน ตองไดรบอนมตจากหวหนาสวนราชการ เพอเบกจายคาใชจายตามระเบยบน

หนา ๒ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเบกจายคาใชจายในการฝกอบรมได ดงตอไปน (๑) คาใชจายเกยวกบการใชและการตกแตงสถานทฝกอบรม (๒) คาใชจายในพธเปด - ปด การฝกอบรม (๓) คาวสด เครองเขยนและอปกรณ (๔) คาประกาศนยบตร (๕) คาถายเอกสาร คาพมพเอกสารและสงพมพ (๖) คาหนงสอสาหรบผเขารบการฝกอบรม (๗) คาใชจายในการตดตอสอสาร (๘) คาเชาอปกรณตาง ๆ ในการฝกอบรม (๙) คาอาหารวางและเครองดม

(๑๐) คากระเปาหรอสงทใชบรรจเอกสารสาหรบผเขารบการฝกอบรม (๑๑) คาของสมนาคณในการดงาน (๑๒) คาสมนาคณวทยากร (๑๓) คาอาหาร (๑๔) คาเชาทพก (๑๕) คายานพาหนะ คาใชจายตาม (๑) ถง (๙) ใหเบกจายไดเทาทจายจรง ตามความจาเปน เหมาะสม

และประหยด คาใชจายตาม (๑๐) ใหเบกจายไดเทาทจายจรง ไมเกนอตราใบละ ๓๐๐ บาท คาใชจายตาม (๑๑) ใหเบกจายไดเทาทจายจรง แหงละไมเกน ๑,๕๐๐ บาท คาใชจายตาม (๑๒) ถง (๑๕) ใหเบกจายตามหลกเกณฑและอตราตามทกาหนดไวใน

ระเบยบน ขอ ๙ การฝกอบรมบคคลภายนอกใหจดไดเฉพาะการฝกอบรมในประเทศเทานน ขอ ๑๐ บคคลทจะเบกจายคาใชจายในการฝกอบรมตามระเบยบน ไดแก (๑) ประธานในพธเปดหรอพธปดการฝกอบรม แขกผมเกยรต และผตดตาม (๒) เจาหนาท (๓) วทยากร (๔) ผเขารบการฝกอบรม (๕) ผสงเกตการณ คาใชจายตามวรรคหนงใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเปนผเบกจาย แตถาจะเบกจายจาก

สวนราชการตนสงกดใหทาไดเมอสวนราชการทจดการฝกอบรมรองขอและสวนราชการตนสงกดตกลงยนยอม

หนา ๓ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

ขอ ๑๑ การเทยบตาแหนงของบคคลตามขอ ๑๐ (๑) (๒) (๓) และ (๕) ทมไดเปนบคลากรของรฐ เพอเบกจายคาใชจายตามระเบยบน ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเทยบตาแหนงได ดงน

(๑) บคคลทเคยเปนบคลากรของรฐมาแลวใหเทยบตามระดบตาแหนงหรอชนยศครงสดทายกอนออกจากราชการหรอออกจากงาน แลวแตกรณ

(๒) บคคลทกระทรวงการคลงไดเทยบระดบตาแหนงไวแลว (๓) วทยากรในการฝกอบรมขาราชการประเภท ก ใหเทยบเทาขาราชการตาแหนงประเภท

บรหารระดบสง สาหรบวทยากรในการฝกอบรมขาราชการประเภท ข และวทยากรในการฝกอบรมบคคลภายนอกใหเทยบเทาขาราชการตาแหนงประเภทอานวยการระดบตน

(๔) นอกจาก (๑) (๒) หรอ (๓) ใหหวหนาสวนราชการเจาของงบประมาณพจารณาเทยบตาแหนงตามความเหมาะสม โดยถอหลกการเทยบตาแหนงของกระทรวงการคลงตาม (๒) เปนเกณฑในการพจารณา

ขอ ๑๒ การเทยบตาแหนงของบคคลตามขอ ๑๐ (๔ ) ทมไดเปนบคลากรของรฐ เพอเบกจายคาใชจายตามระเบยบน ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเทยบตาแหนงได ดงน

(๑) ผเขารบการฝกอบรมในการฝกอบรมขาราชการประเภท ก ใหเทยบไดไมเกนสทธ ของขาราชการตาแหนงประเภทบรหารระดบสง

(๒) ผเขารบการฝกอบรมในการฝกอบรมขาราชการประเภท ข ใหเทยบไดไมเกนสทธ ของขาราชการตาแหนงประเภทอานวยการระดบตน

ขอ ๑๓ การเบกจายคาพาหนะเดนทางไป - กลบระหวางสถานทอย ทพก หรอทปฏบตราชการ ไปยงสถานทจดฝกอบรมของบคคลตามขอ ๑๐ ใหอย ในดลพนจของหวหนาสวนราชการท จด การฝกอบรมหรอสวนราชการตนสงกด

ขอ ๑๔ การจายคาสมนาคณวทยากรใหเปนไปตามหลกเกณฑและอตรา ดงน (๑) หลกเกณฑการจายคาสมนาคณวทยากร (ก) ชวโมงการฝกอบรมทมลกษณะเปนการบรรยาย ใหจายคาสมนาคณวทยากรไดไมเกน

๑ คน (ข) ชวโมงการฝกอบรมทมลกษณะเปนการอภปรายหรอสมมนาเปนคณะ ใหจาย

คาสมนาคณวทยากรไดไมเกน ๕ คน โดยรวมถงผดาเนนการอภปรายหรอสมมนาททาหนาทเชนเดยวกบวทยากรดวย

(ค) ชวโมงการฝกอบรมทมลกษณะเปนการแบงกลมฝกภาคปฏบต แบงกลมอภปราย หรอสมมนา หรอแบงกลมทากจกรรม ซงไดกาหนดไวในโครงการหรอหลกสตรการฝกอบรม และจาเปนตองมวทยากรประจากลม ใหจายคาสมนาคณวทยากรไดไมเกนกลมละ ๒ คน

หนา ๔ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

(ง) ชวโมงการฝกอบรมใดมวทยากรเกนกวาจานวนทกาหนดไวตาม (ก) (ข) หรอ (ค) ใหเฉลยจายคาสมนาคณวทยากรไมเกนภายในจานวนเงนทจายไดตามหลกเกณฑ

(จ) การนบชวโมงการฝกอบรมใหนบตามเวลาทกาหนดในตารางการฝกอบรม โดยไมตองหกเวลาทพกรบประทานอาหารวางและเครองดม แตละชวโมงการฝกอบรมตองมกาหนดเวลา การฝกอบรมไมนอยกวาหาสบนาท กรณกาหนดเวลาการฝกอบรมไมถงหาสบนาท แตไมนอยกวา ยสบหานาท ใหจายคาสมนาคณวทยากรไดกงหนง

(๒) อตราคาสมนาคณวทยากร (ก) วทยากรทเปนบคลากรของรฐไมวาจะสงกดสวนราชการท จดการฝกอบรมหรอ

ไมกตาม ใหไดรบคาสมนาคณสาหรบการฝกอบรมขาราชการประเภท ก ไมเกนชวโมงละ ๘๐๐ บาท สวนการฝกอบรมขาราชการประเภท ข และการฝกอบรมบคคลภายนอก ใหไดรบคาสมนาคณไมเกนชวโมงละ ๖๐๐ บาท

(ข) วทยากรทมใชบคคลตาม (ก) ใหไดรบคาสมนาคณสาหรบการฝกอบรมขาราชการประเภท ก ไมเกนชวโมงละ ๑ ,๖๐๐ บาท สวนการฝกอบรมขาราชการประเภท ข และ การฝกอบรมบคคลภายนอก ใหไดรบคาสมนาคณไมเกนชวโมงละ ๑,๒๐๐ บาท

(ค) กรณทจาเปนตองใชวทยากรทมความร ความสามารถ และประสบการณเปนพเศษ เพอประโยชนในการฝกอบรมตามโครงการหรอหลกสตรทกาหนด จะใหวทยากรไดรบคาสมนาคณ สงกวาอตราทกาหนดตาม (ก) หรอ (ข) กได โดยใหอยในดลพนจของหวหนาสวนราชการเจาของงบประมาณ

(ง) การฝกอบรมทสวนราชการจดหรอจดรวมกบหนวยงานอน ถาวทยากรไดรบ คาสมนาคณจากหนวยงานอนแลว ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมงดเบกคาสมนาคณจากสวนราชการทจดการฝกอบรม เวนแตจะทาความตกลงกบกระทรวงการคลงเปนอยางอน

(๓) การจายคาสมนาคณวทยากรใหใชแบบใบสาคญรบเงนสาหรบวทยากรเอกสารหมายเลข ๑ ทายระเบยบน เปนหลกฐานการจาย

ขอ ๑๕ ในโครงการหรอหลกสตรการฝกอบรมทมการจดอาหารใหแกบคคลตามขอ ๑๐ ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเบกจายคาอาหารไดเทาทจายจรง แตไมเกนอตราคาอาหารตามบญชหมายเลข ๑ ทายระเบยบน

ขอ ๑๖ ในโครงการหรอหลกสตรการฝกอบรมทมการจดทพกหรอออกคาเชาทพกใหแกบคคลตามขอ ๑๐ ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเบกจายคาเชาทพกไดเทาทจายจรง แตไมเกนอตรา คาเชาทพกตามบญชหมายเลข ๒ และบญชหมายเลข ๓ ทายระเบยบน และตามหลกเกณฑ ดงน

(๑) การจดทพกใหแกผเขารบการฝกอบรม สาหรบการฝกอบรมขาราชการประเภท ข และการฝกอบรมบคคลภายนอก ใหพกรวมกนตงแตสองคนขนไปโดยใหพกหองพกค เวนแตเปนกรณ ทไมเหมาะสมหรอมเหตจาเปนไมอาจพกรวมกบผอนได หวหนาสวนราชการทจดการฝกอบรมอาจจดใหพกหองพกคนเดยวได

หนา ๕ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

(๒) การจดทพกใหแกผสงเกตการณหรอเจาหนาทตาแหนงประเภทอานวยการระดบตน ตาแหนงประเภทวชาการระดบปฏบตการ ระดบชานาญการ ระดบชานาญการพเศษ และตาแหนงประเภททวไประดบปฏบตงาน ระดบชานาญงาน ระดบอาวโส ใหพกรวมกนตงแตสองคนขนไปโดยใหพกหองพกค เวนแตเปนกรณทไมเหมาะสมหรอมเหตจาเปนไมอาจพกรวมกบผอนได หวหนาสวนราชการ ทจดการฝกอบรมอาจจดใหพกหองพกคนเดยวได สวนผสงเกตการณหรอเจาหนาทตาแหนงประเภทบรหารระดบตน ระดบสง หรอตาแหนงทเทยบเทาตาแหนงประเภทอานวยการระดบสง ตาแหนงประเภทวชาการระดบเชยวชาญ ระดบทรงคณวฒ และตาแหนงประเภททวไประดบทกษะพเศษ จะจดให พกหองพกคนเดยวกได

(๓) การจดทพกใหแกประธานในพธเปดหรอพธปดการฝกอบรม แขกผมเกยรต และผตดตาม หรอวทยากร ใหพกหองพกคนเดยวหรอพกหองพกคกได และเบกจายคาเชาทพกไดเทาทจายจรง

ขอ ๑๗ การจดการฝกอบรมทสวนราชการทจดการฝกอบรมจดยานพาหนะใหหรอรบผดชอบคายานพาหนะสาหรบบคคลตามขอ ๑๐ ใหสวนราชการดาเนนการตามหลกเกณฑ ดงน

(๑) กรณใชยานพาหนะของสวนราชการทจดการฝกอบรม หรอกรณยมยานพาหนะจากสวนราชการหรอหนวยงานอน ใหเบกจายคาเชอเพลงไดเทาทจายจรง

