การเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคาดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตร

และวธจดศนยถวง กรณศกษาโรงงานผลตอาหารและเครองดม The Location Selection of Distribution Center by Applying Mathematical

Model and Center of Gravity Method : The Food and Beverage Manufacturing Case Study

ธนกร ววฒนากรวงศ วงศธร เอฟวา

โครงงานวศวกรรมนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

วศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาวศวกรรมการจดการและโลจสตกส วทยาลยนวตกรรมดานเทคโนโลยและวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปการศกษา 2561

The Location Selection of Distribution Center by Applying Mathematical

Model and Center of Gravity Method : The Food and Beverage Manufacturing Case Study

Thanakorn Wiwatanakornwong Whongsathon Efwa

A Project Submitted in Partial Fulfillment of Requirements for the

Management and Logistics Engineering College of Innovative Technology and Engineering

Dhurakij Pundit University 2018

การเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคาดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตร

และวธจดศนยถวง กรณศกษาโรงงานผลตอาหารและเครองดม

ธนกร ววฒนากรวงศ

วงศธร เอฟวา

โครงงานวศวกรรมนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร วศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาวศวกรรมการจดการและโลจสตกส

วทยาลยนวตกรรมดานเทคโนโลยและวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

ปการศกษา 2561

The Location Selection of Distribution Center by Applying Mathematical Model and Center of Gravity Method : Food and Beverage

Manufacturing Case Study

Thanakorn Wiwatanakornwong Whongsathon Efwa

A Project Submitted in Partial Fulfillment of Requirements

For the Management and Logistics Engineering

College of Innovative Technology and Engineering

Dhurakij pundit University 2018

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย…………………………………………………………………. ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ………………………………………………………………. ง กตตกรรมประกาศ………………………………………………………………….. จ สารบญตาราง………………………………………………………………………. ซ สารบญรปภาพ……………………………………………………………………... ฌ บทท

1. บทน า……………………………………………………………………….. 1.1 ความเปนมาและทมาของปญหา………………………………………. 1 1.2 วตถประสงค…………………………………………………………… 6 1.3 ขอบเขตการศกษา……………………………………………………… 6 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ……………………………………………. 7 1.5 ขนตอนการด าเนนงานวจย……………………………………………. 7 1.6 แผนการด าเนนงาน……………………………………………………. 8 2. ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ……………………………………………… 2.1 ความส าคญของการจดการโลจสตกส……………………………….... 9 2.2 บทบาทของโลจสตกส……………………………………………….. 10 2.3 ทฤษฎเกยวกบคลงสนคา……………………………………………... 11 2.4 ความหมายและความส าคญในการเลอกท าเลทตงคลงสนคา………..... 16 2.5 ปจจยการขนสง……………………………………………………….. 25 2.6 การเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการดวยวธการหาค าตอบทด

ทสด…………………………………………………………………… 31

2.7 วธหาจดศนยถวง (Center of Gravity Method : COG)………………… 43

สารบญ (ตอ)

บทท หนา 2.8 ระบบพกดภมศาสตรประเทศไทย (Geographic coordinate systems).... 45 2.9 ผงเมอง และแบงโซนสพนททดน……………………….…………..... 48 2.10 งานวจยทเกยวของ……………………………………………………. 52

3. วธด าเนนงานวจย…………………………………………………………... 3.1 ศกษาสภาพทวไปและเกบรวบรวมขอมลการขนสงปจจบนขอบรษท... 57 3.2 สรางแบบจ าลองเชงคณตศาสตรในการหาท าเลทตงของศนยกระจา

สนคา………………………………………………………………….

65 3.3 ศกษาทฤษฎจดศนยถวงในการหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคา…... 68 4. ผลการด าเนนงานวจย……………………………………………………...

4.1 ประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบปญหาบรษทกรณศกษา....... 70 4.2 การประมวลผลโดยแบบจ าลองเชงคณตศาสตร……………………… 79 4.3 ประยกตใชวธจดศนยถวงกบปญหาบรษทกรณศกษา………………... 83 4.4 เปรยบเทยบผลลพธระหวางวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธ

จดศนยถวง……………………………………………………………

85 4.5 เปรยบเทยบตนทนกอน-หลงการวจย………………………………… 90

5. สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ…………………………………………. 5.1 สรปผลการวจย………………………………………………………. 91 5.2 ขอเสนอแนะ………………………………………………………… 94 บรรณานกรม………………………………………………………………… 96 ภาคผนวก……………………………………………………………………. 100 ประวตผเขยน………………………………………………………………... 107

ซ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1.1 ตนทนคาขนสง พ.ศ.2560……………………………………………. 5 1.2 แผนการด าเนนงานวจย……………………………………………… 8 3.1 ประเภทของรถบรรทกและปรมาณในการบรรทก…………………... 57 3.2 ปรมาณความตองการของลกคาระหวางป พ .ศ. 2558-2560…………... 58 3.3 ปรมาณความตองการของลกคาเฉลย 3 ป พ.ศ 2558-2560…………… 59 3.4 ราคาคาเชาคลงสนคาของแตละจงหวด………………….…………… 59

3.5 ราคาคาเชาคลงสนคาในการสรางศนยกระจายสนคา…………...…… 60 3.6 ระยะทางจากพนทสรางศนยกระจายสนคาไปยงตวแทนจ าหนายใน

ภาคเหนอ…………………………………………………………….

62 3.7 อตราการสนเปลองน ามนของรถบรรทกแตละประเภท…………...… 63 3.8 ตนทนคาขนสง ( บาท / กลอง ) ………………….…………………. 64 3.9 พกดทตงของตวแทนจ าหนายในแตละจงหวด………………….…... 65 4.1 จงหวดทสามารถสรางศนยกระจายสนคาไดในภาคเหนอ………….. 71 4.2 ลกคาในภาคเหนอ………………….………………….……………. 71 4.3 คาขนสงจากศนยกระจายสนคา (บาท/กลอง) ………………….…… 72 4.4 ปรมาณความตองการของลกคา………………….………………….. 73 4.5 คาเชาคลงสนคาและคาบรหารแตละจงหวด………………….……... 73 4.6 ขอมลพกดละตจด ลองจจดและปรมาณความตองการเฉลย 3 ป…….. 83 4.7 ตนทนคาขนสงจากศนยกระจายสนคาสนคาจงหวดเชยงใหม………. 87 4.8 ตนทนคาขนสงจากศนยกระจายสนคาจงหวดล าปาง……………….. 88 4.9 ตนทนคาขนสงจากโรงงานจงหวดขอนแกนไปยงศนยกระจายสนคา.. 89 4.10 ตนทนคาขนสงรวมเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหม

และจงหวดล าปาง………………….…………………..……………

89 4.11 เปรยบเทยบตนทนกอน-หลงการวจย………………….……...…… 90

ฌ

สารบญภาพ ภาพท หนา 1.1 โครงสรางตนทนโลจสตกสในชวงป 2550-2558………………………. 1 1.2 สดสวนยอดขายของสนคาแตละประเภท………………………………. 3 1.3 สดสวนยอดขายผลตภณฑ……………………………………………… 3 1.4 รปแบบการกระจายสนคาของบรษท…………………………………… 4 1.5 รปแบบการกระจายสนคาเมอมศนยกระจายสนคา……………………... 5 2.1 ตวอยางคลงสนคาและกจกรรมในคลงสนคา……………………...……. 12 2.2 ตวอยางศนยกระจายสนคา…………………………………………….... 15

2.3 ฟงกของระยะทาง……………………………………………………..... 34 2.4 เครอขายหวงโซอปทาน……………………………………………….... 43 2.5 เทคนคการหาภาระงานรวมกบระยะทาง (Load-distance Technique) …. 44 2.6 ละตจดและลองจจด…………………………………………………….. 48 2.7 ผงเมอง และแบงโซนสพนททดน………………………………………. 49 3.1 ขนตอนการด าเนนงาน………………………………………………….. 56 3.2 รปแบบการขนสงของบรษทกรณศกษา………………………………… 57 4.1 การตงคา ijC ……………………………………………………….…… 75 4.2 การตงคา jD …………………………………………………………..... 75 4.3 การตงคา iS ………………………………………………………….... 76 4.4 การตงคา iF ……………………………………………………….…... 76 4.5 การตงตา iX ……………………………………………………….…... 77 4.6 การตงคา ijY ……………………………………………………….…… 77 4.7 การตงคา Target Cell…………………………………………………… 78 4.8 การตงคา Solver Parameters…………………………………………… 79 4.9 ผลจาก Excel Solver……………………………………………………. 80 4.10 ผลลพธคา iX จากการประมวลผล…………………………………… 80 4.11 ผลลพธคา ijY จากการประมวลผล……………………………………. 81 4.12 การประมวลผลโดยโปรแกรม Excel Solver………………………….. 82

ญ

สารบญภาพ (ตอ) ภาพท หนา 4.13 พนทตงอ าเภอแจหม จงหวดล าปาง…………………………………… 85 5.1 รปแบบการกระจายสนคากอนการวจย………………………………… 93 5.2 รปแบบการกระจายสนคาหลงการวจย…………………………………. 94

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำ และควำมส ำคญของปญหำ การบรหารจดการระบบโลจสตกสไปสในระดบมาตรฐานสากล (World Class Logistics) นนมปจจยทส าคญ 6 ประการ คอ ศลกากร โครงสรางพนฐานดานขนสง และเทคโนโลยสารสนเทศ การเตรยมการขนสงระหวางประเทศ สมรรถนะผใหบรการโลจสตกสทงภาครฐ และธรกจ ระบบตดตาม และตรวจสอบสนคา และความตรงตอเวลาของการบรการ ประเทศไทยถกจดอนดบอยในระดบโลกทสาม (The Third World Logistics) การทประเทศไทยไมสามารถพฒนาไปสในระดบมาตรฐานสากลไดนน เหนไดจากการทประเทศไทยมตนทนดานโลจสตกสสงขนในทกๆไป ซงในป 2558 ประเทศไทยมตนทนโลจสตกสสงถงรอยละ 14% ตอ GDP ซงประมาณ 37.4% เปนตนทนในการจดเกบสนคาและอกประมาณ 53.5% เปนตนทนทเกดจากการขนสง โดยในป 2558 ตนทนคาขนสงสนคามมลคาถง 1,024.2 พนลานบาท เพมขนจากเดม 994.4 พนลานบาท ในป 2557 หรอคดเปนอตราการขยายตวรอยละ 2.9 (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2559) แสดงดงภาพท 1.1

ภำพท 1.1 โครงสรางตนทนโลจสตกสในชวงป 2550-2558

2

จากภาพท 1.1 จะเหนไดวาตนทนคาขนสงสนคามสดสวนสงขนในทก ๆ ปซงเหตผลส าคญทท าใหตนทนดงกลาวสง เกดจากการทผผลตตองขนสงสนคาไปใหกบลกคาในตางจงหวด โดยไมมศนยกระจายสนคาตามจงหวดทเปนศนยกลางการขนสง (Distribution Center) ท าใหตองขนสงรถเทยวเปลากลบ (Back Haul) หรอสนคาสงมอบไมเตมคนรถ ซงการจะแกปญหาดงกลาวจะตองมศนยกระจายสนคาทมประสทธภาพ ซงจะมโครงขายการกระจายสนคา ท าหนาทในการรวบรวมสนคาใหเตมคนรถหรอจดพาหนะใหเหมาะสมกบจ านวน และสอดคลองกบสถานทสงมอบสนคา อกทงยงมเครอขายในการรวบรวมสนคาหรอเปลยนรปแบบประเภทการขนสง ศนยกระจายสนคา (Distribution Center) หรอทมกเรยกทบศพทวา DC เปนสวนหนงทอยในกจกรรมของโลจสตกส โดยเปนกลไกทกอใหเกดการขบเคลอนหรอเคลอนยายสนคาไปสลกคาภายใตเงอนไขของเวลา และตนทนทสามารถแขงขนไดอยางมประสทธภาพ โดยความหมายของศนยกระจายสนคาเปนหนวยของโลจสตกสในการท าหนาททางธรกรรมรบชวงสงสนคาส าเรจรป (Finish Goods) เพอใหมการสงมอบไปสลกคา โดยสนคาทถกตองในเวลาทถกตองไปสลกคาตรงตามสถานทซงก าหนดไวชดเจน และสงมอบตรงตามเวลาทตองการ การเลอกท าเลทตงศนยกระจายสนคามความส าคญตอความส าเรจขององคการธรกจ กลาวคอหากเลอกท าเลทไมเหมาะสมจะท าใหธรกจประสบปญหาอน ๆตามมา เชน คาใชจายในการขนสงสง ใชระยะเวลาในการขนสง (Lead time) เปนเวลานาน สนคาไมเพยงพอตอความตองการของลกคา โดยทวไปลกษณะของท าเลจะไมมลกษณะใดทดกวากนอยางชดเจน แตจะเกดจากการพจารณาลกษณะดของแตละท าเลน ามาประกอบกน เพอการตดสนใจเลอกทตงศนยกระจายสนคาทอาจกอใหเกดปญหาในอนาคตใหนอยทสดการเลอกท าเลทตงศนยกระจายสนคา โดยทวไปมกจะพยายามหาแหลงหรอท าเลทตงทท าใหตนทนรวมของการขนสงทต าทสดเทาทจะเปนไปได ดงนนการพจารณาเลอกท าเลจงตองค านงถงปจจยตางๆหลายประการเพราะการเลอกท าเลทตงมความส าคญตอการด าเนนงานของศนยกระจายสนคา เชน ความตองการของลกคา ระยะทางในการเดนทาง เวลาในการด าเนนงาน เปนตน บรษทกรณศกษาเปนบรษทผลต และจดจ าหนายเครองดม และอาหาร ผลตภณฑแตละชนดสรางรายไดใหกบบรษทแตกตางกนซงแสดงใหเหนดงภาพท 1.2

3

ภำพท 1.2 สดสวนยอดขายของสนคาแตละประเภท

ทมำ: ยอดขายเฉลยสนคาแตละประเภทระหวางป พ.ศ.2558-2560 ของบรษทกรณศกษา จากภาพท 1.2 แสดงใหเหนวาสนคาทมยอดขายสงทสด และสรางรายไดหลกใหกบบรษท คอ ผลตภณฑ A คดเปน 55% ของยอดขายสนคาทงหมด ผลตภณฑ A สามารถจ าแนกไดหลายประเภท ซงยอดขายของแตละประเภทสามารถจ าแนกไดดงภาพท 1.3

ภำพท 1.3 สดสวนยอดขายผลตภณฑ A

ทมำ: ยอดขายเฉลยแตละประเภทของผลตภณฑ A ระหวางป พ.ศ.2558-2560 ของบรษทกรณศกษา

55%

5%

23%

17%

สด สวนยอดขำยของ สน ค ำบ รษ ทกรณ ศ ก ษำ

A B C อนๆ

54%15%

9%

7%

5%3% 7%

สด สวนยอดขำยผลตภณฑ A บรษทกรณ ศกษำ

A1 A2 A3 A4 A5 A6 อนๆ

4

จากภาพท 1.3 แสดงใหเหนวาผลตภณฑ A ประเภท A1 มยอดขายสงทสดของผลตภณฑ A ทกชนด คดเปน 54% ของยอดขายผลตภณฑ A ทงหมด ปจจบนบรษทกรณศกษามโรงงานผลตผลตภณฑ A1 เพอรองรบความตองการของลกคาในภาคเหนอจ านวน 1 โรงงาน คอ โรงงานขอนแกน โดยรปแบบการขนสงของบรษทไดกระจายสนคาใหกบลกคาทง 9 จงหวดในภาคเหนอ ดงภาพท 1.4

ภำพท 1.4 รปแบบการกระจายสนคาของบรษท

จากภาพท 1.4 แสดงถงรปแบบการขนสงของบรษทซงพบวาการขนสงของบรษทกรณศกษามการขนสงจากโรงงานผลตไปยงลกคาแตละจงหวดโดยตรง ท าใหปจจบนมตนทนคาขนสงทสง เนองจากการขนสงไมสามารถขนสงดวยรถเทรลเลอรไดเพยงชนดเดยวเพราะขนอยกบปรมาณความตองการของลกคา แตขอก าหนดของบรษท คอ ตองสงสนคาเตมคนรถเทานน ท าใหบางครงตองใชรถบรรทกประเภท 6 ลอ และ 10 ลอ ซงมคาตนทนคาขนสงสงกวารถเทรลเลอร ผจดท าโครงงานจงตองการลดตนทนคาขนสงจากการลดระยะทางหรอจ านวนเทยวของรถ 6 ลอ และ 10 ลอ โดยการสรางศนยกระจายสนคาเพอเปลยนรปแบบการขนสงของบรษทแสดงดงรปท 1.5 และตารางท 1.1 แสดงตนทนคาขนสงของบรษทกรณศกษา พ.ศ.2560 ซงผจดท าโครงงานไดใชขอมลจากแผนกวเคราะหคาขนสงจากบรษทกรณศกษา

5

ภำพท 1.5 รปแบบการกระจายสนคาเมอมศนยกระจายสนคา ตำรำงท 1.1 ตนทนคาขนสง พ.ศ.2560

ลกคา ตนทนคาขนสง พ.ศ. 2560 (บาท)

รถ 6 ลอ รถ 10 ลอ เทรลเลอร ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงราย 3,130,841.5111 1,827,861.049 324,839.640 ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงใหม 4,212,945.160 2,326,902.930 421,686.697 ตวแทนจ าหนายจงหวดนาน 1,851,401.333 1,154,944.000 85,412.000 ตวแทนจ าหนายจงหวดพะเยา 1,116,235.573 737,808.217 51,259.420 ตวแทนจ าหนายจงหวดแพร 1,723,641.264 997,849.283 83,759.917 ตวแทนจ าหนายจงหวดแมฮองสอน 2,328,867.897 1,328,709.351 150,079.325 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าปาง 1,757,236.320 1,054,209.929 145,920.450 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าพน 1,987,611.160 1,102,101.210 146,558.535 ตวแทนจ าหนายจงหวดอตรดตถ 1,087,576.492 696,678.510 13,389.153 รวม 31,849,362.326

ส าหรบโครงงานฉบบนเปนการเปรยบเทยบผลลพธระหวางการใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตร (Mathematical model) และวธจดศนยถวง (Center of Gravity Method) เพอวเคราะหการเลอกทต งศนยกระจายสนคาในภาคเหนอส าหรบผลตภณฑ A ประเภท A1 ของบรษท

6

กรณศกษาเนองจากเปนสนคาทสรางรายไดหลกใหกบบรษท โดยการเพมศนยกระจายสนคาจากการมโรงงานผลตเพยงแหงเดยวเพอพจารณาเลอกท าเลทตงโดยน าปจจยดานตนทนคาขนสง คาเชาคลงสนคา ความตองการของลกคา พกดทตงของตวแทนจ าหนาย และพกดทตงศนยกระจายสนคาบรเวณพนทสเมดมะปรางมาพจารณารวมกนโดยใชเทคนคแบบจ าลองเชงคณตศาสตรรปแบบสมการเชงเสน (Linear Programing) ใชโปรแกรม Excel Solver ในการประมวลผลเปรยบเทยบกบวธจดศนยถวง เพอใหไดท าเลทตงทเหมาะสมทสดในการสรางศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ 1.2 วตถประสงค

1.2.1 เพอศกษาและก าหนดต าแหนงท าเลทตงทเหมาะสมส าหรบศนยกระจายสนคาในเขตภาคเหนอของบรษทกรณศกษาโดยใหมคาขนสงต าทสด

1.2.2 เพอเปรยบเทยบผลการเลอกท าเลทต งทเหมาะสมส าหรบศนยกระจายสนคาในเขตภาคเหนอของบรษทกรณศกษาดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธจดศนยถวง

1.3 ขอบเขตกำรด ำเนนโครงงำน

1.3.1 ใชขอมลความตองการของลกคาระหวางป พ.ศ.2558-2560 จากบรษทกรณศกษาในการวเคราะหขอมลเทานน

1.3.2 ใชขอมลราคาคาเชาคลงสนคา พ.ศ. 2559 จากบรษทกรณศกษาในการวเคราะหขอมลเทานน

1.3.3 ศกษาและวเคราะหขอมลโดยใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรและวธจดศนยถวงเทานน

1.3.4 พจารณาเลอกจงหวดทเหมาะสมในการสรางศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ 9 จงหวด เทานน ไดแก จงหวดเชยงราย เชยงใหม นาน พะเยา แพร แมฮองสอน ล าปาง ล าพน และอตรดตถโดยพจารณาจากคาขนสงทต าทสด

1.3.5 ก าหนดใหพนทสเมดมะปรางในแตละจงหวดเปนทตงศนยกระจายสนคาและปลายทางเปนลกคาในภาคเหนอ 9 จงหวดเทานน ไดแก จงหวดเชยงราย เชยงใหม นาน พะเยา แพร แมฮองสอน ล าปาง ล าพน และอตรดตถ

7

1.4 ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.4.1 บรษทกรณศกษาทราบถงต าแหนงในการจดตงศนยกระจายสนคาในเขตภาคเหนอทม

คาขนสงต าทสด อกทงยงเพมความสามารถในการตอบสนองความตองการของลกคาดานระดบการใหบรการ (Service Level) เนองจากระยะทางในการขนสงสนคาใหกบตวแทนจ าหนายลดลง

1.4.2 ไดผลการเปรยบเทยบท าเลทตงเหมาะสมส าหรบศนยกระจายสนคาในเขตภาคเหนอระหวางวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธจดศนยถวง

1.5 ขนตอนกำรด ำเนนโครงงำน

1.5.1 ศกษาสภาพทวไปและเกบรวบรวมขอมลการขนสงปจจบนของบรษทกรณศกษาในภาคเหนอ

1.5.2 ศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของ โดยศกษาเกยวกบทฤษฎการวเคราะหหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคามาเปนแนวทางการจดท าโครงงาน

1.5.3 สรางแบบจ าลองเชงคณตศาสตรและศกษาทฤษฎจดศนยถวงในการหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคา

1.5.4 ประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบปญหาบรษทกรณศกษา 1.5.5 ประยกตใชวธจดศนยถวงกบปญหาบรษทกรณศกษา 1.5.6 เปรยบเทยบผลลพธระหวางวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธจดศนยถวง 1.5.7 เปรยบเทยบตนทนคาขนสงกอน-หลงการท าโครงงาน 1.5.8 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

8

1.6 แผนกำรด ำเนนงำน

ตำรำงท 1.1 แผนการด าเนนโครงงาน

ขนตอนกำรด ำเนนงำน

ป 2561

ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. 1.ศกษาสภาพทวไปและเกบรวบรวมขอมลการขนสงปจจบนของบรษทกรณศกษาในภาคเหนอ

2.ศกษาทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

3.สรางแบบจ าลองเชงคณตศาสตรและศกษาทฤษฎจดศนยถวง

4.ประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบปญหาบรษทกรณศกษา

5.ประยกตใชวธจดศนยถวงกบปญหาบรษทกรณศกษา

6.เปรยบเทยบผลลพธระหวางวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธจดศนยถวง

7.เปรยบเทยบตนทนคาขนสงกอน-หลงการจดท าโครงงาน

8.สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

+

2.ศกษา

ทฤษฎ

และ

โครงงา

นทเกยวของ

+

+

บทท 2 ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาและท าการโครงงานน ผศกษามวตถประสงคหลกเพอศกษาถงปจจย และเครองมอทน ามาวเคราะหการเลอกท าเลทตงศนยกระจายสนคา การเลอกท าเลทตงนบวาเปนสงส าคญอยางยงส าหรบผประกอบการ เพราะท าเลทตงจะเปนตวก าหนดความไดเปรยบหรอเสยเปรยบคแขงในการทจะสนองความตองการของลกคาหรอการใกลกบแหลงตลาดยงในธรกจเกยวกบการใหบรการดาน Logistics ดวยแลวท าเลทตงเปนปจจยทส าคญมากตอการแขงขนทเขมขนกระบวนการในการตดสนใจเลอกท าเลทตงตลงสนคา มวตถประสงคเพอทจะสรรหา และเลอกท าเลทเหมาะสม เพอทจะท าการด าเนนงานอยางมประสทธภาพสงทสดโดยมทฤษฏ แนวความคด และงานวจยทเกยวของซงเปนพนฐานในการศกษา 2.1 ความสาคญของการจดการโลจสตกส (Stock and Lambert, 2001)ไดใหค าจ ากดความของการจดการโลจสตกส คอ “กระบวนการในการวางแผนด าเนนการควบคมประสทธภาพ และประสทธผลในการเคลอนยาย การจดเกบสนคาบรการสารสนเทศจากจดเรมตนไปยงจดทมการใชงาน โดยมเปาหมายทสอดคลองกบความตองการของผบรโภค” นอกจากนนตองพจารณาถงการจดการขนสดทายของการแปรสภาพหรอน าสนคากลบมาใช กลาวไดวาเปนกจกรรมทเกยวของกบการจดการชองทางการกระจายสนคา การจดการสนคาและวสดการกระจายวสดระบบการตอบสนองทรวดเรวรวมถงการจดการโซอปทานกจกรรมตาง ๆ ของการจดการโลจสตกสนนขนอยกบทรพยากรธรรมชาตทรพยากรมนษย การเงน และสารสนเทศ โลจสตกสจะเขามาสกระบวนการจดการตงแตโดยเรมจากกระบวนการจดหาวตถดบ การปฎบตงานระหวางการด าเนนการไปจนถงการผลตสนคาไดเสรจลง ดงนนตองมการเตรยมกรอบในการท างานดานโลจสตกสตงแตการวางแผน การปฎบตการและการควบคมการผลต ผลทไดของระบบโลจสตกสคอ ความไดเปรยบในเชงการแขงขน เวลา สถานท ซงจะกอใหเกดประสทธภาพในการจดสงสนคาไป

10

ยงลกคาและบรการดานอน ๆ นอกจากนโลจสตกสยงเปนการเพมอรรถประโยชน (Utility) 4 ประเภท ไดแก

1. อรรถประโยชนในดานรปลกษณ (From Utility) คอ กระบวนการในการเพมลกษณะของสนคาหรอบรการหรอการจดรปรางลกษณะของสนคาหรอบรการใหตรงกบความตองการของลกคา

2. อรรถประโยชนดานความเปนเจาของ (Possession Utility) คอคณคาทเพมเขาไปในสนคาหรอบรการเพอใหลกคาสามารถทจะมความเปนเจาของได

3. อรรถประโยชนในดานเวลา (Time Utility) คอคณคาทเพมใหกบสนคาเมอสนคานนไดรบความตองการจากลกคาในเวลาทลกคาตองการ

4. อรรถประโยชนดานสถานท (Place Utility) คอการมสนคาหรอบรการในสถานททลกคาตองการ

2.2 บทบาทของโลจสตกส (Bowersox and Closs, 1996) กลาวไววา โลจสตกสคอกจกรรมหนงในโลกทไมเคยหยดนงสามารถเกดขนตลอดเวลาทวท งโลกภายใน 24ชวโมงของทกวนและตลอด 7วนใน 52 สปดาห โลจสตกสเปนกจกรรมสวนเลก ๆ ในการปฎบตการทางธรกจทมความซบซอนและเกยวโยงกนทางภมศาสตรซงเกยวพนกบวธการทจะไดมาซงสนคาและบรการเมอลกคาเกดความตองการสนคาในทกททกเวลา (ค านาย, 2556) ไดกลาวถงความสมพนธระหวางการขนสงทางโลจสตกสและการตลาดวาการขนสงเปนตวเชอมระหวางขนตอนตาง ๆ ทเกดขนในกระบวนการโลจสตกสซงจะอ านวยประโยชนในการเคลอนยายสนคาและสรางมลคาเพมใหแกลกคาเมอสนคามาถงจดหมายตรงเวลาและสนคามปรมาณและคณภาพตรงตามทก าหนด ดงนนการขนสงจงเปนหนงในปจจยทจะชวยสรางความพอใจใหลกคาและเปนองคประกอบทส าคญในแนวคดการตลาด นอกจากนการเพมอรรถประโยชนดานสถานทและเวลาถอวาเปนอกปจจยทกอใหเกดความส าเรจในการด าเนนธรกจปรมาณการขนสงและตนทนการขนสงจงมผลตอการตดสนใจทางธรกจในดานขอบเขตและความสามารถในการแขงขนทางการตลาดและการเลอกท าเลทตงของโรงงาน เปนตน นอกจากนนการขนสงยงเปนหนงในตนทนโลจสตกสและเปนสดสวนทมความส าคญเปนอยางมากตอการก าหนดราคาสนคาโดยทวไปการจดการขนสงทมประสทธภาพจะมความส าคญมากส าหรบกจการเนองจากการขนสงขาเขาและขาออกลวนสงผลตอตนทนทส าคญของการขนสงสนคา

