คํากราบบังคมทูลถวายรายงานของ

นายป�ญญา ร�มเย็น ผู�อํานวยการศูนย�วิจัยข�าวปทุมธานี

܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀܀

ขอพระราชทานกราบบังคมทูลทราบฝ�าละอองพระบาท

ข�าพระพุทธเจ�า นายป�ญญา ร�มเย็น ผู�อํานวยการศูนย$วิจัยข�าวปทุมธานี กองวิจัยและพัฒนาข�าว กรมการข�าว ขอพระราชทานพระราชานุญาต ถวายรายงานเก่ียวกับกิจกรรมการส�งเสริมการผลิตข�าวปลอดภัยเพื่อการบริโภค ณ แปลงนาสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวในพื้นที่ของโรงเรียนทหารการสัตว$ จังหวัดนครนายก ในห�วงที่ผ�านมาเพื่อทรงทราบดังนี้

กิจกรรมการจัดทําแปลงนาสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวแบบเกษตรที่ดีและเหมาะสมสําหรับการบริโภค ได�ดําเนินการมอบเมล็ดพันธุ$ข�าวปทุมธานี 1 ที่ผลิตในฤดูนาป9 2559 ตกกล�าเม่ือวันที่ 17 สิงหาคม 2559 ป�กดํา วันที่ 5 กันยายน 2559 เก็บเก่ียววันที่ 14 ธันวาคม 2559 ได�ผลผลิตจํานวน 5,000 กิโลกรัม โดยมอบเมล็ดพันธุ$ข�าวเปลือกที่ได�ให�โรงเรียนทหารการสัตว$ จํานวน 5,000 กิโลกรัม เพื่อดําเนินการมอบให�กลุ�มเกษตรกรใช�เปAนเมล็ดพันธุ$ปลูกต�อไป สําหรับการดําเนินงานในฤดูนาป9 2560 ได�ปลูกข�าวพันธุ$ปทุมธานี 1 บนพื้นที่จํานวน 10 ไร� ขณะนี้อยู�ในระหว�างการเตรียมแปลง

กิจกรรมการถ�ายทอดเทคโนโลยกีารผลิตข�าวให�กับเจ�าหน�าที่ผู�รับผิดชอบ และนักเรียนโรงเรียนทหารการสัตว$ ซ่ึงศูนย$วิจัยข�าวปทุมธานี ร�วมกับ ศูนย$วิจัยข�าวปราจีนบุรี ถ�ายทอดองค$ความรู�ด�วยวิธีฝEกอบรมเชิงปฏิบัติการเก่ียวกับ เร่ืองพันธุ$ข�าวและหลักการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าว การจัดการบริหารศัตรูข�าว การบริหารจัดการโรคข�าว การตรวจและกําจัดต�นข�าวปน วิทยาการก�อน ขณะและหลังการเก็บเก่ียว การปฏิบัติการเก็บเก่ียว รวม 6 คร้ัง มีกําลังพลได�รับองค$ความรู� รวม 20 นาย มีการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวเพื่อการบริโภคไปพร�อมกับการทําแปลงนาสาธิต

ข�าพระพุทธเจ�า ขอพระราชทานพระราชานุญาตจบการถวายรายงานแต�เพียงเท�านี้

ด�วยเกล�าด�วยกระหม�อม 2 สิงหาคม 2559

รายงานผลการดําเนินการ โครงการเกษตรรวมใจ อันเน่ืองมาจากพระราชดําริ ประจําป- งบประมาณ 2559

ในพ้ืนที่โรงเรียนทหารการสัตว� กรมการสัตว�ทหารบก อําเภอเมือง จังหวัดนครนายก ดําเนินการโดย

ศูนย�วิจัยข�าวปทุมธานี และ ศูนย�วิจัยข�าวปราจีนบุรี กองวิจัยและพัฒนาข�าว กรมการข�าว

