ประสิทธิภาพของปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงต่อผลผลิตและคุณภาพข้าว...

ประสทธภาพของปยอนทรยคณภาพสงตอผลผลตและคณภาพขาว ในชดดนองครกษและชดดนรงสต

โดย

นางสาวนฤมล สขเกษม

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย)

สาขาการจดการเกษตรอนทรย คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

EFFICACY OF HIGH QUALITY ORGANIC FERTILIZER ON YIELD AND GRAIN QUALITY OF RICE IN ONGKHARAK AND RUNGSIT

SOIL SERIES

BY

MISS NARUEMON SUKKASAME

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF SCIENCE

DEPARTMENT OF ORGANIC FARMING MANAGEMENT FACULTY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY

THAMMASAT UNIVERSITY ACADEMIC YEAR 2015

COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอวทยานพนธ ประสทธภาพของปยอนทรยคณภาพสงตอผลผลตและคณภาพขาวในชดดนองครกษและชดดนรงสต

ชอผเขยน นางสาวนฤมล สขเกษม ชอปรญญา วทยาศาสตรมหาบณฑต (การจดการเกษตรอนทรย) สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาการจดการเกษตรอนทรย

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

อาจารย ดร.อรประภา อนกลประเสรฐ อาจารย ดร.พกตรเพญ ภมพนธ

ปการศกษา 2558

บทคดยอ

การศกษานมวตถประสงคเพอทดสอบประสทธภาพของปยอนทรยคณภาพสงเปรยบเทยบกบปยเคมในชดดนทแตกตางกนตอการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของขาว 3 สายพนธ ไดแก หอมสพรรณบร ปทมธาน 1 และไรซเบอรร โดยวางแผนการทดลองแบบ 2 x 5 แฟกทอเรยลแบบสมสมบรณ ประกอบดวย ปจจยท 1 ชดดน จ านวน 2 ชดดน ไดแก ชดดนรงสต และชดดนองครกษ และปจจยท 2 การใหปย 5 รปแบบ คอ ไมใสปยชนดใด (ควบคม) ใสปยเคมสตร 16-20-0 และ 46-0-0 ทอตรารวมเทากบ 21.84 กโลกรม N ตอไร (C1) และการใสปยอนทรยคณภาพสง อตรา 21.84 (O1), 43.68 (O2) และ 87.40 (O3) กโลกรม N ตอไร จากผลการทดลองพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขน ท าใหขาวมการเจรญเตบโตในดานความสง ความยาวใบ ความกวางใบและจ านวนตนตอกอเพมมากขนอยางมนยส าคญ (p≤0.05) ซงขาวทง 3 สายพนธทปลกในชดดนรงสตจะมการเจรญเตบโตมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษ ส าหรบปรมาณคลอโรฟลลในใบขาวทง 3 สายพนธ พบวา เมอขาวมอาย 30 วนหลงปลก การใหปยเคมท าใหขาวมปรมาณคลอโรฟลลรวมสงทสด แตพบวา เมอขาวมอาย 60 วนหลงปลก การใหปยอนทรยคณภาพสงตงแตอตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร ท าใหปรมาณคลอโรฟลลรวมในใบขาวมคามากกวาการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ส าหรบผลในดานองคประกอบผลผลต พบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขน ท าใหเปอรเซนตเมลดดมคามากขน ในขณะทเปอรเซนตเมลดลบมแนวโนมลดลง แตการใหปยเคมท าใหเปอรเซนตเมลดดมคามากกวาการใหป ยอนทรยคณภาพสงท

(2)

ระดบไนโตรเจนเดยวกน อยางไรกตาม การใหปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวเกอบทกสายพนธมคณภาพการหงตม เชน การอมน าและการขยายปรมาตรของขาวสก มคามากกวาการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน ซงจากผลดานปรมาณผลผลตตอตน พบวา การปลกขาวพนธหอมสพรรณบรและปทมธาน 1 ในชดดนรงสตและองครกษทใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร สามารถใชทดแทนการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกนได และเปนทนาสงเกตวา การปลกขาวทง 2 สายพนธในชดดนองครกษใหผลตอบสนองตอปยอนทรยคณภาพสงมากกวาชดดนรงสต กลาวคอ การใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ในชดดนองครกษ ใหปรมาณผลผลตมากกวาการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน แตส าหรบขาวพนธไรซเบอรร พบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร สามารถใชทดแทนการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ได และท าใหไดปรมาณผลผลตตอตนสงทสดทงในชดดนรงสตและองครกษ ซงมคาเทากบ 15.22 และ 11.20 กรมตอตน ตามล าดบ

ค าส าคญ: ขาว ชดดน ปยอนทรยคณภาพสง ระดบไนโตรเจน องคประกอบผลผลต

(3)

Thesis Title Efficacy of High Quality Organic Fertilizer on Growth and Grain Quality of Aromatic and Riceberry Rice in Ongkharak and Rangsit Soil Series

Author MISS Naruemon Sukkasame Degree Master of Science (Organic Farming Management)

Department/Faculty/University Department of Organic Farming Management Faculty of Science and Technology Thammasat University

Thesis Advisor Thesis Co-Advisor (If any)

Dr. Ornprapa Anugoolprasert Dr. Phakpen Poomipant

Academic Years 2015

ABSTRACT

The objective of this research was to investigate the effect of high quality organic fertilizer compared with chemical fertilizer on the growth and yield of 3 rice varieties, namely Hawm Suphan Buri, Pathum Thani 1 and Riceberry, in different soil series. A pot experiment was undertaken in a 2 x 5 factorial in CRD with nine replications. Two factors were 1) two types of soil series: Rungsit (fertile soil) and Ongkharak (infertile soil) and 2) five different fertilizer treatments: no added fertilizer (control), chemical fertilizer (16-20-0 + 46-0-0) at 21.84 kg N / rai (C1) and high quality organic-fertilizer at 21.84 (O1), 43.68 (O2) and 81.40 (O3) kg N / rai. The results revealed that the plant length, leaf width and length, and tiller number per plant of all rice varieties were significantly increased with the increasing nitrogen levels of high quality organic fertilizer (p≤0.05). In addition, the plant growth of all rice varieties grown in the Rungsit soil series was higher than that in the Ongkharak soil series. For the chlorophyll content of all rice varieties, it was found that the highest of total

(4)

chlorophyll in the rice leaf at 30 days after planting was recorded under the C1 treatment. However, at 60 days after planting, the application of the high quality organic fertilizer at 43.68 kg N / rai and above showed the higher total chlorophyll rather than that of the C1 treatment. For the yield components, the percentage filled grain increased with the increase application of the high quality organic fertilizer, while the percentage of undeveloped grain tended to decreased with the increase level of nitrogen application. Comparison between chemical and high quality organic fertilizer at the same nitrogen level, the C1 treatment showed the higher percentage filled grain than that of the O1 treatment. However, the cooking quality, such as water absorption ratio and volume expansion ratio, of almost all rice varieties under the O1 treatment was higher than that of the C1 treatment. From the grain yield, it appears that the production of the aromatic rice, namely Hawm Suphan Buri and Pathum Thani 1 with the application of high quality organic fertilizer at 21.84 kg N / rai can replace the applications of chemical fertilizer at the same N level. It is likely that the application of high quality organic fertilizer in the Ongkharak soil series is more effective for the rice yield than that in Rungsit soil series, which the application of high quality organic fertilizer at 21.84 kg N / rai showed the higher yield than that of the application of chemical fertilizer at the same N levels. However, for the Riceberry production, the application of high quality organic fertilizer up to the level of 43.68 kg N / rai may substitute for the use of chemical fertilizer at 21.84 kg N / rai, which showed the highest grain yield in both Rungsit and Ongkharak soil series that were 15.22 and 11.20 g / plant, respectively.

Keywords: high quality organic fertilizer, nitrogen level, rice, soil series, yield component

(5)

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนส าเรจไดดวยความอนเคราะหของบคคลหลายทาน ซงไมอาจจะน ามากลาวไดทงหมด ซงทานแรกทผวจยใครขอกราบขอบพระคณคอ อาจารย ดร.อรประภา อนกลประเสรฐ อาจารยทปรกษาวทยานพนธทกรณาใหความร ค าแนะ ค าปรกษา ตลอดจนการตรวจสอบปรบปรง แกไขขอบกพรองตางๆ ของวทยานพนธฉบบนจนส าเรจสมบรณ ดวยความเอาใจใสอยางดยง ผวจยตระหนกถงความตงใจจรงและความทมเทของอาจารย และขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอขอบพระคณ อาจารย ผชวยศาสตราจารย ดร.จฑามาศ รมแกว และอาจารย ดร.พกตรเพญ ภมพนธ กรรมการและอาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทใหค าปรกษาแนะน าในการท างานวจยในครงน

ขอขอบคณเพอนๆ และนองๆ สาขาการจดการเกษตรอนทรย สาขาเทคโนโลยชนบทและเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทกคนทเปนก าลงใจในการเรยน และไดใหความชวยเหลอในการท าวจยครงน ขอขอบพระคณครอบครว ทอย เบองหลงในความส าเรจทคอยใหความชวยเหลอสนบสนนและใหก าลงใจตลอดมา

ทายนประโยชนอนพงมจากงานวจยฉบบน ขอมอบแกเหลาคณาจารย ทไดประสทธประสาทวชาจนท าใหผลงานวจยเปนประโยชนตอผทเกยวของ และขอมอบความกตญญกตเวทตาคณ แดบดา มารดา และผมพระคณทกทาน และขอบกพรองตางๆทอาจจะเกดขนนน ผวจยขอนอมรบผดเพยงผเดยว และยนดทจะรบฟงค าแนะน าจากทกทานทไดเขามาศกษา เพอเปนประโยชนในการพฒนางานวจยตอไป

นางสาวนฤมล สขเกษม

27 พฤศจกายน 2558

(6)

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย (1)

บทคดยอภาษาองกฤษ (3)

กตตกรรมประกาศ (5)

สารบญตาราง (11)

สารบญภาพ (17)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงค 2

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 3

2.1 ขาว 3 2.1.1 ลกษณะทางพฤกษศาสตรของตนขาว 3

2.1.1.1 ราก 3 2.1.1.2 ล าตน 4 2.1.1.3 ใบ 4

2.1.2 ลกษณะทเกยวของกบการสบพนธ 5 2.1.2.1 ชอดอกและดอก 5 2.1.2.2 ผลและเมลด 5

2.1.3 ระยะการเจรญเตบโตและพฒนาการ 6 2.1.4 ลกษณะประจ าพนธของขาวแตละสายพนธ 7

(7)

2.1.4.1 หอมสพรรณบร 7 2.1.4.2 ปทมธาน 1 7 2.1.4.3 ไรซเบอรร 7

2.2 สภาพแวดลอมทเปนปจจยหลกตอการปลกขาว 8 2.3 ดน 8

2.3.1 ชดดนรงสต 8 2.3.2 ชดดนองครกษ 9

2.4 ปย 9 2.5 ปยอนทรย 10

2.5.1 ประโยชนตอสมบตทางกายภาพของดน 10 2.5.2 ประโยชนตอสมบตทางเคมของดน 10 2.5.3 ประเภทของปยอนทรย 11

2.5.3.1 ปยคอก 11 2.5.3.2 ปยพชสด 13 2.5.3.3 ปยหมก 13 2.5.3.4 ปยอนทรยคณภาพสง 13

2.6 อทธพลของปยตอการเจรญเตบโตและคณภาพผลผลตของพช 15 2.7 คลอโรฟลล 16 2.8 คณภาพขาว 17

2.8.1 คณภาพทางกายภาพ 17 2.8.1.1 ขนาดและรปราง 17 2.8.1.2 น าหนกเมลด 18

2.8.2 คณภาพการหงตม 18 2.8.2.1 ระยะเวลาในการหงตม 18 2.8.2.2 การยดตวของเมลดขาวสก 19 2.8.2.3 ความคงตวของแปงสก 19

2.8.3 คณภาพในการแปรรป 20 2.8.3.1 ปรมาณแอมโลส 20 2.8.3.2 คาการสลายเมลดขาวในดาง 20

(8)

บทท 3 วธการวจย 23

3.1 การวางแผนการทดลอง 23 3.2 ปยส าหรบการทดลอง 23 3.3 ชดดนส าหรบการทดลอง 24 3.4 การปลก การใสปยและการดแลรกษา 25 3.5 การบนทกขอมล 26

3.5.1 คณภาพทางเคมของดนทงกอนและหลงการทดลอง 26 3.5.1.1 คา pH 26 3.5.1.2 คาการน าไฟฟา 26 3.5.1.3 อนทรยวตถ 26 3.5.1.4 ปรมาณไนโตรเจนทงหมด 26 3.5.1.5 การวเคราะหหาปรมาณฟอสฟอรส 27

3.5.2 การเจรญเตบโตของขาว 28 3.5.2.1 ความสงตน 28 3.5.2.2 ความยาวใบ 28 3.5.2.3 ความกวางใบ 28 3.5.2.4 จ านวนตนตอกอ 28 3.5.2.5 ความยาวราก น าหนกสดและน าหนกแหงราก 29

3.5.3 ปรมาณคลอโรฟลล 29 3.5.4 องคประกอบผลผลต 29

3.5.4.1 จ านวนรวงตอกอ 29 3.5.4.2 ความยาวและความกวางเมลด 29 3.5.4.3 จ านวนเมลดตอรวง 29 3.5.4.4 เปอรเซนตเมลดดตอรวง 30 3.5.4.5 เปอรเซนตเมลดลบตอรวง 30 3.5.4.6 น าหนกเมลดดตอรวง 30 3.5.4.7 น าหนกเมลดลบตอรวง 30 3.5.4.8 น าหนก 100 เมลด 30

(9)

3.5.5 คณภาพเมลดขาวทางเคม 30 3.5.6 คณภาพการหงตม 31

3.5.6.1 คาการสลายเมลดขาวในดาง 31 3.5.6.2 ระยะเวลาในการหงตม 31 3.5.6.3 การยดตวของเมลดขาวสก 32 3.5.6.4 การอมน าของขาวสก 32 3.5.6.5 การขยายปรมาตรของขาวสก 32 3.5.6.6 ความคงตวของแปงสก 32

3.6 การวเคราะหผลทางสถต 33 3.7 สถานทท าการทดลอง 33 3.8. ระยะเวลาในการทดลอง 33

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 34

4.1 สมบตทางเคมของดนกอนและหลงการทดลอง 34 4.2 การเจรญเตบโต 36 4.3 ปรมาณคลอโรฟลล 57 4.4 องคประกอบผลผลต 61 4.5 คณภาพเมลดขาวทางเคม 98 4.6 คณภาพการหงตม 108

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 121

5.1 สรปผลการวจย 121 5.2 ขอเสนอแนะ 122

5.2.1 การดแลรกษาตนขาวในระหวางการปลก 122 5.2.2 การทดสอบคณภาพผลผลต 122

รายการอางอง 123

(10)

ภาคผนวก (ภาคผนวก ก รปภาพการเจรญเตบโตของขาว) 128 ประวตผเขยน 135

(11)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 ปรมาณธาตอาหารในปยคอก 12 11 2.2 คาเฉลยความเขมขนของธาตอาหารในมลไกถายใหม มลไกขงกรงและมลไกใน

วสดรองพนคอก 12

2.3 ขนาดเมลด จ าแนกตามความยาวของเมลด 17 2.4 รปรางของเมลดขาว 17 2.5 การแบงชนดขาวตามอณหภมแปงสกและการประเมนดวยคาการสลายเมลดใน

ดางทสมพนธกบระยะเวลาหงตมขาวสก 19

2.6 การแบงประเภทขาวตามความคงตวของแปงสก 19 2.7 คณภาพขาวหงสก แบงตามปรมาณแอมโลส 20 2.8 การประเมนคาการสลายเมลดในดาง 21 2.9 ความสมพนธของคาการสลายเมลดในดางกบอณหภมในการเกดเจลาไนเซชน 22 3.1 สมบตทางเคมของปยอนทรยคณภาพสงสตรไนโตรเจนทใชในการทดลอง 24 3.2 อตราการใชปยเคมและปยอนทรยในแตละสงทดลองในการปลกขาว 3 พนธใน

ชดดนรงสตและองครกษ 25

4.1 คณสมบตทางเคมของดนกอนและหลงการทดลอง 35 4.2 ความสงตน (เซนตเมตร) ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบร

ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน 37

4.3 ความสงตน (เซนตเมตร) ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

38

4.4 ความสงตน (เซนตเมตร) ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

39

4.5 ความยาวและความกวางใบ (เซนตเมตร) ทอาย 70 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

41

4.6 ความยาวและความกวางใบ (เซนตเมตร) ทอาย 70 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

42

4.7 ความยาวและความกวางใบ (เซนตเมตร) ทอาย 70 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

43

(12)

4.8 จ านวนตนตอกอ ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

45

4.9 จ านวนตนตอกอ ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

46

4.10 จ านวนตนตอกอ ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

47

4.11 ความยาวราก (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบรในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

48

4.12 ความยาวราก (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

49

4.13 ความยาวราก (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

50

4.14 น าหนกสดราก (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

51

4.15 น าหนกสดราก (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

52

4.16 น าหนกสดราก (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

53

4.17 น าหนกแหงราก (กรม) ของพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

54

4.18 น าหนกแหงราก (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

55

4.19 น าหนกแหงราก (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

56

4.20 ปรมาณคลอโรฟลลรวม ท 30 และ 60 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

58

4.21 ปรมาณคลอโรฟลลรวม ท 30 และ 60 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

59

4.22 ปรมาณคลอโรฟลลรวม ท 35 และ 65 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

60

(13)

4.23 จ านวนรวงตอกอ (รวง) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

62

4.24 จ านวนรวงตอกอ (รวง) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

63

4.25 จ านวนรวงตอกอ (รวง) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

64

4.26 ความยาวและความกวางเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

66

4.27 ความยาวและความกวางเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

67

4.28 ความยาวและความกวางเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

68

4.29 จ านวนเมลดตอรวง (เมลด) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

70

4.30 จ านวนเมลดตอรวง (เมลด) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

71

4.31 จ านวนเมลดตอรวง (เมลด) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

72

4.32 เปอรเซนตเมลดดตอรวง ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

74

4.33 เปอรเซนตเมลดดตอรวง ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

75

4.34 เปอรเซนตเมลดดตอรวง ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

76

4.35 เปอรเซนตเมลดลบตอรวง ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

77

4.36 เปอรเซนตเมลดลบตอรวง ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

78

4.37 เปอรเซนตเมลดลบตอรวง ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

79

(14)

4.38 น าหนกเมลดตอรวง (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

81

4.39 น าหนกเมลดตอรวง (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

82

4.40 น าหนกเมลดตอรวง (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

83

4.41 น าหนกเมลดดตอรวง (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

84

4.42 น าหนกเมลดดตอรวง (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

85

4.43 น าหนกเมลดดตอรวง (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

86

4.44 ตารางท 4.44 น าหนกเมลดลบตอรวง (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

87

4.45 น าหนกเมลดลบตอรวง (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

88

4.46 น าหนกเมลดลบตอรวง (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

89

4.47 น าหนก 100 เมลด (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

91

4.48 น าหนก 100 เมลด (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

92

4.49 น าหนก 100 เมลด (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

93

4.50 ปรมาณผลผลตตอตน (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

95

4.51 ปรมาณผลผลตตอตน (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

96

4.52 ปรมาณผลผลตตอตน (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

97

(15)

4.53 ปรมาณแอมโลสของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

99

4.54 ปรมาณแอมโลสของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน 100 4.55 ปรมาณเปอรเซนตแอมโลส ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยท

แตกตางกน 101

4.56 คาการสลายเมลดขาวในดาง ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

102

4.57 คาการสลายเมลดขาวในดาง ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

103

4.58 คาการสลายเมลดขาวในดาง ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

104

4.59 ความคงตวของแปงสกของขาวพนธหอมสพรรณบรในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

105

4.60 ความคงตวของแปงสกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

106

4.61 ความคงตวของแปงสกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

107

4.62 ระยะเวลาการหงตม (นาท) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

109

4.63 ระยะเวลาการหงตม (นาท) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

110

4.64 ระยะเวลาการหงตม (นาท) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

111

4.65 การยดตวของเมลดขาว (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

112

4.66 การยดตวของเมลดขาว (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

113

4.67 การยดตวของเมลดขาว (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

114

(16)

4.68 การอมน าของขาวสก (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

115

4.69 การอมน าของขาวสก (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

116

4.70 การอมน าของขาวสก (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

117

4.71 การขยายปรมาตรของขาวสก (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

118

4.72 การขยายปรมาตรของขาวสก (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

119

4.73 การขยายปรมาตรของขาวสก (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

120

(17)

สารบญภาพ

ภาพท หนา

ก-1 ขาวพนธหอมสพรรณบรทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนรงสตทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

129

ก-2 ขาวพนธหอมสพรรณบรทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนองครกษทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก)และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

130

ก-3 ขาวพนธปทมธาน 1 ท ไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนรงสตทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

131

ก-4 ขาวพนธปทมธาน 1 ท ไดรบปย อนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนองครกษทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก)และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

132

ก-5 ขาวพนธไรซ เบอรร ท ไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนรงสตทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

133

ก-6 ขาวพนธ ไรซ เบอรร ท ไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนองครกษทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก)และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

134

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ขาวเปนแหลงคารโบไฮเดรตหลกและเปนพชเศรษฐกจทมความส าคญมากของประเทศไทย

โดยเกษตรกรสวนใหญท าการปลกขาวกระจายอยทวทกภมภาค ปจจบนขาวเปนทตองการของตลาดทงในและตางประเทศ โดยมสถตการสงออกนบตงแตป พ.ศ. 2522 และประเทศไทยยงคงเปนผสงออกขาวรายหลกของโลกนบตงแตนนเปนตนมา (สมชาย, 2548) โดยป พ.ศ. 2557 ประเทศไทยมสถตการสงออกขาวประมาณ 10,969 ลานตน คดเปนมลคาทงสน 174,853 ลานบาท (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2558) ส าหรบพนทเพาะปลกขาวของประเทศไทย พบวา มพนททงสนประมาณ 57 ลานไร โดยแหลงผลตขาวหลกของประเทศอยในภาคตะวนออกเฉยงเหนอซงมอยประมาณ 33 ลานไร หรอคดเปน 57.9 เปอรเซนต ของพนทการปลกขาวทงหมด รองลงมาคอภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคใต ซงคดเปน 22.8, 17.5 และ 3.5 เปอรเซนต ของพนทการปลกขาวทงหมด ตามล าดบ (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2556) ส าหรบการผลตขาว ปยถอเปนปจจยการผลตทส าคญและเปนตนทนหลก โดยเกษตรกรมกมการใชปยเคมในปรมาณมากเพอเรงการเจรญเตบโตและเพมปรมาณผลผลตใหสอดคลองกบความตองการของตลาดทมแนวโนมเพมสงขน โดยจากสถตการน าเขาปยเคมของประเทศไทย ในชวงป พ.ศ. 2552 ถง พ.ศ. 2556 พบวา มมลคาการน าเขาปยเคมสตรตางๆ เพมขนถง 40 เปอรเซนต โดยเฉพาะปยยเรยทมอตราการน าเขาเปนอนดบหนงของสตรปยเคมทงหมด (ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร, 2556) ซงการใชปยในลกษณะดงกลาวน นอกจากจะท าใหตนทนในการผลตมมลคาสงแลว ยงกอใหเกดปญหาดนเสอมโทรม อาท ดนมความเปนกรดมากขน โครงสรางของดนเสอมสภาพ และเกดการสะสมของไนเตรตในดนและแหลงน าบรเวณใกลเคยง (Savic, 2012) ซงจากสภาพปญหาและผลกระทบทเกดขนจากการใชปยเคมนน ระบบการผลตเกษตรอนทรยทมงเนนการใชปยอนทรยแทนปยเคมจงถอเปนทางเลอกหนงทจะสามารถแกไขปญหาดงกลาวได โดยปยอนทรยนอกจากจะมประสทธภาพในการชวยปรบปรงโครงสรางดน เชน การอมน าและการถายเทอากาศในดนแลว ยงมธาตอาหารหลก ธาตอาหารรองและธาตอาหารเสรมทเปนประโยชนตอการเจรญเตบโตของพชรวมอยดวย อกทงการใชปยอนทรยทผลตจากขยะอนทรยชนดตางๆ ยงเปนการชวยลดปรมาณขยะและชวยเพมมลคาใหกบวสดเหลอใชทางการเกษตร แตอยางไรกตาม ปยอนทรยทผลตขนเองหรอวางขายใน

2

ทองตลาดสวนใหญยงคงมปรมาณธาตอาหารต า โดยเฉพาะธาตอาหารหลก ไดแก ไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยมซงจ าเปนตอการเจรญเตบโตของพช อกทงปยอนทรยยงมขอจ ากดบางประการ เชน มอตราการปลดปลอยธาตอาหารพชออกมาชา จงอาจไมทนกบความตองการของพช เนองจากธาตอาหารในปยอนทรยสวนใหญยงคงอยในรปของอนทรยสาร ซงจ าเปนตองผานกระบวนการยอยสลายเพอปลดปลอยธาตอาหารพชใหอยในรปอนนทรยสาร เช น แอมโมเนยม (NH4