11

2.2.1 กจกรรมทส าคญของโลจสตกส 1. Order management/Customer service คอ การจดการการรบหรอสงสนคา และ การบรการลกคา 2. Packaging คอ การคดเลอกบรรจภณฑเพอมาใชบรรจสนคา 3. Material handling คอ การขนถายวสดภายในโรงงาน หรอ ในคลงสนคา 4. Transportations/Mode of transportations (Domestic & International) คอ การขนสง

สนคาระหวางสถานทตาง ๆ ทงในและตางประเทศ 5. Warehouse management (Layout, locations, control technology/Equipment, facility) คอ

การจดการคลงสนคา ไมวาจะเปนการวางผงสนคา หรอ สถานทตงคลงสนคา 6. Inventory control systems (Q’ty)/ Material management คอ ระบบในการบรหารสนคา

คงคลง เพอใหเกดการหมนเวยนหรอกระจายสนคาไดอยางมประสทธภาพ 7. Supplier management/Material management คอ การบรหารจดการผ ผลตว ตถดบใหเรา

(Supplier) เพอใหได วตถดบทมคณภาพ และ เพยงพอตอความตองการในเวลาทเหมาะสม

2.3 ทฤษฎเกยวกบคลงสนคา

2.3.1 ความหมายของคลงสนคา (พงษชย, 2556) หมายถง สงปลกสรางทมไวเพอใชในการการพกและเกบสนคาในปรมาณทมาก พนททไดวางแผนแลวเพอใหเกดประสทธภาพในการใชสอยและ การเคลอนยายสนคาและวตถดบ โดยคลงสนคาท าหนาทในการเกบสนคาระหวางกระบวนการ เคลอนยาย เพอสนบสนนการผลตและการกระจายสนคา ซงจะเกยวของกบการเคลอนยายสนคาหรอวตถดบการจดเกบโดยไมใหสนคาเสอมสภาพหรอแตกหกเสยหายคลงสนคาโดยทวไปจะท าหนาทจดเกบวตถดบหรอ สนคาส าเรจรป เปนหลก หรอบางครงอาจใชเกบงานระหวางการผลต ชนสวนหรอสนคากงส าเรจรปบาง ซงในการจดเกบสนคาหรอวตถดบจ าพวกน จ าเปนตองมการจดการทมประสทธภาพเพอใหเกดการท างานทมประสทธภาพสงสด จงเหนไดวาสนคามความส าคญตอกจกรรมหลกของธรกจเปนอยางมาก กจกรรมของคลงสนคาสวนใหญจะเกยวของกบการเคลอนยายสนคาหรอวตถดบ การจดเกบโดยไมใหสนคาเสอมสภาพหรอไมเกดความเสยหายตอสนคาหรอวตถดบทเกบอยภายในคลงสนคา ลกษณะทวไปของคลงสนคาคออาคารชนเดยวมพนทโลงกวางส าหรบเกบสนคา มประตขนาดใหญเพอสะดวกในการขนถายสนคา แสดงภาพท 2.1 ตวอยางคลงสนคา

12

ภาพท 2.1 ตวอยางคลงสนคาและกจกรรมในคลงสนคา

คลงสนคามวตถประสงคหลายๆ ดาน คอ เพอรกษาระดบสนคาคงคลงเพอสนบสนนระบบการผลตหรอการขาย เปนจดรวมผลตภณฑเพอด าเนนการจดสงสนคาเพอประโยชนในการรวบรวมสนคากอนจดสง หรอท าหนาทเปนศนยกระจายสนคาไดประโยชนของคลงสนคามมากมายสามารถสรปไดดงตอไปน

- เพอใหเกดประโยชนในเรองการขนสง - เพอใหเกดการประหยดในระบบการผลต (Production smoothing) - เพอใหเกดประโยชนในเรองของการสงซอในปรมาณมาก (Economies of scale) - เพอใชเปนแหลงของวตถดบ เพอรองรบตอความไมแนนอนของการซอวตถดบ - เพอใหเกดการบรการตนทนโลจสตกสทต า

2.3.2 การแบงประเภทของคลงสนคา คลงสนคาโดยทวไปจะท าหนาทจดเกบวตถดบ หรอ สนคาส าเรจรป เปนหลก หรอบางครงอาจใชเกบงานระหวางการผลต ชนสวนหรอสนคากงส าเรจรปบาง ซงในการจดเกบสนคาหรอวตถดบจ าพวกน จ าเปนตองมการจดการทมประสทธภาพเพอใหเกดการท างานทมประสทธภาพสงสด และไมเกดความเสยหายตอสนคาหรอวตถดบทเกบอยภายในคลงสนคา การแบงประเภทของคลงสนคาสามารถท าไดโดยแบงตามลกษณะธรกจ แบงประเภทของคลงสนคาตามลกษณะงานหรอแบงตามลกษณะสนคาทเกบรกษา ดงตอไปน

13

2.3.2.1 การแบงประเภทของคลงสนคาตามลกษณะธรกจ คลงสนคายงแบงออกได 2 ประเภทตามลกษณะธรกจคอ คลงสาธารณะ (Public warehouse) และ คลงเอกชน (Private warehouse)

คลงสาธารณะ (Public warehouse) คลงสาธารณะคอ คลงทเจาของธรกจเปดขนเพอรบเกบสนคาเปนหลก เปนโกดงสนคาแลวเกบคาเชาในการจดเกบสนคา เชน พวกคลงหองเยนตางๆ ทรบจดเกบปลาแชแขงทมากเมองนอกโดยทโรงงานแปรรปไมตองการลงทนสรางคลงหองเยนเปนของตวเอง กจะจดใหคลงหองเยนชวยจดเกบใหโดยคดคาจดเกบเปนตน ขอดของคลงสาธารณะ

1. มการใชประโยชนของเงนทนมากขน เนองจากคลงทสรางไดใหบรการแกลกคาหลายคน 2. มการใชประโยชนจากพนทไดดกวา เพราะมการใหบรการแกลกคาหลายคน 3. เปนการลดความเสยงจากการวางของคลงสนคา 4. มการใชประโยชนเชงคณตศาสตรมากกวา 5. มความยดหยนสง 6. มความรและความเชยวชาญในเรองการจดเกบและเคลอนยายมากกวา

ขอเสยคลงสาธารณะ 1. อาจมปญหาเรองการสอสาร เพราะระบบการสอสารอาจมความแตกตางกนมาก 2. อาจไมมบรการพเศษบางประเภท ซงเปนความตองการเฉพาะดานของตวสนคา 3. พนทอาจไมเพยงพอในบางชวงของความตองการ

คลงเอกชน (Private warehouse) คลงเอกชนคอ คลงโดยทวไปของบรษทซงบรษทหลายๆแหงไดสรางคลงในพนทของตวเองเชน คลงวตถดบ คลงสนคาส าเรจรป เปนตน และใชในการจดเกบวตถดบหรอสนคาส าเรจรปของบรษทเทานน ขอดคลงเอกชน

1. มการควบคมทท าไดงาย 2. มความยดหยนสง 3. มตนทนต ากวาในระยะยาว 4. มการใชแรงงานทมประสทธภาพสง

14

ขอเสยคลงเอกชน 1. ขาดความยดหยน 2. ขอจ ากดทางดานการเงน 3. ผลตอบแทนตอการลงทนต า

2.3.2.2 การแบงประเภทของคลงสนคาตามลกษณะงาน คลงสนคาชนดนมหนาทหลกในการเกบรกษาสนคาซงอาจจะอยในรปวตถดบหรอสนคาส าเรจรปเพอท าหนาทตอบสนองความตองการของฝายผลตหรอรานคาตามล าดบ ดงนนการจดการสนคาประเภทนจะเนนทการรกษาสภาพสนคาและการปองกนการสญหายของสนคาเปนส าคญ

ศนยกระจายสนคา (Distribution center) ศนยกระจายสนคาคอ คลงสนคาทท าหนาททงในฐานะเปนคลงสนคา (Warehouse) และเปนหนวยเชอมโยงระหวางผ ผลต (Manufacturer) กบผ ขายปลก (Retailers) จะเปนผ ใหบรการทางดานโลจสตกส (Logistics Provider) ในดานการจดเกบสนคาและการจดการขนสงสนคาส าเรจรปใหกบลกคาไดอยางทนเวลาและถกตองตรงตามความตองการ ศนยกระจายสนคาสวนใหญจะเปนผ ใหบรการภายนอก (Outsource) หรอ Third Party Logistics Service Providers (3PL) จะท าหนาทรบสนคาจากผผลตแตละรายมาเกบในคลงสนคาของตน โดยด าเนนการบรหารจดการในการควบคมปรมาณดานเทคโนโลยในการกระจายและจดสงสนคาแทนเจาของสนคาหรอผ ผลตสนคาโดยรบผดชอบงานขนสงจนสนคาไปสผรบ ประโยชนทเกดขนน คอ การลดคาใชจายในการขนสงของผผลตไปสผขายปลกหรอลกคาแตละราย ผผลตสามารถขนสงมาท DC เพยงแหงเดยว โดย DC จะท า การกระจายสนคาสผขายปลกตามความถทผขายปลกตองการท าใหไมจ าเปนตองมทเกบสนคาคงคลงจ านวนมากทผขายปลกอกตอไป คาใชจายสวนวสดคงคลงของรานขายปลกกลดลง ท าใหตนทนรวมสงผลใหมความไดเปรยบในดานการแขงขนทงดานราคาและความ รวดเรวในการบรการในปจจบนรานขายปลกหลายแหงจงสามารถรบประกนราคาต าสดแกผบรโภค แสดงภาพท 2.2 ตวอยางศนยกระจายสนคา

15

ภาพท 2.2 ตวอยางศนยกระจายสนคา

ศนยรวบรวมและกระจายสนคา (Cross Dock) ศนยรวบรวมและกระจายสนคาหมายถงคลงสนคาใชส าหรบในการรบสนคาและสงสนคาในเวลาเดยวกน หรอเปนคลงสนคาซงมการออกแบบเปนพเศษเพอใชในการขนถายจากพาหนะหนงไปสอกพาหนะหนงโดย Cross Dock สวนใหญแลวเหมาะจะเปนสถานทซงมลกษณะเปนศนยรวบรวมและกระจายสนคา ซงจะท าหนาทในการบรรจและคดแยกสนคาโดย Cross Dock จะท าหนาทเปนสถานเปลยนถายสนคาระหวางรปแบบการขนสง ซงอาจเปนจากซบพายเออรหลายรายแลวน ามาคดแยกรวมรวมบรรทกเพอจดสงใหลกคาแตละราย ซงจะจดสงตอใหลกคาซงสวนใหญจะเปนรานผขายปลก หรอรานสะดวกซอ ซงจะมความตองการสนคายอยทหลากหลาย Cross Dock จะมลกษณะคลายคลงสนคาทม 2 ดาน โดยดานหนงส าหรบใชในการรบสนคาและอกดานหนงใชในการจดสงสนคา โดยสนคาทน าเขามาใน Cross Dock จะมกระบวนการคดแยก-บรรจและรวบรวมสนคา เพอจดสงไปใหกบผรบ ซงโดยปกตแลวน าสนคาเขามาเกบและจดสงมกจะด าเนนการใหเสรจสนภายใน 24 ชวโมง ภารกจส าคญของ Cross Dock จะเปนตวกลางในการรวบรวมสนคาใหสามารถจดสงไดเตมคนรถหรอใชพนทในคอนเทนเนอรใหไดเตมพกด โดย Cross Dock ซงอาจจะเรยกไดวา ศนยรวบรวมและกระจายสนคา สวนใหญแลวศนยรวบรวมและกระจายสนคาจะกระจายอยตามภาค หรอจงหวด ซงเปนศนยกลางของการขนสง จงมสวนชวยแกปญหารถบรรทกทไมมสนคาในเทยวกลบ ซงเปนปญหาส าคญของการขนสงทางถนนในประเทศไทย ทงน Cross Dock อาจจะท าหนาทเปน ICD (Inland Container Depot)

16

โดยสามารถเชอมโยงการขนสงในรปแบบตางๆ ไมวาจะเปนการขนสงทางรถไฟ ทางรถบรรทก หรอขนสงทางน าหรอทาเรอ-สนามบนซงแสดงใหเหนวา Cross Dock จะมบทบาทและเปนปจจยส าคญตอการสนบสนนรปแบบการขนสง ทเรยกวา Multimodal Transport

2.3.2.3 การแบงประเภทของคลงสนคาตามลกษณะสนคา คลงสนคาทวไปคลงสนคาทวไปท าหนาทเกบสนคาหลากหลายทไมตองการการรกษาดแลเปนพเศษ เชนสนคาอปโภคและเครองใชสอยทวไปเปนตน

คลงสนคาของสด คลงสนคาชนดนท าหนาทเกบสนคาทเปนของสดเชน อาหาร ผก ผลไม และ เครองดมเปนตน ซงสนคาเหลานตองการการรกษาดแลเปนพเศษดวยการควบคมอณหภมใหอยในระดบทเหมาะสมเพอรกษาความสดใหมของสนคา

คลงสนคาอนตราย คลงสนคาชนดนท าหนาทเกบสนคาทเปนอนตราย เชน สารพษ สารเคม เชอเพลง และวตถระเบด เปนตน สงทส าคญทสดของคลงสนคาอนตรายคอการจดการแยกประเภทของวตถอนตรายและการจดเกบใหเหมาะสมตามหลกการทางดานวทยาศาสตรของวตถนนๆ คลงสนคาชนดนจะตองมผ ควบคมดแลระบบบ าบดมลพษ ซงจะตองไดรบใบอนญาตโดยกรมโรงงานอตสาหกรรมกระทรวงอตสาหกรรม

คลงสนคาพเศษ (ควบคมอณหภมความชน) คลงสนคาพเศษมกจะเปนคลงสนคาทมขนาดเลก เพอใชเกบสนคาทมลคาสง ซงตองไดรบการควบคมอณหภมและความชนใหเหมาะสม เพอคงคณสมบตของสนคาไวใหมอายยนยาว ตวอยางสนคาไดแก ยา และเครองเวชภณฑตางๆ รวมถงสารเคมบางชนดดวยรายละเอยดเพมเตมส าหรบการดแลและการจดการคลง 2.4 ความหมายและความสาคญในการเลอกทาเลทตงคลงสนคา

2.4.1. ความหมายของการเลอกท าเลทตง (บญฑวรรณ, 2556) มนกวชาการชาวตางประเทศหลายทานไดใหความหมายของการเลอกท าเลทตงตวอยางเชน ไรด และซนเดอร (Ried& Sanders, 2002 หนา 258) กลาววา การเลอกท าเลทตงหมายถง การระบทตงทางภมศาสตรทดทสดส าหรบสถานประกอบการของบรษท ซงสอดคลองกบแนวคดของเมกกนสน ไบรด และเมกกนสน

17

(MegginsonByed&Megginson, 2003 หนา 282) ทไดเสนอแนะวา ท าเลทต งจะเกยวของกบปจจยทงหลายทงปวงทสงผลถงความแตกตางระหวางความส าเรจและความลมเหลวของธรกจ และวอนเดอรเรมส และไวท (Vonderembse& White, 2004 หนา 220) ชแนะวาท าเลทต ง หมายถง การก าหนดต าแหนงของสถานประกอบการโดยค านงถงลกคาสงอ านวยความสะดวกแหลงวตถดบและปจจยอนๆ ทสถานประกอบการนนๆ ตองมความเกยวของดวย จากความหมายทอางถงนน สรปไดวาการเลอกท าเลทตง หมายถงการเสาะแสวงหาแหลงทตงของสถานประกอบการโดยพจารณาทกปจจยทเกยวของเพอใหไดทตงทางภมศาสตรทดทสดส าหรบการด าเนนงานธรกจ ซงเปาหมายของการเลอกท าเลทตง อาจไมใชแหลงทดทสดแตเนองจากเงอนไขและขอจ ากดดานเวลาสงผลใหผประกอบการตองท าการตดสนใจในการเลอกท าเลนนๆ

2.4.2 ความส าคญในการเลอกท าเลทตงคลงสนคา ในการตดสนใจเลอกท าเลทเหมาะสมตองอาศยการตดสนใจเชงกลยทธ โดยการศกษาถงปจจยทเกยวของในการเลอกท าเลทตงคลงสนคา อาทเชน การขนสง แรงงาน พนทในการใหบรการ รวมถงสภาพแวดลอมของสถานท เนองจากท าเลทตงคลงสนคาทเหมาะสม จะมผลตอธรกจในระยะยาว และสรางความไดเปรยบในการแขงขนทางธรกจในการเลอกท าเลทตงคลงสนคานนมแนวทางในการวเคราะหอย 2 แนวทางดวยกนคอ แนวทางมหาภาค (Macro Approaches) และแนววเคราะหทางจลภาค (Micro Approaches) ดงทจะไดกลาวถงตอไปน

2.4.2.1 การเลอกท าเลทตงตามแนวมหาภาค (Macro Approaches) เปนการวเคราะหเพอเลอกท าเลทตงหรอพนทขนาดใหญ ในระดบประเทศหรอในระดบภมภาค โดยสวนใหญใชส าหรบในการเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคา อางองถงแนวทางของ Edgar M.Hoover ไดเสนอกลยทธการเลอกท าเลทตงคลงสนคาไว 3 ประเภทคอ

1) กลยทธท าเลทตงใกลตลาด (Market-Positioned Strategy) กลยทธนจะก าหนดใหตงคลงสนคาอยใกลกบลกคาล าดบสดทาย (Final Customer) ใหมากทสดซงจะท าใหสามมารถหบรการไดด ปจจยส าคญในการเลอกท าเลทตงคลงสนคาใหใกลลกคามหลายประการอาทเชน คาขนสง รอบเวลาการสงสนคา ความออนไหวของผลตภณฑ ขนาดของการสงสนคาความเพยงพอของพาหนะในพนท และระดบการใหบรการทลกคาตองการ

2) กลยทธท าเลทต งใกลแหลงผลต (Production-Positioned Strategy) กลยทธนก าหนดใหทตงคลงสนคาอยใกลกบแหลงวตถดบหรอโรงงานใหมากทสด ซงการตงคลงสนคาแบบนจะท าใหระดบการใหบรการลกคาต ากวาแบบแรกแตจะสามารถประหยดคาขนสงวตถดบเขาสโรงงาน ซงการประหยดในการขนสงสามารถเกดขนไดโดยรวบรวมการขนสงจากแหลงตางๆ โดยรถบรรทก

18

หรอตคอนเทนเนอร ปจจยส าคญในการเลอกท าเลทตงใกลแหลงผลตประกอบดวยหลายประการ เชน สภาพของวตถดบทเปนสวนของผลตภณฑ เปนตน

3) กลยทธท าเลทตงอยระหวาง (Intermediately-Positioned Strategy) กลยทธนจะก าหนดใหตงคลงสนคาอยตรงกลางระหวางแหลงผลตและตลาด ซงการตงคลงสนคาประเภทนจะท าใหระดบการใหบรการลกคาต ากวาแบบแรกแตจะสงกวาแบบทสอง ท าเลทตงประเภทนแหมาะส าหรบธรกจทตองการใหบรการลกคาอยในระดบสง และมโรงงานการผลตหลายแหง

2.4.2.2 การเลอกท าเลทตงส าหรบแนวทางจลภาค (Micro Approaches) เปนการเลอกท าเลทตงแบบเฉพาะเจาะจงจากพนทๆไดเลอกไวแลวสวนมากเหมาะส าหรบการเลอกทตงคลงสนคาซงมปจจยตางๆ ทตองพจารณาดงตอไปน

1) ส าหรบธรกจทตองการใชคลงสนคาเอกชน มปจจยทตองพจารณาคอ 1.1) คณภาพและความหลากหลายของยานพาหนะทใชในการขนสง 1.2) คณภาพและจ านวนของแรงงานและอตราคาจาง 1.3) คณภาพของเขตอตสาหกรรมทสงผลตอสงแวดลอมชมชน และ

สาธารณปโภค 1.4) เงนลงทน ตนทนกอสราง ศกยภาพในการขายพนทและสทธประโยชน

ทางภาษ 2) ส าหรบธรกจทตองการใชคลงสนคาสาธารณะ มปจจยทตองพจารณาคอ

2.1) ลกษณะและบรการของคลงสนคา 2.2) ความพอเพยงในการใหบรการในเรองการขนสง เชนยานพาหนะ

ระยะทางในการ ขนสง เปนตน 2.3) คณภาพของระบบสารสนเทศ เทคโนโลย และโทรคมมาคม 2.4) ประเภทของการรายงานสนคาคงคลงรวมถงความถในการายงาน

จากทกลาวมาท งหมดนนสรปไดวาในกระบวนการเลอกท าเลทต งน นมปจจยเขามาเกยวของมากมาย นอกจากนยงมปจจยอนทตองใหความสนใจเพมเตมดวยเชน ปจจยทางสงคม เศรษฐกจ และการเมอง

2.4.3 ปจจยการพจารณาการเลอกท าเลทตงคลงสนคา ในการตดสนใจเลอกท าเลทตงคลงสนคาคอนขางมกระบวนการทซบซอนและหลายขนตอน อาจมปจจยอนเขามามอทธพลตอการตดสนใจ อาทเชน ปจจยทางสมคม เศรษฐกจ การเมอง และนโยบายตางๆ ของรฐบาล เหลานเปนปจจยทจะชวยให

19

เกดการพฒนาการจดสงสนคาไปยงลกคาไดอยางเหมาะสม นอกจากนยงมปจจยเพมเตมอกหลายขอทเปนประโยชนตอการเลอกท าลเลทตงคลงสนคาใหไดการจดการคลงสนคาอยางมและสทธภาพ เชน ปจจยของขนาดคลงสนคา ผงของคลงสนคา จ านวนคลงสนคา เปนตน (ค านาย, 2556) ไดสรปไววาการเลอกท าเลทตงคลงสนคามปจจยทควรพจารณาในหลายปจจยประกอบกนมากกวาทจะมงเนนพจารณาแตเพยงปจจยเดยว เพราะวาตนทนทต าในทางหนงอาจจะไมไดท าใหตนทนรวมต าทสดกได ปจจยทจะใชพจจารณาควรเปนปจจยทมผลกระทบตอการด าเนนการธรกจ กลาวคอ ถาด าเนนกจการคลงสนคาชนสวนอเลกทรอนกส กควรจะอยในเขตนคมอตสาหกรรม เชนนคมอตสาหกรรมโรจนะ นคมอตสาหกรรมไฮเทค นคมอตสาหกรรมบางปะอน นคมอตสาหกรรมนวนคร เปนตน ซงเปนงานคลงสนคาเกยกวบอตสาหกรรมนนหนกและเบา การบรการซงรวมถงการคาปลก ศนยกระจายสนคา ศนยโลจสตกส การเลอกท าเลทตงคลงสนคาจะตองพจารณาถงปจจยตางๆ ซงจะมผลกระทบตอการด าเนนกจการคลงสนคาไมวาจะเปนทางตรงหรอทางออม ทงในระยะสนและระยะยาว ปจจยตาง ๆทตองค านงถงในการเลอกท าเลทตงคลงสนคา จะตองแยกพจารณาเปนลกษณะ คอ

1. ปจจยพจารณาในเชงคณภาพ 2. ปจจยพจารณาในเชงปรมาณ 3. การเลอกท าเลทตงในกระแสโลกาภวตน 4. การเลอกท าเลทตงระดบสากล

2.4.3.1 ปจจยพจารณาในเชงคณภาพ ปจจยพจารณาในเชงคณภาพในการเลอกท าเลทตงคลงสนคาหมายถงปจจยทไมอาจวดออกมาในรปของประมาณเปนตวเลขไดอยางชดเจน เปนปจจยทมมตวตน แตกมอทธพลอยางส าคญ โดยเฉพาะส าหรบรายไดของกจการ ปจจยพจารณาในเชงคณภาพมความส าคญตอการเปรยบเทยบล าเททตงหลายๆแหลง เมอพจารณาปจจยเหลานแลวกอาจชวยในการตดสนใจเลอกท าเททตงทเหมาะสมในขนตน แมจะเปนสงทวดไดยากและการเรยบเทยบกระท าไดไมคอยชดเจนนกกตาม ปจจยเชงคณภาพทกลาวถงน ไดแก 1) แหลงสนคา การประกอบกจการคลงสนคาเปนธรกจทเกยวของโดยตรงกบสนคาเจาของสนคาคอลกคาของคลงสนคาโดยสภาพของวงจรของสนคาแลว สนคามาจากผผลตผานคลงสนคาไปยงตลาดจ าหนาย เจาของสนคาคอผถอกรรมสทธในสนคานนจงไดแกผผลต และผ จ าหนายในขนตอนตางๆ เจาของสนคาเปนผจายบ าเหนจคาบรการใหแกคลงสนคา แหลงสนคาจงอาจเปนไดทงโรงงานผลตสนคา ทาเรอน าสนคาเขาตลาดจ าหนายสนคาและทาเรอสงออก การเดนทางของ

20

สนคาจากโรงงานผลตสนคา หรอจากทาเรอน าเขามายงคลงสนคา และจากคลงสนคาไปยงตลาดจ าหนาย หรอเพอสงออก ตองเสยคาขนสงซงเจาของสนคาเปนผจายคาใชจายในการขนสงทประหยดทสดเปนสงพงประสงคของเจาของสนคา ดงนนท าเลทตงคลงสนคาทพงประสงค คอต าแหนงทอยใกลกบแหลงสนคามากทสด ซงจะท าใหเจาของสนคาเสยคาใชจายในการขนสงนอยทสด และยงเปนการสะดวกแกคลงสนคาในการตดตอธรกจอกดวย แหลงสนคายอยมหลายแหง แตละแหงมปรมาณสนคาทใชบรการของคลงสนคาในปรมาณมากนอยตางกน ท าเลทตงคลงสนคาทเหมาะสมคออยในยานกลางเฉลยของแหลงสนคาทงปวงทเปนลกคา และเพงเลงแหลงทมปรมาณสนคามากๆเปนส าคญ โดยมเปาหมายวาใหมลกคามาใชบรการของคลงสนคามากทสด ซงจะเปนผลโดยตรงตอรายไดของกจการคลงสนคา 2) เสนทางคมนาคม ท าเลทตงคลงสนคาตองมเสนทางคมนาคมเขาถงได โดยสะดวกเสนทางคมนาคมเหลานนตองมสภาพด ใชไดทกฤดกาล ทกสภาพอากาศ เพราะการเดนทางของสนคาจากแหลงสนคามาสคลงสนคา และจากคลงสนคาไปสตลาด ตองกระท าไดอยางมประสทธภาพ คอความรวดเรว ในปรมาณมากดวยเพอคาขนสงทประหยด การขนสงสนคาอาจกระท าไดโดยทางถนน ทางรถไฟ ทางน า ทางอากาศหรอแมแตทางทอ การขนสงทางน าเสยคาใชจายนอยทสดและไดปรมาณมากทสด รองลงไปคอการขนสงทางรถไฟ แตการขนสงทางถนนโดยรถยนตบรรทกเปนการกระจายสนคาไดดทสด เพราะมเครอขายเชอมโยงถงกนไปทวประเทศ นบไดวาเปนเสนทางหลกส าหรบการขนสงสนคาภายในประเทศ สวนการขนสงสนคาทางอากาศนนแพงทสดและขนไดในปรมาณทจ ากด มขอดคอความรวดเรว การขนสงทางอากาศส าหรบสนคาทวไปยงไมเปนทนยม ดงนนส าหรบการขนสงสงทางอากาศและทางทอไมจ าเปนตองค านงถงหรอใหความส าคญในการเลอกท าเลทตงคลงสนคามากนก ท าเลทตงคลงสนคาทพงประสงคควรมเสนทางขนสงสามารถเขาถงไดหลายประเภทมากทสด อยางนอยควรจะมทางถนนเปนหลกเสรมดวยทางน าและทางรถไฟอยางใดอยางหนงหรอทงสองอยาง 3) แหลงแรงงาน การจดหาแรงงานทมคณภาพ และมจ านวนเพยงพอเปนปญหาส าคญของการประกอบธรกจ ท าเลทตงคลงสนคาควรอยใกลแหลงแรงงานทสามารถหาแรงงานทตองการไดงาย ทงในขนทจดตงใหม และเขยนในขนขยายกจการในอนาคตดวย 4) ทศนคตของชมชน ท าเลทต งของธรกจควรอยในสภาพแวดลอมของชมชนทมทศนคตทดตอธรกจประเภทนน เพอทจะไดรบการยอมรบและการสนบสนนจากชมชนทอยรอบขางท าเลทตงนน ถาชมชนเหนวากจการคลงสนคาเปนธรกจทมความชอบธรรม ไมเอารดเอาเปรยบ ชมชนกจะใหความนยมชมชอบ ใหความสนใจในการด าเนนงาน มการมาสมครเขาท างานมการตงรานคาขาย

