ลกษณะทวไปของปรชญาจน

ปรชญาจน หมายถง ความรซงเปนผลสมฤทธของการคดไตรตรองตามหลกเหตผล และเปนอปกรณหรอมรรควธทจะนำามาปฏบต อนเปนอดมคตทกอใหเกดประโยชนไดในชวตน แลสงคมน

ลทธหยน - หยาง ลทธขงจอ ลทธเตา ( เลาจอ ) ลทธเมงจอ ลทธโมจอลทธซนจอระบบฟาเจยหรอนตนยม ลทธฝาหลนกง

สญลกษณหยน - หยาง หยน คอ สวนทเปนสดำา มหยาง คอ สขาวอยทสวนหว

และหยาง คอ รปสขาว มหยน คอ จดกลมสดำาอยทสวนหว

ลทธหยน - หยาง

เปนลทธเกยวกบจกรวาลวทยา ซงจะศกษาและคนหาความจรงอนเกยวกบสากลจกรวาล และมความเชอวา หยน - หยาง เปนตนเคาหรอเปนตนกำาเนดของสรรพสง นกายหยน - หยางน มรากฐานความเปนมาจากดาราศาสตร โดยพยายามอธบายปรากฎการณทางธรรมชาต สำาหรบ

ทฤษฎหยน - หยาง นน ไดอธบายถงความสมพนธระหวางมนษยและปรากฎการณในธรรมชาต

ขงจอ นกปรชญาคนสำาคญของจน

ลทธขงจอ

ประวตความเปนมาและตนกำาเนดของลทธขงจอ

ลทธขงจอมตนกำาเนดมาแตขงจอ ซงเกดในตระกลทยากจนแตมเกยรตยศ ณ เมองชฟ ในรฐหล ขงจอเปนบตรของขนนางคนหนงในแควนชานตง บดาขงจอถงแกกรรมตงแตขงจอยงเลกๆ และมารดากเลยงทามกลางความยากจน มารดาของขงจอพยายามใหขงจอไดรบการศกษาอยางดทสดในชนบทแนวคดและหลกคำาสอน ขงจอเปนศาสดาทสำาคญของชาวจน เปนนกปรชญาทางฝายจรยศาสตรทโลกยกยองวาเปนนกคดทสำาคญคนหนงของโลก คำาสอนทเดนทสดของขงจอกคอ " ถาไมอยากใหใครทำาอะไรตอเรา กจงอยาทำาสงนนตอเขา " คำาสอนทเปนสาระสำาคญทสดของขงจอคอ สอนใหมความรก ความเคารพ และเชอถอถอยคำาในครอบครวกอนแลวจงใหตวงกวางออกไปถงรฐ ขงจอจงเทยวสงสอนประชาชนใหเหนถงความสำาคญของหลกคำาสอนน ทศนะดานตางๆ ของขงจอ

ทศนะเกยวกบโลก ในปรชญาของขงจอไมมขอความกลาวถงกำาเนดของโลกไวเลย ซงแสดงใหเหนวาขงจอไมไดสนใจเลยวาโลกเกดขนมาไดอยางไร ประกอบขนดวยอะไร จะดำาเนนไปและสนสดลงอยางไร หรอไม ขงจอกคดและเชอเชนเดยวกบชาวจนทวไป คอ โลกเกดขนจากการผสมของมลธาต 2 อยางทเรยกวา หยนหยาง เมอมลธาต 2 อยางนมารวมกน โลกและสรรพสงกเกดขน ไมไดมพระเปนเจาองคใดมาเกยวของ ทศนะเกยวกบมนษย ขงจอไมไดสนใจวาแรกเรมเดมทมนษยมาจากไหน หรอเกดขนมาไดอยางไร ทขงจอใหความสนใจ คอ มนษยตามทปรากฎอยในปจจบนซงมชวตอยรวมกบผอนในสงคม มสขทกข ดใจ เสยใจ สมหวง ผดหวง เปนไปตามอทธพลของสภาพแวดลอมในสงคม มนษยทสมบรณตามทศนะของขงจอ คอ มนษยทเพยบพรอมดวยคณธรรม