(๒) กรณใชยานพาหนะประจาทางหรอเชาเหมายานพาหนะ ใหจดยานพาหนะตามระดบ ของการฝกอบรมตามสทธของขาราชการตามพระราชกฤษฎกาคาใชจายในการเดนทางไปราชการ โดยอนโลม ดงน

(ก) การฝกอบรมขาราชการประเภท ก ใหจดยานพาหนะตามสทธของขาราชการตาแหนงประเภทบรหารระดบสง เวนแตกรณเดนทางโดยเครองบนใหใชชนธรกจ แตถาไมสามารถเดนทางโดยชนธรกจไดใหเดนทางโดยชนหนง

(ข) การฝกอบรมขาราชการประเภท ข ใหจดยานพาหนะตามสทธของขาราชการตาแหนงประเภททวไประดบชานาญงาน

(ค) การฝกอบรมบคคลภายนอกใหจดยานพาหนะตามสทธของขาราชการตาแหนงประเภททวไประดบปฏบตงาน

ทงน ใหเบกจายคาพาหนะไดเทาทจายจรงตามความจาเปน เหมาะสม และประหยด (๓) กรณวทยากรมถนทอยในทองทเดยวกบสถานทจดการฝกอบรม สวนราชการท จด

การฝกอบรมจะเบกจายเงนคาพาหนะรบจางไป - กลบ ใหแกวทยากรแทนการจดรถรบสงวทยากรได โดยใหใชแบบใบสาคญรบเงนสาหรบวทยากรเอกสารหมายเลข ๑ ทายระเบยบน เปนหลกฐานการจาย

ขอ ๑๘ การ จดการ ฝกอบรมท ส วนราชการท จ ดการ ฝกอบรมไม จดอาหาร ท พ ก หรอยานพาหนะ ทงหมดหรอจดใหบางสวน ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเบกจายคาใชจายทงหมดหรอสวนทขาดใหแกบคคลตามขอ ๑๐ แตถาบคคลตามขอ ๑๐ (๔) หรอ (๕) เปนบคลากรของรฐ ใหเบกจายจากตนสงกด ทงน ตามหลกเกณฑและวธการทกาหนดไวในพระราชกฤษฎกาคาใชจาย ในการเดนทางไปราชการ ยกเวน

หนา ๖ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

(๑) คาเชาทพก ใหเบกจายตามหลกเกณฑและอตราตามขอ ๑๖ (๒) คาเบยเลยงเดนทาง ใหคานวณเวลาเพอเบกจายเบยเลยงเดนทางโดยใหนบตงแตเวลา

ทเดนทางออกจากสถานทอยหรอสถานทปฏบตราชการตามปกต จนกลบถงสถานทอยหรอสถานทปฏบตราชการตามปกต แลวแตกรณ โดยใหนบยสบสชวโมงเปนหนงวน ถาไมถงยสบสชวโมงหรอเกนยสบสชวโมงและสวนทไมถงยสบสชวโมงหรอเกนยสบสชวโมงนนเกนกวาสบสองชวโมงใหถอเปนหนงวน แลวนาจานวนวนทงหมดมาคณกบอตราเบยเลยงเดนทาง ในกรณทผจดการฝกอบรมจดอาหารบางมอ ในระหวางการฝกอบรม ใหหกเบยเลยงเดนทางทคานวณไดในอตรามอละ ๑ ใน ๓ ของอตราเบยเลยงเดนทางตอวน

ขอ ๑๙ การจดการฝกอบรมบคคลภายนอก ถาสวนราชการทจดการฝกอบรมไมจดอาหาร ทพก หรอยานพาหนะ ทงหมดหรอจดใหบางสวน ใหสวนราชการทจดการฝกอบรมเบกจายคาใชจายใหแก ผเขารบการฝกอบรมทเปนบคลากรของรฐตามหลกเกณฑทกาหนดไวในขอ ๑๘ และใหสวนราชการ ทจดการฝกอบรมเบกจายคาใชจายทงหมดหรอสวนทขาดใหแกผเขารบการฝกอบรมทมไดเปนบคลากรของรฐ ตามหลกเกณฑ ดงน

(๑) คาอาหาร (ก) การฝกอบรมทจดอาหารให ๒ มอ ใหเบกจายคาอาหารในลกษณะเหมาจาย

ไดไมเกนคนละ ๘๐ บาท ตอวน (ข) การฝกอบรมทจดอาหารให ๑ มอ ใหเบกจายคาอาหารในลกษณะเหมาจายไดไมเกน

คนละ ๑๖๐ บาท ตอวน (ค) การฝกอบรมทไมจดอาหารใหทง ๓ มอ ใหเบกจายคาอาหารในลกษณะเหมาจาย

ไดไมเกนคนละ ๒๔๐ บาท ตอวน (๒) คาเชาทพก ใหเบกจายในลกษณะเหมาจายไมเกนคนละ ๕๐๐ บาท ตอวน (๓) คาพาหนะเดนทาง ใหเบกจายไดตามสทธของขาราชการตาแหนงประเภททวไประดบปฏบตงาน การเบกจายคาใชจายตามขอน ใหใชแบบใบสาคญรบเงนคาใชจายในการฝกอบรมบคคลภายนอก

เอกสารหมายเลข ๒ ทายระเบยบน เปนหลกฐานการจาย ขอ ๒๐ การเบกคาเครองแตงตวในการเดนทางไปฝกอบรมในตางประเทศ ใหเบกจายได

เฉพาะผเขารบการฝกอบรมทเปนบคลากรของรฐหรอเจาหนาท ตามบญชหมายเลข ๔ ทายระเบยบน ขอ ๒๑ โครงการหรอหลกสตรการฝกอบรมทสวนราชการทจดการฝกอบรมไดรบความชวยเหลอ

คาใชจายทงหมดจากหนวยงานภายในประเทศ ตางประเทศ หรอระหวางประเทศ ใหงดเบกจายคาใชจาย สวนกรณทสวนราชการทจดการฝกอบรมไดรบความชวยเหลอคาใชจายบางสวน ใหเบกจายคาใชจายสมทบในสวนทไมไดรบความชวยเหลอตามหลกเกณฑและอตราทกาหนดไวในระเบยบน

ขอ ๒๒ กรณ สวนราชการท จดการฝกอบรมประสงคจะจาง จดฝกอบรมในโครงการ หรอหลกสตรการฝกอบรมไมวาทงหมดหรอบางสวน ใหดาเนนการไดตามหลกเกณฑและอตราคาใชจายตามระเบยบน และถาใชเครองบนโดยสารเปนยานพาหนะในการเดนทางไปฝกอบรมในตางประเทศ ใหปฏบตตามมตคณะรฐมนตรและหนงสอกระทรวงการคลงทกาหนดในเรองดงกลาวดวย

หนา ๗ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

การจายเงนคาใชจายตามวรรคหนง ใหใชใบเสรจรบเงนของผรบจางเปนหลกฐานการจาย แตถาเปนการจายเงนโดยกรมบญชกลางเพอเขาบญชใหกบผรบจาง หรอผมสทธรบเงนโดยตรง ใหใชรายงานในระบบตามทกระทรวงการคลงกาหนดเปนหลกฐานการจาย

ขอ ๒๓ ใหมการประเมนผลการฝกอบรม และรายงานตอหวหนาสวนราชการท จด การฝกอบรมภายใน ๖๐ วนนบแตวนสนสดการฝกอบรม

สวนท ๒ คาใชจายของผเขารบการฝกอบรม

ขอ ๒๔ ในการสงบคลากรเขารบการฝกอบรม ใหสวนราชการตนสงกดพจารณาอนมตเฉพาะผทปฏบตหนาททเกยวของหรอเปนประโยชนตอสวนราชการนนตามจานวนทเหนสมควร โดยคานงถงความจาเปน และเหมาะสมในการปฏบตงาน

ขอ ๒๕ คาใชจายทเปนคาลงทะเบยน คาธรรมเนยม หรอคาใชจายทานองเดยวกนทเรยกชออยางอน ใหผเขารบการฝกอบรมเบกเทาทจายจรง แตไมเกนอตราทสวนราชการหรอหนวยงานทจด การฝกอบรมเรยกเกบ

ขอ ๒๖ กรณคาใชจายตามขอ ๒๕ ไดรวมคาอาหาร คาเชาทพก หรอคาพาหนะของผเขารบการฝกอบรมหรอผสงเกตการณไวทงหมด หรอสวนราชการหรอหนวยงานทจดการฝกอบรม ไดรบผดชอบคาใชจายเกยวกบคาอาหาร คาเชาทพก หรอคาพาหนะทงหมดใหแกผเขารบการฝกอบรมหรอผสงเกตการณ ใหผเขารบการฝกอบรมหรอผสงเกตการณงดเบกคาใชจายดงกลาว

กรณคาใชจายตามขอ ๒๕ ไมรวมคาอาหาร คาเชาทพก หรอคาพาหนะ หรอรวมไวบางสวน หรอสวนราชการหรอหนวยงานทจดการฝกอบรมไมรบผดชอบคาอาหาร คาเชาทพก หรอคาพาหนะ ทงหมดหรอรบผดชอบใหบางสวน ใหผเขารบการฝกอบรมหรอผสงเกตการณเบกคาใชจายทงหมด หรอเฉพาะสวนทขาด หรอสวนทสวนราชการหรอหนวยงานทจดการฝกอบรมมไดรบผดชอบนนไดตามหลกเกณฑทกาหนดไวในขอ ๑๘

ขอ ๒๗ กรณทบคลากรของรฐไดรบอนมตใหเดนทางไปฝกอบรมในตางประเทศโดยไดรบ ความชวยเหลอคาใชจายในการเดนทางไปฝกอบรมทงหมด ใหงดเบกคาใชจาย แตถาไดรบความชวยเหลอคาใชจายในการเดนทางไปฝกอบรมบางสวน ใหเบกคาใชจายสมทบในสวนทไมไดรบความชวยเหลอ ไดตามพระราชกฤษฎกาคาใชจายในการเดนทางไปราชการ แตตองไมเกนวงเงนทไดรบความชวยเหลอภายใตเงอนไข ดงน

(๑) กรณไดรบความชวยเหลอคาโดยสารเครองบนไป - กลบ แลว แมจะตากวาสทธทไดรบ กใหงดเบกคาโดยสารเครองบน แตถาไดรบความชวยเหลอคาโดยสารเครองบนเพยงเทยวเดยว ใหเบกคาโดยสารเครองบนอกหนงเทยวในชนเดยวกบทไดรบความชวยเหลอ แตตองไมสงกวาสทธทพงไดรบ

หนา ๘ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

(๒) กรณมการจดทพกให ใหงดเบกคาเชาทพก แตถาไดรบความชวยเหลอคาเชาทพกตากวาสทธทพงไดรบ ใหเบกคาเชาทพกสมทบเฉพาะสวนทขาดตามทจายจรง แตเมอรวมกบคาเชาทพก ทไดรบความชวยเหลอแลว จะตองไมเกนสทธทพงไดรบ

(๓) กรณไดรบความชวยเหลอคาเบยเลยงเดนทางตากวาสทธทพงไดรบ ใหเบกคาเบยเลยงเดนทางสมทบเฉพาะสวนทขาด แตถามการจดอาหารในระหวางการฝกอบรม การเบกคาเบยเลยงเดนทางใหเปนไปตามหลกเกณฑทกาหนดไวในขอ ๑๘

การเบกคาใชจายตามวรรคหนง ใหจดทารายละเอยดคาใชจายตามแบบรายละเอยดคาใชจายกรณไดรบความชวยเหลอ ตามเอกสารหมายเลข ๓ ทายระเบยบน พรอมแนบสาเนาหนงสอของสวนราชการหรอหนวยงานทใหความชวยเหลอเพอเปนหลกฐานประกอบการเบกจาย แตถาหนวยงานทใหความชวยเหลอไมไดระบวงเงนใหความชวยเหลอไว ใหคานวณเงนคาใชจายทไดรบความชวยเหลอตามอตราคาใชจายตามระเบยบน