+) และไนเตรต (NO3-) ทพชสามารถน าไปใชประโยชนได (ชตมณฑน, 2553) ในปจจบนหลาย

หนวยงาน อาท กรมพฒนาทดน ไดท าการศกษาโดยการน าวสดอนทรย และ/หรอ อนนทรยธรรมชาตทางการเกษตรทมธาตอาหารสงมาผานกระบวนการหมกจนสลายตวอยางสมบรณ เพอการผลตเปนปยอนทรยทมธาตอาหารหลกในปรมาณสง ส าหรบรายงานเกยวกบการใชปยอนทรยคณภาพสงในการผลตพชนน ยงมขอมลคอนขางนอย อกทงยงไมมรายงานเกยวกบการใชปยอนทรยคณภาพสงในการปลกขาวหอมทถอเปนขาวทประเทศไทยมการสงออกเปนหลก เชน ขาวขาวดอกมะล 105 และปทมธาน 1 เปนตน หรอขาวทมสอยางขาวพนธไรซเบอรรซงเปนขาวทมคณสมบตเดนทางดานคณคาโภชนาการ โดยเฉพาะการมสารตานอนมลอสระ ไดแก เบตาแคโรทน แกมมาโอไรซานอล วตามนอ แทนนน สงกะส และโฟเลตในปรมาณสง รวมถงการมดชนน าตาลต าถงปานกลาง (ศนยวทยาศาสตรขาวมหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน , 2557) แตอยางไรกตาม ไดมงานวจยในพนธขาวอนๆ อาท พนดาและคณะ (2556) ไดท าการศกษาอตราการใชปยอนทรยคณภาพสงเปรยบเทยบกบปยเคมตอการเจรญเตบโตของขาวพนธสพรรณบร 1 ทพบวา การใชปยอนทรยคณภาพสงในอตราตงแต 60 -240 กโลกรมตอไร ใหผลในดานความสง จ านวนตนตอกอ จ านวนรวงตอกอ และน าหนก 100 เมลด ไมมความแตกตางทางสถตกบการใหปยเคมทงการใสตามค าแนะน าของกรมวชาการเกษตรและการใสตามความตองการของขาวไมไวแสง แตอยางไรกตามพบวา การใสปยอนทรยคณภาพสงในทกอตรา ท าใหเปอรเซนตเมลดลบมคานอยกวาการใสปยเคม

1.2 วตถประสงค

เพอทดสอบประสทธภาพของการใชปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมตอการเจรญเตบโต ปรมาณและคณภาพของผลผลตของขาว 3 พนธ ไดแก หอมสพรรณบร ปทมธาน 1 และไรซเบอรร ทปลกในชดดนองครกษและชดดนรงสตภายใตสภาวะน าขง

3

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

2.1 ขาว

ขาว (Oryza sativa) เปนพชเศรษฐกจทส าคญของประเทศไทยและมพนทปลกกระจายอย

ทวทกภาคของประเทศ ขาวจงเปนสนคาภาคการเกษตรทมการสงออกสงทสดในแตละป (สมชาย , 2548) ขาวเปนพชลมลกตระกลหญา (annual grass) จดอยในสกล Oryaza ของวงศ Poaceae หรอ Gramineae สามารถเจรญเตบโตไดดทงในเขตรอน (tropical zone) และเขตอบอน (temperate zone) โดยขาวทพบในสกล Oryza มประมาณ 20 ชนด (บญหงษ, 2547) โดยในปจจบนขาวทปลกเพอรบประทานเปนอาหารมนษย แบงออกไดเปน 2 ชนด คอ Oryza sativa ทนยมปลกมากในทวปเอเชย และ Oryza glaberrima ทปลกมากในภาคตะวนตกของทวปแอฟรกา (สมชาย, 2548) โดย Oryza sativa ทปลกมากในแถบทวปเอเชยสามารถแบงออกเปน 3 สายพนธ คอ อนดกา (Indica) จาปอนกา (Japonica) และจาวานกา (Javanica)

2.1.1 ลกษณะทางพฤกษศาสตรของตนขาว (ภาควชาพชไรนา, 2541) 2.1.1.1 ราก (Root) ขาวมระบบรากแบบรากฝอย (fibrous root system) ม

การเจรญของรากสองสวน คอ 1) รากทเจรญมาจากสวนของคพภะ (embryo) เปนรากทพฒนามาจากสวน

แรดเคล (radicle) เรยกวา primary root หรอ first seedling root เปนรากทยาวสน าตาล ท primary root มรากทแตกแขนงออกมาเรยกวา secondary root หรอ lateral root นอกจากนยงมรากทเกดขนท scutellar node เรยกวา seminal root รากทงหมดนมการเจรญในระยะเวลาสนๆ และตายไปในระยะทตนขาวยงเปนตนกลา

2) รากทเจรญมาจากสวนขอของล าตน เปนรากทเจรญมาจากปมก าเนดราก (root primordia) ทขอสวนลางๆของล าตน เรยกวา adventitious root ขอแรกทเกด adventitious root คอ coleoptilar node รากพวกนเรมเกดเมอตนขาวมอายประมาณ 15 วน ในระยะแรกจะมขนาดสน สขาวและอวบ เมอตนขาวอายได 6 สปดาห รากชนดนจะมขนาดยาวขน มสน าตาลออน และมรากแขนงแตกออกมาจ านวนมาก ตนขาวจะมการสรางรากชนดนเพมขนมาเรอยๆ จ านวนรากจะมมากทสดในระยะออกรวง จากนนจ านวนรากจะเรมลดลงจนถงระยะเกบเกยว ซงการเจรญเตบโตของรากขาวจะแตกตางกนไปตามวธการปลก ถาปลกแบบหวาน รากจะสามารถหยงลงไดลก แตการแผกระจายและจ านวนรากมนอย สวนการปลกแบบปกด ารากจะอย ในระดบตน มจ านวน

4

รากมากและมการแผกระจายด ส าหรบพนธขาวขนน าจะมรากเกดจากขอของล าตนทอยใตน า มหนาทชวยดธาตอาหารจากน า นอกจากนการเจรญของรากในขาวพนธเดยวกนอาจแตกตางกนเนองจากสภาพแวดลอมทตางกน ไดแก ลกษณะภมอากาศ ลกษณะเนอดน ธาตอาหาร การใหปย การทดน าและการระบายน า การปฏบตดแลรกษา ระยะปลก และวธการปลก

2.1.1.2 ล าตน (Stem or culm) ประกอบดวยขอ (node ) และปลอง (internode) ในสวนของขอประกอบดวยสวนตางๆ ไดแก เนอเยอเจรญ (growth ring) ปมก าเนดราก (root primordia) ตา (bud) และรอยกาบใบ (leaf scar) ตาในสวนลางของล าตนสามารถเจรญเปนหนอ (tiller) ได ล าตนทเจรญมาจากเมลดเรยกวา main culm หนอทเจรญจากตาบน main culm เรยกวา primary tiller เรยกวา secondary tiller และหนอทเจรญจากตาบน secondary tiller เรยกวา tertiary tiller ตามล าดบ ซงตนขาวมความสงระหวาง 30-40 เซนตเมตรในพนธเตย จนถงมากกวา 7 เมตรในพนธขาวขนน า พนธขาวทปลกเปนการคามความสงประมาณ 1-2 เมตร ความสงของตนขาวขนอยกบจ านวนปลองซงแตกตางกนในแตละพนธ และสภาพแวดลอมจะมผลตอความยาวของปลอง ขาวพนธเบาจะมจ านวนปลองนอยกวาขาวพนธกลางและขาวพนธหนกตามล าดบ จ านวนปลองมตงแต 10-20 ปลองตอตน ความแตกตางของความสงระหวางพนธจะเหนไดชดเจนเมอขาวมอายมากขน โดยความสงมากทสดเมอดอกขาวบาน ภายในล าตนของขาวมลกษณะกลวง และจะตนเฉพาะในสวนของขอเทานน ทบรเวณขอมลกษณะพองโต เรยกวา pulvinus และในการแตกกอของขาวจะมการแตกกอมาก จ านวนหนอทเกดขนอยกบพนธ ระยะปลก การใหปย และสภาพแวดลอม ความสามารถในการแตกกอหรอแตกหนอน เรยกวา tillering capacity ขาวแตละกอมจ านวนหนอประมาณ 4-80 หนอ

2.1.1.3 ใบ (Leaf) ประกอบดวย 2 สวนหลก ไดแก กาบใบ (leaf sheath) และแผนใบ (leaf blade) โดยกาบใบจะหมล าตนไว ความยาวของกาบใบขาวแตกตางกนขนอยกบต าแหนงของขอบนตน โดยประมาณขอท 10 ความยาวของปลองจะเรมมากกวาความยาวของกาบใบ พบสทฐานของกาบใบเฉพาะดานนอก หรอพบทงดานนอกและดานใน แผนใบมความกวางแตกตางกนขนอยกบพนธ มกมขน มเสนกลางใบ (midrib) เหนไดชดเจน และมเสนขนานไปกบเสนกลางใบ ในสวนบรเวณระหวางกาบใบและแผนใบ พบสวนตางๆ 3 สวน ไดแก เยอกนน าหรอลนใบ ( ligule) หใบหรอเขยวใบ (auricle) และรอยตอระหวางแผนใบและกาบใบ (leaf collar) ลกษณะของเยอกนน าเปนเยอบางๆ อาจมสหรอไมมกได ถามสไดแก สชมพหรอสมวงเหมอนสของกาบใบ เยอกนน าในใบทแกอาจหลดลวงไปท าใหสามารถสงเกตเหนได ในสวนของเขยวใบ มลกษณะเปนเสนหรอฟนเลอยยาวๆ เกดจากสวนฐานของแผนใบ ถามสมกเปนสเดยวกบ pulvinus และสวนรอยตอระหวางแผนใบและกาบใบและแผนใบจะเหนไดชดจากดานหลง นอกจากนยงมสวนของกลมเนอเยอหรออวยวะทม

5

ลกษณะคลายใบทไมมเสนกลางใบ มลกษณะเปนสน 2 สน พบระหวางหนอหรอแขนงทแตกจาก ล าตนเรยกวา prophyllum มความยาวประมาณ 5 เซนตเมตร และจะมจ านวนใบทสวนของ mail culm มากทสด รองลงไปไดแก primary tiller, secondary tiller และ tertiary tiller ตามล าดบ

2.1.2 ลกษณะทเกยวของกบการสบพนธ 2.1.2.1 ชอดอกและดอก (Inflorescence and spikelet) ชอดอกเปนแบบ

panicle เจรญมาจากตายอด (terminal bud) โดยมปลองสดทายของล าตน (uppermost internode) เปนกานชอดอก (peduncle) แกนกลางชอดอกเรยกวา rachis หรอ panicle axis มการแตกกงกานจากสวนของ rachis โดยกงกานทแตกจาก rachis เรยกวา primary branch และกงกานทแตกจากสวนของ primary branch เรยกวา secondary branch ดอกขาวจะเกดเปนกลมเรยกวา spikelet มสวนประกอบดงน กลบดอกทหม spikelet ม 2 กลบ ไดแก กลบดานนอก (outer glume) และกลบดานใน (inner glume) กลบทงสองนไมมการเจรญ ปรากฏเพยงสวนประกอบเลกๆ ซงมองเหนไมชด (rudimentary glume) อยตรงปลายสดของกานดอก (panicle) ภายในดอกประกอบดวยดอกยอย (floret) จ านวน 3 ดอก แตมดอกยอยเพยงดอกเดยวทมการเจรญ เรยกวา flower glume สวนดอกยอยทไมมการเจรญ 2 ดอกทเหลอนนเหลอเฉพาะสวน lemma ทเรยกวา sterile lemma หรอ non-flowering glume หรอ empty glume จ านวน 2 กลบ ทมความยาวไมเกน 1/3 ของ flowering glume กลบทงสองนยงคงปรากฏใหเหนอยทฐานของเมลด เมอเมลดสกแกแลว ส าหรบดอกยอยทมการเจรญประกอบดวยกลบดอกยอยดานนอก (lemma) ทมเสนความยาว 5 เสน และกลบดอกยอยดานใน (palea) ทมเสนความยาว 3 เสน ภายในดอกยอยประกอบดวย เกสรตวผ (stamen) 6 อน เกสรตวเมย (pistil) ทประกอยดวยรงไข (ovary) ทม 1 ออวล (ovule) มกานชเกสรตวเมย (style) สน และยอดเกสรตวเมย (stigma) แยกเปน 2 แฉก มลกษณะคลายขนนกเรยกวา plumose stigma เยอรองรงไข (lodicule) ม 2 อน ขนาดเลกใส อยทสวนฐานของรงไข และดอกขาวจะเรมบานจากสวนปลายชอลงมา ดอกในชอดอกหนงๆจะบานหมดภายใน 6-7 วน แตละดอกจะบานนาน ตงแตประมาณ 6 นาทจนถงมากกวา 1ชวโมง ขนอยกบความชนของอากาศ อณหภมและแสงแดด เวลาทดอกบานอาจเกดในเวลาใดกไดขนอยกบพนธ โดยในพนธปลกสวนมากจะบานระหวางเวลาเชาไปจนถงกอนเทยง

2.1.2.2 ผลและเมลด (Seed) ผลหรอเมลดเปนแบบ caryopsis ประกอบดวยเยอหมเมลด (pericarp) ตดอยกบสวนของเยอหมเมลด (seed coat หรอ testa) มเปลอกหมเรยกวา hull ซงประกอบดวยสวนของกลบดอกยอยดานนอกและกลบดอกยอยดานใน ผลของขาวทเกบเกยวมาเรยกวา เมลดขาวเปลอก (hulled grain) ซงยงมสวนของเปลอกหมตดอย เมอแกะสวนของเปลอกห มออก เหนเย อห มผลและเย อห มเมลดท ม ส น าตาล เร ยกเมล ดท ม เย อห มส น าตาลน ว า

6

เมลดขาวกลอง (brown rice grain) หลงจากขดเอาสวนของเยอหมสน าตาลนออกไปจะเปนเมลดขาวสาร(kemel) สวนของเมลดขาวสารจะมสขาวขน ซงเปนสวนคพภะ (embryo) เรยกวา จมกขาว สวนทเหลอเปนเอนโดสเปรม (endosperm) คพภะประกอบดวยแรดเคล (radicle) พลมล (plumule) ใบเลยงทไมมการพฒนา (epiblast) และเนอเยอทกนระหวางคพภะกบเอนโดสเปรม (scutellum) ในบรเวณรอบนอกของเอนโดสเปรมมช นของเนอเยอหอหมโดยรอบเรยกวา aleutone layer นอกจากนยงอาจพบสวนสขาวขนทดานทองของเมลดดานเดยวกบคพภะ เรยกวา ทองปลาซวหรอทองไข (abdominal white)

2.1.3 ระยะการเจรญเตบโตและพฒนาการ

การพฒนาเรมตงแตการงอกของเมลดจากคพภะ (embryo) คอระยะตนกลา (seedling stage) จะเกดรากชดแรก (radicle) และเกดรากชดทสองทเรยกวา รากแขนง (lateral root) จากนนรากชดแรกกจะสลายไปจนกระทงตนกลามใบจรงประมาณ 5 ใบ จากนนประมาณ 30 วนจะเขาสระยะของการแตกกอ (tillering stage) เปนระยะทตนขาวเรมมหนอใหมเกดขนออกจากตาขางของล าตนทอยในซอกใบ และระยะการแตกกอจะสนสดเมอตนขาวก าเนดชอรวงหรอรวงออน (panicle initiation stage) ซงเปนระยะของการสบพนธทตนขาวจะมลกษณะล าตนกลมและทปลายสดของ ล าตนจะเกดปมของปยขนขนาดเลกโดยจะอยในชวง 30 วนกอนออกรวง หลงจากนนจะเขาสการพฒนาเปนรวงออนในระยะตงทอง (booting stage) ซงจะมกาบใบธงหอหมไว ในระยะนตนขาวจะมการยดยาวของปลองอยางชดเจนพรอมกบการนนขนของกาบใบธงซงระยะนใชเวลาประมาณ 5-6 วนกอนระยะขาวออกรวง (heading stage) ซงชอดอกหรอรวงขาวจะโผลพนออกมาจาก กาบใบธง ตอมาจะเขาสระยะดอกบาน (flowering or anthesis stage) ซงการเปดปดของดอกขาวจะใชเวลาประมาณ 1-2.5 ชวโมงตอวน ระยะนอบเรณ (anther) จะแตกออกและละอองเรณจะหลดจากถงเรณ (pollen sac) ไปตกบนยอดเกสรตวเมยงอกผสมกบไข โดยการผสมพนธจะเกดขนในชวง 1-3 วนหลงออกรวงและจะออกดอกสมบรณทกดอกภายใน 7-10 วน จากนนดอกขาวหรอรวงขาวจะเจรญเตบโตและพฒนาเมลด (seed growth and development) แบงออกเปน 3 ระยะ ไดแก ระยะน านม (milky stage) เกดขนหลงดอกบาน 8-10 วน โดยภายในเมลดจะเปนแปงใสเหลวและเรมเขมขนขนจนถงระยะทเปนเนอเมลด (dough stage) ในชวงระยะเวลาประมาณ 14-25 วนหลงดอกบาน ในระยะนน าในแปงของเมลดจะเรมระเหยไปท าใหเมลดประกอบดวยเนอแปงเปนสวนใหญและน าหนกเมลดจะเพมขน สเปลอกของเมลดจะเรมเปลยนจากสเขยวเปนสฟางขาวหรอสน าตาล ขณะเดยวกนใบขาวจะเปลยนเปนสเหลองและแหง เมลดกจะพฒนาเขาสระยะสกแก (maturity stage) โดยเมลดจะแขงใสและเนอเมลดแกรงพรอมทจะเกบเกยวได ซงใชเวลาการพฒนาประมาณ 30 วนหลงขาวออกรวง (บญหงษ, 2547; สมชาย, 2548)

7

2.1.4 ลกษณะประจ าพนธของขาวแตละสายพนธ 2.1.4.1 หอมสพรรณบร (Hawm Suphan Buri) เปนขาวเจานาสวนทไมไวตอ

ชวงแสง ไดรบการรบรองพนธ วนท 27 ตลาคม พ.ศ. 2540 ตอบสนองตอการใหปยไนโตรเจน ปลกไดตลอดทงฤดนาปรงและฤดนาป มอายการเกบเกยว 120 วน ลกษณะทรงกอตง ตนแขงไมหกลม สงประมาณ 126 เซนตเมตร ใบมสเขยวเขมมขนบนใบ กาบใบและปลองมสเขยว ใบธงยาวคอนขางตงตรง คอรวงยาวและรวงคอนขางแนน เมลดขาวเปลอกมสฟาง มขนาด 10.7 x 2.4 x 2.0 มลลเมตร สวนเมลดขาวกลองมขนาด 7.7 x 2.1 x 1.8 มลลเมตร ใหผลผลตเฉลยประมาณ 582-673 กโลกรมตอไร ระยะพกตวของเมลด 22 วน เมลดขาวสารขาวใส คณภาพขาวสกนมเหนยวและหอม มปรมาณแอมโลส 18-19 เปอรเซนต ลกษณะเดนของขาวพนธหอมสพรรณบร คอ ลกษณะเมลดและคณภาพการหงตมขาวสกนมเหนยว และมความหอมคลายพนธขาวดอกมะล 105 และคอนขางตานทานโรคขอบใบแหง และตานทานเพลยกระโดดหลงขาว แตมขอดอยคอคอนขางออนแอตอโรคใบไหม และเพลยกระโดดสน าตาล (พนจ, 2555)

2.1.4.2 ปทมธาน 1 (Pathum Thani 1) เปนขาวเจาทไมไวตอชวงแสง ไดรบการรบรองพนธจากคณะกรรมการวจยและพฒนากรมวชาการเกษตร เมอวนท 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2543 อายการเกบเกยว 104-126 วน ลกษณะทรงกอตง สงประมาณ 104-133 เซนตเมตร ใบ กาบใบและปลองมสเขยว มขนบนใบ ใบธงยาวท ามม 45 องศากบคอรวง เมลดขาวเปลอกมสฟาง มขนและหางเลกนอย ระยะพกตวของเมลด 21-28 วน เมลดขาวเปลอกมขนาด 10.5 x 2.4 x 1.9 มลลเมตร สวนเมลดขาวกลองมขนาด 7.6 x 2.1 x 1.7 มลลเมตร ใหผลผลตเฉลย 650-774 กโลกรมตอไร เมลดขาวสารขาวใส คณภาพขาวสกนมเหนยวและมกลนหอมออน ปรมาณแอมโลส 15-19 เปอรเซนต ลกษณะเดนของขาวพนธปทมธาน 1 คอ ใหผลผลตสง คณภาพเมลดคลายกบพนธขาวดอกมะล 105 มความตานทานโรคไหม และขอบใบแหง รวมถงตานทานตอเพลยกระโดดสน าตาล และเพลยกระโดดหลงขาว แตมขอดอยในดานความออนแอตอเพลยจกจนสเขยว โรคใบหงก และโรคใบสม พนทปลกสวนใหญจะอยในเขตชลประทานแถบภาคกลาง (ส านกวจยและพฒนาขาว, 2557)

2.1.4.3 ไรซเบอรร (Riceberry) เกดจากการผสมขามพนธระหวางขาวเจาหอมนลกบขาวขาวดอกมะล 105 เปนขาวเจาทไมไวตอชวงแสง ความสงประมาณ 105-110 เซนตเมตร รปรางเมลดเรยวยาว มสมวงเขม ความยาวของเมลดขาวเปลอก 11 มลลเมตร ขาวกลอง 7.5 มลลเมตร ขาวขด 7.0 มลลเมตร ปลกไดตลอดทงป อายการเกบเกยว 130 วน ใหผลผลตปานกลางประมาณ 300-500 กโลกรมตอไร คณภาพขาวสกมความนมมาก ตานทานตอโรคไหม แตไมตานทานโรคหลาวหรอโรคถอดฝกดาบ จงควรเปลยนเมลดพนธทกรอบการปลก และมคณสมบตเดนทางดานโภชนาการคอ มปรมาณแอมโลส 15.6 เปอรเซนต มสารตานอนมลอสระสงทงแบบทละลายในน า

8

และแบบทละลายในน ามน ไดแก โพลฟนอล 113.5 มลลกรมตอขาว 100 กรม เบตาแคโรทนทมสงถง 63 ไมโครกรมตอขาว 100 กรม ซงไมพบในขาวขาว แทนนน 89.33 มลลกรมตอขาว 100 กรม วตามนอ 680 ไมโครกรมตอขาว 100 กรม โอเมกา-3 25.51 มลลกรมตอขาว 100 กรม วตามน อ 678 ไมโครกรมตอขาว 100 กรม โฟเลต 48.1 ไมโครกรมตอขาว 100 กรม ธาตเหลก 13-18 มลลกรมตอขาว 1 กโลกรม และธาตสงกะส 31.9 มลลกรมตอขาว 1 กโลกรม (ศนยวทยาศาสตรขาว, 2557)

2.2 สภาพแวดลอมทเปนปจจยหลกตอการปลกขาว

ปจจยในการปลกขาวทใหผลคมคามปจจยหลายๆ ดานทมผลตอการเจรญเตบโตและพฒนาการของตนขาวในแตละระยะ โดยสามารถแบงเปนสภาพแวดลอมทางกายภาพ ไดแก ดน น า และภมประเทศทเกยวของกบลม ฝน อณหภมและแสงอาทตย และสภาพแวดลอมทางชวภาพ ไดแก พวกโรคและแมลงรวมถงสตวตางๆทเปนศตรกบตนขาว แตโดยทวไปขาวสามารถเจรญเตบโตไดในทกพนททมความหลากหลายทางสภาพแวดลอม 2.3 ดน ขาวสามารถขนไดในดนตงแตดนทรายจนถงดนเหนยวทมระดบความเปนกรดดางตงแต 3-10 หรอมอนทรยวตถตงแต 1-50 เปอรเซนต และสามารถเจรญเตบโตไดทงในดนทมธาตอาหารอดมสมบรณจนถงดนทขาดธาตอาหาร รวมถงในสภาพดนทมน าขง โดยปกตดนทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของขาวควรมสวนประกอบของดนเหนยว (clay soil) ซงสามารถอมน าไดด สวนดนทไมเหมาะสมในการปลกขาวมกมสภาพของเนอดนสวนใหญเปนดนทราย (sandy soil) เนองจากไมมความสามารถในการเกบกกน าและมกมความอดมสมบรณของดนต า (บญหงส, 2557) โดยการปลกขาวในบางพนทของประเทศไทยมกประสบปญหาดนเปรยวซงมอยประมาณ 9 ลานไร โดยเฉพาะพนทในแถบทราบลมภาคกลาง หรอทเรยกวา ทราบลมกรงเทพฯ มพนทครอบคลมในหลายจงหวด เชน ปทมธาน นครนายก และพระนครศรอยธยา เปนตน ซงมพนทรวมประมาณ 5 ลานไร ซงพนทท านาทประสบปญหาเกยวกบดนกรดมกประกอบดวยชดดนหลายชด เชน ชดดนอยธยา ชดดนเสนา ชดดนรงสต ชดดนองครกษ เปนตน (ส านกวจยและพฒนาขาว, 2553 ) ยกตวอยางดงน