21

ของใชทจ าเปนใหแกพนกงานของคลงสนคามการรวมมอในกจกรรมสาธารณะประโยชน กจการคลงสนคากสามารถจะด ารงอยไดอยางมนคง หากท าเลทตงคลงสนคาตงอยทามกลางชมชนทมทศนคตทไมดตอธรกจ โดยเหนไปวาคลงสนคาเปนธรกจทเอาเปรยบไมชอบธรรม ไมเกอกลตอประโยชนของชมชน กจะเกดความขดแยงระหวางคลงสนคากบชมชน และอาจไดรบการกลนแกลงนานาประการอนเปนความเสยหายแกการด าเนนธรกจกรณเชนนคลงสนคากอยไมได ดงนนในการเลอกท าเลทตงคลงสนคา จงควรค านงถงทศนคตของชมชนทอยรอบขางท าเลนนดวย 5) บรการสาธารณะ ท าเลทตงคลงสนคาควรอยใกลสงอ านวยความสะดวกในการบรการสาธารณะของรฐทจดใหแกสงคม เชนสถานต ารวจ สถานดบเพลง สถาบนการศกษาสถานพยาบาล เพอจะไดรบความสะดวกในการใชบรการเหลานน โดยคลงสนคาไมตองจดขนมาเอง ท าใหประหยดตนทนลงได 6) สงแวดลอม สงแวดลอมของธรกจทมความส าคญมากกคออากาศและน าทส าคญรองลงไปกคอ อณหภม แสง เสยงท าเลทตงคลงสนคาทเหมาะสมควรอยในท าเลทตงอากาศดมระบายน าสะดวกมอณหภมแสง เสยงพอเหมาะหากคลงสนคาตงอยในท าเลทมควนพษมน าเนาสงกลนเหมนคละคลงอณหภมสง อบแสง อบอากาศ เตมไปดวยเสยงอกทกครกโครมกจะมผลตอสภาพจตของคนงานและสงผลตอไปถงสภาพการท างานเมอจตใจไมแจมใสกอาจไมเตมใจท างานเมอสภาพของการท างานไมดผลงานกตกต าซงเปนผลเสยหายตอกจการทางธรกจเปนอยางยงฉะนนสงแวดลอมทดจงเปนปจจยส าคญอยางหนงทตองค านงถงในการพจารณาเลอกท าเลทตงคลงสนคา 7) โอกาสในอนาคต ชมชนตางๆ จะมความเจรญเตบโตขนเรอยๆ การเลอกท าเลทตงคลงสนคาตองค านงถงสถานททกจการสามารถจะขยายตวออกไปใหกวางขวางไดรวมทงการคบคงของการจราจร โอกาสทจะเพมจ านวนลกคามากขนเพมจ านวนสนคาทจะตองเกบรกษามากขนนนคอการเพมรายไดและเพมผลก าไรของกจการและจะตองเปนท าเลทจะมแหลงแรงงานมากขนตลอดจนบรการอน ๆ เพมขนในอนาคต คณภาพหรอมาตรฐานของการด ารงชวตปจจยนไมมความส าคญมากนกในตวของมนเองแตส าหรบธรกจทใชเทคโนโลยกาวหนาซงบคลากรตองเปนแรงงานทมการศกษาและความช านาญควรเลอกท าเลทตงอยในเขตเมองหลวงซงเปนแหลงผลตแรงงานทมฝมอโดยทวไปแลวท าเลทดของโรงงานควรมสงคมสงแวดลอมทดปลอดอาชญากรรมและโจรผรายสภาพแวดลอมทางทศนยภาพทสวยงาม มทพกผอนหยอนใจซงอาจจะไมใชยานธรกจกลางเมองใหญทแออดจนเกนไป

22

2.4.3.2 ปจจยพจารณาในเชงปรมาณปจจยพจารณาในเชงปรมาณหมายถงปจจยเกยวกบท าเลทต งทสามารถวดไดเปนตวเลขซงมกแสดงในรปของตวเงนทเรยกวาตนทนเปนปจจยทางเศรษฐกจนนกหมายถงการวเคราะหตนทนเปรยบเทยบระหวางท าเลทตงแตละแหงเพอหาท าเลทตงซงมตนทนต าทสดแลวน าเอาการวเคราะหปจจยเชงคณภาพทกลาวมาแลวเขามาเปนสวนประกอบเพอการเลอกท าเลทตงคลงสนคาทอ านวยประโยชนตอการด าเนนธรกจมากทสดการวเคราะหปจจยตนทนเกยวของกบท าเลทตงจะท าการวเคราะหตนทนทเกดจากสงตางๆ ดงตอไปน 1) ตนทนเกยวกบคาทดน ตนทนเกยวกบคาทดนตองพจารณาใหดเพราะการเลอกทดนตองพจารณาทางเขา-ออก คาทางดวน คาปรบทการท าถนนการตอตานจากชมชนมลภาวะการไดรบการสงเสรมการลงทนและปจจยอน ๆ ตองพจารณาในระยะยาวอยาพจารณาราคาทดนต าเพยงอยางเดยวราคาทดนในเมองใหญมกสงท าใหตองเสยเงนลงทนเปนตนทนคงทจ านวนมากฉะนนถามทางท าไดโดยไมเปนการเสยหายแกการพจารณาปจจยอนๆ มากนกควรเลอกท าเลทตงซงมราคาทดนต าซงตองเปนท าเลทอยไกลออกไปนอกเมองเวนแตทไดมการซอทดนไวแลวสมยทยงมราคาต าทางเลอกอกอยางหนงคอการเชากตองพจารณาระหวางการซอกบการเชาทดนอยางไหนทกอใหเกดตนทนต ากวากนในชวงเวลาทประมาณวาจะยงคงประกอบกจการอย ณ ท าเลทตงแหงนน 2) การกอสราง ท าเลทตงคลงสนคาแตละแหงยอมกอใหเกดคาใชจายในการกอสรางซงเปนตนทนคงทอกสวนหนงของกจการทแตกตางกนท าเลทตงทมระดบต าตองมการถมมากสภาพของดนทออนรบน าหนกไดในอตราต าตองเสยคาใชจายในการวางรากฐานสงท าเลทตงอยใกลแหงวสดกอสรางท าใหคากอสรางต ากวาท าเลทอยหางไกลทซงตองเพมคาขนสงในการน าวสดกอสรางจากแหลงผลตไปยงท าเลทตงอนเปนสถานทกอสรางฉะนนจงควรพจารณาเลอกท าเลทตงซงประหยดคาใชจายในการกอสรางมากทสดเทาทจะสามารถท าไดโดยเฉพาะลกษณะการออกแบบนอกจากนนตองค านงถงพระราชบญญตควบคมอาคารพระราชบญญตโรงงานจงตองพจารณาใหดเพราะการสรางโรงงานจะใชเงนทนสงถาใชเงนทนจากการกยมกตองจายคนเงนตนและดอกเบยทกงวด ซงกระทบตอกระแสเงนสดทใชทนหมนเวยนในกจการ 3) แรงงาน ในการด าเนนงานคลงสนคาจ าเปนตองใชแรงงานมากทงแรงงานทวไป ทไมตองมทกษะ ไปถงแรงงานทมความรความสามารถและมทกษะสง มทงแรงงานทใชก าลงกายและทใชก าลงสมอง ในการเลอกท าเลทตงจะตองค านงถงท าเลทสามารถจะหาคนงานไดงาย และมอตราคาจางถก การเลอกท าเลทตงคลงสนคาหางไกลตวเมองหรอชมชน จะตองเสยเงนทนในการจดการพาหนะรบสงคนงานหรออาจตองสรางทพกคนงานในบรเวณทตงคลงสนคาดวย การเลอกท าเลทตง

23

คลงสนคาตองค านงถงทงอตราคาแรงงานควบคไปกบการมจ านวนแรงงานทเพยงพอดวย ส าหรบอตราคาจางแรงงานยอมแตกตางกนออกไปแลว แตละทองถนตามอตราคาจางขนต าททางราชการก าหนดตามกฎหมายคมครองแรงงานซงแบงออกเปนเขตๆ ในอตราทไม เทากน โดยเฉพาะในเขตกรงเทพมหานครและจงหวดใกลเคยงมอตราสงกวาจงหวดทหางไกลออกไป เปนตน ส าหรบทต งคลงสนคานนมกจะหลกเลยงไมไดนกทจะตองเลอกท าเลทมโรงงานผลตสนคาและตลาดจ าหนายสนคาใหญๆ ซงมกจะอยในเขตทมอตราคาจางสงเสมอ การมแรงงานทมฝมอเพยงพอตอการวาจาง คนงานจะมความส าคญตอกจการประเภททเนนการใชแรงงานเปนอยางมาก นอกจากการมปรมาณแรงงานอยางเพยงพอแลว ยงตองพจารณาอตราคาจาง ระดบของการฝกอบรมทตองการคณภาพของคนงาน ทศนคตของคนงาน ตลอดจนสหภาพแรงงานประกอบดวย 4) วธการขนสงวตถดบและสนคาส าเรจรประบบโลจสตกสมการขนสงหลายรปแบบลวนเปนทางเลอกทางธรกจทงสนการขนสงทางเรอจะถกทสด ตอมาอาจจะเปนทางเสนทอทางรถไฟรถยนต ทางอากาศควรพจารณาเลอกทตงใหสอดคลองกบอตสาหกรรม เชนถาสงออกทตงบรเวณรมเกลาอาจจะใชวธการขนสงทางรถไฟ โดยผานลาดกระบงไปยงแหลมฉบง และสงลงเรอตอไป 5) ระยะทางระหวางโรงงานกบผขายหรอแหลงทรพยากรซงจะเกยวของกบคาขนสงเชนกนการปอนวตถดบเขาสกระบวนการผลตเปนเรองส าคญโดยเฉพาะวตถดบปรมาณมากมน าหนกสงเชน พชผลทางการเกษตรดงนนโรงงานน าตาลจงตงอยในจงหวดกาญจนบรทเปนแหลงปลกออย นอกจากนนคณภาพของวตถดบทขนอยกบระยะเวลาการน าสงจะท าใหธรกจตองตงโรงงานไวใกลแหลงวตถดบ ไดแก โรงงานน าปลาจะอยในแถบจงหวดทตดชายทะเล 6) ใกลกบสงอ านวยความสะดวก การผลตบางประเภทตองใชสงอ านวยความสะดวกรวมกบบรษทแม เพราะการลงทนในสงอ านวยความสะดวกมตนทนสงเกนกวาจะจดหาใชเองตามล าพงซงกรณนจะตองพฒนาระบบการตดตอสอสารและการประสานงานใหมประสทธภาพดวยจงจะสามารถเชอมโยงการด าเนนงานของโรงงานกบบรษทแมไดด เชนบรษทผลตน ามนเครองไทยลปเบสจะอยใกลโรงกลนน ามนของบรษทไทยออยลทเปนบรษทในเครอทนคมอตสาหกรรมแหลมฉบง จงหวดชลบร เพราะตองใชทอสงน ามนขนถายน ามนจากเรอเดนสมทรมาเขาสโรงงานรวมกน 7) ใกลลกคาและตลาดปจจยนส าคญทสดส าหรบการเลอกท าเลทต งธรกจบรการเพราะการอ านวยความสะดวกแกลกคายอมจะน ามาซงความพงพอใจของลกคาและสามารถเพมความถในการตดตอระหวางลกคายอมจะน ามาซงความพงพอใจของลกคา ธรกจการคาปลกเปนตวอยางทดในกรณนดงจะเหนไดจากการทหางสรรพสนคาทงหลายพยายามขยายสาขาใหกระจายอยางทวถงในหม

24

ลกคาเพอหวงยอดขายทเพมขนความใกลกบตลาดเปนปจจยทส าคญมากส าหรบการกระจายสนคาและธรกจคลงสนคาเพราะความใกลชดกบตลาดจะท าใหเวลาทใชในการขนสงลดลงและสนคาถงมอลกคาเรวขนซงมผลใหยอดขายเพมขน ระยะทางระหวางโรงงานกบลกคาหรอตลาดของผลตภณฑเปนปจจยทเกยวของโดยตรงกบคาขนสง ปจจยนจะมความส าคญมากถาผลตภณฑมขนาดใหญ หรอมน าหนกมาก และอตราคาขนสงไปสตลาดคอนขางสงในกรณเชนนนตองพยายามเลอกทตงทอยใกลลกคานอกจากนนควรหลกเลยงท าเลทตงของคแขงเปนสงทควรหลกเลยงเปนอยางมากถาเปนคแขงรายใหญ ซงเปนผน าในธรกจประเภทนนเพราะจะท าใหเราตองท างานหนกและใชความพยายามในการปฎบตงานมากกวาปกต บรการสาธารณปโภคของรฐ ท าเลทต งคลงสนคาควรอยในเขตทบรการสาธารณปโภคทองคกรของรฐเปนผจดใหเขาถงไดสะดวกเชนไฟฟาประปาและโทรศพท เปนตนแมจะตองเสยคาธรรมเนยมในการตดตงครงแรกเปนตนทนและเสยคาใชจายการลงทนทต ากวาการทคลงสนคาจะจดใหมบรการเหลานขนมาเอง 8) ภาษและอากรและการประกนภย เมอกจการคลงสนคาด าเนนธรกจมรายได มผลก าไรจะตองเสยภาษใหแกรฐบาลตามทกฎหมาย ก าหนด เชนภาษการคา ภาษบ ารงทองทและภาษรายได เปนตน ส าหรบภาษการคา และภาษเงนไดนนมอตราอยางเดยวกน ไมวาท าเลทตงจะอยแหงใดภายในประเทศ สวนภาษบ ารงทมอตราทแตกตางกนออกไปในแตละทองถนการเลอกท าเลทตง ซงมอตราภาษต ายอมเปนทางหนงในการลดตนทนภายในของกจการ ส าหรบการประกนภยมอตราเบยประกนทแตกตางกนแลวแตลกษณะของท าเลทตงนน จะมอตราความเสยงในการเกดวนาศภยมากนอยเพยงใด

2.4.3.3 การเลอกท าเลทตงในกระแสโลกาภวฒน การขนสงและการตดตอสอสารเกดขนไดอยางรวดเรวดวยเทคโนโลยอนทนสมย ท าใหโลกมขอบเขตแคบลงและสามารถรบรขาวสารกนไดงายดายยงขน ประกอบกบนโยบายคาระหวางประเทศทเปดเสรปราศจากก าแพงภาษน าเขาซงใชกดกนทางการคา ท าใหการเลอกท าเลทตงกวางไกลไปสระดบนานาชาตการเลอกท าเลทตงในตางประเทศน ามาซงประโยชนหลายประการเชนลดตนทนการผลตเนองจากคาแรงทต ากวาเพมความรสกยอมรบผลตภณฑของประเทศลกคาถาใชฐานการผลตในประเทศนนปจจยทใชพจารณาตดสนใจวาควรจะมท าเลทตงทใดมดงตอไปน 1) ผลตผลของแรงงานผลตผลของแรงงานเปนการวดตนทนตอหนวยทแทจรงจะไมค านงถงเฉพาะคาแรงทต ากวาเทานน แตจะพจารณาประสทธภาพของการท างานของแรงงานนนดวย

25

เพราะคนงานเหลานนมกจะผลตงานทดอยคณภาพ ตองเสยเวลาแกไขหรอท างานไดปรมาณนอยกวาทควรเปน จงตองคดใหรอบคอบกอนลงทนตงฐานการผลตทประเทศใด 2) อตราการแลกเปลยนเงนตรา ประเทศทขาดเสถยรภาพทางเศรษฐกจและการเมองยอมเสยงตอการมอตราการแลกเปลยนเงนตราทผนผวน ซงท าใหตนทนคาแรงงานเปลยนไปมผลกระทบใหผลก าไรหรอรายไดทแทจรงลดลงจากการขาดทนจากอตราการแลกเปลยนเงนตรา อนจะท าใหกจการเสยหายไดอยางมาก 3) ตนทน ตนทนทงทเปนตนทนทมองเหนสมผสได (Tangible Costs) และตนทนทมองไมเหน (Intangible Costs) รวมกนไดแก

3.1) ตนทนทมองเหน เชน คาสาธารณปโภค คาแรง คาวตถดบ ภาษ คาเสอม ราคากอสรางและส านกงาน คาขนสง

3.2) ตนทนทมองไมเหน เชน คาอบรมคนงาน สงอ านวยความสะดวกของชมชน ทศนคตของชมชนและคนงานเปนตน 4) ทศนคตของประชากรทศนคตของประชากรเปนความรสกไมชอบของคนในประเทศนนตอการทมชาวตางชาตเขามาลงทนในประเทศ ซงอาจเปนทางบวกเพราะมการวาจางแรงงานเพมขนหรออาจเปนทางลบเพราะโรงงานตางชาตมาแขงขนกบธรกจทองถนหรอสรางมลพษใหเปนอนตรายตอสงแวดลอม

4.1) การเลอกท าเลทต งระดบสากล ในกรณทตองขยายการลงทนไปยงประเทศอนๆ ซงมความเสยงสง ถาไมไดท าการศกษาปจจยทกอยางใหถถวน การลงทนอาจสญเปลาปจจยทมส าคญมดงน

4.2) ภาครฐ ระบบเศรษฐกจ และการเมอง 4.3) กฎหมาย และระเบยบขอบงคบ 4.4) สภาพแวดลอมและชมชน 4.5) การสงเสรมการลงทน

2.5 ปจจยการขนสง

2.5.1 ความหมายของการขนสง ค าวา “การขนสง (Transportation)” ความหมายโดยรวมหมายถง การเคลอนยายคน (People) สนคา(Goods) หรอบรการ (Services) จากต าแหนงหนงไปยงอกต าแหนง

26

ในกรณของการเคลอนยายคนนนจะเปนเรองของการขนสงผโดยสารเสยเปนสวนใหญ ในบรบทของหลกสตรการจดการการขนสงนจะเนนทการขนสงสนคาหรอบรการเปนส าคญ

2.5.2 เปาหมายของการจดการการขนสง 2.5.2.1 การจดการการขนสงมเปาหมายหลกหลายประการ เชน

1) เพอลดตนทน ถอเปนเปาหมายยอดนยมของการจดการดานโลจสตกสทกกจกรรม รวมทงการขนสงดวย ผประกอบการมกจะตงเปาหมายเปนอนดบแรกวาเมอมการจดการการขนสงทดจะตองชวยลดตนทนของธรกจลงได โดยอาจจะเปนคาน ามนเชอเพลง คาแรงงาน หรอคาบ ารงรกษารถบรรทก

2) เพอเพมประสทธภาพการท างาน บรษทขนสงอาจตงเปาหมายวาเมอมการจดการการขนสงทดดวยจ านวนทรพยากรทเทาเดม ประสทธภาพการท างานจะสงขน เชน จ านวนรถบรรทกและพนกงานเทาเดม แตสงสนคาใหลกคาไดมากขน เปนตน

3) เพอสรางความพงพอใจสงสดใหแกลกคา บรษทขนสงอาจตงเปาหมายวาเมอจดการการขนสงไดดขอต าหนตเตยนจากลกคาจะลดนอยลงจนหมดสนไป ท าใหลกคามความพอใจในบรการทไดรบและยงคงใชบรการของบรษทตอไปในภายภาคหนา

4) เพอลดระยะเวลา บรษทขนสงอาจตงเปาหมายวาเมอมการจดการการขนสงทดจะสามารถสงมอบสนคาใหแกลกคาไดรวดเรวขน โดยเฉพาะอยางยงรวดเรวกวาคแขง ผลตภณฑของตนกจะออกสตลาดไดเรวและแพรหลายมากกวาคแขงขน

5) เพอสรางรายไดเพม เปนไปไดเชนกนวาบรษทขนสงอาจจะตงเปาหมายวาเมอมการจดการการขนสงทดจะสามารถสรางรายไดเพมใหแกบรษท ไมวาจะเปนจากกลมลกคาเดมทยอมจายแพงขนเพอแลกกบบรการทรวดเรวขน พเศษขนหรอละเอยดถกตองมากขน หรอรายไดจากกลมลกคาใหมทเขามาใชบรการ

6) เพอเพมก าไร ไมบอยนกทเราจะไดยนวาบรษทขนสงลงทนปรบปรงระบบการจดการหรอลงทนในระบบการจดการใหมเพอตองการเพมผลก าไรของบรษท โดยมากจะมองวาก าไรเปนผลพลอยไดจากการทการจดการไปลดตนทนลง มมมองเพอหวงเพมก าไรเปนสงทาทายฝมอผบรหารมากกวา เพราะวาเปนการพจารณาสองทางไปพรอมๆ กน คอ สรางรายไดเพมและลดตนทน ซงไมใชเรองทจะท าไดงายๆ ส าหรบบรษทขนสงโดยทวไป

7) เพอเพมความปลอดภยในการท างาน อาจจะไมใชเปาหมายหลกส าหรบบรษทขนสงในการลงทนปรบปรงระบบการจดการการขนสง แตกมความส าคญไมนอย บรษทขนสงหลาย

27

แหงแสดงสถตของชวงเวลาตอเนองทไมมอบตเหตเกดขนใหพนกงานไดรบทราบโดยทวกนและพยายามกระตนใหพนกงานชวยกนรกษาสถตนนใหนานทสดเทาทจะเปนไปได

2.5.3 ความสมพนธระหวางการขนสงกบกจกรรมโลจสตกสอนๆ กระบวนการโลจสตกสครอบคลมกจกรรมหลายดานและเกยวของกบหลายฝายๆ ในโซอปทาน นบถอยหลงไปทผขายปจจยการผลต (Supplier) ผผลตสนคาหรอผใหบรการ การกระจายสนคา ไปจนกระทงสนคาหรอบรการถกสงถงลกคาทปลายทาง หากเราพยายามจ าแนกกจกรรมยอยๆ ในกระบวนการโลจสตกส จะพบวากจกรรมตางๆ ทอยในขอบขายของกระบวนการทางโลจสตกสอาจประกอบดวย

- การบรการลกคา - การวางแผนเกยวกบต าแหนงทตงของอาคารโรงงาน คลงสนคา - การพยากรณและการวางแผนอปสงค - การจดซอจดหา - การจดการสนคาคงคลง - การจดการวตถดบ - การเคลอนยายวตถดบ - การบรรจหบหอ - การด าเนนการกบค าสงซอของลกคา - การขนของและการจดสง - โลจสตกสยอนกลบ (อาทเชน การจดการสนคาสงคน) - การจดการกบชองทางจดจ าหนาย - การกระจายสนคา - คลงสนคาและการเกบสนคาเขาคลง - กจกรรมการแปรรปเพอน ากลบมาใชใหม

จะเหนไดวากระบวนการโลจสตกสนนมกจกรรมดานการขนสง (และการเคลอนยาย) อยในหลายสวน ทงทางดานโลจสตกสฝงขาเขา (Inbound Logistics) ซงน าปจจยการผลตมาสโรงงานผลตและสงผลตภณฑทไดไปยงศนยกระจายสนคา กอนทกจกรรมโลจสตกสฝงขาออก (Outbound Logistics) จะเกดขน พรอมๆ กบการน าสนคาออกสตลาดผานรานคาปลกทงหลาย กอนจะไปถงมอผบรโภค จงไมนาประหลาดใจวามคนจ านวนไมนอยเขาใจไปวาโลจสตกสคอการขนสง คงเปนเพราะวาการขนสงเปนสงทชมชนและสงคมเหนบอยทสดจนชนตา ตางกบกจกรรมโลจสตกสอน ๆ

28

การขนสงไมเพยงแตจะเปนกจกรรมทเกดขนบอยในกระบวนการโลจสตกสและซพพลายเชนเทานน แตยงเปนกจกรรมทมมลคาสงทสดในกระบวนการโลจสตกส ประมาณวาตนทนการขนสงนนเปนตนทนจ านวนมากทสดในตนทนโลจสตกสรวม อาจสงถง 40% ของกจกรรมโลจสตกสทงหมด โดยเฉพาะอยางยงในสภาวะทน ามนเชอเพลงมราคาแพงมาก ดงนน การมระบบบรหารจดการการขนสงทดมประสทธภาพจะสามารถชวยใหบรษทลดตนทนโลจสตกสลงไดมาก

2.5.4 ทางเลอกของการขนสง การขนสงในประเทศไทยมทางเลอกอย 4 ประการ ประกอบดวย

1) การขนสงทางบก (Land Transportation) สามารถแบงยอยออกเปน 2 รปแบบ ไดแก 1.1) การขนสงทางถนน (Road Transportation) เปนรปแบบการขนสงทมปรมาณสง

ทสดและเปนรปแบบการขนสงหลกทหลอเลยงสงคมและชมชนมาโดยตลอด การขนสงทางถนนกระท าไดโดยการใชรถ เปนยานพาหนะในการเคลอนยายสนคา อาจกลาวไดวาสนคาทกชนดสามารถขนสงไดโดยการขนสงทางถนน ขอดทส าคญทสดของการขนสงทางถนน ไดแก คณลกษณะทเรยกวาบรการถงทหรอ Door-to-door Service หรอการน าสนคาไปสงไดถงบาน ทงผผลตและผบรโภคไดรบความสะดวกสบายมากกวารปแบบการขนสงอนๆ

1.2) การขนสงทางราง (Rail Transportation) เปนรปแบบการเดนทางทอยคสงคมไทยมานบตงแตสมยรชกาลท 5 สนคาทขนสงทางรางมกจะเปนสนคาทมการขนยายคราวละมากๆ เชน ขาว น าตาล ปนซเมนต ถานหน กาซและผลตภณฑปโตรเลยม ในรอบหลายปทผานมาการขนสงสนคาทางรถไฟมปรมาณและมลคาเพมสงขน แตกยงมปญหาอกหลายประการทยงรอการปรบปรงแกไข ทงในสวนของโครงขายทไมทวถงและการเชอมโยงระหวางรถไฟกบการขนสงวธอนๆ ยงท าไดไมดอยางทผประกอบการขนสงตองการ

2) การขนสงทางน า (Water Transportation) เปนการขนสงทมตนทนตอหนวยต าทสดในบรรดาทางเลอกการขนสงทงหมด ไมจ าเปนตองสรางเสนทางขนมา อาศยเพยงเสนทางทมอยแลวตามธรรมชาตเปนส าคญเชน คลอง แมน า ทะเล และมหาสมทร อยางไรกตามการขนสงทางน าเปนการขนสงทชาทสด ดงนนจงเหมาะกบสนคาทไมมขอจ ากดเรองระยะเวลาสงมอบสนคา มกจะเปนสนคาทมมลคาตอหนวยต าและขนสงในปรมาณมากๆ เชน วสดกอสรางจ าพวกอฐ หน ปน ทราย เปนตน การขนสงทางน าอาจแบงยอยออกเปน 2 รปแบบตามลกษณะของเสนทางขนสงไดแก