อทธพลของลทธขงจอทมตอสงคมจน เมอกลาวถงอารยธรรมจนตงแตสมยโบราณจนถงสมยปฏวตในป ค.ศ.1911 คนจนมกจะผกพนกบลทธขงจอ ซงเปนสงทเกอบเหมอนกบคำาวาจนตลอดมา ขงจอมไดแนะนำาใหคนปฏบตในสงทเปนไปมได เขาตงมาตรฐานใหทกคนปฏบตไดหากมความพยายาม ชาวจนเชอวาประเทศจนจะดขนถามนษยปฏบตตามแบบขงจอ จะดขนทงในดานชวตสวนตว ชวตครอบครว สงคม และบานเมอง

เลาจอ ผกำาเนดลทธเตา

ลทธเตา (เลาจอ)ประวตความเปนมาและตนกำาเนดของลทธเตา ผกอตงลทธเตามชอเดมวา หลโอว แตรจกกนทวไปวาเลาจอ เลาจอเปนนกปรชญาทมชอเสยงมากผหนง ความคดเหนสวนใหญของเลาจอปรากฎอยในหนงสอ เตาเตอเชง ปรชญาในหนงสอนมอทธพลแกความคดและศลปวทยาของจนเปนอยางยง หนงสอเตาเตอเชงนสวนใหญบรรจขอเขยนเกยวกบแนวปฏบตในชวต อาทเชน ผทรอบรมกจะไมพดมาก และผทพดมากมกจะไมร เปนตน แนวคดและหลกคำาสอน ลทธเตาเปนลทธทจะทำาความเขาใจไดยาก เพราะการเขาถงลทธนจะตองมสมผสพเศษทสามารถเขาถงภาวะความจรงได ผนยมลทธเตาเองกไมเชอวาจะเปนไปไดทจะเขาใจความจรงเกยวกบชวตและโลกโดยการคดและการใชเหตผล หรอโดยการกระทำาแตความด การแสวงหาเตาหรอทางน อาจทำาไดดวยการปฏเสธทจะรบวาตนเองเปนผมวชาหรอผรอบร และใหอยอยางสงบ ใชชวตงายๆ กบธรรมชาต ความรมใชเปนของด หากแตชวยเสรมสรางความชวใหตามเวลามากหรอนอยเทาทเรยนมา ดงทปรากฎในหนงสอทแสดงความคดของเลาจอวา ผทมความสามารถมกจะไมถกเถยงกนดวยเรองตางๆ การทะเลาะถกเถยงกนแสดงถงการไรสมรรถภาพ

อทธพลของลทธเตาทมตอสงคมจน ลทธเตาของเลาจอ ไดรบการสนบสนนจากคนสวนใหญผถกกดข แตคนชนชนทมการศกษาด ไมมใครนยมชมชอบนก ผลกคอลทธเตาจงคอยๆ เสอมไป ตอมาคนสวนมากยงศรทธาในลทธแบบเชอในโชคลางและไสยศาสตรอกดวย ทำาใหพวกนบถอลทธของขงจอพากนเหยยดหยาม กเพราะลทธเหยยดหยามลทธเตานเอง คนเลยไมสนใจวทยาศาสตร ดงนนประเทศจนจงเจรญกาวหนาทางวทยาศาสตรนอยเกนไป เพราะไปหลงตำาหนลทธเตา ลทธเตานนคนพบ

เรองทางวทยาศาสตรมากอนชนชาตใด เชน การประดษฐดนปน นอกจากนความปรารถนาของผนยมลทธเตาในอนทจะคนหาความจรงเกยวกบชวต และหนปญหาตางๆ ดวยการไปชวตใกลธรรมชาต ทำาใหคนพบการบำาบดรกษาโลกดวยสมนไพร ซงทำาใหเกดววฒนาการดานความรทางแพทยอกดวย