2.3.1 ชดดนรงสต (Rangsit: Rs) มเนอดนเปนดนเหนยว ดนบนมสด าหรอเทาแก ดนลางมสเทา และมจดประสน าตาลปนเหลองหรอแดงปะปนอยจ านวนมากโดยเฉพาะทตอนบนของดน

9

ลาง และพบจดประสฟางขาวของจาโรไซดภายใตระดบความลก 100 เซนตเมตรจากผวดน พบมากบรเวณทราบชายฝงทะเลหรอทราบลมภาคกลาง หนาดนเปนดนลก มการระบายน าไมด ดนมกมความเปนกรดจดถงกรดจดมาก หรอมคาความเปนกรดดางอยระหวาง 4.5-5.0 ปญหาหลกของดนชดน ไดแก ดนมความเปนกรดจดมาก มความอดมสมบรณต า อาจขาดธาตอาหารทส าคญตอพชได เชน ธาตไนโตรเจนและฟอสฟอรส และมสารละลายธาตเหลกและอลมนมปรมาณมากจนอาจเปนพษตอพชได ซงควรมการปรบปรงบ ารงดนดวยการใสปน รวมกบการใชปยอตราทเหมาะสม ตลอดจนการควบคมน าหรอการจดการชลประทานทมประสทธภาพ (ศนยวจยขาวปทมธาน, 2549)

2.3.2 ชดดนองครกษ (Ongkharak: Ok) มเนอดนเปนดนเหนยว ดนบนมสด าหรอเทาแก ดนลางมสเทา มจดประสน าตาลปนเหลองหรอแดง และพบจดปะสฟางขาวของสารจาโรไซดภายใตระดบความลก 100 เซนตเมตรจากผวดน พบมากในบรเวณทราบลมชายฝงทะเล หนาดนเปนดนลก มการระบายน าไมด และมกเปนดนกรดจด มคาความเปนกรดดางนอยกวา 4.5 ปญหาหลกของชดดนนไดแก ดนมความเปนกรดจดมาก มความอดมสมบรณต า เนองจากขาดธาตอาหารทส าคญตอพช ไดแก ธาตไนโตรเจนและฟอสฟอรส และมสารละลายธาต เหลกและอลมนมปรมาณมากจนอาจเปนพษตอพชได จงควรมการจดการเพอลดความเปนกรดดวยการใสปน (ศนยวจยขาวปทมธาน, 2549)

2.4 ปย

ปยถอเปนปจจยการผลตทส าคญและมสดสวนของตนทนทคอนขางสงตอการผลตขาว โดยความหมายของปยตามพระราชบญญต ปย พ.ศ. 2550 ฉบบท 2 (แกไขเพมเตม) หมายถง สารอนทรย อนทรยสงเคราะห อนนทรย หรอจลนทรย ไมวาจะเกดขนโดยธรรมชาตหรอท าขนกตาม ส าหรบใชเปนธาตอาหารพชได ไมวาโดยวธใดหรอท าใหเกดการเปลยนแปลงทางเคม กายภาพหรอชวภาพในดน เพอบ ารงความเตบโตแกพช โดยสามารถแบงประเภทของปยไดเปน 3 ประเภท คอ

1) ปยเคม หมายถง ปยทไดจากสารอนนทรย หรออนทรยสารสงเคราะห

2) ปยอนทรย หมายถง ปยทไดจากวสดอนทรย ซงผลตดวยกรรมวธท าใหชน สบ หมก บด รอน หรอดวยวธการอนและวสดอนทรยตองผานการเปลยนแปลงทางชวภาพกอนพชจงน าไปใชประโยชนได

10 3) ปยชวภาพ หมายถง ปยทไดจากการน าจลนทรยทมชวตทสามารถสรางธาต

อาหาร หรอชวยใหธาตอาหารเปนประโยชนกบพช มาใชในการปรบปรงดนทางชวภาพ ทางกายภาพ หรอทางเคม (ทพวรรณ, 2542)

2.5 ปยอนทรย

ปยอนทรยถอเปนปยทมความส าคญตอการเจรญเตบโตของพชเปนอยางมาก เนองจากเปนสารประกอบอนทรยทมธาตอาหารพชเปนองคประกอบและถอเปนแหลงของอนทรยวตถทส าคญ ซงประโยชนของอนทรยวตถทมตอดนในดานสมบตทางเคม กายภาพ และชวภาพ มรายละเอยดดงน (มกดา, 2545)

2.5.1 ประโยชนตอสมบตทางกายภาพของดน

1) ชวยลดแรงกระแทกของเมดฝนบรเวณผวดน ดนจงไมแนน และน าฝนสามารถซมลงไปยงดนชนลาง เปนการลดการพงทลายหนาดน

2) ชวยเพมชองวางและลดความหนาแนนรวมของดน จลนทรยทยอยสลายเศษวสดอนทรยจะสรางสารบางชนดขนมา ซงเปนตวเชอมอนภาคของดน ท าใหเกดเปนเมดดนและเกดชองวางในดนมากขน ท าใหดนรวนซย สามารถระบายน า ถายเทอากาศ และมการอมน าไดดขน รากพชกสามารถแผขยายออกไปหาแรธาตอาหารในดนไดอยางกวางขวาง และลดอตราการชะลางพงทลายของดนไดดวย

3) ชวยลดการระเหยของน าในดน อนทรยวตถทปกคลมทผวดน จะชวยปองกนไมใหแสงแดดสองถงผวดนโดยตรง และจากการทอนทรยวตถท าใหดนมชองวางมากขน น าจงสามารถซมผานชองวางในดนขนมาบนผวดนไดยาก จงเปนการลดการระเหยของน า

2.5.2 ประโยชนตอสมบตทางเคมของดน

1) เปนแหลงอาหารของจลนทรยในดน ซงสวนใหญเปนจลนทรยทตองการใชพลงงานและธาตอาหารจากการสลายตวของสารอนทรย รวมทงเปลยนรปของสารอนนทรยในดนจากรปทไมเปนประโยชนใหอยในรปทเปนประโยชนตอพช

2) ควบคมโรคพชบางชนด ซงอนทรยวตถในรปของปยหมก ชวยเพมปรมาณจลนทรยในดนได จงท าใหจลนทรยเหลานมบทบาทในการควบคมปรมาณและกจกรรมของเชอรา ซงเปนสาเหตของโรคพชทอาศยอยในดน

11

3) ชวยแปรรปธาตอาหารพชในดนใหมประโยชนมากขน เชน การตรงไนโตรเจนในอากาศใหมาอยในรปทพชสามารถใชประโยชนได

อนทรยวตถทไดจากการสลายตวของปยอนทรย จะมธาตอาหารหลกและธาตอาหารรองคอนขางครบถวนทพชสามารถน าไปใชในการเจรญเตบโต รวมถงจลธาตทจ าเปนตอการเจรญเตบโตของพช เชนเหลก ทองแดง สงกะส โมลบดนม และอนๆ ถงแมวา ธาตอาหารทไดรบจากปยอนทรยมปรมาณไมมากเมอเปรยบเทยบกบปยเคม แตธาตอาหารเหลานจะคอยๆ ปลดปลอยใหเปนประโยชนตอพชในระยะยาว (กรมพฒนาทดน, 2551) และอนทรยวตถมบทบาทส าคญตอความเหมาะสมในการเจรญเตบโตของพช ดงนนการใชปยอนทรย จงเปนแนวทางหนงทจะชวยเพมและยกระดบปรมาณอนทรยวตถในดนและสงเสรมใหดนมสมบตทเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของพชมากยงขน (มกดา, 2545)

2.5.3 ประเภทของปยอนทรย

2.5.3.1 ปยคอก (Farmyard manure) ไดแก มลสตวตางๆ ทอยในรปของเหลวและของแขง สวนใหญเปนมลสตวเลยง เชน มลวว ไก เปด เปนตน มลสตวเหลานประกอบดวยอจจาระและปสสาวะของสตว ซงเปนสวนของซากพชและซากสตวทผานกระบวนการยอยสลายจากระบบยอยของสตว สวนปสสาวะจะมสวนประกอบของเกลอและสารอนทรยทละลายน าได (มกดา, 2545) ซงธาตอาหารพชจากปยคอกสวนใหญจะมปรมาณและอยในรปทเปนประโยชนตอพชแตกตางกนขนอยกบชนดของสตวและอาหารทสตวกนเขาไป (ตารางท 2.1)

ตารางท 2.1 ปรมาณธาตอาหารในปยคอก

ชนดปย %ไนโตรเจนทงหมด %ฟอสฟอรสทงหมด %โพแทสเซยมทงหมด

มลวว 0.3 - 1.2 0.2 - 0.4 0.2 - 3.1 มลไก 1.2 - 4.9 0.7 - 4.1 0.5 - 3.5 มลหม 0.6 - 2.2 0.2 - 0.5 0.4 - 1.3 มลเปด 0.8 - 3.7 1.2 - 3.0 0.4 - 1.6

มลคางคาว 0.1 - 2.9 0.3 - 16.0 0.3 - 18.3

ทมา: จงรกษ, 2541

12

ปยคอกจากมลไกมกจะมปรมาณธาตอาหารแตกตางกนตามสภาพของการเลยง เชน มลไกไข ซงเลยงในกรงตบ โดยสวนใหญจะไมมวสดรองพนปน สวนมลไกกระทงซงเลยงรวมกนบนพนคอกทเปนดนหรอพนคอนกรตซงมกมวสดรองพนคอก เชน แกลบและขเลอยปนอยดวย ซงมลไกทประกอบดวยวสดรองพนคอกมกจะมปรมาณไนโตรเจนและฟอสฟอรสต ากวามลไกสด (ตารางท 2.2) เนองจากบางสวนไดสญหายไประหวางอยในคอก หรอเจอจางลงเนองจากมวสดอนปะปน (Sims and Wolf, 1994) โดยมลไกขงกรงและมลไกทมวสดรองพนเปนองคประกอบรวมจะมไนโตรเจนในรปของแอมโมเนยมเปนหลก ประมาณ 30 เปอรเซนตของไนโตรเจนทงหมด แตในมลไกสดจะมไนโตรเจนในรปของกรดยลคเปนองคประกอบส าคญ (ยงยทธ และคณะ, 2552) ตารางท 2.2 คาเฉลยความเขมขนของธาตอาหารในมลไกถายใหม มลไกขงกรงและมลไกในวสดรองพนคอก

ธาตอาหาร มลไกถายใหม มลไกขงกรง มลไกในวสดรองพนคอก

N (%) 6.1 4.4 3.9 NH4 (%) 0.6 1.5 1.1 P (%) 2.2 1.9 1.9 K (%) 2.0 2.8 2.4 S (%) -* 0.7 0.7 Ca (%) 8.1 10.4 2.4 Mg (%) 1.0 1.4 0.7

Cu (mg/kg) - 160 377 Mn (mg/kg) - 296 355 Zn (mg/kg) - 226 341

* ไมมขอมล ทมา: Sims and Wolf (1994)

ไนโตรเจนในปยมลไก ประกอบดวย 4 สวนส าคญ ไดแก 1) สารประกอบเชงซอนในขนและอาหารทยอยสลายยาก 2) อนทรยสารทแปรสภาพได เชน กรดยรก ซงจะถกเอนไซม uricase เปลยนใหเปนยเรย แลวยเรยจะถกเอนไซม urease ยอยและเปลยนเปนแอมโมเนยม 3) แอมโมเนยมไนโตรเจน (NH4 - N) และ 4) ไนเตรตไนโตรเจน (NO3 - N) โดยปกตไนโตรเจน ในรปไนเตรตจะไมมในมลสด แตพบในมลเกาซงอยในสภาพชนและมออกซเจนเพยงพอ ส าหรบความเขมขนของ

13

ไนโตรเจนในมลไกจะแตกตางตามขนาดของชนสวน โดยพวกทมขนาดเทากบหรอเลกกวา 0.83 มลเมตร จะมไนโตรเจนมากกวาพวกทมชนขนาดใหญ (Scanes et al., 2004) โดยจากผลการทดลองของ ด ารและองอาจ (2520) พบวา ในการปลกขาวโพด หากตองการใสปยมลไกเพอใหไดผลผลตเทากบใหปยเคม สตร 20-20-0 ปรมาณ 50 กโลกรมตอไร จะตองใสมลไกไมนอยกวา 600 กโลกรมตอไร ซงหมายความถงจะตองใชมลไกไมต ากวา 12 กโลกรม จงจะเพมผลผลตพชไดเทากบปยเคม 1 กโลกรม

2.5.3.2 ปยพชสด (Green manure) หมายถง ปยทไดจากการไถพรวนกลบพชและคลกเคลาลงสดนเพอปรบปรงสมบตของดนใหดขน โดยไดจากการไถกลบเศษซากพชทเหลอจากการเกบเกยวแลว หรอปลกพชบางชนดซงเมอเจรญเตบโตถงระยะทพชเรมออกดอกถงระยะดอกบานจะไถกลบลงในดน และหลงจากซากพชยอยสลายโดยสมบรณแลวจงปลกพชหลกหรอพชเศรษฐกจตอไป ซงพชทนยมปลกเพอท าเปนปยพชสด ไดแก พชตระกลถว ยกตวอยางเชน ปอเทอง ถวพรา โสนแอฟรกน เปนตน (มกดา, 2545)

2.5.3.3 ปยหมก (Compost manure) หมายถง ปยทไดรบจากการหมกสารอนทรยใหสลายตวผพงตามธรรมชาต โดยน าสงเหลานนมากองรวมกน รดน าใหชน แลวปลอยทงไวใหเกดการยอยสลายตวโดยกจกรรมของจลนทรย จงน าไปใชปรบปรงดน ในการเตรยมกองปยหมก อาจใสปยเคมเพอชวยเรงกจกรรมของจลนทรย และเปนการเพมคณคาทางดานธาตอาหารของปยหมกดวย (ทพวรรณ, 2542)

2.5.3.4 ปยอนทรยคณภาพสง (High quality organic fertilizer)

หมายถง ปยอนทรยชนดไมเปนของเหลวทมปรมาณธาตอาหารหลกรวมกนไมเกน 20 เปอรเซนต โดยน าหนก โดยไดจากการน าวสดอนทรยและหรออนนทรยธรรมชาตทางการเกษตรทมธาตอาหารสงมาผานกระบวนการหมกจนสลายตวสมบรณ หรอการน าปยอนทรยทผานการสลายตวสมบรณแลวผสมกบวสดอนทรยและหรออนนทรยธรรมชาตทางการเกษตรทมธาตอาหารสง ซงมาตรฐานของปยอนทรยคณภาพสงทก าหนดโดยกรมพฒนาทดน มรายละเอยดดงน

1) ปรมาณอนทรยวตถรบรอง (organic matter) ไมต ากวา 20 เปอรเซนต ของน าหนก

2) อตราสวนคารบอนตอไนโตรเจน (C/N ratio) ไมเกน 20:1

3) คาการน าไฟฟา (electrical conductivity) ไมเกน 15 เดซซเมนสตอเมตร

14

4) คาความเปนกรดเปนดาง (pH) อยระหวาง 5.5 - 10

5) ปรมาณโซเดยม (Na) ไมเกน 1 เปอรเซนต โดยน าหนก

6) ปรมาณธาตอาหารหลก

- ไนโตรเจนทงหมด (total N) ไมนอยกวา 1.0 เปอรเซนตของน าหนก

- ฟอสเฟตทงหมด (total P2O5) ไมนอยกวา 2.5 เปอรเซนตของน าหนก

- โพแทชทงหมด (total K2O) ไมนอยกวา 1.0 เปอรเซนตของน าหนก

7) ปรมาณความชนของปยอนทรย ไมเกน 30 เปอรเซนตของน าหนก

8) ขนาดของปยไมเกน 12.5 x 12.5 มลลเมตร

9) ปรมาณหนและกรวดขนาดใหญกวา 5 มลลเมตร ไมเกน 2 เปอรเซนตของน าหนก

10) ตองไมพบเศษพลาสตก แกว วสดมคม หรอโลหะอนๆ

11) ปรมาณธาตโลหะหนก

- Arsenic (As) ไมเกน 50 มลลกรมตอกโลกรม

- Cadmium (Cd) ไมเกน 5 มลลกรมตอกโลกรม

- Chromium (Cr) ไมเกน 300 มลลกรมตอกโลกรม

- Copper (Cu) ไมเกน 500 มลลกรมตอกโลกรม

- Lead (Pb) ไมเกน 500 มลลกรมตอกโลกรม

- Mercury (Hg) ไมเกน 2 มลลกรมตอกโลกรม

โดยปจจบน กรมพฒนาทดน ไดเผยแพรการผลตปยอนทรยคณภาพสงทงสตรทมปรมาณไนโตรเจนสง หรอสตรทมปรมาณฟอสฟอรสสง ซงการผลตปยอนทรยคณภาพสง สตรไนโตรเจน เมอผานการยอยสลายอยางสมบรณ จะท าใหไดปรมาณไนโตรเจน ฟอสฟอรส และโพแทสเซยม เทากบ 4-5, 3-4 และ 1-2 เปอรเซนต ตามล าดบ โดยในการผลตปยอนทรยคณภาพสง สตรไนโตรเจน ปรมาณ 100 กโลกรม จะประกอบดวยสวนผสมดงตอไปน

- กากเมลดถวเหลองหรอปลาปน 60 กโลกรม

- มลสตว 40 กโลกรม

15

- สารเรงซปเปอร พด.1 จ านวน 1 ซอง

- สารเรงซปเปอร พด.2 ทขยายเชอในกากน าตาล 26-30 ลตร

วธการขยายเชอสารเรงซปเปอร พด.2 เรมจากการเจอจางกากน าตาล โดยน ากากน าตาล 5 กโลกรม ผสมกบน า 50 ลตรใสสารซปเปอร พด.2 จ านวน 1 ซอง คนใหเขากน ปดฝาถงตงไวในรมเปนเวลา 3 วน แลวจงน ามาผสมในกองปย ในกองปยประกอบดวยการผสมเมลดถวเหลองหรอปลาปนและมลสตว ตามสวนผสมใหเขากน น าสารเรงซปเปอร พด.1 จ านวน 1 ซอง เทลงในสารเรงซปเปอร พด.2 ทขยายเชอแลว จ านวน 26-30 ลตร คนประมาณ 5-10 นาท น าไปรดลงบนกองวสดทผสมในขอ 1 คลกเคลาใหทวกองเพอใหความชนสม าเสมอทวทงกอง ตงกองปยเปนสเหลยมผนผา ใหมความสงประมาณ 30-50 เซนตเมตร แลวใชวสดคลมกองใหมดชด เพอรกษาความชนในกองปยระหวางการหมก กลบกองปยทก 5 วน และควบคมความชนในระหวางการหมกใหไดประมาณ 50-60 เปอรเซนต ท าการหมกกองปยเปนเวลา 10-15 วน หรอจนกระทงอณหภมภายในกองปยลดลงเทากบภายนอกกองปยแลวจงน าไปใชได

2.6 อทธพลของปยตอการเจรญเตบโตและคณภาพผลผลตของพช

ปยเปนปจจยการผลตทส าคญและมสดสวนของตนทนทคอนขางสงตอการผลตขาว แตอยางไรกตาม หลายประเทศมกประสบกบปญหาการใชปย โดยเฉพาะปยเคมทใชในปรมาณมากเกนความจ าเปนตอการเจรญเตบโตของขาว ซงนอกจากจะสงผลใหตนทนในการผลตสงขนแลว ยงกอใหเกดปญหาตางๆ อาท ดนเสอมสภาพจากการใชปยเคมเปนเวลานาน จากปญหาดงกลาวจงไดมการวจยทมงเนนการลดปรมาณการใชปยเคมในการผลตขาว โดยมรายงานการศกษาประสทธภาพการใชปยอนทรยและ/หรอปยหมก เปรยบเทยบกบปยเคม อาท การศกษาเปรยบเทยบผลผลตขาว 4 สายพนธ ไดแก พนธเลาแตก ดอหอม กข 6 และ อกล า ทปลกโดยใชปยอนทรยเปรยบเทยบกบปยเคม พบวา ขาวทง 4 สายพนธทไดรบปยเคมสตร 16-16-8 และ 15-15-15 อตราอยางละ 25 กโลกรมตอไร มน าหนกของเมลดขาวเปลอก และจ านวนผลผลตตอไรนอยกวาผลผลตจากแปลงทใชปยอนทรยสตร พด.1 อตรา 200 กโลกรมตอไร และจากการทดสอบการยอมรบทางประสาทสมผสทางดานเนอสมผส กลน รสและส ของขาวทง 4 สายพนธทน ามาท าเปนขาวเมา พบวา ผบรโภคมความพงพอใจในขาวเมาพนธดอหอมทปลกโดยใชปยอนทรยมากกวาปยเคม (ฉตรสดา, 2553) นอกจากน นงคราญและชจตต (2549) ไดท าการศกษาผลของปยอนทรยและปยเคมส าหรบการปลกขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนรงสต องครกษ และอยธยา ซงจากผลการทดลองพบวา การใชปยพชสดทไดจากการปลกโสนแอฟรกนอตราเมลด 5 กโลกรมตอไร รวมกบปยอนทรยน า (เจอจาง 1 : 500)

16

อตราตงแต 10-25 ลตรตอไร ท าใหไดผลผลตและผลตอบแทนสงกวาการใชปยเคมอตราแนะน า ทงอตรา 8-8-0 กโลกรม N-P2O5-K2O ตอไรในชดดนอยธยาและรงสตทมความเปนกรดนอยถงปานกลาง และอตรา 8-0-0 กโลกรม N-P2O5-K2O ตอไรในชดดนองครกษซงมความเปนกรดจด สวน Saha et al.. (2006) ทท าการศกษาการใชปยอนทรยทงชนดและอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมในการปลกขาวหอม พบวา การใหปยอนทรยทไดจากการหมกพชทง 4 ชนด ไดแก Pueraria lobata, Urtica sp. และ Lantana sp. อตรา 5-10 ตนตอเฮกตาร และ winter weed อตรา 2.5-5 ตนตอเฮกตาร ท าใหขาวมอตราการขดสมากกวาการใหปยเคมอตรา 100-60-40 กโลกรม N-P2O5-K2O ตอเฮกตาร นอกจากนยงพบวา ขาวทไดรบจากการใชปยอนทรยทกชนดและอตราทใช จะมปรมาณธาตเหลกในเมลดขาวสงกวาขาวทไดรบปยเคม

ส าหรบรายงานเกยวกบการใชปยอนทรยคณภาพสงของกรมพฒนาทดนในการผลตพชนน ยงมขอมลคอนขางนอย อกทงยงไมมรายงานเกยวกบการใชปยอนทรยคณภาพสงของกรมพฒนาทดนในการผลตขาว แตอยางไรกตาม ไดมงานวจยในพชชนดอนๆ อาท ค านงและคณะ (2555) ทท าการศกษาผลของปยเคม ปยอนทรยชวภาพและปยอนทรยคณภาพสงตอการเจรญเตบโต การใหผลผลตและคณสมบตของดนในการปลกขาวโพดหวาน พบวา แมวาความสงของขาวโพดหวานทปลกโดยใชปยอนทรยคณภาพสง อตรา 350 กโลกรมตอไร ไมแตกตางกนทางสถตกบการใชปยเคมเพยงอยางเดยวหรอใชรวมกบปยอนทรยคณภาพสง แตอยางไรกตาม ผลของการใชปยอนทรยคณภาพสงตอคณสมบตทางเคมของดนหลงการทดลอง พบวา ปรมาณอนทรยวตถ ไนโตรเจน แคลเซยม และ แมกนเซยม มแนวโนมเพมมากขนเมอเปรยบเทยบกบดนกอนทดลอง ในขณะทดนทใหปยเคมกลบมแนวโนมท าใหคณสมบตทางเคมของดนดงกลาวลดลง 2.7 คลอโรฟลล (Chlorophyll) คลอโรฟลลเปนรงควตถสเขยวทมความส าคญในพชชนสง พบในทกสวนของพชทมสเขยว เชน กาน ใบ ดอก โดยใบจะเปนสวนทมคลอโรฟลลมากกวาสวนอน มความส าคญในการสงเคราะหแสง และการกระตนปฏกรยาในกระบวนการสงเคราะหแสง และเปนสวนประกอบทส าคญของผนงเซลล ซงเกยวของกบการเจรญเตบโต การสะสมอาหารของเซลล ขบวนการแบงเซลล องคประกอบทส าคญคลอโรฟลลจะประกอบดวยธาตไนโตรเจน เมอในดนขาดธาตไนโตรเจนจะท าใหพชขาดคลอโรฟลลดวย ท าใหการสงเคราะหแสงของพชลดลง พชมการเจรญเตบโตนอย ล าตนแคระแกรน ใบหยกงอ หากขาดมากจะท าใหพชหยดการเจรญเตบโต และตายได นอกจากนยงพบธาตอนทมความจ าเปนตอการสรางคลอโรฟลล เชน เหลก (ภาคภม, 2550) โดยความเขมขนของคลอโรฟลลจะแปร

17

ผนตามระดบไนโตรเจนทเพมขน (Thomson and Trich, 1975) โดยขาวตองการไนโตรเจนเปนปรมาณมากในระยะการเจรญเตบโตทางตนและใบ และตองการนอยลงหลงจากทออกดอกแลว (อรพนและผองพรรณ, 2545) 2.8 คณภาพขาว (กญญา, 2547; USDA, 1982)