29

2.1) การขนสงทางล าน า (Inland Water Transportation) หมายถง การขนสงทางน าทใชสายน าในแผนดนเปนเสนทางขนสงสนคา ไดแก การขนสงผานคลองและแมน า เสนทางการขนสงทางล าน าทส าคญของประเทศไทย คอ แมน าโขง เจาพระยา ทาจน ปาสก แมกลองและบางปะกง

2.2) การขนสงทางทะเล (Sea and Ocean Transportation) หมายถง การขนสงทางน าทผานทะเลและมหาสมทร การขนสงรปแบบนตองใชเงนลงทนมหาศาลในการกอสรางโครงสรางสาธารณปโภคพนฐาน เชน ทาเรอ และจดเชอมตอกบการขนสงทางถนนและทางราง ส าหรบประเทศไทยการขนสงทางทะเลเปนการขนสงระหวางประเทศทมมลคามากทสด อาจกลาวไดวาสนคาน าเขาและสงออกเกอบทงหมดของประเทศไทยใชการขนสงทางทะเลทงสน ณ ปจจบนการขนสงทางทะเลของประเทศไทยเกอบทงหมดจะผานทาเรอสองแหง ไดแก ทาเรอกรงเทพ (คลองเตย) และทาเรอน าลกแหลมฉบง จากสถตของการทาเรอแหงประเทศไทย ณ ป พ.ศ. 2550 มสนคาประมาณ 18 ลานตนและ 45 ลานตนผานทาเรอกรงเทพและทาเรอแหลมฉบงตามล าดบ

3) การขนสงทางอากาศ (Air Transportation) เปนรปแบบการขนสงทไปไดไกลทสดและรวดเรวทสด แตมตนทนตอหนวยแพงทสด จ าเปนตองกอสรางโครงสรางสาธารณปโภคจ านวนมหาศาลเพอรองรบรปแบบการขนสงทางอากาศทงระบบ อกทงตองอาศยระบบขนสงสนคาทางถนนเพอใหสนคาไปถงลกคาทปลายทางตามพนทตางๆ ได ปจจบนประเทศไทยมสนามบนทใหบรการเชงพาณชย 35 แหง จ าแนกออกเปน

3.1) สนามบนระหวางประเทศ (International Airports) ด าเนนการโดยบรษททาอากาศยานไทยจ ากด (มหาชน) จ านวน 6 แหง ไดแก สนามบนดอนเมอง สวรรณภม เชยงใหม เชยงราย ภเกต และหาดใหญจงหวดสงขลา ปรมาณการขนสงสนคาของประเทศไทยเกอบทงหมดผานทาอากาศยานเหลาน

3.2) สนามบนภายในประเทศ (Domestic Airports) เกอบทงหมดบรหารโดยกรมการขนสงทางอากาศ กระทรวงคมนาคม ยกเวนสนามบนสโขทย สมยและระนอง ซงบรหารโดยบรษท การบนกรงเทพ จ ากดนอกจากนยงมสนามบนอตะเภา จงหวดระยอง ซงเปนของกองทพเรอ

4) การขนสงทางทอ (Pipeline Transportation) เปนระบบการขนสงทมลกษณะเฉพาะเนองจากสนคาทขนสงตองอยในรปของเหลว เปนการขนสงทางเดยวจากแหลงผลตไปยงปลายทาง ไมมการขนสงเทยวกลบสนคาทนยมขนสงทางทอ ไดแก น า น ามนดบ ผลตภณฑปโตรเลยมและกาซธรรมชาต ในสวนของน ามนนน มผใหบรการขนสงน ามนทางทออย 2 รายไดแก บรษท ทอสงปโตรเลยมไทย จ ากด และบรษท ขนสงน ามนทางทอ จ ากด ซงระบบขนสงน ามนทางทอของประเทศ

30

ไทยทงหมดเรมจากโรงกลนน ามนของบรษทตางๆ ตามพนทชายฝงทะเลตะวนออกและชานกรงเทพฯ ไปยงคลงน ามนทางดานเหนอของกรงเทพมหานครและทสระบร ความยาวทอรวมประมาณ 430กโลเมตร ปจจบนการใชประโยชนทอสงน ามนยงไมเตมทเทาทควรจะเปน ชวงทอทใชงานมากทสด คอ ชวงระหวางคลงน ามนล าลกกาไปยงสนามบนสวรรณภม ซงเปนการสงน ามนไปใหบรการแกสายการบนตางๆ แมกระนนอตราการใชประโยชนของชวงดงกลาวกเพยงแคประมาณ 50% ของความจ เทานน ผประกอบการยงนยมขนสงน ามนทางถนนมากกวาเนองจากตนทนคาขนสงต ากวา (เพราะวาไมตองลงทนกอสรางทอ) และมโครงขายทวถงทงประเทศ ผดกบระบบทอซงกระจกตวอยในภาคตะวนออกและรอบๆ พนทกรงเทพมหานครเทานน

2.5.5 การสรางโครงขายการขนสง ในทางปฏบต รฐบาลเปนผ ลงทนกอสรางโครงสรางสาธารณปโภคขนพนฐานดานการขนสง ผประกอบการขนสงทกรายสามารถใชงานงถนน รางรถไฟ ทาเรอ สนามบนและทอ ไดคอนขางอสระและเทาเทยมกน ดงนนสงททาทายความสามารถอยางมากของบรษทขนสงทงหลาย คอ ท าอยางไรจงจะหาประโยชนจากสาธารณปโภคฟรๆ เหลานใหไดเหนอกวาคแขง ซงขนอยกบความคดสรางสรรคของผประกอบการทจะสามารถออกแบบและคดคนนวตกรรมดานการขนสงใหเปนประโยชนตอธรกจของตนเองไดหรอไม ในทางทฤษฎนน มการคดคนรปแบบการสรางโครงขายการขนสงทชวยเพมประสทธภาพการขนสงมากมาย ในทนจะขอยกตวอยางทชดเจนสองประการไดแก การใชศนยกลางกระจายสนคา (Distribution Center, DC) และการพฒนาระบบขนสงหลายรปแบบ(Multimodal Transportation)

1) การใชศนยกลางกระจายสนคา (Distribution Center, DC) เปนการสรางโครงขายทคดขนเพอลดเสนทางการขนสงจ านวนมากและสลบซบซอน ใหเหลอโครงขายการขนสงนอยลงและเรยบงายขน ท าใหบรหารจดการเสนทางงายขน เปดโอกาสใหเกดการ Consolidate สนคาใหเตมคนรถบรรทก ณ ศนยกลางเนองจากมค าสงซอหนาแนน และชวยลดตนทนการขนสงในภาพรวม รปท 5 และ 6 อธบายประโยชนของการมศนยกลางการกระจายสนคา ในกรณไมมศนยกลางกระจายสนคา (ดงรปท 5) หากผผลต A, B, และ C ตองการสงสนคาไปถงลกคา 1, 2, และ 3 โดยตรงตองวงรถทงสน 9 เสนทาง (หรอเทากบจ านวนลกศร) บางคนอาจจะเตมคนบางไมเตมคนบาง ขากลบกยงตองวงรถเทยวเปลากลบมาโรงงานเปนระยะทางไกล แตเมอมศนยกลางกระจายสนคา (ดงรปท 6) ผผลต A, B, และ C เพยงแตวงมาสงสนคาทศนยกลางและใหศนยกลาง Consolidate สนคาลงรถบรรทกกอนสงตอไปใหลกคา 1, 2, และ 3 ตอไป ซงจ านวนเสนทางทใชนอยลงเหลอเพยง 6 เสนทางเทานน และในบางครงยงสามารถจดใหลกคา 1, 2, และ 3 อยบนเสนทางเดยวกนไดอกดวย (จะกลาวถงในเรองการจดเสนทาง

31

การเดนรถตอไป) ยงจะท าใหจ านวนเสนทางนอยและระยะทางสนลง ชวยประหยดตนทนการขนสงลงไดอยางเหนไดชด ปจจบน ผประกอบการรายใหญใหความส าคญกบการขนสงโดยผานศนยกลางกระจายสนคาอยาง เชน Tesco Lotus ให Suppliers สงสนคามาทศนยกลางกระจายสนคาของตนทศนยวงนอย จงหวดอยธยา หรอศนยบางบวทอง จงหวดสพรรณบร เพอท าการคด-แยก-จดเรยง-บรรจ-ล าเลยงใสรถขนสงวงกระจายสงไปใหรานคา (Stores) ทงหลายในเครอขาย โดยท Tesco Lotus เกบคาใชจายในการบรหารศนยกลางกระจายสนคาจาก Suppliers โดยคดเสยวาเปนการประหยดคาขนสงใหกบ Suppliers ทไมตองวงรถไปสงสนคาใหรานคาในเมองจ านวนมาก Supermarket หางสรรพสนคา รานสะดวกซอลวนแลวแตใชรปแบบธรกจเดยวกนนในการบรหารศนยกลางกระจายสนคาของตน บรษทขนสงซงมเครอขายกวางขวาง ปรมาณสนคาจ านวนมาก กสามารถน าเอาแนวคดของศนยกลางกระจายสนคามาพฒนาโครงขายขนสงใหมประสทธภาพมากยงขนไดเชนกน บรษทขนสงขนาดใหญแหงหนงกไดใชหลกการเดยวกนนอยางไดผล คอ แทนทจะสงสนคาจากกรงเทพมหานครไปยงแตละจงหวดโดยตรง ซงจะท าใหเกดการบรรทกไมเตมคนในหลายเสนทาง (ตนทนคาขนสงตอหนวยสงขน) กใชวธสรางศนยกลางกระจายสนคาตามจงหวดส าคญๆ ในภมภาคใหเปนจดกระจายสนคาอกทอดหนง

2) การใชการขนสงหลายรปแบบ (Multimodal Transportation) ดงทไดอธบายมาแลวขางตนวารปแบบการขนสงมหลากหลาย ไมไดมเฉพาะการขนสงทางถนนโดยรถเทานน ความจรงทเกดขนขณะนคอผประกอบการโลจสตกสไทยมกจะมความเชยวชาญการขนสงแบบใดแบบหนงเทานน ไมสามารถใชประโยชนจากการขนสงรปแบบตางๆ รวมกนได แตในปจจบนรฐบาลไดใหความส าคญกบการขนสงหลายรปแบบมากขน มการออกพระราชบญญตการขนสงตอเนองหลายรปแบบ พ.ศ. 2548 กระทรวงพาณชยเองกรบเปนตวกลางประสานใหเกดการรวมกลมของผประกอบการโลจสตกสซงมความเชยวชาญดานตางๆ เชน ขนสง Shipping และ Freight Forwarder มาเปนพนธมตรกนเพอใหสามารถท าธรกจไดครบวงจร โดยมเปาหมายระยะยาววาจะสามารถแขงขนไดกบคแขงทเขมแขงจากตางชาต 2.6 การเลอกตาแหนงทตงของสถานทใหบรการดวยวธการหาคาตอบทดทสด (จนทรศร, 2554) การตดสนใจเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการมบทบาทโดยตรงตอการตดสนใจในดานการด าเนนงานและดานโลจสตกสขององคกร ซงจะมผลกระทบตอขด

32

ความสามารถในการใหบรการ ศกยภาพการแขงขนในระยะยาวและความอยรอดขององคกร จงท าใหปญหานถกใหความส าคญไดรบความสนใจเปนอยางมาก โดยทวไปปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการทเหมาะสม (Facility Location Problem) หรอปญหา FLP เปนการก าหนดจ านวน ขนาด และต าแหนงทตงของสถานทใหบรการ พรอมทงจดสรรการใหบรการ จากสถานทใหบรการเหลานไปยงลกคา ทงทอยภายในองคกรเดยวกนและภายนอกองคกรเพอใหตนทนการขนสง ระยะทาง หรอระยะเวลาในการสงมอบสนคาหรอบรการนอยทสด แนวทางการแกปญหา FLP ทเปนทนยมกคอ การแกปญหาดวยเทคนคการวจยด าเนนงาน โดยวธนจะจ าลองปญหา และเงอนไข ในการตดสนใจในสถานการณจรงใหอยในรปสมการทางคณตศาสตร จากนนใชวธทางคณตศาสตรแกสมการเพอหาค าตอบใหกบปญหาจรงตอไป เนองจากวตถประสงคของการตงสถานทใหบรการและเงอนไขขอจ ากดตางๆ ทแตละองคกรน ามาพจารณาในการตดสนใจเลอกต าแหนงทต งของสถานทใหบรการไมเหมอนกน จงท าใหแบบจ าลองทางคณตศาสตรของปญหามความหลากหลายและวธการในการแกปญหานนแตกตางกนออกไป โดยทวไปแลวปญหา FLP เกอบทกประเภทจดเปนปญหาเอนพแบบยาก (NP-hard)ดงนนการพฒนาวธแกไขปญหาจงแบงออกเปนสองรปแบบ คอการพฒนาวธฮวรสตกสซงใชระยะเวลาในการค านวณนอยกวาแตใหใหคณภาพของค าตอบดอยกวาวธการหาค าตอบทดทสด (Exact Algorithm)และการพฒนาวธการหาค าตอบทดทสดส าหรบปญหา FLP ทมคณลกษณะเฉพาเจาะจง (Specific Problems) ซงใหค าตอบทดทสด (Optimal Solution)งานวจยสวนใหญเปนการพฒนาวธการแกไขปญหาในรปแบบแรก มงานวจยจ านวนนอยมากทจะพฒนาวธการแกไขปญหาในรปแบบทสองเนองจากความยากและความซบซอนทางคณตศาสตรของปญหาท าใหยงคงมหวขอของงานวจยทนาสนใจเหลออยมาก อกทงการพฒนาวธการแกไขปญหาในรปแบบตองมการตรวจสอบคณภาพของค าตอบโดยเทยบกบค าตอบของวธการหาค าตอบทดทสด ดงน นวธการหาค าตอบทดทสดจงมความส าคญทควรศกษาอยาหลกเลยงไมได

ปญหาระยะทางรวมนอยทสด (Minimum Facility Location Problems) เปนปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการจ านวน P แหง โดยมวตถประสงคเพอใหคาใชจายในการขนสงรวม (ซงหมายรวมถง ระยะทาง หรอ เวลาในการขนสงซงอาจมการถวงน าหนกตามความตองการของลกคาหรอไมกได) ระหวางสถานทใหบรการกบลกคาทกคนมคานอยทสด มรปแบบทวไปของแบบจ าลองทางคณตศาสตรดงตอไปน

33

Minimize i ij ij

i i

w d Y (2-1)

Subject to i

j

X P (2-2)

1ij

j

y ; i (2-3)

iji j i

i

wY s X ; j (2-4)

0,1jX ; j (2-5)

0,1ijY ; ,i j (2-6) โดยมขอมลน าเขา คอ

Wi= เปนปรมาณสนคาหรอบรการของลกคาทต าแหนงท i Dij= เปนระยะทางระหวางลกคาทอยต าแหนงท i กบสถานใหบรการทอยต าแหนงท j sj = เปนขดความสามารถในการใหบรการของสถานทใหบรการทอยต าแหนงท j และมตวแปร

ตดสนใจ คอ Xi∈ {0,1} Xi = 1 ถาเลอกทตงสถานทใหบรการทต าแหนงท j Xi = 0 ถาไมใช Yij∈ {0,1} Yij = 1 ถาลกคาทต าแหนงท i ไดรบบรการจากสถานทใหบรการทต าแหนง j Yij = 0 ถาไมใช สมการเปาหมาย (2-1) เปนการหาคาระยะทางรวมระหวางลกคาและสถานทใหบรการ

สมการขอจ ากด (2-2) เปนขอจ ากดในการเลอกจ านวนต าแหนงทตงของแหลงใหบรการใหเทากบจ านวนแหลงใหบรการทก าหนด (P แหง)สมการขอจ ากด (2-3) รบประกนวาลกคาทกคนจะไดรบการใหบรการจากแหลงใหบรการ สมการขอจ ากด (2-4) แสดงถงวาลกคาทต าแหนง i จะรบบรการจากสถานทใหบรการทต าแหนง j ไดกตอเมอต าแหนงท j มสถานทใหบรการตงอยและสถานทใหบรการจะใหบรการไดไมเกนขดความสามารถในการใหบรการทมอย ถาหากสถานทใหบรการทพจารณานน

34

ไมมขอจ ากดดานขดความสามารถในการใหบรการจะแทน สมการนดวยสมการ ,;ij j i jY X สวนสมการท (2.5-2.6) แสดงขอจ ากดเชงตวเลขของตวแปรในการเลอกต าแหนงทตงและการจดสรรบรการหากพจารณาต าแหนงทตงเปนพกดใด ๆ บนพนระนาบปญหานเปนทรจกกนดในชอปญหาเวเบอร (Weber Problems)โดยระยะทางระหวางสถานทใหบรการกบลกคา (dij) จะถกพจารณาเปนฟงกชนของระยะทางระหวางพกดบนระนาบซงมอย 3 รปแบบดวยกน คอ แบบเสนตรง (Rectilinear) แบบยคลด (Euclidean) และแบบยคลดยกก าลงสอง (Squared Euclidean)

ภาพท 2.3 ฟงกของระยะทาง การเลอกใชฟงกชนระยะทางจะเลอกใหเหมาะสมกบลกษณะของปญหาจรง เชน หากพจารณาสถานทตงของเครองจกรตวใหม ระยะทางระหวางเครองจกรไปยงสถานงานทรบชนสวน (ลกคา) กมกจะถกพจารณาเปนแบบเสนตรง เนองจากการขนยายมกเดนตามเสนกรอบพนททจดวางเครองจกร เปนตน และฟงกชนระยะทางนเองทท าใหรปแบบฟงกชนวตถประสงคแตกตางกน ดงนนวธการหาค าตอบทดทสดส าหรบปญหาประเภทนจะใชวธการเฉพาะส าหรบประเภทของฟงกชนเปาหมายทจดรปไดหรอใชคณสมบตพเศษเฉพาะตวของฟงกชนนน ๆ เชน ในกรณทฟงกชนของ

35

ระยะทางเปนแบบเสนตรง สามารถใชตวแปรเสรม (Auxiliary Variable) ในการแปลงสมการเปาหมายทตดคาสมบรณใหอยในรปของฟงกชนเชงเสนทอสระตอกน เปนตน หากพจารณาต าแหนงทตงเปนจดทถกคดเลอกมาเบองตน (ซงมจ านวนมากกวา P จด) ทจะเปนต าแหนงทต งของสถานทใหบรการจ านวน P แหง ระยะทาง dijจะสามารถก าหนดคาไดจากระยะทางจรงซงเปนคาคงท (ไมใชฟงกชน) ปญหานรจกกนในชอ ปญหา p-Median ซงถกพฒนาขนโดย Hakimi ในป ค.ศ.1964 (จนทรศร, 2554) โดยไดพจารณาในกรณทสถานทใหบรการไมมขอจ ากดดานขดความสามารถในการใหบรการเนองจากระยะทางทพจารณาเปนคาคงทท าใหปญหา (1) เปนปญหาก าหนดการเชงจ านวนเตม (Integer Programming Problem) ดงนนวธการหาค าตอบทดทสด กคอวธการแตกกงและจ ากดขอบเขต (Branch-and-Bound Algorithm) ทพฒนาวธการหาขอบเขตบนและขอบเขตลางของปญหายอยดวยการผอนปรนปญหาแบบลากรานเจยน (Lagrangean Relaxation) หรอการแปลงเปนปญหาคควบ (Dual Formulation) และวธการแตกกงและพจารณาคาตวแปร (Branchand-Price)

ปญหาครอบคลมความตองการของลกคา (Covering Problem) เปนปญหาทมวตถประสงคเพอใหลกคาสามารถเขารบบรการไดอยางทวถงดวยระยะทาง

หรอระยะเวลาทยอมรบได เชน สถานดบเพลง โรงพยาบาล เปนตน โดยในทนการใหบรการจะครอบคลมความตองการของลกคากตอเมอสถานทใหบรการอยหางจากลกคาในระยะทก าหนดไวหรอลกคาสามารถเดนทางมารบบรการไดในระยะเวลาทก าหนดปญหาประเภทนแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

1) ปญหาครอบคลมความตองการของลกคาทกคนดวยตนทนนอยทสด (Set Covering Problem) เปนการเลอกต าแหนงทต งของสถานทใหบรการโดยใชจ านวนหรอตนทนในการสรางสถานทใหบรการทนอยทสดเพอใหครอบคลมกลมลกคาทงหมด ซงมแบบจ าลองทางคณตศาสตรทวไปดงน

Minimize j i

j

c X (2-7)

subject to 1i

j

j N

X

; i (2-8)

0,1jX ; j (2-9)

36

โดยมขอมลน าเขาเพมเตม คอ Cj= เปนคาใชจายในการกอสรางสถานทใหบรการ S = เปนระยะทางทไกลทสดหรอระยะเวลาทนานทสดทยอมรบไดจากสถานทใหบรการไปยง

ลกคา Ni= เปนเซตของต าแหนงทตงทอยหางจากลกคาทต าแหนงท i ดวยระยะทางทยอมรบได (นน

คอ i ijN j d S )

(จนทรศร, 2554)สมการ (2-7)แสดงเปาหมายการเลอกต าแหนงทตงเพอใหตนทนกอสรางหรอจ านวนสถานทใหบรการนอยทสด สมการขอจ ากด (2-8) รบประกนวาลกคาทกคนจะไดรบบรการจากสถานทใหบรการทอยภายในระยะทางทก าหนดอยางนอยหนงแหง สวนสมการขอจ ากดท (2-9) เปนขอจ ากดเชงตวเลข

2) ปญหาครอบคลมความตองการของลกคาใหไดมากทสด (Maximal Covering Problem)เปนการเลอกต าแหนงทตงใหกบสถานทใหบรการจ านวน P แหง เพอใหสามารถครอบคลมความตองการของลกคาใหไดมากทสด ซงมแบบจ าลองทางคณตศาสตรดงน

Minimize i i

i

w Z (2-10)

Subject to i

j i

j N

X Z

; i (2-11)

j

j

X P (2-12)

0,1jX ; j (2-13)

0,1iZ ; i (2-14) โดยมตวแปรตดสนใจเพมเตม คอ

Zij∈ {0,1} Yij= 1 ถาความตองการของลกคาท าแหนงท i ถกครอบคลม Yij= 0 ถาไมใช

สมการท (2-10) เปนการครอบคลมความตองการของลกคาใหมากทสด โดยมสมการขอจ ากด (2-11) รบประกนวาลกคาทถกครอบคลมจะไดรบการใหบรการจากสถานทใหบรการทตงอย

37

ภายในระยะทางทก าหนด สมการขอจ ากด (2-12) แสดงถงขอจ ากดของจ านวนของต าแหนงทตงทจะถกเลอกจะมจ านวนเทากบ P แหงเทานน และสมการ (2-13,2-14) เปนขอจ ากดเชงตวเลข เนองจากปญหาทเกดขนเปนปญหาก าหนดการเชงจ านวนเตม วธการหาค าตอบทดทสดทใชกนทวไปกคอ วธการแตกกงและจ ากดขอบเขตนน R.Church และ C.Revelle ไดเสนอวธการทมประสทธภาพทไดมาจากการสงเกตวาหากจดรปสมการ (2-10) ใหมใหอยในรปสมการ (2-15)

Minimize ii

i

w Z (2-15)

Subject to 1i

j i

j N

X Z

; i (2-16)

i

j

X P (2-17)

0,1jX ; j (2-18)

0,1iZ ; i (2-19) โดยก าหนดตวแปรตดสนใจใหม คอ

iZ ∈ {0,1} Yij = 1 ถาความตองการของลกคาท าแหนงท i ถกครอบคลม Yij = 0 ถาไมใช

(จนทรศร, 2554)โดยท iZ = 1-Ziและมเปาหมายใหจ านวนของลกคาทไมถกครอบคลมมจ านวนนอยทสด จากนนผอนปรนเงอนไขท (18-19) ซงจะท าใหปญหาเปนก าหนดการเชงเสน (Linear Programming Problems) และเมอแกปญหาดวยวธการส าหรบปญหาก าหนดการเชงเสนแลวพบวากวา 80% ของปญหาจะใหคาค าตอบทดทสดเปนจ านวนเตม แตหากค าตอบยงไมเปนจ านวนเตมกจะใชเทคนคการตรวจสอบคาจ านวนเตม (Method of Inspection) ท าใหตวแปรเหลานนเปนจ านวนเตม ซงวธนใหค าตอบทดทสดไดรวดเรวกวาการใชวธการแตกกงและจ ากดขอบ-เขตมาก

ปญหาระยะทางไกลทสดนอยทสด (Minimax Facility Location Problems) เปนการเลอกต าแหนงทตงทเหมาะสมใหกบสถานทใหบรการ P แหง เพอใหลกคาทอยไกล

ทสดไดอยใกลสถานทใหบรการมากทสดโดยทวไปจะเรยกปญหานวาปญหา p-Center ซงมแบบจ าลองทางคณตศาสตร ดงน

38

Minimize D (2-20)

Subject to j

j

X P (2-21)

1ij

j

Y ; i (2-22)

ij jY X ; ,i j (2-23)

ij ij

j

D d Y ; i (2-24)

0,1jX ; j (2-25)

0,1ijY ; ,i j (2-26) โดยก าหนดตวแปรตดสนใจเพมคอ D เปนระยะทางทไกลทสดระหวางลกคากบสถานทใหบรการทอยใกลทสดฟงกชนวตถประสงคในสมการ (2-20) เปนการท าใหระยะทางทไกลทสดมคานอยทสด สมการ (2-21)–(2-23) แสดงเงอนไขเดยวกนกบสมการ (2-2)–(2-4) ในกรณทไมมขอจ ากดดานขดความสามารถในการใหบรการของสถานทใหบรการ สมการ (2-24) เปนการจ ากดระยะทางทไกลทสดของลกคาและสมการ (2-25)–(2-26) เปนขอจ ากดเชงตวเลข (จนทรศร, 2554) ปญหานมกพบในกรณทตองการประกนความเสยงในการเขาถงสถานทใหบรการของลกคาทอยหางไกลจากสถานทใหบรการมากทสด ในกรณทเกดเหตฉกเฉน ซงจะไมเหมอนกบกรณทพจารณาเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการโดยทวไป เชน คลงสนคา ศนยการคา เปนตน เหมอนในปญหาระยะทางรวมทนอยทสดและแมจะมเปาหมายทคลายคลงกบปญหาประเภทปญหาครอบคลมความตองการของลกคาแตกลบพจารณาในมมมองตรงกนขามคอ แทนทจะก าหนดระยะครอบคลมทยอมรบไดเพอหาต าแหนงทตงและจ านวนของสถานทใหบรการหรอจ านวนลกคาทถกครอบคลมความตองการกลบเปนการก าหนดจ านวนสถานทใหบรการมา เพอหาต าแหนงทตงทจะท าใหระยะครอบคลมของลกคาทอยหางไกลจากสถานทใหบรการทใกลทสดมคาต าทสด ส าหรบวธการหาค าตอบทดทสดส าหรบปญหาประเภทนทอยในรปแบบทวไปยงมจ านวนนอยมาก วธการหาค าตอบทดทสดสวนใหญจะเปนวธการหาค าตอบส าหรบปญหาเฉพาะซงเกดจากการก าหนดสมมตฐานเพมเตมเชน M.Jaeger และ J.Goldberg ไดพฒนาวธเครอขายแบบตนไม (Tree Networks) ในการแกปญหายอย (Sub-problem) ของปญหา p-Center ภายใตสมมตฐานทวาสถานทใหบรการแตละแหงสามารถตงอยบนต าแหนงเดยวกนไดและลกคาแตละคนมความตองการสนคาเทากน (Wi =1, i ) ซงตอมา T.Ilhan and M.C.