เมงจอ

ลทธเมงจอ ประวตความเปนมาและตนกำาเนดของลทธเมงจอ เมงจอเกดทเองโฉเสยน อยในแควนล ปจจบนคอมณฑลชางตง เมงจอเกดในตระกลหมาง เดมชอหมางโก แตภายหลงพระเจากรงจนเปลยนชอใหเปนหมางส เมงจอแสวงหาทรบราชการไปตามแควนตางๆและทกแควนทเหยยบยางเขาไปกไดใหการตอนรบเปนอยางด ทงนเพราะในสมยนนนกปรชญาการเมองไดรบการยกยองมาก เมงจอไดรบหนาทเปนทปรกษาของกษตรยหลายแควน โดยเฉพาะทแควนช และไดใชชวตยามชราสงสอนลกศษย และเขยนหนงสอเกยวกบความคดและชวตระหวางทรบราชการมา แนวคดและหลกคำาสอน เมงจอ สาวกเอกของขงจอ ทานเปนนกตความหลกปรชญาของขงจอ นอกจากนนยงเปนทเขาใจกนวา มความคดใหมเพมเตมอนเปนของเขาเอง ความคดทสำาคญทเพมเตมจากหลกคำาสอนของขงจอ คอ กำาเนดความดความชวของบคคล กษตรยปกครองประชาชนโดยคณธรรม และพละกำาลง

แนวความคดของเมงจอเสรมตอแนวความคดของขงจอสองประการเกยวกบการปกครองทด คอ1. เมงจอสอนวาถาผปกครองไมสามารถปฏบตหนาทของตนและไมไดปกครองประชาชนอยางถกตอง สวรรคกยอมไมพอใจ ฉะนนประชาชนกยอมจะมสทธโคนลมผปกครองผนนได2. ผปกครองทดตองไมเพยงแตเปนตวอยางทดใหแกประชาชนอยางเดยวเทานน แตจะตองกระทำาตนใหมความรบผดชอบตอสงทประชาชนควรไดรบ และตอเงอนไขความเหมาะสมของประชาชนดวยอทธพลของลทธเมงจอทมตอสงคมจน 1. ดานการศกษา แนวคดของเมงจอสงเสรมใหคนมการศกษา คอ เชอวาคนมการศกษาเทานนจงเกบเอาความเจรญของมนษยถายทอดไปใหลกหลานได และการศกษานทำาใหคนตางกน ในประเทศจนพยายามสงเสรมใหบตรหลานของตนเขารบการศกษา เพอจะไดมหนาทการงานทด2. ดานปกครอง ลทธเมงจอ เปนแนวคดพนฐานของทงการปกครองแบบประชาธปไตยและคอมมวนสต แนวคดในสวนนมความขดแยงกบลทธขงจอ เนองจากขงจอใหความสำาคญกบสถาบนครอบครวมากกวาสถาบนชาต3. ดานเศรษฐกจ แนวคดของเมงจอมผลตอการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ คอ เปนผลใหประเทศจนมระบบเศรษฐกจแบบสงคมนยม ความเปนอยในสงคมทกคนตองมความอยรอดเสมอกน ทดนทอยในประเทศกถอวาเปนของรฐ ดงนนทกคนตองทำาเพอรฐและความอยรอดของตน