2.8.1 คณภาพทางกายภาพ (Grain physical quality) หมายถง คณสมบตภายนอกของเมลดทเหนไดงาย สามารถตรวจสอบดวยสายตาไดเชน ชง ตวง วด และการซอขายขาวยงใชคณสมบตเมลดขาวทางกายภาพในการจ าแนกเกรดขาวทกชนด เชน

2.8.1.1 ขนาดและรปราง (Grain dimesion) ขนาดและรปราง เปนลกษณะประจ าพนธ มความแตกตางกนขนอยกบพนธ และพนทปลก ใชในการจ าแนกพนธขาว และเปนเกณฑมาตรฐานในการซอขายขาวในประเทศไทย โดยรปรางของเมลดขาวสามารถแบงไดเปน 3 แบบ คอ เรยว ปานกลาง และปอม ซงผลทไดจะบอกถงคณภาพและประสทธภาพของการขดสขาวเปลอกเปนขาวกลองและขาวสารแตละชนด (ตารางท 2.3 และ 2.4) ตารางท 2.3 ขนาดเมลด จ าแนกตามความยาวของเมลด

ระดบความยาว มลลเมตร ยาวมาก > 7.5

ยาว 6.6-7.5 ปานกลาง 5.5-6.6

สน < 5.5 ทมา: IRRI, 1996 ตารางท 2.4 รปรางของเมลดขาว

รปราง ขาวเปลอก ขาวกลอง ขาวสาร

เรยว 3.4 หรอ > 3.1 หรอ > 3.0 หรอ > ปานกลาง 2.3-3.3 2.1-3.0 2.0-2.9

ปอม 2.2 หรอ < 2.0 หรอ < 1.9 หรอ <

ทมา: กญญา, 2547

18 2.8.1.2 น าหนกเมลด (Grain weight) น าหนกเมลดเปนลกษณะทถก

ควบคมโดยพนธกรรม จะแปรปรวนตามขนาด รปรางของเมลด ชนดดน การใสปย ความชน และสภาพภมอากาศ จากการตรวจสอบน าหนกขาวเปลอก 100 เมลดของขาวไทยตางๆ จ านวน 344 พนธ พบวามน าหนกแปรปรวนระหวาง 1.62-4.17 กรม สวนขาวพนธดทรฐบาลสงเสรมจะมน าหนก 100 เมลด ระหวาง 2.25-3.67 กรม ซงน าหนกเมลดมความสมพนธกบความยาวและความกวางเมลดน าหนกเมลดสามารถประเมนได 2 รปแบบ คอ

1) น าหนกตอปรมาตร ประเมนเปน กรมตอลตร หรอ กโลกรมตอถง 2) น าหนกตอจ านวนเมลด ประเมนเปน น าหนก 100 เมลด หรอน าหนก

1,000 เมลด เปนตน 2.8.2 คณภาพการหงตม (งามชน, 2547)

2.8.2.1 ระยะเวลาในการหงตม (Cooking time) การตมเมลดขาวใหสกอาจใชเวลา 14 - 24 นาท หรอมากกวานน เมลดขาวสกตองไมมไตของแปงดบภายในเมลด ระยะเวลานขนอยกบอณหภมแปงสก (gelatinization temperature) การวเคราะหหาอณหภมแปงสก อาจใชวธหาอณหภมทท าใหเมดแปงสญเสย Birefringence โดยมองผานกลองจลทรรศนทมอปกรณจดระเบยบของแสงใหเปน Polarized light บดแปงพรอมน าในโกรงบดยา (mortar) จนเปนผงละเอยด หยดน าแปงทไดลงบนแผนสไลดและปดดานบนดวย Glass slide วางแผนสไลดบน Heating stage ทสามารถอานอณหภมได เมอมองเมดแปงดบผานกลองจลทรรศนจะเหนเมดแปงแตละเมดมลกษณะเรองแสงของ Birefringence อยทามกลางพนมดด า เพมอณหภมใหสงขนพรอมกบสงเกตการเปลยนแปลงของ Birefringence ทคอยๆ ลดนอยลงตามอณหภมทสงขน ซงแสดงวาเมดแปงทสญเสย Birefringence เหลานนสกหรอ Gelatinized แลว สงเกตตอไปจนกวา 90% ของเมด แปงสญเสย Birefringence จงอานอณหภม ซงอณหภมทอานไดนคอ Final birefringence end point temperature หรออณหภมแปงสก คาอณหภมแปงสกสามารถประมาณไดจากคาความหนด (viscosity) ของน าแปงเขมขน 10% ทเพมขน โดยใช Brabender Visco/ Amylograph จากระดบอณหภมทน าแปงเรมมความหนดสงขน และลบออก 3 องศาเซลเซยส หรอจากน าแปงเขมขน 20% และอานอณหภมทระดบความหนดสงขนเปน 20 BU หรอจากคาการสลายเมลดขาวสารในดาง (alkali test) และใชคาการสลายของเมลดทปรากฏมาประมาณระดบอณหภมแปงสกได (ตารางท 2.5) แมวาระยะเวลาหงตมจะขนอยกบอณหภมแปงสกดงกลาวขางตน แตความหนาของเมลดขาวท าใหตองยดเวลาหงตมออกไปอก เชน ขาวทมอณหภมแปงสกเทากน ขาวทมเมลดหนาจะตองใชเวลาหงตมนานกวาขาวเมลดบาง ในท านองเดยวกน โปรตนซงมมากตามบรเวณผวนอกของเมลดอาจเปนอปสรรคในการซมผานของน า และท าใหเวลาหงตมนานออกไปอก

19

ตารางท 2.5 การแบงชนดขาวตามอณหภมแปงสกและการประเมนดวยคาการสลายเมลดในดางทสมพนธกบระยะเวลาหงตมขาวสก

อณหภมแปงสก (องศาเซลเซยส) ระดบคาการสลายเมลดในดาง ระยะเวลาหงตม (นาท)

ต ากวา 69 ต า 6-7 12-17 70-74 ปานกลาง 4-5 17-24

มากกวา 75 สง 1-3 24 > ทมา: งามชน, 2547

2.8.2.2 การยดตวของเมลดขาวสก (Elongation ratio) ในระหวางการหงตม

เมลดขาวจะมการขยายตวทกดาน โดยเฉพาะดานยาว คณลกษณะนพบในขาวบางพนธ ซงจะชวยเสรมใหเมลดขาวสกขยายขนาดเพมขน และหากเมลดขาวสกเปนขาวทไมเหนยวตดกน การขยายขนาดเมลดขาวสกจะชวยใหขาวขนหมอดยงขน นอกจากนยงชวยใหขาวนมมากขน เพราะการขยายตวท าใหเนอขาวโปรงขนไมอดกนแนน

2.8.2.3 ความคงตวของแปงสก (Gel consistency) แมปรมาณแอมโลสจะเปนปจจยส าคญตอคณภาพขาวสก แตในระหวางขาวทมแอมโลสเทากน อาจมความแขงของขาวสกแตกตางกน ทงนเนองจากคณสมบตของแปงสกมอตราการคนตวไมเทากน ท าใหแปงสกมความแขงและออนแตกตางกน ในการทดสอบความแขงของแปงสก อาศยหลกการท าใหแปงใส โดยการตมในสารละลายดาง จากนนท าใหเยนทอณหภมหอง และวดระยะทางทแปงสกไหลไปเมอวางบนพนราบ แบงขาวตามคาความคงตวของแปงสกเปน 4 ประเภท ตามตารางท 2.6

ตารางท 2.6 การแบงประเภทขาวตามความคงตวของแปงสก

ประเภทแปงสก ระยะทางทแปงไหล (มลลเมตร)

แขง 35 < คอนขางแขง 36-40 ปานกลาง 41-60

ออน 60 >

ทมา: Juliano, 1985

20

2.8.3 คณภาพในการแปรรป (ส านกวจยและพฒนาขาว, 2557) 2.8.3.1 ปรมาณแอมโลส (Apparent amylose content) แปงขาว

ประกอบดวยองคประกอบยอย 2 สวน คอ แอมโลเปคตน (amylopectin) และแอมโลส (amylose) สดสวนขององคประกอบยอยดงกลาวมผลตอคณภาพขาวสก เชน แปงขาวเหนยวมแต แอมโลเปคตน หรอมแอมโลสปนอย เพยงเลกนอยในแปงขาวเจาจะมแอมโลสปนอยประมาณ 10-34 เปอรเซนต ปรมาณแอมโลสเปนสาเหตท าใหขาวสกมความเหนยวลดลงหรอรวนมากขนและท าใหขาวนมนอยลงดวย (ตารางท 2.7)

ตารางท 2.7 คณภาพขาวหงสกแบงตามปรมาณแอมโลส

ประเภทขาว ปรมาณเปอรเซนตแอมโลส ลกษณะขาวสก ขาวเหนยว 0-5 เหนยวมาก ขาวเจาแอมโลสต ามาก 5.1-12.0 เหนยว ขาวเจาแอมโลสต า 12.1-20.0 นม-เหนยว/หงแฉะงาย ขาวเจาแอมโลสปานกลาง 21.1-25.0 คอนขางนม-รวน ขาวเจาแอมโลสสง > 25 รวน แขง/หงขนหมอ

ทมา: Juliano (1985) ขาวทมแอมโลสสงจะดดน าไดมากในระหวางการหงตม ดงนนปรมาณน าทใชจงมผลตอคณภาพขาวสก เชน ขาวแอมโลสต าตองการน านอย หากน ามากเกนไปจะแฉะเละ แตถาขาว แอมโลสสงใสน าปรมาณเทาขาวแอมโลสต า จะไดขาวทแขงกระดางมาก เนองจากขาวแอมโลสสงตองการน าใชในการหงตมมาก เมอหงสกจะไดขาวรวนฟไมเหนยวตดกน จงท าใหขาวสกขยายปรมาตรมากหรอขาวขนหมอ ในขณะทขาวแอมโลสต าเปนขาวทเหนยวเกาะตดกนเปนกอนจงไมขนหมอ ขาวเจาพนธดทรฐบาลสงเสรมใหเกษตรกรปลกในปจจบน แบง ออกเปน 3 กลม ตามคณภาพขาวสก คอ กลมขาวนมเหนยว (แอมโลสต า) กลมขาวขาวตาแหง (แอมโลสปานกลาง) และกลมขาวเสาไห (แอมโลสสง)

2.8.3.2 คาการสลายเมลดขาวในดาง (Alkali spreading value) เปนการทดสอบการแตกตวของเมลดขาวโดยการแชเมลดขาวในสารละลายโปแตสเซยมไฮดรอกไซดเปนเวลา 23 ชวโมงทอณหภมหอง ซงคาการประเมนคาการสลายเมลดขาวในดาง (ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต , 2555) แสดงในตารางท 2.8 และคาการสลายเมลดในดางจะมความสมพนธกบอณหภมในการเกดเจลาตไนเซชน แสดงในตารางท 2.9 (Juliano, 1985)

21

ตารางท 2.8 การประเมนคาการสลายเมลดในดาง

ระดบการสลายของเมลดขาว

ภาพลกษณะการสลายของเมลดขาว

ลกษณะของเมลดขาวทสลายในดาง

1 ลกษณะของเมลดขาวไมเปลยนแปลงเลย

2 เมลดขาวพองตว

3 เมลดขาวพองตวและมแปงกระจายออกมาจากบางสวนของเมลดขาว

4 เมลดขาวพองตวและมแปงกระจายออกมารอบเมลดขาวเปนบรเวณกวาง

5 ผวของเมลดขาวปรทางขวางหรอทางยาวและมแปงกระจายออกมารอบเมลดเปนบรเวณกวาง

6

เมลดขาวสลายตวตลอดทงเมลดมลกษณะเปนเมอกขนขาว

7 เมลดข าวสลายต วท ง เมลดและมลกษณะเปนแปงเปยกใส

ทมา: ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต (2555)

22

ตารางท 2.9 ความสมพนธของคาการสลายเมลดในดางกบอณหภมในการเกดเจลาไนเซชน

คาการสลายเมลดในดาง อณหภมในการเกดเจลาตไนเซชน องศาเซลเซยส 1-3 สง 74 > 4-5 ปานกลาง 70-74 6-7 ต า 69 <

ทมา: Juliano, 1985

23

บทท 3 วธการวจย

3.1 การวางแผนการทดลอง

ท าการปลกขาว 3 สายพนธ ไดแก หอมสพรรณบร ปทมธาน 1 และไรซเบอรร โดยวางแผนการทดลองแบบ 2 x 5 Factorial in CRD จ านวน 9 ซ า ซ าละ 1 กระถาง กระถางละ 1 ตนประกอบดวย 3 ปจจย ไดแก

ปจจยท 1 ชดดน จ านวน 2 ชดดน คอ ชดดนรงสต และชดดนองครกษ

ปจจยท 2 การใหปย 5 รปแบบ คอ 1) ไมใสปยชนดใด (Control) 2) ใสปยเคม อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร (C1) 3) ใสปยอนทรยคณภาพสงอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร (O1) 4) ใสปยอนทรยคณภาพสงอตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร (O2) และ5) ใสปยอนทรยคณภาพสงอตรา 87.40 กโลกรม N ตอไร (O3) 3.2 ปยส าหรบการทดลอง

ไดแก ปยอนทรยคณภาพสง สตรไนโตรเจน ของส านกงานพฒนาทดนเขต 1 กรมพฒนาทดน จงหวดปทมธาน ซงมสวนผสมทใชในการผลต ไดแก กากถวเหลอง 60 กโลกรม มลไกไข 40 กโลกรม สารเรงซปเปอร พด.1 (100 กรม) และสารเรงซปเปอร พด.2 (25 กรม) ทขยายเชอในกากน าตาล จ านวน 26-30 ลตรโดยท าการผสมสวนผสมดงกลาวใหเขากน ท าการตงกองปยเปนสเหลยมผนผา ใหมความสงประมาณ 30 เซนตเมตร แลวใชวสดคลมกองใหมดชด เพอรกษาความชนในกองปยระหวางการหมก กลบกองปยทก 5 วน และควบคมความชนในระหวางการหมกใหไดประมาณ 50-60 เปอรเซนต ท าการหมกกองปยเปนเวลา 10-15 วน หรอจนกระทงอณหภมภายในกองปยลดลงเทากบภายนอกกองปยแลวจงน าไปใชได ซงกอนการน าไปใช ท าการวเคราะหคณสมบตทางเคมของปยกอนการทดลองโดยการสงวเคราะห ณ หองปฏบตการวเคราะหดน ส านกงานพฒนาทดน เขต 1 กรมพฒนาทดน จงหวดปทมธาน

24

ตารางท 3.1 สมบตทางเคมของปยอนทรยคณภาพสงสตรไนโตรเจนทใชในการทดลอง

สมบตทางเคม ปยอนทรยคณภาพสง

สตรไนโตรเจน ปยอนทรยตาม พรบ.ปย (ฉบบท 2) พ.ศ. 2550

pH1/ 6.50 - EC (ms/cm) 2/ 7.91 ≤ 10

Organic matter (%)3/ 60.56 ≥ 20 Moisture (%) 32.13 ≤ 30 C:N ratio4/ 7.93 ≤ 20 : 1

Total N (%)5/ 4.43 ≥ 1.0 Total P (%)6/ 3.99 ≥ 0.5 Total K (%)7/ 3.04 ≥ 0.5

1/ ความเปนกรด/ดาง pH ดน:น า อตราสวน 1:1 2/ คาการน าไฟฟา (Electrical Conductivity ;EC) ดน:น า อตราสวน 1:5 3/ ปรมาณอนทรยวตถ (Organic Matter ; OM) วเคราะหดวยวธ Walkley and Black 4/ C:N ratio วเคราะหดวยวธ Walkley and Black 5/ N วเคราะหดวยวธ Kjeldahl method 6/ P สกดดวย Bray II 7/ K สกดดวย NH4OAc pH7

3.3 ชดดนส าหรบการทดลอง

สมเกบตวอยางดนจากตวอยางแปลงนาของเกษตรกร โดยดนชดรงสต ท าการเกบตวอยาง ณ แปลงนาทดลอง ศนยวจยขาวคลองหลวง เลขท 12 หม 13 อ าเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน และดนชดองครกษ ท าการเกบตวอยาง ณ แปลงนา บานเลขท 99 หม 3 ต าบลทาชาง อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก โดยเรมจากการก าหนดบรเวณทสมเกบตวอยางกระจายทวบรเวณแปลงนา ประมาณ 15-20 จด ถางหญาและกวาดเศษพช หรอวสดทอยผวหนาดนออก จากนนน าพลว ขดหลมเปนรป V ลกประมาณ 15 เซนตเมตร น าดนทกจดใสรวมกน แลวน ามาตากในทรมจนดนแหง จากนนท าใหแหง ท าการคลกเคลาใหเขากนจนทวแผใหเปนรปวงกลมแลวแบงผากลางออกเปน 4 สวนเทากน ท าการเกบดนมา 1 สวน ใหมน าหนกประมาณครงกโลกรม ใสในถงพลาสตกทสะอาดและเขยนรายละเอยดของดนกอนท าการสงวเคราะหตอไป

25

3.4 การปลก การใสปยและการดแลรกษา

ในการเพาะกลา เรมจากท าการแชเมลดขาวในน าประมาณ 24 ชวโมง จากนนน าเมลดขาวมาหยอด 1 เมลดตอหลม ลงในถาดเพาะกลาทมขนาดหลมเทากบ 2.4 x 2.4 x 4.0 เซนตเมตร บรรจวสดเพาะทประกอบดวยหนาดนและขยมะพราว อตราสวน 1 : 1 โดยปรมาตร รดน าทกวน เมอตนกลามอาย 7 วน ท าการยายตนกลาลงกระถางขนาดเสนผานศนยกลาง 30 เซนตเมตร กระถางละ 1 ตน ทบรรจดวยดนชดรงสตหรอชดองครกษ จ านวน 4 กโลกรมตอกระถาง และใสน าลงไปประมาณ 2 ลตรเพอเตรยมดนใหอยในสภาวะน าทวมขง ส าหรบสงทดลองทมการใสปยเคม ท าการใสปยเคมสตร 16-20-0 เมอขาวมอาย 10 วนหลงยายกลา และใสปยเคมสตร 46-0-0 เมอขาวมอาย 40 วนหลงยายกลา สวนการใสปยอนทรยคณภาพสงในทกอตรา ท าการแบงใส 2 ครง ครงละเทาๆ กน เมอขาวมอาย 10 วน และ 40 วนหลงยายกลา ตามล าดบ ส าหรบการดแลรกษา ท าการใหน าสปดาหละ 2 ครงในอตราทเทากนทกกระถาง ฉดพนสารสกดธรรมชาตเพอก าจดโรคและแมลงเมอมการระบาด

ตารางท 3.2 อตราการใชปยเคมและปยอนทรยในแตละสงทดลองในการปลกขาว 3 พนธในชดดนรงสตและองครกษ

สงทดลอง ไนโตรเจน (N)

(กโลกรม N ตอไร) อตราการใช (กรมตอดน 4 กโลกรม)

สงทดลองท 1 ไมใสปย (Control) - -

สงทดลองท 2 ปยเคม อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร (C1) ปยรองพน ไดแก ปยเคมสตร 16-20-0 ปยแตงหนา ไดแก ปยยเรย (46-0-0)

21.84 4.80 17.04

0.88 0.40 0.48

สงทดลองท 3 ปยอนทรยคณภาพสงอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร (O1)

21.84 6.40


43.68

12.80


87.40

25.60

26

3.5 การบนทกขอมล

3.5.1 คณภาพทางเคมของดนทงกอนและหลงการทดลอง ไดแก

3.5.1.1 คา pH วเคราะหดวยวธ Electrometric method โดยชงตวอยางดนในอตราดน: น า เทากบ 1 : 1 ใสลงในหลอดทดลอง จากนนเขยาใหเขากนประมาณ 1 นาท และทงไวใหตกตะกอนประมาณ 30 นาท แลวจงวดคา pH ในสวนทเปนสารละลายใสดวยเครอง pH/EC meters

3.5.1.2 คาการน าไฟฟา (Electrical Conductivity, EC) โดยชงตวอยางดนในอตรา ดน : น า เทากบ 1 : 5 จากนนท าวธการเชนเดยวกบการวเคราะหคา pH และวดสวนละลายใสดวยเครอง pH/EC meters

3.5.1.3 อนทรยวตถ (Organic matter) วเคราะหดวยวธของ Walkley and Black (1934) โดยชงตวอยางดนบดอยางละเอยดทรอนผานตะแกรงขนาด 0.5 มลลเมตรประมาณ 0.5 กรม ใสตวอยางดนลงใน Erlenmeyer flask ขนาด 250 มลลลตร เตมน ายา 1N dichromate ปรมาตร 5 มลลลตร และเตม Sulfuric acid อยางเขมขนลงไป 10 มลลลตร เขยาใหน ายากบดนเขากนประมาณ 1-2 นาท แลวตงทงไวใหท าปฏกรยากนเปนเวลา 30 นาท เมอครบเ ว ล า เ ต มน า ก ล น ล ง ไ ป 15 ม ล ล ล ต ร แ ล ะห ยด indicator ล ง ไ ป 3 หย ด ไ ต เ ต ร ท soil suspension ดวยน ายา ferrous sulfate จนกระท งถงจด end point คอ จดท สของ suspension เรมเปลยนจากสเขยวเปนน าตาลปนแดง จดบนทกปรมาณของน ายา ferrous sulfate เพอน ามาค านวณปรมาณอนทรยคารบอนในดน

3.5.1.4 ปรมาณไนโตรเจนทงหมด (Total nitrogen) ประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

1) การยอย (Digestion) ชงตวอยางดน 1 กรม ใส Digest tube เตม Catalyst mixer (อตราสวน K2SO4 : CuSO4•5H2O เทากบ 9 : 1 ยหอ KJELBLET/COPPPER for protein analysis บรษท OSKON CO., Ltd) 2 tablets จากนนเตม conc H2SO4 25 มลลลตร และน า Kjeldahl tube ทใสสารแลว ตงบน Digestor block โดยเรมทอณหภม 250 องศาเซลเซยส เปนเวลา 30 นาท จากนนท าการปรบอณหภมใหเปน 350 องศาเซลเซยส ตงทงไวนานประมาณ 3 ชวโมง หรอจนกวาสารละลายจะใส หลงจากนน ตงหลอดตวอยางทงไวใหเยน เตมน ากลนลงไป 50 มลลลตร เขยาใหเขากนเพอรอการกลนตอไป

27

น าหนกตวอยางแหง (กรม)

ปรมาตรของ H2SO4 × สมมลยของ Na2CO3

2) การกลน (Distillation) น าหลอดตวอยางเขาเครองกลนโดยใหปลายดานหนงของ condenser จมใน 4% Boric acid ปรมาตร 25 มลลลตร ทเตม indicator 2 หยด จากนนเตม 40% Sodium hydroxide ลงในตวอยาง หลอดละประมาณ 20-40 มลลลตร หรอจนกวาสารละลายในหลอดตวอยางจะเปลยนเปนสน าตาลเขม จากนนกลนจนได ammonia (NH3) ออกมาดวยเครองกลนไนโตรเจน ใชเวลาประมาณ 6 นาท

3) การไตเตรท (Titration) น าตวอยางทกลนไดมาไตเตรทกบ Standard 0.1 N Sulfuric acid และบนทกปรมาณของ Standard 0.1 N Sulfuric acid และน าไปค านวณหาปรมาณไนโตรเจนตอไป

4) การค านวณ (Calculation)

% N = (มล. H2SO4 – มล. Blank) × Y × 0.014 × 100

โดย Y คอ คา Normality ของ H2SO4 ซงค านวณไดจาก

Normality = น าหนก (กรม) ของ Na2CO3 × 1000

3.5.1.5 การวเคราะหหาปรมาณฟอสฟอรส ประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

1) การยอยตวอยางดน ชงตวอยางดนบดละเอยด 0.2 กรม ใสลงใน Digest tube ขนาด 75 มลลลตร เตม Acid mixture digestion (HNO3 : H2SO4 : HClO4 = 5 : 1 : 2) ลงไป 5 มลลลตร แลวน าไปยอยใน Digester block ภายใต Fume hood โดยควบคมอณหภมเรมตนท 100 องศาเซลเซยส นาน 30 นาท ปรบอณหภมเปน 200 องศาเซลเซยส ตงทงไวนานประมาณ 2 ชวโมง หรอจนกวาสารละลายจะใส ตงทงไวให เยน แลวเทสารละลายทยอยไดลงใน Volumetric flask ปรบปรมาตรเปน 50 มลลลตร ดวยน ากลน เขยาใหเขากน แลวน าไปกรองดวยกระดาษกรอง Whatman เบอร 1 เกบไวในขวดพลาสตกขนาด 100 มลลลตร ทมฝาปด เพอน าไปวเคราะหหาปรมาณฟอสฟอรสตอไป

2) การท า Standard curve ของฟอสฟอรส น ายาทใชในการ develop color ประกอบดวย

- Reagent A: เตรยมไดโดยใช Ammonium molybdate 12 กรม ละลายในน ากลน 250 มลลลตร ละลาย Antimony potassium tartrate 0.2908 กรมในน ากลน