ขอ ๒๘ ใหผเขารบการฝกอบรมหรอผสงเกตการณทเขารบการฝกอบรมทสวนราชการ หรอหนวยงานอนจดการฝกอบรม จดทารายงานผลการเขารบการฝกอบรมเสนอหวหนาสวนราชการ ตนสงกดภายใน ๖๐ วนนบแตวนเดนทางกลบถงสถานทปฏบตราชการ”

ขอ ๖ ใหยกเลกความในหมวด ๓ คาใชจายในการจดงาน ขอ ๒๘ ถงขอ ๒๙ แหงระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๙ และใหใชความตอไปนแทน

“หมวด ๓ คาใชจายในการจดงาน

ขอ ๒๙ การจดงานตามแผนงานโครงการตามภารกจปกตหรอตามนโยบายของทางราชการ ใหหวหนาสวนราชการพจารณาอนมตการเบกจายคาใชจายในการจดงานไดเทาทจายจรง ตามความจาเปน เหมาะสม และประหยด

กรณทสวนราชการทจดงานจดอาหาร ทพก หรอยานพาหนะ ใหแกประธานในพธ แขกผมเกยรต ผตดตาม เจาหนาทหรอผเขารวมงาน ใหนาความในขอ ๑๕ ขอ ๑๖ และขอ ๑๗ มาใชบงคบ แตถาสวนราชการทจดงานไมจดอาหาร ทพก หรอยานพาหนะ ใหนาความในขอ ๑๘ มาใชบงคบ และถาสวนราชการประสงคจะจางดาเนนการดงกลาว ใหนาความในขอ ๒๒ วรรคสอง มาใชบงคบดวย”

ขอ ๗ ใหยกเลกความในขอ ๓๙ แหงระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยคาใชจายในการฝกอบรม การจดงาน และการประชมระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๙ และใหใชความตอไปนแทน

“ขอ ๓๙ กรณสวนราชการทจดการประชมระหวางประเทศประสงคจะจางจดประชมระหวางประเทศไมวาทงหมดหรอบางสวน ใหดาเนนการไดภายใตหลกเกณฑและอตราตามขอ ๓๑ ถงขอ ๓๖ โดยใหนาความในขอ ๒๒ วรรคสอง มาใชบงคบดวย”

หนา ๙ เลม ๑๒๙ ตอนพเศษ ๑๔๑ ง ราชกจจานเบกษา ๑๗ กนยายน ๒๕๕๕

ขอ ๘ คาใชจายในการฝกอบรมหรอคาใชจายในการจดงานใดทไดดาเนนการตามระเบยบ ทใชบงคบอยในวนกอนวนทระเบยบนใชบงคบ หรอทไดรบอนมตจากกระทรวงการคลงในวนกอนวนทระเบยบนใชบงคบ ใหดาเนนการตามระเบยบหรอหลกเกณฑหรอตามทไดรบอนมตจากกระทรวงการคลง ตอไปจนแลวเสรจ

ประกาศ ณ วนท ๓ กนยายน พ.ศ. ๒๕๕๕ กตตรตน ณ ระนอง

รฐมนตรวาการกระทรวงการคลง

บญชหมายเลข ๑ อตราคาอาหารในการฝกอบรม

(บาท : วน : คน )

การฝกอบรมในสถานทของสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐ

การฝกอบรมในสถานทของเอกชน

ระดบการฝกอบรม ในประเทศ ในตางประเทศ

ในประเทศ ในตางประเทศ

จดครบทกมอ จดไมครบทกมอ จดครบทกมอ จดไมครบทกมอ

๑. การฝกอบรมขาราชการ

ประเภท ก

๒ การฝกอบรมขาราชการประเภท ข และการฝกอบรมบคคลภายนอก

ไมเกน ๗๐๐

ไมเกน ๕๐๐

ไมเกน ๕๐๐

ไมเกน ๓๐๐

ไมเกน ๒,๕๐๐

ไมเกน ๒,๕๐๐

ไมเกน ๑,๐๐๐

ไมเกน ๘๐๐

ไมเกน ๗๐๐

ไมเกน ๖๐๐

ไมเกน ๒,๕๐๐

ไมเกน ๒,๕๐๐

บญชหมายเลข ๒

อตราคาเชาทพกในการฝกอบรมในประเทศ (บาท : วน : คน)

ระดบการฝกอบรม คาเชาหองพกคนเดยว คาเชาหองพกค

๑. การฝกอบรมขาราชการประเภท ก ๒. การฝกอบรมขาราชการประเภท ข

และการฝกอบรมบคคลภายนอก

ไมเกน ๒,๐๐๐ บาท

ไมเกน ๑,๒๐๐ บาท

ไมเกน ๑,๑๐๐ บาท

ไมเกน ๗๕๐ บาท

หมายเหต : คาเชาหองพกคนเดยว หมายความวา คาใชจายในการเชาหองพกหนงหองทสถานทพกแรมเรยกเกบ กรณทผเชาเขาพกเพยงคนเดยว คาเชาหองพกค หมายความวา คาใชจายในการเชาหองพกทสถานทพกแรมเรยกเกบกรณทผเชาเขาพกรวมกนตงแตสองคนขนไป

บญชหมายเลข ๓ อตราคาเชาทพกในการฝกอบรมในตางประเทศ

(บาท : วน : คน)

ระดบการฝกอบรม ประเภท ก. ประเภท ข. ประเภท ค.

คาเชาหองพก คนเดยว

คาเชาหองพกค คาเชาหองพก

คนเดยว คาเชาหองพกค

คาเชาหองพก คนเดยว

คาเชาหองพกค

๑. การฝกอบรมขาราชการประเภท ก ๒. การฝกอบรมขาราชการประเภท ข และการฝกอบรมบคคลภายนอก

ไมเกน ๘,๐๐๐

ไมเกน ๖,๐๐๐

ไมเกน ๕,๖๐๐

ไมเกน ๔,๒๐๐

ไมเกน ๕,๖๐๐

ไมเกน ๔,๐๐๐

ไมเกน ๓,๙๐๐

ไมเกน ๒,๘๐๐

ไมเกน ๓,๖๐๐

ไมเกน ๒,๔๐๐

ไมเกน ๒,๕๐๐

ไมเกน ๑,๗๐๐

หมายเหต : (๑) คาเชาหองพกคนเดยว หมายความวา คาใชจายในการเชาหองพกหนงหองทสถานทพกแรมเรยกเกบกรณทผเชาเขาพกเพยงคนเดยว (๒) คาเชาหองพกค หมายความวา คาใชจายในการเชาหองพกทสถานทพกแรมเรยกเกบกรณทผเชาเขาพกรวมกนตงแตสองคนขนไป (๓) ประเภท ก ประเภท ข และ ประเภท ค หมายถง ประเทศ รฐ เมอง ตามบญชแนบทายบญชน

บญชประเทศจาแนกตามประเภท ก. ประเภท ข. และประเภท ค. แนบทายบญชหมายเลข ๓

ประเภท ก ไดแก ประเทศ รฐ เมอง ดงน ๑. ญป น ๒. สาธารณรฐฝรงเศส ๓. สหพนธรฐรสเซย ๔. สมาพนธรฐสวส ๕. สาธารณรฐอตาล ๖. ราชอาณาจกรเบลเยยม ๗. ราชอาณาจกรสเปน ๘. สหพนธสาธารณรฐเยอรมน ๙. สหรฐอเมรกา ๑๐. สหราชอาณาจกรบรเตนใหญและไอรแลนดเหนอ ๑๑. สาธารณรฐโปรตเกส ๑๒. สาธารณรฐสงคโปร ๑๓. แคนาดา ๑๔. เครอรฐออสเตรเลย ๑๕. ไตหวน ๑๖. เตรกเมนสถาน ๑๗. นวซแลนด ๑๘. บอสเนยและเฮอรเซโกวนา ๑๙. ปาปวนวกน ๒๐. มาเลเซย ๒๑. ราชรฐโมนาโก ๒๒. ราชรฐลกเซมเบรก ๒๓. ราชรฐอนดอรรา ๒๔. ราชอาณาจกรกมพชา ๒๕. ราชอาณาจกรเดนมารก ๒๖. ราชอาณาจกรนอรเวย ๒๗. ราชอาณาจกรเนเธอรแลนด ๒๘. ราชอาณาจกรโมรอกโก ๒๙. ราชอาณาจกรสวาซแลนด

๓๐. ราชอาณาจกรสวเดน

๓๑. รฐสลตานโอมาน ๓๒. โรมาเนย ๓๓. สหพนธสาธารณรฐบราซล ๓๔. สหพนธสาธารณรฐยโกสลาเวย ๓๕. สหรฐอาหรบอมเรตส ๓๖. สาธารณรฐเกาหล (เกาหลใต) ๓๗. สาธารณรฐโครเอเชย ๓๘. สาธารณรฐชล ๓๙. สาธารณรฐเชก ๔๐. สาธารณรฐตรก ๔๑. สาธารณรฐบลแกเรย ๔๒. สาธารณรฐประชาชนจน ๔๓. สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนแอลจเรย ๔๔. สาธารณรฐประชาธปไตยตมอร – เลสเต ๔๕. สาธารณรฐเปร ๔๖. สาธารณรฐโปแลนด ๔๗. สาธารณรฐฟนแลนด ๔๘. สาธารณรฐฟลปปนส ๔๙. สาธารณรฐมอรเซยส ๕๐. สาธารณรฐมอลตา ๕๑. สาธารณรฐโมซมบก ๕๒. สาธารณรฐเยเมน ๕๓. สาธารณรฐลทวเนย ๕๔. สาธารณรฐสโลวก ๕๕. สาธารณรฐสโลวเนย ๕๖. สาธารณรฐออสเตรย ๕๗. สาธารณรฐอาเซอรไบจาน ๕๘. สาธารณรฐอนโดนเซย ๕๙. สาธารณรฐอนเดย ๖๐. สาธารณรฐเอสโตเนย ๖๑. สาธารณรฐแอฟรกาใต ๖๒. สาธารณรฐไอซแลนด ๖๓. สาธารณรฐไอรแลนด

๖๔. สาธารณรฐฮงการ ๖๕. สาธารณรฐเฮลเลนก (กรซ) ๖๖. ฮองกง

ประเภท ข ไดแก ประเทศ รฐ เมอง ดงน ๑. เครอรฐบาฮามาส ๒. จอรเจย ๓. จาเมกา ๔. เนการาบรไนดารสซาลาม ๕. มาซโดเนย ๖. ยเครน ๗. รฐกาตาร ๘. รฐคเวต ๙. รฐบาหเรน ๑๐. รฐอสราเอล ๑๑. ราชอาณาจกรซาอดอาระเบย ๑๒. ราชอาณาจกรตองกา ๑๓. สาธารณรฐเนปาล ๑๔. ราชอาณาจกรฮซไมตจอรแดน ๑๕. สหพนธสาธารณรฐไนจเรย ๑๖. สหภาพพมา ๑๗. สหรฐเมกซโก ๑๘. สหสาธารณรฐแทนซาเนย ๑๙. สาธารณรฐกานา ๒๐. สาธารณรฐแกมเบย ๒๑. สาธารณรฐโกตดววร (ไอเวอรโคส) ๒๒. สาธารณรฐคอสตารกา ๒๓. สาธารณรฐครกซ ๒๔. สาธารณรฐเคนยา ๒๕. สาธารณรฐแคเมอรน ๒๖. สาธารณรฐคาซคสถาน ๒๗. สาธารณรฐจบต ๒๘. สาธารณรฐชาด ๒๙. สาธารณรฐซมบบเว ๓๐. สาธารณรฐเซเนกล

๓๑. สาธารณรฐแซมเบย ๓๒. สาธารณรฐเซยรราลโอน ๓๓. สาธารณรฐไซปรส ๓๔. สาธารณรฐตรนแดดและโตเบโก ๓๕. สาธารณรฐตนเซย ๓๖. สาธารณรฐทาจกสถาน ๓๗. สาธารณรฐไนเจอร ๓๘. สาธารณรฐบรนด ๓๙. สาธารณรฐเบนน ๔๐. สาธารณรฐเบลารส ๔๑. สาธารณรฐประชาชนบงกลาเทศ ๔๒. สาธารณรฐปานามา ๔๓. สาธารณรฐมอลโดวา ๔๔. สาธารณรฐมาล ๔๕. สาธารณรฐยกนดา ๔๖. สาธารณรฐลตเวย ๔๗. สาธารณรฐสงคมนยมประชาธปไตยศรลงกา ๔๘. สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม ๔๙. สาธารณรฐอารเจนตนา ๕๐. สาธารณรฐอารเมเนย ๕๑. สาธารณรฐอาหรบซเรย ๕๒. สาธารณรฐอาหรบอยปต ๕๓. สาธารณรฐอรก ๕๔. สาธารณรฐอสลามปากสถาน ๕๕. สาธารณรฐอสลามมอรเตเนย ๕๖. สาธารณรฐอสลามอหราน ๕๗. สาธารณรฐอซเบกสถาน ๕๘. สาธารณรฐแอฟรกากลาง ประเภท ค ไดแก ประเทศ รฐ เมองอน ๆ นอกจากทกาหนดในประเภท ก. และประเภท ข.