39

Pinarไดพฒนาวธการทสามารถใชไดกบปญหา p-Center ทวไปทไมมขอจ ากดดานขดความสามารถในการใหบรการแตเนองจากยงไมสอดคลองกบปญหาจรงทสถานทใหบรการมกจะมขดความสามารถในการใหบรการจ ากด Ozsoy และ Pinar จงไดปรบปรงวธการของ T.Ilhan และ M.C. Pinar โดยน าเสนอการจดรปแบบปญหายอยซงเปนปญหา Set-Covering ขนมาใหมแลวแกดวยซอฟทแวรส าเรจรปแทน ซงกใหค าตอบทดทสดออกมาไดอยางมประสทธภาพ ซงตอมา M.A. Sambola และคณะไดเสนอปญหาเสรม (Auxiliary Problems) และใชเทคนค Lagrangean Dual เพอเพมศกยภาพในการแกปญหา ซงผลการค านวณของพบวาวธการนใหค าตอบทดทสดไดเรวกวาวธการของOzsoy และ Pinar มาก

ปญหาสถานทใหบรการทไมพงประสงค (Obnoxious Facility Location Problems) สถานทใหบรการทกลาวถงในปญหาขางตนนนเปนสถานทใหบรการทมลกษณะทวไปคอ

ยงลกคาอยใกลยงสะดวกและดแตปญหาในประเภทนเกดขนกรณทสถานทใหบรการไมเปนทพงประสงคใหมทตงอยใกลกบกลมลกคาเนองจากอาจเปนอนตรายตอสขอนามยหรอสวสดภาพของสถานทใกลเคยงแตกเปนสถานททมประโยชนและยงคงไมตองการใหอยหางจากลกคาจนเกนไปเนองจากเหตผลดานตนทนการขนสง เชน โรงงานก าจดขยะโรงงานไฟฟานวเคลยร บอบ าบดน าเสย เปนตนปญหาประเภทนมฟงกชนวตถประสงคในการเลอกต าแหนงทตงสถานทใหบรการคลายคลงกบปญหาประเภททกลาวมากอนหนา แตมฟงกชนวตถประสงคในทศทางตรงกนขาม ไดแก - ปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการเพอใหระยะทางรวมระหวางสถานทใหบรการกบลกคามคามากทสดแตอยภายในขอบเขตทก าหนด (Maxisum Facility Location Problems) - ปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการเพอใหมลกคาอยในพนทรอบสถานทใหบรการนอยทสด (Minimum Covering Problems) - ปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการเพอใหลกคาทอยใกลทสดมระยะหางจากสถานทใหบรการมากทสด (Maximin Facility Location Problem) เปนตน ปญหาอน ๆ ปญหาทขยายผลมาจากปญหาทง4 ประเภทขางตนมความหลากหลายตามรายละเอยดเพมเตมของปญหา ยกตวอยางเชนกรณทสถานทใหบรการทพจารณาใหบรการหรอขายสนคาทมความหลากหลาย (Multicommodity) หรอกรณทมการสงมอบสนคาในหลายระดบ (Multi-level) เชนอาจมสนคาบางสวนถกสงมอบโดยตรงจากโรงงานไปยงลกคาและอาจมบางสวนถกสงจากโรงงานไปยงศนยกระจายสนคากอนแลวจงกระจายสนคาจากศนยนไปยงลกคาอกครงหนงหรอในกรณทมเปาหมาย

40

ในการก าหนดต าแหนงทต งสถานทใหบรการมากกวาหนง (Multi-objective) หรอปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการเพอใหตนทนรวม เชน ดานการกอสรางการด าเนนการและการขนสงต าทสด (Fixed Charged Facility Location Problems) เปนตน ปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการแบบพลวต (Dynamic Facility Location Problems) ปญหา FLP ทกลาวมาขางตนเปนการตดสนใจเลอกต าแหนงทตงทเหมาะสม ณ เวลาใดเวลาหนงแตในความเปนจรงแลวปญหา FLP เปนการตดสนใจทสงผลในระยะยาวซงขอมลน าเขาอาจมการเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา เชนความตองการของลกคาทอาจเพมขนจากการขยายตวทางเศรษฐกจ เปนตน ปญหาประเภทนจงค านงถงการเลอกต าแหนงทตงทเหมาะสมในชวงระยะเวลาใดเวลาหนง โดยในแตละขณะเวลาทตดสนใจจะพจารณาปจจยน าเขาเปนคาททราบคาแนนอนแตไมคงทเมอระยะเวลาเปลยนไป ผทเหนขอจ ากดนและน ามาสงานวจยเปนคนแรกกคอ Ballou, R.H.ในปค.ศ.1968 ซงไดมการเสนอบทความในการเลอกต าแหนงทต งคลงสนคาแหงหนงเพอใหไดก าไรสงสดในตลอดชวงระยะเวลาของแผนปญหาสวนมากในประเภทนจะน าปญหาประเภทปญหาระยะทางรวมนอยทสดมาขยายผลโดยพจารณาในชวงระยะเวลาทวางแผน วธการแกปญหาประเภทนในชวงแรกๆจะใชวธการหาค าตอบทดทสดตามความเหมาะสมของปญหาในประเภทปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการแบบดเทอรมนสตก ทถกน ามาขยายผลโดยพจารณาทละจดเวลาจนกวาจะครบชวงระยะเวลาทก าหนดแลวน าต าแหนงทดทสดของแตละจดเวลามาพจารณาเลอกต าแหนงทดทสดอกครง ซงตอมา A.J. Scott ไดพสจนวาค าตอบทไดยงไมใชค าตอบทดทสดพรอมกบน าเสนอวธการหาค าตอบทดทสดดวยแนวคดการแกปญหาก าหนดการพลวต (Dynamic Programming) ซงใหค าตอบทดทสดในระยะเวลาค านวณทยอมรบได ปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการแบบสโตแคสตก (Stochastic Facility Location Problems) (จนทรศร, 2554) เปนปญหา FLP ทพจารณาปจจยน าเขาเปนคาไมแนนอนทสามารถอธบายไดดวยความนาจะเปน โดยมทงปญหาทขยายผลจากปญหาในประเภทปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการแบบดเทอรมนสตกและปญหาทถกพฒนาขนในรปแบบทแตกตางออกไปเพอสะทอนถงสภาพทแทจรงของปญหา เชน ปญหาระยะทางรวมนอยทสดแบบสโตแคสตก (Stochastic P-median Problems) ซงปรบเปลยนฟงกชนเปาหมายจากระยะทางนอยทสดเปนคาคาดคะเนของตนทนนอยทสดหรอคาคาดคะเนของก าไรมากทสดภายใตการกระจายตวของต าแหนงลกคาแบบสมหรอ

41

ภายใตสถานการณ (Scenario) ตาง ๆ ปญหาตนทนรวมนอยทสดแบบสโตแคสตก(Stochastic Fixed-charge Facility Location) ภายใตความไมแนนอนของความตองการของลกคาตนทนการผลตและราคาขาย ปญหาการเลอกต าแหนงทตงเพอการแขงขน (Competitive Facility Location) ทตองเลอกต าแหนงทตงสถานทใหบรการโดยมการแขงขนกนจากการเลอกต าแหนงทตงสถานทใหบรการของคแขงทางการคา เพอใหไดสวนแบงทางการตลาดสงสด ปญหาของ Chan, Carter และ Burnes ทพจารณาความตองการทอยในกระบวนการรอคอยการสงซอ เชนความตองการชนสวนจากแหลงใหบรการเพอมาเตมเตมในระบบการผลตแบบทนเวลาพอด (Just-In-Time) วธการแกปญหาขนอยกบลกษณะของพารามเตอรทมความไมแนนอน โดยหากพารามเตอรทไมแนนอนนนเปนคาไมตอเนองวธการทใชจะอยภายใตแนวคดการหาค าตอบทดทสดภายใตสภาวการณตางๆ ทพจารณา (The Scenario Approach) แตถาหากคาพารามเตอรทไมแนนอนนนเปนคาตอเนองซงมกจะก าหนดชวงของคาพารามเตอร ซงการตดสนใจจะพจารณาภายใตสภาวการณทเลวรายทสด (Worst Case Scenario) ปญหาการเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการแบบโรบส(Robust Facility Location Problems) เปนปญหา FLP ทพจารณาปจจยน าขาเปนคาไมแนนอนทไมสามารถอธบายไดดวยความนาจะเปน โดยเปาหมายกคอตองการใหผลของการตดสนใจเปนการตดสนใจทดแมคาพารามเตอรจะเปลยนไปตามความไมแนนอนทพจารณา ตววดสวนใหญทใชในการก าหนดฟงกชนวตถประสงคนนมกจะใชอยสองตววด ไดแก คาเสยโอกาสจากการตดสนใจทผดพลาด (Regret) และคาใชจายโดยฟงกชนวตถประสงคจะอยในรปแบบทตองการท าใหคาเสยโอกาสทเกดจากการตดสนใจผดพลาดหรอคาใชจายทมากทสดมคานอยทสดและมกจะเปนการขยายผลจากปญหาแบบ p-Median (Minimax Regret Median Location Problems) หรอแบบ p-Center (Minimax Regret pCenter Location Problems) ถงแมวาการเรมตนศกษาปญหา FLP จะมโจทยมาจากการน าไปใชเพอหาต าแหนงทตงคลงสนคา โดย Alfred Weber ตงแตป ค.ศ. 1909 และไดมการพฒนาความหลากหลายของปญหามาอยางตอเนองแตงานวจยในชวงแรกสวนใหญยงคงเปนงานวจยเชงทฤษฎทเนนการพฒนาวธการหาค าตอบทดสดและวธฮวรสตกสทมประสทธภาพมากยงขนส าหรบปญหาแตละประเภท นอกจากนนงานวจยสวนมากยงเปนการศกษาปญหาแบบ ดเทอรมนสตกซงยงไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของการตดสนใจเลอกสถานทต งทตองตดสนใจภายใตสภาวการณทขอมลมความผนผวนและตองพจารณาผลการตดสนใจระยะยาวในป ค.ศ. 1960-1979 เปนชวงทงานวจยปญหา FLP ไดรบความนยมเปนอยางมากมการพฒนาและคดคนรปแบบปญหาดเทอรมนสตกสใหมๆ ทมฟงกชนเปาหมายทแตกตางไปจากเดม

42

และเรมเกดปญหาแบบพลวตสโตแคสตกและโรบสตามมาอยางรวดเรว แตนบวายงคงมบทความจ านวนนอยมากเมอเทยบกบปญหาแบบดเทอรมนสตก อกทงปญหาทศกษาจ ากดอยทปญหาขนาดเลกเนองจากปญหามความซบซอนทางคณตศาสตร ท าใหยากตอการพฒนาวธการในการหาค าตอบทดทสดในระยะเวลาการค านวณค าตอบทยอมรบได นอกจากนยงมงานวจยเชงประยกตโดยการน าปญหา FLP ไปใชในการแกปญหาจรงเพมขนในป ค.ศ. 1980-1989 เนองจากแนวทางและประโยชนของการประยกตใชปญหา FLP ในชวงทผานมายงเหนผลไมชดเจนท าใหมการน าปญหา FLP ไปประยกตใชรวมกบปญหาทมการยอมรบถงประโยชนในการประยกตใชอยางเดนชด เชน ปญหาการจดการวสดคงคลงการจดเสนทางการเดนรถเปนตน ปญหาทนยมน าไปประยกตใชรวมกบปญหา FLP มากทสดกคอปญหาการจดการวสดคงคลง และปญหาการวางแผนการผลตสวนปญหาทถกน าไปประยกตใชรวมกบ FLP ทยงมงานวจยจ านวนนอยอยกคอ ปญหาเสนทางการขนสง (Routing Problem)และการจดซอจดหาวตถดบ (Procurement) นอกจากนงานวจยทพบสวนมากจะเนนสถานทใหบรการทใหบรการสนคาเพยงชนดเดยวและระดบเดยว มสวนนอยมากทพจารณาปญหาทพจารณาเงอนไขของขอมลน าเขาไดครบทกดาน จงยงมพนทในการท าวจยในดานนอยมาก ในป ค.ศ. 1990–ปจจบนงานวจยเกยวกบปญหา FLP ยงคงมแนวโนมทจะน าไปประยกตใชกบปญหาดานอนแตเพมความซบซอนมากยงขน อนเนองมาจากเปนการประยกตใชกบปญหาอนมากกวาหนงปญหาซงมความเชอมโยงกนนนคอ ปญหาการจดการระบบโลจสตกสและหวงโซอปทานซงประกอบกจกรรมหลก 4 กจกรรม ไดแก การจดหาว ตถดบเพอปอนเขา สหวงโซอปทาน (Procurement) การขนสง (Transportation) การจดเกบวตถดบหรอสนคา (Warehousing) การกระจายสนคา (Distribution) ไปยงปลายสายของหวงโซอปทานโดยมเปาหมายเพอใหตนทนรวมของทงระบบมคาต าทสด การเลอกต าแหนงทต งสถานทใหบรการสงผลตอการออกแบบระบบหวงโซอปทาน (Supply Chain Design) เชน การวางแผนจดการวสดคงคลงระบบการรบวตถดบและการจดสงสนคาระบบการผลต (ระบบดงหรอระบบผลก) เปนตน ดงนนการประยกตใชปญหา FLP ในการจดการหวงโซอปทานจงเปนมากกวาการเลอกต าแหนงสถานทตงทเหมาะสมโดยใชระยะทางหรอตนทนในการขนสงเปนตววดเพยงอยางเดยวเทานนแตยงมการน าตววดผลของการจดการหวงโซอปทานเขามาเกยวของดวย เชน ระยะเวลารวมในการตอบสนองตอค าสงซอของลกคาเปนตน โดยในชวง 10 ปทผานมาระบบหวงโซอปทานทมการพจารณารวมกบปญหา FLP ไดถกขยายผลไปยงกจกรรมทเรยกวาการขนสงแบบยอนกลบ (Reverse Logistics) ซงเปนกจกรรมการขนสงสนคาทใชแลวสนคาหมดอายหรอผลตภณฑทเกดขอบกพรอง จากลกคากลบสโรงงานบ าบดของเสย ศนยซอม หรอศนยรวบรวมสนคาท

43

มขอบกพรองดงแสดงดวยลกศรทออกจากลกคามายงโรงงานบ าบดของเสยในภาพท 2.5 เครอขายหวงโซอปทาน

ภาพท 2.4 เครอขายหวงโซอปทาน

(จนทรศ ร , 2554) อตสาหกรรมทมการท าวจยดานนไดแก อตสาหกรรมรถยนต อตสาหกรรมเคมอตสาหกรรมอาหาร เปนตนนอกเหนอจากการจดการหวงโซอปทานส าหรบองคกรทแสวงหาก าไรแลวในองคกรทไมแสวงหาก าไร เชน โครงการอาหารโลก (The World Food Program) ทด าเนนการโดยองคการสหประชาชาต เปนตน กยงมการศกษาการเลอกต าแหนงทตงศนยบรรเทาภยพบตเพอเพมประสทธภาพการจดการตงแตการจดหาสงจ าเปนในการชวยชวตผประสบภยตงแตเรมประสบภยพบตจนถงขนตอนฟนฟโดยมวตถประสงคใหมจ านวนผรอดชวตมากทสดหรอเกดความเสยหายนอยทสดและเพมประสทธภาพการจดการระบบโลจสตกสเพอขนสงสงของจ าเปนทงจากแหลงจดหาไปยงศนยบรรเทาภยพบตและการขนสงจากศนยไปยงผประสบภยงานวจยในสวนนมจ านวนเพมมากขนอยางรวดเรวในชวงไมกปทผานมาเนองจากภยธรรม-ชาตทมความถและความรนแรงมากยงขนนนเอง

2.7 วธหาจดศนยถวง (Center of Gravity Method : COG) เปนวธการทใชเลอกศนยกลางของการกระจายสนคา หรอโรงงานผลตทสามารถประหยดตนทนคาขนสงรวมไดมากทสด โดยใชการค านวณหาทตงทางภมศาสตรแหงเดยวตามระยะทางและน าหนกของสนคาทตองขนสงตามสตรการค านวณดงตอไปน จดทเปนท าเลทตงทเหมาะทสด คอ (X,Y)

44

,

i i i i

i i

i i

i i

X W YW

X YW W

(2-27)

โดยท Xi , Yi = จดโคออรดเนตทตงของแหลงลกคาหรอแหลงสงอ านวยความสะดวก i Wi = น าหนกสนคารวมตอปทจะขนไปแหลงลกคาหรอแหลงสงอ านวยความสะดวก เทคนคการหาภาระงานรวมกบระยะทาง (Load-distance Technique) เปนวธการทจะเลอกท าเลทต งทเหมาะสมแหงเดยวจากหลายท าเลทต งทเสนอขนมาเปนทางเลอก โดยการค านวณหาระยะทางของแตละท าเลทต งคณเขากบอตราคาขนสงของแตละท าเลทต ง ตามระยะทางทวดเปนเสนตรง ดงขนตอนตอไปน

ภาพท 2.5 เทคนคการหาภาระงานรวมกบระยะทาง (Load-distance Technique)

1. หาระยะทางระหวางท าเลทตง โดยใชทฤษฎพทากอรส (Pythagoras Theorem)

2 2

AB A B A Bd X X Y Y โดยท

XA= ระยะทางบนแกน X ของท าเลทตง A YA= ระยะทางบนแกน Yของท าเลทตง A XB= ระยะทางบนแกน Xของท าเลทตงB YB= ระยะทางบนแกน Yของท าเลทตง B

45

2. ค านวณคะแนนระยะทางรวมกบคาขนสงโดยคณระยะทางเขากบปจจยทจะสงผลถงคาขนสงโดยรวม เชน อตราคาขนสงจ านวนเทยวหรอจ านวนหนวยสนคาซงปจจยเหลานถายงตองขนสงเปนระยะทางไกลกยงจะเพมขน

1

n

i

LD lidi

(2-28)

โดยท li = อตราขนสงหรอจ านวนเทยว หรอจ านวนหนวยของสนคา di = ระยะทางระหวางท าเลทตงแตละแหง 3. เลอกท าเลทตงทมคะแนนต าทสด ซงหมายความวาคาขนสงรวมทท าเลทตงนนต าทสด

2.8 ระบบพกดภมศาสตรประเทศไทย (Geographic coordinate systems) ระบบพกดภมศาสตร (Geographic coordinate systems)เปนระบบพกดทก าหนดต าแหนงตางๆ บนพนโลก ดวยวธการอางองบอกต าแหนงเปนคาระยะเชงมมของละตจด (Latitude) และลองจจด (Longitude) ตามระยะเชงมมทหางจากศนยก าเนดของละตจดและลองจจดทก าหนดขน เปนการบอกต าแหนงของจดใดๆ ถาบอกเปนคาละตจดแลวจะเปนทรกนทวโลกวาจดนนอย ณ ทใดบนผวพภพ ศนยก าเนดของละตจด (Origin of latitude) น น ก าหนดขนจากแนวระดบทตดผานศนยกลางของโลกและตงฉากกบแกนหมน เรยกแนวระนาบศนยก าเนดนนวา เสนระนาบศนยสตรซงแบงโลกออกเปนซกโลกเหนอและซกโลกใต ฉะนนคาระยะเชงมมของละตจด จะเปนคาเชงมมทเกดจากมมทศนยกลางของโลก กบแนวระดบฐานก าเนดมมทเสนระนาบศนยสตร โดยวดคาของมมออกไปทางซกโลกเหนอและทางซกโลกใต คาของมมจะสนสดทขวโลกเหนอและขวโลกใต มคาเชงมม 90 องศาพอด ดงนนการใชคาระยะเชงมมของละตจดอางองบอกต าแหนงตางๆ นอกจากจะก าหนดเรยกคาวดเปน องศา ลปดา และพลปดา แลวจะก ากบดวยตวอกษรบอกทศทางเหนอหรอใตเสมอ เชน ละตจดท 30 องศา 20 ลปดา 15 พลปดาเหนอ ศนยก าเนดของลองจจด (Origin of longitude) นน ก าหนดขนจากแนวระนาบทางตงทผานแกนหมนของโลกตรงบรเวณต าแหนงบนพนโลกทผานหอสงเกตการณดาราศาสตร เมองกรนช (Greenwich) ประเทศองกฤษ เรยกศนยก าเนดนวา เสนเมรเดยนแรก (Prime meridian) เปนเสนทแบงโลกออกเปนซกโลกตะวนตกและซกโลกตะวนออกคาระยะเชงมมของลองจจดเปนคาทวดมมออกไปทางตะวนตก และตะวนออกของเสนเมรเดยนแรกวดจากศนยกลางของโลกตามแนวระนาบทมเสนเม

46

รเดยนแรกเปนฐานก าเนดมม คาของมมจะสนสดทเสนเมรเดยนตรงขามกบเสนเมรเดยนแรกซงมคาของมมซกโลกละ 180 องศา การใชคาอางองบอกต าแหนงใชเรยกก าหนดเชนเดยวกบละตจด แตตางกนทตองบอกเปนซกโลกตะวนตก หรอซกโลกตะวนออกแทน เชน ลองจจดท 90 องศา 20 ลปดา 45 พลปดาตะวนตก

2.7.1 ระบบอางองพกดภมศาสตร 1. เสนเมรเดยน (meridian) คอ ขอบของครงวงกลมใหญทผานขวเหนอ และขวใตของโลก

ใชเปนเครองก าหนดแนวเหนอ-ใตของโลก ซงเรยกวาเหนอจรง ใตจรง หรอเหนอภมศาสตร ใตภมศาสตร ต าแหนงเสนเมรเดยนบนผวโลกแตละเสนก าหนดไดดวยคาลองจจดของเมรเดยนนน

2. เสนเมรเดยนกรนช (Greenwich meridian) คอเสนเมรเดยนทผานหอดดาว ณ ต าบลกรนช กรงลอนดอน องกฤษ ใชเปนศนยในการก าหนดคาตอไปน 1) พกดภมศาสตร เปนจดตงตนของคาลองจจด ซงใชประกอบกบคาละตจดในการก าหนดต าแหนงของสถานทตางๆ บนพนผวโลก โดยเมรเดยนกรนชนจะมคาลองจจด 0 (ศนย) องศา 2) เวลามาตรฐานสากล เวลาของทองถนทอยหางจากเมรเดยนกรนชไปทางตะวนออก 1 องศา จะเรวกวาเวลาทกรนช 4 นาท แตถาอยหางไปทางตะวนตก 1 องศา จะชากวาเวลาทกรนช 4 นาท เปนเสนลองจจดทมชอเรยกพเศษอกชอหนงวา เสนแบงเขตวนสากล (International Date line) ซงเสนนจะเปนลองจจดทอยอกฝงของโลก ตรงกนขามกบเสนเมอรรเดยนส าคญพอด

3. เสนขนาน (Parallel of latitude) คอ เสนสมมตทลากจากทศตะวนตกไปทศตะวนออก ซงจดทกจดบนเสนสมมตนน มคา ละตจด เทากน เสนขนานทกเสนบนผวโลกเปนขอบวงกลมขนานกบเสนศนยสตรโดยนบ 0 องศา จากเสนศนยสตรไปทางเหนอและใตจนถง 90 องศาของขวโลกทงสอง เสนขนานประกอบดวย

3.1 เสนศนยสตร (Equator) คอ เสนสมมตทลากรอบโลกเปนวงกลมตดกบเสนเมรเดยนเปนมมฉาก ระนาบของเสนศนยสตรจะผานจดศนยกลางของโลกและแบงโลกออกเปน 2 สวนเทากนครงหนงเรยกวา “ซกโลกเหนอ” และครงหนงเรยกวา “ซกโลกใต”

3.2 เสนทรอปกออฟแคนเซอร (Tropic of Cancer) เปนเสนสมมตทลากขนานกบ เสนศนยสตร ซงเปนเสนขนานท ดวงอาทตยสองแสงตงฉากในละตจดเหนอสด คอ ทละตจด 23 องศา 30 ลปดาเหนอ

47

3.3 เสนทรอปกออฟแคปรคอรน (Tropic of Capricorn) เหมอนกบเสนทรอปกออฟ-แคนเซอร แตแสดงเสนขนานทดวงอาทตยสองแสงตงฉากในละตจดใตสด คอ ทละตจด 23 องศา 30 ลปดาใต

3.4 เสนอารกตกเซอรเคล (Tropic of Capricorn) เปนเสนสมมตทลากขนานกบ เสนทรอปกออฟแคนเซอร ซงเปนเสนขนานทดวงอาทตยสองแสงสนสดทละตจดเหนอสด คอ เสนขนานท ละตจดท 66 องศา 30 ลปดาเหนอ

3.5 เสนแอนตารกตกเซอรเคล (Tropic of Circle) คอ เปนเสนสมมตทลากขนานกบเสนทรอปกแคปรคอรน ซงเปนเสนขนานทดวงอาทตยสองแสงสนสดทละตจดใตสด ละตจดท 66 องศา 30 ลปดาใต

4. ละตจด (Latitude) คอมมทวดระหวางจดใด ๆ กบเสนศนยสตร มคาสงสด 90 องศา เสนทลากตอเชอมทกจดทมละตจดเทากนเราเรยกวา เสนขนาน (parallel) เวยนเปนวงกลมรอบโลก โดยขวโลกแตละขวจะมคาละตจดเปน 90 องศา เชน ขวโลกเหนอมละตจด 90 องศาเหนอ เปนตน

4.1 ละตจดศนยองศา คอ เสนรอยตดบนพนผวพภพ ทเกดจากพนราบทตงไดฉากกบแกนหมนตดผานจดศนยกลางของพภพ เสนรอยตดเสนนมชอเรยกอกอยางหนงวา “เสนศนยสตร” (Equator) ซงเปนวงขนานละตจดวงใหญทสด

4.2 คาละตจดของวงละตจดใด คอ คามมทจดศนยกลางของพภพนบไปตามพนราบทบรรจแกนหมนของพภพ เรมจากพนศนยสตรถงแนวเสนตรงทลากจากจดศนยกลางพภพไปยงวงละตจดนน

4.3 จดขวเหนอของพภพมคาละตจดเทากบ 90 องศาเหนอ และทจดขวใตของพภพมคาละตจดเทากบ 90 องศาใต

4.4 เนองจากพนของวงละตจดศนยองศา หรอพนศนยสตร เปนพนทตดผานจดศนยกลางของพภพ วงศนยสตรจงถกเรยกวา “วงกลมใหญ” สวนละตจดอนๆ เปนวงกลมเลก วงละตจตจะมขนาดเลกลงๆ เมอหางวงศนยสตรออกไปจนกระทงกลายเปนจดทขวโลกเหนอและขวโลก ใต

4.5 ระยะหางระหวางเสนละตจด 1 องศา คดเปนระยะทางบนผวพภพประมาณ 111 กโลเมตร (69 ไมล) และ 1 พลปดา มระยะหางประมาณ 30.48 เมตร (100 ฟต)

5. ลองจจด (Longitude) คอมมทวดระหวางจดใด ๆ กบเสนเมอรเดยนทศนย มคาสงสด 180 องศา เสนทลากตอเชอมทกจดทมลองจจดเทากนในแนวเหนอ-ใต เชอมขวโลงสอง ตดกบเสนศนยสตรเปนมมฉากจะเรยกวา เสนเมรเดยน (meridian)

48

5.1 ลองจจดศนยองศา คอเสนลองจจดทผานหอสงดาว ณ เมองกรนส (Greenwich) ในประเทศองกฤษ มชอเรยกอกชอหนงวา เมรเดยนหลก (Prime Meridian)

5.2 การก าหนดคาลองจจด คอคางามมมทจดศนยกลางพภพบนพนศนยสตรโดยใชแนวเสนตรงทลากจาก จดศนยกลางพภพมายงเมรเดยนหลกเปนแนวเรมนบคางามมมไปทางตะวนออก 180 องศา เรยกวา ลองจจดตะวนออก

5.3 ลองจจดตะวนตก เสนลองจจดท 180 องศาตะวนออกและตะวนตกเปนเสนเดยวกน 5.4 ลองจจดทกเสนเปนสวนโคงของวงกลมใหญ(Great Circle) 5.5 ระยะหางระหวางเสนลองจจด 1 องศา ตามเสนศนยสตร คดเปนระยะทางประมาณ