28

ปรมาตรของสารละลายทใช (มลลลตร) x น าหนกดน (กรม) x 1,000

100 มลลลตร แลวเอาสารละลายทง 2 เทใสไปใน 5 N Sulfuric acid แลวปรบปรมาตรดวยน ากลนเปน 2 ลตร

- Reagent B: ละลาย ascorbic acid 1.056 กรม ใน reagent A 200 มลลลตร

ส าหรบการท า Standard curve เรมจากการเตรยม Standard phosphate solution ใหมความเขมขน 40 ppm จากนนดด Standard phosphate solution 40 ppm ปรมาตร 0 0.25 0.5 0.75 1.0 และ 1.25 มลลลตร ลงใน Volumetric flask หลงจากนนเตม Reagent B 4 มลลลตร และปรบปรมาตรดวยน ากลนใหมปรมาตรเทากบ 25 มลลลตร ปดฝาเขยาใหเขากน วางทงไวประมาณ 20 นาท เพอใหปฏกรยาเกดโดยสมบรณ แลวจงน าไปวดคาการดดกลนแสงดวย Spectrophotometer ท 882 nm ท าการบนทกคา Absorbance ของแตละความเขมขน เพอน าไปขอมลนไป plot graph เพอใชในการเปรยบเทยบกบตวอยางตอไป

3) การวเคราะหหาปรมาณฟอสฟอรสในตวอยางดน ดดสารละลายตวอยาง 1 มลลลตร ใสลงใน Volumetric flask เตม Reagent B 4 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหไดเทากบ 25 มลลลตร ปดฝาเขยาใหเขากน ทงไวประมาณ 20 นาท เพอใหปฏกรยาเกดโดยสมบรณ แลวจงน าไปวดคาการดดกลนแสงดวย Spectrophotometer ท 882 นาโนเมตร ท าการบนทกคา Absorbance แลวน าขอมลทไดมาค านวณหา Available P มหนวยเปน มลลกรมตอกรม (mg/g) โดยเทยบกบ Standard curve

4) การค านวณหาปรมาณฟอสฟอรส การค านวณหาปรมาณฟอสฟอรสทวเคราะหไดดงน

P (mg/g) = ppm จาก standard curve x 50 x ปรมาตรสดทาย (มลลลตร)

3.5.2 การเจรญเตบโตของขาว โดยท าการบนทกขอมลทกสปดาห จนถงระยะการเกบ

เกยว ดงน 3.5.2.1 ความสงตน วดความสงจากโคนตนเหนอดน จนถงสดปลายใบ 3.5.2.2 ความยาวใบ วดจากโคนกาบใบ จนถงสดปลายใบ 3.5.2.3 ความกวางใบ วดความกวางใบ บรเวณสวนกลางของความยาวใบ 3.5.2.4 จ านวนตนตอกอ นบจ านวนตนตอกอ

29

3.5.2.5 ความยาวราก น าหนกสดและน าหนกแหงราก หลงการเกบเกยวผลผลตท าการตดตนขาวโดยแยกสวนของล าตน รวง และรากมาชงบนเครองชงเพอท าการบนทกน าหนกสด และท าการอบตวอยางพชทอณหภม 50 องศาเซลเซยส เปนเวลา 72 ชวโมง เพอบนทกขอมลน าหนกแหง

3.5.3 ปรมาณคลอโรฟลล ท าการเกบขอมลเมอตนขาวมอาย 30 และ 60 วนหลงปลก ดวยวธทดดแปลงจาก Mackinney (1941) โดยน าใบขาวมาเจาะเปนวงกลมดวย Cork borer ขนาดเสนผานศนยกลาง 6 มลลเมตร จ านวน 10 วง ใสลงในหลอดทดลอง ท าการสกดดวย 80% Acetone ปรมาตร 10 มลลลตร และน าสารละลายทไดไปวดคาการดดกลนแสง (Absorbance) ดวยเครอง Spectrophotometer ทความยาวคลน 645 และ 663 นาโนเมตร น าคาการดดกลนแสงทไดไปแทนคาในสตรหาปรมาณคลอโรฟลล มหนวยเปน ไมโครกรมตอตารางเซนตเมตร โดยสตรทใชค านวณคอ

Total chlorophyll (a+b) = [(20.20 x Absorbance at 645 nm) + (8.02 x Absorbance at 663 nm)] × (V / A)

Chlorophyll a = [(12.70 x Absorbance at 663 nm) - (2.69 x Absorbance at 645 nm)] × (V / A)

Chlorophyll b = [(22.90 x Absorbance at 645 nm) - (4.68 x Absorbance at 663 nm)] × (V / A)

ก าหนดให V = ปรมาตรสดทายของสารละลายทใชในการสกดคลอโรฟลล

A = พนทใบตวอยางพชทน ามาหาคลอโรฟลล 3.5.4 องคประกอบของผลผลต การเกบเกยวผลผลตกระท าหลงจากขาวออกดอกแลว

80 เปอรเซนต ตอไปอกประมาณ 30-35 วน เมลดขาวจะสกหรอแกเตมท ประกอบกบการสงเกตเมลดในรวงมเปลอกสฟางหรอเหลอง จงท าการเกยวรวงขาว แลวน าไปอบทอณหภม 50 องศาเซลเซยส เปนเวลา 72 ชวโมง เพอใหขาวเปลอกมความชนเหลอไมเกน 14 เปอรเซนต หลงจากนนน าเมลดขาวไปขดสเปนขาวกลอง โดยท าการบนทกขอมลองคประกอบผลผลต ดงน

3.5.4.1 จ านวนรวงตอกอ นบจ านวนรวงตอกอในแตละกระถาง 3.5.4.2 ความยาวและความกวางเมลด วดจากขาวกลองโดยความยาวของเมลด

วดจากระยะทางปลายสดของเมลดถงโคนเมลด และความกวางของเมลด วดจากระยะทางสวนทกวางทสดของเมลด

3.5.4.3 จ านวนเมลดตอรวง สมตวอยางรวงขาวจ านวน 1 รวงตอกระถาง ท าการนบจ านวนเมลดทงหมดตอรวง

30

3.5.4.4 จ านวนเมลดด นบจ านวนเมลดดตอรวง โดยเลอกจากขาวเปลอกสฟางทสมบรณเตมเมลด

3.5.4.5 จ านวนเมลดลบตอรวง นบจ านวนเมลดลบตอรวง 3.5.4.6 น าหนกเมลดดตอรวง ท าการชงน าหนกเมลดดตอรวงโดยใชเครองชง

ทศนยม 2 ต าแหนง 3.5.4.7 น าหนกเมลดลบตอรวง ท าการชงน าหนกเมลดลบตอรวงโดยใชเครองชง

ทศนยม 2 ต าแหนง 3.5.4.8 น าหนก 100 เมลด ชงน าหนกเมลดดจ านวน 100 เมลดโดยใชเครองชง

ทศนยม 4 ต าแหนง 3.5.5 คณภาพเมลดขาวทางเคม

ปรมาณแอมโลส (Amylose content) โดยดดแปลงจากวธของ Juliano (1971) เรมจากบดเมลดขาวกลองใหละเอยด จากนนชงผงแปงทไดจากการบดขาวใหละเอยดมา 0.1 กรม ใสในขวดแกวขนาด 100 มลลลตร จากนนเตม เอทลแอลกอฮอล 95% ปรมาตร 1 มลลลตร เขยาใหเขากนและเตมโซเดยมไฮดรอกไซด ความเขมขน 1 นอรมล ปรมาตร 9 มลลลตร เขยาใหเขากนอกครงและน าลงไปวางในอางน าทอณหภมน าเดอด เปนเวลา 10 นาท แลวน าออกมาวางทอณหภมหองทงไวใหเยน จากนนท าการปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 มลลลตร น าสารละลายแปงมาท าปฏกรยาใหเกดส โดยดดสารละลายแปง 5 มลลลตร ใสลงในขวดแกวขนาด 100 มลลลตรทเตมสารละลายกรด เกลเซยลอะซตก ความเขมขน 1 นอรมล ปรมาตร 1 มลลลตร และสารละลายไอโอดน (ไอโอดน 2 กรม และโพแทสเซยมไอโอไดด 20 กรม ละลายในน ากลนปรบปรมาตรเปน 1 ลตร) ปรมาตร 2 มลลลตร ปรบปรมาณดวยน ากลนใหเปน 100 มลลลตร ทงไวทอณหภมหองประมาณ 20 นาท จากนนน าสารละลายทไดมาอานคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 620 นาโนเมตร เปรยบเทยบกบคาการดดกลนแสงทไดจากกราฟมาตรฐานเพอใหทราบถงปรมาณแอมโลสในตวอยาง มหนวยเปนเปอรเซนต

ส าหรบการเตรยมสารละลายแอมโลสมาตรฐาน เรมจากการชงแอมโลสบรสทธ 40 มลลกรม และเตมเอทลแอลกอฮอล โซเดยมไฮดรอกไซด และปรบปรมาตรใหเปน 100 มลลลตรเชนเดยวกบการเตรยมสารละลายแปงตวอยาง จากนนดดสารละลายแอมโลสมาตรฐาน ปรมาตร 1, 2, 3, 4 และ 5 มลลลตร ตามล าดบ เตมสารละลายกรดเกลเซยลอะซตก ความเขมขน 1 นอรมล ปรมาตร 0.2 , 0.4, 0.6, 0.8 และ 1.0 มลลลตร ตามล าดบและเตมสารละลายไอโอดน 2 มลลลตร ปรบปรมาตรเปน 100 มลลลตร ดวยน ากลน ทงไวประมาณ 20 นาท และอานคาการดดกลนแสงท 620 นาโนเมตร สวนการท า Blank โดยเตมสารละลายกรดเกลเซยลอะซตก ความเขมขน 1 นอรมล ปรมาตร 2

31

มลลลตรและเตมสารละลายไอโอดนปรมาตร 2 มลลลตร ปรบปรมาตรดวยน ากลนใหเปน 100 มลลลตร จากนนน าคาการดดกลนแสงทไดมาเขยนกราฟเพอหาความสมพนธกบรอยละของปรมาณแอมโลส

3.5.6 คณภาพการหงตม

3.5.6.1 คาการสลายเมลดขาวในดาง (Alkali spreading value) ซงเปนคาทประเมนอณหภมของแปงสกทางออม โดยเรมจากน าเมลดขาวเตมเมลดจ านวน 10 เมลดวางลงในจานแกวมฝาปด (petridish) ใหมระยะหางกนพอสมควร จากนนเตมสารละลายดาง ไดแก โพแทสเซยมไฮดรอกไซด เขมขน 1.7% ใหทวมเมลดขาว ปดฝาจานแกวและวางไวทอณหภมหองเปนเวลา 23 ชวโมงโดยไมมการเคลอนยาย จ านวน 5 ซ า (จานแกว) ตามวธของ อรอนงค (2556) จากนนท าการตรวจสอบเมลดขาว โดยประเมนระดบการสลายตวของเมลดขาวในดางแตละเมลดตามลกษณะการสลาย ดงน (ตารางท 2.7)

ระดบท 1 ลกษณะของเมลดขาวไมเปลยนแปลงเลย

ระดบท 2 เมลดขาวพองตว

ระดบท 3 เมลดขาวพองตวและมแปงกระจายออกมาจากบางสวนของเมลดขาว

ระดบท 4 เมลดขาวพองตวและมแปงกระจายออกมารอบเมลดขาวเปนบรเวณกวาง

ระดบท 5 ผวของเมลดขาวปรทางขวางหรอทางยาวและมแปงกระจายออกมารอบเมลด เปนบรเวณกวาง

ระดบท 6 เมลดขาวสลายตวตลอดทงเมลดมลกษณะเปนเมอกขนขาว

ระดบท 7 เมลดขาวสลายตวทงเมลดและมลกษณะเปนแปงเปยกใส

3.5.6.2 ระยะเวลาในการหงตม (Cooking time) ตามวธของ Mohapatra and Bal (2006) โดยน าตวอยางขาวเตมเมลดจ านวน 5 กรม เตมน ากลนปรมาตร 100 มลลลตร ลงใน บกเกอรขนาด 250 มลลลตร น าบกเกอรตมในอางน าทควบคมอณหภมระหวาง 95 -100 องศาเซลเซยส เมลดขาวจะถกน าขนมาท าการทดสอบในครงแรกเมอเวลาผานไป 10 นาท และจากนนทกๆ 1 นาท โดยการกดบนจานแกว หากเมลดขาวยงไมสกด จะมลกษณะเปนไตสขาวขน โดยจะท าการรายงานระยะเวลาในการหงสกจากระยะเวลาทใชในการใหความรอนแกขาว จนกระทงเมลดขาวไมมลกษณะเปนไตสขาวขน และยกลงวางทอณหภมหองอก 2 นาท ซงรายงานหนวยเปนนาท ท าการทดลองจ านวน 5 ซ า

32

3.5.6.3 การยดตวของเมลดขาวสก (Elongation ratio) ตามวธของ Mohapatra and Bal (2006) โดยท าการคดเมลดขาวเตมเมลด จ านวน 10 เมลด วดความยาวของเมลดขาวดวยเวอรเนยตามแนวดานยาวของเมลด จากนนน าเมลดขาวเตมเมลด จ านวน 1 กรม ใสลงในหลอดทดลองทเตมน ากลนปรมาตร 10 มลลลตร วางหลอดทดลองลงในอางน าทควบคมอณหภมระหวาง 95-100 องศาเซลเซยส เมอขาวสกท าการรนน าออก สมเมลดขาวสกจ านวน 10 เมลด วดความยาวเมลดดวยเวอรเนยอกครง เพอน าไปค านวณหาอตราสวนระหวางความยาวเมลดขาวหงสกตอความยาวของเมลดขาวสาร

3.5.6.4 การอมน าของขาวสก (Water uptake ratio) ตามวธของ Mohapatra and Bal (2006) โดยท าการคดเมลดขาวเตมเมลด จ านวน 1 กรม ใสลงในหลอดทดลองทเตมน ากลนปรมาตร 10 มลลลตร วางหลอดทดลองลงในอางน าทควบคมอณหภมระหวาง 95-100 องศาเซลเซยส เมอขาวสก ท าการรนน าออกและชงน าหนกของขาวสกเพอน ามาค านวณหาอตราสวนของน าหนกเมลดขาวสกตอน าหนกเมลดขาวสาร (1 กรม)

3.5.6.5 การขยายปรมาตรของขาวสก (Volume expansion ratio) ตามวธของ Mohapatra and Bal (2006) โดยท าการคดเมลดขาวเตมเมลด จ านวน 1 กรม ใสลงในหลอดทดลองและวดความสงของปรมาตรเมลดขาวสารทอยในหลอดทดลอง จากนนเตมน ากลนปรมาตร 10 มลลลตร ลงในหลอดทดลองและวางหลอดทดลองลงในอางน าทควบคมอณหภมระหวาง 95-100 องศาเซลเซยส เมอขาวสก ท าการรนน าออกและวดความสงของปรมาตรขาวสกในหลอดทดลอง เพอน ามาค านวณหาอตราสวนระหวางปรมาตรของขาวสกตอปรมาตรของขาวสาร

3.5.6.6 ความคงตวของแปงสก (Gel consistency) ตามวธของ Verma et al. (2015) โดยเรมจากชงตวอยางผงแปงทไดจากการบดเมลดขาวใหละเอยด จ านวน 0.1 กรม ลงในหลอดทดลอง จากนนเตมสารละลายไทมอลบล 0.025% ทละลายในเอทลแอลกอฮอล 95% ปรมาตร 0.2 มลลลตร และเตมโพแทสเซยมไฮดรอกไซด ความเขมขน 0.2 นอรมล ปรมาตร 2 มลลลตร ปนของเหลวในหลอดทดลองเพอใหแปงกระจายตว จากนนน าไปตม ในอางน าเดอดทควบคมอณหภมระหวาง 95-100 องศาเซลเซยส โดยปดฝาดวยลกแกว ตมเปนเวลา 8 นาท จากนนวางหลอดทดลองไวใหเยนทอณหภมหองเปนเวลา 5 นาท และวางหลอดทดลองลงในอางน าเยนจดเปนเวลา 20 นาท และท าการวางหลอดทดลองลงในแนวนอนบนกระดาษกราฟทมช องแบงละเอยด 1 มลลเมตร เปนเวลา 60 นาท แลวท าการวดความยาวของระยะทางทแปงไหลไป มหนวยเปนเซนตเมตร

33

3.6 การวเคราะหผลทางสถต

วเคราะหความแปรปรวนตามวธ 2 x 5 Factorial in CRD เปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยดวยวธ Duncan’s New Multiple Range Test (DMRT) ทระดบความเชอมน 95% โดยใชโปรแกรม SAS

3.7 สถานทท าการทดลอง

ท าการทดลอง ณ สาขาวชาการจดการเกษตรอนทรย และ ภาควชาเทคโนโลยการเกษตร คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร ศนยรงสต

3.8. ระยะเวลาในการทดลอง ตงแตเดอนธนวาคม 2557 ถงเดอนธนวาคม 2558 รวมระยะเวลา 12 เดอน

34

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

4.1 สมบตทางเคมของดนกอนและหลงการทดลอง

จากผลการวเคราะหสมบตทางเคมของดนทงกอนและหลงการปลกขาวทง 3 สายพนธในชดดนรงสตและองครกษทใสปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคม พบวา ดนหลงปลกขาวของสงทดลองทเปนชดดนรงสต มคา pH คา EC ปรมาณอนทรยวตถ ปรมาณไนโตรเจนรวมและฟอสฟอรสทเปนประโยชนตอพชสงกวาชดดนองครกษ ซงสอดคลองกบผลการวเคราะหในดนกอนปลกของทงสองชดดนทพบวา ชดดนรงสตมความอดมสมบรณมากกวาชดดนองครกษ นอกจากนยงพบวา คา pH ของดนหลงปลกในชดดนรงสตมแนวโนมลดลงกวาดนกอนปลก ในขณะท คา pH ของดนหลงปลกในชดดนองครกษมแนวโนมเพมขนกวาดนกอนปลกในทกสงทดลองทใสและไมใสปย ซงการใหปยอนทรยคณภาพสงทเพมขนจากอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร เปนอตรา 87.40 กโลกรม N ตอไร มแนวโนมท าใหดนหลงปลกมปรมาณอนทรยวตถ ปรมาณไนโตรเจนและฟอสฟอรสทเปนประโยชนมคามากขน ซงสอดคลองกบการทดลองของ Chang et al. (2007) ทพบวา การใสปยอนทรยทอตราตงแต 1 2 3 และ 4 เทาของอตราไนโตรเจนทค านวณจาก อตราปยเคม ท าใหดนมปรมาณอนทรยวตถ ปรมาณไนโตรเจนเพมขน นอกจากนยงท าใหดนมปรมาณธาตอาหารอนๆ อาท ฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยมและแมกนเซยมมคาเพมขนอกดวย (ตารางท 4.1)

35

ตารางท 4.1 คณสมบตทางเคมของดนกอนและหลงการทดลอง

สงทดลอง pH 1/

EC 2/

(ms/cm)

Organic matter 3/

(%)

Total N 4/ (%)

Available P 5/

(mg/kg) พนธขาว ชดดน การใหปย

กอนการทดลอง รงสต 6.60 0.32 3.10 0.16 17.00 องครกษ 4.70 0.06 1.59 0.08 13.00

หลงการทดลอง หอมสพรรณบร รงสต Control 5.80 0.98 2.93 0.15 14.00

C1 5.90 0.70 3.12 0.16 17.00 O1 6.00 0.69 2.88 0.14 14.00 O2 6.00 0.73 2.83 0.14 12.00 O3 5.90 0.68 2.92 0.15 16.00

องครกษ Control 4.90 0.34 1.28 0.06 5.00 C1 5.10 0.22 1.35 0.07 5.00 O1 5.10 0.32 1.26 0.06 5.00 O2 5.20 0.20 1.36 0.07 8.00 O3 5.20 0.21 1.17 0.06 5.00

ปทมธาน 1 รงสต Control 5.60 0.72 3.00 0.15 16.00 C1 5.90 0.78 2.93 0.15 15.00 O1 5.50 0.57 2.91 0.15 13.00 O2 5.90 0.68 2.92 0.15 13.00 O3 5.90 1.40 3.17 0.16 14.00 องครกษ Control 5.00 0.26 1.32 0.07 4.00 C1 5.10 0.33 1.48 0.07 6.00 O1 5.10 0.26 1.23 0.06 4.00 O2 5.20 0.18 1.19 0.06 5.00 O3 5.20 0.29 1.34 0.08 6.00

ไรซเบอรร รงสต Control 5.90 0.76 2.73 0.14 15.00 C1 6.00 0.77 2.94 0.15 14.00 O1 5.30 0.70 2.87 0.14 15.00 O2 5.40 0.58 2.59 0.13 12.00 O3 5.60 0.65 2.94 0.15 18.00 องครกษ Control 5.20 0.13 1.10 0.06 5.00 C1 5.10 0.25 1.38 0.07 4.00 O1 4.60 0.24 1.10 0.06 4.00 O2 5.00 0.25 1.59 0.08 9.00 O3 5.10 0.19 1.21 0.06 6.00 1/ ความเปนกรด/ดาง (pH) ดน:น า อตราสวน 1:1 ; 2/ คาการน าไฟฟา (EC) ดน:น า อตราสวน 1:5 ; 3/ ปรมาณอนทรยวตถ (OM) วเคราะหดวยวธ Walkley and Black ; 4/ N วเคราะหดวยวธ Kjeldahl method ; 5/ P สกดดวย Bray II

36

4.2 การเจรญเตบโต

4.2.1 ความสงตน

จากผลการทดลองของขาว 3 สายพนธทปลกในชดดนและการใสปยทแตกตางกน พบวา ทงชดดนและรปแบบการใหปยมผลตอการเจรญเตบโตในดานความสงอยางมนยส าคญทางสถต (p≤0.05) โดยการใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขนท าใหขาวทง 3 สายพนธ มความสงเพมขนตามระดบไนโตรเจนทเพมขนซงมคามากกวาการไมใสปยชนดใด และการปลกขาวในชดดนรงสตท าใหขาวทง 3 สายพนธมความสงมากกวาชดดนองครกษอยางมนยส าคญ (p≤0.05) โดยขาวพนธหอมสพรรณบรทปลกในชดดนรงสตและองครกษทไดรบปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร ใหความสงเทยบเทากบการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร แตส าหรบขาวพนธปทมธาน 1และไรซเบอรร พบวา เมอปลกขาวในชดดนรงสตทไดรบปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 81.40 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวมความสงเทยบเทากบการใหปยเคม ในขณะทการปลกขาวในชดดนองครกษ เพยงแคการใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร สงผลใหขาวมความสงเทยบเทากบการใหปยเคม ซงมความเปนไปไดวาการใสปยอนทรยคณภาพสงในชดดนองครกษทมความอดมสมบรณต า จะใหประสทธภาพมากกวาการใสปยอนทรยคณภาพสงในชดดนรงสตทมความอดมสมบรณสง โดยจากรายงานของ Dong et al. (2012) พบวา การใสปยอนทรยท าใหดนมคณสมบตทดขนทงโครงสรางดน การเพมปรมาณธาตอาหารในดน โดยเฉพาะการเพมปรมาณอนทรยวตถซงถอเปนปจจยส าคญทมผลตอการเจรญเตบโตของพชทงทางตรงและทางออม นอกจากนยงพบวา การปลกขาวทง 3 สายพนธในชดดนรงสตทไดรบปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 81.40 กโลกรม N ตอไร กลาวคอ ท าใหขาวพนธหอมสพรรณบร ปทมธาน 1 และไรซเบอรร มความสงมากทสด คอ 111.77 106.90 และ 95.01 เซนตเมตร ตามล าดบ (ตารางท 4.2-4.4)

37

ตารางท 4.2 ความสงตน (เซนตเมตร) ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบรในชดดนและการใหปยทแตกตางกน

สงทดลอง ชดดน (A) เฉลย

การใหปย (B) รงสต องครกษ

0 วน

Control 12.07 11.27 11.67 C1 10.36 11.04 10.70 O1 11.50 11.88 11.69 O2 11.80 11.48 11.64 O3 11.37 11.40 11.38

เฉลย 11.42 11.41

P-value A ns B ns

A x B ns

C.V. (%) 7.24

70 วน

Control 83.17 f1/ 74.39 g D 78.782/

C1 105.92 bc 97.11 d B 101.51 O1 91.96 e 89.44 e C 90.70 O2 100.91 cd 102.26 c B 101.59 O3 111.77 a 109.80 ab A 110.79

เฉลย 98.75 A3/ 94.60 B

P-value A ** B **

A x B *

C.V. (%) 2.97

* มความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% ** มความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 99% ns ไมแตกตางกนทางสถต

1/ คาเฉลยในแนวตงทตามดวยตวอกษรพมพเลกเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความสมพนธในชดดนและรปแบบการใหปย 2/ คาเฉลยในแนวตงทน าดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย 3/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดดน

38

ตารางท 4.3 ความสงตน (เซนตเมตร) ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



0 วน

Control 11.59 bcd1/ 9.90 f B 10.742/ C1 12.38 ab 12.51 ab B 12.44 O1 10.36 ef 11.84 bc B 11.10 O2 10.71 def 11.12 cde B 10.92 O3 12.28 ab 13.28 a A 12.78