บญชหมายเลข ๔ คาเครองแตงตวในการเดนทางไปฝกอบรม

ในตางประเทศ __________________________

๑. รายชอประเทศทไมสามารถเบกคาเครองแตงตวในการเดนทางไปฝกอบรมในตางประเทศ (๑) สหภาพพมา (๒) เนการาบรไนดารสซาลาม (๓) สาธารณรฐอนโดนเซย (๔) ราชอาณาจกรกมพชา (๕) สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว (๖) มาเลเซย (๗) สาธารณรฐฟลปปนส (๘) สาธารณรฐสงคโปร (๙) สาธารณรฐสงคมนยมประชาธปไตยศรลงกา (๑๐) สาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม (๑๑) สาธารณรฐหมเกาะฟจ (๑๒) ปาปวนวกน (๑๓) รฐเอกราชซามว (๑๔) สาธารณรฐประชาธปไตยตมอร-เลสเต

๒. คาเครองแตงตว ใหเบกในลกษณะเหมาจายไมเกนอตรา ดงน ๒.๑ คนละ ๗,๕๐๐ บาท ไดแก

(๑) ขาราชการตาแหนงประเภททวไป ระดบปฏบตงาน (๒) ขาราชการตาแหนงประเภทวชาการ ระดบปฏบตการ

๒.๒ คนละ ๙,๐๐๐ บาท ไดแก (๑) ขาราชการตาแหนงประเภททวไป ระดบชานาญงาน ระดบอาวโส ระดบทกษะพเศษ (๒) ขาราชการตาแหนงประเภทวชาการ ระดบชานาญการ ระดบชานาญการพเศษ

ระดบเชยวชาญ ระดบทรงคณวฒ (๓) ขาราชการตาแหนงประเภทอานวยการ ระดบตน ระดบสง (๔) ขาราชการตาแหนงประเภทบรหาร ระดบตน ระดบสง

๓. ผ ท เคยไดรบคาเครองแตงตวในการเดนทางไปฝกอบรมในตางประเทศมาแลว หรอเคยไดรบ คาเครองแตงตวจากสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวยงานอนของรฐตามกฎหมายหรอระเบยบอนใดไมวาจะเบกจายจากเงนงบประมาณ เงนนอกงบประมาณ หรอเคยไดรบความชวยเหลอจากหนวยงานใด ๆ ทงในประเทศและ ตางประเทศ ถาตองเดนทางไปฝกอบรมในตางประเทศ ใหมสทธเบกคาเครองแตงตวไดอกเมอการเดนทางครงใหมมระยะหางจากการเดนทางไปตางประเทศครงสดทายทไดรบคาเครองแตงตวเกน ๒ ป นบแตวนทเดนทางออก จากประเทศไทย หรอมระยะเวลาเกนกวา ๒ ป นบแตวนทเดนทางกลบถงประเทศไทยสาหรบผทรบราชการ ประจาในตางประเทศ”

บาท

(ลงชอ) ........................................................................... ผรบเงน

(ลงชอ) .......................................................................... ผจายเงน

รายการ จานวนเงน

จานวนเงน ( )

ไดรบเงนจาก ..................................................................................................................... ดงรายการตอไปน

ขาพเจา ..................................................................................................

ตาบล/แขวง .................................................. อาเภอ/เขต ............................................. จงหวด ..........................................

เอกสารหมายเลข ๑

ใบสาคญรบเงน

สาหรบวทยากร

ชอสวนราชการผจดฝกอบรม ....................................................................................................................................

โครงการ / หลกสตร ................................................................................................................................................

วนท ........ เดอน ................................. พ.ศ. .........

อยบานเลขท ....................................

วนท ....... พ.ศ. .......... ถงวนท .... พ.ศ. .................

คาอาหาร คาเชาทพก คาพาหนะ วน เดอน ป ลายมอชอ

(บาท) (บาท) (บาท) ทรบเงน ผรบเงน

ลงชอ ..................................................................................... ผรบเงน ( ....................................................................................... ) ตาแหนง .........................................................................................

รวมเปนเงนทงสน

กระทรวง ...............................................................................ปรากฏรายละเอยดดงน

ทอยรวมเปนเงน

(บาท)ลาดบท ชอ - สกล

เอกสารหมายเลข ๒

แบบใบสาคญรบเงนคาใชจายในการฝกอบรมบคคลภายนอก

ชอสวนราชการผจดฝกอบรม ..................................................................................................................โครงการ / หลกสตร .....................................................................................................................เดอน ............................. เดอน ............................. จานวนผเขารบการฝกอบรม / ผสงเกตการณ รวมทงสน ..................................................... คน

ผเขารบการฝกอบรม / ผสงเกตการณ ไดรบเงนจากกรม ...............................................................................................................................

....................... / ....................... / ....................

เอกสารหมายเลข ๓

รวมเปนเงน ................................................. บาท

ขอรบรองวาขอความขางตนเปนจรง

ลงชอ ..................................................................... ผเดนทาง ( ................................................................. )

๗. คาธรรมเนยมสนามบนในตางประเทศ๘. คาธรรมเนยมวซา

ในวงเงน .................................. บาทในวงเงน .................................. บาท

ในวงเงน .................................. บาทในวงเงน .................................. บาท

๓. คาเบยเลยง อตราวนละ ........................ บาท จานวน ................ วน๔. คาเครองแตงตว๕. คาพาหนะรบจางระหวางบานพกถงสนามบนในประเทศ๖. คาธรรมเนยมสนามบนในประเทศ

ในวงเงน .................................. บาทในวงเงน .................................. บาทในวงเงน .................................. บาทในวงเงน .................................. บาท

รวมเปนเงน ................................................. บาท

คาใชจายทขอเบกสมทบ๑. คาโดยสารเครองบน เสนทาง ................................................................๒. คาเชาทพก อตราวนละ ......................... บาท จานวน ................ วน

๔. ................................................................................................................๕. ................................................................................................................๖. ................................................................................................................

ในวงเงน .................................. บาทในวงเงน .................................. บาทในวงเงน .................................. บาท

๒. คาเชาทพก อตราวนละ ......................... บาท จานวน ................ วน ในวงเงน .................................. บาท๓. คาเบยเลยง อตราวนละ ........................ บาท จานวน ................ วน ในวงเงน .................................. บาท

หนวยงานทใหความชวยเหลอ ...........................................................................................................

คาใชจายทไดรบความชวยเหลอ๑. คาโดยสารเครองบน เสนทาง ................................................................ในวงเงน .................................. บาท

ชอ ......................................................................................................................................................ตาแหนง ...............................................................ระดบ ............................กอง ...............................

แบบรายละเอยดคาใชจายกรณทไดรบความชวยเหลอ

โครงการ / หลกสตร ...................................................................................ณ ประเทศ ..........................................................ตงแตวนท ............................................................ ถงวนท .................................................................

7.  แบบทดสอบ : T.A. Exercise (Transactional Analysis) ทมา : อ.ประจกษ จนดามาตย 

จดมงหมาย 1. เพอวดและประเมนบคลกภาพของบคคล 2. เพอวเคราะหแนวทางการตดตอสอสารระหวางบคคลหรอกลม 

วธการ โปรดกาเครองหมาย (P) ลงในชองคะแนนทตรงกบพฤตกรรมของทานมากทสดดงตอไปน 

(1 หมายถงนอย 7 หมายถงมาก) 

รายการ  คะแนน 1  2  3  4  5  6  7 

1. เออเฟอเผอแผ 2. มเหตผล 3. ชางเอาใจ 

รายการ  คะแนน 1  2  3  4  5  6  7 

4. มเมตตากรณา 5. ชอบคาดการณลวงหนา 6. ใจเรว 7. เหนอกเหนใจผอน 8. ชอบการประเมน 9. แสวงหาสงใหม ๆ ชอบรชอบเหน 10. ชอบแสดงความร 11. ยดขอเทจจรง 12. ตามใจตวเอง 13. เผดจการ 14. ชอบทดสอบทดลอง 15. ชอบเอาชนะ 16. ยดมนในระเบยบขอบงคบ กฎเกณฑตาง ๆ 17. ชอบคนหาแนวทางในการแกปญหา 18. มความคดรเรม

19. ชอบสงสอน 20. รบฟงผอน 21. ยอมเชอฟงคลอยตามผอน 22. ชอบตาหนตเตยน 23. รอบคอบ 24. ขอาย 25. มขอหามอยเสมอ 26. เสนอวธการแกปญหา 27. ชอบอยตามลาพง ไมชอบสงคม 28. อารมณแปรเปลยนไดงาย 29. ทางานอยางเปนระบบ 30. ใจออน 

ใบจดลาดบลกษณะบคลกภาพ โปรดนาคะแนนททานตอบแตละขอ มากรอกลงในตารางขางลางน แลวบวกกนเปนคะแนนรวม 

เสรจแลวผดาเนนการสารวจสมาชกทกคน เพอจะไดรจกบคลกภาพของสมาชก 

ลกษณะบคลกภาพ  หมายเลขขอ  คะแนน  คะแนนรวม 

แบบพอแม (Parent Ego-State) 

1 4 7 10 13 16 19 22 25 28 2 5 8 11

แบบผใหญ (Adult Ego-State) 

14 17 20 23 26 29 

แบบเดก (Child Ego-State) 

3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 

3. เมอไดคะแนนรวมของแตละแบบแลว จงเขยนวงกลมมขนาดตามคาของคะแนน เชน แบบพอแม ได 40 คะแนน แบบผใหญได 45 คะแนน และแบบเดกได 58 คะแนน นนแสดงวาทานมบคลกภาพโนมเอยง ไปในลกษณะเดกนนเองดงตวอยาง 

แผนภมท  0  แสดงการรวมคะแนน ทมา  :  จรญ  ทองถาวร  (2536  :  49) 

58 45 

40

(ตวอยาง) แบบบนทกประวตสมาชกโปรแกรมการปรบเปลยนพฤตกรรมผกระท าผดอนเนองมาจากการดมสรา

ชอ………………………………….สกล…………………………….ชอเลน…………………………………. คดปจจบน……………………………………. ก ำหนดโทษ…………………..พนโทษ………………………

1. ขอมลทวไป 1.1 อำย……………..ป 1.2 ภมล ำเนำกอนตองโทษ …………………………………………………………… 1.3 ระดบกำรศกษำ ไมไดเรยนหนงสอ ประถมศกษำ มธยมศกษำ ป.ว.ช. ป.ว.ส. ปรญญำตร สงกวำปรญญำตร

1.4 สถำนภำพสมรส โสด สมรส หมำย/หยำ/แยกกนอย 1.5 อำชพหลก………………………………………..อำชพรอง………………………. 1.6 รำยได……………………บำทตอเดอน 1.7 สภำพกำรเปนอย อยคนเดยว อยกบเพอน อยกบพอแม อยกบภรรยำ

อยกบคนอน (ระบ)……………………………………..