โมจอ

ลทธโมจอแนวคดและหลกคำาสอน แกนคำาสอนของโมจออยทการมองทกสงทกอยาง โดยใหถอประโยชนสวนใหญเปนหลกซงตรงกบ หลกอรรถประโยชนนยม ดงนน โมจอจงเปนคนตอตานพธกรรมและการสงคราม โมจอเปนผนำาในดานตรรกวทยาพวกแรกของชาตจน เขาไดกลาวถงความคดของเขาอยางงายๆดงตอไปน 1. แหลงกำาเนดของเหตผล ควรหาไดจากความชำานาญและศกษาความคดของผทมความรในอดต2. วธการทจะนำาไปสเหตผล ควรจะตรตรองหาความจรงจากประสบการณและชวตของประชาชน3. การนำาเหตผลมาปฏบต ควรทำาใหเปนกฎหมายหรอระเบยบของรฐบาล ควรสบสวนดวาสงเหลานมประโยชนแกประเทศชาตหรอประชาชนมากนอยเพยงใดโมจอมไดเปนเพยงนกทฤษฎเทานน ยงเปนนกปฏบตอกดวย เนองจากโมจอถอกำาเนดมาในหมกรรมกร จงไดพยายามชกจงใหคนเหนความสำาคญระหวางมนษยทดกวา โดยกลาววา "ในการทจะรก สงแรกทตองเรยนรคอไมเกลยดกน ในการแสดงออกซงการเกลยดกนนนสงครามเปนสงเลวทสด ดงนน การไมใชกำาลงทหารจงเปนกาวแรกทจะนำาไปสความรกสากล" อทธพลของลทธโมจอทมตอสงคมจน ลทธโมจอสอนใหคนมความรกและ

เสยสละซงกนและกน เพอทโลกจะไดอยอยางสงบสขและยงสอนใหคนมความประหยด ซงสงเหลานไดกลายเปนนสยตดตวคนจนมาชานานทงในเรองความประหยดและความรกตอเพอนมนษยดวยกน

ซนจอ

ลทธซนจอ ประวตความเปนมาและตนกำาเนดของลทธซนจอ ซนจอไดชอวาเปนนกปรชญาทมความคดเหนขดแยงกบเมงจอ แมวาในสมยทมชวตอย ปรชญาของซนจอจะไดรบความนยมมากกวากตาม แนวคดและหลกคำาสอน ซนจอมทรรศนะเกยวกบมนษยวา ถาหากจะปลอยใหมนษยเตบโตไปตามธรรมชาตโดยไมมการปลกฝงอบรมหรอเปลยนแปลงแลวมนษยจะประสบแตความทกขยากไมมทสนสด ฉะนน จงตองมการฝกฝนอบรมสงสอนมนษยใหยดมนในหล ซงหมายถงจารตประเพณทพงปฏบตในสงคมจนสมยโบราณ

อทธพลของลทธซนจอทมตอสงคมจน 1. ดานครอบครว ลทธซนจอสอนใหบคคลเปนสมาชกทดของครอบครว เปนบตรทดของบดามารดา และเปนบดามารดาทดของบตร2. ดานการศกษา ลทธซนจอสนบสนนใหมการจดการศกษาอยางมระเบยบแบบแผนและถกตองตามขนบธรรมเนยมประเพณ3. ดานการปกครอง ลทธซนจอสนบสนนใหอำานาจการปกครองอยท

ศนยกลาง ใหผปกครองมอำานาจโดยเดดขาดผเดยว

ฮนเฟ - ผทมชอเสยงในคณะนตนยม

ระบบฟาเจยหรอนตนยม ประวตความเปนมาและตนกำาเนดของระบบฟาเจย พวกฟาเจยหรอคณะนตนยมเปนพวกทรวมสงละอนพนละนอยจากหลกปรชญาตางๆ โดยมงทจะทำาใหสงคมและการเมองบรรลถงความสงบได ผทมชอเสยงในคณะนตนยมคนหนงคอ ฮนเฟ ฮนเฟมความคดตรงขามกบเมงจอ คอ เขาเชอวามนษยทกคนเกดมาเลวโดยธรรมชาต ดงนนจำาเปนตองมกฏหมายบงคบปกครอง ฮนเฟตำาหนปรชญาของขงจอในขอทเกยวกบคณธรรมทงหลายวาเปนสงจอมปลอม และการยอนรำาลกดตวอยางสมยทผานมาแลวเปนความคดทลาหลง เพราะเวลาเปลยนไป ความตองการกเปลยนตามไปดวย ไมมสถาบนใหนทจะมหลกเพยงหลกเดยวคงอยได คาของสงคมยอมเปลยนไปตามกาลเวลา