เฉลย 11.46 11.73

P-value A ns B **

A x B **

C.V. (%) 4.87

70 วน

Control 81.25 d 64.74 e D 72.99

C1 106.83 a 81.87 d BC 94.35 O1 91.69 bc 88.99 cd C 90.34 O2 97.98 bc 97.47 b B 97.72 O3 106.90 a 105.54 a A 106.22

เฉลย 96.93 A 3/ 87.72 B

P-value A ** B **

A x B **

C.V. (%) 4.75



39

ตารางท 4.4 ความสงตน (เซนตเมตร) ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



0 วน

Control 8.19 8.46 B 8.32 C1 7.78 9.20 B 8.49 O1 8.30 8.24 B 8.27 O2 8.44 8.86 B 8.65 O3 9.43 9.64 A 9.54

เฉลย 8.43 8.88

P-value A ns B *

A x B ns

C.V. (%) 7.07

70 วน

Control 69.97 d1/ 64.32 e D 67.142/ C1 95.57 a 71.99 cd B 83.78 O1 77.12 c 76.06 c C 76.59 O2 84.10 b 85.93 b B 85.01 O3 95.01 a 88.78 b A 91.89

เฉลย 84.35 A 3/ 77.41 B

P-value A ** B **

A x B **

C.V. (%) 3.64


1/ คาเฉลยในแนวตงทตามดวยตวอกษรพมพเลกเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความสมพนธในชดดนและรปแบบการใหปย 2/ คาเฉลยในแนวตงทน าดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย 3/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบชดดน

40

4.2.2 ความกวางและความยาวใบ

จากผลการทดลอง พบวา รปแบบการใหปยมผลตอทงความยาวและความกวางใบอยางมนยส าคญ (p≤0.05) โดยการใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวทง 3 สายพนธมความยาวใบไมแตกตางทางสถตกบการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร แตพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงตงแตอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวทง 3 สายพนธมความกวางใบไมแตกตางกนทางสถตกบการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน ซงผลของความยาวใบใหความสอดคลองกบผลของความสงขาว เนองจากการวดความยาวใบจะวดจากโคนกาบใบไปถงปลายใบของใบทยาวทสด และการวดความสงจะวดจากโคนตนไปถงปลายใบทยาวทสดเชนกน และพบวา การปลกขาวทง 3 สายพนธในชดดนรงสตทมความอดมสมบรณมากกวา จะท าใหขาวมความยาวและความกวางใบ มคามากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษทมความอดมสมบรณนอยกวา นอกจากน การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขน ท าใหขาวทง 3 สายพนธมความยาวและความกวางใบมคามากขนอยางมนยส าคญ (ตารางท 4.5-4.7) ซงสอดคลองกบการทดลองของ Agamy et al. (2012) ทพบวา ความสงและพนทใบของขาวสาลมคาเพมขนตามระดบการใหปยเคมทเพมขน

41

ตารางท 4.5 ความยาวและความกวางใบ (เซนตเมตร) ทอาย 70 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



ความยาวใบ (เซนตเมตร)

Control 47.58 45.94 D 46.761/ C1 66.88 66.90 B 66.89 O1 53.80 55.43 C 54.62 O2 63.39 63.73 B 63.56 O3 70.59 70.48 A 70.53

เฉลย 60.45 60.50

P-value A ns B **

A x B ns

C.V. (%) 4.64

ความกวางใบ (เซนตเมตร)

Control 0.94 0.87 D 0.91 C1 1.08 1.00 C 1.04 O1 1.08 1.00 C 1.04 O2 1.16 1.07 B 1.11 O3 1.19 1.11 A 1.15

เฉลย 1.09 A2/ 1.01 B

P-value A ** B **

A x B ns

C.V. (%) 2.21


1/ คาเฉลยในแนวตงทน าดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย 2/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดดน

42

ตารางท 4.6 ความยาวและความกวางใบ (เซนตเมตร) ทอาย 70 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน




Control 46.30 g1/ 38.77 h D 42.532/ C1 65.68 a 55.17 de AB 60.42 O1 54.19 ef 50.66 f C 52.42 O2 57.98 cde 58.63 bcd B 58.31 O3 62.33 ab 60.16 bc A 61.24

เฉลย 57.30 A3/ 52.68 B

P-value A ** B **

A x B **

C.V. (%) 4.08


Control 0.82 0.68 C 0.75 C1 1.04 0.89 B 0.97 O1 0.97 0.86 B 0.91 O2 0.98 0.93 B 0.96 O3 1.08 1.04 A 1.06

เฉลย 0.98 A 0.88 B

P-value A ** B **

A x B ns

C.V. (%) 5.70



43

ตารางท 4.7 ความยาวและความกวางใบ (เซนตเมตร) ทอาย 70 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน




Control 42.05 de1/ 40.37 e C 41.212/ C1 59.33 a 47.37 c A 53.35 O1 46.67 c 46.16 cd B 46.41 O2 52.50 b 52.29 b A 52.39 O3 55.81 ab 54.81 b A 55.31

เฉลย 51.27 A3/ 48.20 B

P-value A ** B **

A x B **

C.V. (%) 5.03


Control 1.03 0.91 D 0.97 C1 1.24 1.14 BC 1.19 O1 1.18 1.08 C 1.13 O2 1.21 1.21 B 1.21 O3 1.28 1.29 A 1.29

เฉลย 1.19 A 1.13 B

P-value A ** B **

A x B ns

C.V. (%) 5.20



44

4.2.3 จ านวนตนตอกอ

ส าหรบจ านวนตนตอกอ พบวา ทงปจจยทางดานชดดนและรปแบบการใหปย มผลตอจ านวนตนตอกออยางมนยส าคญทางสถต โดยพบวา ขาวทง 3 สายพนธทปลกในชดดนรงสตมจ านวนตนตอกอมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษ นอกจากน การใสปยอนทรยคณภาพสงทตงแตอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไรในชดดนรงสต มผลท าใหขาวทกสายพนธมจ านวนตนตอกอมแนวโนมมากกวาการใสปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ซงการใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 81.40 กโลกรม N ตอไร ทงในชดดนรงสตและองครกษ ท าใหขาวทง 3 สายพนธมจ านวนตนตอกอมากทสด ซงอยในชวงระหวาง 15-22 ตนตอกอ โดยเมอเปรยบเทยบระหวางขาวทง 3 สายพนธ พบวา ขาวพนธไรซเบอรรมจ านวนตนตอกอสงทสด รองลงมาไดแก ขาวพนธปทมธาน 1 และหอมสพรรณบร ตามล าดบ นอกจากนยงพบวา จ านวนตนตอกอของขาวทง 3 สายพนธ มคาแปรผนตามระดบไนโตรเจนทเพมขน ซงสอดคลองกบงานวจยททดลองในขาวสายพนธอนๆ เชน งานวจยของ Neelima and Murthy (2009) และยงพบแนวโนมดงกลาวในพชชนดอน เชน ขาวสาล (Agamy et al., 2012)

45

ตารางท 4.8 จ านวนตนตอกอ ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



0 วน

Control 1.00 1.00 1.00 C1 1.00 1.00 1.00 O1 1.00 1.00 1.00 O2 1.00 1.00 1.00 O3 1.00 1.00 1.00

เฉลย 1.00 1.00

P-value A - B -

A x B -

C.V. (%) 0.00

70 วน

Control 8.78 d1/ 3.15 f D 5.962/ C1 9.81 cd 6.74 e C 8.28 O1 9.67 cd 7.15 e C 8.41 O2 12.41 b 10.15 c B 11.28 O3 15.22 a 15.96 a A 15.59

เฉลย 11.18 A3/ 8.63 B

P-value A ** B **

A x B **

C.V. (%) 7.27



46

ตารางท 4.9 จ านวนตนตอกอ ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



0 วน

Control 1.00 1.00 1.00 C1 1.00 1.00 1.00 O1 1.00 1.00 1.00 O2 1.00 1.00 1.00 O3 1.00 1.00 1.00

เฉลย 1.00 1.00

P-value A - B -

A x B -

C.V. (%) 0.00

70 วน

Control 11.11 cd1/ 5.07 g D 8.092/ C1 9.85 de 7.33 f D 8.59 O1 11.52 c 8.19 f C 9.85 O2 13.48 b 9.63 e B 11.56 O3 20.96 a 20.19 a A 20.57

เฉลย 13.39 A3/ 10.08 B

P-value A ** B **

A x B **

C.V. (%) 6.48



47

ตารางท 4.10 จ านวนตนตอกอ ท 0 และ 70 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



0 วน

Control 1.00 1.00 1.00 C1 1.00 1.00 1.00 O1 1.00 1.00 1.00 O2 1.00 1.00 1.00 O3 1.00 1.00 1.00

เฉลย 1.00 1.00

P-value A - B -

A x B -

C.V. (%) 0.00

70 วน

Control 10.50 3.17 D 6.831/ C1 10.70 9.42 C 10.06 O1 11.67 6.22 CD 8.94 O2 14.00 11.11 B 12.56 O3 22.40 17.40 A 19.90

เฉลย 13.85 A2/ 9.46 B

P-value A ** B **

A x B ns

C.V. (%) 17.22



48

4.2.4 ความยาวราก น าหนกสดและน าหนกแหงราก

การเจรญเตบโตของรากขาวทง 3 สายพนธทปลกในชดดนและการไดรบปยทแตกตางก น พบวา การปลกขาวทง 3 สายพนธในชดดนรงสต ท าใหขาวมความยาวราก น าหนกสดและน าหนกแหงรากมากกวาการปลกขาวในชดดนองครกษอยางมนยส าคญ (p ≤ 0.05) ซงแมวาการใหปยอนทรยคณภาพสงทเพมขนไมไดท าใหความยาวรากมคาแตกตางกน แตพบวา ท าใหขาวมน าหนกแหงรากเพมขนอยางมนยส าคญ (p≤0.05) และเมอเปรยบเทยบระหวางการใหปยอนทรยคณภาพสงและปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน พบวา การใหปยทงสองชนดท าใหขาวมการเจรญเตบโตสวนรากไมแตกตางกนทางสถต (p>0.05) (ตารางท 4.11-4.19)

ตารางท 4.11 ความยาวราก (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบรในชดดนและการใหปยทแตกตางกน


การใหปย (B) รงสต องครกษ Control 34.63 bc1/ 31.83 c B 33.232/

C1 34.83 bc 36.60 ab AB 35.72 O1 36.57 ab 34.00 bc AB 35.28 O2 39.97 a 33.33 bc A 36.65 O3 39.30 a 32.67 bc AB 35.98

เฉลย 37.06 A3/ 33.69 B P-value

A ** B *

A x B * C.V. (%) 6.82


1/ คาเฉลยในแนวตงทตามดวยตวอกษรพมพเลกเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความสมพนธในชดดนและรปแบบการใหปย 2/ คาเฉลยในแนวตงทน าดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย 3/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดดน

49

ตารางท 4.12 ความยาวราก (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 39.97 33.43 36.70 C1 40.10 39.23 39.67 O1 41.97 39.77 40.87 O2 41.50 37.80 39.65 O3 35.50 37.93 36.72

เฉลย 39.81 37.63

P-value A ns B ns

A x B ns C.V. (%) 7.84


50

ตารางท 4.13 ความยาวราก (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 31.03 30.53 BC 30.781/ C1 36.90 30.17 ABC 33.53 O1 29.67 29.90 C 29.78 O2 39.37 33.97 A 36.67 O3 36.30 32.83 AB 34.57

เฉลย 34.65 A2/ 31.48 B

P-value A * B **

A x B ns C.V. (%) 9.31



51

ตารางท 4.14 น าหนกสดราก (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 53.40 b1/ 2.26 e B 27.832/ C1 9.82 de 18.04 d C 13.93 O1 35.17 c 32.46 c B 33.82 O2 76.03 a 56.00 b A 66.02 O3 52.95 b 14.68 de B 33.81

เฉลย 45.48 A3/ 24.69 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 21.45



52

ตารางท 4.15 น าหนกสดราก (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 63.09 bc1/ 4.69f C 33.892/ C1 77.56 b 10.44 f BC 44.00 O1 76.53 b 16.75 ef BC 46.64 O2 104.15 a 47.60 cd A 75.88 O3 37.12 de 78.10 b B 57.61

เฉลย 71.69 A3/ 31.52 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 24.06



53

ตารางท 4.16 น าหนกสดราก (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 76.45 a1/ 3.95 c C 40.202/ C1 80.02 a 16.42 c C 48.22 O1 57.40 b 46.25 b C 51.83 O2 87.62 a 77.94 a B 82.78 O3 85.13 a 42.98 b A 64.06

เฉลย 77.32 A3/ 37.51 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 16.13



54

ตารางท 4.17 น าหนกแหงราก (กรม) ของพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 9.23 bc1/ 2.30 d C 5.772/ C1 8.07 c 8.21 c B 8.14 O1 9.31 c 8.07 c B 8.69 O2 15.67 a 8.44 c A 12.05 O3 15.83 a 12.12 b A 13.98

เฉลย 11.62 A3/ 7.83 B

P-value A ** B **

A x B * C.V. (%) 20.15



55

ตารางท 4.18 น าหนกแหงราก (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 11.44 4.54 36.70 C1 16.13 6.89 39.67 O1 17.91 7.11 40.87 O2 21.24 9.17 39.65 O3 21.83 14.18 36.72

เฉลย 39.81 37.63

P-value A ns B ns

A x B ns C.V. (%) 7.84


56

ตารางท 4.19 น าหนกแหงราก (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 16.87 bc1/ 3.44 e D 10.152/ C1 20.02 b 8.83 d BC 14.42 O1 16.77 bc 8.12 d CD 12.44 O2 18.64 b 13.66 c B 16.15 O3 32.87 a 19.52 b A 26.20

เฉลย 21.03 A3/ 10.71 B

P-value A ** B **

A x B * C.V. (%) 13.71



57

4.3 ปรมาณคลอโรฟลล

ส าหรบปรมาณคลอโรฟลลในใบขาวทอาย 30 และ 60 วนหลงยายปลกของขาวทง 3 สายพนธ พบวา ขาวพนธไรซเบอรรมปรมาณคลอโรฟลลรวมสงทสด รองลงมาไดแก ขาวพนธปทมธาน 1 และ หอมสพรรณบร ตามล าดบ สวนผลของชดดนตอปรมาณคลอโรฟลล พบวา ขาวทปลกในชดดนรงสต จะมปรมาณคลอโรฟลลรวมมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษอยางมนยส าคญ และพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนทเพมขน ท าใหขาวมปรมาณคลอโรฟลล รวมมคาเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต แตอยางไรกตาม พบวา ขาวทไดรบปยเคมมปรมาณคลอโรฟลลรวมมากกวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสงทง 3 ระดบไนโตรเจน ซงมความเปนไปไดวา ธาตอาหารในปยอนทรยสวนใหญยงคงอยในรปของอนทรยสาร ซงจ าเปนตองผานกระบวนการยอยสลายเพอปลดปลอยธาตอาหารพชใหอยในรปอนนทรยสาร เชน แอมโมเนยม (NH4

+) และไนเตรต (NO3-) ทพช

สามารถน าไปใชประโยชนได (ชตมณฑน, 2553) แตปยเคมมคณสมบตในการละลายน าไดสง ท าใหตนพชสามารถดดธาตอาหารไปใชไดทนทโดยเฉพาะธาตไนโตรเจนทเปนองคประกอบของคลอโรฟลล (ตารางท 4.20-4.22)

58

ตารางท 4.20 ปรมาณคลอโรฟลลรวม ท 30 และ 60 วนหลงปลกของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



30 วน

Control 19.60 17.01 BC 18.311/ C1 26.35 23.78 A 25.06 O1 14.35 16.37 D 15.36 O2 17.70 14.81 CD 16.26 O3 21.35 17.85 B 19.60

เฉลย 19.87 A2/ 17.96 B

P-value A * B **

A x B ns

C.V. (%) 11.03

60 วน

Control 12.52 9.87 C 11.19 C1 14.61 13.49 B 14.05 O1 15.73 13.24 B 14.49 O2 17.19 16.82 A 17.00 O3 17.54 15.80 A 16.67

เฉลย 15.52 A 13.84 B

P-value A ** B **

A x B ns

C.V. (%) 10.92



59

ตารางท 4.21 ปรมาณคลอโรฟลลรวม ท 30 และ 60 วนหลงปลกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



30 วน

Control 19.41 def1/ 24.06 c C 21.742/ C1 37.14 a 31.40 b A 34.27 O1 17.77 f 18.20 ef D 17.99 O2 22.26 cde 19.42 def C 20.84 O3 26.11 c 23.41 cd B 24.76

เฉลย 24.54 23.30

P-value A ns B **

A x B *

C.V. (%) 9.88

60 วน

Control 14.65 21.29 17.97 C1 19.77 17.96 18.87 O1 18.38 17.87 18.12 O2 22.86 18.29 20.58 O3 22.56 20.55 21.56

เฉลย 19.65 19.19

P-value A ns B ns

A x B ns

C.V. (%) 17.91


1/ คาเฉลยในแนวตงทตามดวยตวอกษรพมพเลกเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความสมพนธในชดดนและรปแบบการใหปย

2/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย

60

ตารางท 4.22 ปรมาณคลอโรฟลลรวม ท 30 และ 60 วนหลงปลกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



30 วน

Control 20.11 21.52 CD 20.81 C1 41.12 34.06 A 37.59 O1 18.51 18.96 D 18.73 O2 24.03 21.71 C 22.87 O3 28.75 23.89 B 26.32

เฉลย 26.50 A 24.03 B

P-value A * B **

A x B ns

C.V. (%) 10.80

60 วน

Control 18.83 bc1/ 12.62 f B 15.732/ C1 23.92 a 13.82 ef A 18.87 O1 15.02 def 15.81 cdef B 15.41 O2 16.55 cde 18.94 bc AB 17.74 O3 21.66 ab 18.18 cde A 19.92

เฉลย 19.20 A3/ 15.87 B

P-value A ** B **

A x B **

C.V. (%) 11.07




61

4.4 องคประกอบผลผลต

4.4.1 จ านวนรวงตอกอ

จากผลการทดลอง พบวา ทงชดดนและรปแบบการใหปยมอทธพลตอจ านวนรวงตอกอ โดยเมอเปรยบเทยบระหวางชดดนทแตกตางกน พบวา ชดดนรงสตซงมความอดมสมบรณมากกวา ท าใหขาวทง 3 สายพนธมจ านวนรวงตอกอมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษ และพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนทเพมขนท าใหขาวทง 3 สายพนธมจ านวนรวงตอกอเพมขนอยางมนยส าคญ โดยแนวโนมดงกลาว ยงพบไดในพชชนดอน อาท ขาวสาล (Maqsood et al., 2002) เปนตน ซงจากผลการทดลอง ชใหเหนวา การใหปยอนทรยคณภาพสงท อตราตงแต 43.68 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวทง 3 สายพนธมจ านวนรวงตอกอมากกวาอยางมนยส าคญกบการใหปยเคมท อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร แตส าหรบขาวพนธปทมธาน 1 พบวา ปยอนทรยคณภาพสงมประสทธภาพตอการเพมจ านวนรวงตอกอ กลาวคอ การใหปยอนทรยคณภาพสงเพยงแค อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวพนธดงกลาวมจ านวนรวงตอกอเทยบเทากบการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน (ตารางท 4.23-4.25) ซงสอดคลองกบการทดลองของ Myint et al. (2010) ทพบวา การใหปยมลไกอตรา ตงแต 40 กโลกรมไนโตรเจนตอเฮกตารท าใหขาวมปรมาณผลผลตไมแตกตางกบการใหปยยเรยทงในอตรา 40 และ 80 กโลกรมไนโตรเจนตอเฮกตาร

62

ตารางท 4.23 จ านวนรวงตอกอ (รวง) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 7.44 c1/ 2.78 d CD 5.112/ C1 6.78 c 4.22 d C 5.50 O1 4.33 d 4.33 d D 4.33 O2 10.22 b 7.44 c B 8.83 O3 12.56 a 9.44 b A 11.00

เฉลย 8.27 A3/ 5.64 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 12.25



63

ตารางท 4.24 จ านวนรวงตอกอ (รวง) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 10.00 b1/ 2.78 e C 6.392/ C1 6.89 cd 4.78 de C 5.83 O1 6.00 d 6.11 d C 6.06 O2 14.11 a 8.56 bc B 11.33 O3 16.11 a 10.44 b A 13.28

เฉลย 10.62 A3/ 6.53 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 14.76



64

ตารางท 4.25 จ านวนรวงตอกอ (รวง) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 8.33 d1/ 2.33 f D 5.332/ C1 8.67 cd 7.67 d C 8.17 O1 4.78 e 4.78 e D 4.78 O2 12.67 b 8.78 cd B 10.72 O3 14.44 a 10.17 c A 12.31

เฉลย 9.78 A3/ 6.74 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 11.59



65

4.4.2 ความยาวและความกวางเมลด

ส าหรบความยาวและความกวางของเมลดขาวกลอง พบวา รปแบบการใหปยทแตกตางกน มผลตอทงความยาวและความกวางของเมลด โดยขาวพนธหอมสพรรณบร มขนาดเมลดทงความยาวและความกวางมากทสด รองลงมาคอ ขาวพนธปทมธาน 1 และไรซเบอรร นอกจากนยงพบวา เมอขาวไดรบปยจะท าใหเมลดมขนาดใหญขนกวาขาวทไมไดรบปย และเมอใสปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขน มแนวโนมท าใหขาวมความยาวเมลดเพมมากขนอยางมนยส าคญ โดยเฉพาะขาวพนธปทมธาน 1 แตเปนทนาสงเกตวา เมอเปรยบเทยบระหวางการใหปยอนทรยคณภาพสงและปยเคมทระดบไนโตรเจนเทากน พบวา ขาวผลของชนดปยตอความยาวและความกวางของเมลดขาวกลองของขาวทง 3 สายพนธ ใหผลแตกตางกน กลาวคอ ในขาวพนธหอมสพรรณบร ใหผลความแตกตางของชนดปยเพยงแคผลทางดานความกวางเมลด โดยขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสงจะมความกวางเมลดมากกวาขาวทไดรบปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน สวนขาวพนธปทมธาน 1 พบวา ชนดปยมผลตอความยาวเมลด กลาวคอ การใหปยเคมท าใหขาวมความยาวเมลดมากกวาขาวทไดร บปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเดยวกน แตอยางไรกตาม พบวา ชนดปยไมมผลตอความยาวและความกวางของเมลดขาวพนธไรซเบอรรซงมความยาวและความกวางเมลดขาวกลอง เทากบ 0.68 และ 0.19 เซนตเมตร ตามล าดบ (ตารางท 2.6-2.8)

66

ตารางท 4.26 ความยาวและความกวางเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



ความยาวเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร)

Control 0.73 0.73 B 0.73

C1 0.76 0.77 A 0.77 O1 0.77 0.77 A 0.77 O2 0.77 0.76 A 0.77 O3 0.77 0.77 A 0.77

เฉลย 0.76 0.76

P-value A ns B **

A x B ns

C.V. (%) 1.10

ความกวางเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร)

Control 0.21 0.20 B 0.211/

C1 0.21 0.21 B 0.21 O1 0.22 0.21 A 0.22 O2 0.22 0.21 A 0.22 O3 0.22 0.21 A 0.22

เฉลย 0.22 A2/ 0.21 B

P-value A ** B **

A x B ns

C.V. (%) 1.70



67

ตารางท 4.27 ความยาวและความกวางเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน




Control 0.72 0.71 C 0.721/

C1 0.76 0.75 A 0.75 O1 0.74 0.74 B 0.74 O2 0.75 0.76 A 0.75 O3 0.75 0.77 A 0.76

เฉลย 0.74 0.74

P-value A ns B **

A x B ns

C.V. (%) 1.37


Control 0.20 0.20 B 0.20 C1 0.21 0.21 A 0.21 O1 0.21 0.21 A 0.21 O2 0.21 0.21 A 0.21 O3 0.21 0.21 A 0.21

เฉลย 0.21 0.21

P-value A ns B **

A x B ns

C.V. (%) 1.24


1/ คาเฉลยในแนวตงทน าดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย

68

ตารางท 4.28 ความยาวและความกวางเมลดขาวกลอง (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน




Control 0.66 0.65 B 0.651/

C1 0.68 0.68 A 0.68 O1 0.68 0.68 A 0.68 O2 0.68 0.68 A 0.68 O3 0.68 0.67 A 0.68

เฉลย 0.68 0.67

P-value A ns B **

A x B ns

C.V. (%) 1.60


Control 0.19 0.19 0.19 C1 0.19 0.19 0.19 O1 0.20 0.19 0.19 O2 0.20 0.19 0.20 O3 0.20 0.19 0.20