1. ชื่อโครงการ โครงการเกษตรรวมใจ อันเนื่องมาจากพระราชดําริของกระทรวงเกษตรและสหกรณ$ 2. ชื่อโครงการย�อย แปลงสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวในพื้นที่ของโรงเรียนทหารการสัตว$ จังหวัด นครนายก 3. ชื่อกิจกรรม การส�งเสริมการผลิตข�าวปลอดภัยเพื่อการบริโภค 4. ความเชื่อมโยงกับยุทธศาสตร�ข�าวไทย การสร�างความเข�มแข็งให�ชาวนาที่ยั่งยืน โดยมีเปGาประสงค$ให�ชาวนาสามารถพึ่งพาตนเองในการผลิตและมีความสามารถบริหารจัดการผลผลิตที่เหมาะสมต�อการดํารงชีพ 5. หลักการและเหตุผล ตามที่กองทัพบกได�มีหนังสือกราบบังคมทูลสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ขอพระราชทานวินิจฉัย เร่ืองแผนงานการใช�พื้นที่โรงเรียนทหารการสัตว$ กรมการสัตว$ทหารบกเปAนพื้นที่ผลิตอาหารสําหรับเลี้ยงนักเรียนนายร�อยและประชาชนที่ประสบภัยพิบัติต�างๆ ราชเลขานุการในพระองค$สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได�นําความกราบบังคมทูลทราบละอองพระบาทแล�ว ทรงเห็นชอบแผนงานดังกล�าว สํานักราชเลขาธิการฯ แจ�งว�าสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี รับไว�เปAนโครงการพระราชดําริ กองทัพบกจึงได�จัดทําโครงการเกษตรรวมใจอันเนื่องมาจากพระราชดําริเพื่อสนองแนวทางพระราชดําริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี กระทรงเกษตรและสหกรณ$ได�ประชุมหารือแนวทางสนับสนุนการดําเนินงาน โครงการเกษตรรวมใจของหน�วยงานในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ$ เม่ือวันที่ 21 มิถุนายน 2555 และแจ�งให�ส�วนราชการกระทรวงเกษตรและสหกรณ$ สนับสนุนการดําเนินโครงการเกษตรรวมใจ อันเนื่องมาจากพระราชดําริ ตามคํากราบบังคมทูลของผู�บัญชาการทหารบก ซ่ึงจะดําเนินการในพื้นที่ของโรงเรียนทหารการสัตว$ กรมการสัตว$ทหารบก ตั้งอยู�ที่ ตําบลพรหมมณี อําเภอเมือง จังหวัดนครนายก (บริเวณใกล�เคียงโรงเรียนนายร�อยพระจุลจอมเกล�า) เพื่อใช�พื้นที่ของหน�วยงานให�เกิดประโยชน$ในการเกษตร เปAนแปลงตัวอย�างและเปAนแหล�งศึกษาเรียนรู�การปลูกข�าวแก�นักเรียนนายร�อย เกษตรกร และผู�ที่มีความสนใจ ซ่ึงในป9 2555 มีหน�วยงานสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ$ จํานวน 6 หน�วยงาน ร�วมดําเนินการอยู� กรมการข�าวได�สนับสนุนเมล็ดพันธุ$ และให�คําแนะนําการปลูกข�าวเพื่อการบริโภค ซ่ึงโรงเรียนมีพื้นที่ดําเนินการประมาณ 100 ไร� สามารถทํานาได�เต็มพื้นที่ในฤดูนาป9 ส�วนในฤดูนาปรังสามารถทํานาได�เพียง 30 ไร� เนื่องจากพื้นที่ไม�สมํ่าเสมอและขาดแคลนน้ําทํานา 6. วัตถุประสงค� 6.1 ผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวเพื่อสนับสนุนโครงการผลิตข�าวปลอดภัย เพื่อการบริโภคในพื้นที่ของโรงเรียนทหารการสัตว$ จังหวัดนครนายก

6.2 ใช�เปAนแปลงนาสาธิตเรียนรู�ในด�านการผลิตพันธุ$ข�าว สําหรับเจ�าหน�าที่ นักเรียนในโรงเรียนโครงการตามพระราชดําริ เกษตรกร และผู�ที่มีความสนใจทั่วไป