111 กโลเมตร (69 ไมล) และ 1 พลปดา มระยะหางประมาณ 30.48 เมตร (100 ฟต) แตเนองจากเสนลองจจดทกเสนจะไปบรรจบกนทจดขวเหนอและขวใตของ พภพ ดงนน ระยะหางระหวางเสนลองจจดจงนอยลงๆ เมอยงหางจากเสนศนยสตรออกไป

ภาพท 2.6 ละตจดและลองจจด

ทมา: https://www.prosoftgps.com/Article/Detail/72143 2.9 ผงเมอง และแบงโซนสพนททดน แผนผงเมองเปนแผนผงทท าขนเพอควบคมเกยวกบการใชประโยชนทดน โดยประกอบไปดวยการวางและจดท าผงเมองรวม และผงเมองเฉพาะ

49

ผงเมองรวม ผงเมองรวม หมายถง แผนผงนโยบายและโครงการรวมทงมาตรการควบคมโดยทวไปเพอใชเปน แนวทางในการพฒนา และการด ารงรกษาเมอง หรอชนบท ในดานการใชประโยชนในทรพยสน การคมนาคม และการขนสง การสาธารณปโภค บรการสาธารณะ และสภาพแวดลอม ผงเมองเฉพาะ ผงเมองเฉพาะ หมายถง แผนผงและโครงการด าเนนการเพอพฒนาหรอด ารงรกษาบรเวณเฉพาะแหงหรอ กจการทเกยวของในเมอง และชนบทเพอประโยชนแกการผงเมอง

ภาพท 2.7 ผงเมอง และแบงโซนสพนททดน

ทมา: http://www.area.co.th/trebs/Thai/news/index.php?nid=71

1. เขตสเหลอง เปนทดนประเภททอยอาศยหนาแนนนอย 2. เขตสสม เปนทดนประเภททอยอาศยหนาแนปานกลาง 3. เขตสน าตาล เปนทดนประเภทอยอาศยหนามาก 4. เขตสแดง เปนทดนประเภทพาณชยกรรม

50

5. เขตสมวง เปนทดนประเภทอตสาหกรรม 6. เขตสเมดมะปราง เปนทดนประเภทคลงสนคา 7. เขตสขาว มกรอบและเสนทแยงมมสเขยวเปนทดนประเภทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม 8. เขตสเขยว เปนทดนประเภท ชนบทและเกษตรกรรม 9. เขตสน าตาลออน เปนทดนประเภทอนรกษเพอสงเสรมศลปวฒนธรรมไทย 10. เขตสน างน เปนทดนประเภทสถาบนราชการ การสาธารณปโภคและสาธารณปการ 2.8.1 ผงเมองรวม แบงได 8ประเภท

1. ทดนประเภททอยอาศย แบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1.1 เขตพนทสเหลองก าหนดไวเปนสเหลองใหเปนทดนปรเภททอยศยหนาแนนอยใหใช

ประโยชนทดนเพอเปนทอยอาศยหรอสถาบนราชการหรอสาธารณประโยชนเทานนพนทนสวนมากจะอยนอกเมองหรอในชนบท

1.2 เขตพนทสสมก าหนดไวเปนสสมใหเปนทดนประเภททอยอาศยหนาแนนปากลางใชประโยชนทดนเพอเปนทอยอาศยหรอสถาบนราชการหรอสาธารณประโยชนเทานนพนทนจะมผอยอาศยมากกวาพนทสเหลอง

1.3 เขตพนทน าตาลก าหนดไวเปนสสมใหเปนทดนประเภททอยอาศยหนาแนนมากใชประโยชนทดนเพอเปนทอยอาศยหรอสถาบนราชการหรอสาธารณประโยชนเปนสวนใหญ ส าหรบการใชทดนเพอกจการอนใหใชไดมเกนรอยละสบ

2. เขตพนทสแดง ทดนระเภทพาณชยกรรม แบงออกเปน 5 ระดบคอ ทดนประเภท พ.1- พ.5ทดนปรเภทนใหใชประโยชนทดนเพอพาณชกรรมการอยอาศยสถาบนราชการการสาธารณปโภคและสาธารณปการเปนสวนใหญส าหรบการใชประโยชนทดนเพอกจการอนใหใชไดไมเกนรอยละสบของทดนประเภทนในแตละบรเวณ และหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทดนเพอกจการตามทก าหนด สวนมากจะอยในเมองใหญๆ การใชประโยชนทดนเพอกจการอนใหใชไดไมเกน รอยละสบ และหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทก าหนด

3. เขตพนทสมวงทดนประเภทอตสาหกรรม แบงออกเปน 2 ประเภท คอ เขตพนทสมวงเปนพนทใชประโยชนส าหรบทดนประเภทอตสาหกรรมและคลงสนคา ทสามารถสรางโรงงานไดในเขตนเทานน

3.1 ทดนประเภท อ.1 ก าหนดเปนเขตอตสาหกรรมเพอการบรหารและจดการสงแวดลอม ส าหรบการประกอบกจการประเภทอตสาหกรรมการผลตทมมลพษนอย

51

3.2 ทดนประเภท อ.2 ก าหนดเปนนคมอตสาหกรรม ทจดตงขนตามกฎหมาย วาดวยการนคมอตสาหกรรม ทดนประเภทน ใหใชประโยชนเพออตสาหกรรม นคมอตสาหกรรม การสาธารณปโภคและสาธารณปการเปนสวนใหญ ส าหรบการใชประโยชนทดนเพอกจการอนใหใชไดไมเกนรอยละสบ และหามใชประโยชนทดน เพอกจการตามทก าหนด

4. เขตพนทสเมดมะปราง ทดนประเภทคลงสนคา ก าหนดเปนทประเภท อ.3 ทดนประเภทน ใหใชประโยชนทดนเพอคลงสนคา อตสาหกรรมเกยวกบการบรรจสนคา อตสาหกรรมเกยวกบ การประกอบชนสวนตางๆ โดยไมมการผลต และอตสาหกรรมบรการชมชน ทไมกอเหตร าคาญ การสาธารณปโภค และสาธารณปการเปนสวนใหญ ส าหรบการใชประโยชนทดนเพอกจการ อนใหใชไดไมเกนรอยละสบ และหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทก าหนด

5. เขตพนทสขาวมกรอบและเสนทแยงสเขยว ทดนประเภทอนรกษชนบทและเกษตรกรรม แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1) ทดนประเภท ก.1 2) ทดนประเภท ก.2

ทดนประเภทน ใหใชประโยชนทดนเพอเกษตรกรรมหรอเกยวของกบเกษตรกรรม สถาบนราชการ การสาธารณปโภค และสาธารณปการ และการอนรกษและรกษาสภาพแวดลอมเปนสวนใหญ ส าหรบการใชประโยชนทดน เพอกจการอนใหใชไดไมเกนรอยละหาและรอยละสบ และหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทก าหนด

6. เขตพนทสเขยวทดนประเภทชนบทและเกษตรกรรม แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1) ทดนประเภท ก.3 2) ทดนประเภท ก.4

ทดนประเภทน ใหใชประโยชนทดนเพอเกษตรกรรมหรอเกยวของกบเกษตรกรรม สถาบนราชการ การสาธารณปโภคและสาธารณปการเปนสวนใหญ ส าหรบการใชประโยชนทดน เพอกจการอนใหใชไดไมเกนรอยละหาและรอยละสบ และหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทก าหนด

7. เขตพนทสน าตาลออนทดนประเภทอนรกษและสงเสรมศลปวฒนธรรมไทย แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1) ทดนประเภท ศ.1 2) ทดนประเภท ศ.2

52

ทดนประเภทน ใหใชประโยชนทดนเพอการสงเสรมเอกลกษณศลปวฒนธรรมและสถาปตยกรรม ทองถน การทองเทยวพาณชยกรรมการอยอาศยสถาบนราชการ การสาธารณปโภคและสาธารณปการเปนสวนใหญ ใหญ ส าหรบการใชประโยชนทดน เพอกจการอนใหใชไดไมเกนรอยละ และหามใชประโยชนทดนเพอกจการตามทก าหนด

8. เขตพนทสน าเงนทดนประเภทหนวยงานราชการ และสาธารณปโภค ก าหนดใหเปนทดนประเภท ส. ทดนประเภทน ใหใชประโยชนทดนเพอสถาบนราชการ การศาสนา การศกษา การสาธารณปโภค และสาธารณปการ หรอสาธารณประโยชน การใชประโยชนทดนเพอวตถประสงคอน ใหใชไดเฉพาะทจ าเปน หรอเกยวเนองกบการใชประโยชนทดนหลก

2.8.2 แผนผงแสดงทโลงและขอก าหนด ทโลงแบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. เขตพนทสเขยวออน ทโลงเพอนนทนาการและการรกษาคณภาพสงแวดลอม ให

ใชประโยชนเพอนนทนาการหรอเกยวของกบนนทนาการ การรกษาคณภาพสงแวดลอม หรอสาธารณประโยชนเทานน

2. สเขยวออนมเสนทแยงสเขยว ทโลงพกน าเพอการปองกนน าทวม ใหใชประโยชนเพอการปองกนน าทวมการสาธารณปโภคทเกยวกบการปองกนน าทวม หรอสวนสาธารณะเทานน 2.10 งานวจยทเกยวของ (ธระยทธ, 2553) ไดท าการศกษาเกยวกบการหาทตงศนยกระจายสนคาของเหลกรปพรรณกลวงในเขตพนท 14 จงหวดในภาคใต เนองจากปจจบนภาคการกอสรางและภาคอตสาหกรรมในพนทจงหวดภาคใต ท าใหสภาวะการแขงขนในพนทนมสงขนจากผผลตหลายราย ดงนนบรษทกรณศกษาตองปรบตวเพอรองรบการแขงขนดานการตลาดมากขน ปจจบนบรษทมปญหาดานตนทนการขนสงทสงจากการขนสงหลายขนตอน และท าใหสญเสยเวลาในการสงมอบ โดยบรษทจะด าเนนการขนสงสนคาไปยงทารถขนสงภายนอกเพอสงตอไปยงลกคาปลายทาง ดงนนวทยานพนธนไดศกษาการเลอกท าเลทตงศนยกระจายสนคาในพนท 14 จงหวดภาคใตของบรษทกรณศกษาเพอลดตนทนคาขนสงสนคา ซงเปนการเพมศกยภาพในการแขงขนทางดานการตลาด และการเขาถงกลมผบรโภคไดเพมมากขน โดยพฒนาสามการทางคณตศาสตรของการหาท าเลทตงศนยกระจายสนคาทเหมาะสมและท าการแกปญหาโดยใช Microsoft Excel Solver ประยกตขอมลและวเคราะหความไวของการเปลยนแปลงคาความตองการ ผลจากการศกษาพบวาทตงศนยกระจายสนคาทเหมาะสมทสดคอ ทจงหวดชมพร ซงมคา

53

ขนสงต าทสด คอ 1.45-2.15 ลานบาท ทมปรมาณยอดขายสนคาเหลกในพนท 14 จงหวด เฉลยอยระหวาง 1,500-3,000 ตนตอป (Abbasi, 2012) น าเสนองานวจยเกยวกบการหาท าเลทตงศนยกระจายสนคา ในงานวจยฉบบนจะใชกระบวนการวธ Center of gravity ซงเปนวธทเหมาะสมส าหรบการหาท าเลทตงเพยงแหงเดยว (Single facility location problems) โดยคดจากการถวงน าหนกของความตองการกบระยะทางระหวางลกคาถงทตงของราน กระบวนการตอมาคอ P-median model ทใชส าหรบการหาท าเลทตงแบบหลายท าเล (Multiple facility location problems) โดยมวตถประสงคเพอหาท าเลทมตนทนรวมรายปต าทสด โดยกระบวนการแรกสามารถทจะแทนสตรออกมาแลวหาทตงในแนวระนาบไดเลย (กรกช, 2549) ศกษาวจยการวเคราะหต าแหนงทตงของศนยรวบรวมและกระจายสนคาเพอการสงออกสนคาเกษตร โดยคดเลอกสนคาทเปนผลผลตหลกของภมภาคไดแกสนคาขาว น าาตาล ผลตภณฑมนส าปะหลงทมจดตนทางในพนทภาคตะวนออกเฉยงเหนอกบจดปลายทางททาเรอกรงเทพและทาเรอแหลมฉบง ส าหรบการวเคราะหไดใชวธการก าหนดการเชงเสนในการหาทต งของศนยรวบรวมและกระจายสนคาทท าใหเกดคาใชจายต าสด โดยแบงการศกษาออกเปน 3 ขนตอน ไดแก ขนตอนแรกเปนการวเคราะหคาใชจายในการขนสงสภาพปจจบนทใชรถบรรทกขนสงจากจดตนทางไปยงปลายทาง ขนตอนทสองเปนการคดเลอกต าแหนงของศนยรวบรวมและกระจายสนคาทท าใหเกดคาใชจายต าาสดและมการใชรถไฟขนสงจากศนยไปยงจดปลายทาง ขนตอนทสามเปนการเปรยบเทยบประสทธภาพทเกดขนระหวางสภาพปจจบนทใชรถบรรทกในการขนสงและรปแบบขนสงทน าสนคามารวมกนทศนยรวมกบการใชรถไฟ ผลการศกษาพบวาการขนสงโดยรถบรรทกมคาใชจาย 17,613.67 ลานบาท สวนรปแบบการขนสงโดยน าสนคามารวมกนกอนสงผานศนยรวบรวมและกระจายสนคาทต งในจงหวดขอนแกนและจงหวดนครราชสมามคาใชจายรวม 12,945.73 ลานบาท ซงคดเปนคาใชจายทประหยดไดรอยละ 26.50 และสามารถประหยดใชน าามนเชอเพลงได 285.49 ลานลตร (ตนตกรและเรองศกด, 2550) การศกษาวธการทเหมาะสมในการขนสงแบบไป-กลบของการขนสงสนคา วจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาระบบในการจดการขนสงสนคา ซงท าการขนสงสนคาจากคลงกลางไปยงหนวยกระจายสนคาหรอลกคาในแตละจงหวดทวประเทศ ซงในการจดการการขนสงจ าเปนจะตองพจารณาปรมาณการขนสงในแตละครง รวมทงเสนทางทรถขนสงจะวงเพอน าสนคาไปยงแตละจด นอกจากนนยงจ าเปนจะตองวางแผนการจดการการขนสงสนคาในขากลบดวย (ขนสงสนคาทงขาไปและขากลบ) เพอท าใหตนทนโดยรวมของการขนสงต าทสด วธการทน ามาใชเพอจดแผนการขนสงในครงนเปนวธการแบบฮวรสตกสทสามารถจดเสนทางการขนสงไดอยางรวดเรว

54

และมประสทธภาพสงและในการท างานจรงนน ทางผวจยไดพฒนาซอฟตแวรในการจดการขนสงขนมา ซงสามารถใชงานไดงายและมประสทธภาพสง ซงทางผวจยไดท าการตรวจสอบประสทธภาพของวธการทน าเสนอโดยเปรยบเทยบกบวธการดงเดมและพบวามประสทธภาพทดกวาในการลดตนทนของคาขนสงและลดเวลาในการท างานอกดวย (นภาพร, 2545) ไดท าวจยระบบประเมนผลการด าเนนงานส าหรบผประกอบการขนสงดวยรถบรรทก เปนการวจยเพอพฒนาระบบประเมนผลการด าเนนงานส าหรบผประกอบการขนสงดวยรถบรรทก โดยมวตถประสงคเพอใหไดประเมนผลทเกดประโยชนตอการปรบปรงงานอยางแทจรง การศกษานไดใชตวอยางการท างานของศนยกระจายสนคาแหงหนงมรปแบบการใหบรการดวยการรวบรวมสนคาจากแตละบรษทลกคา เพอไปสงยงรานคาปลายทางทวประเทศ การวจยไดแบงแนวทางในการประเมนผลงานได 1 แนวทาง คอ 1. การประเมนประสทธผลตอความตองการจากภายนอก เพอดผลในภาพรวมวาศนยงานสามารถด าเนนงานใหสอดคลองกบความตองการจากภายนอกไดหรอไมอนไดแกความตองการดานการเงนและลกคา ตวชวดผลงานจงพฒนาจากผลการสมภาษณเปาหมายทางธรกจของเจาของบรษทและการสมภาษณปจจยทลกคาใหความส าคญ (สรกานต, 2555) ท าการวจยเพอน าเสนอแนวคดในการวเคราะหหาท าเลทตงศนยกระจายอปกรณยอยของแตละภมภาคทเหมาะสม โดยมวตถประสงคเพอใหตนทนในการด าเนนการต าทสด โดยเรมจากการศกษาวเคราะหขอมลตนทนคาขนสง ตนทนการเชาพนทในการตงศนยกระจายอปกรณ ความสามารถสงสดในการจดเกบอปกรณของแตละพนทและขอมลความตองการใชอปกรณในแตละสาขาของธนาคาร หลงจากนนไดท าการพฒนาแบบจ าลองทางคณตศาสตรในการเลอกท าเลทตงของศนยกระจายอปกรณจาก 13 จงหวดสาขาใหญทมวศวกร ระยะไกล (Remote Engineer) ประจ าอย และท าการทดสอบขอมลโดยใช Excel solver ผวจยไดด าเนนการศกษาปญหาวจยท าการตงสมมตฐานของการวจยและไดผลการศกษาใน 6 สถานการณ (Scenario) สถานการณท 1 เปนการเปรยบเทยบคาใชจายในการด าเนนการทเกดขนในเชงเศรษฐศาสตรใน 3 ทางเลอก ผลทไดคอ มการตดสนใจเลอกทตงศนยฯ ใน 3 ภมภาค และมคาใชจายในการด าเนนการรวมทงหมดเทากบ 463,096 บาท สวนสถานการณท 2 ถง 6 เปนการสรางตวแบบทางคณตศาสตรและทดสอบกบขอมลกรณศกษาเพอเลอกตงศนยฯ จากทงหมด 13 ศนย โยมสมมตฐานทตางกน และผลทไดคอ การใชวธ Enumerative Method ในสถานการณท 5 ซงมการตดสนใจเลอกทตงศนยฯ ในภมภาคเพมเตมจากศนยกรงเทพมหานครจะอยทพษณโลก มคาใชจายในการด าเนนการเทากบ 460,464 บาท ซงเปนพนททเกดคาใชจายในการด าเนนการทต าทสด

55

(อธวฒน, 2558) ไดท าการศกษาเกยวกบการหาทตงศนยกระจายสนคา โดยทตนทนคาขนสงจากโรงงานผลตไปยงลกคาต าทสด ผวจยสรางแบบจ าลองทางคณตศาสตรในการเลอกท าเลทตงคลงสนคา โดยใชอ าเภอเมองของทง 14 จงหวดในภาคใตเปนตวแปรตดสนใจ ท าการประมวลผลขอมลดวย Excel Solver ผลการวจยสรปวา บรษทกรณศกษาควรตงคลงสนคาทจงหวดสราษฎรธาน โดยมคาขนสงสทธกอนการวจยเทากบ 241,687,361 บาท และคาขนสงสทธหลงการวจยเทากบ 167,489,011 บาท ซงคดเปนคาขนสงลดลง 30.70 % หลงจากนนไดท าการวเคราะหความไวเพมเตม โดยก าหนดใหความตองการของลกคาเพมขนเปน 10%, 20%, 30% ผลปรากฏวาจงหวดสราษฎธานยงคงเปนท าเลทดทสดในการตงคลงสนคาทท าใหคาขนสงต าทสด

บทท 3 การด าเนนโครงงาน

จากบทท 2 การศกษาทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบการหาท าเลทตงศนยกระจายสนคา ในบทนจะกลาวถงวธการด าเนนงานโดยจะแสดงรายละเอยดในการด าเนนการแตละขนตอน เพอท าการศกษาตามขนตอนใหไดผลตรงตามวตถประสงคในการศกษาทตงไวแลวจงสรปผลการศกษาในบทถดไป โดยสามารถอธบายถงวธการด าเนนงานไดดงภาพท 3.1

ภาพท 3.1 ขนตอนการด าเนนงาน

สรางแบบจ าลองเชงคณตศาสตรและศกษาทฤษฎจดศนยถวงใน

การหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคา

ศกษาสภาพทวไปและเกบรวบรวมขอมลการขนสงปจจบน

ของบรษทกรณศกษาในภาคเหนอ

ประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตสาสตรกบปญหาบรษทกรณศกษา

ประยกตใชวธจดศนยถวงกบปญหาบรษทกรณศกษา

เปรยบเทยบผลลพธระหวางวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธ

จดศนยถวง

เปรยบเทยบตนทนคาขนสงกอน-หลงการวจย

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

57

3.1 ศกษาสภาพทวไปและเกบรวบรวมขอมลการขนสงปจจบนของบรษทกรณศกษาในภาคเหนอ การศกษาสภาพทวไปของการขนสงเบยรบรษทกรณศกษาในภาคเหนอ ปจจบนบรษทจะสงสนคาตามจ านวนความตองการของลกคาโดยผานเอเยนตในแตละจงหวด ซงบรษทจะสงสนคาจากตนทางจงหวดขอนแกนไปยงเอเยนตทง 9 จงหวดในภาคเหนอ คอ จงหวดเชยงราย จงหวดเชยงใหม จงหวดล าปาง จงหวดแมฮองสอน จงหวดล าพน จงหวดอตรดตถ จงหวดแพร จงหวดพะเยา และจงหวดนานโดยมรปแบบการขนสงแสดงดงภาพท 3.2

ภาพท 3.2 รปแบบการขนสงของบรษทกรณศกษา ในการจดสงสนคายอดทจดสงจะตองบรรทกสนคาเตมคนรถเทานน ซงประเภทของรถบรรทกทใชจะขนอยกบปรมาณของสนคาทจดสงใหกบลกคาแสดงดงตารางท 3.1 ตารางท 3.1 ประเภทของรถบรรทกและปรมาณในการบรรทก

ประเภทรถ ปรมาณ(กลอง) 6 ลอ 720

10 ลอ 1,080 เทรลเลอร 1,980

จากการศกษาสภาพปจจบนพบวารปแบบการขนสงของบรษทกรณศกษาสามารถปรบปรงใหมคณภาพ ลดคาใชจาย และระยะทางลงไดโดยการสรางศนยกระจายสนคา ผจดท าโครงงานจงไดด าเนนการเกบขอมลเพอไปใชในการวเคราะห และประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธจดศนยถวงกบปญหาบรษทกรณศกษาเพอหาท าเลทตงทเหมาะสมทสดของศนยกระจายสนคา

โรงงานจงหวดขอนแกน

เอเยนต

(ตวแทนจ าหนาย)

ผคาสง ผคาปลก

58

การเกบรวบรวมขอมลผจดท าโครงงานไดใชขอมลระหวางป พ .ศ. 2558-2560 ซงขอมลทจ าเปน และเกยวของในการศกษามแหลงทมาและขอบเขตดงตอไปน

3.1.1 ขอมลปรมาณความตองการของลกคา ผจดท าโครงงานไดใชขอมลความตองการของลกคาระหวางป พ .ศ. 2558-2560 จากบรษทกรณศกษา แสดงดงตารางท 3.2

ตารางท 3.2 ปรมาณความตองการของลกคาระหวางป พ .ศ. 2558-2560

ลกคา ปรมาณความตองการของลกคา(กลอง)

2558 2559 2560 ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงราย 1,146,240 1,204,920 1,240,200 ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงใหม 1,850,400 1,980,360 2,039,400 ตวแทนจ าหนายจงหวดนาน 707,400 749,520 739,800 ตวแทนจ าหนายจงหวดพะเยา 618,840 666,360 614,880 ตวแทนจ าหนายจงหวดแพร 795,240 825,120 817,560 ตวแทนจ าหนายจงหวดแมฮองสอน 1,234,800 1,307,880 1,334,880 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าปาง 883,080 954,000 914,400 ตวเทนจ าหนายจงหวดล าพน 1,145,160 1,227,600 12,63,240 ตวแทนจ าหนายจงหวดอตรดตถ 443,160 478,800 492,840

จากตารางท 3.2 แสดงใหเหนถงปรมาณความตองการของลกคาในป พ.ศ.2558-2560 ของบรษทกรณศกษา ซงมปรมาณทแตกตางกน ผจดท าโครงงานจงไดท าการหาปรมาณความตองการของลกคาเฉลย 3 ป เพอน าขอมลไปใชในการวเคราะหการเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคา ดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตร แสดงดงตารางท 3.3

59

ตารางท 3.3 ปรมาณความตองการของลกคาเฉลย 3 ป พ.ศ. (2558-2560)

ลกคา ปรมาณความตองการ

เฉลย(กลอง) ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงราย 1,197,120 ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงใหม 1,956,720 ตวแทนจ าหนายจงหวดนาน 732,240 ตวแทนจ าหนายจงหวดพะเยา 633,360 ตวแทนจ าหนายจงหวดแพร 812,640 ตวแทนจ าหนายจงหวดแมฮองสอน 1,292,520 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าปาง 917,160 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าพน 1,186,380 ตวแทนจ าหนายจงหวดอตรดตถ 471,600

จากตารางท 3.3 แสดงใหเหนถงปรมาณความตองการของลกคาเฉลย 3 ป ของแตละจงหวดซงพบวาตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงใหมมปรมาณความตองการของลกคามากทสด คอ 1,956,720 กลอง

3.1.2 ขอมลราคาคาเชาคลงสนคา ผจดท าโครงงานไดใชขอมลราคาคาเชาคลงสนคา พ.ศ.2559 จากบรษทกรณศกษา แสดงใหเหนดงตารางท 3.4

ตารางท 3.4 ราคาคาเชาคลงสนคาของแตละจงหวด

จงหวด คาเชาคลงสนคา (บาท/ตารางเมตร/เดอน) เชยงราย 110 เชยงใหม 120 นาน 100 พะเยา 100 แพร 110

60

ตารางท 3.4 (ตอ)

จงหวด คาเชาคลงสนคา (บาท/ตารางเมตร/เดอน) แมฮองสอน - ล าปาง 120 ล าพน 120 อตรดตถ 100

จากตารางท 3.4 แสดงใหเหนถงราคาคาเชาคลงสนคาของแตละจงหวดซงพบวาราคาคาเชาแตละจงหวดมราคาใกลเคยงกนอยทประมาน 100 ถง 120 บาท/ตารางเมตร/เดอน โดยในการสรางศนยกระจายสนคาของบรษทกรณศกษาตองใชพนท 2,500 ตารางเมตร โดยอางองบรษทกรณศกษา ผจดท าโครงงานจงไดท าการหาคาเชาคลงสนคาในการสรางศนยกระจายสนคาดงตารางท 3.5 ตาราง 3.5 ราคาคาเชาคลงสนคาในการสรางศนยกระจายสนคา

จงหวด ราคาคาเชาคลงสนคา 2,500 ตารางเมตร (บาท/ป) เชยงราย 3,300,000 เชยงใหม 3,600,000 นาน 3,000,000 พะเยา 3,000,000 แพร 3,300,000

แมฮองสอน - ล าปาง 3,600,000 ล าพน 3,600,000 อตรดตถ 3,000,000

61

จากตารางท 3.5 แสดงใหเหนถงราคาคาเชาคลงสนคาขนาด 2,500 ตารางเมตร พบวาราคาทดนของจงหวดเชยงใหม ล าปาง และล าพนมราคาสงทสดคดเปน 3,600,000บาท/ป และราคาคาเชาคลงสนคาของจงหวดนาน พะเยา และอตรดตถมราคาต าทสด คอ 3,000,000บาท/ป

3.1.3 ขอมลคาบรหารจดการ ผจดท าโครงงานไดใชขอมลคาบรหารจดการ อางองบรษทกรณศกษา ซงคาบรหารจดการแตละจงหวดจะมคาเทากนเนองจากใชผประกอบการจากภายนอก โดยมราคาอยท 120,000 บาท/เดอน

3.1.4 ขอมลระยะทางในการขนสง ผจดท าโครงงานไดก าหนดใหพนทสเมดมะปรางของแตละจงหวดเปนทตงศนยกระจายสนคา และปลายทางเปนลกคาในภาคเหนอ แสดงดงตารางท 3.6