1.8 สภำพทอยอำศย บำนเดยว ตกแถว/หองแถว คอนโดมเนยม/หองเชำ อน ๆ (ระบ)…………………………………… 1.9 สภำพแวดลอมของทอยอำศย ชมชนเมอง ชมชนแออด ชนบท อน ๆ (ระบ)………………………….

1.10 สมำชกในครอบครว………………คน 1.11 ควำมสมพนธกบสมำชกในครอบครวปจจบน

………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………...

2. ขอมลครอบครวเดม 2.1 บดำ ชอ………………………………….อำย ……….. อำชพ …………….…. รำยได ……………… รำยจำย…………………. . บคลกลกษณะ ………………………………………………………. 2.2 มำรดำ ชอ……………………………….อำย ……….. อำชพ …………….…. รำยได ……………… รำยจำย………………….. . บคลกลกษณะ ……………………………………………………….

2.3 เปนบตรคนท………………….ของครอบครว 2.4 ควำมสมพนธระหวำงบดำมำรดำและสมำชกในครอบครว(เดม)….………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….

2.5 สงทไดรบกำรปลกฝง อบรมเลยงดจำกครอบครว เชน ควำมซอสตย ควำมมวนย ควำมอดทน ควำมขยนฯลฯ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2.6 บคคลในครอบครวทยดเปนแบบอยำง…………………………. เพรำะ …………………………………

……………………………………………………………………………………………………………. 2.7 บคคลทใกลชดทสด คอ …………………………………เกยวของเปน ………………….

3. ทานมพฤตกรรม (9 อยาง) ดงตอไปนหรอไม อยางไร (โดยละเอยด เชน ครงแรก ปรมาณ ความถ ฯลฯ) 3.1 สบบหร …………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 3.2 ดมของมนเมำ………………………………………………………………..……………………………. ………………………………………………………………………………………………………………… 3.3 เทยวสถำนบนเทง…………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………… 3.4 เลนกำรพนน................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ 3.5 ยำเสพตด………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 3.6 ใชจำยฟมเฟอย …………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… 3.7 มเพศสมพนธ ………………………………………………………………………………………….… ………………………………………………………………………………………………………………… 3.8 ทะเลำะววำท ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………….…… 3.9 คดฆำตวตำย ………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………

4. พฤตกรรมการดมสรา 4.1 ทำนดมสรำมำกนอยแคไหน

ทกวน 1 ครง/สปดำห 2 ครง/สปดำห 3 ครง/สปดำห มำกกวำ 3 ครง/สปดำห 4.2 ทำนมคำใชจำยในกำรดมสรำ จ ำนวน ..................... บำท / ครง

4.3 คำนยมในกำรดมสรำ ดมแลวรสกเทห แสดงถงควำมเปนลกผชำย ดมเพอเขำสงคม ดมเพอลมปญหำ/ดบทกข ดมตำมเทศกำล ดมตำมเพอน ดมตำมสอ/โฆษณำ อยำกรอยำกลอง อน ๆ ระบ................................................................

4.4 คนในครอบครวของทำนมกำรดมสรำหรอไม ไมม ม ระบวำเปนใคร ...................................................................................

4.5 เมอดมสรำแลวทำนมพฤตกรรมดงตอไปน เอะอะ โวยวำย มเรองทะเลำะววำท ท ำรำยรำงกำยผอน ท ำรำยรำงกำยคนในครอบครว

ขำดสต/ควบคมอำรมณไมได ท ำใหกลำแสดงออกมำกขน มควำมตองกำรทำงเพศสงขน อนๆ ระบ.....................................................................

5. การกระท าผด 1. เคยตองโทษมำกอนหรอไม ( ) ไมเคย ( ) เคย.… ครง คด……………...…ก ำหนดโทษ…………….. 2. กระท ำผดครงนเปนครงท ……. คด…………………………………..ก ำหนดโทษ…………………….. 3. มลเหตจงใจในกำรกระท ำผด……………………………………………………………………………..

4. ใชสำรเสพตดกอนกระท ำผดหรอไม ( ) ไมม ( ) ม ระบ ……………………… 5. กำรวำงแผนลวงหนำกอนกระท ำผด ( ) ไมม ( ) ม ใชเวลำนำนเทำใด……………… 6. จ ำนวนคคด …………………………. คน เกยวของเปน ……………………………………………….. 7. ควำมสมพนธกบผเสยหำย ( ) ไมรจก ( ) รจก เกยวของเปน …………….………… 13. รสกไมพอใจ โกรธหรอคบแคนผเสยหำยมำกอน ( ) ไมใช ( ) ใช เพรำะ………………………

สรปสาเหตและพฤตการณการกระท าผด ………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...……………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...……………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...…………………….

……………………………………………………. เจำหนำทผบนทกขอมล

/ /

(แบบฟอรม ๓) แบบประเมนผลการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมของผตองขง

ส าหรบเจาหนาท

ระดบความกาวหนา ดขน

เหมอนเดม

แยลง

๑. ทศนคตและพฤตกรรมโดยรวม ๒. การมสวนรวมท ากจกรรมในกลม ๓. การมปฏกรยาและบทบาทในกลมอยางเหมาะสม ๔. การท างานทมอบหมายส าเรจ ๕. ระดบของความเหนใจผเสยหาย ๖. ระดบการส านกในสงทตนไดกระท าผดลงไป ๗. การพฒนาแนวคดทจะแกไขความผดพลาดของตนเอง ๘. ระดบของการลดการปฏบตหรอเขาขางตนเอง โทษ

ผอนในการกระท าผด ๙. การเรยนรสาเหตชกน าไปสการกระท าผด ๑๐. ทราบถงปจจยเสยงทน าไปสการกระท าผดขนอก ๑๑. การพดคยปญหาอยางเปดเผย ๑๒. ระดบของการเปลยนแปลงพฤตกรรม ๑๓. ระดบของทกษะในการแกไขปญหา ๑๔. ระดบของเทคนคในการปฏเสธการกระท าผด ๑๕. ความสามารถในการวางแผนและตงเปาหมายในชวต

ลงชอ..........................................................เจาหนาทผดแลโปรแกรม ( ............................................................ )

วนทรายงาน.............................................

* หมายเหต แบบประเมนนใชส าหรบใหเจาหนาทเปนผประเมนผตองขงแตละคนทเขาโปรแกรม

เวลารายงานใหรายงานสรปเปนภาพรวมของทงหมดได

(แบบฟอรม ๔) แบบประเมนความคดเหนของผตองขงตอการเขารวมโปรแกรมแกไขฟนฟส าหรบผตองขง

ท

หวขอ

ระดบความคดเหน

มากทสด มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

๑. ทานสมครใจเขารวมกจกรรมตามโปรแกรมน ๒. ทานมความพงพอใจตอการเขารวมโปรแกรม

แกไขฟนฟผตองขงในครงน

๓. การเขารวมโปรแกรมฯครงนท าใหทานส านกผดตอการกระท าของตนเอง

๔. ทานไดรบความรและประโยชนจากการเขารวมโปรแกรมครงน

๕. ทานสามารถน าความรและทกษะทไดรบไปใชในการพฒนาตนเอง

๖. ทานสามารถปรบเปลยนทศนคต และพฤตกรรมไปในแนวทางทถกตองหลงจากเขารวมโปรแกรม

๗. ทานรสกวาตนเองมคณคามากขน ๘. ทานมความเชอมนในตวเองวาหลงจากพนโทษ

แลวจะไมกลบไปกระท าผดซ าอก

๙. ทานจะท าให พอแม ญาตพนองมนใจ วาทานสามารถกลบตนเปนคนดได

๑๐. ทานอยากใหมการจดโปรแกรมในลกษณะนอยางตอเนองและจดโปรแกรมกบผตองขงกลมอนๆ ดวย

ขอเสนอแนะ …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

* หมายเหต แบบประเมนนใชส าหรบใหผตองขงแตละคนเปนผประเมน เวลารายงานใหรายงานสรปเปนภาพรวมของทงหมดได

บทท 4 การวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคล

วตถประสงค

1. เพอใหมความร ความเขาใจเกยวกบรปแบบการสอสารทมผลมาจากพนฐานทางบคลกภาพ 2. เพอใหมความร ความเขาใจเกยวกบการวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคล 3. เพอใหเกดแนวคดในการน าความรดานการวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคลไปใชในการ

พฒนาทกษะการสอสาร สงผลใหการสอสารมประสทธภาพสงสด *****************

การสอสารมความส าคญ เพราะมนษยเปนสตวสงคม นอกจากอยรวมกบผอนแลว มนษยทกคนจะม

การแลกเปลยนความคดเหนและความรสกกบผอนตลอดเวลา ไมวาจะทใด ทบาน ทมหาวทยาลย ทท างานหรอจะเปนสถานการณ ๆ กตาม การสอสารจงเปนเรองธรรมดาของมนษย ทมความซบซอนแตไมยากเกนทจะท าความเขาใจ ซงถาใชเวลาศกษาเพอใหเกดความเขาใจกระบวนการสอสาร โครงสรางของบคลกภาพของบคคลทสงผลตอการสอสาร พรอมทงหาทางพฒนาปรบปรงตนเองและทกษะการสอสารใหดขน กจะเกดประโยชนอยางมากตอตนเอง ทงในการด าเนนชวตประจ าวน การท างานกบผอน การอยรวมกนในครอบครวและสงคม เกดความสขและส าเรจในทก ๆ ดานไดเปนอยางด ในการสอสารนนสงทส าคญทสด คอ ผรบสารและผสงสาร เพราะการรบสารหรอสงสารนนจะเปนไปไดอยางเทยงตรง และมประสทธภาพและเกดประสทธผลนน ตองอาศยสตปญญาควบคกบอารมณของผรบสารและผสงสาร ทงในการรบสารและการสงสารเชนเดยวกน ซงไดมผกลาววา บคลกภาพของบคคลนน ๆ จะเปนตวก าหนดรปแบบในการสอสาร โดยทบคคลคนหนงจะมบคลกภาพ 3 สวนภายในตวบคคล นกจตวทยาผนคอ Eric Berne ( ค.ศ.1910 – 1970 ) ซงเปนจตแพทยชาวแคนาดา ไดคดทฤษฎวาดวยการวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคล ( Transactional Analysis ) ทฤษฎนไดรบความนยมและนาสนใจของบคคลในวงการตาง ๆ มากมายไมเฉพาะแตนกจตวทยาเทานน เพราะทฤษฎการวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคลเปนวธการทางจตวทยาทชวยใหบคคลเขาใจตนเอง การศกษาบคลกภาพสามารถพจารณาไดจากพฤตกรรมการแสดงออก ทงค าพด ทาทาง น าเสยง สหนา ทาทาง การเคลอนไหวของรางกาย ฯลฯ ลกษณะการแสดงออกเหลานจะสะทอนใหเหนบคลกภาพของบคคล ท าใหสามารถเปลยนแปลงปรบปรงบคลกภาพของตนเองไดอยางมเหตผล ชวยในการปรบตว ท าใหการตดตอสอสารกบบคคลอนเปนไปในลกษณะทกอใหเกดความเขาใจและเกดสมพนธภาพทดตอกน