แนวคดและหลกคำาสอนลทธนเชอวากฏหมายเปนสงจำาเปน กฏหมายควรเปนกฏหมายทเทยงธรรมและควรใชปฏบตกบทกคนไมวาเจาหรอไพร กฏหมายควรเขยนใหชดเจน เพอใหคนเขาใจวาควรทำาสงใดหรอหลกเลยงสงใด ผฝาฝนกฏ

หมายกควรไดรบการลงโทษอยางรนแรง อทธพลของระบบฟาเจยทมตอสงคมจน ระบบฟาเจยกำาหนดและควบคมสงคมใหเปนระเบยบเรยบรอย โดยมครอบครวเปนศนยกลาง ฝกใหสมาชกในครอบครวรจกรบผดชอบตอกนกอนสงอน ประชาชนทกคนควรเปนประชาชนทดในยามสงบ และเปนทหารทดในยามมศกสงคราม ปรชญาการปกครองของพวกนกนตนยมไดทงรองรอยแหงความเจรญไวใหแกจนในราชวงศตอไป จนภายใตระบบคอมมวนสตยงคงมปรชญานตนยมแฝงอย

ฝาหลน-ธรรมจกร สญลกษณของ "ฝาหลนกง"

ลทธฝาหลนกงประวตความเปนมาของลทธฝาหลนกงในประเทศจนไมยอมรบลทธน เจาลทธคอ นายหลหงจอ ซงแตเดมฝาหลนกงเปนสำานกดานพลงลมปราณ นายหลหงจอไดนำาเอาทามวยไทเกกผสมทามวยสำานกตางๆ ทารำาไทยผสานกนเปนทาเฉพาะของการฝก "พลงศกยภาพ" และนำาเอาคำาศพทของศาสนาพทธ เตา และครสต มาผสมกนจนเกดเปนคำาศพทเฉพาะของฝาหลนกง สรางความเชอถอใหแกผฝกฝาหลนกงเปนจำานวนมาก เมอมคนนบถอมาก นายหลหงจอไดใชผทฝกฝาหลนกงเปนเครองประทวงกอกวนรฐบาลจน ในชวงแรกรฐบาลยอมรบใหฝาหลนกงเปนการฝกเพอสขภาพและสงเสรม แตเมอฝาหลนกงเรมมการเคลอนไหวกอกวนรฐบาลขน รฐบาลจนจงเรมทำาการปราบปรามฝาหลนกง เมอรฐบาลจนทำาการปราบปรามจรง นายหลหงจอจง

อพยพหนไปอเมรกาแตยงคงกอกวนรฐบาลจนอยโดยผานอปกรณสอสารซงรฐบาลจนกทำาการปราบปรามไดอยางไมเตมท

แนวคดและหลกคำาสอนของฝาหลนกงหลกธรรมของฝาหลนกงผนำาพดแนวคดบางประการมาจากศาสนาอน สรางตนเองใหเปนเทพเจาหยงรและสรางทฤษฎโลกยคสดทายใหประชาชนหวาดกลวและปฏเสธวทยาศาสตร โลกเปรยบเสมอนททงขยะจกรวาล มนษยทอยบนโลกเปนเหมอนขยะทตกลงมาจากสวรรคทไมตองการแลว ฝาหลนกงโดยหลหงจอเทานน สามารถจะนำาพวกผฝกฝาหลนกงกลบขนสสวรรคได และการทหลหงจอจะยอมพาขนสวรรคนน จะตองฝกฝาหลนกงอยางเครงครดละทงความเชอและศาสนาอน แลวเชอในฝาหลนกงเทานน