ตารางท 3.6 ระยะทางจากพนทสรางศนยกระจายสนคาไปยงตวแทนจ าหนายในภาคเหนอ (หนวยเปนกโลเมตร)

ตวแทนจ าหนาย ทตงศนยกระจายสนคา

เชยงราย เชยงใหม นาน พะเยา แพร แมฮองสอน ล าปาง ล าพน อตรดตถ

เชยงราย 89.6 285 250 158 284 502 291 296 361

เชยงใหม 213 10.7 310 166 186 248 90.3 21 229

นาน 203 332 67.2 177 196 548 293 369 257

พะเยา 113 172 132 18.2 153 389 150 183 235

แพร 278 195 148 171 34 426 97.3 173 51.7

แมฮองสอน - - - - - - - - -

ล าปาง 262 109 234 156 110 340 23.9 86.9 154

ล าพน 220 29.2 294 206 169 263 73..5 4.2 213

อตรดตถ 323 241 194 218 80.3 471 144 219 6.6

ทมา: Google Map, 2561

62

63

จากตารางท 3.6 แสดงใหเหนถงระยะทางจากพนทสรางศนยกระจายสนคาไปยงตวแทนจ าหนายในภาคเหนอ โดยแสดงถงระยะทางความสมพนธของ 9 จงหวด คอ จงหวดเชยงราย จงหวดเชยงใหม จงหวดนาน จงหวดพะเยา จงหวดแพร จงหวดแมฮองสอน จงหวดล าปาง จงหวดล าพน และจงหวดอตรดตถ

3.1.5 ขอมลตนทนคาขนสง ผจดท าโครงงานไดใชขอมลอตราการสนเปลองน ามนของรถแตละประเภทจากแผนกวเคราะหคาขนสงบรษทกรณศกษา แสดงดงตารางท 3.7

ตารางท 3.7 อตราการสนเปลองน ามนของรถบรรทกแตละประเภท (ลตร/กโลเมตร)

ประเภทรถ อตราการสนเปลองน ามน (กโลเมตร/ลตร) 6 ลอ 9

10 ลอ 7 เทรลเลอร 6

จากตารางท 3.7 แสดงใหเหนถงอตราการสนเปลองน ามนของรถเทรลเลอรทประหยดทสด คอ 6 กโลเมตรตอลตร ซงในการขนสงจากโรงงานจงหวดขอนแกนไปยงศนยกระจายสนคาในภาคเหนอจะใชรถเทรลเลอรในการขนสงเทานนเพอประหยดคาขนสง ผจดท าโครงงานจงไดใชอตราการสนเปลองของรถเทรลเลอรในการคดอตราคาขนสงเพอน าไปประยกคใชในแบบจ าลองเชงคณตศาสตร โดยผจดท าโครงงานไดท าการเกบขอมลราคาน ามนจาก ปตท. โดยใชราคาน ามนเฉลยป 2558-2560 ซงมราคา 24.583 บาทตอลตร มาใชในการค านวณคาขนสงแสดงดงตารางท 3.8

ตารางท 3.8 ตนทนคาขนสง (บาท / กลอง)

ตวแทนจ าหนาย ทตงศนย กระจายสนคา

เชยงราย เชยงใหม นาน พะเยา แพร แมฮองสอน ล าปาง ล าพน อตรดตถ

เชยงราย 0.698628 1.192375 1.103935 0.871465 1.189848 1.740702 1.207536 1.22017 1.384416 เชยงใหม 1.010442 0.49926 1.255546 0.89168 0.942217 1.098881 0.700397 0.525286 1.050871 นาน 0.985173 1.311137 0.642027 0.919475 0.967485 1.856937 1.21259 1.404631 1.121623 พะเยา 0.757756 0.906841 0.805767 0.518211 0.858831 1.455168 0.85125 0.934636 1.066032 แพร 1.174687 0.964958 0.846196 0.904314 0.558135 1.548661 0.718085 0.909368 0.60286

แมฮองสอน - - - - - - - - - ล าปาง 1.134257 0.747649 1.063506 0.866411 0.750176 1.331352 0.532614 0.691806 0.861357 ล าพน 1.02813 0.546006 1.215117 0.992754 0.89926 1.136784 0.657946 0.482835 1.010442 อตรดตถ 1.288395 1.081194 0.962431 1.023076 0.675128 1.662369 0.836089 1.025603 0.488899

64

65

3.1.6 ขอมลพกดทตงของตวแทนจ าหนาย ผจดท าโครงงานใชขอมลรายชอตวแทนจ าหนายในภาคเหนอ พ.ศ.2560 จากบรษทกรณศกษาเพอหาพกดทตงของตวแทนจ าหนาย แสดงใหเหนดงตาราง 3.9

ตารางท 3.9 พกดทตงของตวแทนจ าหนายในแตละจงหวด

ลกคา ละตจด ลองจจด ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงราย 19.988408 99.862409 ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงใหม 18.765658 98.972156 ตวแทนจ าหนายจงหวดนาน 18.779388 100.77278 ตวแทนจ าหนายจงหวดพะเยา 19.141982 99.911389 ตวแทนจ าหนายจงหวดแพร 18.149904 100.09204 ตวแทนจ าหนายจงหวดแมฮองสอน 19.35008 97.965626 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าปาง 18.28106 99.484957 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าพน 18.607105 99.024395 ตวแทนจ าหนายจงหวดอตรดตถ 17.601375 100.12406

3.2 สรางแบบจ าลองเชงคณตศาสตรในการหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคา เนองจากในปจจบนบรษทกรณศกษาไมมศนยกระจายสนคาในภาคเหนอจงท าใหเกดคาใชจายในการขนสงสงเนองจากปรมาณความตองการสนคาเพมขน และตวแทนจ าหนายแตละจงหวดอยไกลจากโรงงานผลต ผจดท าโครงงานจงไดศกษาหาท าเลทตงทเหมาะสมทสดในการสรางศนยกระจายสนคาโดยใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรโดยมเปาหมายคอตนทนต าทสด และค านงถงเงอนไขหรอขอจ ากดทมอย ในการสรางแบบจ าลองเชงคณตศาสตรจะตองประกอบดวย

1. ตวแปรตดสนใจ (Decision Variable) คอ สงทตองการทราบหรอสงทตองการหาผลลพธ 2. สมการเปาหมาย (Objective Function) คอ เกณฑความตองการของการแกไขปญหา หรอ หา

ค าตอบจากความสมพนธทางคณตศาสตรนนวาตองการผลลพธระดบใด เชน สงสด ต าสดหรอเทากบ

66

คาใด ๆ โดยทวไปจะมวตถประสงคเดยว ส าหรบปญหาทมหลายวตถประสงคนน ใหเลอกวตถประสงคทส าคญทสดมาเปนเปาหมาย สวนวตถประสงคทเหลอน าไปเขยนเปนเงอนไขแทน

3. เงอนไขบงคบ (Constraints ) คอ สมการหรออสมการทแสดงถงขดจ ากดในดานทรพยากร ความตองการหรอเงอนไขตาง ๆของปญหา โดยมความสมพนธของตวแปรซงเราสามารถแดสงขอมลของขอจ ากดนนในรปแบบความสมพนธทางคณตศาสตรทเปนสมการเชงเสนตรงจ านวนเงอนไขบงคบจะขนอยกบสภาพของปญหาวายงยากซบซอนเพยงใด

4. ขอจ ากด (Restriction ) คอ ขอแสดงถงกรอบของตวแปรทตองตดสนใจทกตวจะตองไมตดลบหรอแสดงเปนความสมพนธ

5. คาพารามเตอร (Parameters ) คอ สมประสทธหรอคาคงทททราบคา 6. ความสมพนธทางคณตศาสตรระหวางตวแปร

ดงนนแบบจ าลองเชงคณตศาสตรส าหรบปญหาการเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคามจดประสงคคอ เพอใหสามารถเลอกท าเลทตงทเหมาะสมทสดโดยมตนทนการด าเนนการ และตนทนคาขนสงต าทสดโดยก าหนดตวแปรตาง ๆ ส าหรบการสรางแบบจ าลองคณตศาสตร ดงน

เซต (Set) i คอ ศนยกระจายสนคา ( i = 1,2,3,…,m) j คอ ลกคา ( j = 1,2,3,…,n)

พารามเตอร (Parameters)

ijC คอ ตนทนคาขนสงจากศนยกระจายสนคา i ไปยงลกคา j

jD คอ ปรมาณความตองการของลกคาในแตละจงหวด j iF คอ คาเชาคลงสนคาและคาบรหารจดการของจงหวด i iS คอ ความสามารถในการจดเกบของศนยกระจายสนคา i

ตวแปรตดสนใจ (Decision Variable) 0,1iX 1iX เมอเลอกทตงศนยกระจายสนคาทจงหวด i 0iX เมอไมเลอกทตงศนยกระจายสนคาทจงหวด i

67

0,1ijY 1ijY เมอสนคาจากศนยกระจายสนคา i ถกจดสงไปยงลกคา j 0ijY เมอสนคาจากศนยกระจายสนคา i ไมจดสงไปยงลกคา j

สมการเปาหมาย (Objective Function)

1 1

m n

ij j ij i i

i j

MinZ C D Y F X

(3-1)

Subject to:

1m

i

i

X ; i (3-2)

1n

ij

j

Y ; j (3-3)

n

j ij i i

j

D Y S X ; i (3-4)

0,1iX ; i (3-5) 0,1ijY ; ij (3-6)

สมการท (3-1) คอ สมการเปาหมายของการตงศนยกระจายสนคา ทท าใหผลรวมคาเชาคลงสนคา คาบรหารจดการและคาขนสงจากศนยกระจายสนคา i ไปยงลกคา j ต าทสด

1 1

m n

ij j ij i i

i j

MinZ C D Y F X

(3-1)

สมการท (3-2) คอ สมการทก าหนดใหผลรวมของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ i สมการทก าหนดใหผลรวมของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ ตองเทากบ 1 เพราะตองการตงศนยกระจายสนคาเพยงแหงเดยวเทานน

1m

i

i

X ; i (3-2)

สมการท (3-3) คอ สมการทก าหนดใหลกคา ( j ) ตองไดรบสนคาจากศนยกระจายสนคา ( i ) และตองไดรบเพยงแหงเดยวเทานน

1n

ij

j

Y ; j (3-3)

68

อสมการท (3-4) คอ อสมการทก าหนดใหปรมาณความตองการของลกคา (jD ) ตองม

จ านวนนอยกวาความสามารถในการจดเกบของศนยกระจายสนคา ( iS ) เพอสามารถรองรบการสงสนคาใหแกลกคาในจงหวดตาง ๆ ได

n

j ij i i

j

D Y S X ; i (3-4)

สมการท (3-5) คอ สมการทก าหนดใหตวแปรตดสนใจ ( iX ) มคาเทากบ 0 ไมเลอก หรอ เทากบ 1 เลอก ในการตงศนยกระจายสนคา

0,1iX ; i (3-5) สมการท (3-6) คอ สมการทก าหนดใหตวแปรตดสนใจ (

ijY ) มคาเทากบ 0 ไมเลอก หรอ เทากบ 1 เลอก ในการสงสนคาจากศนยกระจายสนคา ( i ) ไปยงลกคา ( j )

0,1ijY ; ij (3-6)

3.3 ศกษาทฤษฎจดศนยถวงในการหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคา วธจดศนยถวงเปนวธการทใชเลอกศนยกลางการกระจายสนคา โดยใชการค านวณทตงทางภมศาสตร เพอหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคาเพยงแหงเดยวเปนศนยกลางของปรมาณอปสงค และปรมาณอปทาน โดยใชสตรดงตอไปน

เมอ 1

1

n

j j

j

n

j

j

X D

X

D

1

1

n

j j

j

n

j

j

Y D

Y

D

69

โดยก าหนดตวแปรดงตอไปน

jX คอ พกดละตจดของลกคา j

jY คอ พกดลองจจดของลกคา j iD คอ ปรมาณความตองการของลกคา n คอ จ านวนลกคา

บทท 4

ผลการด าเนนงานวจย

จากบทท 3 ทไดท าการศกษาสภาพทวไปและเกบรวบรวมขอมลการขนสงปจจบนของบรษทกรณศกษาในภาคเหนอ เพอสรางแบบจ าลองเชงคณตศาสตร และศกษาทฤษฎจดศนยถวงในการหาท าเลทต งของศนยกระจายสนคา ในบทนจะเปนการน าขอมลมาประยกตใชกบแบบจ าลองเชงคณตศาสตรทสรางไวในบทท 3 มาประมวลผลโดยใชโปรแกรม Excel Solver และประยกตใชวธจดศนยถวง เพอน าผลของทง 2 วธมาเปรยบเทยบผลลพธและหาทตงทเหมาะสมทสดในการสรางศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ 4.1 ประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบปญหาบรษทกรณศกษา จากแบบจ าลองทางคณตศาสตรในบทท 3 ทางผจดท าโครงงานไดก าหนดเซต พารามเตอร ตวแปรตดสนใจ สมการเปาหมายและสมการเงอนไข เพอน ามาประมวลผลโดยใชโปรแกรม Excel Solver ในการหาจงหวดในการสรางศนยกระจายสนคาทท าใหคาขนสงต าทสด โดยคาตางๆทใชตงคาในโปรแกรม Excel Solver เพอประมวลผล มดงน

4.1.1 เซต (Set) 4.1.1.1 i คอ ศนยกระจายสนคา ( i = 1, 2, 3,…, m) ซงประกอบไปดวย 9 จงหวดใน

ภาคเหนอแสดงขอมลดงตารางท 4.1

71

ตารางท 4.1 จงหวดทสามารถสรางศนยกระจายสนคาไดในภาคเหนอ

จงหวดทสามารถสรางศนยกระจายสนคา ไดในภาคเหนอ ( i )

รายชอจงหวด

1 เชยงราย 2 เชยงใหม 3 นาน 4 พะเยา 5 แพร 6 แมฮองสอน 7 ล าปาง 8 ล าพน 9 อตรดตถ

4.1.1.2 j คอ ลกคา ( j = 1, 2, 3,…, n) ซงประกอบไปดวย 9 จงหวดในภาคเหนอดงตารางท 4.2

ตารางท 4.2 ลกคาในภาคเหนอ

ลกคาในภาคเหนอ ( j ) รายชอจงหวด 1 เชยงราย 2 เชยงใหม 3 นาน 4 พะเยา 5 แพร 6 แมฮองสอน 7 ล าปาง 8 ล าพน 9 อตรดตถ

4.1.2 พารามเตอร (Parameter) 4.1.2.1 ijC คอ ตนทนคาขนสงจากศนยกระจายสนคา i ไปยงลกคา j แสดงดงตารางท 4.3

ตารางท 4.3 คาขนสงจากศนยกระจายสนคา (บาท/กลอง)

ตวแทนจ าหนาย ศนยกระจาย สนคา

เชยงราย เชยงใหม นาน พะเยา แพร แมฮองสอน ล าปาง ล าพน อตรดตถ

เชยงราย 0.698628 1.192375 1.103935 0.871465 1.189848 1.740702 1.207536 1.22017 1.384416 เชยงใหม 1.010442 0.49926 1.255546 0.89168 0.942217 1.098881 0.700397 0.525286 1.050871 นาน 0.985173 1.311137 0.642027 0.919475 0.967485 1.856937 1.21259 1.404631 1.121623 พะเยา 0.757756 0.906841 0.805767 0.518211 0.858831 1.455168 0.85125 0.934636 1.066032 แพร 1.174687 0.964958 0.846196 0.904314 0.558135 1.548661 0.718085 0.909368 0.60286

แมฮองสอน - - - - - - - - - ล าปาง 1.134257 0.747649 1.063506 0.866411 0.750176 1.331352 0.532614 0.691806 0.861357 ล าพน 1.02813 0.546006 1.215117 0.992754 0.89926 1.136784 0.657946 0.482835 1.010442

อตรดตถ 1.288395 1.081194 0.962431 1.023076 0.675128 1.662369 0.836089 1.025603 0.488899

72

73

4.1.2.2 jD คอ ปรมาณความตองการของลกคาในแตละจงหวด โดยผจดท าโครงงานไดใช

ปรมาณความตองการของลกคาเฉลย 3 ป (พ.ศ.2558-2560) ของแตละจงหวด แสดงดงตารางท 4.4

ตารางท 4.4 ปรมาณความตองการของลกคา

ลกคา ปรมาณความตองการ

เฉลย(กลอง) ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงราย 1,197,120 ตวแทนจ าหนายจงหวดเชยงใหม 1,956,720 ตวแทนจ าหนายจงหวดนาน 732,240 ตวแทนจ าหนายจงหวดพะเยา 633,360 ตวแทนจ าหนายจงหวดแพร 812,640 ตวแทนจ าหนายจงหวดแมฮองสอน 1,292,520 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าปาง 917,160 ตวแทนจ าหนายจงหวดล าพน 1,186,380 ตวแทนจ าหนายจงหวดอตรดตถ 471,600

4.1.2.3 iF คอ คาเชาคลงสนคาและคาบรหารจดการของจงหวด i ผจดท าโครงงานไดใช

ขอมลราคาคาเชาคลงสนคาและคาบรหารจดการจากบรษทกรณศกษา พ.ศ.2559 โดยในการสรางศนยกระจายสนคาของบรษทกรณศกษาตองใชพนท 2,500 ตารางเมตร แสดงดงตารางท 4.5

ตารางท 4.5 คาเชาคลงสนคาและคาบรหารแตละจงหวด (บาท/ป)

จงหวด คาเชาคลงสนคา

(บาท/ป) คาบรหารจดการ (บาท/

ป) iF

(บาท/ป) เชยงราย 3,000,000 1,440,000 4,440,000

เชยงใหม 3,600,000 1,440,000 5,040,000

74

ตารางท 4.5 คาเชาคลงสนคาและคาบรหารแตละจงหวด (ตอ)

จงหวด คาเชาคลงสนคา

(บาท/ป) คาบรหารจดการ

(บาท/ป) iF

(บาท/ป) นาน 3,000,000 1,440,000 4,440,000 พะเยา 3,000,000 1,440,000 4,440,000 แพร 3,300,000 1,440,000 4,740,000

แมฮองสอน - - - ล าปาง 3,600,000 1,440,000 5,040,000 ล าพน 3,600,000 1,440,000 5,040,000 อตรดตถ 3,000,000 1,440,000 4,440,000

4.1.2.4 iS คอ ความสามารถในการจดเกบของศนยกระจายสนคา i โดยผจดท าโครงงานได

ก าหนดใหความสามารถในการจดเกบสนคาของศนยกระจายสนคามคามาก เพอใหเพยงพอตอความตองการของลกคา

4.1.3 ตวแปรตดสนใจ (Decision Variable) 4.1.3.1 0,1iX โดย iX มคาเปน 1 เมอมการเลอกสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดนน

และจะมคาเปน 0 เมอไมสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดนน 4.1.3.2 0,1ijY โดย ijY มคาเปน 1 เมอมการสงสนคาจากศนยกระจายสนคา i ไปยง

ลกคา j และจะมคาเปน 0 เมอไมมการสง โดยผจดท าโครงงานไดท าการใช Excel Solver ในการประมวลผลโปรแกรมเพอหาค าตอบทดทสด ซงมขนตอนการด าเนนการ ดงน

75

1. ตงคาพารามเตอร โดยตงคาพารามเตอรตาง ๆ ดงน 1.1 คา ijC เนองจากจงหวดแมฮองสอนไมมพนททสามารถสรางศนยกระจายสนคาไดจง

ไมสามารถน ามาคดคาขนสงได แตในการประมวลผลแบบจ าลองเชงคณตศาสตรดวย Excel Solver จ าเปนตอง ใสคาของ

ijC ใหครบทกตวผจดท าโครงงานจงไดก าหนดคาขนสงจงหวดแมฮองสอนใหมคาขนสงโดยคดจากอ าเภอเมอง แมฮองสอนแสดงดงภาพท 4.1

ภาพ 4.1 การตงคา ijC

1.2 คา jD ดงภาพท 4.2

ภาพท 4.2 การตงคา jD

76

1.3 คา iS ดงภาพท 4.3

ภาพท 4.3 การตงคา iS

1.4 คา iF โดยผจดท าโครงงานไดก าหนดคาเชาคลงสนคาและคาบรหารจดการของจงหวดแมฮองสอนใหมคาสง เนองจากจงหวดแมฮองสอนไมมพนททสามารถสรางศนยกระจายสนคาได ดงภาพท 4.4

ภาพท 4.4 การตงคา iF

77

1. ตงคาตวแปรตดสนใจ ท าการตงคาตวแปรตดสนใจตางๆ ดงน 1.1 คา iX ดงภาพท 4.5

ภาพท 4.5 การตงคา iX

1.2 คา ijY ดงภาพท 4.6

ภาพท 4.6 การตงคา ijY

78

2. ตงคา Target Cell เปนเซลลผลลพธทตองการสอดคลองกบสมการเปาหมาย

คอ1 1

m n

ij j ij i i

i j

MinZ C D Y L X

โดยใชสตร(SUMPRODUCT(B3:J3,B14:J14,B17:J17)+M3*S3)+(SUMPRODUCT(B4:J4,B14:J14,B18:J18)+M4*S4)+(SUMPRODUCT(B5:J5,B19:J19,B14:J14)+M5*S5)+(SUMPRODUCT(B6:J6,B20:J20,B14:J14)+M6*S6)+(SUMPRODUCT(B7:J7,B21:J21,B14:J14)+M7*S7)+(SUMPRODUCT(B8:J8,B22:J22,B14:J14)+M8*S8)+(SUMPRODUCT(B9:J9,B14:J14,B23:J23)+M9*S9)+(SUMPRODUCT(B10:J10,B14:J14,B24:J24)+M10*S10)+(SUMPRODUCT(B11:J11,B14:J14,B25:J25)+M11*S11) แสดงดงภาพท 4.7

ภาพท 4.7 การตงคา Target Cell 3. ตงคาเงอนไขและสมการตางๆใน Solver Parameters เพอใหโปรแกรมประมวลผล โดยตงคา Set Objective เปน $T$21 เพอหาคา Min หรอคาทนอยทสด ต งคา By Changing Variable Cells เปน $B$17:$J$25,$S$3:$S$11 และตงคา Subject to the Constraints ตางๆตามแบบจ าลอง แสดงดงภาพท 4.8

79

ภาพท 4.8 การตงคา Solver Parameters จากภาพท 4.8 แสดงใหเหนถงเงอนไขตางๆสามารถอธบายได ดงน เงอนไขท 1 เปนเงอนไขทบงคบใหคาของ ijY มคาเปน 0 หรอ 1 เทานน หรอเรยกวา binary เงอนไขท 2 เปนเงอนไขทบงคบใหลกคา j ตองไดรบสนคาจากศนยกระจายสนคา i และตองไดรบเพยงแหงเดยวเทานน เงอนไขท 3 เปนเงอนไขทบงคบปรมาณความตองการของลกคา jD ตองมจ านวนนอยกวาความสามารถในการจดเกบของศนยกระจายสนคา iS เพอสามารถรองรบการสงสนคาใหแกลกคาในจงหวดตาง ๆ ได เงอนไขท 4 เปนเงอนไขทบงคบใหผลรวมของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ i ตองเทากบ 1 เพราะตองการตงศนยกระจายสนคาเพยงแหงเดยวเทานน เงอนไขท 5 เปนเงอนไขทบงคบใหคาของ iX มคาเปน 0 หรอ 1 เทานน หรอเรยกวา binary

4.2 การประมวลผลโดยแบบจ าลองเชงคณตศาสตร จากการน าขอมลตนทนคาขนสง ปรมาณความตองการของลกคาเฉลย 3 ป (พ.ศ.2558-2560) และราคาทดนของแตละจงหวดมาประมวลผลโดยโปรแกรม Excel Solver เพอหาค าตอบของแบบจ าลองเชงคณตศาสตรในการสรางศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ โดยหลงการประมวลผลแสดง

80

ขอความวา Solver found a solution. All constraints and Optimality conditions are satisfied ดงภาพท 4.9 และสามารถแสดงค าตอบของคา iX ไดดงภาพท 4.10 และคา ijY ไดดงภาพท 4.11

ภาพท 4.9 ผลจาก Excel Solver

ภาพท 4.10 ผลลพธคา iX จากการประมวลผล

81

ภาพท 4.11 ผลลพธคา ijY จากการประมวลผล จากภาพท 4.10 พบวา iX มคาเทากบ 1 ทจงหวดเชยงใหมแสดงใหเหนวาจงหวดทเหมาะสมส าหรบการสรางศนยกระจายสนคาในภาคเหนอทสด คอ จงหวดเชยงใหม สงผลใหคา ijY แสดงผลดงภาพท 4.11 แสดงใหเหนถงสนคาถกจดสงจากศนยกระจายสนคาไปยงตวแทนจ าหนายจงหวดตาง ๆ จากจงหวดเชยงใหม

ภาพท 4.12 การประมวลผลโดยโปรแกรม Excel Solver

82

4.3 ประยกตใชวธจดศนยถวงกบปญหาบรษทกรณศกษา วธจดศนยถวงเปนวธทใชหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคาเพยงแหงเดยวทเปนศนยกลางของปรมาณอปสงคและปรมาณอปทาน โดยในการหาพกดทตงของตวแทนจ าหนายในแตละจงหวด ผจดท าโครงงานไดใชขอมลรายชอตวแทนจ าหนายในภาคเหนอ พ.ศ. 2560 จากบรษทกรณศกษา โดยอางองขอมลต าแหนงทตงพกดละตจด ลองจจด จาก Google Map และปรมาณความตองการเฉลย 3 ป (พ.ศ.2558-2560) จากนนค านวนหาท าเลทตงดวยวธจดศนยถวง โดยใชขอมลและสตรดงตอไปน ตารางท 4.6 ขอมลพกดละตจด ลองจจดและปรมาณความตองการเฉลย 3 ป

ตวแทนจ าหนาย ละตจด ลองจจด ปรมาณความตองการของลกคา (

jD ) พกด X

( 𝑋 𝐷𝑗 ) พกด Y (𝑌 𝐷𝑗 )

จงหวดเชยงราย 19.988408 99.862409 1,197,120 25,835,417.10816 129,074,160.88068

จงหวดเชยงใหม 18.765658 98.972156 1,956,720 36,719,138.32176 193,660,797.08832 จงหวดนาน 18.779388 100.77278 732,240 22,481,180.96256 120,637,110.39360 จงหวดพะเยา 19.141982 99.911389 633,360 17,556,260.21112 91,634,729.53524 จงหวดแพร 18.149904 100.09204 812,640 11,495,423.19744 63,394,294.45440 จงหวดแมฮองสอน 19.35008 97.965626 1,292,520 15,724,649.01120 79,610,786.31264 จงหวดล าปาง 18.28106 99.484957 917,160 13,386,123.37440 72,846,864.91368 จงหวดล าพน 18.607105 99.024395 1,186,380 8,775,110.71800 46,699,904.68200 จงหวดอตรดตถ 17.601375 100.12406 471,600 20,881,919.27250 118,785,182.30280

รวม 9,199,740 172,855,222.17714 916,343,830.56336 พกด X ,Y 18.78914 99.60541

83

84

สตรค านวนจดศนยถวง

1

1

n

j j

j

n

j

j

X D

X

D

1

1

n

j j

j

n

j

j

Y D

Y

D

โดยก าหนดตวแปรดงตอไปน

jX คอ พกดละตจดของลกคา j

jY คอ พกดลองจจดของลกคา j

iD คอ ปรมาณความตองการของลกคา n คอ จ านวนลกคา จากสตรสามารถแทนคาในสมการได ดงน

19.988408(1,197,120) 18.765658(1,956,720) 18.779388(732,240) ... 17.601375(471,600)

1,197,120 1,956,720 732,240 ... 471,600X

172,855,222.17714

9,199,740X= 18.78914

99.862409(1,197,120) 98.972156(1,956,720) 100.77278(732,240) ... 100.12406(471,600)