31

โครงสรางของบคลกภาพ (Structure of Personality)

Berne เชอวา บคลกภาพของบคคลประกอบขนดวยสวนทเรยกวา “Ego state” และในตวบคคลหนงจะม Ego state อยดวยกน 3 สวน คอ

1. สวนทมลกษณะคลายพอแม = Parent ego state 2. สวนทเปนผใหญ = Adult ego state 3. สวนทเปนเดก = Child ego state บคคลแตละคนจะมลกษณะบคลกภาพทง 3 สวนมากนอยแตกตางกน บางคนอาจจะมลกษณะของความ

เปนพอแมมาก คอ ชอบสงสอน ชอบต าหน ใหความเอาใจใสอยเกอบตลอดเวลา แตบางคนอาจจะมลกษณะของความเปนผใหญมาก และบางคนอาจจะมลกษณะของความเปนเดกในบคลกภาพมาก แตทส าคญคอ บคลกภาพทง 3 สวนนนจะมอยในบคคล ซงจะแสดงออกมาในแตละโอกาสและสถานการณตาง ๆ โดยแสดงออกทงทางดานค าพด กรยาทาทาง และการแสดงออก ซงสามารถวเคราะหไดวาเปนบคลกภาพของสวนใดใน 3 สวน รายละเอยดเกยวกบโครงสรางบคลกภาพทง 3 สวน (อาภา จนทรสกล : 2535 ) มดงน

1. ลกษณะทเปนพอแม (Parent ego state = P) เปนลกษณะบคลกภาพทคลายพอแม ผเลยงด หรอบคคลอนทมอทธพลในชวตถายทอดใหกบเดก ลกษณะทเปนพอแม จะเปนสวนทแสดงพฤตกรรมโดยไมใชเหตผล แตจะเปนพฤตกรรมตาง ๆ ทพอแมสงสอนเราในอดต ซงถกเกบรกษาไวและจะกลบมาปรากฎในพฤตกรรมของเรา ค าพดทเราชอบใชในบคลกภาพลกษณะทเปนบดา มารดา เชน “ตองท าอยางนนะ” หรอ “อยาท าอยางนนะ” หรอ “เวลาเปนสงทมคามากมายมหาศาล อยาปลอยเวลาทงนะ” ฯลฯ

เมอบคคลถกควบคมดวยลกษณะทเปนพอแม เขาจะไมพจารณาปญหาตาง ๆ ตามสภาพขอเทจจรงในปจจบน แตจะใหค าสงสอน ความเชอตาง ๆ ทบคคลไดรบการอบรมสงสอนมาในอดตเปนตวก าหนดพฤตกรรม กลาวไดวาลกษณทเปนพอแมเปนผลมาจากการทบคคลบนทกขอมล ไมวาจะเปนทศนคต คานยม กฏเกณฑตาง ๆ ทพอแมสงสอน ตลอดจนทาทางไวใหตนเอง บคลกภาพในสวนทเปนพอแมนสามารถแบงออกไดเปนลกษณะยอย ๆ อก 2 ลกษณะ คอ 1.1 ลกษณะพอแมแบบด (Critical parent หรอ Controlling parent = CP) เปนลกษณะทไดรบการถายทอดมาจากพอแม ผเลยงด ซงเปนการประเมนคาและการตดสนใจ โดยใชมาตรฐาน คานยม ความเชอ ตลอดจนวถการด าเนนชวตแบบทเคยไดรบการอบรมสงสอนมา จนบางครงอาจเกดอคตในการประเมนคา หรอตดสนใจในเรองตาง ๆ เนองจากมความเชอทผด ๆ ทมอยเดมเปนพนฐาน บคลกภาพของบคคลทถกควบคมดวยลกษณะพอแมทดจะมทาทางและวาจาทแสดงออกใหเหนถงลกษณะ การวพากษวจารณ ชอบต าหน

32

ลกษณะจจ มความรสกขร าคาญ ชอบวางอ านาจ ใชวธการลงโทษไมคอยพอใจในการเปลยนแปลงหรอความคดเหนใหม ๆ และยดตดอยกบความคดเหนของตนเอง ลกษณะพอแมทด เมอพจารณาดอาจรสกวาเปนสวนของบคลกภาพทไมด-ไรคา เพราะเปนลกษณะทใชขอมลทเคยมมาในอดต แตถาพจารณาในอกดานหนง ลกษณะพอแมทดจะมประโยชน เพราะเปนลกษณะทท าหนาทถายทอดคณคาทางวฒนธรรม แนวคดหรอความเชอทด และคานยม ซงชวยใหบคคลตอบสนองตอเหตการณในชวตประจ าวนใหเปนไปโดยอตโนมตหรอตามความเคยชน โดยไมตองเสยเวลาคดไตรตรองไปเสยทกเรอง 1.2 ลกษณะพอแมทใจดเออเฟอ (Nurturing parent = NP) เปนบคลกภาพในลกษณะของพอแมทคอยดแล ปกปอง ชวยเหลอ คอยปลอบโยน ท าใหเกดความสบายทงดานรางกายและจตใจ หวงใยและ เอออาทรตอความทกข-สข มลกษณะเมตตา โอบออมอาร มไมตรจต เหนอกเหนใจผอน ใสใจคนรอบขาง และเขาอกเขาใจผอน และเปนทพงใหกบผอนได ลกษณะพอแมทใจดเออเฟอจะแสดงออกดวยค าพด ทาทาง คอยไตถามทกขสข ชวยดแลและคอยปลอบโยนใหก าลงใจแกผอน 2. ลกษณะทเปนผใหญ (Adult ego state = A) เปนลกษณะบคลกภาพของบคคลทท างานโดยใชหลกแหงเหตผล สตปญญาในการพจารณาสงตาง ๆ โดยพจารณาตามสภาพขอเทจจรงเทานน จะไมค านงถงความรสกและไมมอารมณเขามาเกยวของ สวนนจะท างานคลายเครองคอมพวเตอร ทพยายามรวมรวมขอมล ตรวจสอบขอมล และประมวลผล โดยอาศยขอเทจจรงเทานน ดงนนเมอเผชญกบปญหาอะไรกตาม บคคลทมลกษณะทเปนผใหญ มกจะตงค าถามวา “อะไร” “ท าไม” “อยางไร” “เพราะอะไร” แลวตรวจสอบขอมลดวยสภาพของขอเทจจรง แลวจะหาวธการแกปญหานนตอไป บคคลทมพฒนาการเปนไปตามวฒภาวะ และรจกตวเองตรงตามความเปนจรง ลกษณะทเปนผใหญของบคคลนนจะเปลยนแปลงอยเสมอ จากประสบการณทเขาไดเรยนร ซงถาเปรยบเทยบกนระหวางบคลกภาพทงสามสวนแลว ลกษณะทเปนเดกและลกษณะทเปนพอแม มกจะคงทไมเปลยนแปลงมากเหมอนลกษณะทเปนผใหญ เพราะขอเทจจรงตาง ๆ บคคลเรยนรและตองเปลยนแปลงไปตามสภาพการณ

ยงกวานนสวนของลกษณะทเปนผใหญ จะสามารถพจารณาใชเหตผลตดสนบคลกภาพในสวนของลกษณะทเปนเดกกบลกษณะทเปนพอแม วาควรปรบปรงเปลยนแปลงแกไขหรอควรลบลางออกไปอยางไรบาง แตไมไดหมายความวาลกษณะทเปนผใหญจะท าหนาทเปนผบงการ เพยงแตจะพยายามใชเหตผลและขอมลตาง ๆ มาพยายามปรบลกษณะทเปนเดก และลกษณะทเปนพอแมทบคคลมอยในตวใหเหมาะสมถกตองตามเหตการณ และอยในสภาวะสมดลเพอใหบคคลปรบตวได

33

3. ลกษณะทเปนเดก (Child ego state = C) เปนลกษณะบคลกภาพทแสดงออกถงความรสกแทจรงทตนมอย เชน ดใจกรองกรดกราด เสยใจกรองไห เปนสวนทแสดงออกอยางธรรมชาตถงความตองการทแทจรงของตนเอง ไมวาจะเปนอารมณทางดานบวกหรอลบ ลกษณะทเปนเดกนจะมอยในตวของบคคลทกคน ไมวาบคคลนนจะมอายมากหรอนอยเพยงใด เพยงแตลกษณะสวนนจะมอยมากนอยตางกนในแตละบคคลและเมออายมากขน บคคลกจะไมแสดงออกถงลกษณะสวนนมากเหมอนกบวยเดก บคลกภาพในสวนทเปนเดกนสามารถแบงออกไดเปนลกษณะยอย ๆ อก 3 ลกษณะ 3.1 ลกษณะทเปนเดกตามธรรมชาต (Free child = FC) เปนสวนของบคลกภาพทยงไมไดขดเกลา จงเปนสวนทแสดงออกถงอารมณและความตองการทแทจรงของตนเองออกมาอยางโจงแจง เชน อารมณสนกสนาน กระโดด โลดเตน ขนอาย กลว เชน แสดงความกลวทมด ๆ หรอ สถานทแปลก ๆ ออกมาอยางเปดเผย หรอ แสดงออกถงอารมณอจฉารษยา ปงปง เพราะไมไดดงใจออกมาตรง ๆ โดยไมควบคม 3.2 ลกษณะทเปนเดกไดรบการขดเกลา (Adapted child = AC) เปนสวนของบคลกภาพทพฒนาขน เพราะเดกมสมพนธภาพกบพอแมหรอผอบรมเลยงด ไดรบการสงสอน ควบคม ขดเกลาจากพอแม และจากบคคลตาง ๆ ทมอทธพลตอตวเดก ท าใหบคคลพฒนาบคคลกภาพในสวนของการเชอฟง ยอมท าตาม พงพาผอนขนมา 3.3 ลกษณะทเปนเดกมความคด (Little Professor = LC) เปนสวนของ Child ego state ทแสดงออกถงลกษณะบางสวนของความเปนผใหญ รจกใชความคด เหตผล พจารณาสงตาง ๆ เปนสวนของความสามารถทางสตปญญา แสดงออกถงความเฉลยวฉลาด และเปนสวนของความคดรเรมสรางสรรค

โครงสรางของบคลกภาพทง 3 สวน ตามความเชอของทฤษฎการวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคล Berne มกเขยนโดยใชสญลกษณยอวา P, A, C และอธบายไดดวยไดอะแกรม ดงน

P

C

A

CP (Critical parent หรอ Controlling parent ) NP (Nurturing parent)

LC (Little child) CccchcProfessor)

A (Adult)

AC (Adapted child) FC (Free child)

34

จากโครงสรางของบคลกภาพดงกลาว ท าใหบคคลแตละคนตอบสนองตอสงเราทตนพบเหน ดวยทาทางและวาจาตาง ๆ กนออกไป แลวแตวาบคคลนนจะใชบคลกภาพในสวนใดตอบสนอง ดงตวอยางตอไปน ตวอยางท 1 ตอเพลงลกทง P (CP) : เพลงอะไรใจความไมสภาพเลย ไมควรใหเดก ๆ ฟง A : เพลงพวกนเปดบอย คนคงนยมฟงกน C (FC) : ฟงเพลงลกทงทไร มนในอารมณอยากเตนทกทเลย ตวอยางท 2 ตอบานจดสรร P (CP) : บานอะไรแคบจง เพอนบานกดไมนาไวใจ A : บานนราคา 1 ลานบาท ใหเวลาผอน 20 ป C (LC) : หองแคบจง แตเราจะใชสแปลก ๆ แตงใหนาอยเชยว ตวอยางท 3 ตอเพอนทบนวาไมสบาย P (NP) : พกกอนนะ เดยวฉนจะเอาผาเยนเชดหนาให A : เธอควรไปหาหมอ หมอจะวนจฉยไดถกตองทสด C (AC) : ฉนไมรจะชวยเธออยางไร เดยวไปตามคนมาใหนะ