7. วิธีการดําเนินงาน 7.1 การจัดทําแปลงนาสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวที่เหมาะสมสําหรับการบริโภค ได�แก� พันธุ$ปทุมธานี 1 ทําการผลิตในฤดูนาป9 2559 ขนาดพื้นที่จํานวน 10 ไร� โดย วิธีการป�กดําด�วยเคร่ืองจักรกล เน�นการคัดเลือกบํารุงพันธุ$ข�าวให�บริสุทธิ์ทุกข้ันตอนการผลิต มีแนวทางการจัดการผลิตที่เปAนมิตรต�อสิ่งแวดล�อม 7.2 การถ�ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข�าว โดยการถ�ายทอดความรู�ให�กับเจ�าหน�าที่ผู�รับผิดชอบและนักเรียนโรงเรียนทหารการสัตว$ ซ่ึงศูนย$วิจัยข�าวปทุมธานีร�วมกับศูนย$วิจัยข�าวปราจีนบุรี ถ�ายทอดองค$ความรู�ด�วยวิธีฝEกอบรมเชิงปฏิบัติการเก่ียวกับเร่ืองพันธุ$ข�าวและหลักการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าว การจัดการบริหารศัตรูข�าว การบริหารจัดการโรคข�าว การตรวจและกําจัดต�นข�าวปน วิทยาการก�อน ขณะและหลังการเก็บเก่ียว การปฏิบัติการเก็บเก่ียว รวม 6 คร้ัง มีกําลังพลได�รับองค$ความรู� รวม 20 นาย มีการจัดทําแปลงนาสาธิตการปลูกข�าว ผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวเพื่อการบริโภคไปพร�อมกับการทําแปลงพันธุ$ของโรงเรียนทหารการสัตว$และนําเจ�าหน�าที่ผู�เก่ียวข�องดูงานแปลงข�าวปลอดภัยและแปลงผลิตเมล็ดพันธุ$ของศูนย$วิจัยข�าวปทุมธานี 8. ผลการดําเนินงาน การดําเนินงานการส�งเสริมการผลิตข�าวปลอดภัยเพื่อการบริโภค ในโรงเรียนทหารการสัตว$ จังหวัดนครนายก ประจําป9 งบประมาณ 2560 ได�ผลการดําเนินงานแบ�งเปAน 2 กิจกรรม ดังนี้ 8.1 กิจกรรมการจัดทําแปลงนาสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวแบบเกษตรที่ดีและเหมาะสมสําหรับการบริโภค ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธานี ได�ดําเนินการทําแปลงนาสาธิตการผลิตข�าวพันธุ$ข�าวปทุมธานี 1 ซ่ึงเปAนข�าวเจ�าไม�ไวต�อช�วงแสง ลักษณะทรงต�นข�าวเปAนทรงกอตั้ง ใบสีเขียวมีขน กาบใบและปล�องสีเขียว ใบธงยาว ทํามุม 45

องศากับคอรวง รวงอยู�ใต�ใบธง ลักษณะเมล็ดข�าวเปลือกสีฟาง มีขนและมีหางเล็กน�อย ผลผลิตสูงเฉลี่ย 650 – 774 กิโลกรัมต�อไร� คุณภาพข�าวสุก นุ�มเหนียว มีกลิ่นหอม เปAนพันธุ$ข�าวที่เหมาะสําหรับการบริโภคเปAนอย�างยิ่ง การปลูกข�าวพันธุ$ดังกล�าว เร่ิมตกกล�าวันที่ 17 สิงหาคม 2559 บนถาดเพาะกล�าข�าวสําหรับป�กดําด�วยเคร่ืองป�กดํา และกล�าข�าวที่อยู�บนถาด ไปป�กดําด�วยเคร่ืองป�กดํา เม่ือวันที่ 5 กันยายน 2559 อัตราการใช�กล�าข�าว จํานวน 50 ถาดต�อไร� ป�กดําในพื้นที่จํานวน 10 ไร�

การจัดการแปลงนาสาธิตหลังจากป�กดํา 1 สัปดาห$ ใส�ปุSยสูตร 16–20–0 อัตรา 25 กิโลกรัมต�อไร� เพื่อเร�งการเจริญเติบโตของต�นข�าว การจัดการน้ําอย�างประหยัดแบบเป9ยกสลับแห�ง ขณะนี้ข�าวอยู�ในระยะเร่ิมแตกกอ