เฉลย 0.19 0.19

P-value A ns B ns

A x B ns

C.V. (%) 4.15



69

4.4.3 จ านวนเมลดตอรวง

ส าหรบจ านวนเมลดตอรวง พบวา ทงชดดนและรปแบบการใหปยสงผลตอจ านวนเมลดตอรวงอยางมนยส าคญ (p≤0.05) โดยขาวทปลกในชดดนรงสตมจ านวนเมลดตอรวงมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษ และพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขนมแนวโนมท าใหจ านวนเมลดตอรวงของขาวทง 3 สายพนธมคาเพมขนอยางมนยส าคญ (p≤0.05) ซงการตอบสนองตอการใหปยอนทรยคณภาพสงเปรยบเทยบกบปยเคมตอจ านวนเมลดตอรวงในขาวแตละสายพนธมแนวโนมแตกตางกน กลาวคอ ส าหรบขาวพนธหอมสพรรณบร การใหปยอนทรยคณภาพสงเพยงแคอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวมจ านวนเมลดตอรวงไมแตกตางกนอยางมนยส าคญกบขาวทไดรบปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน แตส าหรบขาวพนธปทมธาน 1 พบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงอตรา 43.68 และ 81.40 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวมจ านวนเมลดตอรวงไมแตกตางกนทางสถตกบการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร สวนขาวพนธไรซเบอรร การใหปยอนทรยคณภาพสงเพยงแคอตรา 81.40 กโลกรม N ตอไร ทท าใหจ านวนเมลดตอรวงไมแตกตางกนทางสถตกบการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ซงมจ านวนเมลดประมาณ 150-155 เมลดตอรวง จากผลการทดลอง ชใหเหนวา ขาวพนธหอมสพรรณบรมการตอบสนองตอปยอนทรยคณภาพสงในดานจ านวนเมลดตอรวงมากกวาขาวสายพนธอน (ตารางท 4.29-4.31)

70

ตารางท 4.29 จ านวนเมลดตอรวง (เมลด) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 111.89 d1/ 89.33 e D 100.612/ C1 153.44 b 108.56 d C 131.00 O1 143.56 b 125.11 c C 134.33 O2 168.67 a 151.33 b A 160.00 O3 153.89 b 142.11 b B 148.00

เฉลย 146.29 A3/ 123.29 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 5.01



71

ตารางท 4.30 จ านวนเมลดตอรวง (เมลด) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 127.11 cd1/ 83.11 e C 105.112/ C1 163.44 a 120.00 cd A 141.72 O1 138.00 bc 114.89 d B 126.44 O2 141.00 bc 155.67 ab A 148.33 O3 136.00 bcd 139.78 bc AB 137.89

เฉลย 141.11 A3/ 122.69 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 9.07



72

ตารางท 4.31 จ านวนเมลดตอรวง (เมลด) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 103.89 cd1/ 89.89 d D 96.892/ C1 172.33 a 137.78 b A 155.06 O1 129.78 b 108.00 c C 118.89 O2 140.44 b 133.22 b B 136.83 O3 167.44 a 132.89 b A 150.17

เฉลย 142.78 A3/ 120.36 B

P-value A ** B **

A x B * C.V. (%) 6.52



73

4.4.4 เปอรเซนตเมลดดตอรวงและเปอรเซนตเมลดลบตอรวง

ส าหรบเปอรเซนตเมลดดและเมลดลบตอรวง พบวา ทงชดดนและรปแบบการใหปยมผลตอคาดงกลาวอยางมนยส าคญ (p≤0.05) โดยขาวทปลกในชดดนรงสตมเปอรเซนตเมลดดมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษ ส าหรบผลตอรปแบบการใหปยตอลกษณะเมลดตอรวง พบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนทเพมขน ท าใหขาวมเปอรเซนตเมลดดมแนวโนมเพมขน ในขณะทท าใหขาวมเปอรเซนตเมลดลบมแนวโนมลดลง ซงสอดคลองกบการทดลองของ Ahmed et al. (1998) ทพบวา การใหปยทระดบไนโตรเจนตงแต 0-80 กโลกรม N ตอ เฮกแตร ท าใหขาวมเปอรเซนตเมลดดเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต และเมอเปรยบเทยบการตอบสนองตอปยในขาวแตละสายพนธ จากผลการทดลอง พบวา ในขาวพนธหอมสพรรณบร การใหปยอนทรยคณภาพสงตงแตอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหเปอรเซนตเมลดดและเมลดลบไมแตกตางกบการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน สวนขาวพนธปทมธาน 1 และไรซเบอรร พบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเดยวกบการใหปยเคม ท าใหขาวมเปอรเซนตเมลดดนอยกวา และเปอรเซนตเมลดลบมากกวาอยางมนยส าคญ แตการใสปยอนทรยคณภาพสงท อตราตงแต 43.68 กโลกรม N ตอไร ท าใหคาดงกลาวไมแตกตางกนกบการใหปยเคมท อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร กลาวคอ ในขาวพนธปทมธาน 1 มเปอรเซนตเมลดดและเมลดลบตอรวงอยระหวาง 86-87 และ 13-15 เปอรเซนต ตามล าดบ สวนขาวพนธไรซเบอรร มเปอรเซนตเมลดดและเมลดลบตอรวงอยระหวาง 89-90 และ 10 เปอรเซนต ตามล าดบ (ตารางท 4.32-4.37)

74

ตารางท 4.32 เปอรเซนตเมลดดตอรวง ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 88.39 bcd1/ 78.14 e C 83.262/ C1 96.17 a 87.96 cd AB 92.06 O1 91.94 abc 91.96 abc AB 91.95 O2 94.12 a 94.23 a A 94.18 O3 93.64 ab 84.41 d B 89.03

เฉลย 92.85 A3/ 87.34 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 3.19



75

ตารางท 4.33 เปอรเซนตเมลดดตอรวง ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 84.25 89.97 A 87.111/ C1 87.51 87.69 A 87.60 O1 78.21 77.36 B 77.78 O2 84.95 86.06 A 85.51 O3 86.53 87.63 A 87.08

เฉลย 84.29 85.74

P-value A ns B **

A x B ns C.V. (%) 3.12



76

ตารางท 4.34 เปอรเซนตเมลดดตอรวง ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 86.46 bc1/ 68.86 e C 77.662/ C1 92.27 a 85.72 c A 89.00 O1 87.28 abc 80.68 d B 83.98 O2 88.93 abc 91.20 ab A 90.06 O3 90.30 abc 89.90 abc A 90.10

เฉลย 89.05 A3/ 83.27 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 3.24



77

ตารางท 4.35 เปอรเซนตเมลดลบตอรวง ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 11.61 bcd1/ 21.86 a A 16.742/ C1 3.83 e 12.04 bc BC 7.94 O1 8.06 cde 8.04 cde BC 8.05 O2 5.88 e 5.77 e C 5.82 O3 6.36 de 15.59 b B 10.97

เฉลย 7.15 B3/ 12.66 A

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 29.04



78

ตารางท 4.36 เปอรเซนตเมลดลบตอรวง ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 15.75 10.03 B 12.891/ C1 12.49 12.31 B 12.40 O1 21.79 22.64 A 22.22 O2 15.05 13.94 B 14.49 O3 13.47 12.37 B 12.92

เฉลย 15.71 14.26

P-value A ns B **

A x B ns C.V. (%) 17.68



79

ตารางท 4.37 เปอรเซนตเมลดลบตอรวง ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 13.54 cd1/ 31.14 a A 22.342/ C1 7.73 e 14.28 c C 11.00 O1 12.72 cde 19.32 b B 16.02 O2 11.07 cde 8.80 de C 9.94 O3 9.70 cde 10.10 cde C 9.90

เฉลย 10.95 B3/ 16.73 A

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 20.15



80

4.4.5 น าหนกเมลดตอรวง น าหนกเมลดดตอรวงและน าหนกเมลดลบตอรวง

การตอบสนองตอปยอนทรยคณภาพสงเปรยบเทยบกบปยเคมตอคาน าหนกเมลดตอรวงของขาวแตละสายพนธทปลกในชดดนทแตกตางกน พบวา ขาวทง 3 สายพนธทปลก ในชดดนรงสตมน าหนกเมลดตอรวงและน าหนกเมลดดตอรวงมคามากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษอยางมนยส าคญ (p≤0.05) ในทางตรงกนขาม ขาวเกอบทกสายพนธทปลกในชดดนองครกษมน าหนกเมลดลบตอรวงมากกวาขาวทปลกในชดดนรงสตอยางมนยส าคญ (p≤0.05) ยกเวนขาวพนธปทมธาน 1 ซงการใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนทเพมขนท าใหน าหนกเมลดดตอรวงมคามากขน ซงพบเฉพาะแคพนธไรซเบอรรเทานน สวนขาวพนธหอมสพรรณบร และปทมธาน 1 กลบพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวมน าหนกเมลดดสงทสด คอ 3.86 และ 2.92 กรมตอรวง ตามล าดบ ซงเปนทนาสงเกตวา เพยงแคการใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวพนธหอมสพรรณบรมน าหนกเมลดตอรวงมคาไมแตกตางอยางมนยส าคญกบการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน ซงไมพบแนวโนมดงกลาวในขาวพนธปทมธาน 1 และไรซเบอรร ทพบวา หากตองการใหไดน าหนกเมลดตอรวงทไมแตกตางกบการใหปยเคมท อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ควรท าการใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร ส าหรบขาวพนธปทมธาน 1 และทอตรา 81.40 กโลกรม N ตอไร ส าหรบขาวพนธไรซเบอรร ซงจากผลการทดลองดงกลาวมความสอดคลองกบผลทางดานจ านวนเมลดตอรวง ซงชใหเหนวา ขาวพนธหอมสพรรณบรมการตอบสนองตอปยอนทรยคณภาพสงไดดกวาขาวสายพนธ (ตารางท 4.38-4.46)

81

ตารางท 4.38 น าหนกเมลดตอรวง (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.79 ef1/ 1.65 g D 2.222/ C1 4.09 ab 2.68 f BC 3.39 O1 3.40 cd 3.12 de C 3.26 O2 4.26 a 3.59 c A 3.92 O3 3.74 bc 3.56 c B 3.65

เฉลย 3.65 A3/ 2.92 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 6.65



82

ตารางท 4.39 น าหนกเมลดตอรวง (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.54 cd1/ 1.63 e C 2.092/ C1 3.56 a 2.69 cd A 3.12 O1 2.73 cd 2.25 d B 2.49 O2 2.75 cd 3.33 ab A 3.04 O3 2.84 bcd 2.98 bc A 2.91

เฉลย 2.88 A3/ 2.58 B

P-value A * B **

A x B ** C.V. (%) 11.52



83

ตารางท 4.40 น าหนกเมลดตอรวง (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 1.92 e1/ 1.29 f D 1.612/ C1 3.09 a 2.30 d A 2.69 O1 2.30 d 1.79 e C 2.04 O2 2.56 c 2.42 cd B 2.49 O3 2.84 b 2.27 d AB 2.56

เฉลย 2.54 A3/ 2.01B P-value

A ** B **

A x B ** C.V. (%) 6.16



84

ตารางท 4.41 น าหนกเมลดดตอรวง (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.72 de1/ 1.77 f D 2.242/ C1 4.06 a 2.62 e BC 3.34 O1 3.33 bc 3.06 cd C 3.20 O2 4.18 a 3.54 b A 3.86 O3 3.69 b 3.44 b B 3.57

เฉลย 3.60 A3/ 2.88 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 6.22



85

ตารางท 4.42 น าหนกเมลดดตอรวง (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.44 cd1/ 1.59 e B 2.022/ C1 3.46 a 2.60 cd A 3.03 O1 2.57 cd 2.11 de B 2.34 O2 2.63 cd 3.21 ab A 2.92 O3 2.76 bc 2.91 abc A 2.83

เฉลย 2.77 A3/ 2.49 B

P-value A * B **

A x B ** C.V. (%) 11.89



86

ตารางท 4.43 น าหนกเมลดดตอรวง (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 1.86 e1/ 1.19 f D 1.52 2/ C1 3.03 a 2.21 d A 2.62 O1 2.22 d 1.69 e C 1.96 O2 2.47 c 2.35 cd B 2.41 O3 2.77 b 2.21 d AB 2.49

เฉลย 2.47 A3/ 1.93 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 6.2



87

ตารางท 4.44 น าหนกเมลดลบตอรวง (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 0.07 bc1/ 0.09 ab A 0.082/ C1 0.04 c 0.07 bc B 0.05 O1 0.07 bc 0.07 bc AB 0.07 O2 0.08 bc 0.05 c AB 0.06 O3 0.04 c 0.13 a A 0.09

เฉลย 0.06 B3/ 0.08 A P-value

A * B *

A x B ** C.V. (%) 29.96



88

ตารางท 4.45 น าหนกเมลดลบตอรวง (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 0.10 0.04 C 0.071/ C1 0.09 0.08 C 0.09 O1 0.16 0.13 A 0.15 O2 0.12 0.12 B 0.12 O3 0.08 0.07 C 0.08

เฉลย 0.11 A2/ 0.09 B

P-value A * B **

A x B ns C.V. (%) 19.72



89

ตารางท 4.46 น าหนกเมลดลบตอรวง (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 0.07 0.11 0.09 C1 0.06 0.09 0.07 O1 0.08 0.10 0.09 O2 0.09 0.07 0.08 O3 0.07 0.06 0.07

เฉลย 0.07 0.08

P-value A ns B ns

A x B ns C.V. (%) 27.43


90

4.4.6 น าหนก 100 เมลด

ส าหรบน าหนก 100 เมลดของขาวแตละสายพนธ พบวา ผลของชดดนตอน าหนก 100 เมลดพบเพยงแคในขาวพนธไรซเบอรร โดยขาวไรซเบอรรทปลกในชดดนรงสตมคาน าหนก 100 เมลดมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษ แตอยางไรตาม จากผลของรปแบบการใหปยตอน าหนก 100 เมลดในขาวแตละสายพนธใหแนวโนมแตกตางกน โดยส าหรบขาวพนธหอมสพรรณบร และปทมธาน 1 การใหปยเคมท าใหขาวมน าหนก 100 เมลดดทสด คอ 2.75 และ 2.45 กรม ตามล าดบ ซงสอดคลองกบงานทดลองของ Siavoshi et al. (2011) ทพบวา การใหปยเคมท าใหขาวมน าหนก 1,000 เมลด มากกวาขาวทไดรบปยอนทรยตงแตอตรา 0.5-1 ตนตอเฮกแตร แตหากใหปยอนทรยเพมขน กลบพบวาท าใหน าหนก 1,000 เมลดมคามากกวาการใหปยเคม สวนขาวพนธไรซเบอรร กลบพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 43.68 และ 81.40 กโลกรม N ตอไร ท าใหขาวมน าหนก 100 เมลดมากกวาอยางมนยส าคญกบสงทดลองอนๆ ซงมคาเทากบ 1.98 และ 1.96 กรม ตามล าดบ (ตารางท 4.47-4.49)

91

ตารางท 4.47 น าหนก 100 เมลด (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.77 a1/ 2.57 b AB 2.672/ C1 2.74 a 2.75 a A 2.75 O1 2.54 b 2.64 ab BC 2.59 O2 2.59 b 2.60 b BC 2.60 O3 2.59 b 2.53 b C 2.56

เฉลย 2.65 2.62

P-value A ns B **

A x B * C.V. (%) 2.86


1/ คาเฉลยในแนวตงทตามดวยตวอกษรพมพเลกเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางความสมพนธในชดดนและรปแบบการใหปย 2/ คาเฉลยในแนวตงทน าดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความเชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย

92

ตารางท 4.48 น าหนก 100 เมลด (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.30 d1/ 2.16 e C 2.232/ C1 2.40 abc 2.49 a A 2.45 O1 2.36 bcd 2.39 bcd B 2.38 O2 2.39 bcd 2.40 bc AB 2.40 O3 2.35 cd 2.45 ab AB 2.40

เฉลย 2.36 2.38

P-value A ns B **

A x B ** C.V. (%) 2.21



93

ตารางท 4.49 น าหนก 100 เมลด (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.05 a1/ 1.91 c A 1.982/ C1 1.92 c 1.90 c B 1.91 O1 1.98 b 1.98 b A 1.98 O2 1.99 b 1.93 c A 1.96 O3 1.87 c 1.89 c B 1.88

เฉลย 1.96 A3/ 1.92 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 1.45



94

4.4.7 ปรมาณผลผลตตอตน

จากผลดานปรมาณผลผลตตอตน พบวา ทงชดดนและรปแบบการใหปยมผลตอปรมาณผลผลตตอตนอยางมนยส าคญ (p≤0.05) โดยการปลกขาวทง 3 สายพนธในชดดนรงสตท าใหขาวมปรมาณผลผลตตอตนมากกวาขาวทปลกในชดดนองครกษอยางมนยส าคญ นอกจากนยงพบวา ปรมาณผลผลตแปรผนตามระดบไนโตรเจนทพชไดรบ ซงการปลกขาวพนธหอมสพรรณบรและปทมธาน 1 ในชดดนรงสตและองครกษทใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหปรมาณผลผลตไมแตกตางกนอยางมนยส าคญกบการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกนได และเปนทนาสงเกตวา การปลกขาวทง 2 สายพนธในชดดนองครกษใหผลตอบสนองตอปยอนทรยคณภาพสงมากกวาชดดนรงสต กลาวคอ การใหปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ในชดดนองครกษ ใหปรมาณผลผลตมากกวาการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน แตส าหรบขาวพนธไรซเบอรร พบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ท าใหปรมาณผลผลตตอตนนอยกวาอยางมนยส าคญเมอเปรยบเทยบกบการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน แตการใหปยอนทรยคณภาพสงทเพมขนถงอตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร สามารถใชทดแทนการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ได ซงท าใหปรมาณผลผลตมคามากกวาอยางมนยส าคญกบการใหปยเคมและท าใหไดปรมาณผลผลตตอตนสงทสดทงในชดดนรงสตและองครกษ ซงมคาเทากบ 15.22 และ 11.20 กรมตอตน ตามล าดบ (ตารางท 4.50-4.52) ซงมความเปนไปไดวา ในการผลตขาวทปลอดภยตอผบรโภค การใชปยอนทรย โดยเฉพาะปยอนทรยคณภาพสงทมปรมาณธาตอาหารหลกในปรมาณสงสามารถใชทดแทนปยเคมไดตงแตฤดกาลผลตแรก โดยเฉพาะการปลกขาวพนธ หอมสพรรณบรและปทมธาน 1 ทตอบสนองตอปยอนทรยคณภาพสงมากกวาขาวพนธไรซเบอรร โดยเฉพาะการปลกในชดดนทมความอดมสมบรณต าอยางชดดนองครกษกจะท าใหเหนถงประสทธภาพของปยอนทรยมากยงขน ซงการผลตปยอนทรยคณภาพสงในราคาตนทนทต าควรไดรบการศกษาตอไปเพอใหเกษตรกรไดน าไปใชในการเพมรายไดใหมากขน

95

ตารางท 4.50 ปรมาณผลผลตตอตน (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 10.23 bc1/ 4.10 f C 7.162/ C1 10.87 cd 6.90 e C 8.89 O1 7.73 de 7.46 de C 7.60 O2 14.48 a 11.03 bc B 12.76 O3 16.29 a 13.01 b A 14.65

เฉลย 11.92 A3/ 8.50 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 8.46



96

ตารางท 4.51 ปรมาณผลผลตตอตน (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 12.54 bc1/ 4.08 f C 8.312/ C1 10.45 cd 7.46 e C 8.96 O1 8.73 de 8.36 de C 8.55 O2 16.86 a 11.89 bc B 14.38 O3 18.95 a 13.42 b A 16.19

เฉลย 13.51 A3/ 9.04 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 10.92



97

ตารางท 4.52 ปรมาณผลผลตตอตน (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 7.48 3.07 C 5.281/ C1 11.76 9.08 B 10.42 O1 4.85 4.34 C 4.60 O2 15.22 11.20 A 13.21 O3 14.07 10.05 AB 12.06

เฉลย 10.68 A2/ 7.55 B

P-value A ** B **

A x B ns C.V. (%) 15.23



98

4.5 คณภาพเมลดขาวทางเคม

ส าหรบผลการทดลองดานคณภาพทางเคมของเมลดขาวกลอง พบวา เมอเปรยบเทยบระหวางการใหปยเคมและปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเทากน พบวา ในขาวพนธ หอมสพรรณบร หากพจารณาจากปรมาณแอมโลสทพบวา การใหปยเคมท าใหปรมาณเปอรเซนต แอมโลสมคามากกวาการใหปยอนทรยคณภาพสง ซงชใหเหนวา ขาวพนธหอมสพรรณบรทไดรบปยเคมมลกษณะทางการบรโภคทแขงและรวนกวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง แตหากประเมนจากคาการสลายตวในดางและความคงตวของแปงสกทพบวา ขาวทไดรบปยเคมมคาการสลายตวในดางสงกวาและคาความคงตวของแปงสกไมแตกตางทางสถตกบขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง ซงชใหเหนวา ขาวทไดรบปยเคมมลกษณะทางการบรโภคทนมกวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง อยางไรกตาม ส าหรบขาวพนธปทมธาน 1 พบวาคาการประเมนคณภาพทางเคมมความสอดคลองกน กลาวคอ ขาวทไดรบปยเคมมปรมาณเปอรเซนตแอมโลสทสงกวา คาการสลายตวในดางทต ากวา และคาความคงตวของแปงสกทต ากวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง ซงสามารถประเมนไดไปในทศทางเดยวกนวา ขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสงมลกษณะทางการบรโภคทนมกวาขาวทไดรบปยเคม สวนในการประเมนคณภาพเมลดขาวทางเคมของขาวไรซเบอรร พบวา ขาวทไดรบปยเคมมปรมาณเปอรเซนตแอมโลสทสงกวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง ซงชใหเหนถงคณภาพทางการบรโภคทพบวา ขาวไดรบปยเคมมลกษณะแขงและรวนมากกวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง สวนคาการสลายตวในดางพบวาขาวทไดรบปยทงสองชนดมคาใกลเคยงกน และคาความคงตวของแปงสก ทพบวา ขาวทไดรบปยเคมมคาความคงตวของแปงสกทมากกวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง ซงชใหเหนวา ขาวทไดรบปยเคมมความนมมากกวาขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสง ดงนนจากผลการทดลองทคอนขางมความแปรปรวนตอการประเมนคณภาพการบรโภค จงอาจจ าเปนตองพจารณาจากคณสมบตทางกายภาพและทางเคมอนๆ ประกอบดวยเพอใหผลการประเมนคณภาพของขาวมความชดเจนยงขน (ตารางท 4.53-4.61)

99

ตารางท 4.53 ปรมาณแอมโลสของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 10.95 11.93 A 11.441/

C1 10.01 11.95 A 10.98 O1 9.40 10.64 B 10.02 O2 10.28 11.42 A 10.85 O3 10.84 12.21 A 11.53

เฉลย 10.30 B2/ 11.63 A

P-value A ** B **

A x B ns C.V. (%) 4.81


1/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย 2/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดดน

100

ตารางท 4.54 ปรมาณแอมโลสของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 17.80 d1/ 22.22 a A 20.012/

C1 19.27 bc 20.08 b A 19.68 O1 18.36 cd 18.54 cd B 18.45 O2 16.22 f 17.42 de C 16.82 O3 17.59 de 16.54 ef C 17.07

เฉลย 17.85 B3/ 18.96 A

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 3.40




101

ตารางท 4.55 ปรมาณเปอรเซนตแอมโลส ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 16.61 c1/

B 16.612/ C1 17.80 bc 19.66 a A 18.73 O1 18.08 bc 15.17 d B 16.63 O2 17.91 bc 17.45 bc AB 17.68 O3 18.75 ab 17.98 bc A 18.36

เฉลย 17.83 17.57

P-value A ns B **

A x B ** C.V. (%) 4.49



102

ตารางท 4.56 คาการสลายเมลดขาวในดาง ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 4.00 3.00 3.50 C1 5.56 5.56 5.56 O1 4.44 2.67 3.56 O2 3.67 3.11 3.39 O3 4.44 2.33 3.39

เฉลย 4.42 3.33

P-value A ns B ns

A x B ns C.V. (%) 43.11


103

ตารางท 4.57 คาการสลายเมลดขาวในดาง ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 4.44 3.22 3.83 C1 3.78 4.44 4.11 O1 4.67 5.44 5.06 O2 3.78 4.67 4.22 O3 4.56 2.00 3.28

เฉลย 4.2 3.96

P-value A ns B ns

A x B ns C.V. (%) 45.72


104

ตารางท 4.58 คาการสลายเมลดขาวในดาง ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 5.22 5.44 5.33 C1 5.44 6.22 5.83 O1 5.56 6.22 5.89 O2 5.22 5.44 5.33 O3 5.44 6.22 5.83

เฉลย 5.38 B1/ 5.91 A

P-value A * B ns

A x B ns C.V. (%) 10.45


1/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางชดดน

105

ตารางท 4.59 ความคงตวของแปงสกของขาวพนธหอมสพรรณบรในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 0.78 3.01 A 1.901/

C1 1.83 2.32 A 2.07 O1 2.09 1.97 A 2.03 O2 0.83 0.88 B 0.86 O3 0.92 1.50 AB 1.21

เฉลย 1.29 B2/ 1.94 A

P-value A * B *

A x B ns C.V. (%) 24.42



106

ตารางท 4.60 ความคงตวของแปงสกของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 1.14 2.55 1.85 C1 2.37 1.16 1.77 O1 0.72 2.97 1.84 O2 0.73 3.92 2.33 O3 1.48 2.54 2.01