บคลกภาพทง 3 สวนดงทกลาวขางตนนน บคคลแสดงทงค าพด น าเสยงและอาจแสดงออกโดยกรยาทาทางประกอบการพดดวย เพอท าใหการสอสารนนชดเจนมากยงขน

นอกจากนบคลกภาพแตละสวนนนยงมรายละเอยดทงในดานบวก (บคลกภาพทเหมาะสม) และดานลบ (เปนบคลกภาพทตองไดรบการแกไข) อกดวยดงรายละเอยดตอไปน

35

ลกษณะบคลกภาพ

ดาน + ดาน -

CP

กลาเปนตวของตวเอง และยอมรบในคณคาของผอนดวย กลาแสดงความคดเหน และแลกเปลยน ความคดเหนกบผอน กลายนยนความเชอ/คานยมของตนเอง ถงแมวาคานยมนนแตกตางจากกลม/ สงคม ควบคมตนเองสง มวนย กลาทวงสทธอนชอบธรรม

การต าหน การบงคบ ควบคม ชอบการอางกฎเกณฑมาลงโทษ ชอบจดการบงการ ยดถอความคดตนเอง บางครงรนแรงขนเผดจการ ฯลฯ

NP

ความใสใจเอออาทร ความสนใจ หวงใย ความเมตตาปราณ ชอบชวยเหลอผอน และปกปองคมครองผทออนแอกวา

ลกษณะทเอาความปรารถนาดของตนเองไปท าให ผอนเปนทกข หวงใยจนเปนหวงแหน คอยตดตามหรอเอออาทรจนกาวกายความเปนสวนตวของผอน ท าดแลวรสกวาคนอนไมเหนความส าคญ/เปนบญคณ

A

ลกษณะทปะทะกบสงเราใด ๆ แลวบคคลจะน าสวนของเหตผลมาใชในการตอบสนองกบสงเรานน ๆ โดยปราศจากอารมณ **ใคร / อะไร / ทไหน / เมอไหร / ท าไม / อยางไร

มเหตผล มการตรวจสอบขอมล การวเคราะห COMPUTER ถามมาก A จะคมสวนอารมณใน CP NP FC และ AC จนมลกษณะยดเหตผล ปราศจากอารมณทเขาใจผอน มลกษณะเฉยชา นาเบอ ไมสามารถรบรอารมณความรสกผอน ไรอารมณ

FC ราเรง สดชน แจมใส สนกสนาน ผอนคลาย กระตอรอรนในการเรยนร เปดตวเองกบประสบการณใหม มองชวตไมนาเบอ ใชชวตประจ าวนอยางกระฉบกระเฉง สงแวดลอมและบคคลรอบขางนาสนใจ

ลกษณะเลนไมเลก ลกษณะของเดก คอ หวงแตเลน ไมรบผดชอบ ตดอยกบความสนก รกสบาย ไมจรงจงกบงาน/ชวต ขนรนแรง ชอบเลนแผลง ๆ ชอบสนกบนความทกขผอน ไมรสกผด/ส านกผด

AC เดกทไดรบขดเกลาจากสงคม เชอฟง ใหความเคารพเชอถอผอน ยอมรบในบทบาทผน าของผอนได (เปนผตามทด) ออนนอมถอมตน ไมฝาฝนทาทายกฎเกณฑทางสงคม ปฏบตตามขอตกลงของกลม ท าตามค ามนสญญา พงพง (Depend) ผทตนเองไววางใจ ออนนอมถอมตน

เดกทยอมแบบยอมจ านน (เมอตองยอมท าตามผอน กจะเกบความรสกวาตนเองดอยไว) ขนรนแรง มกซมเศรา คร าครวญ ชอบสงสารตวเอง ไมอยากตอสโดยใช IQ./ ความสามารถ ชอบพงพงตดพนกบผอนแบบไมโต ชอบท าตวใหผอนปกปองชวยเหลอ /ไมพงตนเอง

36

รปแบบการสอสารสมพนธระหวางบคคล

การสอสารสมพนธระหวางบคคล ชวยใหเราสามารถวเคราะหบคลกภาพของบคคลได โดยสงเกตจากค าพดทบคคลนนใชสอสาร ตลอดจนทาทางตาง ๆ ทแสดงออกมา รปแบบของการสอสารสมพนธระหวางบคคลสามารถแบงออกไดเปน 3 รปแบบ ดงน

1. การสอสารสมพนธทไมขดแยงกน / พดตามกน (Complementary or Parallels Transactions) การสอสารสมพนธแบบนจะมลกษณะถอยทถอยอาศยกน ผสอสารคาดหวงจะไดรบการตอบสนองจากบคคลทตนสอสารอยางไร กไดรบการตอบสนองตามคาดหมายไมขดแยงกน ถาวเคราะหจากทศทาง (vector) ของการสอสาร ลกศรจะไมตดขามกน ลกศรจะขนานกนไป การสอสารสมพนธแบบนไมสงผลลบทางดานสมพนธภาพ ท าใหสอสารกนไปไดเรอย ๆ ดงตวอยาง

ตวอยางท 1 ลก แม

P P 1. แมซอขนมใหหนหนอยนะคะ A 1 2 A 2. ตกลงจะลก ลกอยากทานอะไรดจะ C C ตวอยางท 2 สมชาย สมศกด

P P 1. รายงานฉบบนผมจะท าใหเสรจวนน 1 A A 2 2. ตกลงแลวเอามาวางไวบนโตะผมนะ C C

37

ตวอยางท 3 นงเยาว นภา

1 P P 1. เดกสมยนพดจาไมสภาพ…ฟงไมไดเลย 2 A A

C C 2. นนซคะ ถาเปนรนเราคงถกผใหญ ตตาย ถาพดแบบน

จากตวอยางท 1, 2 และ 3

ทศทาง (ลกศร) ทแสดงถงการสอสารสมพนธจะไมตดขามกน จะมลกษณะคขนานกนไป นนคอ จากตวอยางท 1 ลกสอสารกบแมจาก Child ego state และเปน adapted Child ไปยง Parent ego state ของแม โดยคาดหวงวา จะไดรบการตอบสนองจาก Parent ego state ในสวน Nuturing Parent ของแมมายง Child ego state ของตน แมกตอบสนองมาตามทคาดหวง การสอสารสมพนธจงไมขดแยงกน เชนเดยวกนจากตวอยางท 2 และ 3 กสามารถอธบายไดในลกษณะทคลายคลงกน

2. การสอสารสมพนธทขดแยงกน / พดขดกน (Crossed Transactions) การสอสารสมพนธแบบนจะ

กอใหเกดสมพนธภาพทางดานลบ เกดการขดแยงกนขน มกท าใหการสอสารสมพนธตองหยดชงก ไมสามารถด าเนนตอไปได หรอ ไดเพยงชวงสน ๆ เพราะผสอสารสมพนธไมไดรบการตอบสนองจากบคคลทตนมปฏสมพนธดวยดงทคาดหมายไว ถาวเคราะหจากทศทาง (vector) ของการตดตอ ลกศรจะตดขามกน ดงตวอยาง

ตวอยางท 4 ประภา ปราณ

P P 1. สองโมงแลวนะ แตงตวเสรจแลวยง 1 A 2 A 2. รแลว ฉนมนาฬกา หยดบอกใหท C C อะไรๆ เสยท

38

ตวอยางท 5 อบล อไร P P 1. ฉนปวดหวจง หมนออนเพลยจรง ๆ A A 1 C C 2. คนทเธอควรเลาอาการใหฟง คอ

หมอ จากตวอยางท 4 และ 5

ทศทาง (ลกศร) ทแสดงถงการสอสารสมพนธจะตดขามกน จากตวอยางท 4 ประภาสอสารสมพนธกบปราณ จาก Adult ego state และคาดหวงจะไดรบการตอบสนองจาก Adult ego state ของปราณกลบมาเชนกน แตปราณกลบตอบสนองจาก Parent ego state ไปยง Child ego state ของประภา การสอสารสมพนธจงขดแยงกน ตวอยางท 5 กอธบายไดในท านองทคลายกน

ในบางกรณทศทาง (ลกศร) ทแสดงการสอสารสมพนธอาจจะไมตดขามกน แตลกษณะการสอสารสมพนธไมไดรบการตอบสนองตรงตามทอกฝายหนงคาดหวงหรอตองการ เปนลกษณะการสอสารสมพนธทไมสอดคลองกน ดงตวอยาง

ตวอยางท 6 สมศร สภาพ P 1 P 1. ครสมยนไมอดทนและเสยสละ 2 เหมอนสมยกอน ด ๆ แลวไมนาเคารพ A A C C 2. คณไดขอมลจากไหนมาอางอง

ค าพดดงกลาว

ในการสรางสมพนธภาพทด การสอสารสมพนธทมประโยชนจะเปนไปในรปแบบของ complementary transactions เพราะไมท าลายความรสก หรอท าใหเกดความขดแยงทางจตขนและภายหลงจากการสอสารสมพนธกไมมปญหาตดคางในใจ ในชวตประจ าวน การสอสารทางสงคมทวไปมกเปนไปแบบ complementary transactions ในลกษณะทเรยกวา บวไมใหช า น าไมใหขน สวน crossed transactions ท าใหการสอสารสมพนธตดขด สะดด หรอ บางครงหยดชงก มกกอใหเกดความรสกทางดานลบ แต crossed transactions กมประโยชนท

2

39

1111

ชวยทาทายใหผสอสารสมพนธดวย ไดใช ego state อนๆ ในการคด การแสดงออกบาง ไมใชใชเพยง ego state เดยวตามทตนเองเคยชนเทานน ตวอยางเชน เดกทไมชอบคดตดสนใจสงตาง ๆ ดวยตนเอง ตองการพงพาและคอยการชแนะของพอแมและครอยตลอดเวลา แมแตปญหาเลกนอยกตองคอยถาม ลกษณะเชนนเปนลกษณะของเดกทไดรบการขดเกลาหรอเดกทตองการพงพา (Adapted Child) แทนทจะสอสารสมพนธในรปแบบของ complementary transaction หรอ สอสารดวยลกษณะของพอแมทเออเฟอ (Nuturing Parent) กควรสอสารสมพนธดวย ego state อน ๆ บาง แมจะเปน crossed transaction จะชวยใหเดกคนนนรจกคดและใช ego อน ๆ ตวอยางของการสอสารสมพนธทางวาจาในลกษณะดงกลาว เชน นกศกษา : อาจารยบอกหนซคะวา ควรจะท าอยางไรดกบปญหาการเรยนคณตศาสตรของหน อาจารย : ลองใชความสามารถของตนเองคดซคะวา คณควรจะแกปญหานนอยางไร (Adult ego state)

: อยาวตกเกนไปซ มนไมใชปญหาโลกแตกหรอกนา (Free Child) : กอนจะถามคนอน ลองคดดวยตนเองกอน แลวบอกมาซวา คณจะแกปญหาอยางไรด (Positive Controlling Parent)

3.การสอสารสมพนธทมนยเคลอบแฝง / ไมจรงใจ (Ulterior Transactions) เปนการสอสารสมพนธ ทผสอสารใชวาจาหรอแสดงพฤตกรรมทสงเกตเหนได (overt message) อยางหนง แตความตองการทแทจรงเคลอบแฝงไว (over message) เปนอกอยางหนง เพราะผสอสารทราบวา พฤตกรรมหรอวาจาทเขาแสดงออกเปนสงทสงคมยอมรบ เปดเผยไดเปน social message สวนความตองการทแทจรงนนเปดเผยโดยตรงไมได แตเปนความตองการทเขาตระหนกอยแกใจ เปน psychological message อยางไรกตามผทใชการสอสารสมพนธทมนยเคลอบแฝงตองการใหผทตนสอสารดวย ตอบสนองความตองการในระดบจตวทยา (psychological level) ของตน การสอสารสมพนธทมนยเคลอบแฝงผทใชจะเปนผทรตวหรอนกจตวทยาทมความช านาญในการวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคล สามารถวเคราะหไดโดยสงเกตจากทาทางและพฤตกรรมอน ๆ ทแสดงออกมาซงไมสอดคลองกบวาจาทสอสารออกมา พฤตกรรมตาง ๆ ทใชประกอบการสงเกต เชน น าเสยง ค าพดทเลอกใช สรรพนามทใช การพลงปาก การแสดงออกทางสหนา การแสดงออกทางดานรางกาย เชน ยกไหล การใชมอประกอบค าพด ฯลฯ