ตารางท่ี 1 การจัดการแปลงนาสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวปทุมธานี 1 ด�วยวิธีการเกษตรท่ีดีและเหมาะสม สําหรับการบริโภค ในฤดูนาป9 2559 ณ แปลงนาสาธิตโรงเรียนทหารการสัตว$ จังหวัดนครนายก

วัน เดือน ป- อายุข�าว (วัน)

การจัดการแปลงนาสาธิตข�าวพันธุ�ปทุมธานี 1

17 สิงหาคม 2559 0 เพาะเมล็ดพันธุ$และเตรียมตกกล�าข�าว

23 สิงหาคม 2559 - เตรียมแปลงนา ด�วยการไถดะ ไถแปร คราดแปลงนา ก�อนป�กดําข�าว 7 วัน

5 กันยายน 2559 18 ป�กดําด�วยเคร่ืองป�กดํา

14 ธันวาคม 2559 120 เก็บเก่ียวผลผลิตข�าวเปลือก

2

8.2 กิจกรรมการถ�ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข�าว ให�แก�เจ�าหน�าที่ผู�รับผิดชอบและนักเรียนโรงเรียนทหารการสัตว$ อําเภอเมือง จังหวัดนครนายก โดย ศูนย$วิจัยข�าวปราจีนบุรี ร�วมกับ ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธานี มีดังนี้ วัน เดือน ป9 หัวข�อการบรรยาย/ฝEกปฏิบัติ วิทยากร

6 กันยายน 2559 พันธุ$ข�าวและหลักการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าว นายอดุลย$ อินทรประเสริฐ 26 กันยายน 2559 การจัดการบริหารศัตรูข�าว นางวรรณพรรณ จันลาภา 25 ตุลาคม 2559 การบริหารจัดการโรคข�าว นางวรรณพรรณ จันลาภา 16 พฤศจิกายน 2559 การตรวจและกําจัดต�นข�าวปน นายอดุลย$ อินทรประเสริฐ 20 ธันวาคม 2559 วิทยาการก�อน ขณะและหลังการเก็บเก่ียว นายอดุลย$ อินทรประเสริฐ 28 ธันวาคม 2559 การปฏิบัติการเก็บเก่ียว นายชวลิต หาญดี

3

การเตรียมแปลง

การป�กดําด�วยเครื่อง ข�าวอายุ 110 – 120 วัน

หัวข�อการบรรยาย เรื่อง พันธุ�ข�าวและหลักการผลิตเมล็ดพนัธุ�ข�าว

หัวข�อการบรรยาย/ฝFกปฏบิตั ิ เรื่อง การจัดการบรหิารศตัรูข�าว และการบรหิารจัดการโรคข�าว

4

หัวข�อการบรรยาย/ฝFกปฏิบตั ิ เรื่อง การตรวจและกําจัดต�นข�าวปน

หัวข�อการบรรยาย/ฝFกปฏิบตั ิ เรื่อง การปฏบิตักิารเกบ็เกี่ยว

5

9. สรุปผลการดําเนินการ การส�งเสริมการผลิตข�าวปลอดภัยเพื่อการบริโภค ในโครงการเกษตรรวมใจ อันเนื่องมาจากพระราชดําริของกระทรวงเกษตรและสหกรณ$ ในพื้นที่โรงเรียนทหารการสัตว$ อําเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก ในป9 2559 ได�ผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวปทุมธานี 1 จํานวน 5,000 กิโลกรัม และมอบเมล็ดพันธุ$ข�าวดังกล�าว ให�โรงเรียนทหารการสัตว$ กรมการสัตว$ทหารบก การดําเนินงานในป9 2560 มีจํานวน 2 กิจกรรม ได�แก� กิจกรรมการจัดทําแปลงนาสาธิตการผลิตเมล็ดพันธุ$ข�าวปทุมธานี 1 ในพื้นที่จํานวน 10 ไร� ขณะนี้อยู�ระหว�างการเตรียมแปลง ส�วนกิจกรรมการถ�ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข�าว โดยการฝEกอบรมเชิงปฏิบัติการผลิตข�าวแบบครบวงจร ให�แก�เจ�าหน�าที่ผู� รับผิดชอบและนักเรียนโรงเรียนทหารการสัตว$ อําเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก โดยทั้งสองกิจกรรมกําลังดําเนินการแบบบูรณาการ ไปพร�อมกันภายใต�การดําเนินงานของศูนย$วิจัยข�าวปทุมธานีและศูนย$วิจัยข�าวปราจีนบุรี สังกัดกองวิจัยและพัฒนาข�าว กรมการข�าว กระทรวงเกษตรและสหกรณ$