1,197,120 1,956,720 732,240 ... 471,600Y

916,343,830.56336

9,199,740Y 99.60541

สรปพนททเหมาะสมทสดจากการค านวณดวยวธจดศนยถวงในการสรางศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ คอ ทพกด X ,Y (18.78914 , 99.60541 ) ซงพบวาพกดนอย ณ บรเวณอ าเภอแจหม จงหวดล าปางแสดงใหเหนดงภาพท 4.13

85

ภาพท 4.13 พนทตงอ าเภอแจหม จงหวดล าปาง จากภาพท 4.13 จะเหนไดวาจากการค านวณหาท าเลทตงศนยกระจายสนคาในภาคเหนออยทบรเวณอ าเภอแจหม จงหวดล าปาง.อางองจาก Google Map ซงพบวาเปนพนททไมสามารถน ามาเปนทตงของศนยกระจายสนคาไดเนองจากไมอยในพนทสเมดมะปราง ผจดท าโครงงานจงไดท าการหาพนททสามารถสรางศนยกระจายสนคาไดโดยทอยใกลอ าเภอแจหมจงหวดล าปางซงประกอบดวย 4 พนท คอ 1. อ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง 2. อ าเภอเมอง จงหวดล าพน 3.อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม 4. อ าเภอดอกค าใต จงหวดพะเยา โดยมระยะทางหางจากอ าเภอแจหม จงหวดล าปาง 101 กโลเมตร 144 กโลเมตร 162 กโลเมตร และ 122 กโลเมตร ตามล าดบ ซงพบวาพนททอยใกลมากทสดและสามารถสรางศนยกระจายสนคาได คอ พนททจงหวดล าปางบรเวณอ าเภอเกาะคา ซงมพนททหางจากอ าเภอแจหมเพยง 101 กโลเมตร 4.4 เปรยบเทยบผลลพธระหวางวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธจดศนยถวง จากการประมวลผลการเลอกท าเลทตงของทง 2 วธพบวาผลลพธของวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตร คอ เลอกสรางศนยกระจายสนคาทอ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม และวธจดศนยถวงคอเลอกสรางศนยกระจายสนคาทอ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง ผจดท าโครงงานจงไดท าการคดตนทนคา

86

ขนสงของทง 2 วธเพอเปรยบเทยบผลลพธ โดยใชขอมลความตองการป พ.ศ. 2560 ในการเปรยบเทยบผลลพธ

4.4.1 เปรยบเทยบผลลพธตนทนคาขนสงจากศนยกระจายสนคาจงหวดเชยงใหมและจงหวดล าปางไปยงตวแทนจ าหนายแตละจงหวด แสดงดงตารางท 4.7 และ 4.8

ตารางท 4.7 ตนทนคาขนสงจากศนยกระจายสนคาสนคาจงหวดเชยงใหม

ตวแทนจ าหนาย

ประเภทรถ 6 ลอ ประเภทรถ 10 ลอ ประเภทรถเทรลเลอร ตนทนรวม (บาท)

จ านวน (กลอง)

ตนทน (บาท/กลอง)

ตนทน (บาท) จ านวน (กลอง)

ตนทน (บาท/กลอง)

ตนทน (บาท)

จ านวน (กลอง)

ตนทน (บาท/กลอง)

ตนทน (บาท)

จงหวดเชยงราย

633,600 2.082 1,319,028.089 455,760 1.560 709,126.991 142,560 0.719 102,480.720 2,132,280.997

จงหวดเชยงใหม

1,062,720 1.226 1,302,488.492 733,320 0.826 605,474.291 241,560 0.252 60,837.394 1,968,800.177

จงหวดนาน 392,400 2.486 975,543.944 302,400 1.906 576,396.000 39,600 0.939 37,199.667 159,139.611 จงหวดพะเยา 313,920 1.884 591,382.164 261,360 1.390 362,313.411 33,660 0.611 20,562.718 975,201.748 จงหวดแพร 445,680 1.964 875,261.873 322,920 1.458 470,965.151 49,500 0.655 32,399.750 1,378,626.775 จงหวดแมฮองสอน

707,760 2.263 1,601,583.332 511,920 1.715 861,184.869 108,900 0.818 89,040.692 2,568,440.198

จงหวดล าปาง 466,560 1.561 728,228.664 351,000 1.113 390,663.325 89,100 0.435 38,732.153 1,157,624.142 จงหวดล าพน 671,040 1.269 851,546.653 476,280 0.863 410,954.670 124,740 0.276 34,367.455 1,296,868.768 จงหวดอตรดตถ

281,520 2.145 603,852.146 225,720 1.614 364,239.527 7,920 0.753 59,66.273 974,057.946

ตนทนรวมทงหมด (บาท) 14,041,040.36

87

ตารางท 4.8 ตนทนคาขนสงจากศนยกระจายสนคาจงหวดล าปาง

ตวแทนจ าหนาย

ประเภทรถ 6 ลอ ประเภทรถ 10 ลอ ประเภทรถเทรลเลอร ตนทนรวม (บาท)

จ านวน (กลอง)

ตนทน (บาท/กลอง)

ตนทน (บาท) จ านวน (กลอง)

ตนทน (บาท/กลอง)

ตนทน (บาท) จ านวน (กลอง)

ตนทน (บาท/กลอง)

ตนทน (บาท)

จงหวดเชยงราย

633,600 2.431 1,540,501.600 455,760 1.859 847,323.551 142,560 0.910 129,661.560 2,517,486.711

จงหวดเชยงใหม

1062,720 1.640 1,742,436.040 733,320 1.181 865,687.170 241,560 0.478 115,383.737 2,723,506.947

จงหวดนาน 392,400 2.360 925,967.111 302,400 1.798 543,648.000 39,600 0.870 34,470.667 1,504,085.778 จงหวดพะเยา 313,920 1.968 617,823.142 261,360 1.462 382,125.951 33,660 0.657 22,109.152 1,022,058.245 จงหวดแพร 445,680 1.644 732,614.011 322,920 1.184 382,374.014 49,500 0.480 23,757.917 1,138,745.942 จงหวดแมฮองสอน

707,760 2.777 1,965,225.614 511,920 2.155 1,103,262.763 108,900 1.098 119,560.008 3,188,048.386

จงหวดล าปาง 466,560 1.290 601,690.392 351,000 0.881 309,066.225 89,100 0.287 25,551.083 936,3007.700 จงหวดล าพน 671,040 1.547 1,037,782.104 476,280 1.101 524,254.563 124,740 0.427 53,250.761 1,615,287.427 จงหวดอตรดตถ

281,520 2.103 597,996.157 225,720 1.578 356,091.513 7,920 0.730 5,784.340 953,872.101

ตนทนรวมทงหมด (บาท) 15,599,399.14

88

89

จากตารางท 4.7 และ 4.8 จะเหนไดวาตนทนคาขนสงเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมมคาเทากบ 14,041,040.36 บาทและจงหวดล าปางมคาเทากบ 15,599,399.14 บาท ซงเมอน าตนทนคาขนสงจากการสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมมาเปรยบเทยบกบจงหวดล าปางพบวา การสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมมตนทนคาขนสงต ากวาการสรางทจงหวดล าปางถง 1,558,358.78 บาท

4.4.2 เปรยบเทยบผลลพธตนทนคาขนสงจากโรงงานจงหวดขอนแกนไปยงศนยกระจายสนคาจงหวดเชยงใหมและจงหวดล าปาง โดยการขนสงจากโรงงานขอนแกนไปยงศนยกระจายสนคาจะใชรถเทรลเลอรในการขนสงเทานน แสดงดงตารางท 4.9

ตารางท 4.9 ตนทนคาขนสงจากโรงงานจงหวดขอนแกนไปยงศนยกระจายสนคา

ศนยกระจายสนคา จ านวน (กลอง) ตนทน

(บาท/กลอง) ตนทนรวม (บาท)

จงหวดเชยงใหม 9,453,420 1.727 16,328,928.970 จงหวดล าปาง 3,453,420 1.629 15,395,149.11

จากตารางท 4.9 จะเหนไดวาตนทนคาขนสงจากโรงงานจงหวดของแกนไปยงศนยกระจายสนคาอ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม มคาเทากบ 16,328,928.970 บาท และตนทนคาขนสงคาขนสงไปยงอ าเภอเกาะคา จงหวดล าปางมคาเทากบ 15,395,149.108 บาท

4.4.3 เปรยบเทยบตนทนคาขนสงรวมเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมและจงหวดล าปางแสดงดงตารางท 4.10

ตารางท 4.10 ตนทนคาขนสงรวมเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมและจงหวดล าปาง

ศนยกระจายสนคา ตนทนคาขนสง (บาท)

จงหวดเชยงใหม 30,369,969.33

จงหวดล าปาง 30,994,548.25

90

จากตารางท 4.10 พบวาตนทนคาขนสงรวมเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมมคาเทากบ 30,369,969.33 บาท และตนทนคาขนสงรวมทเ มอสรางทจงหวดล าปางมคาเทากบ 30,994,548.25 บาท ซงพบวาตนทนรวมคาขนสงจงหวดเชยงใหมต ากวาตนทนรวมคาขนสงจงหวดล าปางถง 624,578.92 บาท ท าใหทราบถงผลลพธจากการประมวลผลของทง 2 วธวา ผลลพธทไดจากการประมวลผลดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรดกวาวธจดศนยถวง

4.5 เปรยบเทยบตนทนกอน - หลงการศกษา จากการเปรยบเทยบผลลพธทไดจากการประมวลผลพบวาควรเลอกสรางศนยกระจายสนคาทอ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหมมากกวาอ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง ผจดท าโครงงานจงไดน าตนทนคาขนสงรวมจงหวดเชยงใหมมาเปรยบเทยบกบตนทนคาขนสงกอนการด าเนนโครงงาน (จงหวดขอนแกน) แสดงดงตารางท 4.11 ตารางท 4.11 เปรยบเทยบตนทนกอน-หลงการด าเนนโครงงาน

ตนทนคาขนสงรวม (บาท)

กอนการด าเนนโครงงาน (จงหวดขอนแกน)

หลงการด าเนนโครงงาน (จงหวดเชยงใหม)

31,849,362.326 30,369,969.33

จากตารางท 4.11 พบวาเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมสามารถประหยดคาขนสงจากเดม 31,849,362.326 บาท เปน 30,369,969.33 บาท ซงประหยดไดถง 1,479,392.996 บาท คดเปน 4.64% จากตนทนคาขนสงเดม

บทท 5 สรปผลการด าเนนโครงงาน และขอเสนอแนะ

จากบทท 4 เปนผลการด าเนนงานวจยทไดประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตร และวธจดศนยถวงในการเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ และเปรยบเทยบตนทนคาขนสงของทง 2 วธ พบวาผลลพธทไดจากการประมวลผลดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรดกวาการใชวธจดศนยถวง จากนนจงเปรยบเทยบตนทนคาขนสงจากการประมวลดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบตนทนกอนการจดท าโครงงาน โดยใชขอมลความตองการของ พ.ศ.2560 ในบทนผจดท าโครงงานไดท าการสรปผลการเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ โดยค านงถงความตองการของแตละจงหวดในการกระจายสนคาทท าใหเกดตนทนคาขนสงทต าทสด สามารถสรปผลได ดงน 5.1 สรปผลการจดท าโครงงาน

5.1.1 ผลการวเคราะหดวยแบบจ าลองเชงคณตศาสตร จากการประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรในการหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอของบรษทกรณศกษาโดยใหเกดตนทนคาขนสงตงแตโรงงานผลตจงหวดขอนแกนไปยงศนยกระจายสนคา และกระจายสนคาไปยงตวแทนจ าหนาย 9 จงหวดต าทสด โดยใชขอมลความตองการเฉลย 3 ป (พ.ศ.2558-2560) ราคาทดนสเมดมะปรางในแตละจงหวด และตนทนคาขนสง (บาท/กลอง) ของประเภทรถเทรลเลอร ในการประมวลผลดวยโปรแกรม Excel Solver พบวาผลลพธของต าแหนงทตงศนยกระจายสนคาทเหมาะสมทสดควรตงท อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม

5.1.2 ผลการวเคราะหดวยวธจดศนยถวง จากการประยกตใชวธจดศนยถวงในการหาท าเลทตงของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอของบรษทกรณศกษา โดยใชขอมลความตองการประกอบกบพกดทตงละตจด และลองจจดของลกคาในการประมวลผลพบวาพนททไดจากการประมวลผลอยทบรเวณ อ าเภอแจหม จงหวดล าปางซงเปนพนททไมสามารถสรางศนยกระจายสนคาได ผจยจงไดท าการศกษาพนททสามารถสรางศนยกระจายสนคาทอยใกล อ าเภอแจหม จงหวดล าปางซงประกอบดวย 4 พนท คอ 1. อ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง

92

2. อ าเภอเมอง จงหวดล าพน 3.อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม 4. อ าเภอดอกค าใต จงหวดพะเยา โดยมระยะทางหางจากอ าเภอแจหม จงหวดล าปาง 101 กโลเมตร 144 กโลเมตร 162 กโลเมตร และ 122 กโลเมตร ตามล าดบ ซงพบวาพนททอยใกลอ าเภอแจหม จงหวดล าปางมากทสดอย ณ บรเวณอ าเภอเกาะคา จงหวดล าปางซงมระยะหางจากอ าเภอแจหมเพยง 101 กโลเมตร จงสามารถสรปไดวาผลการวเคราะหดวยวธจดศนยถวงในการหาท าเลทต งของศนยกระจายสนคาในภาคเหนอของบรษทกรณศกษาอยทบรเวณอ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง

5.1.3 เปรยบเทยบผลลพธระหวางวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรกบวธจดศนยถวง จากการประมวลผลการเลอกท าเลทตงของทง 2 วธพบวาผลลพธของวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตร คอ เลอกสรางศนยกระจายสนคาทอ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม และวธจดศนยถวง คอ เลอกสรางศนยกระจายสนคาทอ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง ผจดท าโครงงานจงไดท าการคดตนทนคาขนสงของทง 2 วธเพอเปรยบเทยบผลลพธ โดยใชขอมลความตองการป พ.ศ.2560 พบวาเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมจะท าใหมตนทนคาขนสงเทากบ 30,369,969.33 บาท และตนทนคาขนสงเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดล าปางมคาเทากบ 30,994,548.25 บาท ซงพบวาตนทนคาขนสงเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมต ากวาตนทนคาขนสงเมอสรางทจงหวดล าปางถง 624,578.92 บาท ท าใหทราบถงผลลพธจากการประมวลผลของทง 2 วธวา ผลลพธทไดจากการประมวลผลดวยวธแบบจ าลองเชงคณตศาสตรเหมาะสมกวาวธจดศนยถวง หรอสามารถสรปไดวาพนทเหมาะสมส าหรบการสรางศนยกระจายสนคาในภาคเหนอ คอ อ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหม

5.1.4 เปรยบเทยบรปแบบการกระจายสนคา ปจจบนรปแบบการกระจายสนคาของบรษทกรณศกษา คอ ขนสงจากตนทางโรงงานผลตจงหวดขอนแกนไปยงตวแทนจ าหนายทง 9 จงหวดโดยตรง ท าใหเกดตนทนคาขนสงทสงเนองจากการขนสงไมสามารถขนสงดวยรถเทรลเลอรไดเพยงชนดเดยวเพราะขนอยกบปรมาณความตองการของลกคา แตขอก าหนดของบรษทคอตองสงสนคาเตมคนรถเทานน ท าใหบางครงตองใชรถบรรทกประเภท 6 ลอ และ 10 ลอ ซงมคาตนทนคาขนสงสงกวารถเทรลเลอร ผจดท าโครงงานจงตองการลดตนทนคาขนสงจากการลดระยะทางหรอจ านวนเทยวของรถ 6 ลอ และ 10 ลอ โดยการสรางศนยกระจายสนคาอ าเภอจงหวดเชยงใหมเพอเปลยนรปแบบการกระจายสนคาของบรษท โดยแสดงรปแบบการกระจายสนคากอน และหลงการจดท าโครงงานดงภาพท 5.1 และ 5.2

93

ภาพท 5.1 รปแบบการกระจายสนคากอนการจดท าโครงงาน

94

ภาพท 5.2 รปแบบการกระจายสนคาหลงการจดท าโครงงาน

5.1.5 เปรยบเทยบตนทนคาขนสงกอน-หลงการจดท าโครงงาน จากการเปรยบเทยบผลลพธทไดจากการประมวลผลพบวาควรเลอกสรางศนยกระจายสนคาทอ าเภอหางดง จงหวดเชยงใหมมากกวาอ าเภอเกาะคา จงหวดล าปาง ผจดท าโครงงานจงไดน าตนทนคาขนสงจงหวดเชยงใหมมาเปรยบเทยบกบตนทนคาขนสงกอนการจดท าโครงงาน พบวาเมอสรางศนยกระจายสนคาทจงหวดเชยงใหมสามารถประหยดตนทนรวมคาขนสงจากเดม 31,849,362.326 บาท เปน 30,369,969.33 บาท ซงประหยดไดถง 1,479,392.996 บาท คดเปน 4.64% จากตนทนคาขนสงเดม อกทงการมศนยกระจายสนคายงชวยเพมความสามารถในการตอบสนองความตองการของลกคาดานระดบการใหบรการ (Service Level) เนองจากระยะทางในการขนสงสนคาใหกบตวแทนจ าหนายลดลง 5.2 ขอเสนอแนะ

5.2.1 โครงงานฉบบนไดศกษาการเลอกท าเลทตงของศนยกระจายสนคา โดยพจารณาเฉพาะในภาคเหนอเพยง 9 จงหวดเทานน ไดแก จงหวดเชยงราย เชยงใหม นาน พะเยา แพร แมฮองสอน ล าปาง

จงหวดเชยงใหม

95

ล าพน และอตรดตถเนองจากเปนกลมลกคาหลกของบรษทกรณศกษา แตในความเปนจรงหากพจารณาภาคเหนอครบทง 17 จงหวด จะท าใหผลลพธมประสทธภาพในการน าไปใชงานมากยงขน

5.2.2 ในการจดท าโครงงานครงนผจดท าพจารณาในสวนของคาขนสงทต าทสดจากการเชาพนทศนยกระจายสนคาในเขตภาคเหนอ 9 จงหวดเทานน การพจารณาในกรณอนๆ อาจจ าเปนตองพจารณาถงปจจยทางดานเศรษฐศาสตร สงคม เทคนคหรอดานการตลาดเปนองคประกอบเพอน ามาเปนขอมลทสามารถน ามาใชประกอบการตดสนใจในการลงทนสรางศนยกระจายสนคา

5.2.3 การค านวณหาระยะทางทใชในการขนสงในโครงงานฉบบนผจดท าโครงงานไดใช Google Map (สบคนวนท 15 สงหาคม พ.ศ.2561) ในการหาระยะทางซงอาจไมใชระยะทางทดทสด จงควรมการส ารวจเสนทางจรงประกอบการศกษาในการท าวจยดวยจะท าใหผลลพธของงานวจยมประสทธภาพและสมเหตสมผลมากยงขน

5.2.4 ในการจดท าโครงงานครงตอไปควรพจารณาปจจยใน Mathematical Model เพมขน เชน ความเสยง เพอเปนทางเลอกในการตดสนใจ และผลลพธทไดมประสทธภาพในการน าไปใชงานมากยงขน

ภาคผนวก

เชยงราย

ผงเมองรวมเมองเชยงราย ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดเชยงราย พ.ศ 2556 โดยม

พนทคลอบคลมบรเวณ ต าบลสนทรายงม อ าเภอเทง และ ต าบลเวยง อ าเภอเชยงของ

เชยงใหม

เมองรวมเมองเชยงใหม ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดเชยงใหม พ.ศ 2555 โดยมพนท

คลอบคลมบรเวณ อ าเภอเมอง อ าเภอหางดง

เชยงราย

เชยงราย

นาน

ผงเมองรวมเมองนาน ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดนาน พ.ศ 2556 โดยมพนทคลอบ

คลมบรเวณชมชนเชยงกลาง อ าเภอเชยงกลาง

พะเยา

ผงเมองรวมเมองพะเยา ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดพะเยา พ.ศ 2556 โดยมพนทคล

อบคลมบรเวณ ต าบลวงเหนอ อ าเภอดอกค าใต

พะเยา

นาน

แพร

ผงเมองรวมเมองแพร ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดแพร พ.ศ 2558 โดยมพนทคลอบ

คลมบรเวณ ต าบลเดนชย อ าเภอเดนชย

แมฮองสอน

ผงเมองจงหวดแมฮองสอนไมมพนทสเมดมะปราง ( สมวง ) ผวจยจงไมน าจงหวดแมฮองสอน

มาพจารณาในการสรางคลงสนคา

แพร

ล าปาง

ผงเมองรวมเมองล าปาง ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดล าปาง พ.ศ 2556 โดยมพนท

คลอบคลมบรเวณ ต าบลเกาะคา อ าเภอเกาะคา

ล าปาง

ล าพน

ผงเมองรวมเมองล าพน ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดล าพน พ.ศ 2555 โดยมพนทคล

อบคลมบรเวณ ต าบลเวยงยอง และ ต าบลบานกลาง อ าเภอเมองล าพน

ล าพน

ล าพน

อตรดตถ

ผงเมองรวมเมองอตรดตถ ใหใชบงคบผงเมองรวมจงหวดอตรดตถ พ.ศ 2552 โดยม

พนทคลอบคลมบรเวณ อ าเภอเมองอตรดตถ

อตรดตถถ

บรรณานกรม

ประวตผเขยน

ชอ-นามสกล นายธนกร ววฒนากรวงศ ประวตการศกษา มธยมศกษาตอนปลาย หลกสตร วทยาศาสตร-คณตศาสตร โรงเรยนนวมนทราชนทศ หอวง นนทบร ทนการศกษา ทนมหาวทยาลยพ-โรงเรยนนอง มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ประวตการฝกงาน 2561 - บรษท ลนฟอกซ ทรานสปอรต (ประเทศไทย) จากด ชอ-นามสกล นายวงศธร เอฟวา ประวตการศกษา มธยมศกษาตอนปลาย หลกสตร วทยาศาสตร-คณตศาสตร โรงเรยนกฬานครสวรรค ประวตการฝกงาน 2561 - บรษท ลนฟอกซ ทรานสปอรต (ประเทศไทย) จากด

บรรณานกรม

ค ำนำย อภปรชญำกล. (2556). โลจสตกสและการจดการซพพลานเชนกลยทธส าหรบลดตนทนและเพม

ก าไร. พมครงท 2. กรงเทพมหำนคร : บรษทโฟกสมเดย แอนด พบลชชง จ ำกด.

ค ำนำย อภปรชญำกล.(2556). การจดการคลงสนคาและการกระจายสนคา. พมพครงท 1.

กรงเทพมหานคร : บรษทโฟกสมเดย แอนด พบลชชง จ ำกด.

กรกช ภบำนเชำ.(2549). การวเคราะหต าแหนงทตงของศนยรวบรวมและกระจายสนคาเพอการสงออก

สนคาเกษตร. วทยำนพนธวศวกรรมศำสตรมหำบณฑตย สำขำวศวกรรมขนสง คณะ

วศวกรรมศำสตร มหำวทยำลยเทคโนโลยพระจอมเกลำธนบร.

จนทรศร สงหเถอน.(2554). การเลอกต าแหนงทตงของสถานทใหบรการดวยวธการหาค าตอบทดทสด.

วศวกรรมสำร มหำวทยำลยเกษตรศำสตร.

ชำตรกรบ ปญญำสำร.(2557). การเลอกท าเลทตงของศนยบรการเปลยนยางรถยนตในเขต

กรงเทพมหานครและเขตปรมณฑล. วทยำนพนธวศวกรรมศำสตรมหำบณฑตย สำขำ

กำรจดกำรวศวกรรม คณะวศวกรรมศำสตร มหำวทยำลยเกษตรศำสตร.

ตนตกร พชญพบล และเรองศกด แกวธรรมชย.(2550). การศกษาวธการทเหมาะสมในการขนสงแบบ

ไป-กลบของการขนสงสนคา. วทยำนพนธวศวกรรมศำสตรมหำบณฑตย สำขำวชำ

วศวกรรมอตสำหกำร สถำบนเทคโนโลยนำนำชำตสรนธร มหำวทยำลยธรรมศำสตร.

ธนต โสรตน.(2552). คมอการจดการคลงสนคาและการกระจายสนคา. พมครงท 1. กรงเทพมหำนคร :

บรษทว-เซรฟ โลจสตกส.

ธระยทธ แสนแกว.(2553). การศกษาทตงศนยกระจายสนคาของเหลกรปพรรณกลวง เขตพนท 14

จงหวดภาคใต. วทยำนพนธวศวกรรมศำสตรมหำบณฑตย สำขำวศวกกรมระบบกำร

ผลต คณะวศวกรรมศำสตร มหำวทยำลยเทคโนโลยพระจอมเกลำธนบร.

นภสวรรณ เรอนเพชร. (2552). การศกษาระบบการขนสงและเลอกท าเลทตงศนยกระจายน ามน

กรณศกษา: ธรกจรบจดการขนสงน ามน. วทยำนพนธบรหำรธรกจมหำบณฑต สำขำวชำบรหำรลอจสตกสและโซอปทำนมหำวทยำลยศรปทม วทยำเขตชลบร

นภำพร หวงวชรกล. (2545). ระบบประเมนผลการด าเนนงานส าหรบผประกอบการขนสงดวย

รถบรรทก. วทยำนพนธวศวกรรมศำสตรมหำบณฑตย สำขำวศวกรรมโยธำ คณะ

วศวกรรมศำสตร จฬำลงกรณมหำวทยำลย.

บญฑวรรณ วงวอน. (2556). อทธพลของความเปนผประกอบการองคการทนทางปญญาและความ

รวมมอของสมาชกทมตอผลการด าเนนงานของวสาหกจชมชนในภาคเหนอตอนบน 1

ของประเทศไทย. วทยำนพนธปรชญำดษฎบณฑต สำขำวชำกำรจดกำรคณะวทยำกำร

จดกำร มหำวทยำลยรำชภฏล ำปำง.

พงษชย อธคมรตนกล. (2556). กาวยางประเทศไทยในกระแสโลกาภวฒน. พมพครงท 1.

กรงเทพมหำนคร : สขภำพใจ.

ยพน วงษวลำศ. (2557). การวเคราะหเลอกทตงศนยกระจายสนคา: กรณศกษาธรกจการจดสงและกระจายสนคาอปโภคบรโภค. วทยำนพนธวทยำศำสตรมหำบณฑต สำขำวชำกำร

จดกำรโลจสตกสและโซอปทำน คณะโลจสตกส มหำลยบรพำ

สรกำนต จนทรศร. (2555). การประยกตใชแบบจ าลองเชงคณตศาสตรส าหรบการเลอกท าเลทตงศนญ

กระจายอปกรณ. วทยำนพนธวศวกรรมศำสตรมหำบณฑตย สำขำวศวกรรม

เทคโนโลยวศวกรรม คณะวศวกรรมศำสตร มหำวทยำลยเทคโนโลยพระจอมเกลำ

พระนครเหนอ.

อธวฒน ลนะธรรม. (2558). การเลอกท าเลทตงคลงสนคาโดยการประยกตใชแบบจ าลองทาง

คณตศาสตร กรณศกษา : โรงงานผลตเบยร. วทยำนพนธวศวกรรมศำสตรมหำ

บณฑตย สำขำวศวกรรมกำรจดกำรอตสำหกรรม คณะวศวกรรมศำสตร มหำวทยำลย

เทคโนโลยพระจอมเกลำพระนครเหนอ.

Bowersox and Closs, ( 1996). Logistical Management: The Integrated Supply Chain Process,

New York : McGraw – Hill.

Jay Heizer, Barry Render and Chuck Munson. (2017). Operation Management ; sustainability and

supply chain management. Pearson Education, Inc

Stock, J. R. and Lambert, D. M. ( 2001). Strategic logistics management, (4th cd.), New York :

McGraw – Hill.

Xiaohui Liu. (2012). Study on Logistics Center Site Selection of Jilin Province. Journal of

Software.