ตวอยางท 7 ประสงค จนทรแจม

P P

A A

C C

2

1

2

40

1. (ลกศรทบ) : ไปดมกาแฟตอทหองผมนะครบ (ท าตาเจาช) 1. (ลกศรประ) : เรามาคยกนตามล าพงสองตอสองนะครบ 2. (ลกศรทบ) : ดซคะ ก าลงอยากดมอยเชยว (ยมหวาน) 2. (ลกศรประ) : นกแลวเชยววาคณคงชวน

จากตวอยางท 7 การสอสารสมพนธของประสงคและจนทรแจมนน แตละคนจะใช 2 ego state ในการตดตอ เรยกวา Duplex transaction ลกศรทบเปนการตดตอในลกษณะ social message สวนลกศรประ แสดงถง psychological message และจะมลกษณะเปน complementary transaction เพราะความตองการทแทจรงในระดบจตวทยาไดรบการตอบสนอง แตถาผรบตอบสนองแตเฉพาะ social message การตดตอสมพนธกเปนแบบ crossed transaction ดงตวอยางท 8

ตวอยางท 8 ประสงค จนทรแจม

2 1 2 1

1. (ลกศรทบ) : ไปดมกาแฟตอทหองผมนะครบ (ท าตาเจาช) 1. (ลกศรประ) : เรามาคยกนตามล าพงสองตอสองนะครบ

2. (ลกศรทบ) : ดฉนไมดมกาแฟคะ (ท าหนาเฉยไมสบตา) 2. (ลกศรประ) : ฉนรทนคนอยางคณ อยาพยายามเสยใหยาก

P P

A A

C C

41

ตวอยางท 9 ผขาย ผซอ

1 1 2 1. (ลกศรทบ) : นเปนรนทดทสดของเรา แตบางทคณอาจอยากดรนถกๆ กได (ท าหนายมๆ) 1. (ลกศรประ) : คณคงไมกลาซอของแพงๆ ดๆ ใชหรอก 2. (ลกศรทบ) : ฉนจะเอารนนแหละ (ท าหนางอ)

จากตวอยางท 9 ผขายตดตอกบผซอโดยใชหลาย ego states และผซอตอบสนองโดยใชเพยง ego

state เดยวเทานน เรยกวา Angular transaction โดยผขายสง social message จาก Adult ego state ไปยง Adult ego state ของผซอและในขณะเดยวกนผขายกสง psychological message จาก Adult ego state ไปตกเบด Child ego state ของผซอ ซงผซอกตดเบดผขาย

ต าแหนงชวต (Life Position)

ต าแหนงชวต (Life Position) เปนความเขาใจเกยวกบตนเอง การรจกตนเอง ความรสกทบคคลมตอ

ตนเองและผอน จะสะทอนใหเหนจากการเลอกต าแหนงของชวตในแตละบคคล ซงการเลอกต าแหนงมพนฐานมาจากผลของการเขาใจตนเองและสภาพแวดลอมตงแตเรายงเดก Berne อธบายวา เมอบคคลเผชญปญหา การตดสนใจตอบสนองตอปญหานน ๆ ดวยวธการตาง ๆ ทแตกตางกนออกไป ซงขนอยกบต าแหนงของชวตทแตละบคคลรสกตอตวเองและผอน นอกจากนการสอสารสมพนธระหวางบคคลจะเปนไปในรปแบบใด สวนหนงกขนอยกบต าแหนงของชวตของบคคลนน ต าแหนงชวตแบงออกไดเปน 4 ประเภท บคคลจะวางตวไวในประเภทใดประเภทหนงในการสอสารสมพนธกบผอน ดงน

1. I’m OK – You’re OK ต าแหนงนเปนต าแหนงสงสดของการปรบตว เปนต าแหนงของผมสขภาพจตด บคคลทวางตนเองไวในต าแหนงชวตน จะรสกวาตนเองมคา ยอมรบและเขาใจตนเอง ในขณะเดยวกนกรสกวา

ชวตของผอนมคา ยอมรบและใหเกยรตบคคลอนในฐานะมนษยคนหนง มความจรงใจในการสอสารสมพนธกบผอน

P P

A A

C C

42

เมอเผชญกบปญหา บคคลทมต าแหนงชวตแบบน จะกลาเผชญกบปญหาแกไขปญหาตาง ๆ ดวยวธสรางสรรค และใชความสามารถทตนเองมอยอยางเตมท บคคลทจะรสกวาตนเองอยในต าแหนงนไดตองเรมพฒนาความรสกไววางใจมาตงแตเดก ซงบคคลทอบรมเลยงดเดกจะมอทธพลอยางมาก ทจะชวยใหเดกรสกวาตนเองมคณคา เปนทตองการ โดยการใหความเอาใจใสสนใจแกเดก

2. I’m OK – You’re not OK ต าแหนงนเปนต าแหนงชวตทบคคลรสกวาตนเองดกวาผอน ดถกเหยยดหยามวาผอนดอยกวาตน ไมไววางใจผอนวามความสามารถ เมอประสบปญหากมกกลาวโทษผอนวาท าใหตนเองบกพรอง เปนต าแหนงของคนทชอบปฏวตเปลยนแปลงอยางรนแรง ไมรบฟงความคดเหนของผอน ยดมนกบความคดเหนของตนเองวาเปนเลศ บคคลทวางตนเองอยในต าแหนงชวตแบบน มกจะอยในแวดวงของคนประเภท “ขนพลอยพยก” (“yes men”) เพราะเปนวธการทเขาจะไดมาซงความเอาใจใส ยกยอง สรรเสรญตามทเขาตองการ ถาบคคลทมต าแหนงชวตแบบนมโอกาสท าหนาทในต าแหนงส าคญกจะชอบลกนองทประจบสอพลอ โดยไมค านงถงสงทควรหรอไมควร เนองจากบคคลประเภทนจะชอบค าเยนยอ โดยไมค านงวาจะมาจากความจรงใจหรอไม เพราะมความเชออยแลววาบคคลอนไมมใครเกงหรอดเทาตวเขา

3. I’m not OK – You’re OK ต าแหนงชวตแบบน เปนต าแหนงชวตของบคคลทรสกวาตนเองดอยกวาผอน บคคลอนเกงและโชคดกวาตนไปทกดาน พฤตกรรมของบคคลทรสกวา “I’m not OK – You’re OK” จงไมกลาแสดงออกถงความรสกทแทจรง เกบกดความรสกไว ขลาดกลวทจะยนยนถงสทธทตนมอยอยางชอบธรรม ชอบลงโทษตนเอง มลกษณะเปนบคคลอมทกข เศราหมอง ชอบปลกตวเองอยตามล าพง เมอเผชญกบปญหากมกใชวธเลยงหน ไมพยายามหาวธแกไขปญหาทตนเองเผชญ ไมกลาเสยงทจะท าอะไรใหม ๆ บคคลทวางตนเองอยในต าแหนงชวตแบบน มกพฒนาความรสกวาตนเองไมมคา (feeling unworthy) มาตงแตเดก เปนต าแหนงทเดกเลอกเมอโดนผใหญบงคบใหท าสงตาง ๆ ตามความตองการ หรอ ความเหนของผใหญ โดยไมใหอสระแกเดก ไมเคยรบฟงความคดเหนของเดก ท าใหเขารสกวาตนเองไมมความสามารถ ตองพงพาผใหญอยเสมอ เมอตนเองเตบโต จงม ความรสกยอมตาม ไมกลาแสดงออกกจะตดตวมา บคคลประเภทนจงพยายามแสวงหาการยอมรบ การเอาใจใสในการสอสารสมพนธกบบคคลอน โดยการพยายามท าตวเขาไปมสวนรวมในทก ๆ เรอง พยายามเอาอกเอาใจผอน ยอมรบใชและเสยเปรยบบคคลอนอยเสมอ บคคลประเภทนอาจจะเปนบคคลทมประสทธภาพ (productive) ได ถาอยในสภาพแวดลอมทเอออ านวย เชน มผน าด แตบคคลประเภทนจะไมมความสขในชวต เพราะตองเกบกดความรสกของตนเอง ตองท าอะไรตามความพอใจของผอน

4. I’m not OK – You’re not OK ต าแหนงชวตแบบนเปนต าแหนงชวตของบคคลทรสกหมดอาลยตายอยากในชวต รสกชวตไมมคณคา ซงกะตาย อยไปเรอย ๆ หดห เศราหมอง ปราศจากความหวงใด ๆ และรสกวาชวตของคนอนกไมมคา ไมมความหมายเชนกน รสกวาโลกนโหดรายทารณ ไมนาอย ผปวยทเปนโรคประสาท โรคจต มกวางตนเองอยในต าแหนงชวตน ถาความรสกแบบนรนแรงมาก กอาจท ารายตนเองและผอนโดยไมรสกวาผด เพราะไมคดวาชวตมความหวง และมความหมายอะไรเลย เดกทไดรบการทอดทง (rejected children) ไมได

43

รบการเอาใจใสจากผเลยงด มกเลอกต าแหนงชวตแบบน เพราะเขาไมเคยไดรบการเอาใจใสและการแสดงความรก หรอ ผกพนใด ๆ จากพอแมหรอบคคลทใกลชด ท าใหเขาพฒนาความรสก “I’m not OK” ขนมา และเขาจะไมรจกใหการเอาใจใสใด ๆ แกใครดวย เพราะรสกวาคนอนโหดราย และไมมน าใจ มองคนในแง “You’re not OK” ดวย

ลกษณะของผทมสขภาพจตทดนน ถาพจารณาโครงสรางของบคลกภาพจะพบวา ลกษณะของ P A และ C จะมลกษณะสมดลกน และถาพจารณาจากต าแหนงของชวต จะพบวามลกษณะ I’m OK, You’re OK ดงนนบคคลควรส ารวจตนเองวา มบคลกภาพอยางไร สมดลหรอไม และ ใชชวตในต าแหนงใด ถาไมเหมาะสมกจ าเปนอยางยงทตองมการปรบแกไขบคลกภาพ และจากการศกษา T.A. นเองจะท าใหเราเขาใจตนเอง เขาใจผอน และท าใหการตดตอสอสารประสบผลส าเรจตามทตองการไดอยางมประสทธภาพดวย

ค าถามทายบท

1. จงวเคราะหบคลกภาพของนกศกษา ตามแนวคดการวเคราะหการสอสารสมพนธ ระหวางบคคล

2. นกศกษาจะน าแนวคดการวเคราะหการสอสารสมพนธระหวางบคคลไปใชประโยชนได อยางไรบาง จงอธบาย

เอกสารอางอง

ประสทธ ทองอน และคณะ. 2542. พฤตกรรมของมนษยกบการพฒนาตน. กรงเทพมหานคร.

บรษท เธรดเวฟ เอดดเคชน จ ากด. วฒนา พฒนพงศ. 2536. มนษยสมพนธ. กรงเทพมหานคร : พบลบสเสนพรนส. อาภา จนทรสกล. 2530. แผนภมบคลกภาพ. วารสารศกษาศาสตรปรทศน. ปท 3 ฉบบท 3. ………………... . 2535. ทฤษฎและวธการใหค าปรกษา. (พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร :

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.