6

ภาพกิจกรรม

สมเด็จพระเทพรตันราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดําเนนิถึงโรงเรียนทหารการสัตว� กรมการสัตว�ทหารบก อําเภอเมืองนครนายก จังหวัดนครนายก ทรงตดิตามงานโครงการเกษตรรวมใจอนัเนื่องมาจากพระราชดาํริฯ

เม่ือวันที่ 2 สิงหาคม 2559

8

สมเด็จพระเทพรตันราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมาร ีทรงมีพระราชดํารสักับคณะผู�เข�าเฝJาฯ

สมเด็จพระเทพรตันราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมาร ีรับการทูลเกล�าถวายส่ิงของจากคณะผู�บรหิาร

9

นายอนนัต� สุวรรณรตัน� อธิบดกีรมการข�าว เตรียมทูลเกล�าถวายหนงัสือรายงานผลการดําเนนิงาน กิจกรรมการส�งเสริมการผลิตข�าวปลอดภัยเพื่อการบริโภค โครงการเกษตรรวมใจ อันเนื่องมาจากพระราชดําริฯ

ประจําป- 2559

นายกฤษณพงศ� ศรีพงษ�พนัธุ�กุล รองอธิบดกีรมการข�าว และ นายอภิชาติ ลาวัณย�ประเสริฐ ผู�อํานวยการศูนย�วิจัยข�าวปทุมธานี รอเฝJาถวายรายงานฯ

10

คณะท่ีปรึกษา นายอนนัต$ สุวรรณรัตน$ อธิบดีกรมการข�าว นายกฤษพงศ$ ศรีพงษ$พันธุ$กุล รองอธิบดีกรมการข�าว นายสวุัฒน$ เจียระคงม่ัน รองอธิบดีกรมการข�าว นายสุรพล จัตุพร ผู�อํานวยการกองวิจัยและพัฒนาข�าว

คณะผู�จัดทํา นายป�ญญา ร�มเย็น ผู�อํานวยการศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี นายณัฏฐชัย ศิริพานิชเจริญ ผู�อํานวยการศูนย$วิจัยข�าวปราจนีบุรี นางวรรณพรรณ จันลาภา นักวิชาการเกษตรชํานาญการพเิศษ ศูนย$วิจัยข�าวปราจนีบุรี นายสาํราญ อินแถลง นักวิชาการเกษตรชํานาญการพเิศษ ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี นายประเทือง อินทร$กัน นักวิชาการเกษตรชํานาญการ ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี นายพีระ ดุงสูงเนนิ นักวิชาการเกษตรชํานาญการ ศูนย$วิจัยข�าวปราจนีบุรี นางสาวณัฐธภา เสนานนัท$สกุล นักวิชาการเกษตรชํานาญการ ศูนย$วิจัยข�าวปราจนีบุรี นางสมนึก สุขสี เจ�าพนักงานธุรการอาวุโส ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี นายชวลิต หาญดี เจ�าพนักงานการเกษตรชํานาญงาน ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี นายอดุลย$ อินทรประเสริฐ เจ�าพนักงานการเกษตรชํานาญงาน ศูนย$วิจัยข�าวปราจนีบุรี นางสุวณี เส็งหะพันธุ$ เจ�าพนักงานธุรการชาํนาญงาน ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี ภาพประกอบ

นายวิรัตน$ ผิวผลาผล พนักงานบริการเอกสารทั่วไป ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี

กราฟฟNก

นายธนวัต แก�วนิมิตร เจ�าหน�าที่ระบบงานคอมพิวเตอร$ ศูนย$วิจัยข�าวปทุมธาน ี

คณะทํางาน

11