เฉลย 1.29 B1/ 2.63 A

P-value A ** B ns

A x B ns C.V. (%) 21.45



107

ตารางท 4.61 ความคงตวของแปงสกของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.84 - B 2.841/

C1 4.79 4.60 A 4.70 O1 2.86 3.34 B 3.10 O2 3.12 1.84 B 2.48 O3 3.45 2.74 B 3.09

เฉลย 3.41 3.13

P-value A ns B *

A x B ns C.V. (%) 23.78


1/ คาเฉลยในแนวนอนทตามดวยตวอกษรพมพใหญเหมอนกน ไมมความแตกตางกนทางสถตทระดบความ เชอมน 95% โดยวธ DMRT เมอเปรยบเทยบความแตกตางระหวางรปแบบการใหปย

108

4.6 คณภาพการหงตม

ปจจยดานชดดนและการใหปยตอระยะเวลาในการหงตมในขาวทง 3 สายพนธ โดยพบวาขาวพนธหอมสพรรณบรและปทมธาน 1 ทไดรบปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 81.40 กโลกรม N ตอไร มระยะเวลาในการหงตมนอยทสด คอ 20 นาท สวนขาวพนธไรซเบอรร พบวา ขาวทไมใหปยชนดใด กลบมระยะเวลาในการหงตมนอยทสด คอ 23 นาท ซงหากพจารณาจากความแตกตางระหวางชดดน พบวา ขาวพนธหอมสพรรณบรและปทมธาน 1 ทปลกในชดดนองครกษท าใหขาวมระยะเวลาหงตมทสนกวา ในขณะทขาวพนธไรซเบอรรทปลกในชดดนองครกษ กลบมระยะเวลาในการหงตมทมากกวาเมอเปรยบเทยบกบขาวทปลกในชดดนรงสต (ตารางท 4.62-4.64) ส าหรบผลในดานการยดตวของเมลดขาว การอมน าของขาวสกและการขยายปรมาณของขาวสก พบวา เมอเปรยบเทยบระหวางการใหปยอนทรยคณภาพสงและการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกน พบวา ขาวทง 3 สายพนธทไดรบปยอนทรยคณภาพสง ใหคาดงกลาวมแนวโนมเทยบเทาหรอมากกวาขาวทไดรบปยเคม ซงชใหเหนวา ขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสงมคณภาพการหงตมท เทยบเทาหรอสงกวาขาวทไดรบปยเคม โดยเฉพาะขาวพนธปทมธาน ทพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสง ท าใหขาวมคาการอมน าของขาวสกทมากกวาอยางมนยส าคญกบขาวทไดรบปยเคมท ระดบไนโตรเจนเดยวกน แตอยางไรกตามการใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขน ไมไดท าใหคณภาพการหงตมมแนวโนมทเพมขนอยางชดเจนตามระดบไนโตรเจน (ตารางท 4.65-4.73)

109

ตารางท 4.62 ระยะเวลาการหงตม (นาท) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 28.00 c1/ 28.33 c B 28.172/ C1 28.33 c 32.00 a A 30.17 O1 29.00 c 31.00 ab A 30.00 O2 29.00 c 30.33 b A 29.67 O3 21.33 d 18.67 e C 20.00

เฉลย 27.13 B3/ 28.07 A

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 2.48



110

ตารางท 4.63 ระยะเวลาการหงตม (นาท) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 25.00 de1/ 31.00 a B 28.002/ C1 26.67 c 26.00 cd C 26.33 O1 24.33 e 30.33 a B 27.33 O2 30.67 a 28.00 b A 29.33 O3 18.67 g 21.33 f D 20.00

เฉลย 25.07 B3/ 27.33 A

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 2.96



111

ตารางท 4.64 ระยะเวลาการหงตม (นาท) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 22.00 c1/ 24.00 b B 23.002/ C1 26.00 a 24.00 b A 25.00 O1 25.33 a 24.00 b A 24.67 O2 25.67 a 24.00 b A 24.83 O3 25.50 a 25.00 ab A 25.25

เฉลย 24.90 A3/ 24.20 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 2.2



112

ตารางท 4.65 การยดตวของเมลดขาว (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 13.82 9.08 C 11.451/ C1 23.94 25.64 A 24.79 O1 19.50 13.49 B 16.50 O2 24.73 16.27 AB 20.50 O3 20.69 20.81 AB 20.75


A * B **

A x B ns C.V. (%) 20.59



113

ตารางท 4.66 การยดตวของเมลดขาว (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 11.44 abc1/ 16.55 a 14.00 C1 9.11 c 9.36 c 9.23 O1 11.11 bc 10.90 bc 11.01 O2 12.30 abc 8.25 c 10.27 O3 7.24 c 15.01 ab 11.13

เฉลย 10.24 12.01 P-value

A ns B ns

A x B * C.V. (%) 25.25



114

ตารางท 4.67 การยดตวของเมลดขาว (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 6.62 b1/ 13.22 a 9.92 C1 9.58 ab 9.51 ab 9.55 O1 11.60 ab 8.77 ab 10.19 O2 11.65 ab 9.47 ab 10.56 O3 9.95 ab 12.06 a 11.00


A ns B ns

A x B * C.V. (%) 25.54



115

ตารางท 4.68 การอมน าของขาวสก (กรม) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.56 2.45 2.51 C1 2.24 2.46 2.35 O1 2.27 2.54 2.41 O2 2.30 2.50 2.40 O3 2.56 2.43 2.50

เฉลย 2.39 2.48

P-value A ns B ns

A x B ns C.V. (%) 8.72


116

ตารางท 4.69 การอมน าของขาวสก (กรม) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.45 e1/ 2.92 a A 2.692/ C1 2.45 e 2.41 e D 2.43 O1 2.43 e 2.81 b B 2.62 O2 2.67 c 2.37 e C 2.52 O3 2.56 d 2.54 d C 2.55

เฉลย 2.51 B3/ 2.61 A

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 1.83



117

ตารางท 4.70 การอมน าของขาวสก (กรม) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.80 bc1/ 2.31 f C 2.562/ C1 2.88 b 2.83 bc A 2.86 O1 2.60 d 3.05 a AB 2.83 O2 2.74 c 2.83 b B 2.79 O3 2.74 c 2.42 e C 2.58

เฉลย 2.75 A3/ 2.69 B

P-value A ** B **

A x B ** C.V. (%) 1.83



118

ตารางท 4.71 การขยายปรมาตรของขาวสก (เซนตเมตร) ของขาวพนธหอมสพรรณบร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.37 b1/ 2.26 b B 2.322/ C1 2.31 b 2.41 b AB 2.36 O1 2.16 b 2.37 b B 2.27 O2 2.22 b 2.41 b B 2.31 O3 2.63 a 2.37 b A 2.50


A ns B *

A x B * C.V. (%) 5.22



119

ตารางท 4.72 การขยายปรมาตรของขาวสก (เซนตเมตร) ของขาวพนธปทมธาน 1 ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.33 bc1/ 2.22 c B 2.282/ C1 2.35 bc 2.30 bc B 2.32 O1 2.30 bc 2.37 b B 2.33 O2 2.37 b 2.30 bc B 2.33 O3 2.37 b 2.59 a A 2.48


A ns B **

A x B ** C.V. (%) 2.96



120

ตารางท 4.73 การขยายปรมาตรของขาวสก (เซนตเมตร) ของขาวพนธไรซเบอรร ในชดดนและการใหปยทแตกตางกน



Control 2.43 2.25 2.34 C1 2.51 2.28 2.39 O1 2.49 2.33 2.41 O2 2.41 2.33 2.37 O3 2.44 2.22 2.33


A ** B ns

A x B ns C.V. (%) 4.66



121

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

จากการศกษาประสทธภาพของปยอนทรยคณภาพสงเปรยบเทยบกบปยเคมตอการเจรญเตบโตและการใหผลผลตของขาวพนธหอมสพรรณบร ปทมธาน 1 และขาวไรซเบอรรในชดดนทแตกตางกน สามารถสรปผลการทดลองไดดงตอไปน

1. ผลของความอดมสมบรณของดนหลงปลกมแนวโนมเปนไปตามลกษณะของดนกอนปลก กลาวคอ ชดดนรงสตมคา pH คา EC ปรมาณอนทรยวตถ ปรมาณไนโตรเจนรวมและฟอสฟอรสทเปนประโยชนตอพชมคามากกวาชดดนองครกษ นอกจากนพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขนจาก 21.84 เปน 87.40 กโลกรมไนโตรเจนตอไร ท าใหดนหลงปลกมปรมาณอนทรยวตถ ปรมาณไนโตรเจนรวมและฟอสฟอรสทเปนประโยชนมแนวโนมเพมขน

2. การเจรญเตบโตของขาวทง 3 สายพนธมคาเพมขนตามระดบไนโตรเจนทเพมขนอยางมนยส าคญทางสถต (p≤0.05) โดยขาวทปลกในชดดนรงสตมความสง ความยาวและความกวางใบและจ านวนตนตอกอมคามากกวาชดดนองครกษอยางมนยส าคญ (p≤0.05) นอกจากนยงพบวา ขาวทง 3 สายพนธใหผลตอบสนองตอปยอนทรยคณภาพสงทปลกในชดดนองครกษมากกวาชดดนรงสต โดยเฉพาะขาวพนธหอมสพรรณบรและปทมธาน 1 ทพบวาใหผลตอบสนองดกวาขาวพนธ ไรซเบอรร

3. ปรมาณคลอโรฟลลรวมมคาแปรผนตามระดบไนโตรเจนทตนขาวไดรบเพมขน

4. การใหปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเพมขนท าใหเปอรเซนตเมลดดมคามากขน ในขณะทเปอรเซนตเมลดลบมคานอยลงอยางมนยส าคญ (p≤0.05)

5. ขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 87.40 กโลกรมไนโตรเจนตอไร มระยะเวลาการหงตมทนอยทสด และมการขยายปรมาณของขาวสกมากทสด แตอยางไรกตาม การใหปยเคมและปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเดยวกน ไมไดท าใหคณภาพการหงตมแตกตางกน แตพบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงทง 3 ระดบไนโตรเจนท าใหปรมาณแอมโลสมแนวโนมทต ากวาการใหปยเคม ซงชใหเหนวา ขาวทไดรบปยอนทรยคณภาพสงจะใหเนอสมผสทนมมากกวาขาวทไดรบปยเคม แตอยางไรกตาม ไมพบความแตกตางอยางมนยส าคญในดานความคงตวของแปงสกและการสลายตวในดางของขาวทไดรบปยเคมและปยอนทรยคณภาพสงทระดบไนโตรเจนเดยวกน ดงนนการ

122

ประเมนคณภาพการหงตมของขาวจ าเปนตองพจารณาจากคณสมบตทางกายภาพและทางเคมอนๆ ประกอบดวย

6. จากผลดานปรมาณผลผลตตอตน สามารถสรปไดวา การปลกขาวพนธ หอมสพรรณบรและปทมธาน 1 ในชดดนรงสตและองครกษทใหปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร สามารถใชทดแทนการใหปยเคมทระดบไนโตรเจนเดยวกนได แตส าหรบขาวพนธไรซเบอรร พบวา การใหปยอนทรยคณภาพสงท อตรา 43.68 กโลกรม N ตอไร สามารถใชทดแทนการใหปยเคมทอตรา 21.84 กโลกรม N ตอไร ได และท าใหไดปรมาณผลผลตตอตนสงทสดทงในชดดนรงสตและองครกษ ซงมคาเทากบ 15.22 และ 11.20 กรมตอตน ตามล าดบ

5.2 ขอเสนอแนะ 5.2.1 การดแลรกษาตนขาวในระหวางการปลก ควรตรวจดแลตนขาวอยางสม าเสมอตลอดระยะเวลาการทดลอง เพราะในทกชวงของการเจรญเตบโตของตนขาวอาจมศตรและโรคขาวทส าคญเขาท าลาย เพอการปองกนและก าจดทเหมาะสม

5.2.2 การทดสอบคณภาพผลผลต การทดสอบหาระยะเวลาในการหงตม (Cooking time) ตามวธของ Mohapatra และ Bal (2006) และการทดสอบการสลายเมลดขาวในดาง (Alkali spreading value) ตามวธของ อรอนงค (2556) ในการประเมนตรวจสอบเมลดขาว ควรเปนผประเมนคนเดม เพอลดความคลาดเคลอนของการประเมน

123

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ

กรมพฒนาทดน. 2551. คมอการจดการอนทรยวตถเพอปรบปรงบ ารงดนและเพอเพมความอดมสมบรณของดน. กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ. 187 หนา.

กญญา เชอพนธ. 2547. คณภาพขาวทางกายภาพ. คณภาพและการตรวจสอบขาวหอมมะลไทย.หนงสอเผยแพรกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. กรงเทพฯ หนา 31-40.

งามชน คงเสร. 2547. คณภาพขาวสวย. คณภาพและการตรวจสอบขาวหอมมะลไทย. หนงสอเผยแพรกรมวชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. กรงเทพฯ หนา 41-62.

จงรกษ จนทรเจรญสข. 2541. ปยอนทรยและวสดเหลอใช. ใน ปฐพวทยาเบองตน. ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. หนา 487-497.

ทพวรรณ สทธรงสรรค. 2542. ปยหมก ดนหมก และปยน าชวภาพ. เพอการปรบปรงดนโดยวธธรรมชาต. โอเดยนสโตร, กรงเทพฯ. 72 หนา.

บญหงษ จงคด. 2547. ขาว และเทคโนโลยการผลต. พมพครงท 1. ส านกพมพมหาวทยาลย ธรรมศาสตร, กรงเทพฯ. 184 หนา.

ภาควชาพชไรนา. 2541. พฤกษศาสตรพชเศรษฐกจ. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 220 หนา.

มกดา สขสวสด. 2545. ความอดมสมบรณของดน. ส านกพมพโอเดยนสโตร, กรงเทพฯ. 344 หนา. ยงยทธ โอสถสภา, อรรถศษฐ วงศมณโรจน และชวลต ฮงประยร. 2552. ปยเพอการเกษตรยงยน.

พมพครงท 2. ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 519 หนา. พนจ จนทร. 2555. รอยพนธขาวไทย อาหารสครวโลก. ส านกพมพปญญาชน, กรงเทพฯ. หนา 143. ภาคภม พระประเสรฐ. 2550. สรรวทยาของพช. โอเดยนสโตร, กรงเทพฯ. 174 หนา. ศนยวจยขาวปทมธาน กรมการขาว. 2549. การจดเขตศกยภาพการผลตขาวจงหวดนครนายก.

มสเตอรกอปป (ประเทศไทย) จ ากด, กรงเทพฯ. 80 หนา. สมชาย ชคตะการ. 2548. ขาว ขาวโพด ขาวฟาง ขาวสาล. พมพครงท 1. บรษท ก.พล (1996) จ ากด,

กรงเทพฯ. 343 หนา.

124

ส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต. 2555. มาตรฐานสนคาเกษตร เรอง ขาว (มกษ. 4004-2555). กระทรวงเกษตรและสหกรณ. กรงเทพฯ. 39 หนา.

อรอนงค นยวกล. 2556. ขาว: วทยาศาสตรและเทคโนโลย. ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. 366 หนา.

IRRI. 1996. Standard evaluation system of rice. 4th ed. International Rice Research Institute, P.O. 933, Manila, Philippines.

Juliano, B.O. 1985. Rice: Chemistry and technology. 2nd ed. The American Association of Cereal Chemist, Inc., St. Paul, Minnesota.

Thomson, L.M., and F.R. Trich. 1975. Soil and soil fertility 3rd TNH Publishing. New Delhi.

USDA. 1982. Rice Inspection Hand Book. FGIS, U.S Department of Agriculture, Washingtion, DC.

บทความวารสาร

ค านง แสงข า หฤษฎ ภทรดลก และอจฉรา จตตลดากร. 2555. ผลการใชปยอนทรยคณภาพสง ปยชวภาพรวมกบปยเคมตอผลผลตทางเศรษฐกจของขาวโพดหวานพนธอนทร 2. ใน การประชมเสนอผลงานวจยระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช ครงท 2. วนท 4-5 กนยายน 2555. มหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช, กรงเทพฯ. หนา 1-11.

ด าร ถาวรมาศ และองอาจ ซงธาดา. 2520. ศกษาอทธพลของปยมลสตวตอขาวฟางทปลกในดนชดปากชอง.รายงานผลการวจยดน-ปยพชไร เลม 1. กองพชไร, กรมวชาการเกษตร.หนา 125-128.

นงคราญ มณวรรณ และชจตต สงวนทรพยากร. 2549. ผลของปยอนทรยและปยเคมในการจดการดนเปรยวจด เ พอปลกขาวพนธปทมธาน 1. ใน การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 44 : สาขาวศวกรรมศาสตร สาขาสถาปตยกรรมศาสตร ส า ข า ก า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร แ ล ะส ง แ ว ด ล อ ม . ว น ท 30 ม . ค . -2 ก . พ . 2549.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ. หนา 628-635.

อรพน เกดชชน และผองพรรณ พทธาโร. 2545. อทธพลของปยยเรยและแอมโมเนยมซลเฟตตอ Growth rate, leaf area index และnet assimilation rate ของขาวเจาหอมพนธ

125

ปทมธาน 1. ใน วารสารวจยและพฒนา มจธ. ปท 25 ฉบบท 3 กรกฎาคม-กนยายน 2554. หนา 233-244.

Agamy, R.A., G.F. Mohamed, and M.M. Rady. 2012. Influence of the application of fertilizer type on growth, yield, anatomical structure and some chemical components of wheat (Triticum aestivum L.) grown in newly reclaimed soil. Australian Journal of Basic and Applied Sciences 6(3): 561-570.

Ahmed, N., M. Eunus, M.A. Latif, Z.U. Ahmed and M. Rahman. 1998. Effect of nitrogen on yield, yield components and contribution from the pre-anthesis assimilates to grain yield of three photosensitive rice (Oryza Sativa L.) cultivars. J. Natn. Sci. Coun. Sri Lanka 26(1): 34-45.

Chang, E.H., R.S. Chung and Y.H. Tsai. 2007. Effect of different application rates of organic fertilizer on soil enzyme activity and microbial population. Soil Science and Plant Nutrition 53: 132–140

Dong W, X. Zhang, H. Wang, X. Dai, X. Sun, W. Qiu. 2012. Effect of different fertilizer application on the soil fertility of paddy soils in red soil region of Southern China. PLoS ONE 7(9): e44504. doi:10.1371/journal.pone.0044504.

Juliano, B.O. 1971. A simplified assay for milled-rice amylose. Cereal Science Today 16: 334-340.

Mackinney, G. 1941. Absorption of light by chlorophyll solutions. Journal of Biological Chemistry 140: 315-322.

Maqsood, M., A. Asif, A. Zubair., S. Muhammad and A. Shamim. 2002. Effect of irrigation and nitrogen levels on grain yield and quality of wheat (Triticum aestivum). International journal of agriculture and biology 4(1): 164-165.

Mohapatra, D. and S. Bal. 2006. Cooking quality and instrumental textural attributes of cooked rice for different milling fractions. Journal of Food Engineering 73: 253-259.

Myint, A.K., T. Yamakawa., Y. Kajihara and T. Zenmyo. 2010. Application of different organic and mineral fertilizers on the growth, yield and nutrient accumulation of rice in a Japanese ordinary paddy field. Science World Journal 5(2): 47-54.

126

Neelima T.L. and V.B.B. Murthy. 2009. Growth and yield attributes of rice as influenced by N fertilizer and differential incorporation of Summhemp Green Manure. Journal of rice research 2(1): 45-50.

Saha, S., A.K. Pandey, K.A. Gopinath, R. Bhattacharaya, S. Kundu and H.S. Gupta. 2006. Nutritional quality of organic rice grown on organic composts. Agron. Sustain. Dev. 27: 223-229.

Savic, S. 2012. An agricultural pollutant: chemical fertilizer. Int. J. Environ. Sci. Develop. 3: 77-78.

Scanes, C.G., G. Brant and M.E. Ensminger. 2004. Poultry Science 4th edition. Pearson Prentice Hall. New Jersey: 105-106.

Siavoshi, M., N. Alireza and L.L. Shankar. 2011. Effect of organic fertilizer on growth and yield components in rice (Oryza sativa L.). Journal of agricultural science 3(3): 217-224.

Sims J.T. and D.C. Wolf. 1994. Poultry waste management: Agricultural and environmental issues. Advances in Agronomy 52: 1-83.

Verma, D. K., M. Mohan, P.K. Prabhakar and P.P. Srivastav. 2015. Physico-chemical and cooking characteristics of Azad basmati. International Food Research Journal 22(4): 1380-1389

วทยานพนธ ฉตรสดา สยะลา. 2553. การศกษาเปรยบเทยบผลผลตขาวเมา 4 สายพนธทปลกโดยใชปยเคมและ

ปยอนทรย. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต, มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน, อบลราชธาน. 160 หนา.

ชตมณฑน ชพดซา. 2553. ความสมพนธระหวางอตราการปลดปลอยไนโตรเจนจากปยอนทรยกบการเจรญเตบโตและผลผลตของผกคะนา (Brassica oleracea) ในระบบเกษตรอนทรย. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต , เทคโนโลยการผลตพช, มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร, นครราชสมา. 73 หนา.

สออเลกทรอนกส

127

พนดา ปรเปรมโมทย พกล เกตชาญวทย และ จนจรา แสงสเหลอง. 2556. ศกษาประสทธภาพและ

อตราทเหมาะสมของปยอนทรยคณภาพสงตอการเจรญเตบโตของขาว (ไมไวแสง). เอกสาร เผยแพรกองเทคโนโลยชวภาพทางดน. กรมพฒนาทดน. กรงเทพฯ. แหลงทมา: http://osb.ldd.go.th/web/home/tsd_view_media.php?media_id=37&cat_id=4&tsdmod_file=tsdmod_mediadetail&tsdmod_list=tsdmod_medialist [15 มกราคม 2558].

ศนยวทยาศาสตรขาว มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตก าแพงแสน. 2557. ขาวไรซเบอร .แหลงทมา: http://dna.kps.ku.ac.th/index.php/articles-rice-rsc-rgdu-knowledge/-ricebery [5 กมภาพนธ 2558].

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2556. การผลตและการตลาดขาวปทมธาน 1แหลงทมา:http://www.oae.go.th/ewt_news.php?nid=559&filename= index. [5 กมภาพนธ 2558].

ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2558. สถตการสงออก (Export) ขาว: ปรมาณและมลคาการสงออกรายเดอน ป พ.ศ. 2557. แหลงทมา: http://www.oae.go.th/ oae_report/export_import/export_result_printout.php?value=521x2557x2557 [13 มนาคม 2558].

ส านกวจยและพฒนาขาว กรมการขาว. 2553. การพฒนาการผลตขาวในพนทดนเปรยว. แหลงทมา: http://www.brrd.in.th/library/index.php?option=com_content&view=article&id=164:rice-production-development-in-acid-sulfate-soil&catid=29:2010-07-13-07-01-51&Itemid=37 [26 มนาคม 2558].

ส านกวจยและพฒนาขาว กรมการขาว. 2557. องคความรเรองขาว. แหลงทมา: http://brrd.in.th /rkb/ management/index.php.htm. [5 กมภาพนธ 2558].

128

ภาคผนวก

129

ภาคผนวก ก รปภาพการเจรญเตบโตของขาว

ภาพท ก-1 ขาวพนธหอมสพรรณบรทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนรงสตทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

130

ภาพท ก-2 ขาวพนธหอมสพรรณบรทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนองครกษทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

131

ภาพท ก-3 ขาวพนธปทมธาน 1 ทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนรงสตทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

132

ภาพท ก-4 ขาวพนธปทมธาน 1 ทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนองครกษทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

133

ภาพท ก-5 ขาวพนธไรซเบอรรทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนรงสตทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

134

ภาพท ก-6 ขาวพนธไรซเบอรรทไดรบปยอนทรยคณภาพสงในอตราทแตกตางกนเปรยบเทยบกบปยเคมทปลกในชดดนองครกษทระยะตนกลา (30 วนหลงยายปลก) และระยะแตกกอ (60 วนหลงยายปลก)

135

ประวตผเขยน

ช อ นางสาว นฤมล สขเกษม

วนเดอนปเกด 11 พฤษภาคม 2530 ตาแหนง ผชวยดาเนนกจกรรมฝายคายวทยาศาสตร สานกงาน

พฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต วฒการศกษา ปการศกษา 2555: วทยาศาสตรบณฑต

(เทคโนโลยชนบท) มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ผลงานทางวชาการ

Naruemon Sukkasame , Ornprapa Aungoolprasert , Phakpen Poomipan and Voraphat Luckanatinvong. (2015). Efficacy of High Quality Organic-Fertilizer on Growth and Yield of Purple Riceberry in Different Soil Series. The 4th International Symposium on Engineering, Energy and Environments. Thammasat University, Pattaya Campus, Thailand. 8-10 November 2015. pp. 24.

ประสบการณทางาน พ.ศ. 2556 : เจาหนาท ชวยปฏบตงานโครงการสรางพลง

เยาวชนไทยรวมใจพฒนาชาต

ประสิทธิภาพของปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงต่อผลผลิตและคุณภาพข้าว...

Documents